446,56,5

28 S a n t é • o k t o b e r • 2 0 1 1

Het Weten hoe gezond je bent, hoe lang je nog kunt wachten met kinderen krijgen of hoe je genenpakket er uitziet? De nieuwste tests beloven veel. Santé deelt (eerlijke) cijfers uit.

Telomeren zeggen hoe oud je bentWeten wat jouw ‘echte leeftijd’ is? Sinds kort

kun je een telomerentest doen, die berekent

hoe oud je lichaam lijkt te zijn. Telomeren zijn

de uiteinden van chromosomen en weten-

schappers denken dat de lengte van telomeren

aangeeft hoe het met de biologische veroude-

ring staat. Hoe korter de telomeren zijn,

hoe ouder iemand is. Bij sommige aandoenin-

gen zoals hart- en vaatziekten worden telome-

ren korter. Het Spaanse bedrijf Life Length

brengt voor € 500 een test op de markt,

die de lengte van de telomeren meet. Je

stuurt sp eeksel of bloed op en het bedrijf gaat

aan de slag. Maar critici zeggen dat helemaal

nog niet bekend is welke lengte van telomeren

‘normaal’ is en dat korte telomeren van alles

kunnen betekenen. Als je deze uitslag krijgt,

zou je aanvullende tests moeten ondergaan.

Gewoon gezond leven is slimmer dan zo’n test

doen, zeggen zij.

Cijfer: een 4. De test is duur en meet niet wat je

onder de leden hebt.

Doe-het-zelf soatestAl een paar jaar kun je op internet allerlei soa-thuistesten bestellen. Maar tot

nu toe waren die tests vaak onbetrouwbaar. Arts-microbioloog Dick Veenen-

daal vond dat het anders moest, en ontwikkelde soa-thuistests die wél

betrouwbaar zijn (al is een bezoek aan de huisarts nog altijd aan te raden).

Afgelopen zomer lanceerde hij de site www.i-thatsme.nl. Je kunt er tests

bestellen voor chlamydia, hepatitis B, syfi lis en hiv. Je prikt thuis zelf bloed of

verzamelt slijm en stuurt dat in een buisje op naar een betrouwbaar labora-

torium. De site heeft ook tests voor diabetes of een verhoogd cholesterol.

Ze kosten tussen de € 54 en € 60.

Cijfer: een 6,5. Betrouwbaar, een eerlijke prijs en dat je zélf anoniem thuis

kunt testen is fi jn. Maar hoe prettig is het als je thuis zonder een arts in de

buurt zou ontdekken dat je bijvoorbeeld besmet bent met het hiv-virus?

nieuwetesten

Je kunt online tests bestellen voor chlamydia, hepatitis B,syfilis en hiv

SAN11010-gezond02.indd 28 8/16/11 1:42 PM

10101010

44

88S a n t é • o k t o b e r • 2 0 1 1 29

gezondheid

tek

st: M

en

sje

Me

lch

ior

| b

ee

ld: S

hu

tte

rsto

ck

Snel aan de slag met je eitjes?Een vraag waar veel jonge vrouwen mee worstelen: heb ik nog genoeg tijd

om carrière te maken én een gezin te stichten? Hoe fi jn zou het zijn als je

weet hoeveel jaar je ongeveer nog hebt om al die dromen waar te maken.

Het UMC Utrecht heeft een test ontwikkeld, waarmee de leeftijd waarop

je in de overgang komt te voorspellen valt. Ongeveer tien jaar voordat je

in de overgang komt, neemt de vruchtbaarheid drastisch af. De test meet

het Anti-Müllers Hormoon (AMH). Hoeveel je daarvan in je bloed hebt,

voorspelt hoe groot je voorraad eicellen nog is. De artsen van het UMC

Utrecht zien veel mogelijkheden: grote groepen vrouwen testen, zodat zij

als het nodig is op tijd aan kinderen beginnen. Of voor de zekerheid hun

eicellen laten invriezen.

Cijfer: Een 10! Tenminste, zodra de test beschikbaar komt. Dat kan

nog even duren; het ziekenhuis wil eerst nog meer onderzoek doen.

DNA analyse Voor zo’n € 150 kun je nu al een deel van je DNA

laten analyseren. Amerikaanse bedrijven als

23andMe en Navigenics bieden de tests aan op

internet. Je krijgt een pakket thuis, stuurt een

buisje met speeksel terug en een paar weken

later weet je hoe je genetisch in elkaar steekt.

Je weet dan of je een verhoogd risico hebt op

hart- en vaatziekten, astma, diabetes of borst-

kanker. Er zijn namelijk duizenden genvarian-

ten die in verband worden gebracht met

bepaalde ziektes. Dat klinkt allemaal mooi,

maar de uitkomsten van deze tests zeggen nog

niet zo veel. Het betreft uiteindelijk een grove

schatting. En de tests kunnen nog niet alles in

kaart brengen, dus eigenlijk zijn ze een beetje

voorbarig. Toch kan de DNA-analyse in de toe-

komst wel mooie dingen opleveren. De kennis

van wat onze genen precies doen, neemt toe.

Het kan dus heel goed zijn dat er over een jaar-

tje of tien een DNA-test is die ons precies ver-

telt op welke medicijnen ons lichaam het beste

reageert. Of welk dieet we het beste kunnen

volgen om af te vallen, omdat de test dan uit-

sluitsel geeft over of jouw lichaam geschikter is

voor bijvoorbeeld een koolhydraatarm dieet of

een eiwitrijk dieet.

Cijfer: nu een 4. Maar wie weet wordt dit cijfer

in de toekomst veel hoger.

Bescherm jezelf tegen baarmoederhalskanker Meisjes van twaalf worden sinds een paar jaar

gevaccineerd tegen HPV, het virus dat baarmoe-

derhalskanker veroorzaakt. Mooi natuurlijk,

maar hoe zit het met de rest van de Nederlandse

vrouwen, heeft vaccinatie voor hen geen zin?

Zeker wel. Van alle vrouwen is 80 procent in aan-

raking geweest met dit virus, maar bij het meren-

deel blijft HPV niet lang actief. Wanneer het virus

niet actief is, heeft het óók op latere leeftijd zin

om je te laten vaccineren. Dat beschermt je tegen

de vorm van kanker die in ons land elk jaar 250

doden eist. Maar een test om na te gaan of het

virus bij jou actief is, wordt aan de meeste vrou-

wen niet aangeboden. Een Nederlandse gynae-

coloog ontwikkelde een betrouwbare thuistest.

Je kunt ’m bestellen via www.humacare.nl voor

€ 98. Thuis neem je met een borsteltje materiaal

af, dat stuur je op naar een laboratorium. Als je

virusvrij bent, kun je je via de huisarts laten vac-

cineren. Dat kost ongeveer € 375 en moet je zelf

betalen.

Cijfer: een 8. De test is simpel en betrouwbaar.

Wel jammer dat we hem zelf moeten betalen.

Je krijgt een pakket thuis, stuurt een buisje met speeksel terug en een paar weken later weet je hoe je genetisch in elkaar steekt

SAN11010-gezond02.indd 29 8/16/11 1:42 PM