he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi

download he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi

of 18

Transcript of he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    1/18

    1

    H phng trnh

    I. H phng trnh dng hon v vng quanh. Bi 1. ( thi HSG quc gia nm 1994 )

    Gii h phng trnh :( )( )

    ( )

    3 2

    3 2

    3 2

    3 3 ln 1

    3 3 ln 1

    3 3 ln 1

    x x x x y

    y y y y z

    z z z z x

    + + + =

    + + + =

    + + + =

    Gii :

    Xt hm s : ( ) ( )3 2f 3 3 ln 1t t t t t = + + +

    Ta c : ( )2

    2

    2

    2 1f' 3 1 0, R

    1

    tt t x

    t t

    = + + >

    +

    Vy hm s ( )f t ng bin trn R. Ta vit li h phng trnh nh sau :

    ( )( )( )

    ff

    f

    x yy z

    z x

    ==

    =

    Khng mt tnh tng qut, gi s : { }min , ,x x y z= . Lc :

    ( ) ( ) ( ) ( )f f f f x y x y y z y z z x . Hay : x y z x x y z = =

    Vi : x y z= = , xt phng trnh : ( )3 22 3 ln 1 0x x x x + + + = Do hm s : ( ) ( )3 22 3 ln 1x x x x x = + + + ng bin trn R nn pt c nghim duy nht : 1x= .

    Vy h phng trnh c nghim duy nht : 1x y z= = = .

    Bi ton tng qut 1 .Xt h phng trnh c dng:( ) ( )( ) ( )

    ( ) ( )( ) ( )

    1 2

    2 3

    1

    1

    f g

    f g

    ....

    f g

    f gn n

    n

    x x

    x x

    x x

    x x

    = = =

    =

    Nu hai hm s f v g cng tng trn tp A v ( )1 2, ..., nx x x l nghim ca h ph ng trnh , tron

    , 1,2,...,ix A i n = th 1 2 ... nx x x = = = .

    Chng minh :

    Khng mt tnh tng qut gi s : { }1 1 2min , ..., nx x x x = .

    Lc ta c : ( ) ( ) ( ) ( )1 2 1 2 2 3 2 3 1f f g g ... nx x x x x x x x x x .

    Vy : 1 2 1.... nx x x x

    T suy ra : 1 2 ... nx x x = = = .

    Thng 08 2007...Phm Kim Chunghttp://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    2/18

    2

    Bi 2.

    Gii h phng trnh :

    3 2

    3 2

    3 2

    2

    2

    2

    1

    4

    1

    4

    1

    4

    x x

    y y

    z z

    y

    z

    x

    +

    +

    +

    =

    =

    =

    Gii:V v tri ca cc phng trnh trong h u dng nn h ch c nghim : , , 0x y z > .

    Xt hm s : ( )

    3 221

    f4

    t t

    t

    +

    =

    , ta c : ( ) ( ) ( )3 22

    2 1f' 2 ln 4 3 . 0, 04

    t t

    t t t t

    +

    = + < >

    .

    Vy hm s ( )f t nghch bin trn khong ( )0; + .

    Khng mt tnh tng qut, gi s : { }min , ,x x y z= . Lc :

    ( ) ( ) ( ) ( )f f f f zx y x y y z y z x ( ) ( )f f zx z x y x = = = .

    Vy h phng trnh c nghim duy nht :1

    2x y z= = = .

    Bi ton tng qut 2 .Xt h phng trnh c dng(vi n l):( ) ( )( ) ( )

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    1 2

    2 3

    1

    1

    f g

    f g

    ....

    f g

    f g

    n n

    n

    x x

    x x

    x x

    x x

    = = =

    =

    Nu hm s f gim trn tp A , g tng trn A v ( )1 2, ..., nx x x l nghim ca h ph ng trnh , tro

    , 1,2,...,ix A i n = th 1 2 ... nx x x = = = vi n l .Chng minh :

    Khng mt tnh tng qut gi s : { }1 1 2min , ..., nx x x x = .

    Lc ta c :

    ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )1 2 1 2 2 3 2 3 1 1 1 2f f g g ... f f n nx x x x x x x x x x x x x x .

    1 2x x=

    T suy ra :1 2

    ...n

    x x x = = = .

    Bi 3.

    Gii h phng trnh :

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )

    2

    2

    2

    2

    1 2

    1 2

    1 2

    1 2

    x y

    y z

    z t

    t x

    = =

    =

    =

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    3/18

    3

    Gii :V v tri ca cc phng trnh trong h khng m nn phng ch c nghim : , , , 0x y z t .

