HIRIA I: Hirigintza prozesua
-
Upload
marije-aguillo -
Category
Documents
-
view
4.854 -
download
5
Transcript of HIRIA I: Hirigintza prozesua
![Page 1: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/1.jpg)
• Hirigintza prozesua
• Hiriaren morfologia
• Hiriaren egitura
• Espainiako hiriak: hirien hierarkia
• Euskal Herriko hiriak
IES MUNGIA BHI
GEOGRAFIA
2. maila
Marije AGUILLO
![Page 2: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/4.jpg)
INDUSTRIA AURREKO HIRIGINTZA
• Ezaugarriak
• Hirigintza urria
– Hiri-populazioa batez besteko %10ª zen.
– Hiriko eta landa-inguruko biztanleria aldi
berean hazi ziren eta.
• Hirien batez besteko tamaina 5000-10.000
biztanlekoa zen.
• Oso gutxitan zegoen 25.000 edo 100.000 biztanle
baino gehiagoko hiririk.
![Page 5: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/5.jpg)
Industria aurreko hirigintza-2
• Faktoreak:
• Estrategikoak eta militarrak
• Politikoak eta administratiboak
• Ekonomikoak
• Erlijiosoak
Bartzelona XVII. mendean)
![Page 6: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/6.jpg)
INDUSTRIA
AURREKO
HIRIGINTZA
• Sorrera– Feniziar eta greziarrekin
sortzen dira hiriak (K.a.IX.
eta VIII. m-tik aurrera)
– Iberiar penintsulako kultura indigena
protohirieen garaian
• Rhode, Emporion, Mainake (Gr.)
• Gadir, Malaca, Abdera (Fen)
• Faktoreak:• Merkataritza
• Meatzaritza eta
hango baliabideak
ustiatzea
![Page 7: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/7.jpg)
Erromanizazio
garaian
– Hiri asko fundatu ziren
– Jatorri erromatarra hiri askok dute:
• Bartzelona, Sevilla, Valentzia, Tarragona, Pamplona, ….
– Funtzioak:
• Politiko-militarra, Administratiboa, Ekonomikoa (eskualdearen
ustiapena)
• Komunikazioen lotura• Galtzaden bitartez: Hiri-
sarea
ITALICA (Sevilla)
![Page 8: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/8.jpg)
CORDOBA Erromatar hiriaren
planoa gaurko hiriaren gainean
![Page 9: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/9.jpg)
ERDI AROAN
• Espazio musulmanak – (K.o 711) Inbasio momentuan ia Penintsula osoa
– Hiri berriak sortu zituzten (Madrid, Benicasin, ..)
– Zeuden hiriak berpiztu zituzten: Zaragoza,Toledo, Malaga, Granada, Kordoba,..)
– Erdigune estrategikoak bihurtu ziren:
• Administratibo
• Erlijioso,
• Ekonomiko
• Kulturala
– Kristauek birkonkistatu ahala
musulmanak joan ziren
ala auzo jakinetan geratu ziren
(mairu-auzoak)
![Page 10: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/10.jpg)
Espazio kristaua Erdi Aroan• Hasieran iparraldeko mendi-
inguruan
– X. mendetik birkonkistaren
eraginez lurraldea jendez bete
behar zen.
– Funtzioa: Populatzea eta
Militarra hasieran
– Hirigintza prozesua sustatu zen
(hiri-gutunak populazioa
erakartzeko)
– Merkataritza berpiztu zen (XII
eta XIII. m-tik)
– Santiago-ko bideak hirigintza
areagotu zuen
Hiri gutuna (Ciudad Real)
![Page 11: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/11.jpg)
Aro Modernoan• Hirigintza momentu politiko, ekonomiko eta
demografikoaren arabera joan zen.
