Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności...
Transcript of Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności...
![Page 1: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/1.jpg)
Grzyby uprawne w produkcji żywności
tradycyjnej
Warsztaty szkoleniowe dla producentów
i przetwórców grzybów
Bratoszewice, 23.02.2016
TRAFOON project is funded by the European Community's Seventh Framework Programme
(FP7/2007-2013) under grant agreement no. 613912
![Page 2: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/2.jpg)
Zbigniew Uliński
Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice
Pracownia Grzybów Uprawnych
Wpływ stanu sanitarnego pieczarkarni i stosowania
dezynfekcji na zdrowotność upraw pieczarki
![Page 3: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/3.jpg)
Do ochrony upraw pieczarki przed chorobami pozostał już tylko
jeden, wysłużony fungicyd - Sporgon 50 WP, którego skuteczność i zakres
działania są jednak ograniczone.
W tej sytuacji szczególnego znaczenia w ochronie upraw nabiera
szeroko pojęta profilaktyka. Jednym z najważniejszych jej elementów jest
zapewnienie w obiekcie wysokiego poziomu higieny poprzez m.in.
właściwe stosowanie odpowiednich zabiegów i środków
dezynfekcyjnych.
![Page 4: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/4.jpg)
W latach 2010-2014 w Pracowni Grzybów Uprawnych
przeprowadziliśmy obszerne badania stanu sanitarnego krajowych pieczarkarni i
zdrowotności prowadzonych w nich upraw oraz wpływu na nie kilku wybranych
czynników.
Badania te polegały na:
1. lustracji obiektów uprawowych połączonej z akcją ankietową ;
2. ocenie laboratoryjnej skuteczności środków dezynfekcyjnych stosowanych
w pieczarkarniach;
3. ocenie skuteczności metod aplikacji dezynfektantów.
![Page 5: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/5.jpg)
W latach 2010-2014 przeprowadzono lustrację 104 pieczarkarni zlokalizowanych na terenie 16 województw.
5
Województwo Liczba monitorowanych zakładów
2010 2011 2012 2013 2014 Łącznie
Dolnośląskie + Opolskie 4 8 2 2 1 17
Lubelskie 2 4 - - 2 8
Lubuskie + Zachodnio-Pom. - 1 - 2 1 4
Łódzkie 3 2 2 - - 7
Małopolskie + Podkarpackie 1 1 2 - - 4
Mazowieckie + Podlaskie 6 4 5 4 3 22
Pomorskie + Kujawsko-Pom. 5 - - 1 - 6
Śląskie 9 - 3 2 - 14
Świętokrzyskie 1 1 - - - 2
Warmińsko-Mazurskie - 3 1 - - 4
Wielkopolskie 6 1 - 4 5 16
Łącznie 37 25 15 15 12 104
![Page 6: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/6.jpg)
Zróżnicowanie obiektów wizytowanych w latach 2010-2014.
6
Wielkość powierzchni
uprawowej [m2]
Liczba pieczarkarni
Średnia liczba hal uprawowych w
obiekcie
Częstotliwość zakładania w obiekcie
upraw na podłożu z fazy III
do 1.000 32 4,1 ok. 1 uprawy / 2 tyg.
1.001-2.500 35 7,1 ok. 1 uprawy / tydz.
2.501-5.000 18 10,9 1,5 uprawy / tydz.
5.001-10.000 13 20,3 ponad 3 uprawy /
tydz.
pow. 10.000 6 24,7 ok. 4 upraw / tydz.
![Page 7: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/7.jpg)
Lustracje pieczarkarni dotyczyły:
1. Oceny ogólnego stanu sanitarnego obiektów, w tym m.in.:
• Porządku wewnątrz i w bezpośrednim otoczeniu pieczarkarni;
• Dostosowania konstrukcyjnego obiektów do prawidłowego prowadzenia dezynfekcji (kanalizacja, nachylenia posadzek, stan płyty manewrowej);
• Wyposażenia obiektów w filtry powietrza, opryskiwacze, zamgławiacze, wytwornice pary, myjki ciśnieniowe itd.;
• Sposobu i skali izolowania ognisk chorobowych w uprawach.
