he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi
-
Upload
vnmath-dot-com -
Category
Documents
-
view
226 -
download
0
Transcript of he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
1/18
1
H phng trnh
I. H phng trnh dng hon v vng quanh. Bi 1. ( thi HSG quc gia nm 1994 )
Gii h phng trnh :( )( )
( )
3 2
3 2
3 2
3 3 ln 1
3 3 ln 1
3 3 ln 1
x x x x y
y y y y z
z z z z x
+ + + =
+ + + =
+ + + =
Gii :
Xt hm s : ( ) ( )3 2f 3 3 ln 1t t t t t = + + +
Ta c : ( )2
2
2
2 1f' 3 1 0, R
1
tt t x
t t
= + + >
+
Vy hm s ( )f t ng bin trn R. Ta vit li h phng trnh nh sau :
( )( )( )
ff
f
x yy z
z x
==
=
Khng mt tnh tng qut, gi s : { }min , ,x x y z= . Lc :
( ) ( ) ( ) ( )f f f f x y x y y z y z z x . Hay : x y z x x y z = =
Vi : x y z= = , xt phng trnh : ( )3 22 3 ln 1 0x x x x + + + = Do hm s : ( ) ( )3 22 3 ln 1x x x x x = + + + ng bin trn R nn pt c nghim duy nht : 1x= .
Vy h phng trnh c nghim duy nht : 1x y z= = = .
Bi ton tng qut 1 .Xt h phng trnh c dng:( ) ( )( ) ( )
( ) ( )( ) ( )
1 2
2 3
1
1
f g
f g
....
f g
f gn n
n
x x
x x
x x
x x
= = =
=
Nu hai hm s f v g cng tng trn tp A v ( )1 2, ..., nx x x l nghim ca h ph ng trnh , tron
, 1,2,...,ix A i n = th 1 2 ... nx x x = = = .
Chng minh :
Khng mt tnh tng qut gi s : { }1 1 2min , ..., nx x x x = .
Lc ta c : ( ) ( ) ( ) ( )1 2 1 2 2 3 2 3 1f f g g ... nx x x x x x x x x x .
Vy : 1 2 1.... nx x x x
T suy ra : 1 2 ... nx x x = = = .
Thng 08 2007...Phm Kim Chunghttp://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
2/18
2
Bi 2.
Gii h phng trnh :
3 2
3 2
3 2
2
2
2
1
4
1
4
1
4
x x
y y
z z
y
z
x
+
+
+
=
=
=
Gii:V v tri ca cc phng trnh trong h u dng nn h ch c nghim : , , 0x y z > .
Xt hm s : ( )
3 221
f4
t t
t
+
=
, ta c : ( ) ( ) ( )3 22
2 1f' 2 ln 4 3 . 0, 04
t t
t t t t
+
= + < >
.
Vy hm s ( )f t nghch bin trn khong ( )0; + .
Khng mt tnh tng qut, gi s : { }min , ,x x y z= . Lc :
( ) ( ) ( ) ( )f f f f zx y x y y z y z x ( ) ( )f f zx z x y x = = = .
Vy h phng trnh c nghim duy nht :1
2x y z= = = .
Bi ton tng qut 2 .Xt h phng trnh c dng(vi n l):( ) ( )( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
1 2
2 3
1
1
f g
f g
....
f g
f g
n n
n
x x
x x
x x
x x
= = =
=
Nu hm s f gim trn tp A , g tng trn A v ( )1 2, ..., nx x x l nghim ca h ph ng trnh , tro
, 1,2,...,ix A i n = th 1 2 ... nx x x = = = vi n l .Chng minh :
Khng mt tnh tng qut gi s : { }1 1 2min , ..., nx x x x = .
Lc ta c :
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )1 2 1 2 2 3 2 3 1 1 1 2f f g g ... f f n nx x x x x x x x x x x x x x .
1 2x x=
T suy ra :1 2
...n
x x x = = = .
Bi 3.
Gii h phng trnh :
( )
( )
( )
( )
2
2
2
2
1 2
1 2
1 2
1 2
x y
y z
z t
t x
= =
=
=
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
3/18
3
Gii :V v tri ca cc phng trnh trong h khng m nn phng ch c nghim : , , , 0x y z t .
