GOindustry smart industryfilestest.smart.pr.s3-eu-west-1.amazonaws.com/74/816ee0e...strategie...
Transcript of GOindustry smart industryfilestest.smart.pr.s3-eu-west-1.amazonaws.com/74/816ee0e...strategie...
| GO Smart Industry1
@
@
@
smart industryGO
0000 1001 0000 0000 0000 0001 0000 00010000 0001 0000 0001 1101 1110 0010 00010001 0001 0100 0001 0001 0000 1101 00000001 0101 0101 0001 0101 0100 0001 00001000 0001 0100 1011 1001 1010 1011 11101010 1010 1011 1110 1110 1010 1011 01101000 0100 0000 1111 0000 0101 0011 00000111 0100 0001 0000 0000 0100 1100 00110111 1011 0101 0101 0101 0101 0101 01010101 0101 0101 0101 0101 0101 0101 01010101 0101 0101 0101 0101 0101 0101 01010101 0101 0101 1100 0011 0100 0000 01000111 0001 1101 0011 0111 0000 1100 00010001 0101 0101 0100 0000 0000 0000 00010100 0000 0101 0100 0001 1100 0010 10000101 0000 0100 0000 0000 0000 0001 10010100 0000 1100 1111 0101 0110 0111 0111
1001 0000 0001 1010 0011 1010 0101 10010011 1001 1001 1100 1111 1101 1010 11001000 0101 1010 0001 0101 1100 0110 10111010 1100 0101 0111 1101 1100 1100 10110100 1000 0111 1010 1100 0101 1011 01110001 1000 1011 0000 1110 0011 1110 10111100 1000 0100 0100 0100 0000 1110 01000110 0111 1101 0000 1100 0110 1101 11010110 1010 0101 0100 0001 1000 1110 10000000 0010 0100 0101 1010 0001 1101 00100001 0011 0001 1011 1001 1001 0100 11011111 1100 0110 0100 0000 1100 0101 11111101 1011 0100 0100 1100 0101 0110 00101001 1011 0111 0010 1111 1000 0101 00000101 1101 1010 0000 0001 1111 1110 10111011 1101 0011 1000 0011 1011 1111 00011011 1000 1100 1100 1111 1111 0100 1101
smart industry
Inspiratie, informatie en stappenplan om slim te ondernemen
GO
| GO Smart Industry2
ColofonUitgave: Kamer van Koophandel, april 2015
De publicatie is te downloaden via www.kvk.nl/smartindustry
Auteurs@B2Bjournalist Marguerite Tachet
Paul d’Hond (KvK)
Saskia Wong-A-Tjong (KvK)
Met bijdragen vanQuirien Verbakel (KvK), Harald Feijth (KvK)
Eindredactie Tonny Vermeulen (KvK)
CopyrightAlle rechten voorbehouden. Tenzij anders vermeld berusten alle rechten op tekst, beeld,
geluid, video etc. in deze publicatie bij de Kamer van Koophandel. Gehele of gedeeltelijke
overname, plaatsing op andere sites, verveelvoudiging op welke andere wijze dan ook
en/of commercieel gebruik van deze informatie is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke
toestemming van de Kamer van Koophandel.
Leest u deze publicatie in print? Download dan de gratis Layar-app voor uw smartphone of
tablet (iOS, Android, Blackberry). Open de app, houd uw telefoon boven de pagina en bekijk
de digitale extra’s.
Alle video’s uit deze uitgave staan op de Pinterestpagina van de Kamer van Koophandel:
https://pinterest.com/kvknl/kvk-smart-business/
| GO Smart Industry3
1. Voorwoord 4
2. Leeswijzer 5
3. Charles Groenhuijsen: ‘Change before you have to’ 6
4. Back to the future 8
5. Smart Industry biedt bedrijven nu al volop kansen 11
6. Smart Industry praktijkvoorbeelden 15
7. Ivenza: maatwerk tegen prijs van serieproductie 16
8. Fabriek van de toekomst: TenCate en Norma 18
9. Meer doen met dezelfde mensen 19
10. Snel op consumentenvraag inspelen: Auping 20
11. Materiaal bestuurt machine 21
12. Mobiele 3D-printer print wanden van beton 22
13. Klantspecifieksamenstellen in seriegrootte 1: Phoenix Contact 23
14. Ubiqu elektronisch sluitsysteem 24
15. Nooit meer zonder vaatwasser 25
16. Slimme neuzen snuffelen in Rotterdamse haven 26
17. Go Smart Industry Kompas 29
18. Verkennen + aanpakken = versnellen 30
19. Smart Industry: mensen maken het verschil! 31
20. Robots steeds slimmer doorzelflerendesensoren 32
21. Produceren in Nederland of in het buitenland? 35
22. Smart Industry Actieagenda 36
1. INHOUD
| GO Smart Industry4
1. VoorwoordDezepublicatie‘GoSmartIndustry’isbedoeldvooralleondernemersdiewillenprofiterenvan
de enorme digitalisering van producten en processen die op dit moment plaatsvindt. Deze
ontwikkeling kan gerust stormachtig worden genoemd: we spreken van de ‘vierde industriële
revolutie’.
Smart Industry gaat echter niet alleen over industrie. Het raakt alle facetten van onze economie.
Voorbeelden zijn er inmiddels legio. Denk bijvoorbeeld aan apparaten die zelf doorgeven
op welk moment zij service nodig hebben. Netwerken van draadloos verbonden sensoren
die continu gegevens verzamelen over geur en trillingen in een gebied. Bedrijven die hun
klanten online producten laten ontwerpen die ze dan met één druk op de knop bestellen en in
productie laten gaan. Smart Industry wordt mogelijk doordat veel technologieën steeds beter
en goedkoper worden. Denk aan sensortechnologie, draadloze communicatie, gebruiksgemak
(user interface) en de enorme toename in de rekenkracht van computers.
Smart Industry zorgt niet alleen voor anders produceren maar ook voor anders geld verdienen.
De verkoop van producten blijft belangrijk, maar net zo interessant zijn het leveren van service
en het analyseren en verkopen van data. Smart Industry creëert totaal nieuwe producten en
nieuwe verdienmodellen. En kijk ook eens naar de kansen om maatschappelijke problemen
aan te pakken zoals snelle opsporing van ziekten, goedkopere en betere gezondheidszorg
en meer doorstroming op ons wegennet. Tegelijkertijd zorgt Smart Industry voor nieuwe
bedrijvigheid omdat we lokaal met digitale technieken onderdelen produceren die uiteenlopen
van schroeven en moeren tot knieprothesen.
En welke kansen ziet u als u over al deze ontwikkelingen leest? Onze opvatting is dat bijna ieder
bedrijf met Smart Industry zijn concurrentiepositie kan versterken. De Kamer van Koophandel
helpt u graag op weg. Met deze publicatie kunt u uw eigen koers gaan bepalen. We geven er
mooie voorbeelden bij van bedrijven die al bezig zijn. Ik wens u veel inspiratie toe. En daarna:
actie!
Claudia ZuiderwijkVoorzitter Raad van Bestuur Kamer van KoophandelLid Forum Smart Industry
Smart Industry vraagt om het maken van strategische keuzes. Maar hoe maakt u voor uw situatie de juiste keuzes?
| GO Smart Industry5
Kansen voor Nederlandse bedrijvenDeze publicatie beschrijft de oorzaken, maar vooral de gevolgen van Smart Industry voor
bedrijven. Doel is bedrijven te inspireren over de mogelijkheden die Smart Industry biedt
en te enthousiasmeren er zelf mee aan de slag te gaan. Enthousiast is in elk geval Charles
Groenhuijsen: in een interview vertelt hij waarom hij zo gegrepen is door de technologische
trends van dit moment. In het artikel Back to the Future leest u wat er technologisch op dit
moment al mogelijk is, ofwel: waar staat Smart Industry eigenlijk voor? Waarom het zo kansrijk
is voor Nederlandse bedrijven en wat de implicaties zijn voor werknemers, klanten, netwerken
en het businessmodel leest u in het artikel ‘Smart Industry biedt nu al volop kansen’.
Inspiratie en voorbeeldenDe beste inspiratie komt uiteraard van de bedrijven zelf. Daarom is deze publicatie geïllustreerd
met veel Smart Industry praktijkvoorbeelden. Deze voorbeelden beslaan alle stadia van het
proces: van ontwikkelen en voorbereiden tot productgebruik en service. In de oranje balk
onderdevoorbeeldenzietuwelkefasevanhetspecifiekeprocesofproductisbeschreven.In
deze publicatie treft u ook achtergrondinterviews aan met bedrijven die elk hun eigen ‘smart’
strategie volgen: Comon Invent en VSE. Twee bedrijven met enthousiaste ondernemers aan het
roer die vol overtuiging hun eigen pad kiezen binnen Smart Industry.
Zelf aan de slagSmart Industry vraagt om het maken van strategische keuzes. Maar hoe maakt u voor
uw situatie de juiste keuzes? Het Go Smart Industry Kompas geeft u een overzicht van de
mogelijkheden.LaathetKompaswerkenvooruwspecifiekesituatie.Hetmodel‘Verkennen+
Aanpakken = Versnellen’ geeft vervolgens tips en handvatten om echt in actie te komen!
Wat voor u de beste manier is, hangt af van heel veel factoren. Bijvoorbeeld van het type bedrijf
en welke waarde u creëert en van de ontwikkelingen in uw markt. Kortom: de juiste Go Smart
Industry strategie hangt af van het DNA van uw bedrijf!
2. Leeswijzer
| GO Smart Industry6
Hij heeft een 3D-printer, een drone en rijdt in een
elektrische auto. Charles Groenhuijsen, jarenlang in
Washington gestationeerd als NOS-correspondent,
heeft nieuwe technologieën omarmd. “Ik zie alleen
maar kansen. Elke dag sta ik op met de Wet van
Welch, ooit bedacht door de gelijknamige oud-topman
van General Electric: change before you have to.”
Na zijn VS-tijd is Groenhuijsen inmiddels acht jaar terug op het Nederlandse honk. Als
freelancer presenteert hij onder meer WNL op Zondag, is hij bezig met zijn achtste boek, treedt
hij op als dagvoorzitter en geeft hij presentaties over technologie. “Ik schets technologische
ontwikkelingen en maak de vertaalslag naar de maatschappelijke impact daarvan. Hoe kunnen
we met technologie problemen oplossen; niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. En
wat betekent dat voor het ondernemerschap? Er gebeurt veel, dat biedt kansen. Met nieuwe
technologieën kunnen we ons voordeel doen. Hoe? Dat probeer ik in beeld te brengen.”
