Gwarchod Glöynnod Byw yng Nghymru Cylchlythyr Blynyddol …...barhal. 3 Gwarchod Glöynnod Byw yng...

Gwarchod Glöynnod Byw yng Nghymru Cylchlythyr Blynyddol 2014

Britheg y Gors : G. Tordoff

Gair o Groeso a Chyflwyniad 2

Ystad Ddiwydiannol Wrecsam – cyfle a gollwyd 3

Cadwraeth Britheg y Gors yng Nghymru 4 - 5

Y Fachadain Brin a Gwyfyn Gwent 6 - 7

Fferm y Median 8-9

Glöynnod Byw Sir Drefaldwyn 10

Prosiectau lle gallwch chi helpu 11

Glöynnod 12-13

Yr Adroddiad ar Gyflwr Natur, flwyddyn yn ddiweddarach 14-15

2 Gwarchod Glöynnod Byw yng Blynyddol 2014

Gair o Groeso a Chyflwyniad

Croeso i rifyn 2014 o Gylchlythyr GGB Cymru. Rydym wedi cael tywydd aruthrol yr haf yma i

fwynhau glöynnod byw a gwyfynod. Gobeithio y bydd y Cylchlythyr yma’n eich ysbrydoli i fynd

allan i’w gwylio a danfon cofnodion inni o’r rhywogaethau a welwch chi, ni waeth ai ‘penboethyn

pilipalod’ ydych chi neu un sydd newydd ddarganfod byd cyffrous gwyfynod a glöynnod byw.

Dangosodd Adroddiad ‘The State of Nature’ fod llu o rywogaethau o bob math wedi dirywio, a

bod cynefinoedd pwysig wedi cael eu colli ledled gwledydd Prydain. Mae data da gennym yng

Nghymru ynghylch sut gyflwr sydd ar ein glöynnod byw, ond mae’r darlun ar gyfer gwyfynod yn

un anghyflawn: mae angen mwy o arsylwi ac arolygu.

Mae gennym adroddiad diddorol ‘Glöynnod Byw Sir Drefaldwyn’ gan Gofnodydd Glöynnod Byw

Sirol ifanc, sy’n gobeithio y bydd ‘pilipalgarwyr’ ei sir yn mynd allan i helpu i lenwi’r bylchau yn y

cofnodion – erys nifer o sgwariau 2km ar hyd Sir Drefaldwyn lle na chyflwynwyd cofnodion

ynghylch glöynnod byw erioed!

Mae Ystad Ddiwydiannol Wrecsam yn gadarnle i’r Gwibiwr Brith, ond mae dan fygythiad

oherwydd datblygiadau sy’n anwybyddu anghenion un o’n glöynnod byw mwyaf prin.

Mae gennym newyddion gwych am gaffaeliad mwyaf diweddar Gwarchod Glöynnod Byw, sef y

warchodfa ar Fferm y Median, sy’n estyniad i Warchodfa Caeau Ffos Fach ar gyfer Britheg y

Gors lle mae gwirfoddolwyr ac aelodau staff wedi bod wrthi’n gweithio’n galed.

Rydym yn arolygu ffawd Britheg y Gors ar wahanol safleoedd ledled Cymru, lle mae ambell

arwydd bod pethau ar wella i raddau. Yn Ne Ddwyrain Cymru ceir dau wyfyn sy’n brin iawn, sef y

Fachadain Brin a Gwyfyn Gwent, ond maent yn byw mewn tirweddau tra gwahanol i’w gilydd.

Mae arolygon cyffrous wedi dod o hyd i’r ddwy rywogaeth hyn mewn lleoliadau newydd eleni.

A ydych chi wedi ystyried gadael rhodd i Warchod Glöynnod Byw Cymru yn eich

ewyllys? Mae nifer gynyddol o aelodau a chyfeillion yn dewis cefnogi GGBC yn y

modd yma. Rydym yn croesawu pob rhodd, fawr a mân, gan ei bod yn gwneud

cyfraniad hanfodol a pharhaus at gadwraeth glöynnod byw a gwyfynod. Mae

cymynroddion o’r fath yn cyfrif am fwy na thraean o incwm gwirfoddol y mudiad, ac

maent yn gwneud gwahaniaeth y byd i gwmpas y gwaith y gallwn ni ei gyflawni.

Yn ogystal â gadael rhoddion i’ch rhai annwyl yn eich ewyllys felly, a wnewch chi ystyried gadael

cymynrhodd i Warchod Glöynnod Byw, i’n helpu ni i sicrhau y bydd glöynnod byw a gwyfynod yn parhau i

ffynnu yn y blynyddoedd sy’n dod.

I ddysgu rhagor am sut i fynd ati i adael rhodd i Warchod Glöynnod Byw gan gydrannu eich cariad at löynnod byw a

gwyfynod â’r cenedlaethau a ddaw, galwch Helen Corrigan ar 01273 453313 neu e-bostiwch hcorrigan@butterfly-

conservation.org neu ysgrifennwch iddi at: Butterfly Conservation, Manor Yard, East Lulworth, Wareham, Dorset

BH20 5QP. Diolch o galon am eich cefnogaeth

Eich rhodd barhal

mailto:[email protected]



Mae’n bosibl y bydd arch-garchar newydd yn golygu colled cyfle i helpu un o gytrefi pwysicaf y Gwibiwr Brith yng Nghymru. Mae Ystad Ddiwydiannol Wrecsam yn dirwedd allweddol i’r glöyn byw prin hwn yn y Gogledd, ac yn wir

yn un o gwta pump ardal allweddol i’r rhywogaeth ledled Cymru.

Cyflwynodd Gwarchod Glöynnod Byw Cymru wrthwynebiad i’r cais cynllunio amlinellol gan fod yr ardal

eang hon o Dir Llwyd, fel llawer ardal arall ar yr Ystad Ddiwydiannol, o werth amgylcheddol fawr. Mae’r

clytwaith hwn o dir noeth, glaswelltir a phrysgwydd yn adnodd hanfodol bwysig, yn enwedig i drychfilod,

nad oes ei debyg i’w gael ar y dirwedd amaethyddol o’i gwmpas nac i’r un graddau chwaith mewn

ardaloedd eraill ar yr Ystad sydd heb gael eu datblygu. Byddai datblygiad yn golygu adeiladu ar fwy na

60% o’r safle, a’r gweddill yn cael ei roi o’r neilltu i leddfu’r effeithiau ecolegol niweidiol.

Mae Gwarchod Glöynnod Byw yn derbyn bod rhaid datblygu’r ystad ddiwydiannol, ond cred y dylid

gweithredu’n briodol i leddfu’r effeithiau amgylcheddol negyddol ar fioamrywiaeth, a bod angen talu

iawndal lle nad yw’n bosibl gwneud hyn. Credwn yn daer y gall rhywogaethau megis y Gwibiwr Brith fod

yn elfen lwyddiannus o dirwedd ddiwydiannol, yn hytrach na rhwystr rhag datblygiad.

