HALIL HAXHOSAJ FAQOSJA-2

8/6/2019 HALIL HAXHOSAJ FAQOSJA-2

1/134

HALIL HAXHOSAJ

KUR U MSOVA ME

DRITN

UNITED STATES OF AMERICA


2/134

HALIL HAXHOSAJ

2

Poezi

The opinions expressed in this manuscript are solely the opinions of the

author and do not represent the opinions or thoughts of the publisher.

The author represents and warrants that s/he either owns or has the

legal right to publish all material in this book.

KUR U MSOVA ME DRITN

All Rights Reserved. Halil Haxhosaj

Copyright 2011

Redaktor i botimit: Jeton KELMENDI

Parathenia: Fatmir Terziu

Interior and Exterior design: LULU

Ballina: Lida Sherafatmand

This book may not be reproduced, transmitted, or stored in whole or in

part by any means, including graphic, electronic, or mechanical without

the express written consent of the publisher except in the case of brief

quotations embodied in critical articles and reviews.

ISBN: 978-1-4477-6206-5

PRINTED IN THE UNITED STATES OF AMERICA


3/134


3

DISKURSI PRSHKRUES I POEZIS

Nga Fatmir Terziu

Teksa merr n dor nj nga dhjetra vllimet poetiket poetit shqiptar, Halil Haxhosaj, pikrisht vllimin: Fjale plag (2007), t bie n sy udhtimi imagjinar q

prshkruhet mes nj itinerari jetik. E gjitha nn nj pushtetfigurativ q plotsohet me shenjat e flokve, q luajn roline simboliks s tridhjet e gjasht rrathve si simbole tviteve mbi kurrizin e shpinn e poetit. sht pikrisht

poezia e ktij vllimi Shenja n flok q grsheton gjuhnme mesazhin dhe jep nj panoram sa vizive dhe komplekset njeriut q krijon me nj mjeshtri t ngjyer bukur ekndshm sa n muzn popullore e traditn e pasurgjuhsore, aq edhe n bashkkohoren, imediaten dhe at qtrthorazi komunikon pastr me lexuesin. sht nj poezitipike, ku profesionalizmi i nj poeti t till, mund tkonsiderohet me vlera t larta n tr lmin poetike shqiptareq krijohet dhe vazhdon t lvrohet n trevat shqiptare. Shenja n flok sht nj model ku mjafton t shihetstruktura e vargut t lir, t shihet e vendoset pa diskutim anae quajtur njohse pr poezin n kto stade t unifikuara menj fjal t przgjedhur: Pastaj erdhi dikush/Me grshr ndor/Dhe ma mori nj shenj n flok/Piskama ime/Tkurri

pranvern n bulim/Gurrat n gurgullim/M mori prdore/Dhe m shpuri dikund/Mi vari tridhjet e gjashtrrath/N qaf n gjoks n shpin/Ec m tha/Edhe psegulima t thella/M dilnin nga duhamat/Avuj t nxeht ngadjerst. E ndrsa kjo poezi e ndrvarur simbolikisht ngashenjat e flokvetejkalon normativn e lidhur me moshn enjeriut, poezia Fund pr vargje spaska sht nj lidhjemes dshirs dhe talentit q mbetet jasht ksaj dialektike t

jets s njeriut q lidhet edhe me moshn e tij mes njprocesi evolues t krijuesit dhe vet krkesave t poezis qlvron ai: Vargjet pr vetvete/Spaskan t sosur/Gjithmonmbetet/Dika peng/Nga stili/Nga figurshmria /Nga


4/134

HALIL HAXHOSAJ

4

Poezi

frymzimet/Kurr spo u gjendka fundi/I vargjeve tvetvetes/Kurr ...!.

Mesazhi pr t trn dhe diskursi poetik

Silueta t hirta sht nj tjetr poezi q vrteton ktveori q zgjedh e prdor poeti pr t komunikuar mes asaj

q vjen nga vetja pr t plotsuar nj mesazh pr t trn,

kompleksin e nj bote q rrethon fatin, jetn dhe procesin e

gjat t lidhjes me hapsirn: N hapsirn e pafund/T

piks s errt t Universit/Trupi im i shtrir/Asgj nukpptin/Nj fllad i leht puhize/Prkdhel do gj prreth/Me

grsher t kohs n duar/Siluetat e hijta t orbits/E

prgjysmuan at/Ia hoqn nj arterie t mbyllur/T zemrs,

mushkrive syve/Dhe veshkn e djatht/Q t mbeteshgjall/Jeto kshtu/I than. Mes ktyre shembujve t sjella

nga poezia e Haxhosajt, natyrshm objekti i prcaktuar nga

vet autori dhe subjekti rreth t cilit ai ndrton mesazhin,kaprcejn n mnyr normative barrierat e fjalve dhe

formojn diskursin e komunikimit t vlers s jetsnprmjet jashtkalimit t normativave klishe dhe ndikuese

t fjals s ngarkuar. Racionalja e fjals s przgjedhur t

Haxhosajt vjen n kt diskurs poetik si nj detaj kukomunikimi ve simbolik sht metafizik, dialektik dhe

filozofik n tr aspektin e tij.

Forma prshkruese

N fakt kur flasim pr poezin e Haxhosajt, nuk duhet t

lm mnjan formn e saj prshkruese q krijohet n

mnyr perfekte. Nj form q krijohet nga vet diskursi

poetik dhe poezia si art i fjals. N thelb ktu sht nj lidhje por edhe nj element i diskursit prshkrues mes aspekteve

jetike. Diskursi dhe poezia q lidhet me aspektet jetike, duket


5/134


5

se i prkasin dy botve autonome, por n fakt mesazhet

respektive t tyre jan n "substanc" nj iluzion i krijuar mean t tyre (Hale, 2001:480). Kshtu studimi i Chatman duke

ardhur n ndihm n kt rast na jep mundsin t kuptojmse kemi t bjm me nj element t diskursit prshkrues.(Chatman, 1978:59). Sipas Seymour Chatman (Callen) ky

diskurs n nj poezi t till sht nj struktur q prfaqson"at" si nj poezi m vete, tipike e t veant q vjen me an

t gjuhs karakteristike, pra q sht e strukturuar nga fjala

e przgjedhur dhe nga efekti i konvertimit t gjuhs n

diskurs, dhe kur t tjert element poetik shrbejnekskluzivisht pr "paraqitjen e fenomeneve q kanndodhur. (ibid).

Reduktimi i nj diskursi t till n lidhje me prshkrimin pr

identitetin - n rastin e poezis , Hulli jete n ball ka si

pasoj diktimin logjik t lidhjeve mes krenari lshoja dhe

n prehrin e prindrve duke formuar kshtu nj diskursprshkrues t plot me tr identitetin e tij t lidhur mekohn e acart, shpresn e ngroht, akujt n cati,

ngjyrn e beharit dhe mjelljen n oborr: Npr kohn e

ngrir e t acart/U bra shpres e ngroht/Pr ti shkrirakujt mbi ati/Bashk me rrezet e reja t diellit/Ta sillja

pranvern e vakt/Npr skutat e errta/Ngjyrn e beharit/Ta

mbillja n oborr.

Nga Frojdi, tek Barthes dhe koncepti ndryshe nga Brroks

Nj tjetr teori q trajton kt fenomen sht ajo e Brooks qsynon prpjekjet pr t lidhur idet e Barthes me ato t

Frojdit. Mes poezis s Haxhosaj n kt pik gjejm

lidhjen tek fraza q prdor Barthes "dshirn pr fund" ngarruga pr t realizuar nj qllim dhe aspektin e Frojdit qlidhet me sensin e t gjith jets.


6/134

HALIL HAXHOSAJ

6

Poezi

N modelin Frojdian, sht e mesmja narrative q shtyn jetn

drejt organizmit. N modelin Bartezian, mes ktij narrativi

sht zinxhiri si pasoj i elementve t jets q lidhen me

dshirn imediate dhe sforcimim e krijuesit. Por, Brooks esheh me skepticizm kt ndrlidhje rreth diskursit

prshkrues dhe e cilson si tejet autoritative. Ai shton se n

kt mnyr autori nuk e ndan dot vetveten nga t paturit e

nj teorie apo nj rregullsie pr letrsin, edhe pse kjo nuk epengon at nga t qenit n gjendje t krijoj me stilin e tij.

Poezia Loja u plak ngjan m shum e tendosur n kt ide:

N ball t furtuns/Nj drit ndrionte/Q kurr sishte par/As ktu as atje/Rolet ndrronin/Loja ndrronte

krahun/Edhe andej edhe ktej/Reformat kishinkapluar/Rrathet e jets/Me trajt mbi trajt/Me ligj mbi

ligj/Formsohej dhe riformsohej/Bulimi i stins pr

ardhmri/N mbrmje ndrronin ngjyrat/Frymmarrja kishtevshtirsi/Loja u plak.

Konkluzion

Halil Haxhosaj jeton dhe krijon n Gjakov. Kshtu fjala e tij

poetike shihet si nj identitet i radh i vlerave m t

spikatura t zons nga buron ajo. Poezia e tij e fuqizuar nga

diskursi i prshkrimit natyrshm luan nj rol t madh n

lmin e pasur e t bukur t krijimtaris poetike shqiptare.Duke par kto vlera q mbart poezia e tij n nj fush t

gjer t ktij diskursi, natyrshm meriton t thuhet se poezia

e Haxhosajt duhet konsideruar si nj norm e duhur eprfshirjes n pasurin krijuese Kombtare shqiptare. Poezia

e Haxhosajt na dshmon aspektin jetik q mbetet i till pr

gjith jetn. Jetgjatsia e saj e piketuar me formatin e njohur

dhe me njhourin e autorit na bn t prllogarisim at si njpoezi me vlera t arritura bashkkohore.


7/134


7

Nga vepra Damar t ringjallur, botoi, Klubi letrar Gjon

Nikoll Kazazi, Gjakov, 1992.


8/134

HALIL HAXHOSAJ

8

Poezi

EJANI MIQT E MI

Ejani miqt e miDo t gjeni vend n zemrn timQ sht shndrruar n syDo tju prqafoj me shikimet e miaQ jan shndrruar n mallDo tju prkdheli me duart e miaQ jan shndrruar n kallinj

EjaniTrokitni n portn e pritjesAjo do t jet e hapurShtypeni sustn e zilesCingrimat do ti gjeni n vesht e miE zrin n gjakun tim t prvluar

Mos u friksoni nga smundja ime

Ajo nuk sht e pashrueshmeMjekt ia kan zbuluar ilainInfermieret ia kan ndrruar fashatE kngt ia kan mbytur gjmat

Ejani miqt e miN vend t versDo tju gostit me djerst e mia

Q nuk duan lustraQ sjan t dehura me:Er benzine e nafteEr peshqish t prishurQ nuk durojn t freskohenAs me ujra mineralAs me lngje pemsh t fabrikave

Ejani miqt e miMe projekte kundr ndotjesKundr nxehjes globaleE m sillni pak qetsi


9/134


9

Sepse n barnatoret e qytetitsht shpenzuar

Ejani miqt e miEjaniMos ngurroni ...


