Haaktechniek – de Zachte Haken®

Historiek

Deze methode werd op punt gesteld door Kurt EKMAN, Zweeds kinesitherapeut en medewerker van CYRIAX te Londen.

K.EKMAN ondervond dat er grenzen bestonden bij de palpatie en de manuele behandeling van de zachte weefsels.

Vergroeiingen en kleine afzettingen in de diepere myoaponeurotische verschuivingssvlakken zijn moeilijk palpeerbaar. Vandaar zijn idee om verschillende "gereedschappen" te ontwikkelen die naar de pathologische structuren een betere toegang verlenen.

Het bindweefsel

Het bindweefsel vertegenwoordigt 60% van de lichaamsmassa. De haaktechniek richt zich tot het spier-skelet systeem, in het bijzonder tot het fibreuse bindweefsel, de uiteindelijke bouw van het lichaam.

De grote verscheidenheid van het bindweefsel biedt verschil lende specialiteiten:

- de fasciae: vliezen die spiergroepen en sommige organen omkapselen (of aponeuroses) en ze ondersteunen,- de septa intermusculares, de membranae interosseae, de ligamenten, de capsulae articulares, enz.

In ieder bindweefselstructuur lopen zenuweinden en gevoelsreceptoren.

Boven een bepaalde graad van mechanische spanning, gaan die recep-toren naar de spieren informaties sturen om de weefsels te beschermen. Zo zal de m. pyramidalis, geprikkeld worden om de ligamenta sacro-ischiadica te beschermen.

Het bindvlies speelt een mechanische, metabolische en neurologische rol.

1

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Vergroeiingen en fibrositis

De zwakte van dit fibreuse bindweefsel kan men omschrijven als een verlies in mobiliteit en in vlakkenverschuiving, beter bekend als het fameuse vergroeiingsfenomeen.Er zijn verschillende oorzaken: - Cicatricieel: post-operatief, post-traumatisch.- Biomechanisch: overmatige prikkeling.- Metabolisch: gebrekkig afvoeren van afvalstoffen.

In bepaalde gevallen wordt deze aantasting zo belangrijk dat zich op die zones een kristallisatie van de 'fibreuse lichaam pjes ' gaat vormen. De lactaten en uraten kunnen locale, inflammatoire verschijnselen veroorzaken en op die manier kalkkristallisatie onder hou den .

Een vergroeiing binnen het steunweefsel gaat gepaard met een tekort aan collageen (proteïne van de intracellulaire stof van het bindweefsel) en bijgevolg met een verlies aan weefselelasticiteit.

Het nabijgelegen weefsel, dat overmatig geprikkeld wordt door het belemmeringsverschijnsel van de vergroeiingen, gaat overmatige informatie sturen naar de gevoelscaptoren van het bindweefsel en corresponderende wijzigingen induceren op neurologisch, mechanisch, vasculair en functionneel vlak.

Eén van die ontregelingen is het verlies aan mobiliteit (naarmate de intensiteit door het steunweefsel gecompenseerd).

Diezelfde compensaties kunnen bovendien verdere weefsels aantasten.Bijvoorbeeld, bij een spiertrauma zal het residueel litteken eventueel wijzigingen veroorzaken op gebied van de spierfunctie. Men merkt in dit geval verschillende articulaire reacties met een veranderd proprioceptief schema die een impact op het dagelijks leven van de sedentairen en een reële handicap voor sportbeoefenaars kunnen hebben.

Het is bijgevolg van belang de oorsprong van de fibrositis of de vergoeiing te achterhalen: deze oorsprong kan van traumatische, vasculaire of neurologische aard zijn en totaal verschillende pijnen induceren.

De techniek beoogt dus een mechanische oplossing bij pijn- problemen die veroorzaakt zijn door vergroeiingen of fibrositis.Wanneer we het over vlakkenverschuiving hebben bedoelen we uiteraard de intieme verhoudingen tussen de verschillende elementen: de spieren, de pezen, de beenderen, de ligamenten of de faciae.

2

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Het periost Het periost is het fibreuse bindvlies dat het omhulsel van de beenderen vormt. Hij speelt een doorslaggevende rol bij de vorming van het beenderweefsel en het herstellen van breuken.

