Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

38
KISA İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ §1. GİRİŞ ...................................................................................................... 1 I. KAVRAM ............................................................................................. 1 II. CEZA HUKUKUNUN AMACI .................................................................... 2 III. SİSTEM .............................................................................................. 5 §2. CEZA KANUNUMUZ ................................................................................... 9 §3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ ............... 11 I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ....................................................................... 11 II. KANUNİLİK İLKESİ .............................................................................. 13 III. ORANTILILIK İLKESİ ........................................................................... 34 IV. İNSANİLİK İLKESİ................................................................................. 35 V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ .......................................................... 36 VI. KUSUR İLKESİ .................................................................................... 36 VII. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ .......................................... 37 VIII. ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ .......................................... 39 IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR .................................................. 40 §4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER.........40 I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ KILINMALIDIR? .................................................................................. 41 II. KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR? ............................................................. 43 III. KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? .................................. 48 §5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR.............................. 54 I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR................................................................. 54 II. İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR ................................ 56 §6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ .................................................................... 66 I. DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI ....................................... 66 II. BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI ................................................. 66 §7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ ................................................. 68 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI §1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ........................................................... 71 I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI .......................................... 73 II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ ............................................... 74

Transcript of Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Page 1: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

KISA İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ

§1. GİRİŞ ...................................................................................................... 1

I. KAVRAM ............................................................................................. 1

II. CEZA HUKUKUNUN AMACI .................................................................... 2

III. SİSTEM .............................................................................................. 5

§2. CEZA KANUNUMUZ ................................................................................... 9

§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ ............... 11

I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ ....................................................................... 11

II. KANUNİLİK İLKESİ .............................................................................. 13

III. ORANTILILIK İLKESİ ........................................................................... 34

IV. İNSANİLİK İLKESİ................................................................................. 35

V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ .......................................................... 36

VI. KUSUR İLKESİ .................................................................................... 36

VII. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ .......................................... 37

VIII. ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ .......................................... 39

IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR .................................................. 40

§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER ......... 40

I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ KILINMALIDIR? .................................................................................. 41

II. KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR? ............................................................. 43

III. KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? .................................. 48

§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR .............................. 54

I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR ................................................................. 54

II. İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR ................................ 56

§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ .................................................................... 66

I. DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI ....................................... 66

II. BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI ................................................. 66

§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ ................................................. 68

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI

§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ........................................................... 71

I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI .......................................... 73

II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ ............................................... 74

Page 2: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XII

III. ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ ................... 75

A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından ...................................... 75

B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar ............................................ 76

C. Güvenlik Tedbirleri ......................................................................... 78

D. Kabahatler .................................................................................... 79

E. Kovuşturma Şartları ....................................................................... 80

F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar ........................................................ 80

G. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları ............................................. 81

H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler ...................... 82

IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL ................................ 83

V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN ................................................................... 84

A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak? ................................. 84

B. Problem: Kesintisiz Suçlar ............................................................... 84

C. Problem: Zincirleme Suçlar ............................................................. 85

D. Problem: İhmali Suçlar ................................................................... 85

E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar .......................................... 85

F. Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar ................ 86

§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ............................................................... 87

I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER ........................................................................ 87

A. Genel Olarak ................................................................................. 87

B. Problemli Durumlar ........................................................................ 88

C. Özel Hükümler .............................................................................. 89

II. SİSTEMLER ........................................................................................ 89

A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi ............................................................. 90

B. Şahsilik Sistemi ............................................................................. 92

C. Koruma (Savunma) Sistemi ............................................................ 95

D. İkame Yargı Sistemi ....................................................................... 95

E. Evrensellik Sistemi ......................................................................... 96

F. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması ............................................ 98

G. Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması ............................... 101

H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması ...................... 102

III. YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ .................................................. 103

IV. YABANCILARIN İADESİ ...................................................................... 104

A. Kavram ...................................................................................... 104

B. Şartları ....................................................................................... 104

C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller .......................................... 105

D. Geri Vermede Özellik İlkesi ........................................................... 106

E. Geri Vermede Usul ....................................................................... 106

§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ............................................................ 107

I. CUMHURBAŞKANI ............................................................................. 108

II. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI ............................................................... 109

Page 3: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kısa İçindekiler XIII

A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) ............................................. 109

B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) ......................... 109

III. ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI ................................................... 112

IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI BAĞIŞIKLIĞI .......................................................................... 113

V. KAMU GÖREVLİLERİ .......................................................................... 114

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

S U Ç

§1. SUÇ GENEL TEORİSİ ............................................................................ 117

I. GENEL AÇIKLAMALAR ........................................................................ 117

II. HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR ....................... 119

A. Kovuşturma Şartları ..................................................................... 119

1. Şikâyet .................................................................................. 119

a. Genel Olarak ..................................................................... 119

b. Şikâyetin Özellikleri ............................................................ 120

2. İzin, Talep ve Karar ................................................................. 125

3. Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) ......................................... 126

B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler ............................. 127

1. Genel Olarak .......................................................................... 127

2. Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi (Mutlak Dokunulmazlık) ...................................................................... 128

a. Kapsamı ........................................................................... 128

b. İstisnası ............................................................................ 129

c. Sonuçları .......................................................................... 129

III. SUÇUN UNSURLARI ........................................................................... 130

A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) ...................................................... 132

1. Genel Bilgiler .......................................................................... 132

a. Tanım ............................................................................... 134

b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç ................................................... 135

c. Fail .................................................................................. 136

d. Mağdur ............................................................................. 142

e. Suçun Konusu ................................................................... 144

f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar ............................................................................... 144

g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi .................. 147

h. Ön Şartlar Sorunu .............................................................. 148

2. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) ...................................... 149

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 149

b. Hareket ............................................................................ 155

c. Netice ............................................................................... 178

d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) .............. 191

Page 4: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XIV

3. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru .......................................... 221

a. Genel Olarak ..................................................................... 221

b. Kaza ve Tesadüf ................................................................ 223

c. Kast ve Taksir ................................................................... 224

d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ....................................... 281

e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları ....................................... 305

f. Yanılma ............................................................................ 307

g. Amaç ve Saik .................................................................... 307

B. Hukuka Aykırılık Unsuru................................................................ 308

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 308

2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri .......................... 310

3. Hukuka Uygunluk Sebepleri ..................................................... 315

a. TCK 24, 25 ve 26’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri ................. 315

b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması .................................................. 385

4. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı ...................................... 386

IV. KUSUR ............................................................................................ 386

A. Kusur Yeteneği ............................................................................ 388

1. Tanım.................................................................................... 388

2. Genel Olarak .......................................................................... 389

3. Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler .......................................... 390

a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi .............................................. 390

b. Sağırlık ve Dilsizlik ............................................................. 398

c. Akıl Hastalığı ..................................................................... 399

d. Geçici Nedenler ................................................................. 402

B. Kusuru Etkileyen Sebepler ............................................................ 405

1. Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir ................................................ 406

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 406

b. Emri Yerine Getirmenin Şartları ........................................... 407

2. Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali ZARURET MEMNU OLAN ŞEYLERİ MÜBAH KILAR (Mecelle 21). ...... 410

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 411

b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının Sonuçları .......................................................................... 414

c. Özel Zorunluluk Halleri ....................................................... 415

d. Zorunluluk Halinin Şartları .................................................. 416

3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit ......................................... 429

a. Genel Olarak ..................................................................... 429

b. Cebir ................................................................................ 430

c. Tehdit .............................................................................. 431

4. İhmali Suçlarda Beklenebilirlik .................................................. 433

Page 5: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kısa İçindekiler XV

5. Haksız Tahrik ......................................................................... 434

a. Kavram ............................................................................ 434

b. Haksız Tahrikin Özellikleri ................................................... 437

c. Haksız Tahrikin Şartları ....................................................... 439

6. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri ............................................. 447

V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI ...... 447

A. Genel Açıklamalar ........................................................................ 447

B. Sınırın Aşılması Halleri .................................................................. 448

VI. YANILMA (HATA) .............................................................................. 454

A. Giriş ........................................................................................... 455

B. Kavram ...................................................................................... 456

1. Fiili Yanılma ............................................................................ 456

a. Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma ........................................ 456

b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Yanılma ............................................................................ 464

2. Şahısta Yanılma ....................................................................... 470

a. Genel Olarak ..................................................................... 471

b. Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi ...................... 473

3. Hukuki Yanılma ....................................................................... 473

VII. HEDEFTE SAPMA ............................................................................... 477

A. Genel Olarak ............................................................................... 477

B. Hedefte Sapmanın Sonuçları ......................................................... 477

C. Çok Neticeli Sapma ...................................................................... 480

§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ ......................................................... 482

I. TEŞEBBÜS ........................................................................................... 482

A. Kavram ....................................................................................... 486

B. Şartları ....................................................................................... 489

1. Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması..................................... 489

2. Elverişli Hareketler .................................................................. 489

3. İcra Hareketlerine Başlanmış Olması ......................................... 491

4. Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan Engelleyici Sebeplerden Kaynaklanması ..................................................... 501

C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi ......................................... 502

D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler .................................................... 505

E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar ................................................ 509

1. Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar ............................. 509

2. Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik ..................... 510

F. Gönüllü Vazgeçme ....................................................................... 512

1. Gönüllü Vazgeçmenin Şartları ................................................... 514

2. Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması ..... 522

G. Etkin Pişmanlık ............................................................................ 523

H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) .............................................. 525

Page 6: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XVI

II. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU ..................................................................... 531

A. Çok Failli Suçlar ........................................................................... 531

1. Genel Olarak .......................................................................... 531

2. Şartları .................................................................................. 532

B. İştirak ........................................................................................ 532

1. Kavram ................................................................................. 533

2. İştirakin Şartları ..................................................................... 535

3. Hukukumuzda İştirak Şekilleri .................................................. 558

4. Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi ................................................ 585

5. Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu ........................................... 589

6. Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları ............................ 593

III. SUÇLARIN İÇTİMAI ........................................................................... 597

A. Bileşik Suç ................................................................................... 598

1. Genel Bilgiler .......................................................................... 599

2. Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar ................... 602

B. Zincirleme Suç ............................................................................ 604

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 605

2. Şartları .................................................................................. 606

3. Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları .......................................... 619

4. Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirakİlişkisi ........................... 619

5. Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi .............. 620

6. Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayıİki Kez Yargılama Yapılamaması İlkesi ................................................................ 625

C. Fikri İçtima ................................................................................. 627

1. Kavram ................................................................................. 627

2. Fikri İçtimanın Şartları ............................................................. 628

3. Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar .............. 637

D. Görünüşte İçtima ......................................................................... 639

1. Özel-Genel Norm İlişkisi .......................................................... 640

2. Asli-Yardımcı Norm İlişkisi ........................................................ 641

3. Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi ................................................ 644

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YAPTIRIM

§1. CEZALAR .............................................................................................. 651

I. HAPİS CEZALARI .............................................................................. 652

A. Genel Olarak ............................................................................... 652

B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi ................................................................. 653

C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı ................................. 660

D. Hapis Cezasının Ertelenmesi .......................................................... 661

Page 7: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kısa İçindekiler XVII

II. ADLİ PARA CEZASI ........................................................................... 670

A. Gün Para Cezası Sistemi ............................................................... 670

B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları ........................... 672

§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ ....................................................................... 674

I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA ........................... 675

