Hfdst 7: deel 2

Gevolgen van het meerderheidssysteem

• Amplificatie van de zetels tov het aantal stemmen voor de eerste partij (kandidaat)

• Vaak onder-vertegenwoordiging in zetels voor de tweede partij

• Zeer slechte vertegenwoordiging van derde partijen (behalve partijen die lokaal sterk zijn sterk)

• Belang van de geografische spreiding van de resultaten• 2-partijen of 2-blokken dynamiek• Belang van allianties in meerderheidssysteem met 2

kiesronden

Toegekende voordelen

• Duidelijke meerderheid om te regeren• Men stemt voor zijn vertegenwoordiger en

regering• Verkozenen hebben nauwe band met (kleine)

kiesomschrijving

Toegekende nadelen

• « Onrechtvaardig » wat betreft vertegenwoordiging• Rem op nieuwe ideeën en nieuwe partijen• Door hun nauw contact met de kiezers verliezen verkozenen vaak

hun algemen rol (eerder verdediger van belangen van de regio)• De regering beschikt vaak maar over een minderheid van de

stemmen (niet van de zetels)• Rem op de vertegenwoording van minderheden

Proportionele of evenredige kiessystemen

- Het is niet de bedoeling een duidelijke winnaar aan te duiden (zoals bij het meerderheidssysteem) maar om de zetels op evenredige wijze te verdelen naar rato van het aantal stemmen

- Bedoeling is dat het parlement een ‘foto’ is van de van de opinie(s) van de bevolking

- Vb: België sinds 1899, daarna in vele andere Europese landen

Resultaat van de Belgische federale verkizingen van 10 juni 2007

VOIXVOIX (%) SIEGES

SIEGES (%)

CD&V-N-VA 1 234 950 18,51 30 20,00MR 835 073 12,52 23 15,33Vlaams Belang 799 844 11,99 17 11,33Open VLD 789 445 11,83 18 12,00PS 724 787 10,86 20 13,33SP.A-Spirit 684 390 10,26 14 9,33CDH 404 077 6,06 10 6,67Ecolo 340 378 5,10 8 5,33Lijst Dedecker 268 648 4,03 5 3,33Goen! 265 828 3,98 4 2,67FN 131 385 1,97 1 0,67PVDA+ 56 167 0,84RWF 26 240 0,39CAP 20 083 0,30PC 19 329 0,29Autres 70736 1,07

Resultaat van de federale verkiezing van mei 2003

  VoixPourcentage en

voix SiègesPourcentage

en sièges

VLD 1 009 223 15,36 25 16,67

SP.A-Spirit 979 950 14,91 23 15,33

CD&V 870 749 13,25 21 14,00

PS 855 992 13,02 25 16,67

Vl.Blok 767 605 11,68 18 12,00

MR 748 954 11,4 24 16,00

CDH 359 660 5,47 8 5,33

NV-A 201 399 3,06 1 0,67

Ecolo 201 123 3,06 4 2,67

AGALEV 162 205 2,47 0 0,00

FN 130 012 1,98 1 0,67

Resultaat van de Oostenrijkse verkizing van oktober 2008

SuffragesPourcentage en suffrages Sièges

Pourcentage en sièges

SPÖ 1316091 29,71 58 31,69ÖVP 1134837 25,61 50 27,32GRÜNE 433810 9,79 19 10,38FPÖ 797993 18,01 35 19,13BZÖ 486397 10,98 21 11,48FRITZ 78119 1,76DC 27993 0,63KPÖ 34107 0,77LIF 84764 1,91RETTÖ 32073 0,72LINKE 324 0,01KHK 317 0,01LINKE 1574 0,04STARK 225 0,01TRP 1849 0,04

4430473 100,00 183 100

Een lijsstem

• Zo goed als elke lijst krijgt een deel van de zetels, belang van de grootte, ook al ben je niet eerst.

