2

Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim

programlarının güncellenmesi çalışmaları kapsamında kamuoyunun

görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır. Başka bir

amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir.

3

İÇİNDEKİLER

ÖĞRETİM PROGRAMININ TEMEL FELSEFESİ VE GENEL AMAÇLARI………………..…….…..4

ÖĞRETİM PROGRAMINDA TEMEL BECERİLER VE YETERLİLİKLER………………………..…….5

ÖĞRETİM PROGRAMINDA DEĞERLER EĞİTİMİ............................................................7

ÖĞRETİM PROGRAMINDA REHBERLİK.………………………………………. ……………….………....8

ÖĞRETİM PROGRAMINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI..........................8

ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR………...9

ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI...............................................................................11

KAZANIM VE AÇIKLAMALARI......................................................................................12

4

ÖĞRETİM PROGRAMININ TEMEL FELSEFESİ VE GENEL AMAÇLARI

Gerçekliğin ne olduğu, yaşamın amacı ve yaşamı anlamlı kılan değerler ile ilgili düşünceler

felsefeyi her zaman ilgi odağı yapmış ve felsefi düşüncenin önemini ortaya çıkarmıştır. Felsefenin

özü olan sorgulama, sorgulayan kişinin kendisinden başlayan ve sonunda sorgulayan kişiyi de içine

alan bir sorgulamadır. Sorgulama yapabilen; düşünsel sorunlarına cevap aramayı bilen; farklı

fikirlere saygı duyan; özgün, bağımsız, mantıklı düşünen ve eleştirel bilinç geliştirmiş öğrenciler

yetiştirilmesinde ve bu nitelikleri taşıyan bireylerden oluşmuş bir toplum oluşturulmasında

felsefenin önemli bir yeri vardır.

Felsefe yaşamın anlamı, iyi ve kötünün doğası, bilginin güvenilirliği, insan hakları ve

sorumlulukları, devletin işlevleri, sanatın doğası ve değeri gibi konulardaki temel sorular hakkında

eleştirel ve yaratıcı düşünmeyi içerir. Felsefe dersi öğrencilere felsefi sorular hakkında düşünmeleri ve

genel bir disiplin olarak felsefesinin doğasını ve çeşitli felsefi alanları anlamaları için fırsat sunar. Bu

dersle öğrenciler çeşitli felsefi soruları keşfeder, önemli filozofların ve felsefi geleneklerin bu sorulara

yaklaşımlarını öğrenirler. Öğrenciler ayrıca felsefecilerin büyük sorulara verdikleri cevapları analiz

ederek, kendi cevaplarını geliştirerek, ifade ederek ve savunarak felsefi akıl yürütme becerilerini

geliştirebilirler.

Felsefe Dersi Öğretim Programı’nda, bilginin taşıdığı değer ve öğrencilerin var olan

deneyimleri dikkate alınarak yaşama etkin katılımlarını, doğru karar vermelerini, sorun çözmelerini

destekleyici ve geliştirici bir yaklaşım izlenmiştir. Bu yaklaşım doğrultusunda Felsefe Dersi Öğretim

Programı ile yaşadığı çağı, toplumu ve kendini eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirebilen evreni ve

ötesini anlamaya çalışan; evrensel değerlere, ait olduğu kültüre, yaşadığı ülkeye karşı sorumluluk

bilinci taşıyan; değişime ve gelişime açık, felsefenin problem alanlarını bilen; felsefeyi bir sorgulama

aracı olarak yaşam becerisine dönüştürebilen; felsefi tutum geliştirebilmiş bireyler yetiştirilmesine

katkı sağlamak hedeflenmiştir.

Felsefe Dersi Öğretim Programı, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 2. maddesinde

ifade edilen Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ile Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri esas alınarak

hazırlanmıştır.

Felsefe Dersi Öğretim Programı ile öğrencilerin;

1. Felsefe ile ilgili terminolojiyi doğru ve yerinde kullanmaları,

2. Felsefenin cevap aradığı temel sorulara karşı farkındalık geliştirmeleri,

5

3. Felsefenin temel sorularına önemli filozof ve felsefi yaklaşımların verdikleri cevapları analiz

etmeleri,

4. Felsefi akıl yürütme becerilerini kullanarak felsefi sorulara verilen cevapları

değerlendirmeleri,

5. Temel sorulara farklı cevaplar geliştirmeleri ve bunları savunmaları,

6. Felsefenin diğer disiplin alanlarıyla ilişkisini kavramaları,

7. Felsefenin günlük yaşamla ilişkisini kavramaları,

8. Felsefenin yöntem ve tekniklerini kavramaları ve günlük yaşamlarında uygulamaları

amaçlanmaktadır.