    Xt hm s : ( ) ( )2

    f 1s s= , ta c : ( ) ( )f' 2 1s s= . Do hm s tng trn khong ( )1; + v gi

    trn [ ]0; 1 ( Do f(s) lin tc trn R ).

    Khng mt tnh tng qut, gi s : { }min , , ,x x y z t = .

    + Nu ( ) ( )1; , , , 1;x x y z t + + , do theo bi ton tng qut 1, h c nghimduy nht : 2 3x y z t = = = = + .

    + Nu [ ]0; 1x ( )0 f 1 0 2 1x y , hay [ ]0;1y , tng t [ ], 0; 1z t .

    Vy [ ], , , 0; 1x y z t . Do ta c :

    ( ) ( ) ( ) ( )f f f f zx y x y y z y z x x z = .

    Vi x z= ( ) ( )f f zx y t = = .

    Lc h phng trnh tr thnh :( )

    ( )

    ( )2

    2

    2

    1 21 2

    1 2

    x yx y

    x y

    y x x y

    = = =

    = =

    2 3x y = =

    Vy h phng trnh cho c 2 nghim : 2 3x y z t = = = = + v 2 3x y= = .

    Bi ton tng qut 3 .Xt h phng trnh c dng(vi n chn ):( ) ( )( ) ( )

    ( ) ( )( ) ( )

    1 2

    2 3

    1

    1

    f g

    f g

    ....

    f g

    f gn n

    n

    x x

    x x

    x x

    x x

    = = =

    =

    Nu hm s f gim trn tp A , g tng trn A v ( )1 2, ..., nx x x l nghim ca h phng trnh , tro

    , 1,2,...,ix A i n = th1 3 1

    2 4

    ...

    ...n

    n

    x x x

    x x x = = =

    = = =vi n chn .

    Chng minh :

    Khng mt tnh tng qut gi s : { }1 1 2min , ..., nx x x x = .

    Lc ta c :.

    ( ) ( ) ( ) ( )1 3 1 3 2 4

    2 4

    f f g gx x x x x x

    x x

    ( ) ( ) ( ) ( )2 4 3 5

    3 5

    f f g g

    .........

    x x x x

    x x

    ( ) ( ) ( ) ( )2 1 1

    1 1

    f f g g

    .........

    n n n

    n

    x x x x

    x x

    ( ) ( ) ( ) ( )1 1 2 2f f g gn n nx x x x x x

    Vy : 1 3 1 1 1 3 1.... ...n nx x x x x x x = = = ; 2 4 2 2 4.... ...n nx x x x x x x = = =

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    4/18

    4

    Phn bi tp ng dng phng php

    1. Gii h phng trnh :3 2

    3 2

    3 2

    2 7 8 2

    2 7 8 2

    2 7 8 2

    x x x y

    y y y z

    z z z x

    + =

    + = + =

    2. Chng minh vi mi a R , h phng trnh :2 32 3

    2 3

    x y y a

    y z z a

    z x x a

    = + +

    = + + = + +

    c mt nghim duy nht .

    3. Cho h phng trnh :2

    2

    2

    x y a

    y z a

    z x a

    = +

    = + = +

    Tm a h phng trnh ch c nghim vi dng x y z= = . 4. Gii h phng trnh :

    31 1 2

    32 2 3

    399 99 100

    3100 100 1

    3 2 2

    3 2 2

    .........

    3 2 2

    3 2 2

    x x x

    x x x

    x x x

    x x x

    + =

    + = + = + =

    5. Cho n l s nguyn ln hn 1. Tm a h phng trnh :2 3

    1 2 2 2

    2 32 3 3 3

    2 31

    2 31 1 1

    4

    4

    .........4

    4n n n n

    n

    x x x ax

    x x x ax

    x x x ax

    x x x ax

    = +

    = +

    = + = +

    c mt nghim duy nht .

    6. Cho n l s nguyn ln hn 1 v 0a . Chng minh h phng trnh :2 3

    1 2 2 2

    2 32 3 3 3

    2 31

    2 31 1 1

    4

    4

    .........

    4

    4n n n n

    n

    x x x ax

    x x x ax

    x x x ax

    x x x ax

    = +

    = + = + = +

    c nghim duy nht .

    7. Chng minh vi mi a R , h phng trnh :2 3 2

    2 3 2

    2 3 2

    x y y y a

    y z z z a

    z x x x a

    = + + +

    = + + + = + + +

    c mt nghim duy nht .