Trends de komende vijf jaarDraadloos betalen, Baxter, de robot die met mensen samenwerkt, de robotstofzuiger, van 3D
naar 4D, distributiecentra waar volledig geautomatiseerd orders worden klaargezet, slimme
3. Charles Groenhuijsen: ‘Change before you have to’
Interview
| GO Smart Industry7
horloges, het initiatief van Facebook-oprichter Zuckerberg om van satellieten en drones een
nieuw internetnetwerk te maken tot het 3D-printen van huizen in China. De rij technologische
ontwikkelingen die Groenhuijsen tijdens het gesprek als voorbeelden aanhaalt, is eindeloos.
“En wat kan dat wel niet betekenen voor het oplossen voor wereldproblemen? Denk
bijvoorbeeld aan geprinte huizen die als volwaardige woningen in derdewereldlanden worden
gebruikt.”
De ontwikkelingen gaan zo snel dat het bijna onmogelijk is om te voorspellen hoe we er
technologisch over vijf jaar voor staan, zegt hij. “Maar ons wachten grote veranderingen en die
zullen de industrie ingrijpend op z’n kop zetten. Wie had ooit gedacht dat stenen bedrijven
van naam onderuit zouden gaan door enen en nullen en de slimme apparaten die daarop
zouden draaien? “Niemand”, stelt hij. “Organisaties zijn als gevolg van de technologische
ontwikkelingen nu al omgegooid. Hebben we nog een postkantoor? Nee en niemand mist het
ook; de diensten van toen gebruiken we nog steeds, maar op een andere manier.”
Wet van Welch‘Change before you have to’, luidde de wet van Jack Welsh, oprichter en oud-topman van
General Electric. Of in de vertaling van Groenhuijsen: “Denk elke dag wat er in jouw vak, op
jouw markt, voor jouw bedrijf verandert. Of je nu een groot of een klein bedrijf bent. Anders
word je op een dag wakker in het besef dat een ander wel zo slim is geweest om te doen wat jij
had kunnen doen.”
Bedrijven moeten nieuwe mogelijkheden continu onderzoeken en er over nadenken wat dat
voor hen betekent, is zijn stellige mening. “De drempel om als ondernemer te beginnen, is
ontzettend veel lager geworden”, zegt Groenhuijsen. “De ICT-infrastructuur is er; op elke locatie
kan internet aan elkaar worden geknoopt tot een netwerk dat het bedrijf als een maatpak
past. Juist door het gemak waarmee dat kan, kun je als startup snel aan de slag. Traditioneel
georiënteerde bedrijven zullen er aan moeten wennen dat slimme starters door hun nieuwe
businessmodellen heel makkelijk op bestaande markten voet aan de grond krijgen.”
Echte game changers, zoals Uber en de verhuursite Airbnb, zijn volgens hem bedrijven die met
totaal nieuwe businessmodellen kwamen. “Ze hebben geen producten: Uber heeft bijvoorbeeld
geen eigen auto’s; ze winnen het op slimme en uitgekiende marketing”, zegt hij.
Maar het zijn wel innovaties met een enorme impact. En het mooie is: eigenlijk kan iedereen
het bedenken. “Neem Thuisbezorgd.nl. Hadden jij en ik ook kunnen doen, maar je moet het
wel organiseren. Of zoals ik laatst een bedrijf als voorbeeld hoorde geven: Ik ben er om de
problemen van de klant op te lossen. De machines zijn bijzaak.”
“Wie had ooit gedacht dat stenen bedrijven van naam onderuit zouden gaan door enen en nullen en de slimme apparaten die daarop zouden draaien?”
| GO Smart Industry8
Het mobieltje dat niemand in 1989 onderweg nodig leek te hebben en de identificatie met vingerafdrukken uit Steven
Spielbergs ‘Back to the future’ leek in 1985 nog toekomstmuziek. Technologische ontwikkelingen gaan echter snel: inmiddels
heeft iedereen een smartphone en gebruikt menigeen de wijsvinger om datzelfde toestel van een bekend merk te ‘unlocken’.
Het op afstand kunnen besturen van een zwevende camera. Zo zag Spielberg in 1985
de hovercam. Vooral het idee dat de camera zelfstandig kon fotograferen was in die tijd
baanbrekend. Inmiddels kennen we Spielbergs hovercams als camera-drones die voor
uiteenlopende doeleinden worden ingezet. Zo test de KLM of mini-drones in te zetten zijn bij
inspectie en onderhoud van vliegtuigen.
De voorbeelden uit ‘Back to the future’ geven aan hoe snel de ontwikkelingen gaan. Ter
indicatie: het aantal transistoren in een chip verdubbelt volgens de Wet van Moore al decennia
lang elke achttien maanden. Inmiddels zijn daarmee technologische grenzen overschreden die
niemand voor mogelijk hield. Grote kans dat toekomstige producten worden gemaakt in slimme
productieprocessen met technologieën die we nu nog niet kennen.
De consument zit daarbij aan het stuur. Slimme fabrieken kunnen zonder tussenkomst van
deoperatorsnelklantspecifiekeproductenmakendieconsumentenkortdaarvoormeteen
kliknaareigenwenshebbenbesteld.Endieklantspecifiekeorderwordtdanooknogeens
razendsnel geleverd. Een interessante ontwikkeling voor de retail om op in te spelen.
Smart Industry maakt gebruik van een groot scala aan technologische innovaties in combinatie
met de nog steeds toenemende digitalisering. Deze innovaties zijn niet gebaseerd op één
specifiekeontwikkelingmaaropeenverzamelingvanontwikkelingenzoalsrobotisering,
mobiel internet, cloud computing, Internet of Things, 3D-printen, big data en talloze innovaties
4. Back to the future
| GO Smart Industry9
in geprinte elektronica, sensor- en nanotechnologie. Een aantal belangrijke factoren zorgt er
vervolgens voor dat de digitalisering zich verder uitbreidt. Zo worden elektronicacomponenten
zoals sensoren en geheugenchips steeds goedkoper waardoor ze voor meer toepassingen
financieelhaalbaarworden.Verderwordendezetechnologieënsteedskleiner,krachtigeren
energiezuiniger. Hetzelfde geldt voor draadloze connectiviteit: dit wordt steeds krachtiger en
beter beschikbaar. De snelheid van dataverkeer neemt steeds verder toe tegen afnemende
kosten. Een andere versneller van de digitalisering is de beschikbaarheid van vrijwel oneindig
grote rekenkracht en opslagcapaciteit en makkelijk toegankelijke clouddiensten. En, heel
belangrijk, iedereen en alles is tegenwoordig 24/7 verbonden. De komst van de smartphone
heeft hier veel aan bijgedragen.
4.1 Connected productenDit alles heeft aanzienlijke gevolgen voor producten en diensten. Producten en diensten
worden meer en meer digitaal. De voordelen van digitale en verbonden producten voor de klant
zijn legio. Zo kan de klant bijvoorbeeld op afstand producten bedienen (thermostaat), wordt de
klant onafhankelijker van derden (diagnoses via smartphone naar huisarts) en heeft hij altijd
de laatste versie van een product beschikbaar (updates). De digitale producten zijn voor de
producent heel interessant. Door de continue data-uitwisseling en inzicht in het productgebruik
versterkt de producent de klantrelatie. Meer inzicht in het productgebruik levert waardevolle
informatie als input voor innovatie.
4.2 Machines en producten praten met elkaarDe gevolgen van Smart Industry voor de manier van produceren zijn groot. Bij slim produceren
gaat het om ‘verbinding’. De kreet die daarbij hoort is network centric: fabrieken die
meedenken en zichzelf besturen. Machines en producten communiceren met elkaar op basis
waarvan ze samen de productie aansturen: grondstoffen en machines zijn via het Internet of
Things met elkaar verbonden. Dit maakt productie mogelijk die net zo gemakkelijk enkelstuks
als massa fabriceert. De vraag is welk effect deze ontwikkeling heeft op het productontwerp
en de productie. De verwachting is dat in de toekomst bedrijven zowel zakelijke klanten als
consumenten direct toegang geven tot hun productieproces. In feite sturen klanten de fabriek
zelfaan.Specificaties,aantallenenlevertijdendoenernietmeertoe.Iederebestellingsluit
naadloos aan bij de actuele behoefte van de klant.
4.3 Klantspecifieke massaproductieDe eerste meters zijn al gemaakt. Er worden al producten op maat (‘customized’) aangeboden
zoals de Mini, een voorbeeld uit de automotive, of de Nike-schoen die naar eigen smaak
worden samengesteld. Vaak produceren bedrijven nu nog seriematig en op voorraad met de
capaciteit en kunde die voorhanden is. Maatwerk is duur en duurt lang. Bij slimme productie
wordt dat anders. De eindgebruiker staat centraal: het nieuwe productieproces wordt
geoptimaliseerd en slimmer gemaakt met hyper customization als uiteindelijk doel.
4.4 Data is keySlimme fabrieken verzamelen data tijdens elke stap van het productieproces. Daardoor
kunnen al in de nabije toekomst delen van het productieproces met elkaar communiceren
en aan de hand van informatie zelfstandig beslissingen nemen. Slimme machines en robots
communiceren onderling, sporen zelf hun fouten op en herstellen die fouten. De interactie
tussen mens en machine wordt daardoor een stuk beter. Robots werken daarbij veilig met
mensen samen waardoor beschermende kasten van de werkvloer kunnen verdwijnen. Die data-
uitwisseling biedt ook andere mogelijkheden. Zo worden storingen bijvoorbeeld voorkomen
Smart Industry wordt gedreven door een slimme inzet van ICT, waar-
bij machines onderling met elkaar verbonden zijn en slim kunnen
worden aangestuurd. Deze verbinding geldt niet alleen binnen de
fabriek, maar ook tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven
en klanten. Het gaat om slimme producten, processen en diensten.
Bron:SmartIndustryfitforthefuture,april2014.
Met Smart Industry kunnen bedrijven een enorme slag maken. De schattingen zijn dat de productiviteit met 30 procent omhoog kan.
| GO Smart Industry10
door data te analyseren en op basis van voorspellingen preventief onderhoud te laten plegen.