Xt hm s : ( ) ( )2
f 1s s= , ta c : ( ) ( )f' 2 1s s= . Do hm s tng trn khong ( )1; + v gi
trn [ ]0; 1 ( Do f(s) lin tc trn R ).
Khng mt tnh tng qut, gi s : { }min , , ,x x y z t = .
+ Nu ( ) ( )1; , , , 1;x x y z t + + , do theo bi ton tng qut 1, h c nghimduy nht : 2 3x y z t = = = = + .
+ Nu [ ]0; 1x ( )0 f 1 0 2 1x y , hay [ ]0;1y , tng t [ ], 0; 1z t .
Vy [ ], , , 0; 1x y z t . Do ta c :
( ) ( ) ( ) ( )f f f f zx y x y y z y z x x z = .
Vi x z= ( ) ( )f f zx y t = = .
Lc h phng trnh tr thnh :( )
( )
( )2
2
2
1 21 2
1 2
x yx y
x y
y x x y
= = =
= =
2 3x y = =
Vy h phng trnh cho c 2 nghim : 2 3x y z t = = = = + v 2 3x y= = .
Bi ton tng qut 3 .Xt h phng trnh c dng(vi n chn ):( ) ( )( ) ( )
( ) ( )( ) ( )
1 2
2 3
1
1
f g
f g
....
f g
f gn n
n
x x
x x
x x
x x
= = =
=
Nu hm s f gim trn tp A , g tng trn A v ( )1 2, ..., nx x x l nghim ca h phng trnh , tro
, 1,2,...,ix A i n = th1 3 1
2 4
...
...n
n
x x x
x x x = = =
= = =vi n chn .
Chng minh :
Khng mt tnh tng qut gi s : { }1 1 2min , ..., nx x x x = .
Lc ta c :.
( ) ( ) ( ) ( )1 3 1 3 2 4
2 4
f f g gx x x x x x
x x
( ) ( ) ( ) ( )2 4 3 5
3 5
f f g g
.........
x x x x
x x
( ) ( ) ( ) ( )2 1 1
1 1
f f g g
.........
n n n
n
x x x x
x x
( ) ( ) ( ) ( )1 1 2 2f f g gn n nx x x x x x
Vy : 1 3 1 1 1 3 1.... ...n nx x x x x x x = = = ; 2 4 2 2 4.... ...n nx x x x x x x = = =
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
4/18
4
Phn bi tp ng dng phng php
1. Gii h phng trnh :3 2
3 2
3 2
2 7 8 2
2 7 8 2
2 7 8 2
x x x y
y y y z
z z z x
+ =
+ = + =
2. Chng minh vi mi a R , h phng trnh :2 32 3
2 3
x y y a
y z z a
z x x a
= + +
= + + = + +
c mt nghim duy nht .
3. Cho h phng trnh :2
2
2
x y a
y z a
z x a
= +
= + = +
Tm a h phng trnh ch c nghim vi dng x y z= = . 4. Gii h phng trnh :
31 1 2
32 2 3
399 99 100
3100 100 1
3 2 2
3 2 2
.........
3 2 2
3 2 2
x x x
x x x
x x x
x x x
+ =
+ = + = + =
5. Cho n l s nguyn ln hn 1. Tm a h phng trnh :2 3
1 2 2 2
2 32 3 3 3
2 31
2 31 1 1
4
4
.........4
4n n n n
n
x x x ax
x x x ax
x x x ax
x x x ax
= +
= +
= + = +
c mt nghim duy nht .
6. Cho n l s nguyn ln hn 1 v 0a . Chng minh h phng trnh :2 3
1 2 2 2
2 32 3 3 3
2 31
2 31 1 1
4
4
.........
4
4n n n n
n
x x x ax
x x x ax
x x x ax
x x x ax
= +
= + = + = +
c nghim duy nht .
7. Chng minh vi mi a R , h phng trnh :2 3 2
2 3 2
2 3 2
x y y y a
y z z z a
z x x x a
= + + +
= + + + = + + +
c mt nghim duy nht .
