Hippocampus nr. 258 (maart/april 2016)

Mec

hel

en P

00

4152

- TW

EEM

AA

ND

ELIJ

KS

INFO

RM

ATI

EBLA

D (N

IET

IN J

ULI

EN

AU

GU

STU

S) V

AN

DE

NED

ERLA

ND

STA

LIG

E LI

GA

VO

OR

ON

DER

WA

TERO

ND

ERZO

EK E

N -S

POR

T N

ELO

S N

r. 2

58

- m

aa

rt/a

pri

l 2

01

6

ModelfotografieNoordzeereglement

Onderwatervideograaf

Reactive uses Celliant® Infrared technology to turn wasted body heat into usable infrared energy. The lining is enhanced with 13 thermo-reactive minerals embedded into the fabric of the wetsuit that react to your body heat converting it to infrared energy and reflecting

it back to the body increasing circulation and body warmth.

VELCRO ADJUSTABLE 360˚NECK SEAL

EXTRA LONG 21” G-LOCK2 BACK ZIPPER

WITH OFFSET TOOTH DESIGN GUARDS

AGAINST WATER ENTRY

SKIN-TO-SKIN DOUBLE INTERNAL SEALING ZIPPER FLAP WITH

SPINE PAD FOR EXTRA COMFORT

SKIN-TO-SKIN DOUBLE GLIDESKIN WRIST AND

ANKLE SEALS WITH FUSE CUT FINISHED EDGES

(7MM+ 5MM) SKIN IN (3MM)

CONTOURED GLIDESKIN COLLAR

NST (NO STITCH TECHNOLOGY)REACTIVE IS MADE WITHOUT A SINGLE SEAM STITCH KEEPING YOU DRIER, WARMER, AND DIVING LONGER

SEAMLESS UNDERARMS FOR SUPERIOR COMFORT AND MOBILITY

ANATOMICALLY CORRECT PATTERN FOR THREE DIMENSIONAL FIT THROUGHOUT

ARMOR FLEX 2.0 HIGHLY FLEXIBLE DURABLE, ABRASION-RESISTANT 3D KNEEPADS

THE WORLD'S WARMEST DIVE WETSUIT made with CELLIANT® INFRARED

EXTRA LONG (11”) HEAVY DUTY ANKLE ZIPPERS FOR

EASY DONNING(7MM AND 5MM)

WWW.AMILCOSPORTS.NL

BARE_ReactiveFeatures_1.2.indd 1 9-3-2016 14:58:14

foto

: Bru

no V

an S

aen

NIEUW INNIEUW IN

BELGIE

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem053 64 72 73 | [email protected] | www.dafactory.eu

Open van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 17u00 of op afspraak.

Pantone 125

Materiaal - Opleiding Service - Maatwerk

Uw partner vooronderwaterfotografie en -videografie

Hippocampus April 2016.indd 1 24/03/2016 14:57:30

De M2 is gemaakt voor duikers die meer verlangen van hun polscomputer. Met slangloze luchtintegratie, een gestroomlijnde roestvrijstalen kast en een activiteitmeter is dit onze meest veelzijdige computer ooit De M2 met Human Factor Diving™ biedt de meest uitgebreide biometrische controle — het is de enige duikcomputer met een algoritme dat rekening houdt met uw huidtemperatuur*, ademhalingssnelheid en hartslag. Zo kunt u in alle vrijheid de diepten te verkennen.

S C U B A P R O . C OM

*Bij gebruik van de SCUBAPRO hartslagband BESCHIKBARE MODISCUBA • Freediving • Gauge • CCR • Swim • Sport

nieuw

M2 [MANTIS 2]POLSCOMPUTER

NORMBEPALENDEINTELLIGENTIE.

Het duikseizoen is bij de meeste clubs volop aan de gang. Tijdens de eerste (doop)duiken, die vaak in een zoetwa-terplas plaatsvinden, vragen de beginnelin-gen soms wel eens welke waterplanten ze nu allemaal gezien hebben. Daarom dat we in deze uitgave een artikel over on-derwaterplanten presenteren. Later bij de eerste duiken in de Oosterschelde, komen ze wieren tegen, zoals bijv. wakame. Mis-schien ontdekken jullie er ook de snot-worm of een zeldzame zeenaaktslak? Hoe zeldzaam die slak wel is, kan je op www.blauwtipje.nl ontdekken. Als je tijdens al je ontdekkingsduiken maar veilig duikt. Daarom dat we de 10 gouden tips van de Oosterscheldeduiker nog eens meegeven. 't Is maar dat de veiligheid aan de kant niet onnodig gestresseerd wordt en niet naar de handleiding 'Wat te doen bij een duikon-geval' moet grijpen om te ontdekken hoe je in contact moet komen met de verzekering of Mental Coaching.Droom je van tropische bestemmingen? Sommigen deden al inspiratie op tijdens het vakantiesalon, maar we helpen je graag dromen met enkele reisverhalen: Cuba, Filipijnen, Sulawesi-Donggala. Als je meer ervaring opgedaan hebt, wil je mis-schien wel een Noordzeeduik doen? Weet wel dat de reglementering aangaande het decompresseren op de Noordzee aange-past werd. Wil je al dat moois dat je onder water ontdekt fotograferen of bewaren? Of begeleid je graag als onderwatermodel je fotograferende buddy? Volg dan een cur-sus onderwaterfotografie en/of -videogra-fie. Voor onervaren, beginnende fotografen bestaan er eenvoudig werkende fototoe-stellen. Kijk maar eens bij het artikel over duikmateriaal. Dat duiken gezond is en tot op latere leeftijd beoefend kan worden, kan François Blom beamen, die al 50 jaar 3*Instructeur is en nog steeds duikt. We hebben nog enkele interessante artikels in deze uitgave, zoals een duik in een aqua-rium, diepzeemijnbouw, pulsvisserij, US Navy Divers en zeezoogdieren in België. Bovendien willen we je attent maken op de juiste schrijfwijze van ons bondsblad Hip-pocampus. Veel leesgenot en geniet van je duiken.Ivo

Cover: Onderwatermodel Tatjana Van Weehaeghe. Foto: Stijn Boussemaere.

Van de redactie

BondsnieuwsAanpassing Noordzeereglement ..............5-6Wat te doen bij een duikongeval? ........... 8-10Cursus Onderwatervideografie ..............14-16Mental Coaching krijgt een gezicht! .....18-21François Blom .......................................... 42-44Hyppookampusch: een Babylonische

schrijfverwarring ................................ 46-47Actie op Antwerps Vakantiesalon ........52-54De 10 gouden regels

van de Oosterscheldeduiker ...................54Heugelijk weerzien tijdens

het vakantiesalon Brussel ................ 56-57Modelfotografie in de duiktank .............78-82Workshop

Assistent-Onderwatervideograaf ....90-91

Vaste rubriekenHippoëzie ..........................................................29Duikpas van de baan ......................................40Webdiving .........................................................55ONK gaat door .................................................65Retro Hippo ...................................................... 77Skubba & Fred ................................................101

DOOR IVO MADDER

Nr. 258maart/april 2016

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: [email protected] i.v.m. met de NELOS-infomap: [email protected].

Regionale infowww.avos.bewww.bravos.be

www.ovos.bewww.limos.www.wevos.be

NELOS-structuur?Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS.

Deze brochure kan je download-en via de NELOS-downloadserver.

Close-up (Frank Nuijens) .................... 102-103NELOS-Boetiek & BEFOS-FEBRAS...104-105Lopende agenda ............................................ 106

ReportagesVeiligheid aan de kant ..............................12-13Wakame:

een exoot uit de Grote Oceaan ..........22-23Duiken in de Virginia Aquaria ................24-28Zeezoogdieren in België ................................29Cayo Levisa: Cuba .....................................30-38Nederlandse zeenaaktslakken

(Blauwtipje.nl) ............................................40Camera zonder stress ....................................45Pulsvisserij ................................................ 48-50Duiksportbeurzen (duikmateriaal) ..... 58-65Mijnbouw in de diepzee:

een aanslag op de natuur? ................66-70De snotworm .....................................................71Duikt de Amerikaanse marine

nog met tabellen? ............................... 72-76Sulawesi-Donggala ................................. 84-88Filipijnen .................................................... 92-95Zoetwaterplanten in Maasplassen ... 96-100

Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekerings-kaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010. In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 253 69 16.

AIG-ASSISTANCE

3Hippocampus maart/april 2016

Commissie BiologieVoorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – [email protected]

Commissie Redactie HippocampusHoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 [email protected]

Commissie Duikers met een HandicapVoorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – [email protected]

Commissie SolidariteitsfondsLeden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat

Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 [email protected] www.nelos.be – www.wiki.nelos.be ma. 9.30 u – 11.30 u, wo. 9.30 u – 11.30 u en 14.00 – 16.00 u, vr. 14.00 u – 16.00 u

Ongevalsaangiften-administratie

Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretari-aat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden: tel. +32 2 512 03 04 – [email protected]. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaan-gifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, verge-zeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Deadlines artikels

Editie januari/februari Deadline aanleveren materiaal 5 december

Editie maart/april Deadline aanleveren materiaal 5 februari

Editie mei/juni Deadline aanleveren materiaal 5 april

Editie september/oktober

Deadline aanleveren materiaal 15 juni

Editie november/december Deadline aanleveren materiaal 5 oktober

Erevoorzitters: Jozef Van den Berghe [email protected] Willy van der Plas – [email protected]

Raad van Bestuur

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – [email protected]

Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – [email protected]

Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – [email protected]

Boetiekverantwoordelijke: Karl Van der Auwera Gsm 0486 89 76 67 – [email protected]

Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – [email protected]

Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – [email protected]

Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 – [email protected]

Commissies

Commissie DuikonderrichtVoorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 [email protected]

Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – [email protected]

Ereraad: Eric Sels Gsm 0475 36 88 23 – [email protected]

Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 [email protected]

Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 [email protected]

Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – [email protected]

Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 – [email protected]

Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 [email protected]

Geneeskundige CommissieVoorzitter: Ingrid Dekelver [email protected]

Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – [email protected]

SportcommissieVoorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 [email protected]

Audiovisuele CommissieVoorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67– [email protected]

Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie:Marc Vermeiren – [email protected]

Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 –[email protected]

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – [email protected]

Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Ingrid Dekelver - Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue- Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens

Ambassadeur: Herwig Van Cotthem

Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected]

Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 [email protected]

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS). Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

AdresveranderingenUitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

[email protected]

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Hippocampus komt tot stand

met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de

Periodieke Pers

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzet-ting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, mel-den wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

CER

TIFI

CAT

ION

INTE

RNAT

ION

AL

Advertentietarieven

www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie 'Media Pack' bij 'Publiciteit'.

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via:

www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414

www.facebook.com/hippocampusredactie

4 Hippocampus maart/april 2016

Het Noordzeereglement bestaat in zijn huidige vorm al vele jaren en een tijdje geleden kwam dan ook

de vraag of het hele decompressieverhaal beter niet eens herbekeken werd, vooral in de optiek om decompressie in 'het blauw', eigenlijk 'het groen', op de Noordzee onder bepaalde voorwaarden toe te laten.Om dit verhaal te evalueren en uit te wer-ken werd vanuit de Sectie Duiktechnieken een werkgroep opgericht. Na enkele brain-stormsessies en het uitwerken van enkele mogelijke pistes, werd beslist om te wer-ken naar de meest eenvoudige bijstelling van het reglement, die volledig consistent is met onze opleidingen en de huidige mo-gelijkheden van onze brevetten. De aan-passing van het reglement is vrij grondig, maar toch summier gehouden. Naast het 'Reglement Noordzeeduiken' worden ook enkele duidelijke aanbevelingen geformu-leerd die heel belangrijk zijn in het kader van de veiligheid voor het duiken op de Noordzee.

Bondsnieuws Commissie Duikonderricht

Decompressiestops in het 'blauw' op de NoordzeeAanpassing van het Noordzeereglement.

Het reglement in zijn huidige vorm blijft behouden, maar op vlak van decompres-siestops wordt het gewijzigd en uitgebreid. Momenteel is de reglementering voor de decompressie op de Noordzee als volgt omschreven:Er wordt gedoken binnen de veiligheids-curve, tenzij een veiligheidslijn verbonden wordt aan de ankerlijn (dus niet aan de daallijn). Bij een vaartuig dat niet ankert dient dus steeds binnen de veiligheidscurve gedoken te worden.

In de nieuwe reglementering wordt de mo-gelijkheid om te decompresseren aan de ankerlijn behouden – zoals omschreven in het huidige reglement – en wordt het daar-naast uitgebreid met mogelijkheden voor decompressie in 'het blauw'. Hieronder vind je de volledige nieuwe tekst van het Noordzeereglement, zoals die zal opgeno-men worden in de NELOS-Infomap 2017. De wijzigingen kan je terugvinden in de blau-we tekst.

3.12.3 Duiken in de Noordzee: reglement

DDDe duikorganisatie en duikindeling moe-ten gebeuren volgens de NELOS-normen.DDDe duiker moet minstens in het bezit zijn van een brevet 2*Duiker.DDDe Algemene Duikverantwoordelijke moet een ervaren duiker zijn met prak-tijk in getijdenwaters met beperkt zicht en wrakduiken. Bovendien moet hij min-stens 60 zeeduiken gedaan hebben in getijdenwaters met beperkt zicht waar-van ten minste 15 in de Noordzee zelf.DDDe duikleider moet ervaring hebben met duiken in getijdenwaters met be-perkt zicht. Hij moet minstens 30 zee-duiken gedaan hebben.DDAan boord wordt er aan de beginnelin-gen in het wrakduiken een uitgebreide briefing over de specifieke aspecten van het wrakduiken gegeven. Deze dient strikt nageleefd te worden.DDDe zeegang mag maximaal 4 bedragen (golven van ongeveer 2 meter).

De OSB wordt best opgelaten vanaf het wrak/de bodem op het moment dat de stijging wordt ingezet.


DDDe oppervlakteveiligheid dient gewaar-borgd te worden. Dit houdt in: • een constante uitkijk;• geankerde vaartuigen moeten on-

middellijk kunnen ingrijpen;• vanaf 6 duikploegen in het water

dient een bijboot operationeel te zijn.

DDOpenwaterproeven zijn streng verbo-den.

Naast deze aanpassingen worden enke-le heel praktische aanbevelingen voorop gesteld, die eveneens zullen opgenomen worden in de NELOS-Infomap:

3.12.4 Duiken in de Noordzee: aanbeve-lingen

Bij het uitvoeren van decompressietrappen tijdens Noordzeeduiken worden onder-staande punten in acht genomen:DDDe OSB wordt best opgelaten vanaf het wrak/bodem op het moment dat de stij-ging wordt ingezet. Hiervoor kan men gebruik maken van een reel. Een goede reel (haspel) is een aanbevolen uitrus-tingsstuk voor de duikleider en de me-deduiker(s).DDDe schipper moet expliciet rekening houden met stroomrichting bij decom-pressie in het blauw in de buurt van vaargeulen of ander verboden gebied.DDDe Algemene Duikverantwoordelijke (ADV) overlegt uitdrukkelijk met de schipper om een maximale decompres-sietijd te bepalen vóór de aanvang van de duik op basis van boten, voorziening, materiaal, plaats, zichtbaarheid, zee-gang, wind, stroomsterkte en richting.

Dit dient uitdrukkelijk door de ADV in de algemene briefing opgenomen te wor-den. In dit overleg wordt uiteraard re-kening gehouden met eventuele beper-king van het reglement op de boot zelf.DDEr wordt bij decompressie in het blauw een bijkomend advies gegeven om een maximale totale stijgtijd (TTS) van 20 minuten te respecteren.DDDe ADV ziet er bij de ploegindeling op toe dat ploegen met een langere nul-tijd (CCR, nitrox,…) in de mate van het mogelijke eerst te water gaan. Op die manier zullen de opstijgingen van de ploegen en de decompressietijden het dichtst bij elkaar aansluiten. Zo ver-mijdt men dat de ploegen ver uit elkaar liggen bij het volgen en het oppikken na de duik.

Alhoewel deze tekst pas zal verschijnen in de NELOS-Infomap 2017 is dit reglement van toepassing vanaf datum van verschij-nen in het bondsblad Hippocampus; dus net op tijd om te worden toegepast tijdens het Noordzee-seizoen 2016.Het NELOS-Duikonderricht rekent alvast op alle duikers om de nieuwe reglemen-tering te respecteren en de aanbevelingen ter harte te nemen en op een verantwoor-de manier om te gaan met de nieuwe be-voegdheden die ook bijkomende verant-woordelijkheden met zich brengen!

Sven vandekerckhove

voorzitter

commiSSie duikonderricht

DDBij een vaartuig dat niet ankert, dient afgedaald te worden langs een daallijn. Bij een vaartuig dat ankert, mag afge-daald worden langs de ankerlijn.DDHet is verplicht te duiken met de minste stroming, dus rekening houdend met de getijdencurve.DDNaast het verplichte duikmes, moet een apart bevrijdingssysteem voorhanden zijn om zich te kunnen ontdoen van net-ten, nylon-visdraden, enz. Dit 2e sys-teem moet op een andere plaats gedra-gen worden dan het klassieke duikmes.

D Bij decompressie via de ankerlijn wordt een veiligheidslijn verbonden met de ankerlijn en dient de ankerlijn voorzien te zijn van een boei, zodat deze onmid-dellijk van de boot kan losgekoppeld worden in geval van nood.

D Decompressie in 'het blauw' wordt toe-gelaten onder volgende strikte voor-waarden:• Verplicht voor elke duiker tenmin-

ste één OSB (met naam gemar-keerd) met minimaal 9 meter touw. Het oplaten van de OSB gebeurt vanaf de eerste verplichte decom-pressiestop of minstens op een diepte van 9 meter. Het OSB-touw moet strak worden gehouden zodat de OSB voor de oppervlakteveilig-heid maximaal zichtbaar is.

• Bij decompressie in 'het blauw', mag de boot niet geankerd zijn, of moet er een veiligheidsboot voor-zien zijn.

• Eventuele verplichtingen of beper-kingen opgelegd door het regle-ment op de boot zelf dienen uiter-aard gerespecteerd te worden.

Het oplaten van de OSB gebeurt vanaf de eerste verplichte decompressiestop of minstens op een diepte van 9 meter.

Foto

's (2

): Ir

een

Loot

s.


Bellen: +31 53 3030012 | Mailen: [email protected] | Bezoeken: De Klomp 120, 7511DJ Enschede

Drive & Dive-pakket:6 pers. 9 dg. v.a. € 1.245 /16 dg. v.a. € 1.8352 pers. 9 dg. v.a. € 1.405 / 16 dg. v.a. € 2.155

Drive & Dive-pakket:4 pers. 9 dg. v.a. € 1.155 / 16 dg. v.a. € 1.6552 pers. 9 dg. v.a. € 1.245 / 16 dg. v.a. € 1.835

Informeer ook naar de aantrekkelijke aanbiedingen van duikreizen naar Curaçao en Aruba of bezoek onze website: abctravel.be

Alle duikpakketten zijn inclusief:Retourvlucht Amsterdam – Bonaire met Arkefl y - (inclusief alle taxen en toeslagen) - 20 kg bagage - Transfers en hostess-service - 7 of 14 nachten verblijf Buddy Dive: appartement, Belmar: SuiteDeluxe of Grand Deluxe, Caribbean Club: Studio of Cottage - Dagelijks Ameri-kaans ontbijtbuffet (niet bij Belmar)6 of 13 dagen ongelimiteerd kantduiken - 7 of 14 dagen autohuur

Drive, Dive & Stay-pakket:6 pers. 9 dg. v.a. € 1.165 / 16 dg. v.a. € 1.685 2 pers. 9 dg. v.a. € 1.555 / 16 dg. v.a. € 2.455

BONAIRE, Divers ParadiseOntdek de wondere onderwaterwereldABC Travel is dé Caribische duikspecialist voor de veeleisende duikliefhebber

Heerlijk genieten onder en boven water op BONAIRE, CURAÇAO en ARUBA

Wat de administratieve verplichtin-gen zijn na een duikongeval, vind je op diverse plaatsen terug zoals

op blz. 4 van Hippocampus en in de NE-LOS-Infomap. Maar bij een (duik)ongeval zijn er toch telkens weer heel wat vragen. Daarom heeft NELOS een handleiding aangemaakt.

ongevalsaangifte – documenten

Het ongevalsformulier is te verkrijgen via je clubsecretariaat en het NELOS-secre-tariaat. Je kan het eveneens via de NE-LOS-website downloaden. We raden elke duiker aan steeds een exem-plaar beschikbaar te hebben in het duik- of logboekje.

ongevalsaangifte – administratief

Bij een dodelijk ongeval: binnen de twee dagen moet de ongevalsaangifte (neem steeds een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzon-den worden. Deze aangifte dient zo vlug mogelijk ge-volgd te worden door een uitgebreid verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Ook Arena NV mag recht-streeks op de hoogte gebracht worden:

Wat te doen bij een duikongeval?

Bondsnieuws Verzekering

Onlangs brachten we een korte handleiding 'Wat te doen bij een duikongeval' uit. Je kan de brochure

downloaden via de NELOS-downloadserver. De inhoud van deze handleiding staat trouwens ook in de

NELOS-Infomap 2016 en via dit artikel dus ook in Hippocampus.Fo

to: C

hris

je D

emuy

nck.


tel. +32 2 512 03 04 – [email protected] ongevallen: binnen de 15 da-gen moet de ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzonden worden, vergezeld van de geneeskundige getuig-schriften (neem steeds een kopie voor je-zelf). Deze attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Wat doe ik bij een ongeval in België?

Bij verwondingen, een ongeval in het zwembad, een decompressieongeval, enz.:

D Zorg dat het slachtoffer de nodige ver-zorging en eerste hulp krijgt.

D Vraag telkens een attest van de hulp-verleners/artsen/ziekenhuizen.

D Vul een ongevalsformulier in en ver-stuur dit alles tijdig naar het NELOS-se-cretariaat.

D Betaal de kosten zelf, stuur de origi-nele getuigschriften voor verstrekte hulp naar je mutualiteit. Nadien kan je de afrekening van je mutualiteit en de overige originele onkostennota's (zoals originele facturen, originele apotheek-nota's, ...) samen met de gedetailleerde medische verslagen overmaken aan Arena. Indien je dossier aanvaard wordt zal de verzekeraar Arena NV instaan voor de terugbetaling van het remgeld en/of de franchise.

D Bij een decompressieongeval in België: kan je de originele factuur betreffende de caissonbehandeling aan Arena over-maken met de vermelding dat deze nog niet werd voldaan. Arena voldoet deze betaling rechtstreeks aan het zieken-huis. Andere behandelingskosten dien je zelf eerst te betalen.

Wat doe ik bij een ongeval in het buitenland (ook Nederland)?

Bij een decompressieongeval, een long-overdruk, een verdrinking, enz.:

D Laat het slachtoffer afvoeren naar het dichtstbijzijnde behandelingscentrum (indien je niet over de nodige info be-schikt kun je nu reeds naar het AIG-As-sistance nummer bellen en bijstand vragen.

D Vraag telkens een attest van de hulp-verleners/artsen/ziekenhuizen /recom-pressiecentra.

D Bel het AIG-Assistance Call Center nummer (noteer de naam van de help-desk agent die je te woord gestaan heeft).

D Vul een ongevals-formulier in en ver-stuur dit alles tijdig naar het NELOS-se-cretariaat.

D De betaling van de behandelingskos-ten worden (tenzij telefonisch met AIG-Assistance an-ders overeengeko-men) rechtstreeks door AIG-Assistan-ce en Arena verze-keringen verzorgd. Onderneem geen enkele actie (bijv. organisatie repa-triëring) alvorens je hiervoor door AIG-Assistance toe-stemming gekregen hebt (vraag om deze toestemming door te mailen of per sms door te sturen!). In veel gevallen zal je door een lokale vertegenwoordiger van AIG-Assistance gecontacteerd wor-den.

D Vraag voor de kos-ten die je zelf moet betalen telkens be-wijsstukken. Deze originele kosten dien je steeds aan je mutualiteit over te maken om een tussenkomst te be-komen. Nadien kan je de afrekening van je mutualiteit samen met een kopie van de buitenlandse kosten overmaken aan Are-na.

D Voor eventuele nabe-handelingen in België betaal je de kosten zelf, stuur de origi-nele getuigschriften naar je mutualiteit. Transpor tkos ten , dokters- en zieken-huisbehandelingen zullen met uitzon-dering van het rem-geld door de mutu-aliteit terugbetaald worden.

Contactgegevens verzekeraar ARENA Verzekeringen NVPolisnummer: ARENA 1.102.172Adres: Arena NV – Tweekerkenstraat 14 – 1000 BrusselTel.: +32 2 512 03 04Fax: +32 2 512 70 94E-mail: [email protected] of [email protected]. verzekeringsbemiddelaars: CBFA 10.365

Contactgegevens NELOS-secretariaatAdres: Duikershuis NELOS Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 MechelenTel.: +32 15 29 04 86Fax: +32 15 20 61 58E-mail: [email protected]

Assistentie in het buitenlandArena-Verzekeringen NV heeft AIG-Assistance aangesteld om in haar naam de repatriëring en de hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland te regelen en op te volgen.

Contactgegevens AIG Assistance (24/24 – 7/7):

Tel.: +32 3 253 69 16Hou volgende gegevens steeds bij de hand:

D Policy nummer: ARENA 2.009.718/010; D plaats/land waar het ongeval zich voorgedaan heeft; D telefoonnummer, mailadres en andere gegevens waar de behandeling gebeurt;

D identiteitsgegevens van het slachtoffer (inclusief brevet-gegevens).

Vraag een persoonlijk verzeke-ringskaartje aan via je club-secretari-aat!

Noodtelefoon NELOSGebeurt een ernstig ongeval buiten de kantooruren en heb je vragen betreffende te volgen procedures enz., dan kan je de voorzitter van NELOS (Ronny Margodt) of een lid van de Raad van Bestuur rechtstreeks contacteren.Tel.: +32 15 20 61 58


D Indien je dossier aanvaard wordt, zal de verzekeraar Arena NV instaan voor de terugbetaling van het remgeld en/of de franchise en de behandelingskosten die niet door de mutualiteit verzekerd zijn.

Wat doe ik bij een dodelijk ongeval in België?

D Noteer zo snel mogelijk de coördinaten van de mededuikers, getuigen en de au-toriteiten (politie, brandweer, hulpdien-sten) die betrokken waren bij het duiken, de zoekacties, het eventueel behande-len en het afvoeren van het slachtoffer.

D Vraag een attest aan behandelende artsen, hulpverleners, politie.

D Vul een ongevalsaangifteformulier in en verstuur dit alles tijdig naar het NELOS-secretariaat en de verzekeraar Arena NV.

D De verzekeraar Arena NV neemt dan contact met de nabestaanden, en/of diegene die de ongevalsaangifte inge-vuld heeft met instructies.

Wat doe ik bij een dodelijk ongeval in het buitenland (ook Nederland)?

D Bel het AIG-Assistance Call Center nummer (noteer de naam van de help-desk agent die je te woord gestaan heeft).

D Volg de instructies die deze persoon je geeft met betrekking tot de repatriëring van het dodelijk slachtoffer.

D Noteer zo snel mogelijk de coördina-

ten van de mede-duikers, getuigen en de autoriteiten (politie, brandweer, hulpdiensten) die betrokken waren bij het duiken, de zoek-acties, het eventu-eel behandelen en het afvoeren van het slachtoffer.

D Vraag een attest aan behandelende artsen, hulpverle-ners, politie.

D De betaling van de behandelings- en repatriëringskos-ten worden (tenzij telefonisch met AIG-Assistance an-ders overeengeko-men) rechtstreeks door AIG-Assistan-ce en Arena verze-keringen verzorgd. Vraag voor de kos-ten die je zelf moet betalen telkens bewijsstukken. Vul een ongevalsaan-gifteformulier in en verstuur dit alles tijdig naar het NELOS-secretariaat en de verzekeraar Arena NV. De verzeke-raar Arena NV neemt dan contact met de nabestaanden, en/of diegene die de ongevalsaangifte ingevuld heeft met instructies.

Hopelijk heb je al deze info nooit nodig.

ronny margodt, namenS de

raad van BeStuur neLoS

Bondsnieuws Verzekering

Informatie over het 'Mental Coaching team' NELOSVoor de opvang en begeleiding van slachtoffers en betrok-kenen van een duikongeval, voorziet NELOS in professionele opvang via de sectie Mental Coaching (een onderafdeling van de Geneeskundige Commissie).

Centraal AanmeldpuntAdres: André Vanhecke – Hongerbeek 1 – 3960 BreeTel.: +32 493 19 25 56E-mail: [email protected]

Informatie over het Veiligheidscomité NELOSBij elk ernstig ongeval kan het Veiligheidscomité, samenge-steld uit een selecte groep 3*Instructeurs en artsen een on-derzoek instellen. Dit onderzoek kan beperkt blijven tot het invullen van een vragenformulier maar kan eveneens een gesprek met één of meerdere leden van dit comité omvatten.De verstrekte gegevens worden noch aan de verzekeraar, noch aan de autoriteiten overgemaakt!

www.belgiumdetectors.be

VERKOOP • VERHUUR • 2DE HANDSGARRETT - TEKNETICS - FISHER - XP

www.quteduikshop.be

GARRETT - TEKNETICS - FISHER - XPGARRETT - TEKNETICS - FISHER - XPBeekstraat 10 - TISSELT (Willebroek) - 03 866 19 17 - 0475 34 77 15 Beekstraat 10 - TISSELT (Willebroek) - 03 866 19 17 - 0475 34 77 15

VERKOOP • VERHUUR • 2DE HANDSALLE TOPMERKEN

Beekstraat 10 - Tisselt (Willebroek) - Tel. 03 866 19 17 - GSM 0475 34 77 15Willem Klooslaan - Afhaalpunt Linkeroever (Antwerpen) - GSM 0475 34 77 15

Momenteel grote stockverkoop te Tisselt van groot lot duikmateriaal uit Faling & Overstocks...!!!

ADVERTENTIE


Veiligheid

Reportage Duiktechnisch

Af- en aanmelden bij de veiligheid aan de kant.

Monteer de zuurstoffles en leg de werking ervan uit aan de oppervalkteveiligheid.

aan de kant

Foto

's (4

): Iv

o M

adde

r.



Behalve het bijhouden van de sleutels van de auto's, noteert de 'veiligheid aan de kant' (VK) welke ploegen

wanneer te water gaan maar ook wanneer die terug uit het water komen. Hij of zij no-teert ook de maximumdiepte van de duik en de duikduur. Die gegevens worden later bij de algemene debriefing besproken. Ik herinner me nog de tijd toen bij onze club ook de 'herhalingsgroep' genoteerd werd. Dat was de tijd dat we nog op duiktabellen doken en die gegevens hadden we nodig om onze successieve duik te berekenen. Nu wordt dat allemaal door de duikcom-puter berekend. Nu zou men kunnen beweren dat die ge-gevens bij de algemene debriefing ook nog kunnen opgegeven worden. Maar wie weet wat er ondertussen is gebeurd? Na het omkleden ligt het materiaal terug in de auto, ook de computer waarop de juiste gegevens nog staan. "Maar die hebben we nu niet bij"! Of misschien is er iemand die bepaalde symptomen is beginnen vertonen en die zich bepaalde zaken niet meer herin-nert? Dan kan de VK gelukkig wel de juiste gegevens doorgeven aan de hulpverleners.

Die hulpverleners kunnen om het even wie zijn: iemand die kennis heeft van CPR, een instructeur, ambulanciers, medici, ie-dereen aan wie men hulp kan vragen. Dan komt natuurlijk automatisch de vraag: "Moet de VK geen Duiker-Hulpverlener (DHV) zijn?" Dat is natuurlijk de ideale si-tuatie, maar niet elke club heeft altijd een DHV ter beschikking die zelf niet mee-duikt. Daarom ook heeft de Geneeskundi-ge Commissie voorgesteld om het brevet van Duiker-Hulpverlener ook toegankelijk te maken voor niet-duikers. Bij de meeste clubduiken zijn de ploegen zodanig inge-deeld dat er wel altijd een duiker met veel ervaring de leiding heeft. Die kunnen dan ook tussenkomen als dat nodig is, maar soms is dat juist de persoon zijn die hulp nodig heeft! Als de VK dan ook nog inzicht heeft in de noodzakelijke maatregelen, dan is dat natuurlijk een enorme hulp.

Wanneer de VK geen DHV is, moet de Alge-mene Verantwoordelijke van de duik hem duidelijke instructies geven in een aparte briefing: Waar gaat de duik door? Waar is er zuurstof te vinden? Wie moet er verwittigd worden? Wat zijn de signalen aan de op-pervlakte ingeval er hulp gevraagd wordt? Bij een nachtduik: Hoe worden die signalen gegeven met de duiklamp? In dat laatste geval heeft de VK natuurlijk ook een lamp, waarmee hij de signalen kan beantwoor-den. Meestal is de VK iemand van de club, die dus de 'eigen' mensen goed kent. Als hij zelf niet actief betrokken is bij de hulpver-lening, is hij natuurlijk diegene die 'opdrin-gerige' ramptoeristen op afstand houdt, zodat de hulpverleners hun werk kunnen doen.Hij is ook diegene die zeker weet waar de zuurstof staat en die iemand erom kan sturen om die te halen of klaar te maken. Uiteraard houdt hij ondertussen een oog in het zeil of de duikers die nog niet afgemeld hebben, ook geen hulp nodig hebben.

algemene veiligheid

Bij een recente duik aan Plompe Toren had mijn buddy gevraagd om speciaal met mij te duiken. Doordat hij een hele tijd niet had gedoken en de vorige duik minder goed was geweest, was hij wat onzeker.

Bij het tewatergaan liep er nog een beetje stroming, maar dat was mee gepland. We zouden ons met de stroom laten meedrij-ven en dan na de kentering ons terug laten voeren naar de trap waar we erin waren gegaan. De zichtbaarheid was heel slecht, maar ik weet dat aan de andere ploegen die voor ons vertrokken waren. Wat dieper zou het wel beter gaan.

Maar het werd niet beter en ik kon zelfs mijn meters niet lezen. Teneinde mijn bud-dy niet nog onzekerder te maken, besloot ik de duik af te breken. Aan de oppervlakte stelde ik vast dat we tot acht meter afge-daald waren en slechts 5 minuten onder-weg waren geweest. Spijtig, maar ja...

Sinds de verhoogde controle op de veiligheid volgens de Nederlandse wetgeving, is er via de

NELOS-downloadserver al enkele jaren een gids te vinden voor het handhaven van de veiligheid bij het

duiken in Nederland. Maar 'veiligheid aan de kant' (VK) is al altijd een belangrijke functie geweest.

Ideaal is dat de veiligheid aan de kant minstens Duiker-Hulpverlener is.

Na een tijdje begonnen andere ploegen ook uit het water te komen, want 'geen centi-meter zicht'. De VK wees me op een ploeg die toch wel ver beneden de stroming – die ondertusssen gekeerd was – was geraakt. Zij vroeg me dat even in het oog te houden. Als ik aan Plompe Toren duik, heb ik altijd het koord bij dat ik in de tijd maakte om het uit het water komen te vergemakkelijken, vóór de trap er was geïnstalleerd. Ik volg-de de ploeg langs de dijk, het koord in de hand. Het duurde even voor ik zag dat ze omgekeerd waren, maar uiteindelijk ge-raakten ze toch op eigen kracht terug aan de trap.

Toch was ik blij dat de VK me deze ploeg had laten volgen. Eén probleem kan men onder water oplossen, maar het samen-komen van verschillende problemen op hetzelfde moment kan leiden tot ernstige situaties.

roLand WantenS

BondsnieuwsAudiovisuele Commissie Sectie Onderwatervideografie

De OWV-Instructeurs sturen je houding bij.

Je onderwerp langzaamaan benaderen zonder de bodem om te woelen met je vinnen is belangrijk tijdens het filmen.

Cursus OnderwatervideografieVoor het vijfde jaar op rij organiseert de Sectie

Onderwatervideografie een lessenreeks. Geniet

je tijdens het duiken van die wondere onderwater-

wereld maar wil je die ook graag aan de rest van

de wereld tonen? Wij zorgen ervoor dat je de basis

voor het maken van een film onder de knie krijgt.

Het aangepaste lesplan van vorig jaar met een

sessie scenarioschrijven, het maken van een draai-

boek en samen met de klas een film maken, werd

erg gesmaakt. Net als vorig jaar stellen we de the-

oretische lessen gratis open, zodat iedereen een

graantje kan meepikken van de kennis van onze

specialisten.


Foto

's (4

): Er

ik D

e G

roef

.

