GÖSCHEN – Gaii institutionum commentari IV

Digitalisiert von / Digitised by

Humboldt-Universität zu BerlineBooks on Demand

eBooks von / from

books2ebooks.eu

Göschen

Gaii institutionum commentarii IV

Reimer1820

G A 11 INSTITVTIONVM

COMMENTARII IV E CODICE RESCRlPTO BIBLIOTHECAE CAPITVLARIS

VERONENSIS

AVSPICHS REGIAE SCIENTIARVM ACADEMIAE*

BORVSSICAE

NVNC PRIMVM EDITI .

ACCEDIT

FRAGMENTVM VETERIS IVRISCONSVLTI

DE IVRE FISCI /

MX ALUS EIVSDEIVI BIBLIQTI-IECAE MEMBRANIS TRANSCRIPTVM,

BEROLINI , A P V D G. R E I M E R ,

MDCGCXX.

IxBiMiotlLX 'iMversitatist FrMm (Jnfl./

JBeroJiiL,

VIRIS SVMME EEVERENDIS

IISDEMOVE ILLVSTRISSIMIS AT£VE OMNIBVS HVMANITATIS DOTIBVS CVMVLATIS

CAPITVLI ECCLESIAE ' EPISCOPALIS' VERONENSIS PRAESIDI ET SACERDOTIBVS EEGIA SCIENTIARVM ACADEMIA BORVSSlCA

S. P, D.

MLTL Vobis Vestrum, Vxri Summi, Ga* jtmij qucm nostrorum curae et fixlei ^ommisistis, reddimuss et talem cruidern reddimus, qualem sperabamus Vobis gratissimum fore. Nam cum Dei pro-videntia et majorum merito domini et dispeiisatores facti sitis supellectiiis lit* terariae cuni copia coilspicuae tum praestantia paene incomparabilis, Vos tanto thesauro non incubatis, res ad erudiendum genus 3xumaimm utilissi« maS" non premitis neque eas orbi lit-terato ^Uam ptimxtffr impertiendi lm«

a

dem cuiquam, modo digno et ad id negotium apto, invidetis: sed illud po-tius e re Vestra, illam Vestram maxi-riiam laudem putatis, si Vestrae tantae opes hodie potius Cjuam cfas ita publi-Centur, ut ad Dei immortalis gloriam, a d verae seientiae amplificationem, ad bonorum ingeniorum alimentum, quam plurimus inde fructus redundet.

Quare cumAugustissimiRegis nostri ad Snminum PontiJficem orator, collega noster, B* G* Nieburus^ vir ad excolen-d a et adjuvanda optima studia na tu^ urbem Vestram ante hos quattuorWnos transiret celeberrimamque iliam biblio-thecam invisere cup6ret; Vos tanqtiam. Vestro eam aperuistis et permisisti^ u t , qnae vellet, diligentius ille inspi-ceret et transcribeiet. Ita factum est a t codicis. illius pretiosissimi, cujua partieulaitl jam vir ille doctissimu^ quem suurn olim fiuisse Vestra Veronai

iuerito sibi gx&tul&tm\ Scipio Maffeim, veluti au<mrans quanti tliesauri primi-tias orbi liLterato offerret, publici ju-ris fecerat, ejus inquam codicis ceterae quoque partes absconditae huctisque et alius operis chatacteribus obrutae, studio et sagaqitafce viri optimi dete-gerentur. Neque hic substitit Vester erga bonas artes favorj neque Vo3 the-' Saurumhunc, quod alii fecissent, nunc aut multo magis'anxie seclu&ehatis,, laut vana Vos patriamque celeriori quam solidiori honore mactandi cupiditate abrepti, minus exercitatis manibus ador-nandum tradebatis: sed cum audissetis esse apud nds viros aliquos, qui hoe potissimum jurium antiquitatis stu-"dium, quod saeculoproximo peruni-versam Europam marcescebat, strenue instaurarent; noii dubitaatis, quae Ve- * stra est animi magnitudo, viris extra-neis, quos nos Vobis commendavera-

a2

I

fnns, copiam facere scrinia Vestra ade-imdi> codicem in orbe terrarum sni generis unicum manibus tractandi,- et eousque illi insuclandi, donec omnia quae temporis injuria non plane eva-nuerint, in charfcas suas inde confer-rent (^ua iii re oflicia atque inde-fessum studiumbenevolentiamque Ve* stri Bibliotheearii, Viri reverendissimi et illustrissimi, Bartholomaei Comitis Guarienbi, qui nos omnes eomunere sibi devinxit, gratissima memoria re-colere solent. Postremo humanissime eos dimisistis animoque aeqtiissimo et benignissimo concessistis, ut apogra* phum illud auro gemmisque aequipa-randum domunl aisportarent uberiori hic otio perpoliendum et, quod jam peractum videtis, cum orbe erudito commnnicandum.

