HIP NH THNG MI T DO VIT NAM - LIN MINH CHU U

Thng 5 nm 2016

S TAY CHO DOANH NGHIP

VIT NAM

2

3

Ti liu ny c son tho vi s h tr v ti chnh t y ban chu u thng qua D n H tr chnh sch thng mi v u t ca chu u (EU-MUTRAP)

4

Tha qu c gi,

Ngy 02 thng 12 nm 2015, di s chng kin ca Th tng Chnh ph nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam v Ch tch y ban chu u, Nguyn B trng B Cng Thng V Huy Hong v Cao y Thng mi EU Cecilia Malmstrm k Tuyn b v vic chnh thc kt thc m phn Hip nh Thng mi t do gia Vit Nam v Lin minh chu u (Hip nh EVFTA). Hai bn khng nh y l thi khc lch s trng i v l mt du n c bit k nim 25 nm quan h ngoi giao gia Vit Nam v EU, m ra mt k nguyn mi trong quan h song phng. Vi vic l mt trong hai nc u tin trong khu vc ng Nam kt thc m phn vi EU, Hip nh EVFTA l mt bc tin quan trng trong l trnh tng cng quan h i tc ton din v su sc, c bit l quan h thng mi-u t gia Vit Nam v EU ni ring cng nh gia ASEAN v EU ni chung.

EVFTA l Hip nh ton din, cht lng cao v cn bng v li ch cho c Vit Nam v EU. Vic m phn v kt thc Hip nh ph hp vi ch trng tng cng quan h nhiu mt, c bit l quan h kinh t, thng mi v u t gia Vit Nam v EU. Nhng pht trin tch cc trong quan h thng mi, u t song phng trong khong 2 thp k qua a EU tr thnh mt trong nhng i tc thng mi hng u v l mt trong s cc nh u t trc tip nc ngoi ln nht vo Vit Nam. y l c s vng chc khng nh tim nng pht trin hn na thng mi, u t v hp tc gia hai bn sau khi Hip nh EVFTA c k kt.

Vi nhng cam kt t c, d kin Hip nh EVFTA s em li li ch cho ngi dn v doanh nghip ca hai bn trn nhiu phng din. Cc li ch chnh c th k n l: m rng hn na th trng cho hng xut khu, c bit l nhng sn phm m hai bn c th mnh; khuyn khch mi trng u t, kinh doanh ci m, thng thong v minh bch hn, thc y lung vn u t t hai bn, c bit l ngun vn cht lng cao vi cng ngh ngun ca EU vo Vit Nam; cc cam kt lin quan n u t, t do ha thng mi dch v, mua sm ca Chnh ph, bo h s hu tr tu, v.v. cng s m ra c hi cho c hai bn tip cn th trng ca nhau, m bo li ch tng th, cn bng; ng thi h tr Vit Nam hon thin h thng php lut lin quan, v.v. nhng li ch ny sm c hin thc ha, hai bn thng nht s n lc hon tt qu trnh ph chun trong thi gian sm nht Hip nh c hiu lc ngay t u nm 2018.

LI NI U

5

t c mc tiu trn, hin nay, Vit Nam v EU ang tin hnh r sot php l v chun b cho vic k kt, ph chun Hip nh. Mc d cha c bn Hip nh cui cng (do cha kt thc r sot php l) nhng trc nhu cu tm hiu thng tin rt ln ca ngi dn v doanh nghip, Vit Nam v EU quyt nh cng b ton b li vn Hip nh EVFTA ti thi im hai bn kt thc m phn, v pha Vit Nam l trn trang thng tin in t chnh thc ca B Cng Thng.

Cng vi cc hot ng tuyn truyn, ph bin v ni dung Hip nh, B Cng Thng phi hp vi D n H tr chnh sch thng mi v u t ca chu u (D n EU-MUTRAP) bin son v xut bn cun S tay v Hip nh EVFTA nhm gii thiu ti bn c, c bit l cc doanh nghip Vit Nam, v cc quy nh, cam kt m Vit Nam v EU t c trong khun kh Hip nh EVFTA. Cun S tay ny nhm mc tiu gip ngi dn, doanh nghip v cc i tng quan tm tm hiu thng tin v Hip nh, khng c gi tr din gii cc ni dung trong Hip nh EVFTA. Chng ti hy vng y s l cun S tay hu ch khng ch i vi doanh nghip, cc nh nghin cu, cc c quan qun l m vi tt c bn c, nhng ngi v ang quan tm n s pht trin quan h thng mi, u t ni ring cng nh quan h mi mt ni chung gia Vit Nam v EU.

Nhn dp ny, B Cng Thng xin chn thnh cm n ng Trng nh Tuyn - nguyn B trng B Thng mi, C vn on m phn Chnh ph; ng Hu Ho - nguyn Th trng B Cng Thng v b V Xun Nguyt Hng - nguyn Ph Vin trng Vin Nghin cu Qun l kinh t trung ng - l cc chuyn gia chnh ca D n EU-MUTRAP; cc thnh vin on m phn Hip nh EVFTA; chuyn gia ca cc B, ngnh hu quan ng gp kin v cung cp thng tin trong qu trnh d tho S tay. B Cng Thng cng xin cm n D n EU-MUTRAP phi hp v h tr vic bin tp, xut bn cun S tay ny. Xin trn trng cm n qu c gi.

B TRNG B CNG THNG

TRN TUN ANH

6

MC LC

1. Bi cnh quan h thng mi, u t gia Vit Nam v EU2. Tim nng ca th trng EU i vi cc doanh nghip Vit Nam3. Tng quan v Hip nh EVFTA4. Bn l ai - Bn cn tham kho nhng g?

10

14

2326

30303034353741

4144454854565759

626366

1. Thng mi hng ha Thu quan - Thu nhp khu - Thu xut khu Cc bin php phi thu quan - Ph lc v t v ph tng t - Ph lc v dc phm v trang thit b y t - Cc cam kt khc v dc phm2. Quy tc xut x Quy nh chung v quy tc xut x Quy tc c th mt hng (PSR)3. Phng v thng mi4. Hi quan v thun li ha thng mi5. Cc ro cn k thut trong thng mi (TBT)6. Cc bin php v sinh an ton thc phm (SPS)7. Thng mi dch v v u t Cc ngha v chung Khun kh qun l chung

PHN 1 NHNG VN CHUNG BN C CN BIT

PHN 2 NI DUNG C BN CA HIP NH EVFTA

LI NI UDANH MC CC T VIT TT

7

PHN 3 C HI TIP CN TH TRNG V THCH THC CHO DOANH NGHIP, NH U T VIT NAM

6871727676777879

80

81

8284

8. Di chuyn th nhn9. Thng mi in t10. Mua sm ca Chnh ph11. S hu tr tu Ni dung cam kt Ch dn a l i x ti hu quc12. Chnh sch cnh tranh

1. Cam kt v hng ha C hi xut khu i vi nhng nhm hng chnh ca Vit Nam C hi nhp khu hng ha t th trng EU2. Cam kt v dch v, u t Cam kt ca Vit Nam Cam kt ca EU3. Cam kt v mua sm ca Chnh ph Cam kt ca Vit Nam Mt s ni dung chnh trong cam kt ca EU4. Thch thc i vi doanh nghip

CC TRANG THAM KHO THNG TIN HU CH

13. Doanh nghip nh nc14. Thng mi v Pht trin bn vng15. Minh bch ha16. Hp tc v xy dng nng lc

8888

94

9898105113114120

122

8

ASEAN Hip hi cc quc gia ng Nam C/O Giy chng nhn xut xCodex y ban Tiu chun Thc phm Quc tEC y ban chu uEU Lin minh chu uEVFTA Hip nh Thng mi t do Vit Nam-EUFTA Hip nh Thng mi t do GATS Hip nh chung v Thng mi Dch v ca WTOGI Ch dn a lGPA Hip nh Mua sm Chnh ph ca WTOGSP Chng trnh u i thu quan ph cpHS Biu m t v phn loi hng ha hi haICH Hi ngh quc t v Hi ha tiu chunIEC y ban K thut in Quc tILO T chc Lao ng Quc tISO T chc Quc t v Tiu chun haITU Lin minh Vin thng Quc tIWVTA Chng nhn kiu loi xe nguyn chic quc t UNECE MFN i x ti hu qucNT i x quc giaOECD T chc Pht trin Hp tc Kinh tPIC/S Cng c v Thanh tra dc v H thng hp tc thanh tra dcPSR Quy tc xut x i vi mt hng c thSPS Cc bin php v sinh an ton thc phmTBT Cc ro cn k thut trong thng miTRIMs Hip nh v Cc bin php u t lin quan n Thng mi ca WTOWHO T chc Y t Th giiWTO T chc Thng mi Th giiTRIPS Hip nh v Quyn s hu tr tu lin quan n thng mi ca WTOWCT Hip nh v Quyn tc giWPPT Hip c v Biu din v Bn ghi mWIPO T chc S hu tr tu Th gii

DANH MCCC T VIT TT

9

PHN 1 NHNG VN CHUNG BN CCN BIT

10

1. BI CNH QUAN H THNG MI, U T GIA VIT NAM V EU

Trong hn mt thp k va qua, quan h thng mi - u t gia Vit Nam v EU c nhng bc pht trin tch cc. Gi tr thng mi hai chiu tng 10 ln t khong 4,1 t USD vo nm 2000 ln 41,3 t USD vo nm 2015, a EU tr thnh mt trong nhng i tc thng mi hng u ca Vit Nam. Trong , xut khu hng ha ca Vit Nam sang EU t gn 31 t USD v nhp khu t EU t hn 10 t USD.

11

EU13%

Khc22%

ASEAN13%

Trung Quc20%

Hn Quc11%

Hoa K12%

Nht Bn9%

Tng thng mi

Khc24%

ASEAN11% Trung Quc

11%

Hn Quc5%Hoa K

21%

Nht Bn9%

EU19%

Xut khu

Hoa K5%

EU6%

Nht Bn9%

Hn Quc17%

Trung Quc30%

ASEAN14%

Khc19%

Nhp khu

12

(n v: T USD)

(n v: T USD)

13

Sn phm sa2%

Ha cht7%

t v ph tng

3%

My mcthit b

28%

Dc phm12%

Khc39%

Vt liucho may mcv giy dp

6%Thc ngia sc

3%

Ht iu1%

Khc22%

nha2%

Giy dp13%

Dt may12%

in thoi30%

g3%

Thy sn5%

in t v my tnh7%

C ph5%

V u t, EU l mt trong nhng i tc hng u ca Vit Nam vi 1.809 d n t 24 quc gia thuc Lin minh chu u (EU) cn hiu lc, tng vn u t ng k 23,16 t USD, chim 8,7% s d n v 8% tng vn u t ng k ca c nc1. Nhng lnh vc c cc nh u t EU quan tm nht l cng nghip ch bin ch to, sn xut phn phi in, kinh doanh bt ng sn, xy dng v mt s ngnh dch v. Cc quc gia u t nhiu nht gm H Lan, Anh, Php, Lc-xem-bua v c (chim 84,3% tng vn u t ca EU vo Vit Nam).

1 S liu tnh n thng 4 nm 2016, theo trang thng tin in t ca Cc u t nc ngoi, B K hoch v u t.

T l xut khu cc mt hng ca Vit Nam sang EU

T l nhp khu cc mt hng ca Vit Nam sang EU

14

2. TIM NNG CA TH TRNG EU I VI CC DOANH NGHIP VIT NAM

EU l mt th trng ln v tim nng vi dn s trn 500 triu ngi, tng GDP trn 15.000 t USD, chim khong 22% GDP ca ton th gii. EU c tng kim ngch ngoi thng khong 3.800 t USD, l nh xut khu v nhp khu ln nht th gii, chim 15,4% tng xut khu v 16,4% tng nhp khu ca ton th gii. EU cng ng u th gii v xut khu dch v, chim 40,8% v nhp khu gn 33% dch v ton cu. u t ra nc ngoi ca EU chim 37% FDI ton cu.

Th trng EU gm 28 nc thnh vin. Trong thi gian qua, hot ng xut nhp khu hng ha ca Vit Nam ang tp trung nhiu vi mt s nc nh c, Php, Anh, H Lan, I-ta-li-a. Theo s liu ca Tng cc Hi quan, y l 5 th trng ln nht ca Vit Nam trong EU, c v xut khu v nhp khu, chim hn 68% tng thng mi vi cc nc EU. Tuy nhin, nu ch tp trung vo nhng th trng trn, doanh nghip Vit Nam s b qua nhm th trng cn li, hin tng ng 32% kim ngch xut nhp khu sang EU. Trong s cc nc cn li ny, nu tch ring l, t l thng mi vi Vit Nam cha thc s ng k. iu ny cho thy cn nhiu tim nng cho doanh nghip ca Vit Nam khai thc trong thi gian ti, c bit khi Hip nh EVFTA c hiu lc.

TH TRNG CC NC EU

15

T l xut nhp khu hng ha ca Vit Nam vi cc nc EU nm 2015

Bng 01

Nc

c

H Lan

Anh

I-ta-li-a

Php

Ty Ban Nha

o

B

Thy in

Ba Lan

an Mch

Ai-len

B o Nha

Phn Lan

Xl-va-ki-a

Sc

XNK(nghn USD)

8.918.221

5.453.562

5.382.897

4.304.637

4.213.307

2.706.357

2.593.311

2.275.109

1.177.695

761.036

534.103

402.174

356.204

322.186

293.676

48.345

XK(nghn USD)

8.918.221

5.453.562

5.382.897

4.304.637

4.213.307

2.706.357

2.593.311

2.275.109

1.177.695

761.036

534.103

402.174

356.204

322.186

293.676

170.962

NK(nghn USD)

8.918.221

5.453.562

5.382.897

4.304.637

4.213.307

2.706.357

2.593.311

2.275.109

1.177.695

761.036

534.103

402.174

356.204

322.186

293.676

77.383

T l(%)

21,6

13,24

13,0

10,4

10,2

6,5

6,3

5,5

2,8

1,8

1,3

1,0

0,9

0,8

0,7

0,6

T l(%)

18,4

15,4

15,0

9,2

9,5

7,4

7,0

5,8

3,0

1,9

0,9

0,4

0,9

0,4

0,9

0,6

T l(%)

30,8

6,6

7,0

13,9

12,1

3,9

4,0

4,7

2,3

1,7

2,3

2,7

0,7

2,0

0,2

0,7

16

Xl-ven-ni-a

Hy Lp

Hung-ga-ri

Ru-ma-ni

Lt-vi-a

Man-ta

Bun-ga-ri

Sp

Cr-a-ti-a

Lt-va

Lc-xem-bua

E-xt-ni-a

Tng

230.513

196.114

195.284

175.641

145.385

119.808

102.494

58.771

56.049

56.021

50.395

44.820

41.374.115

196.497

167.475

65.731

102.208

138.428

95.686

40.845

33.474

32.636

37,816

40.184

25.500

30.940.143

34.016

28.639

129.553

73.433

6.957

24.122

61.649

25.297

23.413

18.205

10.211

19.320

10.433.972

21,6

13,24

0,5

0,4

0,4

0,3

0,2

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

100

0,6

0,5

0,2

0,3

0,4

0,3

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

100

0,3

0,3

1,2

0,7

0,1

0,2

0,6

0,2

0,2

0,2

0,1

0,2

100

Cc nc thnh vin EU p dng thu sut v chnh sch xut nhp khu hng ha chung. Tuy nhin, mi nc li c nhng c im ring bit v v tr a l, nhu cu tiu th hng ha, tc tng trng thng mi vi Vit Nam, v.v. V d: B l ni tp trung cc c s vn ti, giao nhn hng ha xut nhp khu v cng bin quan trng ca chu u; Bun-ga-ri cng c v tr a l thun li, vi c s h tng giao thng ng b, ng st pht trin, l im qu cnh cho hng ha thm nhp vo th trng cc nc chu u; cc nc Phn Lan, Thy in c mc sng cao v nhu cu nhp khu, tiu th hng tiu dng, thy hi sn, rau qu ngy cng tng; mt s nc nh o, Lat-vi-a c mc tng trng kim ngch vi Vit Nam

17

trong giai on 2010-2014 trn 100%, cho thy nhiu trin vng trong thi gian ti, v.v. Do , doanh nghip nn nghin cu thng tin c th nm r c im ca tng th trng trong khi EU.