10/134

HALIL HAXHOSAJ

10

Poezi

VALA

E takova diku n thellsit e jetsT varur n shpresat e thyera

N shpresat e vrara n prita terriVetm n mes t stinve t thara

M mori prdoreE mi recitoi vargjetQ m kishin tretur baladave

Q m kishin murosur legjendaveQ m kishin shndrruar n buzqeshje nuseshPr t m br ila kundr verbimit t moteve

M drgoi buz lumitE ma pastroj pluhurin e shekujveE m bri rreze pr ti davaritur mjegullatE m bri drit pr ti ndriuar skutat

E pastaj u nism n udhtim t gjatNpr gjinjt e detit t porsagufuarBuz gryks s sirenave kaluamPa i mbyllur veshtSepse knga e tyre nuk na trhiqte

N kok kishim kurora freskie


11/134


11

LAJME TELEVIZIVE

N sall

Dyluftim mikrofonashPr formuln e nj paralelejePr lakimin e nj meridiani

N Sfer

MikrofonatDeri vonVjelln t djersitur

Pr formula t mendura


12/134

HALIL HAXHOSAJ

12

Poezi

GARDEROB BASHKKOHORE

Rroba prej djerse

Rroba prej gjakuGardrob bashkkohore

Askush nuk mundT del prej saj

Merr frym npr poreSa butsisht i hap

Sa tmerrsisht i mbyll

Diku prarohetDiku shmtohet

Npr paralele gjeografike


13/134


13

GOSTI PLASTIKE

N pallatin e prrallave

M ftuan n gosti plastike

Bajlozt e shtrigatUjqrit e dhelpratGjarpinjt e bollatIshin ulur n tryez

Dfreheshin e bisedonin

Pr begatitShtrngatatT arrituratE bots s tyre

Mi tregonin zarfet me biletaPr premierat e teatroveJubilet e poetve e shkrimtarve

Vizitat npr diskoklubeDhe n ndeshjet derbi sportive

N agun e dritsU shndrruan

N statuja plastike


14/134

HALIL HAXHOSAJ

14

Poezi

PIKTUR N PASQYR

N vorbat e heshtjesGjarpinjt koteshinPa lkura

I kishte rrmbyerDallga e lumitI kishte prplasurSkutave

U munduanT vjedhin valnAjo i prmbysiT turbullojn ujinI shndrroi n krmij

U munduan

T ndrrojn lkurnAjo u mbetiFlamur i bardh ...


15/134


15

N BARNATORE

N barnatoren e qytetit

Farmacistes i kishte humbur buzqeshjaIu kishin thar shikimetFashat e ndrrave iu kishin prlyerudi pse si kishte ndrruar ende

Prisja q nga shikimet e tharaN recetn shpresdhnseTa gjente ilain

Pr ta shruar dhimbjen e kohsPr ti shruar ethet e verdhaPr ta shruar kundrmimin n lulePr ti shruar buzt e vyshkura

Nga mllefi i humbjeve t kotaFarmacistja m tha:Ti qenke i smuri m i pafat

Sepse ilaet ka koh q jan shpenzuar

Npr shikimet e thara t farmacistesSmundja tinzisht kaplonte barnatorenMe viruset e ardhur nga VeriJugu ...


16/134

HALIL HAXHOSAJ

16

Poezi

KATAKLIZM N VITIN 2102

do gj vdiqBuburrecatMinjtMacetHardhucatGjarprinjtBreshkatKrmijt

T gjitha sanatoriumetJan mbushurMe kufoma

Duhet hulumtuarPlanet tjetrPr varrezat e tyre

Vdekja nuk sht fundN kt pik kozmike


17/134


17

N QEPALLA T GURGULLON STUHIA

Neron i dehur

Dolli e helmuar

Muskujt e fytyrsPentagram i furtuns

Lakadredhas shikon arennVesht sdgjojn simfonit

N qepallaT gurgullon stuhia

Neron i dehur me piromani


18/134

HALIL HAXHOSAJ

18

Poezi

SHUSHUNJA

N knet linde

T nxornTua pastrosh gjakun

Gjakun ua thitheNga ti zejen msuan

U bre mostrN zejen e tyre


19/134


19

REVIDIMI

Zoti

N dhomn e punsShfleton planinE krijimit t bots

VallA sht i mundurRevidimi


20/134

HALIL HAXHOSAJ

20

Poezi

N DYQANIN E KUKULLAVE

Kur ime bij u kthyeNga dyqani i kukullaveNisi t tregoj:

E bleva kt kukullSepse kur un e lvizGishtin e madhQan

Kur e lvizi treguesinQeshetKur e lvizi t mesminVallzonKur e lvizi t kmbzsRritet

Ime bijKa katr stinPes gishta

Nj kukull


21/134


21

MATEMATIKORE

Zbritn e zbritn

Mblodhn e mblodhnKurr tamam

T gjitha ekuacioneveUa dhan nga nj vlerPr puthitjen e koordinatave

Nuk hyri n veprim

As plusi as minusiI kohrave t lmuara

Zbritn e zbritnMblodhn e mblodhnE kurr i sakt prfundimi


22/134

HALIL HAXHOSAJ

22

Poezi

KURR SE KAM DASHUR BARAZIMIN MEZERO

Me cilin sistem koordinatash ta mati kohnKur nuk e kam t dhn as iksin as ipsilonin

Jam nisur nga zerojaPr t llogaritur deri n infinitMe plus e minusMe t gjitha veprimet

Ekuacionin skam mund ta zgjidhi

Me cilin sistem ta caktoj vendinMe minus iks apo plus ipsilonSepse Grenii cakton mesataren e kohsFajtori mbetet n Ekuator

Me cilin sistem ta caktoj ngjyrn

Edhe pse gjaku tregon t njjtin RH

Kurr se kam dashurBarazimin me zero


23/134


23

Nga vepra N kafaz me pantera, botoi, Rilindja,Prishtin, 1993

KORNIZAT E NJ JETE

At nat acari kishte ngrir do gjDhe udhtonte drejt agimit t druajtur

N vargun e sprovave e pashKur ant e horizontitZbresin n tryez

sht shenj e Veriut

Udht e shituara n besMe prangat e poezisCaktojn kornizn e nj jeteE nna ime mat kohnSipas shklqimit hnor

Me zjarret e vettimaveSilueta t largta lajmrojn dika


24/134

HALIL HAXHOSAJ

24

Poezi

PRANGAT N POEZI

N zemrn e vetmisPoezia prfytej me tmerrin

Prangat shtrngonin rimatRrokjet shuheshin korridoreveE thundrat shkallmoninSimbole, metafora, paradokse

N gjykatoren e qytetitShtrnguar nga duar t egra policshPrangat e poezis u kputen

Ajo ante me furi diku n horizont


25/134


25


M kujtohet

Se t hapa me droj t madheI friksuar lbyrjesh vezullimesh

Bota e jote e panjohurM dehuDhe un ngjita qiellin

Dikush qeshte me ty e mua

E un krkoja vend diku n hapsirnE dhoms q t ulesha

Kur u msova me tyI vrejta gjerat e radhituraSipas rendit hyjnor


26/134

HALIL HAXHOSAJ

26

Poezi

RREZJA

Hyn ku nuk mund t hyj mjekuPr ta dbuar errsirn

Si e vetmuarSi e bashkuarI buzqesh fytyraI shklqen balli

E adhurojn atak kan rroba t hollaE xhepa t shqyerEdhe ata q veshin peliqe

Nga dashuria q kan pr tyFmijt e pagzojn me emrin tnd


27/134


27

JETA SHT NDRR E SHUAR

Nj vajz recitonte me vete:

Kur rinia shkon pa hetuarAshtu shkon edhe jeta

Jeta ndrr e shuar

Ngado m rrethon vetmiaE mungesa e lirisZvendsohet me qent q lehin

N dashurin time

Jeta n kafaz me pantera


28/134

HALIL HAXHOSAJ

28

Poezi

N CIKOLIN E PRARUAR

Kush ta tregoi rrugnPr n trupin timDhmb i prishur

Kujt i bre lajkaTa shuash urin

N sofrn time

Me ciln mjegull erdheE hyre n mishin timDhmb i prishur

N cikolin e praruarTa kam ngritur trekndshin


29/134


29

ARUSHA E CIRKUT

Hallkn n buz e kishte dhurat

Pronari krenohej me dresurnKur ritmi i valles pleksej me babzin

Pyllit nuk ia kishte ditur vlernShpelln e ngroht e kishte mriTash luante sipas hallks n buz

Pej, 16 tetor 1992


30/134

HALIL HAXHOSAJ

30

Poezi

E PRUDSHME SHT BR KOHA IME

Kohs sime i jan prgjakur dhmbtGjak t zi i pikojn

I sht prishur gjuhaHelm i pikonVes i rigon

I sht thar fyti

Mjegull i tymon

Kohs sime i kan dal thinjatsht rrudhur nga diktatet e netve t gjata

E prudshme sht br koha ime


31/134


31

BISED ME MIKEN

Shum biseduam pr koht

Mikja imePor koht si kohtAs fund as fillim kishin

Shum gjera tretnMikja ime

N koht q mbushulloninMe pjalm e acar

Shum biseduam mikja imeDerisa buzt nuk filluanT na rridhnin gjak

Nesr do t flitet vetmPr dashurin ton t venitur


32/134

HALIL HAXHOSAJ

32

Poezi

MONOLOG I SPEKTATORIT N RENDINXX

Me hapjen e perdesU hap bota teatrore para tij

N rendin e XX

Askund frymmarrjeAsnj duartrokitjeE ai shikonte skenat

Lvizte kokn n shenj pohimiLvizte buzt n shenj mohimi

Dikur e pa vetenT vjerr n degt e historis

N buzt e aktorve q glltitnin kohn

Ndoshta qilimi magjik

Do ta shtiste majave t hekurtaE ermiri i luleveDo ta kthente n Antik

Shum shikime shpojn nga pasShum trmete i dridhin shpirtinE gjuhn e ktij teatri assesiTa kuptojSpektatori i rendit XX


33/134


33

BISED ME TIM BIR N EVROP

Ne t gjith jemi mir

Mua ves e bardhMi ka mbuluar flokt

Nxnsit po i msoj jo n shkollPo n rrug, n shtpi, n od

Nns i ka rn nj mall n fytyr

Q ia eli dy hulli t reja n ballE n oborrin e shtpisI kemi mbjell disa fidane t rejaFrutat e t cilave do ti shijosh edhe tiM beso


34/134

HALIL HAXHOSAJ

34

Poezi

KAMXHIKOSJE

Dikush kamxhikos kohnNj i dyt shpinnNj i tret fytyrn

Dikush kamxhikos t dnuarinNj i dyt pshtymnNj i tret fatin

Shumkush kamxhikos do gjMjer ai q kamxhikos veten


35/134


35

FANTAZMA

Thon se zgjoheshMe Hn t Plot

Vel i bardh n errsirI nxjerr laprdhit e tua n drit

Duke ngarendur bots s prgjumurBabzia nuk t shuhet as me gjak

Fal ZotitTi ke frikAgimin syzjarrt


36/134

HALIL HAXHOSAJ

36

Poezi

Nga vepra Zra t grisur, botoi Rilindja, Prishtin,1998

UN E GJAKU NUK DUROJMEKSPERIMENT

Mos ma futni gjakunN epruvetSe nuk duron eksperiment

Mos mi preni

Rrugt e tijSe burimin e kan

N venat q qiellitN aortn e diellit

Mos mi hekurosniNervatSe durimit

Po i plcasin tmthat

Mos ma futni gjakunN epruvetSe un e gjaku

Nuk durojm eksperiment


37/134


37

PASAPORTA E FRIKS

Rrugs pr n Pallatin e Opers s HaditM doli prpara njeriu i veshur me t bardha

Aty priste e prcillte njerz

Ka koh q jam duke t priturE ke biletn pr Oper m tha

Nuk fola asgj

Rrobat e mia t bardhaM njjtsuan me spektatort n sall

Aty ishin: Mekult, etta, Gashi, Salihu,Musaj, Musliu, Pashku, Gunga, Shkreli ...T ulur si n Mitingun e Poezis n Gjakov

Pasi nuk mund ti prshndetjaM rridhnin lot nga syt

Sapo filloi OperaKarrigia e ime u lkund

Nj zemr n Aeroportin e PrishtinsKalonte n kontrollin doganor

Pa pasaportn e friks

Kafen e mngjesit e piva me poettN kafiterin Premiera n Gjakov

N kokn time defilonin: Mekult, etta, Gashi,Salihu, Musaj, Musliu, Pashku, Gunga, Shkreli ...


