Chuyn gi Ngy nay, hot ng kinh doanh ca cc DN khng cn b gii hn trong phm vi tng quc gia ring l m c m rng trn ton th gii. C th khng nh xu th chung ca thi i chng ta ang sng l ton cu ha, hi nhp kinh t quc t. Trong xu th ny, xut hin nhiu cc cng ty, tp on a quc gia vi nhng tham vng chim lnh th trng, m rng th phn, nhm thc hin mc tiu cao nht l ti a ha li nhun. Rt nhiu doanh nghip, t chc trong s bng tim lc ca mnh, kt hp vi nhng th on ht sc tinh vi, c th tri lut php hoc khng, kho lo ti a ha mc li nhun ca doanh nghip, t chc mnh, trong s phi nhc ti hnh vi chuyn gi hay cn c gi l gi chuyn giao, gi chu chuyn ni b.I.

HNH VI CHUYN GI. V d: trng hp chuyn gi ca Google. Trong nm 2008, doanh thu t qung co ti Anh ca Google t 1,6 t bng, tng ng vi 2,57 t USD v bng 14% doanh thu ton cu ca hng. ng l ra Google phi ng khon thu TNDN 450 triu bng Anh, tng ng vi 724 triu USD. Tuy nhin, trn thc t cng ty khng phi ng mt xu. Theo h s ti c quan hi quan Hong gia Anh, Google ch ng mt khon khim tn 141.519 bng mt s loi thu m khc. S d Google lch lut thnh cng v h chn t tr s chnh vn phng chu u Dublin, Ireland. Tt c doanh thu thu c t hot ng qung co ti Anh c rt v Ireland. Nh , Google n trnh c s kim sot ca Anh. Ti Ireland, ha n thu gi n cho Google nh nhng hn nhiu. Tuy nhin, ngay c khi chuyn sang Ireland chu thu, Google vn tip tc tm cch ti gin s tin phi ng. Cng ty ny s dng mt th thut vn c cc tp on dc, qung co a quc gia hay dung l chuyn gi quc t. Theo , h k khai chi ph ln tht cao tai nhng ni nh thu cao, v hng li ti nhng ni nh thu thp. Nhng th thut lch lut ny khng tri lut. Nh , ti Dublin, trong nm 2008, Google ch phi ng 6,7 triu bng Anh tin thu, tng ng khong 10,8 triu USD, tc l bng khong 1,49% s thu phi np. Thc t Google ti a ha li nhun ca mnh thng qua hnh vi chuyn gi. Vy th no l hnh vi chuyn gi?

KN: Chuyn gi c hiu l vic thc hin chnh sch gi i vi hng ho, dch v v ti sn c chuyn dch gia cc thnh vin trong tp on qua bin gii khng theo gi th trng nhm ti thiu ho s thu ca cc cng ty a quc gia (Multi Nations Company) trn ton cu. II. CC YU T THC Y DOANH NGHIP THC HIN HNH VI CHUYN GI. A. Cc yu t bn trong: - Chuyn gi gip cc doanh nghip chia s vic thua l vi cc thnh vin, nh vy cc khon thu phi np gim xung v tnh hnh kinh doanh tr nn sng sa hn mt cch gi to. - Cc doanh nghip thc hin vic chuyn gi nhm gim thiu ri ro khi giao dch cc sn phm v dch v c tnh c th cao, c quyn v tnh bo mt cao nh trong cc ngnh cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, du kh, y dc,. - Chuyn gi ti u ho li nhun v cng ty m nc ngoi trong khi bo co thua l ti quc gia ang kinh doanh khi ng thu v nhiu trng hp c hon thu. - Chuyn gi nhm ti thiu ha chi ph thu m doanh nghip phi np cho quc gia m doanh nghip c thnh vin hot ng sn xut kinh doanh. - Ngoi ra, chuyn gi cn nhm lm p bo co ti chnh ti cng ty m (c th l trong ngn hn) v y l sang cng ty con. - Cng ty m thc hin hnh vi chuyn gi cn nhm nh gi hiu qu hot ng sn xut kinh doanh ca cc cng ty con. - Chuyn gi cn l cng c thc hin mc tiu chim lnh th trng ca doanh nghip. Doanh nghip s dng tim lc ti chnh ca mnh v hnh vi chuyn gi bt hp php h gi thnh sn phm, ko di thi gian thua l ca mnh. Sau khi chim lnh c th trng, doanh nghip s t t nng gi sn phm b p thua l trong thi k trc. B. Cc yu t bn ngoi:

- Thu: Vi mc tiu ti a ha li nhun ca mnh, cc doanh nghip li dng s khc nhau gia cc quc gia v mc thu thu nhp doanh nghip, thu nhp khu,thc hin hnh vi chuyn gi ti thiu ha s thu phi np. V d: Hin nay chnh sch thu gia cc quc gia c s chnh lch rt ln, chnh v iu to mi trng thun li MNC thc hin hnh vi chuyn gi. C rt nhiu quc gia ban hnh mt chnh sch thu v cng u i nhm thu ht dng vn quc t chy vo nc mnh, c bit mt s quc gia th mc thu p dng l v cng thp m chng ta thng gi l thin ng thu nh : Belize: khng c thu TNDN Bermuda: khng nh thu trn thu nhp ca nc ngoi chuyn v Hongkong: p dng mc thu TNDN l 16.5% (2009) Qun o Virgin thuc Hoa K: cung cp min 90% thu thu nhp t M Trong khi th cc quc gia cn li nh mc thu sut tng i cao, c th nh: M: 40% Anh: 28% Vit Nam: 25% Brazil: 34% n : 33.99% Trung Quc: 25% c : 29.44% (Ngun: KPMGs Corporate and Indirect Tax Rate Survey 2009)

