Het herwonnen land · vertelt Livingstone Maluleke, één van de stamleiders. ‘Dit was ons land....
1
DE VOLKSKRANT ZATERDAG 12 DECEMBER 2009 REIZEN 3 ZUID-AFRIKA PARFURI Het herwonnen land Het Makuleke-volk in het noordoosten van Zuid-Afrika kreeg na de apartheid zijn oorspronkelijke woongebied terug, in het Krugerpark. Gerard Jacobs logeert in de lodge die werk verschaft aan 56 Makuleke. ‘De beesten keren terug, de olifanten, de leeuwen, de nyala’s, zelfs de neushoorns.’ ‘H et is een paradijs’, verzucht gids God- frey Baloyi, een goedlachse Makule- ke wiens familie veertig jaar geleden in de donkere dagen van de apartheid van het land verdreven werd. ‘Wij, de Ma- kuleke, woonden hier eeuwen- lang. Tot wij in 1969 van het land van onze voorouders werden ver- jaagd. Wij werden in trucks gela- den en buiten de hekken van het Krugerpark gedumpt.’ Hij stopt zijn Landrover. Een leeuwin komt uit de bush, gevolgd door twee welpen. ‘Toen wij terugkwamen een paar jaar geleden, was er bijna geen wild. Het was gedood, ge- stroopt of gevlucht. Nu keren de beesten terug, de olifanten, de leeuwen, de nyala’s, zelfs de neus- hoorns. Alleen giraffes zie je hier nog niet.’ Hij wordt onderbroken. Met veel getrompetter komt een kudde oli- fanten aangemarcheerd. De leeu- win verstijft. Godfrey houdt zijn adem in. De olifanten lopen strak in het gelid. De vrouwtjes voorop, de jonkies dartel maar gehoor- zaam in het midden, de stieren sluiten de rijen. De leeuwin maakt zich uit de voeten. ‘Nergens vind je zoveel wild als in Pafuri’, vertelt Godfrey. Hij glun- dert. Pafuri is 24 duizend hectare groot, slechts 1 procent van het Kruger. Maar hier vind je 75 pro- cent van alles wat leeft in het Kruger. Godfrey groeide op in het dorp dat zijn stam buiten het Kruger bouwde, lemen hutten, on- verharde straten, klaslokalen met zestig of tachtig kinderen. Hij trok naar Johannesburg, op zoek naar werk. Hij was kansloos, zoals de meeste jongeren in Zuid-Afrika die het platteland ontvluchten. Slechts een op de twaalf Zuid-Afri- kaanse kinderen maakt zijn schoolopleiding af, driekwart van de jongeren is werkloos. Maar toen de apartheid werd af- geschaft, beloofde Nelson Mande- la dat zwarten die van hun geboor- tegrond waren verdreven, hun land konden terugeisen. De Ma- kuleke begonnen een rechtszaak, eisten hun land op en wonnen. Nu heeft Godfrey een baan als ranger. Hij heeft een salaris en kon de bruidsschat betalen. Hij is ge- trouwd, heeft een kind. En een toe- komst. Het lijkt een succesverhaal in een land dat wordt geteisterd door corruptie, werkloosheid, misdaad en aids: hoe de Makuleke, een stam in het grensgebied met Zimbabwe en Mozambique, 2.700 families die verspreid wonen over drie dorpen, hun rechten opeisten en hun land terugkregen. ‘We leefden in diepe armoede’, vertelt Livingstone Maluleke, één van de stamleiders. ‘Dit was ons land. Hier hadden wij altijd ge- woond. Hier lagen onze voorou- ders begraven. Maar hoe bewijs je dat in een rechtszaal? Blanken hebben documenten. Wij hebben alleen onze herinneringen. Maar we wonnen.’ De regering betaalde de Makule- ke-stam 450 duizend dollar als compensatie. Van het geld werd straatverlichting in de dorpen aangelegd. Maar de tijden waren veranderd. De jongeren wilden niet terug naar Pafuri, naar een leven in de bush waar hun ouders uren hadden moeten lopen om water te halen uit de rivier. Ze wilden niet op het land werken. Ze wilden volgens Li- vingstone ‘iets met computers’. De Makuleke besloten om in hun dorpen te blijven buiten het Krugerpark en Pafuri te exploite- ren als een natuurreservaat. Li- vingstone lacht. ‘Wij hadden geen idee. Wat is ecotoerisme? Wat is een lodge? Wij waren niet alleen straatarm, we waren ook onwe- tend. De meesten van ons hadden nog nooit een toerist gezien. In het begin namen wij rijke blanken mee om te jagen. Ze betaalden een fortuin om een buffel te schieten, een olifant, een leeuw. Van het geld bouwden we een school. Maar het leverde geen banen op, geen werk.’ Aan de oever van de Luvuvhu- rivier staan 25 luxetenten, ver- spreid over een afstand van 1,5 ki- lometer. Ze zijn verbonden door een houten loopbrug. Tussen de tenten grazen nyala’s, impala’s en af en toe ook een olifant. Soms lo- pen er leeuwen rond. Ooit, op een morgen, vonden ze de sporen van een luipaard op de loopbrug. Vijf jaar geleden sloten de Ma- kuleke een contract met Wilder- ness Safari’s, een grote Zuid-Afri- kaanse safariorganisatie die een luxelodge bouwde op de oever. De lodge biedt werk aan 56 Ma- kuleke. ‘Wij trainen ze en betalen ze een salaris’, vertelt James Ramsay, de zakelijk manager van Wilderness. ‘De bedoeling is dat de Makuleke in de toekomst het ma- nagement overnemen. Wij leiden ze op. Wij werven de gasten.’ Ernest is receptionist in de lod- ge. Hij brengt ons naar onze tent, een kleine kilometer over de loop- brug, tussen de nyalabomen door. Het is zijn eerste baan, vertelt hij. Hij was werkloos. Hij hing maar wat rond in het dorp, zoals alle jon- geren. Nu is hij getrouwd, hij heeft een kind en een huis. Een lemen rondavel, een ronde hut welis- waar, maar als hij spaart kan hij in de toekomst een stenen huis met een golfplaten dak bouwen. ‘Wij betalen lobolla, een bruidsschat’, vertelt hij. ‘Minstens 1.500 euro. Als de bruid naar school is ge- weest, moeten we meer betalen. Geen werk, geen vrouw.’ Voor onze luxetent drijft een krokodil in de rivier. ‘Het is drijf- hout’, corrigeert hij mij. ‘Pas op voor slangen. Zij leven hier. U bent te gast.’ ‘Op jaarbasis betalen wij in to- taal 150 duizend euro aan salaris- sen’, rekent James Ramsay uit. ‘Een kamermeisje verdient 200 euro per maand, een getrainde gids 350 tot 700 euro.’ De Makuleke-gemeenschap krijgt 8 procent van de omzet. Dit jaar is dat zo’n 90 duizend euro, volgens Ramsay. ‘Ze mogen zelf be- HET REISBUREAU VAN VOLKSKRANTREIZEN.NL VERZAMELT GEHEIMTIPS. VOLGENDE WEEK: HOE VOORKOM JE ALS VROUW ALLEEN DAT JE OP REIS WORDT LASTIGGEVALLEN DOOR OPDRINGERIGE TYPES? Volkskrantreizen. nl/reisbureau WEBFOTO VAN DE WEEK ............................................................................... Naast de grote musea als het Louvre en het Guggenheim, bestaan er talrijke kleine, on- bekende musea. De meest bij- zondere, opvallende en bizarre werden verzameld door de le- zers van volkskrantreizen.nl. Steile, brede, sierlijke, levensgevaarlijke trappen. Ze waren er in allerlei soorten en maten. Vier van de tachtig inzenders stuurden een foto van de trappen in Varanasi (India) aan de oever van de Ganges. Die van Alex Brandt was de mooiste. Volgende week: in welke stad zag u de mooiste kerstboom? Stuur uw foto naar [email protected]. REISBUREAU HONDERDEN AFGESNEDEN DIERENPENISSEN OP STERK WATER ...................................................................................................................................................................................................................................... 1 Toiletpotten In New Delhi, India bezocht M.Phernambucq het Sulabhmuse- um, oftewel het toilettenmuseum. ‘Je kunt het zo gek niet bedenken of ze hebben er een variant van.’ Zo hebben ze er drieduizend jaar oude Egyptische toiletpotten, potten van goud en zelfs potten voor olifanten. 2 James Bond Het Japanse eiland Naoshima is eigenlijk één groot museum, volgens Robert de Koning. Tussen alle kunstwerken bevindt zich het 007- museum. Het verhaal van het James Bondboek The man with the red tat- too speelt zich af op dit eiland. ‘Je loopt binnen in een pop-art-achtige tentoonstelling van boeken, pisto- len, beelden, en wat er al niet meer shaken-not-stirred is. ’ 3 Penissen Bob ontdekte op IJsland een bij- zondere collectie. ‘Liefhebbers, en andere bezoekers, kunnen hier hon- derden afgesneden dierenpenissen op sterk water bewonderen.’ Een IJslandse biologieleraar verzamelde deze in de loop der jaren en stelt ze nu ten toon in Husavik. 