38/134

HALIL HAXHOSAJ

38

Poezi

N GJURM

Sa her gjurmova n ty poeziM zuri fshehtsia n befasi

Prkdhelje t afshta m dhuroveNpr lakime t pambaruara rashat

Trajtat e hujeve npr figuraShpesh mi solle t pashtjelluara

Ngrohtsia e jote dhe elegancaShuajn ecjen dhe urtin time


39/134


39

KUR KALONIN STINT

Sa her q stint e prjarguraKalonin trojeve t miaT ngarkuara me ves e brymGjelbrimet e mbrojaMe ombrelln e figurave


40/134

HALIL HAXHOSAJ

40

Poezi

FRYMZIMI IM

Ta kan kputur nj gjymtyrPr t t gjymtuar srish

Ta kan hequr njrin syPr t t verbuar

Ta kan thar njrin gishtPr t mos shnjuar

E tiKrkon ende n yjet e ndriturRrezen q do t shklqejBimn q duhet t rritet

Je br rruzare frymzimi imSi hajmali rreth qafe vashe n gufon


41/134


41

ACARI I ZEMRS

Nuk i ftova vdekjet kurrEdhe pse lindjetI matja e i matja me kandar

Acarin i zemrsE ngroha me ofshamaE kristale t akulltaM pikonin npr streh

Bredhjet npr stinNuk i ndalja kurrMe vargje i shitovaRet e zeza horizonteve


42/134

HALIL HAXHOSAJ

42

Poezi

GJEMBAT E JETS

Gjembat e mbshtolln degn e jetsHapsira dukej e prhnur

Pllmb t thara shtrihen e mblidhenPr ta kapur zhgnjimin

Rrokjet e zrit thyhen e prthyhenDerisa e humbin identitetin

Gjemba t jets shpojn pllmbE duke vajtuar vrapojn n theqafje

Poeti mallkon t keqenE infektuar nga shiringa e kohs


43/134


43

GJRAT E DHOMS SIME

N dhomn time ka shum gjra

Televizori q sjell botn atyHer me kuptim e her pa kuptim

N vitrinsht nj rend librashDhe fjalt e mia q frymojn n vargje

Aty sht edhe tavolinaKu gatuhen huqet e mia prej poeti

Me gjrat e dhomssht edhe gruaja e imeQ gjithmon kacafytetMe pluhurin dhe acarin e saj


44/134

HALIL HAXHOSAJ

44

Poezi

INTIM

Nj t diel n mbrmjeKur muzgu lshoi velinCikrrima e telefonit shqetsoiAtmosfern e dhoms sime

Ngrita kufjenDgjova dika npr errsir

Q mbante ngjyr t njohur zri

U b shum q sjemi parU b shum q sjemi dgjuarPshpriti zri n telefon

Pastaj mi recitoi vargjetQ ia kisha kushtuar dikur

Dnesa e mbyti ngadal

At t diel n mbrmjeZri kujtim i grisur


45/134


45

ZEMRA E SMUR

E mora zemrn n duarQ t mos i oksidohen rrahjet

E drgova n dhomn e mjekutHabia ishte tretur dikund

Sa e ftoht dhoma e bardh r mjekutSa i nxeht gjaku n zemr

Analizat e mjekut thon:N rrugt tua koronare jan hapurStacione t reja

Dhe vetm atherKur aeroplani ateroi

N Aeroportin e Prishtins

Oksigjeni hyri rrugve koronareDhe zemra buzqeshi

(Luzern, 01,12.1996.)


46/134

HALIL HAXHOSAJ

46

Poezi

PAS ERS

At ditTi vodhi dikush shikimetE ti treti pas ers s pluhurosur

Buzqeshjet i freskoveMe djerst e miaEdhe pse shigjeta t helmosuraTa qndisnin ballin

At ditN simfonin e kngs simeI shkrova partituratMe freskin e jets


47/134


47

N RREZEN E HNS

T shoh n rrezen e hnsDi t hutuarDi t humbur

I shtrij duart t t ledhatojN mes na hyn hapsiraSa kontinenti i Evrops

Nj ndrr zbret pastajNga ylberi yt i largtE niset t m ledhatoj

N rrezen e hnsNj ndrr e keqe m shtrngon


48/134

HALIL HAXHOSAJ

48

Poezi

Nga vepra Hija e orligs, botoi Rilindja, Prishtin,2000.

FJALA

Vrapo, vrapo shpejtoNn hijen e orligs mos shkoTregun e mjegulls kalojeVezullim bhuSepse dika po i han fjaltButsin e tyre po e grimcon

eli shtat drynat e heshtjesMos u shtang npr furtunaels i fort bhuZgjidhe Nyjn e GordonitT lidhur mbi mua


49/134


49

PAKUPTIMSI N NATYR

Natyrs i kishte plcitur damari i marresLulkuqet kishin marr ngjyr t zez

Dielli ulte kokn kah bjeshktPr t pernduarHorizontit iu vu dryni

N cepin e vetulls s shekullit XXI

Pakuptimsia n natyrDrits ia kishte venitur ngjyrat

M von npr terrErdhn prbindshat me mite n gojDridheshin n logje dshtimesh

Nga fryma e jets son ngordhnin


50/134

HALIL HAXHOSAJ

50

Poezi

AROM ENDRRIMTARE

Nj herN nj koh t pakohLakmia erdhi n kuzhin

Me arom mi mbushiPjatat e zbraztaT renditura n sofr

Kur lugt iu afruan gojsAjo se u tret


51/134


51

SHIRINGA SHPON NERVAT

Nj rreth me form e pa formM erdhi n dhomMi rrafshoi dhmb e dhmball

Ilaet gufonin nga temperaturaE trupit tim q lahej n djers

Nga zgavrat e mureve dilnin

Vija t drejta e t shtrembtaShndrroheshin n klithmaE suleshin pr t hyr n trupin tim

Shigjeta nga sy t zgurdulluarNuk pranin s fluturuar

Shiringa n dorn e ers

Shponte nervat e kohshQ dridheshin si ethe vere

Zogjt lvarnin kokatNga kulmet e pallateve prballPr tma dhn prshndetjen e agut


52/134

HALIL HAXHOSAJ

52

Poezi

N GALERIN E TMERRIT

N galerin e tmerritHapet ekspozitaE pikturave t marrzis

Dhimbja e kockaveShnon ndryshim moti

N udhkryq te varretQndron djepiSi katrahur e smur

Kur n galerin e tmerritHapet ekspozita e hipokrizisVitet e OrligsKafshojn njri-tjetrin


53/134


53

PROJEKTE T MENDURA

Projekte t menduraPo u hartuakan n kt hapsir

Planeti nuk po duruake mKt pakuptimsi vijashKt ngatrrim diagonalesh

Ajri qenka i pist

Spaska jetGjethet paskan vdekur moti

Projekte t mendurisN kokat e projektuesveEksplodofshin


54/134

HALIL HAXHOSAJ

54

Poezi

FJAL T ZGJEDHURA

Se kush ju gjeti dikuDhe ju solli te un pastaj

T bashkuara si rreze erdht

E shaluat ndrrn si atinKaptuat male e fusha

Q t mos vonoheni n ceremoninE fillimit t shekullit t ri

Kur zbritt n notesin timFreskia e kohs erdhi me mngjesinDhe shprndau pranver kudo

Ather n mes jush e Universit

Nuk qndroi kurrfar muri i zi

T lumtura vraponi stinveFole metaforash ndrtoni me vargje


55/134


55

KNG T PRDIELLTA

Kngt e miaKan ngjyr t qiellitAto jan t mbla

Nuk druhen kurrAs nga kidnapimetAs nga atentatet

Jan kng t prdiellta


56/134

HALIL HAXHOSAJ

56

Poezi

N KNGN TIME

N prehrin e zemrsQ shkruante ditarin e jetsKrkoja fjalt e mirsis

E vrteta ishte br lypseMelodia e kuptimit kishte humbur

N nj koh t pakohEdhe pranvern e premtuar e humba

Asgj nuk m mbeti m

Pr t mos u mendurN kng gjeta ngrohtsi


57/134


57

BUZQESHJE PLASTIKE

N shtpin e mallraveNj konsumator bleu thasE zbriti shkallve t korrentit

N disa futi pasurin e dhenveNjrin e mbushi me najlonPr ti veshur kalamajt

Neoni ia himnizonte shikimetDiku ishte tretur n hapsirKonsumatori i thasve

ndrrat n rrugn shekulloreIa gdhendin hapin e ngadalsuarShikimet e grymosura e habiten

AtherLulet plastike i buzqeshnMe arom artificiale


58/134

HALIL HAXHOSAJ

58

Poezi

NJTRAJTSHMRI

Edhe sot u zgjovaShkova n banjBra tualetU rrovaU pudrosaU pastrovaDhe dola

Kafen e mngjesitSi doher e piva

N t njjtn kafiteri

U takova me t njjtit njerzU prshndetm n t njjtn mnyrBiseduam, qeshem, u ngatrruam

Dhe srish i ndam

N gazetat ditoreT njjtat gjera i lexova

U ktheva n shtpiNpr t njjtn rrugMe t njjtin tempo

Me t njjtit hapa


59/134


59

NXNSIT E MI

Pr do dit vijn n shkollMe antat e mbushura etjeMe anta t mbushura gzime

Ligjratat e mia i prpijn me afshN brendsi i ngacmon kureshtja pr dituri

Shpesh ndrrojn epoka e shekuj

Her dalin para lindjes s KrishtitHer pas lindjes s tijShkelin mbi perandoriMbi sisteme shoqrore shkelinMbyllin dyer q sjellin infeksionePr t hapur dritare diturish t rejaPa iu trembur syri fare

Ndonjher kacafyten me mua n heshtjeSe vargjeve t s kaluarsPo u vjen era lashtsiMesjet misticizm romantizmE ka dreqin tjetr joDhe n heshtje protestojnDuke mos u prgjigjurMungesat nuk i arsyetojn fare

As vrejtjet

N syt e tyre shpalosen ambiciet e fjeturaPr t ndrruar teori teorema formula sistemeBetohen se edhe mua do t m zvendsojn

Kur m kundrvihen me ardhmrinGzohem shum gzohem

Jetn ua fali atherDhe nuk pendohem fare!Dhe nuk pendohem fare!


60/134

HALIL HAXHOSAJ

60

Poezi

LUTJE

O ZotHiqma nga qielliizmen e mallkimeve

O ZotRuajemi fmijt

Nga epidemia e stepave

Sepse vaksinat evroamerikanePo vonohen

O ZotRuaje ahengunPr fundin e gzuarE jo pr fillimin e premtuar

O Zot, o Zot, o ZotA m e n

(24.03.1999.)


61/134


61

Nga vepra Pastaj bhu relikt, botoi, Shtpia botueseRozafa, Prishtin, 2003.

RIPRSRITJE

Mot i jashtzakonshm ngulfatetKodrave t thinjura

Ngarend dhimbja

Ethe dilemash shtohen

N mua dika ndrrat e masakronDeri n palcDeri n pikn e fundit

Dhe prsriten prralla t vjetraDhe krijohen prralla t reja

Na ishte njher nj ...