• Częstotliwości używania do zbiorów skrzynek z wtórnego obiegu, których nie
poddano myciu i dezynfekcji.
2. Asortymentu stosowanych środków dezynfekcyjnych oraz częstotliwości i metod ich stosowania.
3. Sposobu i częstotliwość mycia i dezynfekcji hal uprawowych, korytarzy komunikacyjnych i pomieszczeń socjalnych.
4. Ustalenia przesłanek decydujących o wyborze środków dezynfekcyjnych.
7
![Page 8: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/8.jpg)
6. Oceny ogólnej zdrowotności upraw - nasilenia w nich chorób w okresie12 miesięcy poprzedzających lustrację, wg skali 1-5, gdzie:
1. Bardzo duże nasilenie chorób w większości upraw zmuszające często do przedwczesnej ich likwidacji, oraz powodujące dużą redukcję plonu, zagrażającą opłacalności produkcji.
2. Duże nasilenie chorób w większości upraw, powodujące dość duże straty finansowe oraz duże zagrożenie dla nowo zakładanych upraw.
3. Umiarkowane lub zmienne nasilenie chorób występujących w znacznym procencie upraw, powodujące znaczne straty finansowe.
4. Niewielkie nasilenie chorób występujących w ograniczonym procencie upraw, powodujących niewielkie straty finansowe
5. Znikome nasilenie chorób - sporadyczne ogniska chorobowe nie mające istotnego wpływu na plony i ogólny stan sanitarny obiektu.
8
Lustracje dotyczyły również:
![Page 9: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/9.jpg)
Zróżnicowanie stan sanitarny pieczarkarni monitorowanych w latach 2010-2014
9
Jednostka skali 1-4
Stan sanitarny Dotyczy obiektów
liczba %
1 Niedostateczny 14 13,5 47,1
2 Dostateczny 35 33,6
3 Dobry 36 34,6 52,9
4 Bardzo dobry 19 18,3
![Page 10: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/10.jpg)
Porządek wewnątrz pieczarkarni
10
![Page 11: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/11.jpg)
Porządek wewnątrz pieczarkarni
11
![Page 12: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/12.jpg)
Porządek na zewnątrz pieczarkarni
12
![Page 13: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/13.jpg)
Porządek na zewnątrz pieczarkarni
13
![Page 14: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/14.jpg)
Zróżnicowanie stanu sanitarnego 32 monitorowanych pieczarkarni o powierzchniach uprawowych do 1.000 m2
14
Jednostka skali 1-4
Stan sanitarny Dotyczy obiektów
liczba %
1 Niedostateczny 10 31,3 81,3
2 Dostateczny 16 50
3 Dobry 5 15,6 18,7
4 Bardzo dobry 1 3,1
![Page 15: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/15.jpg)
Zróżnicowanie stanu sanitarnego 35 monitorowanych pieczarkarni o powierzchniach uprawowych od 1.001 do 2.500 m2
15
Jednostka skali 1-4
Stan sanitarny Dotyczy obiektów
liczba %
1 Niedostateczny 3 8,6 48,6
2 Dostateczny 14 40
3 Dobry 13 37,1 51,4
4 Bardzo dobry 5 14,3
![Page 16: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/16.jpg)
Zróżnicowanie stanu sanitarnego 19 monitorowanych pieczarkarni o powierzchniach uprawowych powyżej 5.000 m2
16
Jednostka skali 1-4
Stan sanitarny Dotyczy obiektów
liczba %
1 Niedostateczny - - -
2 Dostateczny 2 10,5 10,5
3 Dobry 9 47,4 89,5
4 Bardzo dobry 8 42,1
![Page 17: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/17.jpg)
Zdrowotności upraw w okresach 12 miesięcy poprzedzających lustrację, w pieczarkarniach monitorowanych w latach 2010-2014
Jednostka skali
Nasilenie chorób w uprawach
Dotyczy obiektów
liczba %
1 B. duże 3 2,8
2 Duże 13 12,2
3 Umiarkowane 47 43,9
4 Niewielkie 36 33,6
5 Znikome 8 7,5
![Page 18: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/18.jpg)
Zdrowotności upraw w okresach 12 miesięcy poprzedzających lustrację, w pieczarkarniach monitorowanych w latach 2010-2014
18
Jednostka skali
Nasilenie chorób
w uprawach
Dotyczy obiektów [%]
Do 1000 m2
1001 – 2500 m2
2501 – 5000 m2
Pow. 5000 m2
1 B. duże 3,1 - - -
2 Duże 25,0 5,7 11,1 -
3 Umiarkowane 53,1 54,3 33,3 21,0
4 Niewielkie 15,6 34,3 27,8 63,2
5 Znikome 3,1 5,7 27,8 15,8
![Page 19: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Zależność między stanem sanitarnym obiektu a zdrowotnością upraw (2010 – 2014 r.)