4 Waaiers De tip van jeroendebaaij is het waaiermuseum in Parijs. De collectie bevat meer dan duizend waaiers . Hij waarschuwt wel: ‘De wijze waarop u uw waaier presenteert, kan een boodschap bevatten. Zo verklaart u iemand de liefde door met de waaier uw ogen te bedekken.’ 5 Mummies Een tentoonstelling van mum- mies is te vinden in de buurt van Nazca in Peru. Deze expositie ‘vindt plaats op locatie, dat wil zeggen in de opgelegen grafkuilen’, schrijft Jaap van Lunenburg. Toen hij de gids vroeg of de mummies niet be- schadigen in de open lucht, ant- woordde deze laconiek: ‘Als ze ver- sleten zijn, maken we gewoon een andere kuil open. We hebben er zat.’ 6 Riolering Het Museu de Saneamento, ofte- wel het rioleringsmuseum, is te vin- den in de Braziliaanse stad Florianó- polis. Het kleine gele gebouw bevat een collectie kaarten, foto’s en ge- reedschap. Adriano antoine robbe- som vertelt wat dit museum uniek maakt: ‘Het is nooit open.’ 7 Marteling De kinderen van Marion waren dol op het martelmuseum in het Tsjechische Cesky Krumlov. ‘Ze wa- ren met name niet weg te slepen bij een ijzeren stoel in de vorm van een haan waar de ongelukkige op vast- gebonden werd terwijl er een vuurtje onder werd gestookt.’ Het harnas uit de museumwinkel was helaas te groot om mee te nemen. 8 Sinaasappels Janwim vond in de VS, tussen Houston en Galveston, een waar dia- mantje: het House of Orange, volle- dig gewijd aan de sinaasappel. ‘Bizar en onwerkelijk, maar reuze grappig. Ben benieuwd of Beatrix het ooit ge- frequenteerd heeft’, schrijft hij. DOEN & LATEN ............................................................ ■ Reizen en slapen De Pafuri Lodge kost circa 250 euro per persoon per nacht. De lodge ligt tien uur rijden vanaf Johan- nesburg over de tolweg N1 noordwaarts. Je kunt ook vliegen. Pafuri heeft een airstrip. In het dorp Makuleke hebben de bewoners een Bed and Breakfast gebouwd: drie rondavels, een com- fortabele manier om tussen de Makuleke te leven. Iedereen in het dorp is onvoorstelbaar gastvrij. www.safariadventurecompany.com ■ Beste tijd De Afrikaanse winter, van mei tot oktober is droog, zonnig en koel ( 25 graden). In oktober wordt het warm (44 graden). In december beginnen de tropische regens en ko- men de malariamuggen. Soms treedt de Limpopo dan buiten zijn oevers. 9 Koningskrabben ‘Niet meer dan een schuur met visgerei en een grote aquariumbak.’ Zo omschrijft platbodem het ko- ningskrabbenmuseum in Kongsfjord, Noorwegen. ‘De krabben zijn tot een meter groot en kunnen met hun scharen met gemak je arm afknijpen, maar je mag ze onder begeleiding toch even vasthouden.’ Dit museum is ook leuk vanwege de sterke verhalen over de krabvangst. 10 Curryworsten Het curryworstmuseum is te vinden in Berlijn. OJ de Groot be- zocht dit museum nooit, maar tel- kens wanneer hij het passeert, vraagt hij zich af: ‘Wat is er in he- melsnaam zo interessant aan een curryworst dat die een eigen muse- um verdient?’ Loes Wijnen Linksboven: olifanten in de omgeving van Makuleke. Ernaast: het dorp. Hierboven: de lodge. Foto ’s Grard Koning slissen wat ze met het geld doen.’ Chauke (62), de barman, weet nog goed dat de politie kwam. Hij was allang geen kind meer. ‘Ek schop jou’, schreeuwde de agent. Chauke doet hem na. De politie was wreed, blank én zwart. ‘De zwarte politiemannen moesten gehoorzamen’, zegt hij vergoelij- kend. ‘We moesten doen wat de blanken zeiden. Ook de politie- mannen. Ze joegen ons weg, weg van ons land. Natuurlijk was ik boos. Natuurlijk wilde ik wraak. Maar Mandela kwam en zei: ‘Stop. Geen wraak. Wij bouwen een nieuw Zuid-Afrika.’ Dat is goed’, zegt Chauke. ‘Dat is wijs. Dat is wat Mandela zei: geen wraak.’ Hij heft zijn handen bezwerend op: ‘Geen wraak.’ Magdalene Mathe woont nog steeds in de lemen rondavel die haar man in 1969 bouwde op het land waar de Makuleke werden ge- dumpt. ‘Ze laadden ons in een vrachtwagen’, herinnert ze zich. ‘Ze hadden geweren. We mochten alleen een deken en onze houten deurpost meenemen. Onze ezels en kippen moesten we achterla- ten. Hier gooiden ze ons eruit. Er was niets. Geen huizen, geen voed- sel, geen akkers.’ Haar man werkte voor het Krugerpark. Hij onderhield het hek dat hen scheidde van hun ge- boortegrond. Haar man is overle- den, alle kinderen zijn werkloos. Even was er werk voor een zoon toen de weg naar Pafuri werd aan- gelegd en de lodge gebouwd. Nu is hij in Johannesburg, op zoek naar werk. Iedereen op het erf leeft van haar pensioen, 100 euro per maand, vier kinderen en vier klein- kinderen. ‘Er is niets veranderd’, zegt ze verongelijkt. ‘We zijn nog steeds arm.’ Het dorp heeft stroom gekregen, maar ze kookt op hout- vuur bij kaarslicht. ‘Ik heb geen geld om de elektriciteit te betalen’, zegt ze. ‘Wij zijn boos’, vertelt Gezani Hlungwani als hij met een takken- bos op zijn hoofd langs de water- pomp loopt. Zijn leven lang werkte hij diep onder de grond in de goudmijnen van Johannesburg tot hij, vlak voor zijn pensioen, werd ontslagen. Een uitkering kreeg hij niet. Hij neemt ons mee naar zijn erf. Zijn moeder is bijna 100. Niemand heeft werk. Iedereen leeft van zijn pensioen en dat van zijn moeder. ‘In die dagen’, zegt zij, ‘toen we verdreven werden van het land, was iedereen arm. Dat was erg. Maar wij leden samen.’ Ze zwijgt. ‘Nu zijn er ook rijke zwar- ten’, vult Gezani aan. ‘Ook in het dorp. Dat is veel erger. Wij hebben niets gekregen.’ Alweet Hlungwani werkte als ranger voor de lodge. Op een dag nam hij twee Amerikanen mee op safari. Hij vertelde over zijn dorp. ‘Wat hebben jullie nodig’, vroegen ze. ‘Hoop, antwoordde ik,’ zegt hij lachend. ‘En geloof in de toe- komst.’ De Amerikanen schonken het dorp een bibliotheek. Alweet verliet de lodge, keerde terug naar het dorp en bouwde een biblio- theek met een computerlokaal. ‘Ik wil dat onze kinderen leren lezen. Dat ze leren hoe een computer werkt. Ik wil ze voorbereiden op de moderne maatschappij. Ik wil ze een kans geven. Iemand moet het doen’, zegt hij. ‘Ik doe het.’ Als de avond valt, rijden we naar Crooks’s Corner waar de Limpopo en de Luvuvhu samenvloeien. We stappen uit en lopen de droge ri- vierbedding in. In het water van de Luvuvhu bedrijven twee olifanten de liefde. Hij klimt op haar, zij gooit hem er af. Een krokodil ligt op de oever. Een kudde olifanten steekt de Limpopo over. Twee leeu- wen volgen. Een leeuw gaat in het warme zand van de rivierbedding liggen en kijkt naar ons. Godfrey opent een fles witte wijn. Zijn ge- weer heeft hij in de Landrover la- ten liggen. ‘Magic’, zegt hij. Aan de overkant van de Limpopo ligt Zimbabwe. ‘Het verloren para- dijs’, zegt Godfrey. ‘Daar sterven ze van de honger. Ze stropen al het wild. ’s Nachts steken mannen en vrouwen illegaal de rivier over. Ze zoeken werk in Zuid-Afrika.’ Hij schenkt de glazen vol en kijkt verrukt naar de parende olifanten, de soezende leeuw, de krokodil. ‘Wij wonnen ons land terug’, zegt hij. ‘Vreedzaam. In de rechtszaal. Nu hebben we een toekomst.’ ZUID-AFRIKA Johannesburg ZIMBABWE MOZAMBIQUE Pretoria Maputo SWAZILAND Parfuri Crooks’s Corner 50 km 121209 © de Volkskrant - ejb 0 ZUID-AFRIKA Johannesburg T r a n s v a a l T r a n s v a a l ZIMBABWE MOZAMBIQUE Pretoria Maputo SWAZILAND Parfuri Crooks’s Corner 50 km 121209 © de Volkskrant - ejb 0 ‘De meesten van ons hadden nog nooit een toerist gezien’ ......................................
Transcript of Het herwonnen land · vertelt Livingstone Maluleke, één van de stamleiders. ‘Dit was ons land....
-
DE VOLKSKRANTZATERDAG 12 DECEMBER 2009 REIZEN 3
ZUID-AFRIKA PA R F U R I
Het herwonnen landHet Makuleke-volk in het noordoosten van Zuid-Afrika kreeg na de apartheid zijn oorspronkelijke woongebied terug, in het Krugerpark. Gerard Jacobs logeertin de lodge die werk verschaft aan 56 Makuleke. ‘De beesten keren terug, de olifanten, de leeuwen, de nyala’s, zelfs de neushoorns.’
