Het kleine ontmoeten
description
Transcript of Het kleine ontmoeten
‘‘Het kleine ontmoeten’ en Het kleine ontmoeten’ en de bibliotheekde bibliotheek
Dr. Ruth Soenen (Sint-Niklaas 6 mei 2010)Dr. Ruth Soenen (Sint-Niklaas 6 mei 2010)
Foto’s Carol Verstraete & Michel De LaeterFoto’s Carol Verstraete & Michel De Laeter
De bibliotheek als ruimteDe bibliotheek als ruimte- Staat vooral in het teken van het uitlenen = centrale Staat vooral in het teken van het uitlenen = centrale
doelstelling en dat heeft dan ook een effect op de ruimtedoelstelling en dat heeft dan ook een effect op de ruimte
- De bibliotheek bevat naast veel boeken ook mensen. De bibliotheek bevat naast veel boeken ook mensen. (bezoekers, poetsvrouwen, bibliothecaris,… )(bezoekers, poetsvrouwen, bibliothecaris,… )
- De bibliotheek is niet enkel een ruimte met allerlei fysieke De bibliotheek is niet enkel een ruimte met allerlei fysieke kenmerken maar is ook een sociale ruimtekenmerken maar is ook een sociale ruimte
De bibliotheek een sociale De bibliotheek een sociale ruimteruimte
Kijken naar ontmoetingKijken naar ontmoeting
Niet doen maar zijnNiet doen maar zijn
Leren kijken naar bibliotheek als sociale Leren kijken naar bibliotheek als sociale ruimteruimte
- welk type ontmoeting doet zich voor - welk type ontmoeting doet zich voor in in de bibliotheekruimte waar ik werk? de bibliotheekruimte waar ik werk?
Kijken naar ontmoetingKijken naar ontmoeting
Kijken naar ontmoetingKijken naar ontmoeting
Kijken naar ontmoetingKijken naar ontmoeting
Onderscheid tussen parochiaal (bekenden) en Onderscheid tussen parochiaal (bekenden) en publiek (onbekenden)publiek (onbekenden)
Bibliotheken als sociale ruimtes bevinden zich Bibliotheken als sociale ruimtes bevinden zich ergens op het continuüm tussen parochiaal en ergens op het continuüm tussen parochiaal en publiekpubliek
Positie van bibliotheek heeft consequenties voor Positie van bibliotheek heeft consequenties voor het werken rond ontmoetenhet werken rond ontmoeten
Kijken naar ontmoetingKijken naar ontmoeting
ParochiaalParochiaal PubliekPubliek
SchoenenwinkelSchoenenwinkel winkel babywinkel baby HEMAHEMA
Case 1: De schoenenwinkelCase 1: De schoenenwinkel
De klanten vormen een etnisch diverse groep, De klanten vormen een etnisch diverse groep, maar toch zijn Vlaamse blanke mensen in de maar toch zijn Vlaamse blanke mensen in de meerderheid meerderheid
en wonen de klanten in de (al dan niet bredere) en wonen de klanten in de (al dan niet bredere) omgeving van de winkel. De winkel kan rekenen omgeving van de winkel. De winkel kan rekenen op een “op een “vast cliënteel”vast cliënteel”
Vergelijkbaar met bibliotheek van een gehucht, Vergelijkbaar met bibliotheek van een gehucht, klein dorpje of bepaalde stadswijkklein dorpje of bepaalde stadswijk
Case 1: De schoenenwinkelCase 1: De schoenenwinkel
Wat zegt en doet men er? Wat zegt en doet men er?
(1) Commerciële omgangsvormen(1) Commerciële omgangsvormen
transactiestransacties
(2) De sociaal georiënteerde (2) De sociaal georiënteerde omgangsvormen ( = gerichtheid op omgangsvormen ( = gerichtheid op anderen)anderen)
OntmoetingOntmoeting
Small talk tijdens transactiesSmall talk tijdens transacties
Indien korte contacten zich telkens opnieuw Indien korte contacten zich telkens opnieuw manifesteren bij dezelfde betrokkenen worden manifesteren bij dezelfde betrokkenen worden onbekenden uiteindelijk bekenden. onbekenden uiteindelijk bekenden.