Mot i jashtzakonshm pispillosetKodrave t braktisuraPrap ngarend pikllimi


62/134

HALIL HAXHOSAJ

62

Poezi

NGULFATJE

Ka filluar t paksohet ajriT zvoglohet frymmarrja

Ka filluar t zbehet dielliT zbritet temperatura

Ka filluar t zverdhet natyra

T paksohet behari

Ka filluar t shteret ujiGypat e ujsjellsit jan kontaminuar

Ka filluar dika t ndodh n Univers


63/134


63

PASTAJ BHU RELIKT

Me hijen time i ke ngjyrosur ndrratBuzqeshjen e rrugs n lakun e parJe munduar mbase ta drejtosh

Me rrudhat e moshs simePikturove jetn e rn n hundebuzMbi plhurn tndeMbi pergamenn e vargjeve t mia

Heshtjen e mbytur n fund t pusitE ngjyrose me mngjesin tndE rrfeve me gjuhn time

Pastaj u bre reliktN qepallat e vraraLot i ndrydhur n bebza


64/134

HALIL HAXHOSAJ

64

Poezi

KLITHM

Mos ia lakmo bukurin pranversSepse e ke n sy

N gropzat e faqeve e ke

Kur anijeve u shqyhen velat e lundrimitErra t mykura fryjn plot pikllim

Bukurin mos ia lakmo askujtBukurin mos ia dhuro askujtKlith ende dika n thellsin timeVetm klithVetm klith


65/134


65

DRENUSHA

Sa her shkoj te kroiDrenusha kalon rrugn nga shteguPrpara i del rrezes e lahet n t

Ethet e vers m kaplojnAskush sma di hallin as diagnozn

Trupin ma shpojn kot me injeksione

Ballin me lecka t lagta kot ma freskojn

Sa her mbushet kroi me ujE gurra me gurgullimDrenushs i faqet si qershi

Ethet e dashuris sm lshojn kurr


66/134

HALIL HAXHOSAJ

66

Poezi

LOTI

Mos e the qafn grykaveT shpirtit t penduarSepse flokut i humb ngjyraE shikimit mprehtsia

Mos e vrugo faqen e vashsSepse djaloshit i humb zri

Melodia e dashurisGrhim i bhet

Faculets s dhndrisI grisn palt e dhimbjesMallkimi rritet n pritje

Shamia e Rrushes s Rexhs

Nuk valvitet n erSepse e rndon pesha e jote

Hiqe perden tndeNpr faqe pikllimiE mos e loto kohn


67/134


67

KOTSI

E preka ballinTemperatura zbriti n thembr

E preka tiktakun e zemrsT rrahurat frikshm kumbonin

E preka buzn e shkumuarFlak mbyllej n brendsi

Kur e preka frymmarrjenMoti u kthjell e u freskua

N t katr ant e horizontit


68/134

HALIL HAXHOSAJ

68

Poezi

ME MONDN N TIRAN

Belbzimet m kishin mbetur n grykNuk mund ti kaprdija ndrratQ kishin ndodhur n Tiran

Takimet e dashurisNuk bheshin mAs n Sheshin Sknderbe

As n BulevardAs n Parkun RiniaBuz Lans

Bukuroshja tiranase MondaLicenc nuk m krkontePr t hyr n Discobaret e NatsEvropa ia kishte dhn vizn me valut

Kur ia shkelte syrin djaloshitAmerika i zbriste n buzMe nj grim t hollPr at dashuri t formatizuar

N sepale mimozash morali stepejN zemr t Tirans

Vashat pinin kultur perndimore


69/134


69

DHE

Dhe qiellit i qeshet buzaDhe vashs i fryhet lkura

Dhe jehut t pranvers bhet dasmaMe lule t bukura thuret kurora

Dhe vatrs i shtohet nj vajShkrumb i shpirtit

Dhe kur vashs i fryhet lkuraNn bluzn e holl veshurQiellit i qeshet fytyra


70/134

HALIL HAXHOSAJ

70

Poezi

PSALM

M fal o ZotM falKur qaj kur qeshi kur brtasM fal

M fal o ZotM fal

Kur iku kur kthehem kur fshihemM fal

M fal o ZotM falKur gnjej kur gnjehemM fal

M fol o ZotM falKur mashtroj kur mashtrohemM fal

M fal o ZotM falKur mallkoj kur mallkohem

M fal

M fal o ZotM falKur e harroj t mirn TndeKur e harroj mshirn TndeM fal


71/134


71

SNOBI

Asgj nuk e ka t vetenFlokt buzt dhmbt sytBuzqeshjen vajin shikimet

Dhe ecjet ia prishinShtogjet e rrugve t vjetra

Npr koht e pakoh

ndrrat ia mjegullojnDioptrin e syzave mask

Ecja e qndrimi i lehtsohenRrugve t kameleonta


72/134

HALIL HAXHOSAJ

72

Poezi

JETA KRMILLE

Dikush ma hapi dernDhe hyra n botn e krmillit

Ai ishte ulurN fronin e Dinastis KrmilliadaShikonte krmilleFrymonte krmilleUrdhronte krmille

Sa her lvizteMajtas djathtasPara prapaLente gjurmn e vetDhe krenohejDhe krekosej

Dikur ajri vrdall kotejDika n brendi zgjohej

Nuk mund ta ndalja vjelljen

E hapa dern dhe dolaPlcitur krmilleVdekur krmille


73/134


73

Nga vepra Fjal e plag, botoi Klubi letrar GjonNikoll Kazazi, Gjakov, 2007.

VARGJE PR VETVETE

(1.VAJI M KA KAPLUAR)

Vaji m ka kapluarNuk m shqitetMe belbzime e ngashrime

I argtoj t tjert

Hapat i ndrroj kuturruPa menduar farePa shikuar askund

Eci prparaEci prapa

Edhe vrapoj

Edhe pse askundNuk sht shnuar starti

Edhe pse askundNuk sht shnuar caku

(2. SHENJA N FLOK)

Pastaj erdhi dikushMe grsher n dorDhe ma mori nj shenj n flok

Piskama ime

Tkurri pranvern n bulimGurrat n gurgullim


74/134

HALIL HAXHOSAJ

74

Poezi

M mori prdoreDhe m shpuri dikundMi vari tridhjet e gjasht rrath

N qaf n gjoks n shpin

Ec m thaEdhe pse gulima t thellaM dilnin nga duhamatAvuj t nxeht nga djerst

( 3. HULLI JETE N BALL)

Hulli jete mbin n ballEdhe pse krenari lshoja

N prehrin e prindrve

Npr kohn e ngrir e t acartU bra shpres e ngrohtPr ti shkrir akujt mbi ati

Bashk me rrezet e reja t diellitTa sillja pranvern e vakt

Npr skutat e errta

Ngjyrn e beharitTa mbillja n oborr

(4.ER E ZEZ)

Fryni nj er e zezZezon e bri kohnZezon e bri jetn

Dhe u dgjuan zra t jerr

T jerr e bn kohnT jerr e bn jetn

Shkronjat n libra


75/134


75

U strkeqenU tkurrnU zvogluan

Deshn t mbrohenN gjirin e ngrohtT gjakut

(5. BRENG N ZEMR)

Nj breng dashurieU skalit n thellsi t zemrs

Duke shkaktuar ofshamaDuke trazuar jehonaDeri n cep t rinjohjes

Vera u prclluaMe ngjyra t dlira n vatrU kall deri n ethe

Si thupra n uj dridhej

(6. DRIDHJE PARA BETIMIT)

Pas granatimit nga qielliToka e ar gjemonte

Arat nuk kishin pjellshmri

Bereqetet i glldiste reformaNjeriu mbeti i uritur

Dhe dridhej para betimitPr dika t re q kishte ardhurDhe nuk kuptonte asgj

(7. NDRRIMI I STATUJAVE)

Npr sheshet krysoreStatujat e fryteve t nj koheBisedonin nervoze pr jetn


76/134

HALIL HAXHOSAJ

76

Poezi

Pr sakrificn idealin revolucioninDhe ofshanin t zhgnjyera

sht nisur nj furtunQ do ti ndrroj platot tonaEdhe ngjyrn e simboleve

(8. RIPAGZIM)

Ende nuk e kuptoja jetn

Thellsive t sajNuk ua ndija aromn

Me shamia t kuqe n duarBashk me shokt e klassDolm rrugve e sheshevePr ta ripagzuar KosovnSepse damarve t saj

Duhet t rridhte gjak i ri

Edhe pse nuk e njihja jetnPoreve t saj ndija gjmatPoreve t saj merrja frym

(9. LOJA U PLAK)

N ball t furtunsNj drit ndrionteQ kurr sishte parAs ktu as atje

Rolet ndrroninLoja ndrronte krahunEdhe andej edhe ktej

Reformat kishin kapluarRrathet e jets

Me trajt mbi trajt


77/134


77

Me ligj mbi ligjFormsohej dhe riformsohejBulimi i stins pr ardhmri

N mbrmje ndrronin ngjyratFrymmarrja kishte vshtirsi

Loja u plak

(10. N KT PIK)

S bashku me dritnNpr rrugicat e errsirsDolm n demonstrataDuke brohoritur pr t ardhmen

Karnevale t strkequraDefilonin mbi kurrizin tonPara dhe prapa perndimit t diellit

N agsholin e stins s parDyndeshin shtrngata t skterrtaEdhe vrragt n qiell gjmonin

N mes t jets simeDika po ndodh

N kt pik t Globit

( 11. SILUETA T HIRTA)

N hapsirn e pafundT piks s errt t UniversitTrupi im i shtrir

Asgj nuk pptin

Nj fllad i leht puhizePrkdhel do gj prreth


78/134

HALIL HAXHOSAJ

78

Poezi

Me grsher t kohs n duarSiluetat e hijta t orbitsE prgjysmuan at

Ia hoqen nj arterie t mbyllurT zemrs, mushkrive syveDhe veshkn e djatht

Q t mbetesh gjallJeto kshtuI than


79/134


79

(12. NPR ZGAVRA T KOHS)

Pastaj

N sistemin nervorU shtuan trysnit e presionet

Mbijetimet tmerroheshin nga rregullatFrymmarrja dneste e vshtirsuarDuke deprtuar npr zgavrat e kohs

Ilaet nuk bnin efekt

Skadencat kacafyteshin me kohnDhe humbnin dyluftimin

Npr zgavra t kohsHynte nj bot e krisur

(13.DASHURI E NATS)

Nn rrezet e hnsNj nuse prore krehejFlokt i thurte grshet

Njrin sy ia shkelte djalitQ rrinte zgjuar

Nga malli i dashuris pr t

Dhe lahej n liqeninE rrezeve t hnsSi e kishte lindur nna

E fshehtIshte dashuria e tyre

Si errsira

E nats pa hn

(14.DERN E L HAPUR)


80/134

HALIL HAXHOSAJ

80

Poezi

Kur t mendoni se nuk jam n shtpiShtyjeni dern time

Sepse at do ta l gjithmon hapurQ t hyni pa vshtirsiN dhomn time t pritjes

Kur t lodheni e t freskoheniAty e gjeni shpirtin frymn e zrin tim

Mos u trembeni nga trokllima e dritares

Sepse jam un q hy e dal sa her duaNga klithmat e gzimet tuaja

Kur nuk m gjeni askundHyni n vargjet e miaSepse dern e keni t hapur

(15.FUND PR VARGJE SPASKA)

Vargjet pr vetveteSpaskan t sosur

Gjithmon mbetetDika peng

Nga stiliNga figurshmria

Nga frymzimet

Kurr spo u gjendka fundiI vargjeve t vetvetes

Kurr ...!


81/134


81

PESH E RND MBI FJAL

Pesh e rnd mbi fjalPesh e rnd mbi mendimeSka peshore q e mat ofshamn

Pritjes i doln thinjatKokave t mbshtjellaMe shamia t bardhaMe shamia t zeza

Pesh e rnd mbi fjalPesh e rnd mbi kujtime

Durimit iu ndal frymaDo t lirohet dukeU lyer me flak

Pesh e rnd mbi fjalPesh e rnd mbi qndresPesh e rnd mbi plag


82/134

HALIL HAXHOSAJ

82

Poezi

PASTAJ E KRKOJ VETVETEN

Kur mdyshem hapsirsHapat m zvoglohenEcjet m ngatrrohen

Ather mbyllem n thellsiSdua t dgjoj asgjSdua t shoh asknd

Sdua ti prgjigjem askujt

Mdyshem hamendem mbyllenN cepin e nj fillimiN fillimin e shum fundeve

Pastaj e krkoj vetveten e mashtruar


83/134


83

SFILAT MODE

Sy lakmitar sulenMbi ecjen dridhjenElegancn hijeshin

Shigjeta t qelqta n bebzaThyejn heshtjen e lakmisDhe strkeqen n liqe malli

Vetm dika grish moshnDuke i ikur historis

Sa e pashpirte sht kohaSa e madhe sht lakmia

N shikimet q prcjellinSfilit mode


84/134

HALIL HAXHOSAJ

84

Poezi

ELSI

T mbaj varur n qafDhe n zemr t kamPr t ndryr dika

N fshehtsin time

E ti ele gur gojn

T mbaj unaz n gishtPr ti trembur syt lozonjar

E ti ele gur gojn

T mbaj n xhepin e kohsQ t mos hapen plag

E ti ele gur gojnE ti ele gur gojn


85/134


85

DHURATAT E M-s

Sa her t jepja dhurataN shpirt t rrinte varNj deg e krrusur nga koha

Njrn e veje relikt n qafTjetrn stoli n gishtin e shenjzimitme

Nj tjetr e sprkatje trupinDeri n shpirt

Q tia ndrroje aromat

Nj buzqeshje e rrnjosur n ironiTi harliste ndjenjatTi ngacmonte dehjetVrragt t thelloheshinDeri n thellsi t dyshimit

