Griego VII / Dra. Cecilia Jaime / Material del curso

1
COLEGIO DE LETRAS CLÁSICAS
Programa de griego VII
Adaptación para semestre a distancia
LICENCIATURA: Letras Clásicas
CICLO LECTIVO: 2020-1
EQUIPO DE CÁTEDRA: Titular: Cecilia Jaime González
CARÁCTER DE LA ASIGNATURA: Obligatoria-seriada
CARGA HORARIA TOTAL: 64 hrs.
CARGA HORARIA SEMANAL: 4 hrs. de clase presencial y 2 hr. de estudio personal.
Objetivo general:
El alumno iniciará el estudio de la dialectología y continuará el de la métrica y la retórica para la
comprensión y la traducción al español de textos griegos de autores pertenecientes al dialecto
jónico, como Homero, Hesíodo, Heródoto y los elegiacos Arquíloco y Teognis.
Objetivos específicos:
El alumno:
1. ampliará su conocimiento de la historia de la lengua griega y de sus formas de escritura;
2. adquirirá conocimientos básicos de dialectología;
3. conocerá las características del dialecto jónico;
4. adquirirá conocimientos de métrica griega;
5. aplicará en textos jónicos los conocimientos adquiridos de dialectología y métrica;
6. hará análisis retórico y poético de textos escritos en verso;
7. incrementará su vocabulario de acuerdo con los textos estudiados.
Contenido
Unidad 2. Introducción a la epigrafía 14
Unidad 3. Nociones de prosodia y métrica 8
Unidad 4. El dialecto homérico y jónico 16
Unidad 5: Cólones y versos dactílicos 12
Unidad 6. Retórica y poética 6
Total 64
Martes: Sesiones sincrónicas en línea todos juntos: 14:00 – 16:00
Jueves: Puede haber clase sincrónica, videoclase y/o entrega de tarea en Google Classroom.
Material de trabajo: Cuadernillo de trabajo que proporciona la profesora con todo el material gráfico,
teórico y textos que veremos en el semestre.
Carpeta bibliográfica compartida en Google drive.
Griego VII / Dra. Cecilia Jaime / Material del curso
2
EVALUACIÓN
• Audios con lecturas rítmicas
• Εxposición final 40% La exposición equivale al examen final.
La persona alumna o el equipo de hasta 3 personas deberá:
• elegir un fragmento de 15 a 25 versos del libro V de la Odisea
• elegir la edición del texto y presentar la medida según el formato explicado en clase.
• Leer los comentarios al texto y bibliografía adicional para elegir el enfoque de su
análisis.
• Presentar una exposición en el coloquio de evaluación final (La exposición tendrá
una duración de 15 min.)
• Entregar un ensayo de 8 cuartillas enfocado en el análisis del fragmento elegido.
3
Bibliografía básica:
LENCHANTIN DE GUBERNATIS, M., Manual de prosodia y métrica griega, Traducción de
Pedro C. Tapia Zuñiga, México, UNAM, 2001.
RAMÍREZ Trejo, Arturo, Manual de dialectología griega, México, UNAM, 2005.
DICCIONARIOS:
CHANTRAINE, Pierre, Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots, Paris,
Libraire Klincksieck, 2 tomos, 1968.
LIDDELL, H. G. Scott R. and S. Jones, Greek-English lexicon, Oxford, Clarendon Press, 1948.
MEYER, Thomas y Hermann Steinthal, Vocabulario fundamental y constructivo del griego,
Traducción y adaptación de Pedro C. Tapia Zúñiga, México, UNAM, 2015 (2ª. ed.).
PABÓN, J. M., Diccionario manual griego-español, Barcelona, Vox, 1975.
SEBASTIÁN Yarza, F. T., Diccionario griego-español, Barcelona, Sopena, 1972.
Bibliografía complementaria:
ALOISE, Francesco, Manuale di metrica greca: trattazione teorico-prattica per i licei classici e la
università, Roma, Ciranna.
DAIN, A., Traité de métrique grecque, Paris, Klinksieck.
D’ANGELO, Rosa Maria, Fratrimetro e scenariogiambico: Ricerche di metrica greca e latina,
Roma, Ateneo, 1983.
GENTILI, Bruno, Metrica e ritmica; storia delle forme poetiche nella Grecia antica, Italia,
Mondadori, 2003.
_____,La métrica dei greci, Firenze, D’Anna, 1984.
GUZMÁN Guerra, A., Manual de métrica griega, Madrid, Gredos, 1997.
KOSTER, W. J. W., Traitè de métrique grecque, suivi d’un précis de métrique latine, Leyde,
Sythoff, 1962.
MARTINELLI, M. Ch., Gli strumenti del poeta. Elementi di metrica greca, Bologna, Capelli
editore, 1995.
ROSSI, Luigi Enrico, Metrica e critica stilistica: il termine “ciclico” e l’agoge ritmica, Roma,
Ateneo, 1963.
_____, Breve introduzione alla metrica greca e latina, Roma, Ateneo, 1999.
SNELL, Bruno, Metrica greca, Firenze, Nueva Italia, 1977.
WEST, M. L.,Greek Metre, Oxford, Clarendon Press, 1982
__________ Introduction to Greek Metre, Oxford, Clarendon Press, 1987.
Dialectología:
BROCCIA, Giuseppe, Tradizione de esegesti: studi su Esiodo e sulla lirica greca arcaica, Brescia,
Paideia, 1969.
GRANDE, Carlo de, Formigx: Antologia della lirica greca, Napoli, L. Loffredo, 1973.