Het periost levert bovendien de nodige voedingselementen aan de beenderen.

Het periost bedekt bijna totaal en ononderbroken het buitenoppervlak van de beenderen, met als uitzondering de zones rond pezen en ligamenten (die gedeeltelijk in de beenderen vastzitten), en de gedeelten die kraakbeen bevatten.

Het periost heeft een specifiek buiten- en binnenoppervlak. Het binnenoppervlak zit min of meer vast aan het been. Deze cohesie is toe te schrijven aan de vaten, maar vooral aan de bindweefselbundels (vezels van Sharpey), die zich in het been vasthechten.

Het periost is voorzien van talrijke bloedvaten die afkomstig zijn uit de nabij gelegen arteriën.

Het periost bevat een groot aantal zenuwbanen.

De haaktechniek tracht de spanning ter hoogte van het periost te verminderen, bv. in geval van pijn of van sub-periostale abruptio, door een eenvoudige krabbeweging op deze afwijkingen. Eenzelfde behandeling kan uitgevoerd worden op de spieraanhechtingen die overgeprikkeld worden (bv. basis v/d schedel, overprikkeling van de spieren in de cervicale zone - calcaneum en achillespees - tendinitis v/d achillespees).

3

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Belangrijkste aanwijzingen:

Ze worden in drie groepen verdeeld:

- 1. Mechanische:

* Behandeling van vergroeiingen na een sport- of ander trauma, met als gevolg het ontstaan van bindweefselophoping.

* Behandeling van post-operatieve vergroeiingen met articulaire beperkingen.

* Behandeling van pijnen ter hoogte van het bewegingsstelsel die gepaard gaan met ontsteking: tendinitis, pubalgie, lumbago, torticollis, myositis...

- 2. Vasculaire:

* Behandeling van trofische syndromen ter hoogte van de ledematen: carpaal tunnel-syndroom, logesyndroom, losmaken van de fasciae voor een betere bloeddoorstroming.

- 3. Neurologische:

* Behandeling van zenuwpijnen ten gevolge van een mechanische irritatie: occipitalgie, blokkade ter hoogte van de plexus brachialis, cervicobrachiale zenuwpijnen...

Overzicht van de typische pathologiën:

Epicondylitis ulnaris en medialis v/d humerus, ontsteking van de achillespees, pubalgie, periostitis, spierretractie, spierscheuren, tenosynovitis, litteken met fibreuse vergroeiingen, post-operatieve Depuytren, carpaal tunnel-syndroom, occipitalgie, ischialgie, lumbalgie, torticollis, synoviale kyste, PSH, algodystrofie, enz...

4

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Beschrijving van het materiaal

Verschillende materialen zoals hout, been en messing vertoonden bij het uittesten heel wat nadelen. K. EKMAN ontwierp uiteindelijk een reeks handige, kleine haken, met een handvat.

Na langdurige en grondige bestuderingen vormen deze haken vandaag een gereedschap met een hoog prestatievermogen, zowel op ergonomisch vlak, omwille van hun robuuste uitvoering als voor het comfort van de patiënt, het orgelpunt van hun originaliteit.

De resultaten van deze research:

Het zachte haken-set bestaat uit drie stuks met progressieve kromming. De gekozen materialen zijn edel, stevig en hygiënisch.Hun aantrekkelijke vormgeving maskeert hun functioneel aspect:

- De driehoekige vorm van de draden, een heel bijzonder component van deze instrumenten, beschermt de soldering.- De buigzaamheid van de uiterst fijne, sterke, maar evenwel flexibele draden is in acht te nemen.- De neopreen-ringen werken schokdempend.

5

Haaktechniek – de Zachte Haken®

De haaktechniek Startpunt van de praktijk:

Om deze nieuwe techniek op een efficiënte wijze toe te passen dient men de volgende raadgevingen te respecteren:

1. de haak zal nooit de hand van de therapeut vervangen maar is complementair. Na een palpatoire balans wordt de zone afgebakend.

2. elke behandeling wordt vanop afstand van de pijnlijke zone aangevat om deze vervolgens progressief te benaderen.

3. het resultaat hangt ook af van de duidelijkheid van de anatomische verslagen en een goede kennis van de anatomie.