Ondertussen – na 5 jaar experimen-teren met allerlei formules – lijkt het erop dat we een uitstekend

lesplan kunnen presenteren. De spreek-beurten over materiaal, groothoek, be-lichting, filmen in team, macro, filmtech-nieken, compositie en montage worden nog steeds gebracht door professionelen uit de filmen tv-wereld. Maar daarnaast kunnen we stilaan een beroep doen op échte NELOS-Onderwatervideo-Instruc-teurs! Deze instructeurs (OWV-instruc-teurs – zie lijstje op het einde van het arti-kel) worden opgeleid door het Onderricht van de Sectie Onderwatervideografie om onze cursisten de basis van filmen onder water bij te brengen. Het belangrijkste bij filmen onder water blijft stabiliteit en het vermogen om een goede zichtbaarheid te behouden.De OWV-Instructeurs kunnen daarenboven zelfstandig de workshop 'Assistent-Onder-watervideograaf' geven. Deze workshop, bestaande uit twee uur theorie en twee uur duiktank (of open water), kan men zien als een initiatie tot de cursus onder-watervideografie. De instructeurs worden daarenboven jaarlijks bijgeschoold en zijn verplicht om mee te werken aan de cursus onderwatervideografie of ten minste één Assistent-Onderwatervideograaf per jaar 'af te leveren' om instructeur te kunnen blijven.

Tijdens de cursus onderwatervideografie worden de OWV-Instucteurs ingeschakeld tijdens de les stabiliteit, voortbewegings- en positioneringstechnieken in open water. In principe kan ieder NELOS-lid zich in-

schrijven. Geef ook een seintje als je enkel een bepaalde theorieles wilt volgen. Deze lessen staan open voor iedereen maar we willen natuurlijk graag dat iedereen in onze zaal past.

Tijdens de eerste introductieles op vrijdag 22 april 2016 (20.00 - 22.00 u) over materi-aal geeft Geert Nies een beknopt overzicht van wat voor een duiker die 'misschien wel onderwatervideografie wil gaan doen', de mogelijkheden zijn qua camera's, lenzen, onderwaterbehuizingen, lampen, vlotters, enz. Hoewel Geert ook een gespecialiseer-de winkel heeft, is er uiteraard geen aan-koopverplichting en kan de aanwezige na-dien zeker beslissen om eerder apneïst te worden of een andere 'speciality' te kiezen.Zaterdag 23 april 2016 (10.00 - 18.00 u) is volledig gereserveerd voor de cursisten, die een theoretisch overzicht – natuurlijk doorspekt van voorbeeldfilmpjes – van de volledige cursus ingelepeld krijgen.

Geert geeft ook de les over macro en be-lichting op vrijdag 29 april 2016 (20.00 - 22.00 u). Deze les is weer open voor ieder-een die geïnteresseerd is. Net als de lessen van Stephan Matthies over breedhoek, verlichting en filmen in team op vrijdag 20 mei 2016 (20.00 - 22.00 u) en deze over filmtechnieken, compositie en montage op vrijdag 27 mei 2016 (20.00 - 22.00 u).Nadien, op zaterdag 4 juni 2016 (10.00 - 16.00 u), trekken we met onze eigen OWV-Instructeurs naar open water, in de Put van Ekeren, waar de cursisten een les stabiliteit, voortbewegings- en positione-ringstechnieken krijgen.

Technieken om stabiel te zwemmen om te zweven worden aangeleerd.Nieuwe vinzwemtechnieken worden ingeoefend.

Op zaterdag 18 juni 2016 ten slotte, schrij-ven de cursisten samen een scenario en draaiboek en werken samen om een hierop gebaseerde onderwaterfilm te schieten. Op deze manier kan er veel meer opgestoken worden dan als ieder voor zich een film moet maken. De samen gemaakte 'shots' worden dan aan elke cursist toebedeeld en daarmee gaan ze wel ieder voor zich een montage maken. Hun resultaat wordt dan drie maand later, op zaterdag 17 september 2016, vertoond. Elke montage krijgt een beoordeling mee van de bestuursleden van de 'Sectie Onderwatervideografie' (met ook Eric Ghysebrechts en Johan De Smedt). Aan het einde van de avond krijgen de cursisten een 'specialitykaartje onderwatervideo-grafie', op voorwaarde dat zij alle verplich-te lessen hebben gevolgd én een montage van de samen gemaakte 'filmshots' hebben afgeleverd. Wie niet alle lessen kan volgen, kan deze kosteloos inhalen tijdens een vol-gende lessenreeks. Voorwaarde voor het volgen van de eigen-lijke lessenreeks is natuurlijk wel dat de kandidaat een camera met onderwaterhuis heeft of zich met de informatie van de in-troductieles zo'n set aanschaft binnen de termijn van de lessen. En dat mag ook een goedkope actiecamera zijn.

Een degelijke praktijkles impliceert ech-ter een kleine klas. Het maximum aantal deelnemers aan deze les bedraagt dan ook slechts 6 cursisten. Wanneer meer dan 6 kandidaten zich aanmelden, komen ze op een wachtlijst te staan voor bijkomen-de praktijklessen. De theoretische lessen staan natuurlijk open voor iedereen.


Alle NELOS-leden die beschikken over een camera en onderwaterhuis kunnen zich voor de cursus aanmelden. Een andere belangrijke materiaalvereiste is het bezit van 'rigide vinnen' (die niet omplooien), deze van het type 'jetfins' zijn ideaal. Het is ook aangeraden om het cursusboek vooraf aan te kopen en al eens door te nemen. Een duikvergunning voor Domein Muisbroek (Put van Ekeren – zie meer info op www.avos.be) is verplicht. En nitroxduikers heb-ben natuurlijk een streepje voor wat de vei-ligheid betreft als we al eens een langere bodemtijd halen... De cursus wordt gegeven door Stephan Matthies, Geert Nies, Erik De Groef en en-kele van onze OWV-Instructeurs. Hieron-der volgt een korte introductie van deze mensen.

Geert Nies is zaakvoerder van Marine Ex-pedition Services of kortweg MES bvba, een speciaalzaak voor onderwaterfilm- en fotomateriaal. Zie ook www.mes-bvba.be.Stephan Matthies werkt als 'Head of Pro-duction' bij een Belgische producent van televisieprogramma's. In zijn vrije tijd wijdt hij zich, met zijn team Koelakant, aan het op beeld vastleggen van boeiende wrakken

en grotten. Zie ook www.koelakant.be.Erik De Groef is voorzitter van de Sectie Onderwatervideografie en organiseert deze cursus sinds 2012. Als NELOS-AI en GUE-Cave2-duiker kan hij het beste uit deze duikfederaties combineren om de geïnteresseerden een filmcursus aan te bieden waarbij de nadruk gelegd wordt op praktische vaardigheden die in het gewone duikonderricht maar weinig aan bod ko-men.

Alle theoretische lessen gaan door in het Duikershuis te Mechelen. De praktische les over stabiliteit en vintechnieken gaat door in Domein Muisbroek (Put van Ekeren) en ons groepswerk scenarioschrijven en fil-men onder water op een samen af te spre-ken filmlocatie.

Om de cursus voor iedereen betaalbaar te houden, bedraagt het homologatiegeld € 50,00 voor de gehele cursus, inclusief de elektronische links naar de presentaties. Dit bedrag dient 'cash' betaald te worden bij de overzichtsles. Let op! De plaatsen zijn beperkt, dus meld je snel aan!

erik de groef,

verantWoordeLijke

onderricht onderWatervideografie,

[email protected]

Lijst van OWV-Instructeurs

D Erik De Groef, VVDC (regio Vilvoorde).

D Wannes Engelen, Atlantis (regio Aarschot).

D Ben van Asselt, Amphora (regio Antwerpen).

D Johan Wouters, Torpedo (regio Leuven).

Tijdens een theorieles leer je de verschil-lende vinzwemtechnieken op het droge.

BondsnieuwsAudiovisuele Commissie Sectie Onderwatervideografie


Foto

: Ivo

Mad

der.

Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - [email protected] - www.nemodive.com

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’sBert en Sofie Red Sea Egypt -SafagaGROEPSKORTING

VOOR DUIKERS

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS!

© 2015 Novartis MR2015-980 10/2015

PROBEER NU DAGLENZEN!

Jezusstraat 40-42c • 2000 AntwerpenTel : 032321008 • [email protected]

Ma-Di-Do-Vr • doorlopend van 9.00u-18.30uZat 9.00u-12.30u • Donderdagavond tot 21.00u op afspraak


BondsnieuwsSectie Duiktechnieken


Het 'Mental Coaching Team' van NELOS vzw bestaat 10 jaar! We hebben een team van 11 enthousiaste coa-

ches verspreid over heel Vlaanderen en van uiteenlopende leeftijden, en met diverse brevetten. Niet al onze

coaches komen even graag op de voorgrond, maar voor deze editie maken ze hier graag een uitzondering op.

BondsnieuwsGeneeskundige Commissie Mental Coaching

Mental Coaching krijgt een gezicht!

De 'Sectie Mental Coaching', afdeling van de 'Geneeskundige Commissie', is opgericht om slachtoffers van

duikongeval 'mentale' steun te bieden. Op dit moment telt het team 12 coaches. Zij staan paraat in geval er assistentie moet gegeven worden aan slachtoffers van een duikongeval. Het bestuur bestaat uit vier leden, aangevuld met een medisch advi-

seur van de Geneeskundige Commissie: D Voorzitter & coach: Elfrie van Poppelen; D Secretaris, penningmeester & coach: André Vanhecke;

D Psychologisch raadgever: Femke Her-mans;

D Medisch adviseur van de Geneeskundi-ge Commissie: Ingrid Dekelver.

Tijdens de cursus Duiker-Hulpverlener komen we uitleg geven over 'Mental Coa-ching'. Misschien kom je ons ook tegen aan de waterkant? Weet dat je ons kan bereiken via [email protected] of via onze secretaris André Vanhecke: 0032 493 19 25 56. Het NELOS-secretariaat zal je ook altijd naar ons doorverwijzen indien van toepassing!

Foto

: Sto

ckph

oto.

Geneeskundige Commissie Sectie Mental Coaching

10 jaar 'Mental Coaching'

Tijdens ons 10 jaar bestaan zijn een 60-tal hulpvragen bij ons gepasseerd. Onze on-dersteuning ging naar het helpen bij:

D een trauma na een eigen duikongeval (bijv. longoverdruk of deco) of een 'bij-na' duikongeval;

D een trauma na een duik waar een slecht gevoel aan wordt overgehouden;

D schuldgevoelens/verwijten ten opzich-te van een duikmaat;

D buddy's en nabestaanden van een do-delijk ongeval.

Bij grote interventies, een overlijden, … organiseerden we een clubdebriefing en volgden we de directe nabestaanden en buddy's op met persoonlijke gesprekken. In het merendeel van de gevallen ech-ter ging het om niet te grote problemen

waar wij met een kleine interventie (een goed gesprek en opvolging per telefoon of e-mail) hulp konden bieden. We komen minstens twee keer per jaar sa-men om de lopende begeleidingen te be-spreken. Vanzelfsprekend worden alleen de relevante zaken en niet de persoonlijke details besproken. Tijdens deze vergade-ringen wordt de ervaring van de coaches met het volledige team gedeeld.


Herman Van den Heuvel (Mental Coach in regio Antwerpen)

Ik ben geboren in december 1956 in Wil-lebroek en al meer dan 30 jaren gelukkig gehuwd. Ik werkte op de personeelsdienst van de NMBS te Antwerpen en was vrij-williger bij het Rode Kruis. Sinds een tijdje ben ik met verplicht pensioen om gezond-heidsredenen. Waarom ik bij het 'Mental Coaching Team' ben? Toen ik er zelf nood aan had, was ik blij dat ik mijn verhaal kon vertellen aan iemand die bereid was te luisteren zonder een oordeel te vellen.

Femke Hermans (Adviseur & Mental Coach

in regio Limburg)

Ik ben getrouwd en mama van twee schatten van kinderen. Sinds 2009 verleen ik dringen-de psychosociale bijstand aan betrokkenen van rampen bij het Rode Kruis. Vanuit deze ervaringen weet ik hoe belangrijk de eerste opvang en bijstand is bij ongevallen en trau-matische gebeurtenissen. Vandaar dat de beslissing vlug gemaakt was toen men mij vroeg om bij het 'Mental Coaching Team' van NELOS te komen. Als 'Mental Coach' wil ik graag hulp bieden aan iedereen die na een duikgerelateerd voorval een luisterend oor of advies kan gebruiken.

André Vanhecke (Penningmeester/Secretaris &

Mental Coach in regio Limburg)

Waarom ben ik bij 'Mental Coaching' van NELOS? Ik ben van nature nogal een rustig persoon, die graag anderen helpt. Mensen in mijn omgeving bied ik graag een luis-terend oor. Toen ik in het verleden enke-le malen met een (niet-duikgerelateerd) ongeval te maken kreeg, merkte ik dat ik steeds vrij kalm bleef en handelde waar en hoe het nodig was. Toen op een gegeven moment de vraag kwam naar vrijwillige 'Mental Coaches' binnen NELOS, voelde ik dat ik hiermee wel iets terug kon doen voor mensen die het nodig hebben, in dit ge-val binnen onze duikwereld. Als iedereen zwijgt, is het fijn om iemand te hebben die naar jou luistert.

Katherine Tetaert (Mental Coach

in regio West-Vlaanderen)

De eerste keer dat ik hoorde van de 'Men-tal Coaches' was toen ik in mijn toenmalige club, het GUD, de brief doorgestuurd kreeg met info over de opstart ervan. Onmiddel-lijk had ik wel iets van 'zou dat niets voor mij zijn?', een combinatie van mijn studie en favoriete hobby! Ongeveer een jaar later hadden we een

clubduik gepland in Zeeland. Een eerste duik was prachtig verlopen, nadien lekker gezellig samen zitten, hapje eten, klaar-maken om naar de volgende locatie te gaan waar we ook onze flessen konden bijvullen. Toen we echter naderden, zagen we dat het er druk was: er stond brandweer en politie. Nieuwsgierig gingen we wat dichterbij om te zien wat er aan de hand was. We dachten dat er een oefening plaatsvond. Maar vlug viel de sfeer ons op, er klopte iets niet. En dan hoor je het "Er is een duiker vermist". Onmiddellijk slaat je hart een tel over, kippenvel, je staart naar de zoekboten op het water. En dan zie je ook de ontredder-de clubleden samen staan. Je hoort nog de verschillende hypotheses en meningen van de mensen, maar dat heeft geen belang meer … We trekken ons terug en bespre-ken wat te doen. Er zijn ook duikers die de familie meehebben en de kindjes. Een deel gaat naar huis, een deel gaat nog op een andere plaats een rustig duikje doen. Ik ga mee met de tweede groep. Onderwater lijkt alles anders, de gedachten dwalen af naar wat er zich enkele kilometers verder af-speelt … Het is onderwater altijd stil, maar die duik leek het stiller dan anders …De volgende dag ben ik dan op zoek gegaan naar dat mailtje van de 'Mental Coach'. Ondertussen heb ik al 7 jaar ervaring bij ondersteuning van mensen in crisissitua-ties, zowel op professioneel vlak (klinisch psycholoog binnen de crisis support teams van AZ Groeninge en het Jan Yperman Zie-kenhuis, ondersteuning op Spoed, IZ en bij het support team) als binnen het 'Mental Coaching Team' zelf. Voor mij blijft het een passie en het is dan ook super dat we de kans hebben om zoiets als 'Mental Coa-ching' uit te bouwen binnen NELOS.

Wilma Lucassen (Mental Coach in

regio Oost-Vlaanderen)

Ik woon in Zelzate. Op Zanzibar (Tanza-nia) heb ik voor het eerst kennis gemaakt

Mental Coaching krijgt een gezicht!

met de duiksport en ik was er gelijk aan verkocht. Bij terugkomst heb ik mij laten inschrijven bij Duikschool Splash, om te le-ren duiken volgens de regels. Daarna ben ik Duiker-Hulpverlener geworden. Wat la-ter las ik in de Hippocampus de vraag voor nieuwe 'Mental Coaches' en hierop heb ik gereageerd.

Nele Van Genechten (Mental Coach in regio Brabant)

Ik ben geboren te Diest in oktober 1986. In 2008 studeerde ik af al Bachelor in de toegepaste Psychologie. Sinds juni 2012 is duiken een grote passie van mij en geniet ik naast de prachtige fauna en flora vooral van de rust onder water.Zowel in mijn werk alsook privé sta ik steeds klaar om een luisterend oor te bieden aan ieder die dat nodig heeft. Ik ben van mening dat men om goed te kunnen communiceren aandachtig dient te luisteren en niet dade-lijk te oordelen, om zo de boodschap ach-ter het verhaal te achterhalen. Dit is iets waar ik altijd bewust mee bezig ben. Het geeft mij steeds een goed gevoel wanneer ik iets voor iemand heb kunnen betekenen. Toen ik begin 2015, tijdens de cursus Dui-ker-Hulpverlener, hoorde over het 'Mental Coaching Team' bij NELOS heb ik me dan ook meteen kandidaat gesteld.

Philip De Smaele (Mental Coach regio Limburg)

In 1988 was het mijn beurt om in mijn non-kels voet(vin)sporen te treden. Verknocht aan de verhalen en reizen van hem als dui-ker, en de docu's van Jacques-Yves Cous-teau wilde ikzelf die ook wel beleven. Kort daarop ben ik als brandweerduiker actief geworden. Het staat buiten kijf dat je dan heel wat meemaakt. Zo ook voor mezelf.

Ook ik werd niet gespaard van een trauma-tische duikervaring. Destijds was hier geen team dat bijstand verleende. Ik zwoegde en ploeterde mezelf erdoor, wat niet zo simpel was. Veel later, in 2008, kwam ik in contact met een lid van de 'Sectie Mental Coaching' die mij voorstelde om ook lid te worden. Omdat ik mij terdege bewust ben van het nut hiervan, gebeurde dit zo. De opleidin-gen die ik heb genoten bij het 'Mental Coa-ching Team' en het 'Fist Team' van de brandweer werden door twee top psycho-logen van het land verzekerd. En het nut ervan, kan ik alleen maar beamen.

Philip Moonen (Mental Coach in regio Kempen)

Mijn duikcarrière ben ik gestart toen ik op vakantie bevriend raakte met een gepassi-oneerde 2*Instructeur, die mij letterlijk en figuurlijk de grote sprong heeft doen ma-ken. Een wondere wereld ging open en ik raakte zelf dan ook zeer snel gebeten door de duikmicrobe.Hoe kwam ik bij 'Mental Coaching' terecht? Zeer ongelukkig kwam ik in contact met het team van 'Mental Coaching' toen er zich in de club, waar ik voorzitter van ben, twee

duikongevallen voordeden. De mensen van 'Mental Coaching' hebben toen prachtig werk geleverd. Zelf ben ik professioneel bezig met hulpverlening zodat de interesse om bij het team te komen snel was getrig-gerd. Even later verscheen er in de Hippo-campus een artikel dat er mensen werden gezocht voor de uitbreiding van het team. Sindsdien ben ik 'Mental Coach' bij NELOS.

Bart Verhaegen (Mental Coach in regio

Oost-Vlaanderen)

Ik ben in 1978 geboren en getogen te Den-dermonde, de Rosbeiaardstad. Ik trein alle dagen naar Brussel en ben verantwoor-delijk voor de support van een samenwer-kingsplatform bij de JRC, Joint Research Center van de Europese Commissie.

Sinds mijn 9 jaar (en wellicht vroeger) wist ik dat ik wou leren duiken. Na lang gezaag bij moeder en vader, en dat was nog zo'n 6 jaren, kon ik me uiteindelijk inschrijven voor mijn eerste lessen in het zwembad. Weekends en woensdagnamiddagen wer-ken om materiaal zélf te kunnen kopen. Sinds enkele jaren duik ik met een rebre-ather, de Revo III. Jammer genoeg heb ik van dichtbij een dodelijk duikaccident meegemaakt. Tijdens één van onze duiken is mijn buddy (mijn oom) overleden. Het gevoel alleen te zijn op de wereld na een duikaccident, is geen lachertje, al zeker niet op de jonge leeftijd van 17. Ik zwoor dat niemand dit ooit nog hoefde mee te maken. Dat is de reden waarom ik het engagement van 'Mental Coach' vanaf hun ontstaan ben aan gegaan. Als je als 'Mental Coach' ziet wanneer een babbel muren kan slopen, dan snap je waarom je dit doet.

BondsnieuwsGeneeskundige Commissie Mental Coaching


Anne Muylle (Mental Coach in regio

West-Vlaanderen)

Toen de oproep tot het indienen van je kan-didatuur in de Hippocampus, jaren gele-den verscheen, voelde ik mij onmiddellijk aangesproken. Vooral doordat ik van heel nabij een duikongeval en er de administra-tieve en psychische nasleep van had mee-gemaakt. De nood aan menselijk begrip, opvang en ondersteuning was een must en zou een grote meerwaarde kunnen be-tekenen, daar ze onbestaande was binnen de duikerswereld. Doorheen de jaren heb ik meerdere clubs, families en hun nabe-staanden mogen begeleiden en onder-steunen, wat mij enorm veel voldoening heeft gegeven. De warmte en dankbaar-heid die ik terugkreeg, motiveert me tot op heden om hiermee door te gaan. Dankzij de goede begeleiding en opleiding van Els Huybregts en Ben Engelen, die tot begin 2014 instonden voor de opleiding, hebben we een prachtig team.

Elfrie van Poppelen (Voorzitter & Mental Coach in regio

Antwerpen)

Nadat ik na een pauze van 2 jaar, in die tijd, als 3*Duiker opnieuw begon te dui-ken, ontdekte ik dat inmiddels het 'Mental Coaching Team' was opgericht. Vanaf het eerste moment was ik bijzonder geïnteres-seerd. Een mooie combi van de 'softkant' van mijn vakgebied als Arbeids- en Or-ganisatiepsycholoog en de passie van het duiken. Daarnaast had ik zelf een deco in het binnenoor gehad in 2001 en kan ik me goed inleven in wat er in je om kan gaan als je dat hebt voorgehad. De onzekerheid, gebeurt het nog een keer, geraak ik van de symptomen af, sluit ik het PFO of niet, de angst als je de eerste keren opnieuw gaat duiken. Ik ben ook blij dat ik sinds 2014 de scepter als voorzitter van Els Huybregts heb mogen overnemen en zeer trots op ons team! Ik hoor heel wat waardering over onze interventies dus dat is natuurlijk heel fijn!

het mentaL coaching team

ADVERTENTIE

Ontdek ons volledige aanbod op

www.travelandjoy.beBredabaan 878, 2170 Merksem

[email protected] • 03/289 85 68

140 TCTS adv Merksem.indd 1 31/12/15 09:5321Hippocampus maart/april 2016

Het ‘Mental Coaching Team’ geeft regelmatig uitleg over hun werking, zoals tijdens een conferentie op de Zeestage of tijdens de lessen Duiker-Hulpverlener.

Foto

: Rol

and

Wan

tens

.

Wakame komt oorspronkelijk uit de Grote Oceaan (Pacific), in de om-geving van Korea, China en Japan.

Daar wordt het al sinds mensenheugenis voor consumptie gebruikt. Ondertussen komt wakame ook voor aan beide kusten van de Verenigde Staten, in Centraal-Eu-ropa, het Verenigd Koninkrijk, IJsland en zelfs de Middellandse Zee.Vooral met het uitzetten van oesters ver-spreidde dit bruinwier zich onbedoeld naar diverse plaatsen buiten het oorspronkelij-ke verspreidingsgebied, zoals in 1971 in de 'Étang de Thau' in Zuid-Frankrijk. Vandaar verspreidde het wakame zich naar de ha-vens van de Noordzee en haar zeearmen. Deze voedzame macroalg veroverde Cen-traal-Europa nadat het onder andere in

Bretagne ingevoerd werd om te kweken. Dankzij de import van oesters werden de eerste exemplaren in de Oosterschelde ge-vonden in 1999, nabij Yerseke – waar heel wat oesterbassins te vinden zijn. Inmiddels is wakame op veel plaatsen in de Ooster-schelde aanwezig, met name in havens, op pontons, boeien en dergelijke. Sinds 2008 leeft het ook op enkele plaatsen in de Wad-denzee.

kenmerken

Het olijfbruine wier voelt rubberachtig aan en heeft een glad, zacht, soepel en doorschijnend blad met een kenmerkende middennerf en golvende randen. Het wier hecht zich vast met de typerende, wortel-achtige klauwvoet (rhizoid). Daarboven zit

vaak een gelobde, harmonica-ach-tige basis, met een doorsnede van ongeveer vier centimeter, waaruit in de zo-mer sporen losko-men. Deze kronkel-structuur wordt naar boven smaller, gaat over in een steel en in de stevige afgeplat-te nerf van het blad. Jonge exemplaren hebben een langgerekt blad van ongeveer 15 centimeter breed. Later wordt het blad aan de onderzijde steeds breder (tot onge-veer 50 centimeter) en wordt zo driehoekig in een punt uitlopend, waarbij het blad vaak scheurt in repen, dwars op de nerf. Oude bladen kunnen uit alleen een dikke nerf bestaan met aan weerszijden smalle langwerpige flappen. De bladvorm is dus afhankelijk van de ouderdom en de om-standigheden van de locatie.

impact

Wat de gevolgen zijn van het stilaan alge-meen voorkomen van deze exoot is (nog) niet duidelijk, maar zijn aanwezigheid zal

Wakame: een exoot uit de Grote Oceaan

Reportage Biologie

Exoten zijn de bij ons voorkomende soorten die hier van nature niet

voorkomen en zich door toedoen van de mens gevestigd hebben.

Het zeewier Undaria pinnatifida, dat 1 tot 3 meter lang kan worden,

is zo'n exoot. Dit bruinwier, met de exotische 'Nederlandse naam'

wakame, kwam oorspronkelijk alleen voor in de Grote Oceaan. Het

wier heeft zich enkele jaren geleden al ingeburgerd in onze wateren

(Noordzee en Oosterschelde).

Gedroogde wakame uit de natuurvoedingswinkel.

Foto

: Mar

t Kar

rem

ans.


toch wat impact op andere soorten hebben. Zeker als je weet dat wa-kame een opportunist is die snel nieuwe of verstoorde substraten kan innemen en bovendien snel groeit.

Wakame groeit bij een watertempe-ratuur tussen de 10 en de 15˚C (win-

termaanden) en sterft af boven de 23 graden. Het wier is tweejarig en komt

voor in het lage gebied van de getijdenzo-ne (eulitorale zone) tot enkele meters on-

der de laagwaterlijn (de sublitorale zone) van rotsachtige kusten, liefst op beschutte plaatsen. Maar het groeit zowel op plaat-sen met veel als die met weinig stroming en een zoutgehalte tussen de 28 en 34 g/l, niet alleen op natuurlijk substraat als ste-nen, maar ook op touwen, boeien, schepen, pontons en steigers. In zacht sediment hecht het zich op schelpen en epifytisch op zeegras of andere wie-ren (nvdr: een

epifyt is een organisme dat op een levende plant of wier groeit zonder hieraan voedsel te onttrekken).Wakame heeft dus een brede tolerantie met betrekking tot licht, stroming, tem-peratuur en saliniteit en kan plaatselijk een dichte begroeiing vormen, waardoor andere organismen worden verdrongen. Vanwege al deze eigenschappen zou de soort zich tot een plaagsoort kunnen ont-

wikkelen, zoals op locaties waar mossels worden gekweekt met

behulp van hangculturen en in havens.

Stichting ANEMOON (www.anemoon.org) voert al enkel jaren inventarisaties en analyses uit om na te gaan hoe de soort

zich verder verspreidt in de Zeeuwse Delta en

havens langs de Noord-zeekust. Van zodra de re-

sultaten van dit onderzoek bekend zijn, zullen we ze publi-

ceren in Hippocampus.

ivo madder

Wakame in de keukenWakame, gekend uit de Japanse keuken, heeft een delicate en zoete smaak met een zuiver aro-ma; je proeft de zee, net als bij oesters. Je kan wakame zowel gedroogd als vers kopen. Spoel het wel altijd grondig af onder koud stromend water vóór gebruik. Je kan het rauw eten, toe-voegen in stoofpotjes, ovengerechten, in een salade met sesamzaad en oosterse dressing, in soep, rauw bij sushi, …Wakame is heel gezond: het is een rijke bron van cal-cium, vitamine B complex, vitamine A, C en K. Het bevat ook een hoge concentratie aan proteïne, ijzer, magnesium, jodium, natrium, chroom, zink, fosfor én kalium. Studies heb-ben uitgewezen dat wakame helpt bij het verbranden van vetweefsel.

Foto

: Yom

i Yom

i.

Vis met gekookte wakame (Japans zeewier).

Foto

: Den

khen

k.

Foto

: Bet

tina

Bal

nis.

Foto

: Luc

Roo

man

.

Foto

: Joh

n de

Jon

g.

Foto

: Mar

t Kar

rem

ans.

Close-up van wakame (Undaria pinnatifi-da). Kenmerkend zijn de middennerf en de golvende randen.

Een juveniele snotolf op wakame.

Boven de voet van de wakame valt de harmonica-achtige basis op. Het

is een ideale schuilplaats voor jonge snotolfjes.

Drooggevallen wakame (Undaria pinnatifida).


de Virginia Aquaria

Reportage Duikplaats

Vrijwilligers maken een groot deel uit van het personeelsbestand van dit openbaar aquarium: 212 vaste

medewerkers werken er naast 800 vrij-

willigers. Van deze vrijwilligers zijn er 73 duikers. Het management van de groep is vrij uniek georganiseerd binnen de open-bare aquaria. Vast personeel, waaronder

de 'Dive Safety Officer', zorgt voor de vei-ligheid en het naleven van de regels tij-dens de duikoperaties én bepaalt de ver-antwoordelijkheden en de plichten van

Mijn bezoek aan het Monterey Bay Aquarium (zie Hippo 254) wekte mijn nieuwsgierigheid over het werk van een duiker in een openbaar aquarium. Er is één ding beter dan het interviewen van een duiker die het werk doet: dat is het zelf ontdekken. Met het 'Virginia Aquarium & Marine Science Center' dicht in de buurt, wist ik wat te doen: mij aansluiten bij hun groep duiker-vrijwilligers.

Foto

: Virg

inia

Aqu

ariu

m &

Mar

ine

Scie

nce

Cent

er.

Een dag als duiker-vrijwilliger in


de duikers-vrijwilligers. Een kernteam van vrijwilligers helpt deze ploeg bij de werving, training en inplanning van de vrijwilligers. Duikers bij het vast perso-neel en bij de vrijwilligers verzorgen de duikoperaties in vijf tentoonstellingen of aquaria. Deze exposities bevatten meer dan 2,2 miljoen liter water en zijn de thuis-basis van meer dan 122 soorten vis. Het doel van de duiker-vrijwilliger is te werken onder water, niet om te leren duiken. De juiste duikcertificering en een bewijs van voldoende duikervaring zijn vereist. Be-wijs van fysieke geschiktheid om te duiken en het doorstaan van een strafrechtelijke controle zijn eveneens noodzakelijk om aan het programma te mogen deelnemen.

Wat je duikbrevet ook is en hoeveel duiken je ook ingelogd hebt, elke kandidaat-vrij-williger wordt getest op zijn duikvaardig-heden. Deze test laat de trainers toe om de capaciteit om onder water te werken van elke duiker te evalueren. Geen bijzonder moeilijke test, want het zijn de normale dingen die je als duiker ook moet kunnen:

D het onderwaterzwemmen; D het zweven of het behouden van een neutraal drijfvermogen;

D het verliezen en het recupereren van een ademautomaat;

D het uitdoen en terug aandoen van de vinnen.

Dit wordt gevolgd door een aantal niet zo gewone oefeningen, zoals het in en uit het water gaan zonder te spatten en het uitge-trimd zwemmen van cijfers acht zonder de obstakels te raken. Al deze vaardigheden, eenvoudig uit te voeren, zijn de basisvaar-digheden die elke duiker onder de knie moet hebben om veilig en effectief in een aquarium te duiken.

Na het succesvol afronden van de eerste test, beginnen alle duikers aan hun oplei-ding in het 'Chesapeake Bay Aquarium', één van de aquaria waar dagelijks een duikpro-gramma voor bezoekers wordt afgewerkt. Voor je als duiker het water in mag, leggen de instructeurs de veiligheidsmaatregelen en de voorbereidingen van elke duikope-ratie uit, alsook de te nemen maatregelen in geval van een noodsituatie. Het gaf me vertrouwen dat deze procedures tijdens de opleiding zo benadrukt worden en dat ze bij elke duik nauwlettend gevolgd wor-den. Als duiker, hebben we soms de neiging

om standaardprocedures te verwaarlo-zen wanneer we met eenvoudige duiken geconfronteerd worden. Het strikt volgen van goede praktijken zorgt echter voor de veiligheid.

Naast de veiligheid van de duiker wordt ook voldoende tijd besteed aan de veiligheid van de vissen en de expositie. Net als in open-waterduiken, zijn wij slechts bezoekers in de woonomgeving van de vissen. Ze hebben prioriteit, we moeten ons aanpassen. Wat we ook doen, we moeten oog hebben voor de permanente bewoners van het aquari-um. Groot of klein, hun gezondheid hangt niet alleen af van wat duikers onder water doen, maar ook van de strikte naleving van een aantal regels boven het wateropper-vlak. Besmetting van hun habitat wordt voorkomen door de juiste verzorging en on-derhoud van ons materiaal en alles wat in contact komt met het aquariumwater.

Als alle procedures zijn herhaald en be-grepen, begint de training van de vaardig-heden die nodig zijn voor een duiker-vrij-williger. Elk detail wordt uitgelegd en moet onder toezicht van de trainers uitgevoerd worden. Na de succes-volle afronding van de trainingen en de testduiken, begint het echte werk. Het milieu is bijzonder (d.w.z. grote zichtbaarheid, warm water, geen stro-ming en veel nieuwsgie-rige vis) en het werk is belangrijk. De opleiding zorgt ervoor dat dit werk elke keer correct en veilig ge-beurt.

de duik in een tank

Maar wat behelst dit werk? Laten we dat ontdekken, terwijl je me volgt op een duikdag in het aqua-rium.De start van de dag hangt af van hoe ver je moet rijden, maar die start is zeer waarschijnlijk, zoals in mijn geval, gelegen in een garage. Hier verzamel ik al mijn duik uitrusting, be-halve fles en loodgordel. Nadat ik alles gecontroleerd heb, laad ik het materiaal in de kofferbak van de auto en begeef ik me op weg.

de Virginia Aquaria

Rond 10.30 uur kom ik bij het Aquarium aan en check me in door middel van het computersysteem. Dan ga ik via de 'staff only' deur, de lange, stijgende gangen naar het aquarium. Elke keer als ik me achter de schermen begeef, verwondert het me dat de aquaria veel groter zijn dan wat het publiek waarneemt. Ik weet dat de diffrac-tiewet van Snellius hier verantwoordelijk voor is, maar toch blijf ik het een vreemde vaststelling vinden. Na een praatje met de 'tender', die mij zal assisteren tijdens de droge voorbereiding van mijn duik, mon-teer ik mijn fles, ademautomaat en trim-vest.

Foto

: Vir

gini

a A

qua

rium

& M

arin

e Sc

ience

C

enter.

Klaarmaken voor de duik.

Foto

's (3

): A

mb

er V

an H

oese

rlan

de.

Duiken in het 'Chesapeake Bay Aquarium'.


Na het samenstellen van mijn loodgordel verplaats ik mijn duikuitrusting naar waar ik in het water zal gaan. De 'ten-ders' blijven tijdens het bezoekerspro-gramma boven wa-ter om de duiker te volgen, maar daarna vervoegen ze soms de duiker om te helpen bij de onderhoudsactiviteiten. Vandaag krijg ik hulp en dus leggen we ook het materiaal van mijn 'tender' in de buurt van het water.

Terwijl ik me omkleed, noteert mijn 'tender' enkele gegevens in het logboek en komt de opvoeder met wie ik het pro-gramma zal doorlopen naar boven. Op-voeders zijn tijdens het SCUBA-program-ma onze verbinding met het publiek. Wij, duikers, zijn de attractie in het water en demonstreren wat de opvoeders aan het publiek uitleggen.