MARINONE, Giuseppe, Gramatica greca, Milano, Giuseppe Principato, 1959.
4
PAVESSE, Carlo, Tradizioni e generi poetici della Grecia arcaica, Roma, Ateneo, 1972.
ZESATI Estrada, Carlos, “Visión sintética de La dialectología griega”, Tesis, México, UNAM,
1971.
Epigrafía:
BÉRARD, F., Feissel, D., Petitmengin. P., Rousset, D., Sève, M., Guide de l’epigraphiste, Paris,
3ª ed., 2000.
Cortés Capote, M. J. (ed), Epigrafía griega, Madrid, 1999.
GHINATTI, F., Profilo de epigrafia greca, Soveria Mannelli, Rubbettino, 1998.
GUARDUCCI, M., Caratteri e Storia della disciplina. La scrittura greca dalle origini all’etá
imperiale, Roma, 1 vol., 1969.
_____, Epigrafi de carattere pubblico, Roma, 2 vol., 1967.
_____, Epigrafi di carattere privado, Roma, 3 vol, 1978.
_____, Epigrafi sacre pagane e cristiane, Roma, 4 vol., 1974.
_____, L’epigraphia greca dale origini al tardo Impero, Roma, 1978.
HOLEAUX, M., Etudes d’épigraphie et d’historie grecque, Paris, Vols. 1-2, 1938, Vol. 3, 1942.
Vol. 4, 1952, Vol. 5, 1957. Vol. 6, 1968.
KAIBEL, George, Greek verse inscription: epigrams on funerary stelae and monuments, Chicago,
Ares, 1988.
_____, Minima epigraphica et papyrologica: taccuni della cattedra e del laboratorio di epigrafia
e papirología giuiridica dell’Università de gli studi di Catanzaro Magna Grecia, Roma, L’erma di
bretschneider, 1999.
OIKONOMIDES, A., Greek historical inscriptions: From the sixth century b. C. to the death of
Alexander the great in 323 b. C., Chicago, Ares, 1985.
REINACH, Salomón y Charles Thomas Newton, Traitè d’epigraphie grecque, E. Leroux, Paris,
Disponible digitalmente en :
ROBERTS, E. S., Introduction to Greek epigraphy. I, Cambridge, 1887.
_____ y Gardner, E. A., An introduction to Greek Epigraphy. Part II. The Inscriptions of Attica,
Cambridge, 1887.
SCHWYER, E., Dialectorum graecorum exempla epigraphica potiora, Leipzig, 1923.
WOODHEAD, Arthur Geoffrey, The Study of Greek Inscriptions, Cambridge, 2ª ed., 1959.
_____, The Study of Greek Inscriptions, Norman, University of Oklahoma, 1992.
Recursos electrónicos
The Packard Humanities Institute (base de datos sobre epigrafía griega):
http://epigraphy.packhum.org/
5
trabajo, criterio de evaluación, organización,
etc.
forma de trabajo.
Sinopsis de historia de la lengua griega
Conformación de los pueblos griegos y su
lengua
Clasificación geográfica, lingüística y
Historia del alfabeto
Prosodia
estrofa
02
Cuestionario
4
07
Características del ritmo dactílico
5
14
Características dialectales
Andrómaca, canto VI, Ilíada
homéricos.
420)
23
textos homéricos
– 455)
Vocabulario
7
28
homéricos
(vv. 421-439)
textos homéricos
(vv. 456 – 470)
homéricos
(vv. 471 – 502)
Cuadro de identificación de temas y
metros.
10
6
NOVIEMBRE
DICIEMBRE
(actividadessin
crónicas
métrico, dialectal y retórico.
28
Arquíloco, fr. 196 a (W), épodo de
Colonia
11
02
Mimnermo, Fr. 21
métrico, dialectal y retórico.
mujeres
11
Semónides de Amorgos, La sátira de las
mujeres
13
16
18
de ensayo
25
15
30
02
16
07
09
14
7
8
GORGIAS, Defensa de Palamedes, 30
φσαιμι δ ν, κα φσας οκ ν ψευσαμην οδ ν λεγχθεην, ο μνον ναμρτητος λλ
κα μγας εεργτης μν κα τν Ελλνων κα τν πντων νθρπων, ο μνον τν νν
ντων λλ <κα> τν μελλντων, εναι. τς γρ ν ποησε τν νθρπειον βον πριμον
ξ πρου κα κεκοσμημνον ξ κσμου, τξεις τε πολεμικς ερν μγιστον ες
πλεονεκτματα, νμους τε γραπτος φλακας [τε] το δικαου, γρμματ τε μνμης
ργανον, μτρα τε κα σταθμ συναλλαγν επρους διαλλαγς, ριθμν τε χρημτων
φλακα, πυρσος τε κρατστους κα ταχστους γγλους, πεσσος τε σχολς λυπον
διατριβν;
APOLODORO, Epítome, E 3, 8
Μενλαος δ ασθμενος τν ρπαγν κεν ες Μυκνας πρς γαμμνονα, κα δεται
στρατεαν π Τροαν θροζειν κα στρατολογεν τν λλδα. δ πμπων κρυκα πρς
καστον τν βασιλων τν ρκων πεμμνησκεν ν μοσαν, κα περ τς δας γυναικς
καστον σφαλζεσθαι παρνει, σην λγων γεγενσθαι τν τς λλδος καταφρνησιν κα
κοινν. ντων δ πολλν προθμων στρατεεσθαι, παραγνονται κα πρς δυσσα ες
θκην. [7] δ ο βουλμενος στρατεεσθαι προσποιεται μαναν. Παλαμδης δ
Ναυπλου λεγξε τν μαναν ψευδ, κα προσποιησαμν μεμηνναι παρηκολοθει·
ρπσας δ Τηλμαχον κ το κλπου τς Πηνελπης ς κτενν ξιφολκει. [8] δυσσες
δ περ το παιδς ελαβηθες μολγησε τν προσποητον μαναν κα στρατεεται. τι
δυσσες λαβν αχμλωτον Φργα νγκασε γρψαι περ προδοσας ς παρ Πριμου
πρς Παλαμδην· κα χσας ν τας σκηνας ατο χρυσν τν δλτον ρριψεν ν τ
στρατοπδ. γαμμνων δ ναγνος κα ερν τν χρυσν, τος συμμχοις ατν ς
προδτην παρδωκε καταλεσαι.