y = 0,6727x + 1,6639
R² = 0,5359
0
1
2
3
4
5
6
0 1 2 3 4 5
Zdro
wo
tno
ść u
pra
w
Stan sanitarny obiektu
Współczynnik korelacji r = 0,732
![Page 20: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/20.jpg)
Zależność między stanem sanitarnym obiektu a zdrowotnością upraw
y = 0,7768x + 1,2768
R² = 0,6626
1
2
3
4
5
1 2 3 4
Zd
row
otn
ość
u
pra
wy
Stan sanitarny obiektu
Wsp. korelacji r = 0,814
y = 0,9397x + 1,0862
R² = 0,5819
1
2
3
4
5
1 2 3 4 Zd
row
otn
ość
up
raw
Stan sanitarny obiektu
Wsp. korelacji r = 0,763
2012 r.
2013 r.
![Page 21: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/21.jpg)
Stosowanie dezynfekcji termicznej hal przed opróżnieniem, w pieczarkarniach monitorowanych w latach 2010-2014
21
Stosowanie dezynfekcji termicznej
Dotyczy obiektów [%]
Do 1000 m2 1001 – 2500 m2 2501 – 5000 m2 Pow. 5000 m2
TAK 25,0 31,4 44,4 68,4
TAK/NIE 9,4 2,9 - -
NIE 65,6 65,7 55,6 31,6
TAK - 36 obiektów (34,6%) TAK/NIE - 8 obiektów (7,7%) NIE - 60 obiektów (57,7%)
Stosowanie dezynfekcji termicznej
Średnia ocena zdrowotności upraw
TAK 3,69 3,5
TAK/NIE 263
NIE 3,25
![Page 22: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/22.jpg)
Wpływ wybranych czynników na plon pieczarek (2012 r.)
Na podstawie 90 ankiet opisujących analizowane cykle uprawy pieczarek, przeprowadzono analizę metodą regresji wielokrotnej, aby oszacować wpływ 5 zmiennych niezależnych na plon owocników pieczarki:
Zmienna Odniesienie y plon owocników (zmienna zależna) x1 faza kompostu x2 częstotliwość parowania hal x3 stan sanitarny x4 suma ognisk chorobowych x5 % powierzchni porażonej przez T. aggressivum
Otrzymano następujące równanie:
y = 2,397x1 + 0,197x2 + 3,016x3 – 0,009x4 – 0,232x5 + 12,345
R = 0,901; R2 = 0,825; Błąd standardowy estymacji: 2,771
Spośród zmiennych użytych w równaniu tylko zmienna x2, czyli częstotliwość parowania hal, pozostała bez istotnego wpływu na poziom plonu owocników.
![Page 23: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/23.jpg)
Wpływ wybranych czynników na plon pieczarek (2013 r.)