Sa her t sillja dhurataTi i pranojePr t m shtuar dhimbjePr t m shtuar vuajtje

(8 Mars, 2007)


86/134

HALIL HAXHOSAJ

86

Poezi

TI JE FAJTOR

Edhe kur qeshEdhe kur qanTi je fajtor

Edhe kur fletEdhe kur heshtTi je fajtor

Edhe kur gzoheshEdhe kur hidhroheshTi je fajtor

Si t ndahet faji

Jetim sht ai


87/134


87

T RUAJ THELL N VARGJE

As mos u strkeqAs mos u friksoDhelprs i ka ndrruar

Ngjyra e bishtit

Ujkut iu ka molisur hapiDo t mbetet i fundit

N garn bashkkohore t Maratonit

Mos u frikso nga askushSepse t ruaj

N vargjet e mia


88/134

HALIL HAXHOSAJ

88

Poezi

PLCITJE

Dika plciti n dritsiKohs iu shqye ndriimi

U zbeh fytyraU zbeh natyra

Ndrioi dyfytyrsia


89/134


89

VAKSINIM

N at,sfern e jetsKa shenja t epidemis

Mantelbardhat shpojn muskujt

Shiringat me vaksina brendaDyluftojn me prbindsha

Lott rrjedhin nga syt e rrudhurPr ta fshehur dhimbjenPr ta mundur frikn

Gjma n rrjedhn e diellitI shpalon ofshamat

Imuniteti ka nevoj pr vaksinim


90/134

HALIL HAXHOSAJ

90

Poezi

ZGRDHIRJE

Nj cep i buzveShpalon dhmbt

Nj buzqeshje e zorshmeImiton zgrdhirjn e masks

N skenn e injorancs

Nj cep i buzveShpalon dhmbt

Pr t buzqeshurMe taktizime


91/134


91

POEZI N DORSHKRIM

FRYMZIM I BARDH

Fjolla bore zbrazn bardhsinMbi pullazin e botsPa u penduar fare

Pa u mdyshur

Sa afr ndrraSa larg gjumi

Qepallat hapurShohin bardhsiHapur glltitin bukuri

Fjolla boreSot zbraznBardhsi mbi mua

I bukur frymzimi i bardh!


92/134

HALIL HAXHOSAJ

92

Poezi

I KAPRCYEN ERRSIRAT

Nn ajrin e malit t errsuarKujtesa e thinjur rri e lodhur

Doruntina e prmalluar pr dashuriRri e strukur nn lakuriqsin e vet

Mbi valt e ngrohta mblsishtNoton afshi i prmallshm

Pr ta shijuar prap prmbys valtKaprcen hijen e vet pr pak mblsi

Dika sython n thellsin e prushitDika rrezon n cep t pengut t ln

I kaprcyen errsirat e malitAjo dhe dashuria pr djalin

Dhe u gjend prtej errsirs s vetPr tu shtrir nn hijen e mallit


93/134


93

N RESTORANTIN BELVEDERE NHERGISWIL

(Sknderbeut n 600 vjetorin e lindjes)

- Motrzim -

N Belvedere kishte shum vizitorAsnjri nuk kishte arm t ngjeshura n brezAto i kishin ln n Shtpin e Vilhelm Tellit

N Muzeumin e Aldorfit t Kantonit Uri

Dikush dikur nga mesi i salls mondaneLajmroi ardhjen e trimit SknderbeMbi kal t bardh t kalorsis s Arbris

Shpatn ia bartnin shtatdhjet e shtat ushtarPrkrenarja q e kishte dhurat n ditlindjen e tijI shklqente prarueshm n kt festMadhshtore marshonte shekujve n histori

N restorantin Belvedere n HergiswilHistoria u ul me mua n tavolinDhe m qerasi me pije Evrope pa censur

Zri i kamerieres biondinM kndelli nga koha e trazuarDuke ma lshuar nj ftes n dor

Ishte nga trimi Gjergj Kastrioti - SknderbeuQ Evropn Vilhelm Tellin dhe mua

Na ftonte n kremtimin e 600 vjetoritT ditlindjes s Madhe t tij n Kruj

(Hergiswil, 20.V. 1996. Gjakov, 24.11.2005.)


94/134

HALIL HAXHOSAJ

94

Poezi

LUTJA E MSUESIT

N restorantin pran VarritT Maxhar Pashs n GjakovMsuesi nga Bregliqeni i ZvicrrsRrufiste kafen me shikime t treturaMbi majen e Pashtrikut Shklzenit GjeravicsMbi majet e Alpeve shqiptare

Dhe habitej me kt gjymtyr t Evrops

Dhmb e dhmball ia kontrolloninRrezet e mbla t diellit t KosovsKariesin ia shronte ajri i Kosovs

Dhe habitej me historinE msuar ndryshe pr KosovnDhe habitej pr kt projekt gnjeshtar

Msuesi nga Bregliqeni i Zvicrs i buzqeshurShikoi kah qielli dhe u lut:O Zot shikoje Kosovn

Amen!


95/134


95

N MES T LUGINS

N mes t luginsArom e mblMi miklonte shikimetMi lngzonte buztMi zmadhonte dshirat

Lng i mbl lngzontePrmbi valn e hijes sime

Prmbi shikimet e miaPrmbi urin e etjen time

N mes t lugins dridhjaDridhte ofshamat e miaDridhte gjunjt e miDridhte shikimet e mia

N mes t logut pa mejdanLirika ermonte mbl

Mosdurimi iku n arrati


96/134

HALIL HAXHOSAJ

96

Poezi

BUZQESHJA IME

Kt melodiMos e nnmoniAs mos e ngacmoni

Kt enigm timenMos e ngacmoniE thell rrnj e saj

Kt lirizm ndjenjashN thellsi shpirtiKeni pr ta shijuar

Mos ngurroni e shijoniBuzqeshjen time

Bukuria e sajGurgullon mbl


97/134


97

DRITA

Nj drit ndizet atjeN mua ndrit dika

Nj drit ndrion rrezeN mua rrezohet vetja

Nj drit zbardh agunN mua lind agimi

Nj drit ndryhet n zemrN mua shpirtzohet

Nj drit buzqesh mblN mua skalit buzqeshje

N drit rrezohet e prarohet

Rrezatim e prarim emri im


98/134

HALIL HAXHOSAJ

98

Poezi

EDHE KOHA ECN

Edhe koha ecn me emrin tnd n gojNuk ndalet pr t dgjuar a shikuar

Ajo nuk rri n nj vend asnjherAs mua nuk m pret edhe pse m ka mik

Ikn prpjetzave e teposhtzave

Kurr nuk e ndal vrapin as turrin

Pjes e saj e pagzuar me emrin tndsht duke marshuar ende pa u vrejtur

Edhe pse koha ecn pa ty npr rrathEmri yt nuk mbett pa u br jehon


99/134


99

N RESTORANTIN E KOHS

N restoranti buz rrugs n kohFrymzimi i bardh kaprceu hijet

N ballin e kohs rriti shtatin

Nxnsit e mi n mes t diturisRecitonin vargje t poeziveRrfimi im me lkur lirike

Buzqeshja dritsimi jehonaMbshtolli kohn natyrn beharin

Edhe koha vallzonte me taEdhe drita recitonte me ta

M rndonte pesha e kohsE zbardhuar nga vite e stin

As kafeja as uji i pa gazuarNuk ma freskonin moshn

N restorantin e kohs sime


100/134

HALIL HAXHOSAJ

100

Poezi

JEHONA

N errsir n largsiDgjohej nj jehonFrika m kaploj papritmas

Jehu i saj ngatrrohej keqM zrin e maces qenitShpendkeqes e qyqes

Nuk e durojaKokn e futa thell

Nn jorgan e jastk

Pak u zvoglua jehu i sajPor dika trokiti n dritare

Qndresa u struk nn krevatNn flokt e veta u zhduk

Drita u ndez n llambadarJehona doli nga errsiraDhe m prqafoj me mall


101/134


101

N BREGUN E PRTEJM

Dita e qiti syrin n bregun e prtejmE shqeu perden e territ cop-cop e briDeri n frymmarrjen time

Hapat kaprthurn nga pakEcin e lodrojn pa u penguar farePosht e lart shpirtit deri n dehje

Bilbili n cikol e prqeshFrymmarrjen time t zorshmeIkn n maje pishe e ia thot kngs

Prap hapet drit e praruar atjeN prqafimet e pishave vrdallMe prqafimet e mia me prmall


102/134

HALIL HAXHOSAJ

102

Poezi

ZOGU N MAJ LISI

Bredhi npr drurt e fisit t vetDy gur bashk nuk rrinin aty

Jehonn e hidhte maje krahuNn pasht e toks e qiellit

Deri n pakohs u ndrit e u err

Vetm pr nj cicrim t llojit

N prqafim me vashn e dashuruarIa thot nj kng prmallshm

Zogu n maj lisi vetm cicronZogu n maj lisi pr at kndon


103/134


103

TE UJI ME SHKUM T BARDH

Nj z sinjalizoi takimin tonTe uji me shkum t bardh

N stinn e rritsN stinn e begatis

Rruga nuk kishte kthesaNuk kishte brigje as rrafshinaLugjet e kanalet nuk shiheshin

Heshtja kalonte biri rrjedhsUji m t bardh e bri shkumnTakimi hyri n radh t drejt

N pjergulln e rrushit t ziKokrrat ndrruan ngjyrPor jo shkumn e tyre

Te uji me shkum t bardhT bardh e bm jetn


104/134

HALIL HAXHOSAJ

104

Poezi

BORXHI

Borxh ta kam nj mallBorxh ma ke nj lot

Nj kujtim borxh ma keE borxh ta kam

N kt BotDhe n at Bot

Borxh ta kamBorxh ma ke


105/134


105

NJERIU Q THYEN GUASKN

Njeriu n mendjen e tijThyen guaskn e territCop-cop e bn

Brenda vetes hyriDuke krkuar dika t humburDuke krkuar pak ajr

Shqiponja ia dfton rrugnIa tregon prralln e lasht

Na ishte njher nj

Nusja pa dhndr mbi at t bardhKalon kufirin me zemr t bardh

N kto mote bhet emr i ri

Q nuk sht thirrur kurrQ nuk sht pagzuar askush

Liria lidhet pr zemr e shpirtSka dashuri m tbukur


106/134

HALIL HAXHOSAJ

106

Poezi

NSE UN SJAM

Tungjatjeta miku imUn sjam atjeUn sjam aty

Frymmarrja sht e vshtirN katin e dymbdhjetN katin e mbi detit t trazuar

Tungjatjeta miku imMos ma harro emrinMos ma harro zrin as kngn

As ofshamn mos ma harroAs sharjet as mallkimet

Edhe pse un nuk jam tash atjeMos ma harro vendin as kuvendinAs heshtjen as piskamn mos ma harro

T lutem shumAsgj timen mos e harroMik t paa pr jet e motEdhe nse un sjam

N bot me ty,N jet me ju


107/134


107

MOLISJE

I molisur ngarendi rrugveN gjuht e globitPrshndes majtas e djathtas

N bjeshkt e mia t lashtaThith ajr e arom dheuPr gjak e pr mushkri

Ather drita vezullonN gjuhn e toks simePr ta shijuar m mir


108/134

HALIL HAXHOSAJ

108

Poezi

KRISMA

Kur ndihet ndonj krismMua m kaplojn djersTeposht faqeve rrshqasin

Butsia ather tkurretThinja i dalin e friksohet

Kur dgjohen krismaQndresn e kaplojn etheHyn gjall n dhe

Krisma ... krisma ... krisma ...Krisma ... krisma ... krisma ...