PLATÓN, Fedro, 274b-275e
ΣΩ. κουσα τονυν περ Νακρατιν τς Αγπτου γενσθαι τν κε παλαιν τινα θεν, ο
κα τ ρνεον ερν δ καλοσιν βιν· ατ δ νομα τ δαμονι εναι Θεθ· τοτον δ
9
πρτον ριθμν τε κα λογισμν ερεν κα [274δ] γεωμετραν κα στρονομαν, τι δ
πεττεας τε κα κυβεας, κα δ κα γρμματα. βασιλως δ α ττε ντος Αγπτου λης
Θαμο περ τν μεγλην πλιν το νω τπου, ν ο λληνες Αγυπτας Θβας καλοσιν
κα τν θεν μμωνα, παρ τοτον λθν Θεθ τς τχνας πδειξεν, κα φη δεν
διαδοθναι τος λλοις Αγυπτοις. δ ρετο ντινα κστη χοι φελαν, διεξιντος δ,
τι καλς μ [274ε] καλς δοκο λγειν, τ μν ψεγεν, τ δ πνει. πολλ μν δ περ
κστης τς τχνης π μφτερα Θαμον τ Θεθ λγεται ποφνασθαι, λγος πολς ν
εη διελθεν· πειδ δ π τος γρμμασιν ν, 'Τοτο δ, βασιλε, τ μθημα', φη Θεθ,
'σοφωτρους Αγυπτους κα μνημονικωτρους παρξει· μνμης τε γρ κα σοφας
φρμακον ηρθη'. δ επεν· ' τεχνικτατε Θεθ, λλος μν τεκεν δυνατς τ τχνης,
λλος δ κρναι τν χει μοραν βλβης τε κα φελας τος μλλουσι χρσθαι· κα νν
[275α] σ, πατρ ν γραμμτων, δι ενοιαν τοναντον επες δναται. τοτο γρ τν
μαθντων λθην μν ν ψυχας παρξει μνμης μελετησ, τε δι πστιν γραφς ξωθεν
π λλοτρων τπων, οκ νδοθεν ατος φ ατν ναμιμνσκομνους· οκουν μνμης,
λλ πομνσεως φρμακον ηρες. σοφας δ τος μαθητας δξαν, οκ λθειαν πορζεις·
πολυκοοι γρ σοι γενμενοι νευ διδαχς, πολυγνμονες [275β] εναι δξουσιν,
γνμονες ς π τ πλθος ντες, κα χαλεπο συνεναι, δοξσοφοι γεγοντες ντ σοφν'.
10
1
2
3
4
11
5
12
Instrumentum domesticum
Los epígrafes que se inscriben sobre este tipo de objetos se grababan por iniciativa del
propietario y, por regla general, como indica Guarducci, responden a alguna de estas tres
exigencias:
b. definir la naturaleza o la finalidad del objeto
c. expresar un buen augurio o, a veces una advertencia. Del tipo: Θρσις μι σμα. Μ με
νοιγε
13
14
15
16
Ubicación Geográfica No tiene ubicación geográfica porque ningún pueblo lo habló, es más bien un
patrimonio lingüístico.
Autores Arquetipo de la épica homérica, se reflejó en Hesíodo y en Apolonio de Rodas.
Características
fundamentales
- Predominio del jónico, con evidentes rasgos arcaizantes, por lo que se ha
denominado Jónico antiguo.
- También utilizó vocablos que se consideran épicos o poéticos.
- El alfabeto antiguo carecía de ξ, ψ, φ, χ, ω, pero todavía se usaban , , Η, , Ε
(equivalía a ε, η, ει) y Ο (equivalía a ο, ω, ου).
- Mantenía la psilosis o carencia de aspiración.
Características
fonéticas Vocalismo
- Psilosis o carencia de aspiración. (a veces junto con la psilosis se encuentra la
baritonesis o anticipación del acento).
ε : α η : α η : ε υ : α / ο αι : α ει /ου : ε / ο
Ordinariamente no hace contracciones, pero cuando las hay, se realizan según las
normas comunes en el ático, excepto εο=ευ (ático: =ου).
Consonantismo
− La digamma () inicial usada en tiempos homéricos y eliminada posteriormente explica
muchos casos de hiatos.
Ζα (ático: δι > δJ > ζ), prefijo de significado superlativo.
− El encuentro de dos consonantes puede producir geminación o duplicación:
σ+μ=μμ ν+ = νν δ+ = δδ
− La consonante de las preposiciones apocopadas se asimila a la consonante inicial de la
siguiente palabra
Metaplasmo
Variación en la forma de los vocablos que no ocurre conforme a las normas comunes
de la fonética, sino de manera peculiar.