Ond mae’r cynllun lliniaru sydd wedi cael ei roi gerbron yn un truenus o annigonol a allai arwain at dranc

rhywogaethau prin megis y Gwibiwr Brith yng Ngogledd Cymru, yn lle helpu i ddiogelu eu poblogaethau.

Mae Gwarchod Glöynnod Byw a sawl sefydliad amgylcheddol arall wedi cynnal trafodaethau gyda

Chyngor Sir Wrecsam cyn bod caniatâd cynllunio’n cael ei roi, ond serch hynny mae’r datblygiad

arfaethedig wedi derbyn golau gwyrdd.

Mae Ystad Ddiwydiannol Wrecsam yn cynnig cyfle pwysig i ddangos ei bod hi’n bosibl atgyfnerthu a

chadarnhau ecoleg yr ardal ochr yn ochr â datblygiad. Mae’n wir gywilydd y bydd y datblygiad hwn a

ariennir gan y cyhoedd yn methu â manteisio ar y cyfle hwn, gan sathru dan draed y cyfarwyddydd ar

arferion gorau y mae Gwarchod Glöynnod Byw Cymru ac eraill wedi’i ddatblygu’n flaenorol ar gyfer yr

Ystad mewn cydweithrediad â Chyngor Sir Wrecsam, gyda golwg ar hyrwyddo datblygiad conomaidd

tra’n amddiffyn ecoleg a thirwedd yr Ystad a’r ardal ehangach ar yr un pryd.

Ystad Ddiwydiannol Wrecsam – cyfle a gollwyd Russel Hobson Pennaeth Cadwraeth, Cymru

Cynefin olynol cynnar ar Ystad Ddiwydiannol Wrecsam. Ar y dde: Gwibiwr Brith. C. Williams


Mae’r erthygl hon yn manylu ar ein

rhaglenni arolygu a chadw golwg ar

draws Cymru, gan roi esiamplau hefyd

o waith cadwraethol ar raddfa’r

dirwedd er lles Britheg y Gors. Mae’r

rhywogaeth hon yn dal i ddirywio yng

Nghymru, ac mae’n flaenoriaeth yng

ngwaith Gwarchod Glöynnod Byw

Cymru (GGBC). Dros y blynyddoedd

diwethaf rydym wedi llwyddo i ehangu

amrediad y tir lle y cyflawnir gwaith

arolygu a monitro, tra’n canlyn arni â

gwaith adfer cynefin mewn dwy

dirwedd o bwys.

Cyflwr Britheg y Gors yng Nghymru

Canfu arolwg ar gofnodion safleoedd Britheg y Gors fod llawer o safleoedd lle roedd y rhywogaeth wedi

cael ei chofnodi ers 1990 heb gael yr un ymweliad ers 2005. Yn 2012 a 2013, ail-ymwelwyd â 96 o

safleoedd i weld a oedd hi’n bresennol o hyd. Cofnodwyd Britheg y Gors ar naw safle, ond yn 2012 yr

ymwelwyd â’r rhan fwyaf o’r safleoedd, sef blwyddyn wael o safbwynt y glöyn hwn. Y peth calonogol

oedd bod 46 o leiaf o’r 94 o safleoedd a arolygwyd yn dal i gynnwys ardaloedd sylweddol o’i gynefin

epilio; golyga hyn eu bod yn elfennau pwysig o feta-boblogaethau Britheg y Gors, hyd yn oed os nad

yw’n bresennol ynddynt ar hyn o bryd. (Mae meta-boblogaeth yn grŵp o wahanol boblogaethau ar

draws tirwedd benodol sydd ar wahân i’w gilydd ond yn rhyngweithio, gan fod rhai unigolion yn symud

rhyngddynt). Ar sail y gwaith hwn rydym wedi sefydlu bod 127 o gytrefi o’r glöyn hwn yng Nghymru.

Rydym yn trefnu rhaglen dreiglol o ymweliadau bellach i sicrhau bod pob safle’n cael ymweliad o leiaf

unwaith bob pum mlynedd.

Mae gwyliadwriaeth flynyddol yn dangos cynnydd

yn niferoedd Britheg y Gors ers 2008 yng Nghymru

Rydym wedi datblygu rhaglen wyliadwriaeth hefyd sy’n

cwmpasu 16 o safleoedd craidd erbyn hyn. Mae’n dibynnu

ar gyfrif gweoedd larfaol o flwyddyn i flwyddyn ynghyd â

data eraill a gesglir mewn dull cyson o safleoedd ers 1993.

Mae’r safleoedd hyn yn rhoi mynegai flynyddol bellach o

helaethrwydd Britheg y Gors ar lefel Cymru gyfan, y gellir

cymharu perfformiad safleoedd penodol yn ei herbyn a’i

defnyddio’n sail ar gyfer gofynion adrodd Ewropeaidd. Mae’r

data cyfredol yn dangos ‘Tuedd ansicr’ yn helaethrwydd

gweoedd rhwng 1993 a 2013 (dirywiad o 63% mewn 20

mlynedd, nad yw’n ystadegol arwyddocaol). Serch hynny

mae arwyddion i gynnydd ysgafn ond ystadegol

arwyddocaol ddigwydd rhwng 2008 a 2013.

Cadwraeth Britheg y Gors yng Nghymru

Clare Williams y George Tordoff Swyddogion Cadwraeth


Mae llwyddiant y rhwydwaith wyliadwriaeth yn dibynnu ar bartneriaeth effeithiol â rhychwant o

sefydliadau a gwirfoddolwyr. GGBC sy’n cydlynu’r arolygon, prosesu’r data a chynnal diwrnodau

hyfforddiant, ac mae’n rhoi adborth rheolaidd i gyfarwyddo pobl â methodoleg yr arolygon a chynyddu’r

sylw y gellir ei roi i’r feta-boblogaeth.

Gwaith adfer cynefin

Dyma drydedd flwyddyn y gwaith adfer cynefin ar dirwedd Blaenau Cwm Élai ym Morgannwg Ganol.

Cyflawnwyd gwaith clirio prysgwydd ar 10 safle i agor ardaloedd o laswelltir corsiog a gwella’r borfa.

Dechreuodd y gwaith tua diwedd 2013 ar ein gwarchodfa newydd yn Fferm y Median ym meta-

boblogaeth Mynydd Mawr yn Sir Gâr (gweler yr erthygl ar dudalen 8). Bu raid gwaredu prysgwydd

aeddfed o derfynau’r safle fel y gellid codi ffensys newydd. Helpodd gwirfoddolwyr i glirio’r sbwriel, hen

weiar a mieri ymledol a oedd yno ers degawd, gan addasu’r gwaith i sicrhau bod cynefin y pathew yn

cael ei gadw’n ddiogel.