Korte contacten transformeren naar meer Korte contacten transformeren naar meer duurzame contactenduurzame contacten
Ontmoeting: habituésOntmoeting: habitués
De vaste klanten zullen andere onbekende De vaste klanten zullen andere onbekende klanten laten merken dat zij tot de vaste klanten laten merken dat zij tot de vaste kring behoren. kring behoren.
Sommige getrouwen krijgen ook Sommige getrouwen krijgen ook ruimtelijke privilegesruimtelijke privileges
Ontmoeting: de sociale rol Ontmoeting: de sociale rol van de gerantvan de gerant
Gerant Gerant
– een soort vertrouwenspersooneen soort vertrouwenspersoon– Advies verstrekkenAdvies verstrekken
Ze is een ‘publiek karakter’. Zij bevindt zich te Ze is een ‘publiek karakter’. Zij bevindt zich te
midden van een brede cirkel aan mensen en midden van een brede cirkel aan mensen en vormt de draaischijf voor het verspreiden van vormt de draaischijf voor het verspreiden van nieuwtjes. nieuwtjes.
OntmoetingsruimteOntmoetingsruimte Mensen gaan er niet enkel schoenen kopen Mensen gaan er niet enkel schoenen kopen
maar gaan er ook naartoe om op de hoogte maar gaan er ook naartoe om op de hoogte te blijven van gebeurtenissen.te blijven van gebeurtenissen.
Via conversaties kan roddel zich verspreiden Via conversaties kan roddel zich verspreiden en wordt sociale controle bewerkstelligd. en wordt sociale controle bewerkstelligd.
Via roddel kan men buitenstaanders kwetsen Via roddel kan men buitenstaanders kwetsen en sancties treffen tegenover interne leden.en sancties treffen tegenover interne leden.
Roddel hoort dan ook thuis in de parochiale Roddel hoort dan ook thuis in de parochiale sfeer, de wereld van bekenden. sfeer, de wereld van bekenden.
Ontmoetingsruimte= een Ontmoetingsruimte= een parochiale ruimteparochiale ruimte
Het sociale karakter van deze plek wordt bepaald door de Het sociale karakter van deze plek wordt bepaald door de habitués habitués
= een thuisterritorium= een thuisterritorium
Een groepsgevoel tussen de mensen die er vaak komen. Een groepsgevoel tussen de mensen die er vaak komen. Een groepsverbondenheid tussen bekenden brengt naast Een groepsverbondenheid tussen bekenden brengt naast inclusie ook steeds exclusie met zich mee inclusie ook steeds exclusie met zich mee
Thuisterritorium door buitenstaanders vaak gepercipieerd Thuisterritorium door buitenstaanders vaak gepercipieerd als moeilijk toegankelijk. als moeilijk toegankelijk.
Parochiale ruimte = wanneer een fysieke ruimte Parochiale ruimte = wanneer een fysieke ruimte gedomineerd wordt door relaties tussen bekenden (die gedomineerd wordt door relaties tussen bekenden (die meestal geen familie zijn maar eerder kennissen).meestal geen familie zijn maar eerder kennissen).
Case 2: winkel met Case 2: winkel met babykoopwaar babykoopwaar
Publiek: Publiek: – sociaal en cultureel meer verscheiden dan sociaal en cultureel meer verscheiden dan
in de schoenenwinkelin de schoenenwinkel– uit nabije omgeving maar ook bovenlokaaluit nabije omgeving maar ook bovenlokaal
Vaste klanten slechts tijdelijkVaste klanten slechts tijdelijk
Eerder vergelijkbaar met een Eerder vergelijkbaar met een bibliotheek in een kleine stadbibliotheek in een kleine stad
Case 2: winkel met Case 2: winkel met babykoopwaar babykoopwaar
Verhouding: meer onbekenden dan Verhouding: meer onbekenden dan bekendenbekenden
Qua oppervlakte een grotere zaak dus Qua oppervlakte een grotere zaak dus klanten kunnen meer vrijblijvend komen klanten kunnen meer vrijblijvend komen en gaanen gaan
Relatie klant - verkoper ook nog van Relatie klant - verkoper ook nog van belangbelang
Case 2: winkel met Case 2: winkel met babykoopwaar babykoopwaar
TransactiesTransacties
Maar ook weer sociale neveneffecten:Maar ook weer sociale neveneffecten:– small talk aan de kassa tussen verkoper small talk aan de kassa tussen verkoper
en klanten klant
en en – small talk tussen onbekende klantensmall talk tussen onbekende klanten
In de winkel loopt nog een ouder koppel (grootouders) met eenIn de winkel loopt nog een ouder koppel (grootouders) met een
kinderwagen rond. Ze gaan naar de kassa en ontmoeten daar dekinderwagen rond. Ze gaan naar de kassa en ontmoeten daar de
moeder en de net bevallen dochter. Ze kijken naar elkaars moeder en de net bevallen dochter. Ze kijken naar elkaars baby’s. Debaby’s. De
grootmoeders beginnen een gesprek met elkaar. grootmoeders beginnen een gesprek met elkaar.
