SARETUZ HAZITXOSTENA 2015

1. SARRERA1.1 Fundazio Publikoa 061.2 Xedea, Ikuspegia eta Balioak 061.3 Oinarrizko ildoak 071.4 Hazi egitasmoaren oinarriak 071.5 Azken helburuak 071.6 Organigrama 081.7 Egoitzak, langileak, aurrekontua eta akreditazioak 08

2. GOBERNU ETA KUDEAKETA ORGANOAK2.1 Patronatua 122.2 Zuzendaritza batzordea 122.3 Zuzendaritza Hedatuko Taldea (ZHT) 122.4 Batzorde profesionalak 122.5 Mendinet 132.6 Lursail 132.7 Hazilur 132.8 Katilu 13

3. AZPIMARRATZEKO LORPENAK 20153.1 NPB 2015-2020 163.2 NPBrako Nekazaritzako informazio-sistema integratua 163.3 Eskualdeko Landa Garapeneko Planak 163.4 Arrantza-ontzienkokapengeografikoa 163.5 Euskadi-Lonbardia hitzarmena 163.6 Donostia Gastronomika 173.7 Basogintza eta zuraren sektorea 173.8 Marken arkitekturaren gogoeta estrategikoa 173.9 Iruzurraren aurkako publizitate kanpaina 17 3.10 Artzaintza liburuaren argitalpena 173.11 Wine Vision 17 3.12 Basque Culinary World Prize 19 3.13 Produktufitosanitarioenerabilera jasangarria 19 3.14 Geroa Gaur 193.15 Uda Ikastaroak 193.16 Landa-eremuko ostegun ekintzaileak 193.17 Nirea.eus 19

4. 2015eko LABURPENA: ERRONKA ESTRATEGIKOAK1 ERRONKA: Nekazaritzako informazio eta kudeaketa integralerako sistema sortzea 232 ERRONKA: Sektorearen eta administrazio publikoen arteko harremanak erraztea 303 ERRONKA: Sektoreko sarea garatzea eta bilakatzea 354 ERRONKA: Merkaturatzea eta merkaturako orientazioa bultzatzea 385 ERRONKA: Baldintzak eta tresnak bultzatzea herrialdeko lehengai-ekoizpenarekin konprometiturik dagoen nekazaritzako elikagaien industria sortzeko 416 ERRONKA: Landa eta itsasertza sustatzea 437 ERRONKA: Mendialdeko eremuen ekoizpena hobetzea 458 ERRONKA: Landa-eremuanjardueraekonomikoaetaenpleguasustatzea 489 ERRONKA: Basogintza azpisektore produktibo eta eraldatzailea sustatzea 5110 ERRONKA: Landa-eremu eta itsasertzaren eta 1. sektorearen izaera estrategikoa onar dadin lortzea 54

Bittor Oroz Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako sailburuordea eta HAZIko presidentea

Euskadiko nekazaritzako elikagaien eta arrantzaren sektorea balio-kate baten maila da, lehenengo sektoretik hirugarrenera iristen dena eta, zeharka, ekonomiaren beste sektore batzuetara hedatzen dena. Oinarrizko beharrizana asetzen du, eta gure merkataritza-balantzea negatiboa den arren, hau da, inportazioen mende gaude, elikadurak –lehen mailakoekoizpena,elikagaien industria,elikagaienmerkataritza, jatetxeenarloaetakolektibitateak, turismo gastronomikoa eta elikagaien garraioa barnean hartuta- BPGd-ren % 10,56 hartzen du eta zuzeneko enplegua ematen die Euskadin 100.000 laguni.

Azpimarratzekoa da Euskadira bisitan datozenen % 21ek arrazoi gastronomikoak izatea; kalitateko turismoa, Euskadimarkaren enbaxadoreak, euren jatorrietara itzultzean,kalitatea eta berrikuntza balioen nazioarteko erreferentzia gisa, Basque Country markari nazioarteko ospea ematen laguntzen dutenak.

Egungo lehia-testuinguruan, gure ustez, beharrezkoa da gure kalitateko ekoizpenen inguruan balio-kateak sendotzea; halako eran non, gure ekoizleek etekin handiagoa aterako dioten sortzen den balio erantsiari eta ez daitezen izan, sarritan gertatzen den bezala, katearen mailarik ahulena.

Hain zuzen ere, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako sailburuordetzaren eta HAZIren lan-ardatzetako bat izan da ekoizpen autoktonoa produkzio-prozesuetan lehenetsiko duten nekazaritza-industriako proiektuen alde egiteko estrategia garatzea, nekazaritzako elikagaien enpresak bultzatuz eta, horrela, gure nekazaritza, abeltzaintza eta arrantza sektoreei eraginez.

Asier Arrese HAZI Fundazioaren Zuzendari Nagusia

Saretuz hazi behar dugu, ezinbestean. Sarea ez badugu osatzen eta sendotzen ez baitago etorkizunik. 2015eko memoriaren leloak , “Saretuz hazi” dionak ederki egiten dio aipamena gureerakundearenjardunari.Sareahandiaetasendoaosatubehardugulanda-eremuarenetaitsasertzarenlehiakortasunaetairaunkortasunjasangarriabultzatzeko.

Sare hori 3 esparrutan indartu behar dugu: sektorean, administrazio eta erakundeetan eta etxebarruan.Administrazioarenetaerakundeenezinbestekoaliatuaizatekoetasektorekoerreferentea izateko nahi horretan sarea elkarlanean oinarritu beharra daukagu. Talde lana erakundearen antolaketatik bertatik hasi behar denez HAZI erakunde bakar bezala osatzekoprozesuanurratsakematenjarraitubehardugu,etafusioarenharimuturguztiakahaliketatxukunenjosibeharditugu.

Elkarlan horren oinarritik hainbat proiektutan egin dugu lan 2015. urtean. Eta uste dut arestian esandako guztia ondo laburtzen dutela lanok. Sarean ari gara lanean Nekazaritza Politika Komunaren aplikazioan eta laguntzen kudeaketan; nekazaritza informazio sistema bateratua osatzen ari gara; elkarlanean ari gara Europako beste herri batzuekin gastronomia eta nekazaritza elikagaien sarea ehuntzeko…

Azkenik, ez dugu ahaztu behar bertako produktuak, produktu lokalak sekulako indarra hartu duela. Euskal gizarteak gero eta gehiago baloratzen ditu bertako nekazaritza eta arrantza elikagai eta edariak. Eta horrenbestez, sare horretatik adi egon behar dugu, eta egoerahauaukerabezalaaprobetxatubehardugu;gizarteakproduktuanetaingurumenetajasangarritasunekonomikoanduensentsibilitatearierantzunaemanbehardiegu.

Saretuzhazibehardugu,etasareajosibehardugu,elkarlanean.

SARRERA

PERTSONENSAREAHAZI

Azkar joateko, zoaz bakarrik.Urrunera joateko, zoaz taldean.

1.3 Oinarrizko jarraibideak

� Bezeroarenganako zerbitzua, konpromisoa eta orientazioa.

� Lankidetza eta kooperazioa. � Proaktibitateaetajarreraberritzailea. � Emaitzei, eraginkortasunari eta kudeaketaren

zorroztasunari begirako orientazioa. � Erakundeen laguntasuna: Eusko Jaurlaritza eta

Aldundiak. � Sektoreko eta landa-eremuko eragileekin topaketak

egiteko foroak eta organoak: lanbide-batzordeak, Lursail eta Mendinet/FLAG.

1.4 Hazi proiektuaren oinarriak

� Eusko Jaurlaritzarekiko lerrokatzea. � Sektoreari eta eremuari laguntzea. � Foru aldundien medio propioa. � Sektorearen eta eremuaren biziraupena. � Eraginkortasuna. � Hierarkia / Zeharkakotasuna.

1.5 Azken helburuak

� Burokrazia murriztu (administrazio, entitate kudeatzaileak, sektorea, eremua eta bestelakoen arteko harrema erraztu).

� Erronkasektorialakidentifikatuetadinamizatu(enplegua sortu, BPG-a hazi...).

� Mendieremutanabere-jarduerariuzteaekidin. � Nekazaritzako elikagaien industriaren garapenerako

ekosistemak sortu. � Nekazaritzajarduerarakolan-baldintzakhobetu. � Landaeremuanenpleguaetajardueraekonomikoak

sustatu (ekintzailetza eta egitasmo traktoreak). � Despopulatze arriskuan dauden landa eremuetan

garapen osoa bultzatu (Karrantza, haranak, mendia). � Landa eremuan oinarrizko azpiegitura eta zerbitzuak

prestatu (haustura digitala, garraio publikoa).

1.1 Fundazio publikoa

Hazi fundazioa Euskal Autonomia Erkidegoko Sektore Publikoko Fundazioa da, Euskadiko Ogasun Nagusia antolatzeko Printzipioei buruzko legea aldarazten duen Euskadiko Ondareari buruzko azaroaren 17ko 5/2006 Legearen7.4b)artikuluakxedatzenduenarijarraikiz,etaharen eraketa-xedea honako hau da: Lehiakortasuna,jasangarritasunaetaberrikuntzasustatzea,bultzatzeaeta garatzea, haren jarduera-eremuaren baitan, hauda, SEKTOREA (lehenengoa /nekazaritza, abeltzaintza, arrantza eta basozaintza), landa-eremuaren eta itsasertzaren eta elikagaien industria; eta hura balioesten eta haren ondare natural eta kulturalari eusten lagunduko du.

Xede hori lortzeko kalitateko zerbitzu osoa eskainiko du Fundazioak haren jarduera-eremuaren baitan, etabertan inplikaturik dauden eragile edo erakundeekin lankidetzan.

1.2 Xedea, ikuspegia eta baloreak

XEDEALehen sektorearen eta elikadura-sektorearen lehiakortasuna eta bideragarritasuna eta landa-eremuarenetaitsasertzareniraunkortasunjasangarriabultzatzea.

IKUSPEGIAErakundearen ezinbesteko aliatua eta sektoreko erreferentea izatea da.

BALOREAK � Zerbitzu, konpromiso eta bezeroarenganako orientaziorakojarrera.

� Lankidetza eta kooperazioa. � Ekitekogrinaetajarreraberritzailea. � Emaitzei, eraginkortasunari eta kudeaketaren

zorroztasunari begirako orientazioa.

6 Txostena2015•Sarrera Saretuz hazi 7

1.6 Organigrama

1.7 Egoitzak, langileak, aurrekontua eta akreditazioak

Hazik bi egoitza ditu; bat Arkautin eta bestea Abadiñon, eta, orotara, 190 lagun baino gehiago plantillan. Gainera, 18 milioi euro inguruko aurrekontua izan du.

8 Txostena 2015 • Sarrera

EGITURENSAREAHAZI

Sustraien sareak dira gure lurraren sostengu.Pertsonen sareak dira bere fruituen euskarri.

GOBERNU ETA KUDEAKETA ORGANOAK

2.5 Mendinet

Batzorde profesionalak HAZIk eta inplikatutako sektoreek osatutako koordinazio organoak dira. Bere funtzioa da laguntzea merkatuan produktuak garatzen, promozionatzen eta merkataritza koordinazioa ezartzen erabiltzaileekin eta HAZIk kudeatzen dituen marka bakoitzarekin, hauek gehiago ezagutzeko edota sustatzeko ekintzak bideratuz.

2.6 Lursail

Lursail Sozietate Mugatua 2007ko urriaren 31an sortu zen. 5 Kudeaketa-Zentroek sortu zuten: ABELUR, AGA, LORRA, LURGINTZA eta SERGAL, Hazi Fundazioaren enpresarekin batera.Sozietatea osatzen duten kideek euskal nekazaritzaren sektoreak dituen arazoei aurre egiteko elkar lanerako borondatea erakutsi dute. Sozietatea sortu izanak ere hori argi uzten du. Guztien artean osatzen duten enpresa batean parte hartzeak, kideen arteko koordinazio hobea finkatzen du eta hainbat egitasmo eta zerbitzuetarakosarbidea errazten du. Azken hauetara bakarka heltzea ezinezkoa litzateke.

2.7 Hazilur

Hazilur arrisku-kapitaleko fondo bat da, elikagaien sektoreko eta landa inguruneko enpresa jardunaksustatzen dituena, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politika Sailburuordetzak, Ipar Kutxak, eta Nekazari Kooperatiben Federazioakbultzatzendutena.Zeregintzat dufinantzaziobeharreierantzutea, jarduera berriakmartxan jartzeko (kapitalHazia)etamartxandaudenenpresakfinkatzeko.

2.8 Katilu

Katilu HAZIK Azti, Elika, Innobasque eta Neikerrekin batera osatzen duen espazioa da. Bere helburua da berrikuntza garatzen duten nekazaritza elikagaien enpresa kopurua haztea, I+G+b transferentzia handiagoa ziurtatzea, eta eremuko gero eta enpresa txiki eta ekoizle gehiagorierraztea berrikuntza eta kooperazio proiektuak garatzeko aukera.Horretarako,Katilukhainbatzerbitzujartzendizkieeskuragarri sektore eta eremuko pertsona eta erakundeei.

� Espazio, metodologia, dinamika eta talde batekin kontatzea beharrak, kezkak eta ideiak proiektu bilaka daitezenaztertuetaaukeraaprobetxatzeko,sektoreedoeremuarentzat inpaktua duen kolaborazioaren bidez.

� Transferentziajardunaldietatailerretanpartehartzea.Baita kooperazioaren bidezko berrikuntzarako gaikuntza-programetan ere.

� Kooperazioaren bidezko berrikuntzarako sareetarako aukeraketakonexioahedatzekoantenaizatea.

2.1 Patronatua

Patronatua gobernu-organo gorena da, sorrerako helburuen betetzea zaintzea dagokiona. Hamahiru kidek osatzen dute, hauen artean sektorea eta ingurunearen ordezkari askok, eta baita Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikagaien Politikako sailburuordetzakoek, hiru Foru Aldundietakoek eta HAZIkoek ere.

2015an ondorengo egunetan egin ziren bi patronatu-bilkurak: 12/06/2015 | 3/12/2015.

EUSKO JAURLARITZA: Bittor Oroz, Leandro Azkue, Elena Gutiérrez, Peli Manterola eta Ikerne Zuluaga.

FORU ALDUNDIAK: Elena Unzueta, Eduardo Aguinaco eta Xabier Arruti.

HAZI: Asier Arrese.

PROFESIONALAK/SEKTOREA: José Luis Fresno (Garlan), Emeterio Urresti (Armador), Inés Baigorri (ABRA), Román Bengoa (ENEEK), José Antonio Zabala (Forestalista) eta Juan Bautista Jauregi (Abelur).

2.2 Zuzendaritza Batzordea

HAZI Fundazioaren estrategia eta politikak koordinatzen dituen organoa da. Jarduera estrategia eta kudeaketa ildo nagusiakplanifikatzenditu,etabaitahauenetengabekojarraipena ere. Aldi berean, erabaki estrategikoetanzuzendariari aholkuak ematen dizkion organoa da. Batzordea HAZIren Zuzendari Nagusiak eta bertako Unitate Operatiboetako Zuzendariek osatzen dute.

2.3 Zuzendaritza Hedatuko Taldea (ZHT)

“HAZIren Eraikuntza”rekin aurrera egiteko asmoz eta hau antolakuntza bakarra izate aldera, kultura komunadefinituetaezartzeaerraztukozuena,2013anZuzendaritza Hedatuko taldea sortu zen. Organo hau Zuzendaritza Batzordeko kideek Arloburu guztiekin batera osatzen dute. Berau foro bat da HAZIren gai estrategikoei buruz eztabaidatu, informazioa partekatu, bi noranzkoko komunikazioaerrazteko(feedback-ajaso)etakonfiantzasortzeko.

2.4 Batzorde profesionalak

Batzorde profesionalak HAZIk eta inplikatutako sektoreek osatutako koordinazio organoak dira. Bere funtzioa da laguntzea merkatuan produktuak garatzen, promozionatzen eta merkataritza koordinazioa ezartzen erabiltzaileekin eta HAZIk kudeatzen dituen marka bakoitzarekin, hauek gehiago ezagutzeko edota sustatzeko ekintzak bideratuz.