Cyswllt: Russel Hobson [email protected]

Arianwyr/Cydweithredwyr:

Mae’r partneriaid yn y prosiect yn cynnwys Cangen De Cymru, Gwarchod

Glöynnod Byw; Cyngor Sir Gaerfyrddin;

Ymddiriedolaeth Tref Llantrisant; Cyfoeth

Naturiol Cymru; Cyngor Bwrdeistref Sirol

Rhondda Cynon Taf ac Ymddiriedolaeth

Bywyd Gwyllt De a Gorllewin Cymru

Ariennir yr arolwg a’r wyliadwriaeth gan

GGBC a Chyfoeth Naturiol Cymru. Ariennir

y gwaith adfer cynefin gan Apêl Arian

Cyfatebol GGBC; Cronfa Cymunedau

Tirlenwi cwmni Cwm Environmental; y Grid

Cenedlaethol a Chronfa Gwydnwch ac

Amrywiaeth Ecosystemau Llywodraeth

Cymru.

Brithegion y Gors :

G. Tordoff

Llinell Las: Mynegai o nifer flynyddol gweoedd larfaol Britheg y Gors

Llinell Goch: Y duedd wastataëdig yn nifer y gweoedd larfaol



Gwyfyn tra phrin yw’r Fachadain Brin, nas gwelir

mohono ond yn Nyffryn Gwy a’r coetiroedd cyfagos am y

ffin rhwng Sir Fynwy a Swydd Gaerloyw. Bydd y larfâu’n

ymborthi ar y Bisgwydden Ddeilen Fach yn unig. Yn

2013 cyflawnodd Gwarchod Glöynnod Byw Cymru

(GGBC) yr arolwg gyntaf ar y rhywogaeth hon, gan

geisio pennu ei statws presennol. Roedd cofnodion

blaenorol o gwta pedwar safle yn Sir Fynwy: Wyndcliff, Coedwig Livox, Coedwig Fawr St Pierre a

Threllech. Gardd lle gosodir maglau’n rheolaidd yw’r safle olaf hwn, a dim ond un Fachadain Brin a

gofnodwyd yno erioed; yr awgrym felly yw iddi grwydro yno o fan arall. Wyndcliff yw’r safle ‘clasurol’ i’r

rhywogaeth, â llu o gofnodiadau diweddar; nid oedd yn flaenoriaeth felly ei arolygu. Cynhaliwyd

arolygon ar Livox a Choedwig Fawr St Pierre, lle nad oedd y gwyfyn wedi cael ei weld ers 2000 a 2004.

Ar 24 Mehefin 2013 yn yr hwyr, gosododd staff a gwirfoddolwyr GGBC 9 magl oleuni yng Nghoedwig

Fawr St Pierre, rhan o ystad goedwigoedd Llywodraeth Cymru a reolir gan Gyfoeth Naturiol Cymru. Er

ei bod hi’n noson glir oeraidd, cofnodwyd 6 Bachadain Brin tra ifanc, gan awgrymu mai newydd

ddechrau ddeor yr oedd y gwyfynod hyn. Ar 1 Gorffennaf, cofnododd Dave Grundy a’i gymdeithion 22 o

Fachadennydd Prin ar yr un safle, nifer a ddangosai fod eu tymor yn cyrraedd ei frig.

Ddeuddydd ar ôl arolwg St Pierre, ar 26 Mehefin, gosodwyd 9 magl oleuni yng Nghoedwig Livox ar

noson gynhesach, fwy addas ar gyfer maglu gwyfynod. Er syndod

inni, ni ddaliwyd yr un Fachadain Brin er inni gofnodi ystod dda o

rywogaethau eraill. Mae angen parhau i osod maglau goleuni ar y

safle hwn i gadarnhau bod y gwyfyn yn dal yn bresennol.

Gwyddom bellach fod nifer dda o’r gwyfynod hyn i’w cael ar hyn o

bryd ar o leiaf ddau safle yng Nghymru, sef Wyndcliff a Choedwig

Fawr St Pierre. Ni wyddys eto beth yw eu statws yn Livox a

choetiroedd eraill lle na chynhaliwyd arolygon eto oherwydd

anhawster mynediad atynt. Rydym yn gobeithio cynnal arolygon

larfaol yn y dyfodol, gan gynnwys gwaith yn entrychion y coed, gyda

golwg ar ddeall ecoleg y gwyfyn hwn yn well.

Cynefin y Fachadain Brin, Coedwig Fawr St Pierre, G. Tordoff

Y Fachadain Brin a Gwyfyn Gwent

Yn 2013 cynhaliom arolygon ar ddau o

wyfynod gwledydd Prydain mwyaf

cyfyngedig eu cynefin: Gwyfyn Gwent

a’r Fachadain Brin. Cyfyngir y ddwy

rywogaeth i gornel dde-ddwyreiniol

Cymru ac ardaloedd cyfagos dros y

ffin, ond fe’u ceir mewn cynefinoedd

llwyr wahanol. Gwelir y Fachadain Brin

mewn cymoedd lle tyf coetiroedd

hynafol, tra bod Gwyfyn Gwent yn byw

ar rostiroedd uchel lle mae llusi duon

bach. George Tordoff sy’n disgrifio’r

arolygon a gynhaliwyd arnynt yn

ddiweddar

Fachadain Brin , C. Manley


Am fwy na 30 mlynedd ni welid Gwyfyn Gwent ym Mhrydain ond ar un

darn o rostir mynyddig ger Abertyleri, Blaenau Gwent. Ym mis

Gorffennaf 2011, darganfuwyd ail boblogaeth 20km i ffwrdd ar Fynydd

Du, ar gefnen Mynydd y Gader/Hatterrall Ridge sy’n ffurfio’r ffin rhwng

Sir Fynwy a Swydd Henffordd. Yn sgil arolygon pellach yn 2012

gwyddom fod ei gynefin yn ymestyn i ran ganolog y gefnen 16 km o

hyd, ond ni ellid lleoli Gwyfynod Gwent ar eithafon gogleddol na

deheuol y mynydd.

