23-10-2019 Unilever-baas Polman had het grote geld onderschat - NRC

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/21/polman-had-het-grote-geld-onderschat-a3977532#/handelsblad/2019/10/22/#304 1/5

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Recensie

Unilever-baas Polman hadhet grote geld onderschatBedrijfsreconstructie In thrillerachtige stijl beschrijftonderzoeksjournalist Jeroen Smit hoe Unilever-baas PaulPolman vastloopt.

Joost Pijpker 21 oktober 2019 Leestijd 3 minuten

Paul Polman wilde eerst priester of dokter worden, maar eindigde in het bedrijfslevenFoto Robin Utrecht

https://www.nrc.nl/search/?author_filter=Joost%20Pijpker&sort=published_athttps://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/21/

23-10-2019 Unilever-baas Polman had het grote geld onderschat - NRC

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/21/polman-had-het-grote-geld-onderschat-a3977532#/handelsblad/2019/10/22/#304 2/5

Als kind wilde Paul Polman niets liever dan priester worden. Vanaf de kansel zijntoehoorders wekelijks een boodschap meegeven, ze helpen wanneer ze het moeilijkhadden. Eerst werd hij misdienaar, later hoofdmisdienaar en op zijn twaalfde vertrokPolman naar het kleinseminarie in Apeldoorn. Maar na een jaar kreeg hij heimwee enkeerde hij terug naar huis.

Polman (1956) besloot zijn dromen bij te stellen en dokter te worden. Het mislukteopnieuw: ondanks goede cijferlijsten werd hij tot drie keer toe uitgeloot. Uiteindelijkkoos hij voor een studie economie, aan een Amerikaanse universiteit. Iets heel anders,en tegelijk ook niet. Want in het bedrijfsleven kreeg hij misschien nog wel meer danelders de invloed die nodig is om mensen te kunnen helpen, besefte Polman.

Het is een inzicht dat met de jaren alleen maarsterker wordt, blijkt bij het lezen van Het grotegevecht van onderzoeksjournalist Jeroen Smit.In zijn nieuwe boek, dat deze dinsdagverschijnt, volgt de auteur de loopbaan vanPolman van zijn opkomst tot het rommeligeeinde van zijn leiderschap, eind vorig jaar. Degeschiedenis van Unilever, hetlevensmiddelenconcern dat de geborenTwentenaar tien jaar lang leidde, zit daaruitgebreid in verweven.

Smit gebruikt daarbij een voor hemwelbekende werkwijze. Hij voerde in twee jaartijd gesprekken met 163 bronnen in en rondhet bedrijf. Smit vertelt niet wie hij wel en nietheeft gesproken, hij vertelt als een alwetendeverteller, op een vlotte en tegelijkertijd uiterstgedetailleerde wijze. Het grote gevecht lijkt inopzet daarmee op zijn eerdere boeken, DeProoi (2008, over ABN Amro) en Het dramaAhold (2004).

Er zijn ook verschillen. In zijn vorigebedrijfsreconstructies volgde Smit Rijkman Groenink (ABN Amro) en Cees van derHoeven (Ahold), twee bestuurders die op zoek waren naar aanzien en macht. Zijhadden de ambitie de wereld te veroveren, hun bedrijf steeds verder te laten groeien.

Jeroen Smit: Het grote gevecht & het

eenzame gelijk van Paul Polman

Prometheus, 432 blz. €24,99

●●●●●

https://www.nrc.nl/nieuws/2008/11/28/de-prooi-van-jeroen-smit-11646162-a456374

23-10-2019 Unilever-baas Polman had het grote geld onderschat - NRC

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/21/polman-had-het-grote-geld-onderschat-a3977532#/handelsblad/2019/10/22/#304 3/5

Lees ook dit profiel over Paul Polman:Idealist in een wereld van geld

Polman is in veel opzichten het tegenovergestelde. Hij moet niets hebben vanbeleggers en concurrenten die op zoek zijn naar een zo hoog mogelijke winst. Dat zijnmaar halve mensen, vindt hij. Polman neemt liever een voorbeeld aan zijn vader, diezich als vrijwilliger zijn hele leven belangeloos heeft ingezet voor anderen.

Grappen over UnileverDe reconstructie van Smit begint ruim voordat Polman topman is. De eerstehoofdstukken spelen zich af in de jaren negentig, als Polman directeur is bij Procter &Gamble (P&G), een concurrent van Unilever. Met collega’s maakt hij in die tijd dikwijlsgrappen over zijn latere werkgever. Unilever zien ze als een traag bedrijf, arrogant ook.Veel tijd en geld gaat verloren aan de ingewikkelde structuur, met hoofdkantoren enbeursnoteringen in twee landen.