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    5/18

    5

    Ii. H phng trnh gii c bng phng php lng gic ho. 1. Gii h phng trnh :

    ( ) ( )

    2 21 1 1 (1)

    1 1 2 (2)

    x y y x

    x y

    + =

    + =

    Gii. K :2

    2

    11 0

    11 0

    xx

    yy

    t cos ; y=cosx = vi [ ], 0; , khi h phng trnh :

    ( )( )

    cos .sin cos .sin =12

    1 cos 1 cos 2sin cos sin .cos 1 0

    + + = + = =

    t21

    sin cos , t 2 sin .cos2

    tt

    = =

    Khi ta c :2

    21 1 0 2 3 12

    tt t t t

    = + =

    Vi 1t= , ta c :0

    2sin 1 04 2 1

    x

    y

    = = = = =

    Nu : ( )0x a a > , ta t cosx a = , vi [ ]0;

    2. Gii h phng trnh : ( ) ( ) ( )( )2 2

    2 1 4 3 1

    1 2

    x y xy

    x y

    + =

    + =

    Gii . Do [ ]2 2 1 , 1; 1x y x y+ = . t sin , y cosx = = vi [ ]0; 2 .

    Khi (1) ( )( )2 sin cos 1 2sin2 3 + =

    12. 2sin .2. sin2 3

    4 2

    + =

    4sin sin2 sin 34 6

    + =

    8sin sin cos 34 12 12

    =

    4cos cos cos 2 312 3 6

    + =

    2cos 4cos cos 2 312 12 6

    =

    2cos 2 cos 3 cos 312 4 12 + =

    2cos 3 3

    4 =

    ( )0 0

    0 0

    35 1203cos 3

    4 2 65 120

    kk R

    k

    = + = = +

    T suy ra h c 6 nghim ( ) ( ) ( ) ( )0 0 0 0 0 0, { sin65 , cos65 , sin35 , cos35 , sin85 , cos85x y = ,

    ( ) ( ) ( )0 0 0 0 0 0sin5 , cos5 , -sin25 , cos25 , sin305 , cos305 }

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    6/18

    6

    Nu : ( )2 2 0x y a a+ = > , ta t sin , cosx a y a = = , vi [ ]0; 2

    3. Gii h phng trnh :2

    2

    2

    2

    2

    2

    x x y y

    y y z z

    z z x x

    + =

    + = + =

    Gii : T cc phng trnh ca h , suy ra : , , 1x y z . Do ta c :

    2

    2

    2

    2 (1)1

    2(2)

    1

    2(3)

    1

    xyx

    yz

    y

    zx

    z

    =

    =

    =

    t t tgx = vi ;2 2

    (4) v sao cho tg , tg2 , tg4 1 (5).

    Tng t bi 2. H phng trnh c 7 nghim2 4

    , , , 0, 1,...,7 7 7

    k k kx tg y tg z tg k

    = = = =

    Vi mi s thc xc mt s vi ;2 2

    sao cho tgx =

    4. Gii h phng trnh :2 3

    2 3

    2 3

    3 3 0

    3 3 0

    3 3 0

    x z x z z

    y x y x x

    z y z y y

    + =

    + = + =

    Gii . Vit li h phng trnh di dng :( )

    ( )

    ( )

    2 3

    2 3

    2 3

    1 3 3

    1 3 3

    1 3 3

    x z z z

    y x x x

    z y y y

    =

    =

    =

    (I)

    T , d thy nu ( ), ,x y z l nghim ca h cho th phi c x, y, z1

    3 . Bi th :

    (I)

    3

    2

    3

    2

    3

    2

    3(1)

    1 3

    3 (2)1 3

    3(3)

    1 3

    z zx

    z

    x xyx

    y yz

    y

    =

    =

    =

    (II)

    t tgx = vi ;2 2

    (4) v sao cho

    1tg , tg3 , tg9

    3 (5).

    Khi t (2), (3), (1) s c : tg3 , tg9y z = = v tg27x =

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    7/18

    7

    T y d dng suy ra ( ), ,x y z l nghim ca (II) khi v ch khi tg3 , tg9y z = = , tgx = , v c xc nh bi (4), (5) v tg tg27 = (6).

    Li c : ( ) ( )6 26 k k Z =

    V th tho mn ng thi (4) v (6) khi v ch khi26

    k = vi knguyn tho mn :

    12 12k . D dng kim tra c rng, tt c cc gi tr c xc nh nhva nu u thomn (5).

