Hermetizm - Haluk Akçam

8/14/2019 Hermetizm - Haluk Akam

1/58

HERMET ZMM. Halk AKAM

Ruh ve Madde dergisi, say 241-254 1980 ubat 1981 Mart

1. Ksm

Giri

Bundan binlerce yl nce dnya bir baka trlym. Dalar, talar, ovalar, nehirler,gller, denizler yine varm ama, gklerin parlts deiikmi. Bu n altnda yaayanlar dadnyay bir baka grrlermi. imdi yine ayn dnya var zerinde yaadmz. Gkler dedeimedi. Ancak, bizi bir baka trl aydnlatyor artk. Bu yzden de dnyay eskilerin gzile gremiyoruz. Grmemize imkn da yok. Zira, n kayna deimese bile rengi deiti.Deien rengin zelliine gre biz de farklyz eskilerden. Bu deiiklii farkedenler ona birisim takmlar sembolik olarak: Tufan oldu, demiler. Gkler yarld ve ardndaki sular

boald, yer yarld ve altndaki toprak fkrd. Su ve toprak kart; amur oldu. amur

ekillendi; insann bedeni oldu. ine nefes kattlar; yaayan can oldu. smine Adem derler.Gkler kapan p ardndaki sular sakladktan ve Yer durulup topra sakinletikten sonra,Adem topra ilerken nn grsn diye gn kubbesine k yerletirildi. Adem'in gnleritamam olunca nefesi geldii yere gitti, bedeni topraa kart, zerini sular kaplad. Ardndanyine gkler yarld ve sular boald. Yer ald ve toprak fkrd.

Bylece Adem'in iledii toprak Yer'in yznden silindi gitti. Fakat o topraktaAdem'in ileri olduundan ve Adem'in soyundan olanlarn o topra ilemesi bitmediinden,ilerinden ileri bitmeyenler sularn ekilmesine kadar bekletildi ve tekrardan durulan Yer'einip topra ilemeye baladlar. nlerini grsnler diye yine gn kubbesine klaryerletirildi. Onlarn da gnleri tamam olunca, ardndan yine ayn eyler oldu. Toprailemesi bitmeyenler sular ekilene kadar bekletildi. Yer durulunca inip topra ilemeye

baladlar... Ve bu bylece srp gitti. Dedelerimizin dedelerinden bize kalan masallarda


2/58

byle anlatlyor. ocukluk devremiz sona erene kadar bu masallar yine byle anlatacaklar.Elbet bir gn gelecek, yine gnler tamam olacak. Topra ilemeyi bitirenler geldikleri yeregidecekler, ileri yarm kalanlar da bir sre bekleyip sular ekildikten sonra tekrar devamedecekler. Baz masallarn sonuna da unu eklemiler: Topra ilemek sona erse bile ileryine bitmiyor. Topran yerini baka ey alyor ve iler devam ediyor.

Biz, hl topra ilemeyi bitiremeyenlerdeniz, stelik kanc Tufan'dan artakaldmz da bilmiyoruz. Ama, son Tufan ile birlikte topra ilemesini bitirenler, artakalanlara bireyler brakyorlar daima. Bizim son Tufan'dan ncekiler de ayneyi yapmlar.Eski Msr'da yaayanlaraa aa Tehuti (en byk Yol gsterici) diye anarak tanrsal birkiilik vermiler onlara, nceleri yalnz Tehuti (Yol gsteren) diye isimlendirmiler. Sonra buisme "aa aa" (byk byk) derecesini vermiler. Eski Msr kaynaklarn deerlendirenGrek'ler bu ismi Thoth eklinde okumular. Thoth'un zelliklerine bakarak, kendiinanlarnda Hermes ismini verdikleri tanrsal kii ile ayn olduunu grmler. EskiYunanllar da onun yce olduuna hkmetmiler ki, "aa aa" karl olarak Trismegistossfatn eklemiler ona. Bylece Hermes Trismegistos deyimi gnmze kadar gelebilmi.

Bu isim deiik medeniyetlerde birbirine benzemeyen sfatlara brnse bile, ayn zelliktekikiileri anlatmaktadr.

Aslnda bu isimler belirli bir soyun, artk aramzda olmayan ama bizim gemekteolduumuz yoldan asrlar nce gemi, bir toplumun bilge kiilerini simgelemek iin her birdilin zelliine gre seilen sfatlar olarak ele alnmaldr. Efsanevi ve tanrsal olmalarnasebep, bizden daha bilgili olmalarna kar duyulan eski bir sayg ifadesidir. Bugn bilearamzdan ayrlm baz bilgili kiileri anarken ayn sayg duygusu iinde onlar

bilinaltmzda tanrsal bir havaya brnm olarak sembolize etmekteyiz. Eski Msr'daTehuti, Eski Yunan'da Hermes diye anlan bu bilgelerin dier yerlerde de bilinmesi veonlardan kalan bilgi krntlarndaki benzerlik ile, tek tek yar-tanr kiiler yerine belirli

seviyeden bir varlk grubunun belirtilmek istendii anlalyor. Bu varlklarn insan olduklarda aktarlan efsane eklindeki hayat hikyelerinden kolaylkla karlabilir.

Mitolojinin en byk zellii olan alegorik anlatm ekline eer bir de biz kendialegorimizi katmadan bu efsaneleri zersek mesele kalmaz. Fakat baz yorumcular bukendilerinden birey katma zelliinden syrlamay p efsanelerden efsaneler yaratarak szgeen kiilerin uzayn falanca planetinden geldiini veya insanlarn kulana fsldayan ilhmelekler olduunu iddia ediyorlar. Bu iddialar da birer efsanedir ve modern bir alegori ilesslenmitir. Herhalde zaman gelince bu modern efsanelerin ardnda yatan gerekler ortayakacak. Ancak, bugn bylesine efsaneler yaratmak, ii gletirmekten te bir faydasalamyor. Eski Yunan'da Olimpos tanrlar deyimi ile ne anlatlmak istenmi ise, biz de

bugn uzayl kozmonotlar veya ilahi melekler ile ayn eyi anlatmaya alyoruz. Bu gibialegorik anlatmlarla fantastik bir grnm kazandrmak belki de insanolunun ihtiyac olan

bireydir. Btn plaklyla gerei grmek genellikle hislerinden arnm bir varlnyapabilecei ey. Bylesine bir durumu ise biz hazmedemeyiz. Belki de ayn hazmszlektiimden bu yaz serisine balam bulunuyorum.

Tehuti veya Hermes, branilerde Hanok("Yol"da yryen) ismini alr. Eski Ahit'inTekvin kitabna gre Hanok, "O"nun yolunda yryp kaybolmu, grnmez olmu. Kur'anda bile dris (Gizli Yol'u reten) ismiyle geer. Doru birisiymi. Yce bir yere ykseltiprahmetin iine almlar. Kabalistlerin Adam Kadmon deyimi belki de tam karlolmaktadr: lk nsan demektir. lkel olmaktan ok insan olma zelliine eriebilmi lkVarlk anlamna. Bu sfatlar eitli dillerden rnekler vererek oaltmak mmkn. Szfazla uzatmamak iin bu bilgelerin zelliklerinden bahsettikten sonra onlardan bize kalanlar


3/58

anlatmak istiyorum. Bunlarn insanlara yaz yazmasn rettii sylenir. Daha sonra da bilimretmiler. Dolays ile alfabenin bu insanlardan bize aktarlm olduunu sylyorlar.Alfabe genel anlamda yaz yazmak iin kullanlan birtakm sembollerden ibarettir. Biz bugntarihsel bir sre iinde gelien ilkel resimlerden sembollere doru gidii, alfabenin balangcolarak kabul etmekteyiz. Bilimsel ilerlemeleri de buna benzer bir srece balamaktayz.

Fakat, dikkatli bir aratrma - belki de belgelerin yetersiz oluundan - basmakal p tarihselgeliim hipotezinin yeterli bir aklama olmadn gsteriyor.

Akademik otoriteler yaznn ilkel resimlerle baladn syledikleri halde, resimlerdensesleri gsteren iaretlere nasl geildiini bir trl izah edememektedirler. lk yazrneklerini veren Smerlerde byle bir gei dnemine dair izler yoktur. Yine iddiaya gre,Smer ivi yazs douya doru srasyla Proto-Elam, Proto-Hint, in yazsnn domasna;

batda da Eski Msr, Ege ve Girit, Hitit yazsnn olumasna yol am, deniyor. Zorla kabuledilen bu hipotezi desteklesin diye birok rnekler gsterilmitir, ancak hibiri yeterli ldedeil. Otoriteler de bu yetersizlii grdkleri halde baka bir hipotez kurmak aka ilerinegelmemektedir. Halbuki ivi yazs ile dolu tabletlerin ounda yazy Smerlere retenin

Nabo isminde biri olduu belirtilmektedir. Nabo kelimesi parldayan anlamna gelir.Nabo'yu sembolize ederken de ivi yazsnda kullanlan sivri ulu aleti semiler.

Yazdan baka bilim retmiler, demitik. Bu bilim nasl bir eymi, asl bunuincelemek gerekir. Zira, kimin nasl rettiinden ziyade neyi rettii daha nemlidir.Aratrcnn dikkat etmesi gereken en nemli nokta bu olduu halde ounlukla unutuluyor.Kim tarafndan retildiini ve nasl yapldn aratrp bulmak muhakkak ki insana heyecanverir. Hele bu geliimin tarihini ortaya koyabilmek kadar gurur verici bir ey olamaz,aratrc iin. Fakat konunun zne inildiinde grlr ki, asrlarca nce bir takm kiilerinsanlara baz eyleri retmeye alrken, amalar ilerde tanrlatrlmak veya rettiklerieyin sama-sapan birtakm szler haline gelerek fantazi yaratmas deildi. Bugn ne yazk ki

bu durumdadr anlatlanlar. nsanlarn ou da srf bu fantastik zelliinden dolay konuyaeilmektedir.

Hermetizm bal altnda toplanan bu konulara ou zaman ezoterik, oklt, mistik,gnostik, teozofik vs. gibi sfatlar taklmtr. Geleneksel olarak Hermetizm kelimesi dahauygun oluyor, nk bu konularn reticisi olarak Hermes tannmaktadr mitolojide. ByleceHermetizm denilince; Hermes veya bir baka sfatla anlan bilge kiilerin retisianlalacaktr. Halbuki, ezoterik; batn, isel anlamna, oklt; gayb, gizli anlamna, mistik;srr, aklanmayan anlamna, gnostik; hikm, stnbilimsel anlamna, teozofik; ledn,tanrsalbilimsel anlamna gelir. Hermetizm, anlay lsne gre btn bu sfatlartayabilir, ama yalnz biri veya birka ile isimlendirmek eksik olur. Kimine gre yledir,

kimine gre byle. Anlay ls o derece nemlidir ki, tarihte bunun iki garip rneinigryoruz: lki, teknolojideki hermetik deyimidir: Hava, su geirmeyecek ekilde yaplanlehimler iin kullanlr. kincisi de, bilhassa italyan edebiyatnda, ermetismo akmdr: iirde,anlalmaz ve kapal szler kullanarak okuyucuyu dndrmeyi amalar. Bir dier tuhaflkda tarih yazarlarnda grlmektedir: Hermetizmi tek bir cmle ile geitirirken, simyaclarn

byyle ilgili rettikleri diye anlatrlar.

Hermetik retinin yazld kitaplarn ou eitli sebeplerle yaklm, yasaklanmve gizlenmitir tarih boyunca. Bu zelliinden dolay da saysz arlatan ortaya kp birtakmuydurma elyazmalarn orijinaldir diye reklam etmi, ounlukla evresinde inandrc olmuve ardndan yzlerce zavally srklemeyi baarmtr. Bu yzden, gnmzde hermetikkonular halk arasnda bo inan, byclk, zrvalk, sapklk olarak bilinir. Amacmokuyucuyu kandrp bu konularn aslnda byk srlar sakladn iddia etmek deil.


4/58

Ksa bir tarihsel geliimini vererek ve tarih boyunca yazlanlardan blmler aktararak bu konularla uraan kiilerin hangi sonulara vardklarn ve nelerle karlatklarnanlatmak istiyorum. Eski yazmalardan aktaracam szleri yorumlamak okuyucuya kalm biritir. Banda da sylediim gibi, aslnda konunun en nemli taraf da bu: Kimin syledii venereden duyduu ilgin olsa bile, ne demek istediini anlamaya almak daha faydal oluyor.

Eer geni apta bir Hermetizm tarihinden bahsetmek gerekirse alar boyunca eitlimedeniyetlerdeki bilimsel aamalardan ve bunlarn kaynaklarndan szetmek lazm. Fakat,

bylesine geni bir konu hem ok uzun bir yaz serisini gerektirir hem de ou kimsenincann skabilir dncesiyle, ancak ilgin saylabilecek noktalar belirtip ardndan Ortaa'nefsanevi bilimleri olan Alimi, Astroloji, Maji, Kabala ve benzeri konular ve bunlarakaynak olan elyazmalarn rneklerle vermek istiyorum.

Tarihte eski yksek medeniyetler diye bilinen kltr merkezleri, Amerika ktasndakiAztek ve nka'lar dnda, coraf bir kuak zerinde yaylmtr. Bu kuak douda inlilerle

balar ve batya doru Hint, ran, Mezopotamya, Anadolu, Msr, Akdeniz blgesiyle

spanya'ya kadar gelir.

Amerika Ktas

Amerika ktasnda 16. asrn bandan Avrupa'dan gelen yamac kiflerin boygstermesi ile eski medeniyet sona erdi ve silindi gitti. ounlukla byle kabul edilir. HalbukiAztek-Maya-Inka medeniyeti incelendiinde grlr ki, bu halk be asrdan beri beyazadamn gelmesini beklemitir. Btn dikkatlerini kendilerine miras kalan takvime ve zamanhesaplarna vererek, kurban olacaklar gn beklemilerdir. Bu zaman zarfnda hibir ilerlemekaydetmeden, gemilerini unutmann verdii korku iinde, devaml bir bekleyi bu halkn

manen lmesine yol amt. Eski atalarnn brakt miras korumaya alan, fakat bu mirasbir trl deerlendiremeyen akn bir toplum.