Chnh v nhng chnh lch to ln thc y cc MNC tin hnh m cc chi nhnh, thm ch l thnh lp tr s chnh ti cc quc gia ny hng li v thu (bao gm c thc hin hnh vi chuyn gi). - T gi: Vi mc tiu bo ton vn ban u, doanh nghip rt vn u t quc gia m h k vng vo vic ng tin nc s yu i trong tng lai bng hnh vi chuyn gi. Nh vy lc ny ngoi li nhun thu c, doanh nghip cn thu c mt khon li nhun chnh lch do s bin ng c li v t gi. - Hot ng lin doanh lin kt: Nhm tng cng t l vn gp trong hot ng lin doanh lin kt, doanh nghip chuyn gi bng cch nh gi tht cao cc yu t u vo t cng ty m nm quyn qun l. - Lm pht: doanh nghip s tin hnh chuyn gi cc nc c t l lm pht cao bo ton s vn u t v li nhun trong iu kin ng tin nc ang u t b mt gi. i th gnh - Tnh hnh kinh t - chnh tr: doanh nghip s thc hin chuyn gi chng chnh li cc tc ng bt li ca cc chnh sch kinh t nc ang u t, mt khc hot ng chuyn gi lm gim cc khon li dn n gim p lc i tng lng ca lc lng lao ng. II. TC NG CA HNH VI CHUYN GI TI CC BN LIN QUAN

Chnh ph

Hnh vi chuyn giNgi tiu dng Bn thn DN

cnh tranh

a.

i vi chnh ph v nn kinh t. Di gc cc quc gia tip nhn dng vn u t

1.1

- Tc ng tch cc: Khi c hot ng chuyn gi ngc, do nc thu ht u t c mc thu thu nhp thp lm tng thu nhp cho nc tip nhn vn. VD: British Virgin Islands (BVI) (cung cp min 90% thu thu nhp t M) l mt qun o trn vng bin Carib vi din tch vi trm km2 v dn s khong 22.000 ngi. Mc d vi din tch v s dn rt nh b nhng c ti hn 800.000 doanh nghip nc ngoi c thnh lp ti BVI. Mt na trong s ny vn ang hot ng. Ngun thu t vic cp php thnh lp v chi ph duy tr cng ty chim hn mt na GDP ca BVI, to cho thu nhp bnh qun u ngi ti BVI ln n gn 40.000 USD/nm. - Tc ng tiu cc: C cu vn ca nn kinh t quc gia tip nhn vn s b t ngt thay i dovic thc hin hnh vi chuyn gi ca cc MNC lm cc lung vn chy vo nhanh mnh, sau li c xu hng chy ra trong thi gian ngn. Hu qu l to ra mt bc tranh kinh t b sai lch cc quc gia ny trong cc thi k khc nhau. i vi cc quc gia c coi l thin ng v thu, h l ngi c hng li t hot ng chuyn gi trong ngn hn, nhng trong di hn, h phi ng u vi cc kh khn ti chnh khi cc MNC thoi vn do cc thu nhp khng bn vng trc y trong ngn hn khng phn nh chnh xc sc mnh ca nn kinh t. Vi vic thc hin hnh vi chuyn gi v thao tng th trng, chnh ph cc nc tip nhn u t s kh khn hn trong vic hoch nh chnh sch iu tit nn kinh t vm v kh khn trong vic thc y cc ngnh sn xut trong nc pht trin. Hot ng chuyn gi s ph v cn cn thanh ton quc t v cc k hoch kinh t ca cc quc gia tip nhn u t, chnh v th nu khng kim

sot tt s d dn ti l thuc vo nn kinh t ca chnh quc, v lu di c th dn ti l thuc v chnh tr 1.2 .Di gc cc quc gia xut khu u t - Tc ng tch cc: Nc xut khu vn thu c ngoi t nhiu hn nh gp phn ci thin cn cn thng mi, cn cn thanh ton quc t. S hot ng ca cc cng ty m tt hn v hnh thc th cng tc ng tt hn n hiu qu kinh t x hi: ng gp nhiu thu hn cho nh nc, tc ng tt ti tng trng GNP ca nc xut khu vn u t. - Tc ng tiu cc: Nu thu sut cc quc gia tip nhn u t thp hn thu sut chnh quc, s lm cho cc nc xut khu u t b mt cn i trong k hoch thu ca nc ny dovic tht thu mt khon thu nhp t thu. VD: Trong trng hp ca Google, bng nhng bin php lt lo nhng khng phm lut, m c th hiu l s dng hnh thc chuyn gi, chuyn phn ln li nhun t M sang thin ng thu Bermuda, theo tnh ton ca cc chuyn gia, cch dch chuyn ny ca cc doanh nghip nh Google khin chnh ph M thit hi khong 60 t USD tin thu mi nm. Mc tiu qun l nn kinh t v m cc quc gia ny s gp mt s kh khn nht nh do vic cc dng vn u t dch chuyn khng theo mun qun l ca chnh ph. b. i vi i th cnh tranh.

Vn chuyn gi v ang to ra bt cng trong cnh tranh gia doanh nghip FDI vi cc doanh nghip ni a. Chng hn, mt doanh nghip FDI s dng cng c chuyn gi ti u ha li nhun v cng ty m nc ngoi trong khi bo co thua l ti quc gia ang kinh doanh khi ng thu v nhiu trng hp c hon thu, nh vy doanh nghip FDI s c nhiu ngun lc v ti chnh hn u t vo cc hot ng u t, qung cot nng cao hn na nng lc cnh tranh trn th trng. C th ni tnh trng chuyn gi ca cc MNC ni chung ang to ra s cnh tranh khng lnh mnh i vi cc doanh nghip trong th trng ni a.

c.

i vi ngi tiu dng.

Vic cc MNC s dng hnh vi chuyn gi nhm ti a ha li nhun,to ra mt tim lc mnh cho t chc c th dn n vic sn phm ca doanh nghip c li th v gi c trn th trng, v iu mang li li ch cho ngi tiu dung. Tuy nhin iu ch ng trong ngn hn. Cc doanh nghip FDI trong giai on u c th h gi ginh th phn v bp cht cc doanh nghip ni a cnh tranh vi mnh. Nhng v lu di, khi h thnh cng v chim lnh th trng v th phn, ngi tiu dung s buc phi tun theo lut chi, m chnh xc hn l s ph thuc vo sn phm, vo gi c m doanh nghip FDI ny a ra. V khi c th gy ra nhng bt li v pha ngi tiu dung. d. Vi bn thn doanh nghip.