12 Txostena2015•Gobernuetakudeaketaorganoak Saretuz hazi 13

EKINTZENSAREAHAZI

AZPIMARRATZEKO LORPENAK 2015

Sarea ez da gauza pilo bat batuta jartzea.

Sarea da pilo horri zentzua ematea, ale bakoitzari bere lekua aurkituz.

3.10 Artzaintza liburuaren argitalpena

HAZIk eta Gema Arrugaeta argazkilariak lankidetzan argitaratu zuten Artzaintza liburua, argazkien bidez Euskal Herriko artzaintzaren historiaren berri emateko.

3.11 Wine Vision

Abenduaren 9an, 10ean eta 11n nazioarteko ardogintza-egutegiko ekitaldi nagusia antolatu zen. Bilbon ospatu izanak aukera eman du Arabako Errioxako ardoak etaTxakolinaknabarmentzekoetaerreferentziabihurtzeko,upategiek eta enpresek aukera izan dutelako informazio estrategikoa emango dion ekitaldi batean parte hartzeko eta gure ardoentzat munduan bakarra eta nabarmengarria den erakusleihoan agertu ahal izan direlako, bai eta nazioarteko erosleak izan direlako ere.

3.6 Donostia Gastronomika

Gastronomiaren eta elikaduraren sustapena Donostia Gastronomikan. Urriaren 4tik 7ra, Donostiako Kursaalen, Euskadiko nekazaritzako elikagaien industriako 19 enpresa erakusle izan ziren Euskadi Basque Country irudiarekin diseinaturiko erakusmahaian. Hainbat jarduera egin ziren gainera: show cooking bat edodastaketa artistikoa, esaterako, eta produktua kudeatu zutenekitaldiarenjantokiofizialean.

3.7 Basogintza eta zuraren sektorea

Viveristas, Basoekin eta Haziren artean akordioa lortu zen hazi ziurtatuaren bilketa antolatzeko.. Beste alde batetik, 40 urte edo gehiagoko intsinis pinu-zuraren mobilizazioa egin zen: 70.000 tona mobilizatu ziren ekainetik urrira, Confederación eta Haziren arteko hitzarmenari esker.

3.8 Marken arkitekturaren gogoeta estrategikoa

Nekazaritzako elikagaien marken arkitekturaren gogoeta estrategikoa, haien estaldura zabaltzeko eta koherentzia handiagoa emateko; horrela, sektoreko eragileen merkaturatze-estrategiaktxertatzeko.

3.9 Iruzurraren aurkako publizitate kanpaina

Telebistaz iruzurraren aurkako publizitate kanpaina egin zen, Euskadiko kalitate ziurtatuko produktuak b a l i o e s te ko e t a

identifikazioarengarrantziaazpimarratzeko.

3.4 Arrantza-ontzien kokapen geografikoa

Arrantza-ontziak denbora errealean kokatzeko plataforma da.2014anhasitakoproiektuarijarraikiz,2015eanzabalduetahobetueginda(AutomaticIdentificationService)AISenhartze-sarea, eta informazio jarraitu eta egonkorragoalortzen da.

3.5 Euskadi- Lonbardia hitzarmena

Euskadi eta Lonbardia artean nekazaritza alorreko eskualde aitzindarien sarea sustatzen lagundu du HAZIk. Landa-eremuko, nekazaritzako eta elikadura alorreko esperientziak eta ezagutzak trukatzeko proiektuak bultzatzeko konpromisoa hartu dute alderdi biek, eremu horretanekimenkomunakabianjartzekoasmoarekin.

3.1 NPB 2015-2020

Garrantzi bereziko urtea izan da 2015; 2015-2020 Nekazaritza Politika Bateratuaren, NPB 2015-2020, erreformaren aplikazioko lehenengo urtea izan delako, zeinaren bidez zuzeneko ordainketetarako araubide berriafinkatudenetalaguntzakguztizbirdiseinatudiren.Araudi aldaketako testuinguru honetan, zerbitzu honek lan tekniko handia egin du ministerioetako dokumentu tekniko eta lege-agiri guztiak analizatzen eta aztertzen eta gure autonomia erkidegoan zuzeneko laguntzetarako ereduberriaabianjartzen,baiestatumailakoFEGArekinkoordinatzeko taldeetan bai EAEko koordinaziorako talde teknikoetan bilerak egiteko.

3.2 NPBrako Nekazaritzako informazio-sistema integratua

Euskadiko administrazio eskumendun guztiak sartuta, HAZI aitzindari da Europako laguntzak kudeatzeko sistema berri baten eraikuntzan, laguntzei buruzko araudi berriari euskarri emateko.

3.3 Eskualdeko Landa Garapeneko Planak

HAZI aitzindari izan da Eskualdeko Landa Garapeneko Planen (18 plan) lanketa prozesuan, parte-hartze prozesu baten bidez. Plan horiek lehenengo sektore lehiakor eta landa-eremu bizia sustatzeko tresnak dira, eta eskualde bakoitzean landa-garapenaren alde diharduten erakunde, administrazio eta eragile guztientzat lan-tresna, inplikaturik dauden eragile guztien parte-hartzearekin landu dena.

16 Txostena2015•Azpimarratzekolorpenak2015 Saretuz hazi 17

3.13 Produktu fitosanitarioen erabilera jasangarria

Produktufitosanitarioenerabilera jasangarriariburuzkoformazio jarraituko ikastaro arrakastatsua. Guztira, 95ikastaro eman dira, eta 3.524 lagunek hartu dute parte.

3.14 Geroa Gaur

2015. urtean sortutako proiektua da, eta topagunea izan nahi sektorearekin du etorkizunean eguneroko lanean eragingo duten hainbat gai aztertzeko eta balioesteko,teknologikoak,joereiburuzkoakedogizartetestuingurukoak izan. Basogintzarako 3D inpresioko teknologiarietadroneeiburuzkojardunaldiakeginziren.

3.15 Uda Ikastaroak

EHUko Udako Ikastaroen baitan hiru formakuntza ekintza antolatu zituen HAZIk.

� Donostia, ekainaren 22a eta 23a: “Gastronomia, balio eta enplegu sortzailea”

� Donostia, uztailaren 2a: “Jatorria eta kalitatea ardoaren merkatu globalizatuan bereizteko estrategia gisa”.

� Guardia, uztailaren 6a eta 7a: “Naturaren kontserbazio kulturala”

3.12 Basque Culinary World Prize

HAZIk proiektu horren definizioan parte hartu du Basque Culinary Center-ekin batera; sari horrekin chef bat nabarmendu nahi da urtero, ekimen eraldatzailea duena, eta modu berezian adierazten eta agertzen duena gastronomia aldaketaren eragile izan daitekeela.

3.16 Landa-eremuko ostegun ekintzaileak

“Landa-eremuko ostegun ekintzaileak” izeneko programa jarri du martxan, landa-inguruan ekintzaile izaerabultzatu eta, horren bitartez, jarduera ekonomikoa etaenplegu sustatzea helburu duena. Programa EAEn landa inguruneanjardueraekonomikoberribatiekinnahidionororentzat da, berdin dela lehen sektorean izan edo beste jardueraeremubateanizan.Honakoanseiprestakuntzasaio egin dira, pertsona ekintzaileentzako barnetegi bat, eta landa-eremuko ekintzaileen azken topaketa bat. 2015. urtean 6 saio egin dira, ekintzaileentzako barnetegi bat eta azken topaketa bat, guztira, 128 lagun.

3.17 Nirea.eus

HAZIk nirea.eus webgune berriaren berregituraketakoordinatu du. Sektoreari informaziorako eta zerbitzu profesionaletarako sarbidea errazteko sortu da, landa-eremuaren eta hiriaren arteko lotura bultzatzeko eta gizartearen ikuspegia aldatu eta haren parte-hartzea eragiteko. Sektorean plataformaren berri emateko, komunikazio-kanpaina bat egin zen sektoreko komunikabideetan.

18 Txostena2015•Azpimarratzekolorpenak2015 Saretuz hazi 19

ILDOENSAREAHAZI

2015eko LABURPENA: ERRONKA ESTRATEGIKOAK

Txapela ehundu egik, euriak hasi aurretik.

EAEko lehenengo sektoreari eta nekazaritza elikagaien sektoreari loturiko euskal erakundeen zerbitzura diharduen enpresa izanik, zerbitzu integrala eskaintzea du HAZI fundazioakxedenagusietakobat,aholkularitza-zereginakbetez, politikak definitzen lagunduz eta kudeaketa hobetzen laguntzen duten aplikazioak garatuz.

Horretarako, hainbat jardun-lerro zehaztu ditu euskalerakundeei datuen bilketan, prozesamenduan eta kudeaketan hobetzen laguntzeko, ikuspegi integralagoa erabilizetadefiniturikosegurtasun-estandarreijarraikiz.

Helburu hori lortzeko HAZIk egin duen ahalegina, batik bat langileek lanorduak horretan ematea da. Horrela, 2015ean, 77.000 lanordutik gora inbertitu dira erronka horretan (2.706.795 € inguru). Ordu horietatik gehienak NPBren programazio-aldi berriari atxikirikoLaguntzen Kudeaketarako Aplikazio Bakarradefinitzeko,diseinatzeko eta garatzeko erabili dira; eta horri esker, haren kudeaketaren ardura duten lau administrazioen (Eusko Jaurlaritza eta foru aldundiak) laguntzak modu integralean kudeatu ahal izango dira.

1.1 Nekazaritza Politika Bateratuaren (NPB) kudeaketa teknikoa: Laguntza zuzenak eta ordainketa-eskubideak

Eusko Jaurlaritzaren Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Sailaren kudeaketa-enkarguaren bidez Euskal Autonomia Erkidegoko Erakunde Ordaintzailearen (EO) –bera izanik EAEn Nekazaritza Politika Bateratuari (NPB) dagozkion gastuak ordaintzeko baimena duen erakundea– zerbitzu teknikoaren funtzioaren zatiaren eskuordetzatik eratorritako zereginak bete behar ditu HAZI Fundazioak.

Jarduera-eremu horretan, eta garatutako funtsezko jarduera eta funtzioen artean, zuzeneko ordainketen araubideko laguntza-eskaeren informazioaren integrazioa, prozesamendua, azterketa, kontrola eta kalkulua sartzen dira; eta beharrezko kontrol guztiak egingo dira informazio horren zehaztasuna, koherentzia, egiazkotasuna eta adostasuna egiaztatzeko, laguntza bakoitzari dagozkion araudien arabera; halaber, iruzurrak eta irregulartasunak prebenitzeko eta hautemateko beharrezkoak direnak ere bai, hori guztia ezinbesteko betekizuna izanik onuradunak EOren kontabilitatean ordaintzeko proposamena kargatu aurretik eta, ondorioz, araudian jasotzen den epearenbarruan ordaintzeko agindua eman aurretik.

Ordainketen kudeaketarekin batera, EAEko Ordainketa Bakarra / Oinarrizko Ordainketarako eskubideen datu-baseen kudeaketa zentralizatuari buruz HAZIri esleituriko erantzukizunak dakartzan tramitazio eta kontrol lan guztiak egiten dira, bai eta hari loturiko mugimendu guztiak ere: eskubideen esleipenari buruzko alegazioak, erreserba nazionalerako eskubide-eskaerak, kupoen banakako balantzeak mantentzea eta eguneratzea (gure sistemetan eta Estatuko datu-baseetan), informazio trukeak, ekoizleei balantzeen berri ematea, errekurtsoen azterketa eta tramitazioa eta Nekazaritza Bermatzeko Espainiako Funtsarekin (FEGA) banakako erregularizazioak kudeatzea.

Garrantzi bereziko urtea izan da 2015; 2015-2020 NPBaren erreformaren aplikazioko lehenengo urtea izan delako, zeinaren bidez zuzeneko ordainketetarako araubide berriafinkatudenetalaguntzakguztizbirdiseinatudiren.Araudi aldaketako testuinguru honetan, zerbitzu honek lan tekniko handia egin du Ministerioetako dokumentu tekniko eta lege-agiri guztiak analizatzen eta aztertzen eta gure autonomia erkidegoan zuzeneko laguntzetarako ereduberriaabianjartzeko,baiestatumailakoFEGArekin

1 ERRONKA: Nekazaritzako (nekazaritza, arrantza, nekazaritzako elikagaigintza) informazio eta kudeaketa integralerako sistema sortzea eta garatzea

% 19,87

% 6,64

% 22,80

% 17,32

% 9,83

% 2,22

% 4,64

% 6,51

% 4,11

% 100

% 6,06

3,000,000.00 €

2,500,000.00 €

2,000,000.00 €

1,500,000.00 €

1,000,000.00 €

500,000.00 €

1. erronka 2. erronka 3. erronka 4. erronka 5. erronka 6. erronka 7. erronka 8. erronka 9. erronka 10. erronka

EROSKETAK HAZIko LANGILEEN DEDIKAZIOA

0.00 €

01 - Nekazaritzako (nekazaritza, arrantza, nekazaritzako elikagaigintza) informazio eta kudeaketa integralerako sistema (NIIS) sortzea eta garatzea

02 – Erakundeen, operadoreen eta sektorearen eta administrazio publikoen arteko harremanak erraztea

03 - Sektoreko sarea garatzea eta bilakatzea

04 - Merkaturatzea eta merkaturako orientazioa bultzatzea. Merkaturatzeko bideetarakoestrategiazehatzakdefinitzea,elika-kateosoahartzenahalegintzeko eta, horrela, gure produktuei balioa eransteko

05–Baldintzaketatresnakbultzatzea(finantzaketa,inbertsiorakoeta sustapenerako laguntzak, ...) Euskadiko lehengai-ekozpenarekin konprometiturik dagoen nekazaritzako elikagaien industria sendoa garatzeko

06 – Landa eta itsasertza sustatzea, azpiegiturak eta oinarrizko zerbitzuak emanez (eten digitala eta garraio publikoa) eta landa-eremuen garapen integrala sustatzea, bereziki biztanlegabetzeko arriskuan daudenak

07 - Mendialdeko eremuen ekoizpena hobetzea eta mendialdeko eremuetan nekazaritza eta abeltzaintza uztea saihestea

08-Landa-eremuanjardueraekonomikoaetaenpleguasustatzea,ekintzailetza-tresnak errealitate sozio-ekonomikora egokituz

09 - Basogintza azpisektore produktibo eta eraldatzailea sustatzea eta koordinatzea

GUZTIRA

10 - Landa-eremu eta itsasertzaren eta lehenengo sektore bizi eta lehiakorraren izaera estrategikoa onar dadin lortzea

% 4,62

% 1,50

% 31,82

% 17,10

% 17,00

% 1,57

% 3,66

% 7,10

% 5,31

% 100

% 10,31

% 37,40

% 12,54

% 12,44

% 17,57

% 1,59

% 2,97

% 5,76

% 5,83

% 2,72

% 100

% 1,16

% AURREKONTU GLOBALAERRONKAK % EROSKETAK % ORDUEN

BALIOA

22 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 23

koordinatzeko taldeetan bai EAEko koordinaziorako talde teknikoetan bilerak egiteko. EAEko ekoizleei Oinarrizko Ordainketarako eskubideen behin-behineko lehenengo esleipena egiteko bideraturiko zereginak ere garrantzi handikoak izan dira (azterketa, datuen tratamendua eta trukea, alegazioak, jakinarazpenak, oinarrizkoordainketaren kudeaketari (GPB) bidalketak egitea...)

2015eko laguntzen eta ordainketen kudeaketarekin batera, aurreko aldiko programazioko (NPB 2014) zuzeneko ordainketen kudeaketa, kalkulua eta kontrola ere egin du.

Azkenik, eta 2015ean kudeatu diren espediente eta zenbatekoen bolumenaren adierazgarri gisa, guztira, 34.355 espediente tramitatu ziren zuzeneko laguntzei dagokienez, batez ere 2014ko eta 2015eko Eskaera Bakarreko aldiari dagokienez, eta horrek laguntzen bolumen handi baten banakako kudeaketa eragin zuen; hots, EAEko onuradunei, guztira, 43.891.157 euro ordaindu zaizkie.