Ne Aztekler, ne Mayalar, ne de nkalar gemilerini hatrlamaktadr. Mayalarn birkolu olan Quiche halknn son zamanlarda yazarak kaybolmamasn salad Popol-Vuhdestan bunu ortaya koyuyor. Mitolojilerinde Kvetzal-koatl (Aztek), Kukulkan (Maya),Virakoa (nka) ismini verdikleri bir adamn (daha sonra tanr oluyor) halka yazy,kanunlar, bilim ve sanat rettii anlatlyorsa da pek fazla birey renmek mmkn olma-mtr bunlar hakknda. Amerika'y kefeden gz dnm yamaclar altn bulma hrs ilehereyi paraladktan sonra, Hristiyanl yaymak bahanesi ile saldran misyonerler, eytanneseri saydklar btn kltr yk p zerine kiliseler kurunca, ortada incelenecek birey

kalmam oldu. Bugn bildiimiz tek ey mkemmel bir takvim ve astronomik periodhesaplardr onlardan kalan. nkalarn Quipu sistemi, anlatldna gre szleri kaydetmek vehesap yapmak iin kullanlan olduka gelimi bir sistemmi. Pizarro sayesinde kltangeirilmedik birtekQuipu-kamayokkalmad iin bu sistemi renmemize imkn yok artk.Astronomideki bilgileri kendilerine miras brakanlar herhalde tam olarak hereyi anlatmamolacaklar ki, bunlar doru drst deerlendirecekleri yerde dinsel birer figr, ritel bir gayeuruna kullanmlar.

Yukarda isimlerini verdiim mitolojik bilgeler birtakm eyleri rettikten sonraka p gitmiler, bir mddet sonra tekrar geleceklerini vaad ederek. Ne rettiklerini halk

bilmemektedir. Zira, kendilerinden nceki toplum ile aralarnda tarihsel bir kopukluk vardr,

hatrlamazlar. Aztekler Aztlan (beyaz lke) denilen yerden geldiklerini sylerler amakendilerini Tenoa diye dier bakalarndan ayrrlar. Tenoa, Tolteklerin kuzeyden gelen


5/58

saldrgan vahilere verdikleri isimdir. Toltekler bir bakma Anadolu'daki Proto-Hititlere benzer; gemiten kalan bir medeniyetlerl vardr, saldrganlarn hcumuna uraypkltrlerini gelen vahilere aktarrlar. Ancak, Toltekler hakknda birey bilinmiyor.

Mayalara gelince; bunlar topluca Yukatan yarmadasna doru gmler asl

memleketlerinden. Sebebi bilinmiyor, gemilerinden de hi bahsetmiyorlar. Gten ncekidevre ait btn tarihlerini hatrlamaktan korkarcasna unutmaya almlar. Peru'ya gelennkalar burada Queua (scak vadi halk) denilen insanlardan birtakm eyler renmiler.Daha sonra da bunlar nkalara kararak unutulmu. Bugn Peru'da Queua olduu sanlanyerliler gemie dair hibirey hatrlamyorlar. Zaten Quipu kullanmasn bilenler de katliam-da ldklerinden geriye birey kalmam.

nkalarn Quipu sistemi dnda ilgi ekici tekey, Maya ve Aztektakvim sistemidir.Bizim bugn kullandmz ondalk say sistemi yerine yirmilik (vigesimal) say sisteminikullanyorlard. Yirmilik sistemi Aztek-Maya dnda hibir yerde grmek mmkn deildir.Bu dzene gre; son derece hassas bir biimde hesaplanm gne yl olan 365.242199 gn

yle yazyorlard: 1.0.5.16.9.17.6.10. Burada yirmiye kadar olan her rakam ayr bir sembolile belirtilmektedir. Takvimlerine de esas olarak aldklar bu yirmi says insan sembolizeetmektedir: Yirmi tane uzants olan bir btn (parmaklar ve ba). 20 gn bir ay olmaktadr;20 ay bir yl; 20 yl bir devir... bylece uzay p giden periodik sisteme 400 gnlk perioddenilmekte ve sembolik takvimi belirlemi oluyor. Kollar ve bacaklar simgelemek iin beergnlk drt hafta vardr bir ayda. Seneyi de beer aylk drt mevsime ayrmlar.

Buna ek olarak kullandklar ikinci sistem 260 gnlk takvimdir. 260 gnlk period,takvimden ziyade lek nitelii tar. 13 gn says ve 20 gn isminden ibarettir. Ay-Gne-Vens periodlar ile yakndan ilgili olan bu devreyi gelecei belirlemek iin kullanmlar. Bireit kehanet yntemi denebilir. Ancak, falclk ile hi ilgisi yok. Tamamyle astronomik

birtakm orantlardan faydalanlmaktadr. Ayrca, gnein periodundan faydalanarak 360gnlk(18x20) bir devre bulmular; daha dorusu, bu onlara miras kalm. Zira, bir gneylnn 360 gnden fazla olduunu ellerindeki hesaplama yntemi ile hassas bir biimderendikten sonra bu ek gnleri uursuz olarak nitelemiler. Ortalama 4 ylda 21 gnhataya yol aan bu gnlerin kesinlikle ismi yoktur, gn olarak saylmaz ve zoraki bir bolukgibi grlr. Ellerindeki cetvellerde 360 olarak belirtilen bir devrenin aslnda daha uzunolduunu grmek onlar korkun bir aknla srklemi olmal. Bu duyguyu bizimanlamamz ok zor. yle dnelim: Bir yerden birtakm bilgiler alyorsunuz, yle ki, bunlarsayesinde olduka hassas hesaplar ve gzlemler yapmanz mmkn. Ancak, yine ayn yerde

bu hesaplarla yaplm gzlemlerin cetvelleri, sizin bulduunuz deerlerden daima biraz farklkyor. te bu aknlk Aztek-Maya medeniyetinin dinsel inanlarnn temeline

reklenmitir. Ellerindeki bilgi onlar iin bakalarndan aktarma bir nitelik tayordu.Hafzalar kuvvetliydi, kullandklar bilgiler son derece mkemmeldi, fakat bunudeerlendirecek yeterli kapasiteden yoksundular.

Astronomi yannda t b ile ilgili birtakm eyler de renmilerdi. nsan bedeni vezellikle kanla ilgili bilgiler, eski kozmik dzeni tekrardan geri getirecek zannettiler. Kan,

bilhassa canl insan bedeninde byk nem tar. Biz bugn bunun nemini yalnz tbbiadan ele alyoruz. Kann dolam fizik bedenin ilemesini salyan bir ortam yaratmaktadr.Fakat bu zellikten yararlanarak baka sistemlerin harekete gemesini salayacak ortamlar dayaratmak mmkndr. spanyollarn gelmesine iki asr kala, bu bilgiyi garip bir gaye urunakullanmaya balamlar: Kullanlacak malzeme bulmak iin etrafa saldrarak insan avnakmlar. Yakaladklarn da, artk birer mabed haline gelen bilim merkezlerinde canl canlkeserek, kanlarn tanr diye kabullendikleri glerin hizmetine sunmular. Kann nemini ve


6/58

hangi ilerde kullanldn biliyorlard. Ancak, bunu anlamaktan acizdiler. Birtakm kozmikglerin varln renmek onlarda korku yaratmt. Bu gleri kullanabilecek durumagelmek olduka yksek bir uur seviyesini gerektirir. O da bunlarda yoktu. Ellerindekihesaplama yntemi ile ilerde balarna bir felaket geleceini biliyorlard. Ama bu felakettenkurtulmak iin ne yapacaklarn, nasl kurtulacaklarn anlayamadan tabiat kanunlarnn

dnda hareket etmeye baladlar. Kanunlarn acmas veya kayrmas yoktur. Nitekim,uursuzca kullandklar birtakm gler baz kanunlar harekete geirdi ve spanyollartarafndan yok edildiler. Hem ylesine bir yok olu ki, kendileri ile birlikte bir trlanlayamadklar bilgiler de silindi gitti.

Hermetik olarak nitelediimiz bu bilgilerin insan iin hayat nem tadna ilerdedeineceim. Burada gzel bir rnekle karlatmz iin belirtmek gereini duydum:Anlamadan ezberlemek ve bunu pratik olarak kullanmaya kalkmak, iin nemini ac birekilde ortaya koyuyor. Aztek, Maya ve nka isimleri ile tandmz bu insanlar hazrakonmu bir toplumu oluturur. Hazr bulunduklar ey bilgiydi. nce zevkle ve heyecanlasarldklar bu nimet; daha sonra onlar iin korku, dehet ve strap kayna oldu. Bu duruma

sebep olan ey de, ruhsal seviyelerinin bu bilgiyi hazmedemeyecek bir lde oluudur.Anlayabilmek iin gerekli birikimden yoksundular. Elimizde kalan birka para yazmadanrendiimize gre; gkyzndeki rktc boluk, tabiatn esrarl gleri ile kendilerinemiras kalan bilgi arasnda ezilmenin strabn ilhler ve atlarla dile getirmilerdir daima:

Eskilerin anlatt gibi deil.Onlar da yok artk aramzda,Tanrlar kaybolup karanlk ktnde.Gn boluuyla yerin altndan,lm bizi iine ekiyor.Geri gelin, ey gidenler!

Ne yapmam

z

syleyin bize.Korkuyoruz, korkuyoruz.

Birka el yazmas dnda, elimizdeki tek eser Mayalarn bir kolu olan Quie halknntarihsel gemiini yanstan Popol Vuh ismindeki derlemedir. Popol Vuh, 16. asrda yazlmolmasna ramen, nesilden nesile aktarlan birtakm hikayelerle, efsanelemi balangc veunutulmu tarihi yanstmas bakmndan nemli bir kaynak. Ne var ki, alegorik anlatmniinden hermetik bilgileri karabilmek olduka zor.

Beyaz adamn istilasndan nceki Amerika halknn karmak ruh dnyasnkatledildikleri yerde brakarak, Pasifik Okyanusunun br tarafna; in sahillerine geebilirizartk.

Fakat, bu gei esnasnda dikkatimizi eken bir ey yok mu? Bir sr irili ufakladalarn yer ald Pasifik Okyanusu halknn da kendisine ait bir gemii var elbet hermetikadan. Ancak, bu retiler bize yeterince ulamam olduundan, onlar hakknda bir fikresahip olmamz gleiyor. Ayrca, bugn orada yaayan yerli halkn gemii Amerika veAsya ktalarndaki atalarna dayanmaktadr. Atalar adalaragettikleri zaman, karlatklarasl yerli halk zaten ypranm ve tkenmiti. Ksa zamanda da kaybolup gittiler yenigelenlerin arasnda. te bu iki sebep yznden sistematik bir hermetizmin izlerine rastlamakkabil olmamtr.


7/58

Japonya

in sahillerindeki Japon ve Kore halk iin de ayn eyleri sylemek mmkndr.Ancak, Japonya'da inlilerin etkisi grlmeden nce sistematik bir hermetizmin izlerinerastlanmtr. 2. Dnya Savana kadar, Japon adetleri gereince darya bilgi verilmediiiin, zannediliyordu ki inlilerle iliki kuruncaya kadar Japonlar iptida bir seviyedeydiler.Halbuki M.S. 5. asrda inlilerin etkisi grlmeden ok nceleri into ismi altndahermetik bir sistemin varl ortaya karlmtr.

into sisteminin temelinde kami kavram yatar. Kami kelimesi ruh, benlik, stnvarlk anlamna gelir. Var olan hereyin bir kami'si vardr. Dier bir deyile; tabiat kami'lerlekapldr. lm tesi hayat da tabiatn bir paras sayldndan, kami'ler orada da mevcuttur.lgin olan, into sistemi ahlk hibir reti getirmemektedir: Kalbinin gerek sesini takipet der. Kami'lerin srrna varabilmek iin tek yol budur. Kalbin atlar nasl insann hayattakalmasn salyorsa, onun sesini dinlemek de asl benlie (kami) ulatrmaktadr insan.Kalbin Gerek Sesi bir bakma vicdan sesi ile edeerlidir.

Kami'lerin retisi veya yolu anlamna gelen into sisteminin kurucusu bilinmediigibi, domalardan da uzak olan bu retinin yazl bir kayna yoktur. Bedensiz varlklar ile

bedenliler arasndaki hiyerarik dzen, sahip olduklar kami'nin niteliine baldr. Bubakmdan, insan kendi kami'sini ycelterek birok bedensiz varlktan daha stn bir seviyeyegelebilir. Fakat buradaki kami kavram ile spiritalist anlayn ruh teriminikartrmamak gerekir. Hernekadar bat dillerine yaplan tercmelerde bu kelimenin ruh veyastn varlk anlamna geldiini sylemilerse de, esasnda tasarruf kuvvetini belirlediinigryoruz. Eer ruhu tasarruf kuvvetine sahip uur olarak tarif edersek; kami, ruhunmelekesi olmaktadr. Esasnda, hereyde bir kami olduunu sylerken bunu kasdediyorlar.

Kami bir potansiyeldir. Bunu harekete geirmek iin kalbin sesini dinlemek gerekiyor.Fakat, bu sesi duyabilmek kolay deil. Daha nce insann kendisini tasfiye etmesigerekmektedir. Bu tasfiye ilemini, isterseniz Japonlarn mitolojik anlatmndan renelim:

into retisinin yazl bir kayna yoktur. Kuaktan kuaa anlatlagelen mitolojiktasvirlerle, imparator Temmu devrine kadar gelebilmitir. Temmu, gelecek kuaklarngemiini unutmamas iin bu anlatlanlarn yazlmasn emretmi. Kojiki ve Nihongi (KadimTarih ve Japon Tarihi) ismi altnda iki eser meydana gelmi bylece, M.S. 8. asrn banda.Kojiki'nin birinci ksmnda Yaratl'dan bahsedilir. Balangta kaos varm. Bolukta yzenekilsiz bir ya veya yumurta olarak niteliyorlar bu kaos halini. Ancak, iinde hayat tayancanl birey varm ve bu aniden belirivermi. Kam srgn olarak sembolize edilen bu ey,

kami'si sayesinde bir ift ey yarat

yor. Bunlar

n belirli bir ismi olmad

iin ey diyeanlatyoruz. Birbiri ardndan yedi ift ve bunlarn nesilleri gelmektedir. Erkek ve dii kardeolarak doan her ift birleerek kendi neslini oluturuyor. Bu yedi nesil hakknda fazla bir

bilgi yoktur. Sekizinci ift sonunculardr: zanagi (Erkek daveti) ve zanami (Kadndaveti). Kendilerinden evvelki iftin istei zerine ilk kara parasn yaratp buraya inerler.ndikleri adann ismi Onogoro'dur (kendiliinden phtlaan ey).