ÖĞRETİM PROGRAMINDA TEMEL BECERİLER VE YETERLİLİKLER

Felsefe Dersi Öğretim Programı ile öğrencilere kazandırılması hedeflenen yeterlilik ve

beceriler aşağıda sunulmuştur.

Eleştirel Düşünme: Bu beceri sorgulayıcı bir yaklaşımla konulara bakmayı, yorumlamayı ve konular

hakkında karar vermeyi kapsamaktadır. Öğrencilerin felsefi metinler ve görüşler aracılığıyla sebep-

sonuç ilişkilerini bulma, ayrıntılarda benzerlik ve farklılıkları belirleme, verilen bilgilerin kabul

edilebilirliğini ve geçerliliğini belirleme, çözümleme, değerlendirme, anlamlandırma, çıkarımda

bulunmalarına yönelik çalışmalara yer verilmesi bu becerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Özgün fikirler üretme: Bu becerinin geliştirilebilmesi için temel fikri değiştirme, geliştirme,

benzerleriyle birleştirme, yeni ve farklı bilgiler üretme gerektiren etkinliklerden yararlanılmalıdır.

Ayrıntılı fikirler geliştirme ve zenginleştirme, sorulara kendine özgü cevaplar bulma, yeni argümanlar

ortaya koyma, bir fikre çok farklı açılardan bakma, bütünsel bakma gerektiren çalışmalara yer

verilmesi bu becerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

İletişim: Tartışma, münazara, sunu, kompozisyon yazma vb. etkinlikler bu becerinin geliştirilmesine

katkı sağlayacaktır. Bu etkinlikler sırasında bulunulan ortama uygun konuşma biçimini belirleme,

uygun hitap şeklini seçme, vücut dilini gerektiği yerde ve gerektiği ölçüde kullanma, aktif olarak

dinleme, söz hakkı verme, söz hakkı alma, grupta etkileşim içerisinde olma, hedef kitleyi dikkate alma

gibi konularda gerekli hatırlatmaların yapılması bu becerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Araştırma: Bu becerinin geliştirilebilmesi için öğrenciler, verilen ya da kendi seçtikleri bir konu

hakkında araştırma yapmaları, uygun kaynakları (basılı ve/veya dijital) belirlemeleri, bu kaynakların ve

içeriklerinin geçerliliği ve güvenilirliğini sorgulamaları, elde ettikleri bilgileri analiz etmeleri ve kendi

belirledikleri yöntemle (rapor, powerpoint sunu vb.) sunmaları konusunda teşvik edilmelidirler.

6

Bilişim Teknolojilerini Kullanma: Öğrenciler bilgi edinme ve yönetme, bilgi oluşturma ve sunma,

problem çözme, karar verme, iletişim, akıl yürütme ve yaratıcı ifade ile ilişkili görevlerle bilişim

teknolojilerini kullanma yeterliklerini geliştirebilirler. Bu çalışmalar öncesinde bilişim teknolojilerini

güvenli ve etkili kullanmaya yönelik düzenlemeler ve siber güvenlik kuralları hakkında bilgi verilmeli,

öğrenciler medyada yer alan bilgilerin geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulamaları için teşvik

edilmelidir. Bu öğrencilerin medya okuryazarlığı yeterliğini edinmelerine yardımcı olacaktır.

Okuryazarlık: Öğrenciler felsefi bilgileri, kavramları ve fikirleri nasıl araştıracaklarını, analiz

edeceklerini, sorgulayacaklarını, tartışabileceklerini ve ifade edebileceklerini öğrendiklerinde

okuryazarlık becerilerini geliştirebileceklerdir. Felsefe derslerinde öğrenciler, çok sayıda

bilgilendirici ve kurgusal metinle karşı karşıya kalırlar. Bu metinler sıklıkla birincil ve ikincil

kaynaklardan referanslar ve alıntılarla desteklenir. Öğrenciler okudukları metinlerle dilin kullanımının

duruma ve zamana göre çeşitlilik gösterdiğini fark eder, konuya özel kelimeleri, farklı bakış açılarını,

ilgili-ilgisiz bilgileri ayırt edebilir, neden-sonuç ilişkilerini, olay sıralamalarını, kişi ve yer

tanımlamalarını, karşılaştırmalı ilişkileri tespit edebilir, kendileri bilgilendirici metinler oluşturabilirler.

Ders kitaplarında yer alan konu anlatımları, okuma metinleri, alıntılar, haberler vb. bilgilendirici

metinleri sorgulamaya teşvik edecek sorular sorulması ve yönlendirmeler yapılması öğrencilerin bu

beceriyi geliştirmelerine olanak sağlayacaktır. Film, belgesel vb. izletilerek izlenen içeriğin analizinin

ve bunlara ilişkin kompozisyon çalışmalarının yaptırılması öğrenmeyi kalıcı hale getirecek ve

okuryazarlık becerilerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Tartışma etkinlikleri, eleştirel düşünmenin

yanı sıra iletişim becerisinin geliştirilmesinde etkilidir, öğrencilere iş birlikli çalışma, heterojen

gruplardan faydalanma, öğrendiklerini paylaşma imkânı sağlayacaktır.

