HAFTALIK RAPOR 3 Eylül 2012

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

İşsizlik Oranı Gerilemeye Devam Ediyor Mayıs ayında Türkiye istihdam piyasası olumlu bir performans sergilemiş ve işsizlik oranı %8.2 ile Türkiye İstatistik

Kurumu’nun (TÜİK) yeni nüfus projeksiyonlarına göre işsizlik oranlarını açıklamaya başladığı 2005 yılından bu yana en

düşük seviyeye gerilemiştir. Ancak mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik rakamlarına bakıldığında, yatay bir hareket

görülmektedir. Bu haftaki raporumuzda Türkiye Mayıs ayı istihdam piyasası gelişmeleri incelendikten sonra,

uluslararası karşılaştırma yapılacak ve son olarak önümüzdeki döneme ilişkin işsizlik beklentimiz ele alınacaktır.

Mayıs ayında işsizlik oranı %8.2’ye geriledi.

Mayıs ayında işsizlik oranı geçen senenin aynı

dönemine göre 1.2 puan düşerek %8.2'ye gerilemiştir.

Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise bir

önceki aya göre değişmeyerek %9.0 seviyesinde

gerçekleşmiştir. İşsizlik oranında yıllık bazda kaydedilen

belirgin gerilemeye rağmen mevsim etkilerinden

arındırılmış işsizlik oranının bir önceki aya göre

değişmemesi işgücü piyasasındaki toparlanmanın daha

çok mevsimsel faktörlere bağlı olduğuna işaret

etmektedir. Tarım dışı işsizlik oranı da bir önceki yıla

göre 1.6 puan azalarak %10.4 seviyesine gerilemiştir.

Tarım dışı işsizlik oranının manşet işsizlik oranına göre

daha belirgin bir düşüş kaydetmesi, işgücü

piyasasındaki toparlanmanın tarım sektöründen ziyade

diğer sektörlerdeki artışlarından kaynaklandığını göstermektedir.

Mayıs ayında olumlu bir performans sergileyen istihdam piyasasına sektörel bazda bakıldığında, hizmetler

sektörünün işsizlik oranındaki gerilemede en önemli rolü oynadığı görülmektedir. Hizmetler sektöründe istihdam

Mayıs ayında 2011 yılının aynı ayına göre %6 oranında artarken bu sektör, toplam istihdamın da %48.8’ini

karşılamıştır. Aylık bazda ise turizmde görülen artışın da etkisiyle %6 oranında artan hizmetler sektörü istihdamının

mevsimsel etkilerden arındırıldığında bir önceki aya göre değişmediği görülmektedir. Hizmetler sektöründen sonra

Mayıs ayında istihdamda ikinci en yüksek paya sahip olan sektör ise %25.2 ile tarım sektörü olmuştur. Tarım

sektöründe istihdamın geçen üç ayda yıllık bazda azaldığı görülürken, Mayıs ayında yeniden yükselmeye başlamış

olması olumlu görünmektedir. Mayıs ayında sürpriz şekilde %5.9 oranında büyüyen sanayi üretimine karşın, sanayi

sektöründe istihdamın Mayıs ayında da gerilemeye devam ettiği görülmektedir. Ayrıca sanayi sektörünün toplam

istihdam içindeki payı %18.8 ile hem geçen yılın aynı ayına göre hem de bir önceki aya göre gerilemiştir. Mayıs ayında

toplam istihdam içinde %7.2 ile en küçük paya sahip olan inşaat sektöründe ise istihdam bir önceki yılın aynı ayına

8.2

9

7.5

9.5

11.5

13.5

15.5

17.5

Nis

.05

Eki.0

5

Nis

.06

Eki.0

6

Nis

.07

Eki.0

7

Nis

.08

Eki.0

8

Nis

.09

Eki.0

9

Nis

.10

Eki.1

0

Nis

.11

Eki.1

1

Nis

.12

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)

İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

Grafik 1

-4

-2

0

2

4

6

8

10

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs

Sektörel İstihdam Gelişimi (y-y,%)

Tarım Sanayi İnşaat HizmetlerKaynak: TÜİK

Grafik 3

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

5,000

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TCMB

Grafik 2

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

2

göre %3.3 artmıştır. İnşaat sektörü istihdamı aylık bazda ise %12 ile sert bir yükseliş göstermiştir. Mevsimsellikten

arındırıldığında ise inşaat sektörü istihdamının aylık bazda %0.8 oranında düşüş yaşadığı görülmektedir. Özellikle

hizmetler ve inşaat sektöründeki bu durum, istihdamda sektörel bazda görülen iyileşmede mevsimsel etkilerin

ağırlıklı rol oynadığını göstermektedir. Yaz aylarında hizmetler, inşaat ve tarım sektörlerinde işgücü hareketliliğinin

arttığı göz önünde bulundurulduğunda, işsizlikteki olumlu performansın yaz ayları boyunca devam etmesi

beklenebilir. Ancak sanayi istihdamı açısından önemli bir gösterge olabilecek kurulan kapanan şirket istatistiklerine

bakıldığında, Haziran ayında kurulan kapanan şirket farkının 2008 yılının Aralık ayından sonraki en düşük seviyesine

gerilediği görülmektedir. Bu durum önümüzdeki dönemde sanayi istihdamının seyri açısından risk oluşturabilecektir.