Parhaodd y gwaith arolygu â’r nod o fapio cwmpas cynefin Gwyfyn

Gwent ar Fynydd Du ym 2013. Cynhaliwyd arolygon larfaol yn y

gwanwyn gan GGBC a Dave Grundy, gyda chymorth nifer o

wirfoddolwyr o Gangen De Cymru. Daeth chwiliad ar Fynydd y Gader ar 21 Ebrill o hyd i ddwy larfa’n

unig, y ddwy yn fach iawn, gan ddangos sut roedd y gaeaf a gwanwyn oer 2013 wedi arafu eu

datblygiad. Ond cafwyd un o’r larfáu hyn i’r gogledd o bob lleoliad a oedd wedi’i gofnodi o’r blaen, gan

estyn cwmpas y cynefin ar y gefnen. Ar 8 Mai, diolch i’r pum larfa a ddarganfuwyd mewn un ardal fach

estynwyd gynefin hysbys Gwyfyn Gwent sawl can metr tua’r de. Efallai taw dyma derfyn deheuol ei

ddosbarthiad ar y gefnen gan na welwyd yr un larfa ymhellach i’r de.

Rhwng y ddau chwiliad ar Fynydd y Gader, aed ati ar 25 Ebrill i chwilio ar Ben-y-Fâl ger Y Fenni, ond

mae’r methiant i ddod o hyd i larfâu Gwyfyn Gwent, ynghyd â methiant yr ymgeisiau blaenorol i gael hyd

i’r oedolion â maglau goleuni, yn awgrymu nad yw Gwyfyn Gwent yn bresennol yma.

Daeth darganfyddiad mwyaf cyffrous 2013 ar 15 Mai. Er gwaethaf y tywydd arctig (â thymheredd o 1.2°

C), daethpwyd o hyd i 21 o larfâu Gwyfyn Gwent ar y Darren Lwyd, sef y gefnen nesaf i’r gorllewin o

Fynydd y Gader. Cafwyd y cofnodion newydd ar bedair sgwâr 1km newydd rhwng 580 a 615m o

uchder. Dyma’r cofnodion epilio mwyaf gogleddol yng ngwledydd Prydain, a’r rhai cyntaf yn Sir

Frycheiniog.

Mae angen cynnal rhagor o arolygon ar Fynydd Du er mwyn

pennu hyd a lled dosbarthiad y boblogaeth. Bydd hyn yn ein

galluogi i adnabod ardaloedd allweddol y rhywogaeth a

gweithredu lle bo angen at leihau gweithgareddau niweidiol

megis llosgi a gor-bori.

Gwyfyn Gwent,

R. Morris

Dosbarthiad hysbys Gwyfyn

Gwent 2014: Sgwariau 1km

coch – Poblogaethau epilio

Gwyfyn Gwent. Sgwariau du

– lle mae chwiliad

aflwyddiannus am oedolion a/

neu larfâu wedi digwydd.

Ardaloedd llwyd – tir uwch na

450m. Llinellau glas –

Ffiniau uwch-siroedd

Cynefin Gwyfyn Gwent, G.Tordoff


Mae Gwarchodfa GGB Cymru yng Nghaeau Ffos Fach ger Cross Hands, Sir Gâr, yn gyfres

wych o ddolydd bach gwlyb. Mae maint y warchodfa wedi dyblu a mwy y llynedd, ers i Gyfoeth

Naturiol Cymru gaffael Fferm y Median gerllaw a’i gosod ar brydles i GGBC. Mae hyn yn

ychwanegu 10 o hectarau o laswelltir corsiog at y 7 hectar gwreiddiol yng Ngwarchodfa Caeau

Ffos Fach.

Helpu Britheg y Gors

Mae ardal Cross Hands yn un o dirweddau allweddol

Britheg y Gors yng Nghymru, gan fod ardaloedd

sylweddol o borfa ros ar gael yno o hyd, h.y. caeau

corsiog lle mae brwyn neu Laswellt y Gweunydd yn tra-

arglwyddiaethu. Roedd niferoedd Britheg y Gors yn

graddol ddirywio ers rhai blynyddoedd yng Nghaeau Ffos

Fach, fel y gellid ei ddisgwyl o ystyried maint bach y

warchodfa a chyn lleied o’r cynefin a oedd yn cael ei

reoli’n briodol er lles y rhywogaeth hon. Roedd angen

bloc ychwanegol o gynefin addas er mwyn gwella ei

gobeithion o oroesi, a dylai’r tir ychwanegol helpu i

wireddu’r nod yma.

Ategu’r terfynau

Mae Fferm y Median yn wag ac wedi cael ei hesgeuluso ers blynyddoedd. Mae’r ffensys mewn

cyflwr gwael, ac mae llawer o’r ardaloedd o laswelltir yn ildio i brysgwydd drwchus. Roedd

GGBC wrth ei fodd felly i dderbyn grant tirlenwi gan Cwm Environmental, a fydd yn ein galluogi

i stoc-ffensio terfyn y safle ar ei hyd, codi rhai ffensys mewnol a chyflogi contractwyr i glirio

ffosydd dros y gaeaf. Fe gynhelir sawl parti gwaith hefyd gan GGBC, i roi cyfle i wirfoddolwyr i

reoli’r prysgwydd mewn rhannau mwy sensitif o’r safle.

Fferm y Median

Helpu Britheg y Gors yng

Nghaeau Ffos Fach

George Tordoff

Swyddog Cadwraeth

Mae Gwarchodfa

Gwarchod

Glöynnod Byw

Cymru (GGBC) yng

Nghaeau Ffos Fach

newydd dyfu’n fwy,

trwy gymorth grant

tirlenwi oddi wrth

gwmni Cwm

Environmental Cyf

Glas – Gwarchodfa Caeau Ffos Fach Coch - yr estyniad newydd ar Fferm y Median


Adfer y glaswelltir

Mae tri o’r caeau yn Fferm y Median yn gartref i Frithegion y

Gors yn barod, ac mae yna glytiau tir â chyfoeth o Fara’r

Cythraul, sef unig blanhigyn bwyd y glöyn byw hwn. Ond yn sgil

sawl blwyddyn heb anifeiliaid yn pori, mae brwyn a glaswelltydd

tuswog wedi cymryd drosodd mewn mannau helaeth. Cyn

gynted ag y bydd y ffensys newydd wedi cael eu codi, fe fydd

pori ysgafn dros yr haf gan wartheg Duon Cymreig yn gwella

ansawdd y glaswelltiroedd hyn, fel sydd wedi digwydd eisoes

yng Nghaeau Ffos Fach.

Mae caeau eraill Fferm y Median yn fwy o her – maent wedi cael

rhywfaint o welliant amaethyddol yn y gorffennol, a brwyn tal

sydd i’w gweld yn anad dim ynddynt, ac ond ychydig o Fara’r

Cythraul. Bydd angen mwy na phori yn unig os ydym am adfer y

caeau hyn – bydd rhaid gostwng lefelau’r maetholion yn y pridd

nid yn unig trwy bori ond hefyd trwy dorri a gwaredu’r brwyn bob

hydref. Fe’u torrwyd am y tro cyntaf eisoes yr hydref diwethaf.