• XVI. mendea– Hiriak etengabe hazi ziren = populazioa
– Amerikarekin merkataritza
– Oparotasun ekonomikoa
• XVII. mendea– Gainbehera ekonomikoa nahiz politikoa:
Europan lurralde ugari galdu ziren
– Nekazaritza krisiak
– Amerikako merkataritza krisia
– Krisi demografikoa
• XVIII. mendea– Borboien dinastiarekin hirigintza prozesua suspertu egin zen
– Erregeen boterea sendotu
– Ekonomia eta demografia sendotu zen
– Populatze politika eta herri berriak sortu (Sierra Morenaren birpopulatzea)
![Page 12: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/12.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIGINTZA - I
Espainiako hirigintza prozesuaren ezaugarriak (XIX. m erditik 1975era arte)
• Hirigintza oso azkar abiatu zen. Tasak hazkunde handia izan zuen:
– XIX. mendearen erdia arte hirigintza tasa %24,6
– 1936: hirigintza tasa ia bikoiztu egin zen (%40)
– 1960-70 bitartean hazkundea %56tik %66ra pasatu
zen
– 1990ean hiri populazioa %76,05 da
![Page 13: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/13.jpg)
XIX.
Mendearen
amaieran
![Page 14: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/14.jpg)
XX. Mendearen
erdian
![Page 15: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/15.jpg)
XX. Mendearen
amaieran
![Page 16: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/16.jpg)
Marra beltzaz hiriburuaren hazkundea. Gorriz, probintziaren
hazkundea. Tarte horizontal bakoitzak zentsoaldia adierazten du.
Espainiako hiri-populazioaren hazkundeaXX. mendearen lehenengo erdian
![Page 17: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/17.jpg)
Hirigintzaren Faktoreak
• Administratiboa• 1833an probintzien banaketa
berria (hiriburura jendea)
• Ekonomikoak• Suspertze ekonomikoa
• Gizartekoak• Hiriak nekazariak erakartzen
zituen
• Etxeko zerbitzuan langile asko
• Komentu asko
![Page 18: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/18.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIGINTZA - II
Lau aldi bereizten dira:
1. XIX. mendearen erdialdera
arte
2. 1850tik 1936ra arte
3. Gerra Zibila eta Gerraostea
(1936-1959)
4. Garapenkeriaren etapa
![Page 19: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/19.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIGINTZA - III
XIX. mendearen erdialdera arte
• Hirietako populazio pilaketa txikia
• Hirigintza tasa %24,6
• Zergatia: Industrializazioa-
ren ahultasuna
• Hazkundeak probintzie-
tako hiribiruak bakarrik
ikutu zituen
Ciudad Rodrigo
![Page 20: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/20.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIGINTZA - IV
1850tik 1936ra arte
• Hirien hazkundea nabarmena
izan zen
• Hirigintza tasa bikoiztu egin
zen (Gerraren besperan
%40)
• Industriak eragiten zituen
hazkunderik handienak
• Landatik hirietara jende ugari joan zen
![Page 21: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/21.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIGINTZA - V
Gerra Zibila eta Gerraostea
(1936-1959)
• Hazkundea geldiarazi zen
• Hiriak hondatuta zeuden
• Francok ez zuen hirigintza
suspertu hiri-populazioaren
artean babes gutxi zuelako.
• Francok nekazaritza-politika bultzatu zuen.• Nekazaritza-populazioa landan geratzeko
• Politika autarkikoaz oinarri-industria guneak hazi ziren:• Kantauri itsasoaren kosta, Bartzelona
eta Madril triangelua
![Page 22: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/22.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIGINTZA - VI
Garapenaren etapa
• Ekonomiak eta hiriek hazkunderik handiena izan zuten
• Arrazoia: Industriaren zabalkundea
• Landa-exodoa
• Hazkunde natural oso handia (baby boom)
• Hiriko biztanleria %30 hazi zen ekialdeko triangeluan
• Hiri handien metropoli-inguruetan zerbitzu sektor modernoak kokatu ziren.
• Turismoak Mediterraneoan
hirigintza bultzatu zuen
• Bi mesetetako hiriburu
batzuk, ez industrializatuak,
hazi ziren ere.