En als er dan toch een storing ontstaat, wordt die snel met hulp van een technologische
assistent verholpen. Daarvoor werken servicebedrijven bijvoorbeeld al met slimme virtual
reality brillen. Een mooi voorbeeld trouwens van een smart product ingezet in een smart proces.
4.5 Slimme productieprocessenSlim produceren is echt ‘slim’: de intelligentie zit in het onderdeel en de productielijn. Ze
werken allebei zelfstandig, maar onderdelen worden voorzien van sensoren of codes waarmee
ze communiceren en zelfstandig beslissingen nemen, zoals nu al realiteit in de Duitse
maakindustrie. Daarvoor krijgen alle onderdelen informatie mee, zoals namen, kenmerken
en wanneer ze nodig zijn in het productieproces. Op basis van deze gegevens vinden de
uitgangsmaterialen en halffabricaten automatisch hun weg in de digitale fabriek en weet een
werkstation dat ze onderweg zijn en wat er daarna in de productielijn mee moet gebeuren om
een gereed product te maken. Hierdoor zijn met het grootste gemak uiteenlopende uitvoeringen
in dezelfde productielijn te produceren. Met Smart Industry kunnen bedrijven een enorme slag
maken. De schattingen zijn dat de productiviteit met 30 procent omhoog kan. Bovendien neemt
door ‘slim’ produceren de kwaliteit en variatie aan producten toe. Daarmee spelen bedrijven in
op de toenemende afnemerseisen om sneller kwalitatief hoogwaardige producten te leveren in
kleinere series en tegen een concurrerende prijs.
| GO Smart Industry11
3D-printen, robotica, het ‘Internet of Things’ en mobiel altijd
verbonden zijn. Onder de noemer Smart Industry bieden ‘nieuwe’
productietechnologieën en ICT aan bedrijven ongekende
mogelijkheden. Alhoewel 3D-printen z’n oorsprong heeft in de vorige
eeuw bleef het lang een futuristisch fenomeen. Inmiddels ontdekken
steeds meer bedrijven de voordelen en mogelijkheden van 3D-printen:
van het printen van onderhoudsonderdelen op locatie tot het online
bestellen van gepersonaliseerde sieraden.
Daar waar 3D-printen nu pas aan de opmars begint, vindt er op het gebied van robotisering
een versnelling plaats. Doordat robots steeds goedkoper worden en het programmeren
eenvoudiger, groeit de interesse voor robotisering.
Robotsdragenbijaandeefficiency.Zewordenveiligerwaardoormensenbetermetze
samenwerkenenzemakenhetproductieprocesflexibeler.Groteseries,kleineseries,of
zelfs unieke producten: het is mogelijk tegen steeds lagere kosten. Dit biedt veel bedrijven
interessante nieuwe mogelijkheden. ICT is het fundament onder alle bepalende ontwikkelingen
van dit moment. Opvallende trends zijn het Internet of Things dat door groei van het mobiele
internet een enorme vlucht heeft genomen: in 2015 zijn 25 miljard apparaten verbonden.
Dit leidt tot totaal nieuwe productfuncties, productiemethoden en businessmodellen.
Tegelijkertijd lijkt de opslag- een rekencapaciteit van data met de komst van de cloud
computing schijnbaar oneindig. Het verzamelen, analyseren en duiden van al deze
(big) data legt weer de basis voor nieuwe businessmodellen.
5.1 Kansrijk voor Nederlandse bedrijvenVoor Nederlandse bedrijven zijn alle nieuwe ontwikkelingen een uitgelezen kans om een
sterke positie te (her)overen op de (wereld)markt. Het publieke besef groeit dat er juist hier
interessante mogelijkheden zijn. De mogelijkheden zijn er, wijst de praktijk uit. Behalve
dat Nederland in de top 3 meedraait van meest productieve industrieën ter wereld, doen
we internationaal mee met bedrijven die in hun nichemarkt wereldspelers van formaat zijn.
Bovendien heeft Nederland een uitstekende ICT-infrastructuur, waardoor bedrijven een heel
goede uitgangspositie hebben om te groeien.
5.2 Wat levert Smart Industry op?De ontwikkelingen zijn technisch soms complex en grijpen allemaal in elkaar. Maar de
gevolgen van Smart Industry zijn in vier voordelen uit te drukken namelijk: producten en
productieprocessenbinnenentussenbedrijvenwordendoorSmartIndustryefficiënter,
kwalitatiefbeter,flexibelenopmaatvoordeklant.
1. EfficiënterProductieenprocessenwordenveelefficiënter.Digitaliseringmaakthetmogelijkdatmachines,
apparaten, voorraden, producten etc. met elkaar communiceren waardoor foutpercentages
dalen en de verspilling minimaal is. Met technieken als 3D-printen wordt het mogelijk om op
maat,opelkelocatietekunnenproduceren;metrobotskanereenaanzienlijkeefficiëntieslag
worden gemaakt.
2. FlexibelerProductieprocessenenmachineswordenflexibeler.Omsteltijdenwordensteedskorter,robots
steeds gebruiksvriendelijker en het programmeren sneller en gebruiksvriendelijker waardoor
erflexibelerwordtgereageerdoporders.Kleineseries,zelfsenkelstuks,wordenhierdoor
interessant.
5. Smart Industry biedt bedrijven nu al volop kansen
| GO Smart Industry12
3. Kwalitatief beterNieuwe productietechnieken en technologieën maken het mogelijk om de nagestreefde
kwaliteit gemakkelijker en beheersbaarder te bereiken. Vaak is een veel hogere prestatie,
nauwkeurigheid of kwaliteitsnorm te bereiken tegen lagere kosten en/of minder tijd. Het met
sensoren verzamelen en analyseren van data uit machines, processen en producten speelt
daarbij een belangrijke rol: de ervaringen worden benut voor het optimaliseren van bestaande
processen.Ditzalsteedsvakerautomatischgaandoorzelflerendeprocessen.
4. MaatwerkHet produceren van maatwerkproducten was tot nu toe vaak een kostbare en tijdrovende
zaak.Doorflexibeleenmodulaireproductieprocessenkanhetmesindezehogekosten.Ook
3D-technieken dragen bij aan kostenverlaging.
Onderzoek Kamer van Koophandel Smart Industry
Smart Industry gaat ruim 40 procent van de bedrijven raken, blijkt uit een
onderzoek van de Kamer van Koophandel. Het onderzoek werd medio 2014
uitgevoerd onder een kleine 500 bedrijven. Een relatief groot deel van hen,
65 procent, geeft aan dat Smart Industry een kans voor het bedrijf is. Slechts
1,5 procent ziet deze ontwikkeling als een bedreiging. Smart Industry is een
relatief nieuwe ontwikkeling. Daarom is de groep bedrijven die nu al volop
kansen verzilvert nog beperkt: zo’n 13 procent. Er zijn veel meer bedrijven
die nog in het beginstadium zitten: 37 procent heeft plannen om ‘slim’ te
ondernemen of is daar net mee gestart. Bedrijven denken vooral in kansen.
Smart Industry wordt gezien als kans om producten en diensten te vernieuwen.
Het biedt een mogelijkheid om slimmer te werken, (verder) te digitaliseren en de
klantcontacten te verbeteren. De ondervraagde bedrijven zien vooral kansen in
‘slim’ organiseren en produceren en in ‘slimme’ businessmodellen en producten.
| GO Smart Industry13
5.3 Waarom nu?Nieuwe trends en innovaties zijn er altijd geweest. Maar wat deze tijd zo bijzonder maakt, is dat
ontwikkelingen zich in een snel tempo opvolgen en gevestigde ordes omver werpen. De Engelse
term ‘disruptive’ valt in dit verband vaak. Het gaat om innovaties die bestaande processen
en standaarden totaal op z’n kop zetten. En de ene innovatie is nog niet gelanceerd, of de
volgende dient zich al weer aan. Wat meespeelt is dat nieuwe technieken steeds goedkoper
worden en daarmee binnen bereik van het mkb komen.
Door de snelheid van de ontwikkelingen lijken ondernemersdoelen soms wel ‘moving
targets’. Waarop moet een bedrijf zich focussen, als ontwikkelingen zo snel gaan en de
businessmodellen van morgen er radicaal anders uitzien dan die van vandaag….?
Tochishettegelijkertijdeenspannendeenkansrijketijd:demogelijkhedenomefficiënter,
kwalitatiefbeter,flexibelerenmaatwerkteleverenzijnlegio.
5.4 Niet alleen de techniek verandert!Het is niet alleen de techniek die in beweging is. Het invoeren van nieuwe technieken en de
toenemende digitalisering zorgen voor veel meer veranderingen. Misschien niet altijd op de
korte termijn, maar op de lange termijn zeker. Uw werknemer, uw klant, uw netwerk maar ook
uw businessmodel: ze zien er binnen een afzienbare periode heel anders uit!
5.4.1 Uw medewerkerWerk zal wat betreft inhoud en karakter veranderen. Door robotisering in bedrijven krijgen
medewerkers meer complexe en coördinerende taken, uiteenlopend van troubleshooting tot
programmeren. Tegelijkertijd verdwijnt het werk voor laaggeschoolden niet, maar het verandert
wel van karakter. Al deze veranderingen stellen nieuwe eisen aan technische opleidingen en
aan de bijscholing van medewerkers.
Er ontstaat bij bedrijven meer vraag naar andere rollen zoals ontwerp, IT, data-analyse etc. Dit
alles gaat samen met nadruk op andere competenties dan waarop voorheen de focus lag. Van
medewerkers wordt nu steeds meer verwacht dat ze blijven bijleren, ondernemend en creatief
zijn én goed samenwerken. Maar dat betekent dat de manager van deze nieuwe medewerkers
zijn of haar aansturing moet aanpassen. Kortom, een uitdaging op meerdere niveaus binnen
bedrijven.
5.4.2 Uw klantDe klant is meer dan ooit koning! Maar of dit een oorzaak of een gevolg is van alle
technologische ontwikkelingen? Duidelijk is in elk geval dat de wensen en behoeftes van de
eindgebruiker drastisch veranderen. De klant verwacht een hoge kwaliteit en service en wil
steeds vaker een product op maat online samenstellen. Order- en productieproces moeten
hierop ingesteld zijn. Tegelijkertijd wordt de band tussen producent en klant verstrekt door het
uitwisselen van data uit productgebruik. Hierdoor signaleren producenten sneller de behoeftes
van hun klanten op basis waarvan ze aanvullende diensten en producten ontwikkelen.