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
5/18
5
Ii. H phng trnh gii c bng phng php lng gic ho. 1. Gii h phng trnh :
( ) ( )
2 21 1 1 (1)
1 1 2 (2)
x y y x
x y
+ =
+ =
Gii. K :2
2
11 0
11 0
xx
yy
t cos ; y=cosx = vi [ ], 0; , khi h phng trnh :
( )( )
cos .sin cos .sin =12
1 cos 1 cos 2sin cos sin .cos 1 0
+ + = + = =
t21
sin cos , t 2 sin .cos2
tt
= =
Khi ta c :2
21 1 0 2 3 12
tt t t t
= + =
Vi 1t= , ta c :0
2sin 1 04 2 1
x
y
= = = = =
Nu : ( )0x a a > , ta t cosx a = , vi [ ]0;
2. Gii h phng trnh : ( ) ( ) ( )( )2 2
2 1 4 3 1
1 2
x y xy
x y
+ =
+ =
Gii . Do [ ]2 2 1 , 1; 1x y x y+ = . t sin , y cosx = = vi [ ]0; 2 .
Khi (1) ( )( )2 sin cos 1 2sin2 3 + =
12. 2sin .2. sin2 3
4 2
+ =
4sin sin2 sin 34 6
+ =
8sin sin cos 34 12 12
=
4cos cos cos 2 312 3 6
+ =
2cos 4cos cos 2 312 12 6
=
2cos 2 cos 3 cos 312 4 12 + =
2cos 3 3
4 =
( )0 0
0 0
35 1203cos 3
4 2 65 120
kk R
k
= + = = +
T suy ra h c 6 nghim ( ) ( ) ( ) ( )0 0 0 0 0 0, { sin65 , cos65 , sin35 , cos35 , sin85 , cos85x y = ,
( ) ( ) ( )0 0 0 0 0 0sin5 , cos5 , -sin25 , cos25 , sin305 , cos305 }
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
6/18
6
Nu : ( )2 2 0x y a a+ = > , ta t sin , cosx a y a = = , vi [ ]0; 2
3. Gii h phng trnh :2
2
2
2
2
2
x x y y
y y z z
z z x x
+ =
+ = + =
Gii : T cc phng trnh ca h , suy ra : , , 1x y z . Do ta c :
2
2
2
2 (1)1
2(2)
1
2(3)
1
xyx
yz
y
zx
z
=
=
=
t t tgx = vi ;2 2
(4) v sao cho tg , tg2 , tg4 1 (5).
Tng t bi 2. H phng trnh c 7 nghim2 4
, , , 0, 1,...,7 7 7
k k kx tg y tg z tg k
= = = =
Vi mi s thc xc mt s vi ;2 2
sao cho tgx =
4. Gii h phng trnh :2 3
2 3
2 3
3 3 0
3 3 0
3 3 0
x z x z z
y x y x x
z y z y y
+ =
+ = + =
Gii . Vit li h phng trnh di dng :( )
( )
( )
2 3
2 3
2 3
1 3 3
1 3 3
1 3 3
x z z z
y x x x
z y y y
=
=
=
(I)
T , d thy nu ( ), ,x y z l nghim ca h cho th phi c x, y, z1
3 . Bi th :
(I)
3
2
3
2
3
2
3(1)
1 3
3 (2)1 3
3(3)
1 3
z zx
z
x xyx
y yz
y
=
=
=
(II)
t tgx = vi ;2 2
(4) v sao cho
1tg , tg3 , tg9
3 (5).
Khi t (2), (3), (1) s c : tg3 , tg9y z = = v tg27x =
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
7/18
7
T y d dng suy ra ( ), ,x y z l nghim ca (II) khi v ch khi tg3 , tg9y z = = , tgx = , v c xc nh bi (4), (5) v tg tg27 = (6).
Li c : ( ) ( )6 26 k k Z =
V th tho mn ng thi (4) v (6) khi v ch khi26
k = vi knguyn tho mn :
12 12k . D dng kim tra c rng, tt c cc gi tr c xc nh nhva nu u thomn (5).