Itaque Vobis, Viri Summi, id ac» ceptum debetnr, quddGaji opus illud,

/

ex quo jam olim, vigente Romano im~ perio, a doctoribus elementa Juris Ro~ mani tradebantur, postquam per tot saecula e rerum natura deletum credi-tum est, nunc denuo eidem gravissi* mae scientiae tradendae in nostris

' etiam scholis inservit. Vestro meritQ debetur inventum, quod in maximis inde ab instauratione- litterarum est numerandum, Vestrum est quod noya lux his litteris affulsit, quoclque velut nova aetas jurispruderitiae Romanae nunc surgit. Quas igitur tota Vobi$ respublica litteraria gr^atias debet, eas patimini ut nos potissimtim Vobis aga* mus, qnos in meriti illius consortiiiai «juadamtenus recipere dignati estis, cum viros a nobis ad Vos missos! tanta et humanitate et liberalitate ad hono-rificentissimum illud xnunus admitt^« retis»

*J

i

Ciijus meriti tjuam vellemus ut re quogue par Vobis referre contingeret! Interim quae nobis relicta est, publi-cam banc sensuum nostrorum testiiica-» tionem, et, doni instar, illud ipsum quod Yos nobis, donastis, benigne ut accipiatis rogamus enixe.

Dabamus, BerolinimenseNovembri Anni MDCCCXX.

WAVLVS ERMAN

|"RIDERICVS DANIEL ERNESTVS. SCHLEIERMACHER

IOANNES GEORGIVS, TRALLES

PlflLIPPVS BVTTMANN

1 0 A N N E ? F x U D E I U C V S X V D O V I C T S

0 O E S C H E N ' ;, - : : ' ' ; v;

JVRISCONSVLTVS BEROLINENSIS.

•'"•••«mnwi.

J3ibliotheca Capitularis Veronensis, libroram

manuscriptorimi copia atque praestantia cele*

bris, maxime niernbrariis, quae argumenti sunt

-juridici, excellit. - Inter quas primum fere lo-

cum eae obtinent, quas, ft.everendissimo Capi-

tulo consentiente, hoc vo]amine typis exscri-

bendas curavit Acaclemia Scientiarum Regia

JJorussica. Sunt autern hae;

i, Codex membranaceus rescriptus, olimXV.,

nunc XIII., quo sub quibusdam S. Hiero-

nym; scriptis genuinae. Gaji Institutione*

continentur,

s. Folium singulare membranaceum, !n qua

<ie praescriptionum et interdictorum j-ure

exponitur, ipsum quoque ad genuinas Gaji

Institutiones pertinens.

, «5, Folia mernbrana.cea &uo, quae tamen in-

%ev ss cohaerent; incerti motom fragmen-

rm P B . A E F A T I O .

trart, quod in jure fisci declarando ver«

satur,

Folia, cmae su"b numeris 2. et 3. recensui,

parvnlo insunt volumini» varii argumenti

fragmenta conrplexo, cui titulus*inscriptus

legitur hic: „Vetera Faralipomena Mss. Codi*

cum Capituli Veronensis, a I o h . l a c o b o de

D i o n i s i i s Veronensi canonico in unmti col-

lecta. 1758-"*

lam, quo pacto in publicum emerserit ha-

rum menibranarum notitia, exponendum estx .