Sosyal yeterlilikler: Sosyal yeterlikler, grupla etkili şekilde çalışma, değişen ortam/durumlarla yapıcı

şekilde baş edebilme, farklı ortamlara uyum sağlama, yapıcı ve farklı kişilerle yapıcı iletişim kurma,

liderlik gibi becerileri kapsamaktadır. Sosyal bağlamda, öğrencilerin sağlıklı ilişkiler kurabilmelerine ve

sürdürebilmelerine, aile, toplum ve iş gücünün üyeleri olarak toplumsal rollerine hazırlanmalarını

sağlarlar. Öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilerin grupla çalışmalarına olanak sağlanmalı, görgü

kurallarına uygun iletişim kurmaları (etkili dinleme, söz kesmeme vb.), sorumluluklarını yerine ge-

tirmeleri konusunda teşvik edilmelidir. Felsefi metin incelemeleri, eğitsel oyunlar, tartışma, rol

oynama gibi yöntem ve teknikler bu yeterlik ve becerilerin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Farklı

toplumlara ait felsefi bakış açılarının ve bunların günlük hayata yansımalarının analiz edilmesine

yönelik çalışmalar, öğrencilerin farklı toplumlara ait kültürel öğelere karşı farkındalık oluşturmaları,

saygı duymaları, farklılıklara hoşgörü göstermeleri böylelikle çok kültürlü ve çok dilli dünyada aktif

katılımcılar olmaları hususunda motive edecektir.

7

Kişisel Yeterlikler: Kişisel yeterlikler, öğrencilerin kendi duygusal, zihinsel, ruhsal ve fiziksel varlıklarını

denetleyebilen, öz saygı, öz farkındalık, sorumluluk ve kişisel kimlik bilincine sahip, sağlıklı, yaratıcı ve

kendine güvenen bireyler olabilmeleri için gereklidir. Öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilerin öz

değerlendirme yapmalarına, bağımsız çalışmalarına, kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almalarına,

okuduklarını ve öğrendiklerini kendi bakış açıları ile değerlendirmelerine, kişisel görüş ve fikirlerini

ifade edebilmelerine olanak sağlamak bu yeterlik ve becerilerin gelişiminde etkili olacaktır. Bu yeterlik

ve becerilerin geliştirilmesinde, rol oynama, model alma, örnek olay incelemesi vb. yöntem ve

teknikler kullanılabilir. Öğretim materyallerinde ilgili dönemde yaşayan insanların duygu, düşünce,

deneyimlerini aktardıkları, önemli filozofların ve düşünürlerin kişisel özelliklerinin (liderlik,

sorumluluk, yaratıcılık, kararlılık, girişimcilik, ileri görüşlülük vb.) ve özlü sözlerinin yer aldığı

metinlerin analiz edilmesine olanak sağlayan çalışmalar yaptırılması bu yeterliliklerin edinilmesine

katkı sağlayacaktır.

ÖĞRETİM PROGRAMINDA DEĞERLER EĞİTİMİ

Milli birlik ve dayanışma ile toplumsal uyumun temelindeki millî, manevi ve evrensel

değerlerin özümsenmesi; bunların tutum ve davranışa dönüştürülerek toplumsal hayata yansıtılması

giderek artan bir öneme sahiptir. Bu bakımdan Felsefe Dersi Öğretim Programı ile sadece bilişsel

değil, duyuşsal becerilerin de edindirilmesi ve geliştirilmesi ayrıca öğrencilere; başkalarının fikirlerine

saygılı olma, tutarlı olma, eleştirilere açık olma, ön yargısız olma ve açık fikirli olma gibi değerlerin de

kazandırılması hedeflenmektedir. Öğrencilerin; toplumu bir arada tutan değerlerin farkına varmaları,

benimsemeleri ve bunları toplumla etkileşimlerinde tutum ve davranışa dönüştürmeleri önemlidir.

Değerler derslerde ve ders kitaplarında uygun konular ile ilişkilendirilerek verilmelidir. Öğretim

materyallerinde kazanımlarla ilişkilendirme yapılarak okuma parçaları, bilim insanları, örnek

şahsiyetlerin hayat hikâyelerinden ve deneyimlerinden alıntılar, toplumsal yaşam içinde değerlerin

yansımasını barındıran güncel olaylara ilişkin haberlere yer verilerek öğrencilerin değerlere ilişkin

farkındalık oluşturmaları sağlanmalıdır. Değerlere ilişkin bilgilerini tutum ve davranışa dönüştürmeleri

ve yaşamlarının diğer alanlarına aktarabilmeleri için öğrencilere düzenli ve yapıcı geri bildirimler

verilerek öğrenciler motive edilmelidirler.