1.2 Gipuzkoako Foru Aldundiaren Kontrolerako Plan Integratua 2015

2015eko ekitaldian, Gipuzkoa Lurralde Historikoan, NPBren laguntzeiatxikiriko375espedienterengainekoplangintza,koordinazioa eta burutzapena garatu zen.

� 260 espediente oinarrizko ordainketari dagozkienak. � 23 espediente baldintzagarritasunari buruz. � 45 espediente mendialdeko konpentsaziozko kalte-

ordainen neurriari dagozkionak. � 38 espediente nekazaritza eta ingurumenari buruzko

neurriei dagozkienak.

1.3 Arabako Foru Aldundiaren Kontrol Plana 2015

93 espediente ikuskatu ziren Arabako Lurralde Historikoko NPBrenlaguntzeiatxikiak.

� 86 espediente oinarrizko ordainketari dagozkionak. � 3 espediente mendialdeko konpentsaziozko kalte-

ordainen neurriari dagozkienak. � 4 espediente nekazaritza eta ingurumenari buruzko

neurriei dagozkionak.

Oinarrizko ordainketari dagozkion ikuskaritzekin batera, beste 116 espediente ere ikuskatu ziren, jatorrizkoespedienteen gainean hautemandako desbideraketen ondorioz.

1.4 Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontrolplanakKKSIriez-atxikirikoneurriak

“Nekazaritzako ustiategien modernizazioa” eta “Nekazari gazteen instalazioa” LGP 2007-2013eko landa-garapenerako neurriekin loturiko espedienteen ikuskaritzak egitea.

1.5 2007-2013 Landa Garapenerako Programaren kudeaketa

LGP 2014-2020ren diseinuarekin batera, 2015ean laguntza eman zaie euskal erakundeei 2007-2013 Landa Garapenerako Programaren Kudeaketan. Horrela, EAEko kudeaketarako Agintaritzari urgazpen teknikoa eman zitzaion, bereziki Programaren edukia aztertzen, balioesten eta lantzen, prozedurarako eskuliburuak berrikusten eta eguneratzen, bai neurriei buruzkoak bai programari buruzkoak, gauzatzeko adierazleen azterketa eta berrikuspena, neurrien kontrol-estatistiken eta kontrolen erkidegoko planaren berrikuspenaren urteko burutzapen, balorazio eta kontziliazioari buruzko urteko txostenareneremuan.

EAEko Erakunde Ordaintzailearen laguntzaren barruan, 2007-2013 Landa Garapeneko Programaren hainbat neurriri buruzko 97 espedienteren gainean foru aldundiek egindako kudeaketaren egiaztapena eta kontrola ere egin zen.

1.6 2014-2020 Landa Garapenerako Programa

2015 ekitaldian, Sailburuordetzarekin lankidetzan jardungenuen2014-2020 Landa Garapenerako Programa diseinatzeko eta gauzatzeko; eremu funtzionalak koordinatuz, aholkularitza eta azterketa atazak betez, dokumentazio teknikoa landuz eta Europako Batzordeak ezarritako LGP 2014-2020eko edukien koordinazioan eta kudeaketan esku hartuz, Programaren edukien berrikuspenari buruz Batzordeak egindako eskaerei erantzuteko. Horretarako, eskaera horiek ebaluatu ziren lehenengo, ebazteko proposamenak egin ziren eta behar ziren edukiak landu, azkenik.

EAEko LGPren diseinu, garapen eta ezarpen prozesuan 2013an hasi zen HAZIren taldea parte hartzen, eta esku-hartze hori 2015eko maiatzean amaitu zen, Europako Batzordeak EAEko 2014-2020 aldirako LGP behin betiko onartu zuenean.

1.7 Kudeaketa Sistema Integratu Bateratua

Erronka horren baitan, eta 2015-2020 NPB laguntzen programazio-aldi berriaren aurrean, HAZIk lan proposamena jasozuenKontrol Sistema Integratu Bateratua garatzeko kudeaketaz arduratzen diren euskal erakundeetatik, NPBren 1. zutabeko zuzeneko laguntzak kudeatzeko, eta EAEko (foru aldundiak eta Eusko Jaurlaritza) administrazio publikoek FEAGA laguntzak tramitatzeko aplikazio informatiko bera erabil dezaten eta administrazio eta kudeaketa prozesuak harmonizatuz gardentasun eta uniformetasun handiagoa eta kostu txikiagoa lortzeko. Horrela, NPBren aplikazio uniformea lortuko da Euskal Autonomia Erkidegoan, kostu txikiagoarekin bainaeskumenei kalterik egin gabe, eta kudeaketa homogeneoa eta legezkoa lortuz nekazariarentzat, EBko auditoretzetan indar handiagoarekin.

1.8 Arrantza-kudeaketarako sistemabattxertatzea

Arrantza sektoreari egokituriko Kudeaketa Sistema Integratu Bateratuaren pareko aplikazio batean ere ari gara lanean. HAZI sailburuordetzari laguntzen ari zaio aplikazio nagusi horren garapenean, arrantza osatzen duten eragileei buruzko aldagaiak kontuan hartuko dituena eta ontzien errolda erreferentziatzat hartuta. Lanerakoetakudeaketarakosistemaintegralatxertatzeaproposatzen da arrantza eta akuikultura zuzendaritza eta ikuskaritza-zerbitzurako, arrantzaren trazagarritasunari loturiko zereginei dagokienez.

24 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 25

1.9 Satelite bidezko komunikazioak arrantza-ontzientzat

Arrantza-ontziei satelite-bidezko komunikazio-sistema ipini zaie, egungoa baino 10 aldiz merkeagoa den hileko zenbatekoagatik eta Duplex abiadurarekin, ia 5 biderhandiagoa. Sistema berri honi esker, ontziteriak lehorrekoekin konektaturiko aplikazioak denbora errealean erabiltzea ahalbidetzendu,dakartzanonurapertsonalezgainera,jakina.Hortaz, DEAk berehala bidaltzen ditu datuak.

Sistema honen beste abantaila bat da babestuta dauden edo arrantza-araudi berezi baten pean dauden espezieak harrapatzean ohartarazi egiten duela, eta kofradiari denbora errealean ematen dio lehorreratuko diren harrapaketen berri.

1.10 Arrantzarako aplikazioak

Gaur egun dagoen arrantza-ontzien errolda oinarri hartuta, arrainaren trazagarritasuna bermatzen duen lan-eskema lortu nahi da, portura iristen denetik hasi –pisatu, etiketatu,enkanteakjarriedozuzeneansaldu–,lehenengosalmentako oharrak egin, garraio-dokumentuak eta lehorreratze aitorpena egin arte.

Horrela, Arrantza Ikuskaritzak arrantza-ontzien kokapenari buruzko egiazko informazioa izango du eta denbora errealean, eta une oro egiaztatu eta zaindu ahal izango ditu biotopo babestuak edo arrantzarako debekatuta dauden eremuak; halaber, arrantza-ontziak noiz porturatuko diren ere aurretiaz jakin dezake SMS edo posta elektronikobidezko oharren bidez, aitortutako harrapaketak DEAn islatzen denarekin eta espezie bakoitzeko baimenduriko kopuruekin egiaztatzeko.

1.11 Arrantza-ontzien kokapen geografikoa

2014anhasitakoproiektuarijarraikiz,2015eanzabalduetahobetuegindaAISenhartze-sarea,etainformaziojarraitueta egonkorragoa lortzen da.

KudeaketakoaplikazioaosatzekoVMSbidez(kaxaurdina)lortutako datuak sartu dira, eta interfaze berean bi datu-iturri daude jatorri desberdinekoak; datu ikusgarriakontzien erroldari buruzko datuekin bateratu dira arrantza-ikuskaritzako teknikariek informazio gehiago izan dezaten.

1.12 TrazaPesc

2015 ekitaldian jatorriko trazagarritasunari buruzkoproiektu-pilotubatgaratuetajarrizenabianBermeokoarrantza-kofradiaren eta bertako izozte-plantaren artean, zeinak denda daukan. Proiektuaren helburua zen azken kontsumitzailearen aurrean gure arrantzaleek harrapatu eta gure lonjetan lehorreratutako produktufreskoaren balio erantsia egiaztatzea.

1.13 Nekazaritzako elikagaien industriako informazio-sistema integrala

Nekazaritzako elikagaien industriari dagozkion informazioatxertatzekoegokitzapenakegindira,indarreandagoenaraudiarijarraikiz,Euskal Autonomia Erkidegoko Nekazaritza eta Elikadurako Industrien Erregistroaren antolamenduan eta funtzionamenduan nekazaritzako eta elikadurako erantzukizunpeko adierazpenaren araubidea txertatzeko.Prozesuanzehar industrienerregistroarekineretxertatzelanaeginda.

1.14 Laguntzen kudeaketarako informazio-sistema globala

Sektoreko informazio eta kudeaketa-sistemen orientazioa eta enmarkea indartzeko indarrean dauden araudietara egokitzen laguntzeko, laguntza, ordainketa, kuota eta eskubideen kudeaketari buruzko informazio-sistema globalaren azterketa egin du HAZIren Erakunde Ordaintzailearen zerbitzuak (txostenak, estatistikak,auditoretzak…); Eusko Jaurlaritzaren Erakunde Ordaintzaileari eta foru aldundiei laguntza teknikoa eman zaie; Eusko Jaurlaritza, foru aldundi eta FEGA-MAGRAMArekin lan teknikorako hainbat lantaldetan parte hartu dugu; Eusko Jaurlaritzaren Erakunde Ordaintzailearenetaforualdundienjarduera-prozedurenkoordinazio eta diseinua egin da; hainbat motatako auditoretzak eta ikerlanetan laguntza teknikoa eman da; lanerako dokumentuak, prozedurak, eskuliburuak, interpretazio-oharrak egin dira eta NPB aplikazioari buruzko kontsultei banakako erantzunak eman zaizkie; NPB laguntzak Europan, estatuan eta erkidegoan aplikatzeko araudiaren azterketa eta segimendua egin da; NPBen eremuan, datuak eta informazioa aztertu dira orientazio eta irizpide estrategikoak erabakitzeko laguntza gisa, eta Sailburuordetzari lagundu egin diogu erabakiak hartzenetapolitikakdefinitzen;SailburuordetzarenNPB2015-2020en komunikazio planean parte hartu dugu.

26 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 27

1.15 SIGPAC

Informazioa eta kudeaketa bateratzeko erronka handi honi loturiko helburuetako bat da geoerreferentziako informazio-iturriak nekazaritza informazio-sistemetan txertatzea.Ildohorretan,HAZIdaSIGPACdefinitzenetakudeatzen duen erakundea, sistema horrek nekazaritza-lursailak identifikatzen ditu lursailak identifikatzea ezinbestekoa den araubideen kontrol eta kudeaketarako; beraz, erreferentzia-oinarri bakarra da nekazaritzako lursailaketaazaleraidentifikatzeko,EAEkoNekazaritzaPolitika Bateratuaren esparruan.

2015 urtea NPB 2015-2020 aldi berrirako eskubideak esleitzeko azalerako erreferentzia urtea izanik, guztira, 3.843 espediente ebatzi ziren SIGPACi egindako alegazioei buruzetalarreiraunkorrengeruzagrafikoguztiaberrikusieta eguneratu zen. Erabilera Publikoko Mendietako larre-onarpenaren kontzeptuari dagokionez, NPBren kalitate-kontrola egin da eta EAEn larre tradizional gisa hartzeko eremuak aztertu eta zehaztu dira.

2015ean egindako jardueren artean, azpimarragarriakdira foru aldundiek helarazitako landa-kontrolen emaitzak txertatuizana,sistemansartudirendatuguztienkalitateaeta zehaztasuna egiaztatzeko behar diren kontrol guztiak eginda; aitortutako azalera berrien kontrol osagarria, behar ez diren ordainketak berreskuratzea ekar lezaketen azaleren azterketa eta kalkulua, eta FEGAri eman eta zuzeneko laguntzak kudeatzeko aplikazio bakarrean txertatzekokanpainako-cacheaketakanpainakodatuakhedatzeko Eusko Jaurlaritzako ikustailea prestatzea.

SGA PAC 2015 aplikazio bakarraren garapen informatikoaren proiektuan parte hartu izana azpimarratu behar da, aplikazioaren zein landa-kontrolen moduluko GISosagaiakgaratzenetatxertatzen.

1.16 Elika-katearen kontrol ofizialekoprogrameiburuzkoauditoretzen sistema autonomikoa

HAZIk euskal erakundeei laguntza ematen die elika-katearen kontrol ofizialerako sistema autonomikoa (PNCOCA) bultzatzeko eta garatzeko.

Erkidegoko araudi-eskaerei erantzunez, eskumendun agintaritzetarako (Eusko Jaurlaritza eta foru aldundiak) elika-katearen kontrolerako plan nazionalean sartuta dauden kontrol ofizialerako programei buruzko kudeaketa-auditoretzak egin dira (abeltzaintzako lehenengo mailako ekoizpenaren higienea, animalien elikadura, animalien ongizatea, identifikazioa eta erregistroa, erauzketa-arrantza, merkataritza kalitatea, ekoizpen ekologikoa…), EAEn erabiltzen diren kontrol ofizialerako sistemen funtzionamendua aztertuz etaerkidegoko araudien eskakizunetara egokituz.

2015 ekitaldian auditoretza-lanak egin dira Euskadiko abeltzaintzako lehenengo mailako ekoizpenaren higiene etaosasunarenkontrolofizialekoprogramaren gainean, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza eta Abeltzaintza Zuzendaritzaren eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundietako Nekazaritza eta Landa Garapeneko sailen eremuan.

1.17 ISO 27002 eskakizunetarako egokitzapena

Informazioaren segurtasuna ziurtatuz sistemen fidagarritasuna bermatzeko, Euskadiko Erakunde Ordaintzailea ISO 27002ren kontrol eta eskakizunetara egokitzeko lan egin du HAZIk. Eusko Jaurlaritzari, Arabako Foru Aldundiari, Bizkaiko Foru Aldundiari eta Gipuzkoako Foru Aldundiari eta Euskadiko OP Zerbitzu teknikoari (STOP) aplikatzeko prozedurak garatu dira, honako hauek definitzeko:kudeaketarenhedadura,segurtasun-politika,arriskuen metodologia eta azterketa (arriskuen azterketa bateratua eta BIA negozioaren eraginaren azterketa koordinatua lortuz), rolak eta erantzukizunak, formazioa etanegozioarenjarraitutasunabermatuzkontingentziakleuntzekojarduerak.

1.18 Estatistikako datuen bilketa, tratamendua eta hedapena

Beste alde batetik, eta informazio-sistema integrala lortzeko, HAZIk EUSTATekin lankidetzan dihardu sektoreari berari dagozkion datuak biltzeko, tratatzeko eta hedatzeko. Ildohorretatik,aldizkahonakojarduerahauekegitendira:Behatokia lantzea eta hedatzea, landa-garapenerako udal adierazleen birdiseinua eta egokitzapena, nekazaritza, abeltzaintza eta basogintza alorreko estatistikak, arrantzako estatistikak, nekazaritza-industriako estatistikak eta eragile sozialen eskaerei arreta egitea.

28 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 29

2 ERRONKA: Erakundeen, operadoreen eta sektorearen eta administrazio publikoen arteko harremanak erraztea

Erakundeen eta erabiltzaileen (operadoreak, sektoreko erakundeak, profesionalak...) arteko harremana erraztea tramitazioak arintzeko eta dauden araudi- eta programazio-aldaketetara egokitzeko, hori da HAZIk gainditu nahi duen erronketako bat, eta 2015ean milioi bat eurotik gorako baliabideak inbertitu ziren horretarako.

2.1 Ardo Liburua

EAEkoupategietakosektoreareneskurajarridentresnainformatiko hori formatu elektronikoa duen aukera homologatua da; horri esker, erabiltzen diren produktuen sarrerak, irteerak, manipulazioak eta inbentarioak kudeatzen dira, orain arte erregistro-liburu tradizional eta deserosoetan egiten zena.