Vtriusgue, de guo dixi, fragmenti, tam

ejus, cmod de praescriptionum erinterdicto-

rum, quam ejus, quod de fisci jure agit, pri~

mus meminit, magnum illud Ilaliae decus,

S c i p i o Maf f e i . Hunc emmin eodicttm Capi«

tularium manti exaratorum indice, quem suata

*Conf. Zeitschrift fUr geschichtliche Rechtswissenschiaft, herausgegehen von F. C. y. S a v i g n y , C. F. E i c h h o r n \md I. F. L» Goesche'». Dritter Band. Berlin 1817. pag. 129. sq. — Ahhandlungen der histoi^isch-philologischen Klasse der Koniglich - Preussischen Akademie der Wissenschaften aus den Jahren 1816— 18x7. Bei-lin 1819. pag, 307, »q. — Gottin-gische gelehrte Anzeigen. »816. pag. 9009. sq.; 1817. pag, 601. sq, et pag. io56.; 1818. pag. 17. sq. et pag. i84g. sq. — Leip-siger Literatur - Zeitung. 1816. pag. 2529,, sq.; 1817, pag. £64*. sq. — ( I g n a z i o C o n t e B e v i l a c q u a L a z i s e ) Hotizia d'alcuni Frammenti di antica Giurisprudenza Romana scoperti nell' anno MDCCCXVII fra i Codici della 'Biblioteea del Capitolo Canonicale inVerona. Vicenza. 1817. 8.— The'-mis ou Bihliotheque du Jurisconsulte. Tome premier, TroK sieme Livraison. Faris.«i82o. pag, 28S. sq.

P R A E F A T I O * j x

Verc-nensis civitatis descriptioni jrlseruit, curn

scriberet: j,Piu carte lacere e sciolle d'antica

majuscolo, una delle cjuali par fosse d'un co-

dice delle Pandette, ed altra d'un' opera d'au*

tico Giunsconsulto \ quai codici se si fossero '

conservati, niente si ha iu tal genere, che lor

si potesse paragonare" 2, ad nostra fragmenta

respexisse constat. Neque tamen in eo subi

stitit Maff e ius . Nam in Opusciilis suis eccle-

siasticis3, ubi codicum Capitularium thesau-.

xuni diligentius recenset, primum quidem,

pag. 61. , brevi hac annotatione fragment,a

nostra signilicat: „Carte lacere da un codice

delle Pandette, o d'antico Oiurisconsulto";

deinde vero, p .90 . , pleuius ea pex-sequitur ita;

„Ijegum mentio chartarum frus»ta quaedam mi«

hi in memoriam revocat a vetustis&imo codice

olim decisa, in quo anticpii Iurisconsulti inter«

pretatio habebatur, aut compendium quoddani

lustiniani Institutionum. Haec verba, velut ex

Jiorreo incenso grana, aucupatus sixm. Libr*

zVerona illuslrata, Parte lerza. Verona. 1752, 8. cap, 7»

S»a& 464* 3 Istoria Teologica delle dottrine c delle opiniom corse ne'

cinque priiai secoli delia Chiesa m proposito della dhina Gra-xia, del libero arbitoo,« e della Predestinazione. Si aggiungono alcuni Opuscoli Ecclesiastici dell' Autor medesimo con impor-fanti Anecdoti xn snembrane anticnissime rmvenuti* Trenic aj4a. £oh

<|Uarti XV titulum statim agnQsces.'" Quae se-

qtiuntur, fragmenti de praescriptionum et inter-

tUciorum jure satis amplam. partem, a.verbis

Superesb, ub 'cle inberdifbis dispiciarnus, quae

pag . i, lin* 19» Jeguntur, usque ad verba quo-

rujn fronoruvi, quae pag, 2. lin. as. pontinen-

t u r , exhibenl. PosL quae ita pergit Maf«>

f e i u s : „In pagelja altera; ancilla Caesaris$

quae liberos habuif. Haec yerba ex altero

i l l o fragtnento. de jure fjsci deprompta sunt,

u b i in folii posterioris columna rjrima, lin. 25,

« t 24. leguntur. Quae vero^ adjicit M a f f e i u s ;

„ec in alia: secundum naburalem significcibionem

verum esse debeb" etc., ea iterum ad fragmen*

t u m de praescriptionum et interdictorum jure

referenda stmt; hujus enim prima pagina, 4

fme lin. 3, usque ad verbum soleb in lin, 13.

principio positum, ea, quae hoc loco in me-*

ditim profert M a f f e i u s , CQmprerjenduntur.

' JSodem, denique pertinet scripturae specimen,

qttod in secimda, quae Qpusculis ecclesiasticis

jjungitur, tapula, sub numero X«j aeri incibum

conspicitur, repraesentans illud paginae 2. lineas

5 •=— g. a verbib unde omnia inbprdicba usque

acl verba gdibis formulis. Cujus speciminis

postea partem aliquam (pag* 12. lin. 5 — 7.)

i t e rum aeri incisain» typisque,Jicet minus ac*

P B . A E F A T I O , . x^

enrate, exscriptam Novi tractattis de re diplo-

matica auctores exhibuerunt4 .