Grootmoeder A: Grootmoeder A: “dees was vier kilo bij de geboorte”.“dees was vier kilo bij de geboorte”.
Grootmoeder B: Grootmoeder B: “ja, dat van ons drie kilo zes”.“ja, dat van ons drie kilo zes”.
A: A: “en 54 centimeter.”“en 54 centimeter.”
B: B: “dees 51 centimeter.”“dees 51 centimeter.”
B: B: “ik was zenuwachtiger dan bij mijn eigen bevalling”.“ik was zenuwachtiger dan bij mijn eigen bevalling”.
A: A: “ja, met een epidurale.”“ja, met een epidurale.”
B: B: “ja, zij heeft dat gevraagd“ja, zij heeft dat gevraagd”. ”. De dochter knikt bevestigend en De dochter knikt bevestigend en trekt de wenkbrauwen op (pijnlijke affaire). trekt de wenkbrauwen op (pijnlijke affaire).
A: “A: “ja, waarom niet, ge moet geen zeer hebben als het niet ja, waarom niet, ge moet geen zeer hebben als het niet nodig is hé…” nodig is hé…” (veldnota’s 2 augustus 2000)(veldnota’s 2 augustus 2000)
OntmoetingOntmoeting
Korte contacten in deze winkel geven geen Korte contacten in deze winkel geven geen aanleiding tot de vorming van een groep aanleiding tot de vorming van een groep habitués habitués
Betrokkenen blijven onbekenden voor Betrokkenen blijven onbekenden voor elkaar maar tijdens het bezoek aan de elkaar maar tijdens het bezoek aan de winkel worden ze tijdelijk intimi winkel worden ze tijdelijk intimi
Korte contacten transformeren naar quasi-Korte contacten transformeren naar quasi-intieme bindingenintieme bindingen
OntmoetingOntmoeting
Tijdelijke ontmoeting heeft een Tijdelijke ontmoeting heeft een emotionele lading voor de betrokkenenemotionele lading voor de betrokkenen– Mensen kunnen er vrijblijvend hun hart Mensen kunnen er vrijblijvend hun hart
luchten tegenover de winkelier luchten tegenover de winkelier
Er is geen sprake van roddel Er is geen sprake van roddel
De kleine ontmoetingen spelen zich af De kleine ontmoetingen spelen zich af binnen een minder homogene groepbinnen een minder homogene groep
Ontmoetingsruimte : Ontmoetingsruimte : publiek met parochiale publiek met parochiale
accentenaccenten Relatie klant verkoper blijft van belang, Relatie klant verkoper blijft van belang,
Verkoper =Verkoper =- publiek karakterpubliek karakter- vertoont intercultureel en intergenerationeel spontaan vertoont intercultureel en intergenerationeel spontaan
handelenhandelen- beschikt over spontane welzijnscompetenties: luisteren/ beschikt over spontane welzijnscompetenties: luisteren/
begripbegrip
Gemeenschap wordt gevormd vanuit de anonimiteit en is Gemeenschap wordt gevormd vanuit de anonimiteit en is tijdelijk.tijdelijk.