8

Öğretim programlarında ele alınacak rehberlik çalışmalarının içeriği, okulun özellikleriyle

öğrencilerin gelişim dönemleri ve ihtiyaçlarına göre farklılık göstermektedir. Çünkü programlardaki

rehberlik çalışmalarının içeriği bu dönemdeki çocukların gelişim özelliklerine uygun, akademik

başarılarını destekleyici ve eğitim amaçlarıyla uyumlu biçimde hazırlanmalıdır.

Ortaöğretim sürecinde öğrencilerin kendilerini tanımaları, ilgi, yetenek ve özelliklerini

keşfetmeler ve bunları geliştirmeleri amaçlanır. Bu yıllarda, kişisel ve sosyal rehberlik alanında

özellikle benlik algısı, benlik saygısı, özyönetim, özdenetim, problem çözme ve karar verme gibi

kişiliğin çeşitli yönlerini etkileyecek alanlarda bireysel gelişimi sağlamaya yönelik çalışmalar önemli bir

yer tutar. Bu dönemde öğrencilerde sosyal ilgi ve ait olma duygusunu geliştirme, başkalarının

ihtiyaçlarına duyarlı olma, iletişim kurma, iş birliği yapma ve sosyalleşme sürecini kolaylaştırma

rehberlik çalışmalarından beklenen yararlar içindedir. Eğitsel rehberlik alanında okula ilgi, zamanı iyi

kullanma, planlı çalışma, eğitime değer verme gibi temel tutum ve becerilerin kazandırılması amacıyla

uygun fırsatlar ve öğrenme yaşantıları kazandırılması çok önemlidir.

Ortaöğretimde kişisel ve sosyal rehberlik alanında; ergenin kişilik bütünlüğünü kazanması,

yetişkinler dünyasına hazırlanması, yaşam felsefesini oluşturması, kendine güvenen, sosyal ilişkilerde

başarılı, iletişim kurabilen, zamanı verimli kullanabilen, iş birliği yapabilen ve empati kurabilen güçlü

bir birey olarak yaşadığı ortama, değişikliklere aktif uyum sağlaması amaçlanır. Eğitsel rehberlik

alanında, ergenin kendini tanıması, çevrede kendine açık ve uygun eğitim olanaklarını öğrenmesi,

gizilgüçlerini geliştirmesi için ergene uygun ortam ve fırsatlar sağlanması gerekir. Öğrencinin kendini

gerçekleştirme yolunda vereceği tüm kararlarda kendi özellikleri ve çevre koşullarına duyarlı ve

bilinçli olabilmesine çalışılır.

ÖĞRETİM PROGRAMINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI

Ölçme ve değerlendirme; öğretim programında yer alan kazanımlarda belirtilen bilgi, beceri

ve tutumlara öğrencilerin ne oranda ulaştıklarının tespit edilmesi ve tespit edilen eksik ya da yanlış

öğrenmelerin giderilmesi için önlemler alınmasının sağlanması açısından önemlidir. Çeşitli ve çok

sayıda ölçme aracı kullanılarak sistematik olarak yapılan değerlendirme sonuçları, sadece not vermek

için değil; öğrencilere performansları hakkında geri bildirim verme, öğrencileri gösterebilecekleri en

ÖĞRETİM PROGRAMINDA REHBERLİK

9

üst performans seviyesine ulaştırmak için motive etme, öğretim etkinliklerinin ve öğretim

programının etkinliğini belirleme amacıyla kullanılabilir.

Felsefe Dersi Öğretim Programı’nın uygulanmasında, ölçme ve değerlendirme yalnızca dersin

sonunda yapılacak bir çalışma olarak görülmeyip öğrenme-öğretme sürecinin bütünleştirilmiş bir

parçası olarak ele alınmalıdır. Ölçme ve değerlendirme çalışmaları planlanırken öğrencilerin bireysel

farklılıkları da dikkate alınmalıdır. Tüm öğrencileri aynı standartlar açısından değerlendirmek yerine,

onların başlangıç ve sonuç düzeylerini dikkate alarak aradaki gelişime odaklanılması önemlidir. Bu

nedenle ölçme ve değerlendirme sürecinde öğrencilere yeteneklerine göre kendilerini ifade

etmelerini sağlayacak farklı proje ve çalışmalara yer verilmelidir.