A. Kavram ...................................................................................... 676

B. Uygulanış Şekli ve Süresi .............................................................. 677

II. MÜSADERE ...................................................................................... 685

A. Tanım......................................................................................... 685

B. Müsaderenin Çeşitleri ................................................................... 685

III. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ .......................................... 692

IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ ................................ 693

V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR ................................ 694

A. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları ............................... 695

B. Tekerrürün Sonuçları .................................................................... 698

C. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar .............................. 700

VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ ............................... 701

VII. ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ ..................................................................................... 702

VIII. YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ ................................................. 702

§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ........................ 703

I. CEZANIN BELİRLENMESİ ................................................................... 704

A. Giriş ........................................................................................... 704

B. Cezanın Somut Olarak Tayini ......................................................... 704

II. CEZANIN HESAPLANMASI .................................................................. 710

A. Giriş ........................................................................................... 710

B. Cezaların Ölçü Birimi .................................................................... 711

C. Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması ............................................. 712

D. Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra ............................................ 713

III. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ ............................................................ 715

IV. MAHSUP .......................................................................................... 718

A. Genel Açıklamalar ........................................................................ 718

B. Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte ve Diğer Özel Durumlarda Mahsup ..................................................... 720

V. CEZALARIN İÇTİMAI .......................................................................... 721

§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER ................................. 722

I. ÖLÜM .............................................................................................. 723

A. Sanığın Ölümü ............................................................................. 723

B. Hükümlünün Ölümü ..................................................................... 723

C. Mağdurun Ölümü ......................................................................... 724

II. AF ................................................................................................... 724

A. Genel Af ..................................................................................... 725

Page 8: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XVIII

B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104) ....................................................... 725

III. BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) ................................... 726

A. Dava Zamanaşımı ........................................................................ 727

B. Ceza Zamanaşımı ........................................................................ 735

C. Kabahatlerde Zamanaşımı............................................................. 737

IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME .................................................................... 738

V. ÖN ÖDEME ....................................................................................... 739

§5. KOŞULLU SALIVERİLME ........................................................................ 741

I. TANIM ............................................................................................. 741

II. ŞARTLARI ........................................................................................ 742

A. Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması ....................................... 742

B. Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi ....................................... 743

III. USUL ................................................................................................ 743

A. Talep ve Merci ............................................................................. 743

B. Denetim Süresi ............................................................................ 744

C. Kararın Geri Alınması ................................................................... 744

§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ ........................................................ 745

§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ ......................................... 747

KÜÇÜK SÖZLÜK ............................................................................................. 745

MADDE DİZİNİ ............................................................................................... 749

KAVRAMLAR DİZİNİ ........................................................................................ 759

YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................ 765

Page 9: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İÇİNDEKİLER

YİRMİÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ ......................................................................... IX

KISA İÇİNDEKİLER ........................................................................................... XI

İÇİNDEKİLER ................................................................................................. XIX

KISALTMALAR ............................................................................................ XXXIX

BİRİNCİ BÖLÜM

SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ

§1. GİRİŞ ...................................................................................................... 1

I. KAVRAM ............................................................................................. 1

II. CEZA HUKUKUNUN AMACI .................................................................... 2

III. SİSTEM .............................................................................................. 5

§2. CEZA KANUNUMUZ ................................................................................... 9

§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ ............... 11

I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ ....................................................................... 11

II. KANUNİLİK İLKESİ .............................................................................. 13

A. Genel Olarak ................................................................................. 13

B. Kanunilik İlkesinin Sonuçları ............................................................ 16

1. Suç tespit eden ceza normları açık biçimde belirlenmelidir: Belirlilik ilkesi (Requirement of definiteness) ................................. 16

2. Örf ve Adet Hukuku Ceza Hukukunda Doğrudan Doğruya Bir Kaynak Niteliği Taşımaz ............................................................. 25

3. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulamaz .............. 26

4. Kıyas Yasağı ............................................................................. 30

a. Genel Olarak ....................................................................... 30

b. Kıyas Yasağı ve Yorum .......................................................... 31

5. Geçmişe Yürüme Yasağı ............................................................. 32

III. ORANTILILIK İLKESİ ........................................................................... 34

IV. İNSANİLİK İLKESİ ............................................................................... 35

V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ .......................................................... 36

VI. KUSUR İLKESİ .................................................................................... 36

VII. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ ......................................... 37

VIII. ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ .......................................... 39

IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR .................................................. 40

§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER ......... 40

I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ KILINMALIDIR? .................................................................................. 41

A. Bir Eylem Ne Zaman Ceza Hukuku Kapsamında, Ne Zaman Özel Hukuk Kapsamında Değerlendirilmelidir? .......................................... 41

Page 10: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XX

B. Bir Eylem Ne Zaman Disiplin Suçu, Ne Zaman Suç Olarak Değerlendirilmelidir? ...................................................................... 43

II. KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR? ............................................................. 43

III. KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? .................................. 48

§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR.............................. 54

I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR................................................................. 54

A. Genel Olarak ................................................................................. 54

B. Haksız Fiiller ile Suçların Farkları ...................................................... 55

II. İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR ................................ 56

A. Disiplin Suçları ve Suçlar ................................................................ 56

1. Genel Olarak ............................................................................ 56

2. Disiplin Suçları ile Suçlar Arasındaki Farklar ................................. 57

3. Disiplin Soruşturmasıİle Aynı Anda Ceza Soruşturması/ Kovuşturması Yapılması Durumu ................................................. 60

B. Zabıta Tedbirlerini Gerektiren Fiiller ve Suçlar ................................... 62

C. Kabahatler ve Suçlar ...................................................................... 63

1. Genel Olarak ............................................................................ 63

2. Suç ve Kabahat Ayrımının Uygulamadaki Önemi ve Sonuçları ......... 64

§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ .................................................................... 66

I. DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI ....................................... 66

II. BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI ................................................. 66

A. Tanım .......................................................................................... 66

B. Bağımsız Ceza Normları .................................................................. 67

1. Tam Ceza Normları ................................................................... 67

2. Eksik Ceza Normları .................................................................. 67

C. Bağımlı Ceza Normları .................................................................... 67

1. İlke Belirleyen Normlar .............................................................. 67

2. Tanım Normları ........................................................................ 67

3. Yorum Normları ........................................................................ 67

4. Atıf Normları ............................................................................ 67

§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ ................................................. 68

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI

§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ........................................................... 71

I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI .......................................... 73

II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ ............................................... 74

III. ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ ................... 75

A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından ...................................... 75

B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar ............................................ 76

Page 11: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXI

C. Güvenlik Tedbirleri ......................................................................... 78

D. Kabahatler .................................................................................... 79

E. Kovuşturma Şartları ....................................................................... 80

F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar ........................................................ 80

G. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları ............................................. 81

H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler ...................... 82

IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL ................................ 83

V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN ................................................................... 84

A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak? .................................. 84

B. Problem: Kesintisiz Suçlar ............................................................... 84

C. Problem: Zincirleme Suçlar ............................................................. 85

D. Problem: İhmali Suçlar ................................................................... 85

E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar .......................................... 85

F. Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar ................. 86

§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ............................................................... 87

I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER ........................................................................ 87

A. Genel Olarak ................................................................................. 87

B. Problemli Durumlar ........................................................................ 88

C. Özel Hükümler ............................................................................... 89

II. SİSTEMLER ........................................................................................ 89

A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi ............................................................. 90

1. Tanım ...................................................................................... 90

2. Ülke Neresidir? ......................................................................... 91

B. Şahsilik Sistemi ............................................................................. 92

1. Faile Göre Şahsilik .................................................................... 92

a. Türk Vatandaşlarının YabancıÜlkelerde İşlediği Suçlar ............... 93

b. Türkiye Namına Memuriyet veya Görev Yapanların İşledikleri Suçlar .................................................................. 94

2. Mağdura Göre Şahsilik ............................................................... 94

C. Koruma (Savunma) Sistemi ............................................................ 95

D. İkame Yargı Sistemi ....................................................................... 95

E. Evrensellik Sistemi ......................................................................... 96

F. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması ............................................ 98

1. Genel Olarak ............................................................................ 98

2. Mülkilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde ...................................... 98

3. Şahsilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde ...................................... 98

4. Koruma Sisteminin Uygulandığı Hallerde ...................................... 99

5. İkame Yargı Sisteminin Uygulandığı Hallerde ................................ 99

6. Evrensellik Sisteminin Uygulandığı Hallerde ................................ 100

G. Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması ............................... 101

H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması ...................... 102

Page 12: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXII

III. YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ .................................................. 103

IV. YABANCILARIN İADESİ ...................................................................... 104

A. Kavram ...................................................................................... 104

B. Şartları ....................................................................................... 104

C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller .......................................... 105

1. Siyasi ve Diğer Nedenlerle Kovuşturma veya Kötü Muamele Tehlikesi Halinde Geri Verme Yasağı .......................................... 105

2. Suçun Nitelikleri Sebebiyle Geri Verilmezlik ................................ 105

3. İadesi İstenen Kişinin Kişisel Özellikleri Nedeniyle Geri Verilmezlik ............................................................................. 106

D. Geri Vermede Özellik İlkesi ........................................................... 106

E. Geri Vermede Usul ....................................................................... 106

§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ............................................................ 107

I. CUMHURBAŞKANI ............................................................................. 108

II. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI ............................................................... 109

A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) ............................................. 109

B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) ......................... 109

1. Kapsamı ................................................................................ 109

2. İstisnaları .............................................................................. 110

3. Sona Ermesi ........................................................................... 111

4. Zamanaşımı Sorunu ................................................................ 111

III. ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI ................................................... 112

IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ YARGI BAĞIŞIKLIĞI .......................................................................... 113

V. KAMU GÖREVLİLERİ .......................................................................... 114

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

S U Ç

§1. SUÇ GENEL TEORİSİ ............................................................................ 117

I. GENEL AÇIKLAMALAR ........................................................................ 117

II. HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR ....................... 119

A. Kovuşturma Şartları ..................................................................... 119

1. Şikâyet .................................................................................. 119

a. Genel Olarak ..................................................................... 119

b. Şikâyetin Özellikleri ............................................................ 120

2. İzin, Talep ve Karar ................................................................. 125

3. Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) ......................................... 126

B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler ............................. 127

1. Genel Olarak .......................................................................... 127

2. Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi (Mutlak Dokunulmazlık) ...................................................................... 128

a. Kapsamı ........................................................................... 128

Page 13: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXIII

aa. Madde Bakımından ...................................................... 128

bb. Yer Bakımından .......................................................... 129

cc. Kişi Bakımından .......................................................... 129

dd. Zaman Bakımından ..................................................... 129

b. İstisnası ............................................................................ 129

c. Sonuçları .......................................................................... 129

III. SUÇUN UNSURLARI ........................................................................... 130

A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) ...................................................... 132

1. Genel Bilgiler .......................................................................... 132

a. Tanım ............................................................................... 134

b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç ................................................... 135

c. Fail .................................................................................. 136

aa. Genel Olarak .............................................................. 136

bb. Mahsus (Özgü) Suçlar .................................................. 142

cc. Bizzat İşlenebilen Suçlar .............................................. 142

d. Mağdur ............................................................................. 142

e. Suçun Konusu ................................................................... 144

f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar ............................................................................... 144

aa. Suçun Basit (Temel) Şekli ............................................ 144

bb. Türeyen Suçlar (Nitelikli Haller) .................................... 145

g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi .................. 147

h. Ön Şartlar Sorunu .............................................................. 148

2. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) ...................................... 149