a. Tc ng tch cc c hng li t chnh sch u i u t (nh thu sut, lnh vc u t) toiu kin cho cc MNC d dng trong vic thc hin gim thiu trch nhim quc gia MNC ang u t. Thc hin chuyn gi, cc MNC s bo ton c ngun vn u t, nhanh chng c c dng ngn lu cho cc c hi u t khc. Thc hin chuyn gi s gip cc MNC nhanh chng chim lnh th trng cc nc ang u t. Trnh khi cc ri ro trong nghin cu sn phm, gim chi ph v ri ro th trng tiu th v cc yu t u vo. V d: Phn tch hnh vi chuyn gi ca Google Bng nhng bin php lt lo, nhng khng phm lut, g khng l tm kim ch phi chu mc thu thu nhp cc thp. T nm 2007 ti nay, thu sut thc t m Google phi chu ch l 2,4%. Trong khi , theo bo co ca cc cng ty, Apple, Oracle, Microsoft v IBM - nhng doanh nghip cng Google hp thnh nhm 5 cng ty c gi tr vn ha ln nht trn th trng chng khon M - chu mc thu sut dao ng trong khong 4,5%-25,8% trong thi k 2007-2009. Cch lm ny gip cng ty tit kim c 3,1 t USD tin thu

l ra phi ng t nm 2007 ti nay, ng thi lm gia tng li nhun gp ca nm 2009 thm 26%. Nm 2009, Google np hn 1,5 t USD thu thu nhp ti M. Tuy nhin, iu ng ni l mc thu sut thc t ca Google rt thp. Trong khi , Google hot ng khp th gii, m ch yu l nhng quc gia thu cao, ni thu sut doanh nghip bnh qun trn 20% (Thu sut doanh nghip Anh - th trng ln th hai ca Google sau M, l 28%; ti M l 35%). Vy ti sao? Cu tr li nm ti Bermuda-1 qun o vi nhng bi ct di mu trng pha ty ca i Ty Dng, ni thu thu nhp l th khng tn ti, bng 2 th thut m gii lut s v thu gi l Double Irish v Dutch Sandwich. Trong trng hp Google, hai th thut trn c vn dng nh sau: Khi mt cng ty chu u, Trung ng hoc chu Phi mua mt qung co trn Google, s tin phi tr c gi ti chi nhnh ca Google Dublin. Mc thu sut doanh nghip m Chnh ph Ireland t ra l 12,5% - vo hng thp so vi nhiu quc gia chu u khc - nhng Google vn gn nh khng phi chu thu sut ny, v li nhun ca hng m thm ri khi vn phng Dublin ni bo co mc li nhun trc thu cha y 1% trn doanh thu ca nm 2008. Lut ca Ireland khin Google khng d chuyn thng li nhun ti Bermuda m khng b nh thu cao. Do vy, Google phi i ng vng sang H Lan, v Ireland khng nh thu cc khon tin c chuyn sang cho cc cng ty thuc cc quc gia khc trong Lin minh chu u (EU). Mt khi tin ti H Lan, Google c th tn dng lut thu ho phng ca quc gia ny. Chi nhnh Google ti H Lan l Google Netherlands Holdings, vn ch l mt v s rng v khng c mt nhn vin no, s thc hin chuyn 99,8% s tin nhn c sang Bermuda vi t cch l tin m chi nhnh Google Dublin tr mua bn quyn s hu tr tu t Google Ireland Holdings - mt thc th o do Google Bermuda qun l. Chi nhnh Google Bermuda v phng din k thut l mt cng ty Ireland na c gn cho chc nng l qun l hot ng ca Google Ireland Holdings. Cch trn thu ny da trn hai cng ty Ireland - mt cng ty (chi nhnh Google Dublin) tr tin bn quyn s dng quyn s hu tr tu, lm pht sinh cc chi ph nhm gim thu nhp chu thu Ireland; cng ty kia (Google Ireland Holdings do Google Bermuda qun l) thu s tin bn quyn

mt thin ng thu nh Bermuda, nhm trnh thu Ireland. Bi vy, cch lm ny c gi l Double Irish. Do H Lan tr thnh a im trung chuyn gia hai cng ty Ireland trong chin thut trn thu ni trn, nn cch lm nh vy c gi l Dutch Sandwich. Trn thc t, Google Ireland Holdings l mt thc th thuc s hu ca hai chi nhnh Google c ban lnh o l hai lut s v mt gim c thuc cng ty lut Conyers Dill & Pearman c vn phng kh n s Bermuda. Google Ireland c cp php s dng cng ngh tm kim v qung co trc tuyn c to ra t tr s ca Google Mountain View, California, M. Tha thun cp php ny cho php Google bo co li nhun ti cc th trng nc ngoi l li nhun t hot ng ca Google Ireland, thay v Google M - ni phn ln cc cng ngh ca Google c pht trin. Theo lut M, Google Ireland phi tr mt mc gi ngang vi mt cng ty khng dy m r m g vi Google phi tr c c quyn s dng cng ngh ca g khng l tm kim ny. Tuy nhin, do ph cp php t chi nhnh Ireland to ra cho Google khon li nhun c th b nh thu mc 35% M - vo hng cao nht trong cc mc thu sut doanh nghip trn th gii nn Google c l do a ra mc gi cp php thp nht c th. Kt qu l mt phn trong li nhun ca Google M c dch chuyn ra nc ngoi, v cch lm ny c cc chuyn gia gi l hin tng chuyn gi (transfer pricing). b.Tc ng tiu cc Nu b cc quc gia pht hin v thc hin ch ti th cc MNC phi chu mt khon pht rt ln, b rt giy php kinh doanh ti quc gia hoc nh hng nghim trng trn thng trng quc t dn ti s ch nhiu v cht ch hn ca cc c quan thu nhng nc MNC i u t sau . IV. HNH VI CHUYN GI CA CC CNG TY TI VIT NAM

Tu vo hon cnh kinh doanh khc nhau m cc cng ty a quc gia -MNC( Multi Nations Company ) s dng cc bin php khc nhau thc hin hnh vi chuyn gi nhm ti a ho li nhun trn phm vi ton cu. Vit Nam, xt di gc ch th thc hin hnh vi ny, c 2 hnh thc l u t di dng lin doanh v Cc cng ty c 100% vn u t nc ngoi .

Lin doanh Quyn hn DN khng c quyn c lp trong vic nh gi trung chuyn ni b, tuy nhin quyn quyt nh c th trong tay ca bn c t l vn gp nhiu nht.