Lluniau o’r pen i lawr:

Gwirfoddolwyr yn arolygu

gweoedd larfaol

Prysgwydd ymledol

Torrwyd y prysgwydd gan

wirfoddolwyr

Cae lle y tra-

arglwyddiaethai Brwyn tal,

a’r rheina wedi’u torri a’u

byrnu

Ffensys newydd, ffosydd

wedi’u clirio.

Chwith: Brithegion y Gors

Credydau: G. Tordoff

Diolch i’r gwaith parhaus i adfer y glaswelltir ar Fferm y Median, mae’r rhagolygon i Fritheg y Gors, ynghyd â llu o rywogaethau eraill sy’n ffynnu mewn glaswelltiroedd corsiog, yn edrych gryn dipyn yn well bellach. Rydym yn dra diolchgar i Gyfoeth

Naturiol Cymru am brynu safle Fferm y Median a’i roi ar brydles i GGB, ac i gwmni Cwm Environmental Cyf. am ddarparu grant ar gyfer y gwaith parhaus ar y safle


Douglas Boyes yw Cofnodydd Glöynnod Byw Sirol Uwch-Sir Drefaldwyn. Mae wedi ysgrifennu arolwg cynhwysfawr ar löynnod byw’r sir, y gellir ei ddarllen ar www.montgomeryshiremoths.org.uk/articles/Butterflies%20of%20Montgomeryshire%20%202014.pdf . Mae Douglas yn gymeriad tra anghyffredin ym myd y cofnodwyr glöynnod byw. Ac yntau yn ei arddegau o hyd, mae e wedi dechrau ar garlam wrth ysgwyddo rôl y cofnodydd glöynnod byw uwch-sirol tra’n cael hyd i amser hefyd i fynd allan yn yr hwyr ar drywydd gwyfynod. Yn ogystal â didoli llwyth dryslyd o hen gofnodion papur, mae Douglas yn ymdrechu i weld pa rywogaethau a pha rannau o’r uwch-sir sy’n dal heb eu cofnodi. Mae’n gwneud sylw o’r tebygrwydd bod amrediad cynefin nifer o rywogaethau’n fwy eang yn y sir na’r disgwyl, gan gynnwys y Brithribin Porffor. Erys cyfleoedd cyffrous i ‘bilipalgarwyr’ helpu i lenwi bylchau yn y cofnodion sirol. Mae’r map (isod) yn dangos y sgwariau 2km hynny yn y Sir lle nad oes cofnodion glöynnod byw wedi cael

eu cyflwyno, ac mae llawer mwy ohonynt lle nad oes ond ychydig o gofnodion neu y mae’r rhai mwyaf diweddar yn dyddio o sawl blwyddyn yn ôl. Mae Douglas am ofyn i unrhywun a garai wybod union leoliad y sgwariau hyn gysylltu ag e. Rhoddir i bob rhywogaeth dudalen â llun, map yn dangos dosbarthiad y cofnodion, manylion ei statws cenedlaethol a sirol, ei hoff gynefinoedd, planhigion bwyd y larfâu a’i hamseroedd hedfan, fel y dengys y llun o dudalen y Brithribin Porffor, uchod ar y dde.

Gellir cysylltu â Douglas ar [email protected] neu 01938 570418

Glöynnod Byw Sir Drefaldwyn Russel Hobson, Pennaeth Cadwraeth

Sir Drefaldwyn: Y sgwariau 2km lle nad oes cofnodion glöynnod byw

http://www.montgomeryshiremoths.org.uk/articles/Butterflies%20of%20Montgomeryshire%20%202014.pdf





Cymerwch ran…. Mae angen cymorth bob amser ar staff Gwarchod Glöynnod Byw Cymru (GGBC) gyda phrosiectau ynghylch rhywogaethau penodol ar draws Cymru. Mae llu o aelodau a gwirfoddolwyr GGBC yn chwarae eu rhan yn barod, ond byddwn yn croesawu pobl newydd bob amser i’r gwaith cyffrous hwn. Heb gael blas arno o’r blaen? Wel rhowch gynnig iddo – mae’n ffordd wych o droi crwydr di-amcan yn anturiaeth ….

Rwyf wedi rhestru rhai o’r prosiectau allweddol isod, ond os nad yw’r rhain yn codi blas arnoch chi neu os byddai’n well gennych chi wneud rhywbeth yn eich ardal leol, tybed a ydych chi wedi ystyried cynnal Trawsluniad Glöynnod Byw llawn neu Drawsluniad ar un rhywogaeth os oes cyfyngiadau ar eich amser? Dyma ffordd wych o ddod i ’nabod eich milltir sgwâr eich hun gydol y flwyddyn. Clare Williams sy’n cydlynu Trawsluniadau ledled Cymru; cysylltwch â hi’n gyntaf felly. Mae Clare yn gweithio bob dydd Mawrth a Mercher yn y Canolbarth. Cewch adael neges iddi ar [email protected] neu ar 01686 430823. A pheidiwch anghofio’r gwaith pwysig y mae’n rhaid ei wneud yn ein gwarchodfeydd natur ar draws Cymru, Creigiau Eyarth ger Rhuthun a’r warchodfa sydd newydd gael ei hehangu yng Nghaeau Ffos Fach ger Cross Hands. Os carech chi helpu gydag arolygon, monitro a gwaith ar safleoedd, e-bostiwch Russel Hobson [email protected] neu ffoniwch 01792 642972 Diolch o galon i’r holl rai sydd eisoes yn helpu yn y dasg o ddeall dosbarthiad glöynnod byw a gwyfynod byw yng Nghymru.

Prosiectau Cymru Gyfan Ebrill-Mehefin (yn ddibynnol ar y tymor) Y Fritheg Berlog ar safleoedd ar hyd glannau Ceredigion, yn Sir Drefaldwyn o gwmpas Y Trallwng a’n gwarchodfa yn y Gogledd yng Nghreigiau Eyarth ger Rhuthun. Mae angen cymorth arnom bob amser i gynnal cyfrifiadau ar löynnod byw llawn dwf yn ystod eu tymor hedfan. E-bostiwch Russel Hobson [email protected] neu ffoniwch 01792 642972

Ebrill-Mehefin Y Gwibiwr Brith yn Ystad Ddiwydiannol Wrecsam a Merthyr Mawr. Yn Wrecsam rydym yn cydweithio â’r Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt a sefydliad Buglife ar brosiect newydd yn yr Ystad Ddiwydiannol. Os carech chi roi help llaw e-bostiwch Clare Williams [email protected] neu ffoniwch 01686 430823.