109/134


109

EPIDEMI

Teshtima kollitje grhitjeN mngjes n drek n dark

Ushqimit i ka rn epidemiaNuk glltitet as nuk prtypet

Ilaet gjenden me zorDhe kushtojn shtrenjt

udi edhe n barnatoreShiten n t zezn

Ather pse mos t bj krdiKjo epidemi n kt zallahi


110/134

HALIL HAXHOSAJ

110

Poezi

DHIMBJA

Kjo dhimbje m shqetsonPlagt e fjetura mi zgjon

Trupi im rrug e groposur

N fjongo vargjesh varurRri shpresa gatitur

Pr tu nisur n udhtim t ri

Dhimbja m pushton atherKmb e krye m kaplonFuqi e saj e padurueshme

Ajo sht br shum e madheSa thellsia e detit

Sa thellsia e shpirtit


111/134


111

N ORN LETRARE

Sot slexova vargjeN orn letrare

Se di se ndodhiAto ikn nga unAto morn arratin

U kishin dal thinjat

Andaj u turpruanDhe ikn me vrap

Edhe publiku ngadalU thinj bardh u b

N orn letrare


112/134

HALIL HAXHOSAJ

112

Poezi

LOTT MBI VARR

Shum lot derdhn atyShum gjma dnesje ofshama

Edhe ret kan zbritur poshtMbi kokat e vajtoreve lotojn

Shum rrokullisje dhimbjesh dgjohen

Rreth e rrotull fishkllim e acart

Diku n palt qiellit lartNj sy shikon turmn e mendohet

Nga eshtrat e varrezave t lagur nga lotDgjohet klithje e mallshme nga larg

Edhe festat prlotn gjithmonN varrezat e prmallimit ton


113/134


114/134

HALIL HAXHOSAJ

114

Poezi

MKAT APO ...

Buz t lngtaBuz t mishtaImazh i mbl

Ti mi ofronN trajt lakmuese

AviteshAvitmPa dridhjePa mkat

Pjell imagjinataPjell pjell pjell


115/134


115

MENDIME PR POEZIN E HALIL HAXHOSAJ

SAKRIFICA POETIKE E HAIKUT

Nga Nuri PLAKU

Haiku sht nj ndrmarrje e vshtir pr poetin, madje

duhet konsideruar nj sakrific poetike apo guxim letrar qmbart brenda vetes dhe odisen e gjat t afirmimit artistik t

krijuesit. sht i till sepse krkon t angazhohesh pr t

vendosur n mnyr t vazhdueshme ekuilibra t brendshm

midis nj figure dhe nj imazhi, nj gjetjeje dhe nj asti tveant q pastaj t prodhosh prej tyre, produktin tnd

artistik. Pragmatizmi te ky prodhim sht edhe nj ecejake e

vazhdueshme prball realiteteve t prditshme, pr tdeshifruar enigmat e tij t kamufluara. Pikrisht nj sakrifict till na prezanton edhe vllimi me haiku Puhiz shpirtii poetit tashm t mirnjohur kosovar, Halil Haxhosaj.

Natyra paradigm parsore

Poeti n kt vllim ndrton paradigmat e tij

karakteristike pr t prekur nprmjet krijimit t vet

natyrn, thelbin e jets dhe filozofin e saj t zhvillimit. Jan

pikrisht kto paradigma q i japin atij, veorin e dukshmestilistikore dhe artistike dhe q e dallojn at midissivllezrve t tjer q kultivojn t njjtn gjini.

Haiku si lidhje kryesore referenciale ka natyrn dhe me

natyrn autori i ktij vllimi bn q n fillim nj marrveshjet qart dhe korrekte. Ai do ti prqaset asaj me nj vzhgim

n distanc, t largt por t fokusuar nprmjet nj


116/134

HALIL HAXHOSAJ

116

Poezi

kndvshtrimi t kursyer, aq sa t vjeli prej saj, majan e

brumit poetik. N asnj haik t ktij vllimi natyra nuk

afrohet dhe nuk shfrytzohet n mnyr t veant dhe

parazitare. Prkundrazi ajo hyn n brendsi t ktij vllimi sinj komponent prbrs i tij, si nj fasad mbi t ciln autori

konturon idet dhe mendimet e veta. Pra natyra sht n nj

funksion pasqyrimi dhe rikrijimi i vazhdueshm artistik.

Nj rreze brilanti,/ Lakore e strmunduar./ Dihat keqmjegulla. Dukja te ky haik vjen e para, pastaj prshkrimi isaj dhe n fund na shfaqet mjegulla si nj element prbrs i

natyrs. Por kjo sht nj natyr e ngarkuar me bukuri dhedihatja e mjegulls sht thjesht rikrijim i gjendjes s saj

t prgjegjshme. Aq e ngarkuar sht mjegulla me bukuri eprshkruar nga autori, sa pikrisht n kt dihatje t rnd

ndihet pesha e vizatimit poetik. Dhe kjo pesh e shoqron

poetin n t gjith haikun e tij q lidhet me natyrn.

Prkundr saj teknika varion me fines her duke e nxjerr

imazhin natyror para mendimit her duke e nxjerr at pastij. Vesa mbulon lulet,/ Behari mbret natyre./ Dashuriadel nga shpirti., Stin e re prshndet,/ Pyll i stolisurme gjelbrim./ Rrug t reja fillim shekulli., Luletbuzqeshin,/ Valt shprlahen,/ Loti bhet kristal.

Ose;

Nj psalm kndon ode./ Pagzimi n pranver/Hap petale t reja.,Ujku bish e egr/ Sqan pr tvdekur./ Qielli rri i hutuar.

Por n kt kndvshtrim vihet re edhe hapsira qshfrytzon autori pr t shprehur nj ide, refleks apo mendim

filozofik, t caktuar. Kjo realizohet nprmjet nj qndrimiobjektiv ndaj materies poetike q ai vjel prej natyrs, dukembajtur ndaj saj nj pozicion t skajshm me mundsi t

shumta operimi. Pikrisht ktu kemi nj nga paradigmat e


117/134


117

rndsishme t cilat formojn stilin e tij karakteristik. Pas

vess q mbulon lulet dhe beharit q sht mbret i natyrs,autori na prezanton dashurin q del nga shpirti i tij i

ndjeshm. Kjo mundsi sht elastike, pra lidhet mehapsirn e manovrimit t tij q e bn autorin t lir nvariantet e veta, pr t shprehur ndoshta edhe t tjera gjendje

shpirtrore n prputhje ose jo me klimn e dhn n fasadnnatyrore t haikut.

Po n t njjtn mnyr operohet edhe me stinn e re q

prshndet dhe pyllit t gjelbruar, pas t cilve shfaqen

rrugt e reja t nj fillim shekulli. Vet nj paradigm e tillna indukton n ndjesin ton shijen e freskt t perspektivs

pr shekullin e ri dhe kjo realizohet aq bukur jo nprmjet

faktit t dukshm por nprmjet ngjyrave dhe brishtsis s

objekteve t vjel nga kjo natyr. sht kjo ndjesi q prbnedhe filozofin e optimizmit t ktij haiku, e cila vetm sa

ndjehet nprmjet frymimit t saj t brendshm. Ngjyra dhe

brishtsia e materies natyrore merr n kt haik nj trajtes t

holl duke e konvertuar at n nj mendim filozofik t thuktq shpesh formsohet si nj sentenc.

Vetmia klthet mbl, Arkitektur udhkryqesh,Statuj lakmie..., Dor ledhato bukurin, Askundnuk rri loti, Koha lavjerrs moti, Nj Feniks martir

kthehet, Fresku prkdhel zjarrin, Historia grisflett, etj.

Her-her mendimi n kt haik na paraqitet i veshur krejtme natyr. Kemi nj infiltrim t tij brenda saj, ku ai shfaqet

me nj ndjesi t holl dhe tepr elegante, t tipit

Rreshpjan. Rrezja e diellit,/ Shfleton poezin,/ N

hullin e shiut., Natyra buzqesh mbl,/ Dorn iashtrin lumit/ Dhe kndon me valt.

Gjeografia e atdheut estetik e haikut


118/134

HALIL HAXHOSAJ

118

Poezi

Nj hapsir tejet e plleshme hapet me trajtimin e temave

gjeografis s atdheut dhe me datat e shnuara historike.

Autori prdor haikun si nj veshje dimri pr ti mbajtur t

ngrohta prshtypjet e krijuara nga vizitat e tij t cilat naprezantohen si faqet e nj albumi fotografik. Haiku sht nj

album i till ku ne shohim veriun dhe jugun, ujrat dhe

krahinat e tjera t Shqipris, malet dhe fushat e bleruara, jo

vetm si territore t shenjta shqiptare, por edhe si njfunksion estetik i gjeografis s ktij vendi. Estetika

gjeografike futet n kt haik przier me mall e nostalgji t

thell duke i vllazruar qytetet dhe krahinat tona.

Mund t themi se autori e ka si specifik paraqitjen e

haikut gjeografik. N prbrje t tij fryn edhe nj fllad i

leht i heroizmit patriotik i kompletuar edhe me nntekste tqarta filozofike pr t ardhmen e ktyre territoreve. N thelb

ai jo m kot i jep shum vend detit.Shiko atje n thellsi,/

Nj val po vallzon./ Rruga e jon n histori. T vetemendja te pozicioni i Shqipris midis lindjes dhe

perndimit, tek peripecit e shumta t ktij fati tragjik dhe

sidomos tek slogani rilinds pr t ardhmen Dielli lind nga

perndon i cili aludon pr perspektivn perndimore t ktij

vendi. Por dikush i njeh kto rrug dhe ky sht nj qytet

antik jonian, Butrinti: Butrinti njeh rrugt,/ Nga aty deri

ktu./ Dor ledhato bukurin. Sepse n kt breg sht parajsa jon natyrore; Dashuria e shpirtit,/ Tund mall eval/ N Gjirin e Ksamilit., Siluet e hns virgjr,/Nga valt e detit del/ Dhe vallzojm s bashku.

Kjo frym harmonizohet n t gjith gjeografin e

atdheut, duke krijuar madje edhe nj lloj harte poetike ku

poeti ndjehet me frym t liruar.

Gjeografia e atdheut,/ Shpalos hartn e vet./Frymmarrja lirohet., Mbi lumenj t vrshuar,/


119/134


119

Ndrtohen urat e jets./ Asgj tash ktu nuk vdes.,Diku atje n thellsi,/ Gjakova dika thot./ Gjithkasht bardhsi., Dardania krenohet,/ Pr emrin e

prjetshm./ Blerimi jep dekorat.

Jehona e patriotizmit te ky poet jepet shum qart, si nj

mesazh q buron nga natyra, duke i konvertuar bukurit dhe

vlerat e saj, n nj qndrim krenarie dhe dashamirsie tpafundme pr bashkimin e trojeve shqiptare.

Niset prap lartsive./ Bregut t dymbdhjet,/ Vetmiaklthet mbl.

Kemi nj rezultat lvizjeje t lidhur me nj sakrific tdukshme poetike. Shpesh lozet me nj lloj ndjesie t fsheht

q e bn at, jo vetm nj przierje t metafiziks natyrore

me mendimin q zbrthen filozofin e nj perspektive t

largt deri edhe shekullore, por edhe nj lloj enigme q

shfaqet bukur nprmjet metamorfozs.Zjarri i dashuris/Djeg mallin tim./ Statuj lakmie bhem., Fluturiminpr koh/ Melodi e lindjes sime./ Metafora motlulesh., Syri sheh largsit./ Deti fsheh thellsit./Ushtimat fat marinarsh., Nj fllusk e leht bor/ Biengadal mbi ne./ Hej, urime pavarsia!

Duket sikur vendin e dashuris pr femrn, kngn e saj t pafundme e ka zvendsuar knga patriotike, element ky

mjaft karakteristik tek poett kosovar. Ashtu si edhe n

trsi poezin kosovare edhe te ky haik, kemi nj llojmesazhi rilinds i cili gjallon si nj limf e ktij trupi poetik.