Türkiye işsizlikte olumlu bir performans sergiliyor.

Küresel krizle birlikte istihdam piyasalarında başlayan bozulma, Euro Bölgesi’ndeki borç kriziyle birlikte tetiklenmiş ve

özellikle Euro Bölgesi ülkelerinin işsizlik oranlarında ciddi yükselişler görülmüştür. Ancak bölge içindeki ülkeler

arasında istihdam piyasaları bakımından önemli farklılıklar dikkat çekmektedir. Euro Bölgesi ekonomisinin lokomotifi

olarak tanımlanan ve bölgenin en büyük ekonomisi olan Almanya’da bozulmanın kısa süreli olduğu görülürken,

İrlanda’da işsizlik oranındaki ciddi artışların devam ettiği görülmektedir.

İşsizlik oranlarının kriz öncesi ve kriz sonrası dönemlerde

nasıl hareket ettiğini görebilmek için, Türkiye işsizlik oranı

ile seçilmiş ülke işsizlik oranları karşılaştırmalı olarak

incelenmiştir. Yandaki grafikte Türkiye’nin işsizlik oranı

2005 bazlı olduğundan, seçilmiş ülke işsizlik oranları

2005=100 olacak şekilde endekslenerek Türkiye işsizlik

oranı ile karşılaştırılmıştır. Grafik-4’teki endekslenmiş

işsizlik oranları incelendiğinde, kriz öncesinde işsizlik

oranı %4.6’nın üzerine çıkmayan İrlanda’da işsizlik

oranının diğer ülkelere nazaran daha hızlı arttığı

görülmüştür. İspanya işsizlik oranındaki artışın İrlanda’ya

göre daha sınırlı olduğu görülürken, İspanya’yı takip eden

ve Euro Bölgesi borç krizinin ilk patlak verdiği ülke olan

Yunanistan’da da sert artışlar yaşandığı görülmektedir.

Öte yandan Türkiye’nin bu çalışmada seçilmiş ülkeler

arasında, Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomisi olan Almanya’nın ardından en düşük işsizlik oranına sahip ikinci ülke

olduğu görülmektedir. Başta ABD olmak üzere pek çok ülkenin istihdam piyasasında kriz sonrasında toparlanma

görülmesine karşın işsizlik oranlarının hala kriz öncesi seviyelerinin üzerinde olduğu görülmektedir. Bunun en temel

nedeni yapısal bir olgu olan işsizliğin ekonomi düzelse dahi toparlanmasının zaman almasıdır. Krizin ardından reel

sektörün yatırım yaparak istihdamı destekleme yönünde yeni adımlar atabilmesi ekonomiye güven tesisinin

sağlanması ile mümkün olabilmektedir. Küresel krizin ardından başlayan Euro Bölgesi borç krizi özellikle Avrupa’da

ekonomiye dair algılamaları bozarak işsizlik oranı açısından olumsuz bir ortam yaratmıştır. Bu nedenle Euro Bölgesi

ülkelerinin pek çoğunda işsizlik oranı hâlihazırda küresel kriz sonrası seviyelerin de üzerinde seyretmektedir. Örneğin

İspanya’nın işsizlik oranının kriz öncesi seviyesinden 16.6 puan, kriz sonrası seviyesinin ise 6.7 puan üzerinde olduğu

dikkat çekmektedir. Ekonomik açıdan oldukça zor durumda olan bir diğer Euro Bölgesi ekonomisi Yunanistan’ın

işsizlik oranının da kriz öncesi seviyesinden 14.9 puan, kriz sonrası seviyesinden ise 13.8 puan daha yüksek olduğu

görülmektedir. Aynı dönemlerde Türkiye’nin işsizlik oranı incelendiğinde ise işsizlik oranının kriz öncesine göre 1

puan, kriz sonrasına göre ise 4.8 puan gerilediği görülmektedir. Sonuç olarak Türkiye’nin istihdam piyasası

uluslararası karşılaştırmalarda dikkat çekici bir performans sergilemiştir. İşsizlik oranındaki toparlanmanın boyutu

kadar çok hızlı bir şekilde gerçekleşmiş olması da önemli görünmektedir. Bu hızlı değişimin olumlu yönde devam

etmesi işsizlik oranında yapısal bir dönüşümün de sinyali olabilir.