Praktijk 1. De ideale greep van het instrument wordt in drie punten samengevat:

* het plexi-handvat neemt plaats in de hoek duim-wijsvinger,* de middelvinger drukt juist boven de haak,* de duim wordt in oppositie geplaatst.

2. Een eenvoudig voorbeeld:neem de haak in juiste positie in de hand en overloop om het even welk oppervlak zodat u de informatieve trillingen voelt.

3. De vrije hand palpeert en beoordeelt de hoeveelheid weefsel die de kromming en bijgevolg de aangepaste haak zal bepalen. De wijsvinger omschrijft de te "haken" zone.4. De zachte haak benadert diagonaalsgewijs de localiserende wijsvinger. De haak komt loodrecht te staan t.o.v. de te haken regio en neemt een maximum aan weefsels in zijn kromming op, voor een maximaal comfort van de patiënt.

5. De tandem zachte haak/palperende hand voert enkele informatieve heen- en weerbewegingen uit.

6. Na deze benaderingsmethode wordt de gedefinieerde zone nogmaals met beide handen en met dezelfde heen- en weerbeweging behandeld. Tot slot wordt in de laatste fase een heftiger tractie uitgevoerd.

7. Er wordt vervolgens een krabbeweging toegepast volgens de dito "periost"-techniek.De behandeling bestaat uit kleine voor- en achterwaartse bewegingen, maar met zeer beperkte intensiteit.

6

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Bijwerkingen van de haaktechniek

Bij het losmaken van vergroeiingen of het gladstrijken van lichaampjes, waarvan de technologie reeds geschetst werd, zal men moeten rekening houden met de spierrelaxatie door de transversale mobilisatie van de vezels en een betere doorstroming door het afbouwen van de omgevende spanningen (vrijkomen van histamine?).

Men moet eveneens rekening houden met het reflex-effect door inhibitie van de reflexpunten.

7

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Frequentie en duur van de behandeling

Zoals gezegd is de zachte haak complementair aan een manuele behandeling. De therapeut zal de zachte haak regelmatig gedurende een behandeling moeten gebruiken.Niettemin kan men doorgaans stellen dat drie sessies van tien minuten per week zouden moeten volstaan, maar wel in functie van de gevoeligheid van de patiënt, van de pathologie, van de ouderdom van de vergroeiing of fibrositis.

Ondanks de terminologie die nogal gewelddadig overkomt, dient men zich niet bezorgd te maken om de reacties van de patiënt die met deze techniek geconfronteerd wordt. Dankzij het met zorg bestudeerde aspect van de zachte haak, die in geen geval scherp is, zal de patiënt de PIJNLOZE behandeling perfect aanvaarden.

Na zekere ervaring wordt de haak zonder moeite gehanteerd. De keuze van de kromming of de plastische aanpassing zal dan zichzelf uitwijzen.

Tegenindicaties van de techniek:

* Acute ontsteking* Zeer slechte toestand van de huid* Cicatrisatiefase* Recent trauma met uitgesproken hematoom* Zeer slechte trofische toestand van de oppervlakkige bloedsomploop* Hyperemotionaliteit van de patiënt...

Besluiten van de methode:

* Deze techniek dient beschouwd te worden als een aanvulling, doch niet als een vervanging van de klassieke therapeutische technieken.

* De originaliteit van de zachte haak resumeert zich in twee punten:

1- de behandeling is pijnloos2- de kromming kan aangepast worden gedurende de behandeling

* Het succès van de behandeling berust niettemin in de handen van de therapeut die gewetensvol een perfecte kennis van de palpatoire en topografische anatomie moet hebben, de techniek volkomen beheerst en de indicaties van de methode perfect naleeft.

8

Haaktechniek – de Zachte Haken®

PRAKTIJK

9

Haaktechniek – de Zachte Haken®

I HET BEEN

De dij wordt ingedeeld in drie zones:

- de voorkant- de achterkant- de zijkant

Hetzelfde geldt voor het onderbeen

N.B. Elke zone bevat spiergroepen met dezelfde functies en een vaat-en zenuwstelsel. Huid, een oppervlakkige fascia en een diepere fascia bedekken de totaliteit van het been. Deze fascia omhult de spieren en vormt de septa intramusculares.