Net voor het te water gaan, geeft de leider van de aquaristen (de verzorgers van het aquarium) een korte briefing van wat we als onderhoudstaken moeten uitvoeren nadat het programma afgerond is, alsook over de dieren in het aquarium alle infor-matie die ons kan helpen. Deze informatie-ve uitleg wordt gevolgd door een bespre-king van de duikplanning voor de dag. Het begin van de duik wordt aangegeven door de radio-oproep van de 'tender' naar het personeel dat de uitvoering volgt en dat zal reageren in geval van nood. Na de oproep doe ik mijn vinnen, loodgordel, handschoenen, masker en kap aan en glijd in het water. Dit doe ik zeer voorzichtig door mezelf beheerst te laten zakken vanaf de loopplank. Zachtjes doorbreek ik het wateroppervlak. Ik controleer of alles in orde is en zorg ervoor dat mijn apparatuur veilig weggeborgen is. Na een paar kleine bewegingen, om het drijfvermogen te con-troleren, laat ik me naar de bodem van het aquarium zakken en draai me richting de opvoeder die zich aan de droge kant van de grote acryl wand bevindt. De commu-nicatie tussen duiker en opvoeder verloopt tijdens het programma, zoals in een nor-

male duik, non-verbaal. Dus met het duikteken 'OK' geef ik aan dat ik klaar ben voor de demonstratie. De opvoeder begint het programma met een korte geschiedenis van het duiken en waarom duikers belangrijk zijn in het onderhoud van de exposi-ties. Met het signaal van de opvoeder start mijn deel van het programma.

De demonstratie is een reeks van vier een-voudige taken. De eerste is laten zien waar de lucht die duikers inademen vandaan komt door te wijzen naar de ademauto-maat, daarna de luchtslang naar de lucht-fles te volgen, met een duidelijke aan-wijzing van de plaatsing op de rug. Taak nummer twee is het uit de mond nemen

van de ademautomaat en lucht uit de tweede trap te laten ont-

snappen. Hierdoor ziet het publiek de lucht duidelijk

uit de ademautomaat komen. Zweven halver-wege het water bij een neutraal drijfvermogen

is taak nummer drie, ge-volgd door de finale met

het zwemmen in cijfers acht. Meestal vraagt de opvoeder de

hulp van een kind bij het geven van de instructies aan de duiker.

Dus in plaats van te reageren op de signalen van de opvoeder,

4) Alvorens we beginnen te kuisen doen we onze vinnen uit.

5&6) Interactie met de kinderen.

7) Kuisen van het aquarium.

1


4

6

7

5

Foto

: Vir

gini

a A

qua

rium

& M

arin

e Sc

ience

C

enter.

Foto

's (4

): A

mb

er V

an H

oese

rland

e.

Foto

: Vir

gin

ia A

quar

ium

& M

arine Science Center.

1

2

3

4

6

7

5

1) Mijn 'tender' noteert al enkele gegevens in het logboek...

2) ...ook zij gaat vandaag met me in het water.

3) Voorzichtig glijd ik in het aquarium in.


Verkoop van allegekende duikmerken

Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-19.00 u.

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

e-mail: [email protected]: [email protected]

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL 03/888.43.34

Za. 10.00-12.00 u. & 13.00-17.00 u.

START TO

DIVEMeer informatie www.nelos.be

Naam voornaam

Deze gratis duikinitiatieis speciaal voor:

Actie geldig tot 21/10/2016


Trainen en duiken gaan hand in hand. En dit geldt ook voor vrijwilligerswerk.

Patrick van hoeSerLande

kijk ik naar de signalen van het kind. Ik kan het enthousiasme in de ogen van het kind zien als het beseft dat het in staat is om een vreemde 'mens-vis' instructies te geven. Zodra de demonstratie voorbij is, begint het leukste deel van de baan. Dit is de peri-ode waarin we 'high fives' geven en handjes schudden met de nieuwsgierigste en moe-digste kinderen. Hun dankbaar glimlachen is genoeg om een slechte dag goed te maken. Dit mo-ment is altijd te kort. We eindigen met de ouders om hen de gelegenheid te geven om foto's van hun glunderende kinderen met ons en de vissen op de achtergrond te ne-men.

Wanneer de laatste gast uit de tentoon-stelling vertrokken is, concentreer ik me op de onderhoudstaken die de aquarist ons toegewezen heeft. Eén van de taken be-staat uit het verwijderen van de algen door het schoonmaken van de acryl ramen en het schrobben van de decoraties, zoals pa-len, kunstmatige oesterbanken en grassen. Soms moeten we het grind op de bodem van het aquarium stofzuigen om het orga-nisch vuil, zoals niet opgegeten voedsel en uitwerpselen – dat zich daar verzamelt – te verwijderen. Terwijl we onze taak vervullen zien we regelmatig flitsen van mensen die foto's nemen van onze activiteit. Ze vinden het immers bijzonder om ons aan het werk te zien. Ik werd als duiker nog nooit zoveel gefotografeerd als tijdens deze duiken. Het feit dat iemand toekijkt terwijl je onder wa-ter werkt is een compleet nieuwe ervaring. Tijdens mijn opleiding als beroepsduiker, was ik altijd alleen in het water. Soms met zicht, maar altijd zonder publiek. De spon-tane interactie met het publiek, zelfs terwijl we onderhoudswerk uitvoeren, is zeer leuk en ik neem de tijd om af en toe te zwaaien of een handje te schudden. Na dertig minuten van schoonmaken is ons werk gedaan. We keren terug naar de oppervlakte en laten onze aquatische vrienden achter. Nog een snelle draai om te kijken of alles in orde is en dan ga ik het water uit. Het is gedaan, maar ik zal snel terugkeren.

De duik is voltooid, maar ons werk is nog niet gedaan. Onze apparatuur moet wor-den schoongemaakt en gedroogd voor de volgende keer. Een debriefing vormt

eveneens een vast on-derdeel van onze taken. Hoe is de demo verlo-pen? Waren er proble-men met de uitrusting? S p e c i a l e opmerkin-gen over het onderhoud? G e d r o e g e n de vissen zich normaal? We schrijven onze ervaringen en ob-servaties in het logboek van het aquarium.Een mooie, warme douche besluit de duikactiviteiten van deze dag.

andere aquaria

Hierboven was het werk in slechts één tank, het ' C h e s a p e a ke Bay Aquari-um'. Alle dui-ker-vrijwill i-gers beginnen hun duikercar-rière in dit aqua-rium. Duiker-vrij-willigers duiken ten minste 6 maanden in het 'Chesapeake Bay Aquarium' alvorens ze mogen doorschuiven naar andere ex-posities zoals bijvoorbeeld de 'Rode Zee', de 'Vuur-toren' of de 'Zeehon-den'. Elk aquarium is bijzonder en vraagt aangepaste vaardigheden die worden aangeleerd tijdens een specifieke opleiding. Je leert dan eveneens de veiligheids-maatregelen en het gedrag van de dieren in de nieuwe expo-sitie. Ieder aquarium betekent dus een ex-tra opleiding voordat je er in mag werken.


2

3) Na de duik schrijven we onze ervaringen en observaties in het

logboek van het aquarium.

Foto

: Ste

pha

nie

C. R

amire

z.

Foto: Virginia Aq

uariu

m &

& M

arine Science Center.

Foto: Amber Van Hoeserlande.

1

2

3

1) Handjes geven.

2) Na de duik wordt het duik-materiaal schoongemaakt

en gedroogd.


ReportageBiologie

Zeezoogdieren in BelgiëIn 2014 strandden 129 bruinvissen.

In Belgische wateren worden slechts vijf soor-ten zeezoogdieren als inheems beschouwd: bruinvis (Phocoena phocoena), witsnuitdolfijn

(Lagenorhynchus albirostris), tuimelaar (Tursio-ps truncatus), gewone zeehond (Phoca vitulina) en grijze zeehond (Halichoerus grypus). Andere soorten worden hier sporadisch tot zeer zelden gezien. Het meest algemene zeezoogdier blijft de bruinvis. In april 2014 werd bij gericht onderzoek de hoogste dichtheid aan bruinvissen ooit vastge-steld, met een schatting van gemiddeld 4 dieren per km², of meer dan 10.000 bruinvissen in Belgi-sche wateren.

In 2014 strandden 129 bruinvissen. Van de dieren waarvoor een doodsoorzaak kon vastgesteld wor-den, kwam ongeveer één derde om door bijvangst en één derde door predatie door grijze zeehonden.Andere walvisachtigen waargenomen in onze wa-teren in 2014 waren griend, tuimelaar en witsnuit-dolfijn. Zeehonden worden nog steeds algemener in onze wateren, ongetwijfeld door groeiende kolo-nies in de ons omringende landen. In totaal werden 30 dode of stervende zeehonden geregistreerd, het hoogste aantal ooit.

Het volledige rapport kan je downloaden via http://bit.ly/zeezoogdieren2014.

Sigrid maeBe

Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen coör-

dineert het onderzoek van zeezoogdieren in Belgische wateren. Het

rapport van 2014 is vers van de pers en zal snel gevolgd worden door

een rapport met de gegevens van 2015.

Storm op zeeWat kan het angstig zijn, storm op zeeDe golven gaan dan steeds wild tekeerEn slaan tegen de rotsen heen en weerDe wind giert hevig met het water mee.

Al maar wilder wordt het bruisende waterHoge schuimkoppen spatten tegen de rotsenJe hoort en ziet de meters hoge golven klotsenHet is een angst aanjagend geluid en geklater.

Zo kan de storm ook woeden in ons levenAngstige gedachten slaan als golven op ons neerWe zijn dan verzeild geraakt in zwaar onweerEn kunnen hieraan haast geen weerstand geven.

Maar God onze rots, hij houdt ons vastHij wil niet hebben dat wij verdrinkenEn in de donkere diepte zouden verzinkenHij is onze sterkte en geeft ons houvast.

God kent de stormen in ons levenHij wil ons behoeden en bewarenEn haalt ons uit de woelige barenHij wil ons rust en vrede geven.

Fedde Nicolai

Teke

ning

: Max

Qin

.

Foto

: Jan

Hae

lters

(BM

M).

Hippoëzie


Reportage Biologie

Toen eind 2013 op de begra-

fenisplechtigheid van Nelson

Mandela de Amerikaanse pre-

sident Obama de hand schudde

van de Cubaanse leider Raoul

Castro, was dit het sein voor

mijn lieftallige echtgenote om

gans het gezin op te trommelen

met de woorden: "Maken dat we

naar Cuba zijn!".

Cayo Levisa: een introductie tot

Reportage Reisverhaal

CubaOnze tijdelijke woning om enkele dagen te ontstressen.

Palmbomen, wit strand en een azuurblauwe zee.


Hiermee bedoelde zij dat we ons moesten haasten voordat het land zijn authenticiteit en koloniaal com-

munisme helemaal zou verliezen om com-pleet ingepalmd te worden door op alle hoeken van de straten een McDonald's te vestigen met reclamepanelen van Coca Cola, Marlboro, enz. Vermits het een gezinsvakantie ging wor-den, dacht ik niet onmiddellijk aan duiken, te meer daar ik in mijn duikcarrière eigen-lijk nog nooit echte enthousiaste verhalen over Cuba had gehoord van duikers in het algemeen.

Het duurde toch nog tot april 2015 om deze vakantie te boeken, toen bijna alle vluch-ten al volgeboekt bleken te zijn, zelfs voor een weekje herfstvakantie in november. We waren dus blijkbaar niet de enigen die ab-soluut in allerijl naar het nakende nostal-gisch einde van ginds wilden afreizen.

Er werd gekozen als eerste deel voor vier dagen ontstressen in natuurgebieden met verblijf op een klein palmboomeiland Cayo Levisa genaamd, op ongeveer 150 km ten westen van Havana. De populaire Benidor-miaanse massa toeristische kust van Vara-dero (150 km oostelijk van de hoofdstad) werd opzettelijk vermeden, alwaar vele ijs-koude Canadezen en Russen zich opsluiten in diverse mastodonthotels om zich te laten ontdooien in uitsluitend veel drank en zon.

Vervolgens zouden we ons in het tweede deel drie dagen geheel onderdompelen in

de exotisch bruisende sferen van de hoofd-stad Havana. Wel volgde ik de getrouwe standaardregel door mijn CMAS-kaartje steevast op zak te hebben voor het onver-wachte geval dat een duikmogelijkheid zich zou kunnen voordoen, te meer daar ik ver-nam dat aan het staatshotel op het eiland heel toevallig een duikcentrum verbonden was.

Het vertrek geschiedde vanuit Zaventem met overstap in Madrid. De vlucht van daaruit naar Havana zou 10 uren duren. Ondertussen had ik al de tijd om mij in de reisgidsen van mijn echtgenote te verdie-pen alwaar dikwijls werd gesproken over veel idyllische duikmogelijkheden zowat overal in Cuba. Zelfs Cayo Levisa werd tot mijn genoegen vernoemd als kleine we-reldtopduiklocatie met toch 21 duiksites, die wel minder bekendheid genoot omwil-le van de mindere bereikbaarheid door de barslechte staat van de wegen en het feit dat de toegankelijkheid door het aantal ka-mers/bungalows er beperkt is.

Nochtans bleken de meest bekende en tot de verbeelding sprekende duiklocaties zich toch in het zuiden te situeren, met name te beginnen in het uiterste westen in Maria la Gorda (zelfs Unesco beschermd natuur-gebied), vervolgens Isla de la Juven-tud (één van de oudste n a t u u r-parken)

en in het oosten het nationaal park van de vermaarde Los Jardines de la Reina. Waar-om waren de duikverhalen die mij ter ore gekomen waren over deze regio niet en-thousiast, maar eerder negatief?Als Cayo Levisa de test zou doorstaan, konden deze duikbestemmingen immers ongetwijfeld in de toekomst wel eens een prachtig nieuwe duikexpeditie voor mij gaan vormen met de duikmaten.

Gedurende de lange vlucht vlogen we ook 6 uur terug de tijd in en vroeg in de donkere tropische avond landden we op Aeropuerto José Marti, waar het vochtig zwoel warm was met 30°C en een taxichauffeur ons naar het oude stadsgedeelte van Havana voerde.De eerste indruk van Havana in het duis-ter was zeer vreemd: donker, vervallen, armoedig, opengebroken straten, weinig verzorgde mensen, enz. Had men ons niet eerst moeten bewapenen op het vliegveld? Onze taxichauffeur moest zelfs eerst wat zoeken naar het juiste adres bij uiterst sym-pathieke mensen, die nette kamers ver-huurden in hun eigen huis (Casas Particu-lares) en zodoende inkomsten vergaarden om hun gebouw te kunnen restaureren.

De volgende morgen ontwaakten we wel uitgerust met een zalig verzorgd ontbijt

en een openhartig gesprek met de huisbazin o.a. over de huidige

Cubaanse situatie. Zij ver-toonde geen vervolgings-

angst meer voor het regi-

Foto

: Ivo

Mad

der.

Boven: Steenkoraal doorweven met een spons.

Paarskleurige gorgoon.


Toffe oldtimers beheersen het straatbeeld.

De flamingotong (Cyphoma gibbosum).

me en vertelde enthousiast over de nieuwe wind die er waaide, waarbij Cuba klaar was en erom schreeuwde om helemaal getransfor-meerd te worden uit het verleden naar de 50 jaar latere hedendaagse mo-derne Westerse maar mo-gelijk kapitalistische maat-schappij.

Sinds amper drie weken kende Cuba zelfs al wifi, welke evenwel helemaal nog niet optimaal werk-te. Begin volgende maand (december 2015) mocht ook de volledige stormloop aan Amerikaanse toeris-ten verwacht worden. Een groot torengebouw aan de waterkant nabij de residen-tiële wijk Miramar was al door de Amerikaanse am-bassade geheel ingepalmd.

Vervolgens ging een ande-re taxichauffeur ons gans de dag rondvoeren door het schitterende natuur-gebied van Pinar del Rio, de tabaksprovincie, met onder andere Las Terrazas, het in 1985 door de Unesco uitgeroepen biosfeerre-servaat en centrum voor Cubaans ecotoerisme: een volledig heuvelachtig ge-bied verwoest door ontbos-sing, branden en verkeerde productietechnieken werd toen omgetoverd door de aanleg van 1.500 km ter-rassen met 6 miljoen aan-geplante bomen.

De mensen leven er straat-arm in vele dorpjes maar zijn toch schijnbaar geluk-kig en lijden geen honger. Tegen 17.00 uur en na een lange rit over barslechte wegen zette de chauffeur ons af aan de ponton van de kleine veerboot, die voor een overzet van een kleine 30 minuten naar Cayo Le-visa zorgt. Het betreft een

klein maar smal eiland van amper 3 kilometer lang. In het noorden heb je een prachtig uitgestrekt ha-gelwit strand onder vele palmbomen. Het hotel be-staat uit diverse bungalows tussen de bomen en tot te-gen het strand. Centraal heb je de receptie met een open bar, restaurant en een souvenirwinkel. Een klein tropisch rustparadijs dus. Enkel de keuken viel cu-linair wat tegen. Het Cubaanse staatseten is werkelijk communistisch; smakeloos met veel gekook uit puur chemische pakjes en potjes. Nochtans was er dagelijks verse vis, kip en varkensvlees. Ik vluchtte al eens weg tegen de extra betaling van 17,00 euro, zodat je een verse grote gegrilde langoest voor-geschoteld kreeg, die wel succulent lekker was en waarvan Cousteau en zijn boys zeker ook het water in hun mond zouden hebben gekregen.

Het zuiden van het eiland bestaat volledig uit man-groven, waar het krioelt van het klein en juveniel onderwaterleven. Kleuri-ge kolibries kwamen ons tegemoet gevlogen en er leefde een soort lieve gro-te otterrat, die daar als kweekprogramma was uitgezet vermits deze op het vaste land bijna was uitgestorven. Aldaar was de aankomstkade en be-vond zich het verzorgde met nieuw duikmateriaal uitgeruste duikcenter. Er werd gedoken met stalen 15-liter of aluminium 12-li-ter duikflessen vanaf een ruime propere duikboot.Dit moest een waar duik-paradijs zijn zodat ik mij haastte om mij in te schrij-ven voor de drie duiken van de volgende dag. Mijn en-


Foto

: Ber

t Jan

ssen

s.Fo

to: I

vo M

adde

r.


ARUBAAruba is een prachtige bestemming als je van duiken houdt. De onderwaterwereld op Aruba is rijk aan allerlei soorten bontgekleurde tropische vissen, zoals blauwe papagaai-vissen en koffervissen. Ook vind je er zeeschildpad-den, zeepaardjes en kleurrijke koralen.

DUIKEN op One Happy Island,

Talk of the Town is een intiem boetiek hotel gelegen aan de rand van Oranjestad en niet ver van de luchthaven. Op 150 meter ligt het witte

zandstrand, waar ook de Diveshop van S.E.Aruba is gevestigd. Het centrum van Oranjestad ligt op 1 km. loopafstand waar winkels, res-

taurants en uitgaansgelegenheden volop aanwezig zijn.

De Standard kamers zijn aan de straatkant gelegen en beschik-ken over airco, gratis Wi-Fi, koelkastje, magnetron en twee

2-persoonsbedden.

Tevens is Aruba de topbestemming voor wrakduiken. Je vindt er zelfs het grootste scheepswrak van het Cari-

bisch gebied: de Antilla. Voor de kust, op bereikbare afstand, liggen diverse andere scheeps- en vlieg-

tuigwrakken.

Bij tal van duikscholen op Aruba kun je uiteenlopende duikpakketten reserveren

en worden diverse cursussen aange-boden.


Informeer ook naar de aantrekkelijke

aanbiedingen van duikreizen naar Bonai-

re en Curaçao of bezoek onze website: www.abctravel.be

Een 9-daags DUIKPAKKET boekt u al v.a. € 1.489,00 p.p.

Het pakket is inclusief:

een KLM-vlucht Amsterdam – Aruba v.v. (incl. alle taxen en toeslagen) Vertrek vanaf Brussel tegen bijbetaling mogelijk.

7 nachten in een Standard kamer Ontbijt 6 bootduiken bij S.E.Aruba Fly ’n Dive (toeslag 12 bootduiken: € 167,00 p.p.) Transfer luchthaven-hotel v.v en host-service Exclusief: administratiekosten en bijdrage Calamiteitenfonds

(totaal € 22,50 per boeking).

Talk of the Town

adv_abcTravel-augustus2015.indd 1 14/08/2015 13:14:06

ARUBAAruba is een prachtige bestemming als je van duiken houdt. De onderwaterwereld op Aruba is rijk aan allerlei soorten bontgekleurde tropische vissen, zoals blauwe papagaai-vissen en koffervissen. Ook vind je er zeeschildpad-den, zeepaardjes en kleurrijke koralen.

DUIKEN op One Happy Island,

Talk of the Town is een intiem boetiek hotel gelegen aan de rand van Oranjestad en niet ver van de luchthaven. Op 150 meter ligt het witte

zandstrand, waar ook de Diveshop van S.E.Aruba is gevestigd. Het centrum van Oranjestad ligt op 1 km. loopafstand waar winkels, res-

taurants en uitgaansgelegenheden volop aanwezig zijn.

De Standard kamers zijn aan de straatkant gelegen en beschik-ken over airco, gratis Wi-Fi, koelkastje, magnetron en twee

2-persoonsbedden.

Tevens is Aruba de topbestemming voor wrakduiken. Je vindt er zelfs het grootste scheepswrak van het Cari-

bisch gebied: de Antilla. Voor de kust, op bereikbare afstand, liggen diverse andere scheeps- en vlieg-

tuigwrakken.

Bij tal van duikscholen op Aruba kun je uiteenlopende duikpakketten reserveren

en worden diverse cursussen aange-boden.


Informeer ook naar de aantrekkelijke

aanbiedingen van duikreizen naar Bonai-

re en Curaçao of bezoek onze website: www.abctravel.be

Een 9-daags DUIKPAKKET boekt u al v.a. € 1.489,00 p.p.

Het pakket is inclusief:

een KLM-vlucht Amsterdam – Aruba v.v. (incl. alle taxen en toeslagen) Vertrek vanaf Brussel tegen bijbetaling mogelijk.

7 nachten in een Standard kamer Ontbijt 6 bootduiken bij S.E.Aruba Fly ’n Dive (toeslag 12 bootduiken: € 167,00 p.p.) Transfer luchthaven-hotel v.v en host-service Exclusief: administratiekosten en bijdrage Calamiteitenfonds

(totaal € 22,50 per boeking).

Talk of the Town

adv_abcTravel-augustus2015.indd 1 14/08/2015 13:14:06

Links: De duikboot van Divecenter Cayo Levisa. Linksonder: Welkom op het klein palm-boomeiland Cayo Levisa.

Grote foto: De hoofdstad Havana.

De zwarte of grijze keizersvis (Pomacanthus arcuatus).

Foto

: Ivo

Mad

der.

thousiasme werd snel getemperd wanneer ik te woord werd gestaan door een zeer koele en weinig geïnteresseerde duikgids. Morgen zou er samen met snorkelaars slechts één duik voorzien zijn om 11.30 uur. Ingevolge de overvloedige regenval van de laatste dagen zou volgens hem via de zee uitmondende rivieren vuil regenwater het zicht zeer slecht maken.Het enige dat blijkbaar wel telde was de betaling: 19,00 euro per snorkelaar en 20,00 euro per duiker met nog eens 20,00 euro voor de huur van het duikmateriaal. Er werd totaal niet gevraagd naar je naam, je land van herkomst, een duikbrevet, me-disch attest, verzekering, aantal duiken, … Dat interesseerde hen compleet niet, enkel je betaling telde en dit zonder verdere com-municatie of enig vriendelijk contact. Niets werd gecontroleerd. Duidelijk werknemers die voor Vadertje Staat werkten, die to-taal ongemotiveerd zijn en enkel aan hun maandelijkse vaste wedde denken zonder gezonde initiatieven om hun arbeidsduur zo aangenaam mogelijk door te maken.

De volgende middag boden we ons aan met enkele andere duikers, waaronder een sympathieke Brusselse Antwerpenaar van het Kiel, alsook de lieftallige echtgenote en twee kinderen gingen samen met een tien-tal snorkellaars mee. Ik tuigde mij voor het eerst in mijn leven aan in een 'shorty' en voorzag me met allerlei nieuw Cressi-ma-teriaal.De boot bracht ons op een kwartiertje va-ren op een oostelijk gelegen ondiep huisrif, genaamd La Cadena Mysteriosa. Een an-dere norse en weinigzeggende duikgids, die zelfs zijn naam niet bekend maakte, smeet wat brood in het water waar massaal een grote meute koraalvissen hongerig kwam op afgevlogen. De snorkelaars reageerden verrukt en mochten al het water in. Aan de duikers werd geen briefing gegeven enkel met de wijsvinger werd gewezen van: "We gaan naar daar en terug”. Niks uitleg over fauna, flora, veiligheid, duiktekens, luchtverbruik, duikduur, per buddy duiken of decompressie. Ongelooflijke communis-tische prutsers.

De reden voor het laatste werd onmiddel-lijk duidelijk: dieper dan 10 meter bleek niet mogelijk te zijn. Plons! Mijn thermometer gaf 29°C voor het zeewater aan. We zaten bovenop het huisrif dat een kleine 4 meter onder ons uitgestrekt lag. Het was prach-tig begroeid en bevolkt met wolken vis. Op

Foto's(3): Bert Janssens


één van de vele kleine gorgonen viel mijn oog onmiddellijk op een pracht van een naaktslak met name de mooi gekleurde en getekende flamingotong (Cyphoma gib-bosum). Ik had al onbewust een automatis-me ingebouwd om de gids hierover niet te storen en hem verder in zijn complete on-verschilligheid te laten. Nochtans voelde ik instinctief aan dat dit een wel eens een veelbelovend prachtduikje kon worden. Het was de eerste keer na al die duikjaren dat ik eindelijk in Caribisch koraalwater mocht liggen, waarover ik al zoveel goeds had mogen lezen met zijn typische blauw- en mauve getinte kleuren.

Onmiddellijk herkende je als duiker dan ook de karakteristieke Caribische on-der waterlandschapsbegroeiing, die toch sterk verschilt maar even feeëriek prachtig en sereen is als onze Rode Zee, de Malediven of Indonesië, hoewel totaal anders dus. Over de rand van dit feno-menaal rif zakten we naar 10 meter diepte op een witte zandvlakte. Dieper konden we dus niet. De gids nodigde ons uit om op onze knieën te gaan zitten, waar-na hij een plastic fles met voedsel opende en we onmiddellijk verblind en overrom-peld werden door ontelbare vissen van allerlei koraalslag. Vervolgens konden we de duik aanvatten. Vrouw en kinderen waaiden ons boven van aan de waterlijn al snorkelend uit. We volgden het rif achter een bocht naar links langs de zeebodem. Hier had je een prachtig overzicht en het water was kristalhelder. Overal zag je juffers (de blauwe met zwarte banden en een streepje geel oftewel Sergeant Major),


verschillende vlindervissen, fluitvissen, doktersvissen, snappers, papegaaivissen, rode koraalbaarzen, eekhoornvissen, enz.

Het rif zag er kerngezond uit en was be-groeid met gorgonen, zeepluim, hoornko-raal, buiskoraal, bekersponzen, kleurige vaassponzen, buissponzen, waaierkoraal, zweepkoraal, kokersponzen, pilaarkora-len, hersenkoraal, enz., kortom de typische sierlijke begroeiing voor Caribisch water van wereldtopniveau.

Door al die blauwe kleurschakeringen be-gon Fred, de andere Belgische duiker 'Op de purperen hei' te neuriën. Spontaan ver-gat je het gedemotiveerd duikcentrum. Een weinig verder rustte, onder een rots op de zandbodem, een grote groene murene. Het was echt genieten. In het slechtste geval kwam ik hier morgen met evenveel plezier terug, dat stond al vast. Twee grote bewe-gende voelsprieten maakten me attent op een enorme langoest in een rotsspleet. Even checken waar de duikgids was. Weg!? Nee, hij was al teruggedraaid zonder enig

teken te doen!Na 50 minuten bereikten we de duikboot terug en kwam mijn snorkelende zoon Vic van 15 jaar en net in opleiding tot 1*D bij mijn vroegere duikclub C.V.D. even mee aan mijn tweede ademautomaat hangen. Hij had samen met zijn zus en lieftallige moeder evenzeer van al die schoonheid genoten.

Een tweede duik in de namiddag zat er niet in, bij gebrek aan andere kandidaten. Ik vernam tevens van Fred dat het slecht zicht door overvloedige regenval een puur fabeltje was en alles rond het geld draai-de, waarbij men enkel wou uitvaren om te gaan duiken vanaf minstens drie betalende duikers. Dit laatste kon je enkel maar we-ten door je telkens te gaan aanmelden bij het duikcentrum zonder dat je bijvoorbeeld op een handig bord aan de receptie je kon inschrijven ten einde iedereen te laten vol-gen hoeveel kandidaten er al waren zodat de gasten zich altijd makkelijk voldoende in aantal samen konden vinden om een duik af te spreken.

Noodgedwongen en diep gefrustreerd dat ik in een wereldtopduikgebied zat zonder dit grondig te kunnen beduiken en ver-kennen, schreef ik mij andermaal in voor dezelfde toeristische groepssnorkelduik de volgende dag vermits er andermaal geen ochtendduik was. Toch hunkerde ik weer naar die pracht, die ik buiten alle verwachting en tot grote tevredenheid al had mogen aanschouwen. Aan het duik-centrum aangekomen, stonden er nu wel vele duikers te wachten en kwam zelfs een Cubaanse als verpleegster in het wit ge-kleed met stethoscoop ieder zijn bloeddruk meten! Alle noodzakelijke veiligheidsvoor-schriften en controles werden genegeerd maar voor de show kwam iemand, mogelijk zonder echt diploma, ons zogezegd me-disch checken! Wat een komedie. Werke-lijk een puur conservatief communistisch theatraal schouwspelsnobisme in de stijl van "Wij in het verleden levende mensen met geïndoctrineerde staatsideologie kun-nen toch ook iets". Ze maakte er nog veel verbaal lawaai bij ook. Plots moest ik aan


Heel veel vis op het huisrif.

Schoolmaster snapper (Lutjanus apodus).

De Indische koraalduivel (Pterois miles).

Fidel Castro zijn langste speech ooit denken, uitge-sproken op het Plein van de Revolutie, die wel 12 uur aan één stuk had geduurd. Compleet door uitputting en gebrek aan stem moest hij een andere revolutionair zijn speech laten overnemen, de Sissy, mijn twee lieve enorm verbale schoonzusters laten mijn twee schoon-broers immers met gemak zoiets iedere dag onder-gaan. Plons! We konden opnieuw gaan winkelen in een nok-volle 'onderwaterdelhaize' tussen diens prachtige 'Groente en Fruit' afdeling. Nu had ik wel het geluk dat een jong Duits koppeltje zich opgaf voor de namiddag-duik van 15.00 uur en ik sloot mij onmiddellijk met veel genoegen aan. We waren dus met drie en de boot voer uit naar Boya Roja (de rode boei) westelijk van ons ei-

land ditmaal met Byron, een oudere duikgids, die ein-delijk wel sociaal contact opzocht en uitleg verschafte.Byron gaf een duidelijke briefing met heel wat aan-dacht voor fauna en flora. Ik vroeg hem of er kans was op haaien. Hij antwoordde dat hier grijze rifhaaien, wittips en hamerhaaien kunnen voorkomen maar uit de toon van zijn stem mocht ik afleiden dat het waar-schijnlijk al lang geleden was dat er hier nog gespot waren.

Het rif was een grote plateau, dat op 8 m diepte be-gon met rotsen en plekken met wit zand. We kwamen


Foto

's (2

): Iv

o M

adde

r.

Foto

: Div

ecen

ter H

otel

Cay

o Le

visa

.


Poseidon Diving TeamGrootste online shop van BelgiëVerdeler van alle grote merken tegen de laagste prijs

poseidondivingteam.com

Tel. +32 (0) 54/32 62 82 Hellestraat 63 - 9400 Appelterre (Ninove)

Uw advertentie hier?Advertentietarieven:

www.wiki.nelos.be/index.php/hippocampus

HOFEINDE 21

2350 VOSSELAAR BELGIE

TEL: +32(0)14611260 EMAIL: [email protected]

WWW.DUIKMATERIAAL.BE

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …….

ENKELE VAN ONZE PARTNERS: SCUBAPRO SUB GEAR BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE

SHOWROOM

• Minimum 3*Duikers• Verzorgde keuken• Comfortabel hotel• Volledig pension• Vullen van de fl essen in het duikcentrum• Gans het jaar door (behalve juli en augustus)

CLUB INTERNATIONAL DE PLONGEE DU LAVANDOU

SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU - FRANCETél: +33-4-94-71-54-57

www.cip-lavandou.fr [email protected]

wrakduiken 5 dagen - 5 nachtenin vol pension10 duiken: voor groepen.€ 562


terecht in een groot bos van uiterst fijne, bijna kanten begroeiing van o.a. zeepluim, zeewaaiers, buiskoraal en verder afgewis-seld met grote purper en gele vaasspon-zen, grijze buissponzen, bekersponzen, enz. We wandelden er als het ware door zoals in een rijkelijk park opnieuw gecontrasteerd met al die diepblauwe kleurtinten. Een enorme grote egelvis kwam ons begroeten. Een weinig verder moest ik, ondanks zijn enorme schoonheid, toch hard vloeken om de aanwezigheid van een grote koraaldui-vel, die daar majestueus sierlijk hing tus-sen al dat fijne kantwerk. Ze zaten hier dus ook, de 'Pest van het Caribisch gebied', ont-snapte of vrijgelaten allochtone koraaldui-vels, die geen natuurlijke vijanden kennen en zich daardoor aan een razendsnel tem-po in de Caraïben voortplanten, waarbij ze bovendien als een plaag alle autochtone juveniele koraalvissen uitroeien door ze te verslinden.

De drop off ging tot 50 m diepte. Wij lieten ons zakken tot ongeveer 33 meter. Hier zat groot leven: scholen vis, een enkele 'jack', 'trevally's' en een enorme snapper, die zo groot was dat ik eerst dacht aan een tand-baars met een remora. Een echte maar kleine tandbaars was wat verder in de weer. Ook een schooltje met vijf grijze keizersvis-sen. Byron toonde ons met fierheid zwart koraal dat er overal anders uitziet. Hier had het een grijze kleur en was het enorm fijn en soepel. In de Middellandse Zee ziet het er dan weer stijfdik uit en knalgeel of wit. Verwarrend alleszins.We stegen terug naar het bos na ander-maal 2 sympathieke langoesten begroet te hebben. Tijdens onze veiligheidstrap, die Byron ons zelfs tevoren had gebriefd, kre-gen we het gezelschap van een megagrote solitaire knalblinkend zilveren barracuda.

Terug aan boord informeerde ik of Byron op de hoogte was van de plaag elders van al die koraalduivels? Hij bleek zich er nog niet echt bewust van te zijn maar had er al wel eens over gehoord. Zelf panikeerde hij nog niet want hij vond het toch ook zo'n prachtige dieren als nieuwe verschijning. Net als in één of andere goedkope Ame-rikaanse horrorfilm sprak ik de volgende onheilspellende woorden uit: "You have to kill them all, Byron! And quickly before this whole region will be cursed and damned. Show no mercy that's the only way you will be saved! Please kill them all!”. Dit was werkelijk een topduik geweest qua

onderwaterpracht en de tweede bevesti-ging dat dit inderdaad een topgebied is. Ook de Duitsers waren erg onder de indruk en zij reserveerden onmiddellijk een twee-de duik voor de volgende morgen. Spijtig genoeg zonder mij want wij moesten dan het eiland verlaten. Gedaan dus met het alternatief communistisch duiken. Wel zet-ten we een kleine beperkte 'Bonte Avond' in gang met Christal, de uitstekende Cubaan-se pils. Wil je een enkele graadjes sterker bier dan kun je daar zelfs gerust kiezen voor een even smakelijke Bucanero.

De taxi voerde ons naar de Cueva del Indio, ondergrondse spelonken met vleermuizen in de jungle, die te voet en per boot be-zocht worden, waar het knalgroene water bewoond wordt door endemische blinde soorten schaaldieren en vissen. Ook reden we door Viñales, een heel toeristisch cow-boystadje uit 1607, midden in de vallei van de Sierra de los Organes, die door de Unes-co uitgeroepen werd tot werelderfgoed, met zijn specifieke 'mojotes', afgeronde rotsheuvels, waar je ongelooflijk fabelach-tige vergezichten hebt.Aldaar wordt ook de beste tabak ter wereld verbouwd zodat een bezoek aan een ta-baksboerderij zeker niet mocht ontbreken, om na te gaan hoe ambachtelijk men daar nog werkt.