0

50

100

150

200

250

300

350

Oca

.05

Eyl.0

5

May

.06

Oca

.07

Eyl.0

7

May

.08

Oca

.09

Eyl.0

9

May

.10

Oca

.11

Eyl.1

1

May

.12

İşsizlik Oranı (Endekslenmiş*)

Almanya Euro Bölgesi Fransaİngiltere İspanya İtalyaYunanistan ABD TürkiyePortekiz İrlanda

Kaynak: Bloomberg *2005=100 olacak şekilde endekslenmiştir.

Grafik 4

Kriz Öncesi

Kriz Sonrası

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

3

İlk 5 ayda İstihdam beklentilerden olumlu bir performans sergiledi.

Türkiye ekonomisinin küresel kriz sonrasında yakaladığı güçlü büyüme performansı işgücü piyasalarında da kendisini

göstermiş ve olumlu bir seyrin ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır. Canlı makroekonomik yapı yeni iş olanaklarının

yaratılmasına katkı sağlayarak istihdam düzeyinin istikrarlı bir şekilde yükselmesini ve 2010 yılının başından 2011 yılı

sonuna kadar istihdamın ortalama %6.4 oranında büyümesini sağlamıştır. 2012 yılının ilk 5 ayında ise ortalama

istihdam artışının %3.1 ile yavaşladığı dikkat çekmektedir. Ancak özellikle büyümenin de 2012 yılında belirgin şekilde

hız kestiği dikkate alındığında, istihdamın artış hızındaki yavaşlamanın nispeten sınırlı kaldığı dahi söylenebilmektedir.

Güçlü büyüme performansına ve istihdamdaki artışa bağlı olarak 2011 yılında işsizlik oranı belirgin bir şekilde

gerilemiştir. 2012 yılının ilk aylarında ise büyümedeki yavaşlama ile çift haneli seviyelere yükselen işsizlik oranı

mevsimsel trendin üzerinde görülen olumlu hareketler ile son aylarda yeniden sürpriz bir toparlanma göstermiştir.

Mevsimsel olarak tarım ve turizm istihdamındaki artışın istihdamı ve işsizlik oranını olumlu etkilediği görülürken son

dönemde işsizlik oranındaki bu sürpriz hareketlerin ardından 2012 yılı için %10.4 seviyesinde bulunan işsizlik oranı

tahminimize ilişkin aşağı yönlü riskler de artmıştır. Ancak temel olarak 2 önemli nedenle işsizlik oranının son

dönemdeki bu hareketine temkinli yaklaşılması gerekmektedir. Öncelikle manşet işsizlik oranında görülen bu

toparlanmaya karşın mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı son 7 aydır %9-%9.3 aralığında daha yatay bir

hareket sergilemiştir. Bu nedenle konjonktür dışı olumlu mevsimsel etkilerin sona erdiği yaz aylarından sonra işsizlik

oranında genel trendinin üzerinde bir yükseliş yaşanması mümkün olabilir. Diğer önemli neden ise ekonomik

aktiviteye ilişkin açıklanan öncül verilerin ekonomi için yılın üçüncü çeyreğinde yılın ilk iki çeyreğine oranla daha

olumsuz bir tabloya işaret etmesi olarak ele alınabilir. Açıklanan veriler yılın ikinci yarısında olumlu işsizlik

rakamlarının terse dönebileceğinin sinyalini vermektedir. Önümüzdeki döneme ilişkin bu değerlendirmeler dikkate

alındığında 2012 yılı işsizlik oranı beklentimizi %10.4 seviyesinde tutmaya devam ediyoruz.

-4

-2

0

2

4

6

8

10

Oca

.08

May

.08

Eyl.

08

Oca

.09

May

.09

Eyl.

09

Oca

.10

May

.10

Eyl.

10

Oca

.11

May

.11

Eyl.