Bu ift, indikleri adann zerinde iftleerek her biri kendi kami'sine sahip unsurlardoururlar. Son olarak Ate kalmtr dourulacak. zanami Atei doururken bunda saklolan kami'ye dayanamaz ve yanarak lr. Karsnn lmne ok zlen zanagi alar vegzyalarndan baz kami'ler daha vcud bulurlar. ldkten sonra Yomi'ye {Karanlk,

kasvetli dnya) giden zanami'yi ziyaret eden kocas geri gelmesi iin ona yalvarr. Yaratmailemini henz bitirmediklerini syler ona. Fakat zanami o dnyann meyvasn yedii iin


8/58

artk geri dnemeyeceini anlatarak karanla gmlr. zanagi bir k bulup daha derinleredalarak onu grmeye alr. Karsnda dehet verici, rm, kurtlanm birisi vardr.Kadn bu durumda kocas tarafndan grlmesine tahamml edemez ve onun peinekaranln cadlarn salar. Karanlk dnyadan kaan zanagi kurtulur ve k kapsna byk

bir kaya yerletirir. ller lemine inen zanagi tekrar geri dndnde kirlenmi olduunu

grr ve temizlenmesi gerektiini anlar. Nehirde ykandktan sonra, sol gznden Amaterasu(Gn I) ve sa gznden Tsukiyomi (Gecenin Parlts) ve burnundan da Susanowo(Cokunluk) kami'leri kar. Daha sonra zanagi tarafndan dourulan baka kami'lerleyaratl tamamlanr ve bunlarla ilgili mitlerin anlatmna geilir.

zanagi rnei bize kalbin sesini dinlemek iin nce ne yaplmas gerektiinianlatmaktadr: Atei douran fakat ona tahamml edemeyip yanan zanami sembol, arzu ileortaya karlan bilginin karsnda hissiyatn yan ve karanl semesini belirlemektedir.Karanlkta kalan hisler yozlamakta ve ktlk kami'lerini oluturmaktadr. Eerzanagi gibiinsan bu karanla girerse, oradaki kami'ler evresini kuatacaktr. zanagi'nin kurtuluu,iradesini kullanp arzulad karsndan ka ile mmkn olmutur. Fakat, ateten aldk

olmadan onun gerek yzn gremezdi. Nitekim onu grdkten sonra kam ve kkapsna bir engel koymutur. Karanlktan kurtulduktan sonra ykanmas da, orada stne

bulaan kami'lerden syrlmasn simgeliyor.

Bylece ortaya u gerek kmaktadr. Balangta, irade ve hisler birlikte alarakbaz glerin elde edilmesini salar. Ancak hissiyat, bilgi karsnda dejenere olur ve ondanuzaklar. Eer insan hislerinin peinden giderse karanla gmlecek ve bana eitli belalargelecektir. Bu karanla ini halini insan yaamak zorundadr, zira gerei grmeden hislerinekiminden kurtulamaz. Bunu anlayabilmesi iin rehberi bilginin olacaktr. Karanlndehetini yaadktan sonra artk tekrar oraya dnmemek zere o yolu kapatmas gerekir.Ardndan da temizlenmesi ve hislerin brakt karanlk tesirleri ykamas lzmdr. Ancak

bundan sonra tek bana yeni gleri kazanmas mmkn oluyor.

into sistemi pratikte basit fakat geerli bir retiyi esas alr. Teorik adan fazlagelimemitir. Belki de bu sebepten, batsnda yeermi dier gl retilerin glgesindekalarak tesirli olamam. Kami'lerin yansra, bunlar dengeleyen bir g olarak Musubi,gereki ve doru yaama ilkesi Makoto, tasfiye ve temizlenme gerei olarak Haraidnda baka bir kavrama pek nem vermez. Dier hususlar kiinin kendisine brakmtr:Yaa ve gr prensibini benimsetir. Eski bir Japon iirinden u msralarla into yolcusunuanlamak zor olmasa gerek:

Haberim olmadan burada oturmuum.

Deersizliimi grnce,kran duygusu ile dolan gzlerimden,Yalar boanyor.

into retisinin basit fakat pratik metodu yannda, batya yneldiimizde, teorikbakmdan anlalmas g fakat o lde de etkili bir dizi retiler beklemektedir bizi.Bunlarn ilki olarak in hermetizmini ele alacaz.

--- Birinci Ksmn Sonu ---


9/58



2. Ksm

in

M.. 213 ylnda, Li Szu ismindeki eriat devlet adam zamann imparatoru olanShih Huang Ti ile babaa verip, in'in btnln korumak iin, teknik el-kitaplar dndamemlekette ne kadar fikir eseri varsa yak p yoketmi. Bu karara kar k p eski eserlerisaklamaya alan beyze yakn ilim adamn da yine in'in selameti urunaldrvermiler. Li Szu lmsz imparatoruna yazd muhtrasnda bu meseleyi ylesinedramatik bir slupla anlatmaktadr ki; sanki yaklan kitaplar eytanlar tarafndan yazlm,saklayanlar da insanlk dman canavarlar!

in slalesi zamannda siyas adan gerek ilk in imparatorluu kurulmutu. Zaten bugnk ismini de o slaleden almaktadr. Ancak, bu imparatorluk kurulurken az ncebelirttiimiz gibi gemii ile olan balantsn silmek iin inanlmaz bir gayret gstermitir.Ardndan gelen Han slalesi bu stratejinin garabetini fark edince, eski eserleri yenidentoparlamaya almlar. Fakat artk ortada toparlanacak birey kalmamt. Hafzalardakalanlar ise Konfuius'un retisinden olduka etkilenmi baz eski metinlerdi. Bunlarnderlenmesi ile oluturulan kitaplarda bu etki aka grlmektedir. Bylelikle, Li Szuefendinin devreye sokulmas sonunda, insanlk asndan nem tayan bir baka ortammeydana gelmi oldu. Konfuius hermetik bilginin zne varamam bir filozoftur. Buyzden, yeniden derlenen eski metinlerde, kaln bir tabaka oluturmu. Konfuius etkisini

silemedike, anlatlmak istenilenin zne varabilmek imkanszdr.


10/58

Kitaplar yaklana kadar in'de yz tane retinin olduundan bahsedilmektedir.Bunlarn hepsini anlatmaya imkn yok. Buddha'nn retisini Hindistan kaynakl olduundandaha ilerde ele alacaz. in'in znden doan retilerin iinde alts nem tamaktadr.Bunlarn en nemlisi olarak Konfuius'unkini ne srmek adet halini almtr. Mo Ti'ninretisi biraz glgede kalr. Mantk ve dialektie nem verenler ayr bir grubu oluturur.

eriatlar ise olduka yenidir. Bizim iin nemli olan Tao retisi ve Yin-Yang ekol ise,menei bilinmeyecek kadar eskilere dayanmaktadr.

Hernekadar hermetik bir taraf olmasa da Konfuius'un retisinden bahsetmek gerek,zira dier retileri yorumlayanlar zerindeki etkisi byktr. Asl ismi Kung Fu-Tzu (stadKung) olan bu filozof M.. 551-479 arasnda yaam. Kendisi yazl bir eser brakmamtr.Talebelerinin derlemelerinden felsefesinin zn yle okuyoruz: Fazilet, insanlarsevmektir. Bilgi, insanlar anlamaktr. Gerekten fazilet sahibi biri eer kendisini kabulettirmek istiyorsa, bakalarn anlamaya almaldr. Baarya ulamak istiyorsa,bakalarnn baarya uramas iin gayret gstermelidir. Gerekten faziletli olmannyolu, insann kalben bakalarna kar iyi davranma arzusunu prensip edinmesiyle olur.

nsan anlaya gtren yol udur: Hereyi dile, ama iinden iyi olann se. Hereyi gr,ama bunlar sakn unutmadan aklnda tut.

Talebelerine retirken de dogmatik ve kat olmaktan ekinmitir: Eer bir konuyuanlatrken ele aldm bak as karmdakinde konuya baka alardan bakmaimknn salamyorsa, anlatmay brakrm. retisinin esasjen kavramna dayanr.Jen, insan dier varlklardan ayrdeden zelliktir; merhamet, sevgi anlamna geliyor. Jensahibi bir kii merhametli, bilgili ve cesurdur. Terbiyeli ve drst davranr. Ksaca;faziletlidir.

Konfuius, insann cemiyet iinde bakalar ile olan mnasebetlerinden yola karak

ycelmesini tlemektedir. Bu yceli bencil bir maksatla deil, insancl bir hedefe doruolmal. Grld gibi bu esaslar ahlak bir nitelik tamaktadr ve cemiyet iinde yaamayamecbur olan insan iin kanlmaz zelliktedir. Ancak, burada ihmal edilen husus, insann birde i dnyas olduudur. Konfuius bu noktay nemsemez pek. Onun iin nemli olancemiyet iindeki insandr. nsann iindeki insana fazilet maskesi taktrarak cemiyet iindedolatrr. Bu sebeple, hermetik adan pek fazla nemli olmadn belirtmitim. Bazdurumlarda ise zararl olduunu bile ne srebiliriz. nsan gn gelir, fazilet maskesi altndacemiyet iinde gezinirken aniden i dnyasn aksettiren bir tabiat aynas ile karlarsavurgun yemie dner. Hermetizmin znde insan insan yapan vasflardan sz edilmez. nsanilk nce ne olduunu anlayacaktr kendi kendine. Ondan sonra kendi zelliklerini eitliaynalarda grerek insan olmaya doru ynelir.

Konfuius'dan sonra bahsedilmesi gereken bir filozof daha var: Mo Ti M.. 470-391arasnda in'de yaam. nceleri Konfuius'un retisini benimsemiken, daha sonrakendisine gre bir yol izmeye balamtr. Pratikte geerli olan deerleri yabanaatmamal, der. Sevgi onun iin evrensel bir nitelik tar. Gn arzusu insanlarnbirbirini ayrdetmeksizin sevmelerini emreder diyerek, retisine dinsel bir karakterkazandrmtr. Sevgi stne syledikleri, Konfuius'un szlerinden daha tutarldr. Evrenselsevgiyi esas almas bakmndan da retisinin pek yzeysel olmad grlmektedir. Mo Ti,filozof olmaktan ok mistik bir yol semitir kendisine.

Mantn inceliklerine dalan Hui ih ve Kung-Sun Lung gibilerden veya Han Fei

Tzu gibi politik felsefe ile uraanlardan hi szetmeden, in diyarnda yeermi olanhermetizme yneliin zn anlatmak daha iyi olacak:


11/58

Tao

Bir rmak dnn. Kvrlarak akp giden rman suyu hi durmaz; bir yerden gelir,br yana gider devaml olarak. Eer bu akarsuyun iine bir p atarsanz, suyun aknauyarak nasl dne dne gittiini daha iyi grrsnz. Zamann ak iinde cereyan eden

olaylar da iine katlan unsurlar aynen bu biimde gtrrler. Bu ak hali, bu cereyandevaml bir deiimi ortaya koymaktadr. Irmak bir btn halinde durmakszn akp giderken,kendi bnyesinde devaml deiimler olumaktadr. Fakat, btn bu deiimler meydanagelirken, rman akn belirleyen ve deiimlerin tabi olduu, hibir zaman deimeyen birkanun almaktadr. Irmak akar, zerindeki pler bu aka uyarak yerini durmadandeitirir. Irman iinde sabit duran tek bir ey yoktur. Herey deimektedir, ama budeiimi belirleyen kanun daima sabit kalr. te bu kanuna Tao diyorlar.

Btn kainat devaml deiim halindedir. Deiime tabi olmayan hibir ey yokturkainatn iinde. Deiim ise Tao'ya tabidir, onunla belirlenir. Fakat Tao deimez, daima aynkalr. Bylece, kainat iinde nereye baksak, Tao'nun orada hakim olduunu grrz. Tao bir

tanr deildir, tanrsal bir g de deildir. Tao, sonsuz saydaki eylerin tabi olduu tek birkanundur. Bu kanun veya Tao, bir ember biiminde sembolize edilmi (wu i). Taokelimesini tercme etmek kolay deil, ama en ilkel anlam ile yol veya cereyan demekoluyor.

ember sembol, bu kanunun nas

l ilediini gstermektedir. emberin iinde ikiunsur bu ileyii belirler: Yang ve Yin. Bu kavram tai i tu forml ile gsterilir. Her bireyin veya olayn bandan sonuna dek (tai i) meydana gelen deiimler (yi) karlklalan zelliklerin (yang-yin) birbirini etkilemesiyle oluur (tao). eyler ve olaylardurmakszn yeni eyleri ve olaylar ortaya karrlar: ember zerinde birbiri peinden akpgiden noktalardr bunlar. Noktalar daima deime gsterirken ember deimeden kalr.Karlkl alan zellikler devaml hareket ederken, karlkl etkileyi prensibi deimez.

Yang ve Yin iin iki zellik olduunu sylyoruz. Her birey ve olayda var olan buzelliklerin karakteri nedir? inliler bu iki zellie allegorik bir yaklam olarak Gne (taiyang) ve Ay (tai yin) sembollerini gstermilerdir. Keza, yang gk gibidir, yin yer gibidir.

