Het belang van organische stof
-
Upload
janjo-de-haan -
Category
Science
-
view
710 -
download
3
Transcript of Het belang van organische stof
Het belang van organische stof Organische stof, meer waard dan je denkt
Ervaringen uit het systeemonderzoek PPO-locatie Vredepeel Boerderij, Grond om te boeren, Papendal, 8 december 2015
Janjo de Haan
Testvraag: Ik werk
1 2 3 4
53%
0%8%
39%
1.Als boer of tuinder
2.In het (agrarisch) bedrijfsleven
3.Bij een kennisinstelling
4.Bij de overheid
De bodem en organische stof
Vaste fractieOrganische stofWaterLucht
Organische stof
levert voedingsstoffen en houdt voedingsstoffen vast
zorgt voor wateropslag en afvoer van water
geeft de bodem structuur maakt de bodem weerbaarder tegen
ziekten en plagen
Organisch stofgehalte is een goede indicator voor veranderingen van de bodemvruchtbaarheid
1 2
20%
80%1.Ja
2.Nee
Hoeveel organische stof bevat de bodembouwvoor 25 cm, 3% organische stof
1 2 3 4
6%
14%
30%
50%1.1 000 kg/ha
2.10 000 kg/ha
3.100 000 kg/ha
4.1 000 000 kg/ha
Effectieve organische stof
Is de organische stof uit mest, compost, gewasresten en groenbemesters die één jaar na toediening nog over is.
Gewasresten / groenbemesters
10-30% Mest
30-70% Compost
60-90%
Hoeveel effectieve organische stof moet jaarlijks aangevoerd worden om het organisch stofgehalte op peil te houden?
1 2 3 4
6%
28%
36%
30%
1.1000-1500 kg/ha
2.1500-2000 kg/ha
3.2000-2500 kg/ha
4.>2500 kg/ha
Hoeveel organische stof bevat de bodembouwvoor 25 cm, 3% organische stof
Volume grond 1 ha: ●10 000 m2 * 0.25 m = 2 500 m3
Gewicht grond 1 ha: ●2 500 m3 * 1.4 ton/m3 = 3 500 ton
Gewicht organische stof 1 ha: ●3 500 ton / ha * 3% = 105 000 kg
Jaarlijkse afbraak organische stof 2%●105 000 * 2% = 2100 kg
Organische stofgehalte geen goede maat voor bodemvruchtbaarheid
Geen zichtbare trends op korte termijn
Netto aanvoer organische stof klein tov voorraad in de bodem
Relatief grote meetfout O.S.
aanvoerStart Na 30
jaarNa 30 jaar +compost
Hoog 3.7 3.9 4.6Standaard 3.7 3.7 4.35Laag 3.7 3.45 4.1
Wat geeft de hoogste effectieve organische stofaanvoer
1 2 3 4
21%
60%
3%
16%
1.Groenbemester 1 ha geslaagd
2.Stro inwerken 4 ton
3.Varkensdrijfmest 50 ton
4.Compost 6 ton
Effectieve organische stofaanvoerwww.handboekbodemenbemesting.nl
Gewasresten/ groenbemesters (kg/ha) Granen
1300-1700 Granen + stro
1900-2500 Overige gewassen
300-1300 Gras 1 jaar
1200 Gras 3 jaar
4000 Groenbemesters
800-1200
Mest en compost (kg/ton) Varkensdrijfmest
14 Runderdrijfmest
45 Vaste mest
106 Compost
182
Onderzoeksvraag: Wat is het effect van organische stofaanvoer op: Opbrengst Nitraatuitspoeling Bodemkwaliteit
2001
2005
2011
2003
2008
2016Bodemkwaliteit op zandgrond
Systeemonderzoek Vredepeel
Bedrijfssystemen-onderzoek
19892000
Vruchtwisseling
Belangrijke gewassen in de regio, diverse typen
●Akkerbouw-, groenten- en voedergewassen
●Maai- en rooivruchten●Gevoeligheid aaltjes en bodemziekten
Maximale inzet groenbemesters (verantwoord)
aardappel
(+gbm)
erwt+ gras(klaver)
prei
zomergerst+ gbm
suikerbiet/peen
maïs
Laag1000 kg EOS/ha/jr
Standaard2000 kg EOS/ha/jr
Vergelijking aanvoer effectieve organische stof
Mineralen-concentraat en
kunstmestDrijfmest en kunstmest
Hoog3000 kg EOS/ha/jr
Biologisch
Vaste mest, drijfmest en vinassekali
EOS-aanvoer (kg/ha)gemiddelde 2011-2014 per systeem