11

Oca

.12

May

.12

Kaynak: TCMB

İstihdam Düzeyi (yıllık % değ.) Grafik 6

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

19

89

19

91

19

93

19

95

19

97

19

99

20

01

20

03

20

05

20

07

20

09

20

11

İşsizlik Oranı (%)

Gerçekleşen

Tahmin Edilen

Kaynak: TÜİK, VakıfBank

Grafik 5

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

4

Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

03.09.2012 Türkiye TÜFE (Ağustos, y-y) %9.07 %8.88

(açıklandı)

ÜFE (Ağustos, y-y) %6.13 %4.56

(açıklandı)

PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 49.4 --

Euro Bölgesi PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 45.3 45.3

Almanya PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 45.1 45.1

04.09.2012 ABD ISM İmalat Endeksi (Ağustos) 49.8 50.0

PMI İmalat Endeksi (Ağustos) 51.9 51.2

Euro Bölgesi ÜFE (Temmuz, y-y) %1.8 %1.6

05.09.2012 ABD Haftalık Mortgage Verileri -- --

Euro Bölgesi PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos) 47.5 47.5

Perakende Satışlar (m-m,%) %0.1 -%0.2

Almanya PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos) 48.3 48.3

Fransa PMI Hizmetler Endeksi (Ağustos) 50.2 50.2

06.09.2012 Türkiye TCMB Beklenti Anketi (Eylül 1.dönem) -- --

ABD ADP Özel İstihdam (Ağustos) 163bin 140bin

Euro Bölgesi ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül) %0.75 %0.75

2.çeyrek Büyüme Oranı Revize -%0.2 --

İngiltere BOE Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül) %0.50 %0.50

07.09.2012 ABD Tarımdışı İstihdam Verileri (Ağustos) 163bin 120bim

İşsizlik Oranı (Ağustos) %8.3 %8.3

Almanya Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) 16.2mlyr€ 15.5mlyr€

Fransa Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) -6.0mlyr€ -5.8mlyr€

Japonya Öncül Göstergeler (Temmuz) -2.6 --

Haftalık Veri Takvimi (3-10 Eylül 2012)

5

TÜRKİYE

Sektörler (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları

(%)

2011 I.

Çeyrek

2011 II.

Çeyrek

2011 III.

Çeyrek

2011 IV.

Çeyrek

2012 I.

Çeyrek

Tarım 4.2 7.1 5.0 4.2 6.7 4.5

Sanayi 26.1 14.9 9.1 9.2 5.2 2.7

İnşaat 5.8 15.3 13.0 10.2 7.0 2.8

Ticaret 13.4 17.3 14.2 11.5 3.9 0.9

Ulaş. ve Haber. 15.3 12.4 12.4 12.0 6.8 4.7

Mali Kur. 12.2 10.0 9.2 12.9 6.8 4.8

Konut Sah. 4.8 2.0 1.8 1.3 2.5 1.8

Eğitim 2.3 4.1 4.1 6.9 5.4 4.5

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.4 3.5 3.3 6.8 7.8 4.4

Vergi-Süb. 8.9 16.9 10.7 10.0 5.0 2.6

GSYİH

11.9 9.1 8.4 5.2 3.2

Kaynak: TÜİK

Türkiye Büyüme Oranı

Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

3.2

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

19

99

Ç1

19

99

Ç4

20

00

Ç3

20

01

Ç2

20

02

Ç1

20

02

Ç4

20

03

Ç3

20

04

Ç2

20

05

Ç1

20

05

Ç4

20

06

Ç3

20

07

Ç2

20

08

Ç1

20

08

Ç4

20

09

Ç3

20

10

Ç2

20

11

Ç1

20

11

Ç4

Reel GSYİH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

-30.0

-20.0

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

20

09

-I

20

09

-II

20

09

-III

20

09

-IV

20

10

-I

20

10

-II

20

10

-III

20

10

-IV

20

11

-I

20

11

-II

20

11

-III

20

11

-IV

20

12

-I

Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

Kaynak:TÜİK

-20.0

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

19

99

Ç1

19

99

Ç4

20

00

Ç3

20

01

Ç2

20

02

Ç1

20

02

Ç4

20

03

Ç3

20

04

Ç2

20

05

Ç1

20

05

Ç4

20

06

Ç3

20

07

Ç2

20

08

Ç1

20

08

Ç4

20

09

Ç3

20

10

Ç2

20

11

Ç1

20

11

Ç4

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %)

Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

6

Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları

(%)

2011 I.

Çey.

2011 II.

Çey.

2011 III.

Çey.

2011 IV.

Çey.

2012 I.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har. 70.0 11.9 8.2 7.8 3.4 0.02

Dev. Nihai Tük. Har. 9.8 7.0 9.0 10.3 -4.3 5.5

Gay. Safi Ser. Oluş. 25.8 33.9 28.7 14.6 2.4 1.6

Kamu Sektörü 2.8 -0.9 -0.2 0.3 -9.4 2.1

Özel Sektör 23.0 39.8 34.7 17.7 5.2 1.6

Mal ve Hiz. İhracatı 24.9 8.7 0.5 10.2 6.7 13.2

Mal ve Hiz. İthalatı 28.3 26.9 18.9 6.8 -5.1 -5.0

GSYİH 11.9 9.1 8.4 5.2 3.2

Kaynak:TÜİK

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)