Doanh nghip c th tham kho h s th trng cc nc EU trn trang thng tin in t ca D n H tr chnh sch thng mi v u t ca chu u (D n EU-MUTRAP) theo ng dn trong phn Cc trang tham kho thng tin hu ch cui S tay ny.

Nm 2015, EU l i tc thng mi ln th 2 ca ASEAN (sau Trung Quc, chim 13% tng thng mi ca ASEAN) trong khi ASEAN l i tc thng mi ln th 4 ca EU (sau Hoa K, Trung Quc, Thy S, chim khong 6% tng thng mi ca EU). Trong s cc nc ASEAN, tnh theo tng kim ngch xut nhp khu, Vit Nam ng th hai, ch sau Xing-ga-po v trc Ma-lay-xi-a. Vit Nam xut khu nhiu nht vo EU, t gn 30 t EUR, chim khong 36% tng xut khu ca ASEAN vo EU. Trong bi cnh , Hip nh EVFTA d kin s mang li li th rt ln cho Vit Nam trong ngn hn v trung hn.

Th nht, tnh n thi im ny, Vit Nam v Xing-ga-po l hai nc ASEAN duy nht kt thc m phn Hip nh FTA vi EU. Tuy nhin, Xing-ga-po li khng phi l i th cnh tranh ln ca Vit Nam trong lnh vc thng mi hng ha do din mt hng xut khu khc nhau. Xing-ga-po ch yu xut sang EU sn phm ha cht, my mc v thit b vn ti, cc loi hng ha phc v sn xut, trong khi , sn phm xut khu ch lc ca Vit Nam li l dt may, da giy, g, hng nng sn, v.v. i vi cc nc ASEAN khc, tin trnh m phn hin ang tm dng hoc bt u chm hn so vi Vit Nam.

LI TH SO VI CC NC ASEAN

18

Tnh hnh m phn FTA gia EU vi cc nc ASEAN

Bng 02

Tnh hnh m phn (n thng 4/2016)

kt thc ton b m phn vo thng 12/2015

kt thc ton b m phn vo thng 10/2014

m phn tm dng t thng 4/2012

m phn tm dng t thng 4/2014

Va khi ng m phn thng 12/2015

Va kt thc tho lun ti liu khung cho m phn chnh thc thng 4/2016

Nc

Vit Nam

Xing-ga-po

Ma-lay-xi-a

Thi Lan

Phi-lp-pin

In--n -xi-a

Ch trng ln ca c ASEAN v EU l mt FTA gia hai khu vc. thc hin mc tiu ny, EU s tip tc m phn FTA song phng vi tng nc ASEAN trong thi gian ti. Khi mt s lng ng k cc FTA song phng c m phn xong, ASEAN v EU s ly lm nn tng thc hin mt FTA gia hai khu vc. Vi cch tip cn nh vy, vic a s cc nc ASEAN s c FTA vi EU, v k c mt FTA gia c 10 nc ASEAN vi EU, c bn s dn c hin thc ha. Khi , li th v thu nhp khu thp hn, cc c ch to thun li thng mi, v.v. m Hip nh EVFTA to ra v dnh ring cho doanh nghip Vit Nam s khng cn na do doanh nghip cc nc ASEAN cng s c hng nhng c ch tng t trong FTA ca nc h vi EU. Gi s cc nc ASEAN cn li s mt khong

19

3-4 nm na kt thc m phn FTA vi EU v khong 7-10 nm tip theo c hng thu nhp khu 0% khi xut khu sang EU. Nh vy, doanh nghip Vit Nam s c khong thi gian vng t 10 n 14 nm sp ti tip cn, thm nhp v to ch ng vng chc cho hng ha ca mnh trn th trng EU trc khi phi cnh tranh vi hng ha tng t t cc nc ASEAN.

Th hai, s khc bit v c ch thu nhp khu u i gia Hip nh EVFTA v Chng trnh u i thu quan ph cp (GSP) s gip Vit Nam c li th xut khu nht nh.

20

Chng trnh u i thu quan ph cp (GSP) l cng c ca EU h tr cc nc ang pht trin v km pht trin nht xut khu hng ha sang EU d dng hn bng cch gim, min thu nhp khu cho cc hng ha ny.

EU t t ra cc tiu ch (v mc thu nhp, t l hng ha nhp khu, cc tha thun c bit, v.v.) quyt nh mt nc hoc mt nhm sn phm c c hng GSP hay khng. Nc hoc nhm sn phm trng thnh theo cc tiu ch trn s khng c hng GSP na.

GSP

- L c ch n phng ca EU khng n nh do EU s r sot nh k theo tiu ch ring quyt nh mt nc hoc mt mt hng c c hng GSP trong giai on tip theo hay khng

- Ch p dng i vi nhng mt hng cha trng thnh

- Cc sn phm nhy cm ch c gim ch khng c min thu

EVFTA

- L c ch song phng do Vit Nam v EU cng thng nht n nh, khng bn no c rt li v phi thc hin ct gim thu theo ng l trnh cam kt nu Hip nh ang cn hiu lc

- p dng i vi tt c cc mt hng trong biu thu

- Hn 99% hng ha s c min thu hon ton sau l trnh 7 nm

21

Li th v thu nhp khu cho doanh nghip Vit Nam c th hin qua so snh trong 2 nhm nc sau y:

- i vi nhm cc nc ASEAN khng c hng GSP l Bru-ny, Xing-ga-po v Ma-lay-xi-a: 3 nc ny s phi chu thu MFN khi xut khu hng ha vo EU. Theo quy nh ca EU, mc thu GSP c xc nh bng cch gim t mc MFN thm 3,5% i vi thu tnh theo gi hng (thu %) v 30% i vi thu tuyt i. Nh vy, cc sn phm ca Vit Nam s c hng li th so vi Bru-ny, Xing-ga-po v Ma-lay-xi-a t chnh lch v mc thu nhp khu ny. Khi Hip nh EVFTA c hiu lc, chnh lch v thu thm ch cn ln hn.

- i vi cc nc ASEAN cn li: cc nc ny cng c hng chng trnh GSP nh Vit Nam nn trc khi Hip nh EVFTA c hiu lc, c bn Vit Nam khng c li th so snh. Tuy nhin, khi EVFTA bt u c hiu lc v thay th GSP n phng ca EU, Hip nh EVFTA s m bo cho Vit Nam tip cn th trng mt cch bn vng theo l trnh ct gim thu nhp khu ca EU trong Hip nh. EVFTA s thu hp khong cch li th xut khu ca cc nc km pht trin nht trong ASEAN (Cam-pu-chia, Lo v Mi-an-ma) so vi Vit Nam v hin nay cc nc ny c u i min thu hon ton i vi mi mt hng xut khu sang EU theo din u i EBA2.

Ngoi ra, khng ch thu quan, EVFTA cn c cc c ch hiu qu gip xc tin xut khu ca Vit Nam lin quan n hng ro phi thu nh SPS, TBT, th tc hi quan, cng nhn ch dn a l (GI), h tr k thut v xy dng nng lc. Quan trng hn c, t li th u i thu nhp khu cng nh cc c ch to thun li cho xut khu ca Vit Nam mt cch bn vng, n nh so vi cc nc ASEAN khc, EVFTA s to ra nim tin cho cc doanh nghip trong nc v doanh nghip nc ngoi u t m rng, pht trin sn xut ti Vit Nam xut khu sang th trng EU, qua s to ra s chuyn bin tch cc v nng lc v li th cnh tranh trong di hn cho Vit Nam.

2EBA l t vit tt ca Everything but Arms. C ch ny cho php tt c hng ha, tr v kh v n dc, ca cc nc km pht trin nht c min thu hon ton khi xut khu vo EU. Vit Nam khng c hng c ch ny.

22

Theo Hip hi Dt may Vit Nam (Vitas), nm 2015 Vit Nam duy tr kim ngch xut khu vo EU cao hn Cam-pu-chia, c bit khi hin nay Cam-pu-chia vn hng thu sut u i 0% theo chng trnh EBA ca EU, trong khi Vit Nam ch c hng GSP cho nc ang pht trin vi thu sut 9,6%. Vitas khng nh, v trung hn, xt tim lc ca ngnh dt may 2 nc cng nh vic EVFTA s c k kt, ph chun v c hiu lc, th xut khu dt may ca Vit Nam vo EU chc chn s vt tri so vi Cam-pu-chia, hng ti nhng i th cnh tranh ln hn nh n , Th Nh K, Bng-la-t v Trung Quc3.

3Ngun: http://baodautu.vn/xuat-khau-hang-det-may-sang-eu-campuchia-chua-duoi-kip-viet-nam-d40362.html

23

3. TNG QUAN V HIP NH EVFTA

Hip nh EVFTA l mt Hip nh ton din, cht lng cao v m bo cn bng li ch cho c Vit Nam v EU, trong cng lu n chnh lch v trnh pht trin gia hai bn.

Hip nh gm 17 Chng, 2 Ngh nh th v mt s bin bn ghi nh km theo vi cc ni dung chnh l: Thng mi hng ha (gm cc quy nh chung v cam kt m ca th trng); Quy tc xut x; Hi quan v thun li ha thng mi; Cc bin php v sinh an ton thc phm (SPS); Cc ro cn k thut trong thng mi (TBT); Thng mi dch v (gm cc quy nh chung v cam kt m ca th trng); u t; Phng v thng mi; Cnh tranh; Doanh nghip nh nc; Mua sm ca Chnh ph; S hu tr tu; Thng mi v Pht trin bn vng; Hp tc v xy dng nng lc; Php l-th ch.

Hip nh EVFTA c khi ng v kt thc trong bi cnh quan h song phng Vit Nam-EU ngy cng pht trin tt p, c bit trong lnh vc kinh t-thng mi. c im ni bt trong c cu xut nhp khu gia Vit Nam v EU l tnh b sung mnh m, do Hip nh EVFTA c d on s mang li tc ng tch cc cho c Vit Nam v EU, trong ni bt hn c l tc ng v kinh t, c th:

24

V xut nhp khu, cam kt m ca th trng mnh m trong Hip nh EVFTA s l mt c hch quan trng thc y quan h thng mi Vit Nam-EU, gip m rng hn na th trng cho hng xut khu, c bit l nhng sn phm m hai bn c th mnh nh nng sn nhit i, thy sn, dt may, giy dp, g ca Vit Nam v my mc, thit b, phng tin vn ti, cc loi nng sn n i ca EU. Vit Nam v EU s xa b thu nhp khu i vi hn 99% s dng thu. i vi rt t s dng thu cn li, hai bn s dnh cho nhau hn ngch thu quan hoc ct gim thu quan mt phn. y c th coi l mc cam kt cao nht m Vit Nam t c trong cc Hip nh FTA c k kt cho ti nay.

Trong lnh vc u t, cc cam kt nhm m bo mt mi trng u t, kinh doanh ci m, thng thong v minh bch hn trong Hip nh EVFTA s gip thc y lung vn u t cht lng cao vi cng ngh ngun ca EU v c cc i tc khc vo Vit Nam. Vi quy m v tim nng pht trin u t ca EU, Vit Nam c c hi tr thnh a bn trung chuyn, kt ni cho hot ng thng mi v u t ca EU trong khu vc. Li th ny d kin s c pht huy hn na vi vic Cng ng kinh t ASEAN c hnh thnh t cui nm 2015. iu ny s thc y qu trnh chuyn dch c cu kinh t, chuyn i m hnh tng trng theo hng tch cc ca nc ta.

Cc cam kt lin quan n u t, t do ha thng mi dch v, mua sm ca Chnh ph, bo h s hu tr tu, v.v. cng s m ra c hi cho c hai bn tip cn th trng ca nhau, m bo li ch tng th, cn bng. Mt khc, cc cam kt ny cng i hi Vit Nam iu chnh mt s quy nh php lut trong nc. Tuy nhin, v c bn vic iu chnh ny ph hp vi ch trng ci cch th ch, i mi m hnh tng trng, nng cao nng lc cnh tranh ca Vit Nam nn v lu di s mang li tc ng tch cc n qu trnh pht trin ca t nc.

Trong qu trnh m phn Hip nh EVFTA, Vit Nam v EU cng thng nht khun kh cho cc chng trnh hp tc v nng cao nng lc trong cc lnh vc hai bn cng quan tm. Khun kh ny s gip Vit Nam tip tc xy dng h thng php l, h tr trin khai cc cam kt trong Hip nh, nng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip va v nh, v.v. hng ti mc tiu cui cng l tng cng cc hot ng thng mi v u t song phng trn c s hai bn cng c li.

25

Cui cng, vic k kt FTA vi mt i tc pht trin cao nh EU s m ra nhiu c hi tip cn ngun cng ngh hin i, hc hi k nng qun l, nng cao tay ngh, to thm vic lm cho ngi lao ng, gip tng cng an sinh-x hi cho Vit Nam.

Bn cnh nhng c hi trn, Hip nh EVFTA d kin cng t ra nhng thch thc nht nh. i vi doanh nghip Vit Nam, cc thch thc chnh bao gm sc p cnh tranh trn th trng ni a, kh nng p ng cc quy nh v quy tc xut x tn dng u i ca Hip nh, yu cu cao v cht lng hng ha ca th trng EU, kh nng tng cng nng lc khai thc th trng EU trong cc lnh vc khc nh dch v, u t, mua sm ca Chnh ph. i vi cc c quan nh nc, thch thc ln nht chnh l yu cu iu chnh h thng php lut, th ch lin quan thc hin cc cam kt trong Hip nh. Nhng thch thc ny s c nu c th hn trong Phn 3 ca S tay bn c nm bt thm.