10

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Voorkant van de dij:

- M. quadriceps femoris- M. sartorius

* Femorale vaten.- slagader- ader- zenuw

De middenzone van de dij:

Spieren: Van buiten naar binnen: - m. sartorius - m. iliopsoas - m. pectineus

- m. adductor longus- m. gracilis

Dieper : de m. adductor brevis. Gelegen tussen de m. adductor longus en de m. gracilis.

Glutaei:

Drie belangrijke spieren: - m. gluteus maximus- m. gluteus medius- m. gluteus minimus- m. tensor fasciae latae

N.B. Dieper: - m. pyramidalis - ligamentum sacrotuberale

11

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Achterkant van de dij:

A. De achterste lange spieren.

- m. semimembranosus- m. semitendinosus- m. biceps femoris

B. De zenuwen.

- nervus ischiadicus- nervus cutaneus femoris posterior

Kniekuil:

* De wanden:

- m. semitendinosus> binnen

- m. semimembranosus

- m. biceps > buiten

- caput mediale, caput laterale > benedenmet de m. plantaris

* De inhoud:

- slagader> van de kniekuil

- ader

- 2 vertakkingen van de nervus ischiadicus

* De bodem:

- m. popliteus

12

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Achterkant van het been :

* Oppervlakkige elementen:

- vena saphena accessoria- nervus suralis

* Oppervlakkige spieren:

- m. gastrocnemius- m. soleus- m. plantaris

* Vaat- en zenuwelementen:

- arteria tibialis posterior- nervus tibialis

* Diepe spieren:

- m. flexor digitorum longus- m. flexor hallucis longus- m. tibialis posterior

13

Haaktechniek – de Zachte Haken®

Aponeurosis plantaris

Voorkant en zijkant van het been en achterkant van de voet.

* Oppervlakkige structuren:

- vena saphena magna- nervus peroneus superficialis

* Diepere fasciae:

- retinaculum

* Spieren:

- m. tibialis anterior- m. extensor hallucis longus- m. extensor digitorum longus- m. peroneus tertius

* Zenuw- en vaatstelsel:

- nervus peroneus- arteria tibialis anterior

Zijkant

* Spieren:

longusm. peroneus >

brevis

14

Haaktechniek – de Zachte Haken®

De haaktechniek

1 De dij

* M. rectus femoris: > buiten de fascia lata> binnen de m. sartorius

*M. sartorius (in het midden): m. vastus medialis

> m. sartorius* Concentratiepunt: < > m. vastus medialis

> m. rectus femoris

15

Haaktechniek – de Zachte Haken®

* Binnenkant van de m. vastus lateralis die in aanraking komt met de m. rectus femoris.

* De m. vastus lateralis ligt aan de zijkant en aan de achterkant, en ligt onder de m. tensor fasciae latae.

* Losmaken van de m. vastus lateralis en de m. biceps femoris, caput breve, onderaan de dij.* Losmaken van de m. vastus lateralis en de m. biceps femoris, caput longum, bovenaan de dij.

16

Haaktechniek – de Zachte Haken®

> m. vastus lateralis* Centraal punt: < > m. biceps femoris

> m. gluteus maximus

> m. biceps fem.

* M. gluteus maximus, in verbinding met: < caput longum

> m. semitendinosus

* Losmaken van de m. semimembranosus en de semitendinosus

17

Haaktechniek – de Zachte Haken®

* Losmaken van de m. gracilis met: −m. semimembranosus (in de kniekuil)

− m. sartorius (ervoor)

* Losmaken van de m. adductor magnus− m. semitendinosus, (achterzijde)semimembranosus

− m. gracilis (ervoor)

> m. adductor magnusCentraal punt:< > m. semimembranosus

> m. gracilis

> m. gracilis* M. adductor longus: <

> m. adductor brevis

18

Haaktechniek – de Zachte Haken®

* Losmaken van de m. gracilis met: −m. semimembranosus (in de kniekuil)

− m. sartorius (ervoor)

* Losmaken van de m. adductor magnus− m. semitendinosus, (achterzijde)semimembranosus

− m. gracilis (ervoor)

> m. adductor magnusCentraal punt:< > m. semimembranosus

> m. gracilis

> m. gracilis* M. adductor longus: <

> m. adductor brevis

18