Sanayi Üretim Endeksi

-8.0

-6.0

-4.0

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

-30.0

-20.0

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

Mar

.06

Ağu

.06

Oca

.07

Haz

.07

Kas

.07

Nis

.08

Eyl.0

8

Şub

.09

Tem

.09

Ara

.09

May

.10

Eki.1

0

Mar

.11

Ağu

.11

Oca

.12

Haz

.12

Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden ArındırılmışSanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

-40.0

-30.0

-20.0

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

Kaynak: TÜİK

-30.00

-20.00

-10.00

0.00

10.00

20.00

30.00

Mar

.07

Haz

.07

Eyl.0

7A

ra.0

7M

ar.0

8H

az.0

8Ey

l.08

Ara

.08

Mar

.09

Haz

.09

Eyl.0

9A

ra.0

9M

ar.1

0H

az.1

0Ey

l.10

Ara

.10

Mar

.11

Haz

.11

Eyl.1

1A

ra.1

1M

ar.1

2H

az.1

2

3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)

Kaynak: TCMB

7

-60.00-50.00-40.00-30.00-20.00-10.00

0.0010.0020.0030.0040.0050.00

Haz

.06

Ara

.06

Haz

.07

Ara

.07

Haz

.08

Ara

.08

Haz

.09

Ara

.09

Haz

.10

Ara

.10

Haz

.11

Ara

.11

Haz

.12

Ara Malı İmalatı (y-y, %)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)

Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)

Sermaye Malı İmalati (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

Sektörler

Yıllık Değişim Oranı (%)

Haziran Ayı

2011 2012

Petrol Ürünleri 10.0 -2.3

Tekstil -2.0 5.9

Gıda 13.7 -6.7

Kimyasal Madde -5.5 12.2

Ana Metal Sanayi 8.3 9.4

Metalik Olm. Diğ. Mineral 6.8 -0.3

Taşıt Araçları 13.1 -9.0

Elektrikli Teçhizat 6.8 8.3

Giyim 4.5 -4.0

Kaynak: TÜİK

Sektörel Sanayi Üretim Endeksi

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

Haz

.01

Oca

.02

Ağu

.02

Mar

.03

Eki.0

3

May

.04

Ara

.04

Tem

.05

Şub

.06

Eyl.0

6

Nis

.07

Kas

.07

Haz

.08

Oca

.09

Ağu

.09

Mar

.10

Eki.1

0

May

.11

Ara

.11

Tem

.12

Toplam Otomobil Üretimi (Adet)(12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000

900000

1100000

1300000

1500000

1700000

1900000

2100000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Sanayi Sipariş Endeksi

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0

200.0

220.0

240.0

260.0

Haz

.08

Eyl.0

8

Ara

.08

Mar

.09

Haz

.09

Eyl.0

9

Ara

.09

Mar

.10

Haz

.10

Eyl.1

0

Ara

.10

Mar

.11

Haz

.11

Eyl.1

1

Ara

.11

Mar

.12

Haz

.12

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Kaynak:TÜİK

Sanayi Ciro Endeksi

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0

200.0

220.0

240.0

260.0

Haz

.08

Eyl.0

8

Ara

.08

Mar

.09

Haz

.09

Eyl.0

9

Ara

.09

Mar

.10

Haz

.10

Eyl.1

0

Ara

.10

Mar

.11

Haz

.11

Eyl.1

1

Ara

.11

Mar

.12

Haz

.12

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK

8

Kapasite Kullanım Oranı

74.3

55

60

65

70

75

80

85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45

55

65

75

85

95

Dayanıklı Tüketim MallarıDayanıksız Tüketim MallarıAra MallarıYatırım Malları

Kaynak: TCMB

Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0

10,000.0

20,000.0

30,000.0

40,000.0

50,000.0

60,000.0

70,000.0

80,000.0

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

49.4

30.00

35.00

40.00

45.00

50.00

55.00

60.00PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

90

95

100

105

110

115

120

125

130

Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)

Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

9

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

8.88

7.17

0

2

4

6

8

10

12

14

Şub

.04

Ağu

.04

Şub

.05

Ağu

.05

Şub

.06

Ağu

.06

Şub

.07

Ağu

.07

Şub

.08

Ağu

.08

Şub

.09

Ağu

.09

Şub

.10

Ağu

.10

Şub

.11

Ağu

.11

Şub

.12

Ağu

.12

TÜFE (y-y, %)

Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

4.56

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

Şub

.04

Ağu

.04

Şub

.05

Ağu

.05

Şub

.06

Ağu

.06

Şub

.07

Ağu

.07

Şub

.08

Ağu

.08

Şub

.09

Ağu

.09

Şub

.10

Ağu

.10

Şub

.11

Ağu

.11

Şub

.12

Ağu

.12

ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TCMB

0

5

10

15

20

25

30

35

Şub

.08

May

.08

Ağu

.08

Kas

.08

Şub

.09

May

.09

Ağu

.09

Kas

.09

Şub

.10

May

.10

Ağu

.10

Kas

.10

Şub

.11

May

.11

Ağu

.11

Kas

.11

Şub

.12

May

.12

Ağu

.12

Gıda Enerji Tüfe

Kaynak: TCMB

Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)

ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi

ÜFE

-10.0-5.00.05.0

10.015.020.025.030.035.0

Nis

.06

Ağu

.06

Ara

.06

Nis

.07

Ağu

.07

Ara

.07

Nis

.08

Ağu

.08

Ara

.08

Nis

.09

Ağu

.09

Ara

.09

Nis

.10

Ağu

.10

Ara

.10

Nis

.11

Ağu

.11

Ara

.11

Nis

.12

Ağu

.12

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

-1 0 1 2 3

Gıda ve Alkolsüz İçecekler

Giyim ve ayakkabı

Lokanta ve Oteller

Konut

Ulaştırma

Ev Eşyası

EğitimYıllık

Aylık

Kaynak: TCMB

5007009001100130015001700190021002300

100

120

140

160

180

200

220

240

260

Oca

.05

Ağu

.05

Mar

.06

Eki.0

6

May

.07

Ara

.07

Tem

.08

Şub

.09

Eyl.0

9

Nis

.10

Kas

.10

Haz

.11

Oca

.12

Ağu

.12

BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi

UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: Bloomberg

10

Türk- İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

5

5.5

6

6.5

7

7.5

8

8.5

9

9.5

12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

Kaynak: TCMB

Enflasyon Beklentileri

-100

102030405060708090

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)

İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)

Kaynak:İTO

69.1

40

50

60

70

80

90

100

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti

Kaynak: TCMB

Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri

-4

-2

0

2

4

6

8

Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)

Kaynak: Türk-İş

11

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

8.2

9

8.0

9.0

10.0

11.0

12.0

13.0

14.0

15.0

16.0

17.0

May

.05

Kas

.05

May

.06

Kas

.06

May

.07

Kas

.07

May

.08

Kas

.08

May

.09

Kas

.09

May

.10

Kas

.10

May

.11

Kas

.11

May

.12

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)

İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

19,000

20,000

21,000

22,000

23,000

24,000

25,000

26,000

27,000

28,000

May

.08

Eyl.0

8

Oca

.09

May

.09

Eyl.0

9

Oca

.10

May

.10

Eyl.1

0

Oca

.11

May

.11

Eyl.1

1

Oca

.12

May

.12

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

Kaynak: TÜİK

35.037.039.041.043.045.047.049.051.053.0

May

.08

Ağu

.08

Kas

.08

Şub

.09

May

.09

Ağu

.09

Kas

.09

Şub

.10

May

.10

Ağu

.10

Kas

.10

Şub

.11

May

.11

Ağu

.11

Kas

.11

Şub

.12

May

.12

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı

Kaynak: TÜİK

İşgücüne Katılım Oranı

42.0

44.0

46.0

48.0

50.0

52.0

54.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

May

.08

Ağu

.08

Kas

.08

Şub

.09

May

.09

Ağu

.09

Kas

.09

Şub

.10

May

.10

Ağu

.10

Kas

.10

Şub

.11

May

.11

Ağu

.11

Kas

.11

Şub

.12

May

.12

Tarım Sanayi

İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

020,00040,00060,00080,000

100,000120,000140,000160,000180,000200,000

Oca

.08

Nis

.08

Tem

.08

Eki.0

8O

ca.0

9N

is.0

9Te

m.0

9Ek

i.09

Oca

.10

Nis

.10

Tem

.10

Eki.1

0O

ca.1

1N

is.1

1Te

m.1

1Ek

i.11

Oca

.12

Nis

.12

Tem

.12

İş Arayanların Sayısı

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

İşkur İstatistikleri

92949698

100102104106108110

20

05

-I

20

05

-III

20

06

-I

20

06

-III

20

07

-I

20

07

-III

20

08

-I

20

08

-III

20

09

-I

20

09

-III

20

10

-I

20

10

-III

20

11

-I

20

11

-III

20

12

-I

Sanayi İstihdam Endeksi

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

12

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

5,000

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TCMB

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı

95.0

100.0

105.0

110.0

115.0

120.0

125.0

Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - MaaşEndeksleri

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri

13

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

-60-40-20

020406080

100120140

Ara Malları (y-y, %)

Sermaye Malları (y-y, %)

Tüketim Malları (y-y, %)