Cng ty 100% vn u t Nc ngoi DN ton quyn quyt nh gi trung chuyn ni b cho cc chi nhnh ca DN nc ngoi. LNDN= LN cc chi nhnh tng LNDN bng cch iu tit kt qu t c ti mi th trng.

Vi mc tiu ti a ho li nhun v quyn hn nht nh, cc MNC thc hin hnh vi chuyn gi thng qua cc hnh thc: 1.Chuyn gi thng qua hnh thc nng cao gi tr ti sn gp vn u t di dng lin doanh: vic nng gi tr ti sn ng gp s lm cho phn vngp ca bn pha c nng gi tr gp vn tng, nh , s chi phi trong cc quyt nhlin quan n hot dng ca d n lin doanh s gia tng v mc li c chia s tng.Ngoi ra, khi d n kt thc hot ng th t l tr gi ti sn c chia cao hn. i vi cc cng ty c 100% vn u t nc ngoi th vic nng ti sn gp vn s gip h tng mc khu hao trch hng nm, lm tng chi ph u vo. Vic tng mckhu hao ti sn c nh s gip ch u t: Nhanh hon vn u t c nh, nh gim thiu ri ro u t.

Gim mc thu TNDN phi ng cho nc tip nhn u t 2.Chuyn gi bng cch nng khng tr gi cng ngh, thng hiu(ti sn v hnh) Vic nh gi chnh xc c ti sn v hnh ca cc nh u t ht sc kh, li dng vic ny m cc MNC ch thi phng phn gp vn bng thng hiu, cng thc phach, chuyn giao cng ngh nhm tng phn gp vn ca mnh ln. Mt s trng hp pha gp vn bn ti sn v hnh c xut trnh gy chng nhn ca cng ty kim tonnhng tin cy, trung thc ca cc giy chng nhn ny rt kh kim nh. Phn vn gp cao ln cng t l gp vn cao, lm cho T l li nhun c chia cao hn nhiu so vi vn thc. Cha ht, bng cch tng chi ph khu hao (ngha l li nhun gim). Tc l: Thu nhp chu thu gim = Vic gim thu thu nhp doanh nghip. V d: Khi doanh nghip nng gi tr ln 1.000 USD vi thi gian khu hao 10 nm th mi nm s a vo chi ph 100 USD v nh th c ngha l thu nhp chu thu gim 100 USD; v vi mc thu sut thu thu nhp doanh nghip l 25% nh hin nay, Nh nc s thp thu 25 USD. n giai on hot ng, vic nng gi vt t, ph tng u vo cng ko theo ngn sch b thp thu rt nhiu loi thu. V d: Khi doanh nghip nng gi ln 100.000 USD th cng ty m khng phi np mt ng thu GTGT no (v l hng xut khu), ng thi c khu tr thu u vo. Cn cng ty con, phi np thu vi hng nhp khu nhng b li, c khu tr khi bn sn phm. Th l ng nhin c "m" v "con" u khng mt mt ng thu no trong khi c hng trn khon tin do nng gi m c. 3. Chuyn gi thng qua hnh thc nhp khu nguyn liu t cng ty m nc ngoi hoc t i tc lin doanh vi gi cao. -y l hnh thc chuyn mt phn li nhun ra nc ngoi thng qua vic thanh ton hng nhp khu. Mt khc, vic nhp khu vi gi cao t vic dng

nguyn liu nhp khu s dn n vic tng chi ph sn xut do s dn n li nhun trc thu gim v thu thu nhp doanh nghip s t i. V d: Trng hp ca cng ty Coca Cola Chng Dng y l cng ty lin doanh gia 2 i tc l cng ty nc gii kht Chng Dng trc thuc B cng nghip VN v cng ty Indochina, c thnh lp ngy 27/9/1995, vi t l gp vn l 40:60, sn xut cc sn phm: coca cola, fanta, Sprite theo licne ca Coca Cola Hoa K. Nguyn vt liu c nhp t cng ty m nc ngoi l trn 40%, trong khi i vi ngnh sn xut nc gii kt th chi ph NVL khng ln hn 50% tng chi ph. Nh vy, gi tr NVL c nhp t cng ty m l rt ln. Ta c th so snh t l chi ph NVL/GV vi cc cng ty con khc ca Coca Cola cc quc gia khc nh Coca Cola nterpise (c) v Coca Cola Amati (Canada) ch t 31-37% trong khi ca Coca Cola Chng Dng lun trn 80% trong giai on . Nh vy c th kt lun xy ra hin tng chuyn gi ca cng ty Coca Cola m thng qua vic nng cao chi ph NVL u vo nhm thu li nhun. 4. Chuyn gi thng qua hnh thc nng chi ph cc n v hnh chnh v qun l. -Cng ty m s dng cc hp ng t vn hoc thu trung gian. -Cc cng ty i tc b p nhn chuyn gia vi chi ph rt cao nhng hiu qu mang li thp v chi ph ny do cc i tc lin doanh ca nc ch nh gnh chu. -Cc cng ty m cung cp ngun nhn lc qun l cho cc cng ty con vi chi ph lng rt cao, ngoi ra cn chuyn gi thng qua hnh thc o to nc ngoi nh c nhn vin sang hc tp cng ty m nc ngoi vi chi ph cao. -Ngoi ra, hnh thc chuyn gi cn xy ra cc cng ty c vn FDI l tr lng, chi ph cho cc chuyn gia t vn n t cng ty m kh cao trong khi khng o lng c hiu qu mang li. V d: Cng ty P&G Vit Nam l lin doanh c thnh lp bi 2 i tc l cng ty Proter & Gamble Far Earst v cong ty Phng ng pha Vit Nam vi t l gp vn l 70:30. Sau 2 nm i vo hot ng, lin doanh ny l ti 311 t VND tc gi tr vn gp. C th nhn nh hnh vi chuyn gi ca pha i tc nc ngoi qua cc chi ph sau:

Qu lng ca cng ty : nm u tin chi 3,4 triu $ gp 3,4 ln so vi lun chng kinh t ban u l 1 triu $ trong s dng ti 16 chuyn gia nc ngoi ca cng ty m P&G. Cc chi ph khc ca cng ty cng vt hn rt nhiu so vi lun chng kinh t ban u nh chi ph chuyn gia cho xy dng c bn l 7 t VND, chi ph t vn php l 7,6 t VND, chi ph thanh l ht 20 t VND. Nh vy m bo cho cng ty tip tc hot ng th pha i tc Vit Nam phi tng vn gp 30% nh tha thun ban u, do tim lc ti chnh khng nn phi bn li c phn cho pha nc ngoi.