‘Het is een paradijs’,verzucht gids God-frey Baloyi, eengoedlachse Makule-ke wiens familie
veertig jaar geleden in de donkeredagen van de apartheid van hetland verdreven werd. ‘Wij, de Ma-kuleke, woonden hier eeuwen-lang. Tot wij in 1969 van het landvan onze voorouders werden ver-jaagd. Wij werden in trucks gela-den en buiten de hekken van hetKrugerpark gedumpt.’ Hij stoptzijn Landrover. Een leeuwin komtuit de bush, gevolgd door tweewelpen. ‘Toen wij terugkwameneen paar jaar geleden, was er bijnageen wild. Het was gedood, ge-stroopt of gevlucht. Nu keren debeesten terug, de olifanten, deleeuwen, de nyala’s, zelfs de neus-hoorns. Alleen giraffes zie je hiernog niet.’
Hij wordt onderbroken. Met veelgetrompetter komt een kudde oli-fanten aangemarcheerd. De leeu-win verstijft. Godfrey houdt zijnadem in. De olifanten lopen strakin het gelid. De vrouwtjes voorop,de jonkies dartel maar gehoor-zaam in het midden, de stierensluiten de rijen. De leeuwin maaktzich uit de voeten.
‘Nergens vind je zoveel wild alsin Pafuri’, vertelt Godfrey. Hij glun-dert. Pafuri is 24 duizend hectaregroot, slechts 1 procent van hetKruger. Maar hier vind je 75 pro-cent van alles wat leeft in hetKruger. Godfrey groeide op in hetdorp dat zijn stam buiten hetKruger bouwde, lemen hutten, on-verharde straten, klaslokalen metzestig of tachtig kinderen. Hij troknaar Johannesburg, op zoek naarwerk. Hij was kansloos, zoals demeeste jongeren in Zuid-Afrika diehet platteland ontvluchten.Slechts een op de twaalf Zuid-Afri-kaanse kinderen maakt zijnschoolopleiding af, driekwart vande jongeren is werkloos.
Maar toen de apartheid werd af-geschaft, beloofde Nelson Mande-la dat zwarten die van hun geboor-tegrond waren verdreven, hunland konden terugeisen. De Ma-kuleke begonnen een rechtszaak,eisten hun land op en wonnen. Nuheeft Godfrey een baan als ranger.
Hij heeft een salaris en kon debruidsschat betalen. Hij is ge-trouwd, heeft een kind. En een toe-komst.
Het lijkt een succesverhaal ineen land dat wordt geteisterd doorcorruptie, werkloosheid, misdaaden aids: hoe de Makuleke, een stamin het grensgebied met Zimbabween Mozambique, 2.700 families dieverspreid wonen over drie dorpen,hun rechten opeisten en hun landterugkregen.
‘We leefden in diepe armoede’,vertelt Livingstone Maluleke, éénvan de stamleiders. ‘Dit was onsland. Hier hadden wij altijd ge-woond. Hier lagen onze voorou-ders begraven. Maar hoe bewijs jedat in een rechtszaal? Blankenhebben documenten. Wij hebbenalleen onze herinneringen. Maarwe wonnen.’
De regering betaalde de Makule-
ke-stam 450 duizend dollar alscompensatie. Van het geld werdstraatverlichting in de dorpenaangelegd.
Maar de tijden waren veranderd.De jongeren wilden niet terug naarPafuri, naar een leven in de bushwaar hun ouders uren haddenmoeten lopen om water te halenuit de rivier. Ze wilden niet op hetland werken. Ze wilden volgens Li-vingstone ‘iets met computers’.
De Makuleke besloten om inhun dorpen te blijven buiten hetKrugerpark en Pafuri te exploite-ren als een natuurreservaat. Li-vingstone lacht. ‘Wij hadden geenidee. Wat is ecotoerisme? Wat iseen lodge? Wij waren niet alleenstraatarm, we waren ook onwe-tend. De meesten van ons haddennog nooit een toerist gezien. In hetbegin namen wij rijke blankenmee om te jagen. Ze betaalden eenfortuin om een buffel te schieten,
een olifant, een leeuw. Van het geldbouwden we een school. Maar hetleverde geen banen op, geenwerk.’
Aan de oever van de Luvuvhu-rivier staan 25 luxetenten, ver-spreid over een afstand van 1,5 ki-lometer. Ze zijn verbonden dooreen houten loopbrug. Tussen detenten grazen nyala’s, impala’s enaf en toe ook een olifant. Soms lo-pen er leeuwen rond. Ooit, op eenmorgen, vonden ze de sporen vaneen luipaard op de loopbrug.