![Page 23: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/24.jpg)
INDUSTRIA OSTEKO
HIRIGINTZA
• 1975eko krisia dela eta hirigintzan eragina
izan zuten aldaketa batzuk abian jarri ziren
1981etik aurrera
1) Hirien hazkunde-erritmoa jaitsi egin da
2) Hirigintzako faktoreak aldatu egin dira
3) Hiri handienen hazkunde prozesua geldi
egin da
![Page 25: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/25.jpg)
Hirigintza ProzesuaHiri populazioa landakoa baino
handiagoa da lehenengo aldiz
(1950) eta hazten
1991-tik udalerri handienek
etengabe galtzen dute
populazioa ertainen alde
![Page 26: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/26.jpg)
Gaur egungo hirigintzaren
joera
Hirien hazkundearen erritmoa jaisten
da
Bi momentutan:
1. Hirigintza-tasa
egonkortzen da.
2. Etapan: Hiriko biztanleek behera egin dute:
– Espainiako hiri gehienak lehenengo etapan daude.
– BH eta migrazioak murriztu direlako
– Desurbanizazioak metropoli handienak edo industria-hiriak
astindu ditu
![Page 27: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/27.jpg)
2- Hirigintzako
faktoreak
aldatu egin dira
• Industriak garrantzia galdu du hirigintza faktore gisa
– Krisia dela eta desindustrializazioa
– Industriak espazioan barreiatzea joera
duelako.
- Salbuespenak:
– Metropoli handienek teknologia ugari
duten sektore berriak erakartzen dituzte
– Industria-tradizioa duten eskualdeetan
• Zerbitzuek hirigintza-prozesuan
garrantzia dute
- Metropoli handienetan:
– Puntako jarduerak
– Enpresen erabakitze- eta kudeaketa-
guneak biltzen
– Sektor horiek, oso mekanizatuta,
eskulan gutxi behar dute
AGBAR dorrea Bartzelona
![Page 28: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/28.jpg)
3- Hiri handienen hazkunde
prozesua geldi egin da
• Hiri ertainen, txikien eta landa espazioen mesedetan
– Faktoreak:• Hiriak jendez asetuta
• Jarduera ekonomikoen desentralizazio joera
• Hirigintza barreiatu eta laisotu
• Hiri inguru zabalagoetara hedatu da
• Hala eta guztiz ere, hiri nagusiek bere garrantzia mantentzen dute:
– Funtziorik aipagarrienak han kokatzen direlako
– Inguruko espazioko jarduerak kontrolatzen dituelako.
![Page 29: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/29.jpg)
HIRIAREN MORFOLOGIA - I
• Zer da? Hiriak duen
kanpoko itxura, planoaren
trama, da.
• Hiriaren kokapena, egoera
eta hauen -konbinazioen,
planoaren, eraikuntza eta
lurzoruaren erabileren
eraginez sortzen da hiriaren
morfologia
![Page 30: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/30.jpg)
Kokapena Posizioa
• Espazio zehatza
• Inguru fisikoa eta bere
ezaugarriak
– Topografia
• Sorreraren arabera:
-Defentsa gunea
-Merkataritza
-Komunikabideak
Inguru geografiko zabal batean
duen kokapen erlatiboa:
- Funtzioei lotuta :
- Ibilbideen Kontrola
- Komunikabideen gurutzea
- Kokagune estretegiko
militarra, komertziala,…
![Page 31: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/31.jpg)
Planoa, Eraikuntza
eta Lurzoruaren
erabilerak
• Plano mota:• Irregularra
• Erradiozentrikoa
• Ortogonala
• Konplexua
• Hiri-bilbea eta eraikitze lanak
Bilbea: eraikinen antolamendua
• Irekia
• Itxia
• Eraikin kolektiboak
• Indibidualak
![Page 32: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/33.jpg)
Lurzoruaren erabilerak
• Egoitzetarako
• Merkataritzarako
• Negozioetarako (BDC)
• Industriarako
• Ekipamenduetarako
• Aisialdirako
![Page 34: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/35.jpg)
ZABALGUNEA
HIRI-BILBE IREKIA
- PLANO
ERREGULARRA
ALDE ZAHARRA
- HIRI-BILBE ITXIA
- PLANO
IRREGULARRA
![Page 36: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/36.jpg)
Harresiek hirien hazkundea itotzen
zuten.