Upategiak aspalditik ari ziren halako konponbide bat eskatzen, eta erabiltzaileari gutxieneko inbertsioaeskatzendionaukera jasangarriada; izanere, Internetbidez sartzen da bertara, eta bertan hartzen dituen azpiegituren eta informazio-sistemen euskarria, mantentze-lanak, bermea eta segurtasuna biltzen ditu.

2015ean aplikazio informatikoan hobekuntza operatibo txikiak egin dira, eta hedatze-lanetan, formazioan,erregistraturiko erabiltzaileei (100 inguru) euskarria eta akonpainamenduaematenjarraitudugu.

2.2 Zereginen egunerokoa (Ustiapen-koadernoa)

2015ean tresnaren berrikuspena egin zen Eusko Jaurlaritzaren 2014ko azaroaren 18ko Aginduaren erregistroaren arabera egokitzeko. Erregistraturik dauden erabiltzaileentzat formazio-saioak ematen eta euskarri eta laguntza-zerbitzuaeskaintzenjarraitudugu.

2.3 REOVI (Ardogintza sektoreko Operadoreen Erregistro Orokorra)

2015ean MAGRAMAk INFOVI ezarri zuen (Ardogintza sektoreko merkatuen informazio-sistema) Ardogintza sektoreko operadoreen erregistro orokorrak (REOVI) eta operadoreen nahitaezko aitorpenen merkatu-informazioak osatua.

Uztailaren 31ko 739/2015 Errege Dekretu bidez araututako informazio-sistema honek, EAEko sektoreetako erregistroetatik abiatuta, operadoreen eta instalazioen informazio erabilgarria txertatu nahi izan du hasieran.Horrela, MAGRAMAk bere aplikazio informatikorako sarbidea utzi ahal izan die eta nahitaezko aitorpenak egiteko gaitu ditu.

2.4 REGEPAren ezarpena (Nekazaritzako ekoizpenaren erregistro orokorra)

Nekazaritzako lehenengo mailako ekoizpenean higienari buruz dauden erkidegoko araudiak aplikatzeko baldintzak arautzen dituen urtarrilaren 16ko 9/2015 Errege Dekretuan ezartzen denaren arabera, MAGRAMAk aplikazio informatiko bat sortu du Nekazaritzako Ekoizpenaren Erregistro Orokorreko inskripzioei buruzko informazioa trukatzeko.

2015ean zehar eskumendun agintariekin lankidetzan jardunduguEAEkooperadoreeninskripzioaktxertatzekoeta erregistratzeko prozesuan.

2.5 Eusko Label (harategietako okela-produktuen ziurtapena)

2015ean harategietan Eusko Label produktuen ziurtapen-sistemaberriaezartzenjarraitudugu.

2.6 SITRAN-EAE animalien trazagarritasuna. Arabako Foru Aldundia – ABERE akordioa

SITRAN-EAE sistemarekin jarraitu da, hari euskarriakematen,etawebatariberribatezarridasistemarenedukiakkontsultatzeko sarbide gisa. Beste alde batetik, Arabako Foru Aldundiaren eta ABEREren arteko akordioa ezartzeko lanean aritu gara, hau da, abereen oinarrizko datuak partekatzea eta zabaltzea beste informazio honekin: erditzekoerraztasuna,jaiotzeanzuenpisuaetalehendikbazen aitaren arrakada edo belarritakoa. Eduki horiek behienkudeaketateknikorakoaplikazioantxertatukodira.

2.7 Zubillagako hiltegia (Oñati)

Zubillagako hiltegiko informazio-sistemaren berrikuntza osoari ekin zaio.

30 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 31

2.8 Open Data Euskadin informazio-kudeaketa

Datu publikoak formatu berrerabilgarrietan hedatzeko esperientzia gisa, eta Gobernuaren PIP helburuak betetzen Sailari laguntzeko, HAZIren ekimenez, argitalpena kudeatu da eta konpainiako animalien erregistroko datuak (REGIA) prozesatu dira Open Data Euskadin.

Gainera, Open Datako informazioa herritarrek ulertzeko moduko formatuan hedatu da mezularitzako Open Source zerbitzuaren bitartez, Telegram, laguntzei eta diru-laguntzei buruzko informazioarekin.

2.9 Eusko Jaurlaritzaren zerbitzu digitalak segurtatzea

Atal honetan, eta HAZIk eskaintzen dituen zerbitzuen kudeaketa nahiz bezeroekiko harremana hobetzeko, Enplegurako Formazioa kudeatzeko tresna HAZIren kudeaketarako beste tresna batzuekin bateratu da, eta horri esker, datuen kudeaketa errazagoa izango da. Beste alde batetik, aplikazioari beste modulu batzuk erantsi zaizkio erabiltzaileen informazio-bilketa hobetzeko, esaterako, ikasleek “QR kodeen” bidez betetako inkestetako datuak kargatzeko aukera.

Gainera, gordetako gordetako informazio digitalak iraungo duela eta denboran erabilgarria izango dela bermatzeko

metodo eta teknikak identifikatzeko, hainbat proiekturiekin zitzaien; horiek informazioa denboran erabilgarri mantentzea zuten xede datu-baseen kudeatzaileenbertsioen migrazioa eginez (Acces 2010, Oracle 11), formatu estandarretarako aldaketak (PDF PDF/A formatuan)...

2.10 Basogintzako Informazio Sistemak, antolamendu eta plangintzarako dokumentuak eta basozaintzako dibulgazio-lanak

Basogintzako Inbentarioarenwebgunean landa-datuak eta emaitzak argitaratu dira, 2016rako aurreikusita dagoen euskal Basogintzaren Inbentario berria prestatzen jardun dugu, kubikazio-ekuazioak biltzen,hektareako bolumenak eta itxurazko jarduera-adinakalkulatzeko basoko ikustaile berria egiten, prestakuntza ez-arautuaren baitan hainbat ikastaro ematen, LGP 2014-2020ren basorako neurriak lantzen eta egokitzen eta basogintzako kudeaketa-planak egiten eta Euskadiko hainbat mendi publikoetan ikuskapenak egiten.

2.11 GNSS sareak Euskadin

Euskadiko GNSS sarea sarrera libre eta doakoa duen zerbitzu publikoa da GPS/GNSS ekipoak erabiltzen dituzten eta zuzenean kokapen-zehaztasun handia (2/3 cm) behar duten profesionalentzat.

2015. urtean 539 erabiltzaile izatetik 673 erabiltzaile izatera igo zen, eta 500 enpresa baino gehiagori egindako zuzenketen hedapen-orduak, guztira, 26.000tik 32.000 ingurura igo ziren.

Gainera, Bizkaian kokapen-aldaketari buruzko azterketa bat egin zen azken erabiltzaileari ematen zaion zerbitzua hobetzeko.

2.12 Eusko Jaurlaritzaren DTB (Datu-baseTopografikoBateratua)

DTBizenekoa,tradizionalkioinarrizkokartografiaizandenaordezten duena, ordenagailuz lagunduriko marrazketa-sistemetan (CAD) oinarrituriko kartografia topografikoaInformazio Geografikoko Sistemetara (GIS) bilakatu izanaren eta hainbat administraziok (AGE, autonomia erkidegoak, foru aldundiak eta tokiko administrazioak) egitenzituztenoinarritopografikoakbateratubeharrarenemaitza da, informazio geografiko digitalaren trukea, integrazioa eta elkar erabilgarritasuna ahalbidetzeko.

Eusko Jaurlaritzaren DTB mantentzeko eta eguneratzeko, sailen arteko harremanak finkatu dira, eta honako hauek hartu dute parte: EUSTAT (atarizaina), Garraio Saila (errepideen kodeak eta bide-sarearen hierarkia), URA (sarehidrografikoa),EVE (sareelektrikoaetagasa),Lurralde Antolamendua (Udalplan) eta Hizkuntza Politika (toponimiarako izendegiarekin).

2015ean bateratze-prozesua gauzatu zen eraikinen eta bide-sarearen geruzan, foru aldundietako 1:5000 kartografiarekin.GipuzkoakoLurraldeHistorikoaneresarehidrologikoa bateratu zen. Gainera, DTBren bide-saretik abiatuta, horri loturiko sarea sortu zen; EJIEn kokatuta dagoenwebaplikaziobatelikatzendu,bipunturenartekooinezko distantziarik laburrena kalkulatzea ahalbidetzen duetaeskola-garraiorakolaguntzakebazteaduxede.

2.13 Euskadiko Datu Espazialen Azpiegitura (DEA)

Datu Espazialen Azpiegitura eta Euskadin hori gauzatzeko leihoa geoEuskadi ataria da. (www.geo.euskadi.eus), hortik iritsdaitekeEuskadikoinformaziogeografikoofizialarenkatalogora, eta hainbat baliabide eskaintzeaz gain, berri etaekitaldigarrantzitsuakjakinaraztendira.

2015ean, DEAn jasotako informazioa kudeatzen duensoftwarearen bertsioen arteko migrazioan parte hartuzuen HAZIk, informazio hori egokituz, oinarrizko mapak konfiguratuz eta zabalkunderako zerbitzuak hobetuz. Euskadiko DEAri buruzko bideo bat ere ikuskatu zuen, eta Eusko Jaurlaritzaren hainbat erakunderen zabalkunderako argitalpenetan erabiltzeko oinarrizko mapak ere sortu zituen.

2.14 Hegaldi kontrola eta aireko ortoargazkiak 2015

Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen eta Lurralde Politika Sailari ematen zaizkion zerbitzuen barruan, hegaldi fotogrametriko eta aerotriangulazioaren kalitate-kontrola gauzatu dira, bai eta 2015 ortoargazkiak ere. Lan horien barruan sartu ziren eremuan bertan harturiko GPS puntuen kontrol geometrikoak, saturazio kontrolak eta ikus-kontrolak EAE osoan, eta hori guztia egiteko, programazio-lengoaia desberdineko hainbat tresna egin ziren hegaldien kalitate-kontrolerako eta ortoargazkietarako.

2.15 Teledetekzioa

Teledetekzioa nekazaritza-jardueren monitorizaziosistematikoetajarraituaegitekosistemada;etaarriskuenkudeaketan,fitopatologiensegimenduanetadoitasunezkonekazaritzan gero eta aplikazio gehiago ditu.

HAZIkteledetekziokoirudiakhedatzekowebzerbitzubatsortu du, lehenik eta behin, satelite bidez lorturiko irudi batzukedozeinerabiltzailereneskura jartzeko.Zerbitzuhori emateko, hainbat txosten egin ziren erabilitakosateliteak erabiltzeko lizentziei buruz.

Erakundeen arteko beste lankidetza-eremu bat da EAEko inguru eta espazio naturalen kudeaketari loturikoa. Ildo horretan, 2015ean zehar hainbat segimendu eta informazio-proiektu gauzatu dira biodibertsitateari buruz, hala nola, LIFE+ Irekibai.

32 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 33

2.16 Natura 2000 sarearen garapena Euskadin

2015 urtean, EAEk gure lurraldeko Natura 2000 lekuen adierazpena amaitu zuen, eta leku horietarako helburuak eta zaintzeko hartu beharreko neurriak zehaztu ziren. Prozesu horren aitzindari Ingurumen Sailburuordetza eta Nekazaritza, Arrantza eta Elikagai Politika Sailburuordetza izan ziren, eta HAZIri eskatu zitzaion sektorekogaiakprozesuhorretantxertatzekolaguntza.

Horrenildotik,hainbattxosteneginzirenadministraziopublikoen kontsulta fasean, eta sektoreko hainbat eragileri aholkularitza eta laguntza eman zitzaien, EAEn Natura 2000ren plangintza egitean haien integrazio ahalik eta handiena lortzeko.

Lankidetza horren barruan, eta Lurralde Garapen Orekatua sustatzeko, HAZIk sektoreko aholkularitza-lana egiten du nekazaritzakolurzoruarieta jardueraridagozkienesku-hartze administratiboetan, eta txostenak egiten dituEuskadiko Lurralde Antolamendurako Batzordearentzat. Hain zuzen, 2015ean zehar lurzoruari eta nekazaritza-jarduerari buruzko 17 espedienteren ikuskapena etaazterketa egin zen Euskadiko Lurralde Antolamendurako Batzordearen Osoko Bilkuraren informaziorako, Oiartzun, Berrobi, Morga, Trapagaran, Agurain, Ea, Belauntza, Albiztur, Larrabetzu, Hondarribia, Asparrena, Arrasate, Gatika, Arama eta Berriatuko Hiri Antolamendurako Plan Nagusiei buruz, eta Donostialdeko Lurraldeko Plan Partzialari eta Euskadiko Lurralde Antolamendurako Jarraibideei buruz.

Lurralde Antolamenduko txostenei dagokienez,nekazaritzakolurzoruarenetajardueren64espedienterenikuskapena eta azterketa egin zen, ingurumen-ebaluazio estrategikoko prozedurei buruz, eta tokiko administrazioek edo sektorekoek egindako audientzia-izapideei eta informazio-eskaerei buruz.

2.17 ZTBP 2020 (Zientzia, Teknologia eta Berrikuntza Plana)

HAZI Sailburuordetzaren tresna bat da eta idazkaritza teknikoko zeregina betetzen du Plan eta Proiektu Estrategikoendefinizioan.2015ean,azpimarratzekoadaElikadurako PCTIri emandako laguntza; Eusko Jaurlaritzak bultzatu zuen erakundeetako, enpresa pribatuetako eta Zientzia eta Teknologiako Euskal Sarearen sistemako eragileen arteko parte-hartze prozesu baten bidez. Ekintza horrekin lehenetsi eta zehaztu egin nahi dira lagunduko diren ikerketen eta proiektuen ildo nagusiak, Euskadi, globalki, herrialde lehiakorragoa izan dadin. Elikagaien Kalitate eta Industriako Zuzendaritzaren aitzindaritzapean, HAZI partaide zuen lantaldea sortu zen helburu hori elikadurarenaukereneremuantxertatzeko.

3 ERRONKA: Sektore-sarearen garapena eta bilakaera

Sektorearen egituraketa hobetzeko, eta hari atxikirikoelkarte eta erakundeen lana eta koordinazioa ahalbidetzeko, konponbide teknologikoetarako, azpiegiturak hobetzeko eta sektoreko apustuei laguntzeko eta dinamizatzeko proiektuak garatu dira.

2015ean, 1.896.000,00 € eta 25.000 ordu baino gehiago inbertitu zituen honako proiektuetan:

� Sektorearen lehiakortasuna hobetzeko Enplegurako Formazio Planak,

� Landa-eremuko bizi-kalitatea hobetzeko ekintzak � Ekintzailetzarekin loturiko formazio-ekintzak

bultzatzearen bidez enplegua sortzea � Sektoreari zuzenean laguntzeko proiektuak eta azterketak:“HarategiTop-ak”,“Basatxarriproduktuakmerkaturatzeko lankidetza”, “Mendiko Gazta”,...

� Sektoreko plan eta azterketen garapena laguntzea: Idiazabal JDren Plan Estrategikoa, “Sagardotarako sagarrondoen ezaugarri genetikoak”, “Minden kudeaketa”,“txahalendesestazionalizazioa”

� Aplikazio teknikoen mantentze-lanak eta garapena…

Proiektu horietan lan egiteko aurreikusitako orduen zenbatekoa 3,5 milioi eurotik gorakoa da.

3.1 Kudeaketa-zentroen, elkarteen eta sektoreko federazioen informazio-sistemak (KZ)

2015ean, eta aurreko ekitaldietan bezala, Kudeaketa Zentroetako Sistema Informatikoei euskarria eman zaie eta ohiko bilakaera teknologikoko jarduerak egin dirabertan, honako berrikuntza hauek azpimarratuta: Euskal Herriko Mendiko Zaldiaren kudeaketarako aplikazioa ezartzea, abeltzainarentzako ataria (Limusin), Limusin arrazarako IBOVAL balorazio genetikoak, GRIII gailua ardien kudeaketa teknikoko sisteman txertatzekolanak, RICAPVerako eskaera berriei estaldura emateko kudeaketa tekniko ekonomikorako aplikazioaren egokitzapena eta LORRArako webgune korporatiboberriaren ezarpena.