Ölçme ve değerlendirme sürecinde; yorum yapma, analiz etme, eleştirel düşünme,

sorgulama, çıkarımda bulunma gibi üst düzey bilişsel becerilerin yordanmasına olanak sağlayan

yöntem ve teknikler kullanılmalıdır. Bilişsel becerilerin ölçülmesinde çoktan seçmeli ve açık uçlu

madde türlerinden oluşan yazılı sınavların yanı sıra öğrencilerin araştırma yapmalarına, bilgi ve

iletişim teknolojilerini kullanmalarına, öğrendiklerini günlük yaşamlarıyla ilişkilendirmelerine olanak

sağlayacak bireysel ya da grup çalışması şeklinde tasarlanmış performans çalışmaları ve projeler

kullanılabilir. Öğretim programıyla öğrencilere kazandırılması hedeflenen tutum ve davranışların

değerlendirilmesinde ise dereceli puanlama anahtarı ya da derecelendirme ölçeği şeklinde

tasarlanmış gözlem formlarından yararlanılabilir. Değerlendirme sonrasında performansları hakkında

verilen yapıcı geribildirimler; öğrencilerin neyin önemli olduğunu, neyin öğretilmeye çalışıldığını ve

hangi alanda gelişmek için çaba sarf etmeleri gerektiğini kavramalarını sağlayacaktır.

ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 1. Öğretim programında yer alan konuların aktarılmasında ilgili derslerin kazanımlarıyla ve günlük

hayatla ilişkilendirme yapılmasına imkân sağlayan etkinlik ve çalışmalara yer verilmelidir.

2. Dersin işlenişinde ve uygulamalarda görsel iletişim araçlarına yer verilmeli; slayt, bilgisayar,

televizyon, etkileşimli tahta, Genel Ağ, EBA vb. etkin olarak kullanılmalıdır. Kazanımlarla ilgili

belgesellerden, filmlerden vb. yararlanılmalıdır. Teknolojik araç ve gereçler kullanılırken gizlilik,

bütünlük ve erişilebilirlik göz önüne alınmalı ve Genel Ağın güvenli kullanımı konusunda gerekli

uyarılar yapılmalı ve tedbirler alınmalıdır. Casus yazılımlar veya kimlik bilgilerinin çalınması ve

kullanılmaya çalışılması gibi risklerle karşı karşıya kalmamak için güncel anti virüs yazılımı kullanma,

kişisel güvenlik duvarı kullanımı, işletim sistemleri güncellemeleri gibi güvenlik yazılımları kullanılarak

10

güvenlik önlemleri alınmalıdır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen dijital kaynakların kullanımı

ile ilgili kurallara uyulmalıdır. Dijital kaynakların özellikle Genel Ağdan indirilerek kullanılan materyal-

lerin kullanımında intihal yapılmamalı, etik kurallara ve telif haklarına riayet edilmelidir.

3. Öğretmen, ders kitabı dışında genel mevzuata uygun ders materyallerini sınıfta kullanabilir.

4. Ders işlenirken sade ve anlaşılabilir bir dil kullanılmasına dikkat edilmelidir.

5.Öğretmen; Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumlulukları yerine getirmede yol gösterici,

öğrencilere millî, manevi, kültürel, insani, ahlaki değerlerin aktarılmasında etkin olmalıdır.

6 . Öğretmen; öğrencileri ders kitabında olmayan fakat program kazanımları ile örtüşen, derse ilişkin

konuları sevdirecek roman, hikâye, makale, deneme, şiir, fıkra vb. ürünleri okumaya teşvik etmelidir.

7. Öğretim materyali hazırlama ve derse hazırlıklı gelmenin öğretmenin asli görevleri arasında olduğu

unutulmamalıdır. Öğretmenler; felsefe dersi ile ilgili bilgi, beceri, değer ve tutumları öğrencilerine

kazandırırken sadece ders kitaplarına bağlı kalmamalıdırlar. Sınıf düzeyi, öğrencilerin ilgi ve hazır

bulunuşluk düzeyleri, öğrenme stilleri gibi unsurları göz önünde bulundurarak kazanımlarla tutarlı

olacak şekilde öğretim materyalleri (bilgi notu, sunum, etkinlik, çalışma kâğıtları, proje, okuma

parçaları vb.) yapılandırmalı ve kullanmalıdırlar. Öğretim materyalleri hazırlanırken zümre öğret-

menleri ve diğer disiplinlerin öğretmenleriyle işbirliği yapılmalıdır.

Ünite, Kazanım Sayısı ve Süre Tablosu Ünite Kazanım Sayısı Süre/Ders Saati Oran (%)

İlk Çağ Felsefesi

4 14 20

Orta Çağ Felsefesi

4 14

20

Rönesans ve 17. yy. Felsefesi

4 14

20

18. yy. Aydınlanma Felsefesi

4 14

20

Çağdaş Felsefe

4 16 20

TOPLAM

20 72 100

11

ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI

Ünite No.