Nn sqetull t qiellit/ Hapet kupa e bardhsis./ Melodi e

himnit dgjohet.Edhe vet ky haik sht nj himn i vrtet letrar pr dashurine atdheut, pr bukurit e pafundme t trojeve shqiptare, pr


120/134

HALIL HAXHOSAJ

120

Poezi

natyrn e mbi t gjitha pr njeriun dhe jetn e tij t

prditshme, t bukur e plot pasione.

HIJA E NDRRAVE DHE PLAGT E NJ POETISHQIPTAR

Nj poet i rafinuar me aftsi vzhguese q di t ndalet

n momentin e prshtatshm

Dr. Luan Topiu

Poeti Halil Haxhosaj po prkthehet pr her t par ngjuhn rumune. Bashk me poezin e tij, lexuesi rumunfilloi t krijoj edhe nj prshtypje m t qart tpoezis shqiptare t Kosovs. Sepse kjo poezi, mbart nvetvete elemente tipologjike t gjith poezis shqiptare, posarisht t asaj q sht shkruar n Kosov, dhe

padyshim tipare t poezis moderne evropiane. Ajo qt bie n sy menjher, kur ke kontaktin e par me t,mund t konstatosh lirisht, se kemi t bjm me njpoezi t kondensuar. Poeti na ofron nj lnd gjuhsoret ngjeshur, me sa m shum ide, me sa m shumsugjerime lirike, n sa m pak shenja gjuhsore.

Ky proes sht i mundshm n do gjuhnatyrale, aq m tepr kur fjala sht pr gjuhn shqipe,nj nga gjuht m t vjetra t kontinentit, me shummundsi ekspresiviteti dhe tejet e pasur me mjeteleksikore dhe sintaksore. Poezia e Haxhosajt t kujtonm s shumti tablo nga piktura minimaliste, ku thelbi ipasqyrimit t bots reduktohet n sa m pak objekte, nsa m pak ngjyra, n sa m pak mjete artistike, pr tmbrritur sa m shpejt tek thelbi i gjrave - nkuintesencn e tyre. Haxhosaj dshmon se sht nj poeti thell dhe i rafinuar, me aftsi vzhguese dhe


121/134


121

przgjedhse, nj artist q di t ndalet n momentin e prshtatshm, t marr n konsiderat detajet mdomethnse pr poezin e tij. Przgjedhja me sqim idetajeve dhe kapja e momenteve t prshtatshme poetike kryet, sepse poeti mbetet i interesuar prmesazhin lirik, dhe mesazhet e tij nuk tejkalojn kurrkufijt e poezis, teksti dhe ligjrimi poetik mbetenesencialisht lirik.

Poeti mendon me figur, ai artikulon mendimet etij prmes fjals t ngarkuar me imazh, prmesasosacinesh, prsiatjet mbi botn, mbi realitetin historik,mbi dashurin, miqsin, tradhtin, mbi njeriun nprgjithsi n kt vllim poetik-autori prpiqet t japdisa prgjigje me nota tejet vetanake. Poezia eHaxhosajt sht nj poezi e prpunuar gjuhsisht, poeziq t fton pr t zbuluar mesazhe t fshehura nr vargje,

n nntekst, n kuptimin vertikal t tekstit, ai na ofronvetm nj pjes t bots s tij, pjesn tjetr na i le ne silits ta zbulojm, ta ndrtojm, ta krijojm. Kjo lloj poezie implikon dhe nj shkall t lart pjesmarrjejedhe bashkpunimi t lexuesit me tekstin poetik.

Akti i prjetimit t ksaj poezie prfundon memarrdhniet me receptorin, sepse nga vet natyra e tij,

teksti poetik sht nj objekt polisemik, hipostaz q presupozon nj hapje t pafundme n marrdhnie mereceptorin (si funksion transgjuhsor dhetransenunciativ). Poeti kupton, si rrall poet tjetr,sensin e mass. At q do t thoshte dikurMichelangelo, se skulptura sht art i t hequrit dhe jo it shtuarit. Ashtu dhe Haxhosaj, heq gjithka t teprt,

poezia mbetet me at q konsiderohet prej tij si tejet edomosdoshme, pa teprica, pa proliksitet, shpjegime tpanevojshme, fjal, shenja q do ta ngarkonin pa nevoj


122/134

HALIL HAXHOSAJ

122

Poezi

poezin. Kryesisht, poezia e tij sht e shkurtr. Mshum duket si rezultat i nj reduktimi gjuhsor i mshum ideve, imazheve, asosacioneve, meditimeve, se

sa nj poezi e konceptuar si e till. Kshtusoj mund tthemi se poezia fiton prmes kondensimit thellsi,hermetizm poetik, magji, ekspresivitet, etj.

N lndn poetike q mbetet pas kaq e kaqoperacionesh heqjeje dhe reduktimi, poeti ka kujdes prkombinacionet e mundshme t fjalve, ideve, imazheve, pr kombinimet gjuhsore pr t krijuar nj poezi qgjeneron ide e mendime poetike. Poeti filozofon prmesfjals dhe prmes ligjrimit lirik. Haxhosaj ka zgjedhurmjetet adekuate pr t filozofuar, pr t medituar, poeziambetet thelbsisht e mbshtetur mbi mjetet specifike tartit: Sa her kam dashur t shtis kotsive/ T gjitharrugt jan lidhur nyj// Sa her kam dashur t rri i

vetmuar/ Mendimeve u ka ardhur era myk// Sa her kamdashur t lodhem/ Koha sht vonuar pr t ardhur// Saher kam bredhur pakuptimsive/ Tym mi ka dalkoks (Rrugt jan lidhur nyje).

Teksti poetik i msiprm na sjell qndrimeekzistenciale mbi vetmin, prsjatje mbi ontologjin eqenies, mbi kohn dhe rrjedhjen e saj, mbi kuptimin e

bots dhe mbi pakuptimsit e saj. Haxhosaj nkrkimin e rrugve t tij, n prapjet e heroit lirik prt na dshmuar prvoja ekzistenciale, na ofron rezultatedshtimesh, trishtimesh, mosrealizimesh. Poeti sht njmendimtar lirik, ai filozofon n mnyr t figurshme, na jep sinteza t nj vetprcaktimi ekzistencialist, na prcjell, njherazi, nj prvoj ekzistenciale q merr

forma prgjithsuese. Poeti sht transmetues i njshorti vetanak, i nj dshprimi personal, i nj zri qkrkon t proj tek t tjert: nj mesazh lirik. Halil


123/134


123

Haxhosaj zotron nj timbr t veant n poezinshqipe, nj timbr tejet personal, tejet t prpunuar dhetejet t pjekur, t kalkuluar, t matur, njherazi tngroht dhe plot ngjyr. I botuar dhe i njohur n shtypine specializuar, debuton n vitin 1964, e dorzon librin epar pr botim n vitin 1979, fiton mim n vitet 1980,vepra e par poetike del n vitin 1992, pr t arriturprgjat ktij viti, n vllimin e tij t shtat.

Poeti ruan koloraturn lokale dhe kombtare prmes artikulimit t shenjave poetike autoktone si:Dukagjini, Shtjefn Gjeovi, Hasi e Gjakova, Drenica eTetova, Tropoja, Tepelena, Kalabria, Manastiri, Janina eamria. Autori ka kryer studimet albanistike nPrishtin. sht kryetar i Degs s Lidhjes sShkrimtarve t Kosovs n Gjakov, profesor i gjuhsshqipe dhe autor i disa vllimeve poetike, Damar t

ringjallur, N kafaz me pantera, Kng t ngrira, Zra tgrisur, Hija e orligs etj. Librit t zotit Haxhosaj iashtojn vlern edhe qndrime dhe regjistra shum tpasura me ndjenja, si nj poezi autorefleksive ku heroilirik i drejtohet mkatit, mallkimit, faljes, pendimit,mallit, mshirs. Ardhja e poetit n gjuhn rumune shtnj ngjarje, nj ogur i mbar, q lajmron ardhjen e

poezis kosovare tek litsit rumun, n kt vend kukan par dritn e botimit veprat e Naim Frashrit,Asdrenit, Lasgush Poradecit... Paralelisht me Ekzilin eshpirtit t Sali Bashots, ky sht libri i par i nj autorikosovar, q doli pr her t par n gjuhn rumune.(Halil Haxhosaj: Umbra viselor/Hija e ndrrave, botim iBashksis Kulturore t Shqiptarve t Rumanis,

prktheu Baki Ymeri, Bukuresht, 2004.)


124/134

HALIL HAXHOSAJ

124

Poezi

Fjalt dhe plagt e nj poeti shqiptar

Baki Ymeri

Halil Haxhosaj u lind para 60 vitesh n Preklukajt Vokshit. Kreu studimet universitare t gjuhs dheletrsis shqipe n Prishtin, sht profesor i Gjuhsdhe letrsis shqipe n nj shkoll t mesme gjakovare, poet, eseist, prozator dhe kryetar i degs s Lidhjes sShkrimtarve t Kosovs n Gjakov. Deri tani kabotuar dhjet vepra letrare gjinish t ndryshme, ndr tcilat shquhen vllimet poetike Damar t ringjalllur, Nkafaz me pantera, Kng t ngrira, Zra t grisur, Hija eorligs, Hija e ndrrave, etj. Para 6 vitesh, poeti patfat t dal para opinionit rumun me vllimin Umbraviselor/ Hija e ndrrave, me 50 poezi t riknduara ngjuhn e Eminescut, t cilat qen dekoruar me nj varg

recensionesh t favorshme. Duke deshifruar vlerat eliriks s tij, eseisti i shquar shqiptar, Luan Topiu, dot shkruaj: Poeti ruan koloraturn lokale dhekombtare prmes artikullimit t shenjave poetikeautoktone. Librit t tij ia shtojn vlern edhe qndrimedhe regjistra shum t pasura me ndjenja, si nj poeziautorefleksive, ku heroi lirik i drejtohet mkatit,

mallkimit, faljes, pendimit, mallit, mshirs. Ardhja e poetit n gjuhn rumune sht nj ngjarje, nj ogur imbar, q paralajmron ardhjen e poezis kosovare teklitsit rumun, n kt vend t bekuar nga Perndia,ku kan par dritn e botimit veprat e Naim Frashrit,Asdrenit, Lasgush Poradecit, Mitrush Kutelit.

Paralelisht me Sali Bashotn, Ibrahim Kadriun dhe

Miradije Ramiqin, Halil Haxhosaj sht poeti i par iKosovs q krijoi admirim n gjirin e nj populli me tcilin kemi qen fqinj para se ta prgjakin Dardanin


125/134


125

barbart e Rusis (serbt). Dhe ja, pas tre vitesh autorivjen para publikut shqiptar me nj vllim t ri, t pasur prnga prmbajtja dhe t bukur prnga pamja: Fjal eplag, duke patur pr redaktor Engjll Berishn,, autor i ballins: Shklzen Rexha. Vepra m e re poetike e H.Haxhosajt strukturohet n pes cikle: Vargje prvetvete, Lmsh i mjegullt, Dnesje mbi ndihm, Thinjambi gjithka, Pik n zemr. Sipas Besim Muhadrit(recensent), Halil Haxhosaj sht poet i cili n themelet poezis s tij v fatin e individit dhe t kolektivitetit.Por n poezin e ktij poeti ndjehet fryma evazhdueshme e stabilizimit t forms poetike dhe tindividualitetit krijues. Ndrkaq, poezit e ktij vllimijan poezi t nj koncepcioni t qart, n t cilat realiteti poetik ndrtohet prmes metafors dhe figuracionit qrrezatojn detaje artistike, kuptime dhe disponime t

ndryshme shpirtrore. N poezin e Halil Haxhosajt, sipas vlersimeveeseistike prezente n faqet e brendshme t ballins,tingllon nj jehon ironike n shprthimin e revoltsndaj realitetit, mdyshjet ndaj ktij realiteti mbyllen nthellsi t shpirtit dhe krkimin e vetvetes smashtruar n kt realitet t shprfillur dhe n kt

shprishje morale e njerzore, ku vazhdimisht fryjnerra t zeza, q e zezojn kohn, jetn dhe hapsirn ebrisht t atdheut t poetit, ku hipkokrizia ka pllakosurdhe ndrrat jan shpirishur nga shenjat e epidemisvrastare. Poezia e Halil Haxhosajt n kt libr shnonnj ngritje dhe nj mtim t vazhdueshm pr t ecurprpara n rrugn e poezis dhe t artit n prgjithsi. E

gjith kjo sht rezultat i puns kmbngulse t poetitn gdhendjen e fjals, mendimit dhe t shkrirjes s tyren estetikn e artit poetik.