Het is een erfenis uit een ver verleden. Want de Nederlandse Margarine Unie en hetBritse Lever Brothers mogen dan in 1929 al gefuseerd zijn, van eenheid is dik zestigjaar later allerminst sprake. De Britse helft botst regelmatig met de Nederlandse. DeBritten zijn te fatsoenlijk om eerlijk te zijn, de Nederlanders te eerlijk om fatsoenlijk tezijn, is het gevoel.

Hoewel die tweedeling gaandeweg minder zichtbaar wordt, blijft hij onder deoppervlakte aanwezig, ook als Polman in 2011 topman wordt. Polman is dan al langweg bij P&G, uit onvrede over de agressieve groeistrategie van het bedrijf. Hij wasvervolgens een paar jaar financieel directeur bij concurrent Nestlé, maar grijpt ookdaar – tegen de verwachtingen van collega’s en analisten in – naast de functie vanhoogste baas.

Toch moet Polman even nadenken, als hij gevraagd wordt om topman van Unilever teworden. Hij had zich voorgenomen om bezig te gaan met goede doelen. Maar Polmanziet ook dat hij in een organisatie als Unilever pas écht het verschil kan maken. En dedrang om het goede te doen, de planeet te redden, wordt steeds sterker. Door omzeten winst wil Polman zich niet langer laten leiden. Conflicten schuwt hij steeds minder.Niet zelden ligt de topman overhoop met analisten, journalisten of beleggers. Overhedgefondsen zegt hij in een toespraak dat ze „hun grootmoeder verkopen” zoudenals dat winst oplevert.

23-10-2019 Unilever-baas Polman had het grote geld onderschat - NRC

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/21/polman-had-het-grote-geld-onderschat-a3977532#/handelsblad/2019/10/22/#304 4/5

Geen weerwoordHet vuur waarmee Polman dat gevecht in die eerste jaren aangaat, is ontroerendbeschreven. Hij heeft zijn roeping gevonden, nu wil hij ook collega’s daarbij helpen.Op sommige momenten wordt het bijna levensbeschouwelijk: waarvoor zijn we opaarde? Wil je je kleinkinderen later vertellen dat je de uitstoot hebt aangepakt? Of datje de omzet hebt verdubbeld?

Tegelijkertijd krijgt Polman ook steeds meer dezelfde trekken als Groenink en Van derHoeven. Hij accepteert niet langer weerwoord, merken collega’s. Wie niet meewil inhet duurzame verhaal, kan vertrekken. Polman wil van Unilever de grootstegoededoelenorganisatie ter wereld maken. Maar hij vergeet steeds meer dat hijdaarvoor wel de steun van aandeelhouders, collega’s en leveranciers nodig heeft.

Sommige collega’s stellen vast dat Polman misschien toch priester had moetenworden: „Hij is verslaafd geraakt aan de kansel.” Op dit punt verliest het boek vanSmit aan spanning, door de vele toespraken over duurzaamheid en plannen en cijfersdie op elkaar volgen. Daardoor kan de lezer zich misschien gemakkelijk verplaatsen inde critici die steeds vermoeider raken door Polmans „evangelische enthousiasme”,maar het verhaal wordt er af en toe wat stroef van.

Zodra het Amerikaanse Kraft Heinz Polman en Unilever overvalt met eenovernamebod, keert de thrillerachtige stijl van de eerste hoofstukken echter meteenterug. Dan ziet Polman dat hij te stug is geweest, dat zijn levenswerk in gevaar komt.Altijd dacht de topman dat hij het goede kon doen en dat het geld dan vanzelf kwam.Nu ziet hij dat het omgekeerd is: zonder geld had hij zich nooit zo op het goedekunnen storten.

Lees ook dit verhaal over de overnamepoging door Kra Heinz:Unilever is ‘wakkergeschud’ en pleziert deaandeelhouders

KERNENERGIE

Wie aan de eisen voldoet, mag best eenkerncentrale gaan bouwen

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/09/27/wie-aan-de-eisen-voldoet-mag-best-een-kerncentrale-bouwen-a3974882#/handelsblad/2019/10/22/#306

23-10-2019 Unilever-baas Polman had het grote geld onderschat - NRC

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/21/polman-had-het-grote-geld-onderschat-a3977532#/handelsblad/2019/10/22/#304 5/5