    Vy tm li h phng trnh cho c tt c 25 nghim, l :3 9

    , , , 0, 1,... 1226 26 26

    k k kx tg y tg z tg k

    = = = =

    5. Gii h phng trnh :1 1 1

    3 4 5

    1

    x y zx y z

    xy yz zx

    + = + = +

    + + =

    Gii. Nhn xt : 0; , ,xyz x y z cng du . Nu ( ), ,x y z l mt nghim ca h th

    ( ), ,x y z cng l nghim ca h, nn chng ta s tm nghim , ,x y z dng .

    t ( )0tg ; tg ; tg 0 , , 90x y z = = = < < .

    H( )

    ( )

    1 1 13 tg 4 tg 5 tg 1

    tg tg tg

    tg tg tg tg tg tg 1 2

    + = + = +

    + + =

    (1)2 2 21 tg 1 tg 1 tg

    3 4 5tg tg tg

    + + + = =

    3 4 5

    sin2 sin2 sin2 = =

    T (2) suy ra : ( )tg tg tg 1 tg tg + = ( )

    ( )tg tg

    tg tg1 tg tgco

    + = = +

    ( )tg tg2 2

    = + + + =

    .

    Do

    = = < < + + =

    3 4 5

    sin2 sin2 sin2

    0 , , ;2 2

    nn 2 , 2 , 2 l cc gc ca mt tam gic c s o 3 cnh 3,4

    Do tam gic c 3 cnh 3,4,5 l tam gic vung nn 0 02 90 45 z tg 1 = = = =

    2 2

    2tg 3 2x 3 1tg2 x

    1 tg 4 1 x 4 3

    = = = =

    2 2

    2tg 4 2y 4 1tg2 y

    1 tg 3 1 y 3 2

    = = = =

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    8/18

    8

    Tuyn tp cc bi ton hay

    II . H phng trnh 2 n. 1. Gii h phng trnh : 4 2

    2 2

    698(1)

    81

    3 4 4 0 (2)

    x y

    x y xy x y

    + =

    + + + =

    Gii : Gi s h phng trnh c nghim . Ta thy (2) tng ng vi :

    ( ) ( )22 3 2 0x y x y+ + =

    phng trnh ny c nghim i vi x ta phi c :

    ( ) ( )2 2 7

    3 4 2 0 13

    y y y = (3)

    Mt khc phng trnh (2) cng tng ng vi : ( )2 24 3 4 0y x y x x + + + = phng trnh ny c nghim i vi y ta phi c :

    ( ) ( )2 2 44 4 3 4 0 0

    3

    x x x x = + (4)

    T (3) v (4) ta c : 4 2256 49 697 698

    81 9 81 81x y+ + = < , khng tho mn (1).

    Vy h phng trnh cho v nghim .

    2. ( thi HSG Quc Gia nm 1995-1996.Bng A )

    Gii h phng trnh :

    13 1 2

    17 1 4 2

    xx y

    yx y

    + = +

    = +

    3. ( thi HSG Quc Gia nm 1995-1996.Bng A )Hy bin lun s nghim thc ca h phng trnh vi nx, y :

    3 4 2

    2 2 3 22

    x y y a

    x y xy y b

    =

    + + =

    Gii . iu kin c ngha ca h :x, y R .Vit li h di dng :

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    3 3 2

    2 2

    1

    2

    y x y a

    y x y b

    =

    + =

    Xt cc tr

    ng hp sau :Trng hp 1 : 0b = . Khi :

    ( )0

    2y

    y x

    =

    = v do vy : H cho

    ( )( )

    ( )( )

    3 3 2

    3 3 2

    0yI

    y x y a

    y xII

    y x y a

    =

    =

    =

    =

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    9/18

    9

    C (II)4 22

    y x

    x a

    =

    =

    T : + Nu 0a th (I) v (II) cng v nghim, dn n h v nghim .+ Nu 0a = th (I) c v s nghim dng ( ), 0x R y = , cn (II) c duy nht nghim

    ( )0, 0x y= = . V th h cho c v s nghim .

    Trng hp 2 : 0b . Khi , t (1) v (2) d thy , nu ( ),x y l nghim ca h cho th

    phi c x, y >0 . V th ( ) ( )2 3b

    x yy

    = .

    Th (3) vo (1) ta c :

    3

    3 2by y y ay

    =

    t 0y t= > . T (4) ta c phng trnh sau :

    ( ) ( )3

    32 2 6 2 9 3 2 0 5b

    t t t a t b t a t t

    = + =

    Xt hm s : ( ) ( )39 3 2f t t b t a t = + xc nh trn [ )0;+ c :

    ( ) ( ) [ )28 3 2 2f' 9 9 0, 0;t t b t t a t = + + + .