Hin nay, Vit Nam v EU ang tp trung r sot php l Hip nh EVFTA. Theo quy nh, sau khi hon tt r sot php l, hai bn s trin khai cc th tc trong nc k kt Hip nh v tip tc lm th tc ph chun ni b Hip nh chnh thc c hiu lc. V pha EU, Hip nh s c dch ra 24 ngn ng chnh thc v phi c Ngh vin chu u cng nh tng nc thnh vin ph chun. Hi ng chu u cng c vai tr nht nh trong qu trnh thm tra php l, chun b k kt v ph chun Hip nh. V pha Vit Nam, cn bo co Chnh ph, Ch tch nc v Quc hi kt qu m phn v kin ngh ph chun Hip nh. Theo mc tiu thng nht, hai bn s n lc hon tt cc th tc ph chun trong thi gian sm nht Hip nh c hiu lc vo nm 2018.

Nguyn B trng B Cng Thng V Huy Hong v Cao y Thng mi EU Cecilia Malmstrm k Tuyn b kt thc m phn Hip nh Thng mi t do Vit Nam-EU ngy 02 thng 12 nm 2015 ti Brc-xen, B.

4. BN L AI - BN CN THAM KHO NHNG G

26

Nh gii thiu trong Li ni u, cun S tay ny nhm mc tiu gip ngi dn, doanh nghip v cc i tng quan tm tm hiu thng tin v Hip nh EVFTA nhanh chng hn thng qua vic gii thiu ngn gn cc quy nh, cam kt m Vit Nam v EU thng nht. Tuy nhin, S tay khng c gi tr din gii cc quy nh ca Hip nh v cng khng th thng tin y , chi tit ton b ni dung ca tng lnh vc c th. Trong khi , vic am hiu tng tn cc quy nh, cam kt trong lnh vc hot

ng ca mnh l rt quan trng v cn thit i vi mi doanh nghip khi m rng u t kinh doanh trong bi cnh hi nhp.

Do , nu khng c iu kin c k ton b Hip nh EVFTA, chng ti khuyn khch cc doanh nghip c cun S tay ny trc, sau tp trung nghin cu cc chng/phn lin quan ca Hip nh. gip nh hng ni dung khi nghin cu Hip nh, doanh nghip c th tham kho theo cc nhm di y:

(i) Doanh nghip hot ng trong lnh vc thng mi hng ha nn c k: Chng i x quc gia v m ca th trng hng ha; Biu cam kt ct gim thu ca Vit Nam v EU; Ph lc v thu xut khu; Ngh nh th v Quy tc xut x; cc Chng Phng v thng mi, Hng ro k thut trong thng mi, cc Bin php v sinh an ton thc phm, Hi quan v thun li ha thng mi, Mua sm ca Chnh ph v cc cam kt m ca th trng mua sm hng ha cng ca Vit Nam v EU, S hu tr tu, Chnh sch cnh tranh, Doanh nghip nh nc, Thng mi v pht trin bn vng.

Cc doanh nghip trong lnh vc t, dc phm v nng lng cn tham kho thm Ph lc v t v ph tng t, Ph lc v Dc phm v trang thit b y t; Chng Hng ro phi thu quan i vi thng mi v u t trong lnh vc nng lng ti to.

(ii) Doanh nghip hot ng trong lnh vc thng mi dch v nn c k: Chng Thng mi dch v, u t v thng mi in t (ni dung di chuyn th nhn phc v mc ch kinh doanh cng c quy nh trong Chng ny); Biu cam kt m ca th trng dch v v phi dch v ca Vit Nam v EU; Chng Mua sm ca Chnh ph v cc cam kt m ca th trng mua sm dch v cng ca Vit Nam v EU; Chng S hu tr tu; Chng Doanh nghip nh nc.

(iii) Cc c quan qun l nh nc cn c k Chng Minh bch ha; Chng Gii quyt tranh chp; Chng v cc iu khon th ch, cc iu khon chung v cc iu khon cui cng; cc ni dung v cc bin php c th lin quan n qun l i x u i, qun l li hnh chnh; Ngh nh th v h tr hi quan v cc chng lin quan n lnh vc qun l ca c quan mnh thc hin ng cc quy nh, cam kt thng nht.

27

28

29

PHN 2 NI DUNG C BN CA HIP NH EVFTA

1. THNG MIHNG HA

Thu nhp khu

Vi l trnh ct gim thu quan nhanh v tng i ton din, Hip nh EVFTA s to ra nhiu c hi th trng mi cho hng xut khu ca c Vit Nam v EU. Theo cam kt, hai bn s xa b thu nhp khu i vi gn 100% s dng thu v kim ngch xut khu cho hng ha ca nhau vi l trnh ti a l 7 nm t pha EU v 10 nm t pha Vit Nam. T l xa b thu nhp khu ca hai bn trong Hip nh EVFTA nh sau:

1.1. THU QUAN

30

31

T l cam kt xa b thu nhp khuBng 03

Cam kt ca EU

Xa b thu quan ngay khi Hip nh c hiu lc

Xa b thu quan sau 7 nm

Xa b thu quan sau 10 nm

T l cn li

Cam kt ca EU

85,6% s dng thu, tng ng 70,3% kim ngch xut khu ca Vit Nam sang EU

99,2% s dng thu, tng ng 99,7% kim ngch xut khu ca Vit Nam sang EU

i vi khong 0,8% s dng thu cn li, EU dnh cho Vit Nam hn ngch thu quan vi thu nhp khu trong hn ngch l 0%4

Cam kt ca Vit Nam

48,5% s dng thu, tng ng 64,5% kim ngch xut khu ca EU sang Vit Nam

91,8% s dng thu, tng ng 97,1% kim ngch xut khu ca EU sang Vit Nam

98,3% s dng thu, tng ng 99,8% kim ngch xut khu ca EU sang Vit Nam

Khong 1,7% s dng thu cn li ca Vit Nam gm cc mt hng c hn ngch thu quan theo cam kt WTO, mt s mt hng c bit c l trnh xa b thu nhp khu di hn 10 nm hoc khng gim dn u (nh thuc l, xng du, bia, CKD)

4Tham kho Bng 07 v cc mt hng nhp khu theo hn ngch thu quan EU dnh cho Vit Nam.

32

V l trnh ct gim thu i vi tng sn phm c th, cc doanh nghip quan tm c th tham kho biu cam kt ct gim thu quan ca Vit Nam v EU trn trang thng tin in t chnh thc ca B Cng Thng: http://portal.moit.gov.vn/fta/.

Ti biu cam kt ct gim thu quan ca Vit Nam v EU, mi dng thu s c mc thu sut c s (base rate) c th v l trnh xa b thu quan cui cng c k hiu A, B3, B5, B7 hoc B10, v.v. ngha v l trnh cam kt ca tng nhm c gii thch trong bng di y:

Cc nhm ct gim/xa b thu nhp khu trong l trnh cam kt ca Vit Nam v EU

Bng 04

K hiu

Thu sut c s

A

B3

B5

B7

B9

Cam kt ca EU

L mc thu sut ban u, lm c s mi nm tip tc ct gim t mc thu . Trong Hip nh EVFTA, Vit Nam v EU thng nht ly mc thu MFN ngy 26 thng 6 nm 2012 lm thu sut c s

Thu sut c s c xa b ngay khi Hip nh c hiu lc

Thu sut c s c xa b sau 4 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

Thu sut c s c xa b sau 6 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

Thu sut c s c xa b sau 8 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

Thu sut c s c xa b sau 10 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

33

B10

B10*, B10**

B10-in quota

B15

A+EP

R75

CKD

TRQ

Thu sut c s c xa b sau 11 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

Thu sut c s c xa b sau 11 ln ct gim theo l trnh c th quy nh trong Hip nh5 , mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

Thu sut c s c xa b sau 11 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc v ch c p dng cho lng nhp khu trong hn ngch

Thu sut c s c xa b sau 16 ln ct gim u, mi nm mt ln, bt u t nm Hip nh c hiu lc

Thu sut c s theo gi tr hng ha (n v %) s c xa b ngay khi Hip nh c hiu lc. Mc thu tuyt i vn c duy tr theo quy nh ca EU v gi tip cn th trng6

Thu sut c s c ct gim theo l trnh c th quy nh trong Hip nh7

L cc dng CKD t. Vit Nam khng cam kt v thu nhp khu i vi cc dng ny m s p thu theo quy nh trong nc

L cc dng thu EU dnh ring hn ngch thu quan cho Vit Nam vi mc thu nhp khu trong hn ngch l 0%8

5Tham kho Ph lc v Ct gim v/hoc xa b thu quan thuc Chng i x Quc gia v M ca Th trng Hng ha. 6Tham kho Ph lc v Ct gim v/hoc xa b thu quan thuc Chng i x Quc gia v M ca Th trng Hng ha.7Tham kho Ph lc v Ct gim v/hoc xa b thu quan thuc Chng i x Quc gia v M ca Th trng Hng ha.8Tham kho lng hn ngch c th trong Bng 07 hoc Ph lc v Ct gim v/hoc xa b thu quan thuc Chng i x Quc gia v M ca Th trng Hng ha.

34

Thu xut khu

Bn cnh cam kt v thu nhp khu, Vit Nam v EU cng cam kt khng nh thu vi hng ha khi xut khu t bn ny sang bn kia, tr mt s bo lu ca Vit Nam, ch yu l khong sn. L do ca vic a ra cam kt ny l hu ht cc nc trn th gii coi vic nh thu xut khu l mt loi tr cp xut khu gin tip, v s lm tng chi ph u vo cho nh sn xut nc nhp khu, dn n gim sc cnh tranh so vi nh sn xut nhng nc sn c ngun nguyn liu u vo ny.

Cam kt c th ca Vit Nam v thu xut khu trong Hip nh EVFTA nh sau:

- Bo lu quyn p dng thu xut khu i vi 57 dng thu, gm cc sn phm: ct, phin, granit, mt s loi qung v tinh qung (st, mng-gan, ng, niken, nhm, ch, km, urani, v.v.), du th, than , than cc, vng, v.v.

35

- Trong s 57 dng thu trn, cc dng thu c mc thu xut khu hin hnh cao s c a v mc 20% trong thi gian ti a l 5 nm; ring qung mng-gan s c gim v 10%; cc sn phm cn li duy tr mc thu MFN hin hnh.

- Vi ton b cc sn phm khc, Vit Nam s xa b thu xut khu theo l trnh ti a l 15 nm.

- Trong giai on 2016-2018, Vit Nam vn tip tc c hng GSP ca EU. Tuy nhin, hin nay Vit Nam l nc c mc thu nhp trung bnh (tuy l trung bnh thp). Sau nm 2018, c kh nng Vit Nam s trng thnh v khng c hng c ch ny na. Do , Hip nh EVFTA l mt gii php rt kp thi, to ra mt c ch n nh, lu di v u i hn cho hng xut khu ca ta vo EU.

- L trnh cam kt ct gim thu nhp khu ca EU nhanh hn Vit Nam (EU cam kt sau 7 nm a thu v 0% i vi 99,2% s dng thu, tng ng 99,7% kim ngch xut khu ca Vit Nam). V tng th, c th ni y l l trnh t do ha thu quan nhanh nht dnh cho Vit Nam trong s cc FTA m Vit Nam kt thc m phn hoc k kt.

1.2. CC BIN PHP PHI THU QUAN

Ngoi cc cam kt v ct gim/xa b thu quan, Chng i x quc gia v M ca th trng hng ha ca Hip nh EVFTA cn bao gm cc nguyn tc c bn p dng trong thng mi hng ha ca WTO nh: i x quc gia (NT), khng p dng hn ch xut khu, nhp khu, minh bch ha th tc cp php nhp khu, cp php xut khu v cc quy nh nhm tng cng tip cn th trng v gim thiu cc ro cn i vi thng mi hng ha gia hai bn nh sau:

(i) Hng tn trang: Sau 3 nm k t khi Hip nh c hiu lc, Vit Nam s cho php nhp khu hng tn trang9 t EU vi mc thu nhp khu v cc loi thu, ph khc nh vi hng mi cng loi. Tuy nhin, v din

9Theo Hip nh EVFTA, hng tn trang l cc hng ha thuc cc Chng: 84, 85, 87 (tr cc loi t, xe my, xe p), 90, phn nhm 9402 ca Bng phn loi hng ha quc t, c cc c tnh, chc nng ging ht, p ng tt c cc yu cu k thut c p dng vi hng mi cng loi v c bo hnh

36

mt hng p dng, Vit Nam loi tr mt s mt hng nh iu ha, t lnh, my in, my git, my may, in thoi, loa, my ghi m, thit b truyn pht sng, my ghi hnh, t nhm trnh gian ln thng mi t nc th ba. V pha EU, hin ti EU khng p dng bt k hn ch no i vi vic nhp khu hng tn trang.

(ii) Hng ti nhp khu sau khi sa cha: Hai bn cam kt khng nh thu nhp khu i vi hng ha ti nhp khu vo nc mnh sau khi tm thi c xut khu sa cha10.

(iii) Tr cp xut khu i vi nng sn: Hai bn cam kt khng p dng tr cp xut khu i vi

10Tham kho nh ngha v sa cha ti iu v Hng sa cha trong Chng i x quc gia v M ca th trng Hng ha.

nng sn xut khu t mt bn sang bn kia nu nng sn c nc nhp khu xa b thu quan.

37

(iv) Yu cu hp php ha lnh s i vi giy t lin quan n th tc xut nhp khu: Cc bn cam kt sau 3 nm k t khi Hip nh c hiu lc s khng yu cu hp php ha lnh s i vi cc giy t phi xut trnh hi quan khi lm th tc xut nhp khu.

(v) Ghi nhn hng ha: i vi hng ha phi nng sn (tr dc phm), Vit Nam cam kt nu quy nh trong nc yu cu bt buc phi c thng tin v nc xut x th Vit Nam s chp nhn vic ghi trn nhn sn phm l Made in EU hoc Sn xut ti EU.

(vi) Cc bin php phi thu theo ngnh: Trong Hip nh EVFTA, Vit Nam v EU thng nht mt s cam kt v cc bin php phi thu trong hai lnh vc t v ph tng t, dc phm v trang thit b y t, c th nh sau:

PH LC V T V PH TNG T

Ph lc ny quy nh vic cng nhn Chng nhn theo nguyn tc ca Hip nh UNECE 195811 ca cc C quan cp chng nhn ca hai bn i vi mt s loi sn phm xe c gii v ph tng.

Ni dung cam kt chnh: Vit Nam s cng nhn cc chng nhn c thc hin theo nguyn tc ca Hip nh UNECE 1958 do cc C quan cp chng nhn ca EU cp i vi mt s loi sn phm xe c gii v ph tng theo h thng tiu chun ca Lin hip quc UNECE. EU s cng nhn chng nhn kiu loi theo UNECE c hiu lc do C quan chng nhn kiu loi ca Vit Nam cp tun theo quyn v ngha v quy nh trong Hip nh 1958 khi Vit Nam l thnh vin ca Hip nh UNECE 1958.

i tng p dng: Cc loi xe v ph tng, thit b c xut x Vit Nam hoc EU, thuc cc Chng: 40, 84, 85, 87 v 94 ca biu phn loi HS 2012 v thuc cc nhm sau y:

- Xe nguyn chic loi M1 (theo phn loi ca UNECE) ch ngi c t 09 ch tr xung bao gm c ch li xe v ph tng, thit b ca cc loi xe ny;

11L mt Hip nh thuc h thng Lin hp quc.