Kaynak: TCMB

İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi

0

5000

10000

15000

20000

25000

İhracat (milyon dolar)

İthalat (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

İthalat

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

Ara Malları (y-y, %)Sermaye Malları (y-y, %)Tüketim Malları (y-y, %)

Kaynak: TCMB

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

-11000

-9000

-7000

-5000

-3000

-1000

1000

3000

-84000-74000-64000-54000-44000-34000-24000-14000

-40006000

Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)

Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)Kaynak: TCMB

Kaynak:TCMB

-12000

-10000

-8000

-6000

-4000

-2000

0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

-20000

-10000

0

10000

20000

30000

40000

50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)

Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)

Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)Kaynak: TCMB

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

65

75

85

95

105

115

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TCMB

Krediler CNBC-e Güven Endeksleri

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

CNBC-e Tüketici Güven Endeksi

CNBC-e Tüketim Endeksi

Kaynak: CNBC-e

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00

70.00

80.00

Krediler (y-y, %)

Kaynak: BDDK

Bireysel ve Ticari Krediler

-5.00

15.00

35.00

55.00

75.00

95.00

115.00

135.00

155.00

Bireysel Krediler (y-y, %)

Ticari Krediler (y-y, %)

Kaynak: BDDK

15

-60.00

-50.00

-40.00

-30.00

-20.00

-10.00

0.00

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

-35.00

-15.00

5.00

25.00

45.00

65.00

Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)

Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)

Kaynak:TCMB, VakıfBank

-3

7

17

27

37

47

57

Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)

Kaynak:TCMB

300.0

350.0

400.0

450.0

500.0

550.0

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

İç Borç Stoku (milyar TL)Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

150

200

250

300

350

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)

Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)

Kaynak:TCMB

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

-5

0

5

10

15

20

25

Ara

.03

Nis

.04

Ağu

.04

Ara

.04

Nis

.05

Ağu

.05

Ara

.05

Nis

.06

Ağu

.06

Ara

.06

Nis

.07

Ağu

.07

Ara

.07

Nis

.08

Ağu

.08

Ara

.08

Nis

.09

Ağu

.09

Ara

.09

Nis

.10

Ağu

.10

Ara

.10

Nis

.11

Ağu

.11

Ara

.11

Nis

.12

Ağu

.12

Reel Faiz Nominal Faiz

Kaynak:TCMB, VakıfBank

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0

5

10

15

20

25

30

35

Oca

k 2

00

4

Tem

mu

z 0

4

Oca

k 0

5

Tem

mu

z 0

5

Oca

k 0

6

Haz

iran

06

Ara

lık 0

6

Haz

iran

07

Ara

lık 0

7

Haz

iran

08

Ara

lık 0

8

Haz

iran

09

Ara

lık 0

9

Haz

iran

10

Ara

lık 1

0

Haz

iran

11

Ara

lık 1

1

Haz

iran

12

Borç Alma Faiz Oranı (%)

Borç Verme Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:TCMB

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

0

5

10

15

20

25

30

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

TCMB (milyar dolar-sol eksen)Kamu Sektörü (milyar dolar)Özel Sektör (milyar dolar)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

50000000

70000000

90000000

110000000

130000000

150000000

170000000

100000000

300000000

500000000

700000000

900000000

Oca

.06

Tem

.06

Oca

.07

Tem

.07

Oca

.08

Tem

.08

Oca

.09

Tem

.09

Oca

.10

Tem

.10

Oca

.11

Tem

.11

Oca

.12

Tem

.12

M2 (bin TL)M3 (bin TL)M1 (bin TL-sağ eksen)

Kaynak:TCMB

17

2012-IMF Beklentisi (Temmuz 2012)

Reel Büyüme (y-y,%)

Enflasyon (y-y,%)

Cari Denge /GSYH (%)

İşsizlik Oranı (%)

Borç St./GSYH (%)

Gelişmiş Ülkeler 1.4 2.0 -0.35 7.92 107.85

Gelişmekte Olan Ülkeler 5.6 6.3 1.66 -- 33.64

Tüm dünya 3.5 3.98 -- -- --

ABD 2.0 1.89 -3.27 8.16 106.60

Euro Bölgesi -0.3 1.86 0.75 10.87 89.96

Almanya 1.0 1.91 5.18 5.58 78.87

Fransa 0.3 1.95 -1.93 9.93 89.02

İtalya -1.9 1.82 -2.22 9.50 123.36

Macaristan 0.0 5.00 3.26 11.50 76.25

Portekiz -3.3 2.65 -4.16 14.43 112.40

İspanya -1.5 1.69 -2.14 24.20 79.04

Yunanistan -4.7 0.80 -7.39 19.37 153.24

İngiltere 0.2 2.00 -1.73 8.26 88.37

Japonya 2.4 0.15 2.17 4.50 235.83

Çin 8.0 3.50 2.27 4.00 22.03

Rusya 4.0 6.20 4.77 6.00 8.37

Hindistan 6.1 8.55 -3.23 -- 67.57

Brezilya 2.5 4.96 -3.22 6.00 65.10

G.Afrika 2.6 5.50 -4.82 23.81 39.38

TÜRKİYE 2.3 8.56 -8.78 10.33 36.04

Reel Büyüme (y-y,%)