Na podstawie 105 ankiet opisujących analizowane cykle uprawy pieczarek, przeprowadzono analizę metodą regresji wielokrotnej, aby oszacować wpływ 5 zmiennych niezależnych na plon owocników pieczarki:
Zmienna Odniesienie y plon owocników (zmienna zależna) X1 faza kompostu X2 częstotliwość parowania hal X3 stan sanitarny X4 suma ognisk chorobowych X5 % powierzchni porażonej przez T. aggressivum
Otrzymano następujące równanie:
y = X12,530 – X2 0,222 + X3 1,028 – X4 0,009 – X5 0,221 + 19,339
R = 0,784; R2 = 0,615; Błąd standardowy estymacji 3,445 Spośród zmiennych użytych w równaniu tylko zmienna X2, czyli częstotliwość parowania hal, pozostała bez istotnego wpływu na poziom plonu owocników.
![Page 24: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/24.jpg)
Zależność plonu pieczarki od wykonywania parowania hal uprawowych
(rok 2011, n = 109).
1 2 3 4
Częstotliwość parowania
0
5
10
15
20
25
30
35
40P
lon,
kg/m
2
1 = po każdym cyklu, 2 = 3 lub 4 razy rocznie, 3 = sporadycznie, 4 = nigdy
![Page 25: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/25.jpg)
Zależność plonu owocników od wykonywania parowania (1) i nie wykonywania tego zabiegu (4)
0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5
Parowanie hal
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Plo
n [
kg/m
2]
x2:y: y = 27,0735 - 0,5605*x;
r = -0,1310; p = 0,2184; r2 = 0,0172
Rok 2012, n = 90
![Page 26: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/26.jpg)
26
W omawianych 104 pieczarkarniach stwierdzono stosowanie 38 środków dezynfekcyjnych.
Wykorzystanie dezynfektantów w poszczególnych obiektach:
Liczba stosowanych
środków
Liczba stosujących obiektów w latach Łącznie obiektów
2010 2011 2012 2013 2014 Liczba %
jeden 4 1 2 1 2 10 9,6
dwa 8 6 2 3 3 22 21,2
trzy 11 4 4 5 2 26 25
cztery 5 9 3 5 2 24 23,1
pięć 4 3 2 - 2 12 11,5
sześć 4 1 1 1 - 7 6,7
siedem - 1 1 - - 2 1,9
dziewięć - - - - 1 1 1
![Page 27: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/27.jpg)
27
I co tu wybrać?
![Page 28: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/28.jpg)
Dezynfektanty najczęściej stosowane w monitorowanych pieczarkarniach.
Dezynfektant Główne substancje aktywne Stosujące je obiekty [%]
1. Aldekol DES 03 Glutaral [22,5%]; Formaldehyd [15,7%]; Czwartorzędowe sole amoniowe [2,5%]
34
2. Podchloryn sodu Podchloryn sodu 33
3. Mycetox Extra Chlorek didecylodimetyloamonu (9,5%) 30
4. Armex 5 Stabilizowany dwutlenek chloru ClO2[5%] 29
5. Nadtlenek wodoru Nadtlenek wodoru (30%) 27
6. Mexept Nadtlenek wodoru [40%]; kwas alkilobenzenosulfonowy [9,5%]
26
7. Formalina Formaldehyd [ok. 37%] 14
8. Aldekol DES FF Glutaral (aldehyd glutarowy) [20%]; Czwartorzędowe sole amoniowe [15%[, Chlorek didecylodimetyloamonu [10%])
10
9. Q-150 Chlorek didecylodimetyloamonu (15%), 9
10. Anthium dioxcide Stabilizowany dwutlenek chloru ClO2 [5%] 8
![Page 29: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/29.jpg)
Najczęściej stosowane dezynfektanty (c.d.).