- Asimilación de vocales contiguas (δικτασις o distracción homérica)
- Prótesis de ε en vocablos que comienzan con ε o ει
- Sinícesis o dinéresis: diptongación de dos vocales fuertes.
- Diéresis: Solución de un diptongo en dos sílabas.
- Metátesis: Cambio de lugar en la colocación de las consonantes.
- Elisión de vocales: suele realizarse mediante aféresis (vocal inicial), síncopa (vocal
intermedia), apócope (vocal final).
Hiato: no supresión o no elisión de una vocal larga o diptongo, finales de palabra, ante
la vocal inicial de la palabra siguiente, dentro del mismo verso.
Morfología
Algunos masculinos. Sg. En -α: -ης
Gen. Masc. Sg. En –αω –εω –ω
Gen. Pl. –ων –ων
Dat. Pl. –σι(ν), ς
Dat. Pl. –οισι (ν)
Dual gen y dat. –οιιν
OBSERVACIONES: ρως (amor), γλως (risa), se declinan en la 2a (G. ρου, γλου);
-θες, φλος, se usan como vocativos.
17
- Se usa el ac. Sg. en –α y en -ν
- En plural se encuentran dos formas de ac. σς y σας
- En dat. pl. se usan indistintamente –σι y –εσσι
− Algunos sustantivos se declinan con dos o más raíces.
−
- Algunos adjetivos se declinan con dos raíces.
- Los adjetivos en -υς, -εια, -υ tienen el fem. en: -εη
− Muchas veces los adjetivos de 3 term. No concuerdan con el sust. Fem.
φι = gen. y dat. (en su sentido propio y como instrumental y dativo locativo).
θεν = significa desde, en sentido locativo y a veces temporal.
θι= significa en, con sentido locativo.
θι= terminación adverbial: θι (ο, donde, en donde), -δε, -σε, -δις se usan como sufijos
adverbiales.
− Ordinariamente toman las desinencias comunes –τερος –α –ον y también –ιων –ιον
− Hay unas formas sin positivo (de sustantivo) y otras irregulares
Existen formas peculiares de pronombres personales, posesivos, indefinidos e
interrogativos:
personales
1a. pers. sg. Nom. γν, Gen. μεο, μο, με, με, pl. Nom. μμες (eol.), Gen. μεον-
ων, Dat. μμι, Ac. μας, μμε.
2a. pers. sg. Nom. τνη, Gen. σεο, σο, σε (τεοο), dat.τεν, το pl. Nom. μμες (eol.) Gen.
μεων-ον, dat μμι, ac. μας, μμε, dual Nom. σφι, Gen. σφιν.
3a. pers. sg. Gen. εο, ο, ε, Dat. ο, ο, Ac. , , μν pl. Gen. σφεων, σφων, Dat. σφσι,
σφ, Ac. σφας, σφς, σφ, dual Nom. σφω, Gen. σφων.
NOTA: μν, σφι, σφας, son enclíticos.
posesivos
Sg. μς, -, -ν (mío); σς, τες (tuyo); ς, ς (suyo), pl. μτερος, μς (nuestro);
μτερος, μς (vuestro), dual νωτερος (de nosotros dos); σφωτερος (de vosotros dos).
indefinido
τις, además de las formas áticas, tiene las siguientes formas peculiares: sg. Gen.τε, το,
pl. Nom. σσα, Gen. των.
interrogativo
στις (quién) tiene las siguientes formas peculiares:
sing. pl.
18
Conjugación
subjuntivo: - μι, -σθα, σι = ω, ς, . θλω-μι, θλη-σθα, θλε-σι
optativo: -σθα = -οις βλοι-σθα = βλοις (tú arrojarás)
infinitivo: -μεναι, -μεν = -ειν
Pluscuamperfecto Indicativo: -εα, -εας, -εε = -η, -ης, -ει. λελκ-εα, -εας, -εε (yo había
desatado, tú....)
Voz Media
aoristo indicativo: -αο = -σας
perfecto indicativo -αι = -σαι λλυ-αι = λλυσαι (tú te has desatado)
1ª. P. Pl.
− aoristo infinitivo: -μεναι = -ναι
Utilizó las preposiciones en su primitivo sentido adverbial, sin regir caso.
εν, ν, εν = ν; προτ, ποτ = πρς; μφς = μφ; παρα = παρ; περ = πρ
Conjunciones com forma peculiar: α = ε; κε(ν) = ν; ετε, μος = τε; τμος = ττε; ος
= ως; φρα = ως; να, ες κε(ν) = ως ν; προς = πρν.
19
νθ' λοχος πολδωρος ναντη λθε θουσα
νδρομχη θυγτηρ μεγαλτορος ετωνος 6.395
> ετων ς ναιεν π Πλκ λησσ
Θβ ποπλακ Κιλκεσσ' νδρεσσιν νσσων
> το περ δ θυγτηρ χεθ' κτορι χαλκοκορυστ.
ο πειτ' ντησ', μα δ' μφπολος κεν ατ
> παδ' π κλπ χουσ' ταλφρονα νπιον ατως 6.400
κτορδην γαπητν λγκιον στρι καλ,
τν ' κτωρ καλεσκε Σκαμνδριον, ατρ ο λλοι
> στυνακτ' οος γρ ρετο λιον κτωρ.