5.Chuyn gi thng qua hnh thc ti tr bng nghip v vay t cng ty m Cng ty m l mt thc th php l c t nht mt n v trc thuc cng ty con Cng ty con l thc th php l b kim sot bi cng ty m. Kim sot y c hiu l: (1) s hu trc hoc gin tip nhiu hn 50% s phiu bu; hoc (2) s hu 50% s phiu bu hoc t hn nhng nm quyn i vi hn 50% s phiu bu theo s tha thun vi cc c ng khc; hoc nm quyn lnh o, iu hnh lin quan n cc chnh sch ti chnh hay sn xut kinh doanh ca cng ty v c qui nh ti iu l, theo s tha thun hay hp ng; hoc c quyn b nhim hay min nhim phn ln cc thnh vin ca HQT, ban lnh o; hay c quyn quyt nh, nh hng n phn ln s phiu bu ti cc cuc hp HQT, ban lnh o. Nh vy cng ty m l mt php nhn hot ng theo Lut Doanh nghip Nh nc, cn cc cng ty con l nhng php nhn hot ng theo Lut Doanh nghip, Lut u t nc ngoi. Cc cng ty con c hnh thnh trn c s c phn ha cc doanh nghip thnh vin ca tng cng ty. tng cng ty cng u t vn lin doanh vi cc t chc, c nhn trong v ngoi nc hoc mua li mt phn vn iu l ti mt t chc kinh t khc. Quan h gia cng ty m, cng ty con l quan h s hu vn iu l. Ty theo t l vn s hu ca cng ty con m cng ty m thc hin quyn chi phi hot ng i vi tng cng ty con c th. Hnh thc chuyn gi ca cc cng ty con:

Cc cng ty con chuyn gi thng qua hnh thc ti tr bng nghip v vay t cng ty m. Bng hnh thc ny, cc cng ty con to ra c cu vn v ngun vn bt hp l nh dng ngun vn vay t cng ty m ti tr cho ti sn c nh v ti sn u t di hn m khng tng vn gp v vn ch s hu nhm y chi ph hot ng ti chnh ln cao nh chi ph chnh lch t gi, chi ph li vay v chuyn mt phn li nhun v nc di dng li vay, chi ph bo lnh vay vn trnh thu, trnh l do chnh lch t gi v sau. V d : Cng ty lin doanh Cocacola Chng Dng : l mt lin doanh gia 2 i tc l cng ty nc gii kht Chng Dng v Cng ty Cocacola Indochina PTE. Sau khi lin doanh th bn i tc nc ngoi vay vn t cng ty m ti tr my mc thit b v dy chuyn sn xut nc gii kht m khng tng vn gp. Ga tr thc ca my mc thit b l 10.000USD nhng pha i tc nng ln 11.000USD v chuyn 1.000USD ny v cho cng ty m thng qua li vay. 6. Chuyn gi thng cc trung tm ti to ha n Trung tm ti to ha n ng vai tr ngi trung gian gia cng ty m vcc cng ty con. Hng ha trn chng t ha n th c bn t cng ty ni snxut hng ha qua trung tm ti to ha n v sau th trung tm ny li bn li chocng ty phn phi bng cch xut ha n v chng t km theo. Thng qua vic ny snh v li loi ngoi t ca c n v sn xut v trung tm ti to ha n. Nhng trn thc t, hng ha c chuyn giao trc tip t cng ty sn xut qua thng cng typhn phi m khng qua trung tm ti to ha n. Hnh thc ny thng xy ra trong ngnh dc phm M hnh trung tm xut ha n Cng ty sn xut ti nc A Hng ha Cng ty phn phi ti nc B

Hng ha trn ha n c bn t cng ty sn xut ti nc A cho trung tm xut ha n

Hng ha trn ha n c bn t trung tm xut ha n cho cng ty phn phi ti nc B

Trung tm xut ha n

Cc bc thc hin: Bc 1: Cng ty sn xut trc tip ti nc A s chuyn hng trc tip sang cng ty phn phi ti nc B Bc 2: Ha n c xut t cng ty phn phi ti nc A sang trung tm xut ha n bng tin ca nc A Bc 3: Trung tm xut ha n nm ly quyn s hu hp php ca hng ha t cng ty sn xut ti nc A Bc 4: Trung tm xut ha n s xut ha n li cho cng ty phn phi ti nc B bng tin ca nc B. Thng qua vic ny s nh v li loi ngoi t ca c n v sn xut v trung tm xut ha n Thng thng cc trung tm xut ha n ny trnh b co buc l chuyn li nhun th gi bn li th h s ly gi vn cng thm mt t l hoa hng rt nh. T l hoa hng m trung tm c hng ch trang tri chi ph hot ng ca trung tm. V d :