    Suy ra hm s ( )f t ng bin trn [ )0; + , v v th phng trnh (5) c ti a 1 nghim tron

    [ )0; + . M ( )3

    f 0 0b= < v ( ) 3 23f b 0b b a= + > , nn phng trnh (5) c duy nh

    nghim, k hiu l 0t trong ( )0; + . Suy ra h c duy nht nghim2 2

    0 0

    0

    ,b

    x t y t t

    = =

    .

    Vy tm li : + Nu 0a b= = th h cho c v s nghim .` + Nu a tu , 0b th h cho c duy nht nghim .+ Nu 0, 0a b = th h cho v nghim .

    4. Tm tt c cc gi tr ca m h phng trnh : 2 22 2

    2 1x xy y

    x xy y m

    + =

    + + =(1) c nghim .

    Gii . + Vi 0y = h tr thnh2

    2

    2 1x

    x m

    =

    =. H c nghim khi

    1

    2m =

    + Vi 0y , tx

    t

    y

    = , h tr thnh

    2

    2

    2

    2

    12 1

    1

    t ty

    mt t

    y

    + = + + =

    ( )

    2

    2

    2 2

    12 1

    (2)

    1 2 1

    t ty

    t t m t t

    + = + + = +

    Vy h PT (1) c nghim ( ),x y khi v ch khi h PT (2) c nghim ( ),t y .

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    10/18

    10

    Xt h (2), t 22

    12 1t t

    y+ = suy ra 2

    1

    2 1 0 1

    2

    t

    t tt

    < + > >

    . Do h (2) c nghim ( ),t y

    2

    2

    1

    2 1

    t tm

    t t

    + + =

    + c nghim ( )

    1, 1 ,

    2t

    +

    . Xt hm s ( )2

    2

    1f

    2 1

    t tt

    t t

    + +=

    + trn khong

    ( ) 1, 1 ,2

    +

    . Ta c : ( )( )

    2

    22

    6 2f'2 1t ttt t

    + += +

    , ( ) 3 7f' 03 7

    ttt

    = = = +

    Lp bng bin thin :

    t 3 7 3 7

    f(t) - 0 + + 0 -

    f(t)

    1

    2 +

    14 5 7

    28 11 7

    +

    +

    +

    1

    2

    Nhn vo bng bin thin ta thy h c nghim :14 5 7

    28 11 7m

    +

    +.

    5. Gii h phng trnh :( ) ( )

    ( ) ( )

    3

    3

    2 3 1 1

    2 3 2

    x y

    x y

    + =

    =

    Gii . R rng nu 3 2y = h v nghim.

    Vi 3 2y , t (2) suy ra3

    3

    2x

    y=

    , thay vo (1) ta c :

    ( )

    ( )33

    27 2 31

    2

    y

    y

    +=

    (3) . Xt hm s : ( )

    ( )

    ( )33

    27 2 3f 1

    2

    yy

    y

    +=

    , ta c : ( )

    ( )

    ( )

    3 2

    33

    81 8 6 2f'

    2

    y yy

    y

    + +=

    Suy ra : ( )f' 0 1y y= = Ta c bng bin thin :

    y -1 +

    f(y) + 0 - -

    f (y)

    0

    +

    -1 1

    2

    3 2

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    11/18

    11

    Nhn vo bng bin thin suy ra pt(3) khng c nghim trn cc khong ( ); 1 v ( )31; 2 .Phng trnh c 1 nghim 1y = v 1 nghim trong khong ( )3 2, +

    D thy 2y = l 1 nghim thuc khong ( )3 2, + .

    Vy h phng trnh cho c 2 nghim : ( )1; 1 v1

    ; 2

    2

    .

    6. ( thi HSG Quc Gia nm 2004 Bng B )Gii h phng trnh sau :

    3 2

    2 2

    3 49

    8 8 17

    x xy

    x xy y y x

    + =

    + =

    7. ( thi HSG Quc Gia nm 1998-1999 Bng A )Gii h phng trnh :

    ( )

    ( )

    2 1 2 2 1

    3 2

    1 4 .5 1 2

    4 1 ln 2 0

    x y x y x y

    y x y x

    + + + = +

    + + + + =

    Gii . K: 2 2 0y x+ > t 2t x y= th phng trnh th nht ca h tr thnh :

    ( )1

    1 1 1 4 1 21 4 .5 1 25 5

    t tt t t

    t

    + + + ++ = + = (1)

    V tri l hm nghch bin, v phi l hm ng bin trn nn t=1 l nghimduy nht ca (1).