Enflasyon (y-y,%)

Cari Denge/GSYİH* (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven

Endeksi

ABD 2.3 1.4 -3.14 0.25 60.6

Euro Bölgesi -0.4 2.4 0.31 0.75 -24.60

Almanya 1 2.20 5.74 0.75 95

Fransa 0.30 2.20 -2.23 0.75 -25.50

İtalya -0.90 3.50 -3.19 0.75 86.00

Macaristan -1.20 5.80 1.09** 6.75 -52.70

Portekiz -3.30 2.80 -9.98** 0.75 -48.70

İspanya -1.30 2.70 -4.60** 0.75 -39.70

Yunanistan -5.50 0.90 -9.98** 0.75 -65.20

İngiltere -0.50 2.60 -1.92 0.50 -29.00

Japonya 3.50 -0.40 2.05 0.10 39.70

Çin 7.60 1.80 5.15** 6.00 98.20

Rusya 4.00 5.60 5.47 8.00 --

Hindistan 5.50 9.84 -3.27** 8.00 --

Brezilya 0.49 5.20 -2.11 7.50 113.40

G.Afrika 3.00 4.90 -2.82** 5.00 -3.00

Türkiye 3.20 8.88 -6.35** 5.75 92.78 *Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir. **2010 Verileri Kaynak: Bloomberg

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

18

2010 2011 En Son Yayımlanan

2012 Yılsonu

Beklentimiz

Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 098 799 1 294 893 329 020 (2012, 1Ç) --

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %) 9.2 8.5 3.2 (2012, 1Ç) 3.5

Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) 13.1 8.9 5.9 (Mayıs 2012) --

Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 75.4 74.8 (Temmuz 2012) --

İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 8.2 (Mayıs 2012) 10.4

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (y-y. %) 6.40 10.45 8.88 (Ağustos 2012) 7.2

ÜFE (y-y. %) 8.87 13.33 4.56 (Ağustos 2012) --

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 133,885 148,455 155,184 (17.08.2012) --

M2 587,815 665,642 694,943 (17.08.2012) --

M3 616,201 700,491 737,434 (17.08.2012) --

Emisyon 44,368 49,347 57,449 (17.08.2012) --

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 80,696 78,330 89,082 (24.08.2012) --

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 1.50 5.0 5.0 (31.08.2012) --

TRLIBOR O/N 6.54 10.89 5.73 (31.08.2012) --

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı 47,101 77,089 4,247 (Haziran 2012) 65,000

İthalat 185,544 240,834 12,865 (Temmuz 2012) --

İhracat 113,883 134,971 20,755 (Temmuz 2012) --

Dış Ticaret Açığı 71,661 105,858 7,890 (Temmuz 2012) 93,000

Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)

Merkezi Yön. İç Borç Stoku 352.8 368.8 382.1 (Temmuz 2012) --

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 120.5 149.5 142.5 (Temmuz 2012) --

Kamu Net Borç Stoku 317.6 290.5 289.9 (2012 I. Çeyrek) --

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

2010 Haziran 2011 Haziran

Bütçe Gelirleri 18,448 26,686 24,804 (Haziran 2012) --

Bütçe Giderleri 23,894 23,597 31,074 (Haziran 2012) --

Bütçe Dengesi -5,446 3,089 -6,270 (Haziran 2012) --

Faiz Dışı Denge -2,103 4,650 -4,389 (Haziran 2012) --

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

  

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar  ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

 

Cem Eroğlu  Kıdemli Ekonomist  cem.eroglu@vakifbank.com.tr   0212‐398 18 98  

Nazan Kılıç  Ekonomist  nazan.kilic@vakifbank.com.tr  0212‐398 19 02  

Ümit Ünsal  Ekonomist  umit.unsal@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 99  

Emine Özgü Özen  Ekonomist  emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr  0212‐398 18 90  

Naime Doğan Eriş  Araştırmacı  naimedogan.eris@vakifbank.com.tr  0212‐398 18 92  

Fatma Özlem Kanbur  Araştırmacı  fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr  0212‐398 18 91  

Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna  inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve  bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak  zararlardan dolayı  sorumluluk kabul etmemektedir. Bu  rapor  sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır.  Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.