τοι μν μεδησεν δν ς παδα σιωπ
νδρομχη δ ο γχι παρστατο δκρυ χουσα, 6.405
ν τ' ρα ο φ χειρ πος τ' φατ' κ τ' νμαζε
δαιμνιε φθσει σε τ σν μνος, οδ' λεαρεις
> παδ τε νηπαχον κα μ' μμορον, τχα χρη
σε σομαι τχα γρ σε κατακτανουσιν χαιο
20
λλ' χε' οδ μοι στι πατρ κα πτνια μτηρ.
τοι γρ πατρ' μν πκτανε δος χιλλες,
> κ δ πλιν πρσεν Κιλκων ε ναιετουσαν 6.415
Θβην ψπυλον κατ δ' κτανεν ετωνα,
> οδ μιν ξενριξε, σεβσσατο γρ τ γε θυμ,
λλ' ρα μιν κατκηε σν ντεσι δαιδαλοισιν
δ' π σμ' χεεν περ δ πτελας φτευσαν
νμφαι ρεστιδες κοραι Δις αγιχοιο. 6.420
ο δ μοι πτ κασγνητοι σαν ν μεγροισιν
ο μν πντες κον ματι δος εσω
πντας γρ κατπεφνε ποδρκης δος χιλλες
βουσν π' ελιπδεσσι κα ργεννς εσσι.
μητρα δ', βασλευεν π Πλκ λησσ, 6.425
τν πε ρ δερ' γαγ' μ' λλοισι κτετεσσιν,
ψ γε τν πλυσε λαβν περεσι' ποινα,
21
κτορ τρ σ μο σσι πατρ κα πτνια μτηρ
δ κασγνητος, σ δ μοι θαλερς παρακοτης 6.430
λλ' γε νν λαιρε κα ατο μμν' π πργ,
μ παδ' ρφανικν θς χρην τε γυνακα
— λαν δ στσον παρ' ρινεν, νθα μλιστα
— μβατς στι πλις κα πδρομον πλετο τεχος.
— τρς γρ τ γ' λθντες πειρσανθ' ο ριστοι 6.435
— μφ' Ααντε δω κα γακλυτν δομενα
— δ' μφ' τρεδας κα Τυδος λκιμον υν
— πο τς σφιν νισπε θεοπροπων εδς,
— νυ κα ατν θυμς ποτρνει κα νγει.
Τν δ' ατε προσειπε μγας κορυθαολος κτωρ 6.440
κα μο τδε πντα μλει γναι λλ μλ' ανς
αδομαι Τρας κα Τρδας λκεσιππλους,
α κε κακς ς νσφιν λυσκζω πολμοιο
οδ με θυμς νωγεν, πε μθον μμεναι σθλς
αε κα πρτοισι μετ Τρεσσι μχεσθαι 6.445
22
ε γρ γ τδε οδα κατ φρνα κα κατ θυμν
> σσεται μαρ τ' ν ποτ' λλ λιος ρ
κα Πραμος κα λας μμελω Πριμοιο.
λλ' ο μοι Τρων τσσον μλει λγος πσσω, 6.450
οτ' ατς κβης οτε Πριμοιο νακτος
οτε κασιγντων, ο κεν πολες τε κα σθλο
ν κονσι πσοιεν π' νδρσι δυσμενεσσιν,
σσον σε, τε κν τις χαιν χαλκοχιτνων
δακρυεσσαν γηται λεθερον μαρ πορας 6.455
κα κεν ν ργει οσα πρς λλης στν φανοις,
> κα κεν δωρ φοροις Μεσσηδος περεης
πλλ' εκαζομνη, κρατερ δ' πικεσετ' νγκη
> κα ποτ τις επσιν δν κατ δκρυ χουσαν
κτορος δε γυν ς ριστεεσκε μχεσθαι 6.460
Τρων πποδμων τε λιον μφεμχοντο.
ς ποτ τις ρει σο δ' α νον σσεται λγος
χτε τοιοδ' νδρς μνειν δολιον μαρ.
23
> λλ με τεθνητα χυτ κατ γαα καλπτοι
πρν γ τι σς τε βος σο θ' λκηθμοο πυθσθαι. 6.465
ς επν ο παιδς ρξατο φαδιμος κτωρ
ψ δ' πς πρς κλπον ζνοιο τιθνης
κλνθη χων πατρς φλου ψιν τυχθες
ταρβσας χαλκν τε δ λφον ππιοχατην,
δεινν π' κροττης κρυθος νεοντα νοσας. 6.470
κ δ' γλασσε πατρ τε φλος κα πτνια μτηρ
> ατκ' π κρατς κρυθ' ελετο φαδιμος κτωρ,
κα τν μν κατθηκεν π χθον παμφανωσαν
ατρ γ' ν φλον υν πε κσε πλ τε χερσν
επε δ' πευξμενος Δι τ' λλοισν τε θεοσι 6.475
Ζε λλοι τε θεο δτε δ κα τνδε γενσθαι
παδ' μν ς κα γ περ ριπρεπα Τρεσσιν,
δε βην τ' γαθν, κα λου φι νσσειν
κα ποτ τις εποι πατρς γ' δε πολλν μενων
κ πολμου νιντα φροι δ' ναρα βροτεντα 6.480
κτενας δον νδρα, χαρεη δ φρνα μτηρ.
24
παδ' ν δ' ρα μιν κηδε δξατο κλπ
δακρυεν γελσασα πσις δ' λησε νοσας,
χειρ τ μιν κατρεξεν πος τ' φατ' κ τ' νμαζε 6.485
δαιμονη μ μο τι λην καχζεο θυμ
ο γρ τς μ' πρ ασαν νρ δι προψει
μοραν δ' ο τιν φημι πεφυγμνον μμεναι νδρν,
ο κακν οδ μν σθλν, πν τ πρτα γνηται.