    Vy1

    2 12

    yx y x

    + = = th vo phng trnh th hai ca h ta c :

    ( ) ( )3 22 3 ln 1 0 2y y y y+ + + + + = V tri l hm ng bin do y =-1 l nghim duy nht ca (2).p s : 0, 1x y= = .

    8. ( thi HSG Quc Gia nm 2000-2001 Bng B )Gii h phng trnh :

    7 2 5

    2 2

    x y x y

    x y x y

    + + + =

    + + =

    Gii : K c ngha ca h phng trnh : { }min 7 ,2x x y

    t : 7x y a+ = v 2x y b+ = . T h phng trnh cho ta c h :

    ( )( )

    5 1

    2 2

    a b

    b x y

    + =

    + =

    Nhn thy : 2 2 5a b x = . Kt hp vi (1) suy ra :( )5

    2

    xb

    = , th vo (2) ta c :

    ( )5

    2 2 1 32

    xx y x y

    + = =

    Th (3) vo (2) ta c :11 77

    5 2 1 22

    y y y

    + = =

    Th vo (3) suy ra nghim ca h l: 10 77,x= 11 77

    2y

    = .

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    12/18

    12

    9. Cho h phng trnh 2 n x, y :( )

    ( ) ( )

    2 4 23 3

    8 2 2 4 43 3 3 3

    1

    1 1 2

    k x x x yx

    k x x x k x y x

    + + + = + + + + =

    1. Xc nh k h phng trnh c nghim .2. Gii h phng trnh vi k= 16.

    10. ( thi HSG Quc Gia nm 1995-1996 Bng A )

    Gii h phng trnh :

    13 . 1 2

    17 . 1 4 2

    xx y

    yx y

    + = +

    = +

    Gii . K c ngha ca h : 0, 0x y v 2 2 0x y+ .

    D thy , nu ( ),x y l nghim ca h cho th phi c x >0, y>0 . Do :

    H cho

    1 213

    1 4 21

    7

    x y x

    x y y

    + = +

    = +

    ( )

    ( )

    1 1 2 2 13 7

    1 2 21 2

    3 7

    x y x y

    x y

    = + = +

    Nhn (1) vi (2) theo v ta c :

    ( )( ) ( ) ( )1 1 8

    21 7 3 6 7 4 0 63 7

    xy x y y x y x y x y x x y x y

    = = + + = =+

    ( vx >0, y>0)

    Thay vo (2) v gii ra ta c :11 4 7 22 8 7

    ,21 7

    x y+ +

    = = .Th li ta thy tho mn yu cu bt.

    Iii. H phng trnh 3 n. 1. ( thi HSG Tnh Qung Ngi 1995-1996)

    Gii h phng trnh :

    3 2

    3 2

    3 2

    6 12 8 0

    6 12 8 0

    6 12 8 0

    y x x

    z y y

    x z z

    + =

    + = + =

    4. Gii h phng trnh :2 3

    2 3

    2 3

    12 48 64

    12 48 64

    12 48 64

    x x y

    y y z

    z z x

    + =

    + = + =

    5. Gii h phng trnh :19 5 2001

    19 5 2001

    19 5 2001

    1890

    1890

    1890

    x y z z

    y z x x

    z x y y

    + = +

    + = + + = +

    Gii . Chng ta s chng minh h phng trnh trn c nghim duy nht 0x y z= = = .

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    13/18

    13

    Gi s ( ), ,x y z l mt nghim ca h phng trnh khi ( ), ,x y z cng l mt nghim ch phng trnh , nn khng mt tnh tng qut ta c th gi thit : c t nht hai trong ba s , ,x y z

    khng m. V d 0, 0x y . T phng trnh th nht ta suy ra 0z .

    Mt khc nu 0 1u< th 2000 18 41890 2u u u+ > +

    Nu 1u > th 2000 2000 2000 1000 18 41890 1 2. 2.u u u u u u+ > + > = > +

    Do

    2001 19 5

    1890u u u u+ > + vi mi u>0.Bi vy nu cng tng v ca HPT ta suy ra 0x y z= = = .pcm

    6. Tm iu kin cn v ca m h phng trnh sau c nghim duy nht :( )( )( )

    2 3 2

    2 3

    2 3

    2 3

    2 3

    2 3

    x m y y my

    y m z z mz

    z m x x mx

    = + +

    = + + = + +

    7. ( thi HSG Quc Gia nm 2004 Bng A )

    Gii h phng trnh sau :

    ( )

    ( )( )