Ebrill-Mehefin a Medi Britheg y Gors: mae angen cynnal cyfrifiadau ar löynnod llawn dwf a larfâu ar safleoedd o Ynys Môn ar draws y Gorllewin i Forgannwg. E-bostiwch George Tordoff [email protected] neu ffoniwch 01792 642972

O fis Gorffennaf ymlaen Y Don Sidan ar Y Gogarth ac ym Mro Gŵyr. Ceisir cynnal cyfrifiadau rheolaidd ar y gwyfynod bach cyfareddol hyn bob blwyddyn. E-bostiwch Russel Hobson [email protected] neu ffoniwch 01792 642972

De Cymru Ebrill-Gorffennaf Gwyfynod y De Ddwyrain. Mae arolygon yn cael eu cynnal eleni ar Wyfyn Gwent, y Dolennwr Llwydfelyn a’r Gliradain Gymreig. E-bostiwch George Tordoff [email protected] neu ffoniwch 01792 642972 Gydol y flwyddyn Mae’na gyfle cyffrous ichi ddarganfod glöynnod byw Coed Gwent yn Sir Fynwy. Mae angen arolwg ar löynnod y goedwig arnom ninnau ac Ymddiriedolaeth y Coetiroedd, i helpu’r cynlluniau ail-blannu yn sgil rhaglen eang o gwympo llarwydd. Os gallwch chi ymrwymo i roi un diwrnod y mis i gymryd rhan yn yr arolwg hwn, e-bostiwch Russel Hobson [email protected] 01792 642972

Prosiectau Lle gallwch chi helpu










Coedwig Pen-bre

Mae’r goedwig fawr hon, ar dwyni ar hyd glannau Sir Gâr, yn safle allweddol i lawer o rywogaethau

sy’n flaenoriaeth gennym, gan gynnwys y Gwibiwr Llwyd a’r Gwibiwr Brith, y Glesyn Bach, Britheg y

Gors, y Fritheg Berlog Fach a’r Gwyfyn Du â Smotiau Gwyn (Anania funebris).

Mae CCW yn cyflawni gwaith rheoli ers sawl blwyddyn gan gynnwys clirio prysgwydd, creu sgolpiau,

torri ar hyd ymylon rhodfeydd a chreu crafdir (clytiau o ddaear noeth). Mae’r gwaith rheoli’n targedu tair

rhywogaeth allweddol o löynnod byw, ond mae’r canlyniadau’n rhai cymysg. Mae’r Gwibiwr Llwyd i’w

gael yn helaeth o fewn y goedwig ac ymddengys ei fod yn ffynnu; mae’r Gwibiwr Brith wedi’i gyfyngu i

nifer lai o leoliadau er bod y boblogaeth yn cynyddu, ac mae’r Glesyn Bach yn dirywio ac iddo

ddosbarthiad cyfyngedig iawn.

Mae poblogaeth y rhywogaethau allweddol hyn yn cael ei monitro bob blwyddyn. Yn 2013, roedd

niferoedd y Gwibiwr Brith a’r Gwibiwr Llwyd wedi dirywio ers y flwyddyn flaenorol, a hynny mae’n

debyg o ganlyniad i dywydd oer yn y gwanwyn. Mae’r Glesyn Bach yn dirywio ers 2008, ond mae’r

boblogaeth wedi ymsefydlogi dros y tair blynedd ddiwethaf ac rydym yn gobeithio gwella ei dynged

trwy ymgymryd â gwaith rheoli ychwanegol at gynyddu’r maint o Fysedd Mair (Meillion Melyn), sef

planhigyn bwyd y larfâu. Y darganfyddiad mwyaf cyffrous yn 2013 oedd nifer o Frithegion y Gors ar

hyd ‘Rhodfa’r Pilipalod’, sydd bellach yn gartref i doreth o Fara’r Cythraul, planhigyn bwyd y larfâu,

diolch i reolaeth gylchdro wrth ymyl y rhodfeydd gan CCW.

Coetiroedd Sir Fynwy

Mae nifer o safleoedd coediol yn ne ddwyrain Sir Fynwy yn gartref i’r gwyfyn prin hwnnw, y Dolennwr

Llwydfelyn. Mae’r rhan fwyaf o’r gwaith cadwraethol er lles y rhywogaeth hon yn digwydd yng

Nghoedwig yr Hendre ger Trefynwy. Dyma lle roedd cadarnle Cymreig y Dolennwr Llwydfelyn unwaith,

ond mae’r boblogaeth yn dirywio ac rydym yn gweithio’n galed â’r nod o gynyddu’r maint o Laethlys y

Coed, unig blanhigyn bwyd y larfâu, sy’n tyfu mewn mannau heulog cysgodlyd. Dros y gaeafau

diwethaf hyn mae gwaith clirio prysgwydd wedi cael ei gyflawni gan gyfuniad o

staff CCW, contractwyr a staff a gwirfoddolwyr GGBC.

Yn 2013 cynhaliwyd arolygon hefyd ar nifer o safleoedd coediol,a chofnodwyd

niferoedd bach o Ddolenwyr Llwydfelyn ar lawer ohonynt. Mae hyn yn cynnwys

Coedwig Slade, lle mae sgolpiau mawr wedi cael eu creu wrth ochr y

rhodfeydd, a Choedwig Fawr St Pierre, lle y cofnodwyd y gwyfyn am y tro cyntaf

ers 2006.

Mae Gwarchod Glöynnod Byw

Cymru GGBC yn gweithio ers

sawl blwyddyn mewn

partneriaeth gyda Chomisiwn

Coedwigo Cymru (sy’n rhan o

Gyfoeth Naturiol Cymru bellach)

at fonitro rhywogaethau allweddol

a rheoli eu cynefinoedd ar ystad

goedwigol Llywodraeth Cymru.

Trafodwn yma y gwaith

diweddaraf ar safleoedd coedwig

allweddol ledled Cymru.

Clare Williams

a George Tordoff

Glöynnod

Byw a

Gwyfynod

y Coedwigoedd

y Glesyn Bach G. Tordoff

Ddolenwyr Llwydfelyn, G. Tordoff


Clocaenog a Bryniau Alwen

(ger Rhuthun, Sir Ddinbych)

2013 oedd 13eg flwyddyn prosiect monitro’r Fritheg

Berlog Fach. Cyfyngwyd yr arolygon yn bennaf i’r 13 o

safleoedd allweddol yn y rhwydwaith coedwigol, a’r

peth calonogol yw bod y rhywogaeth yn bresennol o

hyd ym mhob un ohonynt. Roedd y poblogaethau at ei

gilydd yn llai niferus nag yn y flwyddyn flaenorol, a

hynny mae’n debyg trwy effeithiau parhaol yr haf tra

gwlyb yn 2012.