• Stem die je uitbrengt is een lijststem, je stemt niet voor één kandidaat die je partij vertegenwoordigt maar voor een lijst van kandidaten

Zetelverdeling

• Verschillende rekenmethoden2 types: -QUOTA-DELERREEKSEN

QUOTA methode

• Een quotum is een aantal stemmen dat een partij moet halen om een zetel te halen

• Hare quotum (simple quotum): Q: S /Z(S= aantal geldige stemmen; Z= totaal aantal zetels)- eens quotum berekend: aantal stemmen per lijst/quotum = zetels

per lijst • Hagenbach-Bischoff quotum : Q = S/Z + 1• Imperiali quotum : Q = S/Z + 2• Droop quotum: Q = (S/(Z + 1)) + 1

De tweede devolutie

• Hoe verdelen we de overschot (som van alle cijfers na het decimaalteken eens de quota berekend zijn): 2 methoden:

• Partij met de grootste rest (bevoordeelt de kleine partijen)

• Partij met het grootste gemiddelde (bevoordeelt de grote partijen)

Vb: Hare quotum en partij met de grootste rest

• 4 partijen et 10 zetelsPartij A heeft 91 000 stemmen behaaldPartij B heeft 54 000 stemmen behaaldPartij C heeft 32 000 stemmen behaaldPartij D heeft 25 000 stemmen behaald

Q = 202 000/10 namelijk 20 200

•Zetelverdeling

A = 91 000/20 200 = 4,5 (4 = 80 800 stemmen). Rest : 91 000 – 80 800 = 10 200 stemmen.

B = 54 000/20 200 = 2,6 (2 = 40 400 stemmen). Rest: 54 000 – 40 400 = 13 600 stemmen.C = 32 000/20 200 = 1,5 (1 = 20 200 stemmen). Rest: 32 000 – 20 200 = 11 800 stemmen.D = 25 000/20 200 = 1,2 (1 = 20 200 stemmen). Rest: 25 000 – 20 200 = 4 800 stemmen.

• A : (4) 10 200 stemmen. => 4 (40%)• B : (2) 13 600 stemmen (1e). => 3 (30%)• C : (1) 11 800 stemmen (2e). => 2 (20%)• D : (1) 4 800 stemmen. => 1 (10%)

Hare quotum en grootste gemidelde

• Berekening quotient: 220.000/10= 20200• Partij A: 91.000/20.200= 4,5= 4 zetels• Partij B: 54.000/20.200= 2,6= 2 zetels• Partij C: 32.000/20.200= 1,5= 1 zetel• Partij D: 25.000/20.200= 1,2= 1 zetel• = 8 zetels verdeeld, nog 2 te verdelen

Verdeling restzetels volgens grootste gemiddelde

Eén voor één worden de restzetels toegevoegd aan elke lijst, bovenop de al toegekende zetel

Toekenning van de 9e zetel: S/Z+1• Lijst A = 91 000/4+1 = 18 200• Lijst B = 54 000/2+1 = 18 000• Lijst C = 32 000/1+1 = 16 000• Lijst D = 25 000/1+1 = 12 500

• Toewijzing van de 10 de zetel S/Z+1

• Lijst A = 91 000/5+1 = 15 166• Lijst B = 54 000/2+1 = 18 000• Lijst C = 32 000/1+1 = 16 000• Lijst D = 25 000/1+1 = 12 500

• Uiteindelijke zetelverdeling volgens Hare quotum en grootste gemiddelde:

• Liste A : 5 sièges 50% des sièges• Liste B : 3 sièges 30% des sièges• Liste C : 1 siège 10% des sièges• Liste D : 1 siège 10% des sièges

De delerreeks methode (méthode par diviseur)

• Behaalde stemmen verdelen door ….