Yang aydnla benzer, yin karanla benzer. Gne gkyznde iken yerde bir da dnn.Dan gnee bakan taraf aydnlk olur, arka taraf ise karanlktr. Gne yer deitirdike,


12/58

aydnlk ve karanlk blgeler dan zerinde birbiri ardndan kayarak deiime urarlar. Yangve yin de byle alr. Dalgalarn zerinden akseden birk huzmesi dnn. In ynnegre dalgann bir taraf kararnca br taraf aydnlanr, ve dalgalar olutuka bu aydnlk vekaranlk blgeler de yer deitirir. Aydnlk ve karanlk sembol yang ve yin zellikleri iin

bir benzetmedir.

Yang ve yin kavram ne bir dalite ne de bir polaritedir. Deiimdeki oluumu belirleyen iki mekanizmann bir btn halinde, karlkl bir etkileni biiminde almasanlatlmaktadr. inlilerin nl bir sz vardr: Yang'n arna Yin cevap verir.

Yang ve Yin kavramnn bat felsefesindeki herhangi bir ekol ile tarif edilebilmesiimknszdr. Bu kavram anlayabilmek iin bir inli gibi dnebilmek lzm. Aristo mantile yetienlerin bu eit bir istidad yoktur. Bu sebeple diyalektik bir yaklam ksr oluyor.Yine de bu kavram ilerde deiik bir adan ele alacaz.

in'in eski felsefi dneminde, her bir stad Taoyu retmeye almtr. Ancak,

bunlarn iinde yalnz bir tanesi nemini asrlar boyu korumu. Bat dnyasnda Taoizmolarak tannan bu reti, zannedildii gibi M.. 6 asrda yaad sylenen Lao Tzutarafndan ortaya atlmamtr. Bugn daha ziyade Tao te ing (Tao ve hikmetine dair kitap)ismiyle tannan eserin asl ad Lao Tzu (stad Lao) olarak geer ve Taoizmin esaslarnderleyen bir kitaptr. Konfuius, Lao Tzu ile konutuktan sonra, bu retiden son dereceetkilendiini belirtmekten kendini alamam. Lao Tzu eski bir retinin aktarcsyd. Biz

buna Taoizm ismini takmz. Bat dnyas Taoizmi daima felsefi bir ekol olarak grmtr.Gerekte ise, in hermetizminin felsef bir yansmas incelenmektedir bu ekolde.

Esoterik Taoizmin esaslarTao te ing'de verilmitir. Teknik adan; Wei Po-yang,Tsan Tung-i (Dzenli bir Birlik iinde Yol) isimli eserinde in alimisini ortaya

koymaktadr. Keza, Lung-Hu, Huang Ting, Yin-Fu gibi eserlerde de esoterik Taoizminteknik yanlar anlatlmaktadr.

Bat dnyasnda en az tannm taraf, Astroloji ile ilgili olan ksmdr. Yang-Yinkavram astrolojide nemli bir yer tutar. Gne (tai yang) 360 gnlkbir devre, Ay (tai yin)28 gnlkbir devre oluturur. Dier be planet de kendi devirlerini belirlerler. Her bir planet

be unsurdan birine tekabl eder (Maden, Tahta Su, Ate, Toprak). Bu be unsur aslndaYang ile Yin'in ilk be aamadaki deiimleridir. Ekliptik drt ana ksma ayrlr: Mavi Ejder,Kara Sava, Beyaz Kaplan, Krmz Ku. Her bir ksma yang ve yedi yin isabet eder.Planetler bu ksmlara geldiklerinde, bulunduklar yere gre tadklar zellikler Gnee veAya oranla belirlenir. Bir horoskopta grlen yang ve yin younlamalar, istenilen sonucu

tayin etmekte kullanlr. Batda in fal diye bilinen on iki bur ve bunlara verilen hayvanisimleri ile in astrolojisini Bat astrolojisine benzetmek son derece yanl oluyor. intakvimi ile astrolojisi arasnda fark vardr. Btn dou sistemlerinde olduu gibi, in'de deAy'n geirdii safhalar ve izdii yol esas alnr. Halbuki batya bu sistem intikal edemedi.

Alimi ve buna ilikin esoterik tb asndan in, zamanmzda ilgi uyandran bir lemolmutur. in alimisti iin gaye stn insan olmakt. Buna ulamak iin hem bedenen hemde ruhen deiime uramak gerekiyordu. Tao'yu anlamak insan stn klar. Fakat gereklideiim olmakszn Tao anlalamaz. Bu deiimi gerekletirmek iin insanda bulunan yangve yin dengesini kontrol altna almak gerekir. Yang ve yin, primer olarak be deiimmeydana getirir: Maden, Tahta. Su, Ate. Toprak. Bu be unsur her bir maddede olduu

gibi insan bedeninde de mevcuttur. Bedende be toplayc organ (kalp, akcierler, karacier,dalak, bbrekler) ve be datc organ (mide, barsaklar, safra kesesi, mesane, pankreas)


13/58

bulunur. Ayrca astral bedenin 12 kanal vardr. Btn bu saylan ksmlar be planete, berenge, be sese...vs. uyum salar. Beli snflandrma in'de byk nem tamaktadr.

in Tbb

(Not: Burada beli snflandrma ile ilgili geni bir aklama ve sonra da in tbb ile ilgili giri blmnde grafiklerle Astral beden tanmlar vard. Dergi basma verilirken, alt sayfalk bu ksmnunutulduunu sylemilerdi. Daha sonra da yaynlamamakta srar ettiler. Yazlarn orijinallerini o yllardaokumak iin alp bir daha geri vermeyen baka dostlar yznden size bu eksik ksm nakletme imkanm yok.)

... Kan, hava ile birlikte damarlarda durmakszn akmaktadr.

Kan deveran Harvey'den ok nce inliler tarafndan biliniyordu. Ve bu dolama byk nem vermilerdir. Kan ile hava karm, Yang ve Yin dengesi asndan nemtamaktadr. Astral bedenin 12 merkezinde younlaan bu iki unsuru kontrol edebilmek iinkan akm dikkatle izlenmitir. Bu bakmdan nabz dikkatle dinlenmektedir. Nabzn lleceioniki yer vardr. Bunlarn birlikte kontrol ile bedendeki aksaklklar ortaya karlr. Batdnyasnda gelitirilen EKG (Elektrokardiogram) tekniine benzer bir usul grlmektedir

burada. Fakat alet olarak kullanlan herhangi birey yoktur. Nabz kontrol yaklak saatsren bir incelemeyi gerektirmektedir.

la olarak kullanlan malzeme bitkilerden, hayvanlardan, insanlardan veminerallerden elde edilmektedir. Tarih boyunca devam eden bu ila reeteleri Li i-entarafndan Pen-Tsao Kang Mu isimli 52 ciltlik eserde toplanm, halen geerli bir kaynakolarak da kullanlmakta. Bu reetelerin kullanl tarz daima majik bir operasyonu gerekliklmaktadr. Laboratuarda hazrlan p hastaya verilmesi yeterli olmuyor. Astrolojik zaman,hazrlayan kiinin dnceleri ve materyalin toplan biimi ilacn terkibinde etkili bir rol

oynamaktad

r.Bu ila reetelerinden burada birka rnek vermek isterdim. Ancak, yle bir zellik

var: Deniyor ki; bilhassa gerekli deiiklii meydana getirebilmek iin, reeteyi kullanan kiince hastann bedeninde aksaklk gsteren yerdeki Yang-Yin dengesini tesbit etmelidir. Eer

bu tespit yanl veya eksik olursa istenilen sonu alnmaz ve bazen hasta daha daktleebilir.

T bb adan in, iki tedavi sistemi tantmtr batya. Bunlarn ilki Akupunktur.eitli ebat ve zellikteki metal inelerin bedende bilinen baz noktalara sokulmas ilegereklemekte. Burada da asl prensip Yang ve Yin dengesini salamak. nelerin boyu 3 il

24 cm aras

nda deimekte ve yerine gre

s

t

larak veya soutularak belirli noktalara bazen15 cm derinlie kadar sokuluyor. nenin tatbik edildii organ, gereinde karacier gibibatda ameliyat kabul etmeyen bir yer de olabilmektedir.

kinci tedavi sistemi de moksa yaks olarak bilinmekte, fakat batda rabetgrmemitir. Artemisia moxa (bir eit pelin otu) yapraklarnn kurutularak bu akupunkturyaplan yerlere yak olarak tatbik edilmesi eklindedir. Akupunktur noktalar ile Yogasistemindeki Nadi'ler arasnda bariz bir benzerlik grlyor. Aslnda akupunktur tedavisiningayesi, insandaki Yang ve Yin dengesini temin etmek. Batda insan denilince, t bb olarakyalnz fizik beden ele alnr. Halbuki fizik beden iinde Yang veya Yin diye bir maddearamak bouna oluyor. Dou zihniyetinde insan, fizik bedeni yannda, dnceleri ve hisleri

ile, davran

lar

ve gemii ile ele al

n

r. Yang ve Yin, ancak btn bu zelliklere dikkatedildiinde anlalacak bir sistem. Yine de, insann btnnde meydana gelen deiimlerin


14/58

fizik bedene de yansyaca dnlrse, bu adan yaplacak aratrmalar bir netice verebilirve vermitir de. Akupunktur noktalarnda elektromanyetik dalgalanmalar ve dier yerlereoranla yksek potansiyel farklar tesbit edilmitir.

(Not: Burada akupunktur ile ilgili diyagramlar ve aklamalar dergi yneticilerince yaynlanmad.)

ing

in klasikleri saylan be kitap iinde herhalde en ok ilgi eken ing (bazenYi King olarak okunur) olmutur. ing, Deiimler Kitab demektir. Ezoterik birretinin sistematik olarak anlatmdr. Tao-te ing ile ing birlikte incelenmezse ikisini deanlamak imkansz olur. Tao-te ing iki blmden oluur; Birinci blmde Tao'nun ne olduu,ikinci blmde Tao'ya nasl ulald anlatlr. ing ise her biri iki ksmdan oluan

blmden ibarettir. Tao-te ing daha ziyade ezoterik bir felsefe nitelii tadndanamatrlere canskc geliyor. Bu kitab incelemeden ing ele alnrsa, batda olduu gibi falkitabndan baka bir zellik tamaz. Falcln hermetizmle ilgisi yoktur, akn ve kendini

bilmez insanlarn gelecei merak etmesi cahilliklerinden doar. Hermetizm ise bu cehaletiortadan kaldran bir vasta saylmakta. Dolaysyla ing, fala bakmaktan baka bir niyetiolmayanlar iin son derece anlalmaz ve kark bir sistemdir.

Tao-te ing, ing sistemi iin birinisiyasyon kitabsaylabilir. Burada iki kelimeile bu inisiyasyonu bir rpda aktarabilmek imknsz. Srekli ve ciddi bir aratrmagereklidir, hermetizmin her sahasnda olduu gibi. Yine de, ing neden amatrlerce falkitab olarak ilgi ekmektedir, bunu bir noktaya kadar okuyucuya tantabiliriz. Bu sebeplede, tannm psikiatrist C. G. Jung'un ing tercmesine yazd nszn ksa biraktarmasn yapacam:

Bizim bilimsel anlaymz nedensellikprensibine dayaldr. Tabiat kanunlardiye bildiklerimiz de genellikle istatistik verilere gre belirlenir. Bu verileri kendilaboratuar ortammzdaki deneylerden almaktayz. Halbuki, tabiat bir laboratuarolarak dndmzde a deimekte ve grnt de o oranda bakalamaktadr.yle ki, tabii bir ortamda olaylarn zel birtakm kanunlarla uyum gstermesi enderoluyor.

inlilerde bizimkine benzer bir bilim anlay hibir zaman grlmemitir.Onlarn zihnini en ok megul eden ey, bizim tesadf dediimiz durumdur.

Nedensellik diye taptmz prensibi ise umursamamlar bile. inli bir olaygzlerken, olayn meydana gelmesine sebep olan dier eylerin bir sonucu olarak

grmez onu. O anda, gzlem anndaki dier olaylarla birlikte oluan birolay tesadfincelenmektedir. Gzlem anndaki bir olay, dier btn olaylarla ayn anda meydanagelmektedir ve bu yzden hepsi birbiri ile ilgilidir.

Bylece, ince ing ubuklar atld anda, dier btn olaylarla bu yaplani arasnda bir balant kurulmu demektir. Bize gre sama gelebilir bu varsaym.Ancak, bir bardak arab tadarak annda hangi senenin ve ban mahsul olduunusyleyen uzmanlar; antik bir eyaya bakt anda onun imal edildii yeri ve tarihi

bildiren antikaclar; kiinin doum ann hi bilmeden, bir inceleme ile onun doduuzaman ykselen burcu ve ay ile gnein gkyzndeki durumlarn syleyebilenastrologlar da var.

ing'i meydana getirenler de heksagramlarn bu gibi zellikleri tesbit


15/58

etmekte ie yaradna kanaat getirmiler. Onlara gre heksagram, terkip edildii annaklayc bir rneidir. nk heksagram o ann artlarn gsteren bir belirleyiciolarak kabul ediyorlar.

Bunu hemzamanllk prensibi ile aklayabiliriz ki, bu da nedensellik

prensibinin tam kartdr. Nedensellik ilkesi olaylarn birbiri ardndan nasl meydanageldiini ortaya koyar. Hemzamanllk ilkesi ise, zaman ve yer bakmndan tesadfeden olaylarn rastlantdan da te bir anlam tadn belirlemektedir. Olaylar ilegzlemci arasndaki objektif ve sbjektif durumun birbirine baml olduu birrastlant vardr burada. Nedensellik olaylarn zincirini, hemzamanllk ise olaylarntesadfn ele almaktadr.

Pratik kullanl bakmndan, ing'i baarl bir biimde Almanca'ya tercme edenR. Wilhelm'in nsznden bir blmn zetini aktaryorum:

Kehanet kitab olarak kullanl: Tabiatn zn tekil eden Yang ve Yin

burada srasyla dz ve krk izgiyle belirtilir. Bu iki izginin bileiminden drt adetikili meydana gelir. Bunlara nc bir izginin ilavesiyle de sekiz esas trigramoluur. Bu sekiz trigram, gklerde ve yerlerdeki hereyin bir grnmdr ve devamlolarak birbirine dnerek olaylardaki deiimi simgelerler. Bunlar olaylarn birsembol deildir, deiimdeki zellii belirtirler.