38

- Cc ph tng, thit b ca xe loi M2 (xe ch ngi c s ch ngi nhiu hn 9 ch k c ch ngi li nhng c khi lng ton b ln nht khng qu 5 tn), N3 (xe ch hng c khi lng ton b ln nht qu 12 tn) nu cc quy nh ca UNECE p dng cho loi xe M1 cng p dng cho cc loi linh kin, thit b ca loi M2, N3.

Tiu chun p dng: H thng tiu chun xe c gii ca UNECE. Tuy nhin, trong giai on qu khi UNECE 1958 cha p dng tiu chun ton xe th p dng tiu chun ca EC i vi xe nguyn chic.

L trnh p dng:

(i) i vi xe nguyn chic:

- Vit Nam s thc hin vic cng nhn sau 05 nm k t ngy Hip nh c hiu lc.

- Trong giai on 07 nm tip theo , Vit Nam s cng nhn Giy chng nhn s ph hp ca EC ang cn hiu lc cho xe nguyn chic.

- Khi UNECE c chng nhn kiu loi UNECE cho xe nguyn chic, Vit Nam s la chn mt trong 2 phng n:

+ Cng nhn song song chng nhn theo EC v UNECE; hoc

+ Cng nhn chng nhn theo UNECE.

- Khi Vit Nam l thnh vin ca Hip nh UNECE 1958 v l mt bn k kt ca Chng nhn kiu loi xe nguyn chic quc t UNECE (IWVTA), EU s cng nhn Chng nhn IWVTA do C quan chng nhn kiu loi ca Vit Nam cp ph hp vi cc quyn v ngha v quy nh ti Hip nh UNECE 1958.

(ii) i vi ph tng:

- Vit Nam s thc hin vic cng nhn 03 nm k t khi Hip nh c hiu lc.

- Khi Vit Nam l thnh vin ca Hip nh UNECE 1958, EU s cng nhn Chng nhn kiu loi UNECE c hiu lc do C quan chng nhn kiu loi ca Vit Nam cp ph hp quyn v ngha v quy nh trong Hip nh UNECE 1958 i vi ph tng, thit b thuc din iu chnh ca Ph lc ny.

39

40

41

Ngoi ra, hai bn cng thng nht mt s ni dung khc nh khi lut php khng c quy nh th cc bn khng c cn tr vic a ra th trng cc phng tin, thit b vn ti vi l do cc phng tin, thit b ny c tch hp cng ngh hoc chc nng mi tr khi sn phm c gy hi cho sc khe, an ton v mi trng; c ch trao i thng tin to thun li cho qu trnh cng nhn cc chng nhn, v.v.

PH LC V DC PHM V TRANG THIT B Y T

- Hai bn cam kt: khi xy dng quy chun k thut i vi dc phm v trang thit b y t, s s dng cc tiu chun, thc tin v khuyn ngh quc t lm nn tng cho quy chun ca mnh, c bit l cc tiu chun c xy dng bi T chc Y t Th gii (WHO), T chc Pht trin Hp tc Kinh t (OECD), Hi ngh quc t v Hi ha tiu chun (ICH), Cng c v thanh tra dc v H thng hp tc thanh tra dc (PIC/S), v.v. thc hin cam kt ny, Vit Nam s bi b yu cu dc phm phi c cp php ti EU trong mt khong thi gian nht nh trc khi xin cp php lu hnh ti Vit Nam v cc yu cu lin quan n nghin cu lm sng khc vt qu nhng quy nh ph hp vi thng l quc t (c bit l cc quy nh ca ICH).

- Hai bn cng cam kt minh bch ha cc vn bn quy phm php lut, quy nh, tiu ch v th tc lin quan ti vic nh gi, nim yt gi, bi hon hoc qun l dc phm v thit b y t.

CC CAM KT KHC V DC PHM

Ngoi cc quy nh trong Ph lc v Dc phm v thit b y t nh trn, trong Hip nh EVFTA, Vit Nam v EU cn thng nht mt s cam kt khc lin quan n dc phm nh sau:

(i) Quyn kinh doanh v quyn lin quan: Vit Nam cam kt cho cc doanh nghip c vn u t ca EU Vit Nam c nhp khu dc phm (l cam kt trc y Vit Nam a ra khi gia nhp WTO), tuy nhin sau khi nhp khu ch c bn li cho cc doanh nghip c cp php quyn phn phi (bn bun) dc phm Vit Nam. Vit Nam khng cam kt cho php doanh nghip c vn u t ca EU tham gia bn bun hay bn l dc phm Vit Nam. Tuy nhin, cc doanh nghip ny c php xy dng kho bo qun thuc nhp khu, thc hin nghin cu lm sng/kim nghim m bo dc phm ph hp vi ngi dn Vit Nam, thc hin gii thiu thng tin v thuc nhp khu cho cn b y t ph hp vi quy nh ca Vit Nam.

42

(ii) n b do ko di thi gian cp php lu hnh dc phm: theo quy nh ca mi bn, dc phm c cp bng sng ch mun lu hnh trn th trng thng thng cn c c quan chc nng ca mi bn cp php lu hnh. Theo Hip nh EVFTA, hai bn cam kt nu vic cp php lu hnh chm tr mt cch bt hp l, lm nh hng n thi hn bo h hiu qu ca sng ch (ngha l thi gian khai thc thng mi sn phm trong lc sng ch ang c bo h c quyn b rt ngn li), mi bn s c bin php n b tha ng, hiu qu cho ch s hu bng sng ch . Mt trong nhng gii php n b c th l gia hn thi hn bo h sng ch vi 2 phng n la chn nh sau:

- Phng n 1: Hai bn thng nht khong thi gian 24 thng c quan chc nng ca mt bn a ra phn hi ban u v tnh trng n xin cp php lu hnh thuc l khong thi gian x l n hp l. Trong trng hp sau 24 thng m c quan qun l khng a ra bt c phn hi no v tnh trng ca n m khng c l do chnh ng, thi gian gia hn bo h sng ch s tng ng vi khong thi gian ko di hn 24 thng xem xt h s nh cp trn. Tuy nhin, tng thi gian gia hn bo h sng ch trong mi trng hp s khng vt qu 2 nm.

- Phng n 2: Thi gian gia hn tng ng vi khong thi gian t lc sn phm c np n xin cp bng sng ch ti ngy sn phm c cp giy php lu hnh ln u tin ti mt bn tr i 5 nm (y l cch EU ang p dng). Vic gia hn c tnh t thi im ht hiu lc bo h sng ch theo quy nh v tng thi gian gia hn khng vt qu 5 nm. (iii) Bo mt thng tin v d liu dc phm: Vit Nam v EU cam kt khng tit l v s bo mt cc d liu th nghim b mt hoc d liu b mt khc c np cho c quan chc nng xin cp php lu hnh dc phm hoc nng ha phm. Nu cc thng tin, d liu trn c np cho c quan chc nng ca mt bn sau khi Hip nh EVFTA c hiu lc, trong vng t nht 5 nm k t ngy c quan chc nng cp php lu hnh sn phm cho ngi to ra d liu , khng ngi np n no khc c da vo cc thng tin, d liu np n xin cp php lu hnh cho sn phm ca mnh m khng c s cho php ca ngi u tin np d liu.

43

44

2. QUY TC XUT X

Mi Hip nh thng mi t do c mt quy nh ring v quy tc xut x. Hng ha xut khu ca doanh nghip mun c hng thu sut u i ca Hip nh cn phi p ng c yu cu v quy tc xut x m hai bn thng nht. Doanh nghip c th tham kho cc cam kt v quy tc xut x trong Hip nh EVFTA ti Ngh nh th v Quy tc xut x ca sn phm v cc bin php hp tc hnh chnh. V c bn, cc cam kt trong phn ny gm 2 phn chnh l (i) Cc quy nh chung v quy tc xut x v (ii) Quy tc c th mt hng (PSR).

45

2.1. QUY NH CHUNG V QUY TC XUT X

Cc quy nh v quy tc xut x m Vit Nam v EU thng nht trong Hip nh EVFTA c cc ni dung c bn ging trong cc Hip nh FTA m Vit Nam k kt trc y. Ngoi ra, hai bn thng nht mt s ni dung mi nh sau:

C ch t chng nhn xut x

Bn cnh c ch cp Giy chng nhn xut x (C/O) truyn thng, hai bn thng nht cho php nh xut khu c t chng nhn xut x12.

i vi hng ha xut khu t EU: - Vi l hng c tr gi di 6.000 EUR, bt k nh xut khu no cng c th t chng nhn xut x. - Vi l hng c tr gi trn 6.000 EUR, ch c nh xut khu iu kin (Approved exporters)13 mi c t chng nhn xut x. - Hin nay, EU ang xy dng h thng nh xut khu ng k (Registered exporters) - l h thng cho php nh xut khu ch cn ng k vi c quan c thm quyn l c th t chng nhn xut x. Khi h thng ny hon thin v c p dng, EU s thng bo cho Vit Nam trc khi thc hin.

i vi hng ha xut khu t Vit Nam:

Hin nay, Vit Nam cha chnh thc trin khai c ch t chng nhn xut x14. Trong thi gian ti, khi c th chnh thc p dng c ch ny, Vit Nam s ban hnh quy nh lin quan trong nc v thng bo cho EU trc khi thc hin.

D kin, nh xut khu s t chng nhn xut x trn mt chng t thng mi (v d: ha n thng mi, phiu ng gi, phiu giao hng). Chng t t chng nhn xut x khng phi th hin tiu ch xut x v m HS hng ha nhng phi c ch k ca nh xut khu. Trong trng hp nh xut khu iu kin c ng k vi c quan c thm quyn ca nc xut

12C ch t chng nhn xut x l vic nh xut khu t khai xut x ca sn phm trong b ti liu np cho c quan hi quan ca nc nhp khu thay v phi xin giy chng nhn xut x t cc c quan chc nng.13iu kin c cng nhn l nh xut khu iu kin do mi bn t quy nh. Tham kho iu v Nh nhp khu iu kin trong Ngh nh th v Quy tc xut x ca sn phm v cc bin php hp tc hnh chnh.14Vit Nam ang trin khai th im c ch t chng nhn xut x trong ASEAN.

46

khu v vic chu hon ton trch nhim vi chng t t chng nhn xut x do h pht hnh th khng phi k tn trn chng t .

Thng tin th hin trn Giy chng nhn xut x

Vit Nam v EU nht tr s dng mu C/O EUR 1 l mu chung trong Hip nh EVFTA. Mu EUR 1 yu cu thng tin khai bo n gin hn so vi mu C/O trong cc Hip nh Thng mi hng ha ASEAN (ATIGA) v cc Hip nh FTA gia ASEAN vi cc i tc ngoi khi m Vit Nam k kt. Mt s thng tin nh xut khu c php la chn khai bo hoc khng khai bo nh nh nhp khu, hnh trnh l hng, s ha n thng mi. V ni dung khai bo, hai bn thng nht khng yu cu th hin tiu ch xut x, m s HS ca hng ha trn C/O.

Qu cnh v chia nh l hng ti nc th ba

Hai bn ng cho php hng ha c qu cnh v chia nh ti nc th ba ngoi Hip nh. Trong trng hp , c quan hi quan nc nhp khu c th yu cu nh nhp khu xut trnh cc chng t chng minh hng ha vn nm trong s kim sot ca hi quan nc th ba v khng b thay i xut x, c th l:

- Chng t vn ti nh vn n;

- Chng t v vic nh du, nh s hng ha;

- Chng t chng minh hng ha nh ha n thng mi, hp ng mua bn;

- Chng nhn ca hi quan nc th ba v vic hng ha khng b thay i hoc chng t khc chng minh hng ha vn nm trong s kim sot ca hi quan nc qu cnh hoc chia nh l hng.

47

iu khon Tm dng hng u i

Hai bn ng cho php nc nhp khu c p dng c ch tm dng u i, tc l khng cho php hng ha ca bn kia c hng thu nhp khu u i khi (i) lin tc pht hin gian ln xut x hng ha nhm hng u i; (ii) nc xut khu lin tc khng thc hin ngha v xc minh xut x u i theo ngh ca nc nhp khu hoc khng cho php nc nhp khu vo kim tra xut x hng ha hng u i.

Tuy nhin, nc mun tm dng u i khng c t ng p dng hoc p dng ngay m phi thng qua quy trnh tham vn. Theo , khi c gian ln hoc thiu s hp tc ca nc xut khu, cc c quan hu quan ca hai bn s tin hnh trao i tm bin php khc phc. Nu sau 30 ngy hai bn khng t c ng thun th vn ny s c a ln y ban thc thi Hip nh gii quyt v nc nhp khu ch c p dng tm dng u i nu trong vng 60 ngy khng t c s ng thun ti y ban thc thi Hip nh v bin php gii quyt.

Thi gian p dng tm dng u i: 3 thng v c th gia hn thm 3 thng.

iu khon v Qun l li hnh chnh

iu khon Qun l li hnh chnh quy nh v c ch phi hp gia hai c quan c thm quyn ca Vit Nam v EU nh mt bin php chng gian ln thng mi. C th, khi xy ra li trong vic qun l v p dng cc iu khon theo Hip nh ny cho hng ha xut khu c hng u i ca nc xut khu (li cp C/O c h thng), dn ti thit hi cho nc nhp khu (v d: tht thu thu nhp khu), nc nhp khu s phi hp vi nc xut khu tm bin php x l m khng rng buc trch nhim hoc bin php c th ca nc xut khu.

2.2. QUY TC C TH MT HNG (PSR)

Quy tc c th mt hng l quy tc xc nh xut x i vi tng mt hng ( cp m HS 8 s). Danh mc PSR c Vit Nam v EU xy dng da trn cc tiu ch ch yu l: (i) Gii hn t l nguyn vt liu khng c xut x trong qu trnh sn xut, gia cng; (ii) Tiu ch chuyn i nhm (cp 4 s) v phn nhm (cp 6 s) m s HS ca sn phm cui cng so vi m s HS ca nguyn vt liu tham gia vo qu trnh sn xut; (iii) Cng on gia cng c th; (iv) Cng on gia cng, ch bin thc hin trn nguyn liu c xut x thun ty.