Vijf jaar geleden sloten de Ma-kuleke een contract met Wilder-ness Safari’s, een grote Zuid-Afri-kaanse safariorganisatie die eenluxelodge bouwde op de oever.
De lodge biedt werk aan 56 Ma-kuleke. ‘Wij trainen ze en betalenze een salaris’, vertelt JamesRamsay, de zakelijk manager vanWilderness. ‘De bedoeling is dat deMakuleke in de toekomst het ma-nagement overnemen. Wij leidenze op. Wij werven de gasten.’
Ernest is receptionist in de lod-ge. Hij brengt ons naar onze tent,een kleine kilometer over de loop-brug, tussen de nyalabomen door.Het is zijn eerste baan, vertelt hij.Hij was werkloos. Hij hing maarwat rond in het dorp, zoals alle jon-geren. Nu is hij getrouwd, hij heefteen kind en een huis. Een lemenrondavel, een ronde hut welis-waar, maar als hij spaart kan hij inde toekomst een stenen huis meteen golfplaten dak bouwen. ‘Wijbetalen lobolla, een bruidsschat’,vertelt hij. ‘Minstens 1.500 euro.Als de bruid naar school is ge-weest, moeten we meer betalen.Geen werk, geen vrouw.’
Voor onze luxetent drijft eenkrokodil in de rivier. ‘Het is drijf-hout’, corrigeert hij mij. ‘Pas opvoor slangen. Zij leven hier. U bentte gast.’
‘Op jaarbasis betalen wij in to-taal 150 duizend euro aan salaris-sen’, rekent James Ramsay uit. ‘Eenkamermeisje verdient 200 europer maand, een getrainde gids350 tot 700 euro.’
De Makuleke-gemeenschapkrijgt 8 procent van de omzet. Ditjaar is dat zo’n 90 duizend euro,volgens Ramsay. ‘Ze mogen zelf be-
HET REISBUREAU VANV O L K S K R A N T R E I Z E N. N LV E R Z A M E LTG E H E I M T I P S.VOLGENDE WEEK:HOE VOORKOM JE ALSVROUW ALLEEN DAT JEOP REIS WORDTLASTIGGEVALLEN DOOROPDRINGERIGE TYPES?Vo l k s k r a n t r e i z e n .nl/reisbureau
WEBFOTO VAN DE WEEK. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Naast de grote musea als hetLouvre en het Guggenheim,bestaan er talrijke kleine, on-bekende musea. De meest bij-zondere, opvallende en bizarrewerden verzameld door de le-zers van volkskrantreizen.nl.
Steile, brede, sierlijke, levensgevaarlijke trappen. Ze waren er in allerleisoorten en maten. Vier van de tachtig inzenders stuurden een foto vande trappen in Varanasi (India) aan de oever van de Ganges. Die van AlexBrandt was de mooiste. Volgende week: in welke stad zag u de mooistekerstboom? Stuur uw foto naar [email protected].
R E I S B U R E AU HONDERDEN AFGESNEDEN DIERENPENISSEN OP STERK WATER. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1To i l e t p o t t e nIn New Delhi, India bezochtM.Phernambucq het Sulabhmuse-um, oftewel het toilettenmuseum.‘Je kunt het zo gek niet bedenken ofze hebben er een variant van.’ Zohebben ze er drieduizend jaar oudeEgyptische toiletpotten, potten vangoud en zelfs potten voor olifanten.
2James BondHet Japanse eiland Naoshima iseigenlijk één groot museum, volgensRobert de Koning. Tussen alle
kunstwerken bevindt zich het 007-museum. Het verhaal van het JamesBondboek The man with the red tat-too speelt zich af op dit eiland. ‘Jeloopt binnen in een pop-art-achtigetentoonstelling van boeken, pisto-len, beelden, en wat er al niet meers h a ke n - n o t - s t i r r e d i s. ’
3PenissenBob ontdekte op IJsland een bij-zondere collectie. ‘Liefhebbers, enandere bezoekers, kunnen hier hon-derden afgesneden dierenpenissenop sterk water bewonderen.’ EenIJslandse biologieleraar verzameldedeze in de loop der jaren en stelt zenu ten toon in Husavik.
4Wa a i e r sDe tip van jeroendebaaij is hetwaaiermuseum in Parijs. De collectiebevat meer dan duizend waaiers . Hijwaarschuwt wel: ‘De wijze waarop u
uw waaier presenteert, kan eenboodschap bevatten. Zo verklaart uiemand de liefde door met de waaieruw ogen te bedekken.’