34 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 35

3.2 Sektoreko erakundeen prozesuak ahalbidetzeko konponbide teknologiko berritzaileen ezarpena

Garapen Teknologiko, Sektore Sarea eta Informazio Geografiko eta Basoei buruzko Sistemen arloetan lankidetza eskaini genuen, ENEEKerako Kudeaketarako aplikazioarendatu geografikoakbisualizatzeko sistemaegokitzeko, bisualizaziorako Bootstrap framework-aerabiliz, edozein gailutatik iritsi ahal izateko.

Gainera, beste gai batzuen artean, marketin kanpainen eta ekitaldien segimendua egin da sare sozialen bidez, lortutako datuekin, eta web analitikarako tresnen, URLmurrizteko zerbitzuen (Bitly) eta Google Analyticsen bidez eta Bootstrap framework-a .NET metodologiaraeta programatzeko modu zabalduz adierazleen erabilera optimizatuz.

3.4 Sektoreko formazio plana

Sektoreari laguntza eskainiz lortu nahi den helburuetako bat enplegua sortzeko eta lehenengo sektorearen BPG igotzeko eta hura garatzeko gaitasuna duten sektorekoapustuakzeindirenjakiteada.Horrenildotik,nabarmentzekoa da sei hilero, sektoreko profesionalei eta landa-eremuetako biztanleei bereziki zuzenduriko Formazio Plana egin izana; hain zuzen, 2015ean honako datuhauekinitxizena:

Ikastarogileak 6.528 78 6.450

2015 F. TRINKOA F. JARRAITUA

Ikastaroak 264 6

% 63 gizonak

258

% 77 gizonak

Orduak 6.819 1.965

% 37 emakumeak

4.854

% 23 emakumeak

2015ean egin zen ikastaro eskaintzaren baitan, honakoak azpimarratuko genituzke. Oro har, RD 1311/2012-ari lotutakoak eta produktu fitosanitarioen erabilerajasangarriariburuzkoak(atxikitakoheziketagaldagarria).Horien inguruan 95 ikastaro egin dira EAEko herri ezberdinetan.

Horrezgain,aipamenbereziamerezidutejarraianaipatzendiren ikastaroek: “Desagertzeko arriskuan dauden arrazen kontserbaziorako programa”, “Txakolina esportatzekoaukerak”,“InformazioGeografikorakoSistemak.Softwarelibrearen erabilera (QUANTUM GIS) online eta “Nola piztu bezeroaren interesa gure salmenta puntuetan”.

Artzain Eskolari dagokionez, 2015ean berrikuntzaren aldeko ahalegin berezia egin zen artzainentzako ikastaro trinkoa antolatzeko ereduari dagokionez, ekintzailetzari garrantzi handiagoa emanez.

Asistentzia dual formatu baten bitartez diseinatu zen ikastaroa, klaseak eta ustiapenetan egonaldiak tartekatuz aste berean. Horrek ahalbidetu du parte-hartzaileek beren jardueraprofesionalarekinjarraitzeaberenustiapenetankasu batzuetan, eta besteetan, belaunaldi aldaketa bere gainhartuahalizatea.Horretarako,bekasistemabatjarridamartxan.

3.3 Sasoiko lanaren Erakundearteko III. Plana

Sektoreko Sarearen akonpainamendua eta dinamizazioa EAEko sektore bilbea osatzen duten erakundeei laguntza eskainiz gauzatzen da. Esparru horren baitan, azken urteetako azpimarratzeko moduko jardueretako batSasoiko Lanaren Erakundearteko III. Planaren kudeaketan partehartzeaizanda,zeinarenbidezlan-eskuajatorriankontratatzea eta bertan parte hartzen duten pertsonentzat informazio-bulegoak ipintzea bultzatzen da, HAZIk idazkaritza teknikoa garatzen baitu.

EHUko udako ikastaroak

2015ean, eremu hori unibertsitatera aldatzearen alde egin zuen HAZIk, eta gure produktuen, kulturaren eta lurraldearen balioespenari loturiko hiru formazio-ekintza antolatu eta zuzendu zituen EHUren Udako Ikastaroen baitan.

“Gastronomia: balioaren eta enpleguaren sortzaile”Gastronomia hainbat ikuspuntutatik aztertu zen; lehenengo sektorearen eta nekazaritzako elikagaien industriaren bultzatzaile gisa, nazioartean gure kulturaren adierazpide gisa, lurraldearen, baliabide naturalen eta berezitasunen bidez produktuei eta zerbitzuei balioa eransteko bereizketa-estrategia gisa, gastronomiak turismoan duen zeregina, berrikuntzaren bidez balioa sortuz, gastronomiaren garapena formazioaren, ikerketaren eta berrikuntzaren bidez, eta azkenik, sukaldaritza-eskolen zeregina aztertu zen, Euskadiko kultura gastronomikoko profesionalen, preskriptoreen eta transmisoreen sortzaile diren aldetik.

Euskal sukaldari ospetsu askok hartu zuen parte: Luis Andoni Aduriz, Luis Plágaro, Daniel García, Jose Miguel Olazabalaga,GorkaTxapartegi…

“Naturaren kontserbazio kulturala”Europako ingurune naturala tokiko nekazarien erkidegoen eta inguruaren arteko interakzio historikoaren ondorioa da, eta horrek kulturaren eta naturaren arteko onarpena ekarri zuen, paisaian islatzen dena. Ikastaro horretan paisaiaren eraikuntza bizi horren atzean dauden prozesuak aztertu ziren, bai eta XX. mendearen garapen-unerik gorenetan oreka zergatik apurtu zen eta inoiz hautsi behar ez ziren loturak berregitea ahalbidetuko duten politika berriak eraikitzeko oinarriak ere.

“Jatorria eta kalitatea ardoaren merkatu globalizatuan bereizteko estrategia gisa”Gero eta globalizatuago eta estandarizatuago dagoen mundu honetan, lehentasunezkoa da bertako ardoen tipikotasuna eta kalitateari eutsi nahi dioten ardo-eremuei balioa eranstea. Hori dela eta, ikastaro honetan Arabako Errioxarenegungoegoerariburuzeztabaidatuzen:besteardo-eremu batzuetatik nola bereizi eta nola erantsi balioa bertako ardoei; inguruaren eta mahastien ezaugarri naturalak berebizikoak baitira ardoari nortasuna eta kalitatea emateko.

Oinarrizko maila 34 1.323

2015 Ikastaroak

95

EAE

Bertaratutakoak

3.524

Mailakualifikatua 6

37Oinarrizko berritzea

127

1.516

Zubiaoinarrizkoa-kualifikatua 15

3Berritzekualifikatua

501

57

36 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 37

4.1Markenestrategienbirdefinizioa

Horrela, bermedun marketako produktuen Ziurtapen eta Kontrol zereginaz gain, 2015ean marken estrategiak eta horienezarpenabirdefinitzekolanarekinjarraitugenuen;markak babesten dituzten tresnak garatzea, eta hainbat produkturi buruzko gogoeta-prozesuan aurrera egitea: okela, sagardoa...

4.2 Kanal askotako estrategia

Bertako eta Euskadiko elikagaien industriako produktuentzat “kanal askotako estrategia”ren alde egin du apustu HAZIk. Gure kontsumitzaileak hainbat kanaletan segmentatzean eta aldi berean ekitean datza. Egungo bezeroak asetzea da helburua, eta aldi berean, gure produktuak eta gure marka bezero izan litezkeengana hurbiltzea. Bezeroarengandik ikasi duguna daukagu oinarri; horri esker, merkatua segmentatu eta kontsumitzaile motak bereizi ahal izan ditugu, eta segmentu bakoitzarengana modu berezian hurbildu gara, haien lengoaia erabiliz eta haien kezkei erantzunez. Horrela, gure jarduera honako kanal hauetan bideratudugu: Banaketa handia, ohiko merkataritza, HORECA kanala, eskoletako jantokiak, zuzenekokontsumoaetaustiategian bertan egindako salmenta (agroturismoko establezimenduak...), eta 4. eta 5. gamako proiektuak eta Laugarren Kanala bultzatu eta lagundu ditugu.

4.3 Produktuak ezagutarazteko ekintzak

Eusko Labeldun produktuak sustatzeko, HAZI dastaketak egitearen aldekoa da, eta horien artean nabarmentzekoak dira Behiki errea, Euskal Baserriko oilaskoa, Hegaluzea eta Baserriko Txerria. Dastaketahorietako askotan Euskadiko kalitateko beste produktu batzuk ere eskaintzen dira. 2015ean, guztira, horrelako 168 ekitaldi antolatu ziren.

Gainera, kolaborazioen bitartez bestelako erakundeei ere laguntzen zaie eta HAZIk produktua, otzarak eta abar ematen ditu. 2015 urtean, halako 85 lankidetza egin ziren; azpimarragarrienak Olioaren Jaia, BasqueFest, Zegama-Aizkorri maratoia, Saborea Getxo, LekeitiokoEuskal Zinema...

2011 urtean Dastaketa Programa jarri zen abianproduktuak sustatzeko tresna gisa, eta Euskadiko jatorria izanik kalitateko adierazgarriak dituztennekazaritzako produktuen ekoizpenari eta elaborazioari

buruzko ezagutza bultzatzeko. HAZIk aktiboki parte hartzen du Euskadiko ardoen dastaketa iruzkinduen sustapenean, ardoaren kultura bultzatzeko eta gaiarekin interesa eta sentiberatasun berezia duten ikus-entzuleekArabakoErrioxakoardoaetatxakolinaaintzathartzeko. Dastaketa horiek, gainera, HAZIk bultzatzen dituen nekazaritzako bestelako produktu batzuekin konbina daitezke: Idiazabal gazta, Eusko Labeldun Oliba OlioBirjinaEstraedoEuskoLabeldunSagardonaturala.2015ean zehar 21 dastaketa egin ziren, eta 577 lagunek hartu zuten parte.

4.4 Publizitate-ekintzak

Euskadiko kalitateko produktuak, bereziki Eusko Labeldun elikagaiak eta edariak, balioesteko, 2015ean hainbat publizitate eta sustapen ekintza egin ziren: Eusko Labeldun Hegaluzea sustatzeko publizitate-kanpaina, spotak eta bi irrati-betegarri emititu ziren komunikabide guztietan Euskadiko kalitate ziurtatuko produktuak balioesteko, eta bereziki, Eusko Label markak babesturiko produktuak; El Correo taldean sustapen-kanpaina berezia egin zen (sukaldeko sei esku-trapuren bilduma eta produktuen sustapenerako informazio-orriak) bertako produktuak, eta bereziki Eusko Label marka balioesteko.

4.5 Merkatura orientatzeko ekintzak

Produktuen balioa handitzeko HAZIren beste lan-eremuetako bat da ekoizleen eta operadoreen egituraketa eta merkaturako orientazioa ahalbidetzen duten ekintzak egitea.

Nekazaritzako elikagaien merkaturatzea bultzatzeko

eta merkatu-hodi berriak bilatzeko gure mugetatik harago, 2015ean Bybasque ekimena jarri zen abian, proiektuaitzindariada:Bybasquegisaidentifikatunahidutenetakalitatea eta bikaintasuna adierazko zigilu bakar honen bidez, nazioarten euskal nortasunari ikusgarritasun handiagoa emateko prest dauden euskal jatetxeendefinizioan,homologazioanetaziurtapeneandatza.

Erronka da ByBasque marka sortzea, bertako erabileraren eta ohituren bidez, erabiltzaileak euskal herritarron bizimoduaetakulturaidentifikatzeriketaezagutzerikizandezan. Ekimen honen ardatza gastronomia da, lurraldeari atxikirikokulturagastronomikoaabiapuntuhartuta.

4 ERRONKA: Merkaturatzea eta merkaturako orientazioa bultzatzea. Merkaturatzeko bideetarako estrategia zehatzak definitzea, elika-kate osoa hartzen ahalegintzeko eta, horrela, gure produktuei balioa eransteko

HAZI Fundazioaren erronka garrantzitsuenetako bat da laguntza eskaintzea nekazaritzako elikagaien merkaturako orientazioan eta merkaturatzean. 2015ean zehar hainbat publizitate eta sustapen-ekintza egin dira, bai ziurtapena duten produktuei buruzkoak bai jatorriaEAEndutenedogurelurraldeankokatutadaudenenpresetan eraldatzen diren produktuei buruzkoak.

Aurreko ekitaldietan bezala, produktuen Kontrola eta Ziurtapena egiten jarraitu dugu, marka ofizialakdaramatzaten produktuen kalitatea eta jatorriabermatzeko; eta produktu horien aldeko ekintzak ere egin dira kontsumitzailea jakinaren gainean egondadin, eta ziurtapenaren benetakotasuna egiazta

dezan (“ez diezazutela ziririk sar” kanpaina...) EAEko produktuak ezagutzeko eta kontsumitzea bultzatzeko ekintzakereeginziren,sustapenkanpainak(antxoarena,hegaluzearena, okelarena...) ekitaldiak, dastaketak eta lankidetzak, kasu.

Horren ildotik, egindako ekintzak antolatzeko eta kontratatzeko inbertitutako aurrekontuaz gain, HAZIko langileek 35.000 ordu eman zituzten nekazaritzako produktuen definizioarekin, merkaturatzearekin eta merkaturako orientazioarekin zerikusia duten ekintzak etaproiektuakgaratzen,produktuhoriekbalioesteaxedeizanik. Ordu-dedikazio hori, guztira, 2,5 milioi eurokoa izan zen.

38 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 39

5 ERRONKA: Baldintzak eta tresnak bultzatzea herrialdeko lehengai ekoizpenarekin konprometiturik dagoen nekazaritzako elikagaien industria sortzeko

EAEko nekazaritzako elikagaien enpresen alde egitea da gure apustuetako bat, eta nekazaritzako produktuak merkatu interesgarrienetan –estatuan nahiz nazioartean– saltzeko eta sustatzeko laguntza ematean gauzatzen da. Horrela, HAZIk gure enpresak babesten ditu Europan egiten diren nekazaritzako elikagaien azoka garrantzitsuenetan egon daitezen (PROWEIN, SHIRA, GOURMETS, MILAN...) eta EAEn merkataritza-misioak eta ekitaldiak antolatzen ditu kanpoko merkatuetan eragina izango dutenak (WINE VISION, “Best of Best Sariak”, Sukaldaritzako Nobel saria...).

Estrategia horren baitan, lankidetza-hitzarmenak sinatu ditugu hainbat erakunderekin kongresu gastronomikoak eta jardunaldi profesionalak antolatzeko eta turismoenologikoa eta gastronomikoa bultzatzeko ekintzak antolatzeko. Formazio-eskaintza zabala ere egin da, hartzaile nagusia EAEko nekazaritzako enpresei loturiko langileak izanik, Nekazaritzako Elikagaien IndustriarakoPlanEstrategikoandefiniturikoarijarraikiz;eta EHUko Udako Ikastaroetan ere parte hartu izan dugu gastronomiarekin eta ardogintzarekin zerikusia duten formazio-ekintzak eginez.

Ekintza eta lankidetza horiek gauzatzeko, HAZIk 1.500.000,00 € inguruko aurrekontua izan du.

5.1 Azokak, merkataritzako misioak eta kanpoko ekitaldiak

Azoken, merkataritzako misioen eta kanpoko ekitaldien atalean, HAZIk euskal enpresen alde eta nekazaritzako produktuak estatuko nahiz nazioarteko merkatuetan saltzeko eta sustatzeko egindakoa azpimarratu behar da. 2015ean zehar egindako ekintzetatik honako hauek azpimarratu nahi ditugu:

Tokiko, estatuko eta nazioarteko azokak

� Azken kontsumitzaileari nahiz profesionalei zuzenduriko azoken antolakuntza eta parte-hartzearen kudeaketa:

� DONOSTIA GASTRONOMIKA Donostia Gastronomika Kongresuaren baitan euskal nekazaritzako elikagaien enpresen presentzia antolatu zen, maila handiko gastronomiaren munduko erreferentzia gisa.