    23

    23

    23

    2

    3016

    x x y z

    y y z x z z x y

    + =

    + =+ =

    8. Gii h phng trnh :( ) ( )

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    2 3

    2 3

    2 3

    1 2 1

    1 2 1

    1 2 1

    x x y x

    y y z y

    z z x z

    + = +

    + = +

    + = +

    Gii . Vit li h cho di dng :

    ( ) ( )

    ( ) ( )( ) ( )

    3 2 3

    3 2 3

    3 2 3

    2 2 1 f

    2 2 1 f 2 2 1 f

    x x x y x g y

    y y y z hay y g zz z z x z g x

    + + = + =

    + + = + = + + = + =

    Trong ( ) 3 2f 2t t t t = + + v ( ) 3g 2 1t t= + . Nhn xt rng g(t), f(t) l hm ng bi

    trn R v : ( ) 2f' 3 2 2 0,t t t= + + > ( ) 2g 6 0,t t t= R.

    Suy ra h cho tng ng vi h :( )

    ( )4h 0

    x y z

    x

    = = =

    Trong ( ) 3 2h 2 1t t t t = + . Nhn xt rng ( )h t lin tc trn R v : ( ) ( )h 2 0, h 0 0, < >

    ( ) ( )h 1 0, h 2 0< > nn phng trnh ( )h 0t = c c 3 nghim phn bit u nm trong ( )2; 2

    t ( )2cos , 0;x u u = . Khi sin 0u v (4) c dng :( )

    3 2

    2cos , 0;

    8cos 4cos 4cos 1 0

    x y z u u

    u u u

    = = =

    + =hay

    ( )

    ( )3 22cos , 0;

    sin 8cos 4cos 4cos 1 0

    x y z u u

    u u u u

    = = =

    + =

    Hay( )2cos , 0;

    sin4 sin3

    x y z u u

    u u

    = = =

    =(5).

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    14/18

    14

    Gii h phng trnh (5) ta thu c3 5

    ; ;7 7 7

    u

    v

    ( )2cos , 0;

    3 5; ;

    7 7 7

    x y z u u

    u

    = = =

    9. Tm tt c cc b ba s dng ( ), ,x y z tho mn h phng trnh :2004 6 6

    2004 6 6

    2004 6 6

    22

    2

    x y zy z x

    z x y

    = += +

    = +

    Gii :

    Gi s ( ), ,x y z l mt b ba s dng tho mn h PT cho . Khng mt tnh tng qugi s 0 x y z< . Nhvy :

    2004 6 6 6 6

    2004 6 6 6 6

    2

    2

    x y z x x

    z x y z z

    = + +

    = + +

    2004 6

    2004 6

    11

    1

    xx xx y z

    zz z

    = = =

    o li, d thy 1x y z= = = l mt b ba s dng tho mn yu cu bi ton .

    10. Tm iu kin ca m h phng trnh sau c nghim :2 2 2

    2 2

    2 2

    1

    2

    x y z xy yz zx

    y z yz

    x z xz m

    + + =

    + + = + + =

    11. Gii h phng trnh :5 4 2

    5 4 2

    5 4 2

    2 2

    2 2

    2 2

    x x x y

    y y y z

    z z z x

    + =

    + = + =

    12. Gii h phng trnh : ( )( )( )

    3 2 2

    3 2 2

    3 2 2

    3 3 33 3 3

    3 3 3

    x y y y

    y z z z

    z x x x

    + + =

    + + =

    + + =

    13. Tm tt c cc s thc a sao cho h phng trnh sau c nghim thcx, y, z :1 1 1 1

    1 1 1 1

    x y z a

    x y z a

    + + =

    + + + + + = +

    Gii. K: 1, 1, 1x y z H phng trnh tng ng vi h phng trnh :

    ( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )

    1 1 1 1 1 1 2

    1 1 1 1 1 1 2

    x x y y z z a

    x x y y z z

    + + + + + + + + =

    + + + + + =

    t u = 1 1x x + + ; 1 1v y y= + + ; 1 1s z z= + +

    Do 1, 1, 1x y z nn 2, 2, 2u v s . Ngc li nu 2, 2, 2u v s , ta c :

    2 21 1

    1 1x x

    ux x+ = =

    + + 2

    2

    1 2 1 41 1

    2 4x u x u

    u u

    + = + = +

    Tng t i vi y, z .

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    15/18

    15

    Do bi ton ca ta a v bi ton tng ng : Tm tt c cc s thc a sao cho h

    phng trnh sau c nghim 2, 2, 2u v s :

    ( )2

    11 1 11

    u v s a

    u v s

    + + =

    + + =

    + iu kin cn : Gi s h phng trnh (1) c nghim . Theo bt ng thc Bunhia ta c

    ( ) 1 1 1 92 92

    a u v s au v s

    = + + + +

    +iu kin : Gi s9

    2a . Chng ta s chng minh h phng trnh (1) c nghim

    Ly 3s = ( tho mn 2s ) . Khi (1) tng ng vi : ( )

    2 3

    3 2 3.