Er is zowel ruimte voor ontmoeting als vermijdingEr is zowel ruimte voor ontmoeting als vermijding
Case 3: HEMACase 3: HEMA
Vergelijkbaar met een stedelijk Vergelijkbaar met een stedelijk bibliotheekcomplexbibliotheekcomplex
Winkelen meer dan een transactieWinkelen meer dan een transactie
Gericht bezig zijnGericht bezig zijn Wikken en wegen/ voelenWikken en wegen/ voelen Het private in het publieke ( doen alsof je thuis bent)Het private in het publieke ( doen alsof je thuis bent) Het toevallig ontmoeten van bekendenHet toevallig ontmoeten van bekenden ErgernisErgernis Samen uit Samen uit mobiele cocons mobiele cocons
HEMAHEMA
Het koffiebuffetHet koffiebuffet Routine/KijkenRoutine/Kijken
Zelfbedieningstoog: small talk en quasi-Zelfbedieningstoog: small talk en quasi-intieme relaties vooral tussen klanten intieme relaties vooral tussen klanten onderlingonderling
Mobiele cocons komen er tot stilstandMobiele cocons komen er tot stilstand
Bekend maar op afstandBekend maar op afstand
ErgernisErgernis
OntmoetingsruimteOntmoetingsruimte
Koffiebuffet:Koffiebuffet:
– publieke ruimte = fysieke ruimte die publieke ruimte = fysieke ruimte die wordt gedomineerd door relaties met wordt gedomineerd door relaties met onbekendenonbekenden
– Is zowel ruimte voor ontmoeting als Is zowel ruimte voor ontmoeting als vermijding als conflictvermijding als conflict
schoenenwinkel Winkel baby Hema-buffet
Bekenden met gering aantal onbekenden
Onbekenden en klein aantal tijdelijk bekenden
Onbekenden met erg klein aantal bekenden
Vanuit small talk naar duurzame contacten
Sociale steun + roddel
Vanuit small talk naar diepgaande emotionele onderwerpen maar tijdelijk
- Vanuit small talk naar duurzame contacten en naar tijdelijk emotionele diepgang- Small talk echter ook negatief geladen/ ergernis
WIJ, de habitués
Ontmoeting vanuit intimiteit
Wij, voor eventjes vanuit anonimiteit
Ontmoeting vanuit anonimiteit
Wij, voor eventjes vanuit anonimiteit en vanuit intimiteitOntmoeting vanuit intimiteit en anonimiteit
Klemtoon op ontmoeten ( niet vrijblijvend)
Zowel ontmoeten als vermijden
Zowel ontmoeten als vermijden als conflict
schoenenwinkel Winkel baby Hema-buffet
Voordelen - Sociale steun meer permanent, -Thuishaven-Belang van persoonlijk contact klant-verkoper
Voordelen - Sociale steun maar niet permanent-Spontaan ontwikkelde sociale vaardigheden bij professionals- openheid
Voordelen -Spontane ontmoeting tussen erg diverse mensen zonder externe interventie
Nadelen: - Geslotenheid- Roddel- professional kan mee zorgen voor het inkapselen van de groep
Nadelen:- Sociale steun slechts tijdelijk
Nadelen - Klanten dienen alles zelf te regelen- Schaal en diversiteit ook negatieve kanten
Interventie- Openbreken- Omgaan met roddel- Omgaan met claimgedrag
Interventie:- Preventief omgaan met conflict anders organiseer je polarisatie tussen groepen gebruikers
Tot slotTot slot
Belang van het kijken naar het alledaagse Belang van het kijken naar het alledaagse ontmoeten ontmoeten
het biedt ons een referentiekader om op het biedt ons een referentiekader om op maat te werken aan ontmoeting in de maat te werken aan ontmoeting in de bibliotheekbibliotheek
welke dosis intimiteit of anonimiteit moeten welke dosis intimiteit of anonimiteit moeten we toevoegenwe toevoegen
Tip 1 Look and feel. Feel the lookTip 1 Look and feel. Feel the look
Wat mensen zeggen, weten we al Wat mensen zeggen, weten we al
Wat komen we te weten als we (mensen) kijken?Wat komen we te weten als we (mensen) kijken?
Tip 2 Walking and talking smallTip 2 Walking and talking smallCombineer gespecialiseerde deep talk Combineer gespecialiseerde deep talk
met flanerende small talkmet flanerende small talk
Tip 3 Think small Tip 3 Think small Wordt gevoelig voor detailsWordt gevoelig voor details
Gebruik ze om het geheel te herdenkenGebruik ze om het geheel te herdenken