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 149

aa. Düşünce Suçu Kavramı ................................................ 149

bb. Düşünce Suçu Kavramıyla Bağlantılı Olarak Tartışılması Gereken Ceza Kanunundaki Bazı Suç Tipleri ........................................................................ 154

b. Hareket ............................................................................ 155

aa. Kavram ...................................................................... 155

bb. Neler Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılır? ............. 156

cc. Hareketin Sayısı ve Şekilleri Bakımından Suçlar .............. 164

aaa. Tek Hareketli Suçlar ............................................ 164

bbb. Çok Hareketli Suçlar ............................................ 164

ccc. Serbest Hareketli Suçlar ....................................... 164

ddd. Bağlı Hareketli Suçlar .......................................... 164

eee. Seçenek Hareketli Suçlar ...................................... 164

fff. İcrai-İhmali Suçlar............................................... 165

aaaa. Genel Açıklamalar ..................................... 165

bbbb. İhmal Kavramı ......................................... 165

cccc. İcra-İhmal Ayrımı ..................................... 168

Page 14: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXIV

dddd. İhmali Suçların Çeşitleri ............................ 170

(1) Saf İhmali Suçlar (Gerçek İhmali Suçlar) ............................................. 170

(2) Garantörsel İhmali Suçlar (Görünüşte İhmali Suçlar) .................. 172

(a) Genel Olarak .............................. 172

(b) Garantörlük ............................... 173

(aa) Genel Açıklamalar ............... 173

(bb) Kavram ............................. 174

(c) Garantörlük Kaynakları ................ 175

(aa) Kanun ............................... 175

(bb) Sözleşme ........................... 177

(cc) Öngelen Tehlikeli Davranış ............................ 177

c. Netice .............................................................................. 178

aa. Neticeye Göre Suçların Tasnifi ...................................... 179

aaa. Neticesi Harekete Bitişik Suç (Sırf Hareket Suçları) - Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç Ayrımı ............................................................... 179

bbb. Zarar Suçu-Tehlike Suçu Ayrımı ............................ 180

ccc. Kalkışma Suç Tipleri (Teşebbüs Suçları) ................. 181

ddd. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ........................ 182

eee. Ani Suç-Kesintisiz Suç Ayrımı ................................ 183

aaaa. Genel Açıklamalar .................................... 183

bbbb. Kesintisiz Suç ile Diğer Suçlar Arasındaki Farklar .................................................... 184

(1) Zincirleme Suç ile Farkı ...................... 184

(2) İz Bırakan Suç ile Farkı ...................... 184

cccc. Suçun Kesintisiz Olmasının Sonuçları .......... 185

bb. Birden Fazla Neticenin Bir Suç Sayıldığı Durumlar ........... 187

d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) .............. 191

aa. Genel Olarak .............................................................. 193

bb. Şart Teorisi ve Objektif İsnadiyet .................................. 194

aaa. Nedensellik Bağı Yoktur ....................................... 195

bbb. Normal Nedensellik ............................................. 196

ccc. Çifte Nedensellik ................................................. 196

ddd. Toplam (Atipik) Nedensellik .................................. 198

eee. Sollayan (Öne Geçen) Nedensellik ......................... 203

fff. Varsayılan Nedensellik ......................................... 205

ggg. Yüklenebilirlik İle İlgili Bazı Sorunlar ...................... 206

aaaa. Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması .............. 206

Page 15: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXV

bbbb. Egemenlik Alanı Dışında Kalma (Tesadüfî Nedensellik)............................................. 207

cccc. Sosyal Nedensellik .................................... 208

dddd. Risk Azalması ........................................... 208

eeee. Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması ...... 209

ffff. Rücu Yasağı ............................................. 211

cc. Diğer Nedensellik Teorileri ............................................ 212

aaa. Uygun Şart (Sebep) Teorisi .................................. 212

bbb. Hukuki Önem (Hukuki Uygunluk) Teorisi ................. 212

ccc. Karma Uygun Sebep Teorisi ................................... 212

dd. Bazı Suçlarda Nedensellik Bağı ...................................... 219

aaa. Teşebbüs Halinde Kalan Suçlarda Nedensellik Bağı .................................................................. 219

bbb. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı ........................... 219

3. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru .......................................... 221

a. Genel Olarak ..................................................................... 221

b. Kaza ve Tesadüf ................................................................ 223

c. Kast ve Taksir ................................................................... 224

aa. Kast .......................................................................... 228

aaa. Kavram .............................................................. 228

bbb. Kastın Unsurları .................................................. 229

aaaa. Kastta Bilmek Unsuru .................................. 229

bbbb. Kastta İstemek Unsuru ............................... 232

ccc. Kastın Aranacağı Zaman ...................................... 237

ddd. Kastın Çeşitleri .................................................... 238

aaaa. Özel Kast – Genel kast .............................. 238

bbbb. Ani Kast-Tasarlama .................................. 238

cccc. Doğrudan Kast-Olası Kast .......................... 239

(1) Tanım .............................................. 239

(2) Bilme Unsuru Bakımından Olası Kast .... 242

(3) Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar .......... 244

(4) Olası Kast ve Teşebbüs ...................... 244

(5) Olası Kastın İspatı ............................. 245

(6) Olası Kastta Ceza .............................. 253

dddd. Weber Kastı ............................................. 253

eee. Alternatif Kast ..................................................... 254

fff. İhmali Suçlarda Kast ........................................... 255

aaaa. İhmali Suçlarda Kastın Niteliği .................... 255

bbbb. İhmali Suçlarda Kastın Konusu ................... 257

bb. Taksir ......................................................................... 257

aaa. Tanım ................................................................. 258

Page 16: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXVI

bbb. Taksirin Kasttan Farkı ........................................... 259

ccc. Taksirin Unsurları ................................................ 261

aaaa. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda Kanunda Hüküm Bulunması ....................... 261

bbbb. Dikkat ve Özen Görevinin Yerine Getirilmemesi .......................................... 262

cccc. Neticeye Sebep Olan Fiilin İradi Olması ....... 263

dddd. Neticenin Öngörülebilir (Tahmin Edilebilir) Olması ...................................... 264

eeee. Failin Neticeyi İstememiş Bulunması ........... 266

ffff. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması .................................... 267

ddd. Taksir ve Teşebbüs .............................................. 267

eee. Bilinçli-Bilinçsiz Taksir Ayrımı ................................ 267

fff. Bilinçli Taksir- Olası Kast Ayrımı ............................ 272

ggg. Üçüncü Kişinin veya Mağdurun Hareketinin Nedensellik Bağına Etkisi (Taksirli Hareketlerin Birleşmesi) ......................................................... 274

aaaa. Üçüncü Kişinin Hareketi............................. 275

bbbb. Mağdurun Hareketi ................................... 276

hhh. Taksirli Suçlarda Ceza Verilmemesi Durumu ........... 278

d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ....................................... 281

aa. Kavram ..................................................................... 281

bb. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Şartları .................. 284

cc. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Çeşitleri ............... 295

aaa. Gerçek Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar – Gerçek Olmayan Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar ................................................................ 295

bbb. Kastı Aşan Suç- Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç ................................................................... 296

ccc. Kastedilenden Daha Ağır Bir Neticenin Meydana Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç– Kastedilenden Daha Başka Bir Neticenin Meydana Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç .................. 297

dd. TCK 87/4 Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar ......... 297

ee. Anayasa’ya Aykırılık Sorunu ........................................... 302

e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları ....................................... 305

f. Yanılma ............................................................................ 307

g. Amaç ve Saik .................................................................... 307

B. Hukuka Aykırılık Unsuru................................................................ 308

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 308

2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri .......................... 310

3. Hukuka Uygunluk Sebepleri ..................................................... 315

a. TCK 24, 25 ve 26’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri ................. 315

Page 17: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXVII

aa. Hukuka Uygun Emrin Yerine Getirilmesi ......................... 316

bb. Kanun Hükmünü İcra ................................................... 316

aaa. Genel Olarak ...................................................... 316

bbb. Silah Kullanma Yetkisi .......................................... 319

ccc. Şikâyet ve İhbar ................................................... 323

ddd. Devletin Kumar Oynatması ................................... 324

cc. Meşru Savunma .......................................................... 325

aaa. Meşru Savunmanın Konusu Olabilecek Haklar ......... 326

bbb. Meşru Savunmanın Şartları ................................... 328

aaaa. Saldırıya İlişkin Şartlar .............................. 328

(1) Bir Saldırının Varlığı ........................... 328

(2) Saldırının Fil Hal Olması ...................... 331

(3) Saldırının Haksız Olması ..................... 336

bbbb. Savunmaya İlişkin Şartlar .......................... 339

(1) Savunmada Zorunluluk Bulunması ....... 339

(2) Saldırı ile Savunma Arasında Oran Olması ............................................. 342

(a) Araçlar Bakımından Oran ............. 342

(b) Yararlar Bakımından Oran ............ 346

ccc. Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma ....................... 347

ddd. Önleyici Meşru Savunma (Offendicula) ................... 349

eee. Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar Görmesi ............................................................. 351

fff. Tazminat ............................................................ 352

ggg. Meşru Savunmanın Kabulü Halinde Mağdur Hakkında Soruşturma Yapılması ............................ 352

hhh. Meşru Savunma ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ......................................................... 353

dd. Hakkın Kullanılması ..................................................... 355

aaa. Eğitim Hakkının Verdiği Yetkiden Kaynaklanan Hareketlerin Hukuka Uygunluğu ............................ 356

bbb. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı ......................... 359

ccc. Eleştiri Hakkı ...................................................... 361

ddd. Spor Faaliyetleri .................................................. 361

eee. Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilim Faaliyetinin İcrası ................................................................. 362

aaaa. Ticari ve/veya Sınaî Faaliyette Bulunma Hakkının İcrası ......................................... 363

bbbb. Gazetecilik Mesleğinin İcrası ........................ 363

ee. Rıza ........................................................................... 365

aaa. Genel Olarak ...................................................... 366

bbb. Tipikliği Kaldıran Rıza ........................................... 367

Page 18: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXVIII

ccc. Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Rıza ve Geçerli Bir Rızanın Şartları .............................................. 369

aaaa. Rızaya Ehliyet .......................................... 369

bbbb. Rıza Açıklaması ........................................ 371

cccc. Rızanın Konusu ........................................ 374

(1) Bireyin Tasarruf Yetkisinin Bulunduğu Haklar .............................. 375

(2) Bireyin Tasarruf Yetkisinin Bulunmadığı Haklar ........................... 378

ddd. Varsayılan Rıza ................................................... 380

eee. Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu .................. 382

b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması .................................................. 385

4. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı ...................................... 386

IV. KUSUR ............................................................................................ 386

A. Kusur Yeteneği ............................................................................ 388

1. Tanım.................................................................................... 388

2. Genel Olarak .......................................................................... 389

3. Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler .......................................... 390

a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi .............................................. 390

aa. Genel Açıklamalar ....................................................... 390

bb. Fiili İşlediği Zaman 12 Yaşını Bitirmemiş Olan Küçükler .... 391

cc. Fiili İşlediği Zaman 13–15 Yaş Arasında Olan Küçükler ..... 393

dd. Fiili İşlediği Zaman 16–18 Yaş Arasında Olanlar .............. 397

ee. Yaş Büyüklüğü ............................................................ 397

b. Sağırlık ve Dilsizlik ............................................................. 398

c. Akıl Hastalığı ..................................................................... 399

d. Geçici Nedenler ................................................................. 402

aa. Genel Olarak .............................................................. 402

bb. Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur Yeteneği .................................................................... 403