Wie het beste en snelste reageert op wat de klant écht wil, heeft daarmee een belangrijk
concurrentievoordeel te pakken.
5.4.3 Uw netwerkDe wil en het vermogen om samen te werken met andere bedrijven is een randvoorwaarde om
slim gebruik te maken van de nieuwe productietechnologie en ICT-mogelijkheden. Dit levert
kansen op om nieuwe product-marktcombinaties voor nieuwe marktsegmenten te ontwikkelen.
Bijkomendvoordeelvansamenwerkingishetaantrekkenvancofinancieringendelenvan
kosten voor gezamenlijke research.
Kwalitatief beter
Flexibeler
Efficiënter
Maatwerk
| GO Smart Industry14
De technologie verandert zo snel, dat bedrijven elkaars specialistische kennis nodig hebben
omflexibelopmarktvragenintekunnenspelen.Ookketensveranderenmaatwerkingrijpend.
Schakels die geen waarde meer toevoegen, worden overgeslagen. De consument of
eindgebruiker schuift steeds meer op richting de producent en dienstverlener.
5.4.4 Uw businessmodelSteedsmeerbedrijvenveranderenhunbedrijfsfilosofievan‘wijverkopenproductendie…’
naar ‘wij helpen onze klanten hun probleem op te lossen door…’. Een slimme keuze, want dit
stelt bedrijven in staat om hun businessmodel aan te passen. Bedrijven realiseren zich dat
het in essentie gaat om het leveren van toegevoegde waarde aan de klant. Door processen en
producten te digitaliseren, ontstaat veel nieuwe informatie (data). Op basis van deze informatie
ontwikkelen bedrijven aanvullende producten of juist diensten. Het bieden van aanvullende
diensten kan een substantieel onderdeel worden van de waarde die een bedrijf levert aan een
klant. Het opent nieuwe markten en kanalen. Hierdoor krijgen nieuwe toetreders gemakkelijker
voet aan de grond. Internetbedrijven hebben al heel wat traditionele ondernemingen buiten
spel gezet. Binnen de detailhandel vindt als gevolg hiervan een lichte aardverschuiving plaats.
Ook de industrie kan zich opmaken voor deze uitdaging. Gartner (2014) voorspelt dat al in
2020 één of de vijf auto’s op een of andere manier connected zal zijn. Wat betekent dit voor
de auto-industrie? Gaan zij naast auto’s tevens diensten leveren? En welke bedrijven die nu
nog niet in deze markt zitten, gaan zich ook met de connected autobusiness bezighouden?
En wie verdient dan waaraan zijn geld? Juist de bedrijven met een businessmodel gebaseerd
op klantoplossingen maken een goede kans een goede marktpositie te veroveren. Een mooi
voorbeeld van een bedrijf met een businessmodel dat langzaam kantelt is Comon Invent
(zie het interview met directeur Bootsma, pagina 26). Het genereren en analyseren van
data wordt voor dit bedrijf langzaam maar zeker steeds belangrijker dan de verkoop van
detectieapparatuur.
| GO Smart Industry15
Efficiënter, flexibeler, kwalitatief beter en maatwerk leveren en dit allemaal in lijn met de veranderende vraag
van de afnemers. Daar draait Smart Industry in essentie om. Een groeiende groep bedrijven is al volop bezig
om producten slim te maken en slim te produceren blijkt uit voorbeelden die volgen. Smart Industry heeft
gevolgen voor het hele proces van deze bedrijven: van de order die binnenkomt tot het bieden van service en
onderhoud na aflevering. In de balk onder elke voorbeeld ziet u welk procesonderdeel centraal staat.
6. Smart Industry praktijkvoorbeelden
| GO Smart Industry16
SamenstellenAnalyseren GebruikenVoorbereiden ServiceProducerenMaatwerk on demand
Het ontwerp voor een inloopkast met een muisklik verkleinen
en tegelijkertijd alle onderdelen aanpassen. Dat kan met
Ivenza dat het hele traject voor het maken van kasten en
schuifdeursystemen automatiseert: van ontwerp, zaagplan,
productie, assemblage tot en met de verpakking.
Het door Numdata ontwikkelde systeem ontwerpt op basis van functies, zoals aantal deuren,
kleur, plaats van de spiegel, het beslag en soorten lades. “Een kast wordt pas opgeslagen
als het systeem aangeeft dat de kast foutloos kan worden geproduceerd”, zegt directeur
Frank Schepers. Prototypes of nulseries zijn daarmee overbodig geworden. Aan de hand van
het ontwerp worden direct alle productiedata gegenereerd. “Daar komt geen mensenhand
aan te pas”, aldus Schepers. “En dat steeds in serie van 1: seriematige productie, maar dan
als maatwerk.”
Minder post-processingDe software levert op basis van het ontwerp de informatie voor de totale productie, waaronder
een materialenlijst voor al het plaatwerk en de onderdelen, inclusief de route van de
onderdelen in de fabriek en een digitale lijst met instructies voor de verschillende machines.
Daardoor neemt de post-processing aanzienlijk af. “Het klaarzetten van bibliotheken in de
CNC-machines of het handmatig ‘tweaken’ - voor ons een gruwel - kan achterwege blijven”,
aldus Schepers. “Het systeem weet om welke order het gaat, herkent de machine, leest de
parameters uit en vertaalt dat naar de instructies om het materiaal te bewerken.” Op deze
manier kunnen productiemachines die eigenlijk voor grote series zijn bedoeld, slimmer worden
gemaakt en ingezet voor n=1 productie.
De volgorde van de bewerkingen is daarbij niet relevant, het systeem herkent het onderdeel,
weet wat er mee moet gebeuren en geeft op basis daarvan instructies om de machine te
programmeren. “Bewerkingen worden alleen maar uitgevoerd als een onderdeel op de
juiste plaats op de lijn is. Voor onderdelen die op de verkeerde plaats zijn, geeft het systeem
simpelweg geen instructies”, zegt Schepers.
7. Ivenza: maatwerk tegen prijs van serieproductie
Kwalitatief beter Minder fouten door het geringe aantal processtappen
Flexibeler Alle modellen doorelkaar, seriegrootte 1
Efficiënter Nauwelijks tot geen productievoorbereiding
Maatwerk Maatwerk voor elke klant
| GO Smart Industry17
SamenstellenAnalyseren GebruikenVoorbereiden ServiceProducerenMaatwerk on demand
Geen duur maatwerkHetsysteemheefteenaantalhandigingebouwdehulpmiddelenwaardoorer(kosten)efficiënt
wordt geproduceerd. Schepers geeft als voorbeeld het zaagplan dat zonder tussenkomst van de
medewerkers naar de juiste machine wordt gestuurd. “Daarin is vastgelegd hoeveel materiaal
er voor een order nodig is en hoe dat optimaal kan worden gebruikt. Ook geeft het systeem
aan op welke wijze een zaag- of freesmachine het beste een paneel uit een plaat kan halen. De
machine voor het verpakken van de panelen wordt zo geprogrammeerd dat een stapel panelen
precies in een doos past.”
Het voordeel van Ivenza is dat elk product op basis van de klantwensen wordt gemaakt:
er zijn oneindig veel combinaties mogelijk in materiaalgebruik, toepassingen en kleur.
“Er is geen duur maatwerk nodig”, zegt Schepers. “Er wordt seriematig geproduceerd,
maardanklantspecifiek.Daardoorkaneenbedrijfmaatwerk leveren tegen prijs van
standaardproducten.”
| GO Smart Industry18
SamenstellenAnalyseren GebruikenVoorbereiden ServiceProduceren
Copyright 2015, TenCate
‘The factory of the Future’, zo heet de nieuwe proeffabriek op het
terrein van TenCate in Nijverdal. In de fabriek worden stoffen niet
meer gedrukt, maar geprint.
Maatwerk on demand
8. Fabriek van de toekomst: TenCate en Norma
Kwalitatief beter Het combineren van diverse producteigenschappen
Flexibeler Met hetzelfde gemak 1 meter of 1000 meter geprint
Efficiënter Just in time beschikbaar, geen voorraden
Maatwerk Een eigen ontwerp met specifieke eigenschappen in exact de gewenste hoeveelheden laten printen
Digitaal printen heeft als voordeel dat het produceren van kleinere series goedkoper wordt.
Dit betekent dat een klant desgewenst een eigen ontwerp kan laten printen. Ook krijgen
stoffennieuweeigenschappen,zoalshetwerenvanbrandenkunnenstoffenklantspecifiek
worden gemaakt. Een voorbeeld hiervan is het eerder dit jaar tijdens de Vakantiebeurs 2015
gepresenteerde tentdoek voor bungalowtenten.
Hollands glorieIn de fabriek worden twee technologieën getest: uv-printing om inktdruppels op het textiel
tefixerenmetuv-lichtenprintenmetvasteprintkoppendieeencontinuestraalinktdruppels
produceren. De Norma Groep heeft de geavanceerde CIJ-printkoppen ontwikkeld en de
supermodules die hieruit worden opgebouwd. De Hengelose toeleverancier verwacht door
de toekomstige levering van de printkoppen en aanverwante systemen omzet te halen die
minder sterk cyclisch is dan bijvoorbeeld hoogwaardige systemen en componenten voor de
halfgeleiderindustrie.
| GO Smart Industry19
Maatwerk on demand Samenstellen GebruikenVoorbereiden ServiceProduceren
Sophia is de leidende kracht van deze Smart Factory. Deze digitale, persoonlijke
assistente zorgt ervoor dat tekeningen binnen één minuut geoffreerd worden en dat vervolgens
de fabriek aangestuurd wordt en dat vanaf 1 stuk tot zeer grote repeteerorders. Inmiddels heeft
247TailorSteel met de Smart Bending Factory alweer een volgende stap gezet. Met slimme ICT
moeten diverse metaalbewerkingsspecialismen aaneengeregen worden tot een virtuele keten
die on demand de gewenste plaat- en buisproducten toelevert. Een netwerk van zelfstandige,
gespecialiseerde bedrijven die de klant de gewenste producten levert met een minimale
inspanning van zijn kant, ongekend accuraat, snel én fors kostenbesparend.