Kazanım Öğrencilerin, ünitenin işlenişi sonrasında ulaşmaları hedeflenen bilgi ve beceri düzeyini ifade eden öğrenme çıktısıdır.

Konu No. Kazanım No. Kazanım Açıklaması Kazanımın içerik boyutuna ilişkin konu sınırlılıkları, kazanımların işlenişi sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar, etkinlik ve işleniş sırasında kullanılabilecek yöntem ve uygulamalara ilişkin açıklamalardır.

12

KAZANIM VE AÇIKLAMALARI

ÜNİTE1: İLK ÇAĞ FELSEFESİ

1.1. İlk Çağ Felsefe Düşüncesini Hazırlayan Ortama Genel Bakış

1.1.1. İlk Çağ Felsefesini hazırlayan düşünce ortamını açıklar.

İlk Çağ Mezopotamya, Mısır, Çin, Hint medeniyetlerinde bilim, sanat, kozmoloji, mitoloji alanlarının

felsefe ile ilişkisine değinilir.

1.2. İlk Çağ Felsefesine Genel Bakış

1.2.1. İlk Çağ Felsefesinin karakteristik özelliklerini açıklar.

a) Mezopotamya, Mısır, Çin ve Hint felsefesinin temel özellikleri ve problemleri üzerinde

durulur.

b) Antik Yunan Felsefesinin temel özellikleri,maddi töz arayışı,d eğişim düşüncesi (Herakleitos,

Parmenides), insan ve bilgi anlayışı ele alınır.

1.3. İlk Çağ Felsefesinden Örnek Filozoflar

1.3.1. Felsefe metinlerinden hareketle İlk Çağ filozoflarının felsefi görüşleri hakkında çıkarımda

bulunur.

a) Konfüçyüs’ün “Orta Yol Doktrini” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun ahlak

görüşlerinin irdelenmesi sağlanır.

b) Platon’un “Sokrates’in Savunması” eserinden alınan bir metinden hareketle Sokrates’in

bilgelik ve erdem anlayışının irdelenmesi sağlanır.

c) Platon’un “Devlet” eserinden alınan Mağara benzetmesinden hareketle İdealar Kuramının

analiz edilmesi sağlanır.

d) Platon’un “Devlet” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun birey, toplum ve devlet

görüşlerinin irdelenmesi sağlanır.

e) Aristoteles’in “Metafizik” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun dört neden

düşüncesinin irdelenmesi sağlanır.

f) Plotinos’un “Enneadlar (Dokuzluklar)” eserinden alınan bir metinden hareketle Tanrı, evren

ve varlık anlayışları analiz edilir.

1.4. İlk Çağ Felsefesi Üzerine Akıl Yürütme

1.4.1. İlk Çağ Felsefesindeki düşünceleri ve dayandıkları argümanları değerlendirir.

a) Protagoras’ın “İnsan Her Şeyin Ölçüsüdür.” düşüncesinin dayandığı argümanların güçlü ve

zayıf yönlerinin tartışılması sağlanır.

b) Öğrencilerin, erdem ahlakı bağlamında bilgi-erdem ilişkisi ile ilgili günlük yaşamdaki örnekler

üzerinden değerlendiren özgün metin yazmaları sağlanır.

13

ÜNİTE2: ORTAÇAĞ FELSEFESİ

2.1. Orta Çağ Felsefesini Hazırlayan Ortama Genel Bakış

2.1.1. Orta Çağ Felsefesini hazırlayan düşünce ortamını açıklar.

a) İlk Çağ Felsefesinin, Orta Çağ Felsefesi üzerindeki etkilerine değinilir.

b) Platon, Aristoteles, Plotinos’un düşüncelerinin Orta Çağ Felsefesine etkileri üzerinde durulur.

2.2. Orta Çağ Felsefesine Genel Bakış

2.2.1.Orta Çağ Felsefesinin karakteristik özelliklerini açıklar.

a) Hıristiyan felsefesinin ve İslamfelsefesinin temel özellikleri ve problemleri üzerinde durulur.

b) Orta Çağın temel problemlerinden “İnanç-Akıl” ilişkisi konusunda Hıristiyan Felsefenin

yaklaşımları ile İslam Felsefesinin yaklaşımlarının farkı vurgulanır.