Quy tc c th mt hng i vi mt s nhm sn phm chnh nh sau:

48

NHM HNG NNG NGHIP Do EU c chnh sch bo h mt hng ng, sa trong nc nn EU gii hn t l s dng ng, sa nguyn liu khng c xut x trong qu trnh sn xut mt s mt hng nng nghip. Trong Hip nh EVFTA, hai bn thng nht t l c bn c p dng l 20% vi tng nguyn liu n l v 40% vi cc nguyn liu kt hp so vi trng lng ca sn phm cui cng. i vi mt s mt hng, EU ng linh hot t l 40% ng nguyn liu khng xut x v t l kt hp ng, sa l 50%. Nhn chung, quy tc xut x i vi hng nng nghip trong Hip nh EVFTA cht hn so vi cc FTA m Vit Nam ang tham gia. Bng di y thng k mt s thng tin c th:

49

50

Quy tc c th mt hng i vi mt s sn phm nng nghip

Bng 05

Sn phm

Mt ong(HS 0409)

Rau c qu v cc sn phm rau c qu (HS 07, 08 v 20)

Go (HS 1006)

Ch phm t ng cc, tinh bt (HS 11)

Ru v cc ung c cn

(HS 22)

Thuc l v nguyn liu

thuc l(HS 24)

Quy tc

Quy tc xut x thun ty

Quy tc xut x thun ty i vi rau c qu nguyn liu v c gii hn t l ng khng xut x 20% i vi sn phm ch bin t rau c qu

Quy tc xut x thun ty

Nguyn liu s dng t ng cc, tinh bt, khoai ty, sn phi c xut x thun ty

Nho s dng lm nguyn liu phi c xut x thun ty v t l ng nguyn liu khng xut x l 20%

L thuc l cha ch bin phi c xut x thun ty, l thuc l ch bin ch c s dng ti a 30% nguyn liu khng xut x cng Chng 24 so vi tng nguyn liu Chng 24 c s dng v sn phm thuc l iu phi lm t l thuc l ch bin c xut x hoc gii hn t l nguyn liu khng xut x

51

NHM HNG CNG NGHIP

i vi cc mt hng cng nghip, tiu ch xut x ch yu gm (i) Gii hn t l nguyn vt liu khng xut x; (ii) Chuyn i m s hng ha v (iii) Cng on gia cng, sn xut c th. Trong , hm lng nguyn vt liu khng c xut x (gi tt l VL) c tnh da trn gi xut xng v t l p dng ph bin l 70% (tng ng vi hm lng gi tr khu vc 40% tnh trn gi FOB trong cc FTA m Vit Nam ang tham gia).

NHM HNG THY SN (HS 03 v 16)

- Cc sn phm thuc Chng 03 ca Biu HS: Hai bn thng nht p dng tiu ch xut x thun ty, trong xut x thun ty c ngha l sn phm phi c sinh ra hoc ln ln (born or raised) ti nc xut khu.

- Cc mt hng thuc Chng 16 ca Biu HS: Hai bn thng nht nguyn liu t Chng 03 v 16 c s dng phi c xut x, vi linh hot cho mt hng mc v bch tuc ch bin ca Vit Nam c php cng gp m rng vi cc nc ASEAN hoc s k kt FTA trong tng lai vi EU.

52

Quy tc c th mt hng i vi mt s mt hng cng nghip u tin ca Vit Nam

Bng 06

Sn phm

Nha (HS 39)

Cao su (HS 40)

Giy dp(HS 64)

St thp v sn phm st thp (HS 72, 73)

My mc thit b (HS 84) v dy dn in, thit b in t

(HS 85)

Phng tinvn ti (HS 87)

Quy tc

p dng tiu ch chuyn i nhm hng ha (CTH) hoc VL 50%

p dng tiu ch CTH hoc VL 70%. Ring lp t c v lp t p li p dng tiu ch c th:+ i vi lp t c: ch c php sn xut t lp t c xut x + i vi lp t p li: c php sn xut t lp t c khng xut x

Giy dp phi sn xut t b phn c xut x. i vi cc b phn giy dp th p dng tiu ch CTH

V c bn, bn thnh phm c sn xut t nguyn liu th khng xut x v sn phm st thp c sn xut t bn thnh phm khng xut x, ngoi tr mt s sn phm l mt hng u tin ca hai bn

- Quy tc chung i vi ton b chng l CTH hoc VL 70%- i vi mt s dng hng EU c chnh sch bo h m Vit Nam khng xut khu hoc cng bo h, Vit Nam ng quy tc VL 50% (quy tc cht hn)- ng thi, EU cng ng p dng quy tc Chuyn i phn nhm (CTSH) i vi mt s mt hng m Vit Nam cn nhp khu linh kin, b phn khng xut x sn xut (quy tc lng hn cho Vit Nam)

- t v linh kin t: p dng tiu ch VL 45% - Xe my v linh kin xe my: p dng tiu ch CTH hoc VL 50%

53

G v sn phm g (HS 44 v 94)

p dng tiu ch CTH hoc VL 70%. Tuy nhin, c mt s mt hng g nguyn liu phi p ng cng on gia cng c th

NHM HNG DT MAY (HS 50 N 63)

Hai bn thng nht tiu ch xut x cho sn phm dt may l tiu ch hai cng on, ngha l vi s dng ct may phi c xut x t Vit Nam hoc EU. Tuy nhin, hai bn cng thng nht mt c ch linh hot l cc nh sn xut ca Vit Nam v EU c th nhp khu nguyn liu t cc nc m c Vit Nam v EU cng k kt Hip nh thng mi t do, k c hin ti (VD: Hn Quc) v trong tng lai (VD: Nht Bn, mt s nc ASEAN ang m phn FTA vi EU), sn xut hng dt may v sn phm dt may ny vn c coi l c xut x v do c hng thu nhp khu u i.

54

3. PHNG V THNG MI

Chng v cc bin php phng v thng mi bao gm cc iu khon lin quan n vic s dng cc cng c phng v thng mi truyn thng trong WTO (bao gm cc bin php: chng bn ph gi, chng tr cp v t v). So vi cam kt WTO, Hip nh EVFTA b sung cc quy nh gii hn vic s dng cc cng c ny trnh lm dng v m bo cng bng, minh bch. Cc quy nh ny to ra mi trng kinh doanh n nh v thun li hn cho doanh nghip xut khu.

Nhm tng cng tnh minh bch, EVFTA quy nh ngay sau khi mt bn tin hnh cc bin php tm thi v ngay trc khi c quyt nh cui cng th bn ny phi cung cp cc thng tin c s dng nh gi v a ra quyt nh. Cc thng tin ny cn phi y v c ngha, c cung cp bng vn bn v cho php cc bn lin quan c mt khong thi gian di gp . Cc bn lin quan c c hi c gii trnh trong qu trnh iu tra phng v thng mi.

m bo cng bng, ngoi ba tiu ch ca WTO cho vic khi xng iu tra v p dng bin php chng bn ph gi hoc i khng (c bn ph gi, c thit hi v quan h nhn qu gia vic bn ph gi vi thit hi), EVFTA yu cu cc bn phi xem xt n li ch ca cng chng v cc bn c lin quan (hon cnh ca ngnh sn xut trong nc, li ch ca nh nhp khu, ngi tiu dng). Khi p dng bin php

55

chng bn ph gi hoc i khng, quc gia p dng phi n lc m bo rng mc thu p dng thp hn bin ph gi hay tr cp v ch mc loi b thit hi.

Hip nh EVFTA quy nh mt c ch t v song phng trong thi gian chuyn i l 10 nm k t khi Hip nh c hiu lc. C th, trong trng hp c s gia tng hng nhp khu do ct gim thu quan theo Hip nh v gy ra hoc c nguy c gy ra thit hi nghim trng cho ngnh sn xut trong nc, quc gia nhp khu c php p dng t v bng cch tm ngng p dng cam kt ct gim thu quan theo Hip nh i vi hng ha lin quan, hoc tm tng thu nhp khu tr li mc thu MFN (p dng cho cc thnh vin WTO) hin hnh hay mc thu c s ban u cho m phn (ty theo mc thu no thp hn). Thi hn p dng t v c php l 2 nm, c th gia hn thm nhng ti a khng qu 2 nm. Trong hon cnh khn cp, quc gia nhp khu c th p dng c ch t v nhanh (bin php t v tm thi) trn c s nh gi s b v cc iu kin t v. Bn p dng t v phi tham vn vi bn b p dng t v v mc bi thng tha ng.

56

4. HI QUANV THUN LI HA THNG MI

Hip nh EVFTA quy nh vic tng cng hp tc gia hai bn v hi quan vi mc ch va m bo kim sot hi quan va to thun li cho thng mi, gim thiu chi ph lin quan cho cc doanh nghip tham gia hot ng xut khu, nhp khu. C th, hai bn cam kt khng phn bit i x, n lc n gin ha th tc v chun ha chng t, thit lp knh i thoi hiu qu vi cng ng doanh nghip, thc hin xc nh trc v phn loi thu, tr gi v xut x hng ha, thc y thc thi bo h quyn s hu tr tu trong cc hot ng xut khu, nhp khu, qu cnh v chuyn ti qua bin gii, tng cng kim sot hi quan trn c s qun l ri ro, v.v.

Hip nh EVFTA p dng mt cch tip cn v th tc hi quan v kim sot bin gii theo hng hin i v thn thin vi hot ng thng mi qua bin gii. Hng ti s minh bch v n nh php l cho doanh nghip, Hip nh quy nh:

- Phi ng ti cng khai lut, quy nh, cc th tc hnh chnh v mc ph p dng lin quan ti hi quan v hot ng xut nhp khu;

- C cc u mi lin h cung cp thng tin v tr li thc mc ca doanh nghip;

- Cc khon ph v l ph ch thu mc tng ng vi cc dch v cung cp, khng vt qu chi ph cung cp dch v, khng tnh theo gi tr hng ha, khng c yu cu xc nhn lnh s cc ti liu xut khu, nhp khu hng ha v khng thu ph lnh s;

- Sau 3 nm k t ngy Hip nh c hiu lc, khng yu cu xc nhn lnh s nhp khu hng ha.

57

Vi mc tiu to thun li v tng cng thng mi song phng bng cch ngn chn v gim thiu cc hng ro k thut khng cn thit i vi thng mi, ng thi tng cng hp tc song phng, Chng TBT bao gm cc quy nh c bn lin quan n tiu chun, quy chun k thut, quy trnh nh gi s ph hp, hp tc, tham vn, v.v..., tng t Hip nh TBT ca WTO v cc FTA khc. Ngoi ra, Chng TBT cn bao gm cc iu khon mi (cha c trong cc FTA khc) nh Hu kim, Ghi du v ghi nhn.

V tiu chun: Hai bn khng nh li quyt nh ca y ban TBT ca WTO v cc nguyn tc xy dng tiu chun, hng dn hoc khuyn ngh quc t v khuyn khch hai bn tham gia tch cc vo cc t chc tiu chun ha quc t v khu vc.

V quy chun k thut: Hai bn cam kt s p dng ti a thc hnh qun l tt, c th l nh gi cc phng n qun l v khng qun l trong cc quy chun k thut trn c s cc mc tiu hp php m hai bn theo ui; p dng tiu chun quc t nh ISO, IEC, ITU v Codex khi xy dng quy chun k thut, tr khi cc tiu chun quc t ny khng ph hp hoc khng hiu qu thc hin mc tiu hp php m hai bn theo ui. Hai bn cng cam kt xem xt cng nhn tng ng quy chun k thut.

V quy trnh nh gi s ph hp: Hai bn tha nhn c nhiu c ch to thun li cho vic chp nhn kt qu nh gi s ph hp nh: cng nhn cc t chc nh gi s ph hp, m phn v k kt cc tha thun tha nhn ln nhau kt qu nh gi s ph hp, ch nh cc t chc nh gi s ph hp nc i tc.

5. CC RO CN K THUTTRONG THNG MI (TBT)

58

V minh bch ha: Hai bn cam kt m bo cng khai minh bch v cung cp min ph cc quy chun k thut v quy trnh nh gi s ph hp ban hnh hoc c hiu lc trn cc trang thng tin in t ca hai bn.V hu kim: Hai bn cam kt m bo khng c xung t li ch gia cc c quan hu kim v doanh nghip, m bo hot ng hu kim do c quan c thm quyn thc thi v khng xung t li ch gia chc nng hu kim v chc nng nh gi ph hp ca cc c quan ny.

V ghi du v ghi nhn: Hai bn cam kt khng yu cu vic ng k, ph duyt hoc chng nhn trc i vi nhn hoc du sn phm v coi y l iu kin cho php a sn phm vo lu thng trn th trng trong khi sn phm ph hp vi cc yu cu k thut bt buc, tr khi c nguy hi ti i sng hoc sc khe ca con ngi, vt nui hoc cy trng, mi trng hoc an ton quc gia.

Trong trng hp bn no yu cu doanh nghip phi c m nhn dng duy nht th bn phi cp m cho doanh nghip mt cch kp thi v trn c s khng phn bit i x.

Cc bn cng cam kt chp nhn vic ghi nhn, bao gm c nhn b sung/sa i i vi nhn c thc hin ti cc c s c cp php (v d, ti hi quan hoc kho ngoi quan c cp php ti im nhp khu) nc nhp khu trc khi phn phi hoc bn sn phm.

59

6. CC BIN PHP V SINH AN TON THC PHM (SPS)

WTO cho php cc thnh vin p dng cc bin php SPS nhm mc ch bo v sc khe con ngi, ng vt, thc vt v khng c vn dng cc bin php ny to ra ro cn thng mi. Trong Hip nh EVFTA, Vit Nam v EU thng nht nhng quy tc p dng cc bin php SPS nhm m bo s cn bng gia thc y thng mi v vic bo v sc khe con ngi, ng vt v thc vt trn lnh th ca mi bn.

V tng th, cc iu khon ca Chng c xy dng trn c s cc nguyn tc ca Hip nh SPS ca WTO v cc tiu chun, hng dn, khuyn ngh ca cc t chc xy dng tiu chun quc t. Cc cam kt c th chia thnh 2 nhm chnh:

60

Cc iu khon c bn

Nhm ny gm cc iu khon: Phm vi p dng, Mc tiu, nh ngha, C quan chc nng, v.v. vi ni dung khng nh cc quyn v ngha v ca mi bn theo Hip nh SPS ca WTO. Vit Nam v EU cam kt s p dng cc nguyn tc ca WTO trong xy dng, p dng hoc cng nhn bt k mt bin php SPS no.

Cc iu khon to thun li thng mi

Ngoi cc iu khon c bn trn, Chng SPS cn bao gm mt s iu khon to thun li cho thng mi hai bn, c th:

(i) Danh sch doanh nghip p ng yu cu

Hip nh EVFTA cho php mi bn thit lp Danh sch cc doanh nghip xut khu hng nng thy sn, thc phm p ng yu cu v v sinh an ton thc phm gi cho bn kia. Danh sch ny gm tn cc doanh nghip km theo m s tng ng vi mt hng xut khu do c quan qun l nh nc cp. Hai bn cng thng nht mt ph lc v quy trnh chp thun cc doanh nghip iu kin a vo Danh sch trn c s cc tiu chun v hng dn quc t.