Yn y tymor hir mae poblogaethau’r Fritheg Berlog Fach

ar y rhan fwyaf o’r safleoedd allweddol p’un ai’n

sefydlog neu’n cynyddu. Y rheswm yw bod mwy na

5.5ha o brysgwydd wedi cael eu clirio (a thriniwyd bonion yr un pryd) gan Gomisiwn Coedwigo Cymru

(CCW). Mae canlyniadau’r asesiadau o gynefinoedd yn dangos effeithiau positif y rheoli cynefin, gyda

chynnydd mewn fioledau (planhigyn bwyd y larfâu) a mewn ffynonellau neithdar ar safleoedd sydd wedi

cael eu rheoli’n helaeth ac yn barhaus, tra bod yr elfennau hanfodol hyn wedi lleihau ar safleoedd lle

nad oes ond ychydig o reolaeth neu ddim rheolaeth, megis Bryniau Alwen.

Mae’r prosiect hirsefydlog hwn wedi rhoi inni gipolwg gwerthfawr ar sut mae meta-boblogaeth y Fritheg

Berlog Fach yn llwyddo i fyw a ffynnu ar y dirwedd goedwig ucheldirol hon; mae’n dangos hefyd fod

angen rheolaeth gylchdro ar rwydwaith o safleoedd allweddol a rhai cysylltiol os ydym am sicrhau bod y

poblogaethau’n goroesi ac yn ymsefydlu.

Coedwig Harlech

Mae Coedwig Harlech yn gartref i’r gytref olaf o Wibwyr Llwyd y gwyddys amdani yn Sir Feirionnydd.

Dechreuodd gwaith rheoli buddiol gan CCW ym 2007, ochr yn ochr â’r gwaith o fonitro rhywogaethau a

chynefinoedd dan arweiniad GGBC â’r nod o olrhain yr effeithiau. Mae rhaglen gylchdro o dorri gwair ar

hyd lleiniau ochr y ffyrdd; mae ardaloedd wedi cael eu crafu’n arbrofol i greu cynefin daear noeth, ac

mae rhandir mawr o gonwydd wedi cael ei glirio

er mwyn cysylltu dwy ardal goediog. Mae ail-

asesiadau o gyflwr y cynefin wedi dangos

effeithiau cadarnhaoly rheolaeth hon ar

ansawdd cynefin y glöyn byw dan sylw; mae

cynnydd yn y planhigion bwyd, yyn y maint o

ddaear noeth a neithdar a lleihad ym maint y

prysgwydd wedi cael eu cofnodi yn sgil y gwaith

rheoli.

Er gwaethaf y rheolaeth gadarnhaol hon,

syrthiodd niferoedd y Gwibiwr Llwyd yn y

goedwig i’w lefel isaf erioed yn 2013. Mae’n

debyg mai dwy flynedd o dywydd oer gwlyb yn

ystod ei dymor hedfan yw’r prif ffactor sydd wedi

cyfrannu. Bydd monitro’n parhau yn 2014, a

gobeithiwn weld y rhywogaeth yn adennill ei thir

ar ôl sawl blwyddyn eithaf heriol.

Gwibiwr Llwyd , B. Roberts

Fritheg Berlog Fach, G. Tordoff


Yr Adroddiad ar Gyflwr Natur, flwyddyn yn ddiweddarach Russel Hobson

Datgelodd yr adroddiad fod niferoedd hanner y 25 o

löynnod byw a aseswyd yn lleihau. Y rhywogaethau

hyn, tra arbenigol eu cynefin, yw’r rhai sydd fwyaf

dybryd eu hangen o ran cadwraeth, tra bod y glöynnod

mwy cyffredin eu cynefin yn cynyddu. Dangosodd

hefyd fod rhychwant sylweddol o dacsonau eraill

hwythau dan fygwth:

Ystyrir bod mwy nag 1 o bob 6 rhywogaeth o’n

planhigion yng Nghymru dan fygwth.

Ymhlith adar, dioddefodd dwywaith cymaint o

rywogaethau grebachiad yn ehangder eu cynefin â’r

rhai y cynyddodd eu cynefin.

Mae gan Gymru 40% o goedwigoedd derw ucheldirol

gwledydd Prydain, sef cynefin o bwys byd-eang.

Gwnaed astudiaeth achos yn yr adroddiad o’r gwaith

cadwraethol llwyddiannus gyda’r Fritheg Frown.

Ymatebodd Llywodraeth Cymru i’r her mewn modd

mwy cadarnhaol na llywodraethau eraill gwledydd

Prydain. Cyhoeddwyd Cronfa Natur werth £6 miliwn,

yn ogystal â mesurau i ddatblygu Cynllun Adfer Natur,

rhoi Cynllun Gweithredu’r Peillwyr mewn grym, Bil

Amgylcheddol newydd, a bwriad Cyfoeth Naturiol

Cymru i ddatblygu Cynlluniau Rheoli Adnoddau

Naturiol.

*lluniwyd gan 25 o sefydliadau cadwraethol yn y DU,

gan gynnwys Gwarchod Glöynnod Byw (GGB)

Mae angen mannau i epilio a gaeafu ar beillwyr megis y Coediwr

Yr Adroddiad

ar Gyflwr

Natur,

flwyddyn yn

ddiweddarach

Russel Hobson Pennaeth Cadwraeth

Derbyniodd yr Adroddiad ‘State of

Nature’ * gyhoeddusrwydd

aruthrol yng Nghymru ym mis Mai

2013. Y rheswm pennaf oedd

beirniadaeth lem Iolo Williams ar y

gwleidyddion sydd wedi methu â

childroi’r dirywiad mewn

bioamrywiaeth yng Nghymru.

Fritheg Frown, B. Williams


Er bod cymaint o ewyllys da yn

arwydd calonogol, mae aelodau

Gwarchod Glöynnod Byw am weld

pethau’n digwydd yn y maes a

chynnydd yn niferoedd ein glöynnod

a’n gwyfynod gwerthfawr. Ein pryder

yw, os mabwysiedir dynesiad

ecosystemig at reoli’r amgylchedd

naturiol, y caiff y pethau bychain eu

hanghofio. Mae gwaith GGB ar

raddfa tirweddau unigol yn dangos y

gellir creu buddion ehangach trwy

ganolbwyntio ar gadwraeth

glöynnod byw a gwyfynod.

Trwy helpu i adsefydlu pori ar Y Graig

ger Llantrisant, er enghraifft, rydym wedi

creu glaswelltir a chyfoeth o neithdar

arno, lleihau achosion o losgi maleisus a

throi’r ardal yn fan deniadol i gerdded

ynddo. Ein gobaith yw y bydd cyflwyno

buchod ucheldirol o’r Alban yn rhoi hwb

arall i’r gweddnewidiad.