• D'Hondt : 1, 2, 3, n• Sainte-Lägue : 1, 3, 5, 7, n• Imperiali : 2, 3, 4, 5, 6, n

Systeem D’Hondt  56000 33000 26000 15000

         

1 (1) 56000 (2) 33000 (4) 26000 (7) 15000

2 (3) 28000 (6) 16500 13000 7500

3 (5) 18667 11000 8667 5000

4 (8) 14000 8250 6500 3750

5 11200 6600 5200 3000

6 9333 5500 4333 2500

7 8000 4714 3714 2143

8 7000 4125 3250 1875

Diviseur Saint-Lägue

  56000 33000 26000 15000

         

1 (1) 56000 (2) 33000 (3) 26000 (5) 15000

3 (4) 18667 (7) 11000 (8) 8667 5000

5 (6)11200 6600 5200 3000

7 8000 4714 3714 2143

9 6222 3667 2889 1667

11 5091 3000 2364 1364

13 4308 2538 2000 1154

15 3733 2200 1733 1000

Diviseur Imperiali56000 33000 26000 15000

2 (1) 28000 (3) 16500 (5) 13000 7500

3 (2) 18666 (7) 11000 8666 5000

4 (4) 14000 8250 6500 3750

5 (6) 11200 6600 5200 3000

6 (8) 9333 5500 4333 2500

7 8000 4714 3714 2142,9

8 7000 4125 3250 1875

9 6222 3666 2888 1666

Kiesdrempel

• Maatregel die ingrijpt in de proportionele vertegenwoordiging ; doel: versplintering partijsysteem tegengaan

• Vb: België 5% per provincie sinds 2003(Groen! 2003), Turkije landelijke drempel van 10

%, Oostenrijk 4%

Welke kandidaten zijn verkozen?

• Eenvoudig in meerderheidssysteem: winner takes it all

• Complexer in evenredig systeem: - Gesloten lijst- Open lijst- Gemengd systeem- Wat als kandidaat onstlag neemt of overlijdt?

Gevolgen van het evenredig systeem

• Betere proportionele vertegenwoordiging, des te meer naargelang de kiesomschrijving groter is (Nederland, 1 kieskring)

• Meerpartijensysteem• Meestal coalitieregeringen

Disproportionnaliteitsindex in België : verkiezingen van 10 juni 2007

% en voix % en siègesCD&V-N-VA 18,51 20,00 1,49MR 12,52 15,33 2,81Vlaams Belang 11,99 11,33 0,66Open VLD 11,83 12,00 0,17PS 10,86 13,33 2,47SP.A-Spirit 10,26 9,33 0,93CDH 6,06 6,67 0,61Ecolo 5,1 5,33 0,23Lijst Dedecker 4,03 3,33 0,70Goen! 3,98 2,67 1,31FN 1,97 0,67 1,30Autres 2,89 0,00 2,89

15,57Indice de disproportionnalité 7,79

Toegekende voordelen

• Rechtvaardiger dan meerderheidssysteem. Geeft meer nuances en conflicten in de publieke opinie weer.

• Laat toe dat nieuwe ideeën vertegenwoordigd worden in het Parlement.

• Verkozenen zijn niet de enige vertegenwoordiger van hun regio en hebben zo meer aandacht voor het algemeen belang.

• De regering vertegenwoordigt meestal een meerderheid aan stemmen (bij meerderheidssysteem vaak enkel meerderheid aan zetels)

Toegekende nadelen

• De kiezer weet niet voor welke regering hij stemt• Risico van versplintering van het partijlandschap• Band met de kiezers zou minder sterk zijn

Gemengde kiessystemen

• Kiessystemen zijn niet neutraal. Ze hebben duidelijke gevolgen. Kiessystemen hervormen is dan vaak ook een heuse politieke strijd.

• Sommige proberen aan de voor- en of nadelen van het ene of andere systeem tegemoet te komen door een gemengd systeem in te stellen. Voorbeelden: Duitsland (boek p 161) en Italie (1/4 van de zetels wordt toegewezen volgens het evenredigheidssysteem, en de rest via het meerderheidsysteem)

.