Vy tm li h phng trnh cho c tt c 25 nghim, l :3 9
, , , 0, 1,... 1226 26 26
k k kx tg y tg z tg k
= = = =
5. Gii h phng trnh :1 1 1
3 4 5
1
x y zx y z
xy yz zx
+ = + = +
+ + =
Gii. Nhn xt : 0; , ,xyz x y z cng du . Nu ( ), ,x y z l mt nghim ca h th
( ), ,x y z cng l nghim ca h, nn chng ta s tm nghim , ,x y z dng .
t ( )0tg ; tg ; tg 0 , , 90x y z = = = < < .
H( )
( )
1 1 13 tg 4 tg 5 tg 1
tg tg tg
tg tg tg tg tg tg 1 2
+ = + = +
+ + =
(1)2 2 21 tg 1 tg 1 tg
3 4 5tg tg tg
+ + + = =
3 4 5
sin2 sin2 sin2 = =
T (2) suy ra : ( )tg tg tg 1 tg tg + = ( )
( )tg tg
tg tg1 tg tgco
+ = = +
( )tg tg2 2
= + + + =
.
Do
= = < < + + =
3 4 5
sin2 sin2 sin2
0 , , ;2 2
nn 2 , 2 , 2 l cc gc ca mt tam gic c s o 3 cnh 3,4
Do tam gic c 3 cnh 3,4,5 l tam gic vung nn 0 02 90 45 z tg 1 = = = =
2 2
2tg 3 2x 3 1tg2 x
1 tg 4 1 x 4 3
= = = =
2 2
2tg 4 2y 4 1tg2 y
1 tg 3 1 y 3 2
= = = =
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
8/18
8
Tuyn tp cc bi ton hay
II . H phng trnh 2 n. 1. Gii h phng trnh : 4 2
2 2
698(1)
81
3 4 4 0 (2)
x y
x y xy x y
+ =
+ + + =
Gii : Gi s h phng trnh c nghim . Ta thy (2) tng ng vi :
( ) ( )22 3 2 0x y x y+ + =
phng trnh ny c nghim i vi x ta phi c :
( ) ( )2 2 7
3 4 2 0 13
y y y = (3)
Mt khc phng trnh (2) cng tng ng vi : ( )2 24 3 4 0y x y x x + + + = phng trnh ny c nghim i vi y ta phi c :
( ) ( )2 2 44 4 3 4 0 0
3
x x x x = + (4)
T (3) v (4) ta c : 4 2256 49 697 698
81 9 81 81x y+ + = < , khng tho mn (1).
Vy h phng trnh cho v nghim .
2. ( thi HSG Quc Gia nm 1995-1996.Bng A )
Gii h phng trnh :
13 1 2
17 1 4 2
xx y
yx y
+ = +
= +
3. ( thi HSG Quc Gia nm 1995-1996.Bng A )Hy bin lun s nghim thc ca h phng trnh vi nx, y :
3 4 2
2 2 3 22
x y y a
x y xy y b
=
+ + =
Gii . iu kin c ngha ca h :x, y R .Vit li h di dng :
( ) ( )
( ) ( )
3 3 2
2 2
1
2
y x y a
y x y b
=
+ =
Xt cc tr
ng hp sau :Trng hp 1 : 0b = . Khi :
( )0
2y
y x
=
= v do vy : H cho
( )( )
( )( )
3 3 2
3 3 2
0yI
y x y a
y xII
y x y a
=
=
=
=
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
9/18
9
C (II)4 22
y x
x a
=
=
T : + Nu 0a th (I) v (II) cng v nghim, dn n h v nghim .+ Nu 0a = th (I) c v s nghim dng ( ), 0x R y = , cn (II) c duy nht nghim
( )0, 0x y= = . V th h cho c v s nghim .
Trng hp 2 : 0b . Khi , t (1) v (2) d thy , nu ( ),x y l nghim ca h cho th
phi c x, y >0 . V th ( ) ( )2 3b
x yy
= .
Th (3) vo (1) ta c :
3
3 2by y y ay
=
t 0y t= > . T (4) ta c phng trnh sau :
( ) ( )3
32 2 6 2 9 3 2 0 5b
t t t a t b t a t t
= + =
Xt hm s : ( ) ( )39 3 2f t t b t a t = + xc nh trn [ )0;+ c :
( ) ( ) [ )28 3 2 2f' 9 9 0, 0;t t b t t a t = + + + .