Maar het werd tijd om het driedaagse be-

zoek van Havana aan te vatten. Een onge-looflijk dynamisch bruisende stad, die je eerst te voet met een gids moet verkennen met bezoeken aan historische plaatsen en paleizen, info over de geschiedenis van hun onafhankelijkheid van Spanje, de Revolutie onder andere op het gelijknamige plein, de avonturen van Fidel Castro, Che Guevara en Co, een ritje met een 'coconuttaxi' ma-ken als ook met één van de vele typisch compleet gerestaureerde Amerikaanse oldtimers uit de jaren '50.

Als ontspanning moet je zeker een mojito gaan drinken in de Bodeguita del Medio en een daiquiri in El Floridita, de 2 favoriete kroegen van de Amerikaanse Nobelprijs-winnaar en schrijver Ernest Hemingway.

Ik had dus duidelijk de smaak van Cuba en de Caraïben te pakken op amper een klei-ne herfstvakantieweek tijd. Als in de ban geslagen moest ik nu enkel nog gewoon al mijn ouwe getrouwe duikreisbuddies optrommelen voor dit spannend nieuwe duiktarget.

Bert janSSenS


Het rif zag er kerngezond uit.

Foto

: Div

ecen

ter H

otel

Cay

o Le

visa

.


WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

Bovenstaande prijzen zijn inc l. retourvluchten en luchthaven transfers v.v. De duikpakketten zijn incl. � es/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

Kijk voor meer uitgebreide duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreide duikreis adviezen en

een compleet bestemmings aanbod op onze een compleet bestemmings aanbod op onze

website WWW.DIVEANDTRAVEL.NLWWW.DIVEANDTRAVEL.NL

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL TEL: 033 457 15 94

KUBU INDAH DIVE & SPA RESORT BALI - INDONESIË

10 dagen / 7 nachten 2-pers. Garden Bungalow o.b.v. logies & ontbijt, incl. transfers & 10 kantduiken, duiken

bij Kubu & Tulamben.

VANAF: € 1272,- P.P.

ULYSSES APART HOTELGOZO - MALTA

8 dagen / 7 nachten 2-pers. Standaard kamer o.b.v. logies & ontbijt, incl. transfers,

10=12 begeleide kantduiken en 7=6 special.

VANAF: € 739,- P.P.

RED SEA PHOTO EXPERIENCE 2016 MARSA ALAM - EGYPTE

8 dagen / 7 nachten 2-pers. Standaard kamer o.b.v. all-inclusief, incl. transfers, 10 bootduiken & 5 kantduiken.

Neem je eigen digitale onderwatercamera mee! Vertrek 10 mei 2016.

VANAF: € 1.225,- P.P.

RED SEA PHOTO EXPERIENCE 2016

DMZ04_024_Dive_and_Travel.indd 1 22-02-16 10:05


In de loop van vorig jaar zijn de re-sultaten bekend geworden. Uit dat onderzoek blijkt dat er onvoldoende

draagvlak bij duikers en duikonderne-mers is voor een verplichte jaarlijkse bijdrage voor het duiken in Zeeland. Daarom hebben de NOB (Nederlandse Onderwatersport Bond) en de Provincie Zeeland besloten om geen duikpas in te voeren.

NOB-bestuurder Bert Vos zegt hierover: "Het is jammer dat er op dit moment on-voldoende draagvlak voor de invoering van de duikpas is. Met de verplichte pas wilden we een startbijdrage genereren waarmee cofinanciering gemakkelijker is te vinden. Vaak wordt het geld dan verdubbeld waarmee we de voorzienin-gen voor duiken aanpakken. Heel con-creet: betere toegang tot het water met dijktrappen, betere en meer parkeer-

ruimte waar dat nodig is, duikwrakken bij rustige duikplaatsen zodat drukke duikplaatsen ontlast worden én meer toiletvoorzieningen zoals die onlangs gerealiseerd zijn bij de Zeelandbrug en Den Osse Nieuwe Kerkweg. Daar blijven we ons nog steeds voor inzetten, alleen zal het nu langer duren voordat verbe-teringen gerealiseerd kunnen worden".

medeLon SchePerS (noB)

De website www.blauwtipje.nl is een digitaal logboek waar ie-dereen zijn waarnemingen van

de Nederlandse zeenaaktslakken kan loggen. Met deze database worden statistieken van de waarnemingen ge-genereerd, kan je de verspreiding van de soorten bekijken en zie je waar de diverse soorten recent gezien zijn. Ook foto's van de slakken, de eikapsels en

het voedsel kan je er bewonderen. De verschillende zeenaaktslakken worden er uitvoerig beschreven.Deze website is een initiatief om de Ne-derlandse zeenaaktslakken beter in kaart te brengen en wordt onderhouden door de sitebouwer Victor Heijke en de zeenaaktslakkenspecialist Peter H van Bragt.Er wordt nog steeds hard gewerkt om

de website verder uit te bouwen. Maar je kunt er nu al, nadat je aangemeld en ingelogd bent, al jouw waarnemingen van zeenaaktslakken, eventueel ook met foto's en ook al jouw historische waarne-mingen invoeren.De website is smartphone-vriendelijk gebouwd, dus kan je meteen na je duik je waarnemingen ingeven.

ivo madder

Duikpas van de baan

Nederlandse zeenaaktslakken

Vorig jaar is onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om een duikpas in te voe-ren zodat geld beschikbaar kwam om de voorzieningen bij Zeeuwse duikplaatsen te verbeteren.

Sinds september 2015 werd de Beta-versie van www.blauwtipje.nl, de nieuwe website over zeenaaktslakken in de Zeeuwse Delta, vrijge-geven voor het publiek. Er werd sindsdien hard verder gewerkt aan de website.

Persbericht

Reportage Biologie

Foto

: Fer

ry v

an D

orst

.

Foto

: Pet

er H

. van

Bra

gt.

Roodgevlekte kroonslak (Doto coronata).


KIES HET ABONNEMENT DAT BIJ JE PAST!

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NLDUIKEN

8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 6 0 4ZEELAND: DEN OSSE HAVEN | ACTUEEL: NIEUWE ERFGOEDWET WRAKKEN TECHSCHOOL: WINGS EN TANKS | OM DE HOEK: KIKKERS & KIKKERDRIL

APRIL 2016

AVONTUUR SNORKELEN MET ORKA’S

27E JAARGANG NR.4 - APRIL 2016 € 5,99

Spectaculairmuseum onder water

FOTOGRAFIEZEEMEERMINNEN EN ZEEMONSTERS

FIJIVER WEG KOMT DICHTBIJ 55TOP

WRAKKEN MALTA

ARCHEOLOGIE DE SCHATKAMERS VAN SICILIË


8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 6 0 1ZEELAND: SINT-ANNALAND NIEUWE STIJL | INTERVIEW: ONTWERPER SHARKSUITTECHSCHOOL: OPLATEN SURFACE MARKER BUOY | PRODUCTINFO: KLEINE REISWING

JAN

UA

RI 2016

GETESTVOORZETLENZEN VOOR GOPRO

DE BELDERTVAN STEKELBAARS TOT COCKPIT

MALEDIVENBY NIGHT

27E JAARGANG NR.1 - JANUARI 2016 € 5,99

STEALTH DUIKBOOT EERSTE TESTDUIK

BonaireWashington Slagbaai

Win een reis voor

2 personen naar

Bonaire!

Win een


8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 6 0 2ZEELAND: DE VUILNISBELT | BIOLOGIE: DE NOORDZEEE, DE ZEE VOOR ONZE DEURTUINIEREN IN ZEE: CORALGARDENING | PRODUCTINFO: DROOGPAK X-MISSION

FEBRU

ARI 2016

OVERLEVEN OP ZEENOORDZEETRAINING

GESCHIEDENIS ONDER WATERLEISTEENMIJN NUTTLAR

HEERLIJK ZOETDE TOOLENBURGERPLAS

27E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2016 € 5,99

BEROEPSDUIKER BIJ DE POLITIE

FilipijnenFilipijnenFilipijnenFilipijnenIt’s a kind of magic

Neem een abonnement of geef DUIKEN cadeau

Abonnementen zijn tot wederopzegging na genoemde periode, cadeauabonnementen stoppen automatisch.

NIEUWE ERFGOEDWET WRAKKEN KIKKERS & KIKKERDRIL

Spectaculairmuseum onder watermuseum onder watermuseum onder water

ZEELAND: TECHSCHOOL:

BonaireWashington Slagbaai

Spectaculair8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 6 0 4

BP

NIEUWE ERFGOEDWET WRAKKEN KIKKERS & KIKKERDRIL

Spectaculairmuseum onder watermuseum onder watermuseum onder watermuseum onder water6

nummers

€ 19,95 ONTWERPER SHARKSUIT| PRODUCTINFO:

Washington Slagbaai

Win een reis voor

2 personen

ZEELAND: TUINIEREN IN ZEE:

FilipijnenFilipijnenIt’s a kIt’s a kFilipijnenIt’s a kFilipijnenreis voor

2 personen

8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 6 0 1

BP

ONTWERPER SHARKSUIT| PRODUCTINFO: KLEINE REISWING

Washington SlagbaaiWashington SlagbaaiWashington Slagbaai2 personen

naar Bonaire!

12 nummers

€ 39,95 DE NOORDZEEE, DE ZEE VOOR ONZE DEURDROOGPAK X-MISSION

FilipijnenFilipijnenind of magicind of magic

Filipijnenind of magic

Filipijnen8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 6 0 2

BP

DE NOORDZEEE, DE ZEE VOOR ONZE DEURDROOGPAK X-MISSION

FilipijnenFilipijnenind of magicind of magic

Filipijnenind of magic

Filipijnen24

nummers

€ 59,50

duiken.mijntijdschrift.net/Hippo2016

DUIKEN IS OOKDIGITAAL TE LEZEN


8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 5 1 2VEILIGHEID: NACHTDUIKEN | FOTOGRAFIE: TEST HUGYFOT HFN-D810ZEEHONDACHTIGEN: GEZELLIGE DIKZAKKEN | PRODUCTINFO: APEKS TECH SHORTS

DEC

EMB

ER 2015

FOTOWEDSTRIJDSELFIE ONDER WATER

TECHDUIKEN VLAGGENSCHIP MARS THE MAGNIFICENTFrankrijk

Mooie natuur en wrakken

OOSTERSCHELDEHANGCULTUURMOSSELEN

SUPERHELDEN DIEREN MET SPECIALE KRACHTEN

26E JAARGANG NR.12 - DECEMBER 2015 € 5,99

NACHTSNORKELEN MET HAAIEN


VEILIGHEID: NACHTDUIKEN | FOTOGRAFIE: TEST HUGYFOT HFN-D810ZEEHONDACHTIGEN: GEZELLIGE DIKZAKKEN | PRODUCTINFO: APEKS TECH SHORTS


FrankrijkFrankrijkMooie natuur en wrakkenMooie natuur en wrakkenFrankrijkMooie natuur en wrakkenFrankrijk


SUPERHELDENDIEREN MET SPECIALE KRACHTEN

2 26E JAARGANG NR.12 - DECEMBER 2015 € 5,99

NACHTSNORKELENMET HAAIEN

APEKS TECH SHORTS

TECHDUIKENVLAGGENSCHIP MARS THE MAGNIFICENT

Mooie natuur en wrakkenMAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NLDUIKEN

8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

0 1 5 1 2

BP

VEILIGHEID: NACHTDUIKEN | FOTOGRAFIE: TEST HUGYFOT HFN-D810ZEEHONDACHTIGEN: GEZELLIGE DIKZAKKEN | PRODUCTINFO: APEKS TECH SHORTS

DEC

EMB

ER 2015


TECHDUIKEN VLAGGENSCHIP MARS THE MAGNIFICENTFrankrijkFrankrijk

Mooie natuur en wrakken


SUPERHELDEN DIEREN MET SPECIALE KRACHTEN

26E JAARGANG NR.12 - DECEMBER 2015 € 5,99

NACHTSNORKELEN MET HAAIEN

DUIKEN: MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELDDUIKEN is hét internationale onderwater-sport magazine van Nederland en België met in iedere maand: duikreisverhalen in binnen- en buitenland, productinformatie, lezerservaringen, prijsvragen, medische vraag en antwoord, columns en tips! DUIKEN brengt de onderwaterwereld bij jou thuis. Nu ook digitaal!

ZO NEEM OF GEEF JE EEN ABONNEMENTEen abonnement is voordeliger dan in de winkel los kopen en het magazine wordt automatisch thuisbezorgd.

Ga naar: duiken.mijntijdschrift.net/Hippo2106

werf Duiken Hippocampus.indd 18 09-03-16 10:58

Blom

Neptunus even de les spellen op clubreis.

Een toevallige passante 'gered'. François op de Zeestage.

François

François Blom, actief lid van

duikschool Thalassa Diving

Gent, is al 50 jaar 3*Instructeur

bij NELOS. Dit willen we niet

ongemerkt laten voorbijgaan.

Daarom dat we François even

in de 'picture' willen zetten met

een kort interview.

Foto

's (2

): ar

chie

f Joz

ef C

lync

ke.

Foto

: arc

hief

Fra

nçoi

s Bl

om.

Foto

: arc

hief

Fra

nçoi

s Bl

om.

50 jaar

Bondsnieuws Interview

in 5 vragen

3*Instructeur


Thalassa Diving: Hoe ben je in de duik-sport beland, in een tijd dat duiken nog een rariteit was?

François Blom: Ik ben geboren op 29 janu-ari 1927. Al heel jong werd ik gevraagd om in een zwemclub te gaan. De Gent Swim-ming Club, daar was ik lid tot de Duitse be-zetter de club opdoekte. Daarna ben ik bij een roeiclub gegaan. Mijn vader was loods in de haven van Gent, ikzelf was bij de ha-vendienst. Er was dus wel altijd water in de buurt. Trouwens naast mijn legerdienst bij de Nederlandse Marine, op of in een duik-boot, ben ik zelf ook nog loods geweest. In 1960 heb ik op 33-jarige leeftijd door toeval op vakantie in Spanje een beroeps-duiker leren kennen, José De Villa. Hij nam mij zonder enige opleiding of voorbereiding mee voor mijn allereerste doopduik in de schitterend blauwe wateren van Estartit. Het was een fantastische ervaring die me nooit meer los gelaten heeft. De duikmi-crobe had me van toen af aan volledig te pakken.Begin jaren '60 waren er slechts een 10-tal duikclubs in gans België, waarvan één in het Gentse, zijnde De Gentse Dolfijnen. In die periode leerde ik Antoine De Deene kennen, die een nieuwe duikclub in het Gentse wou stichten. Samen stonden we zo met enkele andere enthousiastelingen aan de wieg van de Manta en de groei van de duiksport in Vlaanderen.

Thalassa Diving: Je hebt een echte blits-carrière gemaakt binnen duiksport. Op amper enkele jaren tijd werd je 3*In-structeur. Hoe was dat mogelijk?

François: In die tijd spraken we nog van lager, middelbaar en hoger duikbrevet. Daarna had je clubmonitor, federaal en nationaal monitor (cfr. nu 3*Instructeur). Ik startte eind '62 met duiken en was in '66 al 3*Instructeur. In de begindagen van de duiksport kon je het tempo waarop je wou opklimmen nog grotendeels zelf bepalen. Aangezien het duiken een echte passie was geworden, schoot mijn duikcarrière vanzelf vooruit.

De allereerste pre-Stage (cfr. de huidige 2*Instructeurs-Stage) werd georganiseerd in 1965. Ik was de eerste Nederlandsta-lige kandidaat ooit voor federaal moni-tor of 2*Instructeur. Voordien bestond de pre-Stage niet, slechts enkel de Stage voor national monitor of 3*Instructeur. Het jaar daarop ben ik samen met drie Franstalige medekandidaten met succes voor 3*In-structeur gegaan. [Nvdr: tegenwoordig heb je ter voorbereiding van de 2*Stage en de 3*Stage ook een pre-pre-Stage en een pre-Stage].

Sindsdien ben ik 10-tallen jaren terugge-keerd naar de Zeestages, maar dan als 'su-per sympathiek' jurylid, die heel af en toe iets tegenkwam onder en boven water (ver-telt François met een glimlach). We hebben heel veel mooie avonturen meegemaakt op de Zeestages. We zijn zelfs ooit eens op vol-le zee vergeten en achtergelaten geweest. We waren toen met 6 duikers. De weg naar de haven was eventjes zwemmen, allez eventjes … een goeie 5 km om precies te zijn, maar de ontvangst was heel hartelijk (schaterlacht François nu).

Op 3 mei 1966 werd François Blom Nationaal Monitor.

François Blom, Bendor 1 november 1990.

Thalassa Diving: Wat zijn voor jou de mooiste momenten in jouw lange duik-carrière?

François: De dag dat ik zelf een duikschool uit de grond stampte. Eigenlijk was het mijn vrouw, Irèneke, die mij in 1976 het laatste duwtje in de rug gegeven heeft om Thalas-sa Diving Gent op te richten. Zonder haar steun en geduld zou mijn duikcarrière er helemaal anders uitgezien hebben. Zij was steeds mijn rots in de branding. Mijn Irène-ke heeft me altijd gesteund in alles wat ik deed voor de duiksport. Ook mijn zoon Dick had de microbe te pakken en heeft het tot clubmonitor geschopt.

Van de stichtende leden zijn er na 40 jaar zelfs nog verschillende actief binnen de duiksport, waaronder de bij velen wellicht gekende John Maes. Samen met John en vele anderen, heb ik meer dan 25 jaar ac-tief aan de kar getrokken van Thalassa. Tot op vandaag ben ik nog altijd apetrots op de mooie duikschool die we samen uitge-bouwd hebben. Maar liefst drie 3*Instruc-teurs heeft onze duikschool ondertussen voorgebracht!

Sinds enkele jaren doe ik het zelf iets rusti-ger aan, maar je vindt mij nog wekelijks in de club voor de après-training. Ook tracht ik er op de meeste clubduiken nog bij te zijn; en wanneer mijn 89 lentes het toela-ten, pik ik hier en daar nog een duikje mee in de Oosterschelde. De vriendschap en het plezier dat onze club mij na 40 jaar nog da-gelijks bezorgt, is onbeschrijfelijk … merci Thalassa Diving Gent!

3*Instructeur


Rechtsboven: François Blom, de eerste voorzitter van Thalassa, en Filip Ridel, de huidige voorzitter.

Grote foto: François Blom en José Vandekerckhove met kandidaten aan de bar te Bendor.

Ook ben ik er nog steeds fier op dat ik in 1983, op vraag van de Gentse brandweer-commandant, de eerste professionele brandweerduikers opgeleid heb. Dat heb ik gedaan tot aan mijn pensioen. De dag dat we een stuntman gered hebben uit het Donkmeer zal ik ook niet vlug vergeten. Sa-men met Antoine De Deene hebben we ooit een stuntman uit een auto moeten redden, die na een compleet mislukte sprong van-op een schans in het water belandde en enkel via de achterruit gered kon worden. De chauffeur had een 4-tal minuten onder water gezeten. Enkel door heel veel geluk heeft hij dit overleefd.

Thalassa Diving: Hoe heb je de duiksport zien evolueren de afgelopen 50 jaren?François: Wat ik in de eerste plaats sterk heb zien veranderen, was het materiaal. Het verbeterde enorm. Daardoor werd het duiken een heel stuk veiliger en toeganke-lijker. Tussen de GERS-tabellen en Cous-teaus Mistral van toen en de ontspanners en computers van vandaag, ligt een oce-aan van verschil.

De wetenschap maakt dat we nu beter we-ten wat we doen. Ook heeft het internet er-voor gezorgd dat informatie veel beter be-schikbaar is. Vroeger was er enkel het boek

'La Plongée' en daar moest je alle kennis uithalen. Je gedrevenheid deed de rest. Je was duiker of je was het niet. Nu is de duik-sport zodanig geëvolueerd dat er eigenlijk voor iedereen een op maat gemaakte duik-carrière mogelijk is.

De mentaliteit van de doorsnee-duiker is ook sterk veranderd. Vroeger waren het vooral de super gepassioneerden die do-ken. Nu zie je veel meer mensen die van alle sporten willen proeven. Vroeger had men één hobby, nu vele sporten en hob-by's naast elkaar. Dat heeft het clubleven toch een stuk veranderd. Maar ja, tijden veranderen hé. Er was ooit bezorgdheid dat clubs gingen uitsterven en alles in het pro-fessionele circuit terecht ging komen. Maar zo'n vaart is het gelukkig niet gelopen. Nog steeds ontdekken er wekelijks nieuwe mensen de wonder mooie duiksport binnen NELOS-clubs in gans Vlaanderen.

Vooral mijn geliefde Oosterschelde is veel veranderd. Onze eerste duiken in de volle stroming, dus nog voor de Stormvloedke-ring, zorgde voor een rijk onderwaterleven met heel veel vissoorten. Nu zie ik een heel pak minder vis. Het kleine grut, naaktslak-ken en zo, zijn nog steeds mooi, maar voor mij helaas moeilijker om zien.

Thalassa Diving: Welke duik zal je voor altijd bijblijven?François: Op meer dan 5.000 duiken is het moeilijk om er één specifieke duik uit te ha-len die me altijd zal bijblijven. Maar wat mij het meeste voldoening geeft, is het feit dat ik heel veel mensen heb mogen opleiden tot de duiker die ze vandaag zijn. En waar-van er heel veel tot op de dag van vandaag echte vrienden zijn gebleven!

Ik hoop dat ik ondanks mijn gezegende leeftijd met de vrienden van de club nog af en toe eens een duikje kan doen en dikwijls aanwezig kan zijn op de evenementen van mijn geliefde club Thalassa Diving Gent. Dit nog vele jaren lang!

davy kniPPenBerg,

fiLiP rideL,

kriS vanderdonck

Bondsnieuws Interview

Foto

: Jan

Van

Hov

e.

Foto

: arc

hief

Fra

nçoi

s B

lom

.


Net voor mijn vertrek naar de Filipij-nen krijg ik een 'Sealife Micro HD' mee om er het onderwaterleven

mee vast te leggen. Het is bijna twee jaar geleden dat ik toen voor het eerst een on-derwatercamera in mijn handen heb ge-had. Met een vijf minuten durende uitleg en het instellen van de roodfilter moet ik het doen. Ik merk op dat deze camera volledig in het onderwaterhuis is geïnte-greerd, waardoor er bij mij al veel stress wegvalt. Ik hoef me geen zorgen te maken of er ergens een haartje of pluisje zit, of de O-ring goed gepositioneerd zit of dat deze volledig vacuüm is getrokken. Dit is duidelijk gebruiksvriendelijker dan de 'Sealife DC 1400', die ik uitgetest heb in Sint-Eustatius. Ook het opladen van het fototoestel is heel simpel. Ik moet geen oplaadbare batterijen verwisselen, maar gewoon een kabeltje inpluggen. Ook hier

hoef ik me verder geen zorgen te maken. Ik krijg ook nog een videolamp (2000 Lu-men) mee, nl. de 'Sea Dragon 2000'. Na aankomst in Anilao, het paradijs voor macrofotografie, is de samenstelling toe-stel en lamp snel gebeurd. Ik plaats het toestel zo ver mogelijk verwijderd van de lamp want ik ondervind dat deze zeer krachtig is, ook wanneer deze helemaal ge-dempt wordt. Voor het filmen ideaal , maar dit ga ik hier niet testen. Ik doorloop de in-stellingen met de drie grote pianotoetsen, snel en duidelijk. Ook onder water onder-vind ik geen problemen bij het gebruik, dankzij de grote toetsen.

het echte werk

Dit is ook een toestel dat heel veel voor je doet, dus moet je enkel de aandacht ves-tigen op je onderwerp en goed positione-ren om de mooiste foto's te maken. Enkel op voorhand instellen of je onder of boven water gaat fotograferen en of je al dan niet gebruik maakt van een lamp of een flits. Maar bij het eerste naaktslakje merk ik dat het niet zo evident is om mijn onderwerp scherp te krijgen. Deze lens is duidelijk een breedhoek en dus niet geschikt voor macro. Alles wat binnen de 30 cm valt, is onscherp, al kan je dat niet uitmaken op het LCD-

scherm. Ik ben wel wat teleurgesteld, zeker als ik op een nachtduik drie zeepaardjes ontmoet. Alles achter de zeepaardjes is scherp en wat overbelicht. Later krijg ik te horen dat er ook de macrolens kan bijgele-verd worden, maar daar ben ik natuurlijk niets mee op de Filipijnen; ik kan ze niet snel even gaan halen. Een school vissen leg ik daarentegen zonder enig probleem en op enkele seconden vast.

geschikt voor starters

Dit toestel is uiterst geschikt voor een eer-ste aankoop. Niet alleen het feit dat deze camera ook per ongeluk in het zwembad mag eindigen maar ook omdat de bedie-ning eenvoudig is, maakt deze camera ook ideaal voor kinderen. Ondertussen is er een nieuwer model: de 'SeaLife Micro 2.0'. Je leest er meer over bij het artikel over de duiksportbeurzen.

chriSje demuynck

Camera zonder stress

Iedere onderwaterfotograaf is als de dood als deze maar één druppel detec-teert in het onderwaterhuis van zijn of haar onderwatercamera. De gevolgen kunnen catastrofaal zijn, niet alleen voor het fototoestel maar ook voor de portemonnee. Biedt de 'Sealife Micro HD' camera de oplossing?

Filmen gaat ook heel goed met de ‘Sea-life Micro HD+’. Hier een filmpje van Pa-trick Rostyne, gemaakt aan de Oesterdam (Oosterschelde): https://youtu.be/YjZQ25D_4qI

Foto

's (4

): Ch

risje

Dem

uync

k.

Reportage Fotografie


Hyppookampusch: een Babylonische schrijfverwarringOnze lezers sturen wel eens een e-mail naar onze redactie. Frustrerend is dat ze de naam van ons

bondsblad Hippocampus meermaals fout schrijven in hun e-mail, iets wat eigenlijk wel grappig is als

in die e-mail melding gemaakt wordt over een schrijffout in ons magazine.

Gevleugeld zeepaard met aan het einde van zijn staart een open blad waaruit twee stampers steken, Adam Fuchs, Giovanni Andrea Maglioli, Paul Fürst, 1526 - 1606.

Net zoals in onze maatschappij waar de mensen geheel terecht steeds mondiger en kritischer worden,

evolueren onze lezers in dezelfde zin. Het gebeurt gelukkig niet dikwijls maar ook in ons bondsblad detecteren ze onmiddellijk een fout in een tekst of bij een foto, die zel-den toch nog door de mazen van het net geraakt is na de minutieuze professionele taal-, spellings- en duikcontrole uitge-voerd door al de redactieleden.

Uiteraard heeft dit gegeven op zijn beurt een enorm positief voordeel voor de redac-tieleden zelf omdat zulks hen stimuleert en extra prikkelt om op fanatieke wijze geen enkele fout over het hoofd te zien dermate dat ze er een erezaak van maken, waarbij ze tevens intern elkaar bijna competitief op een aangename en grappige wijze becon-curreren in het vinden van onjuistheden, die anderen toevallig toch nog over het

hoofd zouden hebben gezien. Het is geen makkelijke klus, die immers veel concen-tratievermogen vereist wat niet altijd evi-dent is zeker als je overdag al een vermoei-ende professionele dag op je werk achter de rug hebt.

Omgedraaid stelt het Hippocampusredac-tieteam ook vast hoe vaak de sympathie-ke naam van je bondsblad spellingsmatig mis meesterd wordt zodat we hierover vol-gende bloemlezing kunnen geven:• hippocampus (zonder hoofdletter);• Hippo campus (gesplitst, maar daar

kunnen we nog inkomen omdat het op de cover ook gesplitst lijkt te zijn);

• hippo campus;• Hipocampus;• Hypocampus (een soort ziekte?);• hypocampus;• Hyppocampus;• hyppocampus;• Hyppopocampus (dit begint al wat te lij-

ken op de wetenschappelijke naam voor nijlpaard – Hippopotamus amphibius).

Zelfs na de internationale ontmoeting tussen NELOS en de CMAS-delegatie met haar Russische voorzitter Anna Arzhano-va, in november 2015 in het Duikershuis, was deze mondiale organisatie in staat om in het verslag op haar eigen website de naam van ons bondsblad ook verkeerd te schrijven.

Al in 2001 schreef ons redactielid Wim Van Doeselaer over deze problematiek, zodat het na 15 jaar wellicht gepast is om ons ge-

Foto

: rijk

smus

eum

.nl.

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus


heugen toch terug even op te frissen. Wel gaf hij ruiterlijk toe dat de verwarring ge-creëerd werd door de Grieken uit de klas-sieke oudheid uit wier taal deze samenge-stelde naam werd gedestilleerd.

De oorzaak van al het kwaad ligt eigenlijk bij het eerste deel van de naam 'hippo', die een homofone collega heeft in een ander Grieks woord 'hypo', welk dus identiek de-zelfde klank (homofoon) of uitspraak heeft.

Onze 'Hippo' heeft evenwel betrekking op 'paard' als zelfstandig naamwoord. Daar-entegen is 'hypo' een voorvoegsel en bete-kent 'onder' of 'te weinig', denk maar aan de termen in onze duiktaal 'hypoxie' voor te weinig zuurstof of 'hypothermie' voor te lage lichaamstemperatuur.

Tevens dien je onze hippo te koppelen aan 'kampos' maar dan gelatiniseerd met 'c' en 'us', welk 'zeemonster' betekent. Zo krijg je

dan 'zeepaardmonster' of 'Hippocampus', de wetenschappelijke naam voor 'zee-paardje'. Vermits deze 'zeepaardmonsters' zulke lieve kleine schattige diertjes zijn, met heel actieve mannetjes in het huis-houden en voor de kroost, mag je 'monster' uiteraard weglaten. Vergeet ook niet van de letter 'h' een hoofdletter 'H' te maken vermits het een eigennaam betreft van in casu een duik-magazine en zo komen we hopelijk weer 15 jaar toe om 'Hippocampus' volledig juist te blijven schrijven conform ons taalpuritei-nisme. Wist je trouwens dat het eerste deel van een wetenschappelijke naam eveneens met een hoofdletter geschreven wordt? Zo is bijv. de wetenschappelijke naam van het kortsnuitzeepaardje 'Hippocampus hippo-campus'.

Dus als je bij je volgende duik in de Ooster-schelde een ontmoeting mocht hebben met een echte 'Hippocampus', vergeet dat dan zeker niet te melden aan de redactie voor een eventueel artikel in Hippocampus of kortweg de 'Hippo' genaamd en zeker aan Project Seahorse via de meldingspost op hun website www.iSeahorse.org.

Volledigheidshalve voegen we nog een passend citaat van Bram Lomans (Neder-lands hockeyspeler en -trainer 1975) toe, waar onze hoofdredacteur naar verwees op het einde van onze jaarlijkse Algemene Vergadering van de Commissie Redactie-team Hippocampus:

"Kunnen we 'fout' in het vervolg niet als 'faut' schrijven, zodat het dan ook echt

fout is?".

Bert janSSenS

Penning ontworpen door James Mudie Mudie (1779-1852), met op de keerzijde: Neptunus bevecht met zijn drietand een zeemonster (zeepaard, half paard, half zeeslang). Foto: Martijn Zegel.

Kortsnuitzeepaardje (Hippocampus hippocampus) in de Oosterschelde.

Foto

: Luc

Roo

man

.

Alle kwaliteitsmerken- VulstationEigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen

DUIKCENTRUMDUIKTANKTE HUUR

+32 475 73 25 74

www.aqualand.be [email protected]

ADVERTENTIE

Xpl re Diving.be

www.Duikcentrum “Net dat tikkeltje meer”


Een pulsvisnet.

ReportageBiologie

Een boomkorvisnet.

Pulsvisserij versus klassieke boomkorvisserij

Foto

: fish

ingn

ewsi

nter

nati

onal

.com

.

Foto

: fish

ing.

delm

eco.

nl.

De resultaten van een studie naar schade door elektrische pulsen bij vissen en andere zeedie-ren zijn geruststellend.


De schadelijke effecten van elektrische pulsen op vissen en ongewervelden zijn afwezig tot beperkt naargelang de onder-zochte soort en de sterkte van de puls. Dat blijkt uit het doctoraatsonderzoek van ILVO-UGent onderzoeker Maarten Soe taert. De meest gevoelige commerci-ele vissoort – kabeljauw – behoeft zeker verder onderzoek, én nog niet alle lange termijneffecten zijn vastgesteld. Maarten Soetaert: "Op basis van mijn uitgebreide reeks experimenten en veldstudies durf ik stellen dat het gebruik van elektrische pulsen in de visserij veelbelovend is. De mogelijkheden van de techniek reiken in de toekomst ook verder dan het efficiënter op-vangen van vis en garnaal. Toepassing van pulsen in een ontsnappingspaneel bijvoor-beeld kan de selectiviteit van het vistuig sterk verhogen".

het wat en waarom van pulsvisserij

Het gros van onze Belgische vloot vist met de boomkor, een type vistuig waarbij wekkerkettingen en klossen worden ge-bruikt om respectievelijk platvis en gar-naal op te schrikken van de zeebodem. Dit doorgaans zware vistuig wordt over de bodem gesleept, vaak met een signi-ficante bodem impact en een aanzienlijk brandstofverbruik als gevolg. Bovendien is dit tuig weinig selectief waardoor er veel ongewenste bijvangst is, bijvoorbeeld van ondermaatse vissen, commercieel minder interessante vissen en ongewervelden. Pulsvissen is op dit moment het best be-schikbare alternatief voor het vangen van tong en garnaal. Bij deze techniek wordt het schrikeffect van de kettingen of klos-sen grotendeels vervangen door elektri-sche stimulatie door elektrodes die in de

netopening gehangen worden. Deze pro-duceren elektrische pulsen die garnaal doet opspringen of tong doet verkrampen waardoor deze ook zonder kettingen of klossen gevangen kunnen worden. Dit re-sulteert in een vermindering van bijvangst, bodemimpact en brandstofverbruik. In de Noordzee maken al bijna 100 vaartuigen, voornamelijk Nederlandse, gebruik van elektrische stimulatie. Meer dan 90% van deze vaartuigen gebruikt een kramppuls van 60-80 Hz voor het vangen van tong. Onder invloed van deze pulsen gaat tong, die doorgaans plat op de bodem ligt, in een kramp, buigt in een U-vorm en wordt zo gemakkelijk opgeschept door het visnet. Voor garnaal wordt dan weer een puls van 5 Hz gebruikt, die de garnaal doet opsprin-gen van de bodem. Bij het (experimenteel) gebruik van elektrische pulsen rezen heel wat vragen over de mogelijke nevenef-fecten op de overleving, het gedrag en de voortplanting van de bodemdieren die er aan worden blootgesteld. Daarom analy-seerde Maarten Soetaert tijdens zijn docto-raatsonderzoek de effecten van elektrische pulsen op vissen en ongewervelden, en on-derzocht hij hoe elektrische pulsen kunnen bijdragen aan innovatie binnen de visserij.

Kunnen elektrische pulsen

schadelijk zijn?

Borstelwormen, garnalen, tongen, kabel-jauwen en zeebaarzen werden tijdens een reeks testen blootgesteld aan elektrische pulsen. Analyses betreffende gedrag, overleving en het voorkomen van letsels toonden aan dat het ene dier al gevoeli-ger is dan het andere. Bij borstelwormen werd geen enkel effect waargenomen. In de experimenten met garnalen werd het gezondheidseffect bekeken na een 20-ma-lige blootstelling aan de tongpuls – een frequentie die vele malen hoger ligt dan die waaraan garnalen in open zee blootge-steld kunnen worden. De effecten van die blootstelling werden vergeleken met de effecten van blootstelling aan wekkerket-tingen, en met de afwezigheid van bloot-stelling. Bij deze tests werd geen verschil in overleving gezien tussen de drie behan-delingen. Maarten Soetaert: "Elektrische pulsen zijn dus niet schadelijker dan de

klassiek gebruikte wekkerkettingen". Inzake platvis was Maarten Soetaert ver-rassend genoeg de eerste die experimen-teel onderzoek uitvoerde naar mogelijke schade door elektrische pulsen. Blootstel-lingsexperimenten met tong bevestigden dat er een kramp optreedt bij pulsen met een frequentie hoger dan 40 Hz, gevolgd door een vluchtreactie. Sterfte, uitwendige of microscopische letsels aan de organen of skelet werden niet waargenomen. Dit wijst erop dat tong blootstelling aan elek-trische pulsen goed kan weerstaan zonder directe of onomkeerbare letsels. Tests met zeebaars leverden gelijkaardige resultaten op. Bij kabeljauw was dat niet het geval: kabeljauw die zich dicht tegen de elektrode bevond (op minder dan 10 cm) bij bloot-stelling aan de commerciële kramppuls ondervond in 0-5% van de gevallen schade en bloedingen ter hoogte van de wervelko-lom. Dit is echter beduidend minder dan de 0 tot 70% die werd waargenomen in andere studies met dezelfde opstelling en dezelfde soort, wat aantoont dat er ook grote ver-schillen kunnen zijn in gevoeligheid binnen dezelfde vissoort. Het is vooralsnog ondui-delijk wat de oorzaak is van deze variatie. In elk geval nopen zowel deze resultaten als de onduidelijkheid over effecten op lange termijn tot verder onderzoek én tot voor-zichtigheid, vooral met het oog op eventue-le grootschaliger commerciële toepassing.

innovatie in de visserij door elektrische pulsen

De toepassing van elektrische pulsen om de vangstefficiëntie te verhogen werd uit-voerig onderzocht en getest, maar elektri-sche pulsen kunnen ook in andere vormen worden toegepast, bijvoorbeeld om de se-lectiviteit van het net te verbeteren. Dit kan als aanvulling op een ontsnappingspaneel, een stuk net dat ingebouwd wordt in de buik van een visnet om ongewenste bijvangst van stenen, bodemdieren en kleine visjes te vermijden. Het nut van ontsnappingspane-len werd al meermaals bewezen, maar er werd steeds verlies van tong genoteerd. Tong heeft namelijk de reflex om te dui-ken, waardoor deze soort vaak door het paneel ontsnapt en de opbrengst voor de visser daalt. Maarten Soetaert combineer-de daarom zo'n ontsnappingspaneel met

Via de verkorte URL http://bit.ly/puls-visserij kan je op YouTube een kort filmpje bekijken over de werking van pulsvisserij bij het garnaalvissen in ver-gelijking met het traditionele garnaal-vistuig. Via http://bit.ly/platvispuls-visserij kan je een animatiefilmpje bekijken over pulsvisserij op platvis.