29
Dezynfektant Główne substancje aktywne Stosujące je obiekty [%]
11. Lerasept T 430
Alkohol izopropylowy [14,%] Glioksal (aldehyd szczawiowy) [9,6%]; Chlorek didecylodimetyloamoniowy [8%]; Glutaral [5%]; Formaldehyd [3,7%];
7
12. Systematic Nadtlenek wodoru (580 g/l) 7
13. Lerades CSR 102 Podchloryn sodu/chloran (I) sodu (2,5-5%) 6
14. Agrosteril Kwas nadoctowy [10%]; 5
15. Virocid Glutaral (aldehyd glutarowy) [24%] Czwartorzędowe sole amoniowe, [5%] Chlorek didecylodimetyloamonu [5%];
5
16. Glutamex plus Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) [15%]; Glutaral (aldehyd glutarowy) [20%]; Chlorek didecylodimetyloamonu [3.5%]
4
17. Licosil 03 Glutaral (aldehyd glutarowy) [22,5%]; Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) [15,7%] Czwartorzędowe sole amoniowe
4
18. Lerasept FD 406 Nadtlenku wodoru [30%] 4
19. Dezmex S Podchloryn sodu (13-16%) 4
20. Prontech Czwartorzędowe związki amonowe [40%] 3
![Page 30: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/30.jpg)
Pozostałe dezynfektanty stosowane w pieczarkarniach
monitorowanych w latach 2010-2014.
• Stosowane tylko w 2 obiektach (8 szt.):
Lerasept D 402, Hexades 200, Q-250, Top Mycel 3000, Fungisept,
Dantol, Chlorotech i Lerasept Forte
• Stosowane tylko w 1 obiekcie (10 szt.):
Mexipol, P8 Clarin-CSR , Hexades 300, Acticide Bac 50, Aldekol
DES LB, Dezfarm 02, DM CID S, Lerasept KBP, Lerapur CDOi
Lerades SZ 120
![Page 31: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/31.jpg)
31
W skład omawianych środków dezynfekcyjnych wchodziło 15 substancji aktywnych.
*** W poszczególnych środkach występowało od 1 do 5
substancji aktywnych.
P8 Clarin-CSR Podchloryn sodu (50-60% wag.)
Lerasept T 430
Glioksal (aldehyd szczawiowy) [9,6%];
Glutaral (aldehyd glutarowy) [5%];
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) [3,7%];
Chlorek didecylodimetyloamoniowy [8%];
Alkohol izopropylowy [14,%]
![Page 32: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Tabela. Wykorzystanie substancji aktywnych w środkach dezynfekcyjnych stosowanych w pieczarkarniach monitorowanych w latach 2011-2013.
L.p. Substancje aktywne Środki dezynfekcyjne
Liczba %
1 Glutaral (aldehyd glutarowy) 9 36
2 Czwartorzędowe sole amoniowe 9 36
3 Chlorek didecylodimetyloamonu 8 32
4 Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) 6 24
5 Nadtlenek wodoru 4 16
6 Podchloryn sodu 3 12
7 Glioksal (aldehyd szczawiowy) 3 12
8 Kwas nadoctowy 3 12
w 2 środkach - Stabilizowany dwutlenek chloru (ClO2); 2-propanol; w 1 środku - Alkohol izopropylowy, kwas alkilobenzenosulfonowy; poli(oksy-1,2- etanodilo),.alfa.-[2-(didecylmetyloamino)etylo] -.omega. -hydroksy-,propanian; N-(3-aminopropyl)-N-dodecylpropane-1,3-diamine; wodorotlenek sodu;
![Page 33: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Tabela. Wykorzystanie substancji aktywnych znajdujące się w środkach
dezynfekcyjnych w pieczarkarniach monitorowanych w 2013 roku.
L.p. Nazwa substancji aktywnej Stosujące obiekty
Liczba %
1 Podchloryn sodu 10 (3) 67
2 Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) 10 67
3 Glutaral (aldehyd glutarowy) 9 (9) 60
4 Czwartorzędowe sole amoniowe 9 60
5 Chlorek didecylodimetyloamonu 8 53
6 Stabilizowany dwutlenek chloru (ClO2) 8 53
7 Nadtlenek wodoru 7 47
8 Glioksal (aldehyd szczawiowy) 5 33
9 Alkohol izopropylowy 3 20
10 kwas alkilobenzenosulfonowy 2 13
11 Kwas nadoctowy 1 7
12 N-(3-aminopropyl)-N-dodecylpropane-1,3-diamine 1 7
![Page 34: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Wybierając środki dezynfekcyjne producenci grzybów kierowali się:
Przesłanka Liczba obiektów w latach 2011-2014
2011 2012 2013 2014 Liczba obiektów
%
1. Charakterystyką
środka 18 10 7 6 41 61
2. Własną oceną skuteczności
11 6 12 9 38 57
3. Opinią innych producentów
11 7 8 6 32 48
4. Sugestią doradcy
9 5 4 4 22 33
4. Ceną 0 3 4 5 12 18
5. Ofertą sklepu 5 - 2 - 7 10
Producenci mogli wskazywać więcej niż jedną przesłankę
![Page 35: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Przykładowy zestaw środków dezynfekcyjnych z pieczarkarni X1.