2.3. Orta Çağ Felsefesinden Örnek Filozoflar

2.3.1. Felsefe metinlerinden hareketle Orta Çağ filozoflarının felsefi görüşleri hakkında çıkarımda

bulunur.

a) St. Augistunus’un “İtiraflar” eserinden alınan bir metinle inanç-akıl ilişkisi ilgili görüşlerinin

analiz edilmesi sağlanır.

b) Aquinalı Thomas’ın “Evrenin Ebediyeti” eserinden alınan bir metinle evren ve Tanrı ile ilgili

görüşlerinin analiz edilmesi sağlanır.

c) Farabi’nin evren ve Tanrı ile ilgili görüşlerine değinilir. “Medinetül Fazıla” eserinden alınan

bir metinle ahlak, devlet ve siyasetgörüşlerinin analiz edilmesi sağlanır.

d) Gazali’nin evren, Tanrı ve ahlak ile ilgili görüşlerine değinilir. “El-MünkızMine'd - Dalal”

eserinden alınan bir metinle bilgigörüşlerinin analiz edilmesi sağlanır. Gazali’nin Descartes,

Pascal ve Kant’ı hazırlayan fikirleri üzerinde durulur.

2.4. Orta Çağ Felsefesi Üzerine Akıl Yürütme

2.4.1. Orta Çağ Felsefesindeki düşünceleri ve dayandıkları argümanları değerlendirir.

a) Mevlana’nın “Mesnevi” adlı eserinden filozofun Tasavvuf Felsefesini örneklendirecek

öykülerin ahlak ve din ilişkisi açısından değerlendirmesi sağlanır.

b) St. Augistunus’un “İtiraflar” eserinden alınan bir metinden hareketle, filozofun

Teodise/Kötülük sorununa dair argümanlarını değerlendirerek günlük yaşamla ilişkilendiren

özgün bir metin yazmaları sağlanır.

14

ÜNiTE 3: RÖNESANS VE 17. YÜZYIL FELSEFESİ

3.1. Rönesans ve 17. yy.Felsefesini Hazırlayan Ortama Genel Bakış

3.1.1. Rönesans ve 17. yy.Felsefesini hazırlayan düşünce ortamını açıklar.

a) 12. yy. Rönesans’ı (bilim ve felsefede çeviri faaliyetleri)üzerinde durulur.

b) Ortaçağ felsefesinin Rönesans ve 17. yy.Felsefesi üzerindeki etkilerine değinilir.

3.2. Rönesans ve 17. yy. Felsefesine Genel Bakış

3.2.1. Rönesans ve 17. yy.Felsefesinin karakteristik özelliklerini açıklar.

a) Rönesans ve 17. yy.Felsefesinin temel özellikleri ve problemleri(Hümanizm, bilimsel yöntem,

Kartezyen felsefe, doğa ve devlet-hukuk felsefesi) üzerinde durulur.

b) Skolastik zihniyet ile modern zihniyetin temel farkları üzerinde durulur.

3.3. Rönesans ve 17. yy.Felsefesinden Örnek Filozoflar

3.3.1. Felsefe metinlerinden hareketle Rönesans ve 17. yy.filozoflarının felsefi görüşleri hakkında

çıkarımda bulunur.

a) Montaigne’nin “Denemeler” eserinden alınan bir metinden hareketle hümanizm anlayışının

analiz edilmesi sağlanır.

b) Bacon’nın “Novum Organum” eserinden alınan bir metindenhareketlebilgi ve yöntem

anlayışları analiz edilir.

c) Descartes’in “Felsefenin ilkeleri” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun bilgi ve

varlık anlayışlarının analiz edilmesi sağlanır.

d) Spinoza’nın “Ethica” adlı eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun ahlâk anlayışının

analiz edilmesi sağlanır.

e) T. Hobbes’in “Leviathan” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofundevlet ve

siyasetanlayışlarının analiz edilmesi sağlanır.

3.4. Rönesans ve 17. yy.FelsefesiÜzerine Akıl Yürütme

3.4.1. Rönesans ve 17. yy.felsefesindeki düşünceleri ve dayandıkları argümanları değerlendirir.

a) Machiavelli’nin “Hükümdar” ile Kınalızade Ali’nin “Ahlâk-ı Alai” adlı eserlerinden alınan kısa

metinler üzerinden, filozofların siyaset ve ahlâk ilişkisi ile ilgili yaklaşımları karşılaştırılarak,

tartışmalarısağlanır.

b) Ütopya kavramı ve türleriüzerinde durularak öğrencilerin özgün bir ütopya denemesi

oluşturmaları sağlanır.

15

ÜNİTE 4: 18. YÜZYIL AYDINLANMA FELSEFESİ

4.1. 18. yy. Aydınlanma Felsefesini Hazırlayan Ortama Genel Bakış

4.1.1. 18. yy. Aydınlanma felsefesini hazırlayan düşünce ortamını açıklar.

a) Rönesans ve 17. yy. Felsefesinin 18. yy. Aydınlanma Felsefesi üzerindeki etkilerine değinilir.

b) Rönesans’ta oluşan yeni metot, yeni bilim, yeni felsefe, yeni insan ve toplum anlayışları

üzerinde durulur.

4.2. 18. yy. AydınlanmaFelsefesine Genel Bakış

4.2.1. 18. yy. Aydınlanma Felsefesinin karakteristik özelliklerini açıklar.

a) 18. yy. Aydınlanma Felsefesinin oluştuğu koşullara ve eğilimlere (akımlara) yer verilir.

b) 18. yy. Aydınlanma Felsefesinin temel özellikleri, problemleri üzerinde durulur.

4.3. 18. yy. Aydınlanma Felsefesinden Örnek Filozoflar

4.3.1. Felsefe metinlerinden hareketle 18. yy. Aydınlanma filozoflarının felsefi görüşleri hakkında

çıkarımda bulunur.

a) J. Locke’un “İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme” eserinden alınan bir metinden

hareketlefilozofun bilginin kaynağı konusundaki görüşlerinin analiz edilmesi sağlanır.

b) D. Hume’un “İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme” eserinden alınan bir metinden hareketle

filozofun “Nedensellik Eleştirisi” analiz edilir.

c) I. Kant’ınbilgi anlayışına değinilir. “Pratik Aklın Eleştirisi” eserinden alınan bir metinden

hareketle filozofunödev ahlakı anlayışının analiz edilmesi sağlanır.

d) Hegel’in “Tinin Fenomenolojisi” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun

diyalektikidealizm anlayışının analiz edilmesi sağlanır.

4.4. 18. yy. Aydınlanma Felsefesi Üzerine Akıl Yürütme

4.4.1. 18. yy. Aydınlanma Felsefesindeki düşünceleri ve dayandıklarıargümanları değerlendirir.

a) Kant’ın “Aydınlanma Nedir?” adlı makalesinden alınan bir bölümden hareketle

aydınlanmanın doğası ve amacı üzerine tartışma yapılması sağlanır.

b) Aklın ve deneyin bilgi elde etmedeki rolü üzerine özgün bir metin yazılması sağlanır.

16

ÜNİTE 5: ÇAĞDAŞ FELSEFE

5.1. Çağdaş Felsefeyi Hazırlayan Ortama Genel Bakış

5.1.1. Çağdaş Felsefeyi hazırlayan düşünce ortamını açıklar.

Çağdaş Felsefenin oluştuğu koşullara ve eğilimlere (akımlara) yer verilir.

5.2. Çağdaş Felsefeye Genel Bakış

5.2.1. Çağdaş Felsefenin karakteristik özelliklerini açıklar.

Çağdaş Felsefenin temel özellikleri ve problemleri üzerinde durulur.

5.3. Çağdaş Felsefeden Örnek Filozoflar

5.3.1. Felsefe metinlerinden hareketle Çağdaş Felsefe filozoflarının felsefi görüşleri hakkında

çıkarımda bulunur.

a) Kierkegaard’ın “Korku ve Titreme” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun varlık

görüşleri değerlendirilir.

b) A. Comte’un “Pozitif Anlayış Üzerine Konuşmalar” eserinden alınan bir metinden hareketle

filozofun bilginin sınırları konusundaki düşünceleri analiz edilir.

c) F. Nietzsche’nin “Böyle Buyurdu Zerdüşt” eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun

yeni değerler inşası ve güç istemi anlayışlarına değinilir.

d) H. Bergson’nun “Bilincin Dolaysız Verileri Üzerine Deneme” eserinden alınan bir metinden

hareketle filozofun bilginin kaynağı konusundaki görüşlerinin analiz edilmesi sağlanır.

e) E. Husserl’in “Kesin Bir Bilim Olarak Felsefe” eserinden alınan bir metinden hareketle felsefi

yöntem konusundaki düşüncelerinin analiz edilmesi sağlanır.

f) T. Khun “Bilimsel Devrimlerin Yapısı” adlı eserinden alınan bir metinden hareketle filozofun

bilim anlayışının analiz edilmesi sağlanır.

5.4. Çağdaş Felsefe Üzerine Akıl Yürütme

5.4.1. Çağdaş Felsefedeki düşünceleri ve dayandıkları argümanları değerlendirir.

a) Rawls’un (Siyasal Liberalizm) ve M. Sandel’in (Liberalizm ve Adaletin Sınırları) eserlerinden

kısa alıntılara yer verilerek filozofların siyaset felsefesine ilişkin görüşlerinin analiz edilmesi

sağlanır.

b) Milli irade, hukuk devleti ve demokrasi bilinci çerçevesinde anti demokratik darbe girişimi

karşısında 15 Temmuz 2016 da gösterilen halk direnişini değerlendiren özgün bir metin

yazma çalışması yapmaları sağlanı

17

Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının

güncellenmesi çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini

almak amacıyla hazırlanmıştır. Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim

programlarının nihai hali değildir.

18

19

20