5MummiesEen tentoonstelling van mum-mies is te vinden in de buurt vanNazca in Peru. Deze expositie ‘vindtplaats op locatie, dat wil zeggen inde opgelegen grafkuilen’, schrijftJaap van Lunenburg. Toen hij degids vroeg of de mummies niet be-schadigen in de open lucht, ant-woordde deze laconiek: ‘Als ze ver-sleten zijn, maken we gewoon eenandere kuil open. We hebben er zat.’
6RioleringHet Museu de Saneamento, ofte-wel het rioleringsmuseum, is te vin-den in de Braziliaanse stad Florianó-polis. Het kleine gele gebouw bevateen collectie kaarten, foto’s en ge-
reedschap. Adriano antoine robbe-som vertelt wat dit museum uniekmaakt: ‘Het is nooit open.’
7MartelingDe kinderen van Marion warendol op het martelmuseum in hetTsjechische Cesky Krumlov. ‘Ze wa-ren met name niet weg te slepen bijeen ijzeren stoel in de vorm van eenhaan waar de ongelukkige op vast-gebonden werd terwijl er eenvuurtje onder werd gestookt.’ Hetharnas uit de museumwinkel washelaas te groot om mee te nemen.
8SinaasappelsJanwim vond in de VS, tussenHouston en Galveston, een waar dia-mantje: het House of Orange, volle-dig gewijd aan de sinaasappel. ‘Bizaren onwerkelijk, maar reuze grappig.Ben benieuwd of Beatrix het ooit ge-frequenteerd heeft’, schrijft hij.
DOEN & L AT E N. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
n Reizen en slapenDe Pafuri Lodge kost circa 250 euro per persoonper nacht. De lodge ligt tien uur rijden vanaf Johan-nesburg over de tolweg N1 noordwaarts. Je kuntook vliegen. Pafuri heeft een airstrip.In het dorp Makuleke hebben de bewoners een Bedand Breakfast gebouwd: drie rondavels, een com-fortabele manier om tussen de Makuleke te leven.Iedereen in het dorp is onvoorstelbaar gastvrij.w w w. s a f a r i a d v e n t u r e c o m p a n y. c o m
n Beste tijdDe Afrikaanse winter, van mei tot oktober is droog,zonnig en koel ( 25 graden). In oktober wordt hetwarm (44 graden).In december beginnen de tropische regens en ko-men de malariamuggen. Soms treedt de Limpopodan buiten zijn oevers.
9Ko n i n g s k r a b b e n‘Niet meer dan een schuur metvisgerei en een grote aquariumbak.’Zo omschrijft platbodem het ko-ningskrabbenmuseum in Kongsfjord,Noorwegen.
‘De krabben zijn tot een metergroot en kunnen met hun scharenmet gemak je arm afknijpen, maar jemag ze onder begeleiding toch evenvasthouden.’ Dit museum is ook leukvanwege de sterke verhalen over dek ra b v a n g s t .
1 0CurryworstenHet curryworstmuseum is tevinden in Berlijn. OJ de Groot b e-zocht dit museum nooit, maar tel-kens wanneer hij het passeert,vraagt hij zich af: ‘Wat is er in he-melsnaam zo interessant aan eencurryworst dat die een eigen muse-um verdient?’
Loes Wijnen
Linksboven: olifanten in de omgeving van Makuleke. Ernaast: het dorp. Hierboven: de lodge.Fo t o ’s Grard Koning
slissen wat ze met het geld doen.’Chauke (62), de barman, weet
nog goed dat de politie kwam. Hijwas allang geen kind meer. ‘Ekschop jou’, schreeuwde de agent.Chauke doet hem na. De politiewas wreed, blank én zwart. ‘Dezwarte politiemannen moestengehoorzamen’, zegt hij vergoelij-kend. ‘We moesten doen wat deblanken zeiden. Ook de politie-mannen. Ze joegen ons weg, wegvan ons land. Natuurlijk was ikboos. Natuurlijk wilde ik wraak.Maar Mandela kwam en zei: ‘S t o p.Geen wraak. Wij bouwen eennieuw Zuid-Afrika.’ Dat is goed’,zegt Chauke. ‘Dat is wijs. Dat is watMandela zei: geen wraak.’ Hij heftzijn handen bezwerend op: ‘Geenwraak.’
Magdalene Mathe woont nogsteeds in de lemen rondavel diehaar man in 1969 bouwde op hetland waar de Makuleke werden ge-dumpt. ‘Ze laadden ons in eenvrachtwagen’, herinnert ze zich.‘Ze hadden geweren. We mochtenalleen een deken en onze houtendeurpost meenemen. Onze ezelsen kippen moesten we achterla-ten. Hier gooiden ze ons eruit. Erwas niets. Geen huizen, geen voed-sel, geen akkers.’
Haar man werkte voor hetKrugerpark. Hij onderhield hethek dat hen scheidde van hun ge-boortegrond. Haar man is overle-den, alle kinderen zijn werkloos.