Mae clirio llystyfiant o ymylon y

rhodfeydd trwy Goedwig yr Hendre yn

Sir Fynwy wedi troi’r rhan yma o Lwybr

Clawdd Offa’n lle mwy pleserus i

gerdded, ac mae clwstwr mawr prydferth

o Degeirianau Llydanwyrdd wedi

ymsefydlu yno.

Gobaith GGB yw y bydd yr holl

gynlluniau’n golygu y bydd mwy

o weithredu’n digwydd a mwy o

adnoddau ar gael i gynyddu

niferoedd glöynnod byw a

gwyfynod ac ehangu eu

cynefinoedd, a hynny mewn

pryd i gyrraedd y targed o roi

terfyn ar ddirywiad

bioamrywiaeth erbyn 2020.

Mae gwartheg gwydn megis buchod Ucheldirol Huw Rees yn hanfo-dol ar gyfer adfer safleoedd diffaith Gall gwaith rheoli cynefin er lles glöynnod a gwyfynod prin fod yn fud-

diol hefyd i rywogaethau eraill megis y Tegeirian Llydanwyrdd

Butterfly Conservation is very grateful to the following organisations in Wales that have made our work possible: Carmarthenshire

County Council, Natural Resources Wales, Vale of Glamorgan County Borough Council and the Welsh Government

Butterfly Conservation Head Office, Manor Yard, East Lulworth, Wareham, Dorset BH20 5QP

01929 400209

[email protected] www.butterfly-conservation.org

Butterfly Conservation is the UK charity taking action to

save butterflies, moths and our environment. Working with a wide range of partners, we are taking action by:

Advising landowners and managers on conserving

and restoring important habitats.

Purchasing and managing land for threatened

butterflies, moths and other wildlife.

Carrying out surveys, monitoring and other essential

research.

Lobbying government and its agencies to influence

land use policy.

Being a working partner of BC Europe

Butterfly Conservation is a Company limited by

guarantee, registered in England (2206468). Registered Office: Manor Yard, East Lulworth, Wareham, Dorset,

BH20 5QP. Charity registered in England & Wales (254937) and in Scotland (SCO39268).

Butterfly

Conservation Wales

10 Calvert Terrace, Swansea,

SA1 6AR

01792 642972

[email protected]

Russel Hobson, Head of Conservation, Wales

Clare Williams, Conservation Officer (based in Mid Wales)

George Tordoff, Conservation Officer

Judy Burroughs, Administration Officer

Wales Branches’ Websites

www.northwalesbutterflies.org.uk

www.southwales-butterflies.org.uk

This newsletter has been produced thanks to a grant from Natural Resources Wales and edited by Butterfly Conservation staff. The views expressed do not necessarily reflect those of Butterfly Conservation.

Also available in Welsh, translated by Meic Haines CymruLíngua. Published August 2014.

Follow us: facebook.com/savebutterflies twitter.com/savebutterflies

Ymunwch â ni heddiw ar-lein ar

www.butterfly-conservation.org Gallwch chi gefnogi’r gwaith hanfodol y mae Gwarchod Glöynnod Byw’n ei wneud trwy ymaelodi

heddiw. Fel aelod fe dderbyniwch chi becyn croeso, ein cylchgrawn hynod ddiddorol Butterfly

deirgwaith y flwyddyn, siart adnabod rhywogaethau ac aelodaeth o’ch Cangen leol.

Mae ein Canghennau’n trefnu mwy na 700 o gyfarfodydd cyhoeddus trwy gydol y flwyddyn

ynghylch pilipalod a gwyfynod, a gallech chi fod yn rhan ohonynt.

Dilynwch ni: facebook.com/savebutterflies twitter.com/savebutterflies

Gwefannau Canghennau Cymru

www.northwalesbutterflies.org.uk

www.southwales-butterflies.org.uk

Prif Swyddfa Gwarchod Glöynnod Byw, Manor Yard, East Lulworth, Wareham, Dorset BH20 5QP Ffôn: 01929 400209 [email protected] www.butterfly-conservation.org

Mae’r elusen GGB yn gweithredu yn y DU dros achub glöynnod byw, gwyfynod a’n hamgylchedd. Gan weithio ar y

cyd ag ystod eang o bartneriaid, rydym yn gweithredu

trwy:

Gynghori perchnogion a rheolwyr tir ynghylch cadw ac

adfer cynefinoedd pwysig.

Prynu a rheoli tir er lles glöynnod byw, gwyfynod a

rhywogaethau eraill sydd dan fygythiad.

Cynnal arolygon, monitro a chyflawni gwaith ymchwil

hanfodol arall.

Lobïo llywodraeth a’i hasiantaethau er mwyn dylanwadu

ar bolisïau defnyddio’r tir.

Gweithredu mewn partneriaeth â GGB Ewrop

Mae Gwarchod Glöynnod Byw yn gwmni a gyfyngir gan warant, wedi’i gofrestru yn Lloegr (2206468). Swyddfa

Gofrestredig: Manor Yard, East Lulworth, Wareham, Dorset,

BH20 5QP. Elusen gofrestredig yng Nghymru a Lloegr (254937) a’r Alban (SCO39268).

Mae Gwarchod Glöynnod Byw yn dra diolchgar

i’r sefydliadau canlynol yng Nghymru sydd wedi gwneud ein gwaith yn bosibl: Cyngor Sir Gâr, Adnoddau Naturiol Cymru, Cyngor Bwrdeistref

Sirol Bro Morgannwg a Llywodraeth Cymru.

Cynhyrchwyd y cylchlythyr hwn gyda chymorth grant oddi wrth Adnoddau Naturiol Cymru, ac fe’i golygwyd gan staff

Gwarchod Glöynnod Byw (GGB). Nid yw’r sylwadau a wneir yn adlewyrchu barn Gwarchod Glöynnod Byw o

angenrhaid. Cyhoeddwyd fis Medi 2014. Cyfieithwyd gan Meic Haines CymruLíngua

Gwarchod

Glöynnod Byw

Cymru

10 Rhes Calvert,

Abertawe

SA1 6AR

01792 642972

[email protected]

Russel Hobson, Pennaeth Cadwraeth,

Cymru

Clare Williams, Swyddog Cadwraeth

(wedi’i lleoli yn y Canolbarth) George Tordoff, Swyddog Cadwraeth

Judy Burroughs, Swyddog Gweinyddol

Gwarchod Glöynnod Byw yng Nghymru Cylchlythyr Blynyddol …...barhal. 3 Gwarchod Glöynnod Byw yng...

Documents

Transcript of Gwarchod Glöynnod Byw yng Nghymru Cylchlythyr Blynyddol …...barhal. 3 Gwarchod Glöynnod Byw yng...