H álskirtlataka - Ábendingar
description
Transcript of H álskirtlataka - Ábendingar
![Page 1: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/1.jpg)
KRISTJÁN ÓLI JÓNSSON
Hálskirtlataka - Ábendingar
![Page 2: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/2.jpg)
Hálskirtlar
Lateralt í oropharynxHluti af Waldeyer’s
hringnumVaxa gjarnan niður í
hypopharynxGeta líka vaxið upp í
nasopharynx
![Page 3: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/3.jpg)
Hálskirtlar
Einungis efferent sogæðar
Drenera til superior deep cervical/jugular hálseitla
10-30 djúpar crypturTaka sýni úr kokiAntigen processing
squamous epitheliumUndirliggjandi B-og T-
frumur
![Page 4: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/4.jpg)
Hálskirtlar
Hypertrophy í kjölfar sýkinga Stasis í cryptum:
CryptitisGeta valdið stíflu
Kæfisvefn Nefmælgi
Klassískur pathogen Group A Streptococcus Mýmargir aðrir
Vandamál sem vex af manni
![Page 5: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/5.jpg)
Hálskirtlataka
Afar algeng aðgerð 500.000 á ári í BNA
Fer fækkandiÁbendingar hafa verið talsvert deilumál
Skortur á evidenceÁhrif á ónæmiskerfi
IgG, IgM & IgA virðast lækka lítillega Virðist ekki hafa clinically significant áhrif á
sýkingarhættu
![Page 6: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/6.jpg)
AAO-HNS guidelines 2000
Ekki gerður greinarmunur á börnum og fullorðnumHálskirtlataka ef eitt af eftirfarandi:
Þrjár eða fleiri hálsbólgur á ári þrátt fyrir lyfjameðferð Tonsillar hypertrophy sem veldur vaxtartruflun í munni/andliti Tonsillar hypertrophy sem veldur efri loftvega stíflu/slæmri
dysphagiu/ kæfisvefn/ hjarta fylgikvillum Peritonsillar abscess sem svarar ekki lyfjameðferð/dreneringu Viðvarandi vont bragð í munni/halitosis vegna krónísks
tonsillitis sem svarar ekki lyfjagjöf Krónískur/endurtekinn tonsillitis tengdur beraástandi á
streptococcus sem svarar ekki lyfjameðferð Asymmetrísk hypertrophy álitin vera illkynja sjúkdómur
![Page 7: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/7.jpg)
Stífla í öndunarvegi
Algengasta ábending í börnumAlgjör ábending fyrir aðgerð:
Kæfisvefn skv. sögu/skoðun eða polysomnography Cor pulmonale Aðrar ábendingar vafasamar
Metaanalýsa eftir Brietzke et al. 355 börn með:
>110 apneur á klst. <90% SO2
82,9% árangur í að normalisera PSG
![Page 8: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/8.jpg)
Endurteknar hálsbólgur
Algengasta ábending í fullorðnumCochrane meta-analýsa
Hálskirtlataka fækkar dögum af hálsbólgu hjá börnum Áhrifin eru meiri hjá þeim börnum sem þjást af verri
köstum Í sjúkling með meðalslæman sjúkdóm skipt á 22
dögum fyrir 17 af hálsverkjum Kostur að skipta einu fyrirsjánlegu verkjakasti fyrir
ófyrirsjáanleg Samt mörg börn sem skána af sjálfu sér
![Page 9: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/9.jpg)
Endurteknar hálsbólgur
Ábendingar fyrir aðgerð: Hálsbólga vegna tonsillitis Heftandi hálsbólga - 7 köst á 1 ári - 5 köst á 2 árum - 3 köst á 3 árum
Scottish Intercollegiate Guidelines Network, apríl 2010
![Page 10: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/10.jpg)
Vafaábendingar
Krónísk hálskirtlabólga Lítill evidence Getur átt rétt á sér ef önnur meðferð skilar engu Beta-lactamasa þolin sýklalyf
Peritonsillar abscess Lítill evidence Spectrum frá stöku atviki í ungling yfir í endurtekið
vandamál í yngri börnum Taka ef þarf hvort eð er að svæfa?
![Page 11: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/11.jpg)
Vafaábendingar
Halitosis Lítill evidence
Dysphagia Stækkaðir kirtlar geta hindrað lokun á mjúkgóm Getur átt rétt á sér, sérstaklega ef vanþrif
Streptococca berar 5-40% fólks berar Fjarlægja kirtla ef ekki tekst að uppræta og saga um
rheumatic fever/gauklabólgur í fjölskyldu? Takmarkaður evidence
![Page 12: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/12.jpg)
Vafaábendingar
Blæðingar frá hálskirtlum Venjulega unnt að brenna fyrir Taka ef ekki gengur að brenna?
Periodic fever with aphthous stomatitis, pharyngitis and adenitis (PFAPA syndrome) Arfgengur sjálfsofnæmissjúkdómur Köst af hita í 3-6 daga, apthous ulcer og
adenopathy/pharyngitis Benign sjúkdómur Evidence fyrir minnkuðum köstum
![Page 13: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/13.jpg)
Vafaábendingar
IgA nephropathy Hálskirtlataka minnkar IgA í sermi Takmarkaður evidence en virðist geta hægt á
sjúkdómsgang til lengri tímaGuttate psoriasis
Streptococcal superantigen kenning í meinmyndun Evidence lítill fyrir sýklalyfjagjöf Evidence enginn fyrir hálskirtlatöku (cochrane)
![Page 14: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/14.jpg)
Niðurstaða?
Í fjarveru absolute ábendinga er gjarnan mælt með persónulegri nálgun fyrir hvern sjúkling
![Page 15: H álskirtlataka - Ábendingar](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081505/56816560550346895dd7e3d4/html5/thumbnails/15.jpg)
TAKK FYRIR