Bunlarn ikili kombinasyonundan da 64 heksagram meydana gelir. Byleceher bir heksagramda alt izgi bulunur. Her bir izginin deiebilme zellii vardr.Deien izgiye gre de heksagramn anlam belirir. Deiiklik, herhangi sradaki birizginin, eer dz ise krk veya krk ise dz duruma getirilmesiyle olur. Budeitirme rastgele yaplmaz. Kitabn ikinci ksm bu deitirme ilemine ait esaslar

anlatmaktadr ve meselenin z de burada yatar. Deien sralarn belirlenmesi buoperasyon annda kiinin doru veya yanl davranna gre ortaya kar. Sonu daona gre kendisini gsterecektir.

Bu zellii ile ing sistemi falclktan farkl olmaktadr. Mesela bir iskambilfalcsna gidip fal baktrrsanz ve sonunda size filanca yerden u vakitte parageleceini sylese, yapacanz tek ey oturup beklemektir. Para ya gelir, ya dagelmez. Halbuki ing sisteminde durum byle deil. Parann gelip gelmemesininsize nasl bal olduunu da ortaya koymaktadr. ing'in cevabna uyarak, eer doruhareket etmiseniz ve operasyonu da doru yapmsanz, sonu istenildii gibi olur.Aksi halde sonu aleyhinizedir.

Hikmet Kitab olarak kullanl: te, bu deiimin istenilen biimde olmasiin kiinin ne yapmasn anlatmas bakmndan ing bir hikmet kitab olarak deertar. Lao Tsu bu kitaptan byk lde faydalanmtr retisini aktarrken. ing'deki ilk esas Yang-Yin deiimidir. ikinci esas bu deiimdeki fikirdir. ncesas da bu fikirlerle bir hkme varmakdr. Bu yzden batda anlald gibi bir falkitab saylamaz.

Fakat, ing sisteminin basit bir falclk olduunu ileri srenler de olmutur.Bunlardan birisi de kitab ilk defa batya tercme ederek tantan J. Legge. Baarl birtercman, ancak in retisini anlamaktan yoksun bir kii olduundan almas pek itibar

grmemitir. J. Blofeld'in tercmesi tam bat anlayna gre, R. Wilhelm'in tercmesi iseilerinde en iyisidir. Daha baka tercmeler de yaynlanmtr.


16/58

(Not: Burada yer almas gereken trigramlarn oluumuyla ilgili prensipler ve Hu-Kua diyagramnn aklamasyine dergiyi hazrlayanlar tarafndan gereksiz bulunup karlmt. Ancak, nedense diyagram kullanmlar.)

ing sisteminin kanaatimce en belirgin zellii, sorulan soruya kar verdii cevabnkii tarafndan dnlerek analiz edilmesi gereidir. Operasyonun baarlmas bu noktayakadar ou kimse tarafndan mmkn, belirli bir alkanlk kazandktan sonra. lk heksagramtayin edersiniz, deien izgileri bulup cevab heksagram da meydana getirirsiniz. Bunlar

basit bir hesap ve dikkat iidir. Ancak, cevab heksagramn karlna kitapta baktnzda,formle edilmi bir aklama grrsnz. Mesela, ubuklarla yaplan ilemden 40. heksagramelde edildi. Bu Hsieh (Kurtulu) eklidir. Sorulan soruya kar verilen hkm yle:Kurtulu. Gneydou ynne doru. Eer ilerlemek iin bir sebep yoksa geri dnmek iyidir.ayet ilerlemekten fayda umuluyorsa, acele etmek hayrl olur. Ayrca heksagramda deien

bir izgi olduunu farzedelim, mesela drdnc Yang deisin. Bu durumda: Beceriksizcehareket edip tkezlenmekten kan. Gelen arkadalarna gvenebilirsin. deniyor. Deienizgiden dolay ilk heksagram yerini 7. ih (Ordu) ekline brakr. Bunun hkm ise:Ordu. Orduya sebat ve gl bir lider gerekmekte. Bunun neticesi, hatalardan kurtulmugzel bir gelecektir. Bu misalde detaylar brakp ksaca geliimi anlatmak iin zeti verdim.lk etapta sorulan soru hakkndaki hkm var. kinci olarak, nasl davranlaca anlatlyor.nc etap sonucu belirler. Burada verilen cevab kiinin kendisi, sorusu dorultusundaanaliz ederek yapmas gerekeni bulmaldr. Sonu olarak, kiinin elde edecei kendi tutumuna

bal. ing, bunun iin ne ekilde davranmasn bir forml ile kiiye bildiriyor. Forml

zmek yine o kiinin bilgisine ve anlayna kalmtr.

ing ile yap lan karlkl grmede ruhsal bir irtibat n kurulmas iin bu gibi seremoniye gerek duyulduunu iddia edenler kabilir. Spiritelanlamda medyomik bir irtibat yoktur burada. Aksini iddia edenlere konuyuderinlemesine incelemelerini tavsiye ederiz. Bu sistemde karnza aldnzey tabiatn kendisidir. Tao ile yzyze geliyorsunuz. Eer Tao'yuanlam sanz forml zersiniz, aksi halde bu ii brak p bir varlkla irtibatkurarak dier bir sistemi kullanmanz gerekir. Veya kan sonucu anlayay mderken ister istemez bir konsantrasyon haline gireceinizden, farkndanolmadan bedensiz bir varl kla irtibat da kurabilirsiniz. Eer gaye bu ise,

ing kitab n brak p daha kestirme yollar kullanmak ve kendimizialdatmamak gerekir. ing'in verdii cevab formlleri anlamak iin bunlar


17/58

tekrarlayarak tefekkre dalmak yanl bir yoldur. Matematik bir problemizerken, eer gerekli formlleri bilmiyorsanz, problemdeki soruyutekrarlaman n hibir faydas olmaz. Birisi gelip de gstersin diye dua etmekdaha iyidir.

Dier Ezoterik Uygulamalar

Tao ile ilgili bir konu daha var; Maji. Burada ancak belli baz konulara deineceiz.Bunlarn ilki be unsur prensibidir. Yang ve Yin deiiminin tabiatta kurduu dengeyianlatmak iin iki deiim tablosu meydana getirilmi: Ho-tu ve Lo-u. Bunlarn ilki yaratcdeiimi, ikincisi de ykc deiimi belirler. Ho-tu sistemine gre; Tahta - Ate Toprak -Metal - Su dzeninde olan deiim, Lo-u sisteminde; Su - Ate - Metal - Tahta - Toprakdzeninde belirir. lk dzen Yang-Yin dorultusunda, ikinci dzen ise Yin-Yangdorultusunda cereyan eder. Bu dzenin tatbik edildii 60 gnlk periodlar ve 12 senelikdevreler boyunca ne zaman hangi iin yaplacan ve nelerin olacan tesbit ederler.

(Not: ekillerle ilgili aklamalar dergi yneticilerince uzun ve gereksiz bulunup yaynlanmamd.)

kinci bir husus i kavramdr. i hayat enerjisi anlamna gelir. Hereyde veheryerde i vardr. nsan da i ile dolu olduundan, bunu kullanabilmek iin nefesini kontrol

etmek zorundadr. Nefes kontrol ile i bedende toplanr ve belirli bir gaye iin kullanlr.Ayn zamanda cinsel mnasebet de i toplamak iin gereklidir. Cinsel mnasebet iki insanarasnda olabilecei gibi Yang ve Yin tayan her iki varlk arasnda da gerekleebilir.Burada mhim olan Yang-Yin dengesini belirli bir maksat iin kullanmak. Cinselmnasebetin gayesi, bakalar iin neslin devam iken, Tao majisyeni iin kendi varlnndevamdr. Bu sebepten yeni bir ocuk doacana, yeni bir insan domaktadr: i (hayatenerjisi) gerek nefes kontrol, gerekse cinsel operasyonla i leme yneltilir ve orada yeni bir

benlik kazanmak iin kullanlr.

nsan hayatta iken benlii iki unsurdan oluur: Hun (Yang) ve Po (Yin).ldkten sonra bunlar en (Yang) ve Ki (Yin) olur. Eer Yang-Yin dengesini

bulamadan lrse bir insan - zaten genellikle byle olmaktadr - en zellii ar basanlar iyiruhlar ve Ki zellii ar basanlar kt ruhlar olutururlar. Dengesini bularak lenler ise


18/58

artk geriye dnmezler ve gn varlklar arasna katlrlar.

Talismanik Maji (Tlsm Bys) en geni lde kullanlan bir metoddur. Olaylarndeiim kanununu bilen birisi, bu zellikten faydalanarak, belirli bir zamanda hazrlayacatlsm ile ayn anda meydana gelecek bir hadisenin seyrini kendi isteine gre

deitirebilmektedir. Ancak, olaylarn tabi olduu kanunu - veya Tao'yu - bilmeyen birisiyanl bir tlsm hazrlarsa, tamamen kendi aleyhine bir sonu da yaratabilir.

Grld gibi, hereyin esas Tao'yu bilmeye dayanmaktadr. Tao'yu bilen veanlayan iin dengesizlik sona ermitir. nsann hayattaki ulamak istedii gaye de bu oluyor:Devaml deiimlere sebep olan Yang-Yin alternatifini kontrol altna al p skneti teminetmek. Bu duruma eriebilen kii iin artk iyi veya kt bir davranta bulunmak imknszdr.Dengelenmi biri tabiatla uyum iindedir ve tabiata ters den bir davranta bulunmaz.Kuan-Yin Tzuda bu deiik bir biimde anlatlmaktadr: Varolan olmayandr,varolmayan olandr. Eer bunu anlarsan, ruhlar ve cinleri kontroledebilirsin. Gerek olan botur, bo olan gerektir. Eer bunu anlarsan,

aydnlkta bile yld zlar grebilirsin. Eer kendini hereyle uyum halinegetirirsen, suyun ve atein iinden zarar grmeden geebilirsin. . . AncakTao'yu bulanlar bu eyleri yapabilir. Bunlar yapabilecek kudrette olupda yapmamak yine en iyisidir.

uang-Tzu'dan bir paragrafla, in hermetizmini tamamlyorum : Bir keresindeuang kelebek olduunu dledi, etrafta uuarak elendiini. Kelebek aslnda uangolduunu bilmiyordu. Uyand ve tekrar uang olduunu farketti. Fakat bilmiyorum, acaba okelebek olduunu dleyen uang myd; yoksa ben aslnda bir kelebek olduum haldeuang olduumu mu dlyorum imdi?

--- kinci Ksm n Sonu ---


19/58



3. Ksm

in'den batya doru geldiimizde, karmza Himalaya da sras kar. Bu blgegenellikle fantastik birtakm hikayeleriyle bat dnyasnn ilgisini ekmitir. Kar adamYeti bunlardan biridir. Keza, Agarta ve amballa hakknda yaplan edebiyatn ouda bu blgeyle ilgilidir. Ayrca, Atlantis ve Mu ismiyle anlan batk ktalarla ilgiliefsaneler de bu edebiyata katlarak ortaya ilgi ekici bir konu kartlmtr. Ancak, bunlar

biyoloji, corafya ve tarih asndan incelenmesi gereken konulardr.

Yeti'nin bilinmeyen bir tr olmas, antropolojik bir aratrma konusudur. Agarta veamballa ile Atlantis ve Mu hakkndaki sylenenleri de jeolojik ve prehistorik adanincelemek gereklidir. Fakat bu konulara ezoterik bir anlam vererek tamamiyle biimsel birokltizm yaratmann hikimseye faydas yoktur. Zaten gerekten okltizmin zn kavrayp

ezoterik bir almaya girenlerin bu gibi fantazilerle uramadklarn gryoruz. Belkiokltizmi dardan merak edip incelemek isteyenler iin sadece fantastik hikayeler yeterlidir.Ama, bu hikyeler bile okuyucuyu sonunda okltizmin daha esasl bir ekilde ierdenincelenmesi gerektiine gtrmektedir. Bu zellii farkedemeyen kiiler devaml olarak buhikyelerle megul olmann ve gazeteci zihniyetiyle bu konular aratrmann okltizmleuramak olduunu zannediyorlar.

Amatrler iin ezoterik alma diye birey olamaz. Nitekim, bu hikyeleri gazetecizihniyetiyle ele alp tantanlar da bir eit futbol ma edebiyat yaratarak, bir tarafta ktlerve dier tarafta iyilerin arpt evrensel bir ekime fikrini alamlardr. Alnan bilgilerinhazmedilmeden kullanlmasna gzel bir rnek tekil eder bu durum. Hermetizmin gayesi

oklt glerin arpt ezoterik bir futbol ma havas yaratarak insanlar tahrik etmekdeildir. Bizim hermetizmden anladmz, bilgi ynnde tekaml etmesi gereken insann bu


20/58

yolda verimli bir biimde ilerleyebilmesi iin gerekli enformasyonu alp bunu doru olaraktatbik etmesidir. Bu bakmdan fantaziye kamann gayeyi saptrmak olduuna inanyoruz.

amanizm

Himalaya'lar

n ikiye ay

rd

blgenin kuzeyinde Tibet ve gneyinde Hindistan yeralyor. Bu iki blgenin kendine has gayet salam bir tradisyonu vardr. ok daha kuzeyde isedeiik bir sistemi grmekteyiz. Bu sistem, amanizm ismiyle tantlmtr.

amanizmin en belirgin zellii ferd oluudur. Burada aman olan kii tarafndanbilinen ve kullanlan bir sistem vardr. aman'n birlikte alt ve iliki kurduu dier btnvarlklar fizik ortamn dnda yer alr. zellikle Orta Asya ve Sibirya'daki halkn iindegrlen amanlara kar evresinde beslenen itibar byk olur. Halk iin bir aman,danlacak ve faydalanlacak ulu kiidir.

aman veya ayn anlama gelen Bak kelimesi Orta Asya'da sonradan kullanlanbir terim olmutur. Daha nceleri, bilhassa Altay blgesinde Kam kelimesi yaygnd. Kam;

khin, ifac, tabib, byc anlamna gelir. aman ve Bak terimleri de byc rahipanlamndadr. Burada genellikle aman terimini kullanmak gerei, batnn bu ismi literatremaletmi olmasndandr.

aman olacak kiiyi ne ailesi ne de halktan bir heyet seer. amanlk vazifesinistlenecek kii genellikle lm biramann soyundandr ve bu lmamann ruhu o kiiyemusallat olarakaman olmaya zorlar. Eer bu kii atasnn ruhuna kar direnip aman olmayakar koyarsa delirir. amanlk aslnda kimse tarafndan istenilmez, nk kazanc olmayan vezor bir hayat vardramann. Fakat, atasnn ruhu tarafndan bir kere seilmise, o kii iin

baka yol yoktur: Ya aman olur, ya da delirir.