B. Kusuru Etkileyen Sebepler ............................................................ 405

1. Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir ................................................ 406

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 406

b. Emri Yerine Getirmenin Şartları ........................................... 407

aa. Bir Emrin Varlığı .......................................................... 407

bb. Emri Verenin Böyle Bir Emri Vermeye Yetkili Olması ........ 407

cc. Emrin Yerine Getirilmesi “Görev Gereği Zorunlu” Olmalıdır .................................................................... 407

dd. Verilen Emrin Suç Oluşturmaması ................................. 408

ee. Verilen Emrin Hukuka Aykırı Olması ............................... 409

Page 19: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXIX

2. Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali ZARURET MEMNU OLAN ŞEYLERİ MÜBAH KILAR (Mecelle 21). ...... 410

a. Genel Açıklamalar .............................................................. 411

b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının Sonuçları .......................................................................... 414

c. Özel Zorunluluk Halleri ....................................................... 415

d. Zorunluluk Halinin Şartları ................................................... 416

aa. Tehlikeye İlişkin Şartlar ............................................... 417

aaa. Ağır Bir Tehlikenin Bulunması ............................... 417

aaaa. Tehlike Kavramı ......................................... 417

bbbb. Tehlikenin Muhakkak Olması ........................ 418

cccc. Tehlikenin Ağır Olması ................................. 419

bbb. Tehlikenin Bir Hakka Yönelik Olması ...................... 420

ccc. Tehlikenin Meydana Gelmesine Bilerek Sebebiyet Vermemiş Olmak ................................................. 420

ddd. Tehlikeye Karşı Koyma Hukuksal Yükümlülüğü ........ 421

bb. Korunmaya İlişkin Şartlar ............................................. 422

aaa. Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması ........ 422

bbb. Tehlikenin Ağırlığı ile Konu ve Kullanılan Vasıta Arasında Orantı Bulunması ................................... 423

ccc. Korunma Hareketinin Hukuk Düzeni ile Uyuşabilirliği ....................................................... 425

cc. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali ................................ 425

dd. Tazminat .................................................................... 426

ee. Zorunluluk Hali ile Meşru Savunma Arasındaki Farklar ..... 426

3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit ......................................... 429

a. Genel Olarak ..................................................................... 429

b. Cebir ................................................................................ 430

c. Tehdit ............................................................................... 431

4. İhmali Suçlarda Beklenebilirlik .................................................. 433

5. Haksız Tahrik ......................................................................... 434

a. Kavram ............................................................................ 434

b. Haksız Tahrikin Özellikleri ................................................... 437

c. Haksız Tahrikin Şartları ....................................................... 439

6. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri ............................................. 447

V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI ...... 447

A. Genel Açıklamalar ........................................................................ 447

B. Sınırın Aşılması Halleri .................................................................. 448

VI. YANILMA (HATA) .............................................................................. 454

A. Giriş ........................................................................................... 455

B. Kavram ...................................................................................... 456

1. Fiili Yanılma ............................................................................ 456

Page 20: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXX

a. Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma ........................................ 456

aa. Genel Olarak .............................................................. 456

bb. Suçun Nitelikli Hallerinde Yanılma ................................. 461

aaa. Cezayı Azaltan Nitelikli Hallerde (Hafifletici Sebeplerde) Yanılma............................................ 462

bbb. Cezayı Artıran Nitelikli Hallerde (Ağırlatıcı Sebeplerde) Yanılma............................................ 462

cc. Nedensellik Bağında Yanılma ........................................ 464

b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Yanılma ............................................................................ 464

aa. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma ........................ 464

bb. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerde Yanılma ..................... 469

2. Şahısta Yanılma ....................................................................... 470

a. Genel Olarak ..................................................................... 471

b. Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi ...................... 473

3. Hukuki Yanılma ...................................................................... 473

VII. HEDEFTE SAPMA .............................................................................. 477

A. Genel Olarak ............................................................................... 477

B. Hedefte Sapmanın Sonuçları ......................................................... 477

C. Çok Neticeli Sapma ...................................................................... 480

§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ ......................................................... 482

I. TEŞEBBÜS ........................................................................................... 482

A. Kavram ....................................................................................... 486

B. Şartları ....................................................................................... 489

1. Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması .................................... 489

2. Elverişli Hareketler .................................................................. 489

3. İcra Hareketlerine Başlanmış Olması ......................................... 491

a. Genel Olarak ..................................................................... 491

b. İcra Hareketleri ile Hazırlık Hareketlerini Birbirinden Ayırmada Ölçüt .................................................................. 495

aa. İcrai Suçlarda ............................................................. 495

bb. Garantörsel İhmali Suçlarda ......................................... 499

cc. Yargıtay’ın Görüşü ....................................................... 500

4. Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan Engelleyici Sebeplerden Kaynaklanması ..................................................... 501

C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi ......................................... 502

D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler .................................................... 505

E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar ............................................... 509

1. Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar ............................. 509

2. Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik ..................... 510

a. Neticesi Harekete Bitişik Suçlar ............................................ 510

b. İhmali Suçlar ..................................................................... 510

Page 21: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXXI

aa. Saf İhmali Suçlar ........................................................ 510

bb. Garantörsel İhmali Suçlar ............................................. 511

F. Gönüllü Vazgeçme ....................................................................... 512

1. Gönüllü Vazgeçmenin Şartları ................................................... 514

a. Suçun Tamamlanmamış Olması ........................................... 514

b. Vazgeçmenin Gönüllü Olması ............................................... 517

2. Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması ..... 522

G. Etkin Pişmanlık ............................................................................ 523

H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) .............................................. 525

II. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU ..................................................................... 531

A. Çok Failli Suçlar ........................................................................... 531

1. Genel Olarak .......................................................................... 531

2. Şartları .................................................................................. 532

B. İştirak ........................................................................................ 532

1. Kavram ................................................................................. 533

2. İştirakin Şartları...................................................................... 535

a. Birden Fazla Fail Tarafından Yapılan Birden Çok Hareket ......... 536

b. Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması .............................. 542

aa. Hareketin Doğrudan Doğruyalığı ................................... 542

bb. Soyut-Somut Nedensellik ............................................. 542

cc. Vazgeçmenin Nedensellik Bağına Etkisi .......................... 544

dd. Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları ve İştirak ................. 546

ee. Uzlaştırma ve İştirak ................................................... 547

c. İştirak İradesi (Suça İştirak Kastı) ........................................ 547

aa. Genel Olarak .............................................................. 547

bb. Yan Yana Faillik........................................................... 549

cc. İştirak İradesinin Önemi .............................................. 549

d. Bir Suçun İcrasına Başlanması ............................................. 551

e. Suçun Bütün Ortaklar İçin Aynı Olması ................................. 552

3. Hukukumuzda İştirak Şekilleri .................................................. 558

a. Faillik ............................................................................... 559

aa. Müşterek Faillik ........................................................... 559

bb. Dolaylı Faillik .............................................................. 566

b. Şeriklik ............................................................................. 572

aa. Azmettirme ................................................................ 572

aaa. Kavram .............................................................. 572

bbb. Azmettirmenin Maddi ve Manevi Unsuru ................. 573

ccc. Azmettirmeye İlişkin Bazı Özel Durumlar ................ 574

ddd. Azmettirmenin Diğer İştirak Şekillerinden Farkları .............................................................. 576

aaaa. Dolaylı Faillikten Farkı ............................... 576

Page 22: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXXII

bbbb. Yardım Etmeden Farkı ............................... 577

eee. Azmettirme Türleri .............................................. 577

fff. Garantörsel İhmali Suçlarda Azmettirme ................ 578

ggg. Azmettirmenin Cezası .......................................... 579

hhh. Azmettirenin Ortaya Çıkmasını Sağlama ................. 580

iii. Suç İşlemeye Tahrik Suçunda Azmettirme Nedeniyle Cezalandırılma Durumu ......................... 580

bb. Yardım Etme .............................................................. 581

aaa. Maddi Yardım ............................................................. 582

bbb. Manevi Yardım ............................................................ 583

ccc. Yardım Edenin Cezasının Tayini ..................................... 584

4. Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi ................................................ 585

5. Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu ........................................... 589

6. Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları ............................ 593

III. SUÇLARIN İÇTİMAI ........................................................................... 597

A. Bileşik Suç ................................................................................... 598

1. Genel Bilgiler .......................................................................... 599

2. Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar ................... 602

a. Bileşik Suçlarda Hareket ..................................................... 602

b. Bileşik Suçlarda Amaç ........................................................ 603

c. Bileşik Suç ve Teşebbüs ...................................................... 603

d. Bileşik Suç ve İştirak .......................................................... 603

e. Bileşik Suç ve Şikâyet ......................................................... 603

f. Bileşik Suç ve Uzlaştırma .................................................... 604

g. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz İlkesi .................. 604

B. Zincirleme Suç ............................................................................ 604

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 605

2. Şartları .................................................................................. 606

a. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi ....................................... 606

b. Birden Fazla Suçun Bir Tek Suç İşleme Kararıyla İşlenmesi ..... 612

c. Suçun Bir Kişiye Karşıİşlenmesi ........................................... 615

d. Suçların Değişik Zamanlarda İşlenmiş Olması ........................ 618

e. Zincirleme Suçun Kabul Edilemeyeceği Suçlar ........................ 618

3. Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları .......................................... 619

4. Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirakİlişkisi ........................... 619

a. Teşebbüs .......................................................................... 619

b. İştirak .............................................................................. 620

5. Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi .............. 620

6. Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayıİki Kez Yargılama Yapılamaması İlkesi ................................................................ 625

Page 23: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXXIII

a. Şikâyet ............................................................................. 625

b. Zamanaşımı ...................................................................... 625

c. Af .................................................................................... 626

d. Yetkili Mahkeme ................................................................ 626

e. Uzlaştırma ........................................................................ 626

f. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Yapılamamasıİlkesi ........ 626

C. Fikri İçtima ................................................................................. 627

1. Kavram ................................................................................. 627

2. Fikri İçtimanın Şartları ............................................................. 628

a. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması ...................................... 628

b. Fiilin Tek Olması ................................................................ 631

3. Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar .............. 637

a. Teşebbüs .......................................................................... 637

b. İştirak .............................................................................. 637

c. Şikâyet ............................................................................. 637

d. Af .................................................................................... 639

e. Zamanaşımı ...................................................................... 639

f. Yetkili ve Görevli Mahkeme ................................................. 639

D. Görünüşte İçtima ......................................................................... 639

1. Özel-Genel Norm İlişkisi ........................................................... 640

2. Asli-Yardımcı Norm İlişkisi ........................................................ 641

3. Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi ................................................ 644

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YAPTIRIM

§1. CEZALAR .............................................................................................. 651

I. HAPİS CEZALARI .............................................................................. 652

A. Genel Olarak ............................................................................... 652

B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi ................................................................. 653

1. Genel Açıklamalar ................................................................... 653

2. Uygulama .............................................................................. 657

3. Taksirli Suçlarda Uygulama ...................................................... 660

4. Çevirmenin Sonucu ................................................................. 660

C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı ................................. 660

D. Hapis Cezasının Ertelenmesi .......................................................... 661

1. Şartları .................................................................................. 663

a. Mahkûmiyetin Cinsi ve Süresi .............................................. 663

b. Daha Önceden Mahkûmiyet Bulunmaması ............................. 664

aa. Mahkûmiyet Sayılan Haller ........................................... 664

bb. Mahkûmiyet Sayılmayan Haller ..................................... 665

Page 24: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXXIV

c. Mahkemenin Kanaati .......................................................... 666

d. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’na Göre Erteleme ................................................................... 666