    2

    u v a

    au v

    + =

    =

    ,u v l hai nghim ca tam thc bc hai : ( )( )2 3 2 32 2 3

    2

    at a t

    +

    ( )( )2 3 2 3 2 9,

    2

    a a au v

    =

    Ch : t ( ) ( ) ( )2 2

    2 9 0 6 2 2 3 6h a h h h h= + > + > + . Tc l :

    ( ) ( )( )2 3 2 2 2 3 2 9a a a > 2, 2u v > > .

    Nh vy h phng trnh (1) c nghim 2, 2, 2u v s .

    Tm li cc s thc a cn tm l tt c cc s thc9

    2a .

    14. Gii h phng trnh :1 1 1

    20 11 2007

    1

    x y zx y z

    xy yz zx

    + = + = +

    + + =

    15. ( thi HSG Quc Gia nm 2005-2006 Bng A )

    Gii h phng trnh :

    ( )

    ( )

    ( )

    23

    23

    23

    2 6.log 6

    2 6.log 6

    2 6. log 6

    x x y x

    y y z y

    z z x z

    + =

    + =

    + =

    Gii . K xc nh , , 6x y z < . H cho tng ng vi :

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    3 2

    3 2

    3 2

    log 6 12 6

    log 6 22 6

    log 6 32 6

    xy

    x x

    yz

    y y

    zx

    z z

    =

    +

    = +

    = +

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    16/18

    16

    Nhn thy ( )f x =2 2 6

    x

    x x +l hm tng, cn ( ) ( )3g log 6x x= l hm gim vi x

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    17/18

    17

    18 . Gii h phng trnh :( )2 2

    2

    2 2

    2

    3 8 8 8 2 4 2

    x y y x z

    x x y yz

    x y xy yz x z

    + = +

    + + = + + + = + +

    Gii . H cho tng ng vi :

    ( ) ( )( ) ( )

    ( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 2

    01 2 1 0

    4 4 1 2 1

    x x y y y zx x y z

    x y y z x z

    + + + =+ + + =

    + + + = + + +

    Xt : ( ) ( ) ( ); , ; , 1; 2 1a x y b x y y z c x z= = + + = + +

    2 2

    . 0, . 0, 4a b a c b c = = =

    + Nu 0a =

    th1

    0,2

    x y z= = = .

    + Nu 0a

    th b

    v c

    cng tuyn nn : 2c b=

    , t ta c :1

    0,2

    x y z= = = .

    Tm li h c hai nghim :

    1 1 1

    0; 0; , 0; ;2 2 2

    .

    iV. H phng trnh n n. ( n >3, nN ) 1. Gii h phng trnh :

    19961 2 3

    19962 3 4

    19961995 1996 1

    19961996 1 2

    .........

    x x x

    x x x

    x x x

    x x x

    + =

    + =

    + = + =

    Gii : Gi X l gi tr ln nht ca cc nghim , 1,...1996ix i = v Y l gi tr b nht ca chngTh th t phng trnh u ta c :

    2X 19961 2 3x x x + =

    T i vi cc phng trnh ca h ta c : 2X 1996 , 1,2,....,1996kx k =

    Hay l ta c : 2X 1996X suy ra : 19952 X ( v X >0 ) (1)Lp lun mt cch tng t ta cng i n : 19952 Y (2)

    T (1) v (2) suy ra1995 1995

    X Y 2= = Ngha l ta c : 19951 2 1996.... 2x x x = = = =

    2. Gii h phng trnh : 1 1 2 21 21 2

    ...

    ....

    n n

    n

    n

    x ax a x a

    b b b

    x x x c

    = = =

    + + + =

    vi 1 21

    , , ..., 0, 0n

    n ii

    b b b b=

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho

  • 8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com

    18/18

    18

    Gii . t : 1 1 2 2

    1 2

    ... n n

    n

    x ax a x at

    b b b

    = = = =

    Ta c :1 1 1

    n n n

    i i i i i ii i i

    x tb a x a t b= = =

    = + = + 11 1

    1

    n

    in ni

    i i ni i

    ii

    c a

    c a t b t

    b

    =

    = =

    =

    = + =

    1

    1

    n

    ii

    i i i n

    ii

    c a

    x a b

    b

    =

    =

    = +

    http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho