Green research 24

01

12

17

18

เร�องเดนประจำฉบบ

l โครงการจดทำฐานขอมลเทคนคใน

การฟนฟดนและนำใตดนทปนเปอน

สารอนตราย

l แบบจำลองคาดการณ

ระดบเสยงจากรถไฟ

กาวหนาพฒนา

บานดน บานลดการปลอย

กาซคารบอนไดออกไซด

ตดตามเฝาระวง

โครงการวางระบบโครงขาย

ตรวจสอบสารอนทรยระเหยในไอสารในดน

แนะนำฐานขอมล

อรรถประโยชนงานวจย

ดานสงแวดลอม

Research ปท 10 ฉบบท 24 กนยายน 2556

ISSN:1

686-1612

เรองเดนประจ�ำฉบบ

• โครงกำรจดท�ำฐำนขอมลเทคนคในกำรฟนฟดนและน�ำใตดน 1

ทปนเปอนสำรอนตรำย

• แนะน�ำ“ซอฟตแวรค�ำนวณปรมำณกำซเรอนกระจก” 4

•ขอมลดจตอลและกำรน�ำไปใชในงำนวจย 9

•แบบจ�ำลองคำดกำรณระดบเสยงจำกรถไฟ 12

ตดตำมเฝำระวง

•โครงกำรวำงระบบโครงขำยตรวจสอบสำรอนทรยระเหยในไอสำรในดน 17

(soilgasmonitoringsystem)โดยขดเจำะชนดนโดยเครองขดเจำะ

แบบตอเนอง(Geoprobe)และตดตงระบบและทดสอบประสทธภำพ

ในกำรบ�ำบดสำรอนทรยระเหยในดนโดยระบบSoilVaporExtraction

(SVE)เคลอนท

กำวหนำพฒนำ

• บำนดนบำนลดกำรปลอยกำซคำรบอนไดออกไซดจำกกำรกอสรำงบำน 18

ทเปนมตรตอสงแวดลอมสวถชวตเศรษฐกจสเขยว

• สนคำทเปนEcolabelตอบโจทยกำรคำยคใหม? 22

พงพำธรรมชำต

• กำรพฒนำศกยภำพบคลำกรของอำสำสมครพทกษทรพยำกร 25

ธรรมชำตและสงแวดลอมหมบำน(ทสม.)

• ทศทำงกำรขบเคลอนแผนปฏบตกำรแกไขปญหำหมอกควน 28

และกำรเผำในทโลงป2555-2559

ERTCManagementUpdate

•รมว.ทส.ตรวจเยยมพรอมมอบนโยบำยแกผบรหำรกรมสงเสรม 34

คณภำพสงแวดลอม

wwwdeqp.go.th/website/20/

ContentEditor’s Talk [บรรณาธการ ชวนคย]

Green Research กบการปรบโฉมใหม

กอนอนขอสวสดผอานอยางเปนทางการกบการปรบโฉมอกครงของ Green Research คะ

ถาพดถงเรองธรรมชาตและสงแวดลอมในทกวนนดเหมอนจะเปนเรองทหลายฝายตางใหความสนใจเพราะเปน

สงทใกลตวมากๆ มองเหนไดเดนชด ไมวาจะเปนปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของทวโลก ปญหาหมอก

ควนขามพรมแดน ทสงผลใหพลเมองโลกในทวปตางๆ ตนตวมาทะนถนอมและใหความส�าคญตอธรรมชาตและ

สงแวดลอมบนโลกทรงกลมใบนกนมากขน ไมเวนแมแตประเทศไทยของเราทสถานการณดานสงแวดลอมกมผล

ใหเกดผลกระทบไดอยางชดเจนในรอบหลายๆ ปทผานมา

ผทมหนาทเกยวของกบเรองดงกลาวโดยเฉพาะนกวจยสงแวดลอมแบบเรานนตองกลบมาใหความ

สนใจและตดตามอยางใกลชดกนมากขน และหนงในองคประกอบของการตดตามสถานการณดานสงแวดลอมท

ตองพดถงอกเรองนนคอ “ฐานขอมล” คนทวไปหลายๆ คนอาจมความคดวาเปนเรองทไกลตวพอสมควร และ

อาจปนสงสยดวยวาคออะไร แตหากเปนกลมพวกเราทเปนนกวจยสงแวดลอมแลว “ฐานขอมล” มความส�าคญ

อยางมากในการท�างานหรองานวจยทงหมด เพราะนอกจากจะเปนแหลงอางองขอมลหรอแหลงศกษาคนควา

กตามลวนมความส�าคญตอผลลพธของงานวจยอยางหลกเลยงไมได

Green Research ฉบบน จงอยากน�าทกทานมาท�าความรจกกบฐานขอมลสงแวดลอมในหลายๆ

รปแบบ ซงมแนวโนมทจะน�าขอมลดงกลาวมาใชงานไดอยางมประสทธภาพกบสถานการณดานสงแวดลอมของ

เราในปจจบน ไมวาจะเปนฐานขอมลเทคนคในการฟนฟดนและน�าใตดนทปนเปอนสารอนตราย ซอฟตแวรค�านวณ

ปรมาณกาซเรอนกระจก (3R – Greenhouse Gas Calculation) ขอมลดจตอลและการน�าไปใชในงานวจย

และแบบจ�าลองคาดการณระดบเสยงจากรถไฟ ทงหมดนเรารวบรวมมาใหแลวในฉบบน รวมถงผอานจะไดพบกบ

คอลมนทหลากหลายเชนเดม และพบกนใหมฉบบหนากบประเดนทนาสนใจอกครงคะ

GREENResearch

Journal

2013

September

No.24

คณะผจดท�า ศนยวจยและฝกอบรมดำนสงแวดลอมกรมสงเสรมคณภำพสงแวดลอมกระทรวงทรพยำกรธรรมชำต

และสงแวดลอมเทคโนธำนต�ำบลคลองหำอ�ำเภอคลองหลวง

จงหวดปทมธำน12120 โทรศพท02-577-4182-9 โทรสำร

0-2577-1138

ทปรกษำ จตพร บรษพฒน, รชน เอมะรจ, สากล ฐนะกล

บรรณำธกำรบรหำร สวรรณา เตยรถสวรรณ

บรรณำธกำรณฐพล ตยชรวงศ

กองบรรณำธกำรมศกด มลนทวสมย, โสฬส ขนธเครอ, นตยา

นกระนาด มลน, ศรนภา ศรทองทม, หทยรตน การเวทย, รจยา

บณยทมานนท, ปญจา ใยถาวร, จนดารตน เรองโชตวทย, อาทตยา พาม


No.24 September 2013 Green Research 1

โครงการจดทำาฐานขอมลเทคนคในการฟนฟดนและนำาใตดนทปนเปอนสารอนตรายแฟรดำซมำเหลม*และพรพงษสนทรเดชะ*

รปท 1 เวบไซตฐานขอมล http://www.ttigerr.org

โครงการนสบเนองมาจากบนทกขอตกลงความรวมมอการแก

ปญหาวกฤตดานสงแวดลอมในพนทอตสาหกรรม ระหวางกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงศกษาธการ กระทรวง

อตสาหกรรม กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย สภาอตสาหกรรม

แหงประเทศไทย และสมาคมนกวชาชพไทยในอเมรกาและแคนาดา

(ลงนามวนท 13 กรกฎาคม 2553 ณ ตกสนตไมตร ท�าเนยบรฐบาล)

และมรองปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปน

ประธานคณะกรรมการบรหารโครงการภายใตบนทกขอตกลงความรวม

มอ (Steering Committee) สวนหนงในมตของคณะกรรมการไดก�าหนด

ใหมการพฒนากรอบนโยบายการจดการพนทปนเปอนน�าใตดนและดน

ส�าหรบประเทศไทย เพอทกภาคสวนจะไดมแนวปฏบตทเหมาะสมและ

ไปในทศทางเดยวกน และไดมอบหมายใหคณะท�างานยอยท 3 ซง

รบผดชอบดานระบบตดตามตรวจสอบ มลพษน�าใตดน และเทคนค

และเทคโนโลยการฟนฟพนทปนเปอน (Groundwater Monitoring

System, Site RemediationTechniques and Technologies) ด�าเนนการ

จดท�าแนวทางหรอเกณฑส�าหรบประเทศไทย ในการด�าเนนงานดาน

การตดตงระบบตดตามตรวจสอบคณภาพน�าใตดน (Groundwater

Monitor ing System) การตรวจสอบพนทปนเป อน (Si te

Characterization/Site Investigation) เกณฑการประเมนความเสยง

ตอสขภาพสงแวดลอมในพนทปนเป อน (Risk Assessment)

การศกษาความเหมาะสมในการเลอกเทคนคการบ�าบดฟนฟดนและ

น�าใตดน (Feasibility Study) และการก�าหนดเกณฑคณภาพดนและ

น�าใตดนทยอมรบส�าหรบการบ�าบดฟนฟ และใชพนทมาบตาพดเปน

กรณศกษาในการทดสอบหลกเกณฑดงกลาว กรมสงเสรมคณภาพ

สงแวดลอม ไดรบมอบหมายใหเปนประธานคณะท�างานยอยในขณะ

นน และมหนวยงานในคณะท�างาน ประกอบดวย กรมควบคมมลพษ

กรมทรพยากรน�าบาดาล กรมทรพยากรธรณ กรมโรงงานอตสาหกรรม

การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ตวแทนจากสถาบอดมศกษา

ตวแทนจากภาคอตสาหกรรม และตวแทนจากทองถน เปนตน

แตเนองจากตดปญหาทางดานงบประมาณภายใตบนทกขอตกลง

ความรวมมอดงกลาว ทงนกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมเหนวา

ประเทศไทยขาดแนวทางทชดเจนและเหมาะสม ในการจดการปญหา

การปนเปอนสารอนตรายในสงแวดลอม ซงสงผลใหการจดการปญหา

*นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม


2 Green Research No.24 September 2013

การจดท�าระบบฐานขอมลเทคนคในการฟนฟดนและน�าใตดนทปนเปอนสาร

อนตรายน เปนฐานขอมลทมเปาหมายใหสามารถใชในการปฏบตงานไดจรง ใหขอมลท

ครบถวนถกตองตามหลกวชาการสากล และเหมาะสมกบผปฏบตงานและผเกยวของใน

ระดบทตางกนไป ระบบฐานขอมลเทคนคจะครอบคลม 5 ระบบฐานขอมลยอย (Module) โดย

ประยกตมาจากฐานขอมลของนานาชาต โดยเฉพาะอยางยงประเทศสหรฐอเมรกา ระบบฐาน

ขอมลยอยทง 5 ประกอบดวย

Module I: ภาพรวมแนวทางและเครองมอการบรหารจดการดนและน�าใตดน

ทปนเปอนสารอนตราย ซงฐานขอมลนรวบรวมภาพรวมกรอบแนวทางการจดการพนท

ปนเปอนสารอนตรายตามหลกวชาการสากล นอกจากนยงรวบรวมกรอบทางกฎหมายแนวทาง

และเครองมอการบรหารจดการพนทปนเปอนสารอนตรายของประเทศสหรฐอเมรกา ซงพฒนา

มาจากกรอบแนวทางการจดการพนทปนเปอนสารอนตรายตามหลกวชาการสากล ฐานขอมลน

รวบรวมกรอบทางกฎหมาย แนวทางและเครองมอการบรหารจดการพนทปนเปอนสารอนตราย

ของประเทศไทย และชใหเหนจดออนของระบบการจดการของไทยเมอปรยบเทยบกบกรอบ

แนวทางการจดการของประเทศสหรฐอเมรกา

Module II: ฐานขอมลเทคนคการประเมนและส�ารวจการปนเปอนและพนท

ปนเปอนสารอนตรายเบองตน โดยฐานขอมลนเสนอรายละเอยดและเครองมอในการประเมน

และส�ารวจพนทปนเปอนสารอนตรายเบองตนเพอประกอบการประเมนสภาวะคกคามของ

การปนเปอนสารอนตรายตอสขภาพและสงแวดลอม โดยจะชวยในการตดสนใจวาการ

ปนเปอนนนจะกอใหเกดสภาวะคกคามทมนยส�าคญถงขนาดทตองท�าการส�ารวจและ

วเคราะหการปนเป อนและพนทปนเป อนสารอนตรายโดยละเอยดเพอการฟ นฟพนท

ปนเปอนตอไปหรอไม

การปนเปอนไมสามารถด�าเนนการไดอยางมประสทธภาพ และปญหาการปนเปอนจะถกคนพบ

และถกใหความส�าคญกตอเมอมผลกระทบชดเจนตอสขภาพของประชาชน และมกจะเกดความ

สบสนในการแกปญหา กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม จงไดจดท�าฐานขอมลเทคนคในการ

ฟนฟดนและน�าใตดน และมขนตอนการด�าเนนงานทสามารถปฏบตตามไดจรง เพอใหบรรลเปา

หมายการจดการ และการบ�าบดฟนฟพนทปนเปอน และเพอจะไดพฒนาฐานขอมลดงกลาวไป

สกรอบนโยบายการจดการพนทปนเปอนน�าใตดนและดนส�าหรบประเทศไทย โครงการนได

ด�าเนนงานรวมกบคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวรในฐานะทปรกษา

กรอบแนวทางการจดท�าฐานขอมลเทคนคครงนไดประยกตมาจากกรอบแนวทาง

การจดการพนทปนเป อนสารอนตรายของประเทศสหรฐอเมรกา ซงมกฎหมายเฉพาะ

ส�าหรบการจดการพนทปนเปอนสารอนตรายอนประกอบดวยกฎหมาย Comprehensive

Environmental Response, Compensation, and Liability Act (CERCLA) ส�าหรบจดการพนท

ปนเปอนทถกทงราง หรอพนททผมสวนรบผดชอบตอการปนเปอนเลกกจการไปแลว และ

Corrective Action ของ Subtitle C ภายใตกฎหมาย Resource Conservation and Recovery

Act (RCRA) ส�าหรบจดการพนทปนเป อนทผ ทมสวนรบผดชอบตอการปนเป อนยง

ด�าเนนกจการอย


Module III: ฐานขอมลเทคนคการสรางแบบจ�าลองมโนทศน การส�ารวจ และวเคราะห

การปนเปอนและพนทปนเปอนสารอนตรายโดยละเอยด โดยฐานขอมลนน�าเสนอแนว

ทางและเครองมอในการส�ารวจและวเคราะหการปนเปอนและพนทปนเปอนสารอนตราย

โดยละเอยด เพอสรางแบบจ�าลองเชงมโนทศนของการปนเปอนซงเปนขนตอนทส�าคญทสด

เพราะจะน�าไปสการประเมนความเสยงเชงปรมาณเพอระบผ ไดรบผลกระทบจากการ

ปนเปอน การก�าหนดวตถประสงคการพนฟและการเลอกเทคโนโลยการฟนฟทเหมาะสม

Module IV: ฐานขอมลเทคนคการประเมนความเสยงตอสขภาพเชงปรมาณ อนเนอง

มาจากพนทปนเปอนสารอนตรายโดยฐานขอมลนน�าเสนอแนวทางและเครองมอในใชการ

ประเมนความเสยงตอสขภาพและระบบนเวศอนเนองมาจากพนทปนเปอนสารอนตราย เพอท

จะก�าหนดวตถประสงคการฟนฟพนทปนเปอนเพอการปกปองผไดรบผลกระทบจากการปนเปอน

Module V: ฐานขอมลเทคนคการเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมทสดในการฟนฟพนท

ปนเปอนสารอนตรายโดยฐานขอมลนน�าเสนอแนวทางและเครองมอในการเลอกเทคโนโลย

ทเหมาะสมทสดในการฟนฟพนทปนเปอนสารอนตราย ฐานขอมลยอยนอางถงระบบขนตอน

มาตรฐานและฐานขอมลของประเทศสหรฐอเมรกาซงครอบคลมเทคโนโลยการฟนฟ

แบบกายภาพ เทคโนโลยการฟนฟแบบเคม และเทคโนโลยการฟนฟแบบชวภาพ

ในแตละโมดลจะประกอบดวยขอมล 4 สวนดงตอไปน

สวนท 1 กรอบแนวทางการจดการ (Management Guideline): เปนฐานขอมล

ทกลาวในภาพรวมเกยวกบการจดการการปนเป อนในแตละขน ซงจะมลกษณะเปน

กรอบแนวทางเชงพรรณนาอยางยอ (Brief Descriptive Guideline) ทใหความรเบองตนและ

ความเขาใจในภาพรวม แตไมสามารถใชในการประเมนการปนเปอนหรอการปฏบตงาน

ฟนฟการปนเปอนทตองการรายละเอยดในการปฏบตได ซงขนตอนรายละเอยดในการ

ปฏบตนจะถกอางถงในกรอบการด�าเนนการทางเทคนค (Technical Guideline) ฐานขอมล

กรอบแนวทางการจดการ (Management Guideline) นเหมาะส�าหรบประชาชน NGOs

นกวชาการ หรอผทสนใจจะศกษาแนวทางหรอเกณฑในการจดการพนทปนเปอนอยางเปนระบบ

แตไมไดท�าหนาทประเมนการปนเปอน หรอจดการการปนเปอน

สวนท 2 กรอบการด�าเนนการทางเทคนค (Technical Guideline): เปนขนตอนทางเทคนค

ทละขนทละตอน “Step-by-Step” ส�าหรบการประเมนหรอปฏบตงานการจดการ

พนทปนเปอนในแตละ Module โดยเนนใหผใชฐานขอมลสามารถปฏบตตามไดจรง และอาจ

จะมการอางถงกลองเครองมอทางเทคนค (Technical Toolbox)

สวนท 3 กลองเครองมอทางเทคนค (Technical Toolbox): เปนฐานขอมลทรวบรวมเครองมอ

ทางเทคนคทส�าคญและถกอางถงในกรอบการด�าเนนการทางเทคนค (Technical Guideline)

ซงเปนแหลงขอมลและเครองมอส�าคญส�าหรบผปฏบตงานในการปฏบตงานจรง โดยกลองเครองมอ

ทางเทคนคนประกอบดวยโปรแกรม วธการใชโปรแกรม แบบประเมน หรอตวอยางรายงาน และ

แบบฟอรมทถกอางถงในกรอบการด�าเนนการทางเทคนค (Technical Guideline) เปนตน

สวนท 4 ฐานขอมลวธมาตรฐาน (Method

Databases): เปนฐานขอมลทท�าหนาทคลาย

กลองเครองมอทางเทคนค (Technical

Toolbox) แตวาจะรวบรวมเฉพาะฐานขอมลท

เปนทรจกกนดสามารถตรวจคนไดงาย และ/

หรอมลขสทธอยท�าใหไมสามารถถกคดลอก

หรอสรปมาใสในกลองเครองมอทางเทคนค

(Technical Toolbox) เชน ASTM method,

AWWA method for water analysis ทถกอาง

ถงในกรอบการด�า เนนการทางเทคนค

(Technical Guideline)

ฐานขอมลเทคนคในการฟนฟดนและ

น�าใต ดนทปนเป อนสารอนตรายได ถก

น�าเสนอใน website ภายใตชอ “ฐานขอมล

เทคนคในการฟนฟสงแวดลอมทปนเปอน

สารอนตรายส�าหรบประเทศไทย” (Thailand’s

Technical Initiatives and Guidelines for

Env i ronmenta l Remedia t ion and

Restoration (URL: ttigerr.org)) เพอใหผ

สนใจสามารถเขาถงไดงาย และน�าไปใช

ประโยชน ทงนกรมสงเสมคณภาพสงแวดลอม

ขอรบขอคดเหนจากผสนใจทกทาน เพอการ

พฒนาฐานขอมลดงกลาวใหเกดประโยชน

สงสดตอไป

www.ttigerr.org



“ลดขยะ ลดโลกรอน”ขยะเกยวของ

กบโลกรอนอยางไร แลวกระบวนการ

รณรงคเพอใหประชาชนมการลดและคด

แยกขยะทแหลงก�าเนดชวยลดโลกรอนได

ดวยหรอ ประเดนเหลานเปนเรองนาสนใจ

เนองจากในปจจบนทศทางการสงเสรม

ประชาชนมกใหความส�าคญกบการลดโลก

รอนเปนหลก

ป พ.ศ. 2553 ศนยวจยและฝกอบรม

ดานสงแวดล อม กรมส งเสรมคณภาพ

สงแวดลอมรวมกบศนยบรการเทคโนโลย

สาธารณสขและสงแวดลอม คณะสาธารณสข

ศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ไดจดท�าฐาน

ขอมลประเมนปรมาณกาซเรอนกระจก ท

สามารถลดไดจากการด�าเนนงานการคดแยก

และน�าขยะกลบมาใชประโยชนใหมของชมชน

ดวยวธ 3R ซงเปนเครองมอทชวยเสรมให

ภารกจของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ใน

ดานการรณรงคสงเสรมการจดการขยะครบ

วงจร ภายใตบรบท Zero waste community

เปนไปอยางมประสทธภาพและเปนรปธรรม

มากขน และเพอใหการด�าเนนงาน ดานการลด

ปรมาณกาซเรอนกระจกจากภาคของเสย

ชมชนมความตอเนองและมชมชนตวอยางทด

แนะนำา “ซอฟตแวรคำานวณ ปรมาณกาซเรอนกระจก”

มากขน จงไดจดท�าซอฟตแวรค�านวณปรมาณ

กาซเรอนกระจกเพอใชค�านวณปรมาณกาซ

เรอนกระจกตามรายประเภททน�ากลบมา

ใชใหม ซงเปนการค�านวณปรมาณขยะทน�า

กลบมาใชใหมและน�าไปใชประโยชนใหอยใน

รปของคารบอน ซงเปนสนคาทมการซอขาย

ภายใตกลไกของอนสญญาสหประชาชาต

วาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและ

พธสารเกยวโต ตลอดจนกลไก Corporate

Social Responsibility (CSR) ของบรษท

เอกชน โดยเชอมโยงการมส วนรวมของ

ประชาชนและการแกไขปญหา ดวยการเพม

มลคาขยะทน�ากลบมาใชประโยชนใหมและ

ขยะอนทรยซงเปนการสนบสนนภารกจในการ

รณรงค สร างจตส�านกและส งเสรมการ

มสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะ

ชมชนไดอยางมประสทธภาพตอไป

อศมนลมสกล*วมลรตนลกถำเสนย*วฒชยแพงแกว**และอศดรค�ำเมอง**

(www.tccnclimate.com)

*นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ **นกวชาการสงแวดลอม ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม


สถานการณขยะมลฝอยและกาซเรอนกระจก

ของเสยชมชน นบเปนแหลงก�าเนดและปลดปลอยกาซเรอน

กระจกทส�าคญอกแหลงหนง ทสงผลตอการเปลยนแปลงสภาพ

ภมอากาศ หรอรจกกนในนาม “ภาวะโลกรอน” (IPCC, 1996) จากฐาน

ขอมลบญชกาซเรอนกระจก พบวาในป พ.ศ. 2546 ประเทศไทยม

สถานการณการปลดปลอยกาซเรอนกระจกในภาคของเสย เปน

สดสวน 3.9% (3.92 ลานตน CO2 เทยบเทา) โดย 52.2% (4.86 ลานตน

CO2 เทยบเทา) เกดจากกจกรรมการจดการขยะ ขอมลดงกลาวน

สอดคลองกบสถานการณและแนวโนมของขยะมลฝอยทเกดขน

กลาวคอ ในป พ.ศ. 2536 ประเทศไทยมขยะชมชนเกดขน 30,640 ตน

ตอวน และเพมขนเปน 41,064 ตนตอวน ในป พ.ศ. 2551 หรอ 34%

(ส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,

2552) ปรมาณขยะชมชน ไดกอใหเกดกาซเรอนกระจกออกสบรรยากาศ

ในปรมาณทคอนขางสง เนองจากขยะมลฝอยทเกดขนถกน�าไปก�าจด

อยางถกตองตามหลกสขาภบาลเพยง 14,373 ตนตอวน หรอประมาณ

35% ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนทวประเทศ โดยสวนทเหลอถก

จดการดวยวธการเทกองกลางแจงหรอการเผา และในสวนของชมชนท

อยหางไกลประชาชนจะก�าจดกนเองในครวเรอน

ในชวงทผานมา ทงหนวยงานของรฐและเอกชน ไดรวมกนหา

แนวทางในการแกไขปญหาขยะชมชน โดยไดใหความส�าคญตอ

การจดการขยะชมชนแบบครบวงจร เพอลดปรมาณขยะจากแหลง

ก�าเนด ซงไดรณรงคใหคดแยกขยะน�ากลบมาใชประโยชนใหม รวมทง

การน�าขยะอนทรยมาใชประโยชนในรปแบบการผลตกาซชวภาพและ

การท�าปยหมก จากขอมลของกรมควบคมมลพษ พบวาในป พ.ศ. 2550

ไดมการน�าขยะกลบมาใชประโยชนใหม 22% ของขยะทงหมด (3.25

ลานตน) และเพมขนเปน 23% (3.41 ลานตน) ในป พ.ศ. 2551 การคด

แยกขยะและน�าขยะมาผลตกาซชวภาพ นบเปนแนวทางเชงบรณาการ

ทสงเสรมการใชประโยชนจากของเสย เพออนรกษและใชประโยชน

ทรพยากรอยางชาญฉลาดและคมคา ซงเปนแนวทางทสงเสรมการ

บรโภคทยงยน อกทงชวยลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก อนเปนตน

เหตทส�าคญของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก



ทองเหลอง 2.15

เหลก 25.91

อนๆ 0.65กระดาษ 30.32

พลาสตก 11.55

แกว 24.74

ทองแดง 1.95อลมเนยม 2.73

รอยละวสดรไซเคลในประเทศไทย ทมา : กรมควบคมมลพษ พ.ศ. 2547

สถานการณการน�ากลบมาใชใหม

ขอมลการส�ารวจของกรมควบคมมลพษ พ.ศ.2547 ซงไดท�าการส�ารวจรานคารบซอวสดรไซเคลทขนทะเบยนในเขตพนทเทศบาล

รวมทงสน 3,088 ราน จาก 76 จงหวดทวประเทศ ซงขอมลประเภทวสดรไซเคลทพบหลกๆ ไดแก กระดาษ พลาสตก แกว อลมเนยม

ทองแดง ทองเหลอง เหลก และอนๆ ไดแก แบตเตอรเกา สายยาง สงกะส และ นน เปนตน ทงนในภาพรวมวสดรไซเคลของประเทศไทย

พบวา ประเภทวสดรไซเคลทมการรบซอรวมทงสน 4,642.425 ตน/วน โดยวสดรไซเคลทรบซอมากทสด คอ กระดาษ มปรมาณการรบซอ

1,407.437 ตน/วน คดเปน 30.32 % รองลงมาคอ เหลก มปรมาณการรบซอ 1,202.961ตน/วน คดเปน 25.91 % อนดบทสาม คอ แกว มปรมาณ

การรบซอ 1,148.537 ตน/วน คดเปน 24.74 % สวนวสดรไซเคลอนๆ ทมการรบซอ อาท พลาสตก อลมเนยม ทองเหลอง ทองแดง และ อนๆ

คดเปนประมาณการรบซอ 536.156 ตน/วน 126.698 ตน/วน 99.623 ตน/วน 90.630 ตน/วน และ 30.383 ตน/วน ซงคดเปน 11.55 %, 2.73 %,

2.15 %, 1.95 % และ 0.65 % ตามล�าดบ

ซอฟตแวรค�านวณปรมาณกาซเรอนกระจก (3R – Greenhouse

Gas Calculation)

การใชซอฟตแวรคอมพวเตอรทออกแบบมาเฉพาะเพอการน�า

เขาขอมลการน�ามลฝอยกลบมาใชใหมในโครงการตงแตเรมด�าเนน

โครงการจะชวยใหเกดความสะดวกในการจดการขอมล และสามารถ

ประเมนปรมาณกาซเรอนกระจกตามวธการค�านวณทศกษาไวแลว

ลดความผดพลาดในการค�านวณ ตลอดจนทราบถงขอมลยอนหลงใน

การจดการขยะมลฝอย เชน อตราการน�ากลบมาใชใหมของมลฝอย

แตละประเภท


หลกการท�างานของซอฟตแวร

หลกการท�างานของซอฟตแวรเพอใชค�านวณปรมาณกาซเรอนกระจกจาก

ขยะทน�ากลบมาใชใหม คอ การใชคาการปลอยกาซเรอนกระจกทไดจากผลการ

ศกษาปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากวสดทกลายเปนขยะแตละ

ประเภท ทไดจากโครงการศกษาปรมาณกาซเรอนกระจก ระยะท 1 มาใชในการ

ค�านวณโดยเทยบกบปรมาณขยะทไดรบการคดแยกโดยแสดงคาการค�านวณใน

หนวยตนหรอกโลกรม CO2-equivalence ตอตนขยะแตละประเภท ทงนแลวแต

ความเหมาะสมของขอมลปรมาณขยะทไดรบการคดแยก โดยเนนประเภทขยะท

ไดรบการจดล�าดบ 10 ประเภท ทมการคดแยกและน�ากลบมาใชใหมปรมาณมาก

ทสดทไดศกษาไวแลว เพอใหเกดประโยชนและเกดประสทธภาพกบงาน

คดแยกขยะของพนทน�ารอง ทนอกจากเปนการลดปรมาณขยะในพนทแลวยง

สามารถทราบไดวาสามารถลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกไดมากนอยเพยง

ใด ทงนนอกจากขอมลการคดแยกขยะแลว ยงสามารถน�าเขาขอมลทเกยวของ

อนๆ เชน ปรมาณมลฝอย และองคประกอบของขยะในพนทเพอใชเปรยบเทยบ

ประสทธภาพในการคดแยกขยะ อตราการเกดขยะ ภาพรวมของปญหาขยะ

มลฝอยในพนท เพอใหไดขอมลทครอบคลมและใชประโยชนไดหลากหลาย

ขอมลน�าเขา

การออกแบบระบบขอมลของซอฟตแวรค�านวณปรมาณกาซเรอนกระจก

ม 2 กลมหลกๆ ดงน

(1) ขอมลสถานการณการจดการขยะ เปนขอมลทบอกถงสภาพปญหา

ของขยะมลฝอยในพนท ประกอบดวย

- ขอมลปรมาณขยะทเกดขน ซงบงบอกถงระดบของปญหาขยะมลฝอย

ในพนท และท�าใหทราบถงอตราการเกดขยะตอคน นอกจากนนปรมาณขยะยง

เกยวของกบการจดการโดยทองถน เชน การจดการดานบคลากร เครองจกร

รถเกบขน แรงงาน งบประมาณ รวมทงการจดหาสถานทก�าจดทเหมาะสมดวย

- ขอมลองคประกอบของขยะ ขอมลสวนนจะอธบายถงประเภทของขยะ

ทเกดขนลกษณะการบรโภคของประชาชนในพนท สภาพเศรษฐกจของชมชน

ศกยภาพในการคดแยกและน�ากลบมาใชใหมของขยะ เนองจากขอมล

องคประกอบของขยะทเกดขนในแตละเสนทางของการจดการขยะ เชน ณ แหลง

ก�าเนด รถเกบขน หรอสถานทก�าจดขยะ จะบอกไดถงลกษณะการด�าเนนการ

คดแยกขยะของทองถน การใหความส�าคญกบการลดและคดแยกขยะ ตลอดจน

ความรวมมอของชมชนในพนท

(2) ขอมลการคดแยกขยะ เปนขอมลของปรมาณขยะแตละประเภททได

รบการคดแยกแลว เพอเตรยมน�าไปใชประโยชนในลกษณะตางๆ เชน การน�ากลบ

มาใชใหม (Reuse) หรอการน�าไปรไซเคลผลตเปนสนคาใหม (Recycle) ซงขอมล

อาจจะสามารถตรวจสอบไดหากมการด�าเนนการอยแลวโดยอาจจะอยทชมชน

หรอศนยรบซอขยะ



เรมตน

ปรมาณขยะรไซเคล, GHG ทลดได

นำเขาขอมลปรมาณขยะ

ทเกดขน

นำเขาขอมล

องคประกอบขยะ

นำเขาขอมลปรมาณ

การนำมลฝอยกลบมาใชใหม

ฐานขอมลรวม สำหรบ

การประเมนกาซเรอนกระจก

จากขยะชมชน

การรายงานผล

การแสดงผล

ปรมาณขยะ



แฟมขอมลบรรทดฐาน

ขอมลปรมาณขยะ

ขอมลองคประกอบขยะ

ขอมลการนำกลบมาใชใหม

ขอมลกาซเรอนกระจก

แกว, กระจก, กระดาษ

กจกรรมการนำกลบมาใชใหม

พลาสตก, เหลก, อลมเนยม

ผลการประเมน

ประโยชนจากของเสยเพออนรกษและใช ประโยชนทรพยากรอยางชาญฉลาดและ คมคา ซงเปนแนวทางทสงเสรมการบรโภคท ยงยน อกทงชวยลดการปลดปลอยกาซ เรอนกระจก อนเปนตนเหตทสำาคญของการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก

กรอบแนวคดการท�างานของซอฟตแวรประเมนกาซเรอนกระจก

ลกษณะการเกบขอมลทงสองประเภทเพอน�าเขาสการประมวลผลของ

ซอฟตแวรค�านวณเปนการศกษาสภาพของการจดการในขนแรกเรยกวา

ขอมลฐาน (Baseline) ซงจะบอกถงคาการปลอยกาซเรอนกระจกเปนคาเรมตน

และหลงจากด�าเนนงานโครงการคดแยกและน�าขยะกลบมาใชใหมแลวจะไดผล

การค�านวณคาการปลอยกาซเรอนกระจกทสามารถเปรยบเทยบกบ Baseline ได

วาสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดเทาใด พรอมกบการอธบายถงความ

เชอมโยงกบขอมลฐานและการจดการขยะมลฝอยในดานตางๆ ทเกยวของอยาง

ครอบคลม

การรายงานผล

ผลการค�านวณปรมาณกาซเรอนกระจกจากขยะทไดรบการคดแยกและ

น�ากลบมาใชใหมจะแสดงเปนคา CO2-equivalence ทสามารถลดได ทงนลกษณะ

การรายงานผลสามารถแสดงเปนผลการค�านวณตามชวงเวลา เชน รายวน ราย

สปดาห หรอรายเดอน เปนตน โดยผใชงานสามารถเลอกแสดงผลตามความ

ตองการ ทงนความถในการน�าเขาขอมลตองมความสมพนธกนกบระบบการ

รายงานผล กลาวคอหากสามารถน�าเขาขอมลไดละเอยดมากเทาใดกสามารถ

สรางระบบการรายงานผลไดละเอยดเชนกน โดยการออกแบบระบบขอมลจะ

ออกแบบใหรองรบความถของขอมลทเหมาะสมและใชงานไดสะดวกทงการ

น�าเขา การสรางเงอนไขของการรายงานผล และการแสดงรายงานในรปแบบตางๆ

เชน กราฟ แผนภม ตาราง รวมทงสามารถพมพรายงานได

การใชงาน

เนองจากระบบซอฟตแวรทสรางขน เปนซอฟตแวรทใชงานในระดบผ

ปฏบตงานในทองถน ดงนนหลกการทจะท�าใหซอฟตแวรใชงานไดเกดประโยชน

และเกดประสทธภาพ จงตองสรางใหซอฟตแวรใชงานไดงาย สะดวก ลดความ

ซ�าซอนรวมทงแกไขปรบปรงไดงาย เนองจากในชวงของการทดสอบการท�างาน

ของซอฟตแวรทงในขนตอนการออกแบบ การทดสอบในพนทซงไดรบขอเสนอ

แนะทงจากผใชงาน ผบรหาร และผทเกยวของ เพอน�ามาแกไขปรบปรงจน

สามารถใชงานไดอยางราบรน

ส�าหรบเนอหาสาระ “ซอฟตแวรค�านวณปรมาณกาซเรอนกระจก”

ในฉบบนไดกลาวแนะน�าภาพรวมของซอฟตแวรดงกลาวในเบองตน ซงในวารสาร

Green Research ฉบบตอไปจะน�าเสนอรายละเอยดวธการใชงาน “ซอฟตแวร

ค�านวณปรมาณกาซเรอนกระจก” ตอไปส�าหรบทานผอานทานใดทมความสนใจ

หรอตองการทดลองใชงาน สามารถดาวนโหลดซอฟตแวรพรอมคมอการตดตง

และใชงานไดทเวบไซตเครอขายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไทย

www.ttigerr.org


ขอมลถอวาเปนสงส�าคญส�าหรบการวจยทางดานวทยาศาสตร ซงอาจไดมาจากการตรวจวดเองหรอไดมาจากแหลงอน ส�าหรบขอมลจากแหลงอนนนมทงทตองจดซอหรอไมเสยคาใชจาย ในปจจบนมการเผยแพรขอมลโดยไมคดคาใชจายเพมมากขนเปนจ�านวนมาก โดยเฉพาะขอมลทางดาน บรรยากาศ ทะเล และพนดน ทงกายภาพ และเคม การเผยแพรขอมลโดยไมเสยคาใชจายนนมเปาหมายเพอใหมการวจย วเคราะห และวนจฉยกระบวนการตางๆ ทจ�าเปนในการเพมความเขาใจของสภาพแวดลอมและน�าไปใชในการจดการบรหารบนพนฐานของขอมลและการวจย

จากแหลงขอมลจ�านวนมากมายท

เผยแพรนน ในสวนนจะเปนการน�าเสนอ

ตวอยางดงตารางท 1 ขอมลทมการเผยแพร

โดยไมคดคาใชจาย และแหลงทสามารถ

ดาวนโหลดไดทางอนเตอรเนต อยางไรกตาม

ในการน�าขอมลไปใชจะตองเปนไปตามทผ

เผยแพรไดระบไวในขอตกลง ส�าหรบคณภาพ

ของขอมลนนโดยสวนใหญผ เผยแพรไดม

เอกสารแสดงถงรายละเอยดทมาและคณภาพ

ขอมลดจตอลและการนำาไปใชในงานวจย

ของขอมลไวครบถวนเชนกน

ในสวนของรปแบบการจดเกบขอมล

นน โดยสวนใหญถกจดเกบโดยการบบอด

ขอมลในรปแบบตางๆ ท ไมใช Text File หรอ

Excel File เนองจากขอมลมขนาดทใหญ

ดงนนการน�าขอมลไปใชจงจ�าเปนทจะตอง

เขาใจถงลกษณะของ File ทผใชดาวนโหลด

จากแหลงขอมล วาประกอบดวยตวแปรอะไร

ลกษณะเชงพนทและเวลาของขอมล ทถกบบ

อดเปน Meta Data รวมอย ใน File นนๆ

นอกจากนผใชตองมความรและศกยภาพใน

การใชขอมลรปแบบตางๆ รวมถงการสกด

และแปลงขอมลตางๆ เพออานขอมลวเคราะห

แปรผลหรอน�าเสนอตอไป ตวอยางเชน รปท 1

ขอมลโดยสวนใหญถกจดเกบในรป

แบบ NetCDF, Grib1, Grib2, และ HDF

โดยเฉพาะ NetCDF เปนชนดของขอมล

ถกเรมพฒนามาโดย University Corporation

for Atmospheric Research (UCAR) และม

การเผยแพรขอมลในรปแบบ NetCDF อยาง

แพรหลาย ส�าหรบ Utility ทางคอมพวเตอรท

ใชในการจดการขอมลชนดนมมากมายขนอย

กบวตถประสงคและความถนดของผ ใช

ตวอยางเชน

• CDO (Climate Data Operators)

• GrADS (Grid Analysis and Display

System)

• ncensemble (command line utility

to do ensemble statistics)

• NCL (NCAR Command Language)

• NCO (NetCDF Operators)

• ncview

ศรพงศสขทว*

*นกวชาการสงแวดลอมปฏบตการ ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม



ชอขอมล ความละเอยดเชงพนท ความละเอยดเชงเวลา ตวแปร แหลงดาวนโหลด

NCEP/NCAR 2.5 x 2.5 degree ราย 6 ชม, รายวน,รายเดอน (01/01/1948– ปจจบน)

ตวแปรทางอตนยมวทยา เชน ลม, อณหภม, ความชน เปนตน

http://www.esrl.noaa.gov/psd/data/reanalysis/reanalysis.shtml

FNL 1.125 x 1.125 degree ราย 6 ชม (30/07/1999 ปจจบน) http://rda.ucar.edu/datasets/ds083.2/#access

JRA-25 1.25 x 1.25 degree ราย 6 ชม, รายเดอน (01/01/1979-ปจจบน)

http://jra.kishou.go.jp/ JRA-25/index_en.html

SRTM • 3 arc-sec (~90 m)• 30 arc-sec (~900 m)

- ลกษณะ ภมประเทศ http://www2.jpl.nasa.gov/srtm/cbanddataproducts.html

ETOPO • 1 arc-min (~1.8 km)• 2 arc-min• 5 arc-min

- ลกษณะภมประเทศ http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/global/

UDel 0.5 x 0.5 degree รายเดอน (01/01/1901-ปจจบน) อณหภม และปรมาณฝน http://www.esrl.noaa.gov/psd/data/gridded/data. UDel_AirT_Precip.html

HadISST 1 x 1 degree รายเดอน (01/01/1870-ปจจบน) อณหภม ผวน�าทะเล http://climatedataguide.ucar.edu/guidance/sst-data-hadisst-v11

ตารางท 1 แสดงตวอยางของขอมลทมการเผยแพรโดยไมคดคาใชจาย

การน�าขอมลตางๆ ไปวเคราะหมวตถประสงคทหลากหลาย เชน การน�ามาวเคราะหทางดานความแปรปรวนของภมอากาศดงรปท 2

(ก) เปนการน�าขอมล SST มาใชในการศกษาเกยวกบปรากฏการณ ENSO (Dijkstra, 2006) และรปท 2 (ข) แสดงการใชขอมลลมและความ

กดอากาศมาใชในการศกษาเกยวกบมรสมฤดหนาว (Sooktawee,2012) นอกจากการน�าขอมลมาใชวเคราะหแลวนน ยงสามารถน�าไปใช

เปนขอมลน�าเขาส�าหรบแบบจ�าลองเพอใชในการศกษาทางดานตางๆ เชนการจ�าลองปรมาณฝน (รปท 2 (ค) เปนผลทไดจากแบบจ�าลอง

WRF ทใชขอมลน�าเขา เชน ลกษณะความสงของภมประเทศ การใชทดน ตวแปรทางอตนยมวทยา และอนๆ ส�าหรบผลของการจ�าลองจะม

ความนาเชอถอมากนอยเพยงใดขนอยกบหลายองคประกอบ ซงการใชขอมลน�าเขาทถกตอง ทใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากทสดเปน

สงหนงทท�าใหผลของการจ�าลองมความนาเชอถอ

รปท 1 แสดงภมประเทศจากขอมล ETOPO5 ทไดวเคราะหขอมล และสรางภาพโดย NCL (หนวย: เมตร)


โดยเฉพาะขอมลทางดานบรรยากาศ ทะเล และพนดน ทงกายภาพ และเคม การเผยแพรขอมลโดยไมเสยคา ใชจายนนมเปาหมายเพอใหมการ วจย วเคราะห และวนจฉยกระบวน การตางๆ ทจำาเปนในการเพมความ เขาใจของสภาพแวดลอม

การเลอก การใช และความเขาใจถงโครงสรางของขอมลการใชส�าหรบการวเคราะห

และการใชส�าหรบแบบจ�าลองเปนสงทส�าคญกวาการทตองการเพยงแคใหผลการวเคราะห

และผลการจ�าลองทออกมาตรงกบทคาดการณไวหรอตรงกบคาทตรวจวด นอกจากน

การวเคราะหขอมลและการใชแบบจ�าลองอาจเปรยบเสมอนไดกบของเลนส�าหรบเดกหาก

ใชโดยปราศจากความเขาใจถงพนฐานของขอมลทใช ผลทไดจงเปนไดแคภาพกราฟฟก

สวยๆ เหมอนเดกทเลนของเลนเพอความสนกสนานเพยงอยางเดยวแตหากเดกนนไดเลน

ของเลนทมคณภาพเหมาะสมกบวยจะท�าใหมความเขาใจ มพฒนาการเพมขน เชนเดยว

กบการวเคราะหขอมลและการใชแบบจ�าลองทเหมาะสม ทตงอยบนพนฐานของทฤษฎและ

องคความรทม ณ ปจจบนผลลพธทไดนนกจะน�าไปสการพฒนาเพอใหมความเขาใจในกลไก

ของธรรมชาตไดมากขน

เอกสารอางองDijkstra, H. A. (2006). The ENSO phenomenon: theory and mechanisms. Advances in Geosciences, 6, 3-15.Sooktawee, S., U. Humphries, A. Limsakul and P. Wongwises. (2012). Low-Level Wind Variability over the Indochina Peninsula during Boreal Winter. International Journal of Environmental Science and Development, 3, 130-135.

(ก) (ข)

(ค) (ง)

รปท 2 (ก) ความผดปกตของอณหภมน�าทะเลในเดอนธนวาคม 2540 (Dijkstra, 2006) (ข) คาเฉลยทางภมอากาศของลมทระดบ 850 hPa (vector), คาความ กดอากาศ (shaded contour), และ geopotential height ทระดบ 850 hPa (contour line) ส�าหรบชวง 2522-2553 (Sooktawee, 2012) และภาพ แสดงปรมาณฝนรายวนจาก (ค) แบบจ�าลอง WRF และ (ง) กรมอตนยมวทยา ในวนท 16 กนยายน 2555



ขอมลทส�ำคญส�ำหรบใช ในกำรควบคม

เสยงของรถไฟ

กระบวนการจดการแกไขปญหาดาน

เสยงจากแหลงก�าเนดมองคประกอบหลกท

ตองควบคมอย 3 องคประกอบ ไดแก

1. ควบคมเสยงทแหลงก�าเนด (source path)

2. ควบคม เสยงท เส นทางผ านเสยง

(propagation path)

3. ควบคมเสยงทผรบเสยง (receiver path)

ซงเครองมอทส�าคญอยางหนง ทใช

ส�าหรบใชในการควบคมเสยงของรถไฟ ทง 3

องคประกอบ คอ แบบจ�าลองคาดการณระดบ

เสยงจากรถไฟ ส�าหรบในบทความนจะขอ

กลาวถง ความรส�าคญซงในการพฒนาแบบ

จ�าลองคาดการณระดบเสยงจากรถไฟ

ประกอบดวย กลไกการเกดเสยง และทมา

ของเสยงรถไฟ และความสมพนธระหวางคา

ระดบเสยงกบปรมาณทางกายภาพของรถไฟ

เชน ความเรวรถไฟ ความยาวขบวนรถไฟ รวม

ทงองคประกอบโดยทวไป ของแบบจ�าลอง

ทางคณตศาสตรส�าหรบคาดการณระดบเสยง

จากรถไฟ

แบบจำาลองคาดการณระดบเสยงจากรถไฟ

แหลงก�ำเนดของเสยงจำกรถไฟ

เสยงท เกดจากรถไฟมลกษณะไม

คงทแต จะแปรเปลยนไปตามคณสมบต

ทางกายภาพของรถไฟและรางรถไฟ เชน

ความเรวรถไฟ ชนดรถไฟ สภาพราง เปนตน

ซงคณสมบตเหลาน เกยวของโดยตรงกบ

ความดนเสยงในหนวยเดซเบลและความถ

เสยงในหนวยเฮรตซ โดยททงความดนเสยง

และความถเสยงน มสวนเกยวของกบความ

ร�าคาญและการสญเสยการไดยนเปนอยาง

มาก ส�าหรบรถไฟโดยทวไปสามารถแบง

แหลงก�าเนดเสยงจากรถไฟได 5 แหลงหลก

ดงน

อ�ำนวยชยคงด*

ขณะทรถไฟวงผานเราแมจะไม ใช

รถไฟความเรวสงเหมอนของตาง

ประเทศแตเสยงท ไดยนกสรางความ

รำาคาญพอสมควรทเดยว โดยแตละ

ขบวนใหกำาเนดเสยงทความดงไมเทา

กนขนกบหลายปจจยซงหากไดรบ

เสยงเหลานบอยๆ อาจสงผลใหเกด

ความรำาคาญ และหากวาเสยงทเกด

ขนดงเกนมาตรฐานทกำาหนดอาจ

ทำาใหเกดการสญเสยการไดยนดวย

เหตน กระบวนการ เครองมอในการ

ปองกน แกไขปญหาทเกดจากเสยง

รถไฟ จงเปนสงจำ า เปนทตองม

เพอแกไขปญหาดงกลาว โดยองค

ประกอบหลกๆ ดงตอไปน

*นกวชาการสงแวดลอม ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม


V=fl ……สมการท (1)

โดย V คอความเรวรถไฟมหนวยเปน เมตร

ตอวนาท

f คอความถของเสยงมหนวยเปนรอบ

ตอวนาท (เฮรตซ)

l คอความยาวคลนเสยงมหนวยเปน

เมตร โดยคาความยาวคลนทเกดจะมลกษณะ

เฉพาะขนอยกบสภาพพนผวของแตละราง

รถไฟซงมความเรยบไมเทากน ในแตละราง

รปท 1 แสดงกลไกการแพรกระจายของเสยงเนองจากความสนสะเทอนของลอและรางรถไฟ

รปท 2 ตวอยางหวรถจกรดเซลทใชในประเทศไทย (a) ยหอ Alsthom รน 4406 และ (b) ยหอ GEA. รน 4523-456

(a)

(b)

….สมการท (2)

2. เสยงจากเครองยนตของหวรถจกร

เครองยนตทใชจะเปนเครองยนตดเซลท�า

หนาทในการผลตกระแสไฟฟาเพอจายใหกบ

ม อ เ ต อ ร ข บ เ ค ล อ น ล อ ห ว ร ถ จ ก ร โ ด ย

เครองยนตแตละรน ยหอ อาจจะใหก�าเนด

เสยงทความดนเสยงและความถเสยงทแตก

ตางกนโดยคาความดนเสยงจะเพมขนตาม

ความเรวทเพมขนของรถไฟและเมอพจารณา

เสยงทเกดจากระบบลอและรางรวมดวย

สามารถเขยนสมการสมพนธ ระหว าง

ความเรวรถไฟกบระดบความดนเสยงทเกด

ในรปแบบอยางงาย ดงสมการท (2)

โดย LP คอ ระดบความดนเสยงในหนวย

เดซเบลทความเรวรถไฟ

V มหนวยเปนกโลเมตรตอชวโมง

LPo คอ ระดบความดนเสยงในหนวย

เดซเบลทความเรวรถไฟ

LO โดยท�าการวด ณ ต�าแหนงเดยวกน

เครองยนตดเซลทำาหนาทในการ ผลตกระแสไฟฟาเพอจายใหกบ มอเตอรขบเคลอนลอหวรถจกร โดยเครองยนตแตละรน ยหอ อาจจะ ใหกำาเนดเสยงทความดนเสยงและ ความถ เสยงท แตกตางกนโดย คาความดนเสยงจะเพมขนตาม ความเรวทเพมขนของรถไฟ

1. เสยงจากลอและรางเกดจากความ

เรยบไมสม�าเสมอของราง และลอทมลกษณะ

ไมเปนทรงกลมอยางสมบรณ (มลกษณะ

คลายวงร) ท�าใหเกดการสนสะเทอนของลอ

และราง เกดเสยงแพรกระจายในอากาศ โดย

ท�าใหก�าเนดเสยงทมความถสมพนธ กบ

ความเรวในรปแบบ ดงสมการท (1)

LP= LPo + N log VVO



รปท 3 สวนตางๆ ของระบบเบรครถไฟประกอบ ดวย จานเบรค (Brake Discs) และตว หามลอ (Brake calipers)

แบบจ�ำลองทำงคณตศำสตรส�ำหรบคำด

กำรณระดบเสยงจำกรถไฟ

ในการวางแผนปองกนแกไขปญหา

เสยงทเกดจากรถไฟในหลายๆ สถานการณ

จ� า เป นต องมข อมล ข าวสาร ส�าหรบ

ตดสนใจกอนเหตกาณจรงเกดขน เนองจาก

หากรอใหสถานการณจรงเกดขนอาจแกไข

ปญหาไดยาก หรอสนเปลองคาใชจายมาก

ดงนนแบบจ�าลองทางคณตศาสตรส�าหรบ

คาดการณระดบเสยงจากรถไฟจงเปนเครอง

มอทส�าคญและมประโยชนในการคนหา

ขอมล ขาวสารเหลานน แบบจ�าลองทาง

คณตศาสตรส�าหรบคาดการณระดบเสยงจาก

รถไฟ โดยทวไปอย ในรปความสมพนธ

ระหวาง คาความดนเสยงของรถไฟ ณ ระยะ

ใดๆ กบ ปรมาณทางกายภาพตางๆ ในรป

แบบ ดงสมการท (3)

โดยท LO คอ ระดบเสยง ณ จดอางอง ซงอาจ

อยในรปของก�าลงเสยง (sound power level)

ในหนวยวตต หรอความดนเสยง (sound

pressure level) ในหนวยเดซเบลหรอ

เดซเบลเอ หาไดจากการวดในสถานทจรง

มคาแปรไปตามชนดของรถไฟ ( สนคา หรอ

โดยสาร) ชนดของหวรถจกรความเรวของ

รถไฟ (กโลเมตรตอชวโมง) ชนดของราง

เปนตน มหนวยเปน เดซเบล หรอเดซเบลเอ

สวนเทอม Ai ประกอบดวยคาตางๆ ดงน

1. Adiv ค าการลดลงของเสยง

เนองจากระยะหางจากแหลงก�าเนดกบจดรบ

เสยงเพมขน (Geometrical divergence) ม

ผลท�าให พลงงานเสยงเกดการกระจาย

สามารถหาไดจากสมการทสมพนธกบระยะ

ทาง ดงตวอยางก�าหนดโดย ISO 9613-2 ใน

สมการท (4) และสมการทใชในแบบจ�าลอง

คาดการณระดบเสยงรถไฟของสหราชอาณา

จกร (CRN model) ในสมการท (5)

LP= LO + SAi

..สมการท (4)

…..สมการท (5)

1. เสยงจากความปนปวนของอากาศ

บรเวณรอบตวรถไฟ เกดขนขณะรถไฟวงดวย

ความเรวสง เสยงทเกดมลกษณะเสยงความถ

ต�ากวา 500 เฮรตซ และความดนเสยงใน

หนวยเดซเบลสมพนธกบความเรวรถไฟใน

หนวยกโลเมตรตอชวโมงในลกษณะลอการทม

2. เสยงจากระบบเบรค ซงเกดจาก

การเสยดสระหวางลอและตวระบบเบรค เสยง

ท เกดมลกษณะเสยงความถสงระหว าง

1000 - 2000 เฮรตซ

3. เสยงขณะรถไฟวงบนสะพาน เกด

จากการสนของโครงสรางสะพานขณะรถไฟ

วงบนสะพาน และขณะรถไฟวงผานสะพาน

ระดบเสยงจะกว างกว ารางรถไฟทวไป

ประมาณ 10 – 20 เดซเบล ขนอยกบโครงสราง

สะพานแตละแหง

4. เสยงขณะรถไฟวงผานทางโคง

เกดจากการเสยดสระหวางลอและรางขณะ

รถไฟวงบนทางโคง โดยความดงและความถ

เสยงทเกดขนๆ อย กบหลายปจจย ไดแก

สภาพราง ความโคงของราง ความเรวรถไฟ

เปนตน

Adiv = 20 log d + 11 dO

Adiv = 10 log d 25

เดซเบล หรอเดซเบลเอ

…….สมการท (3)

M


3. Aair

คาการดดกลนเนองจากสภาพ

บรรยากาศ (Atmospheric absorption) มคา

ขนอยกบระยะทางระหวางแหลงก�าเนดกบ

จดรบเสยง และความถเสยง โดยเสยงทม

ความถต�าสงถกดดกลน พลงงานมากกวา

เสยงความถ ตวอยางสมการท (7) แสดง

สมการหาคาการดดกลนเสยงของอากาศ

แนะน�าโดย ISO 9613-2

โดย d คอ ระยะหางจากรางรถไฟ หนวยเปนเมตร

a เปนคาคงท

โดยท doและ 25 คอ ระยะทาง

ระหวางแหลงก�าเนดถงจดวดเสยงอางอง ม

หนวยเปนเมตร d คอ ระยะทางระหวางแหลง

ก�าเนดถงจดวดเสยงทสนใจ

รปท 3 ทระยะ r1 พลงงานเสยงกระจายอยในพนท

a ทระยะ r2 พลงงานเสยงแพรกระจายอย

ในพนท 4a ท�าใหความเขมเสยงมคาลดลง

2. Ag คาการดดกลน เนองจาก คา

สมประสทธการดดกลนของพนททเสยงเดน

ทางผาน (Ground effect) มคาขนอยกบระยะ

ทางระหวางแหลงก�าเนดถงจดรบเสยงและ

ความสงของจดรบเสยง แตในบางแบบ

จ�าลองฯ รวมเอาผลจากสภาพพนผวเขามา

ไวในแบบจ�าลองดวย เช น พนคอนกรตม

สมประสทธการดดกลนนอยกวาพนสนามหญา

เปนตน ดงตวอยางสมการท (6) แสดงสมการ

คาการดดกลนเสยงของพนท ใชในแบบ

จ�าลองของสหราชอาณาจกร

โดย d คอ ระยะหางจากรางรถไฟ หนวยเปนเมตร

h คอ ความสงของจดรบเสยงจากพน หนวย เปนเมตร

….สมการท (6)Ag = -

d130 h

….สมการท (7)Aair = -

ad1000 h

แหลงกำาเนดถงจดรบเสยงและความสงของจดรบเสยงแตในบางแบบจำาลองฯ รวมเอาผลจากสภาพพนผวเขามาไวในแบบจำาลองดวย

เรองเดนประจ�ำฉบบเรองเดนประจ�ำฉบบ


การคำานวณหาระยะหางระหวางรางรถไฟกบจดรบเสยงหรอการ คำานวณหาความสงกำาแพงกนเสยงทเหมาะสมในการลดระดบ เสยงจากรถไฟ

5. Ar คาแกเนองจากการสะทอน

(Reflection) ขนอยกบปจจยหลก คอ มม

ระหวางแหลงก�าเนดและจดรบเสยง และ

ขนาดของตวสะทอน

6. Am ค าแกเนองจากสภาพ

อากาศ (Meteorological correction) ขนกบ

ปจจยตางๆ ทางอตนยมวทยา เชน ความเรว

ลม อณหภม เปนตน

นอกจากน ในตวแบบจ�าลองฯ อาจ

เพมเตมเทอมทเกยวของกบปจจยแวดลอม

อนๆ อกเชน ตนไม อาคารบานเรอน รมราง

รถไฟ เปนตน และจากปจจยทงหมดทกลาว

มาจะเหนไดวา แบบจ�าลองฯ ทเหมาะกบ

พนทหนงอาจไมเหมาะกบอกพนทหนงกได

ดงนนจงควรมการพฒนาแบบจ�าลองฯท

เหมาะสมกบพนทโดยเฉพาะ รวมทงมการ

ตรวจสอบและปรบปรงแบบจ�าลองกอนใชงาน

บทบาทของแบบจ�าลองทางคณตศาสตรส�าหรบคาดการณระดบเสยง ในการแกไข

ปญหาเสยงจากรถไฟ

เราสามารถแบงบทบาทในการแกไขปญหาของแบบจ�าลองคาดการณระดบเสยงฯ ตาม

กระบวนการจดการแกไขปญหาดานเสยงทง 3 องคประกอบไดดงน

1. บทบาทในการควบคมเสยงทแหลงก�าเนด (source path) เชน การค�านวณหา

อตราเรวทเหมาะสมของรถไฟทท�าใหระดบเสยงไมเกนระดบทเหมาะสม

2. บทบาทในการควบคมเสยงททางผาน (propagation path) เชน การค�านวณหาระยะ

หางระหวางรางรถไฟกบจดรบเสยง หรอ การค�านวณหาความสงก�าแพงกนเสยงท

เหมาะสมในการลดระดบเสยงจากรถไฟ

3. บทบาทในการควบคมเสยงทผรบเสยง (receiver path) ในการออกแบบอาคาร

เพอลดผลกระทบดานเสยงจ�าเปนตองทราบขอมลระดบเสยง ณ บรเวณอาคาร ซงในบาง

กรณข อมลทได จากการตรวจวดจรงไม เพยงพอ จงจ�าเป นต องใช ข อมลจากการ

ค�านวณจากแบบจ�าลองทางคณตศาสตรชวยในการออกแบบ เปนตน

เอกสารอางองCowan, James P. (1994). Handbook of Environmental Acoustics.ISO 9613-2 : 1996-Acoustic-Attenuation of Sound During Propagation Outdoor.István L vér and Leo L. Baranek. (2005). Noise and Vibration Control Engineering.Thompson, David. (2008). Railway Noise and Vibration Mechanisms, Modelling and Means of Control.Van Leeuwen, Hans J.A. Railway Noise Prediction Models a Comparision.http://www.railway.co.thhttp://www.railway-technical.com http://www.rtri.or.jp

4. Ab คาแกเนองจากสงกดขวาง

(Screening) เมอเสยงเดนทางมาประทะกบ

สงกดขวางซงอาจจะเปนก�าแพงกนเสยง เนน

ดน ฯลฯ จะเกดการสญเสยพลงงานเนองจาก

การเลยวเบน โดยขนาดระดบเสยงระดบท

ลดลง ขนอยกบความยาวและความสงของสง

กดขวาง รวมทงความถของเสยงดงตวอยาง

สมการท (8) สมการคาแกเนองจากสง

กดขวางทใชในยโรปบางประเทศ

….สมการท (8)

โดยท คอคา Fresnel number แนะน�าโดย Makeawa

120 N+3

Adiv = - 10 log



แฟรดำซมำเหลม*และพรพงษสนทรเดชะ*

โครงการวางระบบโครงขายตรวจสอบสารอนทรยระเหยในไอสารในดน (soilgas monitoring system) โดยขดเจาะชนดนโดยเครองขดเจาะแบบตอเนอง (Geoprobe) และตดตงระบบ และทดสอบประสทธภาพในการบำาบดสารอนทรยระเหยในดน โดยระบบ Soil Vapor Extraction (SVE) เคลอนท

การปนเปอนสารอนทรยระเหย ในชนดนและชนน�าใตดน ทกอใหเกด

ความเสยงตอสขภาพของประชาชนในพนท (health risk) จ�าเปนตองมการ

บ�าบดฟนฟใหคนสสภาพเดมโดยเรว หรออยางนอย ตองฟนฟใหอยใน

ระดบทไมเปนอนตราย ซงเทคโนโลยทใชในการบ�าบดฟนฟนนมหลาย

เทคนค การเลอกใชเทคโนโลยในการบ�าบดฟนฟนน ขนอยกบชนดของสาร

ปนเปอนและสภาวะแวดลอมทเกดการปนเปอน ในบางครงอาจมการใช

มากกวาหนงเทคโนโลยรวมกน ซงเทคนค SVE มกถกน�ามาใชก�าจดสาร

อนทรยระเหยทปนเปอนในชนดนไมอมน�า ซงอยในระดบความลกไมมาก

เทคนคนสวนใหญน�ามาใชกบพนทปนเปอนททราบแหลงก�าเนด (source

zone) หรอต�าแหนงปนเปอนความเขมขนสง (hot spot) ทแนนอน โดยจะ

ท�าการอดอากาศอณหภมปกตหรออากาศรอนลงไปในชนดน แลวสบ

อากาศดงกลาวทมไอของสารอนทรยระเหยกลบขนมาบ�าบด ซงอาจบ�าบด

โดยใชการเผา (incineration) หรอควบแนนแลวเกบใสถงบรรจ ดงแสดงใน

รปท 1

กลไกการเคลอนทของแกสในดนในขณะทท�าการบ�าบดโดยเทคนค

Soil Vapor Extraction (SVE) คอนขางซบซอน ซงโดยทวไปแลว การเคลอน

ตวของ soilgas ในดนประกอบดวยสองกระบวนการ ไดแก กระบวนการพา

(advection) และกระบวนการแพร (diffusion) กระบวนการพาเปนกระบวน

การเคลอนทของไอ VOCs ไหลผานชนดน โดยอาศยกลไกทไหลตามกน

และมทศทางไปทศทางหนง ซงในชนดนตองเปนแบบไมอมน�า และมการ

ยอมใหไอของ VOCs ไหลผานไดงาย เปนทศทางเดยวกนอยางชดเจนตาม

ทศทางการลดลงของความดน (pressure gradient) เสมอนหนงวา ไอของ

VOCs ไหลผานชองอโมงคขนมายงผวดน สวนกระบวนการแพรนนเปน

รปท 1 หลกการบ�าบดฟนฟชนดน/น�าใตดนดวยเทคนค SVE (Suthersan, 1997)

*นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม

เทคนค SVE มกถกน�ามาใชก�าจดสารอนทรยระเหยท ปนเปอนในชนดนไมอมน�า ซงอยในระดบความลกไมมาก เทคนคนสวนใหญน�ามาใชกบพนทปนเปอนททราบแหลงก�าเนด (source zone) หรอต�าแหนงปนเปอนความเขมขนสง (hot spot) ทแนนอน



การเคลอนทของไอ VOCs ไหลผานชนดน โดยอาศยกลไกการไหล

กระจดกระจายไปทวบรเวณ ซงอาศยความแตกตางของความเขมขน

ของ VOCs ระหวางจดสองจดใดๆ (concentration gradient) ตาม

กฎของฟกซ (Fick’s law) ซงชนดนทจะท�าใหการเคลอนทโดยการ

แพรจะเปนดนทมเนอแนนและมการยอมใหซมผานไดนอย และเมอ

เปรยบเทยบระหวางกระบวนการพาและกระบวนการแพร พบวา โดย

ทวไปประมาณรอยละ 40-60 จะเคลอนทโดยกระบวนการพา สวนท

เหลอจะเคลอนทโดยกระบวนการแพร

การตรวจพบการปนเปอนของสารอนทรยระเหยทงในดนและ

ในน�าใตดน ในพนทเขตควบคมมลพษจงหวดระยองบงชถงความเปน

ไปไดวาการปนเปอนในชนดนท�าใหเกดการปนเปอนในชนน�าใตดน

เนองจากการชะสารอนทรยระเหยจากดนสน�าใตดน ดงนนการบ�าบด

ฟนฟน�าใตดนทมการปนเปอนสารอนทรยระเหยใหมประสทธภาพนน

จ�าเปนตองมการบ�าบดฟนฟดนทมการปนเปอนสารอนทรยระเหย

ดวย กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม จงไดคดเลอกพนททพบการ

ปนเปอนสารอนทรยระเหยในดนเพอท�าการตดตงระบบ Soil Vapor

Extraction (SVE) พรอมการวางระบบโครงขายตรวจสอบสารอนทรย

ระเหยในไอสารในดน (soilgas monitoring system) ในการทดสอบ

ประสทธภาพของระบบ SVE ในการบ�าบดสารอนทรยระเหยในดน

โครงการนด�าเนนการในพนททดสอบทมการปนเปอนของสาร

อนทรยระเหยในดน โดยด�าเนนงานรวมกบคณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

และคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในฐานะทปรกษา

โครงการ ซงการด�าเนนงานไดมการศกษาหลายดานส�าหรบการ

ออกแบบและตดตงระบบ เชน การศกษาคณสมบตของดน การศกษา

คณสมบตของสารปนเปอน การศกษาคณสมบตของสภาวะแวดลอม

จากขอมลการวเคราะหดนทงหมดโดยเฉพาะขอมลการปนเปอน

น�ามาใชเปนตวบงชวาขอบเขตและศนยกลางการปนเปอน ซงเปน

ขอมลส�าคญในการออกแบบต�าแหนงของหลมในระบบโครงขาย

ตรวจสอบไอดน ขอมลขางตนใชในการจดท�าแบบจ�าลองคณตศาสตร

เพอจ�าลองลกษณะและทศทางการไหลของอากาศในดน ทงน

ประสทธภาพการบ�าบดสารอนทรยระเหยในดนโดยใชระบบ Soil

Vapor Extraction (SVE) ในพนททดสอบน สามารถบ�าบดไอสาร

อนทรยระเหยทอยในดน มากกวา 90 เปอรเซนต ในระยะเวลา 6 เดอน

รายละเอยดแสดงดงรปท 2-5

รปท 4-5 การเปลยนแปลงปรมาณ VOCs หลงจากเดนระบบ 4 และ 12 ชวโมง ตามล�าดบ

รปท 2 ระบบ Soil Vapor Extraction (SVE) เคลอนท

รปท 3 แผนภาพแสดงต�าแหนงโครงขายบอตรวจสอบไอดน


บานดน บานลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการกอสรางบานทเปน มตรตอสงแวดลอม สวถชวตเศรษฐกจสเขยว

บานดนเกาแกทมอายราว 100 ปพบทงในภาคอสานและภาคเหนอ ยกตวอยางเชน บานแบบเกาของ ชาวลซ และอาขา

ปจจบนคนสวนใหญเรมหนมาสนใจ

ในการสรางบานดนมากขนเนองจากเลงเหนวา

บานดนสามารถสรางไดดวยตวเอง และงบ

ประมาณในการกอสรางไมสงมากนกและ

ทส�าคญคอ วสดทใชในการกอสรางบานนน

ไมกอใหเกดผลเสยตอธรรมชาต1 ส�าหรบอาย

การใชงานของบานดนกอาจมอายมากกวา

100 ป โดยบานดนเกาแกทมอายราว 100 ป

พบทงในภาคอสานและภาคเหนอยกตวอยาง

เชน บานแบบเกาของชาวลซ และอาขา ซง

เปนบานทมสวนผสมของดนในการกอสราง

บานดนของชาวเวยดนามทอพยพเขามา

บานดนทกอดวยอฐดนดบแถบเมองอบล

ราชธานและศรสะเกษ2 นอกจากนเนองจาก

บานดนสรางดวยอฐดนดบ ซงจะมความหนา

กวาอฐปกต และไมไดเผา ท�าใหเปนฉนวนกน

ความรอนทดเยยมบานดนจะมอณหภม

ภายในบาน 24-26 องศาเซลเซยสตลอดทง

ป3 เปนระดบอณหภมทเยนสบายในการพก

อาศยโดยไมตองตดเครองปรบอากาศ ดงนน

ในระยะหลงมานจงมผ สนใจสรางบานดน

มากขน โดยเฉพาะผ ทใหความส�าคญตอ

การเลอกสรางบานทเปนมตรตอสงแวดลอม

รวมทงสนใจในวถชวตเศรษฐกจพอเพยง ซง

ประโยชนทส�าคญทยงไมคอยมผพดถงคอ

บานดนเปนบานทลดการปลอยกาซคารบอน

จากการกอสราง ซงเปนสาเหตของภาวะโลก

รอนได เมอเปรยบเทยบกบบานทกอสราง

จากวสดอน

โดยในประเทศนวซแลนด มการ

แนะน�าการค�านวณปรมาณกาซคารบอนได

ออกไซดจากการเลอกซอวสดสร างบาน

(carbon calculator for houses) โดยเชอวา

วธนจะสามารถลดปรมาณกาซคารบอนลงได

ถงประมาณ 50 ตน ซงกาซคารบอนไดออกไซด

จ�านวน 50 ตนนเอง มคาเทยบเทากบกาซ

คารบอนทปลอยจากทอไอเสยรถยนตตลอด

วงจรชวตทรถยนตคนหนงสามารถใชงานได

หรอมคาเทยบเทากบการปลอยกาซคารบอน

จากการบนซงเทยบระยะทางการบนไดเปน

ระยะประมาณ 500,000 ไมล


ธงชยสฟำ*

*นกวชาการสงแวดลอม ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม


ส�าหรบบานดนในประเทศไทยพบวา

สวนใหญเปนการสรางดวยเทคนคอฐดนดบ

(Adobe)6 เนองจากสามารถสรางไดเรว

และยงมการศกษาถงวธเพมประสทธภาพ

ของบานดน โดยศกษาการประยกตใช

วตถดบทางธรรมชาตในการเพมประสทธภาพ

ของกอนอฐดนดบเพอใชในการกอสราง

บานดน โดยผลการทดสอบ พบวา แกลบ

และขยมะพร าวสามารถเพ มก� าล งรบ

แรงอด และลดการหดตวของกอนอฐดนดบ

แตในสวนผสมทมแกลบแทนท เกนกวา

รอยละ 3 นน สงผลใหก�าลงรบแรงอดมคาลด

ลง และการอบกอนอฐในตอบ ท�าใหคาก�าลง

รบแรงอดเพมขน1

ความประหยดซงกอใหเกดภาพลกษณของสถาปตยกรรมทมาจากความเรยบงาย สมพนธกบสภาพแวดลอม

ทงนผจดการระบบโปรแกรมการคด

ค�านวณ Mr. Geoff Henley ไดบอกวาการ

ค�านวณมขนตอนธรรมดา แตสามารถแสดง

ใหเหนไดวาจากการเลอกวสดแตละชนดจะม

ผลตอสงแวดลอมโดยตรง เนองจากงานกอ

สรางมหลายแบบ โดยวธการค�านวณจะ

แสดงใหเหนถงวสดทเลอกใชแตละชนดวา

จะมคาการปลอยกาซคารบอนมากนอย

เพยงใด เชน วสดจ�าพวกไม ชนด Pinus

radiate สามารถดดซมกาซคารบอนไดถง

1.7 ตน ในกรณทในบานใชแตวสดจ�าพวกไม

Pinus radiate สวนวสดจ�าพวกอลมเนยมจะ

กอใหเกดกาซคารบอนประมาณ 9 ตน ตอ

หนงผลตภณฑ Mr. Geoff Henley เสรมวา

โปรแกรมการออกแบบนเองเหมาะส�าหรบ

ค�านวณบานแบบชนเดยว ดงนนจะเหนไดวา

หากผ บรโภคเลอกใชวสดจ�าพวกไมแทน

อลมเนยมจะสามารถลดกาซคารบอนไดสงถง

ประมาณ 20-25 ตนจากอากาศ โปรแกรมน

จงเปนทางเลอกหนงของผบรโภคทสามารถ

เลอกซอสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม4

นอกจากน บานดนยงมประโยชน

ในแงของการเปน Carbon Banking ดวย

เนองจากบ านดนสามารถลด Carbon

emission จากการสรางบานได โดยเฉพาะ

ในปจจบนประเทศไทยถกเพงเลงวา ปลอย

กาซคารบอนไดออกไซดในอตราเพมขนมาก

ดงนนการกอสรางบานดนซงวตถ

สรางบานสวนใหญมาจากธรรมชาต เชน

ดน แกลบ และฟางขาว จงมความสามารถ

ในการลดการปลอยกาซคารบอนไดดกวา

การสรางบานดวยวสดสรางบานอนๆ ซง

กรอบแนวความคด สามารถสรป ได

ดงภาพตอไปน

ในทวปอเมรกาไดค�านงถงสงแวดลอม

เชนเดยวกน โดยในการสรางบานมการน�า

มดฟางมาแทนอฐบลอกส�าหรบกอสรางบาน

ทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอชวยลดการ

ปลอยกาซคารบอนไดออกไซดโดยน�าฟางอด

เขาไปในโครงไมของบานจนเตม เกดเปน

ผนงหนา 60 เซนตเมตร เมอฉาบดวยปนแลว

ฟางจะเปนฉนวน มประสทธภาพในการ

ประหยดพลงงานมากกวาวสดกอสรางทนยม

ทวไปราวสองถงสามเทา5

บานดนใชวสดจากธรรมชาต เชน ดน แกลบ ฟางขาว

ซงไมตองผานกระบวนการผลตทางอตสาหกรรมชวยลดการเกด CO2 จากการสรางบาน

บานประเภทอนๆใชวสดทตองผานกระบวนการผลตทางอตสหกรรม

เชน อลมเนยม เหลก กระเบองสงผลใหเกด CO2 จากการสรางบานสง

คำนวณเปร�ยบเทยบระหวางปร�มาณการใชคารบอนในวสดกอสรางบานดน

และบานประเภทอนๆ

- บานดนลดโลกรอน- CO2 ตอตารางเมตร- Carbon Banking - สงเสร�มการปลกบานดน


เอกสารอางอง1จตพร ตงศรสกล (2550) การประยกตใชวตถดบ

ทางธรรมชาตในการเพมประสทธภาพ

ของกอนอฐดนดบเพอใชในการกอสราง

บานดน. วทยานพนธหลกสตรสถาปตยกรรม

ศาสตรมหาบณฑต คณะสถาปตยกรรมศาสตร

และการผงเมองมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

2อภชาต ไสวด (ม.ป.ป.). กอนนน...บานดน [ออนไลน]

เขาถงไดจาก : http : www.b aandin.org

3พชนจ เนาวพนธ (2553). การลดตนทนการกอสราง

และการสรางธรกจรสอรทแนวใหมดวย

“บานดน” [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://

w w w . b a a n d i n t h a i . c o m / i n d e x 2 .

p h p ? o p t i o n = c o m _ c o n t e n t & d o _

pdf=1&id=114

4Henley, Geoff. (อางถงใน www.tgo.or.th). Carbon

calculator for houses.

5รอธสไซลด, เดวด เดอ. (2551). คมอใชชวตในยค

โลกรอน. กรงเทพฯ : อมรนทร

6นทรรศการบานดน (ม.ป.ป.) เขาถงไดจาก : http :

www.baandin.org

7ดมพ ผดงวเชยร. (2545). การศกษาบานดนตาม

แนวทางสถาปตยกรรมทยงยน กรณศกษา

บานดนหมบานศรฐาน ต.ศรฐาน อ.ปาตว

จ.ยโสธร . วทยานพนธหลกสตรปรญญา

สถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาวจย

สภาพแวดลอมภายในคณะสถาปตยกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ

ทหารลาดกระบง.

บานดน ณ ศนยการเรยนร พนพรรณ อำาเภอแมแตงจงหวดเชยงใหม

การสรางบานดน

นอกจากนยงมการศกษาบานดนตามแนวทางสถาปตยกรรมทยงยนกรณศกษาบานดน หมบานศรฐาน ต.ศรฐาน อ.ปาตว จ.ยโสธร

โดยผลการศกษาพบวาบานดนไมใชสงใหมทเกดขนมาในประเทศไทย บานดนทหมบานศรฐานเกดขนจากความคดทจะฟนฟวธชวตดงเดม

หลงจากประสบปญหาทางเศรษฐกจและสงคมซงเปนวถชวตแบบพอเพยงและพงพาอาศยกน บานดนจงเกดขนในฐานะตวแทนทาง

สถาปตยกรรมตามแนวความคดแบบพอเพยงรปแบบทางสถาปตยกรรมของบานดนมงเนนทจะตอบสนองการใชสอยแบบตรงไปตรงมา

แสดงใหเหนถงความเหมาะสมในการใชงานปจจยแวดลอมทเดนชดของบานดนในการเปนสถาปตยกรรมทยงยน คอ ความสอดคลอง

กบแนวความคดในการพงพาตนเองและพงกนเองของชมชนความยงยนของอายการใชงานของบานดนและธรรมชาต ความประหยดซงกอ

ใหเกดภาพลกษณของสถาปตยกรรมทมาจากความเรยบงาย สมพนธกบสภาพแวดลอมทท�าใหบานดนเกดภาวะความสบายใน

การอาศยบานดนจงมความสอดคลองกบวถชวตทพงพาและพออยพอกนของชาวบานรวมถงความสอดคลองในองครวมของงาน

สถาปตยกรรมทยงยน7



สนคาทเปน Eco label ตอบโจทยการคายคใหม?

การคาในโลกปจจบนมการแขงขน

คอนขางสง โดยเฉพาะการตกลงในเรอง

การคาเสร ท�าใหก�าแพงภาษทเคยเปนตว

กดกนทางการคาหายไป การผลตทตองค�านง

ถงการแขงขนดงกลาว จงต องการเพม

คณภาพสนคาและสรางการยอมรบของการ

บรโภคมากขนกวาเดม แมกระทงสนคา

แบรนดเนมทตองพฒนาผลตภณฑใหเกด

ความนยมใหมๆ ในลกษณะการคาของโลก

ยคใหมน พบวาเกดประเดนปญหา ขนมา 5

ประการ ซ ง เป นผลจากการศกษาของ

สหภาพยโรป มองการแขงขนทางการคา

ยคใหม ดงน

1. การท�าลายดลธรรมชาต เปนผล

จากการเปลยนแปลงการผลตใน

ระบบขามชาตททรพยากรธรรมชาต

ถกถลงโดยระบบการลงทนของบรษท

ใหญจากตางประเทศทมทนหนา เชน

การใชทรพยากรพลงงาน ทรพยากร

แรธาต เปนตน ซงจากการแขงขน

ทางการคาทเนนการผลตใหไดผลผลต

มากๆ จนละเลยผลกระทบดาน

สงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต

ถกท�าลาย เกดภาวะมลพษจากของ

เสยอตสาหกรรมการขนสง ภาวะ

ขยะพษ โลกรอน ตลอดจนคณภาพ

ชวตของประชาชนไดรบผลกระทบ

จากพษของมลภาวะตางๆ จนธรรมชาต

เสยสมดลและยากแกการเยยวยา

กลบคน

2. ชองวางระหวางความร�ารวยกบ

ความยากจนเกดจากการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมภายใตกฎกตกา

การคาใหม ทเปดโอกาสใหทนขาม

ชาตเขามาใชทรพยากรและลงทนใน

การผลตอยางเสร ท�าใหมผลก�าไร

คอนขางสงมากจนมชองวางระหวาง

รายไดของนกลงทนกบประชาชนใน

ทองถนอยางมากพบวาในโลกการคา

ยคใหม จะมรายไดรวมของประชาชน

ทงโลก 83% ตกอยในมอของนายทน

คนรวยสด 20% ประชาชนในระดบ

ลางมรายไดเพยง 1.4%

(ทมา: จากผลส�ารวจรายไดประชากรโลก:

Word Bank Report 2012)


รฐเรองโชตวทย*

*นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการพเศษ ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม

การผลตทตองคำานงถงการแขงขน จงตองการเพมคณภาพ สนคา

3. เกดระบบการพงพาจากภายนอก

มากขน จากหนงสอ world system

theory,ของอมมานเอล วอเรนสเตน

ไดแยกกลมประเทศออกเปน 3 กลม

ไดแก กลมแกนกลางระบบทน กลม

กงทนนยม และกลมประเทศชายขอบ

เชน เอเชย แอฟรกา ทจ�าเปนตอง

พงพาการคาและการลงทนจากกลม

ประเทศแกนกลางระบบทน โดยกลม

ประเทศทอย ชายขอบ มการพงพา

การปอนสนคาเขาส ตลาดโลกใน

ราคาถก คณภาพต�า เชน สนคาเลยน

แบบทมการปนเปอนสารเคมหรอใช

สารพษในการผลตซงเปนอนตรายตอ

ผบรโภคของเลนทมคณภาพต�า

4. การเกดการสรางวฒนธรรมบรโภค

นยมใหม มการวดความมงคงทาง

เศรษฐกจ ด วยการสร างความ

เตบโตการบรโภค สรางความเชอ

การบรโภคนยมตอบสนองตอความสข

ของผ คนในสงคม โดยไม ค�านง

ถงความจ�าเปนขนพนฐาน หรอการ

บร โภคสารพษทมผลต อสขภาพ

และทส�าคญ คอ การไมไดค�านวณ

ถงต นทนจากการบร โภคเกนตว

เชน การลงทนโฆษณาเกนจรงใน

สนคาฟ มเฟอย กล มอาหารและ

เครองดมทเปนอาหารขยะ ทมผล

ต อ ส ข ภ า พ ป ร ะ ช า ช น ใ น บ า ง

ประเทศใชนโยบายประชานยม เนน

การซอสนคาราคาถกหรอแจกแถม

สนคา เพอกระตนการใชจายใหมาก

ขนก อให เกดภาวะหนสนโดยไม

จ�าเปน

5. การตอบโจทย ความตองการความสข

จ า ก ก า ร บ ร โ ภ ค น ย ม เ พ อ ต อ บ

ค�าถามของความตองการหารายได

ใหมากขนเพอซอสนคาและบรการ

ความสขจากการบรโภคสนคาและ

บรการ ทท�าใหภาวะหนสนทเพมขน

จากการซอสนคาเงนผอน บรการการ

ใชบตรเครดตหรอการใชนโยบายลด

ราคาสนคาเพอจงใจในการซอสนคา

ราคาแพง เชน การซอบาน รถราคาถก

แตเกดภาวะหนสนในชนชนกลางของ

บางประเทศทใกลจะลมละลาย

จากทกลาวมาแลวทง 5 ประเดน

คงจะเปนประเดนทตองน�ามาพจารณา

ในแตละประเทศทอยชายขอบ ตองปรบ

นโยบายทตอบสนองตอการคายคใหม

แตอยางไรกตาม ขอแรก คอ การท�าลาย

ดลธรรมชาต ทมผลตอทรพยากรและสภาพ

แวดลอมของประเทศชายขอบ เชน กลม

เอเชย ละตนอเมรกา หรอแอฟรกา ตอง

ปรบตวอยางมาก และเพอการด�ารงอย

ของทรพยากรทมจ�ากด และการลดผล

กระทบสงแวดลอม สขภาพประชาชนทาง

หน งคอการจ�ากดการเตบโตของระบบ

ทนขามชาตทกอใหเกดมลพษทมการยาย

ฐานผลตมาลงทนในประเทศกลมท 3 ดวย

มาตรฐานตางๆ เทาทจะท�าได ทางหนงคอ

การก�าหนดมาตรฐาน การผลตสนคา Eco

label หมายถง สนคาทไดการรบรองหรอ

ประกาศตนเองวาเปนมตรตอสงแวดลอม ซง

ตอบโจทยทง 5 ประเดนดงกลาวขางตน ทง

ดานการตลาดจนถงการผลตทสอดคลองกน

กลาวคอ



1. เปนการใชทรพยากรทเหมาะสม

และไมเกดเปนภาระในการทดแทน

ทรพยากรธรรมชาตการฟ นฟท

เหมาะสม หรอเรยกวา มขดจ�ากดการ

รองรบการใชทรพยากร (Carrying

Capacity) มการควบคมการลงทน

ทกอใหเกดมลพษ และการรบผดชอบ

ตอมลพษทเกดจากการผลตอยาง

จ ร ง จ ง ใ น ส ว น ข อ ง ร ะ บ บ พ ง พ า

ทรพยากรจากภายนอกตองมระบบ

การจดสรรอยางเหมาะสมโดยเฉพาะ

ทรพยากรพลงงานทนบวนจะหมดไป

โดยไมอาจทดแทน จ�าเปนตองหา

แหลงพลงงานหมนเวยนใอตสาหกรรม

การผลต หรอพลงงานทางเลอกอนๆ

เพอทดแทนพลงงานทหมดไป

2. เปนการพฒนาทมแผนทเหมาะสม

และสรางจตส�านกในการรบผดชอบ

ตอสงคม ตอชมชนและโลกใบนอยาง

จรงจง ผประกอบการหรอนกลงทน

ตองค�านงถงผลกระทบยอนกลบสการ

ผลตทไปลงทนในทตางๆ ของโลก เชน

กระแสการตอตานการสรางโรงงาน

มลพษสง การใชพลงงานกาซธรรมชาต

ในทะเลทมผลกระทบตอชมชนใน

ประเทศนนๆ อยางมวนยและรบผดชอบ

แมจะมกตกาของการคาเสรเปนตว

หนนกตาม การประกอบการทม

จตส�านกทดตอการรบผดชอบตอ

สงแวดลอม สขภาพของชมชน ยอมจะ

เปนการลงทนทยงยนและเปนมตร

ตอการอยรวมกนในสงคมโลก ซงอาจ

หมายถงก�าไรจากการผลตทอาจ

ลดนอยลงแตสรางความยงยนใน

การผลต ใหกบโลกใบน มากกวาการ

ท�าลายโดยไมยงคด ลดการโฆษณา

เพอการบรโภคนยมสนคาฟมเฟอย

สนคาทมพษตอประชาชนในประเทศ

ชายขอบ เชน ทบางประเทศทก�าลง

เอกสารอางอง รฐ เรองโชตวทย ทนนยมกบสงแวดลอม เอกสาร ประกอบการสอนนกศกษาคณะวทยาศาสตร และเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏวไลย อลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ,ปทมธาน 2555 เอกสาร World Bank Report World Bank, 2012

ประสบปญหามลพษอยางรนแรงใน

ขณะน ทเนนนโยบายประชานยมใน

การบรโภคมากเกนความจ�าเปน

3. ควรใหความรแกประชาชนใน

การเลอกซอสนคาทเปนมตรตอสงแวดลอม

การปรบวถชวต ใหบรโภคอยางพอเพยงตาม

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและรกษาสภาพ

แวดลอมใหยงยน

สนคาทเปน Eco label จะอยหรอจะไป

ขนกบการตอบรบของกระแสของสงคมทเรม

มองปญหาสงแวดลอมทเกดจากการบรโภค

ทรพยากร การรบผดชอบตอสงคม และทก

คนมสวนรวมในการแกไขปญหาสงแวดลอม

สนคาทเปนมตรตอสงแวดลอมถงแมจะไม

เปนทนยมในขณะน ดวยการผลตทตนทนอาจ

สงกวา แตในอนาคตนาจะเปนค�าตอบทด

ส�าหรบผบรโภคและประชาชนทตองชวยกน

รกษาสงแวดลอมมากขน



อาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน/เมอง (ทสม.) คอ

บคคลในทองถน หรอหมบาน หรอชมชนทไดสมครใจเปนอาสาสมคร โดยมบทบาทส�าคญ

ในฐานะผน�าการเปลยนแปลงดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

แบบบรณาการ การเฝาระวงปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงม

กระบวนการสรางจตส�านกในการอนรกษรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหกบ

ประชาชนและกลมเปาหมายไดอยางตอเนอง สรางความเปนเจาของใหเกดความรสก

หวงแหน ซงจะน�าไปสการดแลและรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน

ตนใหคงอยในสภาพสมบรณไดอยางยงยน

ทสม. เปนยทธศาสตรทส�าคญทยดคนเปนศนยกลางในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ทเปนรปแบบใหประชาชนมสวนรวมในลกษณะการเปนตวแทนชมชน เปนผน�าและเปนผ

ประสานงานระหวางประชาชน และทกฝายทเกยวของ เพอสรางความเปนเจาของและไดรบ

ผลประโยชนรวมกนในลกษณะการบรหารจดการในรปแบบคณะกรรมการ และมการเชอมโยง

เปนเครอขาย ทสม. จงเปนแนวทางหนงในการเชอมโยงกระบวนการเรยนรรวมกนของคนใน

สงคม เชอมโยงการท�างานดานการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ระหวาง

ระดบนโยบายและระดบชมชน อนจะน�าไปสการบรหารจดการ และการใชประโยชนจาก

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน โดยมปรชญาพนฐานในการด�าเนนการ ดงน

1. การด�าเนนการทอยบนพนฐานความตองการของชมชน

2. ชมชนตองมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ทกขนตอน

3. ชมชนมความรสกเปนเจาของ

4. เพมมลคาทางเศรษฐกจจากการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ของชมชน

5. ยดหลกธรรมาภบาลในการด�าเนนงาน

การพฒนาศกยภาพบคลากรของอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน (ทสม.)

*นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ สถาบนฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยดานสงแวดลอม


บษบำอบอำย*


ภาพท 1 แสดงการเชอมโยงแนวคดดานเศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจ / สงคม /สงแวดลอม /วฒนธรรม

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทางสายกลาง

พอประมาณ

มเหตผลมภมคมกน

ในตวทด

ความรรอบร รอบคอบ ระมดระวง

คณธรรมซอสตยสจรต ขยนอดทน สตปญญา แบงปน

นำไปส

สมดล /พรอมรบตอการเปลยนแปลง

ดงนน เพอเปนการเตรยมความพรอมและพฒนาขดความสามารถ

ของ ทสม. ส�านกอาสาสมครและเครอขาย (สอข.) และสถาบนฝกอบรมและ

ถายทอดเทคโนโลยดานสงแวดลอม (สอท.) กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

จงก�าหนดใหมการจดฝกอบรมหลกสตร การพฒนาเครอขายอาสาสมครพทกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน (ทสม.) ภายใตโครงการพฒนา

ศกยภาพอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน

(ทสม.) ในปงบประมาณ 2556 ครอบคลม ทสม. ทกจงหวดทวประเทศ

ในพนทภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก และ

ภาคใตจ�านวน 8 ร น โดยมกลมเปาหมายเปนสมาชก ทสม. ทเปนคณะ

กรรมการเครอขาย ทสม. ตงแตระดบหมบาน ระดบต�าบล ระดบอ�าเภอ ระดบ

จงหวด รวมทงเจาหนาทจากส�านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จงหวด (ทสจ.) เพอเสรมสรางศกยภาพของบคลากรใหเกดความเขมแขง เกด

กระบวนการเรยนร และการพงพาตนเองของชมชนในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ในทองถนของตนเองเปนการ

เชอมโยงการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากระดบ

ชมชนไปสระดบนโยบายของประเทศ และเปนการเชอมโยงกบแนวคดดาน

เศรษฐกจพอเพยง ซงเปนหลกปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ มพระ

ราชด�ารสไว สงผลใหสงคมไทยเปนสงคมทมความเขมแขงอยางยงยนให

ประชาชนมคณภาพชวตทด มอาชพเพยงพอทจะพงพาตนเอง และสามารถ

ยกระดบคณภาพความเปนอยได โดยการด�าเนนชวตในแบบเรยบงาย ภายใต

กระแสโลกาภวฒน ตลอดจนความเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขน แสดงดงภาพท 1

การพฒนาศกยภาพของบคลากร ทสม. ในหลกสตร การพฒนาเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

หมบาน (ทสม.) ขณะนไดด�าเนนการเสรจสนแลว มผเขารบการฝกอบรมทงสน 615 คน จาก 76 จงหวด โดยมรายละเอยดดงแสดงในตารางท 1

รนท จดระหวางวนทจ�านวนผเขารบการ

ฝกอบรม(คน)

รนท 1 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคเหนอ 29 - 30 มกราคม 2556 54

รนท 2 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคเหนอ 31 มกราคม - 1 กมภาพนธ 2556 42

รนท 3 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 26 - 27 มนาคม 2556 98

รนท 4 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 28 - 29 มนาคม 2556 85

รนท 5 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคกลางและภาคตะวนออก 20 - 21 พฤษภาคม 2556 106

รนท 6 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคกลางและภาคตะวนออก 22 - 23 พฤษภาคม 2556 92

รนท 7 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคใต 11 - 12 มถนายน 2556 66

รนท 8 จดฝกอบรมใหกบ ทสม. ในพนทภาคใต 13 - 14 มถนายน 2556 72

รวม มกราคม - มถนายน 2556 615 คน

ตารางท 1 สรปผลการจดฝกอบรมหลกสตร การพฒนาเครอขาย ทสม.ประจ�าปงบประมาณ 2556

*ทง 8 รน จด ณ ชลพฤกษรสอรท จ. นครนายก


เอกสารอางองการประชมอาสาสมครพทกษส งแวดลอม ระดบชาต ครงท 3 ป 2547 กรงเทพฯ : ส.ไพบลยการพมพคนหลงเลนส (2556) “พอเพยงเยยงพอ” สหกรณปาไม. 2556(156), 2.

จากการประเมนผลเบองตนของ

โครงการพฒนาศกยภาพอาสาสมครพทกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน

ประจ�าป 2556 โดยผจดการฝกอบรมของ

สอข. และ สอท. พบวาการจดฝกอบรมใหกบ

ทสม. ประสบผลส�าเรจดวยด ทงในดานการ

บรหารจดการ โดยมความพงพอใจของผเขารบ

การฝกอบรม คดเปน 85 % และดานวชาการ

โดยมความรความเขาใจของผเขารบการฝก

อบรมเพมขน คดเปน 85%ในภาพรวมของ

ผเขารบการฝกอบรมสวนใหญพงพอใจตอ

การฝกอบรมทง 8 รนเนองจากไดเรยนรถง

หลกการเรยนรรวมกนทง 3 ส. ไดแก สาระ

สวนรวม และสนกสนาน เรยนร หลกการ

ท�างานเชงระบบ 5 ขนตอน ไดแก 1) วนจฉย

และว เคราะห ประเดนทางส งแวดล อม

2) ก�าหนดยทธศาสตรของแผนงานโครงการ

3) การสอสารสรางการยอมรบ 4) น�าแผนไป

ส การปฏบต 5) ตดตามประเมนผลและ

ปรบปรงแกไข และน�าไปสเทคนคการเขยน

โครงการดานสงแวดลอม จากการวเคราะห

จากปญหาสงแวดลอมในชมชนของตนเอง

โดยภาพรวมการปฏบตงานดานการดแล

รกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ

ทสม. ในพนททตนเองรบผดชอบจะประสบ

ผลส�าเรจได ตองอาศยการรวมคด รวมท�า

และรวมตรวจสอบจากทกคนในชมชนให

สามารถขบเคลอนงาน ดานการดแลรกษา

คณภาพสงแวดลอม ซง ทสม. สวนใหญทเขารบการ

ฝกอบรมมความตองการใหมการศกษา

ดงานในพนททประสบความส�าเรจด าน

การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมเพอน�าความร ทไดรบจากการ

ศกษาดงานไปประยกตใชในการปฏบตงาน

ในทองถนของตนเองได ส�าหรบผ จดการ

ฝกอบรมเหนวาโครงการน เปนการบรณาการ

รวมกนของทง 2 หนวยงาน ภายในกรม

สงเสรมคณภาพสงแวดลอม ไดแก สอท.และ

สอข. ไดเรยนร วธการท�างานรวมกน เกด

ความผกพนและความสามคคระหวางเจา

หนาทภายในหนวยงานรวมจด รวมทงได

เรยนรเทคนควธการท�างานรวมกบวทยากร

จากสถาบนการศกษา ในบทบาทของการเปน

วทยากรทดทางดานสงแวดลอม ซงผจดการ

ฝกอบรมหวงเปนอยางยงวาจะน�าประสบการณ

ทไดรบจากการรวมจดฝกอบรมในครงนไป

ประยกตใชกบการปฏบตงานในดานตางๆ

ตอไป



ทมาของแผนปฏบตการฯสบเนองจากมตคณะรฐมนตร เมอวนท 3 มนาคม 2552 เหนชอบมาตรการเรงดวน

ในการแกไขปญหามลพษหมอกควนในพนท 8 จงหวดภาคเหนอ (ตอนบน) ไดแก 1) แพร

2) นาน 3) พะเยา 4) เชยงราย 5) ล�าพน 6) แมฮองสอน 7)เชยงใหม และ 8) ล�าปาง

ในพนท 8 จงหวดน ตองประสบกบปญหามลพษทางอากาศโดยเฉพาะปญหาหมอกควนใน

ขนรนแรงนอกจากนยงมขอมลจากหนวยควบคมไฟปา กรมอทยานแหงชาตสตวปาและ

พนธพชในป 2550 พบวา มการเผาปาในพนทภาคเหนอ จ�านวน 54,469 ไร ภาคตะวนออก

เฉยงเหนอ จ�านวน 37,929 ไร ภาคกลาง จ�านวน 18,704 ไร และภาคใต จ�านวน 3,838.5 ไร

ซงสาเหตหลกเกดจากการเผาปา และเผาวสดอนในชมชน การเผาในพนทเกษตร การเผา

วชพชรมทางขยะมลฝอย และไฟปากอใหเกดหมอกควนฝนละออง เถา เขมาควน ทระบาย

ออกสบรรยากาศ สงผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามยของประชาชน

ทงกอใหเกดความร�าคาญ บดบงทศนวสยการจราจรทงทางบก ทางอากาศ สงผลกระทบตอ

การทองเทยว และระบบเศรษฐกจโดยรวมน�ามาซงการปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอม

ในเชงบรณาการ

บทบาทของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกบหนวยงานทเกยวของ

ไดจดท�าแผนแมบทแหงชาตวาดวยการเผาในทโลงซงไดรบความเหนชอบจาก คณะรฐมนตร

เมอวนท 22 กรกฎาคม 2546 โดยมวตถประสงคเพอใหหนวยงานทเกยวของมการน�านโยบาย

และมาตรการควบคมการเผาในทโลง ไปใชเปนยทธศาสตรและแนวปฏบตในการปองกน ลด

และแกไขปญหามลพษหมอกควนจากการเผาในทโลงและไฟปา ตลอดจนการเตรยมความ

พรอมรองรบการด�าเนนงานตามขอตกลงอาเซยนเรอง มลพษจากหมอกควนขามแดนโดยม

ยทธศาสตรการด�าเนนงาน 7 ดานประกอบดวย

ทศทางการขบเคลอนแผนปฏบตการแกไขปญหาหมอกควนและการเผาในทโลง ป 2555-2559

ภาพท 1-2 ไฟปาทภาคเหนอ

ภาพท 3 สภาพการจราจรภาคเหนอ


สภำพนธสงขคร*

*นกวชาการสงแวดลอมช�านาญการ สถาบนฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลยดานสงแวดลอม

1. การรองรบขอตกลงอาเซยน เรองมลพษจากหมอกควนขามแดน

2. การจดการเศษวสดเหลอใชภาคการเกษตร

3. การจดการขยะมลฝอยชมชน

4. การจดการไฟปา

5. การสงเสรมการใชพลงงานหมนเวยน

6. การสงเสรมประชาสมพนธ

7. การใชมาตรการดานกฎหมาย

บทบาทกรมควบคมมลพษ กรมควบคมมลพษ ในฐานะฝายเลขานการไดจดท�าแผนปฏบตการตามแผนแมบท

แหงชาต วาดวยการควบคมการเผาในทโลง (พ.ศ.2547-2551) เพอใชเปนแนวทาง

การด�าเนนงานของหนวยงานทเกยวของในการน�ายทธศาสตรตามแผนแมบทแหงชาต

ไปใชใหบงเกดผลในทางปฏบต โดยไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการสงแวดลอม

แหงชาต ในการประชมครงท 7/2547 เมอวนท 3 ธนวาคม 2547 และไดมการด�าเนนการ

ในรปแบบของการจดท�าแผนปฏบตการแบบตอเนองตามรอบปงบประมาณซงปจจบนอยใน

ชวงของแผนปฏบตการ ป 2555-2559 โดยไดรวมมอกบหนวยงาน 3 กระทรวงหลก ไดแก

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวง

มหาดไทย และยงมอกหลายหนวยงานไดเขามามสวนเกยวของ เชน กระทรวงศกษาธการ

กระทรวงสาธารณสข เปนตน ซงไดด�าเนนการตามมาตรการทก�าหนดไว

เมอวนท 8 มกราคม 2556 มตคณะรฐมนตรเหนชอบในหลกการ เรองมาตรการ

ปองกนและแกไขปญหาหมอกควนในพนทภาคเหนอ 9 จงหวด (เดม 8 จงหวด) เพมอก 1 จงหวด

คอ จงหวดตาก และนายกรฐมนตรมอบหมายให รองนายกรฐมนตร (ดร.ปลอดประสพ

สรสวด) เปนผรบผดชอบการแกไขปญหาไฟปาและหมอกควนป 2556 โดยมการแตงตง

นายมาโนช การพนกงาน ทปรกษารองนายกรฐมนตร เปนผอ�านวยการศนยอ�านวยการปองกน

ไฟปาและหมอกควน ใหมผลตงแตวนท 14 กมภาพนธ 2556 เปนตนไป

โดยภารกจทกรมควบคมมลพษในฐานะหนวยงานหลกและเปนฝายเลขานการนน นบเปนภารกจทตองด�าเนนการทงทางรกและ

ประสานงาน เพอขบเคลอนโครงการเมอตองด�าเนนโครงการในพนท โดยหนวยงานทเกยวของ เชน องคกรปกครองสวนทองถน

ส�านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ส�านกงานสงแวดลอมภาค และสถาบนการศกษาในพนท โดยด�าเนนการในรปของ

กลมชมชนคอยเฝาระวงไมใหมการเผา และเมอมการเผาเกดขนจะด�าเนนการอยางไร มการถายทอดองคความรเพอประกอบอาชพเสรม

และคอยเปนพเลยงใหชมชน ในขณะเดยวกนในบางชมชนกมผน�าและ ทสม.ทเขมแขงซงจะเปนชมชนตนแบบในการรกษาปาไดเปนอยางด

โดยเฉพาะพนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาพท 5 ผบรหารของ ทส.รวมกนแถลงขาวรณรงคลดการเผาในทโลง

ภาพท 4 การประชมระดมความคดเหนจากหลายหนวยงาน



นอกจากน กรมควบคมมลพษ ยงไดมสถานตรวจวดคณภาพอากาศตามจดทม

ความรอนและความเสยงในการเกดหมอกควนทเกนมาตรฐาน และสามารถตรวจวดดวย

เครองมอททนสมยและแจงขาวสารใหประชาชนในพนท ตลอดจนแจงเวยนไปยง

หนวยงานทเกยวของและประชาชนทวไปไดรบทราบดวย ดงตวอยางสถานตรวจวดและ

ผลการตรวจวดคณภาพอากาศในภาพท 6

จากรายงานสถานการณคณภาพอากาศในพนทภาคเหนอ ในวนท 18 มนาคม

2556 พบปรมาณฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน เฉลย 24 ชวโมง มคาระหวาง 40-185

ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร คณภาพอากาศโดยรวมอยในระดบดถงมผลกระทบตอ

สขภาพปรมาณฝนละอองลดลงกวากอนหนานเกอบทกสถาน แสดงคาดงตารางท 1

ภาพท 6 สถานตรวจวดคณภาพอากาศของกรมควบคมมลพษ

สถาน PM10

AQI** คณภาพอากาศ

เชยงรายสนง.ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อ.เมอง 115 97 ปานกลาง

สนง.สาธารณสขแมสาย อ.แมสาย จ.เชยงราย 110 94 ปานกลาง

เชยงใหม

ศาลากลางจงหวดเชยงใหม อ.เมอง จ.เชยงใหม 97 86 ปานกลาง

โรงเรยนยพราชวทยาลย อ.เมอง จ.เชยงใหม 107 92 ปานกลาง

พระต�าหนกภพงคราชนเวศน (Mobile)*** 27 34 ด

ล�าพน สนามกฬา อบจ. อ.เมอง จ.ล�าพน 90 81 ปานกลาง

ล�าปาง

สถานอตนยมวทยาล�าปาง อ.เมอง จ.ล�าปาง 95 84 ปานกลาง

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบานสบปาด อ.แมเมาะ 97 86 ปานกลาง

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบานทาส อ.แมเมาะ 112 95 ปานกลาง

การประปาสวนภมภาคแมเมาะ อ.แมเมาะ 69 68 ปานกลาง

แมฮองสอน สนง. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อ.เมอง 185 129มผลกระทบตอสขภาพ

นาน ส�านกงานเทศบาลเมองนาน อ.เมอง จ.นาน 119 99 ปานกลาง

แพร สถานอตนยมวทยาแพร อ.เมอง จ.แพร 98 86 ปานกลาง

พะเยา อทยานการเรยนรกวานพะเยา อ.เมอง จ.พะเยา 112 95 ปานกลาง

ตาก สถานอตนยมวทยาแมสอด อ.แมสอด (Mobile) 40 50 ด

ตารางท 1 แสดงคาเฉลย 24 ชวโมงของ PM10 และ AQI ในภาคเหนอ ณ เวลา 09.00 น วนท 18 มนาคม 2556

หมายเหต : คามาตรฐาน PM10

เฉลย 24 ชวโมง จะตองไมเกน 120 ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร

* PM10

มหนวยเปนไมโครกรมตอลกบาศกเมตร (ug/m3)

** ดชนคณภาพอากาศ (Air Quality Index)

*** พระต�าหนกภพงคราชนเวศน จ.เชยงใหม มต�าแหนงทตรวจวดอยบนภเขาสง อยเหนอระดบ

ชนอณหภมผกผน (Inversion) สงผลใหปรมาณฝนละอองทตรวจวดไดไมไดรบผลกระทบ

จากแหลงก�าเนดในแองเชยงใหม-ล�าพน จงละเวนจากการรายงานในภาพรวม


บทบาทกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ในฐานะหนวยงานสนบสนนไดด�าเนนการตาม

ยทธศาสตรท 3 ขอท 6 รณรงค ประชาสมพนธ เผยแพรองคความร การมสวนรวมและ

การเฝาระวง ปองกน ผลกระทบตอสขภาพประชาชน ขอ 7 มาตรการมสวนรวมของภาค

ประชาชน และขอท 8 จดใหมหลกสตรการเรยนการสอนดานมลพษหมอกควนและไฟปา

ในพนทเปาหมาย 64 จงหวด ซงกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ไดด�าเนนการตามแผน

มาตรการปองกนและแกไขตางๆ มาเปนระยะ โดยมการสรางความร ความเขาใจ และ

การปลกจตส�านกซงไดด�าเนนการ ดงน

1. การฝกอบรม การถายทอดองคความร และเทคโนโลย

2. การจดกจกรรมรณรงค ลดการเผาตางๆ

3. การสงเสรมใหประชาชนในชมชนมสวนรวมในการควบคมปองกนปญหา

4. การสรางเครอขายงานวจยดานสงแวดลอม

ดานการฝกอบรมการถายทอดองคความรและเทคโนโลย กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม โดย สถาบนฝกอบรมและถายทอดเทคโนโลย

ดานสงแวดลอม ไดรบมอบหมายจากอธบดกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เมอปลาย

ปงบประมาณ 2554 ใหมการบรรจหลกสตรสมมนาวชาการ การถายทอดองคความรเพอลด

การเผาในทโลง ใหกบประชาชนทไดรบผลกระทบและหนวยงานทเกยวของเพอบรณาการ

ร วมกนในการเปนสวนหนงในการขบเคลอนแผนปฏบตการ โดยใหอย ในแผนการ

ฝกอบรมประจ�าป 2555-2559 สถาบนฝกอบรมฯ ไดหารอกบผ ทรบผดชอบโครงการ

ของกรมควบคมมลพษ กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม และกรมสงเสรมการเกษตร

กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช จงไดขอสรปวา สถาบนฝกอบรมฯ ควรด�าเนน

การในรปแบบของการจดสมมนารายภาค (ป 2555 ภาคเหนอ ป 2556 ภาคตะวนออก

เฉยงเหนอ ป 2557 ภาคกลาง ป 2558 ภาคใต และ ป 2559 เปนการประเมนผลในพนท

ภาคเหนอ) เปนการใหองคความรในภาพรวม เนองจากกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

โดยกองสงเสรมและเผยแพร และกรมควบคมมลพษ ไดมการบรณาการรวมกนในการ

ด�าเนนโครงการฯ เชงรกในพนทภาคเหนอโดยไดด�าเนนการอยางตอเนอง

ดงนนในปงบประมาณ 2555 และ2556 จงไดมการจดสมมนาวชาการ เรอง

การเสรมสรางกระบวนการการมสวนรวมในการลดมลพษจากหมอกควนและการเผาใน

ทโลงขน ณ จงหวดเชยงใหม และจงหวดขอนแกน มวตถประสงคเพอใหความร ความ

เขาใจ ปลกจตส�านก และการมสวนรวมระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ซงเปนภาค

ธรกจออยและน�าตาล (บรษทรวมเกษตรกร อตสาหกรรม จ�ากด ผลตน�าตาลทรายขาว น�าตาล

ทรายแดง ตรามตรผล) สถาบนการศกษาเกษตรกร และประชาชนทวไป (ทสม.) ในการลด

การเผาในทโลง และในปงบประมาณ 2557 สถาบนฝกอบรมฯ มแผนจะจดการสมมนาทาง

วชาการ ทงน เพอใหเกดกระบวนการ การทบทวนและน�าผลการระดมความคดเหน ไปสการ

พฒนาบทบาทของหนวยงานทเกยวของในการปองกนและแกไขปญหาหมอกควนและการ

เผาในทโลง ตลอดจนการสรางเครอขายการเรยนรดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ทสอดคลองกบสถานการณของปญหาและนโยบายของรฐตอไป

ภาพท 7 การสมมนาวชาการการเสรมสรางกระบวนการมสวนรวมในการลดมลพษจากหมอกควนและการเผาในทโลง จ.เชยงใหม

ภาพท 8 การสมมนาวชาการการเสรมสรางกระบวนการมสวนรวมในการลดมลพษจากหมอกควนและการเผาในทโลง จ.ขอนแกน



ดานการจดกจกรรมรณรงคลดการเผาตางๆกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม โดยกองสงเสรมและเผยแพร ไดด�าเนนการวาง

ระบบการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนโดยไดก�าหนดมาตรการควบคมการเผาขยะมลฝอย

ในชมชน ดงน

- การลดปรมาณขยะ

- การลดคดแยกขยะเพอน�ากลบมาใชใหม

- ชมชนทมการจดการขยะ เชน ชมชนสระสองหอง ของเทศบาลนครพษณโลก ได

รบรางวล Zero Waste ขอนแกน พงโคน และสกลนคร

- จดอบรมใหมการสอสารผานสอวทยชมชน เพอรณรงคไมใหมการเผา

- จดท�าสอซดเปนภาษาภาคเหนอเพอใหมการสอสารไดเขาใจมากยงขน

ประชาชนในชมชนมสวนรวมในการควบคมปองกนปญหากรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม โดยกองสงเสรมและเผยแพร จะเนนบทบาท

การมสวนรวมของภาคเครอขายในเชงลกโดย จดตงคณะกรรมการชมชนและจดท�าแผนชมชน

โดยใหองคกรปกครองสวนทองถนเป นผ จดตง และมคณะท�างานในการตดตาม

ประเมนผล ในการออกกฎระเบยบตางๆ มกฎหมาย และตองมการสรางแรงจงใจ ใหมการรบ

รางวล เชน การประกวดหมบานปลอดการเผา การใหงบประมาณบางสวนเพอสนบสนนให

กบชมชนทสนใจรวมเขยนแผนและด�าเนนการตามแผน เปนตน ทงน เพอใหชมชนสามารถ

จดการแกไขปญหาได ซงสามารถสรางเครอขายในชมชนอยางดยงและเปนการเฝาระวง

ภายในพนทอยางตอเนอง

ภาพท 9 สอประชาสมพนธประเภทตางๆ

การสรางเครอขายงานวจยดานสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม โดยศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม ได

ด�าเนนการสงเสรมสนบสนนการศกษาวจยแบบบรณาการ เพอใหสามารถน�าผลการศกษา

วจยไปใชประโยชนในการแกไขปญหาสงแวดลอมในพนทไดอยางมประสทธภาพ ซงพนท

ภาคเหนอไดยกประเดนการลดการเผาในทโลงเปนประเดนส�าคญในการสงเสรมการศกษา

วจย เพอการจดการปญหาหมอกควนในพนทภาคเหนอตอนบน ในปงบประมาณ 2556 ไดม

การจดเวทภายใตสมชชานกวจยดานสงแวดลอมขน 3 เวท ณ จงหวดเชยงใหม ซงไดเชญ

ภาคทเกยวของทงภาควชาการ ภาคเอกชน และภาคชมชน เขารวมแลกเปลยนเรยนรและ

พฒนายทธศาสตร และกลยทธส�าหรบปญหาการเผาในทโลงภาคเหนอ ตลอดจนการพฒนา

ขอเสนอโครงการวจย เพอน�าไปสการขอรบการสนบสนนงบประมาณงานวจยจากส�านกงาน

กองทนสงแวดลอมตอไป

บทบาทของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ภายใตกลไกการขบเคลอนแผนปฏบตการฯ ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดย

หนวยงานหลก ไดแก กรมวชาการเกษตร กรมพฒนาทดน กรมสงเสรมการเกษตร ไดเนนภาค

เกษตรกรรม สงเสรมเผยแพรองคความรเกษตรอนทรยปลอดการเผา สนบสนนการด�าเนน

มาตรการควบคมการเผาในพนทเกษตรกรรมและปฏบตการฝนหลวง จดใหมแผนการจดการ

ภาพท 9 ภาพโครงการประกวดหมบานปลอดการเผา

ภาพท 10 การสมมนาการสรางเครอขายนกวจย


ภาพท 11 เครองบนฝนหลวง

และควบคมการเผาหลงการเกบเกยว และพฒนาศกยภาพศนยบรการและถายทอด

เทคโนโลยการเกษตรประจ�าต�าบล ใหมความรความสามารถในการเผยแพรองคความร

เกษตรปลอดการเผา คอ ท�าอยางไรไมใหมการเผาตอซง และผลตเทคโนโลยใหมๆ เพอ

มารองรบ เชน น�าหมกชวภาพเพอยอยสลายฟางขาว หรอการน�ารถบดอดขนาดเลกให

เกษตรกร เปนตน ทงนในเบองตนในสวนของภาคเกษตรกรรมหากจะบ�ารงดนจะเนนการปลก

ถวและปลอยใหเปนปย การปลกพชแบบไมไถ-ไมเผา การไถกลบตอซงขดหลมฝงและสดทาย

จะไมมการเผาในพนทเกษตร เปนตน และอกบทบาทส�าคญในการดบไฟปาขนสดทาย คอ

การปฏบตการฝนหลวง ซงเมอทกอยางยงไมอาจหยดพฤตกรรมการเผาได กไมพนเออม

พระหตถของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทพระราชทานโครงการฝนหลวง

ในยามหนาแลงแมกระทงการดบไฟปา โดยส�านกฝนหลวงและการบนเกษตร ซงปจจบนได

รบการยกฐานะเปนกรมฝนหลวงและการบนเกษตร ไดรวมกบหนวยงานทเกยวของเขารวม

ดบไฟปา เพอบรรเทาความเดอดรอนไดเปนอยางด ซงนบเปนความรวมมอของทกภาคสวน

ทด�าเนนการจนส�าเรจ

สรป

ผลการด�าเนนงานทผานมาสะทอนใหเหนถงความส�าคญของการใหการสนบสนนการสรางสงคมแหงการเรยนร ทตอบสนองตอความ

ตองการของสงคมทงภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถน สถาบนการศกษา แนวทางทสอดคลองกบนโยบายพนฐานแหงรฐ

ในการแกไขปญหาดงกลาว คอ การยกระดบบทบาทของชมชนและภาคสวนตางๆ ในสงคมใหเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาใหมาก

ยงขนโดยเฉพาะการสรางความรทศนคต ทน�าไปสการปรบเปลยนพฤตกรรมทเหมาะสมกบการอนรกษ ฟนฟและใชประโยชนจากทรพยากร

ธรรมชาตอยางยงยน ทงนตองอาศยการพฒนาองคความรทเหมาะสมกบสถานการณและความตองการในการน�าความรเหลานนไปปรบใช

ในชวตประจ�าวน การประกอบอาชพการแลกเปลยนเรยนร รวมกนทางสงคมผานกจกรรมตางๆ ขององคกรอยางตอเนอง ซงตอง

อาศยความรวมมอจากทกภาคเครอขายโดยเฉพาะบทบาทของ ทสม. ทงนเพอขบเคลอนแผนปฏบตการปองกนและแกไขปญหาการเผาใน

ทโลง ป 2555-2559 ใหเปนไปตามวตถประสงคทวางไว เพอสงแวดลอมทดของทกคน

เอกสารอางองกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2550. แผนปฏบตการแกไขปญหาหมอกควนและไฟปา 2551-2554กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2556. แผนปฏบตการแกไขปญหาหมอกควนและไฟปา 2555-2558บรรพต อมราภบาล. เอกสารประกอบการบรรยายการเสรมสรางกระบวนการมสวนรวมในการลดมลพษจากหมอกควนและการเผาในทโลง จ.เชยงใหม วนท 18-20 สงหาคม 2554. กรงเทพฯ : กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม.กรมควบคมมลพษ. สถานการณหมอกควนในพนทภาคเหนอของประเทศไทย วนท 18 มนาคม 2556 (ส�าเนา).


ERTC Management Update

เมอวนท 17 กรกฎาคม 2556 นายวเชษฐ เกษมทองศร รฐมนตรวาการกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เดนทางไปตรวจเยยมกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม พรอม

มอบนโยบายแกผบรหารใหดำาเนนงานดวยความโปรงใสและตรวจสอบได เนนสงเสรมงานวจย

ทกอใหเกดประโยชนในเชงเศรษฐกจ และสงคม สามารถตอบโจทยปญหาชมชนไดอยางแทจรงรณรงค

ปลกฝงความรและสรางจตสำานกดานสงแวดลอมตงแตวยเยาว สรางเครอขายอาสาสมครและจดตงชมชน

ตวอยางในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมถงมการวางแผนการตดตามและ

ประเมนผลพรอมกบการวางแผนปฏบตการเชงบรณาการรวมกบภาคเครอขายและผเกยวของ โดยม

นายจตพร บรษพฒน อธบดกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม นำาคณะผบรหารกรมสงเสรมคณภาพ

สงแวดลอมประกอบดวย นางรชน เอมะรจ นายสากล ฐนะกล รองอธบดกรมสงเสรมคณภาพ

สงแวดลอม และเจาหนาทกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม รวมใหการตอนรบ ณ หองประชม

อารยสมพนธ กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

รมว.ทส. ตรวจเยยมพรอมมอบนโยบายแกผบรหารกรมสงเสรม คณภาพสงแวดลอม

การสมมนาเชงปฏบตการ เรอง การประยกตใชถงบำาบดนำาเสยสำาเรจรปเพอการนำานำาใช (Grey water) กลบมาใชใหม

สวนนำาและขยะ ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ไดจดการสมมนาเชงปฏบตการ เรอง การประยกตใชถง

บำาบดนำาเสยสำาเรจรปเพอการนำานำาใช (Grey water) กลบมาใชใหม เมอวนท 4 มถนายน 2556 ณ หองรวยเพชร โรงแรมมารวย การเดนท เพอนำาเสนอ

เทคโนโลยในการประยกตใชถงบำาบดนำาเสยสำาเรจรป เพอการนำานำาใช (Grey water) กลบมาใชใหม และเปนการสงเสรมใหมการนำานำากลบมาใชใหมสำาหรบภาค

ชมชน โดยม นางสวรรณา เตยรถสวรรณ ผอำานวยการศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม เปนผกลาวรายงาน และนางรชน เอมะรจ รองอธบดกรม

สงเสรมคณภาพสงแวดลอม และ Mr. Tomoyuki Kawabata ผแทนองคการความรวมมอระหวางประเทศของประเทศญปน รวมใหเกยรตเปนประธานในการ

จดสมมนา ซงในการสมมนาเชงปฏบตการดงกลาว มการบรรยายในหวขอ ความเปนมาของระบบ Johkasou ในประเทศญปน โดยผเชยวชาญจาก Ritsumeikan

University หวขอการพฒนาเทคโนโลยของถง Johkasou ของประเทศญปน โดยผแทนจากบรษท อาควา นชฮารา คอรปอเรชน จำากด หวขอ การพฒนา

เทคโนโลยของถงบำาบดนำาเสยสำาเรจรปของประเทศไทย โดยผแทนจากบรษท ธรรมสรณ จำากด และหวขอการประยกตใชถงบำาบดนำาเสยสำาเรจรปเพอการนำา

นำาใช (Greywater) กลบมาใชใหมในประเทศไทย โดยผแทนจากสวนนำาและขยะ ศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

การสมมนาเชงปฏบตการ เรอง รปแบบการใชประโยชทดนเพอ ลดปญหาทางเสยงจากทาอากาศยานสวรรณภมนางรชน เอมะรจ รองอธบดกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เปนประธานในพธ เปดการ

สมมนาเชงปฏบตการเรองรปแบบการใชทดนเพอลดปญหาทางเสยงจากทาอากาศยานสวรรณภม ณ

โรงแรมอมาร ดอนเมอง กรงเทพฯ ในวนท 18 กรกฎาคม 2556


Green research 24

Documents

Transcript of Green research 24