Cng ty dc phm OPV- cng ty c 100% vn u t nc ngoi ca M c bn dc phm cho cc nh phn phi Vit Nam thng qua trung tm l Cng ty Dc phm Nam H. Cng ty nhp mt loi thuc vi gi 10 USD/hp loi 10 ng (tc l 16.000/ng) trong khi cng ty OPV bn sn phm y ti th trng m ch khong 7USD/hp loi 10 ng. Sau cng ty dc phm Nam H bn li cho Cng ty TNHH Min Trung vi gi 17.000/ng. Ngoi ra phn li nhun m OPV thu c t Vit Nam khng phi ng thu ti M=> OPV c li v cng ty Nam H cng thu c 1 t l hoa hng l 1.000/ ng. THC TRNG HNH VI CHUYN GI CA CC CNG TY TAI VIT NAM. Vi gn 60 t USD c gii ngn trong 22 nm qua, nm 2009, khu vc doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi (FDI) ng gp 18,33% GDP, b sung 2,5 t USD vo ngun thu ngn sch, to vic lm cho trn 2 triu lao ng trc tip v hng vn lao ng gin tip khc. Vit Nam tng i thnh cng trong thu ht vn FDI, nhn pht biu ti hi ngh tp hun v thng k u t nc ngoi cui thng 7, Ph cc trng Cc u t nc ngoi ng Xun Quang nhn nhn kh lc quan v vai tr v nhng g m khu vc doanh nghip ny mang li, t cc con s trch dn trn. Nhng trn thc t, vic qun l dng vn FDI vo v ra cng ang gy khng t kh khn cho c quan qun l. Nhp siu, bo l, chuyn gi... Ngay trong nhng ng gp ca khu vc FDI, thy xut hin nhng nghch l. Vi t l ng gp chim gn 1/5 GDP, nm 2009, cc doanh nghip ny li ch np ngn sch nh nc cha bng 1/10 tng thu cn i ngn sch nh nc (tc gi tnh ton trn s c thc hin GDP, thu ngn sch v t gi cui k ca Kho bc Nh nc nm 2009). Chuyn cc doanh nghip FDI chuyn gi c nhiu chuyn gia ni n gn y v c hiu l hnh ng nng khng gi hng nhp t cng ty m v gim gi bn t c s sn xut ti Vit Nam nhm chuyn khon li nhun ln hn ra nc ngoi, trnh b nh thu thu nhp doanh nghip 25%.

Theo Cc Thu Tp.HCM, 60% doanh nghip FDI hot ng trn a bn ny bo l trong nm 2009, nm 2008 l 50% v nm 2007 l 70%. Tuy nhin, rt nhiu trong s ny tip tc m rng sn xut ti Vit Nam. Theo chuyn gia kinh t V nh nh, vic cc doanh nghip FDI chuyn gi khng ch lm tht thu thu i vi Vit Nam, nhng ng thi cng y nhp siu ca Vit Nam ngy cng trm trng hn. Trn thc t, cc doanh nghip FDI lin tc nhp siu trong nhiu nm nay. Nu b du th khi kim ngch xut khu ca khi ny, nm 2008 cc doanh nghip FDI nhp siu khong 4,14 t USD; nm 2009 l gn 1,23 t USD; 7 thng u nm nay xp x 1,78 t USD, theo Tng cc Thng k. mt gc nhn khc, trong cn cn thanh ton tng th ca Vit Nam, thu nhp u t (thuc cn cn vng lai) lin tc m nhiu nm nay, nm 2007 m 3 t USD, 2008 v 2009 cng m 4,9 t USD. Theo quy nh ti Ngh nh s 164/1999/N-CP v qun l cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam, hng mc thu nhp u t bao gm li phi tr cho cc khon vay n nc ngoi, li nhun nh u t nc ngoi trc tip v gin tip c hng... Tham chiu vi bn tin n nc ngoi s 5 c B Ti chnh cng b mi y, tr n li v ph cho n nc ngoi nhiu nm nay cha vt qu 500 triu USD/nm. Trong 3 nm gn y, d s li v ph phi tr c cao hn trc nhng 2007 mi l 382,07 triu USD; 2008 l 424,39 triu USD; v 2009 l 484,38 triu USD. Nh vy, khng k khon li c s dng ti u t, c chuyn ghi vo mc vn FDI rng (thuc cn cn vn v ti chnh), s tin li ca cc doanh nghip FDI cng kh ln. Tuy nhin, c th con s cha th hin ht thc t hot ng ca khi doanh nghip ny. Chuyn doanh nghip FDI chuyn li nhun v nc, rt nhiu trng hp ti bit l khng chuyn qua ti khon ti ngn hng m chuyn bng tin mt, cho

vo container chuyn i, hoc mc ngoc vi ngi Vit Nam thanh ton ti nc ngoi, chuyn gia kinh t V nh nh cho bit.

Cc doanh nghip FDI trong giai on u c th h gi ginh th phn v bp cht cc doanh nghip ni a cnh tranh vi mnh. Nhng v lu di, khi h thnh cng v chim lnh th trng v th phn, ngi tiu dng s buc phi tun theo lut chi, m chnh xc hn l s ph thuc vo sn phm, vo gi c m cc doanh nghip FDI ny a ra. Kinh nghim ny trong nhng nm u m ca v n hin nay vn l nhng bi hc v cng gi tr i vi doanh nghip Vit Nam. V c bn, sn phm ca khu vc FDI thng c chia lm ba loi. Th nht l sn phm trung gian. Th hai l sn phm cui cng nhng c tiu th th trng nc ngoi theo n t hng ca cng ty m. Th ba l cc sn phm c tiu th trong nc. Vi loi sn phm th nht, cc doanh nghip FDI thc cht l mt cng xng vi nguyn vt liu chnh c nhp khu, ton b gi tr ca sn phm c a ra nc ngoi (xut khu) i qua cc cng on tip theo, t mi hnh thnh gi bn. Nh vy, v thc cht ton b hot ng ca loi doanh nghip ny hu nh khng hch ton li nhun. Pha Vit Nam khng nhng khng thu c ng thu gi tr gia tng no m ngc li cc doanh nghip FDI c hon thu; thu thu nhp doanh nghip cng coi nh khng c (v khng c li nhun). Vi loi sn phm th hai, doanh nghip FDI tuy c cht li (khng ng k) nhng l mt quy trnh gn nh khp kn. V hch ton li nhun pha Vit Nam khng c php bit hoc tham gia g (v vn ca ch doanh nghip nc ngoi), nh vy vic xut khu c bao nhiu cng chng lin quan g n mnh. Vi loi sn phm th ba, tuy c tiu th trong nc, nhng hu ht cc nguyn vt liu chnh u c nhp khu t bn ngoi. Chng hn nh bt ngt (gn nh 100% nguyn vt liu l nhp khu), da cng l 83%; giy th thao l 76%; s v sinh l 74%; sn ha hc 68,3%; bt git 56%...