Nhng doanh nghip Vit Nam c tn trong Danh sch ny s c xut khu hng ha tng ng vi m s c cp sang th trng EU m khng phi qua khu thanh tra doanh nghip. Tuy nhin, doanh nghip c th b a ra khi Danh sch nu c quan qun l ca EU pht hin quy trnh nui trng, ch bin, ng gi, v.v. khng p ng quy nh kim dch trong cc cuc thanh tra nh k.

(ii) Cng nhn tng ng

Trong cc Hip nh FTA, cc bn tha thun th tc cng nhn tng ng i vi cc bin php SPS do mi bn p dng nhm gim bt ro cn v kim dch i vi hng nng thy sn, thc phm xut khu t bn ny sang bn kia. Theo th tc ny, bn nhp khu s cng nhn cc bin php SPS ca bn xut khu l c hiu qu tng ng vi bin php SPS ca nc mnh nu bn xut khu chng minh c cc bin php SPS ca mnh t c mc bo v sc khe con ngi, ng vt, thc vt tng ng vi bin php SPS ca nc nhp khu.

61

Trong khi mt s FTA khng quy nh thi hn xem xt cng nhn tng ng, to thun li cho vic xut nhp khu nng, thy sn v thc phm cho doanh nghip hai bn, Hip nh EVFTA quy nh rt ngn thi hn xem xt cng nhn tng ng l 3 thng so vi quy nh ca WTO (6 thng) k t lc nhn c ngh.

(iii) Quy nh linh hot i vi bin php SPS do EU ban hnh m Vit Nam kh p ng:

WTO cho php cc thnh vin ban hnh cc bin php SPS vi tiu chun cao nhm bo v sc khe con ngi v ng, thc vt min l da trn c s khoa hc (khng nhm mc ch bo h). Vi cc nc ang pht trin nh Vit Nam, vic p ng cc tiu chun cao cc nc c trnh pht trin nh Hoa K, EU, Nht Bn hng ha c th vo c cc th trng ny l tng i kh khn.

to thun li cho vic xut khu hng ha ca Vit Nam sang th trng EU, Hip nh EVFTA quy nh Vit Nam c chn 1 trong 3 gii php sau nu gp kh khn trong vic p ng mt bin php SPS ca EU:

- EU dnh cho Vit Nam mt khong thi gian qu tun th bin php ny;

- Vit Nam xut mt bin php SPS tng ng v ngh EU xem xt cng nhn;

- EU dnh h tr k thut gip Vit Nam dn p ng c bin php ny.

62

7. THNG MI DCH VV U T

Hip nh EVFTA hng ti vic to ra mt mi trng u t v kinh doanh minh bch, thng thong v thun li cho cc nh u t v doanh nghip ca hai bn. hin thc ho mc tiu ny, Vit Nam v EU i xa hn cam kt v dch v v u t m mi bn phi thc hin trong khun kh WTO.

Cam kt thng mi dch v v u t trong Hip nh EVFTA gm:

- Cc ngha v v khun kh qun l chung p dng cho c hai bn: c quy nh trong phn li vn ca Hip nh v s c gii thiu trong phn ny;

- Cc ngha v m ca th trng c th ca mi bn: c quy nh trong cc Biu cam kt c th l Ph lc ca Hip nh v s c gii thiu trong Phn 315.

Mc d c nhiu cam kt i xa hn Hip nh chung v thng mi dch v (GATS) v Hip nh v Cc bin php u t lin quan n thng mi (TRIMs) ca WTO tc l mc WTO cng, cam kt v thng mi dch v v u t trong EVFTA vn c xy dng theo cch tip cn chn cho ca Hip nh GATS nhm gip cng ng doanh nghip d dng tip cn. Theo , hai bn ch cam kt cc ngnh/phn ngnh dch v c lit k trong Biu cam kt c th ca mnh. Vi nhng ngnh/phn ngnh dch v khng c lit k trong Biu cam kt c th, hai bn khng cam kt ngha v c th no, ngoi tr cc ngha v chung.

15Tham kho thng tin ti mc 2, Phn 3 ca S tay.

63

7.1. CC NGHA V CHUNG

Vit Nam v EU cam kt cc ngha v chung v thng mi dch v v u t trong khun kh Hip nh EVFTA, bao gm:

Tip cn th trng:

i vi nhng ngnh/phn ngnh lit k trong Biu cam kt c th, tr trng hp c bo lu c ghi r trong Biu cam kt, hai bn cam kt khng p dng cc hn ch lin quan n: (i) s lng doanh nghip c php tham gia th trng; (ii) tr gi giao dch; (iii) s lng hot ng; (iv) vn gp ca nc ngoi; (v) hnh thc ca php nhn; v (vi) s lng th nhn c tuyn dng.

i x quc gia:

i vi nhng ngnh/phn ngnh lit k trong Biu cam kt c th, hai bn cam kt dnh cho dch v v nh cung cp dch v/khon u t v nh u t ca nhau s i x khng km thun li hn so vi s i x dnh cho dch v v nh cung cp dch v/khon u t v nh u t tng t ca mnh, tr trng hp c quy nh khc trong Biu.

i x ti hu quc:

Hai bn cam kt dnh cho dch v v nh cung cp dch v/khon u t v nh u t ca nhau s i x khng km thun li hn so vi s i x dnh cho dch v v nh cung cp dch v/khon u t v nh u t tng t ca mt bn th ba theo mt FTA khc m bn ang m phn cng thi im vi Hip nh EVFTA16 (ngoi tr cc Hip nh ni khi ca ASEAN v EU). Cc lnh vc thng tin, truyn thng; vn ha, th thao v gii tr; vn ti hng khng v cc thng quyn hng khng; thy sn v nui trng thy sn; lm nghip v sn bt; khai thc m v du kh khng phi p dng ngha v ny.

Cc yu cu hot ng:

i vi nhng ngnh/phn ngnh lit k trong Biu cam kt c th, hai bn cam kt khng p dng cc yu cu hot ng sau:

16Bao gm Hip nh i tc xuyn Thi Bnh Dng (TPP).

64

- Quy nh t l hoc mc xut khu nht nh i vi hng ha hoc dch v;

- Quy nh t l hoc mc ni a ha nht nh;

- Mua, s dng, hoc dnh u i cho hng ho sn xut trong lnh th ca mnh, hoc phi mua hng ho t cc th nhn hoc php nhn trong lnh th ca mnh;

- Rng buc s lng hoc gi tr nhp khu vi s lng hoc gi tr xut khu hoc ngun thu ngoi t gn vi khon u t;

- Hn ch vic bn hng ha hoc dch v c sn xut hoc cung ng trn lnh th ca mnh thng qua rng buc vic bn hng vi s lng hoc gi tr xut khu hoc cc khon thu t ngoi t;

- Chuyn giao cng ngh, quy trnh sn xut, hoc mt kin thc c quyn khc cho mt th nhn hoc doanh nghip trong lnh th ca mnh; hoc

- Cung cp c quyn cc hng ho hoc dch v c sn xut hoc cung ng trn lnh th ca mnh cho mt th trng khu vc c th hoc cho th gii.

Bo h u t:

Hip nh EVFTA s thay th cc Hip nh khuyn khch v bo h u t song phng hin nay gia Vit Nam v cc Thnh vin EU.

Ni dung bo h:

Hai bn cam kt s dnh s i x cng bng, bnh ng, bo h an ton v y cc khon u t v nh u t ca nhau, c th: cam kt bi thng thit hi ph hp cho nh u t ca bn kia tng t nh nh u t trong nc hoc ca bn th ba trong trng hp b thit hi do chin tranh, bo lon, v.v., ng thi p dng cc quy nh cht ch trong trng hp tc quyn s hu ca nh u t (i km vi quy nh v bi thng) to s tin cy, an tm cho cc nh u t. Cc nh u t cng c php chuyn tin, th quyn theo quy nh ca Hip nh.

65

17i vi Vit Nam, quy nh ny s c hiu lc sau 5 nm k t ngy Hip nh c hiu lc hoc trong mt thi gian di hn do y ban Thng mi thng nht.

Gii quyt tranh chp trong u t:

Trong trng hp c tranh chp pht sinh gia nh nc v nh u t, hai bn thng nht u tin gii quyt tranh chp mt cch thin ch thng qua m phn v ha gii.

Trong trng hp khng th gii quyt tranh chp thng qua tham vn v ha gii th mi s dng n c ch gii quyt tranh chp c quy nh trong Hip nh ny. Theo , Vit Nam v EU thng nht thit lp mt c ch gii quyt tranh chp gm hai cp l s thm v phc thm. Thnh vin ca c ch gii quyt tranh chp u t ny do y ban Thng mi EVFTA ch nh, c gi l thm phn v hot ng theo nhim k thng thng l 4 nm v c th c ch nh thm 1 nhim k.

Cp s thm gm 9 trng ti, cp phc thm gm 6 trng ti, trong 1/3 c quc tch Vit Nam, 1/3 c quc tch cc nc thnh vin EU v 1/3 cn li c quc tch cc quc gia bn ngoi. y ban hn hp EVFTA c th quyt nh tng hoc gim s trng ti (theo bi s ca 3). Cc thm phn c tr ph duy tr m bo tnh n nh ca h thng cng nh m bo cc thm phn sn sng tham gia xt x khi c ch nh.

V th tc phc thm, trong vng 90 ngy k t khi c phn quyt s thm, cc bn tranh chp c quyn khng co ln c quan phc thm xem xt li v vic. Thi gian xt x phc thm thng thng khng qu 180 ngy.

Phn quyt ca c quan phc thm v phn quyt ca Ta trng ti s thm nu khng b khng co trong vng 90 ngy k t ngy ban hnh c coi l phn quyt cui cng, cc bn tranh chp khng c quyn khng co na. Hai bn s cng nhn phn quyt cui cng c gi tr tng ng nh phn quyt ca Ta n nc mnh17. Vic thi hnh phn quyt c thc hin theo php lut ca quc gia ni phn quyt c thi hnh.

Hai bn thng nht nu cng tham gia vo mt Hip nh thnh lp c ch gii quyt tranh chp a phng v u t hoc c ch phc thm a phng v u t th c th chm dt vic thc hin h thng c quan gii quyt tranh chp u t song phng theo Hip nh ny.

66

7.2. KHUN KH QUN L CHUNG

Quy nh trong nc:

Hai bn cam kt nguyn tc chung v cp php u t v bng cp chuyn mn. C th, cc th tc v iu kin cp php s da trn cc tiu ch r rng, khch quan v minh bch, c cng b trc ngi dn, cc bn lin quan c th tm hiu. Cc quy trnh, quyt nh ca c quan qun l trong qu trnh cp php s n gin nht c th, khng thin v v mang tnh c lp.

Cng nhn ln nhau:

Hip nh EVFTA cho php cc c quan hu quan ca hai bn phi hp a ra khuyn ngh v cc tha thun cng nhn ln nhau v bng cp, kinh nghim chuyn mn hai bn xem xt vic m phn cc tha thun ny.

Mt s quy nh qun l i vi mt s ngnh dch v c th: Dch v bu chnh:

Hai bn thng nht s p dng cc bin php ph hp ngn chn cc nh cung cp li dng v tr thng lnh th trng c cc hnh vi phn cnh tranh. C quan qun l dch v bu chnh cng cn tch bit vi cc nh cung cp dch v bu chnh.

Dch v vin thng v mng vin thng:

C quan qun l vin thng cn tch bit, khng ph thuc vo cc nh cung cp dch v vin thng. Nu c quan qun l Nh nc ca bn no s hu hoc kim sot cc doanh nghip cung cp mng vin thng hoc dch v vin thng th bn s m bo cc quyt nh v bin php ca c quan qun l vin thng i vi cc doanh nghip s khng to ra s phn bit i x, gy bt li ng k cho cc i th cnh tranh.

Dch v ti chnh:

Hai bn ra cc nguyn tc cho cc quy nh qun l i vi dch v ti chnh. Ni dung cc quy nh bao gm: phm vi dch v ti chnh, cc ngoi l v l do thn trng, minh bch ha, dch v ti chnh mi (m bo i x bnh ng gia nh cung cp dch v trong nc v nh cung cp dch

67

v nc ngoi), cho php x l d liu bn ngoi lnh th (sau 2 nm k t khi Hip nh c hiu lc, mi bn s cho php cc nh cung cp dch v ti chnh ca bn kia chuyn thng tin qua bin gii x l d liu), v.v.

Dch v vn ti bin quc t:

Hai bn ra cc nguyn tc v t do ha dch v vn ti bin quc t, bao gm nguyn tc tip cn khng hn ch i vi th trng vn ti bin quc t trn c s thng mi v khng phn bit i x, dnh i x quc gia cho tu mang c ca bn kia trong vic tip cn cng, s dng c s h tng v cc dch v h tr vn ti bin, ph v l ph, dch v hi quan, tip cn cu cng bc xp hng.

68

8. DI CHUYN TH NHN

p ng nhu cu v ngun nhn lc c k nng phc v hot ng u t, kinh doanh ca cc nh u t v doanh nghip trong nc cng nh cc doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi, Vit Nam v EU cam kt to thun li cho s di chuyn ca cc nhm i tng th nhn sau:

Ngi di chuyn trong ni b doanh nghip v khch kinh doanh:

i vi cc ngnh/phn ngnh dch v hoc phi dch v m mt bn cho php thnh lp doanh nghip ti nc mnh, bn s:

- Cho php ngi qun l, gim c iu hnh hoc chuyn gia c thu bi php nhn ca bn kia hoc chi nhnh ca php nhn hoc l cng s ca php nhn t nht mt nm tnh n ngy np n c nhp cnh v lu tr tm thi trong khong thi gian n 3 nm18 lm vic trong doanh nghip ca php nhn ti lnh th nc mnh;

- Cho php cn b lun chuyn o to - l ngi c tuyn dng chnh thc bi php nhn ca bn kia t nht 1 nm tnh n ngy np n v c bng i hc - c c nhp cnh v lu tr tm thi n 1 nm19 lm vic trong doanh nghip ca php nhn ti lnh th nc mnh v mc ch pht trin ngh nghip hoc o to v k nng hoc cc phng php kinh doanh. Tuy nhin, cam kt ny ch p dng i vi Vit Nam sau 3 nm k t khi Hip nh c hiu lc.

18i vi EU: Thi hn cho php nhp cnh v lu tr tm thi c hiu l trong bt k khong thi gian mi hai thng no.19i vi EU: Thi hn cho php nhp cnh v lu tr tm thi c hiu l trong bt k khong thi gian mi hai thng no.

69

- Cho php khch kinh doanh (th nhn gi v tr cp cao trong php nhn ca bn kia v chu trch nhim cho vic thit lp mt doanh nghip ca php nhn ti lnh th nc mnh) c nhp cnh v lu tr tm thi trong khong thi gian n 90 ngy20.

Hai bn cng cam kt khng duy tr cc hn ch v tng s th nhn m mt nh u t c th tuyn dng vi t cch khch kinh doanh v ngi di chuyn trong ni b doanh nghip di hnh thc hn ngch s lng hoc yu cu v kim tra nhu cu kinh t v cc hn ch phn bit i x tr khi c quy nh khc trong Biu cam kt c th v di chuyn th nhn ca mnh.