Een ontsnappingspaneel met een elektrische kramppuls belet dat dat de tong zich door het paneel heen wringt.

een elektrische kramppuls, om zo tong te beletten zich door het paneel heen te wrin-gen. Bij toepassing van 80 Hz kramppulsen in het ontsnappingspaneel met vierkante mazen met een breedte van 12 cm werd het verlies van maatse tong, d.w.z. tong groter dan 24 cm, teruggedrongen van 41 tot 17%, iets wat in de toekomst nog verder terug-gedrongen zal worden. Uit deze resultaten blijkt duidelijk het potentieel van een ont-snappingspaneel met elektrische pulsen om bijvangst te verminderen, zonder de vangst van maatse tong te beïnvloeden.

conclusie

Dat pulsvisserij minder bodemberoering, brandstofverbruik en bijvangst met zich meebrengt is al langer bekend, maar de bezorgdheid over schade van elektrische pulsen bij vissen en andere zeedieren zorg-de tot nu toe voor een grote terughoudend-heid ten opzichte van deze techniek. Met zijn onderzoek toonde Maarten Soetaert aan dat dergelijke schade zelden voorkomt bij toepassing van pulsen zoals ze nu reeds gebruikt worden in de praktijk. Bij de afwe-

ging tussen klassieke boomkor en pulskor doet dat de balans nog meer doorwegen in het voordeel van de pulskor. Bovendien blijken elektrische pulsen ook te kunnen bijdragen tot de selectiviteit van het net bij toepassing in een ontsnappingspaneel. Het gebruik van elektrische pulsen kan dus in belangrijke mate bijdragen aan de ver-duurzaming van de bodemvisserij.

Sofie vandendrieSSche

maarten Soetaert

ReportageBiologie

Het onderzoek is mede tot stand kunnen komen door financiële steun van het Insti-tuut voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT), het Europees Visserij-fonds (EVF), AquaExcel, het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek (ILVO) en de Universiteit Gent, en door de logistie-ke steun van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) en de bemanning van het on-derzoeksschip Simon Stevin.

Proef waarbij de mogelijke schade door elektrische pulsen bij kabeljauw getest werd.

Een pulsproef met een tong. Laboratoriumopstellingen voor pulsproeven met garnalen.

Foto

's (4

): M

aart

en S

oeta

ert.


• Newdedicatedlow-cutaircellwithoptimizedlift• Superiorfitandstability• NewSLSweightsystem:basedonmechanicalinterferencelockandthefirstweight systemeverwithvisualconfirmationofemgagementstatus• Stretchypocket:supratekneopreneallowspocketstoattainconsiderablylargervolume• BCattachmentkit(optional)allowsconvenientstowageandretrievalofcameraextensionpole

QUANTUM

mares.com

CENTER OF BALANCE.EDGE OF PERFORMANCE.

SLS weight system

Stretchy pocket

Waterpret, duikinitiatie, enthousiasme, media-aandacht, Hippocam-

pus-battles, nieuwe vrienden en plezier. Vooral veel plezier. Zo om-

schrijf ik de hernieuwde participatie aan het Vakantiesalon in Antwerp

Expo.

BondsnieuwsPromotieteam

Actie op Antwerps Vakantiesalon

Duikinitiatie op het Vakantiesalon 2016, Antwerp Expo.

Foto

: Ron

ny M

argo

dt -

NEL

OS

vzw

.Fo

to's

(2):

Mar

c Ve

rmei

ren.


10,00 euro mee. Ondertussen is de duik-tank de aandachtstrekker van de beurs. Terwijl de jeugd zich spontaan aanbiedt om een eerste duikje te nemen, zijn het vooral de 55-plussers die stil blijven staan aan onze stand en uitgebreid info vragen over de duiksport. Op de derde dag merken we dat de Hippo's bijna allemaal verdwenen zijn. Er wordt bijna om gevochten. Een pluim voor ons Redactieteam Hippocampus (al zeg ik het zelf).We zijn met ons allen druk in de weer. De samenwerking is fantastisch, waarbij ook nieuwe vriendschapsbanden worden ge-smeed. We spelen heel hard op mekaar in om iedereen even naar ons te laten luiste-ren en interesse te wekken, wat maakt dat we meer dan 100 initiaties hebben gedaan en meer dan 400 kortingbons hebben uit-gedeeld. De media grijpen eveneens de kans om onze duiktank en ook NELOS in de kijker te plaatsen: Het Laatste Nieuws, Gazet van Antwerpen en het Nieuwsblad. Zelfs de VRT2-reporter neemt onze uitdaging aan en gaat kopje onder in de duiktank. Ook de organisatoren bezoeken onze stand en ge-ven hun goedkeuring. Volgend jaar worden we opnieuw verwacht met dezelfde animo,

wat een mooie afsluiter is van deze inten-sieve en plezierige vijf dagen. Bedankt ie-dereen om een ijzersterk teamwerk neer te zetten!

chriSje demuynck

Donderdagmorgen om 10.00 uur hoor ik ineens afroepen: ''De beurs opent dadelijk haar deuren. We wensen

u een aangename beursdag''. Alles staat klaar: folders, duiktank, kleedkamers, duikmateriaal, luchtvoorraad, snoep en drank. Alle vrijwilligers verzamelen zich rond Ronny Margodt, onze voorzitter. We krijgen nog een korte briefing over wie, wat, waar en hoe. Kort daarna wandelen de eerste bezoekers rustig langs. ''Goede-morgen!'', is het enige wat ik kan bedenken om te zeggen. Deze mensen komen niet om te leren duiken, maar om een reisbe-stemming uit te zoeken. Hoe spreek ik ze aan? ''Naar waar gaat de reisbestemming?''. Ik krijg een hele uitleg en snel is het duide-lijk. Dit blijkt de juiste openingszin te zijn. Al snel leg ik uit waarom we op de beurs staan en kan ik gericht in de NELOS-bro-chure 'Clubs in jouw buurt' een duikclub aanbevelen, naargelang waar de geïnte-resseerden wonen. Ik benadruk voor de tweede maal om eerst telefonisch contact op te nemen met de uitgekozen duikschool-verantwoordelijke om de nodige afspraken te maken. Ook geef ik nog de 'Start to dive' brochure, de Hippocampus en als afsluiter én duwtje in de rug een kortingsbon van

Foto

: Chr

isje

Dem

uync

k.

Bedankt ook aan alle sponsors:

D Greenforce. D De organisatoren van het Vakantie-salon.

D Atlantis Lier: voor het beschikbaar stellen en het vullen van de buf-ferflessen.

D Philippe Vanderheeren: voor het beschikbaar stellen verlichtingsin-stallatie.

D Rescue & Diving Team: voor het be-schikbaar stellen van de duiktank.


Bedankje aan de mensen van het vakantiesalon te Antwerpen op zondag 24 januari laatstleden. Graag een woordje van dank voor diegene die zondag voor een onver-getelijke ervaring gezorgd hebben. Mijn dochter, Margot Thys, heeft zondagnamiddag super hard geno-ten. Ze kon er nadien niet over zwij-gen en iedereen heeft het volledige verhaal en de foto's gekregen. Bedankt aan iedereen die haar ge-holpen heeft.

Het meisje waarbij ze zich inschreef, de dame die haar een handdoek be-zorgde, de twee mannen boven aan en in het water, en al de anderen die niet iets specifiek deden, maar een geruststellende uitleg gaven. Jul-lie waren TOP! Ze is haar zus al aan het overtuigen over 2 jaar terug te gaan zodat ze samen in het water kunnen…

katLeen van roy

Margot Thys tijdens haar duikinitiatie.

Een trotse mama, die nooit gedacht had dat haar dochter effectief een duikje in de

duiktank zou doen, stuurde ons een bedankmailtje. Graag willen we deze mail delen

met onze vrijwilligers die zich hebben ingezet om de beurs onvergetelijk te maken.

Bedankt!

De 10 gouden regelsvan de Oosterscheldeduiker

Foto

: Ray

mon

d W

enne

kes.

Foto

's (2

): Ka

tleen

Van

Roy

.

1. De nollen of strekdammen zijn duikplaatsen waar sterke stro-ming veelvuldig voorkomt. Voorbeelden van dergelijke duik-plaatsen zijn: Gorishoek: 'De vuurtoren' of 'De punt'; Hoek van Ouwerkerk, de nol van Zierikzee, dijkversterking noordwest van Sas van Goes.

2. Springtij (enkele dagen na volle en nieuwe maan) zal die stro-ming nog versterken. Hetzelfde geldt bij hevige wind: vanaf een windsterkte van 5 à 6 Beaufort is het opletten geblazen! Alles hangt af van de tijd gedurende dewelke de wind zijn invloed op het watervlak heeft doen gelden en van de windrichting. Aan-houdende harde wind uit dezelfde hoek kan aan de lijzijde van de dijk plaatselijk toch een vlak wateroppervlak creëren, maar veroorzaakt altijd onberekenbare stromingen.

3. Duiken bij hoogwater is op deze duikplaatsen af te raden. Je kan ver meegesleept worden.

4. Informeer bij duikers met ervaring op elke duikplaats wat het ideale moment is om te water te gaan.

5. Slechts twee duikers verbonden met één lijn, de zogenaamde 'buddy line', aan de polsen of armen.

6. Bij 100 bar flessendruk keer je met behulp van het kompas langs de bodem terug naar de oever. Bij te voorzien luchtgebrek verlaat je de bodem en stijg je verticaal op aan de voorgeschreven snel-heid en zwem je op geringe diepte op kompas in de richting van de oever.

7. Boeien bij de duikplaats wijzen op netten of fuiken. Houd er rekening mee. Eerbiedig deze netten en fuiken. Zij zijn de legale broodwinning van vissers.

8. Verstoor geen dieren, raak ze niet aan en voed ze niet. Leer het onderwaterleven kennen en respecteren. Vermijd elke vernieling.

9. Houd de duikplaatsen schoon. Duik zoals je schaduw … laat geen enkel spoor na.

10. Moedig je duikbuddy's aan deze regels te volgen.


BondsnieuwsCommissie Duikonderricht


Welke duikbestemming je ook neemt, je bent altijd verbonden met het land. OK, je kan een unie-

ke duikcruise op de Rode Zee nemen en je vrij als een vis (op het droge) voelen. Je bent dan inderdaad niet aan het land ge-bonden, maar de ganse tijd op het water vergt het uiterste van je zeebenen. Een iets gemakkelijker manier is te logeren op een structuur die in het water staat. In Maleisië gaven ze de voorkeur om een oud olieplatform om te bouwen tot hotel en het dan te laten zinken als kunstmatig rif. Ze hebben daarmee het eerste duikhotel in het water. Vóór het ontbijt even een fles op je rug werpen en een plonsje doen. Er is een duiklift, je hoeft dus zelfs geen in-spanning doen om van het tropisch onder-waterschoon te genieten. Goedkoop is het niet, maar wel uniek: http://seaventures-dive.com.

Als je een hint wilt voor je allerlaatste duik avontuur, en ik hoop dat je daar nog ver van verwijderd bent, dan kan je eens kijken op neptunesociety.com/memorial-reef. De Neptune Memorial Reef is het grootste door de mens aangelegd rif en ligt ten oos-ten voor Key Biscayne in Miami, USA. Je vindt deze artistieke onderwatervoorstel-ling van de stad Atlantis 12 meter onder de zeespiegel. Het rif is gebouwd om een 100-jarige storm te weerstaan en huisvest momenteel 14 soorten koraal terwijl er da-gelijks tal van zeedieren op bezoek komen.

Maar het unieke huist in haar speciale be-woners, waarvoor het rif ontworpen werd: de assen van geliefden. De missie van de bouwers luidt immers 'creating life after life'. En vrees niet, er komen bezoekers want deze begraafplaats is een populaire duikstek.

Van uniek duiken kan je ook je beroep ma-ken. Militaire duiker is zo'n beroep. Je kan een bijna volledige lijst met duikeenheden vinden op de Engelstalige Wikipedia htt-ps://en.wikipedia.org/wiki/List_of_mi-litary_diving_units. Eén eenheid springt daarbij in het oog en dat is de Naval Dive Unit. Toegegeven, je moet je dan wel laten inlijven bij het leger van Singapore, maar daarvoor krijg je een duikopleiding van de bovenste plank. Meer informatie vind je op www.mindef.gov.sg/content/imindef/mindef_websites/atozlis tings/nav y/links/ndu of op hun blog http://navaldi-vingunit.blogspot.com. Ze hebben ook een leuk filmpje op YouTube geplaatst: w w w .y o u t u b e . c o m / w a t c h ? v = f v 9 e -zVWsmsI.

Dat bekende duikende Belgen uniek zijn, heb je kunnen vaststellen in de vorige Webdiving. Toen ik het artikel schreef, nam ik bewust het risico er één te vergeten. Eer-lijk gezegd, ik wou zelfs een beetje reacties uitlokken. En dat gebeurde. Een Neder-landse lezer wees me op de rol binnen de duikwereld van Jan de Wouters. Klinkt je niet bekend in de oren? Mij toen ook niet. Jan, in feite Jean Guy Marie Joseph ridder de Wouters d'Oplinter was een Belgische uitvinder en aerodynamisch ingenieur. In 1957 maakte hij de Calypso-Phot voor Jac-ques-Yves Cousteau onder de compagnie Spirotechnique. Dit was de eerste, echte, seriematig geproduceerde onderwater fo-tocamera, later ook bekend als NIKONOS I. Je kan meer over deze Belg en zijn uitvin-ding lezen op http://calypsonikonos.com en www.nicovandijk.net/nikonos.htm.

Zo zie je maar. Zoeken op het internet is geen garantie dat je alle informatie over een bepaald onderwerp vindt. Soms brengt doodgewone kennis bij een duiker-lezer je net ietsje verder. Dus, aarzel niet om me te mailen als je iets interessants weet of op het internet ontdekt. Zo kan je helpen om Webdiving net iets beter te maken. Niet te lang over nadenken, gewoon sturen naar [email protected].


Webdiving

UniekAls duikers zijn we steeds op zoek naar iets nieuws, iets unieks. Een anti-stress-

duikje op onze vertrouwde stek is zeker niet slecht, maar als we ergens iets unieks

kunnen doen, dan is dat zeker een extra stimulans. Natuurlijk, het hangt ook af van

wat je uniek vindt. Wat routine is voor een duiker, is een unieke ervaring voor een

andere. Zo vind je op een aantal sites Nemo 33 aangeprezen als een unieke erva-

ring, terwijl je als Belgische duiker daar niet echt van droomt.



Heugelijk weerzien tijdens vakantiesalon

BRUSSELFo

to's

(8):

Ronn

y M

argo

dt.


Uiteraard zoals bij elk NELOS-evenement was het overwegend de jeugd die zich liet overhalen ter plaatse een initiatie te vol-gen.

De volwassenen verkozen droog haar, maar verlieten de BEFOS-stand wel met uitgebreide informatie en een initiatie-bon. Omdat we ons in het Brusselse arrondissement bevonden, waren er ongetwijfeld meer geïnteresseer-den voor een aansluiting bij onze Franstalige collega's van LIFRAS. Toch constateren wij dat van alle evenementen waaraan NELOS heeft deelgenomen om aan ledenwerving te

doen, het vakantiesalon het meest dank-baar evenement is. Zulke evenementen brengen wel degelijk leden op. Dus beste lezer, noteer in je agenda dat wij er volgend jaar weer staan, al was het maar om op-nieuw de sfeer op te snuiven van onze veel-zijdige hoofdstad.

katrijn ooLS

Had je na het bekijken van de reizen van je vele Facebookvrienden nog altijd geen inspiratie opgedaan, dan

was de periode van 4 tot 8 februari 2016 de ideale gelegenheid om folders te ver-zamelen.

4 februari 10.00 u

Alle exposanten stonden weer klaar om de interessantste aanbieding te verkopen aan potentiële reizigers. Mooie presentaties en drukwerk prijkten aan de standen. De een al wat indrukwekkender dan de andere om toch in het oog te springen bij de toevallige passant.Ook wij, BEFOS (LIFRAS & NELOS), waren aanwezig om de duiksport te promoten, om nieuwe leden aan te trekken, om de mensen te vertellen waarom duiken zo een fantasti-sche sport is. Met de vertrouwde steun van vrijwilligers en Braziliaanse zonnige muziek op de achtergrond stonden we klaar om de mensen te informeren, motiveren en ten-slotte activeren om in de duiktank te duiken. Want wat heb je te verliezen?

Er was geregeld vraag naar jeugdduik-scholen. Wil je zelf jeugdduikers bege-leiden? Volg de opleiding jeugdduikbe-geleider, die doorgaat op zaterdag 12 en 19 november en zondag 27 novem-ber 2016. In de volgende editie van de Hippocampus zal meer info staan over de opleiding.

Na het toch wel succesvolle vakantiesalon in de bescheiden stad

Antwerpen, was het de beurt aan het centrum van België, zijnde Brussel.


Duiksportbeurzen

Tijdens Duikvaker stelde dui-keninbeeld.tv haar nieuw logo voor. Dit naar aanleiding van haar vernieuwde website, met een frisse vormgeving, die op elk apparaat optimaal bekeken kan worden. Gelijktijdig hebben ze de schrijfwijze van hun naam aangepast: DuikeninBeeld. Hun website is nog steeds de leukste website door en voor dui-kers. Dat komt voor een stuk doordat hij onderhouden wordt door een groep duikers die, elk vanuit hun eigen specialisme, hun passie willen delen. Maar ook omdat een gedeelte van de website openstaat voor elke duiker die er zijn duikbelevenis-sen, foto's en/of films wil delen.

www.duikeninbeeld.tv

Op Duikvaker, bij de stand van duikeninbeeld.tv, werden verschillende voordrachten gegeven over onderwater-fotografie en -videografie.

Foto: Ivo Madder.

Reportage Duikmateriaal verzameld door Ivo Madder

Tijdens de eerste drie maanden van het jaar worden er in onze contreien ver-

schillende duiksportbeurzen georganiseerd: 'Le Salon de la Plongée' te Pa-

rijs (Frankrijk), 'Duikvaker' te Houten (Nederland), 'boot Düsseldorf' (Duits-

land) en de 'Belgische Duiksportbeurs' te Antwerpen. We doen een kleine

greep uit het aanbod dat we er te zien kregen.


Sealife

Met de nieuwe compacte, ergonomische 'SeaLife Micro 2.0' camera kan je zorge-loos fotograferen. Deze camera is dank-zij drie brede pianoknoppen eenvoudig te bedienen onder water, zelfs met dikke handschoenen aan. Hij is uitgevoerd met een echte 'SONY® 16MP CMOS' beeld-sensor voor verbluffende foto's, 'full

HD-video' en een ingebouwde 130° 'fisheye lens'. Iso-waarde instelling mogelijk: auto, 100, 200, 400 en 800. Kleurcorrectie voor onderwaterfo-tografie kan men instellen. Opname met instelbare tussentijdse intervallen (Time Lapse) en foto's maken terwijl je aan het filmen bent, is mogelijk. De 'Micro 2.0' heeft geen batterijklepjes of andere openingen die voor lekkages kunnen zorgen. Dit is niet nodig, want

met 64 GB intern geheugen, een in-terne batterij met hoge capaciteit en WiFi, is er geen noodzaak voor losse geheugenkaarten, verwis-selbare batterijen of lekkage door

(vuile) O-ringen. Waterdicht tot 60 meter. Richtprijs: 549,00 euro. Er is

ook een versie met maar 32 GB, met een adviesprijs van 499,00 euro.

www.sealife-cameras.com

BareHet Bare 'Reactive' 7 mm natpak is met 'Celliant infrarood technologie' en 'naadlo-ze technologie' is 's werelds warmste nat-pak. Dankzij 13 thermo-reactive mineralen, welke verwerkt zijn in de voering van het pak en die reageren op je lichaamswarm-te, wordt de normaal verloren gestraalde lichaamswarmte omgezet in bruikbare infrarode energie. Deze energie wordt te-rug gereflecteerd naar het lichaam, die je bloedcirculatie en lichaamswarmte ver-betert, zodat je langer kunt duiken. Het is een soepel en comfortabel pak, voorzien van extra lange 'heavy-duty' enkelritsen voor het gemakkelijk aan- en uitrekken. Richtprijs: 549,00 euro.

www.baresports.com

Light & MotionDe Light & Motion 'Sidekick Duo GoPro Headlight Spot/Flood' is een filmlamp voor je GoPro actiecamera, inzetbaar tijdens een duiktrip of gewoon als koplamp op je fiets (stuuradapter niet meegeleverd). Het is de ideale hulp om video's te maken in het donker. Dankzij een

flood- en een spot-modus kun je de hoe-veelheid licht en de lichthoek zelf bepalen om zo perfecte beel-

den te creëren. Wordt geleverd inclusief een extra lange schroef en afstandsbus, voor mon-tage op je GoPro (adap-ter). Waterdicht tot 60 meter. De Li-ion batterij

is oplaadbaar via een ex-terne waterdichte aansluiting.

Richtprijs: 159,95 euro.

www.lightandmotion.com

59Hippocampus maart/april 2016 59Hippocampus maart/april 2016

60

ScubaproSinds begin 2016 is de 'A700' – het koudwaterbestendige topmodel van Scubapro – verkrijgbaar in super-lichte (265 gram) en sterke carbon-uitvoering. De frontkap is omzeggens onverwoestbaar en onder andere dankzij de kras- en corrosiebestendige 'Black-Tech coating' en het regelbaar debiet is de 'A700 Carbon Black Tech' een zeer duurzame ademautomaat die je kan gebruiken onder extreme situ-aties (grote diepten, koude tempera-turen, …). Zeker als men combineert met de nieuwe antivriesbeveiligde (XTIS-technologie – Extended Ther-mal Insulating System) eerste trap 'MK25 EVO Black Tech', die eveneens in

carbonuitvoering verkrijgbaar is. Richtprijs voor de 'MK25 EVO + A700 Carbon Black Tech': 899,00 euro.

D e 'Aladin TEC 3G'

duikcomputer is primair bedoeld voor technische dui-kers die met meerdere gasmengsels en/of met een rebreather duiken. Maar ook voor recreatieve duikers, die zich ver-der willen ontwik-kelen in hun sport, is dit een prachtige d u i k c o m p u t e r. Richtprijs: 260,00 euro.

De opvolger van de 'Mantis' pols-d u i k c o m p u t e r is de 'Mantis 2' (M2). De 'M2' is een duikcompu-

ter als geen ander. De ge-stroomlijn-de roestvrij-s t a l e n kast is prachtig om te dragen rond je pols, zelfs als je niet duikt. Deze slang-loze luchtgeïntegreerde duikcomputer met elektro-nisch kompas heeft niet enkel functies voor het duiken, maar ook nuttige functies die boven water gebruikt kunnen worden. Beschik-bare modi: duiken (incl. nitrox 21-100%), vrijduiken, 'Gauge', CCR, zwemmen en sport. De ingebouw-

de ultramoderne activi-teitmeter met Human Factor DivingTM biedt de meest uitgebreide

biometrische con-trole en is de eni-ge duikcomputer met een algoritme

dat rekening houdt met je huidtempara-

tuur (bij gebruik van de Scubapro hartslagband). De

CR2450 batterij kan men zelf vervangen en gaat gegaran-deerd twee jaar of 300 duiken mee. Maximum werkende diepte: 120 meter. Richtprijs:

1.099,00 euro.

Het 'Exodry' droog-pak van Scubapro

combineert 4 mm hoge dicht-heidsneopreen met latex nek- en polsseals. Dit duikpak met een

minimaal inhe-rent drijfvermogen

dicht voortref-felijk af en biedt een maximale b e we gings v r i j-heid. Over de la-tex nekseal zit een neopreen kraag om je hals

c o m f o r t a b e l warm te houden.

Voorzien van vas-te rubberen laarzen

met antislipzool. Uitge-voerd met een duurzame zoutwa-terbestendige TiZip® droge rits. De I-Safe-banden op beide armen houden polsinstrumenten op hun plek. In de handige zak met rits kan je veilig extra materialen of acces-soires meenemen. Het pak wordt geleverd met een neoprenen kap. Richtprijs: 670,00 euro.

www.scubapro.com

Reportage Duikmateriaal


WeeFineDe WeeFine 'DiverGo-1' is een compacte onderwatercamera met een uitzonderlij-ke hoge foto- en 'Full HD' videokwaliteit, WiFi, kleurcorrectieprogramma's voor blauw en groen water en diverse unieke functies. De 16 Megapixel Sony CMOS-sen-sor en de lichtgevoelige F2.0 lens zorgen er voor dat je ook bij minder ideale l i c h t o m -standighe-den goede o p n a m e n kunt ma-ken. Met de 'Instant fixed focus' kunnen ra-zendsnel foto's gemaakt worden zonder ontspanvertraging. Zo mis je nooit meer dat ene speciale moment! De beeldhoek is maar liefst 140 graden op land en 106 graden onder wa-ter, zodat ook indrukwekkend grote dieren zoals walvishaaien en manta's op korte afstand volledig gefotograffeerd of ge-filmd kunnen worden. Speciale onderwa-

terprogramma's voor zowel blauw (roodfilter) als groen water (ma-genta filter) zorgen voor prachtige kleurrijke foto's! Daarnaast is het ook nog mogelijk om de kleurtem-peratuur handmatig in te stellen. De hogecapaciteitsaccu heeft een

batterijduur van maar liefst 3 uur met

het scherm aan. Wil je meer dan 3 duiken maken, dan kan je in enkele secon-den de accu wisselen en

kan je weer 3 uur fotograferen of

filmen. Er kunnen gewo-ne micro-sd kaartjes gebruikt

worden tot 64 GB. Verkrijgbaar in twee versies: De 'DiverGo-1' en de 'DiverGo-1 Pro'. Deze laatste heeft ook een diepte- en temperatuur-sensor. Richtprijs: respectievelijk 399,00 en 499,00 euro.

www.onderwaterhuis.nl

Aquarium-3vis-ionDe Mortselaar benoit (met klene b) Renaud ontwerpt en bouwt zelf aquaria die maar twee keer per jaar schoonge-maakt moeten wor-den. Hij noemt zijn a q u a r i u m o n t -werpen de 'drie-d i m e n s i o n a l e aquaria van de 21e eeuw'. Hij startte zijn bedrijf Aquari-um-3vis-ion veeleer toevallig op toen hij ongeveer 10 jaar geleden de populariteit vaststelde van 'screensavers' met aquari-umvissen op computerschermen. “Blijkbaar houden mensen dus nog wel van aquariumvis-sen, maar vinden ze een 'echt' aquarium soms te oudbollig of arbeidsintensief”, dacht hij. Vandaar dat benoit is beginnen experimente-ren. Het eindresultaat is een lang, smal, niet te hoog, onderhoudsvrindelijk aquarium, al dan niet ingewerkt in een kast. Ook kan het geplaatst worden aan de badkamermuur bo-ven een bad of gewoon als een levend aqua-rel in de living. Als binnenhuisarchitect gaat benoit voor een totaalontwerp. Zijn aquaria komen vooral goed tot hun recht in strakke in-terieurs van moderne woningen. Ze vormen er heuse 'eyecatchers'.

www.aquarium-3vis-ion.be

SuuntoDe Suunto 'Vyper Novo' is een duikcomputer die je kan gebruiken voor lucht- en nitroxduiken. Ook ge-schikt voor vrijduiken of inzetbaar als dieptemeter. Je kan wisselen tussen maxi-maal drie gassen (zuurstof tot 99%). Een optionele draadloze luchtintegratie geeft je info over de huidige flesdruk, de resterende adem-luchttijd. Het ingebouwd digitaal 3D-kompas is voorzien van een kantelcompensatie. Bij het volledig algoritme voor door-lopende decompressie (Suunto RGBM) kan je de deepstops aan- of uitschakelen. Je hebt de mogelijkheid om de 'firmwa-re' bij te werken. Op voorhand kan je de duik plannen dankzij

de ingebouwde duikplanner. Via de Suunto DM5 softwareen de bijgeleverde USB-inter-

facekabel kan je het gedetail-leerde grafische logboek en de

duikdata naar je computer down-loaden. Een 'Bungee adapter kit'

wordt bijgeleverd. Richtprijs: 449,00 euro voor de duikcomputer en 269,00 euro

voor de draadloze tankdruktransmitter.

Heb je geen nood aan een luchtgeïntegreerde duikcompu-ter noch aan een digitaal kompas, dan is de Suunto 'Zoop Novo' wellicht voldoende voor jou? Hij is ook geschikt voor lucht-, nitrox- en vrijduiken of inzetbaar als diepte-meter. Richtprijs: 249,00 euro.

www.suunto.com


MawaiiAls wateren extreme sporters, ontwik-kelden de oprichters van 'mawaii' de best beschikbare zonne-creme, die het maxi-mum aan bescher-ming biedt én de huid verzorgt. De produc-ten zijn milieuvrien-delijk en werken per-fect in zowel extreme condities als in het dagelijkse leven. Vandaag zijn er zeer veel zonneproducten op de markt, maar geen enkele voldoet aan de noden voor extreme sporters en outdoor activiteiten. Mawaii producten voeden én verzorgen de huid. Meer nog, mawaii producten zijn vrij van koraal- en huidbeschadigende ingrediënten, zoals parabenen, benzophenonen, cinnamaten en camphor derivaten. Mawaii is boven-dien lid van '1% for the planet' en doneert

IsottaHeb je een Nikon ‘SB-910’ of ‘SB-900’ flits voor boven wa-ter? Dan kan je deze ook onder water gebruiken dankzij een onderwaterhuis van Isotta, dat voorzien is van een bolle diffuse lens met brede uitstraling. Via de knoppen met dubbel uitgevoerde O-ringen kan je alle functies van je flits bedienen. Ook de afschroefbare achterzijde van het onderwaterhuis is uitgevoerd met dubbele O-ringen. Voor de aansluiting tussen het onderwaterhuis voor de SB-flits en het onderwaterhuis van je camera maak je gebruik van een elektronische aansluitkabel. Richtprijs: 900,00 euro.

www.isotecnic.itwww.aquacam.nl

1 percent van zijn omzet aan mielieuorganisaties zoals SeaSheperds, Reef Safe, EOCA, ...

De 'mawaii SunCare SPF10, 20, 30, 50' beschermt effectief de huidcel DNA en is wateren zweet-resistent. De zonne-crème kan aange-bracht worden op de natte huid en absor-beert snel in de huid zonder de poriën te verstoppen, waar-door er geen kans is op hitte acne. Ge-schikt voor mensen met zonneallergie of Mallorca-acne. Na het aanbrengen zijn er geen vettige, glibberige of witte

restjes. Vitamines en hydradatie voor de huid, bevorderen celgeneratie. Bevat minstens 30% (organisch) Aloë Vera, geen pesticides en geen groeiversterkers. Met Provitamin B5 (Pathenol) en Vitamine E. Verdeler in België: Bieke Daneels +32 475 404 999.

www.mawaii-suncare.com



Vivid-PixVoor de onderwaterfotografen die programma's zoals 'Lightroom' en 'Photoshop' te complex of te duur vinden en toch graag hun onderwaterfoto's optimaliseren is er 'Vivid-Pix SCUBA Picture-Fix'. Deze correctiesoftware is speciaal ontworpen om je onderwaterfoto's te corrigeren. Dit zeer gebruiksvriendelijk programma corrigeert automatisch en razendsnel de kleuren, scherpte en helderheid. Weg met die blauwzweem (blauwe fo-to's). Haal terug al die prachtige kleuren en contrast! De Vivid-Pix Fix, is zo simpel als 1-2-3. Er is een versie voor pc en één voor Mac. Te koop bij onderwaterhuis.nl aan 49,95 euro.

www.onderwaterhuis.nl www.vivid-pix.com

Halcyon Dive SystemsBij de 'Eclipse wing', de 'Evolve wing' en de 'Infinity wing' van het merk 'Halcyon Dive Systems' heb je de mogelijk-heid om de kleur van je 'wing' te kiezen. Desgewenst kan je zelfs een andere kleur kiezen voor de voor-, achter- en zijkant van je 'wing'. Je kan dus voor een kleurencombina-tie gaan die het beste bij de rest van je duikuitrusting past.

www.halcyon.net

Het Hugyfot 'Arius 3500 videoverlichtingssys-teem' is uitgerust met één 'true color' LED en produceert een vermogen van 3.500 lumen met een CRI (Color Rendering Index) groter dan 90 en een kleurtemperatuur 4.000 Kelvin.

Hugyfot

Deze lamp levert je dus een onge-kend spektakel van levensechte en ware kleuren. De extreem afge-

vlakte straal van 120° zonder de aanwezigheid van een 'hot spot' is gewoonweg ideaal voor video-

filmers. Het 'Arius 3500 videover-lichtingssysteem' is voorzien van

een ingebouwde batterij die één uur licht geeft op volle kracht. De behuizing is gemaakt van corrosie-bestendig aluminium.

www.hugyfot.com


Mares heeft een nieuwe lijn op de markt gebracht – de 'XR Extended Range'. Dat het technisch duiken in de lift zit, is Mares niet ontgaan. Daarom hebben ze een reeks duikmaterialen ontwikkeld die de kloof tussen recreatief duiken en uitdagende XR-duiken overbruggen. Dit was allemaal mogelijk dankzij een speciaal team van professionele trainers en duikers uit de hele wereld, elk met hun eigen expertise op het gebied van technisch duiken. Over elk deel van de uitrusting is uitvoerig na-gedacht met als resultaat een lijn speciale duikmaterialen van de hoogste kwaliteit waar je op kunt vertrouwen.

Ook het vrijduiken trekt steeds meer ge-interesseerden aan. Niet verwonderlijk dat Mares haar 'freedivinglijn' vernieuwd heeft. De nieuwe 'freedivinglijn' is speciaal ontwikkeld om vrijduikers en snorkelaars tot nog grootsere prestaties te brengen. De nieuwe natpakken werden ontwikkeld

na een uitvoerige analyse van de be-hoeften die vrijduikers tijdens hun duiken hebben. Voor het eerst zijn er in deze reeks ook natpakken speciaal voor vrouwen, waarbij rekening is ge-houden met de vrouwelijke vormen en een optimale bewegingsvrijheid. Daarnaast zijn er ook een hele reeks nieuwe accessoires voor de vrijduikers.

Het 'Quantum' trim-vest is de nieuwste telg in de Ma-res-familie. Het

strap' aanschaffen. Het trimvest is voor-zien van draaibare, verstelbare gespen en meerdere D-ringen op nuttige posities. Per ongeluk je loodpocket niet goed vastklik-ken kan niet meer dankzij het gloednieuw geïntegreerd SLS-gewichtssysteem (Slide and Lock System). Het is bovendien voor-zien van een personalisatie-etiket op de

gewichtpockets en een speciale tun-nel aan de zijdelingse lobben zorgt voor een gemakkelijke plaatsing van het gewichtszakje. De tunnel

is gescheiden van de cargozak om elke interferentie tussen de twee

te minimaliseren. De buitenste opbergzakken zijn van elas-tisch materiaal: dit zorgt voor

een grotere capaciteit van de zak, terwijl het profiel erg klein blijft wanneer hij niet gebruikt wordt. Het opbergen van een

masker, een oppervlaktesignalisa-tieboei of iets anders is hierdoor kin-

derspel. De nieuwe snelkoppeling op de inflator geeft 30% meer debiet. Met de 'Ca-mera attachment kit' kan je je GoPro ca-mera op drie verschillende manieren op de 'Quantum' monteren. Richtprijs:€ 430,00.