� Azoken antolakuntza euskal elikagaien enpresei negozioa bilatzen laguntzeko, nazio mailan nahiz nazioartekoan. Hori guztiak babes beraren pean: Euskadi-Basque Country:

� SIRHA 2015 AZOKA. LYON • Urtarrilaren 24-28 Bi urtero egiten den azoka, balio erantsia duten produktu gourmet eta gama altuko elikagaiei buruzkoa. 12 enpresarekin parte hartu genuen.

� PROWEIN 2015 AZOKA. DÜSSELDORF Martxoaren 15-17. Ardogintza industriako enpresei zuzenduriko nazioarteko azoka da. 28 upategik hartu zuten parte.

� SALÓN GOURMET 2015 AZOKA. MADRIL Apirilaren 13-16. Madrilen egiten den azoka, nazioarteko izaera du eta Gourmet edari eta elikagaiei zuzendurikoa da. Nekazaritzako elikagaien sektoreko eta arrantza sektoreko 45 enpresa bertaratu ziren.

Euskal produktuen sustapena nazioarteko merkatuetan

� Euskadiko nekazaritzako elikagaien eta arrantzako produktuak nazioarteko merkatuetan sustatzeko laguntza eta antolamendua:

� SUSTAPENA LONDRESEN: Londresen egiten den Speciality & Fine Food Fair azokan, euskal gastronomiaren eta produktuen sustapena antolatzeko laguntza.

� SUSTAPENA MILANEN: Hainbat sustapen-ekintza egin ziren Lombardiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko hitzarmenaren baitan.

� SUSTAPENA MEXIKOKO MERKATUAN: Hainbat dastaketa, show cooking antolatzekoeta kontserben sektorerako eta Mexiko D.F.koardogintza sektorerako merkataritza-agenda antolatzeko laguntza

4.6 Merkaturatzeko bideak dinamizatzeko eta sustatzeko ekintzak

Merkaturatzea ahalbidetzeko, produktuaren eta kanalaren arteko erlazioa hobetzeko, 2015ean hainbat ekintza egin ziren euskal nekazaritzako produktuak hainbat merkatu-bidetatik dinamizatzeko eta sustatzeko.

Besteak beste, azpimarratzekoak dira azalera handietako salmentak sustatzeko egindako ekintzak: produktu anitzeko14azoka,Euskadikokalitateziurtatuofizialekoproduktuen multzoko salmentarekin; 185 dastaketa, Showcookinga,txikienentzakoekintzak,dastaketak...

Madrilgo Goyako El Corte Inglesen, Espainiako garrantzitsuenetakoa izanik, hainbat ekintza egin ziren: Euskadiko produktuen erakusketa eta multzokako salmenta, erakusgai zeuden produktuen dastaketak, tailerrak/showcookingeuskalproduktuensustapenerako... Gainera, kafetegian pintxo-karta batdiseinatu zuten supermerkatuan bertan salgai zeuden produktuekin.

Horeca kanaleko sustapena Hoteletan hainbat ekintza egin dira Euskadiko kalitateko nekazaritzako produktuak sustatzeko:

2015ko Aste Santua: Bilbo eta Donostiako zenbait hoteletan gosari erako sustapen-ekintzak egin ziren, bi helbururekin: alde batetik, hoteleko erabiltzaileei (azken kontsumitzailea) Euskadiko produktuak ezagutaraztea eta bestetik, Euskadiko kalitateko produktuak hotel horietan sartzen ahalegintzea (publiko profesionala). Bilboko hoteletako sustapena BasqueFest proiektuaren barruan zegoen. 7 hotel Donostian eta 6 hotel Bilbon.

Bilboko Aste Nagusia:Unean uneko produktuen dastaketa, bertako produktuekin hotelerakodetailetxikiakegiteabezeroentzat,jatetxeanbertan sustapen-ekintzak (ardo-karta, jakiak euskalproduktuekin prestatzea...).

Donostia Gastronomika kongresua:Donostia Gastronomika kongresuarekin bat, eta azoka horretan parte hartzen duen publiko profesionalarengana iristeko xedearekin, Donostiako lau hoteletan egin zengosarien ekintza.

Gourmets Azoka: Gourmets azoka egiten den egunetan Madrilgo hoteletan profesional asko biltzen direla baliatuz, euskal enpresek bertanpartehartzenzutelajakinaraztekoetaproduktuakhoteletan sartzeko, proba pilotu bat egin zen Madrilgo 3 hoteletan, gosarien ekintzaren bidez euskal produktuak txertatuta.

40 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 41

6 ERRONKA: Landa eta itsasertza sustatzea, azpiegiturak eta oinarrizko zerbitzuak emanez (eten digitala eta garraio publikoa) eta landa-eremuen garapen integrala sustatzea, bereziki biztanlegabetzeko arriskuan daudenak

Landa-eremuaren eta itsasertzaren sustapenari loturiko zeregina estrategikoa da Eusko Jaurlaritzaren Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako sailburuordetzarentzat eta, ondorioz, HAZIrentzat. Antolamenduari dagokionez aurrekontuhandiaduenarren,jarduera-ildohorrekgizabaliabide asko eskatzen ditu Euskadi osoan dauden eskualdeetako erakundeekin lankidetzan jardutekotaldeetan, bereziki Landa Garapenerako Elkarteetan eta Kofradietan, zeinekin lanerako espazio komunak partekatzen diren Tokiko Ekintzarako taldeetan, bai Landa-eremuari (GALP) bai Arrantzari (GALP, oraindik sortze-bidean dago) dagozkienetan.

6.1 Landa Garapenerako Programa (LGP)

Programazio-aldi berriaren barruan eta Sailburuordetzaren Landa Garapeneko programaren baitan, 2015ean, laguntza eskaini zaio Gobernuari Landa Garapeneko politikak eta ereduak garatzen eta haien plangintza egiteko, bereziki bi lan-ildo garrantzitsutan:

� Euskadiko LGP 2014-2020 diseinatzeko eta hedatzeko parte-hartze aktiboa, hain zuzen, gazteak sektoreari atxikitzeko neurriei (6.1 neurria) eta Euskadiko landa-izaeraren mapa berria definitzen.

� Eskualdeko Landa Eremurako Programen koordinazioa eta lanketa 2015-2020, Euskadiko 18 eskualdeetan lehenengo sektore produktiboa eta landa-eremu bizia sustatzeko tresnak, Landa eta Itsasertz Garapeneko eta Europar Politiken zuzendaritzekin eta Landa Garapeneko Elkarteekin batera (LGE). LGP berri horiei helburu batekin ekingo zaie: eskualde bakoitzean landa-eremuaren alde lanean diharduten erakundeen, administrazioen eta eragileentzat lanerako oinarri izatea, eta inplikaturik dauden eragile guztien parte-hartzearekin egin da. 2015ean zehar, parte-hartzeko prozesu bati ekin zitzaion: guztira, 42 tailer egin ziren eta banakako 35 elkarrizketa baino gehiago, eta horrek 640 eragileren parte-hartzea ekarri zuen, LGEetako, Eusko Jaurlaritzako eta HAZIko langile teknikoez gain. Eskualdeetako LGPak plangintza estrategikorako etakudeaketajasangarrirakotresnadira,2015-2020aldirako, multifuntzionaltasuna eta lurralde oreka zaintzeko sortu zen Euskadiko Landa Garapenerako 10/1998 Legea du iturburu.

5.2 Administrazioen, sektoreen eta enpresen arteko ekintzak

2015ean, administrazioen, sektorearen eta enpresen artean hainbat ekintza bateratu egin ziren merkaturatzea laguntzeko:

ArabakoErrioxakoardoenirudiariburuzkoezagutzaetahaien garrantzia handitzeko eta nazioarteko zein nazio barruko merkatutako presentzia bultzatzeko, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako Sailburuordetzak, HAZIrekin lankidetzan, ARDO KOLOREAK kanpaina abiarazi zuen, ardoaren munduaren zaleei eta bertako profesionalei zuzendua.

Arabako Errioxa Ardo Koloreak Basque Wine Arabako Errioxako upategietatikoardoek Bilbora egiten duten bidaia da. Ekainaren 18an eta 20an ekintza nagusiak egin ziren: alde batetik, formazio eta networkingerako jardunaldiprofesionalak eta, bestetik,

upategiek produkturik onenak herritarrengana hurbiltzeko erakusketarakoespaziobat.ProgramahorrenxedeaizanzenArabakoErrioxakoherrietaupategiak,lurraldehorrenberezitasunak, paisaia eta koloreak ezagutaraztea.

Gainera, ekain eta azaro artean, “Wine Dastatu” egin zen atxikiriko lokaletan, zuzenduriko dastaketen bidez,ArabakoErrioxakoardoezahaliketagehiengozatzeko.

2015eko abenduaren 9tik 11ra, Wine Vision egin zen Bilbon, ardoaren inguruan munduan egiten den ekitaldirik garrantzitsuena. Wine Vision-en lehenengo bi edizioak Londresen egin ziren, baina antolatzaileek erakargarriago bihurtu nahi zuten eta ekitaldia euren lurraldean antolatzeko aukera zabaldu zieten munduko ardo-eskualde garrantzitsuenei.

5.3 Euskadi-Lombardia hitzarmena

HitzarmenhonenxedeadaLombardiarenetaEuskadirenartean komunikaziorako bide bat zabaltzea, bi lurraldeak hurbilduetahainbatarlotanelkarlaneanjarduteko;halanola, nekazaritzako elikagaien kalitatea eta jatorria,lankidetza eta ezagutza trukatzeko sareetan parte hartzea eta (REGAL) Gastronomia eta Elikadurarako Eskualdeen Sarea.

Euskadi eta Lombardia nazioartean ospea duten bi eskualde gastronomiko dira, gizarte ekintzaile eta

berritzaileak dituzte, non formazioa eta enpresako balioetako praktika kulturaren parte diren. Hori dela eta, gastronomia eta elikadura arloan aitzindari diren eskualde-sarea osatu nahi da, honako printzipioetan oinarrituta, gaiari buruzko ikuspegia partekatzeko:

� Ikuspegi holistikoa

� Tokiko kulturan eta tradizioan sustraituta egotea, baina etorkizunera begira, testuinguru aldaketak aurreikusiz eta haietara egokituz.

� Formazioaren, ekintzailetzaren eta berrikuntzaren kulturan inplikazio handia izatea, balio propioetan oinarrituriko bultzada emateko

5.4 Informazio eta gaikuntza-ekintzak

Nekazaritzako elikagaien sektorea garatzeko eta industria indartsua eta bertako lehengaien ekoizpenarekin konprometitua izan dadin lortzeko HAZIk bultzatzen duen beste zerbitzu bat gure industriari buruzko informazio eta gaikuntza-ekintzak dira.

Enplegurako prestakuntza

Beste alde batetik, HAZIk sei hilabetero antolatzen duen Enplegurako Prestakuntzako jarduera-egitarauarenbarruan, nekazaritzako elikagaien enpresekin lankidetzan eta elikaduraren Klusterrarekin berarekin antolatutako hainbat ikastaro eskaintzen dira kudeaketa (ekonomikoa, finantzakoa eta teknikoa), produktuen trazagarritasuna,kalitatea, merkaturatzea eta beste merkatu batzuetara irekitzea… hobetzeko, Euskal Nekazaritzako Elikagaien Industriarako Lehiakortasun Planeanjasotakohobetzekoalderdiak garatzeko.

58 ikastaro eskaini dira, guztira, 875 prestakuntza-ordu.

2015ean azpimarratzeko formazio-ekintzetako bat “Okela-industriako behargin izateko ikastaro tinkoa” izan zen, 290 ordukoa, eta 14 ikaslek parte hartu zuten. Saenz Horecarekin lankidetzan antolatutako formazio-ekintza hori Lanbidekfinantzatuzuen.Laneanjardutekohigienea,produktuaren kalitatea zaintzea eta osasun-bermeak mantentzea funtsezkoa duten harategiko lanak bere gain hartzeko ezaugarriak izanik langabe zeuden pertsonei zuzenduriko ikastaroa izan zen. Ikastaroa amaitzean, partaideetako 9 lanerako kontratatu zituzten.

42 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 43

6.2 Gizarte-dinamizazioa

Eskualdeetako LGPen hedapenean laguntzeko, hainbat dinamizazio-zerbitzu eskaintzen ditu HAZIk, proiektu estrategiko eta/edo eragileen garapenerako laguntza, azterketak egitea…

� Hain zuzen, eta gizarte-dinamizazioa laguntzeko, “Berpiztu Programa”rekin dihardu urte batzuetatik hona, aurretik definituriko lurralde jakin batzuetanaplikatzen den landa-gunean animatzeko eta dinamizatzeko ekimena, tokiko biztanleria aktibatzea eta Garapenerako Dinamika Autonomoa sortzeko partaide bihurtzea xede dituena. 2015ean, Iruraiz-Gaunan (Araba) eta Idiazabalgo (Gipuzkoa) Urtsuaran auzoan hasitako programak amaitu ziren.

� Gizarte-dinamizazioa ahalbidetzeko beste lan-ildo bat EAEko itsasertzeko eta landa-eremuetako emakumeen kolektiboei laguntzea da. HAZIk urteak daramatza Arrantza Sektoreko Emakumeen Elkarteentzat idazkaritza teknikoko lanak egiten. Bereziki, egiten duten lana nabarmenaraztera bideratzen dira zereginak (lanbide-ziurtapenak, formazioa...),eurenlanbideakeragindakogaixotasunak,koefizientemurriztaileakaplikatzekoaukera,kotizazioahobetzea eta arrantza-sektoreko hainbat egituratan emakumea sartzea. Lanaren beste ardatz bat da hainbat saretan sartu eta parte har dezaten, eta Europan nahiz estatuan antzeko beste erakunde batzuekin sarean lan egitea. Bai eta laguntzak tramitatzeko laguntza ere. Landa eremuan, HAZIk Euskadiko Landa Eremuko Emakumeen Batzordearen idazkaritza teknikoko lana egiten du, bai eta urriaren 15eko, Landa Eremuko EmakumeenNazioartekoEgunajardunaldiaantolatzeneta gauzatzen ere. 2015ean, egun hori Markina-Xemeinen ospatu zen “Etorkizuna eraikitzen jarraitzen dugu” lelopean; EAEko hainbat eskualdetako 200 emakume inguru elkartu ziren.

6.3 Lankidetza-hitzarmenak

2015ean zehar honako Lankidetza Hitzarmen hauek sinatu ziren, eskualdeetako proiektu eragileak garatzeko:

� Kanpezuko Udala, Basquetour eta HAZI Fundazioaren arteko hitzarmena “Camper” proiektu-pilotua ezartzeko eta sustatzeko, aipatutako hitzarmen horren xedea da proiektuarekiko inplikazioa etalaguntza bateratua egituratzea, bai plangintzaren eta gauzatzearen ikuspuntutik, bai horren osteko sustapen eta eskualdeko proiektu gisa birformulatzeko ikuspegitik, Arabako Mendialdea “CAMPER HELMUGA” bihurtzeko”

� HAZI Fundazioaren eta Urkiola LGEren arteko lankidetza-hitzarmena, hitzarmenaren xedeaizanik, landa eta itsasertzaren garapena bultzatzeko,

“URKIOLA BIZIBERRITZEN” proiektua gauzatzeko elkarlana egituratzea. Aipatutako proiektuak inguru horisustatzeaduxede,laulan-ardatzdituenekintza-plan batean oinarrituta: natura, kirola eta kultura; gizarte-eremua; espiritualtasuna eta eraikinen berreskuraketa aurreko eremuei loturiko erabilera emateko.

6.4 Eten digitala murriztea

Landa-inguruaren eta hiriaren arteko eten digitala murrizteko asmoz, landa-eremuarentzako estrategikoak diren proiektuen artean, azpimarratzekoak dira 2015ean zehar, landa-inguruen definiziorako azterketak eta konektibitate mailari eta horri loturiko beharrizanei buruz egindakoak. Eusko Jaurlaritzaren Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun Saila gidatutako proiektua da, eta horren garapenean lagundu dute HAZIk eta SPRIk.