Do qu trnh hch ton li nhun khp kn ca cc doanh nghip FDI, nn d l tiu th trong nc cng c xem thc cht l nhp khu. Ngoi ra, cc doanh nghip FDI thng gi gi vo vt t, my mc nhp khu, lm tng chi ph trung gian dn n l. Vic ny lm nh hng n ngun ngoi t trong nc. C th c khng t cc doanh nghip FDI tn dng yu t lao ng r trong cc ngnh cng nghip gia cng vi cng ngh khng cao, thm ch vi my mc khng phi tht hin i, lm hng xut khu. Cc doanh nghip ny khng ch thu li trong phm vi lnh th Vit Nam, m cn lm cho cc cng ty chnh quc li thm khi tnh cao gi cng thit k, bn quyn, hu cn hay t vn... Cui cng, li nhun thc chy ra nc ngoi, tc cng lm cho GDP thc phn no b che khut v hn th na l lm cho GNI gim bt khi cc doanh nghip FDI k gi nguyn liu ph tng nhp khu cao hn (mt hnh thc chuyn gi). Do , c n 50% doanh nghip FDI thng bo l. Tnh trng ny cn nghim trng hn Tp.HCM. V. CNG C V CHNH SCH CHNG CHUYN GI VIT NAM 1. Mi trng php l: Php lut v kim sot chuyn gi Vit Nam vn ang trong l trnh hon thin. Chnh ph ban hnh nhng quy nh kh st vi cc thng l v chng chuyn gi ca t chc Hp tc Kinh t v Pht trin (OECD) ang c nhiu nc trn th gii p dng. Nhng quy nh ny da trn nguyn tc cn bn gi th trng (ALP) v cc phng php nh gi chuyn giao m t chc OECD a ra. Mc d Vit Nam khng phi l thnh vin ca t chc ny nhng cc hng dn ca OECD v chng chuyn gi mang tnh ph bin v c xem l nhng chun mc quc t, l cng c hu hiu trong vic gim st hot ng chuyn gi ca cc MNC. Tuy c l trnh m ca kinh t t sm nhng php lut ca Vit Nam n nm 2005 mi bt u c nhng quy nh v vn chuyn gi. Ta c th thy r iu ny v hu ht cc v chuyn gi trc y u din ra t thp nin 90. n nm 2005, nh du cho bc chuyn mnh trong vn ny l s ra i ca Thng t 117/2005/TT-BTC ngy 19/12/2005, c hiu lc t ngy 26/01/2005, n quy nh

mt s vn v hng dn thc hin vic xc nh gi th trng trong cc giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt. Tuy nhin qu trnh thc hin quy nh trong Thng t 117 trong thi gian qua cng c nhng hn ch nht nh, ch yu lin quan n vic xy dng c s d liu chuyn gi v vn dng quy trnh kim tra vo nghip v kinh doanh thc t gia cc bn c quan h lin kt. Cng vi s thay i ca cc lut thu v nhng thay i r rng trong quy trnh qun l, kim tra, thanh tra thu trong vi nm gn y, ngy 22/04/2010 , B Ti chnh ban hnh Thng t 66/2010/TT-BTC hng dn thc hin vic xc nh gi tr th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt. Thng t 66 thay th, sau mt thi gian gin on, c quan qun l thu Vit Nam s c nhng quan tm mnh m hn, s c nhng ng thi tch cc hn i vi s gia tng cc hot ng thanh-kim tra i vi vn chuyn gi v nhng yu cu chnh thc t Tng cc Thu gi cho cc cc thu a phng v vic tp trung vo cc doanh nghip c vn u t nc ngoi thng xuyn c kt qu kinh doanh b l do nghi ng c gian ln v thu thng qua chuyn gi. Thng t 66/2010/TT-BTC hng dn thc hin vic xc nh gi th trng trong giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt. Theo chuyn gi c hiu l vic thc hin chnh sch gi i vi sn phm hng ho, dch v c chuyn dch gia cc bn c quan h lin kt khng theo gi giao dch thng thng trn th trng, nhm ti thiu ho tng s thu phi np ca doanh nghip. Thng t ny c hiu lc sau 45 ngy k t ngy k, vi i tng p dng l cc T chc sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thc hin giao dch kinh doanh vi cc bn c quan h lin kt, c ngha v k khai, xc nh ngha v thu TNDN ti Vit Nam. Theo cc i tng tho mn 3 iu kin: l doanh nghip; c thc hin giao dch kinh doanh vi cc bn c quan h lin kt v np thu TNDN ti Vit Nam theo k khai. Thng t 66 nu trn c phm vi p dng i vi tt c cc giao dch mua, bn, trao i, thu, cho thu, chuyn giao hoc chuyn nhng hng ho dch v trong qu trnh kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt. xc nh c cc bn c quan h lin kt, trong thng t cng ch r gm 3 nhm i tng sau:

Mt l: Mt bn tham gia trc tip hoc gin tip vo vic iu hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc vo bn kia; Hai l: Cc bn trc tip hay gin tip cng chu s iu hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc ca mt bn khc; Ba l: Cc bn cng tham gia trc tip hoc gin tip vo vic iu hnh, kim sot, gp vn hoc u t di mi hnh thc vo mt bn khc.

Gi sn phm trong giao dch lin kt quy nh ti Thng t ny c xc nh theo gi th trng trn c s phn tch so snh tnh tng ng gia giao dch lin kt vi giao dch c lp la chn phng php xc nh gi ph hp nht trong 5 phng php sau: so snh gi giao dch c lp; gi bn li; gi vn cng li; so snh li nhun hoc chit tch li nhun. 2.Mt s bin php chng chuyn gi Vit Nam 2.1. Bin php hnh chnh p dng cc bin php so snh gi th trng c xem l ngha v bt buc ca i tng np thu TNDN khi thc hin cc giao dch lin kt. i tng np thu TNDN cn c ngha v k khai cc giao dch lin kt thc hin v phng php so snh gi p dng khi khai bo thu. C ch ny c thc hin s lm gim kh nng khng kim sot c cc giao dch lin kt gy kh khn cho ch th qun l. V khi trao ngha v k khai cc giao dch lin kt cho i tng np thu va gim thiu chi ph qun l, va tng quyn t quyt nh, t chu trch nhim vi nhng thng tin m i tng np thu cung cp. iu ny c xem l ph hp vi xu th qun l thu hin i (t k khai, t np). i tng np thu s phi gnh chu trch nhim php l nu khng m bo thc hin ng ngha v ny, v c quyn c bo v b mt v thng tin cung cp trong qu trnh xc nh gi. Tuy vy c ch bo mt thng tin trong trng hp ny cha c nh nc quan tm iu chnh c th, v th s khng th bit rng mt khi thng tin ni b ca h (nh b mt cng ngh, gii php k thut...) b r r gy thit hi cho i tng np thu th trch nhim ca c quan qun l s ra sao, mc bi thng nh th no? Cu hi ny cha c li p r rng. Nh trc y, nh gi chuyn giao ch c p dng khi cn b chuyn qun thu kim tra pht hin c hin tng chuyn gi. Nhng pht hin c chuyn gi hay khng li ph thuc hon ton vo kh nng v yu t ch quan ca chnh ngi qun l. Ta c th thy c o to i ng cn b thu nng lc cng l mt vn ln. 3.2. Bin php cng ch Quy nh v quyn ca c quan thu c n nh mc gi s dng k khai tnh thu hoc n nh thu nhp chu thu hay s thu thu nhp phi np. Vic n nh da trn c s d liu ca c quan thu ph hp quy nh v n nh thu hoc theo gi tr khng thp hn gi tr trung bnh ca bin gi th trng chun