Środek Substancja aktywna Substancja aktywna
Aldekol DES FF
Glutaral (aldehyd glutarowy) [20%]; Glutaral (aldehyd glutarowy) X 4
Czwartorzędowe sole amoniowe
X 3
Chlorek didecylodimetyloamoniowy
X 3
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) X 2
Glioksal x 2
Alkohol izopropylowy
Podchloryn sodu
Stabilizowany dwutlenek chloru
Czwartorzędowe sole amoniowe [15%[,
Chlorek didecylodimetyloamonu [10%])
Virocid F
Glutaral (aldehyd glutarowy) [24%]
Czwartorzędowe sole amoniowe, [5%]
Chlorek didecylodimetyloamonu [5%];
Lerasept T 430
Glioksal (aldehyd szczawiowy) [9,6%];
Glutaral (aldehyd glutarowy) [5%];
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) [3,7%];
Chlorek didecylodimetyloamoniowy [8%];
Alkohol izopropylowy [14,%]
Cid 20
Czwartorzędowe sole amoniowe [17,1%]
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) [8%];
Glutaral (aldehyd glutarowy)[4%];
Glioksal (aldehyd szczawiowy) [1%];
P-n sodu Podchloryn sodu (ok. 15,5%)
Armex 5 Stabilizowany dwutlenek chloru ClO2 [5%])
![Page 36: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Przykładowy zestaw środków dezynfekcyjnych z pieczarkarni X2.
Środek Substancja aktywna
Aldekol DES 03
Glutaral (aldehyd glutarowy)[22,5%];
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy) [15,7%];
Czwartorzędowe związki amoniowe [2,5%]
Mycetox Ekstra Chlorek didecylodimetyloamonu (9,5%)
Anthium dioxcide
Stabilizowany dwutlenek chloru ClO2 [5%]
![Page 37: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Zależność między liczbą środków dezynfekcyjnych stosowanych w obiekcie a zdrowotnością upraw (2010 – 2014 r.)
y = -0,0112x + 3,4415
R² = 0,0004
0
1
2
3
4
5
6
0 2 4 6 8 10
Zdro
wo
tno
ść u
pra
w
Liczba stosowanych dezynfektantów
![Page 38: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Częstotliwość mycia wraz z dezynfekcją korytarzy
Jednostka skali
Częstotliwość zabiegu Dotyczy obiektów
liczby %
1 Sporadycznie 12 11,2
2 Raz na 2 tygodnie 11 10,3
3 Raz w tygodniu 34 31,8
4 Kilka razy w tygodniu 50 46,7
![Page 39: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Zależność między częstotliwością dezynfekcji korytarzy a zdrowotnością upraw (2010 – 2014 r.)
y = 0,446x + 1,9994
R² = 0,2442
0
1
2
3
4
5
6
0 1 2 3 4 5
Zd
row
otn
ość
up
raw
Częstotliwość dezynfekcji korytarzy
![Page 40: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Udział skrzynek z wtórnego obiegu, których nie poddawano dezynfekcji, wśród skrzynek używanych do zbiorów w latach 2010-2014.