7 ERRONKA: Mendialdeko eremuen ekoizpena hobetzea eta bereziki mendialdeko eremuetan nekazaritza eta abeltzaintza uztea saihestea

Mendialdeari dagokionez, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako sailburuordetza jakitun da bertan nekazaritzako etaabeltzaintzako jarduereieusteaberezikigarrantzitsuadela; hortaz, HAZIri eskatu dio inguru horien garapen-aukerakaztertzekoetaidentifikatzekoahaleginbereziaegin dezan.

Horren ildotik, larreak mantentzeko, habitatak kontserbatzeko, basoko suteak prebenitzeko eta abarrerako proiektuak bilatzeko eta garatzeko apustua egin da. Halaber, Europako foro eta sareetan ere parte hartu da helburu berarekin, proiektuak eta informazioa trukatzeko (EUROMONTANA, Landa izaeraren gaineko mugimendua…)

Azken urteetan, mendialdeko inguruen kudeaketa aktiboariekiteaxededutenhainbatproiektutanpartehartu du HAZIk. Inguru horiek Euskadiko paisaiarik adierazgarrienetako batzuk dira, eta biodibertsitate handia dute eta zerbitzu ugari eskaintzen dizkiote gizarteari. Hala ere, espazio horiek itxuratu dituenjarduera ekonomikoa gainbeheran dago, abeltzaintzabereziki. Mendiko larretan artzaintzari utzi izanak edo abereak maneiatzeko moduen aldaketak arriskuan jartzen ditu inguru horren mantentzea etakontserbazioa. Eremu horretan egindako lanen artean, azpimarratzekoak:

7.1 Mendialdeko larreen kudeaketa

� Jaizkibelgo larreen plana eta Aiako Harriko larreen plana: Gipuzkoako Foru Aldundiarentzat egindako proiektuak, non bateratu egiten dituzten Natura 2000 bi tokitako kontserbazio eskakizunak eta abeltzaintzaren sustapena eta antolamendua.

� INIAren ekintza osagarria, “Penintsula iparraldeko mendialdeko larreen kudeaketa jasangarrirako I+G+Bren ondoriozko emaitzen eta ezagutzen diziplina askotako integrazioa”, zeinetan HAZIk eta 5 eskualdetako beste 7 erakundek (nekazaritza-ikerketako zentroak, unibertsitateak, erakundeak...) parte hartu duten. Ekintza hori denboran iraungo duen lantalde bat osatzeko abiapuntu gisa sendotu da (Mendialdeko Larreetako Adituen Taldea) penintsularen iparralde osoko mendialdeko espazioetan komuna den arazoari ekiteko, esperientziak trukatzeko eta lan-oinarri bateratuak finkatzeko.

� LIFE Oreka Mendian hautagaitza: Proiektu handinahia (5 urteko iraupena eta 3,7 milioi euro), 2015eko deialdian aurkeztu zena. HAZI aitzindari izan arren, Neiker, hiru foru aldundiak, Euromontana, Euskal Herriko Laborantza Ganbara eta Akitaniako Espazio Naturalen Kontserbatorioa zituen partaide, eta Euskadiko eta Iparraldeko Natura 2000 sareko mendiko larreak kontserbatzeko estrategia gauzatzea zuen helburu, abeltzaintza mantentzea eta mendiko inguru horiek kudeatzeko Jardunbide Onak bilatzea eta hedatzea oinarri hartuta.

7.2 LIFE+ Proiektuak

LIFE TREMEDAL proiektua 2015ean amaitu zen, helburua behar bezala beteta: Kantauriko erlaitzeko hainbat hezegune berreskuratzea, Galizia, Asturias, Euskadi eta Nafarroako bazkideen laguntzarekin. Hezegune kontinentalak dira, hala nola, eremu zingiratsuak (padurak eta zohikaztegiak), aintzirak eta urmaelak, guztiak ere interes ekologiko handikoak. Hasierako aurrekontuaren (2,8 milioi euro) % 95 inbertitu da, eta horietatik ia milioi bateuroEuskadikojardueretanerabilizen:Arreo-CaicedoYusoko aintzira, Jaizkibel eta Usabelartza.

LIFE TREMEDAL: Arreo-Caicedo Yusoko aintzira

44 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 45

7.4 Sareetako lankidetza

HAZIk lan handia egiten du Sareetako lankidetzan eta beste erakunde batzuekin parte hartzen, gure mendialdearen egoera hobetzen lagunduko duten esperientziak eta ekimenak trukatzeko helburuarekin.

Ildo horretan, HAZI partaide duen foro garrantzitsuenetako bat EUROMONTANA da; erakundearen presidentetza du HAZIk 2012az geroztik. Hortik dator erakundearen ekintzetan zeregin protagonista izatea.

Lobby gisa, hainbat ekintza egin dira Europako Parlamentuan eta Batzordean. Bereziki nabarmengarriak dira Landa-inguru, Mendialde eta Urrutiko inguruen gaineko Taldeartekoan egindako lana eta Nekazaritza eta Eskualde Politiken batzordeetan izandako lankidetza. Esparruhorietanhainbattxostenlandudirabandazabalekoazpiegiturak hiri-guneetako baldintza berberetan hedatzea eskatzeko, Landa-izaerari buruzko Liburu Zuria eskatu da, Kohesiotxostena…

Europako Batzordean, nekazaritzako elikagaietarako Mendialdea aipamen balioesgarriaren ezarpenaren segimenduan lan egin da.

Europako proiektuei dagokienez, gaur egun hainbat proiektu daude martxan eta hautagaitzak aurkeztudira hainbat finantzaketa-lineatan. Era berean, AREPO(jatorri-deitura),ERRIN (eskualdeakberrikuntzarenalde)

edo ERIAFF (eskualdeak nekazaritzako eta elikadurako berrikuntzenalde)gisakosareekinlankidetzanjardunizanda, proiektuak bilatzeko gaikako mintegiak antolatzen, etab.

Sareko dinamiken barruan, hainbat jarduera egin dirahonako gai hauekin: informazio trukea, ekitaldietan parte hartzea, etab.

7.5 Agrispin Proiektua

AgriSpin Horizonte 2020 programako Europako proiektu bat da, eta nekazaritzako berrikuntza-prozesuak aztertzea du xede, arreta berezia emanez laguntza-zerbitzuei edo

“innovetion brokers” izenekoen zereginari.

Proiektuaren partzuergoa EBko 13 herrialdetako 15 bazkidek osatzen dute, eta horietako bat HAZI Fundazioa da. HAZIren parte-hartzea Katiluren esparrura mugatzen da, eta Katilu da Euskadiko lehenengo sektorean berrikuntza-broker diharduena. 2015ean, proiektuan aurreikusita zeuden 13etatik, 4 bisita gurutzatu egin dira partzuergoko kideen artean. HAZIk horietako bitan hartu du parte, Herbehereetako hegoaldeko eskualdean eta Flandrian (Belgika).

Azpimarratzekoa da partzuergoak Euskadira egin zuen bisita, 2015eko urriaren 27tik 30era, nekazaritzako gure berrikuntza-sistema balioesteko.

Proiektu horretan eta LIFE Orduten Sostenible proiektuan (oraindik abian dena), TESSA (Toolkit for Ecosystem Service Site-Assesment) teknologia probatu du HAZIk ekosistema-zerbitzuetan proiektuak duen eragina aztertzeko. Ekimen hori oso ondo hartu zuten LIFE programaren arduradunek, eta 2015eko abenduan, Bruselan, LIFE programak antolatutako Workshop: Assessing the impact of projects on ecosystem services at local level (taking the example of LIFE projects) izenekoan aurkezteko animatu zituzten.

2015aren amaieran eman zen amaitutzat LIFE+ Pro-Izki, Europako Batzordeak eta Arabako Foru Aldundiak erdibana finantzaturiko proiektua, HAZI onuradun atxikia izanduena.LIFE+ Pro-Izki proiektuak 1,1 milioi euroko aurrekontua izan du, eta 2011-2015 aldian gauzatu zen. Hautagaitzak proposatu zuen helburu nagusia izan zen, Izkiko hariztiaren baso-plangintza, egiturazko hobekuntza eta epe luzerako kontserbazioa, mota horretako basoetan adierazgarrienetakoa baita Europan.

Tokian tokian eginiko zuzeneko ekintzei dagokienez, basoenkudeaketarakoereduberriaabianjartzeak168ha-ren gaineko mozketa selektiboak eragin ditu, egitura helduagoak eta ekonomikoki errentagarriagoak bilatze aldera, eta okil ertainari mesede egiteko. Gainera, 6,7 ha berregitekosaiakerakegindira.Bostbaltsatxikieraikidira,etabaso-igeljauzkariarietaBechsteinsaguzarrarimesede egitea espero da. Azkenik, basogintza eta

kontserbazioa gai duten lantaldeekin sinergiak sortu eta trukeak egin dira; hiru tailer antolatu dira, LIFE+ proiektuetarako bi bisita eta okilen ekologiari buruzko nazioarteko kongresu bat. Espainiako eta Poloniako LIFE+ bana etorri ziren bisitan.

7.3 Baso-kudeaketako Europako proiektuak

Baso-kudeaketari eta horrek lurraldearen iraunarazpenean duen eraginari dagokionez, 2015ean amaitutzat eman ziren euskal basogintza sektorearentzat interesgarriak ziren Europako hainbat proiektu, baina aurrerantzean, haien emaitzak HAZIrenwebgunearenbidezhedatzenetaeguneratzenjarraitzekoasmoadago.Reinfforce, Woodtech, Forrisk proiektuen eta berriki, Euskadi-Akitania proiektuaren kasua da; Akitaniako CRPFrekin batera egina eta mugaren alde bietako zurarenmobilizaziobateratuaxedezuena.

Gainera, Forest HealthyEuropakoproiektuberriajarridamartxan,Neiker aitzindari duena. LIFE proiektu horren helburuadabasokogaixotasuneiaurretiazhautematea,ebaluatzea eta menderatzea.

Zurgintzako enpresa nagusienekin sortu den lan-esparruarenbaitan,aukerabaliatudahaiekdefiniditzateninteresatzen diren eta HAZIk baso-izaerako Europako proiektuetantxertatukodituenproiektuak.

46 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 47

� “PLENTIS” – ESPIRITU EKINTZAILEAREN SUSTAPENA: Online hezkuntza-plataforma bat garatzea xede duen proiektua (Agropoly), nekazaritza etaabeltzaintzako ikasleei ekintzailetzaren oinarrizko gaitasun eta eskumenak garatzen irakasteko. Ekintzailetzarako gaitasunak nahitaezko elementuak dira Europar Batasuneko kide diren zenbait estatutako lanbide heziketako ikastaroetako ikasketa-planetan. Hala ere, hezkuntza-moduluekin erlazionaturiko edukiak askotarikoak dira. Egoera horren aurrean, nekazaritzako eta abeltzaintzako ikasleei ekintzailetzarako gaitasunak ikasteko premiei egokituriko tresna berritzailea eskaini nahiduPLENTISproiektuak.Tresnahorionlinejolas-plataformabatda,Agropolyizenekoa,jolasarenbidezekintzailetzarako gaitasunak ikasten laguntzeko .

Beste alde batetik, landa-eremuen garapenerako Laguntzen Programen Garapenari dagokionez, laguntzen kudeaketan Eusko Jaurlaritzaren erakunde laguntzailea den aldetik, HAZIk administrazioko tramiteetako batzuk egiten ditu eta urteko deialdietan aurkezten diren proiektuen –erakunde pribatu zein publikoek sustatuak– azterketa eta balorazioa egiten du. Jarduera ekonomikoa eta bizi-kalitatea sustatzeko proiektuetarako laguntzetarako bi deialdiek 9,3 M€-ko aurrekontua izan dute; guztira, 453 proiektu aztertu dira, eta horietatik 251 diruz lagundu dira, orotara, 13 M€-ko inbertsioa EAEko landa-eremuetan.

HAZI bazkide duen GAL MENDINETerako Aholkularitza Teknikoa eta Administratiboa ere egin du HAZIk: 2015eanezdaLEADERdeialdirikegon,etaitxitzatjoda2007-2014 aldirako programazioa 2014ko deialdiarekin. 2015. urtean, Taldearen lan-dinamikarekin jarraitu daaurrekodeialdiakixtekoprozedurakdakartzangainerakojarduera-eremuetan.

� Justifikazioko dokumentazioa jasotzea,kudeatzea eta tramitatzea, aurreko deialdietan onartutako proiektuen osteko ziurtapena egiteko. Guztira, 148 espediente tramitatu dira; 126 espediente 2014ko deialdiari dagozkionak; 12 espediente 2013koak, eta 10 espediente 2012koak. Espediente horien tramitazioarekin itxieginda2007/2013programazioaldia.

� Amaitutako proiektuen eta gauzatzen ari direnen segimendua eta kontrola, alderdi tekniko eta enpresa-alderditik.

Era berean, 2015-2020 programazio-aldirako Tokiko Ekintza Taldeak hautatzeko Eusko Jaurlaritzak egindako Deialdian aurkeztu den Estrategia dokumentua prestatu da, Eskualdeko 2015-2020 LGPn atxikia, eta (FEADER) Landa GarapenerakoNekazaritzako Europako Funtsak kofinantziatua. Estrategia horretan, Eskualdeko Landa Garapenerako Programak eguneratzeko eta berriak definitzeko, EAEko landa-eremuetako eskualdeetan gauzatu

Landa-eremua eta itsasertza dinamizatzeko Eusko Jaurlaritzaren tresna da HAZI, eta zeregin hori, dinamizazio eta eskualdeko garapenerako bestelako erakunde batzuekin lankidetzan betetzen du: udalak, Garapen Agentziak eta, batez ere, Landa Garapeneko Elkarteak.

2015ean zehar, hainbat ekintzak eta erronka honekin lotutako pertsonen lanak, guztira, milioi eurotik gorako dedikazio osoa eragin dute.

Landa-eremuan eta itsasertzean jarduera ekonomikoaeta enplegua sustatzeko erronka betetzeko, HAZIk ekintzailetza eta barne-ekintzailetza programak garatzenditulanda-eremuankokatuedobertanjardueraekonomikoak garatu nahi dituzten pertsonentzat. 2015eko laburpen gisa, azpimarratu nahi dugu HAZIk hiru ildo estrategikoren inguruanardaztudituelabere jarduerak:ekintzailetzaren dinamizazioa, ekintzaile berrientzako laguntza eta enpresen eta elkarteentzako laguntza, bai jarduera finkatzeko bai ekimen berriak abian jartzeko.Lan-esparru horretan, honako programa eta jarduerahauek gauzatu ditugu:

� “GEROA Programa”, ekintzailetzari loturiko ekimenak laguntzeko:

� Landa-eremuan: GEROA programaren baitan, 2015ean zehar, guztira, 39 ekintzaileri eman die aholkularitza (8 sektoreari loturikoak eta beste 31 landa-eremuarekin loturikoak baina ez sektorearekin).

� Itsasertzari dagokionez, 4 proiekturi eman zaie laguntza, eta arrantza-ontziak erosteko finantza-aholkularitza eskaini da, elkarrenganako bermedun sozietateekin aurkeztekobeharrezkotxostenteknikoakeginez.

� “GAZTENEK Programa”: 299 lagunekjasodutelaguntzanekazari gazteentzako laguntza-programa honen babesean, bai monitorizazio fasean bai tutorizazio fasean.

� “LANDA-EREMUKO OSTEGUN EKINTZAILEAK 2015”. Banakako aholkularitzaren osagarri, “Landa-eremuko ostegun ekintzaileak”, ekintzailetza dinamizatzeko programajarridaabian,honakohelburunagusihauekin:

� Euskal landa-eremuan ekintzailetza eta ekintzaileenartekokonexioasustatzea.

� Pertsona ekintzaileak identifikaturiko eta/edo eskaturiko gaietan eta alderdietan prestatzea.

� Landa-inguruetan garatu diren esperientziak ezagutaraztea eta ekintzailetza-prozesuaren zailtasunak, erronkak eta ilusioa partekatzea.