Mares

k w a m tot stand nadat er geluisterd werd naar de noden van de klanten. Het is gebaseerd op een stan-daard frontaal verstel-

baar design, is uitzonderlijk stevig, heeft een groot hefvermogen en zorgt voor een goede stabiliteit. De 'mono-plate' rugsteun past zowel op enkele als dubbele flessen. Voor montage op een dubbele tank (tot 2 x 12 l / 2 x 80 cuft) moet je wel de optionele 'tank



De Mares 'X-Vision Ultra Liquidskin' duikbril is vernieuwd en nog iets beter dan zijn voorganger. Dankzij de nieu-we vormgeving van de bi-siliconen ge-

zichtsrand is de pasvorm ver-beterd en rond de neus zitten

er kleine ribben, die de druk verlichten. Het ge-

zichtsveld is 20% groter

geworden en het gespiegelde glas met goudkleurig filter verhoogt het zicht in troebel water. Verkrijgbaar in verschil-lende kleuren of transparant. Richtprijs: 70,00 euro.Via http://bit.ly/1PsLKGr kan je al hun catalogussen van 2016 downloaden.

www.mares.com

Zoals al enkele jaren gebruikelijk is, wordt er onderscheid gemaakt tussen de verschillende wedstrij-

den. Zo heb je naast het ONK, dat open staat voor elke fotograaf of videograaf, ongeacht zijn nationaliteit, ook het NK (Nederlands Kampioenschap). Aan deze laatste mogen enkel ervaren Neder-landse fotografen deelnemen. Daar-naast is er ook nog het Zeeuws Kam-

pioenschap (ZK), waaraan beginnende en minder ervaren fotografen mogen deelnemen. De winnaar van het NK wordt uitgezonden naar het CMAS We-reldkampioenschap in Mexico.

Op zondag 22 mei 2016 is de eerste wedstrijddag en zondag 26 juni 2016 de tweede. De wedstrijden vinden plaats in de Oosterschelde, de Grevelingen en het

Veerse Meer. De deelnemers mogen zo-wel op één dag als op beide dagen deel-nemen en zijn vrij om zelf een duikstek in Zeeland te kiezen.

Op www.aquashot.nl vind je het wed-strijdreglement.

ivo madder

ONK gaat doorAquashot, de werkgroep onderwaterfotogra-

fie van de Nederlandse Onderwatersport Bond

(NOB), is er in geslaagd om toch voldoende vrij-

willigers te vinden om het Open Nederlands

Kampioenschap (ONK) onderwaterfotografie en

-videografie alsook het Zeeuws Kampioenschap

(ZK) te organiseren.

Persbericht

Jos Broere, 'Overall winnaar' ONK 2015.

Time to DiveMoet je duikfles gekeurd worden en is het nadien ook wel eens tijd dat er een nieuwe verf-laag op komt? Dan kan je overwegen om er een autolakondergrond op aan te laten brengen, waarna er via airbrush je favoriete onderwerp

op aangebracht wordt. Bij Time to Dive bieden ze die optie aan. Kostprijs: 50,00 euro voor de

onderlaag en 50,00 euro voor het airbrushen.

www.timetodive.net


Hedendaagse technologie zit er

vol mee: zeldzame grondstoffen

en metalen als nikkel en goud.

De landvoorraden slinken dan

ook snel en dus kan diepzee-

mijnbouw wel eens de toekomst

hebben. Maar wat doet dat met

het leven in de diepzee?

ReportageBiologie

Yttrium, neodymium en dysprosium: drie scheikundige elementen die je waarschijnlijk weinig zeggen. Toch

zou je leven er wellicht heel anders uitzien als ze niet bestonden. Het zijn namelijk voorbeelden van zogenaamde 'zeldzame aarden' of 'zeldzame aardmetalen' die op grote schaal gebruikt worden in heden-

Mijnbouw in de diepzee: een nieuwe aanslag op de natuur?

daagse technologie, zoals in de 'smart-phone', tablet of computer die je nu voor je hebt. Of, bijvoorbeeld, in windmolens en zonnepanelen, waarvan het plan is dat er een heleboel bij moeten komen. Het pro-bleem: dit soort zeldzame aarden, maar ook metalen als koper en kobalt, worden steeds schaarser. Althans, op het land.

diepzee

Om die reden is het oog van de mijnindus-trie op de diepzee gevallen. Daar liggen de waardevolle grondstoffen immers zo'n beetje voor het oprapen. Als je erbij kunt komen tenminste, want de bewuste grond-stoffen liggen vaak op duizenden meters diepte. Nu de reserves op het land slinken, wordt het echter interessanter voor be-

Grondstoffen delven in zee. Dat ziet er zo uit. Een inactieve schoorsteen.Foto

's (2

): N

autil

us M

iner

als.


wat zijn de gevaren voor het leven van de gebrekkig onderzochte oceaanbodem?

bloedhete schoorstenen als oases van leven

Er zijn drie soorten afzettingen die moge-lijk geëxploiteerd gaan worden: sulfide-af-zettingen, kobaltrijke mangaankorsten en mangaanknollen. Van die drie leveren

de sulfide-afzettingen, de afzettingen die Nautilus wil mijnen, waarschijnlijk het meeste op in de nabije toekomst. Ze ont-staan rondom hydrothermale bronnen, plekken waar heet water – dat in het bin-nenste van de aarde is opgewarmd tot meer dan 350°C – door de oceaanbodem naar boven komt. Zodra dit water in aan-raking komt met het koude zeewater, slaan de stoffen die opgelost zaten in het hete water neer.Hierdoor worden de kenmerkende schoor-stenen gevormd, opgebouwd uit de neergeslagen stoffen, die je vooral rond vulkanische gebieden onder water en spreidingsruggen ziet. Die schoorstenen kunnen naast sulfide dus waardevolle grondstoffen als zink, goud en zeldzame aarden bevatten. In de loop van tiendui-zenden jaren kunnen per bron zelfs miljoe-nen tonnen aan materiaal worden afgezet. Er is echter nog flink wat onderzoek nodig om goed in beeld te krijgen hoeveel van dit soort hydrothermale bronnen daadwerke-lijk de moeite waard zijn om te exploiteren.

leven

Laat dit soort actieve schoorstenen nu niet alleen een rijkdom aan grondstoffen be-vatten, maar ook een rijkdom aan leven. Op deze dieptes van duizenden meters, ver weg van enig zonlicht, leven namelijk

drijven en landen om hierin te investeren. Bedrijven sleutelen aan hun technologie en er worden steeds meer contracten uit-geschreven die exploitatie in de diepzee binnenkort mogelijk maken. Zo mag het bedrijf Nautilus in 2018 beginnen in de wa-teren van Papoea-Nieuw-Guinea. Kortom: diepzeemijnbouw is in aantocht. Maar waar vinden we al die grondstoffen eigenlijk? En

Foto

: Mik

e Sm

ith P

hoto

grap

hy –

Nau

tilus

Min

eral

s.Zeldzame aarden of zeldzame aardme-talen zijn zeventien zware scheikundige elementen die van nature in het heel-al voorkomen. De zeldzame aarden zijn scandium (atoomnummer 21 in de tabel van Mendeljev), yttrium (atoomnummer 39) en de vijftien lanthaniden (lanthani-um, cerium, praseodymium, neodymium, promethium, samarium, europium, gad-olinium, terbium, dysprosium, holmium, erbium, thulium, ytterbium, lutetium). Soms worden sommige actiniden ook tot de zeldzame aarden gerekend. In de 19e eeuw nam men aan dat deze aardmeta-len relatief zeldzaam waren, maar tegen-woordig weet men dat de meeste zeldza-me aarden allesbehalve zeldzaam zijn. Zo komt bijv. cerium vaker voor dan lood en bevindt er zich op onze planeet meer lu-tetium – het minst voorkomende aardme-taal – dan goud. De zeldzame aarden ko-men echter in verhouding tot lood of goud weinig in geconcentreerde vorm voor, zodat het aantal economisch interessante afzettingen gering is. nl.wikipedia.org/wiki/Zeldzame_aarde voor meer info.

Nautilus machines.

In de loop van tienduizenden jaren kunnen er per hydrothermale bron miljoenen tonnen aan

materiaal worden afgezet.

'Black smokers', zo noemt men actieve hydrothermale bron.

Foto: NOAA Okeanos Explorer Program / Galapagos Rift Expedition 2011.

Foto

: Pet

rolo

gy o

f the

Oce

anic

Cru

st.


68 Hippocampus nov./dec. 2014

bloeiende gemeenschappen. Ze worden aangedreven door micro-organismen die de waterstofsulfide en het methaan uit de bronnen gebruiken om energie op te wek-ken en organische stof te maken. Dit proces heet chemosynthese, net als fotosynthese een vorm van primaire productie; het pro-ces waarin anorganische koolstof wordt veranderd in organisch materiaal.Deze micro-organismen vormen de onder-kant van een voedselketen die een grote groep dieren rondom de schoorstenen on-dersteunt. Tot dusverre zijn er meer dan 600 soorten beschreven, waaronder krab-ben, garnalen en bijvoorbeeld de 'reusach-tige kokerworm'. Die laatste is een worm zonder een mond of verteringssysteem, maar met bacteriën in zijn lichaam die zwavel gebruiken als energiebron, waar-door de worm kan leven.

afgebroken schoorstenen

Maar ook wanneer een hydrotherma-le bron inactief is geworden, en dit soort chemosynthese dus niet meer plaatsvindt, blijft de omgeving aantrekkelijk voor le-ven. Op het harde substraat kunnen aller-lei filtervoeders leven, dieren die voedsel uit het water zeven, waaronder koralen. Dit voedsel kan uit de waterkolom naar bene-den zijn gedwarreld, maar kan ook afkom-stig zijn van actieve bronnen uit de buurt, waar nog wel chemosynthese plaatsvindt. Het lijkt erop dat er flink wat meer inactie-

ve bronnen zijn dan actieve. Omdat inac-tieve bronnen bovendien veiliger zijn – er is dan geen vulkanische activiteit meer en daardoor zijn er ook geen hoge temperatu-ren – lijken de sulfide-afzettingen rondom inactieve hydrothermale bronnen het aan-trekkelijkst voor diepzeemijnbouw.

de gevolgen

Wanneer je de schoorstenen afbreekt, verdwijnt zo'n oase en daarmee het leven dat erbij hoort natuurlijk in één klap. Een belangrijke vraag is echter hoe snel zo'n ecosysteem zich kan herstellen. Eén van de onderzoeksprojecten die zich met dit soort vragen bezighouden is MIDAS, wat staat voor 'Managing Impacts of Deep-seA reSource exploitation'. Dr. Sabine Gollner, mariene bioloog en onderzoekster bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor On-derzoek der Zee (NIOZ), is bij dit project betrokken. Zij vertelt ons meer over de im-pact van dit soort mijnbouw op het leven in de diepzee. "Bij de actieve schoorstenen lijkt het erop dat het leven zich vrij snel kan herstellen, als de mijnbouw niet te groot-schalig is. Bij inactieve schoorstenen weten we helemaal niet wat er zal gebeuren. Zo is ook nog onbekend of het beter is om op veel plekken kleine regio's te mijnen, of juist grote regio's en daaromheen niet. Om daar achter te komen moeten we weten hoe de dieren zich verspreiden en hoe de gemeen-schappen van verschillende schoorstenen

ReportageBiologie

De productie van onder meer zonnepanelen vraagt om zeldzame elementen.

Een mangaanknol, afkomstig uit de Stille Oceaan.

Ook in 'smartphones' zitten zeldzame aarden.

Enkele producenten van windturbines gebruiken in hun nieuwe modellen permanente magneten met zeldzame aarden. Deze turbines zijn efficiënter en kunnen dus meer elektriciteit genereren.

De reusachtige kokerworm.

Foto

: arc

hief

Hip

poca

mpu

s.Fo

to: H

elle

M -

Foto

lia.

Foto

: Koe

lle -

wik

iped

ia.

Foto

: NO

AA

Oke

anos

Exp

lore

r Pro

gram

, Gal

apag

os R

ift E

xped

ition

201

1


Wereldwijde verspreiding van de drie afzettingstypes die met diepzeemijnbouw geëxploiteerd kunnen worden.

verbonden zijn. Daar zijn heel veel weten-schappers mee bezig, maar er zijn ook heel veel gebieden en factoren die nog onder-zocht moeten worden".

extreem langzame groeisnelheden

Naast sulfide-afzettingen kunnen kobalt-rijke mangaankorsten en mangaanknollen ook op interesse van de mijnindustrie re-kenen. Ze ontstaan allebei door het lang-zaam neerslaan van metalen in koud wa-ter. In geval van de korsten gebeurt dit op de harde oppervlaktes van onderzeese ge-bergtes. De knollen vormen zich daarente-gen rond een harde kern als een steentje of schelpje, op de zogenaamde abyssale vlaktes; de vlakke delen van de oceaan-bodem op duizenden meters diepte. De groeisnelheid is voor allebei extreem laag: doorgaans slechts millimeters per miljoen jaar. Op is dus op, voorlopig. In beide af-zettingen zitten hoge concentraties waar-devolle elementen, maar de losliggende knollen zijn het makkelijkst naar boven te halen, waardoor ze economisch gezien het interessants lijken.

abyssale vlaktes

Ook de schijnbaar verlaten abyssale vlak-tes, waar deze mangaanknollen liggen, herbergen echter zeer veel diersoorten.

"De aanwezige dieren zijn niet met veel, maar de biodiversiteit is ontzettend hoog", aldus Gollner. "Veel van deze dieren leven in het sediment waarop de knollen liggen. Maar ook op de knollen zelf leven dieren, bijvoorbeeld sponzen. Bovendien zijn er soorten die eieren op de knollen leggen. Als je de knollen dan weghaalt, heb je miljoenen jaren lang geen hard substraat, waardoor deze dieren ook niet terugko-men. We hebben bovendien geen idee wat de precieze impact daarvan is, omdat we niet weten hoe groot de gebieden zijn waarin verschillende soorten zitten. Er zijn simpelweg zo weinig individuen per soort dat dit lastig te onderzoeken is. Je weet daardoor niet of een organisme echt weg is als het verdwijnt uit een gebied, of dat het een paar duizend kilometer verderop mis-schien ook bestaat".

visserij

Op de onderzeese bergen, waar de kobalt-rijke mangaankorsten te vinden zijn, le-ven voornamelijk diepwaterkoralen en sponzen, maar ook veel vissen. Dit wordt bevestigd door Gollner: "De meeste diep-zeevissen die wij eten komen uit dit soort gebieden, waardoor diepzeemijnbouw in-vloed op de visserij kan hebben. Wanneer je de korsten weghaalt, sterven de dieren die erop zitten. Je moet daarbij bedenken

dat sommige van de koralen honderden ja-ren oud zijn, dus het gaat heel lang duren voordat ze teruggegroeid zijn. Een tweede probleem is dat er, net als bij de knollen, soorten zijn die echt alleen op de korsten leven. Als die worden weggehaald zijn we die organismen daar voor lange tijd kwijt".

opstuivend stof

Naast de directe gevolgen van het afbre-ken van de leefomgeving, wat in de hier-voor genoemde voorbeelden gebeurt, zijn er meer schadelijke zaken waar rekening mee gehouden moet worden, mochten we gaan mijnen. Wat dacht je bijvoorbeeld van het licht dat deze normaal gesproken pikdonkere wereld plotseling binnendringt en daardoor gedrag kan verstoren? Of sediment dat zich verspreidt en wellicht organismen tot ver in de omtrek kan beïn-vloeden? Zeker omdat de diepzee normaal een relatief stabiele omgeving is, zouden de dieren hier erg gevoelig voor verstorin-gen kunnen zijn. "Vooral het verspreiden van sediment kan een grote invloed heb-ben", meent Gollner. "Allereerst omdat het sediment dat weer teruggegooid wordt na de exploitatie verrijkt is met giftige stoffen. Daarnaast moet je je voorstellen dat de se-dimentatiesnelheid heel laag is in de diep-zee. Als er dan opeens veel meer komt, kan het de dieren echt begraven. Het maakt

Teke

ning

: UN

EP, 2

014.

.


dus veel uit hoe het ontginnen gebeurt, want als minder sediment dicht bij de bodem wordt gedumpt, of er gewerkt wordt zonder dat er teveel opstuift, is het al minder schadelijk".

Milieuvriendelijke diepzeemijnbouw?

Willen we diepzeemijnbouw enigszins milieuvriendelijk aanpak-ken, dan moet er dus goed uitgezocht worden hoe grootschalig de verschillende afzettingen gemijnd kunnen worden en bijvoorbeeld kijken of er restauratiemogelijkheden zijn. Gollner haar reactie: "Allerlei onderzoekers zijn bezig om een manier van mijnbouw te vinden die zo min mogelijk invloed heeft op de omgeving. Hoe zo'n graafmachine bijvoorbeeld minder effect kan hebben. Zo zijn ze bij

de mangaanknollen druk bezig met een machine die zo min mo-gelijk sediment laat opstuiven. Als men wil is het, denk ik, prima mogelijk om de schade te beperken".

Luisteren ze ook?

De vraag is natuurlijk: Wordt er wel naar al die betrokken weten-schappers geluisterd? Gollner reageert positief: "Je moet daarin wel een beetje verschil maken tussen nationale en internationale wateren. De internationale wateren staan namelijk onder toezicht van de International Seabed Authority (ISA), dus landen en bedrij-ven die daar willen mijnen moeten zich echt aan de regels van de ISA houden. Nu zijn heel veel onderzoekers bezig om een idee te krijgen van wat de invloed is van diepzeemijnbouw en wat wij kun-

nen doen om deze invloed te beper-ken, en daar wordt in elk geval door de ISA wel naar geluisterd. Wat de precieze regels moeten zijn, is trou-wens ook nog niet helemaal duide-lijk, maar daar is dus wel interactie over met de wetenschappers".

Zo is er nog veel onduidelijk. Niet alleen qua biologie en economie, maar ook op juridisch en sociaal ge-bied is diepzeemijnbouw een com-plex onderwerp. De komende jaren zullen de eerste relatief kleinscha-lige mijnbouwprojecten van start gaan, maar hoe het op de lange ter-mijn gaat lopen, is nog de vraag. Het staat in elk geval vast dat gedegen onderzoek naar de gevolgen van dit soort mijnbouw belangrijk is om de mijnbouw zo verantwoordelijk mo-gelijk te laten gebeuren. Het zou immers zonde zijn om de immense onderwaterwereld, die we net een beetje leren kennen, meteen te ver-pesten.

nieLS WaarLo

ReportageBiologie

Deze afbeelding laat zien dat er heel wat bij diepzeemijnbouw komt kijken. Afbeelding: Nautilus Minerals.

Afb

eeld

ing:

Nau

tilus

Min

eral

s.

Dit artikel van Niels Waarlo heb-ben we gelezen op scientias.nl. Niels Waarlo (geboren in 1994) is masterstudent Aardwetenschap-pen aan de Universiteit Utrecht, waar hij zich vooral bezighoudt met klimaatreconstructie en se-dimentaire geologie. Daarnaast heeft hij een grote interesse in wetenschapscommunicatie, voor-al in de vorm van journalistiek. Zo schrijft hij voor Change Magazine over de aardwetenschappelijke kant van klimaatverandering. Ook is hij voor verschillende websites actief als muziekjournalist.


Het is een lichtgroene algemeen voorkomende borstelworm van maximaal 6 cm lang, die voor

het eerst in 1829 door de Noorse bio-loog Michael Sars beschreven werd. In tegenstelling tot de zager, een andere borstelworm waarop hij wel wat lijkt, is de snotworm half doorzichtig. Door zijn transparant lichaam, waar een heel dun laagje slib aan blijft kleven, wordt hij niet altijd door iedere sportduiker waargeno-men. Bovendien leeft deze demersale (op de zeebodem levende) worm een terugge-trokken bestaan. Normaal leeft hij in een dikke schacht die bedekt is met een helder of licht modderkleurig slijm.Als er niet te veel slib aan de worm kleeft, dan kan het rode darmkanaal doorheen het lichaam zichtbaar zijn. Ook kan je gele palpen waarnemen aan de zijkant van de worm. De twee groepen van 20 tot 30 kor-te, draadvormige kieuwen, worden alleen beschermd door de borstels van het eerste segment.

Deze worm komt niet enkel in de Ooster-schelde voor, maar ook wereldwijd, zoals langs de kust van Noordwest-Europa, in de Middellandse Zee, op de Amerikaanse

Oost- en Westkust, Alaska, de Galapagos-eilanden, Peru, Nieuw-Zeeland, enz.

Omwille van zijn redelijk verborgen le-venswijze wordt hij als volwassen exem-plaar, buiten het voortplantingsseizoen, niet zo gemakkelijk waargenomen. Jonge individuen leven vaak tussen de naalden van zee-egels. Strandwandelaars maken ook wel eens melding van deze worm als ze hem aantreffen na het omkeren van een steen. Hoewel ze door hun zandkleu-rig uiterlijk verdwijnen in de achtergrond, kruipen ze tijdens de voortplantingsperi-ode met meerdere over de zeebodem van de Zeeuwse Delta. Waarom ze zich in grote aantallen verzamelen is niet bekend maar het is beslist een onderdeel van hun voort-plantingsstrategie.

Volgens de literatuur kan je ze aantreffen tussen april en november, maar mogelijk zijn ze er het ganse jaar. Vooral in de pe-riode september tot november komen ze in de Oosterschelde lokaal voor in dicht-heden van meer dan duizend exemplaren per vierkante meter, waardoor de bodem als het ware beweegt. De natuur is echter onvoorspelbaar, want tijdens de afgelopen

zachte winter trof men ze zelfs in februari (2016) met honderden tussen de breukste-nen aan, op onder andere de duikplaats Zeelandbrug en dit rond een diepte van 5 meter.

ivo madder

De snotwormDe Flabelligera affinis, een borstelworm die al enkele jaren massaal voorkomt op de bodem van de

Oosterschelde en waarover we in Hippo 236 (nov./dec. 2011) al een artikel brachten, kreeg begin 2015

een Nederlandstalige naam: de snotworm.

Foto

: Yoe

ri v

an E

s.

Foto

: Pet

er H

. van

Bra

gt.

Soms is het rode darmkanaal zicht-baar.

Honderden snotwormen (Flabelligera affinis) tussen de breukstenen, op de duikplaats Zeelandbrug en dit rond een diepte van 5 meter.

ReportageBiologie


US Navyduikers dalen af naar de zeebodem i.v.m. de berging van de in 1945 neergescho-ten B-24 bommenwerper, nadat deze Italië verliet.

ReportageInterview

De 'Explosieve Opruimingsdienst unit' brengt een lading tot ontploffing tijdens de jaarlijkse training 'Baltic Operations (BALTOPS)'.

Duikt de Amerikaanse marine nog

met tabellen?

Foto

: U.S

. Nav

y - M

C2 J

ohn

Calla

han.

Foto

: U.S

. Nav

y - M

C1 C

harl

es W

hite

.

De impact van het duikprogramma van de Ame-rikaanse marine op de duikwereld is monumen-taal. De belangrijkste bron die bijdroeg aan het wetenschappelijk onderzoek van het duiken werd uitgevoerd door de Amerikaanse overheid en door haar marine in het bijzonder.


In 1898 opende de Amerikaanse marine de deur naar de ontwikkeling van de-compressietheorie door haar betrok-

kenheid bij het onderzoek van de USS Mai-ne, die op mysterieuze wijze zonk voor de kust van Havana, Cuba. Kort daarna zag de rest van de wereld de mogelijkheden van militaire duikers in en begon met het ontwikkelen van hun eigen duikprogram-ma.

In 1915 publiceerde de US Navy een rap-port met de Haldanetabellen, dat decom-pressieschema's voor duiken tot een diepte van maximaal 204 fsw ('feet sea water', gelijk aan 62 meter diepte) bevatte. De in-voering van een extra tank, die de duiker toeliet om zich los te maken van zijn lucht-darm naar de oppervlakte om zo grotere dieptes te bereiken, leidde onder impuls van de Amerikaanse marine tot de publica-tie van de eerste 'Diving Manual' van 1916. Hierin waren schema's voor duiken tot een diepte van 250 fsw (76 meter) op perslucht opgenomen.In 1924 toonden experimenten door het 'Bureau of Mines Experimental Station' in Pittsburgh, Philadelphia duidelijk aan dat er enorme voordelen waren bij het gebruik van helium-zuurstof (heliox) mengsels voor het duiken naar grotere dieptes. Drie jaar later opende de Amerikaanse mari-ne de 'Deep Sea Diving School' (DSDS) en de 'Experimental Diving Unit' (EDU) in de Washington Naval Yard in een poging om de grenzen van de zuurstofvergiftiging te vinden. Zuurstofvergiftiging treedt op als gevolg van het ademen van zuurstof onder hogere drukken. Tabellen voor het gebruik bij grote dieptes, waarbij het gebruik van helium als ademgas voorzien was, begon-nen vorm te krijgen.

De ademautomaat en andere bijdragen van Cousteau, een ander monument in de duik-wereld, werden in 1943 onmiddellijk toege-past in de oorlogsvoering en benut binnen de US Navy door de elite Marine kikvors-mannen, te vergelijken met de 'SEALs' van vandaag. Slechts zes maanden later voer-den Navy-duikers duiken uit tot een diep-te van 304 fsw (93 meter) en dit voor het bergen van de USS F-4 onderzeeër die voor de kust van Honolulu, Hawaï gezonken was. Door de diepte en de noodzakelijke decompressies konden de duikers gedu-rende slechts 10 minuten op diepte blijven, waarbij ze sterk werden beïnvloed door wat wij nu als stikstofnarcose kennen.

Dr. Wienke verliet in 1992 het pad van de Haldanetheorie die strikt gericht is op op-gelost gas en creëerde de 'Reduced Gra-dient Bubble Matrix' (RGBM) die rekening houdt met de mechanica voor opgelost gas en de bellendynamiek. Hoewel RGBM gedeeltelijk geïnspireerd was door de ge-woontes van sportduikers, had de Ameri-kaanse marine ook behoefte aan dergelij-ke tabellen om de stress van repetitieve, ondiepe werkduiken te bestrijden. Civiele instellingen begonnen de verdere ontwik-keling van decompressietheorieën te sti-muleren, maar alle krediet gaat naar de marine voor het verstrekken van een groot deel van de resultaten van het eerste on-derzoek en de initiële testen.

Mijn bewondering voor de inspanningen van de Amerikaanse marine begon bij mijn eerste contact met de NELOS-duiktabel-len. Hoewel ze een vereenvoudigde versie voor sportduikers waren, zat de kennis en ervaring van de originele tabellen erin ge-vat. Naarmate ik als duiker groeide, nam ook mijn honger naar meer diepgaande kennis toe en dit leidde me naar de 'US Navy Dive Manual'. Dit basisdocument ont-dekken, voelde aan als het vinden van de Heilige Graal. Mijn tijdelijke verhuis naar de VS schiep de kans voor een ontmoeting met een Amerikaanse marineduiker, een kans die ik niet mocht missen. Een inter-view zou me de mogelijkheid geven voor een blik op een grootse geschiedenis. Te-vens zou ik eindelijk een antwoord krijgen op de vraag of de Amerikaanse marine nog steeds gebruik maakt van hun duiktabel-len.

het interview

Op de dag van de bijeenkomst rij ik de 'Joint Expeditionary Base' Little Creek, Virginia Beach binnen. De aanwijzingen in de e-mail leiden mij naar een gebouw met een gigantische krab als bewaker. De voorkant verraadt dat dit de thuis van een ontmijningsdienst ('Explosive Ordnance Disposal' of EOD) is. Een groep specialisten die duiktechnieken gebruiken om explosie-ven onder water te benaderen en te neu-traliseren. Hoewel het duiken slechts een vervoermiddel is, is het een middel dat je perfect moet beheersen om in de buurt te komen van een apparaat ontworpen voor vernietiging van mensen en materieel.

Als ik door de deur wandel, voel ik me alsof ik door de poort van het Walhalla voor dui-

kers stap. Dit is een 'eens-in-je-leven' kans, en ik heb plannen om het er het beste van te maken. Mijn aanspreekpunt, luitenant Dougherty, pikt me op en ik volg haar naar een kleine kamer. Daar ontmoet ik de duik-officier van de 'EOD Group 2 (EODGRU2)': Chief Warrant Officer Coy Everage. Bij het horen van de titel 'Dive Officer' verwachtte ik een interview met een officier, maar offi-cieren die duiken zijn zeldzaam in de ma-rine en geen van hen zijn geplaatst in een EOD-functie. Dat verbaast me omdat het aantal duikers zeker genoeg is om een aan-tal officiersposities te verantwoorden. Een groep officieren zou de invloed van de duik-gemeenschap binnen de marine kunnen doen toenemen.

Na de gewoonlijke inleidingen en de uitleg over het interview zijn we klaar om het ge-sprek te beginnen.

selectie en opleiding

Duikers worden niet speciaal aangewor-ven, wat betekent dat ze allemaal beginnen zoals iedere rekruut: in 'boot camp'. Velen vervoegen echter 'boot camp' met een con-tract om Navy-duiker te worden. Samen met andere rekruten die belangstelling tonen om duiker te worden nemen ze deel aan speciale fysieke en zwembadtrainin-gen na de normale 'boot camp' sessies. Dit extra programma bereidt hen voor op de selectie en opleiding als duiker. Deze vrij-willige trainingen, naast de ontberingen van initiële opleiding, worden beschouwd als een soort van natuurlijke selectie op basis van de wens en de motivatie van de kandidaat om extra fysieke belastingen te doorstaan. Training is niet het enige wat tijdens deze opleidingsperiode gebeurt; te-gen het einde is er eveneens de start van het selectieproces. Naast de vereisten en de bijbehorende tests die gelden voor alle rekruten, moeten diegenen die geïnteres-seerd zijn in duiken, zich worstelen door bijkomende tests bestaande uit onder andere zwemmen, 'push-ups', 'sit-ups' en 'pull-ups'.

Een paar jaar geleden werd de interne werving van duikers, waarbij militairen in actieve dienst marineduiker konden wor-den, gestopt. Het is mogelijk dat dit soort werving bij extra nood opnieuw zal worden ingevoerd om de aanwerving na boot camp aan te vullen.


74 Hippocampus nov./dec. 2014

Foto

: U.S

. Nav

y - M

C2

Wya

tt H

ugge

tt.

Na een succesvol 'boot camp' en het sla-gen in de medische selecties, begint 'pool week'. Dit is een zeer intensieve in- en on-derwatertraining in de veilige (alles is re-latief natuurlijk) omgeving van het zwem-bad. Alle duiken zijn apneuduiken met alleen snorkeluitrusting. De week dient om de aquaciteit en koelbloedigheid onder wa-ter, in stressvolle en moeilijke momenten, van de stagiaires te testen.

De 'pool week' is de officiële start van de duiktraining. De focus op vorming en oplei-ding is één van de belangrijkste verschillen tussen militair en commercieel duiken. De kans op eventuele onverwachte, levens-bedreigende situaties tijdens een militaire actie is veel groter en een goede manier om de overlevingskansen in een dergelijke si-tuatie te verhogen is intensief trainen. Om de expertise en ervaring voor diepgaande trainingen te optimaliseren, worden alle duikers opgeleid in de enige duikschool van de Amerikaanse strijdkrachten gelegen in Panama City, Florida.

Vanaf week 13 tot 18 na de start van 'boot camp' worden de cursisten de kennis en

de kunst van het duiken met luchtslang ('Surface Supplied Air') aangeleerd. Deze periode wordt gevolgd door 6 weken van duikcursussen, waarin alle theoretische en praktische aspecten worden onderwezen en getraind. Deze twee periodes staan be-kend als de 'Second Class Dive School'.

Na ten minste 6 jaar ervaring in een duik-functie, kan een duiker zich bijscholen in de 'First Class Dive School'. Dit is een 9 weken durende verrijking in het duiken met de luchtslang. Het succesvol beëindigen van deze school geeft een duiker het recht tot het beoefenen van de rol van 'supervisor' of ploegleider.De titel van 'Dive Master' ligt binnen het bereik na nog extra 14 jaar duikerva-ring. Na het bereiken van dit niveau kan de duiker een 'Dive Officer' worden en in deze hoedanigheid een eenheid leiden en de opleiding van de duikers verzorgen. Dit betekent niet dat dit een kwalificatie van instructeur is. Nee, de opleiding betreft al-leen het verschaffen van de nodige training voor het behouden van de prestaties en de certificaties van de duikers in de eenheid.Alle duikers zijn getraind in het gebruik van

lucht en heliox. Nitrox is een mogelijk duik-gas, maar wordt bijna nooit gebruikt. Het-zelfde geldt voor trimix; het gebruik van warm water in de duikpakken beperkt het positieve effect van dit mengsel. Saturatie-duiken zijn niet gebruikelijk en ze zijn be-perkt tot de 30 duikers van de 'Experimen-tal Diving Unit'.

tijdens het werk: veiligheid voor alles

Het werk van een US Navyduiker kan wor-den onderverdeeld in vier categorieën. De eerste is het onderhoud van onderzeeërs en schepen en lijkt sterk op de commer-ciële onderhoudswerkzaamheden van scheepsonderdelen die zich onder water bevinden. De tweede is 'Special Warfare', speciale oorlogsvoering, waarbij de duiker de duikopleiding en –training van de leden van de eenheden voor speciale operaties, bijv. de 'Navy SEALs', ondersteunt. De ma-rineduikers die in deze categorie werken gaan zelf niet in operatie, maar ondersteu-nen de operators in de voorbereiding er-van. Bergingsduikers, de derde categorie, zijn gespecialiseerd in bergingsoperaties en gelijkaardige taken.

De aandrijving wordt grondig onderzocht op eventuele explosieven.

ReportageInterview


In de laatste categorie zitten de ontmij-ner-duikers, die, zoals eerder opgemerkt, omgaan met het opruimen van explosie-ven onder water.Een duiker die in een bepaalde categorie begint, hoeft niet in diezelfde categorie te blijven. Integendeel, tijdens de loop-baan van een duiker is het noodzakelijk om in verschillende categorieën dienst te doen om een 'Dive Master' te kunnen wor-den. Deze omschakelingen verruimen, ten koste van de pure specialisatie, de kennis over de verschillende soorten duiken.Een ander verschil met het commercieel duiken is het credo 'Safety First', veiligheid eerst. Van een militaire gemeenschap kon

de opdracht. Het vierde lid van het team is de 'Rescue Diver', de redder-duiker, die altijd klaar staat om in geval van nood bij-stand aan de duiker te verlenen.

Hoewel het team de hoeksteen van veilig duiken is, zijn procedures zeker niet een verwaarloosd deel van de ganse veilig-heidsconstructie. Soloduiken zijn nooit toegestaan. In het geval van de gevaarlij-ke ontmijningsopdracht is er echter geen noodzaak om twee levens in gevaar te brengen, daarom zal een ontmijner-duiker steeds vanaf de oppervlakte geassisteerd worden. Dit soort duiken wordt niet als soloduiken beschouwd, omdat de duiker in

je een 'First Mission' benadering verwach-ten, maar niet bij de Amerikaanse mari-ne. Veiligheid gaat voor, want hun soort duiken vraagt niet om een gevechtsbena-dering, hoewel ik vermoed dat in tijden van crisis deze houding zou kunnen verande-ren.

'Veiligheid in aantallen' moet het basisi-dee van een vier personen sterk duikteam zijn. De planning en de leiding van het team is in handen van een ervaren duiker: de duikleider. Natuurlijk is er de duiker die het werk uitvoert en de tender die de duiker helpt en ondersteunt in de uitvoering van

Inspectie van een pier, op zoek naar mogelijke explosieven.

Tijdens een briefing wordt de toestand van de CSS Geor-gië, dat op de bodem van Savannah River ligt, beschreven.

Inspectie van de schroef.

US Navyduikers assisteren archeologen en natuurbe-schermers bij het behoud van het wrak CSS Georgië in de Savannah River.

Foto

: U.S

. Nav

y - C

hief

MC

Bret

t Cot

e.

Foto

: U.S

. Nav

y - M

C2

Wya

tt H

ugge

tt.

Foto

: U.S

. Nav

y - M

C1 B

lake

Mid

nigh

t.