247TailorSteel gelooft niet in manloze fabrieken met alleen robots. De majeure uitdaging van de
Smart Industry is juist een goede combinatie van technologie aan de ene kant en de sterktes en
flexibiliteitvandemensmetkennisaandeanderezijde.Nietmetmindermensenhetzelfdete
doen, maar met hetzelfde aantal méér.
Analyseren
247TailorSteel biedt ‘tailored parts for everyone’: staalproducten van
hoogwaardige kwaliteit, op maat geproduceerd met de allernieuwste
technieken en machines. Via het internetportaal kunnen klanten
volautomatisch, op elk uur van de dag, gesneden plaat en buis
bestellen. Het gecontroleerde logistieke proces - van aanvraag tot en
met bezorging - is de onderscheidende factor van 247TailorSteel.
Kwalitatief beter Foutloos orderproces, productievoorbereiding en productie door automatisering
Flexibeler Met hetzelfde gemak kleine en grote series door elkaar, op elk gewenst moment
Efficiënter Volautomatische productieaanvraag en offerte
Maatwerk Precies het productontwerp en specificatie die de klant wenst
9. Meer doen met dezelfde mensen
| GO Smart Industry20
Maatwerk on demand SamenstellenAnalyseren Gebruiken ServiceProducerenVoorbereiden
Snel op de consumentenvraag inspelen. Dat kan door de inzet
van lasrobots die heel snel schakelen en nauwkeurig zijn.
ValkWeldingleverdedaarvoorzesrobotsdiedebuisbeugels,hetbovenframeprofielende
verschillende plaatdelen automatisch tot een spiraalbodem lassen in de gewenste uitvoering.
De eenvoudig verstelbare lasmallen om series van 1 te produceren zijn geïntegreerd in de
programmering van de robots.
TFT (Tools for Technology) uit Asten ontwierp een computergestuurde lasmal die samenwerkt
met de besturing van de robots en waarmee alle producten van Auping kunnen worden
verwerkt, onafhankelijk van afmeting en uitvoering. Een complex klusje waarvoor de mal in alle
facetten verstelbaar moet zijn. De mallen hebben daarom elk een eigen besturingssysteem om
te controleren of dat goed gebeurt.
De belangrijkste eisen die Auping aan de lasmallen stelde, hadden betrekking op het
positioneren en omspannen van onderdelen, een nauwkeurige maatvoering van het gelaste
product en verstelmogelijkheden vanwege de grote variatie aan producten, waaronder de
lengte en de breedte van de bedframes. Ook moesten de mallen makkelijk toegankelijk zijn
voor zowel de robot met de lastoorts als de operator.
Bron: Lastechniek, november 2013
10. Snel op consumentenvraag inspelen: Auping
Kwalitatief beter Nauwkeurige maatvoering van het gelaste product
Flexibeler Series van 1 zijn mogelijk
Efficiënter De lasmal en de robot stellen zich automatisch in op het te maken product
Maatwerk
| GO Smart Industry21
Maatwerk on demand Analyseren GebruikenVoorbereiden ServiceProduceren Samenstellen
Een standaardonderdeel specifiek geschikt maken voor een
bepaalde functie in een dieselmotor voor een truck: dat kan door
met een laser in het onderdeel een code te graveren. Dit gebeurt
bijvoorbeeld bij de basis van een dieselinjector die zelf via codes aan
de productielijn laat weten welke bewerkingen het moet ondergaan.
Zo ‘vertelt’ het gegraveerde label op de injector bijvoorbeeld aan een werkstation op
de productielijn welke onderdelen er nodig zijn. Bovendien is door het label op elk
productiemoment alle informatie over de injector bekend.
Nadeproductiedetecterenradiosignalenwelkeinjectorenklaarzijnvooraflevering.Het
complete logistieke systeem is hierdoor op afstand te besturen.
De voordelen: op ieder moment zicht op de stroom van producten die gereed zijn én een daling
van de voorraden met 30 procent.
Behalve gegraveerde labels worden er door Bosch RFID-tags getest om de fabricage aan te
sturen. Ook voor de assemblage van personenwagens bij Daimler Benz wordt gebruikgemaakt
van de RFID-technologie.
Kwalitatief beter
Flexibeler Alle producten kunnen door elkaar op dezelfde productielijn
Efficiënter Exact het product produceren wat op dat moment nodig is
Maatwerk
11. Materiaal bestuurt machine
| GO Smart Industry22
Maatwerk on demand SamenstellenAnalyseren GebruikenVoorbereiden ServiceProduceren
Het printen van sieraden en gadgets en technische componenten
begint gemeengoed te worden. Maar ook grote objecten zoals
onderdelen voor gebouwen, straatmeubilair of kunstwerken komen
tegenwoordig uit de printer. Zelfs een autocarrosserie of een compleet
gebouw kan worden geprint. Dat laatste kan bijvoorbeeld met de
mobiele 3D-printer die CyBe CNSTRCTN ontwikkelde.
Deze 3D-printer print verschillende grondstoffen, waaronder beton en gipsmortel. De keuze
voor de printkop is bepalend voor het object dat wordt geprint. Dat is ook op locatie mogelijk.
Hetontwikkel-enbouwproceswordthierdoorkorterengoedkoper.Verderwordterefficiënter
gewerkt, is de afvalberg kleiner en neemt de CO2-uitstoot af.
Bron: www.mkbinnovatietop100.nl
Kwalitatief beter
Flexibeler 24/7 elk ontwerp printbaar op locatie
Efficiënter Geautomatiseerd proces, geen afval
Maatwerk Volledige vormvrijheid en eigen ontwerp
12. Mobiele 3D-printer print wanden van beton
| GO Smart Industry23
Maatwerk on demand Analyseren GebruikenVoorbereiden ServiceProduceren Samenstellen
Machines en apparaten hebben vandaag de dag complexe
elektrische installaties van computers, motoren en sensoren.
Alle kabels hiervan komen bij elkaar in het zenuwcentrum van de
machine: de besturingskast. In deze kast worden ze verbonden met
klemmenstroken. Het aantal, het type en de samenstelling van deze
klemmenstroken verschilt per besturingskast. Meestal wordt de
klemmenstrook op locatie samengesteld door de elektromonteur: een
tijdrovend en precies karweitje.
Phoenix heeft nu een methode om klemmenstroken kant en klaar op maat en volautomatisch
samen te stellen en te coderen. Daarmee brengt het bedrijf de productie van morgen nu al
inpraktijk:zeproducerenklantspecifiekinseriesvan1.Hiervoorwasweleen180graden-
ommezwaai nodig in het assemblageproces. Niet het productieproces bepaalt nog langer
het product: het productieproces wordt gedicteerd door het product dat real time ‘praat’
met de machinebesturing. Daarvoor wordt elk product beschreven, gebaseerd op XML, een
unieke digitale beschrijving, leesbaar voor mens en machine. Aan de hand van die digitale
productbeschrijving vindt het product zijn weg: van design tot en met verzending.
Hoe gaat geautomatiseerd samenstellen in zijn werk?De montagelijn bestaat uit drie cellen: de eerste, de Clip-X monteert de aansluitklemmen
gerobotiseerd op een rail. De tweede cel print de codes en nummers voor elke aansluitklem.
Op een foto op een monitor ziet de medewerker waar de codering moet komen. De derde
cel controleert met een camera of de coderingen goed zitten en de aansluitklemmenserie
compleet en correct gemonteerd is. De Clip-X Loader heeft veel verschillende magazijnen
met meerdere typen aansluitklemmen die daardoor bijna geheel automatisch oneindig veel
variaties in klemmenstroken maakt. Dit is precies wat de klant nodig heeft. Het productieproces
gaat sneller en er zijn geen voorraden meer. Om elk individueel product in de productielijn te
herkennen, krijgt het product een RFID-tag met alle productgegevens. Op basis daarvan wordt
tijdens alle fasen van het productieproces de kwaliteit gecontroleerd.
Bron: TheFactoryFiles
Kwalitatief beter Kwaliteitscontrole gedurende complete levenscyclus
Flexibeler Tracking product met RFID
Efficiënter Integratie engineering, productordering, montage, aflevering
Maatwerk Individualisering tot batchgrootte 1
13. Klantspecifiek samenstellen in seriegrootte 1: Phoenix Contact
| GO Smart Industry24
Maatwerk on demand SamenstellenAnalyseren Voorbereiden ServiceProduceren
De mogelijkheden lijken onbeperkt. Zo prijkt sinds kort op het lijstje
slimme producten een koffiemachine die door een smartphone wordt
bediend of de bluetooth-fiets die via het fietsenverhuurplatform
Spinlister automatisch aan anderen wordt verhuurd.
De consumentenmarkt inspireert ook om slimme B2B-producten te ontwikkelen zoals
Consensor, een apparaat dat is verbonden met internet dat meet wanneer gestort beton is
uitgehard. Of denk aan een smartphone waarop voetbalsupporters zich tijdens een wedstrijd
met hun vingerafdruk moeten melden.
Slim zijn ook de vorkheftruk lepels van Ravas; zodra er lading op de lepels staat, start auto-
matisch een weging. De ‘slimme’ lepels worden met meerdere technologieën gecombineerd.
Ubiqu De qKey is een vinding van eigen bodem, ontwikkeld door Ubiqu: met een smartphone wordt
een deur, hek of slagboom geopend. Centraal staat digitale veiligheid vertelt geestelijk vader
Boris Goranov. “Door de combinatie van software en apps kunnen aangesloten systemen
met elkaar praten en toegangsrechten beheren.” Digital security inspireerde Boris Goranov
al tijdens zijn studie aan de TU Delft. Na een paar jaar bedrijfsleven trok hij de stoute
schoenen aan en ging hij op onderzoek. “Ik wilde een brug slaan tussen een mobieltje
en de omgeving; dat bestond toen nog niet.” Er waren al wel bluetooth-systemen om met
mobieltjes te communiceren, vertelt hij. “Later kwamen daar ook slimme sloten bij met een
afstandsbediening of app, maar dan kun je alleen zelf naar binnen. Daarmee heb je nog
geen toegangssysteem dat garandeert dat alleen geautoriseerde smartphones, en daarmee
personen, toegang krijgen.”