Atasnn ruhu o kiiyi rahatsz etmeye balaynca baz belirtiler ortaya kar. Bunlar

d grn itibaryla akl bir dengesizlik ve ruh bir bozukluk biimindedir. Bu belirtilerinaman aday olmaya gerekli olduunu ve benzeri dier ruh rahatszlklardan ayr bir zellikgsterdiini ancak yal bir aman anlayabilir. Ve bu yal aman gen adaya geleneksel

bilgiyi, ruhlar alemini, bedeninden k p dolamay, ruhlar ve tanrlarla haberleip birliktealmay, by yapmay, ifay v.s. retir. Bu renim devresinden sonra amanlk payesinialaca bir tren yaplr ve gen aman halkn arasna kararak grevine balar.

amanizmdeki fizik tesi leme ait bilgiler kesinlikle bilinmemektedir. aman olankii bu bilgileri etrafndakilere sylemez. Sadece yin esnasnda sesli olarak okuduu bazdualardan birtakm sonular karlmtr. Bunlara bakarak u tesbitler yaplm: amanlar

pratik almalara nem verdiklerinden, teorik bir felsefeye pek gerek grmemiler denebilir.

Var olan herey ezeli ve ebedidir, yarat

c

s

yoktur veya bu konu aman

ilgilendirmez.aman ilgilendiren taraf, var olan bu lemlerde yaplacak almalarda iliki kuracavarlklardr. Bu bakmdan hiyerarik bir dzen kurulmutur. Fizik lemin tesinde uzanan

blge ikiye ayrlr. Bunlardan biri yukarya, ge dorudur. Dieri ise aaya yerin altnadoru. Her iki yol dokuz makamdan ibarettir.

Ge doru olan yolda, her makamn bir Tengere (ilh yer) ve bir de Tamu(eytan yer) olarak anlan ksm vardr. Bu dokuz makam anca, yaratc iyi ruhlarn olduuyere gelinir. Bu yaratc iyi ruhlar (ayst) bir bakma melekler saylr. Hepsinin zerinde delgen isminde birulu ruh bulunur. Ancak, bu yaratclk vasf yoktan var etme biimindedeildir, dzeni koruma ve tesirleri iletme bakmndan yaratc saylrlar. Ge doruklarak alan bu dokuz makam (oloh veya budak) amann ayin srasnda bedeninden

ayrlp dolat yce yerlerdir. Her bir makamda kendisine yol gsterecek bir varlk bulunur.Eeraman bu varlklarn gsterdii yollardan gitmezse, dier saptrc ruhlara kanarak yanl


21/58

yollara girer ve bunun sonunda onu yneten varlklarca cezalandrlr. Yerin altna dorugiden yolda da dokuz makam vardr. Bu ini esnasnda da her bir makamda yol gstericilervardr ve buralarda ykc ve mahvedici yaratklar bulunur. Bu bakmdan bu makamlarmhrl olarak dnlr. Mhr amak ve iine girmek aman beraberinde gtrenvarln iidir.

amann anlayna gre, insann bedeninden baka bir takm zellikleri daha vardr.Bunlarn ilki Tin, Sr ve Kut lsdr. Tin, insann ruhudur. Tin bedenden ayrlrsalm meydana gelir. Sr, insann davranlarn, hislerini, dncelerini meydana getirenzelliidir. Uyku esnasnda Sr bedenden karak dolar. aman da ge doru karkenSr' vastasyla kmaktadr. Kut, insan eitli hastalklardan, cinlerden, ktlklerdenkoruyan bir zarf gibidir. Hastalanan veya ok korkan bir adamn Kut'u kp gider. aman,hastalanm veya cine tutulmu kiinin k p gitmi Kut'unu yeniden bulup yerletirir.Trkede bugn kullanlan kutlu, kutlamak deyimi buradan gelmektedir.

nsan bedeniyle ilgili bu bilgiler ve amann k p indii gn makamlar veyeraltnn mhrleri ile bu blgelere ait tasvirlerin bat okltizminde de yer aldn

gryoruz. Kozal ve Mental bedeni Tin olarak, Astral bedeni Sr olarak, Eterikbeden vemanyetikaura'y Kut olarak nitelemektediraman. Ayrca KabalistikSefirot ve Klifot ileilgili anlatmlara da ge ve yer altna yaplan seyahatlerinde rastlyoruz. Bu bakmdan, yalnzsemitik kaynakl olduu zannedilen bu kavramlarn baka sistemlerde de grlmesi dikkatedeerdir.

aman, yini esnasnda vazgeemedii ey kullanr: Cbbe, klah ve davul.Manyak ismi verilen cbbenin yapmnda yardmc ruhlarn tavsiyelerine dikkat edilir. Butariflere gre cbbe yapldktan sonra, aman cbbesini giyer ve yardmc ruhlarn karsnakar. Bu yardmc varlklar, cbbenin kt ruhlara kar dayankl olup olmadn denerler.Eer beenmezlerse eksik taraflarn amana bildirirler ve o da bunlar tamamlar. Cbbe,

geyik veya koyun derisindendir. zerine, aman

n gn makamlar

nda ve yerin alt

ndakimhrlerde dolarken karlat eylerin kk birer resmi izilir, minyatr yaplarakilitirilir. Kt ruhlara kar kullanaca silahlarn da kk birer rnei cbbeye raptedilir.aman bu cbbeyi kendisinin bir paras olarak telakki etmektedir, ayn zamanda kttesirlere kar koruyucu bir zrh saylr.

Klahn hazrlan da cbbeninkine benzer. Brk ismi verilen bu klah, krmzkumatan yaplr. Gz, aln ve ense ksmna vaak derisi dikilir ve zerleri eitli sslerle

bezenir. Bu deriler aslnda ban hassas noktalarnda koruyucu bir vazife grmektedir.zerine yaplan ssler de bu maksada hizmet eder.

Davulun imalinde de sz geen yine yardmc ruhlardr. Tngr denilen bu davul

genellikle daire biimindedir, fakat bazen oval de olabilir. zerine gerilen deriye eitlisemboller resmedilir. Kullanlan aa, kayn veya sedir aacdr ve yardmc ruhlarngsterdii yerden kesilir. Davulun tokma da ayn aatan kesilir. Bazen geyik boynuzundanda tokmak yapld grlmtr. Ayin esnasnda aman davulunu almaya balaynca, gekt anlalr. Getii yerlere gre davulu al biimi deiir, temposu farkl olur.

Aada vereceim rnek, klasikaman yinini anlatmas bakmndan ilgi ekicidir:

Bir hastay tedavi etmesi iin aman davet ederler. Hastann evine gelen aman, bakeye buyur edilir. Akama kadar eitli yemek ikram edilir. Akam olunca, aman gereklihazrlk iin baz eylerin yaplmasn ister. Ayin srasnda etrafnda halka olanlarn kpgitmeleri veya yeni kiilerin ieri girmesi yasaktr. Grlt edilmez, baka eyler konuulmaz.

Ortaya bir ate yaklr. Uzun salarn svazlayan aman cbbesini sard yerden karp giyerve klahn bana geirir. Etrafnda eitli ttsler yakar ve eline ubuunu alp duman iine


22/58

eker. Bu arada davulunu atee tutup derinin gerilmesini temin etmitir. Duman yava yavaiine ekerken garip bir deiiklie urar: Yznn adeleleri gerilmitir, gzleri ateinzerinde bir noktaya taklr kalr, hkrmaya balar.

Biraz su ier ve oturduu postun zerinden kalkarak drt bir yanna selam veripazndan su pskrterek majik emberini kurar. Sonra tekrar gney ynne doru bakacakekilde postuna oturur. Ev sahibi bu srada atein zerine bir avu at kl atarak snmesinisalar. aman bu srada derin bir transa girmektedir. Ardndan uzun bir esneme ile davulunahafiften vurmaya balar. Bu anda etrafta ngrtlar ve darbeler duyulur, odann her tarafneitli sesler kaplar. Baz ku ve hayvan sesleri arasnda madeni sesler duyulur. Bir mddetsonra tekrar sessizlik hkim olur. aman davuluna yeniden vurmaya balar. Bireylermrldanr. Tekrardan durur. Sonra birden harekete geerek ilahiler okur ve davulunu hzl birtempoda almaya devam eder.

Bu durumda aman tam bir trans halindedir. Emergeti denilen koruyucu yardmcvarln arr ve bu arada baka ruhlar da davet ederek posesyon haline geer. Bu ani tesirkonsantrasyonu ile aman yzst derek baylr. Etrafnda halka olan tecrbeli ihtiyarlar bu

srada ilahiler okuyarakamann aylmasn salarlar. Emergeti'ni bu baygnlk annda buluponun etkisi altna giren aman, ayaa kalkarak neeli bir biimde srayp dansetmeye balar.Atei tekrardan yak p canlandrrlar. Alevlerin nda amann yz korkun birgrnmdedir: Azndan kpkler salr, gzleri kaym bir halde, yz kaslar gergindir.Davulunu ok hzl bir tempoda alarak atein etrafnda dans eder. Szleri anlalmaz. Sonrayava yava durulur ve tabii halini alr. Davulun sesleri yava bir tempoya iner.

aman, hastann yanna gelip ellerini onun yzne koyar ve etrafnda hastaya musallatolan kt ruhlar arar. Klervoyant bir grle kt ruhu bularak yakalar ve davulunugmbrdeterek onunla birlikte ge doru kmaya balar. Bu seyahat tamamiyle astralortamda cereyan etmektedir. Etrafnda oturanlar, amann szlerinden ve davulun sesi

eliindeki dans

ndan nerelerden getiini tahmin etmeye al

rlar. aman

n grm olduuastral vizyonlar, ilahi eklinde hzl hzl anlattklarnda belirlenir. Beraberinde gtrdkt ruhu belirli bir makama kadar tar ve orada onunla pazarla giriir. Yardmc dierruhlarn da tesiriyle, kt ruhu eitli hilelerle kandrr ve orada brakp geri dner. Dn dedavulun sesinden ve konumasndan anlalr.

Posesyon hali devam etmektedir. Hastaya yaklap onun kaybolmu Kut'unu tekrarhastaya giydirir. Bylece hastann manyetik aurasn pekitirmi oluyor. Bu ilemi detamamladktan sonra bitkin bir halde postunun zerine oturur, davulunu bir kenara koyar.amana su verirler, kendine gelir. Trans halinden ktktan sonra, aman yin srasndayapm olduklarn hatrlamaz. Sadece ge ktnda gemi olduu yerlerde grdklerinianlatabilmektedir. Bu bakmdan aman, deiik trden bir medyom olarak nitelendirilebilir.

Bu operasyonu yapan kii Kara aman ismini tar. Zira, kt ruhlar defetmekveya by bozmak iin uramaktadr. Akaman ise yalnz gndz vakti aydnlkta alrve iyi ruhlardan yardm arr, kutlama trenleri dzenler. Ak amanlar cbbe, klah vedavul kullanmazlar. Fakat halk tarafndan en ok ra bet gren kara amanlardr. Bunlarnyetenekleri de akamanlara oranla daha fazla oluyor.

amanlarn bir baka grevi de fal amaktr. En nemli fal ama ekli, hayvannkrek kemiini yakarak zerinde meydana gelen izgilerden bir sonu karmakeklindedir.Bu ii yapana yarnc derler. Bir de kumalak fal vardr. Bu fal eidi, ilkel anlamda

bir remil veya ok uzak bir benzetmeyle ing sistemini hatrlatmaktadr. Ancak bu fal eididemedyumik bir irtibat gerekli klmakta olduundan, kumalak ile ing sistemini birbirinekartrmamak gerekir.


23/58

amanizm, ilkel Orta Asya kabilelerinde gayet geerli bir sistem olmasna ramen,hermetik adan insana birey kazandrmamaktadr. aman, irtibat kurduu varlklarla yapmolduu operasyonda posesyon halini muhafaza ederken duruma tam manasyla hakimdeildir, kendisini bir arac olarak kullandrr. Halbuki hermetik adan, majik operasyonlardakiinin tam manasyla duruma hakim olmas ve uurunu ak tutmas gerekmektedir. Bu

bakmdan, amann pasif halini ilkelliin getirdii bir mecburiyet olarak nitelemekzorundayz.

Tibet'te de amanizmin var olduu grlmtr. Burada Bon ismi altndaanlyordu. Tibetli amana da Bon-po denirdi. Yukarda anlattmz Orta Asyaamanizminden pek bir fark yoktur.

Tantra

Tibet'te amanizmin yannda ikinci ve olduka farkl bir sistemin uyguland dikkatiekmektedir. Bu sisteme bat literatrnde Tantrizm deniyor. Tantrizm esasnda btnHindistan ve in'de Hinduizm ve Buddhizm ile birlikte uygulanan zel birYoga almasolarak tannr ve bunlardan ayr olarak mtalaa edilmez. Nitekim, Tibet Buddhizmidenildiinde akla hemen Tantrizm gelmektedir, nk en belirgin halini bu lkede almtr.ncelenmesi bakmndan da akademik adan Hindu ve Buddhist Tantrizmi olarak ikiyeayrlr. Ancak, tantrizmin esas itibariyle farkl birtakm zellikler tamas gz nne alnrsa,akademik snflamann tesinde kompleks bir sistem olduu grlr.