126/134

HALIL HAXHOSAJ

126

Poezi

As q ka nevoj e vend pr nj vlersim m t mirpr kt libr frymzimesh t mirfillta, ku besa e artvjen shtigjeve t fluturs, ku Besa Shqiptare vetm nj

her e ngriti gishtin dhe u betua n tok e qiell, n gjak evarre, n lot e djers, n histori e beteja, dhe u b kng,dhe u b vaj, dhe u b kujtim, dhe u b mit, dhe mbetilegjend, deri n krenarin ton, besa e art. M plqent pranoj lule dhe fjal, thekson poetesha rumune IulianaTudor. Jan br buqeta me lule n fjalt e plagt eliris, thot autori i librit Fjal e plag dhe shton: Toka eAtdheut/ Nuk premton m/ T hapen/ Varreza t reja/Stinve me plag. Ja pra se ku jan fjalt dhe plagt enj poeti shqiptar! Pas ktyre vargjeve brilante, as q kanevoj e vend pr vlersime t mtejshme t poezis snj shpirti q e ka n shpirt atdhedashurin e shtrenjtndaj Kosovs s Shenjt. (Halil Haxhosaj, Fjal e plag,

Klubi letrar Gjon Nikoll Kazazi, Gjakov, 2007)

Din Mehmeti

Libri poetic N kafaz me pantera sht vepra e dyt eHalil Haxhosajt , n t ciln, mund t thuhet me gojnplot, autori shnon nj nivel shum m t lakmueshm

poetik jo vetm n organizimin e librit n trsi m tmadhe poetike, por edhe n kultivimin dhe pasurimin eshprehjes poetike si n nivelin leksikor, poashtu edhe nat frazeologjik, sintaksor dhe stilistik.Edhe n pun t zhanrit Halil Haxhosaj tregon kujdes pr kultivimin e poezive nga m t ndryshmet, dukeknaqur me larushi dhe begati formash t llojllojshme

letrare.(Nga recensioni pr librin bashk me AbdullahKonushevcin)


127/134


127

POEZIA E HALIL HAXHOSAJT

Besim MUHADRI

Halil Haxhosaj sht poet i cili n themel t poezis stij v fatin e individit dhe t kolektivitetit. Ndrkaq,poezit e ktij vllimi jan poezi t koncepcioni t qart,n t cilat realiteti poetik ndrtohet prmes metaforsdhe figuracionit q rrezatojn detaje artistike, kuptimedhe disponime t ndryshme shpirtrore. N poezin e Halil Haxhosajt tingllon nj jehonironike n shprthimin e revolts ndaj realitetit,mdyshjet ndaj ktij realiteti, mbylljen n thellsi tshpirtit dhe krkimin e vetvetes s mashtruar n ktrealitet t shprfillur dhe kt shprishje morale enjerzore, ku vazhdimisht fryjn erra t zeza, q e

zezojn kohn, jetn dhe hapsirn e brisht t atdheutt poetit, ku hipokrizia ka plakosur dhe ndrrat janshprishur nga shenjat e epidemis vrastare.Poezia e Halil Haxhosajt, n kt libr, shnon njngritje dhe nj mtim t vazhdueshm pr t ecurprpara n rrugn e poezis dhe t artit n prgjithsi. Egjith kjo sht rezultat i puns kmbngulse t poetit

n gdhendjen e fjals, mendimit dhe t shkrirjes s tyren estetikn e artit poetik.( Botuar n ballinn e veprs Fjal e plag)


128/134

HALIL HAXHOSAJ

128

Poezi

SHNIME PR AUTORIN

Halil Haxhosaj lindi n Prekolluk (Preklukaj) tVokshit, m 1946. Msimet fillestare, shkolln Normale dhe

SHLP Dega Gjuh dhe letrsi shqipe i kreu n Gjakov,

ndrsa Fakultetin n Universitetin e Kosovs n Prishtin

Nj koh punoi msues dhe arsimtar n Crmjan t

Dushkajs, ndrsa tash sht profesor i Gjuhs dhe letrsisshqipe n Shkolln e mesme t mjeksis Hysni Zajmi n

Gjakov. sht edhe antar i Lidhjes t Shkrimtarve t

Kosovs, W.P.S (Shoqata e poetve t bots) dhe Kryesis sKlubit letrar Gjon Nikoll Kazazi n Gjakov.

Me shkrime letrare ka filluar t merret q kur ishtenxns i shkolls fillore. sht fitues i disa shprblimeve

letrare. N vitin 2006 ka fituar mimin e tret pr kritik

letrare n konkursin e shpallur nga Lidhja e Shkrimtarvedhe Artistve t Shqipris dhe gazeta Drita n 75 vjetorin

e lindjes s Dritro Agollit. Po ashtu poezia e tij sht e prkthyer n rumanisht, gjermanisht, anglisht, italisht,polonisht, serbisht si dhe n disa gjuh t tjera.

Halil Haxhosaj shkruan poezi pr t rritur dhe pr

fmij, proz, kritik letrare, shkrime pr teatr, romane,drama, skenar pr film e televizion dhe shkrime publicistike.


129/134


129

Deri tash ka botuar kto vepra:

1.Damar tringjallur, Klubi letrar Gjon N. Kazazi,

Gjakov, 1992,2.N kafaz me pantera, Rilindja, Prishtin, 1993.

3.Kng t ngrira, Jeta e re, Prishtin, 1996.

4.Zra t grisur, Rilindja, Prishtin, 1998.

5. Hija e orligs, Rilindja, Prishtin, 2000,

6.Pastaj bhu relikt, Rozafa, Prishtin, 2003,

7.Umbra viselor Hija e ndrrave, Bukuresht, 2004

8.Pakohsi, tregime, Buzuku, Prishtin, 2005.

9.Primtime letrare, kritika letrare, KL Gjon N. Kazazi,Gjakov, 2006

10.Fjal e plag, poezi, KL Gjon N. Kazazi, Gjakov,2007.

11.Histori n natn e vrant, roman, Ombra GVG,Tiran, 2008.

12. Puhiz zemra, poezi haiku, Egnatia, Tiran, 2009.

13. Prkushtime, poezi kushtuar poetit Din Mehmeti, botoiKlubi letrar Gjon Nikoll Kazazi, Gjakov, 2009

14. Puhiz shpirti, poezi haiku, botoi Ndrmarrjashrbyese Jeta e re, Prishtin, 2010.

15. Vshtrim n prozn romanore t Petrit Palushit, kritika,botoi, OMBRA GVG, Tiran, 2011.

Kjo sht vepra e tij e gjashtmbdhjet.Halil Haxhosaj jeton dhe punon n Gjakov.


130/134

HALIL HAXHOSAJ

130

Poezi

PERMBAJTJA

DISKURSI PRSHKRUES I POEZIS -----------3EJANI MIQT E MI ----------------------------------8VALA ---------------------------------------------------10LAJME TELEVIZIVE -------------------------------11GARDEROB BASHKKOHORE ---------------12GOSTI PLASTIKE -----------------------------------13PIKTUR N PASQYR ---------------------------14

N BARNATORE ------------------------------------15KATAKLIZM N VITIN 2102-------------------16

N QEPALLA T GURGULLON STUHIA----17SHUSHUNJA------------------------------------------18REVIDIMI---------------------------------------------19

N DYQANIN E KUKULLAVE------------------20MATEMATIKORE-----------------------------------21

KURR SE KAM DASHUR BARAZIMIN MEZERO---------------------------------------------------22KORNIZAT E NJ JETE---------------------------23PRANGAT N POEZI------------------------------24KUR U MSOVA ME DRITN------------------25RREZJA-----------------------------------------------26JETA SHT NDRR E SHUAR--------------27

N CIKOLIN E PRARUAR-----------------------28ARUSHA E CIRKUT-------------------------------29E PRUDSHME SHT BR KOHA IME-30BISED ME MIKEN--------------------------------31MONOLOG I SPEKTATORIT N RENDIN XX--------------------------------------------------------------32BISED ME TIM BIR N EVROP-------------33

KAMXHIKOSJE-------------------------------------34FANTAZMA------------------------------------------35UN E GJAKU NUK DUROJM


131/134


131

EKSPERIMENT-------------------------------------36PASAPORTA E FRIKS--------------------------37

N GJURM-----------------------------------------38KUR KALONIN STINT-------------------------39FRYMZIMI IM------------------------------------40ACARI I ZEMRS----------------------------------41GJEMBAT E JETS--------------------------------42GJRAT E DHOMS SIME----------------------43INTIM-----------------------------------------------44

ZEMRA E SMUR-------------------------------45PAS ERS-------------------------------------------46N RREZEN E HNS---------------------------47FJALA------------------------------------------------48PAKUPTIMSI N NATYR-------------------49AROM ENDRRIMTARE-----------------------50SHIRINGA SHPON NERVAT------------------51

N GALERIN E TMERRIT--------------------52PROJEKTE T MENDURA--------------------53FJAL T ZGJEDHURA-------------------------54KNG T PRDIELLTA-----------------------55

N KNGN TIME--------------------------------56BUZQESHJE PLASTIKE-----------------------57

NJTRAJTSHMRI------------------------------58

NXNSIT E MI------------------------------------59LUTJE-------------------------------------------------60RIPRSRITJE--------------------------------------61

NGULFATJE-----------------------------------------62PASTAJ BHU RELIKT---------------------------63KLITHM--------------------------------------------64DRENUSHA-----------------------------------------65

LOTI---------------------------------------------------66KOTSI-----------------------------------------------67ME MONDN N TIRAN----------------------68


132/134

HALIL HAXHOSAJ

132

Poezi

DHE---------------------------------------------------69PSALM-----------------------------------------------70SNOBI-------------------------------------------------71JETA KRMILLE----------------------------------72VARGJE PR VETVETE---------------------------73PESH E RND MBI FJAL---------------------81PASTAJ E KRKOJ VETVETEN-----------------82SFILAT MODE--------------------------------------83ELSI-------------------------------------------------84DHURATAT E M-s---------------------------------85TI JE FAJTOR-----------------------------------------86T RUAJ THELL N VARGJE------------------87PLCITJE----------------------------------------------88VAKSINIM--------------------------------------------89ZGRDHIRJE-----------------------------------------90FRYMZIM I BARDH----------------------------91

I KAPRCYEN ERRSIRAT---------------------92N RESTORANTIN BELVEDERE NHERGISWIL-----------------------------------------93LUTJA E MSUESIT------------------------------94

N MES T LUGINS----------------------------95BUZQESHJA IME--------------------------------96DRITA------------------------------------------------97

EDHE KOHA ECN-------------------------------98N RESTORANTIN E KOHS------------------99JEHONA--------------------------------------------100

N BREGUN E PRTEJM--------------------101ZOGU N MAJ LISI----------------------------102TE UJI ME SHKUM T BARDH----------103BORXHI---------------------------------------------104

NJERIU Q THYEN GUASKN---------------105NSE UN SJAM---------------------------------106MOLISJE---------------------------------------------107


133/134


133

KRISMA----------------------------------------------108EPIDEMI----------------------------------------------109DHIMBJA------------------------------------------110

N ORN LETRARE----------------------------111LOTT MBI VARR-------------------------------112

N PRQAFIMIN TND------------------------113MKAT APO ...------------------------------------114MENDIME PR POEZIN E HALIL

HAXHOSAJ----------------------------------------115

SHNIME PR AUTORIN---------------------128


134/134

HALIL HAXHOSAJ

Poezi

HALIL HAXHOSAJ FAQOSJA-2

Documents

Transcript of HALIL HAXHOSAJ FAQOSJA-2