Toegang beherenEn daarin zit ’m nu net de crux,
maakt hij duidelijk. “Het ‘slimme’
van de qKey is de combinatie
van toegangssystemen en
beheerrechten. Behalve dat
daarmee de veiligheid wordt
gegarandeerd, is het systeem ook
‘slim’ omdat er geen limiet is aan
het aantal en typen telefoons of
soorten deuren. Bovendien is het
ook nog eens gebruiksvriendelijk.”
Op basis van die voordelen
bracht Goranov eerst in kaart
welke markten pasten bij zijn vinding. “We kwamen al snel uit op de thuiszorg. De qKey is een
praktische oplossing voor ouderen die langer thuis wonen, relatief goedkoop en zorgt voor
sociale veiligheid. Maar belangrijker nog: er kunnen geen fouten mee worden gemaakt.”
Inmiddels is de qKey in Rotterdam getest bij dertig woningen. En met succes: de resultaten zijn
aanleidingomhetsysteemnubij1500daarvandefinitieftegaangebruiken.
Gebruiken
14. Ubiqu elektronisch sluitsysteem
Kwalitatief beter Hoogst denkbare security
Flexibeler Wijzigingen altijd en direct te realiseren
Efficiënter Toegangsbeheer in een volledig digitaal proces
Maatwerk Toepasbaar in elke omgeving
| GO Smart Industry25
Maatwerk on demand SamenstellenAnalyseren GebruikenVoorbereiden Produceren Service
Een knop van de vaatwasser die het begeeft. Onhandig, omdat het apparaat dan niet kan worden gebruikt.
Maar veel is er niet nodig om dit probleem snel op te lossen. Daarvoor volstaat een foto van de barcode en
het verzoek om een nieuwe knop.
De computer waar dit verzoek binnenkomt, is gekoppeld aan een 3D-printer waar kort
daarna het nieuwe onderdeel uitrolt. Of nog sneller: de knop zelf printen. In deze video
was dat toekomstmuziek, maar inmiddels realiteit. Al in 2012 opende in Haarlem de eerste
3D-copyshop.
Een defecte vaatwasser is lastig. Maar in de industrie heeft stilstand door een defect vaak
enorme gevolgen. Om dit te voorkomen, zijn grote hoeveelheden reserveonderdelen nodig die
vaak ongebruikt liggen te verstoffen. In de toekomst levert ook in de industrie het printen van
deze onderdelen enorme voordelen op.
15. Nooit meer zonder vaatwasser
Kwalitatief beter
Flexibeler Printen daar waar het onderdeel nodig is, zo vaak als nodig
Efficiënter Geen ongebruikte reserveonderdelen
Maatwerk
| GO Smart Industry26
Hun uiterlijk heeft niet veel weg van het lichaamsdeel waar ze
naar zijn vernoemd: de neus. Maar in hun werk kunnen ze de
vergelijking makkelijk aan. De door Comon Invent ontwikkelde
slimme elektronische neuzen snuffelen onder meer in de
Rotterdamse haven naar vreemde luchtjes.
eNosehetenzeofficieel,deneuzenvanComonInvent.Hunsensorendetecterenbijvoorbeeldof
er ergens een gaswolk drijft die is ontsnapt tijdens het lossen van een zeeschip. De verzamelde
data worden op afstand geregistreerd door slimme software die alle gegevens omzet in
bruikbare informatie, bijvoorbeeld over het type gasmengsel, concentraties en de richting
waarin de gaswolk drijft. Burgers geven online of telefonisch meldingen van bijvoorbeeld
geurhinder door aan de meldkamer van de DCMR Milieudienst Rijnmond. Het lerende systeem
herkent situaties die al een keer zijn voorgevallen. “De software stelt de neuzen die dicht bij die
bron staan dan zo in dat de veranderingen in de luchtsamenstelling tijdig worden herkend en
geurhinder wellicht wordt voorkomen”, legt directeur Simon Bootsma uit.
In de Rotterdamse haven staan inmiddels zo’n 100 van zijn neuzen en nog eens 50 in de
bebouwde omgeving in de buurt. Dit wordt door het Havenbedrijf Rotterdam uitgebreid naar
300 in 2016/2017. Traditioneel wordt het ‘snuffelen’ gedaan met speciale apparaten via het
luchtmeetnet van de DCMR. “Vanwege de kosten staan daar maar 10 van in de regio Rijnmond.
Onze neuzen zijn minder geavanceerd, maar er staan er wel meer”, zegt Bootsma. “Daardoor
16. Slimme neuzen snuffelen in Rotterdamse haven
Interview met Simon Bootsma van Comon Invent
| GO Smart Industry27
worden er aanzienlijk meer data geregistreerd. Autoriteiten en de bedrijven beschikken over
veel meer informatie waardoor ze situaties beter kunnen voorspellen en voorkomen.”
Gevaarlijke gassenDe neuzen in de Rotterdamse haven zijn onderdeel van het project We-nose. Bootsma:
“Wereldwijd staan er van ons wel zo’n 600 neuzen, maar dit project is toch echt wel ons
visitekaartje. Vooral vanwege de samenwerking tussen het Havenbedrijf Rotterdam die
de eigenaar is van de hardware, de lokale gemeenten en het bedrijfsleven.” Door die
krachtenbundeling in We-nose is de informatie die de slimme software genereert, beschikbaar
voor alle betrokken partijen in het project.
“Ook de DCMR is bij We-nose aangesloten”, zegt Bootsma. “Als er bijvoorbeeld ergens
een gaswolk drijft, bellen ze direct met de betrokken bedrijven om te vragen wat er aan de
hand is. Dat levert voor het bedrijf en DCMR belangrijke informatie op om een dergelijke
situatie in de toekomst te voorkomen. Dankzij de e-noses op een bedrijventerrein kan het
productieproces direct worden aangepast en wordt geurhinder naar de omgeving voorkomen.
Dit geldt niet alleen voor hinderlijke gassen maar ook voor gevaarlijke gassen. Deze zijn vaak
niet waarneembaar voor de menselijke neus, maar worden gelukkig wel gedetecteerd door de
e-nose. Onze waardepropositie voor de klant is dat voor hen de juiste informatie beschikbaar
is. Ze vragen niet om hardware, het product dat we leveren, maar om informatie op basis
waarvan ze kunnen handelen. Die informatie is uiteindelijk niet meer dan gekleurde bolletjes
op hun PC-scherm die op elk moment de status van de luchtsamenstelling aangeven, zowel op
eigen terrein als in de omgeving.”
Slim producerenDe eNose is een elektronische snuffelaar. De neus wordt gemaakt door Nederlandse
toeleveranciers in een straal van 50 kilometer van Delft, de vestigingsplaats van Comon Invent.
Ze leveren onder meer de elektronica, behuizing, GPS-module en zonnepanelen. Het slimme
aan de neus, zegt Bootsma, is het compacte ontwerp: “Er zit niets meer of minder op en aan
dan dat er daadwerkelijk nodig is. Door de modulaire opbouw snuffelt de neus makkelijk en
tegen beperkte meerkosten in uiteenlopende situaties. Zo krijgt een mobiele neus bijvoorbeeld
een GPS-ontvanger voor plaatsbepaling. In een ziekenhuis geven we de neus een andere
behuizing.”
Toekomstige uitdagingen Ook de samenwerking tussen autoriteiten, gemeenten, milieu- en haveninstanties en bedrijven
mag wat Bootsma betreft onder de noemer ‘slim’ vallen. “Het is een uitdaging om alle neuzen
dezelfde kant uit te krijgen”, zegt hij lachend. “Om maar bij het onderwerp te blijven.”
eNose-technologie bleek er nog niet te zijn
Comon Invent bestaat sinds 1995 en maakte van origine sensoren voor derden. Naar aanleiding van een
klantvraag werd in 2002 het eerste project gestart met sensoren om lucht-, grond- of waterkwaliteit te
monitoren en om op afstand data uit te lezen. Het bedrijf ontwikkelde sensoren om vervuilde grond te
monitoren. Het was de start van de Nose-technologie. Daarna volgde Schiphol waar werd gecontroleerd of
er op afgelegen plekken kerosine ontsnapte.
| GO Smart Industry28
Zo’n uitdaging wacht hem nu weer in andere havens in Nederland onder meer in Moerdijk en in
Durban (Zuid-Afrika) en Tallinn (Estland). “Het is hetzelfde principe, alleen op grotere schaal.
Dat gaat niet eenvoudig worden”, verwacht hij. In het buitenland is het vertrouwen tussen
overheid en bedrijven minder groot dan in Nederland. Blijven investeren in de boodschap is
daarom zijn credo. “We vertellen continu dat je er niet bent met alleen het ophangen van de
neuzen. Het gaat om de samenwerking om data te verzamelen en te duiden. Alleen dan kan je
met elkaar werken aan een veilige en duurzame haven.”
Andere product-/marktcombinatieBehalve internationale expansie ziet Bootsma voor de toekomst nog andere mogelijkheden
voor de neuzen van Comon Invent. “We kunnen ze eveneens gebruiken voor gebiedsgericht
grondwaterbeheer. Hetzelfde product in een andere markt. Het doorontwikkelen naar een
andere product-/marktcombinatie is nog niet zo makkelijk”, zegt hij. “Om grondwater te
monitoren kun je een andere sensor ontwikkelen. Maar dat wil nog niet zeggen dat je verstand
hebt van de wereld van grondwaterbeheer, laat staan dat je daar een regiefunctie hebt. Dus al
blaast een sensor in een laboratoriumomgeving alle anderen met gemak weg, het kan toch een
heilloos product zijn.” De valkuil voor techneuten en ontwikkelaars is, stelt Bootsma, dat ze
technisch wel kansen zien en benutten, maar ze dat niet naar succes weten om te zetten. “Dat
is wel mijn doel; anders bouw je weer een slim apparaat waar niemand op zit te wachten. Dat
is een klassieke fout van Nederlandse bedrijven heb ik in de praktijk inmiddels meer dan eens
gezien.”
Komt een neus bij de dokter Voor de verre toekomst heeft Bootsma al plannen. “Mijn droom en die van elke onderzoeker
waar we mee samenwerken, is om een neus te ontwikkelen die ruikt of iemand ziek is. Kom je
voor controle bij de huisarts dan vertelt onze neus dat je ziek bent en wat je onder de leden
hebt.” Om die verre toekomstplannen te realiseren, moet Bootsma samen met wetenschappers
eerst de technologie ontwikkelen. Voor deze ‘reuktechnologie’ laten ze zich inspireren door de
neus van een hond die ettelijke keren beter geuren waarneemt dan die van de mens.