Verschil in stand Standaard en Laag
BIO
Trend in opbrengst 2001-2013
Standaard
Opbrengsten hoge aanvoer stijgendOpbrengsten lage o.s. aanvoer dalend
Hoog +20%
Laag 8%
Inde
x op
bren
gste
n ge
mid
deld
ove
r alle
gew
asse
n en
jare
n
Nitraatconcentraties in grondwater 2001-2014, mg NO3
-/l NitraatuitspoelingHoog onder EU norm
Laag + Standaard boven EU norm
Bodemkwaliteit
In Hoog ‘beter’ dan Standaard en Laag●N-mineralisatie, bodemvocht, agregaatstabiliteit,
aantal bacterien en schimmels In Hoog stabieler dan Standaard en Laag
●In parameters minder variatie in ruimte en tijd
N-m
iner
alisa
tie
(mg/
kg)
Cova
riant
ie
N-m
iner
alisa
tie
Verschil bruto opbrengst Standaard – LaagLage organische stofaanvoer
geeft hogere kosten en lagere opbrengsten: Niet rendabel
Waarde 1 kg EOS€ 0,55
(€ 0,04 – 2.22)
Waarde van een kg EOS
Verschil EOS-aanvoerStandaard - Laag 900 kg/ha
Saldoverschil Standaard - Laag
480 €/ha(30-2000 €/ha)
Waarde van organische meststoffen
Varkensdrijfmest 5 euro/ton Runderdrijfmest 18 euro/ton Vaste mest 50 euro/ton Compost 75 euro/ton
Stro achterlaten 75 euro/ton Groenbemester 400 euro/ha
O.b.v. gecorrigeerde waarde EOS van 0,40 €/kg
Samenvattend
Lage organische stof aanvoer geeft op termijn●Een vergelijkbare uitspoeling als standaard●Lagere opbrengsten
Hoge organische stof aanvoer geeft op termijn●Een lage uitspoeling●Stijgende opbrengsten●Een betere en stabielere bodemkwaliteit
Hogere organische stofaanvoer verlaagt uitspoeling en handhaaft opbrengsten bij lager bemestingsniveau
Wat betekent resultaat voor beleid
Proef geeft mogelijk onderbouwing equivalente maatregel
●Verruimen mogelijk organische stofaanvoer●In mestbeleid nu meer organische stofaanvoer =
meer uitspoeling Bezig met heranalyse proef
●Vraag: verschilt uitspoelfractie tussen de systemen●Gaat kleiner deel van bodemoverschot naar
grondwater? In samenspraak met ZLTO en LLTB
Organische stofaanvoer in de praktijk
EOS aanvoer gewasresten
Aard- appel
Erwt Prei Zomer- gerst
Suiker- biet
Mais Gem.0
500
1000
1500
2000
2500 EOS-aanvoer verschilt per gewasGem ½ streven EOS-aanvoer
EOS aanvoer + groenbemesters
Aard- appel
Erwt Prei Zomer- gerst
Suiker- biet
Mais Gem.0
500
1000
1500
2000
2500 Met geslaagde groenbemesters belangrijke verhoging organische stof aanvoer
EOS inhoud mestsoortenVarkensdrijfmest weinig EOS-aanvoer
Rundermest en compost veel EOS-aanvoer
EOS aanvoer + mest bij 50 kg fosfaataanvoer
Varkensdrijfmest weinig EOS-aanvoer
Rundermest veel EOS-aanvoer
EOS aanvoer + mest bij 50 kg fosfaataanvoer
Met half-half varkens-en rundermest voldoende EOS-aanvoer met deze
vruchtwisseling
EOS aanvoer + mest
EOS aanvoer + mest
Met compost hoge EOS-aanvoer mogelijk
Boodschap
Voer maximaal organische stofaan binnen de mogelijkheden van
●Vruchtwisseling en ●Gebruiksnormen
Hoe:●Gewaskeuze●Geslaagde groenbemesters●Mest: rundermest, compost
Kijk goed naar samenstelling van mest
Kengetallen: www.handboekbodemenbemesting.nl
Ik ben/wil meer organische stof met mest gaan aanvoeren (compost, rundermest)
1 2 3
0% 0%0%
1.Ja2.Nee3.Geen antwoord
Ik ben/wil meer groenbemesters gaan telen
1 2 3
0% 0%0%
1.Ja2.Nee3.Geen antwoord
Ik wil/ben andere gewassen gaan telen om meer organische stof aan te voeren
1 2 3
0% 0%0%
1.Ja2.Nee3.Geen antwoord