λλ' ες οκον οσα τ σ' ατς ργα κμιζε 6.490
στν τ' λακτην τε, κα μφιπλοισι κλευε
ργον ποχεσθαι πλεμος δ' νδρεσσι μελσει
πσι, μλιστα δ' μο, το λ γγεγασιν.
ς ρα φωνσας κρυθ' ελετο φαδιμος κτωρ
ππουριν λοχος δ φλη οκον δ βεβκει 6.495
ντροπαλιζομνη, θαλερν κατ δκρυ χουσα.
αψα δ' πειθ' κανε δμους ε ναιετοντας
κτορος νδροφνοιο, κιχσατο δ' νδοθι πολλς
μφιπλους, τσιν δ γον πσσιν νρσεν.
25
α μν τι ζων γον κτορα ν οκ 6.500
ο γρ μιν τ' φαντο πτροπον κ πολμοιο
ξεσθαι προφυγντα μνος κα χερας χαιν.
26
27
Heródoto
Por la poesía de los poemas homéricos y por la prosa de Heródoto se pueden
prácticamente reconstruir los varios aspectos de la lengua literaria jónica. Y en
realidad se distinguen en esto:
a) Una lengua poética propia de la épica (llamada dialecto homérico), que
influye sobre toda la poesía posterior, sobre todo elegiaca, gnómico-filosófica,
didascálica y epigramática, integrándose, en gran medida por influjo de los
géneros literarios, en los dialectos locales de autores particulares;
b) Una koiné jónica peculiar de la prosa (impropiamente llamada
neojónica) hasta el S. V a. C. y no ajena a la poesía, aunque posterior, como
dialecto poético épico-jónico.
Geográficamente el jónico se subdivide en tres zonas:
- Jónico oriental: en Asia Menor y en las islas vecinas a la costa como Quíos y
Samos, y además en las colonias jónicas del Helesponto y de la costa
meridional del Mar Negro.
- Jónico central: en las islas Cícladas como Naxos y Paros y en sus colonias
como Andro y Teno.
- Jónico occidental: en Eubea y en sus colonias en la península calcídica, en
Italia meridional y en Sicilia.
III. Fonética
a. Vocales
c. Sílabas
Enmudecimiento jónico εο > ευ (en vez de οο), ej. Θρεος >θρευς (θρους);
μο > με (μο)
Sinéresis en εα, εο, εω
Falta de metátesis cuantitativa, la simple abreviación de η (>) en ηο y ηω,
frecuentemente con sinéresis.
Neojónico πασων (πασν), στωμεν (στμεν)
Iféresis o tendencia a simplificar los encuentros de 3 ásperas como εεε, εεο,
εεα, mediante la caída de una ε: πασικλεεος > neojónico Πασικλεος
(πασικλεους)
Crasis ωτς τ ατ, τωτ, ωυτ – aparece en toda la declinación neojónica
de los reflexivos como μεωυτο, σεωυτο, ωυτο.
1) π, κ, τ – se conservan inalteradas: οκ μοος κατ μας
2) La caída de dígamma en λ, ρ, ν produce el alargamiento por
compensación καλος > κλος
3) σσ: ττ
4) Conservar inalterado ρς ρσην (ρρην)
5) En Herodoto la labiovelar qu se enmudece en la velar κ (en lugar de labial
π) κοος (ποος), κσος (πσος), κτε (πτε), κο (πο).
- El grupo γιγν se simplifica: γγνομαι =γνομαι, γιγνσκω =γινσκω (Por
influjo de la pronunciación jónica del S. V a. C. que nasalizaba la segunda γ.
- Metátesis aspiratoria: Κιθν (χιτν), νθατα (νταθα)
Declinación
En Herodoto falta el dual
1er. Sistema > η. Las formas con contracción son muy raras. χρη (χρα),
πενη (πενα), νεηνης (νεανας), νος (νος)
Dativo plural masculino y neutro: οισι, femenino: σι, νθρποισι, τσιν
(τας), ατσι (ατας).
Artículo: en Homero tiene todavía esencialmente el valor de pronombre
demostrativo, mientras que en Herodoto asume ya la función de artículo
determinativo.
28
Pronombres
η en lugar de εια: γιης (γιεας)
adjetivos, formación del femenino siempre en η: θαντη
En Herodoto: οτος, τουτων, κενος más frecuente que κενος
Interrogativos, indefinidos y relativo-indefinido: κ en vez de π inicial y κ- en
vez de π-.