Foto

: U.S

. Nav

y - M

C1 B

lake

Mid

nigh

t.


staat is te communiceren en de ploeg een waakzaam oog op het verloop van de werk-zaamheden kan houden. Bij het duiken in koppels gebruiken de duikers steeds een drijvende buddy-line. Werken in besloten ruimtes is niet toegestaan, want er moet altijd een vrije toegang tot de werkplek zijn. Geen duik start zonder een decom-pressiekamer in de buurt. Er is ook een be-perking van de werkdiepte: deze conserva-tieve maximumdiepte voor lucht is 190 fsw (58 meter) en voor heliox is dat 300 fsw (91 meter).

de toekomst van de duiktabellen

In de begindagen van het duiken stuurde het militair duiken de markt en zeker de ontwikkeling van nieuwe producten. Met actueel slechts 1% van het marktaandeel, is dit niet meer het geval. In de meeste ge-vallen moeten de militaire duikers de inno-vaties van de commerciële en recreatieve

Met de baggermachine worden wrak-stukken opgezogen in de Adriatische Zee, op zoek naar Amerikaanse mili-tairen die vermist werden na een actie nabij het B-24 Liberator wrak in de buurt van Grado, Italië.

duikindustrie volgen. Dit betekent niet dat de marine klakkeloos alles wat er in de duikwinkel gevonden wordt, gebruikt. Nee, het houdt in de gaten wat die zijn en volgt een streng testschema voor het vrijgeven van apparatuur naar haar duikgemeen-schap (deze lijst kan je online vinden door te zoeken op 'dive equipment authorization military use' of direct via www.supsalv.org/00c3_AMU.asp).Het wijdverbreide gebruik van 'Remotely Operated Vehicles (ROVs)' bleef niet onop-gemerkt. Sommige taken worden nu door deze onderwaterrobots uitgevoerd maar het gebruik ervan is niet tot dit soort werk beperkt. Ze vormen soms een integraal onderdeel van een duikteam. De ROV als extra lid in ondersteuning en als helpen-de hand van de duiker. De robot is ook een ideaal vervoermiddel tussen de oppervlak-teploeg en de duiker. De camera's van de robot geven de duikleider een beter zicht op de situatie.

Het verkrijgen van een be-tere en nauwere opvolging van de duiker is wat het leger momenteel zoekt op de markt. Hierin vormt de ontwikkeling van sensoren een veelbelovende moge-lijkheid. Als sportduikers zagen we de introductie van de hartslagsensor om onze decompressieschema's aan te passen, maar er zijn meer mogelijkheden. Allerlei sensoren voor het contro-leren van de vitale parame-ters van de duiker kunnen leiden tot een tijdige waar-schuwing voor mogelijk ge-vaarlijke situaties en betere acties in het voorkomen van de negatieve uitkomsten bij dergelijke situaties.

Als ROVs en andere high-tech apparatuur worden

geïntegreerd in het duiken, dan zou je verwachten dat een meer gebruikelijk en minder technologisch element zoals de duikcomputer als standaarduitrusting bin-nen de marine opgenomen is. Hoewel som-mige modellen toegestaan zijn, vormen ze geen deel van de basisuitrusting en is er geen plan om dat te veranderen. De duik-gemeenschap beschouwt een duikcom-puter als een extra controlemiddel, maar zeker niet als het belangrijkste instrument voor het plannen en het uitvoeren van een duik. Een duik wordt nog steeds gepland als een no-deco duik op basis van de hui-dige US Navytabellen. De zeldzame de-co-stops worden bij voorkeur uitgevoerd in een hyperbare kamer. Hierbij slaat een duiker zijn deco-stops in het water over en gaat direct naar de veilige omgeving van de hogedrukkamer. Dit klinkt vreemd voor een recreatieve duiker want we beschouwen hyperbare kamers als hulpmiddelen voor de behandeling van de mogelijke gevolgen van een duikincident. De Amerikaanse ma-rine acht de risico's voor een duiker tijdens natte decotrappen veel hoger in dan die tij-dens een normale opstijging gecombineerd met het comfort en de controlemogelijkhe-den van een decompressie in een caisson.

epiloog

Na enkele uren komt het gesprek aan het onvermijdelijke einde. Als ik uit het gebouw wandel, draai ik me nog even om voor een laatste blik op de 'krab', symbool voor EOD-duikers omdat het ontmijningsappa-raat sterk lijkt op dit klein schaaldier. Ik vraag me af of ik alle belangrijke elemen-ten heb verzameld en of ik in staat zal zijn deze in een artikel te integreren. De ge-schiedenis en de invloed van de US Navy op onze duikwereld is immers te groot om op basis van een interview samen te vatten in de paar pagina's waarover ik beschik.

Mijn hoop is dat ik op zijn minst een beetje van hun erfgoed heb kunnen overdragen.


Foto

: U.S

. Nav

y - M

C1 C

harl

es W

hite

.

ReportageInterview


pen dit effect te verhogen.

Jacques BernaertsHoofdredacteur

APBO

In samenwerking met Bloso is de cursus 'Algemene Pedagogische Basisopleiding' opgesteld. Het hoofddoel van deze AP-BO-cursus bestaat erin om de lesgever de nodige pedagogische vaardigheden aan te leren, zodat hij in staat zal zijn op een bete-re manier les te geven.

Monique DemoustierAfgevaardigde Landelijke Commissie voor Kadervorming

Zeeland

Een overeenkomst tussen de NOB en de Zeeuwse beroepsvissers is verheugend nieuws. Daardoor zijn de verhoging van de leges en de beperkingen in duikplaatsen en -tijden van de baan.

François DesmetBEFOS-vertegenwoordiger Zeelandcommissie

De Stages

In dit nummer worden 6 bladzijden gewijd aan foto's van 40 jaar Zeestages.

Project Seahorse

Dit is een team van biologen en sociale wer-kers die instaan voor het behoud en beheer van zeepaardjes en hun omgeving, terwijl tegelijkertijd de menselijke sociale noden worden gerespecteerd. De toekomstvisie is een wereld waarin populaties zeepaardjes en hun verwanten veilig kunnen leven in goed beheerde ecosystemen.

Ivo Madder

april 2001

uit hippocampus nr. 183

15 jaar geleden

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

CMAS

De CMAS-Brevettencommissie o.l.v. Yves Normand erkent de volgende brevetten van BEFOS:DD Elementair brevet: CMAS 1*DuikerDD Middelbaar brevet: CMAS 2*DuikerDD Hoger brevet: CMAS: 3*DuikerDD Nationale Monitor: CMAS 3*Monitor

COMEX

De Compagnie Maritime d'Expertises heeft twee essentiële stappen verwezenlijkt in het dieper doordringen in de zee:DD Voor de eerste maal ter wereld hebben 2 duikers doeltreffend en gedurende meerdere uren op 255 m diepte gewerkt.DD Bij een gesimuleerde duik in een hoge-drukkamer hebben twee duikers een recorddiepte van 520 m bereikt.

Statistieken

BEFOS telt 11971 leden, waarvan 552 in-structeurs.

Duiken in Zeeland

Op 1 juli aanstaande treedt de 'Verordening Duiksport in de Provincie Zeeland' in wer-king. Dat betekent dat iedere duiker in het

45 jaar geleden

april 1971

uit hippocampe nr. 33

april 1981


35 jaar geleden

bezit moet zijn van een door Gedeputeerde Staten van Zeeland afgegeven vergunning om in de Zeeuwse wateren te mogen duiken. Een verklaring dat de aanvrager lichamelijk geschikt is de duiksport te beoefenen moet samen met het aanvraagformulier opge-zonden worden, evenals een pasfoto. Een bedrag van 34,10 florijnen aan leges moet worden betaald.

StatutenwijzigingOnderwaterjacht wordt geschrapt omdat wij hieromtrent geen enkele organisatie hebben en omdat onderwaterjacht niet strookt met onze opvattingen over de duik-sport. Biologische Commissie en Sportieve Commissie zijn letterlijke vertalingen uit het Frans en worden vervangen door Com-missie Biologie en Sportcommissie. Diep-zeeduiken wordt gewijzigd in Sportduiken.

Benaming brevetten en titels

De Commissie Duikonderricht vindt dat de benaming van onze brevetten en titels meer moet overeenkomen met de inter-nationale benaming van CMAS. Natio-nale Monitor heeft in de huidige context trouwens geen zin meer. Aldus wordt Ele-mentair Brevet, Middelbaar Brevet, Hoger Brevet, Clubmonitor, Federaal Monitor en Nationaal Monitor vervangen door respec-tievelijk: 1*Duiker, 2*Duiker, 3*Duiker, 1*In-structeur, 2*Instructeur en 3*Instructeur.

John RemueVoorzitter Commissie Duikonderricht

Hippocampus

Met de aankoop van het Desktop Publi-shing System zijn de teksten en de lay-out nu op een quasi-professionele wijze sa-mengesteld. De vierkleurenomslag en de regelmatig aangehouden steunkleur hel-

april 1991


25 jaar geleden


En zo kwam het idee om een avond modelfotografie voor onderwaterfo-tografen te geven. Het doel lag voor

de hand: proberen de fotografen en mo-dellen te sturen naar goede opnames. Dat lukt natuurlijk niet piekfijn in één avond, maar een goede basis aanleren waarop de leerlingen kunnen verder bouwen, is al een stap in de goede richting.

theorie

Modelfotografie is een specialisatie. Wie geen basiskennis heeft van zijn toestel, moet hier nog niet meteen invliegen. Eerst de kleine stapjes, dan de grote. Waarom zeg ik dat? Wel heel eenvoudig: Luc Eeckhaut legde ons haarfijn uit hoe je als fotograaf met je model moet omgaan (en soms ook wel vi-ce-versa). Daarbij is het niet onbelangrijk eerst eens goed na te denken waar we wel mee bezig zijn. We zitten in een vreemd (en potentieel gevaarlijk) milieu. Als we niet blindelings met ons toestel overweg kun-

nen, zonder onszelf in gevaar te brengen, hoe wil je dan de veiligheid van je model garanderen? Een model dat mooi stilzit is aangenaam, maar te stil is ook niet goed.Niet alleen dat. Denk ook eens aan het onderwaterleven dat we kost wat kost moeten beschermen. Veel te snel grijpen de beginnende duikers naar een camera en moeten ze zich vastgrijpen aan wieren en koralen om foto's te nemen. Modellen die zich stabiel willen houden, kunnen

ook schade aanrichten. Is het dan wijs om te snel te veel te willen? Neem dus je tijd, stap voor stap en als je zover bent, neem er dan een model bij en oefen... oefen... oefen. En waarom niet eens in een duiktank waar ruimte zat is en je niets kan kapotmaken.Een groot deel van de uitleg was gericht op de communicatie tussen de fotografen en modellen. Hoe krijg je het model op de juiste plaats en in de juiste houding? Niet alleen de elegante lijnen zijn hierbij

Introductie tot de modelfotografie in de duiktank

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie Sectie Onderwaterfotografie

Inmiddels kent iedereen de nieuwe duiktank in Zwevegem wel. Eén van de grote troeven van die tank is de

mogelijkheid om te trainen voor proeven en duiken in betrekkelijk warm en helder water. Het is dan ook

niet verwonderlijk dat de Cel Foto, film en video van WEVOS deze locatie koos voor een leerrijke avond.

De cel dient uiteraard niet alleen om avondjes te organiseren met mooie foto's. We proberen er ook voor

te zorgen dat onze leden de nodige opleiding en begeleiding krijgen om die mooie beelden te maken.

Foto

's (2

): D

enni

s Va

nder

mee

rsch

.

Luc Eeckhaut vertelde de basistechnieken over modelfotografie onder water.


belangrijk, maar ook de capaciteiten van beiden. Voor een perfecte foto moet je met alles rekening houden, ook je ademhaling en stabiliteit en zoveel meer. Luc kon ons dat allemaal tot in de puntjes uitleggen. En wie aandachtig luisterde, besefte dat mo-delfotografie niet eenvoudig is onder water. Een goede voorbereiding is noodzakelijk.

praktijk

Na de theorie volgt uiteraard de praktijk in de duiktank. Een uurtje werd er volop ge-schoten en geflitst door alle deelnemers. Luc Eeckhaut, Peter Ryngaert en Dennis Vandermeersch hielden een oogje in het zeil en gaven tips en bijsturingen waar nodig. Kleine en grote stapjes in de goede richting.

Vanuit mijn standpunt zag ik verschillen-de dingen. Enkele mensen hadden iets voor ogen en probeerden dat uit. Anderen moesten nog wat verkennen. Nog anderen deden hun best om een foto te nemen met modellen en standbeelden vanuit zoveel mogelijk hoeken, enz. Sommigen werden even onderbroken voor een bijsturing, an-deren gingen even naar de oppervlakte, waar Peter hen met raad en daad bijstond.

planning

Hierop kan ik één van de meest belangrij-ke tips meegeven: modelfotografie in een zwembad vraagt planning. Als je met een

Foto

: Jef

Dri

esen

.

Foto

: Den

nis

Vand

erm

eers

ch.

Foto

: Den

nis

Vand

erm

eers

ch.

Foto

: Ivo

Mad

der.


idee in je hoofd te water gaat, spaar je veel tijd en moeite. Zoek je hoek en blijf even met die hoek wer-ken. Verander kleine dingen maar niet teveel. Tot je met je shot tevreden bent en verander dan volledig voor een nieuw shot.

Vergeet de belangrijkste les van deze avond niet: communiceer met je model. Toon aan wat je wilt, want je model ziet het shot niet in de camera. Weet waar je heen wil en maak een plan. Met dat eigen plan bedoel ik eigenlijk een soort 'moodboard' op-maken. Teken desnoods je idee even op een blaadje om je model te tonen als dat kan. Intussen kan je ook je belichting zoeken. Uiteraard is dat voor open water een andere zaak en kan enige scouting vooraf helpen.

Helaas zie ik op internet heel veel 'moodboards' die gewoon een collage zijn van foto's die andere foto-grafen al maakten. Die worden dan soms klakkeloos nagebootst. Dat is ook niet de bedoeling. Geïnspi-reerd worden is goed, maar eigen creativiteit aan een shot toevoegen is vele malen belangrijker. Een goede vriend zei me ooit: "Alles is al eens gefotogra-feerd geweest, het is aan jou om het op een nieuwe manier te doen". Dit stopt niet bij de poses en het licht. Ook 'props' (rekwisieten) en kledij moeten in gedachten gehouden worden.

De duiktank is mooi diep, breed en helder, maar de opmerking werd gegeven dat het voorlopig vrij sober is ingericht. Hierop kan ik het volgende repliceren: "In een lege fotostudio kan je alles plaatsen wat je maar wil. In een volle studio moet je eerst plaats

Foto

: Dir

k Cr

utel

le.

Foto

: Den

nis

Vand

erm

eers

ch.

Foto

: Den

nis

Vand

erm

eers

ch.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Foto

: Jef

Dri

esen

.

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie Sectie Onderwaterfotografie


www.mes-bvba.be

HaaL HeT maXImaLe UIT Je ONDeRwaTeR-

CameRa

veRkOOp vaN TOpmeRkeN aDvIes vaN pROfessIONaLsOffICIëLe HeRsTeLDIeNsTmaaTweRkOpLeIDINgeN

FACING REALITY

www.waterproof.eu

De schoonheidvan de oosterschelde

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

Nu 15%voorjaarsvoordeel!De schoonheid

van de oosterschelde

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.


maken. Wees creatief en bouw je eigen foto op met decors en rekwisieten".

Ik kreeg ook de vraag: "In een beperkte ruimte met enkele standbeelden, gaan we daar niet allemaal dezelfde foto nemen?". Wel het zal je verbazen als je een appel geeft aan een groep fotografen en hen vraagt een creatieve foto er-mee te maken. Eén appel, tientallen creatieve ideeën.

Maar wat als je nu één wrak hebt en één mo-del in een onderwaterwereld die geen seconde dezelfde blijft?

nabespreking

'Time flies when you're having fun'. En vliegen deed de tijd zeker. De teams kregen nog even de tijd om individueel een eindfoto te maken en daarna konden we richting cafetaria voor de bespreking. Ondergetekende werd toen helaas opgeroepen voor een spoedgevalletje, maar ook daar was een oplossing voorzien.

We weten allemaal dat een ruwe foto moeilij-ker te beoordelen valt, dus vroegen we ook aan de aanwezigen om via e-mail enkele goede 'shots' door te geven aan Luc, Peter en mijzelf. Ze mochten ook hun bevindingen doorgeven, zodat we konden bijsturen. 'Online' konden we nog rustig napraten en tips doorgeven.

Dit napraten bracht eigenlijk wel een aantal zaken aan het licht. Waaronder licht zelf één van de problemen bleek te zijn. Aan het begin van het ar-tikel zei ik even dat dit geen basiscursus fotografie ging worden, maar eerder een specialisatie. Maar net het omgaan met een to-

taal andere situatie brengt een paar

problemen aan het licht zoals

de plaat-sing van de flitsen, het harde licht en zelfs de sluitersnel-

heid.

"Hoe fotogra-feer je nu een

zwart gekleed mo-del bij een wit stand-

beeld onderwater?", dat was één van de vragen. Mijn ant-

woord: "Ongeveer op dezelfde manier als je dat boven water zou doen. Alleen is het iets meer duister en geraakt je je flitslicht maar twee meter ver. Vreemd

antwoord? Nee, helemaal niet. Fotogra-fie leren is oefenen, oefenen, oefenen. En niet alleen onder water! Het medium water zorgt natuurlijk wel voor de nodige proble-men, maar de principes blijven hetzelfde. Een appel wordt alleen vervangen door een zee-appel. Die zee-appel is al honder-den keren gefotografeerd geweest. Het is gewoon aan jou om het op een originele manier te doen.

Luc Eeckhaut leerde ons de basis om met het model te communiceren en het goed in beeld te brengen. Het is aan jou om te oe-fenen en de schoonheid van de natuur in al haar betekenissen op een creatieve manier in beeld te brengen.

Duik veilig en wees creatief.

denniS vandermeerSch

Ook de onderwatermodellen waren geïnteresseerd in het eindresultaat.

Foto

's (2

): D

irk C

rute

lle.

De foto's die de cursisten maakten, werden besproken.

Foto

's (2

): D

enni

s Va

nder

mee

rsch

.

Jubellaan 54 | 2800 MechelenTel. 015 43 01 31Fax 015 43 01 35

[email protected]

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENSTvan 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 18u

zaterdag van 10u tot 18u

Steenhoevestraat 4, 2800 MechelenTel. 015 43 01 31Fax 015 43 01 35

[email protected]

NIEUW ADRES

DZP_advertentie_85x128mm.indd 1 07/11/14 15:13

De voorbije jaren bezochten we de Fi-lipijnen, Borneo (Sipadan) en Suma-tra, telkens het resultaat van uren

snuffelen in de 'Lonely Planet' en 'Thorn Tree forum', op zoek naar de minder toe-ristische plekjes. Dit jaar besloten we Sulawesi te gaan verkennen, twee weken duiken en een week cultuur bij de Toraja's.

42 uur vliegtuig en auto voor een begrafenis

Via een tussenstop in Abu Dhabi en Jakarta arriveerden we moe maar enthousiast in Makassar waar we onthaald werden door

onze gids en chauffeur; nog even de eerste portie 'streetfood' binnenwerken en dan bedje in want morgen volgt een lange dag.De rit tussen Makassar duurt gemiddeld 8-9 uur, maar dat was buiten onze chauf-feur gerekend. Waar de gemiddelde auto-rit in Indonesië een beproeving is voor je hart en maag, was onze chauffeur 'captain sloooowwww': met een gemiddelde snel-heid van 30 km per uur bereikten we Ran-tepao om 21.00 uur na een rit van 12 uur. De volgende ochtend stond meteen het bijwonen van het Pesta Mati op het pro-gramma. Het Toraja volk is gekend voor

zijn dodencultuur. Wanneer iemand overlijdt, wordt hij gebalsemd en bewaard in een ruimte van het huis. Hij wordt niet als een dode aanzien, maar als een zieke. De grootte van de begrafenis hangt samen met de sociale status van de familie, hoe groter de be-grafenis, hoe hoger het aanzien van de fa-milie. Daarom kunnen er tussen het overlij-den en de begrafenis soms jaren verlopen.

Wanneer iedereen naar Manado gaat …In 2011 maakten we onze eerste duikreis richting Zuidoost-Azië, een

vriend waarschuwde ons toen: "Zuidoost-Azië, you'll hate it or you'll

love it" (je haat het of je houdt ervan). Voor ons werd het het laatste …'Smoking Kills ' Familieleden brengen nog steeds offers.

Foto

: Ale

xand

er F

ranz

.

Prince John Dive Resort.

Links: Wegbranden van de haren. Midden: De buffel is geslacht, de varkens liggen klaar om

hetzelfde lot te ondergaan. Rechts: Versnijden van het varkensvlees om daarna te

bereiden in bamboe.

Foto

's (3

): Ke

nzy

Vand

enbo

rre.

ReportageReisverhaal

Wanneer de familie genoeg geld verza-meld heeft, volgt dan de uiteindelijke be-grafenis of het Pesta Mati. De begrafenis die wij bijwoonden was van een man die al

twee jaar overleden was en het was de tweede dag van een drie dagen duren-

de begrafenis.Terwijl de familieleden worden af-geroepen en de goede geesten op-geroepen, worden tientallen var-kens aangevoerd, geschonken door

genodigden. Deze varkens worden geslacht en versneden en dan bereid

op traditionele Toraja wijze met kokos-melk in een stuk bamboe.

Het toppunt van de gebeurtenissen is het slachten van de buffels. Hoe meer buffels er geslacht worden, hoe rijker de familie (kostprijs voor een buffel begint rond de 1.000 euro en de duurste die ze momenteel verkopen is 100.000 euro). Gemiddeld wor-den er een 5-tal buffels geslacht. Bij een grotere begrafenis kan dit oplopen tot 35 buffels.Als dierenliefhebber had ik gemengde gevoelens bij het bijwonen van het Pesta Mati. Aan de ene kant is het gruwelijk om de varkens te horen schreeuwen en te zien liggen op de grond tussen de bamboe, maar aan de andere kant hebben de die-ren een mooier leven dan ons slachtvee. De buffels staan overdag te grazen in de rijstvelden, worden gewassen en hun huid verzorgd met olie en de varkens hebben ruimte en zitten niet opgesloten in beton-nen stallen zoals bij ons.

Na het slachten van de buffel trokken we verder door Torajaland en bezochten we verschillende graven. De Toraja's begroe-ven de doden vroeger in de rotsen en de baby's in bomen. Tegenwoordig gebeurt dit in betonnen gebouwtjes.De dag erop deden we een andere route, langs de rijstvelden die ons tot boven op de berg bracht. Onderweg zagen we de typi-sche producten uit Toraja: koffie en cacao. We eindigden de dag met een wandeling door de rijstvelden.De dag erna reden we richting Sengkang waar we het Tempe Lake bezochten en na een nachtje slapen terug naar Makassar, tijd voor deel twee van onze reis!

en dan duiken

Wie Sulawesi zegt, zegt Manado, maar wij gaan graag naar links wanneer iedereen naar rechts gaat. Na een beetje zoekwerk kwam ik terecht bij 'Prince John Dive center' in Donggala nabij Palu, het enige duikcentrum in een omtrek van 400 km met slechts 15 bunga-lows. Een uurtje vliegen van Ma-kassar en nog een uurtje met de auto brengt je bij deze parel.Wij kregen de laatste bungalow, een redelijke wandeling, maar onze koffers werden gebracht en nog geen kwartiertje nadien was er een lieve man die ons duikma-teriaal kwam halen en naar de duik-basis bracht. Aan de duikbasis is er een droom voor elke onderwaterfotograaf: een

gloednieuwe en super uitgeruste fotoka-mer waar je je fotomateriaal in een nette en geklimatiseerde omgeving kan installe-ren, opladen en 's avonds achterlaten. Het is duidelijk dat de zaakvoerder, een Duitser, zelf een gepassioneerd fotograaf is.Er zijn vier zones waar je kan duiken. Zone 1 betreft de duikplaatsen vlakbij het duik-center en daar moet je niet voor bijbetalen. De andere zones betreffen verder afgele-gen duikplaatsen en daar moet je extra voor bijbetalen; zone 2 (halve dag trips); zone 3 (hele dag trips) en de verst afgele-gen duikplaatsen vind je in zone 4 (twee dagen trips). Er zijn drie boten: twee kleine en 1 grote voor de dagtrips en meerdagen-trips.

Foto

: Ken

zy V

ande

nbor

re.

Eén van de huis koeskoesen.

Foto

: Ken

zy V

ande

nbor

re.

Foto

's (4

): M

irand

a M

inne

.

Immer aanwezige haaien. Een spitssnuitkoraalklimmer.

Het is hier een echt slakkenparadijs.Een kleurrijke galathea.


Het huisrif heeft een lengte van ongeveer 600 m en biedt je twee aparte duiktra-jecten. De linkerkant kreeg de benaming Green Wall. Tijdens onze eerste duik konden we meteen kennismaken met het 'huis-pygmeezee-paardje' van het type Bargibanti. We doken letterlijk van naaktslak naar naaktslak met daartussen de nodige garnaaltjes, spookfluitvisjes (ook juveniele), spookmu-renes, bidsprinkhaankreeften, enz. Na 95 minuten kwamen we boven, dolenthousi-ast en benieuwd naar de rest van de dui-ken. Ongeveer 10 minuutjes met de boot uit de baai is de duikplaats Anchor, genoemd naar een oud anker dat zeer mooi begroeid is. Naast het aanwezige macroleven zijn de sterren hier de twee jonge haaien onder het koraal, altijd aanwezig, net als de im-mer aanwezige en fotogenieke schildpad.

Een droom voor elke onder-water foto-graaf met een ma-crolens is 'The Jet-ty'. Dit zijn twee aan-legsteigers, een oude en een nieuwe.Meestal wordt de duik verdeeld over de twee stukken. Wij zijn er in geslaagd om in 100 minuten maar 4 rijen pijlers te bedui-ken… Elke pijler is prachtig begroeid en wemelt van het leven, diverse naaktslakken, ju-

veniele schorpi-oenvissen, een

oranje en een zwarte hen-g e l a a r s v i s , enz. Tussen de oude en de nieuwe steiger is er

een zand-vlakte waar het

wemelt van het leven. Ik had maar

één wens deze vakan-tie en dat was de 'won-

derpus octopus' (Wunderpus photogenicus) zien. Onder het motto 'niet te veel willen' durfde ik zelfs niet aan de kokosnootoctopus (Octopus marginatus) denken. Na even gespeurd te hebben op

De altijd aanwezige schildpad aan ' The Anchor'.

Foto

's (6

): M

iran

da M

inne

.

Hippocampus bargibanti. Een prachtige zeenaaktslak. Een spookfluitvis.

Het wrak Gili Raja. Bidsprinkhaankreeft.



het zand vonden we een zeepaardje, even verder nog eentje, nog eentje en dan overal waar je keek zeepaardjes. We zijn gestopt met tellen aan 15 zeepaardjes. Ondertus-sen nog geen 'wonderpus' te zien, waarop ik besloot een 'fotoshoot' te houden aan één van de pijlers met een bereidwillige naaktslak, iets of wat teleurgesteld om-dat de voorbije dagen elke duik een 'won-derpus' gezien was. Na een minuut of tien

kwam mijn man zijn camera in mijn gezicht duwen met een foto van de 'wonderpus'. Gelukkig was hij zo sympa-

thiek geweest om een hoed in de buurt van de 'wonderpus' te leggen zodat ik eindelijk dat knoddig dier kon zien. Na 100 minuten besloten we terug te gaan naar de boot,

maar dat was buiten een nieuwsgie-rige kokosnootoctopus gerekend,

dan toch! In totaal maakten we drie duiken van telkens 100-110

minuten op deze plaats, een waar macro-paradijs.Ik was zo gelukkig dat ik eindelijk de 'wonderpus' gezien had. Maar na het be-studeren van de foto's bleek

het om de 'mimic octopus' te gaan. Dus de 'wonderpus'

staat nog steeds op mijn ver-langlijstje.

dagtrips

Naast de nabij gelegen duikplaatsen (maximaal 5 min per boot) zijn er een aan-tal halve dag trips, dag trips en een twee-daagse trip naar Pasoso. Als voorbereiding op de tweedaagse trip naar Pasoso, waar-bij je op de boot blijft slapen op een plastic matje, wordt er een dagtrip georganiseerd naar North Atoll. North Atoll was een prachtige duik, veel macroleven, onder andere een bokser-krab, maar ook veel vis en rifhaaien die ons volgden. Het koraal is van het gezond-ste dat ik in de regio zag en deze duik staat voor mij gelijk met de duiken die we deden op Sipadan. Jammer genoeg staken een zware regenbui en hoge golven een stokje voor de tweede duik en besloten we terug te keren. Doordat het weer redelijk onsta-biel zou zijn de komende dagen besloten we niet naar Pasoso te gaan, jammer. De volgende dagen deden we wel nog meer-

Wonderpus versus mimic octopusDe 'wonderpus octopus' (Wunderpus pho-togenicus) wordt vaak verward met de 'mimic octopus' (Thaumoctopus mimicus), die gelijk-aardige kleuren en patronen heeft. De 'mimic oc-topus' kom je meestal overdag tegen op zandbodems, terwijl de 'wonderpus octopus' de neiging heeft om heel langzaam uit holen in het zand te komen bij zonsondergang en zonsopgang – de

momenten dat hij op jacht gaat. De Wunderpus photogenicus heeft goed gedefinieerde witte

vlekken op de mantel en witte horizontale balken op de armen. De witte vlekken

bij de 'wonderpus octopus' zijn uniek tussen individuen, waardoor een foto van hen gebruikt kan worden als een identiteitsbewijs om zodoende individuen in het wild te monito-ren. Zij missen een witte rand aan de basis van de zuignappenrij, wel-

ke wel aanwezig is bij de Thaumoc-topus mimicus. De 'mimic octopus'

heeft donkere en witte markeringen op de mantel en een heldere witte lijn

langs de onderkant van de zuignappenrij.

Foto

: Ran

dy W

ilder

.

De 'wonderpus'.

Foto

: Mira

nda

Min

ne.

De 'mimic octopus'.

Foto

's (2

): M

iran

da M

inne

.

Sepia. Mr. Froggy.


dere halve dag trips en een volledige dag-trip naar Enu's wall, een prachtige drop off.Nachtduiken zijn normaal niet aan mij be-steed, maar ik kan zeggen dat ik hier mijn mening herzien heb en zowaar geen en-kele nachtduik onder de 70 min deed, met als uitschuiver een nachtduik van 110 min. Blauwgeringde octopus, grote naaktslak-ken, sepia's, bobtail inktvis, en de reside-rende reuzetandbaars die wat graag jaagt in het schijnsel van je lamp.

CIA operatie

Ook voor de wrakduikers heeft Donggala wat te bieden, op een maximale diepte van 54 m met gemiddeld 35 m bevindt zich de Gili Raja, een mooi wrak waar een zweem van mysterie rondhangt. Het schip, 90m lang, werd tot zinken gebracht op 28 april 1958. De Gili Raja was geladen met voertui-gen en gebombardeerd door een onbekend vliegtuig. Wanneer men de geschiedenis-boeken bekijkt, dan leert men dat in die periode de CIA verschillende 'Covert Ops' deed in de regio en verschillende schepen bombardeerde. De missies kaderden in het plan het regime van de communistisch ge-zinde President Sukarno te destabiliseren. Op de website https://en.wikipedia.org/wiki/Allen_Lawrence_Pope#Indonesi-an_crisis kan je daarover meer info vinden.

Na veertien dagen was het jammer genoeg tijd om afscheid te nemen van Prince John. We houden beiden een zeer goed gevoel over aan deze plaats en vinden het dan ook bizar dat we slechts de tweede of derde Belgische gasten waren. Zeker en vast een aanrader!

miranda minne

Foto

's (4

): M

iran

da M

inne

.

Een van de vele soorten anemoonvissen. Een blauwgeringde octopus.

Een heremietkreeft met zeeanemonen op haar schelp.

De kokosnootoctopus.



Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal,

Watersportcentrale N.V.

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be

Watersportcentrale N.V.

in overjaarse pakkenzolang de voorraad strekt.in overjaarse pakkenzolang de voorraad strekt.Promotie


Bij het maken van een onderwaterfilm zijn er vijf zaken van groot belang: de stabiliteit van de camera, de sta-

biliteit van de cameraman, de stabiliteit van het model, de lichtbronnen en een heldere omgeving met zo weinig mogelijk rondzwevende stofdeeltjes.

Het is zalig om een onderwaterfilm te ma-ken met een goed team van medewerkers: een model dat precies kan gaan hangen waar jij als regisseur het wil, een belich-tingsduiker die zijn onderwatervideolamp (OWV-lamp) in een goede hoek en op een vaste afstand van je model kan houden, zonder zelf in beeld te komen. Dit alles in een zo helder mogelijke omgeving opdat niemand van je teamleden op de bodem moet gaan liggen, stof opwaait van de bo-dem of tegen objecten aanbotst.

Deze workshop bestaat uit twee uur the-orie en twee uur praktijk in open water (of in een duiktank zoals de Transfo Duiktank in Zwevegem) en kan nu door een instruc-teur in je eigen club gegeven worden. De OWV-Instructeurs worden aangeduid door het Onderricht van de Sectie OWV (OS OWV) op basis van hun perfecte uittrimming en zweefbaarheid in het water. Ze worden daarenboven jaarlijks bijge-schoold en zijn verplicht om mee te werken aan de cur-sus OWV of ten minste één Assistent-Onderwatervideo-graaf per jaar 'af te leveren' om OWV-Instructeur te kun-nen blijven.

Het doel van de workshop is om naast het oefenen van de verschillende technieken

ook een zeker bewustzijn van je team en de omgeving te creëren. Spijtig genoeg zijn veel filmduikers momenteel soloduikers. Of duikers aan een lange buddylijn. Dat willen we graag anders! Communicatie is zeker bij filmduiken van groot belang. Je leert ook dat een degelijke en steeds volle-dig uitgevoerde OWV-briefing noodzakelijk is voor een comfortabele filmduik.

Workshop Assistent-Onderwatervideograaf

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie Sectie Onderwatervideogragie

Na een geslaagde pilootsessie in de Transfo Duiktank te Zwevegem, werd beslist om de workshop voor

Assistent-Onderwatervideograaf op clubniveau te brengen. De workshop is een initiatie in stabiliteit,

voortbeweging en positioneringstechnieken. Voor modellen, belichtingsduikers en onderwatervideo-

grafen een 'eye-opener'.

Foto

's (8

): Iv

o M

adde

r.

Wat je moet doen om een horizontale positie in

het water te bekomen, wordt uitgelegd.


Qua materiaal is het best om rigide vinnen te voorzien (die niet omplooien of ook geen

split vertonen), vinnen van het type 'jetfin' zijn ideaal. Andere aanraders worden tij-

dens de theorieles besproken maar zijn niet noodzakelijk. De workshop staat open voor alle duikers vanaf 1*D of ge-lijkgesteld. Inschrijvingsgeld bedraagt 30,00 euro (toegang open water of duiktank niet inbegrepen). De NELOS-leden krijgen na de workshop het specialisatiebrevet van 'Assis-tent-Onderwatervideograaf'. We begrijpen dat veel uit onze

workshop compleet nieuw is ongeacht je niveau en aantal duiken. Deze workshop is dan ook vooral bedoeld als 'eye-opener' om later nog veel te oefenen op de aan-geleerde technieken. En natuurlijk hopen we dat eens onze Assistent-Onderwater-videografen (AO's, niet te verwarren met AI's) hun stabiliteit gevonden hebben, we ze later terugzien in de cursus onderwater-videografie.

Heb je interesse om de workshop te volgen dan kan je contact opnemen met één van de instructeurs van het Onderricht van de Sectie OWV via [email protected]. Wil je met je club een workshop volgen dan zullen meerdere instructeurs nodig zijn en zal de organisatie bij het OS OWV liggen. We hanteren een maximaal aantal van 4 cursisten per instructeur voor het prakti-sche gedeelte.

erik de groef,

verantWoordeLijke

onderricht onderWatervideografie,

[email protected]

De verschillende vinzwemtechnieken

worden gedemonstreerd.

De vinzwemtechnieken worden eerst in het leslokaal aangeleerd.


Duizenden groene stippen in de

zee, stille witte stranden met

wuivende palmbomen, prachtige

natuur, vriendelijke mensen en

ontelbare riffen met het meest ge-

varieerd onderwaterleven. Dit is

het meest onderschatte en diver-

se duikland van Zuidoost-Azië.