Suy ra hm s ( )f t ng bin trn [ )0; + , v v th phng trnh (5) c ti a 1 nghim tron
[ )0; + . M ( )3
f 0 0b= < v ( ) 3 23f b 0b b a= + > , nn phng trnh (5) c duy nh
nghim, k hiu l 0t trong ( )0; + . Suy ra h c duy nht nghim2 2
0 0
0
,b
x t y t t
= =
.
Vy tm li : + Nu 0a b= = th h cho c v s nghim .` + Nu a tu , 0b th h cho c duy nht nghim .+ Nu 0, 0a b = th h cho v nghim .
4. Tm tt c cc gi tr ca m h phng trnh : 2 22 2
2 1x xy y
x xy y m
+ =
+ + =(1) c nghim .
Gii . + Vi 0y = h tr thnh2
2
2 1x
x m
=
=. H c nghim khi
1
2m =
+ Vi 0y , tx
t
y
= , h tr thnh
2
2
2
2
12 1
1
t ty
mt t
y
+ = + + =
( )
2
2
2 2
12 1
(2)
1 2 1
t ty
t t m t t
+ = + + = +
Vy h PT (1) c nghim ( ),x y khi v ch khi h PT (2) c nghim ( ),t y .
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
10/18
10
Xt h (2), t 22
12 1t t
y+ = suy ra 2
1
2 1 0 1
2
t
t tt
< + > >
. Do h (2) c nghim ( ),t y
2
2
1
2 1
t tm
t t
+ + =
+ c nghim ( )
1, 1 ,
2t
+
. Xt hm s ( )2
2
1f
2 1
t tt
t t
+ +=
+ trn khong
( ) 1, 1 ,2
+
. Ta c : ( )( )
2
22
6 2f'2 1t ttt t
+ += +
, ( ) 3 7f' 03 7
ttt
= = = +
Lp bng bin thin :
t 3 7 3 7
f(t) - 0 + + 0 -
f(t)
1
2 +
14 5 7
28 11 7
+
+
+
1
2
Nhn vo bng bin thin ta thy h c nghim :14 5 7
28 11 7m
+
+.
5. Gii h phng trnh :( ) ( )
( ) ( )
3
3
2 3 1 1
2 3 2
x y
x y
+ =
=
Gii . R rng nu 3 2y = h v nghim.
Vi 3 2y , t (2) suy ra3
3
2x
y=
, thay vo (1) ta c :
( )
( )33
27 2 31
2
y
y
+=
(3) . Xt hm s : ( )
( )
( )33
27 2 3f 1
2
yy
y
+=
, ta c : ( )
( )
( )
3 2
33
81 8 6 2f'
2
y yy
y
+ +=
Suy ra : ( )f' 0 1y y= = Ta c bng bin thin :
y -1 +
f(y) + 0 - -
f (y)
0
+
-1 1
2
3 2
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
11/18
11
Nhn vo bng bin thin suy ra pt(3) khng c nghim trn cc khong ( ); 1 v ( )31; 2 .Phng trnh c 1 nghim 1y = v 1 nghim trong khong ( )3 2, +
D thy 2y = l 1 nghim thuc khong ( )3 2, + .
Vy h phng trnh cho c 2 nghim : ( )1; 1 v1
; 2
2
.
6. ( thi HSG Quc Gia nm 2004 Bng B )Gii h phng trnh sau :
3 2
2 2
3 49
8 8 17
x xy
x xy y y x
+ =
+ =
7. ( thi HSG Quc Gia nm 1998-1999 Bng A )Gii h phng trnh :
( )
( )
2 1 2 2 1
3 2
1 4 .5 1 2
4 1 ln 2 0
x y x y x y
y x y x
+ + + = +
+ + + + =
Gii . K: 2 2 0y x+ > t 2t x y= th phng trnh th nht ca h tr thnh :
( )1
1 1 1 4 1 21 4 .5 1 25 5
t tt t t
t
+ + + ++ = + = (1)
V tri l hm nghch bin, v phi l hm ng bin trn nn t=1 l nghimduy nht ca (1).
Vy1
2 12
yx y x
+ = = th vo phng trnh th hai ca h ta c :
( ) ( )3 22 3 ln 1 0 2y y y y+ + + + + = V tri l hm ng bin do y =-1 l nghim duy nht ca (2).p s : 0, 1x y= = .