� “SASKIA” sareari laguntza: Bizkaiko landa-eremuko emakume ekintzaileak animatzeko eta laguntzeko lana, sinergiak bilatzeko eta sare bat sortzeko. Sareari hainbat urtez taldeko dinamiketan lagundu ondoren, aipatu behar dugu, aurten, urrats garrantzitsua egin dela SASKIA elkartearen eratze ofizialarekin:Emakumearekin eta Bizkaiko landa-eremuarekin konprometiturik dauden hainbat eremu eta sektoreetako emakume enpresari eta ekintzaileen elkartea. Elkarte horretan 20 emakume enpresarik parte hartzen dute 17 proiektu desberdinetan.

� “NEGOZIO-EREDUETAKO BERRIKUNTZAK”: 2 jardunaldi landa-eremuko eta nekazaritzakoelikagaien enpresei zuzenduak, negozio-ereduari buruzko gogoeta egin eta aurrera egiteko. 12 enpresak hartu dute parte.

8 ERRONKA: Landa-eremuan eta itsasertzean jarduera ekonomikoa eta enplegua sustatzea, ekintzailetza-tresnak errealitate sozio-ekonomikora egokituz

48 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 49

Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako Sailburuordetzako Elikagaien Kalitate eta Industriako Zuzendaritzak –baso-antolamenduaren eta lehenengo eta bigarren baso-eraldaketako industrien sustapenaren arduraduna izanik– Zuraren Plan Estrategikoaren (PEMA) garapenaren aitzindari izateko eskatuzionHAZIri,harenidazkariteknikojardunez.

2015.urtean zehar, bereziki HAZIren Basogintza-alorretik baina beste arlo batzuen laguntzarekin -Komunikazioa eta Ingurune Naturala, kasu- hainbat ekintza eta proiektu gauzatu dira, sektoreari bera egituratzen eta zura balioesten laguntzeko.

9.1 Egurraren sektorearen Plan Estrategikoa (PEMA) 2015

Basogintzaren eta egurraren sektoreak gogoeta-prozesua izaten jarraitu du, bai barne-antolamenduariburuzkoa bai PEMAren balioari buruzkoa, sektoreak gaur egun dituen beharrizanei erantzuteko. HAZI, PEMAren kudeaketaegokiarenarduradunaizatenjarraitzenduenez,Baskegurrekin harremanetan egon da iraunkorki, eta harreman hori, alderdi teknikotik begiratuta, sinbiotikoa dela esan daiteke.

9.2 Baso-ziurtapenak

2015ean, hainbat ekintza gauzatu ziren esparru horretan:

Baso-kudeaketajasangarria

� Eskualdeetako PEFC baso-ziurtapena Euskadin finkatzea;dagoeneko79.000hektareadaudeziurtatutaeta auditatuta.

� “Plan babesle” edo lurraldeko plan batzuen prestaketa, Euskadin PEFC eskualdeko baso-ziurtapenean, jabetzatxikiakkontuanhartzeaahalbidetzeko.

� Euskadirako FSC ziurtapen-sistema batek eduki beharkolukeenfuntzionamendu-formulakdefinitzea.

� Gestfore programaren egokitzapena, tresna horren bidez egindako planek ziurtapen-sistema biek eskatzen dituzten estandarrak bete ditzaten.

Baso-ziurtapenaren zaintza-katea

� Egurraren baso-esparruan dauden ziurtapen garrantzitsuenak barnean hartuko dituen ziurtapen-sistema bakar baten definizioa: PEFC, FSC, CE markaketa, Bizitza-zikloaren azterketa eta Karbono-urratsa, ziurtapen-arloan dauden sektoreko enpresei zerbitzuaeskainiahalizatekolaneanjarraitugenuen.Horrela, PEFC eta FSC ziurtapena bateragarri bihurtzekometodologiaetaprozedurakdefinituziren.

� PEFC barne-auditoretza egin zen Baskegurrek kudeatzen duen taldeko enpresetan.

9 ERRONKA: Basogintza azpisektore produktibo eta eraldatzailea sustatzea eta koordinatzea

dengogoeta-prozesuareneta lanarenemaitzak jasodira. Estrategiak, era berean, eskualdeetan behar diren laguntza-neurriak ere jaso dira, bai jardueraekonomikoa eta enplegua bultzatzeko neurriak bai bizi-kalitatearekin zerikusia dutenak.

Eta itsasertzari dagokionez, HAZIk laguntza teknikoa eskaini dio Sailari Arrantzarako Idazkaritza Nagusiko lan-taldeetan, FEMP berria gauzatzeko ardatzak eta neurriak zehazten dituen Arrantzarako Plan Operatiboa definitzeko eta datorren 2016-2023 aldirako Arrantzarako Ekintza Taldea abiarazten laguntzeko.

Gainera, landa-eremuan eta itsasertzean jardueraekonomikoa eta enplegua ekintzailetzarako tresnak errealitate sozio-ekonomikora egokituz bultzatzeko erronka gainditzeko, diru-laguntzak ez bestelako finantza-tresnakerabiltzekoaukeraaztertzenarigaraEusko Jaurlaritzak eskatuta. Batzordeak baimena ematen du LGP 2014-2020an, FEADEReko funtsen zati bat maileguak eta abalak emateko erabiltzeko, baina horretarako, identifikatueginbehardagauregungofinantza-merkatuak estaltzen ez duen merkatu-premia.

Ildo horretan, HAZIk lanean dihardu Hazilur, Enpresak Sustatzeko Elkartea, EAEko landa-eremu eta

itsasertzeko enpresei laguntzeko tresna izan dadin. Sozietate pribatua da (bazkideak: HAZI Fundazioa, Euskadiko Nekazaritzako Kooperatiben Federazioa eta Laboral-Kutxa) eta maileguak, partaidetzakomaileguak, Oinarri bidezko berrabalak, diru-laguntzak aurreratzeko abalak eta kapital ekarpenak egiten ditu. Aplikazio-eremua honako hau da: ekoizpen-sektoreko enpresak (nekazaritza, arrantza eta basozaintza), nekazaritzako elikagaien industria eta landa-garapeneko proiektuak. Gaur egun 27 enpresak jasotzen dituzte finantza-eragiketak 6,5 M€-kohasierako zenbatekoarekin; zenbateko horretatik, 2015.urteari1,08M€-kofinantza-eragiketakdagozkio,4 proiektutan.

Lan-ildo horretatik, 2015ean, lehenengo bi Landatopaketak antolatzen lagundu du HAZIk. Landa Garapenerako Zuzendaritzak eta Elankidetzak (Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentzia) bultzaturiko lankidetzarako topaketak, Foro Rural Mundial eta Haziren parte-hartzearekin.

Topaketa horietan, garapenerako lankidetzarako gobernuz kanpoko Euskadiko hainbat erakundek eta lehenengo sektorean eta landa-garapenean diharduten hainbat euskal erakundek informazioa, esperientziak, beharrizanak eta abar trukatzeaz gain, proiektuberriakabianjartzekoaliatuakbiladitzakete.

50 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 51

9.6 EAEn 40 urte edo gehiagoko intsinis pinua mugitzeko programa

2015ean hitzarmena sinatu zen EuskadikoBaso-jabeenkonfederazioarekin hitzarmena sinatu genuen, 40 urte edo gehiagoko intsinis pinu-zur gehiago mugitzeko. Hitzarmen horren ondorioz, 2015eko abenduaren amaiera arte, 155.488 m3 intsinis pinu-zura mugitzea lortu zen.

9.3 Egurraren sektorearen gaikuntza

PEMA 2015en esparruan, basogintzan lanean diharduten langileentzako Ez Arauzko Prestakuntzako ikastaroak antolatzen parte hartu genuen:

� Basoko arrastagailua gidatzeko ikastaroa: 5 lagunek egin zuten ikastaroa

� MotozerrariizatekoEuropakotxartelerakoprestatzaileak prestatzeko ikastaroa ( EFESC): 9 lagunek egin zuten ikastaroa

� MotozerrariizatekoEuropakotxartelalortzekoikastaroa (EFESC): 25 lagunek egin zuten ikastaroa

9.4 Basoko baliabideak helburu energetikoekinaprobetxatzea(Biomasa)

EAEko udalek basoko biomasa erabil dezaten sustatzeko HAZIk eta EEEk duten Hitzarmenaren baitan, aldaketa bat egin da udalentzat erabilgarriagoa izango den formulazio batera egokitzeko, horrela, azkarrago hartu ahal izango dituzte erabakiak. Hitzarmena sinatzen duten tokiko erakundeeiaholkularitzaematenjarraitudugu.

9.5 Egurraren sektoreko enpresen jarduerarilaguntza

Azpimarratzekoa da egurraren sektorean eragiten duten enpresekin lan egiteko sortutako mahaia, non aldizkako bilerak egiten diren abian jarriko diren proiektuakdefinitzeko. Lan horren emaitza gisa, besteak beste, honako ekintza zehatz hauen antolatu ditugu elkarrekin:

� Ligna Azoka (Hannover) sektoreko 30 enpresa bertaratu ziren

� Timber expo Azoka (Birmingham) bi enpresa bertaratu ziren

Azpisektore definituagoetako enpresekin lan-bilerak egin dira (papergintza, aroztegiak...), eta ziurtapenari eta enpresa-antolamenduari buruz lan-dinamika konkretuak gauzatu dira.

9.7 Sektorea sustatzeko kanpaina

Gure Zura kanpaina

2015ean zehar jarraituegin zuen egurraren sekto-rea sustatzeko GURE ZURA kanpainak. Berrikuntza gisa, telebistan ez ezik, irratiz ere emititu zen kanpaina. Tokiko zura sustatzeko ekintzak

Euskal zuraren astea

Lehenengoz, “Euskal zuraren astea” egin zen, azaroan, eta hainbat ekintza egin ziren honako gai hauen inguruan: hezkuntza, basoa, basoko teknikak eta teknologiak, zu-raren industria eta zurezko arkitektura, eta bestelako jardunaldi batzuk ere bai sektoreari buruzko ezagutzatrukatzeko.

Zuraren kudeaketa, egungo egoera eta etorkizuna Tknikak, Albaolak eta Baskegurrek antolatuta, abenduan, Orona Fundazioan egin ziren “Zuraren kudeaketa, egungo egoeraetaetorkizuna”gaizutenjarduerenaldeeginzuenPEMAk.

52 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 53

10 ERRONKA: Landa-eremu eta itsasertzaren eta lehenengo sektore bizi eta lehiakorraren izaera estrategikoa onar dadin lortzea

� Kalitatea Topera Programa hori Euskadiko landa-eremura nahiz neka-zaritzako elikagaien produkziora hurbiltzeko ekimenik garrantzitsuenetakoa da, bai bisitatu diren ustiategi ko-puruagatik bai parte-hartzaile kopuruagatik. Kalitatea Toperaekimenarenbidez,ateirekikojarduerakegitendira kalitateko adierazgarria duten produktuak ezagu-tarazteko eta produktu horien ekoizpen, eraldaketa eta elaborazio-prozesuak ezagutzeko aukera eskaintzen da. Programak bi atal ditu:

� Kalitatea Topera kontsumitzaileak: elikaduraren arloko kontsumitzaileei eta profesionalei zuzendua. 2015ean 27 ibilbide antolatu ziren, guztira 1.048 partaiderekin.

� Kalitatea Topera ikasleak: ikasleei zuzendua. 2014-2015 ikasturtean zehar 75 ibilbide egin dira, eta 2.308 ikaslek hartu dute parte.

10.3Arrantzarilotutakojarduerakzabaltzeko ekintzak

Arrantzako produktuak eta arrantzarekin zerikusia duten jarduerakezagutaraztekoekintzak:

� Era berean, 6 Arrantzale Azoka antolatzen lagundu dugu.

� Arrantza sektorean, itsasoaren erabilera jasangarriabultzatzendutenitsaseremuaketaitsas ekosistemak babesteko proposamenak eztabaidatzeko foroa, Ondarroa 12 milla, sortzen eta dinamizatzen lagundu dugu.

10.4Gurebaserritarrenjardueraezagutarazteko ekintzak

� “Euskal Herriko Arrantza” liburuaren argitalpena � Jaime Izquierdoren “Conservación de la

Naturaleza” liburua Euskadira egokitzea.

Erronka hori gainditzeko, gizartean ezinbestekoak diren eragile sozio-ekonomikoekin eta gastronomiaren alde, lehenengo sektorearen bultzatzaile gisa apustu egiten duten erakunde konprometituekin aliantza estragikoak bilatzen eta lotzen lan egin du HAZIk. Horren ildotik, hainbat lankidetza akordio sinatu ditugu: Basque Culinary Center, Ikastolen Elkartea, Gipuzkoako Ostalarien Elkartea,

“Unesco Gastronomia”, Ardo Araba... eta abarrekin.

Gure produktuak eta haien kanpo-eraginak sustatzen dituzten kirol-ekitaldien alde egiten duten erakundeei ere lagundu diegu: ACT, Egur Sport, Zegama-Aizkorri…

Erronka horrekin lortu nahi da lehenengo sektorea eta landa-eremua eta itsasertza balioestea; alde batetik sektorea/ingurua bera duen garrantzi estrategikoaz eta egitendutenarenbalioazjabearaziz,etabestetik,kanpo-efektu horiek gizarteari helaraziz.

Milioi bat euro inguruko balioko proiektuak antolatu ditu HAZIk, “bi mundu” horien arteko hurbilpena lortu nahian. Gure ustiategietarako bisitak antolatu dira, elikagaien ekoizpena eta eraldaketa eta jarduera horiek egitendituzten pertsonen bizimodua bertatik bertara ezagutzeko; eta beste alde batetik, jarduerak antolatu dira elikagaihoriez beste giro batzuetan gozatzeko aukera emateko (jardunaldiak,azokak,ikastaroak...).

Ardatza lehenengo sektorea eta euskal gastronomiaren arteko lotura izan duten proiektuak bultzatzeko azken urteetan egin den ahalegina azpimarratu behar da. Hainbat jarduera antolatu dira, ikastaroak esaterako,udako ikastaroen baitan, lehenengo sektoreari oso loturik ezdagoenjendearenganairisteko;edogureinguruanosoohikoak ez diren jardunaldi eta jarduerak antolatzekoaukera kudeatu da, adibidez, “WorldCheeseAwards”.

10.1 NIREA

2015ean zehar, sentsibilizazioa atalean, hainbat ekimen gauzatu dira Euskadiko zenbait kolektibori zuzenduak, Euskadin lehenengo sektoreak eta landa-inguruak eta itsasertzak duten garrantziaz jabetzeko. Proiektuenartean NIREA azpimarratu behar da, Lehenengo Sektorearen Sustapena eta Landa eta Itsasertzaren Biziberritzea azken helburu dituen programa da, eta Euskadiko lehenengo sektorea eta landa eta itsasertzeko ingurunea osatzen duten pertsonak ditu protagonista. Proiektu horren baitan, 2015ean www.nirea.eus plataformarako edukiak egituratzen eta horri zabalkundea ematen bildu da lanik gehiena, hasieran, sektoreko publikoari begira.

10.2 Ikasleei zuzenduriko ekintzak

Nekazaritzako eta abeltzaintzako sektoreak egiten duenaren berri eta bertakoen esperientzien berri ikasleei emateko ekintzak:

� Nekazariak Eskolara 2015eko lehenengo seihilekoan, “NEKAZARIAK ESKO-LARA” programaren lehenengo atala gauzatu da, 2014-2015 ikasturterako aurreikusita zegoena. Guztira, 50 tailer egin dira 22 ikastetxetan, eta 1.100 ikaslek hartu dute parte. Programa horrek helburu bikoitza du: sekto-reari kontzientzia hartzen laguntzea multifuntzionalta-sun sortzaile dela eta lehenengo sektorearen errealita-tea gazteei helaraztea; protagonista nekazariak izanik, euren eguneroko lanaren eta euren zereginen garran-tziaren berri emanez.

Bestelakojarduerakereegitenjarraitudugugizarteajabedadin Inguruak eta Sektoreak ondasun publikoak eta kanpo-efektu positiboak sortzeko duen garrantziaz.

54 Txostena2015•2015ekolaburpena:erronkaestrategikoak Saretuz hazi 55