Bartzelonan harresiak estrategikoak
konsideratzen ziren.
1854.ean Espartero eta O´Donell
gobernuak harresiak botatzea
baimendu zuen.
Zabalgunerako proiektuen lehiaketa.
1860.Ean hasi ziren zabalgunearen
lanak.
![Page 37: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/37.jpg)
Bartzelona
XVII. mendean
IES MUNGIA BHI - BATXILERGOKO 2. KURTSOA
ESPAINIAKO GEOGRAFIA
IRAKASLEA: Marije Aguillo
![Page 38: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/38.jpg)
HIRIAREN EGITURA
1- INDUSTRIA AURREKO HIRIA: ALDE ZAHARRA
1.1 Industria aurreko aldiaren herentzia
1.2 Industria-aldiko aldaketak
1.3 Gaur egungo aldaketak
2 – INDUSTRIA ALDIKO HIRIA: HIRIKO ZABALGUNEA
2.1 Burgesen zabalgunea
2.2 Hiri-inguruko langileen auzoak eta industriaguneak
2.3 Auzoak lorategiekin
3- GAUR EGUNGO PERIFERIA ETA HIRIAN ORAINTSU IZANDAKO
ERALDAKETAK
3.1 Periferiako egoitzen auzoak
3.1.1 Auzo marjinalak eta txabolak
3.1.2 Sustapen ofizialeko etxebizitzen auzoak
3.1.3 Sustapen pribatuko etxebizitza-poligonoak
3.1.4 Etxadi itxiaren zabalera
3.1.5 Familia bakarreko etxebizitzen inguruak
3.2 Industriaren eta ekipamenduen inguruak periferian
![Page 39: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/39.jpg)
INDUSTRIA AURREKO HIRIA:
ALDE ZAHARRA
1.1 Industria Aurreko Aldiaren Herentzia
1.2 Industria-aldiko aldaketak
1.3 Gaur egungo aldaketak
Hiru momentutan
![Page 40: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/40.jpg)
ALDE ZAHARRA1.1 Industria Aurreko Aldiaren Herentzia
a) Ezaugarri erkide• Harresiak
• Planoa irregularra
– Erradiozentrikoa
– Lineala
– Koadrikula itxurakoa
• Bilbea itxia
• Lurzoruaren erabilerak askotarikoak
• Gizarte-maila ezberdinak elkarrekin bizi ziren
b) Hiri erromatarra• Plano erregularra
• Adibideak: Zaragoza, Leon, Mérida eta Tarragona
c) Euskal Herriko hiriak• Plano erregularra (XI-XIV. m. bitartean sortu ziren
populaketa berrietan)
- Donostia, Usurbil, Elgeta, Urretxu,...
![Page 41: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/41.jpg)
c) Erdi Aroan
– Hiri musulmana
– Erdigunea (medina) harresiz inguratua
– Trazatua irregularra
– Erdigune horretatik kanpo: errebalak
harresiz ere inguratua
– Hiri kristaua
– Harresiz inguratua
– Trazatua irregularra: erradiozentrikoa,
lineala edo dama-jokoaren modukoa
d) Errenazimenduan
– Plano erregularreko auzo berriak
– Eraikin berriak alde jendetsuenetan eraikiak:
– Plaza
– Udaletxea, Merkatuak, Jauregiak, Komentuak
– Fatxada uniformeko eraikinak
– Kale berriak ,”kale nagusiak” , eraiki ziren.
ALDE ZAHARRA-2
![Page 42: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/42.jpg)
ALDE
ZAHARRA-3e) Barrokoan eta Ilustrazioan
- Hiria edertu eta arrazional
moduan trazatu zen
- Perspektiban trazatutako kale zabal
eta zuzenak
- Plaza handiak, lorategiak eta
arboladiak
- Eraikin monumentalak
- Hornikuntza- eta higiene-
azpiegiturak hobetu ziren.