Tantrik sistemin ne zaman balad bilinmiyor. Benzeri yntemlerin dnyann eitliblgelerinde ok eski alarda uyguland maara resimlerinden anlalmtr. Bu yntemlerizamanla gelitirerek gnmze kadar getirenler ise Kuzey Hindistan ve Himalaya'lardaancak karmza ktndan, onlarn anlatt biimde renmek imkanna sahibiz. Tantrizm,esas itibaryla antediluviyen bir sistemdir. Bu sebeple sadece Hintlilere ait bir felsefe olarak

yorumlamak son derece yanl olur.ndus vadisindeki Harappa kltne ait resimlerde, yoga durular ile belirtilmi

tantrik ritellere rastlanmtr. Bu kltn k noktas Byk Ana Tanra ve BereketUnsuru'ydu. Ayn unsura Anadolu'nun tarih ncesi devirlerinde de nem verildii

bilinmektedir. Bu adan ele alndnda, tantrik sistemin Yoga ile birlikte tarih ncesialardan kaynaklandn anlyoruz. Tantrizmin ne olduu olduka tartmal bir konudur.zellikle bat leminde anlalamam olmasndan, cinsel birleme tekniiyle enerjitoplamaya yarayan bir eit seksel maji tarznda tantlyor. Yine de ok nadir olsa bile bazaratrclar tantrik sistemin zne yaklaabilme imkanna kavumulardr. Bu yaz dizisinde oaratrclarn anlatmlarn dikkate alarak gayet basit bir biimde tantrizmi anlatmaya

al

aca

z.Tantrizmin esas konusu insandr. nsan evreleyen kainat da onun bir benzeri olarak

grr. nsan anlayabilmek ve bu srr zebilmek iin tek yol, tabii deneylerdenfaydalanmaktr. Baz fenomenler zerinde felsefi speklasyonlar yapmaktansa, olayn bizzatkendisini yaayarak en basit izahlarla sonuca varmay yeterli grmler. nsann meydanagelmesi doum olayyla gerekleir. Doum ncesi geliimin banda bir kadn ve bir erkeincinsel birlemesi yer almaktadr. Kadn ve erkek birleir ve bu birlemede erkek kadnn builemi tamamlamas iin gerekli unsuru ona aktardktan sonra baka bir katkda bulunmaz.

Kadn ise, doum olay meydana gelene kadar, kendi rahminde oluan eye devamlkatkda bulunmaktadr. Birleme annda aktif olan erkek bir enerji reterek bunu pasif olan

kadna verip ortadan ekilir. Bundan sonra kadn aktif hale geerek, bu enerjiyi kendi iindeoaltarak doacak ocuun rahim iinde geliebilmesini temin etmektedir. Bu durumda


24/58

erkek ilk balatc olmakta, fakat geliimde hibir rol almamaktadr. Kadn ise, balang iingerekli ortam salyor ve kendi bana geliimi besliyor. Bu bakmdan kadnn her zamanlzm olduu, fakat erkein yalnz balangta rol ald grlerek, insann bir benzeri olankainatn ileyii de ayn modele uygun olarak analiz edilmitir.

Ayn olay tabiatta da grmek mmkndr. Gn bulutlar toplan p yerin zerineyamuru aktr. Yer bu yamuru topran iine ekerek, tohumlarn filizlenmesini ve

bitkilerin olumasn salar. Gk erkek gibi, yer kadn gibi davranmaktadr. Toprak iseyerin rahmi durumundadr.

Bylece erkein cinsel uzvu Linga (fallus) ile kadnn cinsel uzvu Yoni (kteis),fizik ortamdaki bu olay belirleyen iki sembol durumundadr. Erkein tabiattaki rol, Sivasembol ile balangta aktif ve geliimde pasif enerjiyi gstermektedir. Kadnn tabiattakirol de Sakti sembol ile balangta pasif ve geliimde aktif enerjiyi gsterir.

Kainat da bu Siva ve Sakti enerjisinin birlemesinden meydana gelmitir. Dolaysyla,her olayn balangcnda Siva enerjisinin aktif olduunu ve olayn geliimi boyunca da Saktienerjisinin hakim olduunu grrz. nsan dediimiz fenomenal unsurun balangc, dllenmeannda rahimde cereyan eder, devam ve geliimi ise btn hayat boyunca olacaktr. te bu

bir mr sren geliim boyunca aktif olan Sakti enerjisi her insanda mevcud olmaktadr.

Tantrizmin gayesi, her kiide var olan bu aktif Sakti enerjisini kontrol altna alarakinsann kendi geliimine bilinli olarak yn verebilmesini salamaktr. Bu bilinli ynlendirimuhakkak ki tekaml yolunda oluyor. Ancak, insann tekaml dar bir patika zerinde deilde geni bir arazi sathnda cereyan ettiinden, herkesin ayn yolu takip edecei iddiaolunamaz. Nitekim, tantrikalarn gittikleri yol da bakalarnkine hi benzemeyen biryerden gemektedir.

nsann fizik bedeni ancak fiziki tesirlere kar duyarl olabilecek bir yapya sahiptir.Bu tesirleri alan duyu organlar da fizik bedenin ksmlarn meydana getirir. Fizik tesitesirleri alan sptil bedeni ise bu tesirlere duyarl olabilecek bir yapdadr ve fizik bedeneuyum salayan bir durumdadr. Bu sptil tesirlerin cereyan ettii kanallar, baz merkezlerde

birleerek odak noktalar meydana getirirler. Bu noktalara akra ismi verilir ve insanbedeninde yedi tane akra vardr. Bunlarn fizik bedendeki belkemii boyunca kuyruksokumundan balayarak beynin stne kadar uzanan bir doru zerinde sralandgrlmtr.

Sptil tesirlerin bedendeki cereyanPrana denilen hayat gc ile salanmaktadr.Prana'nn kontrolyle (pranayama), bu tesirleri belirli akralarda bilinli olarak konsantreetmek mmkndr. Normal olarak her insanda bu hayat gc vardr, fakat geliigzelkullanld iin sptil tesirler insann kontrol dnda kendi bedeninde cereyan ediyor ve

bunun sonucu olarak ne beden hakimiyeti ne de dnce hakimiyeti yoktur normal insanda.Bu hakimiyeti salamak iin Yoga denilen disiplin sisteminden faydalanlr. Tantra ileYoga'y birbirinden ayr incelemek mmkn deil. Ancak, denebilir ki, tantrizmin esas gayesiSakti enerjisini kontrol ederek bunu yaratc bir biimde kullanmak olduundan, Yogasisteminin kullanlmas gerekli olmutur. Fizik ilminde bir sonuca varmak iin matematiktenfaydalanmann gereini rnek olarak alabiliriz buna.

nsandaki Sakti enerjisi, normal durumda gizlenmi ve uyur bir haldedir. Nadirenuyanr ve gizlendii yerden karak aktivitesini sptil tesirler zerinde gsterir. Bu yaratcgizli gce Kundalini deniyor. Kundalini uyarld zaman, akralarda konsantre edilmisptil tesirler belirli bir gaye uruna kanalize edilerek maksad salayacak kudreti insana

kazandrmaktadr. Kundalini-sakti en alt akrann dibinde reklenmi uyuyan bir ylan


25/58

sembolyle gsterilir. Uyandrld zaman, belkemii hizasnda ykselerek akralaraydnlatr.

En alt akrann almasyla balayan bu uyanma ilemi, dier akralarda devam edereksonunda ban biraz stne tekabl eden yerdeki son akraya kadar ular. Son akrada Sivaenerjisi bulunmaktadr. Kundalini-sakti son akradaki Siva ile birletiinde ikinci seviyeden

bir dllenme oluur ve suptil planda bir dou meydana gelir. Bu doum, insann stbenliine alt bir olaydr. uurun tam anlam ile alarak, fizik plan realitesinde skp kalminsann bir st plana uzan p aslna malum olmas demektir. Fakat, bu seviyeye kadargelebilmek olduka ender rastlanan bir durum. Zaten, hermetizmin ideali de bu oluyor.Saysz enkarnasyonlar boyu yaplan eitli almalarda hedef daima bu noktadr: Dnyaplanndaki uyann son noktas.

Kundalini-saktibazen normal insann kontrol dnda, kainattan gelen sptil tesirlervastasyla harekete geerek en alt akradaki (Muladhara akra) kapy aabilir veykselebilir. Bu durum, ender de olsa baz filozoflarda, ilim adamlarnda veya sanatkrlardagrlmtr. Ani bir aydnlanma ve enerjiyle dolu hali o kiileri uratklar konuyu

derinlemesine kavrayarak tesine geebilmelerini salar. Fakat bu yaratclk halini herkesyaayamaz. nk kontrol altnda deildir.

Tantrizmin Kundalini-sakti'yi harekete geirebilmek iin uygulad baz yntemlervardr. Bunlar iki alanda incelemek mmkn. Tantra'ya gre, utan, nefret, korkuengellerini aamam kii bu yntemleri istese bile doru olarak uygulayamaz. Utanmak,gnah ilemekten korkmak ve bunlardan dolay kin beslemek normal insann iine ilemiduygulardr. Bu sebepten, tantrika'nn dnyasn anlayamayan bir insan, tantra'nn seksrezaleti ve ahlakszlk olduunu zanneder ve gerek hedefi idrak edemez.

Gerek bir tantrika olabilmek, ahlak kavramlarn aabilmekle mmkndr. Bu aamahibir zaman ahlakszlk olarak deerlendirilmemeli. Ahlakszlk, bu kavramlarn

yozlatrlmasdr ve tantra'y anlayamayan bir insann yapabilecei tek aamaahlakszlamak oluyor. Bu bakmdan, yanl anlalmamas iin tantrik yntemleri buradaanlatmaya gerek grmyoruz. Yukarda da belirttiim gibi, tantrika'larn gittikleri yol

bakalarnkine hi benzemez ama ahlan yozlat yerlerden de gemezler.

Kundalini ile ilgili dier hususlar Yoga bahsinde anlatmay dnerek, tantrikyntemler sonunda elde edilen sonular ksaca sralamak isterim. Belirli baz aamalardansonra sptil tesirleri kontrol altna alarak bunlar maksatl bir biimde kanalize eden tantrika,kendisini ve kainat anlayacak seviyeye gelir. Felsefi yorumlarn hemen hemen hi yeralmad bu seviyede matematik, astronomi, t b ve kimya alannda son derece pratik vegelimi sonulara varldn gryoruz. Bu sonular ileri bir teknoloji yaratmak iin

kullanmayan tantra yolcular, son zamana kadar bat dnyasnca ciddiye alnmyordu.T bbi adan sinir sistemi ve orgazm hali, bat biliminin henz anlamaya balad

kompleks bir yapy olutururken, tantrik yntemleri gelitirenler bu konuda pratiklerisayesinde uzun bir yol katetmilerdi. Bilhassa orgazm annda boalan cinsel enerjinin sinirsistemi zerindeki etkileri ve kullanm konusu laboratuarlarda incelenmektedir. Siva-Saktienerji dengesini kozmik olarak deerlendiren tantrik yntemler, bugnk gravitasyon vekuvvet alanlar teorisini detayl olarak izah edebilmektedir. Zamanlama konusundakiastrolojik hesaplar ise bat dnyasnda henz anlalamamtr. Uyarc nitelik tayan bazkimyevi karmlarn insan dncesi zerinde yaratt deiimler de bu tantrik yntemlerdeasrlardan beri kullanlan bir unsurdu. Bu konuda da henz yeterli bir aamann batdnyasnda yaplamadn biliyoruz.


26/58

Tantra'nn belki ilerde bir gn bat insanna da yardmc olabileceini dnerek,dikkatimizi bu sefer de Himalaya'larn gneyinde yeermi ve deiik alaryla devasa birsistemi oluturan Hind hermetizmine evirelim.

--- nc Ksm n Sonu ---


27/58



4. Ksm

Hind Hermetizmi

Bugn Hindistan, Pakistan ve Banglade devletleri tarafndan kullanlan topraklarnzerine yaylm olan medeniyetin kkleri byk lde eski ndus blgesinin ahalisindenkaynaklanmaktadr. ndus (Sindhu) nehri bugnk Hindistan'a ismini verdii gibi, eskidenovasnda yaayanlara da byk bir medeniyet kurma imkan salamt. Nil nehri Msrmedeniyeti iin, Dicle ve Frat nehirleri Asur ve Babil medeniyeti iin ne anlam tamsa,ndus nehri de Hind medeniyeti iin ayn deerdedir.

ndus blgesine Aryan'larn dalgalar halinde kuzeybat ynnden yapm olduklaraknlardan nce, burada yksek bir medeniyetin var olduu tesbit edilmitir. Harappa ve

Mohenjo-Daro kltr olarak bilinen bu medeniyetin asl kurucular, Aryan istilasbaladnda yerini zaten koyu derili bir kavme brakm durumdayd. Tabiaten pasif olan bukavim, cengaver ruhlu Aryan'larn karsnda kendilerini savunamay p katledilmiler vekendilerine braklan retileri de Aryan'lara aktararak adeta bir katalizr vazifesigrmlerdir.

Aryan veya Arya olarak kendilerini isimlendiren bu istilaclar sava, cesur vekendini beenmi bir rkd. Karlatklar siyah derili halk kendilerinden ayrdetmek iinonlara Dasyu veya Dasa demiler. Bu arya-varna (ak tenli) ve dasyu-varna(koyu tenli) ayrm ile Hindlilerin ilk kast sistemi de kurulmu olmaktadr. Daha sonragitgide karmak bir hal alan bu kast sistemini getirenler Aryan'lardr. Aryan halk, dnyevi

deerlere dnk ve manevi kltrden nasibini alamam

bir

rkd

. ndus havzas

ndakarlatklar medeniyet, Aryan'lara gre ok ileri bir seviyedeydi ve ister istemez


28/58

etkilendiler. Ancak, bu etkilenile birlikte orijinal retilerin byk bir ksm zndensaptrlarak nisbeten daha ilkel olan Aryan zihniyetine uyum salayacak bir biimedntrld. Kendi basit din kavramlar ile bu retileri aklamaya altlar ve byleceHind mitolojisi denilen efsanevi anlatmlarn temeli atlm oldu.