8. ( thi HSG Quc Gia nm 2000-2001 Bng B )Gii h phng trnh :
7 2 5
2 2
x y x y
x y x y
+ + + =
+ + =
Gii : K c ngha ca h phng trnh : { }min 7 ,2x x y
t : 7x y a+ = v 2x y b+ = . T h phng trnh cho ta c h :
( )( )
5 1
2 2
a b
b x y
+ =
+ =
Nhn thy : 2 2 5a b x = . Kt hp vi (1) suy ra :( )5
2
xb
= , th vo (2) ta c :
( )5
2 2 1 32
xx y x y
+ = =
Th (3) vo (2) ta c :11 77
5 2 1 22
y y y
+ = =
Th vo (3) suy ra nghim ca h l: 10 77,x= 11 77
2y
= .
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
12/18
12
9. Cho h phng trnh 2 n x, y :( )
( ) ( )
2 4 23 3
8 2 2 4 43 3 3 3
1
1 1 2
k x x x yx
k x x x k x y x
+ + + = + + + + =
1. Xc nh k h phng trnh c nghim .2. Gii h phng trnh vi k= 16.
10. ( thi HSG Quc Gia nm 1995-1996 Bng A )
Gii h phng trnh :
13 . 1 2
17 . 1 4 2
xx y
yx y
+ = +
= +
Gii . K c ngha ca h : 0, 0x y v 2 2 0x y+ .
D thy , nu ( ),x y l nghim ca h cho th phi c x >0, y>0 . Do :
H cho
1 213
1 4 21
7
x y x
x y y
+ = +
= +
( )
( )
1 1 2 2 13 7
1 2 21 2
3 7
x y x y
x y
= + = +
Nhn (1) vi (2) theo v ta c :
( )( ) ( ) ( )1 1 8
21 7 3 6 7 4 0 63 7
xy x y y x y x y x y x x y x y
= = + + = =+
( vx >0, y>0)
Thay vo (2) v gii ra ta c :11 4 7 22 8 7
,21 7
x y+ +
= = .Th li ta thy tho mn yu cu bt.
Iii. H phng trnh 3 n. 1. ( thi HSG Tnh Qung Ngi 1995-1996)
Gii h phng trnh :
3 2
3 2
3 2
6 12 8 0
6 12 8 0
6 12 8 0
y x x
z y y
x z z
+ =
+ = + =
4. Gii h phng trnh :2 3
2 3
2 3
12 48 64
12 48 64
12 48 64
x x y
y y z
z z x
+ =
+ = + =
5. Gii h phng trnh :19 5 2001
19 5 2001
19 5 2001
1890
1890
1890
x y z z
y z x x
z x y y
+ = +
+ = + + = +
Gii . Chng ta s chng minh h phng trnh trn c nghim duy nht 0x y z= = = .
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
13/18
13
Gi s ( ), ,x y z l mt nghim ca h phng trnh khi ( ), ,x y z cng l mt nghim ch phng trnh , nn khng mt tnh tng qut ta c th gi thit : c t nht hai trong ba s , ,x y z
khng m. V d 0, 0x y . T phng trnh th nht ta suy ra 0z .
Mt khc nu 0 1u< th 2000 18 41890 2u u u+ > +
Nu 1u > th 2000 2000 2000 1000 18 41890 1 2. 2.u u u u u u+ > + > = > +
Do
2001 19 5
1890u u u u+ > + vi mi u>0.Bi vy nu cng tng v ca HPT ta suy ra 0x y z= = = .pcm
6. Tm iu kin cn v ca m h phng trnh sau c nghim duy nht :( )( )( )
2 3 2
2 3
2 3
2 3
2 3
2 3
x m y y my
y m z z mz
z m x x mx
= + +
= + + = + +
7. ( thi HSG Quc Gia nm 2004 Bng A )
Gii h phng trnh sau :
( )
( )( )
23
23
23
2
3016
x x y z
y y z x z z x y
+ =
+ =+ =
8. Gii h phng trnh :( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
2 3
2 3
2 3
1 2 1
1 2 1
1 2 1
x x y x
y y z y
z z x z
+ = +
+ = +
+ = +
Gii . Vit li h cho di dng :
( ) ( )
( ) ( )( ) ( )
3 2 3
3 2 3
3 2 3
2 2 1 f
2 2 1 f 2 2 1 f
x x x y x g y
y y y z hay y g zz z z x z g x
+ + = + =
+ + = + = + + = + =
Trong ( ) 3 2f 2t t t t = + + v ( ) 3g 2 1t t= + . Nhn xt rng g(t), f(t) l hm ng bi
trn R v : ( ) 2f' 3 2 2 0,t t t= + + > ( ) 2g 6 0,t t t= R.