Even was er werk voor een zoontoen de weg naar Pafuri werd aan-gelegd en de lodge gebouwd. Nu ishij in Johannesburg, op zoek naarwerk. Iedereen op het erf leeft vanhaar pensioen, 100 euro permaand, vier kinderen en vier klein-kinderen. ‘Er is niets veranderd’,zegt ze verongelijkt. ‘We zijn nogsteeds arm.’ Het dorp heeft stroomgekregen, maar ze kookt op hout -vuur bij kaarslicht. ‘Ik heb geengeld om de elektriciteit te betalen’,zegt ze.
‘Wij zijn boos’, vertelt GezaniHlungwani als hij met een takken-bos op zijn hoofd langs de water-pomp loopt. Zijn leven lang werktehij diep onder de grond in degoudmijnen van Johannesburgtot hij, vlak voor zijn pensioen,
werd ontslagen. Een uitkeringkreeg hij niet. Hij neemt ons meenaar zijn erf. Zijn moeder is bijna100. Niemand heeft werk. Iedereenleeft van zijn pensioen en dat vanzijn moeder. ‘In die dagen’, zegt zij,‘toen we verdreven werden van hetland, was iedereen arm. Dat waserg. Maar wij leden samen.’ Zezwijgt. ‘Nu zijn er ook rijke zwar-ten’, vult Gezani aan. ‘Ook in hetdorp. Dat is veel erger. Wij hebbenniets gekregen.’
Alweet Hlungwani werkte alsranger voor de lodge. Op een dagnam hij twee Amerikanen mee opsafari. Hij vertelde over zijn dorp.‘Wat hebben jullie nodig’, vroegenze. ‘Hoop, antwoordde ik,’ zegt hijlachend. ‘En geloof in de toe-komst.’ De Amerikanen schonkenhet dorp een bibliotheek. Alweetverliet de lodge, keerde terug naarhet dorp en bouwde een biblio-theek met een computerlokaal. ‘Ikwil dat onze kinderen leren lezen.Dat ze leren hoe een computerwerkt. Ik wil ze voorbereiden op demoderne maatschappij. Ik wil zeeen kans geven. Iemand moet hetdoen’, zegt hij. ‘Ik doe het.’
Als de avond valt, rijden we naarCrooks’s Corner waar de Limpopoen de Luvuvhu samenvloeien. Westappen uit en lopen de droge ri-vierbedding in. In het water van deLuvuvhu bedrijven twee olifantende liefde. Hij klimt op haar, zijgooit hem er af. Een krokodil ligtop de oever. Een kudde olifantensteekt de Limpopo over. Twee leeu-wen volgen. Een leeuw gaat in hetwarme zand van de rivierbeddingliggen en kijkt naar ons. Godfreyopent een fles witte wijn. Zijn ge-weer heeft hij in de Landrover la-ten liggen. ‘Magic’, zegt hij.
Aan de overkant van de Limpopoligt Zimbabwe. ‘Het verloren para-dijs’, zegt Godfrey. ‘Daar sterven zevan de honger. Ze stropen al hetwild. ’s Nachts steken mannen envrouwen illegaal de rivier over. Zezoeken werk in Zuid-Afrika.’
Hij schenkt de glazen vol en kijktverrukt naar de parende olifanten,de soezende leeuw, de krokodil.‘Wij wonnen ons land terug’, zegthij. ‘Vreedzaam. In de rechtszaal.Nu hebben we een toekomst.’
BOTSWANA
ZUID-AFRIKA
Johannesburg
Kru g e rp a rk
ZIMBABWE
MO
ZAM
BIQ
UE
Pretoria Maputo
SWAZILAND
Lim p op orivie r
Luvuvh urivie r
ParfuriCrooks’sCorner
50 km121209 © de Volkskrant - ejb 0
ZUID-AFRIKA
Johannesburg
T r a n s v a a lT r a n s v a a l
Kru g e rp a rk
ZIMBABWE
MO
ZAM
BIQ
UE
Pretoria Maputo
SWAZILAND
Lim p op orivie r
Luvuvh urivie r
ParfuriCrooks’sCorner
50 km121209 © de Volkskrant - ejb 0
BOTSWANABOTSWANA
‘De meesten van onshadden nog nooiteen toerist gezien’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
![Full page photo - چرب زبان · 2018. 1. 10. · 3 Ich bin hier. bist hier. Er ist hier und sie ist hier. Sind hier. seid hier. Sie Sind alle hier. 1 [eins] Personen ich " Yich](https://static.fdocuments.net/doc/165x107/60ff7b38521668785c429b77/full-page-photo-2018-1-10-3-ich-bin-hier-bist-hier-er-ist.jpg)