![Page 43: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/43.jpg)
ALDE ZAHARRA- 4:
Industria-aldiko aldaketak
a) Planoan– XIX. mendearen lehen erdian
• Desamortizazioa dela eta:» Kaleak eta plazak zabaldu ziren alde baloratsuenetan
» Trazadura zuzenak
– XIX. mendearen bigarren erdian eta XX. mendearen lehen herenean
» Bide handiak eraiki ziren eraikin dotorez inguratuta
» Alde zaharraren bilbea apurtu zen hainbeste kasutan
» Zabalgune burgesarekin eta trenbide geltokiarekin lotzen dira.
» Eraikin berriek funtzio tertziarioa izango dute.
» Berrikuntzen helburua: Lurzoruaren balioa handitzea.
– 1960ko berrikuntza-politiken xedeak» Lurzoruaren errentagarritasuna bilatzen zen
» Alde zaharreko planoaren zati batzuk suntsitu ziren
» Trazatuaren aldaketa.
![Page 44: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/44.jpg)
ALDE ZAHARRA- 5:
Industria-aldiko aldaketak
b) Bilbea:Dentsifikazio prozesua
• Desamortizazioa dela eta eraikin erlijioso asko erabilera berriekin:
– Erakundeen egoitzak, ospitalak, koartelak, liburutegiak, museoak,..
• Historizismoaren eta material berrien eragina eraikinetan
• 1960ko hamarkadan eraikin berri eta altuagoak egin ziren
Lurzoruaren erabilera
• Tertziarizazio prozesua
(1960ko hamarkadan
guztiz indartuta)
Ondorioak:
• Lurzoruaren prezioa gareztitzea
• Pilaketa-arazoak
• Eraikinak hondatzea
(joeraren aldaketa)
Brigadas de Navarra enparantza (Museo Etnografikoa)
![Page 45: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/45.jpg)
ALDE ZAHARRA- 6:
Industria-aldiko aldaketak
• Gizarte klaseei erreparatuz gero
- Gizarte-zatiketaren prozesua
bizkortu zen
- XIX. mendearen amaieratik
industria-burgesiak alde
zaharretako espazio baloratuenak
eskuratu zituen
- Gero, zabalgune berrietara joan zen
- Alde zaharren degradazioa
eta utzikeriaBartzelonako alde industriala
(XIX. mendekoa)
![Page 46: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/46.jpg)
ALDE ZAHARRA- 7:
Industria osteko aldia (1975etik aurrera)
• Zaharberritze integratutako politikak
Abiatu ziren.
• Planoan
– Kaleak oinezkoentzat mugatu dira.
• Eraikuntzan
– Eraikin historikoak zaharberritu dira.
– Diru laguntzak eman dira
• Lurzoruaren erabileran
– Etxebizitza erabilera berreskuratu da eta beste
jarduerekin lotzen da.
– Turismoa, Kultura,…. Hiri-sustapenerako politiken
zutabeetako bat dira.
![Page 47: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/47.jpg)
INDUSTRIA ALDIKO HIRIA:
ZABALGUNE BURGESA
• Hirien hazkundeari erantzuna izan zen.
• Kasu batzutan harresiak bota ziren eta beren
lekuan bulebarrak eraiki ziren.
• Espazio berri horietan burgesen ideiak islatu
ziren:
• Ordena (plano erregularra)
• Higienea (zoladurak, estolderiak,
espazio berdeak, uraren hornikuntza,..)
• Etekin handiak lortzea (etxebizitazk,
dendak eta garraioak eraikitzea)
• Hiriaren gizarte segregazioa suposatu zuen
![Page 48: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/48.jpg)
2.1 Burgesen zabalgunea -2
a) Plano erregularra– Espazio arrazionalak eta
funtzionalak
– Dentsitate txikikoa.
– Eraikinean artean: jauregiak, lorategidun etxeak, edo estilo historizista zuten eraikinak zeuden.
– Erabilera: burgesen etxebizitzak.
– Zabalgune goiztiarrenak: Bartzelonan, Ildefonso Cerda; Madrilen. Carlos María de Castro,
Bilbon, Alzola,Atxukarro eta
Hoffmeyer
Indautxuko eskolak
![Page 49: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/49.jpg)
Zabalgunea:
Espazio arrazionala
eta funtzionala
Hiri zaharren pilaketa- eta higiene
faltaren aurrean espazio zabalak eta
ondo antolatuta sortuku ditu burgesiak.