“In het lab hebben we al hele interessante resultaten geboekt. Inmiddels promoveert al een
op de vijf wetenschappers op elektronische neuzen waarbij onze neuzen worden gebruikt. Wij
hebben daarbij een streepje voor op honden. Wij kunnen aan een bepaalde geur namelijk een
conclusie verbinden. Iemand die bijvoorbeeld naar aceton ruikt, kan diabetes hebben. Een
getrainde arts ruikt dat nu al. Laat staan wat de mogelijkheden zijn als we in de toekomst met
elektronische neuzen geuren herkennen die een indicatie voor een bepaalde ziekte zijn.”
Het We-nose-project in de Rotterdamse haven is ontstaan naar aanleiding van een vraag
of de eNose-technologie kon worden gebruikt om op het bedrijfsterrein de luchtkwaliteit
te monitoren. In 2004 werd deelgenomen aan een kennisproject om te laten zien welke
mogelijkheden deze technologie biedt, met name luchtdetectie. Behalve dat er vraag was naar
de eNose-technologie was het ook nog niet op de markt. “Dat was reden om de technologie
door te ontwikkelen”, aldus Simon Bootsma van het bedrijf.
Kwalitatief beter Elektronische neus is zeer gevoelig en reageert al op zeer lage geurconcentraties
Flexibeler Klant heeft altijd toegang tot de data en geautomatiseerde analyse
Efficiënter Het lerende systeem past zelf alarminstellingen aan zonder technische aanpassingen
Maatwerk De neus is gemakkelijk aan te passen aan diverse geursoorten en –concentraties
| GO Smart Industry29
Zoals u inmiddels heeft begrepen, is Smart Industry een breed
begrip waar een heel scala aan ontwikkelingen onder valt. Welke
ontwikkelingen voor u het meest interessant zijn, hangt af van heel
veel factoren. Bijvoorbeeld van wat voor soort
bedrijf u heeft, de ontwikkelingen in uw
markt en van de behoeftes van uw klanten.
Het Go Smart Industry Strategisch Kompas geeft u een
overzicht van de mogelijkheden. Het Strategisch Kompas
deelt Smart Industry op in vier richtingen: slimme producten,
slimme processen, nieuwe verdienmodellen en game
changers. Binnen elk van de vier richtingen kunt u vervolgens
weer kiezen uit meerdere koersen om uw eigen strategie vorm
te geven.
Welke koers het best bij uw onderneming past, is afhankelijk
van het DNA van uw onderneming. Bedenkt u producten?
Dan is ‘slimme producten’ een logische eerste stap. Bent
u fabrikant, dan is met ‘slimme processen’ veel te winnen.
Met ‘nieuwe verdienmodellen’ kan bijna ieder bedrijf op een
andere manier geld verdienen. En wilt u echt de gevestigde
orde opschudden, dan is de categorie ‘game changers’ iets
voor u. En natuurlijk kunt u slimme combinaties maken van
koersen in het Strategisch Kompas.
Via deze link of de Layar applicatie komt u bij een digitale versie van het Strategisch Kompas.
In de digitale versie vindt u van iedere richting en iedere koers meerdere voorbeelden om
u te inspireren. En zo is het Strategisch Kompas een hulpmiddel, waarmee het makkelijker
navigeren is op de onbegrensde mogelijkheden van Smart Industry.
17. Go Smart Industry Kompas
Game changers
Slimme producten
Slimme processen
Nieuwe verdien-
modellen
Efficiënter
Op afstand Verzamelen gegevens
Integreren van functies
Trainbaar of zelflerend
Maatwerk Flexibeler
Kwalitatief beter
Kennis Advies
Producten Gebruik
Inter-communicatie
Dienst Data
‘De crowd’ als bron
Verklein mensfactor
Behoud aandacht
Breakthrough technologie
| GO Smart Industry30
Heeft u uw koers eenmaal bepaald? Dan is het tijd om een plan van aanpak te
maken. Het onderstaande diagram geeft een aantal suggesties voor deze aanpak.
Via deze link of de Layar applicatie komt u bij een digitale versie van dit diagram
dat is voorzien van verdere verdieping en diverse praktijkvoorbeelden.
18. Verkennen + aanpakken = versnellen
copyright KvK 2015
kos
tprij
s
verkoopprijs aantallen
positionering marktgrootte
ont
werp
marketing penetratiegraad
m
ater
ia
al concurrentie distributie
p
rodu
ctie
te
chniek
Businesscase
op een bierviltje
kosten van
de omzet omzet
brut
owin
stpe
r pro
duct
copyright KvK 2015
inv
este
er
organiseer calculeer
sales vaste lasten
R
&D
en IP
netwerk levering & garanti
ind
ustri
alise
ring
projectplan ketenmarges & btw
mar
ktin
tro
ductie
dekeerzijde
van het bierviltje
1. Ga apenkooien• Stimuleer medewerkers met ideeën te komen
• Maak er een wedstrijd van
• Verzilver laaghangend�fruit
2. Doe inspiratie op• Informatie en praktijkvoorbeelden
• KvK’s GoSmartIndustry publicaties
3. Verken uw kansen• Nut & noodzaak voor �Smart Industry in uw bedrijf
• KvK’s GoSmartIndustry potentieel check
• Nieuwe verdienmodellen
4. Mix & match• Zoek naar business proposities in andere sectoren
• Ga met uw zakenpartners in gesprek over mogelijkheden en wensen
• Werk samen met studenten en ‘makerspaces’
• Sluit aan bij relevante fieldlabs en netwerken
6. Begin en zet door• Uw eigen GoSmart-�Industry team
• Stel doelen. Geef een �opdracht met tijd & budget
• Geef niet direct op maar �zoek naar oplossingen en alternatieven
5. Maak een businesscaseVerkennen+
Aanpakken=
Versnellen
Belangrijk: investeer eerst samen met uw medewerkers in het
verkennen van de mogelijkheden! Waar gaat u zich op focussen?
Maak vervolgens echt tijd vrij voor het aanpakken van uw Smart
Industry plannen. Met als uiteindelijk doel: versnellen in en groei
van uw business.
| GO Smart Industry31
19. Smart Industry: mensen maken het verschil!
Sociale innovatie is veel belangrijker dan R&D. Het blijkt dat het succes van innovatie binnen Nederlandse bedrijven voor 25 procent wordt bepaald
door investeringen in R&D. Slim managen en innovatief organiseren zorgen voor de grootste bijdrage: 75%. Dit concluderen Volberda et al. in een
onderzoeksverslag gebaseerd op de Concurrentie- en innovatiemonitor van de Erasmus Universiteit nu alweer tien jaar geleden.
Goed nieuws voor bedrijven met een klein budget voor R&D. Hoewel investeren in R&D
belangrijkis,ishetnetzobelangrijkomflexibeltezijnensnelintereagerenopveranderingen.
Daarom loont het om kritisch te kijken in hoe medewerkers optimaal kunnen bijdragen aan de
Smart Industry strategie van de organisatie. Dit begint met het in staat stellen van medewerkers
om continu kennis op te doen. Nieuwe technieken of nieuwe werkwijzen vragen immers
omnieuweskills.Maarorganisatiesdieflexibelwilleninspelenopeensteedsveranderde
omgevingprofiterenvooralvanmedewerkersdiezichbetrokkenvoelenbijhetdoelvande
organisatie en hier proactief aan bijdragen.
Volberda noemt drie succesfactoren om succesvol te innoveren:
• hoge interne veranderingssnelheid;
• zelfsturende teams en hechte sociale netwerken;
• passie voor exploratie én exploitatie.
Bij Bosch Scharnieren ervaren ze dat Smart Industry positief bijdraagt aan sociale innovatie.
Martijn van Beckhoven van Bosch Scharnieren: “Smart Industry brengt rust op de werkvloer en
leidt tot sociale innovatie.”
Geïnteresseerd in tips en praktische voorbeelden hoe u uw
organisatie vernieuwt? Op www.kvk.nl/organisatievernieuwing
vindt u informatie en tips van andere ondernemers.
Technologische innovatie
Technologische kennis
R&D en ICT-investeringen
Onderzoek en ontwikkeling
Kenniscreatie
Verklaart 25% van het innovatiesucces
Sociale innovatie
Managementkennis
Onderwijs en ervaring
Organisatie, management, arbeid en samenwerking
Verwerven, integreren en toepassen van nieuwe kennis
Verklaart 75% van het innovatiesucces
Bron: Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2005-2010
| GO Smart Industry32
De juiste vorm en maat, inclusief die van de hals. Alleen
met deze gegevens kan een robot glaswerk detecteren
en het vanuit een doos op de juiste plek op een lopende
band zetten. VSE heeft het slimme systeem nog in
ontwikkeling, maar het toekomstige vizier is nu al gericht
op een zelflerende robot.
Delaatstedoosmetkleinevierkanteflesjesisleeg,destapeldozenmetgroterondeflessen
staat inmiddels naast de lopende band. De robot die het glaswerk op de lopende band zet,
heeft met deze afwisseling geen moeite. “De software die hem aanstuurt, is zo slim dat er altijd
door wordt gewerkt, wat er ook verandert”, aldus directeur Rob Brager van VSE, specialist in
complexe besturingen.
“We zijn continue bezig productielijnen te optimaliseren”, zegt Brager. “Of het nu gaat om het
verbeterenvandeefficiëntie,verkortenvandeomsteltijdenofhetexacterpositionerenvan
producten tijden het productieproces, al dan niet in combinatie met robots.” Glasdetectie is
volgens Brager om twee redenen een logische volgende stap. “Niemand doet het nog, dus
kan deze technologische ontwikkeling ons verder op voorsprong zetten en het draagt bij aan
hetbeoogdeoptimaliserenvanproductielijnenwaardoorbedrijvenefficiënter,snelleren
makkelijker werken.”
20. Robots steeds slimmer door zelflerende sensoren
Interview met Rob Brager van VSE Glasdetectie in kinderschoenenHetdoorBragergeschetstebeeldvaneenzelflerenderobotdieuiteenlopendevormen
enmatenflesjesvanuiteendoosopeenlopendebandzet,isnunogtoekomstmuziek.
“Glasdetectie staat nog in de kinderschoenen”, zegt hij. “Een systeem dat glas kan ‘zien’ is een
technische uitdaging onder meer vanwege de schittering en omdat glas doorschijnend is. En
dangaathetooknogeensomverschillendevormenenmatenflessenendesnelheidvande
lopende band.”