Falta de contracción en los temas en σ- νφος, νφεος νφεα
Diferencia de apofonía en los temas en vocal dulce o aspirante
Temas en ι/j conservan en todos los casos la forma reducida en ι
πλις πλιες
πλιν πολις, πλιας, πληας
πολι πλιες, πλεις, πληες
το τευ
τ τεω
τνες τνα οτινες σσα
29
P. Köln 7511. Archiloco, Epodo di Colonia – fr. 196A, 17 West2.
πμπαν πσχομενος· σον δ τλμ[
ε δ’ν πεγεαι κα σε θυμς θει,
στιν ν μετρου νν μγ’μερε[ι γμου
καλ τρεινα παρθνος· δοκω δ μι[ν
εδος μωμον χειν· τν δ σ ποη[σαι φλην 5
τοσατ’ φνει· τν δ’ γ νταμει[βμην·
μφιμεδος θγατερ, σθλς τε κα [περφρονος
γυναικς, ν νν γ κατ’ ερεσσ’ [χει,
τ]ρψις εσι θες πολλα νοισιν νδ[ρσιν
παρξ τ θεον χρμα· τν τις ρκσε[ι. 10
τ]ατα δ’ π’ συχης ετ’ ν μελανθ[ι μοι γνυς
]γ τε κα σ σν θει βουλεσομεν·
π]εσομαι ς με κλεαι· πολλν μ’ ε[
θρ]ιγκο δ’ νερθε κα πυλων ποφ[
μ] τι μγαιρε, φλη· σχσω γρ ς ποη[φρους 15
κ]πους. τ δ νν γνθι· Νεοβολη[ν δ τις
]λλος νρ χτω·αα ππειρα δ[ς τση,
ν]θος δ’ περρηκε παρθενον
κ]α χρις πρν πν· κρον γρ ο κ[ατσχε πω,
β]ης δ μτρ’ φηνε μαινλις γυν. 20
ς] κρακας πεχε· μ τοτ’ φετ’ αν[ρ φλος
]πως γ γυνακα τ[ο]ιατην χων
γε]τοσι χρμ’ σομαι· πολλν σ βολο[μαι προς
σ] μν γρ οτ’ πιστος οτε διπλη,
δ] μλ’ ξυτρη, πολλος δ ποιετα[ι φλους 25
δ]δοιχ’ πως μ τυφλ κλιτμερα
σπ]ουδι πειγμενος τς σπερ κ[ων τκω.”
τοσ]ατ’ φνεον· παρθνον δ’ ν νθε[σιν
τηλ]εθεσσι λαβν κλινα, μαλθακι δ[ μιν
30
δε]ματι παυσαμνην τς στε νβρ[ον κ φυγς
μαζ]ν τε χερσν πως φηψμην
ιπε]ρ φηνε νον βης πλυσιν χρα·
παν τ] σμα καλν μφαφμενος
θερμ]ν φκα μνος, ξανθς πιψα[ων τριχς. 35
Se ofrece el aparato crítico ya que, algunas variantes serán comentadas en el siguiente
apartado.
1 Campbell: τλμ[ησον ποθεν Laserre: τλμ[ησας κακν 3 Ebert, Luppe: μερε[ι λχεος 11
Laserre: μελανθη[ι σοι δμος 13 Laserre: πολλν μ’ ε[ποτρνει πθος. 14 Laserre:
ποφ[θνειν 17 Campbell: δ[ πλει 20 Laserre: τ]ης δ μτρ’ φηνε 21 Laserre: μ τοτ’
φεστα[] [κακν 23 Campbell: βολο[μαι προς λαβεν Laserre: βουλομην χειν27
Gronewald: κ[ων τκον; Sisti: κ[ων τκηι 31 Austin: θα]μτι Laserre: δεματι
παλλομνην τς στε νβρ[ιον φλευν 32 Laserre: μηρ]ν 33 Campbell: πε]ρ Casanova:
δ’]ρ φηνε νον βης π’λυσιν χρα·34 Campbell: παν τ]ε; Laserre: δη]δε 35 Campbell
y Laserre: λευκ]ν Casanova: νδ]ν
Arquíloco de Paros
θυμ, θμ', μηχνοισι κδεσιν κυκμενε,
†ναδευ δυσμενν† δ' λξ<εο> προσβαλν ναντον
στρνον †νδοκοισιν χθρν πλησον κατασταθες
σφαλ<ω>ς κα μτε νικ<ω>ν μφδην γλλεο,
μηδ νικηθες ν οκωι καταπεσν δρεο, 128.5
λλ χαρτοσν τε χαρε κα κακοσιν σχλα
μ λην, γνωσκε δ' οος υσμς νθρπους χει.
31
λσομαι ρχμενος οδ' ποπαυμενος,
εσω σ δ μοι κλθι κα σθλ δδου.
Φοβε ναξ, τε μν σε θε τκε πτνια Λητ 1.5
φονικος αδινις χερσν φαψαμνη
δμς μβροσης, γλασσε δ Γαα πελρη,
γθησεν δ βαθς πντος λς πολις. 1.10
’Πντων μν μ φναι πιχθονοισιν ριστον’ 1.425
μηδ' σιδεν αγς ξος ελου,
’φντα δ' πως κιστα πλας δαο περσαι’
κα κεσθαι πολλν γν παμησμενον.
ν δ' βηι πρα μν ξν μλικι πννυχον εδειν,
μερτν ργων ξ ρον μενον
στι δ κωμζοντα μετ' αλητρος εδειν 1.1065
τοτων οδν <ην> λλ' πιτερπντερον
νδρσιν δ γυναιξ. τ μοι πλοτς τε κα αδς;
τερπωλ νικι πντα σν εφροσνηι.
32
μες δ ο τε φλλα φει πολυανθος ρ
αρος, τ αψ αγς αξεται ελου,
τος κελοι πχυιον π χρνον νθεσιν βης
τερπμεθα πρς θεν εδτες οτε κακν
οτ γαθν: κρες δ παρεστκασι μλαιναι, 5
μν χουσα τλος γραος ργαλου,
δ τρη θαντοιο: μνυνθα δ γγνεται βης
καρπς, σον τ π γν κδναται λιος·
ατρ πν δ τοτο τλος παραμεψεται ρης,
ατκα δ τεθνναι βλτιον βοτος· 10
πολλ γρ ν θυμ κακ γγνεται: λλοτε οκος
τρυχοται, πενης δ ργ δυνηρ πλει·
λλος δ α παδων πιδεεται, ν τε μλιστα
μερων κατ γς ρχεται ες δην·
λλον νοσος χει θυμοφθρος: οδ τς στιν 15
νθρπων Ζες μ κακ πολλ διδ.