2. Erteleme Kararı ...................................................................... 666

3. Ertelemenin Şarta Bağlanması .................................................. 667

4. Denetim Süresi ....................................................................... 667

5. Ertelemenin Sonucu ................................................................ 669

6. Erteleme Kararının Düşmesi ..................................................... 669

7. Erteleme Kararının Kamu Görevinden Yasaklanmaya Etkisi ........... 670

II. ADLİ PARA CEZASI ........................................................................... 670

A. Gün Para Cezası Sistemi ............................................................... 670

B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları ........................... 672

§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ ....................................................................... 674

I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA ........................... 675

A. Kavram ...................................................................................... 676

B. Uygulanış Şekli ve Süresi .............................................................. 677

1. Ceza Mahkûmiyetinin Kanuni Sonucu Olan Hak Yoksunluğu .......... 677

a. Kapsamı ........................................................................... 677

b. Şartları ............................................................................. 678

c. Süresi .............................................................................. 679

2. Hâkimin Zorunlu Olarak Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak Yoksunluğu ............................................................................ 680

a. Kapsamı ........................................................................... 680

b. Şartları ............................................................................. 680

c. Süresi .............................................................................. 683

3. Hâkimin Takdiren Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak Yoksunluğu ............................................................................ 684

a. Kapsamı ........................................................................... 684

b. Şartları ............................................................................. 684

c. Süresi .............................................................................. 684

II. MÜSADERE ...................................................................................... 685

A. Tanım ........................................................................................ 685

B. Müsaderenin Çeşitleri ................................................................... 685

1. Eşya Müsaderesi ..................................................................... 685

a. Tanım ............................................................................... 685

b. Şartları ............................................................................. 686

c. Orantılılık Kuralı ................................................................. 687

d. Kısmi Müsadere ................................................................. 688

e. Suça İştirak Eden Kimsenin Payının Müsaderesi ..................... 688

f. Zamanaşımı, Şikâyetten Vazgeçme, Sanığın Ölümü Hallerinde Müsadere ........................................................... 688

g. Delillerin Müsaderesi .......................................................... 689

Page 25: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXXV

h. Müsadere Kararı ................................................................ 689

i. Özel Hükümler ................................................................... 689

2. Kazanç Müsaderesi .................................................................. 690

a. Genel Olarak ..................................................................... 690

b. Davanın Düşmesi Halinde Kazanç Müsaderesi Kararı Verilebilir mi? .................................................................... 691

III. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ .......................................... 692

IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ ................................ 693

V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR ................................ 694

A. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları ............................... 695

1. Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması .......................................... 695

2. Yeni Bir Suçun İşlenmiş Olması ................................................. 697

3. Tekerrürde Süre ....................................................................... 697

B. Tekerrürün Sonuçları .................................................................... 698

1. Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminin Uygulanması .......................... 698

2. Denetimli Serbestlik Tedbirinin Uygulanması .............................. 699

3. Seçimlik Cezada Hapis Cezasına Hükmolunması .......................... 700

C. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar .............................. 700

VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ ............................... 701

VII. ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ ..................................................................................... 702

VIII. YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ ................................................. 702

§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ........................ 703

I. CEZANIN BELİRLENMESİ ................................................................... 704

A. Giriş ........................................................................................... 704

B. Cezanın Somut Olarak Tayini ......................................................... 704

1. Ceza Çeşidinin Seçilmesi .......................................................... 704

2. Temel Ceza Miktarının Tayini .................................................... 705

a. Genel Olarak ..................................................................... 705

b. Temel Ceza Miktarını Belirleme Kriterleri ............................... 705

c. Mükerrer Değerlendirme Yasağı ........................................... 709

II. CEZANIN HESAPLANMASI .................................................................. 710

A. Giriş ........................................................................................... 710

B. Cezaların Ölçü Birimi .................................................................... 711

C. Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması ............................................. 712

D. Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra ............................................ 713

III. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ ............................................................ 715

IV. MAHSUP .......................................................................................... 718

A. Genel Açıklamalar ........................................................................ 718

B. Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte ve Diğer Özel Durumlarda Mahsup ..................................................... 720

V. CEZALARIN İÇTİMAI .......................................................................... 721

Page 26: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Ceza Hukuku XXXVI

§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER ................................. 722

I. ÖLÜM .............................................................................................. 723

A. Sanığın Ölümü ............................................................................. 723

B. Hükümlünün Ölümü ..................................................................... 723

C. Mağdurun Ölümü ......................................................................... 724

II. AF .................................................................................................. 724

A. Genel Af ..................................................................................... 725

B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104) ....................................................... 725

1. TBMM’nin Özel Af Yetkisi .......................................................... 725

2. Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi ............................................. 725

III. BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) ................................... 726

A. Dava Zamanaşımı ........................................................................ 727

1. Kavram ................................................................................. 728

2. Zamanaşımı Sürelerinde Esas Alınacak Ceza............................... 728

3. Zamanaşımının Başlangıcı ........................................................ 729

a. Tamamlanmış Suçlarda ....................................................... 729

b. Teşebbüs Derecesinde Kalan Suçlarda .................................. 729

c. Kesintisiz ve Zincirleme Suçlarda ......................................... 729

d. Objektif Cezalandırılabilme Şartları İçeren Suçlarda ................ 729

e. On Sekiz Yaşından Küçüklere Karşıİşlenen Suçlarda ............... 729

f. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında ...................... 729

g. İftira Suçunda ................................................................... 730

h. Uyarlama Yargılamasında Dava Zamanaşımı .......................... 730

ı. Zamanaşımının Başlangıcında Esas Alınacak Gün ................... 730

4. Dava Zamanaşımı Süreleri ....................................................... 730

5. Dava Zamanaşımının Engelleri .................................................. 731

a. Dava Zamanaşımının Durması ............................................. 731

aa. Durma Sebepleri ......................................................... 731

bb. Durmanın Etkileri ........................................................ 733

b. Dava Zamanaşımının Kesilmesi ............................................ 733

aa. Kesilme Sebepleri ....................................................... 733

bb. Kesilmenin Sonuçları ................................................... 734

6. Dava Zamanaşımının Sonuçları ................................................. 735

B. Ceza Zamanaşımı ........................................................................ 735

1. Kavram ................................................................................. 735

2. Süreler .................................................................................. 735

3. Başlangıç ............................................................................... 736

4. Ceza Zamanaşımı Engelleri ...................................................... 736

5. Ceza Zamanaşımının Sonuçları ................................................. 737

C. Kabahatlerde Zamanaşımı............................................................. 737

Page 27: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

İçindekiler XXXVII

1. Soruşturma Zamanaşımı .......................................................... 738

2. Yerine Getirme Zamanaşımı ..................................................... 738

IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME .................................................................... 738

V. ÖN ÖDEME ....................................................................................... 739

§5. KOŞULLU SALIVERİLME ........................................................................ 741

I. TANIM ............................................................................................. 741

II. ŞARTLARI ........................................................................................ 742

A. Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması ....................................... 742

B. Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi ....................................... 743

III. USUL ................................................................................................ 743

A. Talep ve Merci ............................................................................. 743

B. Denetim Süresi ............................................................................ 744

C. Kararın Geri Alınması ................................................................... 744

§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ ........................................................ 745

§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ ......................................... 747

KÜÇÜK SÖZLÜK.............................................................................................. 745

MADDE DİZİNİ ............................................................................................... 749

KAVRAMLAR DİZİNİ ........................................................................................ 759

YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................ 765

Page 28: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

YARARLANILAN KAYNAKLAR

Akbulut, Berrin, “Tıp Ceza Hukukunda Nedensellik Bağı”, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Ankara 2008, S. 209-296.

Akbulut, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. B, Ankara 2018; 6.B., Ankara 2019.

Akcan, Recep, Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi, Yayınlan-mamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1988.

Aksan, Murat, Ceza Mahkûmiyetine Bağlı Hak Yoksunlukları, Yayınlanmamış Dok-tora Tezi, Konya 2007.

Aksan, Murat, “Ceza Mahkûmiyetine Bağlı Hak Yoksunlukları”, EÜHFD, C. III, Sy. 1, 2008 (Aksan, Ceza Mahkûmiyetine Bağlı Hak Yoksunlukları).

Akyol, Taha, Türkiye’nin Hukuk Serüveni, İstanbul 2014.

Akyürek, Güçlü, “Gönüllü Vazgeçme Düzenlemesi Gerekli midir?”, Yeditepe Üniver-sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10 (2), S.184-202.

Alacakaptan, Uğur, İşlenemez Suç (Alacakaptan, İşlenemez Suç).

Alacakaptan, Uğur, Suçun Unsurları.

Algan, Bülent, The Brand New Version of Article 301 of Turkish Penal Code and the Future of Freedom of Expression Cases in Turkey, German Law Journal, Vol. 09, no. 12, 2008, S. 2237-2252.

Allen, Michael, Criminal Law, 9. B., New York 2007.

Alparslan/Hergüner/Kaledelen/Ökten (editörler), Amerika Birleşik Devletleri’nde Federal Yargılama Sistemi ve Bu Sistem İçinde Cezai Yargının Yeri ve İşleyişi, http://www.uscourts.gov/library/turkish.pdf (erişim tarihi, 30.11.2008).

Alpmann/Schmidt, Strafrecht AT 1.

Arslan, Çetin, “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi”, AÜHFD 2007, S. 4, s. 1-53 (Arslan, YGHV).

Arslan, Çetin, “Yasama Dokunulmazlığının Zamanaşımına Etkisi”, AÜHFD 2008, S. 1, s. 35-93 (Arslan, Yasama Dokunulmazlığı).

Artuk, Mehmet Emin, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Temel İlkeleri”, Hukuk ve Ada-let, Nisan 2005 (Artuk, Yeni).

Artuk, Mehmet Emin, Suç Genel Teorisi, Ceza Hukuku El Kitabı, İstanbul 1989.

Artuk/Gökcen/Yenidünya: Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Yenidünya, A. Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler I, Ankara 2002; 3. B., Ankara 2007; 4.B., Ankara 2009; 6. B., Ankara 2012.

Avcı, Mustafa, “Türk Ceza Kanunu, TCK Tasarıları ve Özellikle 2004 TCK Tasarı-sı’nın Genel Olarak Değerlendirilmesi”, Türk Ceza Kanunu Reformu, İkinci Kitap, TBB Yayını, Ankara 2004 (Avcı, Türk Ceza Kanunu).

Avcı, Mustafa, Osmanlı Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Konya 2010 (Avcı, Genel Hükümler).

Page 29: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kavramlar Dizini

766

Avcı, Mustafa, Osmanlı Ceza Hukukuna Giriş, Konya 2008 (Avcı, Osmanlı).

Avcı, Mustafa, Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar, İstanbul 2004.

Avcı, Mustafa/Yerdelen, Erdal, “Karar İncelemesi – Garantörsel İhmali Suçta İhma-li ve İcrai Davranış Ayrımı”, GÜHFD, 2015, s.1, S. 163-190.

Aydın, Devrim, Türk Ceza Hukukunda Suça İştirak, Ankara 2009.

Aydın, Murat, 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Çerçevesinde Kaçakçılık Fiilleri ve Yaptırımları, Ankara 2012.