We bereiken 's middags Anilao in Batangas, ten zuiden van het ei-land Luzon, nadat we 27 uur vroe-

ger aan deze lange trip gestart zijn. We hebben de vlucht genomen met Cathay Pacific vanuit Düsseldorf naar Hong Kong om daar de overstap te maken naar Ma-nila. Vanuit Manila hebben we een drie uur durende busrit ondernomen, gelukkig met airco, om eerst lekker te lunchen en

ons dan klaar te maken voor onze eerste duik. De bedoeling is om het huisrif te be-zoeken, maar omdat er toch wel wat wind staat en dus golven op de kant (of beter op het strand) maakt toch wel dat dit niet de juiste keuze is. Daarom opteren we om uit te varen naar 'Twin Rocks' met de banca (typische Filipijnse houten boot). We genieten van een lekkere watertem-peratuur van 30°C, maar ondervinden wat

last van het zes uur tijdsverschil en de lan-ge reis. Dus houden we het vandaag na één duik voor bekeken. De volgende dag ver-kennen we ook 'Minilog' en 'Sombrero'. Het is duidelijk het macroparadijs voor de fo-tograaf. Het ontbreekt niet aan zeenaakt-slakken en al die beestjes die zich perfect weten te verstoppen of zich blenden met de omgeving. Ook mijn grappige favoriet, de bidsprinkhaankreeft, ontbreekt niet. De

Grote bekerspons. Een barracuda op wacht boven het weelderig rifdak.


Filipijnen divers duikland

De banca, een typische Filipijnse houten boot.

Foto

: Ros

e Ko

ndra

tiv.


ke koraaltuin. Op de terugweg vertelt de gids over een grotduik, namelijk 'Mapating Cave'. Deze begint op 40 meter en is voor de technische duikers bedoeld. Alleen moet dit op voorhand geregeld worden. Spij-tig genoeg staan onze koffers gepakt om Manila te bezoeken, waar er ook de eerste duikbeurs in het bekende shoppingcenter doorgaat.

Buiten de honderden foto's en de onder-waterfilms die vertoond worden, verschijnt er een zeer vitale en beroemde dame, Lynn Funkhouser. Ze vertelt enthousiast over haar reis- en duikverleden terwijl haar spectaculaire foto's worden geprojecteerd. Ze duikt sinds 1967 en bezoekt de Filipijnen al vanaf 1976 en dit om de twee maanden, om nieuwe eilanden en duikstekken te ont-dekken. Alle verantwoordelijken van de hotels en duikcentra spreken me aan, de vriendelijke buitenlandse reporter. Slechts één verhaal blijft me boeien: een centrum dat zich bezig houdt met het redden en verzorgen van haaien en dolfijnen die ge-wond zijn geraakt bij het dynamietvissen, dat spijtig genoeg nog steeds wordt toege-past ondanks het sensibiliseren. Deze man vertelt met groot enthousiasme over zijn project, waarbij ik word uitgenodigd om dit in levenden lijve te ondervinden. Stel je voor dat je tijdens een duik wordt gepord door een haai of dolfijn die je eerder hebt verzorgd en dat die je dan laat zien dat hij nog levend en gezond is. Hij heeft dit al een paar keer meegemaakt. De dieren die ze te-rug in vrijheid stellen, herkennen dus hun redder.

leukste duikplaats heeft zijn naam 'Som-brero' verdiend door zijn vorm. Deze heeft niet alleen aantrek van de duikers maar is zeer geliefd door de buren die zeer goede vrijduikers zijn. Voor het eerst krijg ik de 'Oerang Oetang krab' te zien en ontdek ik discolichtjes bij de vijlschelp (Ctenoides ales). Ook de goby's, de anemoonvisjes, de schorpioenvis en de sierlijke koraalduivels verschijnen en verdwijnen in de kleurrij-

De wrakken zijn mooi begroeid.

Anemoonvisjes.

Foto: NOAA Okeanos Explorer Program / Galapagos Rift Expedition 2011.

Foto

's (5

): Ch

risje

Dem

uync

k.

Een reuze doopvondschelp.


Een inactieve schoorsteen.

Na een 40 minuten vlucht naar Busuanga staat er een busje te wachten om ons naar de haven brengen. Ik merk dat dit gebied heel wat stormen heeft doorstaan want de weg is bijna volledig weggespoeld. Na 45 minuten komen we aan op één van de prachtige ei-landen nabij Coron. Dit eiland is getroffen door de tyfoon in 2013. Ook onder water zie je dit want de eerste duik is wat teleurstellend. Toch geef ik me op om een nachtduik te doen. Tijdens die duik ontdek ik onder andere een trio van zeepaardjes. De volgende ochtend vertrek-ken we naar 'Apo reef'. Dit is de plaats waar je wil zijn. Het water is er zo helder dat ik doorzak naar 60 meter om daar snel een foto te maken van onze boot die zich aan de oppervlakte boven het rif be-

Een school bultkoppapegaaivissen.

Een schorpioenvis.

Foto

: Chr

isje

Dem

uync

k.

Foto

: Bru

no V

an S

aen.



vindt. De 4 uur durende vaart is het echt wel waard. Het is het grootste koraalrif van de Filipijnen en is natuurgebied sinds 1996. Dit maakt dat je alles in een veelvoud van een veelvoud tegenkomt. We ontmoeten veel rifhaaien, zeeschildpadden, barracu-da's en komen langs de speeltuin van bult-koppapegaaivissen. Op de terugweg hou-den een school grienden ons gezelschap.

We keren terug naar het vasteland van Coron waar we mogen verblijven in een hotel met een prachtig uitzicht vanuit het restaurant. Onze gids meldt dat we voor de duik van morgen ons duikpak achter-wege mogen laten, maar deze raad sla ik in de wind. Tussen het mierennest van boten in de haven vertrekken we einde-lijk richting de wrakken, waarvoor Coron gekend is. We lunchen in een paradijse-lijke baai met helder azuurblauw water, afgebakend door vulkanische rotsen. Terwijl we een briefing krijgen, wijst onze gids richting de trap die over de rotsen loopt. Bij 37°C en met de fles op de rug be-klimmen we via de gladde houten planken

en de rotsen het smalle, steile pad. Bo-venaan krijgen we een eerste glimp te zien van het meer, te midden van de zwartgrij-ze wanden. Dit meer, 'Barracuda Lake', is blijkbaar het 'gemakkelijkste' van de zeven andere te bereiken. We springen in aange-naam warm en helder regenwater (30°C). Wanneer we op 10 meter komen, wordt het water zeer troebel. We worden verrast door de hete en zoute omgeving. 41°C verschijnt er op de computer. Dit fenomeen noemt men halocline. Zou hier leven te bespeu-ren zijn buiten de enige barracuda die zijn naam aan het meer gegeven heeft? Ik ont-dek wat katvisachtigen en profiteer van een gratis manicure door poetsgarnaaltjes. Na de duik moeten we opnieuw over het ge-vaarlijke pad op en af, maar we zijn tijdig terug en zien de kans om met het openbaar vervoer, namelijk de driewieler, richting die ene zaak te gaan waar ze cola en bier in een fles verkopen.

's Avonds bezoeken we nog een openbaar natuurlijk zwembad (41°C). Ontspannen eindigen we onze laatste avond met het

eten van Humba (lokale specialiteit) en ki-lo's verse mango. We vliegen vanuit Coron terug naar Manila waarop je maar 10 kilo bagage mag meenemen en niets van duik-gerief in de handbagage mag steken. Je betaalt 200 peso's (8,00 euro) per kilo. Ook betaal je 100 peso's luchthaventaks. Dit zal me niet weerhouden om de Filipijnen opnieuw te bezoeken. De voshaai, de wal-vishaai, de behoeftige haai en dolfijn, jullie staan op het programma bij mijn volgend bezoek.

chriSje demuynck

Het ontbreekt hier niet aan zeenaaktslakken.

Hippocampus hystrix.

Onze boot die zich aan de oppervlakte boven het rif bevindt.

Het duikmateriaal staat al klaar.

Met dank aan: Rose Kondrativ (reisge-noot en buddy), Dienst van Toerisme van de Filipijnen, DRT organisatie.

Foto

: Bru

no V

an S

aen.

Foto

: Ros

e Ko

ndra

tiv.

Foto

: Ser

ge E

go.

Foto

: Chr

isje

Dem

uync

k.


De onderzochte Midden-Limburgse Maasplassen liggen tussen Rooste-ren en Asselt. We duiken telkens in

de richting van het midden van de plas tot ruim aan de onderste vegetatiegrens. Dat is het diepste punt waar nog wortelende planten aanwezig zijn. Vanaf het laag-ste punt is dan langzaam stijgend langs

de oever omhoog gedoken tot een diepte van gemiddeld 2-3 meter en vanaf deze diepte wordt verder gedoken naar de in-stapplek. Onder water zijn de soorten en de onderste vegetatiegrens genoteerd, boven water is een schatting gemaakt van de aantallen planten van elke soort. In de Boschmolenplas is ook gedoken door

leden van de Biologische Werkgroep van de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) met de vraag om de variatie aan planten te verzamelen.

Een aantal plassen is niet onderzocht: Spoorplas, Tesken, Oolderplas, de visvijver ten noorden van de Huyskensplas,

Planten in een aantal Maas-plassen in Midden-Limburg

Reportage Biologie

Gedurende het zomerseizoen van 2012 zijn alle waterplanten

genoteerd in 14 zand- en grindgaten langs de Maas in Mid-

den-Limburg (Nederland). Daarbij zijn plassen

waar veel gedoken wordt, zoals de Boschmolen-

plas, de Grote Hegge en de Polderveldplas. In

de meeste plassen wordt zelden gedoken: As-

seltse plas, de Kis / Huyskensplas, Gerelingsplas,

Groene rivier, Hompesche molenplas, Kruchter-

plas, Noorderplas, Schroevendaalse plas, Sint

Annabeemd, het Smalbroek en de Zuidplas. Een

uitgebreid verslag is verschenen in het Natuur-

historisch Maandblad, september 2014, maar ook voor duikers is

deze informatie interessant.

Foto

: Eri

c Se

rmon

.

Een zoetwaterbaars verschuilt zich tussen het draad-wier. Draadwieren (o.a. Spyrogira sp.) stellen op zich weinig voor, maar een wirwar van draderige massa's kunnen het zogenaamde 'flab' vormen, waarin allerlei soorten – zoals zoetwaterslakjes – een onderkomen vinden.



Foto

's (2

): Ja

n Vo

ssen

.

Foto

: Kla

us v

an d

e W

eyer

.Linksboven: De grote waterweegbree groeit bijna altijd langs sloten en in greppels. In de Boschmolenplas bloeit de soort onder water op 2-4 m diepte met open bloemen. Er komen rijpe vruchten van. In de Vinkeveense Plassen is dit verschijnsel ook gezien bij de smalle weegbree. De inzet hierboven toont de top van de plant met knoppen.

Onder: Gele plomp. Onder water worden slappe grondbladen gevormd. Als de planten minder dan 2-3 m diep staan, kunnen aan lange stengels ook drijfbladen worden gevormd.

SoortenlijstHier staan alle door ons waargenomen soorten in de Maasplassen. De lijst is geordend van veel voorkomend naar slechts in een enkele plas gevonden:

D Smalle waterpest (Elodea nuttallii) D Aarvederkruid (Myriophyllum spicatum) D Draadwier (o.a. Spyrogira sp.) D Grof hoornblad (Ceratophyllum demersum) D Gekroesd fonteinkruid (Potamogeton crispus) D Schedefonteinkruid (Potamogeton pectinatus) D Tenger fonteinkruid (Potamogeton pusillus) D Doorgroeid fonteinkruid (Potamogeton perfoliatus) D (Grote) waterweegbree (Alisma sp.) D Waternetje (Hydrodictyon reticulatum) D Gele plomp (Nuphar lutea) D Sterkranswier (Nitellopsis obtusa) D Brede waterpest (Elodea canadensis) D Breekbaar kransblad (Chara globularis) D Brokkelig kransblad (Chara contraria) D Bultkroos (Lemna gibba) D Darmwier (Enteromorpha sp.) D Gewone waterbies (Eleocharis palustris) D Gewoon kransblad (Chara vulgaris) D Grote waterweegbree (Alisma plantago-aquatica) D Kleine egelskop (Sparganium emersum) D Veelwortelig kroos (Spirodela polyrhiza) D Veenwortel (Persicaria amphibia) D Watermunt (Mentha aquatica) D Zittende zannichellia (Zannichellia palustris)

Foto

: Jan

Vos

sen.

Onder: Smalle waterpest groeit tegenwoordig in alle Maasplassen. Hij is pas sinds de jaren '30 van de vorige eeuw waargenomen in Nederland en komt nu 'overal' voor, behalve in heel zuur water. In voedselrijk water vormt hij dichte, eenslachtige (in Europa alleen vrouwelijke geslachtsorganen) bestanden. Meestal groeien de planten niet dieper dan 5 m, maar tot 8-9 m komt ook voor.


Molengreend, Douvesbeemd, Donkernack, Teggerse Plas en Dilkensplas. Daar was tij-dens de onderzoekperiode zeer slecht zicht en/of lag een laag blauwalgen (Cyano-bacteriën) tegen de oever. Al deze plassen zijn direct verbonden met de rivier en ook

overstromen ze snel bij hoog

water.

de plantengroei

De plantengroei is van plas tot plas heel verschillend. In plassen dicht bij de ri-vier gaan de planten niet dieper dan twee meter, in wat meer geïsoleerde tot negen meter. In sommige plassen groeit vrijwel niets, in andere is de bodem bijna geheel bedekt en sommige plassen hadden een gemiddelde bodembedekking. In totaal zijn 27 soorten waargenomen, gemiddeld ruim 6 soorten per plas. Het maximum is 15: in de Boschmolenplas.

De meeste soorten horen bij heel voed-selrijk water. Dat is ook niet verwonderlijk omdat het instromende rivierwater en slib zeer voedselrijk zijn. In de plassen die ver-der van de rivier af liggen (zoals de Bosch-molenplas en de Groene rivier) speelt rivierwater een kleinere rol. Daar is meer voedselarmer kwelwater vanuit de hogere omliggende gronden. Het leidt tot andere begroeiingen, onder andere met kranswie-ren. In grote lijnen kunnen we minstens drie dingen van dit onderzoek leren. Het eerste

Onder: Doorgroeid fonteinkruid met de grote diepslak en daarboven de hydroïdpoliep Hydra viridis en de slanke aasgarnaal in de Boschmolenplas.

De 'typische' bloem van het sterkranswier is een wortel-knol van ongeveer 6 mm grootte.

Linksboven: Sterkranswier is maar in één enkele plas langs de Maas gevonden. Het komt veel voor in het diepe water in Nederland en dan vooral in de diepste delen. Deze ontdekking komt geheel voor rekening van het duikonderzoek. Tot dan toe dachten biologen dat sterkranswier in Nederland alleen voorkwam in sloten en ondiepe plassen met brak water.Fo

to's

(2):

Klau

s va

n de

Wey

er.

Linksonder: Aarvederkruid komt voor in voedselrijk water. In de Maasplassen is het toegenomen en komt het nu veel voor. In diep water kunnen de planten tot meer dan 2 m lang worden en hele wouden vormen. Op de inzet zie je de bloem. Ze bloeien boven water.

Foto

's (2

): Kl

aus

van

de W

eyer

.

Foto

: Jan

Vos

sen.

Reportage Biologie


Foto

's (2

): Kl

aus

van

de W

eyer

.

Linksboven: Breekbaar kransblad is een soort van ma-tig voedselrijk tot voedselrijk water. Het komt massaal voor in de Boschmolenplas tussen 2 en 9 meter diep. De inzet is een deel van een zijtak met een mannelijk orgaan (onder) en een vrouwelijk orgaan (boven).

Foto

's (2

): Kl

aus

van

de W

eyer

.

Onder: Schedefonteinkruid boven een zee van sterkranswier. Schedefonteinkruid komt voor in voedselrijk tot zeer voedselrijk en zelfs brak water. In de Maasplassen komt het veel voor, in ons onderzoek meer dan vroeger. Normaal bloeit de plant boven water. Op de inzet bloemen die onder water terechtgekomen zijn. Door het invangen van luchtbellen probeert de bloem zijn stempel en meeldraden droog te houden.

Foto

's (2

): Kl

aus

van

de W

eyer

.Rechts: Brokkelig kransblad. Op de inzet zie je de bloeivorm van het brokkelig

kransblad.


i s dat er

veel meer soorten onder water groeien dan menigeen ver-onderstelt. Het betekent bijvoorbeeld dat vóór er in zulke plassen ingrijpende maat-regelen worden genomen, eerst onderzoek moet worden gedaan naar de waarde van de huidige onderwaternatuur. Het tweede wat we kunnen leren is dat er vraagte-kens gezet kunnen worden bij het idee dat 'verbinden met de rivier' goed is voor alle plassen. Verbinden leidt tot voedselrijk ri-vierwater met algemene soorten. Isoleren leidt tot veel meer kwelwaterinvloed met bijzondere soorten. Isoleren in het Maas-dal is altijd relatief. Bij hoog water stroomt

het hele rivierdal over en krijgen planten en dieren de kans om zich ook te vestigen op plekken hoger tegen de oever. Ten der-de kunnen we – en niet alleen hier – leren dat duiken een beperkte invloed heeft op de onderwaterflora. Bij de instap en op de meest gebruikte routes groeit duidelijk minder, maar al snel daarbuiten is de vari-atie net zo groot als in de rest van de plas.

onderzoek door duikers

Duikers vinden het leuk om te gaan duiken met de opdracht 'verzamel alle variatie aan waterplanten'. Als er op de kant ie-mand is die de soorten kan benoemen, is deze methode zeer geschikt om een eerste indruk te krijgen van de begroeiing van een plas. En als deze deskundige ook nog iets kan vertellen over de gevonden soorten, is het voor een vereniging een interessant duikevenement.

john BruinSma

& jan voSSenOnder: Tenger fonteinkruid komt voor in voedselrijk water. Meestal bloeien de planten boven water. In de inzet zijn onder water bloeiende en vruchtzettende stengeltoppen te zien.

Foto

's (2

): Kl

aus

van

de W

eyer

.

Foto

's (2

): Kl

aus

van

de W

eyer

.

Linksboven: Het gedoornd of grof

hoornblad komt meest voor in zeer voedselrijk water. De planten hebben geen wortels en ze

komen ook voor in wateren waar de bodem

ongeschikt is voor planten met wortels. Als inzet een

karakteristiek 1 of 2 maal vertakt blad en een vrucht met een grote

doorn waarnaar de soort genoemd is.

Rechtsboven: Zittende zannichellia. Deze planten groeien vanaf de waterlijn tot maximaal 2 m. Op de achtergrond een kranswier. In de inzet de karakteris-tieke vruchten van de zittende zannichellia.

Reportage Biologie

Foto

's (3

): Kl

aus

van

de W

eyer

.


Vandaag moesten ze voor de duik zelf hun duikuitrusting monteren. Hun eigen SCUBA-uitrusting. De ande-

re jeugdduikers hadden nog nooit van dit vreemd woord gehoord, maar Skubba wel. Het leek trouwens heel sterk op zijn naam. Zou er een verband zijn? Fred had het een tijdje geleden opgezocht en het aan hem verteld. Nu legde zijn vriend het woord aan iedereen uit.

Uitrusting monteren. Ze moesten het zelf kunnen. Natuurlijk had Nella het hen al in het zwembad aangeleerd. Ze had het eerst voorgedaan en daarna hadden ze het sa-men nagedaan. Ook tijdens de eerste dui-ken hadden ze het samen gedaan, maar nu moesten ze het alleen doen. Het moeilijk-ste was de fles op het trimvest te krijgen. Het trimvest (ook 'jacket' genoemd) met zijn binnenzijde mooi op de grond leggen. Daarna de fles er goed opleggen. Niet te hoog want anders botst je hoofd straks te-

gen de fles. Maar ook niet te laag, want dan slaat de fles tegen je achterwerk. En dan? Skubba wist het niet meer. Nella had een trucje, maar hij was het ver-geten. 1-2-3-4? Hoe hij het ook probeerde, hij kwam steeds een gleuf te kort in de be-vestigingsgesp. Hoe deed ze het nu weer?

Fred had zoals altijd alles netjes geno-teerd. Aan de waterkant blijven staan had zijn voordelen. Het was niet 1-2-3-4, maar 1-3-4-2. Eerst door de eerste gleuf, daarna door de derde, dan de vierde en tenslotte door nummer twee. Aantrekken en hop. Gelukt. Skubba deed het opnieuw. Ja, het lukte hem ook de tweede keer.De fles zat er stevig op. Nu de ademauto-maat nog. Hoe moest hij nu draaien? Links of rechts? Hij probeerde naar de draairich-ting van de ademautomaat te kijken, maar ook dat lukte hem niet. Fred probeerde te helpen, maar die wist ook niet meer of het

links of rechts was. En kijken en draaien lukte hem ook niet. Nella zag de twee vrienden knoeien en kwam dichterbij. "Jongens, geen probleem. Veel duikers weten het ook niet. Maar er is een trucje om het te onthouden"."Welk trucje?". "Tik, tak, toe"."Tik, tak, toe?", vroegen ze verbaasd?"Ja, als je met de wijzers van het uurwerk draait, 'tik-tak', dan draai je de ademauto-maat er in, 'toe'", legde ze uit."Ah zo", zei Skubba en hij probeerde het. Inderdaad, hij kon de ademautomaat er op draaien. "Nu de slang verbinden en dan zal ik de fles opendraaien", vertelde Nella. "En hoe moet ik aan de kraan draaien om die open te zet-ten?", vroeg ze."Tik-tak-toe", zei Skubba."Tegen de wijzer van het uurwerk draaien, dan draait de kraan open en niet toe", ver-volledigde Fred. "Juist! Goed gedaan jongens", zei Nella te-vreden.Skubba en Fred waren fier. Ze konden nu zelf een SCUBA-uitrusting monteren. Dat moesten ze straks thuis vertellen.


"Iedere duiker is verantwoordelijk voor zijn eigen materiaal. Ook

een jeugdduiker", had Nella gezegd. "Je buddy zal het nazien,

maar de duiker moet zelf zorgen dat alles in orde is".

Cart

oon:

Pet

er B

oste

esls

.

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

1-3 4-2


Close-up NELOS-fotograaf In de kijker

Macrofoto van een veerster.

Mantarog tijdens een nachtduik.

Luipaardtrekkervis.

Leguaan.

Hamerhaai.


Frank Nuijens

Assistent-Instructeur

Niveau 2

De Otters

Naam

Brevet/titel

Fotografiebrevet

Club

1990

800

150

Zeeland, Noordzee, Frankrijk, Filipijnen, Bonaire,

Duikt sedert

Aantal duiken

Aantal fotoduiken

Duikplaatsen

Nikon D800Camera

Behuizing Seacam

Seacam 150D

Nikkor 14-24 mm, Nikkor 60 mm, Nikkor 24-70 mmLenzen

Flitsen

Indonesië, Mexico, Galapagos, Bahamas, Caraïben, Malediven, Egypte, Mozambique, Argentinië, Spanje, Azoren, Thailand.

Octopus.

NIHILWebsite

Wrak.

Orsak's platworm.

Vleermuisvis op een wrak.

Verpleegsterhaai tijdens een nachtduik.


NELOS-boetiek

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 – Badges CMAS 1*I, 2*I of 3*Instructeur € 3,00 – Badge Dui-

ker-Hulpverlener € 3,00 – Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 – BEFOS

geborduurde badge € 10,00 – BEFOS zelfklever € 2,00 – Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 – Boek

'Fauna en Flora' + kaart 'Fauna en Flora' € 31,00 – Kaart 'Fauna en Flora' € 5,00 – Boek 'Onder-

waterfotografie' € 19,50 – Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 – Brevetkaart 2*D

€ 3,00 – Brevetkaart 3*D € 3,00 – Brevetkaart AI € 3,00 – Cursus Gas Blender € 12,00 – Cursus

Gevorderde Nitrox-Duiker € 25,00 – Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00

– Documententas € 7,00 – Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 – Dossier Oriëntatie onder

water € 8,00 – Dossier Uitloding en loodreflex € 6,00 – Dossier Droogpakduiken € 10,00 – Duik-

boek € 20,00 – Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 – Logboek Jeugdduiken € 6,00

– Medische fiche volwassene € 3,00 – Medische fiche jongen € 3,00 – Medische fiche meisje €

3,00 – NELOS-cursus Theorie sportduiken (2-delig) € 40,00 – NELOS-cursus Duiker-Hulpver-

lener € 10,00 – NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 – NELOS-cursus biologie

€ 10,00 – NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 – NELOS-cursus Vrijduiken € 37,00 – NELOS-

Infomap € 10,00 – NELOS-Infomap Technisch Duiken € 5,00 – NELOS-muts blauw € 12,00 –

NELOS-strandlaken € 20,00 – NELOS-zelfklever € 1,00

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale

verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald

worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

KLEEF EN WINNELOS-stickeractie

Sticker-NELOS-A7.indd 2 11/02/2016 13:55:36

Kleef je sticker op je duikfles en wie weet win je wel iets van onze nieuwe collectie.

Nieuwe productenPrijzen volgen


Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz LopezRue G.Stocq 18 – 1050 IxellesTel.02 649 57 95 – [email protected] Mede-Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – [email protected]

Bestuursleden:

Robert HenryAv. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – [email protected]

Jean-Robert DelobbeAvenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'AlleudTel. 02 384 86 56 – [email protected]

Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 – [email protected]

Ivo Hubert Stijn Streuvelslaan 24 – 2630 Aartselaar Gsm 0475 49 87 24 – [email protected]

Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – [email protected]

Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – [email protected]

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 [email protected]

Président: Maria del Pilar Ruiz LopezRue G.Stocq 18 – 1050 IxellesTel.02 649 57 95 – [email protected]

Vice-président: Jean MoinyRue Marexhe 23 a – 4530 Villers Le BoulletGsm 085 21 36 28 – [email protected]

Trésorier: Jean-Robert DelobbeAvenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'AlleudTel. 02 384 86 56 – [email protected]

Administrateurs:Albert BastinRue André Renard 25 – 4020 MontegnéeTel. 071 43 54 91 – [email protected]

Robert HenryAv. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – [email protected]

Marc HiernauxRue des Alliés – 1190 ForestGsm 0477 22 78 96 – [email protected]

Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 – [email protected]

Marc Lycops Rue Puccini 104 – 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 – [email protected]

Secretariaat:Katia Van De VeegaeteMuriel Van BlommenJules Broerenstraat 38 – 1070 BrusselTel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 [email protected] – [email protected]

BEFOSBelgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

LIFRASLigue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl

NELOS-boetiekAlgemeen verantwoordelijkeKarl Van der AuweraLintsesteenweg 176 - 2570 DuffelGsm 0486 89 76 67(afhalingen na telefonische afspraak) [email protected] Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

Regionale verantwoordelijken

ANTWERPEN: NELOS DuikershuisBrusselsesteenweg 313-315 - 2800 MechelenTel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 [email protected]

ANTWERPEN: Frederik RAUSENBERGERBrandheide 2 - 2880 BornemGsm 0492 97 65 [email protected]

BRABANT: Tiny HEREMANSJanseniusstraat 41 - 3000 LeuvenTel. 016 22 56 [email protected]

LIMBURG: Stefan PAASSlakweidestraat 20 3630 MaasmechelenGsm: 0475 76 10 [email protected]

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTEHendrik Consciencelaan 6 9950 WaarschootTel. 09 377 37 97 [email protected]

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCKOdiel Spruyttestraat 22 - 8870 IzegemGsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u)[email protected]

r sLigue Francophone de Recherches et d'Activités

Subaquatiques

Polo'sPrijzen volgen

Safety First!


Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

Lopende Agenda

Controleer even of het evenement inder-daad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – [email protected].

Opleiding nitrox, extended range, trimix, CCRInfo via het menu 'Sectie DuikTechnieken(SDT)' op www.wiki.nelos.be

De volledige agenda van alle vinzwem-wedstrijden vind je op:www.vinzwemmen.be

April 201607 BRAVOS-Schijnexamen 2*I

Locatie: GC De Zeyp, 1083 Ganshoren

Verantwoordelijke: Tiny Heremans

08 Inleveren verhandeling 3*I08 Achter de schermen bij Gery Beeck-

mans 'Kampioen van België en Nederland onderwatervideografie'Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

Info en inschrijving: [email protected]

10 Academische ZittingLocatie: 'De Waai', Werft 28, 2440 Geel

Vanaf 12.30 u Titelhernieuwing

14.00 u AV Duikonderricht

16.00 u Titeluitreiking 1*I en receptie

10 BK VinzwemmenBinnenbad 50 m, Genk

Organisatie: Nautilus

Info: Free Duerinckx +32 486 128 963

[email protected]

[email protected]

Info: www.vinzwemmen.be

14 Proefexamen Assistent-InstructeurLocatie: Huis van de Sport, Berchem

Info: www.avos.be

16 BRAVOS Technische proevendagLocatie: Vodeleé

Info: http://site.bravos-vzw.be

16 Start cursus GNDInfo: http://limos-vzw.be

17 OVOS-proevendagLocatie: Blaarmeersen Gent – 09.00 u

Inschrijving: [email protected]

Info: www.ovos.be

17 Daguitstap Commissie BiologieLocatie: Nausicaa

Thema: speciale aandacht voor de aquaria


21 AC-AVOS Workshop fotografieCreatief omgaan met Foto-prints, …

Locatie: fotoclub CREA Wommelgem

Van 19.30 – 22.00 u. Ook niet-NELOS-leden.


of 0475 984 164 (Alidoor Dellafaille)

22 Specialisatiebrevet OW-biologieInfo: [email protected]

22 Introductie onderwatervideografisch materiaalGastspreker: Geert Nies

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u


23 Overzicht cursus OWVLocatie: Duikershuis Mechelen – 10.00 u


24 Examen theorie 2*I

29 Macro en belichtingGastspreker: Geert Nies



Mei 201609 Herexamen theorie 2*I10 BRAVOS-Instructeursvergadering17 Voordracht 3*I 20 Breedhoek, verlichting en filmen

in teamGastspreker: Stephan Matthies



20 Limiet inschrijving Zeestage 2*I en 3*IBij de inschrijving moeten de vereiste

duiken voldaan zijn. De logboekjes moeten

nagekeken zijn vóór het examen theorie 2*I.

22 Fotowedstrijddag ONK, NK en ZKInfo: www.onderwatersport.org

22 LIMOS-proevendag ZilvermeerVerantwoordelijke: Anjes Daems

[email protected]

Info: http://limos-vzw.be

27 Filmtechnieken, compositie en montageGastspreker: Stephan Matthies



29 Interclubduik BRAVOS29 Themaduik Commissie Biologie

Onderwerp: Het leven in de getijdenzone

Spreker: Brendan Oonk

Locatie: 'Klein Stelle', Wemeldinge – 11.00 u

Juni 201602 Start Cursus OW-fotograaf Niveau 2

Locatie theorie: Clubhuis RDK 'Caisson' te

Roeselare. Praktijk: Gavers of Duiktank.

http://users.telenet.be/peterryngaert

02-05 MIMA'16Locatie: L'Estartit

Info: www.mima-medes.org

04 Les stabiliteit (theorie en open water)Theorie: Duikershuis – 10.00 u

Open water: Put van Ekeren – 13.00 u


6-13 OBK 'shoot-out' weekNELOS-fotowedstrijd

Zout water in Zeeland (officiële duikstekken)

Info: www.onderwaterfotografie.be

11-12 LIMOS-proevenweekendLocatie: Plate Taille

Verantwoordelijke: Anjes Daems

Info: http://limos-vzw.be

12 OVOS-NoorzeeduikLocatie: Bruno Heinneman

Info en inschrijving: www.ovos.be

18 Verbroederingsduik AVOS + GND duik 3Locatie: Wemeldinge Parking

Info: www.avos.be

18 Scenario schrijven, draaiboek opstel-len, filmshots maken in teamInfo en inschrijving: [email protected]

19 BRAVOS-proevendag (alle brevetten)Locatie: Vodeleé

Info: http://site.bravos-vzw.be

25 Dive Day 2016Locatie: Put van Ekeren

Aanvang vanaf 09:00 uur

Organisatie: Antwerp Wet Wheels vzw

Info: [email protected]

25 OVOS-proevenduik / bootduikLocatie: Oosterschelde vanuit Wemeldinge

Info en inschrijving: www.ovos.be

26 AVOS-proevenduik / bootduikLocatie: Oosterschelde

Info: www.avos.be

26 Fotowedstrijddag ONK, NK en ZKInfo: www.onderwatersport.org

26 33e North Sea ChallengeVinzwemmen (12 of 6 km in de Noordzee)

Locatie: Cadzand, Nederland

Info: Bram Nortier +31 117 39 22 41

of +31 117 39 24 19 of via:

[email protected]

Juli 201602-03 Scubapro Testdagen 2016

Locatie: Zilvermeer, Mol


foto

: Bru

no V

an S

aen

NIEUW INNIEUW IN

BELGIE

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem053 64 72 73 | [email protected] | www.dafactory.eu

Open van maandag tot vrijdag van 09u00 tot 12u00 en van 13u00 tot 17u00 of op afspraak.

Pantone 125

Materiaal - Opleiding Service - Maatwerk

Uw partner vooronderwaterfotografie en -videografie

Hippocampus April 2016.indd 1 24/03/2016 14:57:30

De M2 is gemaakt voor duikers die meer verlangen van hun polscomputer. Met slangloze luchtintegratie, een gestroomlijnde roestvrijstalen kast en een activiteitmeter is dit onze meest veelzijdige computer ooit De M2 met Human Factor Diving™ biedt de meest uitgebreide biometrische controle — het is de enige duikcomputer met een algoritme dat rekening houdt met uw huidtemperatuur*, ademhalingssnelheid en hartslag. Zo kunt u in alle vrijheid de diepten te verkennen.

S C U B A P R O . C OM

*Bij gebruik van de SCUBAPRO hartslagband BESCHIKBARE MODISCUBA • Freediving • Gauge • CCR • Swim • Sport

nieuw

M2 [MANTIS 2]POLSCOMPUTER

NORMBEPALENDEINTELLIGENTIE.

Mec

hel

en P

00

4152

- TW

EEM

AA

ND

ELIJ

KS

INFO

RM

ATI

EBLA

D (N

IET

IN J

ULI

EN

AU

GU

STU

S) V

AN

DE

NED

ERLA

ND

STA

LIG

E LI

GA

VO

OR

ON

DER

WA

TERO

ND

ERZO

EK E

N -S

POR

T N

ELO

S N

r. 2

58

- m

aa

rt/a

pri

l 2

01

6

ModelfotografieNoordzeereglement

Onderwatervideograaf

Reactive uses Celliant® Infrared technology to turn wasted body heat into usable infrared energy. The lining is enhanced with 13 thermo-reactive minerals embedded into the fabric of the wetsuit that react to your body heat converting it to infrared energy and reflecting

it back to the body increasing circulation and body warmth.

VELCRO ADJUSTABLE 360˚NECK SEAL

EXTRA LONG 21” G-LOCK2 BACK ZIPPER

WITH OFFSET TOOTH DESIGN GUARDS

AGAINST WATER ENTRY

SKIN-TO-SKIN DOUBLE INTERNAL SEALING ZIPPER FLAP WITH

SPINE PAD FOR EXTRA COMFORT

SKIN-TO-SKIN DOUBLE GLIDESKIN WRIST AND

ANKLE SEALS WITH FUSE CUT FINISHED EDGES

(7MM+ 5MM) SKIN IN (3MM)

CONTOURED GLIDESKIN COLLAR

NST (NO STITCH TECHNOLOGY)REACTIVE IS MADE WITHOUT A SINGLE SEAM STITCH KEEPING YOU DRIER, WARMER, AND DIVING LONGER

SEAMLESS UNDERARMS FOR SUPERIOR COMFORT AND MOBILITY

ANATOMICALLY CORRECT PATTERN FOR THREE DIMENSIONAL FIT THROUGHOUT

ARMOR FLEX 2.0 HIGHLY FLEXIBLE DURABLE, ABRASION-RESISTANT 3D KNEEPADS

THE WORLD'S WARMEST DIVE WETSUIT made with CELLIANT® INFRARED

EXTRA LONG (11”) HEAVY DUTY ANKLE ZIPPERS FOR

EASY DONNING(7MM AND 5MM)

WWW.AMILCOSPORTS.NL

BARE_ReactiveFeatures_1.2.indd 1 9-3-2016 14:58:14

Hippocampus nr. 258 (maart/april 2016)

Documents

Transcript of Hippocampus nr. 258 (maart/april 2016)