Jenófanes de Colofón
πντα θεοσ' νθηκαν μηρς θ' σοδς τε,
σσα παρ' νθρποισιν νεδεα κα ψγος στν,
33
Αθοπς τε <θεος σφετρους> σιμος μλανς τε
Θρικς τε γλαυκος κα πυρρος <φασι πλεσθαι>.
λλ' ε χερας χον βες <πποι τ'> λοντες
γρψαι χερεσσι κα ργα τελεν περ νδρες,
πποι μν θ' πποισι, βες δ τε βουσν μοας
κα <κε> θεν δας γραφον κα σματ' ποουν
τοιαθ', ον περ κατο δμας εχον <καστοι>. 13.5
Calino
γς πρι κα παδων κουριδης τ' λχου
δυσμενσιν θνατος δ ττ' σσεται, ππτε κεν δ
Μοραι πικλσωσ'. λλ τις θς τω
γχος νασχμενος κα π' σπδος λκιμον τορ 1.10
λσας, τ πρτον μειγνυμνου πολμου.
Tirteo
τν δ' ατο προλιπντα πλιν κα πονας γρος
πτωχεειν πντων στ' νιηρτατον,
34
παισ τε σν μικρος κουριδηι τ' λχωι.
Dialecto jónico / Semónides de Amorgos
Yambos
τι πντ' ν' οκον βορβρωι πεφυρμνα
κοσμα κεται κα κυλνδεται χαμα
ατ δ' λουτος πλτοις ν εμασιν 7.5
ν κοπρηισιν μνη πιανεται.
γυνακα πντων δριν οδ μιν κακν
λληθεν οδν οδ τν μειννων
τ μν γρ ατν επε πολλκις κακν, 7.10
τ δ' σθλν ργν δ' λλοτ' λλοην χει.
τν δ' κ κυνς, λιτοργν, ατομτορα,
πντ' κοσαι, πντα δ' εδναι θλει,
πντηι δ παπτανουσα κα πλανωμνη
λληκεν, ν κα μηδν' νθρπων ρι. 7.15
πασειε δ' ν μιν οτ' πειλσας νρ,
οδ' ε χολωθες ξαρξειεν λθωι
δντας, οδ' ν μειλχως μυθ<ε>μενος,
35
τν δ πλσαντες γηνην λμπιοι
δωκαν νδρ πηρν οτε γρ κακν
οτ' σθλν οδν οδε τοιατη γυν
ργων δ μονον σθειν πσταται.
κταν κακν χειμνα ποισηι θες, 7.25
ιγσα δφρον σσον λκεται πυρς.
τν δ' κ θαλσσης, δ' ν φρεσν νοε
τν μν γελι τε κα γγηθεν μρην
παινσει μιν ξενος ν δμοις δν
“οκ στιν λλη τσδε λωων γυν 7.30
ν πσιν νθρποισιν οδ καλλων”
τν δ' οκ νεκτς οδ' ν φθαλμος δεν
οτ' σσον λθεν, λλ μανεται ττε
πλητον σπερ μφ τκνοισιν κων,
μελιχος δ πσι κποθυμη 7.35
χθροσιν σα κα φλοισι γνεται
σπερ θλασσα πολλκις μν τρεμς
στηκ', πμων, χρμα νατηισιν μγα,
θρ<εο>ς ν ρηι, πολλκις δ μανεται
βαρυκτποισι κμασιν φορ<εο>μνη. 7.40
τατηι μλιστ' οικε τοιατη γυν
36
τν δ' κ †τε σποδις† κα παλιντριβ<ο>ς νου,
σν τ' νγκηι σν τ' νιπισιν μγις
στερξεν ν παντα κπονσατο 7.45
ρεστ τφρα δ' σθει μν ν μυχι
προνξ προμαρ, σθει δ' π' σχρηι.
μς δ κα πρς ργον φροδσιον
λθντ' ταρον ντινν δξατο.
κενηι γρ ο τι καλν οδ' πμερον
πρσεστιν οδ τερπνν οδ' ρσμιον.
ενς δ' δηνς στιν φροδισης,
τν δ' νδρα τν περντα ναυσηι διδο.
κλπτουσα δ' ρδει πολλ γετονας κακ, 7.55
θυστα δ' ρ πολλκις κατεσθει.
τν δ' ππος βρ χαιτεσσ' γενατο,
δολι' ργα κα δην περιτρπει,
κοτ' ν μλης ψασειεν, οτε κσκινον
ρειεν, οτε κπρον ξ οκου βλοι, 7.60
οτε πρς πνν σβλην λ<εο>μνη
ζοιτ'. νγκηι δ' νδρα ποιεται φλον
λοται δ πσης μρης πο πον
δς, λλοτε τρς, κα μροις λεφεται,
37
βαθεαν, νθμοισιν σκιασμνην.
ν μ τις τραννος σκηπτοχος ι,
στις τοιοτοις θυμν γλαζεται. 7.70
τν δ' κ πιθκου το&tau

Griego VII / Dra. Cecilia Jaime / Material del curso

Documents

Transcript of Griego VII / Dra. Cecilia Jaime / Material del curso