Ngi cho bn kinh doanh:

i vi cc ngnh/phn ngnh dch v hoc phi dch v m mt bn cho php thnh lp doanh nghip ti nc mnh hoc cho php cung cp dch v qua bin gii v theo cc iu kin quy nh ti Biu cam kt c th v di chuyn th nhn ca mnh, bn s cho php ngi cho bn kinh doanh - l ngi i din cho mt nh cung cp dch v hoc hng ha ca bn kia c nhp cnh v lu tr tm thi trong khong thi gian n 9021 ngy tm kim c hi m phn/tho thun vic bn dch v hoc hng ha cho nh cung cp .

Ngi cung cp dch v theo hp ng:

Hai bn cam kt cho php ngi cung cp dch v theo hp ng ca nhau, nu p ng cc iu kin chung (c bng i hc hoc tng ng, c bng cp chuyn mn ph hp theo quy nh nc tip nhn, c t nht 5 nm kinh nghim chuyn mn, tham gia vo vic cung cp dch v tm thi vi t cch l ngi lm vic cho mt php nhn cung cp cc dch v t nht 2 nm tnh n ngy np n vi hp ng cung cp dch v khng qu mi hai thng) v cc iu kin ring (hn ch s lng th nhn cn thit thc hin hp ng, hn ch v s lng th nhn theo hnh thc kim tra nhu cu kinh t) quy nh ti Biu cam kt c th v di chuyn th nhn ca mnh, c php nhp cnh v lu tr tm thi ti lnh th nc mnh trong mt giai on cng gp khng qu 6 thng22 hoc thi hn ca hp ng, ty thi hn no ngn hn cung cp cc dch v sau:

20i vi EU: Thi hn cho php nhp cnh v lu tr tm thi c hiu l trong bt k khong thi gian mi hai thng no. 21i vi EU: Thi hn cho php nhp cnh v lu tr tm thi c hiu l trong bt k khong thi gian mi hai thng no.22i vi EU: Thi hn cho php nhp cnh v lu tr tm thi c hiu l trong bt k khong thi gian mi hai thng no.

70

- Dch v kin trc;

- Dch v quy hoch th v kin trc cnh quan th;

- Dch v t vn k thut;

- Dch v t vn k thut ng b;

- Dch v my tnh v cc dch v lin quan;

- Dch v gio dc bc cao (ch i vi dch v do t nhn cung cp);

- Dch v o to ngoi ng;

- Dch v mi trng.

Ngoi ra, sau 5 nm k t khi Hip nh c hiu lc, hai bn s r sot v xem xt kh nng cam kt i tng chuyn gia c lp - l ngi tham gia vo vic cung cp mt dch v theo hnh thc t doanh ca mt bn, k kt hp ng trc tip vi ngi tiu dng cui cng cung cp dch v ti bn kia.

71

9. THNG MI IN T

pht trin thng mi in t gia Vit Nam v EU, gp phn to thm c hi thng mi trong nhiu lnh vc, hai bn cam kt khng nh thu nhp khu i vi giao dch in t. ng thi, hai bn cam kt hp tc trong lnh vc ny thng qua vic duy tr i thoi v cc vn qun l c t ra trong thng mi in t gm:

- Cng nhn cc chng th ca ch k in t c cung cp ra cng cng v to thun li cho cc dch v chng thc qua bin gii;

- Trch nhim ca cc nh cung cp dch v trung gian trong vic truyn dn hay lu tr thng tin;

- ng x vi cc hnh thc lin lc in t trong thng mi khng c s cho php ca ngi nhn (v d: th in t cho hng, qung co);

- Bo v ngi tiu dng khi tham gia giao dch in t;

- Cc vn khc lin quan n pht trin thng mi in t.

Hai bn cng s hp tc trao i thng tin v quy nh php lut trong nc v cc vn thc thi lin quan.

72

10. MUA SM CA CHNH PH(MUA SM CNG)

Mua sm ca Chnh ph, hay cn gi l Mua sm cng, trong cc Hip nh thng mi t do l mt ni dung cn kh mi m i vi Vit Nam. Hin nay, Vit Nam mi ch cam kt ni dung ny trong Hip nh EVFTA v Hip nh i tc xuyn Thi Bnh Dng (TPP) do y l hai hip nh th h mi, hip nh ca th k 21 vi ni dung ton din, bao gm c cc lnh vc phi truyn thng bn cnh cc ni dung truyn thng nh hng ha, dch v, u t, v.v. Tuy nhin, trn bnh din quc t, mua sm ca Chnh ph v vic m ca th trng ny c nhiu nc quan tm, m phn. Hip nh Mua sm ca Chnh ph (GPA) trong WTO cng c k kt t nm 1994.

Cam kt trong lnh vc mua sm ca Chnh ph m Vit Nam v EU thng nht nhm tng cng tnh minh bch, hiu qu ca mua sm cng, bo m chi tiu hiu qu ngn sch Nh nc. Chng Mua sm ca Chnh ph trong Hip nh EVFTA gm 2 phn chnh l:

- Cc quy nh chung v quy tc, th tc p dng trong qu trnh la chn nh thu (s c gii thiu trong phn ny); v

- Cam kt m ca th trng mua sm ca Chnh ph ca Vit Nam v EU23.

Trong cc Hip nh, thut ng Mua sm ca Chnh ph (Government Procurement) hoc Mua sm cng (Public Procurement) c s dng ni n qu trnh mt c quan mua sm s dng hoc mua hng ha, dch v phc v mc ch cng m khng nhm (i) bn hay bn li mang tnh thng mi, (ii) s dng sn xut hoc cung ng hng ha, dch v v mc ch bn hay bn li mang tnh thng mi. Ti Vit Nam, qu trnh ny thng c gi l u thu. V c bn, hai thut ng ny khng khc nhau v ngha. Trong Hip nh EVFTA, thut ng c dng l Mua sm ca Chnh ph.

23Tham kho thng tin ti Mc 3, Phn 3 ca S tay.

73

Cc ni dung cn lu v quy tc, th tc la chn nh thu

Nguyn tc i x quc gia v khng phn bit i x:

- Cc nh thu n t cc nc thnh vin EU hoc cc nh thu trong nc c vn u t t cc nc EU phi c i x cng bng, tng t nh cc nh thu ca Vit Nam (EU cng c i x tng t vi cc nh thu n t Vit Nam).

- Trong trng hp cng l nh thu ni a, cc nh thu s dng hng ha, dch v t cc nc EU cng phi c i x cng bng, tng t nh cc nh thu s dng hng ha, dch v ca Vit Nam.

Cc gi thu thuc phm vi iu chnh:

Nh ni trn, mua sm ca Chnh ph l cc hot ng mua sm hng ha, dch v phc v mc ch cng ca cc c quan do Nh nc qun l. Tuy nhin, khng phi tt c cc gi thu do c quan Nh nc lm ch u t u phi tun th cc quy nh trong Chng Mua sm ca Chnh ph. Vic mt gi thu c thuc phm vi iu chnh ca Chng hay khng c xc nh trn c s ba tiu ch:

- Gi tr gi thu;

- C quan mua sm;

- Hng ha, dch v cn mua sm.

Ni dung tr li cho ba cu hi trn c nu c th trong bn cho m ca th trng mua sm ca Chnh ph ca mi bn, c gii thiu trong Mc 3, Phn 3 ca S tay.

Ngoi l: Ngoi cc gi thu thuc phm vi iu chnh nh trn, Chng Mua sm ca Chnh ph cng quy nh mt s trng hp ngoi l m cc gi thu khng phi tun th cc quy nh ca Chng, c th nh sau:

- Cc hot ng mua hay thu t, cc cng trnh hin hu hoc bt ng sn khc, hoc cc quyn lin quan;

- Cc tha thun khng mang tnh hp ng hoc mt s hnh thc h tr (nh tha thun hp tc, vin tr khng hon li, tr cp, cc khon vay, u i ti chnh, v.v.);

74

- Mt s hot ng lin quan n chc nng ti chnh ca Nh nc (mua dch v lu k hoc y thc ti chnh, thanh ton n v qun l i vi cc t chc tn dng, mua bn v phn b n cng, tri phiu chnh ph, v.v.);

- Cc hp ng tuyn dng trong khu vc cng;

- Cc gi thu c thc hin trong khun kh h tr quc t, gm c vin tr pht trin hoc gi thu c ti tr, h tr ca nc ngoi c yu cu p dng cc quy trnh, iu kin u thu c th khc;

- Cc hot ng cn thit nhm bo v an ninh quc gia hoc quc phng;

- Cc bin php cn thit bo v o c, trt t hay an ton x hi; bo v cuc sng hoc sc khe ca con ngi, ng thc vt; bo v quyn s hu tr tu; lin quan ti hng ha hoc dch v ca ngi khuyt tt, cc t chc nhn o, cc t chc phi li nhun hoc nhn o hoc ca lao ng t nhn.

Khuyn khch s dng phng tin in t trong u thu:

Vit Nam v EU thng nht s to iu kin t chc u thu thng qua phng tin in t, gm cng b thng tin gi thu, ng ti cc thng bo v h s mi thu, tip nhn h s d thu v s dng u thu in t nu ph hp.

Quy tc, th tc u thu:

Ngoi ra, trong Chng Mua sm ca Chnh ph, Vit Nam v EU cng thng nht cc quy tc, quy trnh u thu mang tnh minh bch cao nh cc thng tin cn c v vic ng ti thng bo mi thu, iu kin tham d thu, quy nh khi s dng u thu hn ch v ch nh thu, thng tin cn c trong h s mi thu, thi gian chun b h s d thu, quy tc x l h s d thu v trao hp ng, cng b kt qu la chn nh thu, cc quy nh v cng b thng tin, gii quyt kin ngh, v.v. V c bn, cc ngha v ny tng ng vi Hip nh Mua sm Chnh ph trong WTO. Vi mt ngha v kh hn nh ng ti thng bo mi thu, yu cu c y thng tin theo quy nh trong thng bo mi thu, cng b thng bo tm tt bng ting Anh, quy nh v thi hn np h s d thu, p dng c ch gii quyt tranh chp, v.v. Vit Nam c l trnh t 05 n 10 nm k t khi Hip nh c hiu lc chun b thc hin ngha v. Ngoi ra, EU cng cam kt h tr k thut cho Vit Nam thc thi mt s ngha v trong Chng Mua sm Chnh ph.

75

76

S hu tr tu (SHTT) thng l mt ni dung kh khn i vi cc nc c trnh pht trin thp trong m phn cc FTA th h mi nh Hip nh EVFTA. Tuy nhin, y cng l ni dung quan trng, l yu cu bt buc c th c c FTA vi cc i tc nh EU, Hoa K, v.v. Trong EVFTA, cng nh cc Hip nh FTA khc EU k kt, tiu chun bo h quyn SHTT mc cao nhng c linh hot ph hp vi trnh pht trin ca Vit Nam. Ngoi ra, vic p dng cc tiu chun bo h quyn SHTT trong EVFTA cng l iu kin quan trng thu ht vn u t cht lng cao t cc doanh nghip EU v cc nc khc, c bit l i vi cc d n cng ngh cao, c chuyn giao cng ngh.

11.1. NI DUNG CAM KT

H thng lut php hin hnh v SHTT ca Vit Nam v EU u da trn c s cc quy nh ca Hip nh TRIPs ca WTO. V vy, nhn chung, php lut Vit Nam tng thch vi a s cc cam kt v SHTT trong Hip nh EVFTA. Ngoi cc cam kt ny, Hip nh c nhng quy nh mi nh sau:

V quyn tc gi v quyn lin quan: Vit Nam cam kt s gia nhp Hip nh v Quyn tc gi (WCT) v Hip c v Biu din v Bn ghi m (WPPT) ca T chc S hu Tr tu Th gii (WIPO) trong vng 3 nm k t khi Hip nh EVFTA c hiu lc. Hip nh EVFTA quy nh thi hn bo h ko di t nht 50 nm v bo h c quyn ca ngi biu din trong sao chp, phn phi, cng b, pht sng n cng chng cuc biu din nh hnh.

11. S HU TR TU

77

V nhn hiu: hai bn cam kt p dng th tc ng k thun li, minh bch, bao gm vic thit lp mt c s d liu in t cng khai v cc h s ng k nhn hiu, ng thi cho php thu hi nhn hiu ng k nhng khng s dng thc t trong vng t nht 5 nm.

V kiu dng cng nghip: Vit Nam cam kt s gia nhp Tha c La Hay v ng k quc t kiu dng cng nghip (1999) trong vng 2 nm k t khi Hip nh EVFTA c hiu lc v s bo h kiu dng cng nghip vi thi hn t nht 15 nm.

V thc thi: Hip nh EVFTA c quy nh v kim sot ti bin gii nu pht hin hng xut khu c du hiu vi phm quyn SHTT.

11.2. CH DN A L

Do cc thnh vin EU c truyn thng sn xut hng lot nng sn, thc phm c cht lng c trng theo vng nh ru vang Bordeaux, pho-mt Mozzarella, gim bng Parma, v.v., nn EU c ch bo h cao i vi ch dn a l (GI) v rt ch trng ni dung ny trong m phn cc FTA. V phn mnh Vit Nam cng c quy nh php lut v bo h i vi ch dn a l v c mt s ch dn a l c bo h, em li gi tr cao hn cho ngi sn xut nng sn, thc phm ca mt s a phng.

Theo Hip nh EVFTA:

- Vit Nam cam kt cng nhn v bo h 169 ch dn a l ca 28 nc EU (ch yu l ru v thc phm). Trong s ny, c hai GI ca Anh l ru ut-ky (Scotch Whisky) v c hi (Scottish Farmed Salmon). Sau s kin

78

Brexit, d kin GI Scottish Farmed Salmon s khng c Vit Nam bo h theo Hip nh EVFTA na. Scotch Whisky c ng k v bo h GI Vit Nam trc khi m phn Hip nh EVFTA nn khng b nh hng.

- EU cam kt bo h 39 ch dn a l ca Vit Nam l cc mt hng nng sn, thc phm ni ting v c tim nng xut khu cao nh tr Mc Chu, c ph Bun Ma Thut, v.v.

Cam kt v ch dn a l s to iu kin cho vic khng nh thng hiu cho cc loi hng ha trn ti th trng hai bn. Hai bn cng thng nht mt c ch cho php b sung cc ch dn a l mi trong tng lai.

11.3. I X TI HU QUC (MFN)

Khc vi vic coi cc u i trong thng mi hng ha v dch v trong khun kh cc FTA l trng hp ngoi l ca nguyn tc MFN (cc thnh vin trong mt FTA c th dnh cho nhau u i trong lnh vc hng ha v dch v m khng b coi l vi phm nguyn tc MFN ca WTO), theo Hip nh TRIPs ca WTO, lin quan ti quyn s hu tr tu, nu mt thnh vin WTO dnh bt k li th, u i, u tin, min tr no cho ch th mang quc tch ca mt nc thnh vin WTO khc th cng phi dnh i x cho cc ch th mang quc tch tt c cc nc thnh vin WTO. Nh vy, cc cam kt mc cao v SHTT (i vi cc ngha v c quy nh trong Hip nh TRIPs) theo Hip nh EVFTA (v c trong TPP) s c p dng cho tt c cc thnh vin WTO khc v ngc li.