Jednostka skali
% brudnych skrzynek
Dotyczy obiektów
liczby %
1 0 31 29 48,6
2 1 - 15 21 19,6
3 16 - 50 23 21,5 51,4
4 51 - 100 32 29,9
![Page 41: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Stosowanie skrzynek z wtórnego obiegu bez dezynfekcji a zdrowotnością upraw (2010 – 2014 r.)
y = 0,256x + 2,7692
R² = 0,1279
0
1
2
3
4
5
6
0 1 2 3 4 5
Zdro
wo
tno
ść u
pra
w
Udział skrzynek bez dezynfekcji
Według skali 1-5 do oceny ogólnej zdrowotności upraw:
Współczynnik korelacji r = 0,358
3. Umiarkowane lub zmienne nasilenie chorób występujących w znacznym procencie upraw, powodujące znaczne straty finansowe;
4. Niewielkie nasilenie chorób występujących w ograniczonym procencie upraw, powodujące niewielkie straty finansowe;
![Page 42: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/42.jpg)
W latach 2011-2014 zweryfikowano laboratoryjnie skuteczności dziewięciu
stosowanych dezynfektantów o zróżnicowanych składach.
Nazwa środka Główne substancje aktywne
Zalecane
stężenie
[%]
Potwierdzona
skuteczne
stężenia [%]
Armex 5 dwutlenek chloru [5%] 0,1-0,2
2-5% m.a. 0,1
Systematic nadtlenek wodoru [580 g/l] 7 7
Q-150 chlorek didecylodimetyloamonu [15%] +
N-(3-aminopropyl)-N-dodecylpropane-1,3-diamine [1,5%] 0,2 0,4
Aldekol DES 03 glutaral [22,5%] + formaldehyd [15,7%] +
czwartorzędowe związki amoniowe [2,5%] 0,5 0,6
Agrosteril kwas nadoctowy [10%] 3-5 3
Virocid
glutaral [10%] +
czwartorzędowe sole amoniowe [17%] +
chlorek didecylodimetyloamonu [8%]
0,6-0,7 0,6
Leraspet T 430
Glioksal [9,6%] + alk. Izopropylowy [14%] +
glutaral [5%] + chlorek didecylodimetyloamonu
[8%]
1 (bakt.)
6 (grzyby)
1
6
Mycetox Extra chlorek didecylodimetyloamonu [9,5%] 4-10 4
Podchloryn
sodu
Podchloryn sodu [<50%; ok. 140 g wolnego chloru /
litr]
0,5-1,5 1
![Page 43: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/43.jpg)
43
W ramach badań dokonano też oceny skuteczności trzech metod aplikacji dezynfektantów stosowanych w pieczarkarniach: - oprysku - zamgławiania - nanoszenia
Oceny dokonywano na podstawie wyników wzrostu drobnoustrojów na płytkach kontaktowych, odciśniętych na wybranych powierzchniach przed i po dezynfekcji.
Skala bonitacyjna (0-3) do oceny wzrostu drobnoustrojów.
Jednostka
skali Wzrost drobnoustrojów na płytce po 72 lub 96 godz. inkubacji
0 Brak wzrostu
1 Słaby wzrost (kilka kolonii lub porośnięte 1-10% powierzchni płytki)
2 Umiarkowany wzrost (11-30 kolonii lub porośnięte 11-50%
powierzchni płytki)
3 Obfity wzrost (> 30 kolonii lub porośnięte > 50% powierzchni płytki)
![Page 44: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/44.jpg)
44
Wyniki oceny metod dezynfekcji w warunkach laboratoryjnych
Moment wykonania
odcisku
% prób, w których wzrost drobnoustrojów odpowiadał poszczególnym jednostkom skali
Brak wzrostu Słaby wzrost Umiarkowany
wzrost Obfity wzrost
Oprysk
Przed dezynfekcją - 33 28 39
Po dezynfekcji 89 11 - -
Zamgławianie
Przed dezynfekcją - 17 33 50
Po dezynfekcji 92 8 - -
Nanoszenie
Przed dezynfekcją - - 22 78
Po dezynfekcji 89 11 - -
![Page 45: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/45.jpg)
45
Wyniki oceny metod dezynfekcji w warunkach produkcyjnych
Moment wykonania
odcisku
% prób, w których wzrost drobnoustrojów odpowiadał poszczególnym jednostkom skali
Brak wzrostu Słaby wzrost Umiarkowany
wzrost Obfity wzrost
Oprysk + Zamgławianie
Przed dezynfekcją - - 38 61