Suy ra h cho tng ng vi h :( )
( )4h 0
x y z
x
= = =
Trong ( ) 3 2h 2 1t t t t = + . Nhn xt rng ( )h t lin tc trn R v : ( ) ( )h 2 0, h 0 0, < >
( ) ( )h 1 0, h 2 0< > nn phng trnh ( )h 0t = c c 3 nghim phn bit u nm trong ( )2; 2
t ( )2cos , 0;x u u = . Khi sin 0u v (4) c dng :( )
3 2
2cos , 0;
8cos 4cos 4cos 1 0
x y z u u
u u u
= = =
+ =hay
( )
( )3 22cos , 0;
sin 8cos 4cos 4cos 1 0
x y z u u
u u u u
= = =
+ =
Hay( )2cos , 0;
sin4 sin3
x y z u u
u u
= = =
=(5).
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
14/18
14
Gii h phng trnh (5) ta thu c3 5
; ;7 7 7
u
v
( )2cos , 0;
3 5; ;
7 7 7
x y z u u
u
= = =
9. Tm tt c cc b ba s dng ( ), ,x y z tho mn h phng trnh :2004 6 6
2004 6 6
2004 6 6
22
2
x y zy z x
z x y
= += +
= +
Gii :
Gi s ( ), ,x y z l mt b ba s dng tho mn h PT cho . Khng mt tnh tng qugi s 0 x y z< . Nhvy :
2004 6 6 6 6
2004 6 6 6 6
2
2
x y z x x
z x y z z
= + +
= + +
2004 6
2004 6
11
1
xx xx y z
zz z
= = =
o li, d thy 1x y z= = = l mt b ba s dng tho mn yu cu bi ton .
10. Tm iu kin ca m h phng trnh sau c nghim :2 2 2
2 2
2 2
1
2
x y z xy yz zx
y z yz
x z xz m
+ + =
+ + = + + =
11. Gii h phng trnh :5 4 2
5 4 2
5 4 2
2 2
2 2
2 2
x x x y
y y y z
z z z x
+ =
+ = + =
12. Gii h phng trnh : ( )( )( )
3 2 2
3 2 2
3 2 2
3 3 33 3 3
3 3 3
x y y y
y z z z
z x x x
+ + =
+ + =
+ + =
13. Tm tt c cc s thc a sao cho h phng trnh sau c nghim thcx, y, z :1 1 1 1
1 1 1 1
x y z a
x y z a
+ + =
+ + + + + = +
Gii. K: 1, 1, 1x y z H phng trnh tng ng vi h phng trnh :
( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )
1 1 1 1 1 1 2
1 1 1 1 1 1 2
x x y y z z a
x x y y z z
+ + + + + + + + =
+ + + + + =
t u = 1 1x x + + ; 1 1v y y= + + ; 1 1s z z= + +
Do 1, 1, 1x y z nn 2, 2, 2u v s . Ngc li nu 2, 2, 2u v s , ta c :
2 21 1
1 1x x
ux x+ = =
+ + 2
2
1 2 1 41 1
2 4x u x u
u u
+ = + = +
Tng t i vi y, z .
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
15/18
15
Do bi ton ca ta a v bi ton tng ng : Tm tt c cc s thc a sao cho h
phng trnh sau c nghim 2, 2, 2u v s :
( )2
11 1 11
u v s a
u v s
+ + =
+ + =
+ iu kin cn : Gi s h phng trnh (1) c nghim . Theo bt ng thc Bunhia ta c
( ) 1 1 1 92 92
a u v s au v s
= + + + +
+iu kin : Gi s9
2a . Chng ta s chng minh h phng trnh (1) c nghim
Ly 3s = ( tho mn 2s ) . Khi (1) tng ng vi : ( )
2 3
3 2 3.