79

Mc tiu ca Chng v Chnh sch cnh tranh trc ht l to lp v m bo cnh tranh bnh ng, ngn chn v loi b cc hnh vi kinh doanh phn cnh tranh trn th trng, thc y hiu qu kinh t v phc li ca ngi tiu dng. Do , hai bn c ngha v p dng Lut Cnh tranh v duy tr c quan qun l cnh tranh nng lc gii quyt cc hnh vi phn cnh tranh trn lnh th nc mnh, trn c s cc nguyn tc minh bch, cng bng trong th tc t tng v khng phn bit i x, tr cc trng hp c min tr khi thc hin mc tiu chnh sch cng hoc nhim v cng ch mt cch minh bch.

Tr cp cng l i tng trong Chng ny. Theo , hai bn thng nht v nguyn tc khng tr cp cho cc doanh nghip nu tr cp c tc ng tiu cc, hoc c kh nng gy tc ng tiu cc n cnh tranh v thng mi. Tuy nhin, cc khon tr cp v cc mc tiu chnh ng vn c duy tr nh khc phc thit hi do thin tai hay cc s kin bt thng, thc y s pht trin kinh t ca cc khu vc c tiu chun sng thp bt thng hoc ni c tnh trng thiu vic lm nghim trng, khc phc s xo trn nghim trng trong nn kinh t, thc y vn ha v bo tn di sn, v.v.

Vi mc tiu h tr pht trin, Hip nh EVFTA ch trng minh bch ha, tham vn, tng cng hp tc gia hai bn v chnh sch cnh tranh, trong c kim sot m bo tr cp c s dng ng mc ch thc hin chnh sch cng, cho php tr cp dnh ring gn vi cc iu kin hn ch, v khng p dng c ch gii quyt tranh chp ca Hip nh i vi cc ngha v lin quan n hnh vi phn cnh tranh cng nh tham vn v tr cp.

12. CHNH SCH CNH TRANH

80

Quy nh v doanh nghip nh nc trong Hip nh EVFTA nhm to lp mi trng cnh tranh bnh ng gia cc thnh phn kinh t. Cam kt cng tnh n vai tr quan trng ca cc doanh nghip nh nc trong vic thc hin cc mc tiu chnh sch cng, n nh kinh t v m v m bo an ninh quc phng. Bi vy, hai bn thng nht Chng v Doanh nghip nh nc s iu chnh hot ng thng mi ca cc doanh nghip do Nh nc s hu hoc kim sot v doanh nghip c quyn c quy m hot ng thng mi ln n mc c ngha trong cnh tranh. Cc ngha v i vi doanh nghip nh nc khng p dng cho cc doanh nghip nh nc trong cc trng hp: (i) cung cp dch v thc hin chc nng ca Nh nc; (ii) hot ng trong ngnh m khng cam kt m ca; (iii) thuc cc B Cng an, Quc phng v c hot ng lin quan n an ninh/quc phng; v (iv) mt s hot ng khc nh du kh, in, than, ti chnh, pht trin, v.v.

Cc ngha v chnh ca Chng v Doanh nghip nh nc bao gm: (i) hot ng theo c ch th trng, ngha l doanh nghip c quyn t quyt nh trong hot ng kinh doanh v khng c s can thip hnh chnh ca Nh nc, ngoi tr trng hp thc hin mc tiu chnh sch cng; (ii) khng c s phn bit i x trong vic mua bn hng ha, dch v i vi nhng ngnh, lnh vc m ca; (iii) minh bch ha cc thng tin c bn ca doanh nghip ph hp vi quy nh ca php lut v doanh nghip.

Trong mi quan h vi doanh nghip nh nc, Nh nc c cc ngha v chnh l: (i) khng c s dng doanh nghip nh nc ln trnh cc ngha v cam kt trong Hip nh; (ii) c quan qun l nh nc cn phi hnh x v t, cng bng i vi mi doanh nghip thuc s qun l v khng c u i doanh nghip nh nc hn khi thc thi php lut trong cc iu kin tng t vi cc doanh nghip thuc thnh phn kinh t khc.

EU cam kt s h tr k thut gip Vit Nam trong qu trnh ci cch doanh nghip nh nc.

13. DOANH NGHIP NH NC

81

C Vit Nam v EU u rt coi trng v t mc tiu bo m pht trin bn vng, hi ha gia pht trin kinh t vi x hi v bo v mi trng. Phm vi iu chnh ca Chng Thng mi v Pht trin bn vng gm cc kha cnh x hi nh mi trng v lao ng c lin quan n thng mi.

C th, hai bn cam kt thc y v thc thi hiu qu cc tiu chun c bn ca T chc Lao ng Th gii (ILO) m hai bn u l thnh vin, cc cng c ca ILO v cc hip nh a phng v mi trng m mi bn k kt hoc gia nhp. Hai bn cng nht tr tng cng hp tc thng qua c ch chia s thng tin v kinh nghim v thc y vic ph chun v thc thi cc cng c c bn, u tin v cc cng c trong mt s lnh vc: bin i kh hu, a dng sinh hc, qun l rng bn vng v thng mi lm sn, ti nguyn sinh vt bin v thy sn nui trng, v.v.

Vic tham gia ca cc nhm t vn trong nc ph hp vi php lut mi bn s c thc y thng qua mt din n chung i thoi v v vic thc thi Chng ny.

Ph hp vi trnh pht trin v nng lc thc thi ca Vit Nam, hai bn nht tr s tp trung thc y thc thi Chng ny thng qua cc c ch minh bch ha, i thoi, thnh lp y ban hn hp chung, tham vn cp chnh ph v ban chuyn gia. Do y l ni dung c Vit Nam v EU u rt coi trng nn hai bn cng cam kt mnh m vic ch ng thc thi nghim tc Chng ny nhng khng t ra vn trng pht thng mi.

14. THNG MI VPHT TRIN BN VNG

C Vit Nam v EU u rt coi trng v t mc tiu bo m pht trin bn vng, hi ha gia pht trin kinh t vi x hi v bo v mi trng. Phm vi iu chnh ca Chng Thng mi v Pht trin bn vng gm cc kha cnh x hi nh mi trng v lao ng c lin quan n thng mi.

C th, hai bn cam kt thc y v thc thi hiu qu cc tiu chun c bn ca T chc Lao ng Th gii (ILO) m hai bn u l thnh vin, cc cng c ca ILO v cc hip nh a phng v mi trng m mi bn k kt hoc gia nhp. Hai bn cng nht tr tng cng hp tc thng qua c ch chia s thng tin v kinh nghim v thc y vic ph chun v thc thi cc cng c c bn, u tin v cc cng c trong mt s lnh vc: bin i kh hu, a dng sinh hc, qun l rng bn vng v thng mi lm sn, ti nguyn sinh vt bin v thy sn nui trng, v.v.

Vic tham gia ca cc nhm t vn trong nc ph hp vi php lut mi bn s c thc y thng qua mt din n chung i thoi v vic thc thi Chng ny.

Ph hp vi trnh pht trin v nng lc thc thi ca Vit Nam, hai bn nht tr s tp trung thc y thc thi Chng ny thng qua cc c ch minh bch ha, i thoi, thnh lp y ban hn hp chung, tham vn cp chnh ph v ban chuyn gia. Do y l ni dung c Vit Nam v EU u rt coi trng nn hai bn cng cam kt mnh m vic ch ng thc thi nghim tc Chng ny nhng khng t ra vn trng pht thng mi.

82

15. MINH BCH HA

83

84

Chnh lch trnh pht trin gia EU v Vit Nam l thc t cn x l hai bn c th m phn v thc thi hiu qu Hip nh. x l, hai bn thng nht mt s nguyn tc trong m phn l:

- Vit Nam s c linh hot hn EU v mc cam kt, k c vic c l trnh thc thi cc ngha v trong Hip nh. Nguyn tc ny c th hin l trnh ct gim thu quan di hn; c thi gian chuyn i hp l thc hin mt s ngha v kh trong cam kt m ca th trng dch v, mua sm ca Chnh ph, v.v.

- EU c h tr k thut cho Vit Nam c th thc thi cc ngha v theo Hip nh v tn dng y li ch m Hip nh mang li.

Thc hin nguyn tc ny, trong Hip nh EVFTA, hai bn thng nht Chng Hp tc v Xy dng nng lc, trong cam kt tng cng cc hot ng hp tc trong cc lnh vc m hai bn cng quan tm thng qua cc hnh thc nh chia s thng tin, kinh nghim, thng l tt, hp tc chnh sch, nghin cu, h tr k thut, nng cao nng lc, v.v.

Cc lnh vc hp tc m Vit Nam v EU thng nht gm:

- Hi nhp v hp tc khu vc;

- Thun li ha thng mi;

- Cc quy nh v chnh sch thng mi;

- Nng, lm, ng nghip lin quan n thng mi;

16. HP TC V XY DNG NNG LC

85

- Pht trin bn vng;

- Doanh nghip nh v va;

- Cc lnh vc khc m hai bn cng quan tm.

Ngoi ra, trong mt s lnh vc c th ca Hip nh, Vit Nam v EU cng thng nht cc hot ng h tr k thut nh:

- SPS: o to v kim nghim v k thut phn tch trong phng th nghim, xy dng c s d liu v quy nh v th tc ca EU i vi hng nng sn, nh gi h thng cnh bo nhanh ca Vit Nam, v.v.

- Mua sm Chnh ph: Xy dng, thit lp v duy tr h thng dch thut v ng ti t ng thng bo mi thu tm tt bng ting Anh; thc y vic ng dng phng tin in t trong u thu, tng cng nng lc cho cn b ca Vit Nam, v.v.

- t: o to cn b Vit Nam v h thng cng nhn kiu loi ca y ban chu u v UNECE, cung cp thng tin v c ch kim tra v cp giy chng nhn ca EU, trang b thit b kim tra kh thi t cho Vit Nam, v.v.Trong thi gian ti, khi Hip nh EVFTA chnh thc c hiu lc, Vit Nam v EU s tip tc trao i c th hn v cc bin php h tr k thut v xy dng nng lc trn.

86

87

PHN 3 C HI TIP CN TH TRNG V THCH THC CHO DOANH NGHIP, NH U T VIT NAM

88

1.1. C HI XUT KHU I VI NHNG NHM HNG CHNH CA VIT NAM:

NHM HNG NNG-THY SN

(i) Thy sn (tr c ng ng hp v c vin):

1. CAM KT V HNG HA

~ 50% s dng thu:- Thu sut c s: 0-22%, trong phn ln thu cao t 6-22%

- V 0% ngay khi Hip nh c hiu lc

Vit Nam hin xut khu thy hi sn sang EU vi tr gi khong 1.060 triu USD (nm 2015)

~ 50% s dng thu cn li:- Thu sut c s: 5,5-26%- V 0% sau t 3 n 7 nm

Ring c ng ng hp v c vin, EU dnh cho Vit Nam hn ngch thu quan ln lt l 11.500 tn v

500 tn

T l kim ngch xut khu ca Vit Nam c xa b thu quan:- Sau 3 nm: 86,5%- Sau 5 nm: 90,3%- Sau 7 nm: 100%

24Ton b s liu v kim ngch thng mi trong phn ny theo ngun thng k ca Tng cc Hi quan.

89

(ii) Go:

Go Vit Nam xut khu vo th trng EU s thng qua c ch hn ngch thu quan, trong , lng nhp khu trong hn ngch s c hng mc thu 0%. EU dnh ring cho Vit Nam tng hn ngch 80.000 tn, trong lng hn ngch i vi tng loi go c th nh sau:

Loi go

Go cha xay xt

Go xay xt

Go thm

Thu c s

65 n 211 EUR/1000 kg

175 EUR/1000 kg

65 n 211 EUR/1000 kg

Lng hn ngch (tn)

20.000

30.000

30.000

Khi lng trn l kh ln so vi lng xut khu trung bnh ca Vit Nam sang EU trong 3 nm 2011-2013 l 28.000 tn/nm.

Ngoi ra, EU s xa b hon ton thu nhp khu i vi go tm sau 5 nm v i vi cc sn phm t go sau 3-5 nm.

(iii) ng:

EU dnh ring cho Vit Nam hn ngch 10.400 tn ng trng, 10.000 tn sn phm cha trn 80% ng.

Thu sut c s EU ang p dng dao ng t 33,9-41,9 EUR/100 kg.

90

(iv) Mt s nng sn khc:

Mt hng

C ph

Ht tiu

Ht iu

Mt ong t nhin

Ton b cc sn phm rau c qu ti v ch bin, nc hoa qu,

hoa ti

L trnh xa b thu

Xa b thu quan ngay khi Hip nh

c hiu lc

Xa b thu quan ngay khi Hip nh

c hiu lc

Xa b thu xut khu ngay khi

Hip nh c hiu lc

Xa b thu quan ngay khi Hip

nh c hiu lc

Xa b thu quan ngay khi Hip

nh c hiu lc

Thuc s

0-11,5%

0-4%

0%

17,3%

Cao nht 20%

Xut khu sang EU

(nm 2015)

> 1.155 triu USD

268 triu USD

572 triu USD

n/a

n/a

(v) Hn ngch thu quan vi nng sn:

EU dnh ring hn ngch thu quan cho mt s mt hng khc ca Vit Nam nh trng, ti, nm, ng ngt, tinh bt sn, v.v. Doanh nghip c th tham kho ton b cam kt v hn ngch thu quan m EU dnh cho Vit Nam trong bng di y:

91

Cam kt v hn ngch thu quan ca EU dnh cho Vit Nam

Bng 07

Lng hn ngch (tn)

500

400

5.000

20.000

30.000

30.000

30.000

11.500

500

20.400

350

1.000

2.000

Mt hng25

Trng gia cm qua ch bin

Ti

Ng ngt

Go cha xay xt

Go xay xt

Go thm

Tinh bt sn

C ng ng hp

C vin (Surimi)

ng v cc sn phm cha hm lng ng cao

Nm

Cn etylic

Mt s sn phm ha cht (manitol, sorbitol, dextrins, v.v.)

25M HS ca cc dng thu c hng hn ngch thu quan c nu c th trong Ph lc v Ct gim v/hoc xa b thu quan thuc Chng i x Quc gia v M ca Th trng Hng ha.

92

NHM HNG CNG NGHIP

(i) Dt may:

42,5% s dng thu:- Thu sut c s t 8-12%

- V 0% ngay khi Hip nh c hiu lcCc sn phm cn li:- Thu c s t 8-12%

- V 0% sau t 3-7 nm

~ 37% s dng thu, tng ng 42,1% kim ngch xut khu ca

Vit Nam:- Thu sut c s: 3,5-17%

- V 0% ngay khi Hip nh c hiu lcCc sn phm cn li:- Thu