Hbo’er Ronald de Leede (zie kader), heeft tijdens zijn stage bij VSE een testopstelling gemaakt
meteencameradiedeZY-coördinatenvandeflessenindedoosfotografeert.Brager:“De
robot wordt zo geprogrammeerd dat op basis van deze input elke vorm, maat en model
flesuitdedooskanwordengepakt.Ditwasfaseeen.”Alsditwerkt,kunnenwehetoveral
gebruiken, zegt hij. “Van het verpakken van zakjes kruiden bij maaltijdzakjes tot het inpakken
van komkommers. We weten dat het moet lukken omdat we eerder al pick- en placerobotica
ontwikkelden en implementeerden voor een robotarm die heel voorzichtig fruit oppakt zonder
dat deze beschadigt.”
Kwalitatief beter Steeds meer processen te automatiseren
Flexibeler Grote bandbreedte in herkenning vorm/materialen/omstandigheden
Efficiënter Minder oponthoud en minder arbeidsintensief
Maatwerk
| GO Smart Industry33
Nauwkeurig positionerenDeflesjesnauwkeurigopdelopendebandplaatsenenhetzachtjes,leesnauwkeurig,
oppakken van paprika’s, past in de strategische koers van VSE om zich de komende jaren
verder te ontwikkelen als bewegingsspecialist. Slim met snelheid omgaan; het op het
juiste moment afremmen om op exact de goede positie te komen. Daar gaat het volgens
Brager om. “Neem het afsnijden van een strook marsepein. Om dat goed te doen, moet de
marsepein op de juiste plaats op de lopende band worden gelegd voor de volgende fase in het
productieproces. Gebeurt dat niet op tijd dan is het volgende bewerkingsstation nog niet zo ver
en vliegt de marsepein er aan voorbij”. Een ander voorbeeld is de revisie van de sleepplank van
onderzoeksinstituut MARIN, waar we de besturing voor hebben gemaakt. Dat is een enorme
kolos met het gewicht van meer dan dertig ton, die heel precies een beweging moet volgen voor
elkespecifieketoepassing.
Slimme data voorspellen productieHele precieze bewegingen kunnen volgens Brager alleen maar tot stand komen door de
combinatie van digitale besturingen met servomotoren. “Servomotoren zijn elektromotoren
die hele nauwkeurige bewegingen uitvoeren. Omdat beweging daarmee zo veel preciezer kan,
zien we in de praktijk dat de inmiddels gedateerde mechanische besturing wordt vervangen
door deze nieuwe technieken.” Daardoor kunnen bedrijven in hun productie een aanzienlijke
verbeterslag maken, weet Brager. “Door het product bij een hogere snelheid exacter op de
lopendebandtepositioneren,kanerefficiënterwerdengeproduceerd.”Slimmetdataomgaan
is daarbij volgens hem essentieel. “Nu doen we dat al door op afstand data uit te lezen en op
basis daarvan te voorspellen wanneer er onderhoud moet worden gedaan. In de toekomst
worden de data van het hele proces daarbij betrokken, inclusief gegevens over grondstoffen
en (tussen)voorraden”, verwacht Brager. “Systemen tussen ketenpartijen worden via data
aan elkaar gekoppeld die dan ook nog eens slimme voorspellingen doen: bijvoorbeeld
een verkooppiek op zaterdag 17.00 uur als een supermarktketen een actie heeft. Door data
slim te interpreteren, kan die toenemende vraag worden voorzien om daardoor tijdig op de
veranderende marktvraag in te spelen.”
| GO Smart Industry34
Klanten bedienen machinesTechnisch is het nu al mogelijk om de productie te verbeteren op basis van de data die een
productielijn genereert. In de praktijk gebeurt dat alleen nog bar weinig, weet Brager.
Machinebouwers zien de data nu nog als middel om machines te bedienen, zegt hij. “Ze
denken nog niet na over gegevens die machines genereren en wat ze daarmee kunnen. Dat
staat haaks op onze verwachting dat in de toekomst de machines ook produceren als de
aanknop niet wordt ingedrukt. Daar komt geen operator meer aan te pas. Klanten bestellen
online, op basis van die data wordt de productie aangestuurd.” Omdat productielijnen
kostbaar zijn en zo weinig mogelijk stil moeten staan, zal de 24/7 productie nog verder
toenemen, voorspelt Brager. “VSE verwacht dat op basis van big data zowel het klant- als het
consumentengedrag kan worden voorspeld.”
Wat moet wanneer worden geproduceerd en in welke hoeveelheden, geeft hij als voorbeelden.
“Dat gaat ver en strekt zich uit van de voorbereiding van de productie, zoals de inkoop van
grondstoffen tot het reduceren van onderhandenwerk, het stroomlijnen van de logistiek en het
verbeteren van de klantservice.”
Focus op eindafnemersmarkten VSE is als specialist voor complexe besturingen onderdeel van de keten die onder meer
verpakkingsmachines levert. “Het wordt steeds belangrijker om niet alleen bestaande
producten door te ontwikkelen, maar ook met innovaties en nieuwe producten te komen op
basis van internettechnologieën”, benadrukt de VSE-directeur. “Vooral omdat bedrijven uit
andere sectoren met kennis van de laatste internettechnologie makkelijk langszij de sector in
kunnen stromen. Daarom is het belangrijk om samen met ketenpartners ontwikkelingen op
eindafnemersmarkten in kaart te brengen om op basis daarvan nieuwe lijnen voor de toekomst
uit te zetten.”
“Wat is de toekomstige meerwaarde van VSE om over vijf of zeven jaar nog steeds
bestaansrecht te hebben?”, herhaalt Brager de aan hem gestelde vraag. ”Mogelijk dat we over
vijf jaar niet meer programmeren. Waarom zou je nog ingewikkelde taal schrijven om signalen
bij machines te krijgen? Er worden andere vormen van besturing gebruikt, zoals beweging en
spraak”, voorspelt hij. “De intelligentie zit in de toekomst in het systeem en niet meer alleen in
de mens. Daar ben ik heilig van overtuigd. VSE oriënteert zich nu al op deze ontwikkelingen. De
ontwikkelingvaneenzelflerenderobotdieglaskandetecterenisdaarvannogmaarhetbegin”.
Proefopstelling glasdetectie robot
Ronald de Lede is derdejaars student elektronica aan de Haagse Hogeschool. Tijdens zijn drie maanden stage bij VSE testte
hijeenproefopstellingvoorhetdetecterenvanglazenflessendieeenrobotvanuituiteendoosopeenlopendebandzetmet
eenvoorafvastgesteldepositieenhoek.Eencameraboveneenlopendebandmaakteenfotovandeflesjesofflesseninde
doos. De robot kan ze er pas uitpakken als deze is geprogrammeerd op basis van de ZY-coördinaten van het glaswerk. Die
getallenstaanvoordeafmetingenvormvandeflesendeplaats,hetmodelendepositievandedop.“Ikhadverwachtdat
hetzouwerken,zekerbijeenflesje”,zegtRonald.“Maarofdatookbijeenheledooszozouzijn,wasnogevenafwachten.In
de praktijk blijkt het principe te werken. Dat heb ik uitgepuzzeld en daarmee ben ik geslaagd in mijn opdracht.”
| GO Smart Industry35
Steeds meer bedrijven halen productie terug uit lagelonenlanden of
denken hier over na. Andere bedrijven kiezen er bewust voor om hun
productie in Nederland te houden en juist níet te verplaatsen naar het
buitenland. Het terughalen van de productie is in de VS al langer een
trend. Maar ook in andere landen in West-Europa halen steeds meer
bedrijven hun productie terug. Deze trend heet reshoring. Reshoring
is een nieuwe trend die bestaat naast offshoring (het verplaatsen van
productie naar lagelonelanden). Belangrijke reden voor reshoring
zijn veranderingen in de markt: steeds meer klanten vragen om hoge
kwaliteit, maatwerk en korte levertijden.
Nieuwe productieprocessen zijn eveneens reden voor reshoring: continue innovatie en foutloos
produceren bijvoorbeeld worden steeds belangrijker. Als alle kosten worden afgewogen, blijkt
producereninNederlandfinancieelgezieneengoedekeuze.Investereninrobotiseringiseen
van de redenen waardoor bedrijven kosten besparen. Het is daarom niet verwonderlijk dat
reshoring toeneemt met de komst van Smart Industry.
21. Produceren in Nederland of in het buitenland?
Meer weten?
• Maak gebruik van de praktische Reshoring Potentieel Scan die
antwoord geeft op de belangrijkste vragen.
• Ondersteuning bij geautomatiseerde productie en
robotisering: de KvK geeft advies en brengt u in contact met
kennisinstellingen die u verder helpen.
• Informatie over loonkostenbesparing door gebruik te maken
van de mogelijkheden die de Participatiewet biedt.
• www.kvk.nl/reshoring of bekijk de video.
| GO Smart Industry36
In november 2014 is de Actieagenda Smart Industry gelanceerd.
Doel van deze agenda is om de Nederlandse industrie competitiever
te maken door het sneller en beter benutten van de mogelijkheden
die ICT biedt.
De actieagenda zet in op drie actielijnen:1. Verzilveren van bestaande kennis: bedrijven informeren over de mogelijkheden van Smart
Industry.
2. Versnellen in Fieldlabs: praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen
doelgericht Smart Industry oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren.
Daarnaast versterken ze verbindingen met onderzoek, onderwijs en beleid op een
specifiekSmartIndustrythema.
3. Versterken van het fundament voor de langere termijn door te investeren in kennis, skills
en (ICT-)randvoorwaarden.
De Actieagenda Smart Industry is een initiatief van FME, TNO, Ministerie van Economische
Zaken, VNO-NCW, Kamer van Koophandel en Nederland ICT.
22. Smart Industry Actieagenda
Meer weten?
Meer informatie over Smart Industry? Kijk op de site van Smart
Industry of die van de Kamer van Koophandel. Daar vindt u ook
informatie en/of publicaties over relevante thema’s zoals IoT, big
data, reshoring, organisatievernieuwing en ketensamenwerking.
Een vraag over Smart Industry?
Neem dan contact op met de Smart Industry
Informatie & Advieslijn, tel. 088 585 22 25.