Po dezynfekcji 94 4 - -
Oprysk
Przed dezynfekcją - - 17 83
Po dezynfekcji 83 17 - -
Nanoszenie
Przed dezynfekcją - 11 33 56
Po dezynfekcji 39 50 11 -
![Page 46: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/46.jpg)
Podsumowanie efektów badań: 1. Wykonano pierwsze w kraju, kompleksowe badania stanu
sanitarnego krajowych pieczarkarni i zdrowotności upraw oraz celowości i skuteczności wybranych działań profilaktycznych;
2. Wykazano istotną zależność pomiędzy stanem sanitarnym obiektów, a zdrowotnością prowadzonych w nich upraw;
3. Dokonano analizy asortymentu, składu i zakresu stosowania środków dezynfekcyjnych w pieczarkarniach;
4. Wykazano brak korelacji pomiędzy liczbą dezynfektantów stosowanych w poszczególnych pieczarkarniach, a zdrowotnością prowadzonych w nich upraw;
5. Wykazano istotną korelację pomiędzy częstotliwością dezynfekcji otoczenia hal, a zdrowotnością prowadzonych w nich upraw;
46
![Page 47: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/47.jpg)
Podsumowanie efektów badań (c.d.):
6. Wykazano umiarkowaną korelację pomiędzy stosowaniem do zbioru używanych skrzynek bez dezynfekcji, a porażaniem upraw przez choroby;
7. Rozpoznano czynniki decydujące o wyborze środków dezynfekcyjnych;
8. Potwierdzono skuteczności 10 dezynfektantów o zróżnicowanym składzie, w warunkach zachowaniu zalecanych stężeń i czasów zwilżenia;
9. Zweryfikowano skuteczności trzech metod dezynfekcji stosowanych w pieczarkarniach.
47
![Page 48: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/48.jpg)
Zalecenia ogólno-sanitarne dla całego obiektu:
• Systematycznie myć i dezynfekować korytarze, pomieszczenia socjalne i płyty załadowcze oraz sprzęt i urządzenia używane do prowadzenia upraw;
• Przestrzegać zalecanych stężeń i dawek roztworów dezynfektantów;
• Przestrzegać wymaganych czasów zwilżenia powierzchni roztworami dezynfektantów. W przypadku ich przedwczesnego wyschnięcia zabiegi należy ponawiać.
• Nie zamgławiać powierzchni zbyt wilgotnych;
• Codziennie używać czystą odzież, a brudną prać w temperaturze 90oC;
• Skrzynki z wtórnego obiegu myć i dezynfekować przed lub zaraz po ich wprowadzeniu na teren pieczarkarni.
• Nie składować skrzynek, sprzętu i innych przedmiotów na korytarzach;
48
![Page 49: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/49.jpg)
Zalecenia ogólno-sanitarne dla całego obiektu (c.d.)
• Regularnie zwalczać muchówki na korytarzach komunikacyjnych;
• Codziennie używać czystą odzież, a brudną prać w temperaturze 90oC lub w niższej z zastosowaniem środków piorąco-dezynfekujących;
• Ograniczyć do minimum wędrówki pracowników pomiędzy halami uprawowymi
• Pracowników przemieszczać od upraw „najmłodszych” do „najstarszych”;
• Przed drzwiami do hal uprawowych można wyłożyć maty do dezynfekcji obuwia, nasączone roztworem dezynfektanta. Powinien być on jednak regularnie uzupełniany i wymieniany. Aby uniknąć omijania mat, pracownicy powinni posiadać obuwie przystosowane do wymogów takiej dezynfekcji.
49
![Page 50: Grzyby uprawne w produkcji żywności - trafoon.org · Grzyby uprawne w produkcji żywności tradycyjnej Warsztaty szkoleniowe dla producentów i przetwórców grzybów Bratoszewice,](https://reader030.fdocuments.net/reader030/viewer/2022040713/5e1954aa5108f2620c4b89a9/html5/thumbnails/50.jpg)
50
Dziękuję za uwagę
Życzę taaaakich pieczarek