c c quan thu n nh. C ch n nh gi trong trng hp ny cha c quy nh r v tiu chun la chn nh gi no s c xem l ph hp mt khi nhng thng tin m i tng np thu cung cp c xem l gi mo, hoc khng c giao dch c lp tng t so snh. T y c th xy ra vic c quan qun l c th ty nghi vn dng. Chng hn quy nh ti Thng t 66/2010/TT-BTC cp v s nghi ng ca c quan thu lin quan n tnh trung thc ca i tng np thu dn n vic ch th ny phi c ngha v chng minh. Nhng c s ca s nghi ng ny l g th khng r. V th i tng np thu s rt kh chng minh ngha v ca mnh, nhng li rt d c quan qun l lm kh i tng np thu v t thn s nghi ng hon ton c th xut pht cm tnh ca ch th qun l. Nhng mt v d c th trn thc t l chng chuyn gi, cn phi nm c thng tin gi giao dch sng phng. Th d, gi nhp linh kin (cha thu) lp rp mt chic xe hi ti Vit Nam l 30.000 USD, trong khi mt chic xe mi tng t ( tnh cng lp rp) ti Thi Lan l 10.000 USD. Tuy nhin lm sao bit c gi sng phng ca mt ci khung xe hay mt ci ng c l bao nhiu khi phn ln cc linh kin ch c mua bn qua li gia cc cng ty trong cng tp on vi nhau ch khng bn ra th trng. Hn na, c nhng ti sn rt kh nh gi nh cng ngh, uy tn v chi ph nghin cu, v khng c nhng ti sn tng ng nh gi. V vy, mt s gii php b sung Thng t 66/2010/TT-BTC chng chuyn gi ang c chnh ph p dng l: Thu thp thng tin cng nhiu cng tt v gi giao dch sng phng cho cc loi hng ho b nghi ng c hnh vi chuyn gi. Khi c nghi ng v gi giao dch, c quan thu s yu cu doanh nghip gii trnh v s chnh lch gi. Nu doanh nghip c l do chnh ng, c quan thu s cng nhn khng c hnh vi chuyn gi. Nu doanh nghip khng c l do chnh ng, c quan thu c th nh gi li theo phng php: so snh gi giao dch vi gi ca giao dch tng ng ngoi th trng . Nu khng c gi tng ng, c quan thu c th p dng phng php n nh gi mua hay n nh gi bn trn t l li nhun trung bnh ca cc doanh nghip tng t .

Nu xut hin trng hp doanh nghip b nh thu 2 ln, th cho php thu thu nhp nc ny c khu tr vo thu thu nhp phi tr nc kia. V trnh trng hp khon b khu tr qu ln, c quan thu ca hai nc nn trao i thng tin cho nhau, theo hng s bo trc 1 nm nc kia chun b. Trng hp xc nh c hin tng chuyn gi, c quan thu c thm quyn c th p dng cc hnh pht thu i vi doanh nghip vi phm. Hin nay Vit Nam vn cha ban hnh cc mc pht c th nhng chng ta c th p dng mt s hnh pht c p dng thnh cng mt s nc nh: Anh, khon pht c th n 100% s thu b truy thu trong trng hp i tng np thu c khng tun th cc quy nh php l v chuyn gi. Trung Quc, cc doanh nghip u t nc ngoi b pht hin k khai gim thu nhp th s b pht n 3 ln s thu trn (5 ln trong trng hp nghim trng). Thi hiu truy thu thu thng thng l 3 nm tr v trc, v t 5-10 nm i vi nhng trng hp trn thu ln gy hu qu nghim trng. Li sut tnh li i vi s thu n: 0,05%/ngy (tng ng vi 20%/nm). Cui cng, tt c chng ta cn c mt ci nhn y hn v chuyn gi, v phm vi tc ng ca gi th trng c nh ra trong cc phng php xc nh gi t chuyn cc giao dch lin kt v ng vi bn cht t nhin ca n l mt giao dch bnh ng. y l mt s bnh ng theo ng ngha th trng khng v li ch cc b ca ring mt ch th no. Lm c iu ny khng ch bo v li ch ca Nh nc m tnh n li ch ca nhng ch th khc nhm duy tr mt mi trng cnh tranh lnh mnh, bnh ng trong x hi c nhiu quan h a chiu nh hin nay. Vit Nam ang ku gi u t nc ngoi, nhiu cng ty nc ngoi v ang m chi nhnh hot ng ti nc ta. Ngc li, nhiu cng ty Vit Nam v s m chi nhnh hot ng ti nc ngoi. Cc doanh nghip ny la chn gi chuyn giao da trn c s no l vn ng quan tm, v chng khng ch nh hng n li ch ca doanh nghip, m cn nh hng n quyn li quc gia. Cc bin php trn ti nc ta cng mi ch ngn nga c mt phn rt nh hnh vi chuyn gi. V hu ht cc bin php trn cng ch mi pht hin hin tng ny ch cha a ra quy ch pht ng mc. Do , nu chnh ph Vit Nam mun ngn chn hin tng ny cn thc hin cht ch hn na cc bin php trn, ng thi cng c nhng ch ti mi v ph hp hn.