2
u v a
au v
+ =
=
,u v l hai nghim ca tam thc bc hai : ( )( )2 3 2 32 2 3
2
at a t
+
( )( )2 3 2 3 2 9,
2
a a au v
=
Ch : t ( ) ( ) ( )2 2
2 9 0 6 2 2 3 6h a h h h h= + > + > + . Tc l :
( ) ( )( )2 3 2 2 2 3 2 9a a a > 2, 2u v > > .
Nh vy h phng trnh (1) c nghim 2, 2, 2u v s .
Tm li cc s thc a cn tm l tt c cc s thc9
2a .
14. Gii h phng trnh :1 1 1
20 11 2007
1
x y zx y z
xy yz zx
+ = + = +
+ + =
15. ( thi HSG Quc Gia nm 2005-2006 Bng A )
Gii h phng trnh :
( )
( )
( )
23
23
23
2 6.log 6
2 6.log 6
2 6. log 6
x x y x
y y z y
z z x z
+ =
+ =
+ =
Gii . K xc nh , , 6x y z < . H cho tng ng vi :
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
3 2
3 2
3 2
log 6 12 6
log 6 22 6
log 6 32 6
xy
x x
yz
y y
zx
z z
=
+
= +
= +
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
16/18
16
Nhn thy ( )f x =2 2 6
x
x x +l hm tng, cn ( ) ( )3g log 6x x= l hm gim vi x
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
17/18
17
18 . Gii h phng trnh :( )2 2
2
2 2
2
3 8 8 8 2 4 2
x y y x z
x x y yz
x y xy yz x z
+ = +
+ + = + + + = + +
Gii . H cho tng ng vi :
( ) ( )( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )2 2 2 2
01 2 1 0
4 4 1 2 1
x x y y y zx x y z
x y y z x z
+ + + =+ + + =
+ + + = + + +
Xt : ( ) ( ) ( ); , ; , 1; 2 1a x y b x y y z c x z= = + + = + +
2 2
. 0, . 0, 4a b a c b c = = =
+ Nu 0a =
th1
0,2
x y z= = = .
+ Nu 0a
th b
v c
cng tuyn nn : 2c b=
, t ta c :1
0,2
x y z= = = .
Tm li h c hai nghim :
1 1 1
0; 0; , 0; ;2 2 2
.
iV. H phng trnh n n. ( n >3, nN ) 1. Gii h phng trnh :
19961 2 3
19962 3 4
19961995 1996 1
19961996 1 2
.........
x x x
x x x
x x x
x x x
+ =
+ =
+ = + =
Gii : Gi X l gi tr ln nht ca cc nghim , 1,...1996ix i = v Y l gi tr b nht ca chngTh th t phng trnh u ta c :
2X 19961 2 3x x x + =
T i vi cc phng trnh ca h ta c : 2X 1996 , 1,2,....,1996kx k =
Hay l ta c : 2X 1996X suy ra : 19952 X ( v X >0 ) (1)Lp lun mt cch tng t ta cng i n : 19952 Y (2)
T (1) v (2) suy ra1995 1995
X Y 2= = Ngha l ta c : 19951 2 1996.... 2x x x = = = =
2. Gii h phng trnh : 1 1 2 21 21 2
...
....
n n
n
n
x ax a x a
b b b
x x x c
= = =
+ + + =
vi 1 21
, , ..., 0, 0n
n ii
b b b b=
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho
-
8/8/2019 he phuong trinh luyen thi hoc sinh gioi www.vnmath.com
18/18
18
Gii . t : 1 1 2 2
1 2
... n n
n
x ax a x at
b b b
= = = =
Ta c :1 1 1
n n n
i i i i i ii i i
x tb a x a t b= = =
= + = + 11 1
1
n
in ni
i i ni i
ii
c a
c a t b t
b
=
= =
=
= + =
1
1
n
ii
i i i n
ii
c a
x a b
b
=
=
= +
http://www.vnmath.com Dich vu Toan ho