![Page 50: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/50.jpg)
HIRI BURGESA. ZABALGUNEA
ETA EKIPAMENDUAK
- Kale zabalak
- Zerbtitzuak
- Langileentzako auzoak
![Page 51: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/51.jpg)
2.1 Burgesen zabalgunea-3
b) Denborarekin bilbearen
dentsifikazioa
– Etxadi itxiak eta altuera handiko eraikinak, batez ere 1960tik aurrera.
– Zabalguneek kokapen zentrala hartu zuten.
– Garraioek hiriaren alde guztiak lotzen dituzte .
– Lurzoruaren erabilera :
• Funtzio tertziarioa garrantzia hartuz joan zen:
– dendak, bankuak, bulegoak,
enpresen egoitzak,…
![Page 52: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/52.jpg)
Fotografía de la estación del Paseo
Imperial a finales
del siglo XIX
![Page 53: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/53.jpg)
2.2 Hiri-inguruko langileen auzoak eta
industria-guneak
XIX. mendean:– Hiriaren alde zaharraren gune onenetan eta
zabalgune modernoetan: burgesia
– Hiriaren periferian.
• Garraioak: trenbidea, tranbia
• Zerbitzuak: merkatua, hilterria,..
• Lantegiak
• Langileen auzo marjinalak
a) Sortzerakoan– Langileen auzoek askotariko planoa zuten
– Periferiako landa-lurzoruan eta kontrolik gabe sortzen ziren
– Bilbea itxia eta dentsitate handikoa
– Kalitate urriko eta tamaina txikiko eraikuntzak
– Etxeak eta lantegiak elkarrekin sortu ziren
– Zerbitzuak eta ekipamenduak urriak
– Gune osasungaitz eta kaltegarriak ziren
![Page 54: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/54.jpg)
2.2 Hiri-inguruko langileen auzoak eta
industria-guneak
b) Gaur egun
– Industria instalazioek ez dute trenbidearen
menpekotasunik
– Errepideak hartu du garrantzia
– Industria-lurzoruak balio handia lortu du:
– Industria batzuk krisian sartu dira
– Beste Industria batzuk hirietatik urrundu dira
– Orube horietan zerbitzu instalakuntzak sortu
dira
» Poligono industrial berriak
» Salmenta azalera handiak,..
– Langileen auzoak hiriaren barruan geratu dira
– Hoberen komunikatuta daudenak berritu dira:
populazioa ordeztu da
– Urrunen daudenak espazio marjinalak izaten
jarraitzen dute
Casas baratas construídas
por Altos Hornos de Vizcaya
(1916)
![Page 55: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/55.jpg)
2.3 Auzoak lorategiekin
• XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen lehen herenean
• Ideia higienistek eta naturalistek eraginagatik• Ebezener Howard: lorategi-hiriak
• Langileentzako eta klase ertainentzako eginda
• Etxebizitza osasungaitza desegiteko asmoz
• Hiri lineala (Arturo Soria)
• Gizarte-zatiketa apurtu nahian
• Familia bakarreko etxebizitzak kale 40 metroko zabalerako ertzeetan
• Oinarrizko zerbitzuak
izango zituen: tranbia,
trenbidea, lorategia,
ura, elektrizitatea,
estolderia
• Madrileko periferia
osoa inguratu nahi
izan zuen
![Page 56: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/56.jpg)
Gaur egun: hiri lineala Madril handitan
txertatuta
Arturo Soria kalea
1960.ean
![Page 57: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/57.jpg)
LORATEGI-HIRIA
Zurbaranbarri (Bilbo)
Ebenezer Howard
Garden Cities of To-
morrow (1902)
![Page 58: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/58.jpg)
Etxe merkeak
Torre Urizar (1921) Ricardo Bastida
![Page 59: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/59.jpg)
GAUR EGUNGO PERIFERIA ETA HIRIAN
ORAINTSU IZANDAKO ERALDAKETAK
• Gerra Zibilaren ostean eraikitze-jarduerak gutxi izan ziren
• Material faltagatik
• Nekazaritza sustapenagatik
– 1950etik aurrera hirien hazkundea handia izan zen:
• Demografiagatik
• Industria eta zerbitzuen garapenagatik
– Gaur egungo joera hiria desentralizatzea da
• Hiri eta landaren arteko mugak bereizgaitzak (barruti suburbanoak)
• Jarduera ekonomikoak nahiz biztanleenak periferietara eramaten ari dira
• Hiri aglomerazio berriak funtzio ezberdinekin sortzen ari dira
• Gaur egungo periferiaren zatiketa funtzionala eta soziala:
– Bizilekuen auzoak
– Industria inguruak
– Ekipamendu inguruak
![Page 60: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/60.jpg)
Periferiako egoitzen auzoak
• Auzo marjinalak
• Legez kanpoko lurzoruan eraikitzen da:
hirigintza-antolaketarik gabe
• Norberak egindako etxebizitzak
• Oinarrizko zerbitzurik gabe (ura,
elektrizitatea, saneamendua)
• Txabolak
• 1950ko hamarkadan izan zuten
gorakadarik handiena
• Azken urteetan: Gizarte-laguntzako
etxebizitza auzoak eraikitzen ari dira
txabolak suntsitzeko
![Page 61: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/61.jpg)
Sustapen ofizialeko etxebizitzen
auzoak
• 1940 eta 1960 bitartean garatu ziren gehien.
• Lalguntza ofizialekin sortutako auzoak ziren:
prezio mugatua
• Etxebizitza gabezia murrizteko
• Eraikuntza irekia izan zen• Bloke isolatu eraiki ziren
• Bloke monotonoak
• Kalitate gutxikoak
• Zerbitzu eta ekipamendu falta
• Gaur egun zaharberritze planak abian jarri dira
![Page 62: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/62.jpg)
1950 eta 1970 bitarteko urbanizazioa
![Page 63: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/63.jpg)
![Page 64: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/64.jpg)
Sustapen pribatuko etxebizitza-
poligonoak
1960tik aurrera sortu ziren– Lurzoruaren espekulazio handia eta kontrol gutxi
– Bilbe irekia edo dorreen bidez antolatuta
– Altuera eta dentsitate gehiegikoak
– Kaleen trazatua ordenik gabekoa
– Eraikin geometrikoa:
hiri-paisaia monotonoa
– Poligono horiek
bizilekuak ziren
– Dendak eta hornidurak
leku zehatz batzuetan
pilatu ziren
![Page 65: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/65.jpg)
Gaur egungo periferia
• Etxadi itxia– 1980 eta 1990 bitartean
– Altueran eraikitako etxadiak berreskuratu
ziren
– Dentsitateak gero eta handiagoak ziren
– Erabilera kolektiboko gunea zuten:» Lorategiak
» Haurren jolasak
» Igeritokia
– Klase ertainetarako
• Familia bakarreko eta ekipamenduen inguruak periferian– 1980tik aurrera hedatu ziren periferian
– Ideologia ekologista edo berdea zuten erdiko
klaseentzako
– Automobilaren erabilera masiboa
– Bilbe irekiko eraikin indibidualak» Bakakrtuak
» Elkarri-atxikiak
![Page 66: HIRIA I: Hirigintza prozesua](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050721/5595fcc81a28abb1548b4821/html5/thumbnails/66.jpg)
Industriaren ekipamenduen
inguruak periferian
Periferiako hiriko sarbide nagusien ondoan industria eta ekipamenduak kokatzen dira– Lurzorua merkea eta hiriaren hurbiltasuna
a) 1950 eta 1960ko hamarkadetan
• Industria inguruak eta industria-poligonoak kontrolik gabekoak
• Gaur egun industria-espazio berriak
» Enpresa-parkeak
» Parke teknologikoak
» Kalitate handiko ingurumenak
b) Ekipamenduen inguruak
• Merkataritza
• Aisia
• Eskolak, Hospitalak,….
• Administrazio-zentruak, e.a.