Hind hermetizmine ait ilk yazl metinler, Aryan'larn blgeye yerlemesinden sonraderlenmitir. Bu derlemeler bir bakma Aryan'larn ndus kltrn nasl yorumladklarngsterir. Aryan rkSanskrit dilini kullanyordu ve bu dil Girit Yunancas (Linear-B) gibi okeski ve kk belirsiz bir dildir. Ayrca, ndus havzasnda kullanlan dilden de etkilenmitir.Bilhassa bu medeniyete has ve anlam kesin olarak bilinmeyen baz kelimeler, olduu gibiSanskriteye aktarlmtr.

Aryan'larn yorumlamaya altklar retinin esas, derledikleri kitaplarn iinde,ssl motifler arasnda bozulmadan kalabilmitir. Fakat bu anlatm ekli ylesine sembollere

boulmutur ki, adeta asl tohumlarn zerine bir arn toprak yarcasna retinin znderinlere gmm oldular. Bu ii bilerek yapmadlar, aksine anlamaya alrken bsbtnanlalmaz hale getirmi oldular. Zaten baka trl olmas da beklenemezdi. nk, tufan

olmu ve yeni bir devre balamtr. Tufan ncesi mahsul, geen devrenin emei ilealnmt. nsann tekmlnde hazra konmak diye bir kanun al madndan,yeni gelenlerin yeniden eilecek bir toprak bulmalar iin, aralarndan birksm farkna varmadan eskiyi rter ve bylece bir imkn haz rlar. Bu vazife dendus blgesi iin Aryan rkna nasib olmutur.

Zamanla inkiaf eden bu yeni nesil, topra eeleye eeleye altnda yatan tohumlar birer birer bulmu ve hakik retiye kendi emeiyle lyk olabilmitir. Bu eeleni birbakma iptidai insann tekaml srasnda yapt ilerdir, ve insann tekaml etmesi iin dedevaml bulduklarn eeleyip uramas gerekiyor.

Hind hermetizmini incelerken genellikle kabul edilen bir sray takip edeceiz. Bu

sralama bir bakma ezoterik bilginin zamanla nasl yorumlandn gstermektedir.

Yazl Kaynaklar

lk aamada Vedalar ortaya kar. Veda, yce kutsal bilgi demektir. Bu bilgidrt Samhitada, yani ayr zellikte tanzim edilmi drt kolleksiyonda biraraya getirilmitir.Daha sonraki yazlanlar bir ilave eklindedir. Bunlaryle sralayabiliriz:

1. Veda-samhita'lar

a. Rg-veda

b. Sama-veda

c. Yajur-veda

d. Atharva-veda

2. Brahmana'lar

3. Aranyaka'lar

4. Upaniad'lar

Bu ilk aamada, ezoterik bilginin nas

l gelitirildii dikkati ekmektedir. Esas

n

Vedatekil eder ve tamamyla gemie bal bir slubu vardr. kinci aamada, bu tradisyonun


29/58

deiik alardan tekrar ele alndn ve yeni bir anlay ve gr ile yorumlandnanlamaktayz. Bu aamada eitli Darsanalar, yani konuyu ele al ve konuya bak

biimleri ortaya kar. Bunlar da yle sralayabiliriz:

1. Nastika Darsana'lara. Lokayata - Carvaka'nn retisi

b. Jaina - Mahavira'nn retisi

c. Buddhi - Siddhartha'nn retisi

2. Astika Darsana'lar

a. Vaiseika - Kanada'nn retisi

b. Nyaya (veya Akapada) - Gautama'nn retisi

c. Samkhya - Kapila'nn retisi

d. Yoga - Patanjali'nin retisi

e. Purva Mimamsa - Jaimini'nin retisi

f. Vedanta (veya Uttara Mimamsa) - Badarayana'nn fikri

Nastika Darsana'lar Veda'lar revizyonist bir adan ele alr ve radikal bir tutumuvardr. Astika Darsana'lar ise daha ziyade tradisyona bal kalarak ortodoks yolusemilerdir. Asl ayrldklar nokta, Veda edebiyatnn ilahi bir kaynaktan m geldii vetahrif edilip edilmedii eklindedir. Nastika (heterodoks) yolu seenler, ilahi olmadn vezamanla deiiklie uradn iddia ederler. Astika (ortodoks) yolu seenler de ilahi vehatasz olduunu savunurlar. Bu kutuplamalara her dinde rastlamak mmkndr. Zira, diningrevini yapabilmesi iin bu gerekli oluyor. Semitik kaynakl dinlerde de ayn ztlamalarnyaratldn biliyoruz. Hind hermetizminde ise bu Darsana'lar, Veda'lar inceleyen bir kimseiin olduka verimli saylabilir.

Samhitalar

Veda-samhita'larn en eskisi Rg-veda Samhitadr. Bat leminde Rigveda (RV)olarak bilinir. 1028 tane ilahi on kitapta toplanmtr. Yaklak 10600 msradan oluan bu esernceleri szl olarak biliniyordu, daha sonra yazl hale gelmitir. On kitaptan her biri, birMandala (ember) olarak bilinir ve 2.-7. Mandala'lar alt eski aile kitab saylr. 8. Mandala

yeni aile kitabdr ve 9. Mandala ile birlikte zel bir konuya ayrlmtr. 1. ve 10. Mandala isedaha sonradan yazlm ksmlardr.

Rg-veda, d grn ile bir sr tanrlardan ibaret olan bir ilahi sistem ve yaradllabirlikte evrenin yapsn anlatan hikayeler topluluudur. Aryan rknn getirmi olduu tanrisimleri ve bunlara ilikin nitelikler, Rg-veda'nn iinde daima tekrarlanmaktadr vesistematik olarak incelenmesi olduka zordur. Aryan'larn batdan gelmi olduklar, dinselanlatmlarnda aka ortaya kyor. ndra, Agni, Mitra, Varuna, Soma gibitasvirler, Zerdt ncesi ran dininden alnmtr. Bunlara ilaveten ndus medeniyetindenalm olduklar Ana Tanra tasvirlerini de kullanarak karmakark bir hiyerarioluturmular.

Bu hiyerarinin stnde Aditi vardr. Ana Tanra saylabilen bu tasvir ile snrsz birkavram anlatlmak isteniyor. Agni ve Soma (kozmik ate ve su), snrszlktan domutur.


30/58

Bunlarn olumas ile de ndra ortaya km. ndra kozmik g ve kudrettir. Yapsnda Agnive Soma bulunur. Varuna da Aditi'nin bir rndr ve ndra'ya nisbetle ikinci derecedenkozmik bir gc temsil eder. Varuna'nn yardmcs gibi gzken Mitra ve Aryaman,

birlikte yaradlta rol alrlar. Burada son derece basite indirgemeye altmz bu hiyerariPurua'nn meydana gelmesine kadar kark bir biimde eitli ilavelerle oaltlmaktadr.

Purua, insann z olmaktadr. Bir bakma ruh kavram ile edeerli saylabilir.Sama-veda 1810 msradan oluur, iki ksmda toplanmtr. Genellikle Rg-veda'dan

alnm baz ilahilerin mzik eliinde okunmasn salar. Bu Samhita'da orijinal bir tarafyoktur.

Yajur-veda, mabette mihrab tanzim eden ve kurban kesen rahip snf iinhazrlanm iki ksmdan ibaret birSamhita'dr. Bu kolleksiyonda, kurban kesilirken nelerinyaplaca ve hangi szlerin sylenecei anlatlmaktadr. Metin, Rg-veda'dan alnm baz

pasajlarn yin eklinde hazrlanmasndan ibarettir.

Bu Samhita, trayi vidya (l bilgi) olarak kabul edilir. Daha sonra bunlarailaveten drdnc bir Samhita derlenmi. Atharva-veda ismi verilen bu kolleksiyondierlerinden olduka farkldr. 731 ilahiden ve 19 dzyazdan oluan yirmi kitap halindedir.Atharvan rahiplerinin maji almalarn dzenler. Atharvan'lar en st rahip snf olup, ateiyakmak ve kutsal suyu kullanmak imtiyazna sahip tek sekin kiilerdir. Zerdt ncesiran'daki Mogh rahiplerini andrrlar. Agni'yi kullanabilen ve Soma'y iebilen bu rahipler,

bir majisyen olarak, ndus havzasnn bilgilerini Aryan'larn batdan getirdikleri seremonilerlebadatrarak bir sistem kurmulardr. Atharvan'larn glerini msbet olarak kullanmalarnakarn, Angiras'lar karanlk glerle alrlar. Atharva-veda her iki majisyene de hitapedecek tarzda yazlmtr.

Atharva-veda Samhita'nn yazlmas, Brahmana Samhita'larnn derlenmesine yolam oldu. Bunlar, rahip snfnn st kademesinde bulunan ve babadan oula intikal eden

Brahmana'lar tarafndan yazlmtr. Brahman, kast sisteminde en soylu kiidir ve kutsal bilgiyi alabilecek kapasitedeki yegne snftandr. Brahman, topluma rnek olan ve aynzamanda toplumu yneten bir rahiptir. Bu kelime, her eye nfuz eden ve etrafa yaylan,kendiliinden var olmu kudret anlamna gelir. Dolaysyla, bir Brahman bu kudrete sahipdemektir.

Brahmana Samhita'lar, drt Veda-samhita iin yazlm drt ksmdan ibarettir. Herbiri ait olduu Veda kitabn aklayc karakterde olup rahip snfnn anlayaca bir slub ileyazlmtr. Bunlara tefsir kitaplar da denebilir.

Rg-veda iin iki Brahmana yazlmtr. Daha dorusu, iki ayr tefsir ekol vardr.Sama-veda iin yazlanlar nemsizdir. Yajur-veda iin yazlan Brahmana'larn says

olduka fazladr. Kurban yinini dzenleyen Adhvaryu rahipleri tarafndan hazrlanmtrve bu konu zerinde rahiplerin varm olduu bilgiyi gsterir. Atharva-veda iin bir tekBrahmana vardr; Gopatha. Bunda da Atharvan rahiplerinin majik alma usullerinde eldeettikleri formllerin kullanl yerleri yorumlanr.

Veda'lar ile Brahmana'lar arasnda gayet bariz bir fark ortaya kyor: Veda'lardahakim olan fikir, dzenlenen yinin veya yaplan faaliyetin gayesi tanrlarn ltfuna mazharolmaktr. Dua ve kurban daima bu tanrlar honut etmek ve kiinin yakarn duyurmak iinyaplr. Brahmana'larda ise rahiplerin btn gayesi, istenilen sonucu salamak iin butanrlarn vasflarna sahip olmak. Dinsel yinler, dualar, kurbanlar ve dier btnalmalar, uygun vasat yaratp ilgili tanry o ii yapmaya mecbur klacak hali salamak iin

tertiplenir.


31/58

Bu nemli farkllk, din ile maji arasndaki ayrm gsteriyor. Dini trenlerde,ynelinen g kayna prensip olarak ulalamayan ve kontrol edilemiyen bir karakterigsterir. Halbuki majik operasyonlarda, istenilen deiiklii meydana getirmek iin gerekliolan gc uygun lde, uygun biimde, uygun vasatta ilgili olan nesneye yneltmek ve ilerhale getirmektir gaye.

Bu sebeple, mesela bir radyo dalgasn tesbit edip kulan duyaca hale getirmek iinnasl fizik ortamda radyo dalgalar ile ilgili fizik kanunlardan faydalanarak bir alc yaplr vegerekli frekansa ayarlanrsa, dier btn sahalarda da istenilen sonucu meydana getirecekkanunlar ve ait olduklar ortamn artlar ayarlanmaktadr. Zaten bu zelliinden dolay maji,fizik gibi tabii bir bilim saylmakta, veya eskiden byle kabul ediliyordu. Misalden hareketedecek olursak, eer elimizdeki radyo alcs istenilen bir kayna bize iletmediinde karsnageip dans ederek veya gzel szler syleyerek almasn temin etmeye urarsak, buabalama bounadr ve bilgisizliimizden dolaydr. Aksine, bu radyonun devrelerinidzenleyip, gerekli elektrii balay p, ayar dmesini istenilen yere getirdiimizde yaplanneriyat duymamz mmkndr.

Bugn yalnz fizik ortamdaki kanunlarn nasl ilediini bilen insanlar, belki bir radyoimal ederken gereksiz eylerle uramyorlar, ama daha sptil ortamlardaki kanunlar

bilmediklerinden bir sr gariplikler yapp o ortamlarda birtakm gleri harekete geirmeyealyorlar. Maji, sptil ortamlardaki kanunlarn ileyiini retmekle, insan anlams z ve lzumsuz iler yapmaktan kurtarmaktadr. stelik bu bilgisizceyaplan iler bazen istenilmeyen kanunlar bile harekete geirebilece i iin,majisyen sptil ortamlara yneldiinde, cahil bir insan n uursuzisteklerinden tamamen arnm olarak son derece dikkatli ve uyan kdavranmak zorundadr.

Brahman'larn dier insanlardan stn saylmalarndaki sebep de bu. Tapnan insann

din yakar

lar

, majisyenin bilimsel al

malar

d

r. Halk

n dua ettii tanr

lar, majisyen iinsptil glerdir. Kaderine boyun een bilgisizler yannda, sptil kanunlar renmeye alanBrahman'lar daha stn bir snf olarak grmek aslnda yine o cahillerin kaderi oluyor.

eitli Brahmana Samhita'lardan alnm aadaki ifadeler, yzyllarca ncevarlm hakikatleri iaret etmektedir:

Kurban kesen tek hayvan insandr.

Kurban insann kendisidir, zira onu kendisi iin kesiyor. Bu ii yaparken de mutlakainsann deerine gre davranmas gerekir.

u kam veya giysi gibi elle tutulur, gzle grlr birey deildir kurban. Tanrlar

nas

l grnmezse, kurban da ite yledir.Bilge kii yanna geldiinde, ku

Hermetizm - Haluk Akçam

Documents

Transcript of Hermetizm - Haluk Akçam