Aygörmez, Gülsün Ayhan, Fahrlässigkeit und Schuld bei erfolgsqualifizierten Delik-ten, Dissertation, Hamburg 2012.

Baumann/Weber, Strafrecht AT, 9. B., Bielefeld 1985.

Bekar, Elif, Türk ve Amerikan Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali, Ankara 2013.

Bekar, Elif, Objektif Cezalandırılabilme Koşulları ve Bu Koşullar Bağlamında Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Suçlar, İstanbul 2017 (Bekar, Objektif Cezalandırılabil-me Koşulları).

Belgesay, M.Reşit, Ceza ve Hukuk Mesuliyeti, İstanbul 1953.

Bilgen, Hülya, “Karşılaştırmalı Hukukta Genetik Teşhislere İlişkin Hukuki Düzenle-meler”, TıpHD, C.2, S. 4, Ekim 2013, s. 69-101.

Bockelmann, Paul, Strafrecht, AT, 3. B., Münih 1979.

Braunschneider, Strafrecht AT, 4. B., 1992.

Brown, David/Farrier, David/McNamara, Luke/Steel, Alex/Grewcock, Mic-hael/Quilter, Julia/Schwartz, Melanie, Criminal Laws, Materials and commentary on Criminal Law and Process of New South Wales, 6. Baskı, Sydney 2015 (atıflar Brown ve diğerleri şeklinde yapılmıştır).

Cengiz, Recep, “Kan Davasının Toplumsal Değer ve Normlar Açısından Sosyolojik Görünümü; Tokat/Erbaa Örneği”, Sosyolojik ve Hukuksal Boyutlarıyla Töre ve Na-mus Cinayetleri Uluslararası Sempozyumu, Bildiriler, Editörler: Atalay/Uluğ/Atak, AKADER Yayını, Diyarbakır 2003, s. 62.

Centel, Nur, Türk Ceza Hukukuna Giriş, İstanbul 2001.

Centel, Nur/Zafer, Hamide/Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 3. B., İs-tanbul 2005; 5.B., İstanbul 2008.

Çetin, Erol, Ceza Hukukunda ve Özel Yasalarda Memur, Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanma Usulü ve Memur Suçları, 2. B., Ankara 2003.

Çınar, Ali Rıza, Türk Ceza Hukukunda Cezalar, Ankara 2005.

Demir, Abdullah, Şeyhülislam Ebussud Efendi, Devlet-i Aliyye’nin Büyük Hukukçu-su, İstanbul 2006.

Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. B., Ankara 2005; 4. B., Ankara 2006; 5. B., Ankara 2007; 6.B., Ankara 2009.

Demirel, Muhammed, Suça İştirakte Bağlılık Kuralı, İstanbul 2017.

Demren Dönmez, Burcu, Ceza Hukukunda Alternatif Kusur Şekilleri, İzmir 2012.

Doğan, İlyas, Devletler Hukuku, Ankara 2008.

Page 30: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Türk Ceza Kanunu’nun Uygulama Alanı 767

Doğan, Koray, Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar, Ankara 2011 (Doğan, Koray)

Doğru, Osman, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları, İstanbul 2002.

Donay, Süheyl, Türk Ceza Kanunu Şerhi, İstanbul 2007.

Dönmezer, Sulhi, Kişilere ve Mala Karşı Cürümler, 16. B., İstanbul 2001.

Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, C. I: 12. B., İstanbul 1997; C. II, 12. B. İstanbul 1999; C. III, 11. B., İstanbul 1994.

Dönmezer, Sulhi, Teşebbüste Hazırlık ve İcra Hareketleri Tefriki,İÜHFM C VIII 1942.

Dressler, Joshua, Cases and Materials on Criminal Law, 4. B., St. Paul 2007.

Dutertre, Gilles, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, İnsan Hakları ve Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, Avrupa Konseyi, Ankara 2007.

Dülger, İbrahim, ““Yeni Türk Ceza Kanunu Sistemi İçerisinde Cinsel Dokunulmazlı-ğa Karşı Suçlar”, Türk Ceza Kanunu Reformu Üçüncü Kitap, Ankara 2005, s. 153-163 (Dülger, Cinsel).

Dülger, İbrahim, Türk Ceza Hukukunda Müsadere, Konya 2009.

Ekici-Şahin, Meral, Ceza Hukukunda Rıza, İstanbul 2012.

Ekici Şahin, Meral, İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suça Etki Eden Nedenlerin Şeriklere Sirayeti, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2015, C. 64, s. 637- 686 (Ekici-Şahin, İştirak).

Erbaş, Rahime, “Kamu Görevlisi Olmayan Sağlık Mesleği Mensuplarının Gerçeğe Aykırı Belge Düzenlemesi Suçu (TCK 210/2)”, İÜHFM, C.LXXI, S.1, s. 331-352.

Erdağ, Ali İhsan, Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç, Ankara 2011.

Erdem, Mustafa, Yeni TCK’da Faillik ve Suç Ortaklığı, HPD Aralık 2005, S. 5, s. 204-215.

Erdem, Mustafa Ruhan, “Netice Yüzünden Ağırlaşan Suçlar”, 3. Yılında Yeni Ceza Adaleti Sistemi, Ankara 2009 (Erdem, Netice Yüzünden).

Erem, Faruk, “Kasdın Aşılması”, YD, Temmuz 1983, s. 253-260.

Erem, Faruk/Danışman, Ahmet/Artuk, Mehmet Emin, Ceza Hukuku Genel Hüküm-ler, Tümüyle Gözden Geçirilmiş 14. B., Ankara 1997.

Erman, Sahir, Hakaret ve Sövme Cürümleri, İstanbul 1989.

Erman, Sahir/Özek, Çetin, Kamu İdaresine Karşı İşlenen Suçlar, İstanbul 1992 (Erman/Özek, Kamu İdaresine).

Erman, Sahir/Özek, Çetin, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, İstanbul 1994.

Ersoy, Uğur, Ceza Hukukunda Objektif Cezalandırılabilme Şartları, Ankara 2015.

Ertuğrul, Metin, 4926 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 3. Baskı, Ankara 2004.

Eryılmaz, Mesut Bedri, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Ankara 2012.

Eryılmaz, M.Bedri/Bozlak, Ayhan, “Hukukumuzda Zor ve Silah Kullanma Yetkisi”, TBBD, S.83, 2009, s. 223-277.

Esin, Kemal, Uygulamada Adam Öldürme Suçları, Ankara 1989.

Page 31: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kavramlar Dizini

768

Ferschl, Christine, Das Problem des unmittelbaren Zusammenhangs beim er-folgsqualifizierten Delikt, Dissertation, Berlin 1999.

Fletcher, George P., The Grammar of Criminal Law, American, Comparative and International, Volume One: Foundations, Oxford University Press 2007.

Freund, Georg, Strafrecht AT, Berlin, Heidelberg 1998.

Fuchs, Helmut, Österreichisches Strafrecht, AT I, 3. B., Wien 1998.

G.Ü. Raporu: Türk Ceza Kanunu Tasarısı Hakkında Galatasaray Üniversitesi’nin Görüşü, Türk Ceza Kanunu Reformu, İkinci Kitap, Makaleler, Görüşler, Raporlar, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2004.

Gerçeker, Hasan, Yorumlu Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, 2. Baskı, C.1, Ankara 2014.

Gökcan, Hasan Tahsin, Ölümle Sonuçlanan Basit Yaralama; Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suç mu? Taksir Görünümünde Objektif Sorumluluk mu? THD, S:26, Y:2008.

Gölcüklü, Feyyaz, “İdari Ceza Hukuku ve Anlamı; İdarenin Cezai Müeyyide Tatbi-ki”, SBFD, C. XVIII, Sayı 2, 1963 (Gölcüklü, İdari).

Gölcüklü, Feyyaz, Ceza Hukuku Ders Notları.

Gözübüyük, A.Pulat, Mücbir Sebepler Beklenmeyen Haller, Ankara 1977.

Gropp, Walter, Strafrecht, AT, 3. B., Berlin Heidelberg New York 2005.

Grünwald, Gerald, “Der Vorsatz des Unterlassungsdelikts”, Beiträge zur gesamten Strafrechtswissenschaft, FS für Hellmuth Mayer, Berlin 1966, s. 281-303.

Gülşen, Recep, Ceza Hukukunda Kusurluluğu Kaldıran Nedenlerden Kaza, Mücbir Sebep, Cebir ve Tehdit, Ankara 2007 (Gülşen, Ceza).

Gülşen, Recep, Hürriyeti Tahdit Suçları (TCK m. 179-187), Adalet Yayınevi, Ankara 2002.

Gülşen, Recep, TCK Tasarısı’nda Ceza Sorumluluğunu Kaldıran Nedenlerden Cebir, Şiddet, Korkutma, Tehdit, HPD, S. 2, Sonbahar 2004 (Gülşen, HPD).

Hafızoğulları, Zeki, “5237 s. Türk Ceza Kanunu’nda Davanın ve Cezanın Düşürül-mesi”, http://www.baskent.edu.tr/~zekih/ogrenci/makale.htm, erişim tarihi, 02.06.2008 (Hafızoğulları, Davanın ve Cezanın Düşürülmesi).

Hafızoğulları, Zeki, Ceza Normu, Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni, Ankara 1987.

Hafızoğulları, Zeki, Kişilik Hakları, AÜHFD, 1997, S. 1-4 (Hafızoğulları, Kişilik Hakları).

Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2.B., Ankara 2010.

Hakeri, Hakan, “Alman Ceza Hukuku’nda Müteselsil Suç”, KHukA, 3 (1999), s. 240-263 (Hakeri, Müteselsil Suç).

Hakeri, Hakan, Ceza Hukukunda İhmal Kavramı ve İhmali Suçların Çeşitleri, Anka-ra 2003 (Hakeri, İhmal).

Hakeri, Hakan, Kasten Öldürme Suçları, 2. B., Ankara 2007 (Hakeri, Kasten Öl-dürme Suçları).

Page 32: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Türk Ceza Kanunu’nun Uygulama Alanı 769

Hakeri, Hakan, Ceza Hukukunda Önemsiz Hareketler, TBBD, S. 69, Mart-Nisan 2007.

Hakeri, Hakan, Sorularla Ceza Hukuku, Ankara 2005 (Hakeri, Sorularla Ceza Hukuku).

Hakeri, Hakan, Tıp Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2012; 13.B., Ankara 2018; 16. B., Ankara 2019 (Hakeri, Tıp Hukuku).

Hakeri, Hakan, Türk Ceza Kanunu Reformu, Birinci Kitap, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2004 (Hakeri, Türk Ceza Kanunu Reformu).

Hakeri, Hakan, Türk Ceza Hukuku’nun Tarihçesi ve Türk Ceza Hukuku Dogmatiğine Yabancı Hukukun Etkileri, Alman-Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, C.I, (Hilgen-dorf/Ünver), İstanbul 2010, s. 89-120.

Hakeri, Hakan/Akbulut, Berrin, Ceza Hukuku Pratik Çalışmaları, 4. B., Konya 2009.

Hakeri, Hakan/Gülşen, Recep, “Offendicula ve Yeni Türk Ceza Kanunu”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IX, Sayı: 1-2, s. 41-71.

Hakeri, Hakan/Ünver, Yener, Ceza Muhakemesi Hukuku, Temel Bilgiler, 2. Baskı, Ankara 2008.

Heinrich, Bernd, Strafrecht, AT I, 2. B., Stuttgart 2010; 4. B., Stuttgart 2014.

Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku, Genel Kısım I, Ed. Yener Ünver, Ankara 2014 (He-inrich (Ed. Ünver)).

Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku, Genel Kısım II, Ed. Yener Ünver, Ankara 2015 (Heinrich II (Ed. Ünver)).

İçel Kayıhan, Suçların İçtimaı, İstanbul 1972.

İçel Kayıhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, İstanbul 2014 (İçel Genel Hükümler).

İçel Kayıhan/Evik, A.Hakan Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Kitap, 4. B., İstanbul 2007.

İçel, Kayıhan, Ceza Hukukunda Taksirden Doğan Sübjektif Sorumluluk, İstanbul 1967 (İçel, Taksir).

İçel, Kayıhan, Fikri İçtima Üzerinde Bir İnceleme, İHFM, C. XXX, S. 1-2’den ayrı bası, İstanbul 1964 (İçel, Fikri İçtima).

İçel, Kayıhan/Donay, Süheyl, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku, Genel Kısım, 1. Kitap, Yenileştirilmiş 3. B., İstanbul 1999.

İçel, Kayıhan/Sokullu-Akıncı, Füsun/Özgenç, İzzet/Sözüer, Adem/Mahmutoğlu, Fatih S./Ünver, Yener, Suç Teorisi, 2. Kitap, 2. B., İstanbul 2000 (İçel, Suç Teorisi).

İçel, Kayıhan/Sokullu-Akıncı, Füsun/Özgenç, İzzet/Sözüer, Adem/Mahmutoğlu, Fatih S./Ünver, Yener, Yaptırım Teorisi, 3. Kitap, İstanbul 2000 (İçel, Yaptırım Teorisi).

İskender, Salih Zeki, “Öğreti ve Yargısal Kararlar Işığında Töre Saikiyle Öldürme Suçunun (Namus Cinayetlerinin) Değerlendirilmesi”, Yargıtay Dergisi, Ocak-Nisan 2009, C.35, S.1-2, s. 5-60.

Jescheck, Hans-Heinrich, Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, 4. B., Berlin 1988.

Jescheck, Hans-Heinrich/Weigend, Thomas, Lehrbuch des Strafrechts, AT, 5. B., Berlin 1996.

Joecks, Wolfgang, Studienkommentar StGB, 5. B., Münih 2004.

Page 33: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kavramlar Dizini

770

Kangal, Zeynel T., Yeni Türk Ceza Hukuku’nda Tüzel Kişiler, HPD, Temmuz 2006, s. 85-90 (Kangal, YTCK Tüzel Kişiler).

Kangal, Zeynel T., Ceza Hukukunda Zorunluluk Durumu, Ankara 2010.

Kangal, Zeynel T., Kabahatler Hukuku, İstanbul 2011 (Kangal, Kabahatler).

Kangal, Zeynel T., Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Objektif ve Sübjektif İsnadiyet, İstanbul 2013 (Kangal, İsnadiyet).

Karakehya, Hakan, İradilik Unsuru Bağlamında Ceza Hukukunda Kast, Ankara 2010.

Kartal, Melik, Meşru Savunmanın Hukuki Esası Bağlamında Gereklilik ve Orantılılık, İstanbul 2019.

Kayançiçek, Murat, Şerefe Karşı Suçlar, Ankara 2008.

Kaygusuz, Serap, Yargıtay Uygulamaları Kapsamında Taksirle Öldürme, Taksirle Yaralama, Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçları, 2.B., Ankara 2019.

Kaymaz, Seydi, Kasten Yaralama Sonucu Ölüme Neden Olma (Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama Suçu), Ankara 2009.

Kaymaz, Seydi/Bozbayındır, Ali Emrah, “Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Yaralama Suçundan Sorumluluk ve Bu Konudaki Bazı Yargıtay Kararlarının Değerlendirilme-si”, İÜHFM 2010, C. LXVIII, S. 1-2, s. 77-119.

Kaymaz, Seydi, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanununa Göre İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Nitelikli Hallerin Diğer Suç Ortaklarına Geçişi Sorunu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XVI, S.2, Nisan 2012, s. 117-149.

Keklik, Ramazan, Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçları, Ankara 2012.

Keskin, Kadri, Taksirle Ölüme ve Yaralanmaya Neden Olma, Ankara 1994.

Keskin-Kiziroğlu, Serap, “5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Kasten Yaralama Su-çu”, 3. Yılında Yeni Ceza Adaleti Sistemi, Ankara 2009.

Klesczewski, Diethelm, Strafrecht, Allgemeiner Teil, Leipzig 2012.

Kılıçarslan-Isfen, Sibel, Alman ve Türk Ceza Hukukunda Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokma Suçları, Ankara 2013.

Koca, Mahmut, “YTCK’da Hukuka Uygunluk Sebepleri”, CHD Ekim 2006, s. 111-143 (Koca, YTCK).

Koca, Mahmut, TCK’da İntihara İkna ve Yardım Suçu (TCK m. 454), Yayınlanma-mış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1993.

Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2008; 2.Baskı, Ankara 2009; 3.Baskı, Ankara 2010; 4. Baskı, Ankara 2011; 5. Baskı, An-kara 2012; 10. B, Ankara 2017.

Koca, Mahmut, “6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunda Düzenlenen Suçlar ve Kabahatler”, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Ön-lenmesi Kanunu, (Şahin/Özgenç/Üzülmez), 2. Bası, Ankara 2012.

Kunter, Nurullah, Fikri İçtima Sebebiyle Suçların Birleştirilmesi, İÜHFM 1948, s. 359-379 (Kunter, Fikri İçtima).

Kunter, Nurullah, Suçun Maddi Unsurları Nazariyesi, İstanbul 1954.

Page 34: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Türk Ceza Kanunu’nun Uygulama Alanı 771

Kunter, Nurullah, Şikâyetin Mevzuu, İHFM 1950, 1-2 (Kunter, Şikâyet).

Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun, Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. B., İstanbul 2000.

Kühl, K., Strafrecht, Allgemeiner Teil, 4. B., München 2002; 5. B., München 2005.

Lackner/Kühl, Strafgesetzbuch mit Erläuterungen, 24. B., München 2001.

Lampe, Ernst-Joachim, “Zum Verhältnis von Handlungsrecht und Handlungspflicht im Strafrecht”, FS für Lenckner, München 1998, s. 159-177.

Laufs, Adolf, Arztrecht, 5. B., München 1993.

Laufs/Uhlenbruck, Handbuch des Arztrechts, 3. B., München 2002.

LK:Leipziger Kommentar, Strafgesetzbuch, 11. B., Berlin 2003.

Mahmutoğlu, Fatih, S., “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Hukuka Uygunluk Ne-denleri”, Hukuk ve Adalet, Yıl: 2, S. 5, Nisan 2005.

Majno, Ceza Kanunu Şerhi, C. I, Ankara 1977.

Malkoç, İsmail/Güler, Mahmut, Türk Ceza Kanunu, Genel Hükümler, I, Ankara 1996.

Munday, Roderick, “İngiliz Hukukunda ve Common Law Ülkelerinde Kanunilik İlke-si” (çev. Zeynel T. Kangal), İÜHFM, C. LXI, S. 1-2, Yıl:2003, s. 441-464.

Okay, Sadık/Aslan, Bedri, Adam Öldürmenin Nevileri, AD 1949, N. 12.

Otto, Harro, Grundkurs Strafrecht, Berlin, New York 1976.

Ozansü, Mehmet Cemil, Ceza Hukukunda Kasttan Doğan Sübjektif Sorumluluk, Ankara 2007.

Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, C. I: İstanbul 1991; C. II: İstanbul 1989; C. III, İstanbul 1989.

Önder, Ayhan, Mütemadi Suç, İHFM, 1963, S. 1-2, s. 75-120 (Önder, Mütemadi).

Önder, Ayhan/Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Genişletilmiş ve Yeni Türk Ceza Kanunu’na Göre Gözden Geçirilmiş 3.Baskı (Yayınlanmamış).

Özbay, Feyzan, “İngiltere ve Türkiye’de Psikiyatri Hastalarına Uygulanan Zorunlu Tedavinin Hukuken Karşılaştırılması”, TıpHD, C. 2, S. 3, s. 75-104.

Özbek, Veli Özer, TCK İzmir Şerhi, Yeni Türk Ceza Kanununun Anlamı, C. I, 3. B., Ankara 2006; C.II, Ankara 2008; 4.B., Ankara 2010.

Özbek, Veli Özer/Kanbur, M. Nihat/Bacaksız, Pınar/Doğan, Koray/Tepe, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2010; 7.B., Ankara 2016.

Özbek, Veli Özer, “Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar”, CHD 2007, Yıl:2, S. 4, s. 223-246 (Özbek, Neticesi).

Özek, Çetin, Türk Basın Hukuku, İstanbul 1978.

Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukukunda Meşru Müdafaa, Ankara 1995.

Özen, Muharrem, Ceza Hukukunda Objektif Sorumluluk, Ankara 1998 (Özen, Ob-jektif Sorumluluk).

Özen, Muharrem/Tozman, Önder, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Işığında İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Ceza Sorumluluğu, Sicil İş Hukuku Dergi-si, Haziran 2008, Yıl 3, Sayı 10.

Page 35: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kavramlar Dizini

772

Özen, Mustafa, Suçların İçtimaı (Bileşik Suç – Zincirleme Suç –Fikri İçtima), Yayın-lanmamış Doktora Tezi, Ankara 2008.

Özen, Mustafa, Ceza Hukukunda Fikri İçtima, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 73, Kasım – Aralık 2007 (Özen, Ceza Hukukunda Fikri İçtima).

Özen, Mustafa, Hakaret Suçu ve İnternet Yoluyla İşlenmesi, TBB Dergisi, Sayı 75, Mart Nisan 2008 (Özen, Hakaret).

Özen, Mustafa, Cezanın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi, MÜHF Hukuk Araştır-maları Dergisi, C.15, S.1-2, 2009 (Özen, Cezanın).

Özen, Mustafa, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Suça Teşebbüs Kurumu, HPD Temmuz 2006 (Özen, Teşebbüs).

Özen, Mustafa, İrtikap ve Rüşvet Suçları, Ankara 2010 (Özen, İrtikap ve Rüşvet).

Özenbaş, Nazmiye, Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Ceza Sorumluluğunun Esası, Ankara 2012.

Özenbaş, Nazmiye, “Tarihi Süreç İçerisinde Avusturya Ceza Hukukunda Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Ceza Sorumluluğunun Esası”, Prof. Dr. Nevzat To-roslu’ya Armağan, C.II, Ankara 2015, s. 913-952 (Özenbaş, Tarihi).

Özgenç, İzzet, Gerekçeli Türk Ceza Kanunu, Ankara 2004 (Özgenç, Gerekçeli).

Özgenç, İzzet, Suça İştirakin Hukuki Esası ve Faillik, İstanbul 1996 (Özgenç, İştirak).

Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, 2. B., Ankara 2007; 3. B., Ankara 2008; 4.B., Ankara 2009; 5.B., Ankara 2010; 7. B., Ankara 2012; 9. B., Ankara 2013; 10.B., Ankara 2014; 14. B., Ankara 2018; 15.B., Ankara 2019.

Özgenç, İzzet, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler), Ankara 2005 (Öz-genç, Gazi Şerhi).

Özgenç, İzzet/Şahin, Cumhur, Uygulamalı Ceza Hukuku, 3. B., Ankara 2001.

Özkan, Halid, Ceza Hukukunda Azmettirme, Ankara 2013.

Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan Uygulamalı Ceza Hukuku ve Emniyet Tedbir-leri Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 5. B., Ankara 2001.

Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan/Özbek, Veli Özer, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Emniyet Tedbirleri Hukuku, 16. B., Ankara 2016.

Parlar, Ali/Hatipoğlu, Muzaffer, Türk Ceza Kanunu Yorumu, 1. Cilt, Ankara 2007.

Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Ankara 2012.

Polatcan, Askeri Ceza Kanunu.

Quilter, Julia, “One-punch las, mandatory minimums and “alcohol-fuelled” as an aggravating factor: Implications for NSW criminal law”, International Journal for Crime, Justice and Social Democracy, 81, S. 81-86.

Rehbinder, Manfred, Hukuk Sosyolojisi (Çev. İlyas Doğan/Hilal Kafkas), 2. Baskı, Ankara 2019.

Reidy, Aisling, İşkencenin Yasaklanması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3.Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El Kitapları, No.6, 2.B., Ankara 2003.

Page 36: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Türk Ceza Kanunu’nun Uygulama Alanı 773

Richter, H.P., Juristische Grundkurse, 2. C., Strafrecht AT I, Kiel.

Roxin, Claus, “Sinn und Grenze staatlicher Strafe”, JuS 1966, s. 377 vd.

Roxin, Claus, “Der Anfang des beendeten Versuchs – Zugleich ein Beitrag zur Abgrenzung von Vorbereitung und Versuch bei den unechten Unterlassungsdelikten”, Festschrift für Reinhart Maurach, Karlsruhe 1972, s. 213-233 (Roxin, Der Anfang).

Roxin, Claus, Strafrecht Allgemeiner Teil Bd.I, München 1992; 4.B., München 2006

Roxin, Claus/İsfen, Osman, “Der Allgemeine Teil des neuen türkischen Strafge-setzbuches”, GA 2005.

S/S-Yazar: Schönke/Schröder, Strafgesetzbuch, 26. B., München 2001; 27.B., München 2006.

Salmanlı, Esra, Avukatlık Mesleği Yönünden İddia ve Savunma Dokunulmazlığı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.

Sancar, Mithat, Temel Hakların Yorumu, Ankara 1995 (Sancar, Temel).

Sancar, Türkan, Müteselsil Suç, Ankara 1995.

Savaş, Halide, Sağlık Çalışanlarının ve Sağlık Kurumlarının Tıbbi Müdahaleden Doğan Sorumlulukları, Ankara 2007.

Savaş, Vural/Mollamahmutoğlu, Sadık, Türk Ceza Kanununun Yorumu, C. I, 3. B., Ankara 1999.

Schlehofer, Horst, Vorsatz und Tatabweichung, Köln, Berlin, Bonn, München 1996.

Schmalleger, Frank, Criminal Justice Today, 6.Baskı, New Jersey, tarih yok.

Schmidt, Rolf, Strafrecht, AT, 2.B., Grasberg 2003.

Schmitt, A., Untersuchungen zu Wesen und Anwendungsbereich des §16 StGB, Freiburg i.Br.

SK-Yazar, Systematischer Kommentar zum Strafgesetzbuch, 5. B.

Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 1998; 3. B., Ankara 2005.

Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 5. B., Ankara 2005 (Soyaslan, Özel Hükümler).

Soyaslan, Doğan, Teşebbüs Suçu, Ankara 1994 (Soyaslan, Teşebbüs Suçu).

Soyaslan, Doğan, Yürütme Organının Suç ve Ceza Koyma Yetkisi, Ankara 1990 (Soyaslan, Yürütme).

Sözüer, Adem, Suça Teşebbüs, İstanbul 1994.

Stratenwerth, Günter, Strafrecht, AT I, 2. B., Köln, Berlin, Bonn, München 1976; 4.B., Köln, Berlin, Bonn, München 2000.

Şare, Ersin, “Türk Ceza Hukukunda Suça Teşebbüs”, TBB Dergisi, 130, s. 119-156.

Şen, Ersan, Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu, C.I (md.1-140), İstanbul 2006.

Tan, Mehmet, TCK Genel Hükümler, II. Cilt, Ankara 2011.

Taner, Tahir, Ceza Hukuku, Umumi Kısım, 3. Basım, İstanbul 1953.

Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz, Türkiye’nin İnsan Hak-ları Sorunu, 2.B., Ankara 2004.

Page 37: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Kavramlar Dizini

774

Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz/Önok, Rıfat Murat, İn-san Hakları El Kitabı, 2.B., Ankara 2009.

Topçu, Kemal, Kasten Yaralama Sonucu Ölüme Neden Olma (Amerikan Hukuku ile Karşılaştırmalı), Ankara 2013.

Toroslu, Nevzat, Ceza Hukuku, Ankara 2005; Ankara 2009 (Toroslu, Ceza Hukuku)

Toroslu, Nevzat, Ceza Hukukunda Zaruret Hali, Ankara 1968 (Toroslu, Zaruret Hali).

Toroslu, Nevzat, Cürümlerin Tasnifi Bakımından Suçun Hukuki Konusu, Ankara 1970.

Toroslu, Nevzat/Ersoy, Yüksel, “Kanunlaşmaması Gereken Bir Tasarı”, Türk Ceza Kanunu Reformu, İkinci Kitap, Makaleler, Görüşler, Raporlar, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2004.

Tosun, Öztekin, “Ceza Hukukunda Tefsir ve Yanlış Tefsir”, İÜHFM C. XXVIII, S. 1, İstanbul 1962.

Tosun, Öztekin, Müselsel Suçlar, İÜHFM, C. XXII, S. 1-4, s. 124-149 (Tosun, Mü-selsel Suçlar).

Tozman, Önder, Suça Teşebbüs, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2008.

Tulay, M. Emre, “Kast Unsuru ve Cezalandırılabilme Şartı Ekseninde Hakaret Su-çu”, SÜHFD, C. 27, S. 3, 2019, S. 573-587.

Traeger, Ludwig, Das Problem der Unterlassungsdelikte im Straf- und Zivilrecht, Marburg 1913.

Tröndle, Herbert/Fischer, Thomas, Strafgesetzbuch, 52. B., München 2004.

Turhan, Faruk, “Türk Ceza Kanunu’nun Yer Bakımından Uygulanmasında Evrensel-lik İlkesi ve Yeni TCK (madde 13)”, HPD Ağustos 2005, S. 197-211 (Turhan, HPD).

Turhan, Faruk, “Yeni Türk Ceza Kanunu’na Göre Cezaların Ertelenmesi ve Uygula-mada Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.X, S.3-4, Aralık 2006, s. 27-54 (Turhan, Erteleme).

Turhan, Faruk, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Güvenlik Tedbiri Olarak Hak Yoksun-luğu ve Yasaklığının Hukuki Niteliği, Kapsam ve Koşulları Üzerine Bir Değerlendir-me”, Ceza Hukuku Dergisi, 2007/4.

Turhan, Faruk, “Alman Suçluların İadesi Hukukunun Esasları", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 11, Sayı: 3-4, Yıl: 2003, s. 75-113 (Turhan, Alman).

Türk Ceza Kanunu Reformu, Birinci Kitap, Panel, 21-22 Mayıs 2004, Ankara, Türki-ye Barolar Birliği Yayını, S. 121-124.

Ünver, Yener, “YTCK’da Kusurluluk”, CHD, Ekim 2006, s. 37-73 (Ünver, Kusurluluk).

Ünver, Yener, Ceza Hukukunda İzin Verilen Risk, İstanbul 1998.

Ünver, Yener, Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Ankara 2003 (Ünver, Hukuksal Değer).

Ünver, Yener,“Türk Maddi Ceza Hukukunda Cinsel Suçların Eleştirel Olarak İnce-lenmesi”, II. Türkiye-Slovenya Uluslararası Hukuk Sempozyumu: Cinsel Suçlar ve Evlilik Hukuku, Ankara 2014, s. 13-59 (Ünver, Cinsel Saldırı).

Ünver, Yener, Türk Ceza Hukuku ve Avrupa, Alman-Türk Karşılaştırmalı Ceza Hu-kuku, C.1, Yeditepe Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010 (Ünver, Avrupa).

Page 38: Hakan HAKERİ - Ceza Hukuku Genel Hükümler - 30.04.2020 ...

Türk Ceza Kanunu’nun Uygulama Alanı 775

Ünver, Yener, “Hekimin Cezai Sorumluluğu”, Roche Sağlık Hukuku Günleri, C.1 Tebliğler, İstanbul 2007, S. 118-158 (Ünver, Hekimin Cezai Sorumluluğu).

Ünver, Yener/Hakeri, Hakan, Sorularla Ceza Muhakemesi Hukuku, Sorularla Hukuk Dizisi 5, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara 2006.

Ünver, Yener/Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2010; 11.B., Ankara 2016; 12.B., Ankara 2016.

Üzülmez, İlhan, Türk Hukukunda Tekerrür, Ankara 2003.

Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukukunda İşkence Suçu, Ankara 2003 (Üzülmez, İşkence).

Üzülmez, İlhan, Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar, Ankara 2013 (Üzülmez, Vücut).

Welzel, Hans, Das Deutsche Strafrecht, 11. B., Berlin 1969.

Werle, Gerhard, “Die allgemeine Straftatlehre insbesondere Der Deliktsaufbau beim vorsaetzlichen Begehungsdelikt”, JuS 2001, L33; L41; L49.

Wessels, Johannes, Strafrecht, Allgemeiner Teil, 21. B., Heidelberg 1991.

Wessels, Johannnes/Beulke, Werner, Strafrecht, AT, 40. B., Heidelberg 2010.

Yalvaç, Gürsel, Karşılaştırmalı, Gerekçeli, İçtihatlı, Türk Ceza Kanunu, Ankara 2008.

Yaşar, Osman, Uygulamada TCK Genel Hükümler, Ankara 2000.

Yaşar, Osman/Gökcan, Hasan Tahsin/Artuç, Mustafa, Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Ankara 2010. 2. Baskı, Ankara 2014.

Yener, Tatbikatta Ağır Ceza Davaları, Ankara 1994.

Yenisey, Feridun, Polis Okulu Ders Notları.

Yerdelen, Erdal, Cezanın Belirlenmesi, Adalet Yayınevi, Ankara 2013 (Yerdelen, Cezanın).

Yerdelen, Erdal, “Çifte Değerlendirme Yasağı (Doppelverwertungsverbot)”, SÜHFD, Y. 2012, C. 20, S, 2.

Yıldırım, Ramazan, İdari Başvurular 2. B., Konya 2006.

Yıldız, Ali Kemal, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Seminer Notları, İstanbul 2007.

Yokuş-Sevük, Handan, Yeni Ceza Mevzuatında Çocuğa İlişkin Hükümlerin Değer-lendirilmesi, HPD, S. 7 Temmuz 2006.

Yokuş-Sevük, Handan, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçları, TBBD, Mart/Nisan 2005, S.57 (Yokuş-Sevük, Cinsel Saldırı).

Yokuş-Sevük, Handan, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasına İlişkin Suç-lar, Ankara 2007 (Yokuş-Sevük, Uyuşturucu).

Yüce, Turhan Tufan, Ceza Hukukunun Temel Kavramları, Ankara 1985.

Yücel, Mustafa T., Kriminoloji, Suç ve Ceza, Ankara 1986.

Zafer, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ders Kitabı, İstanbul 2010; 2.Bası, 2011; 3. Bası, 2013; 7.B., 2019.

YARGITAY KARARLARINDA KARAR TARİHİ VE KARAR NUMARASI VERİLMİŞTİR.