Quod ad codicem XIII, attinet, mtilto tar-

dius evenit, ut juridicum ejus innotesceret ar-

gumentum*, quipp,e quod occultum mansit ad

novissima usque termoora. Quamquam codi*

eem ex palimpsestorum numero esse, Maf-

f e i u m minime fugerat: cujus rei testis est

librorum manuscriptorum catalogus, qui in

Pibliotheca Capitulari asservaturj manu exa-

ratus, a M a f f e i p compositus, post hujus

autem obitum a doctissimo A n t o n i o Ma-*

s o t t i recognitus^; in eo enim de codice no-

stro inter alia leguntur haec: „Multa^ ex char-

tis codicem alium constituerant, dilutis siqui-

dem anterioribns literis ac deletis, quae nunc

cernuntur superinductae sunt, quod et in aliis

codicibus animadverti pluries, primae' scriptu».

rae sat|s se urodente yestigio, ac si antiquitus

adeo infrequentes occurrerent ovinae pelles, u t

nisi alterius interitu novus liber oriri non pos-

se t" a . Itaque, codicem XIII. rescriptum esse*

«Nouveaxx Traite de Biplomatic^ue. Tome troisieme. Pa-ris. 1757. pag. 208. Tab. 46.

*Constat duobus yoluminibus in fol. Titulus sic habet: ^ c i p i o n i s Maf fe i Biblioth. Manuscripta Capitularis .re~ cognita digesta suppleta sub auspiciis Amplissimj Capiluli ab; t^tot. M a s o t t i Biblioth. Veronae MDCCLXXXVJH.

. 'Locum. hunc exh&et "Vol. I . pag. 6fi.

jieque M a f f e i u s ignoravit, neque M a s o t *

t i u s , quamquam hanc notitiam typis vulgare

strpersederunL ambo; quale auteni es.set deletae

scripturae argumentum, id vel ipsos latuit,

Nulla igiuir de singularibus codicis XIII.

i3,otibus apud viros docto^ erat suspicio, Quae

vero de reliquis illis, quarum meniionem ha-

fcuimus, membranis publici juris fecerat Maf*

f e i u s , ea, in Germania saltem, oblivio fere

deleverat; ita ut Celeberrimus H a u b o l d n s ,

cujus sane ingentem eruditionem nihil fere solet

jFugere, eorum memoriatn proprio programmate?

jrenovandi opLimo jure caperet consilium. In

cjuo libello ejahorando cum adliuc occupatus

cssetj novam eamque inopinatam accessionem

accepit "V^eronen ium membranarum cognitio,

Quam lllubtrissimi N i e b u h r i i , in quo splen*

didum ingenium, au incomparabilem doctri*

jiam magis admireris, nescias, immortali debe-*

mus merito, Is enim anno 1816, ab Augustis-

sjmo Rege nostro Romam missus, ut ibi Re-

gii ad Sedem Apostolicam JLegaLi locum occu-

paret, in transitu Bibliothecam Capitularem,

Veronensemlustravit: cumque in codieemXIJI,

incidisset, nonmodo, antiquissima'scriptura ve«

teris alicujus Iurisconsulti opus contineri, sta-7Nolitia Fragmenti Veronensis de Interdictis. AuctQr*

Christ iano Gottlieb Hau&olda. Linsiae, iS*69

2HAEFATI0. xm

, tim ammaoVertit; sed, gallae infuso adhibito»

in folio XCVII. deletae scripturae ductus tam

prospero restituit successit, ut ejus transcri-

bendi faculiatem nancisceretur. Praeterea frag-

menti de praescriptionum et interdictorum jure,

qttod genuinis Gaji Institutionibtts adjttdicare

iion dubitavit, plenius atqtie accuralius com-

posuit exemplum, quam quod olim typis vul-

gaverat Maf f e iu s . Tandem ejtts quoque frag«

menti, quod ad tractatum de jure fisci perti*

net, transcribendi fecitpericulum: et licettem-

poris angustiis impediretur, quominus," hantni

membranarum, quarum pessima est condicio,

accuratum absolveret exemplum, magni tamen

aestimandum erat yel rainus absolutum earura

apographttnl j omni enim ^antea destituebamnr

certa atqtte demiita~hujtts fragmenti notitia.

Quae omnia biduo, neqtte tamen eo integro,

ISf ieb t th r ium perfecisse, ei, qtti difficnltatum

in ejusmodi rebus sttperandarttm gnarus* est,

incredibile videri possit. Operae atttem fructum'

K i e b u h r i u s cum Illustrissimo S a v i n i o com-

municavit. Qui, ut typis mandarentur, qua#

3STiebuhrius transcripserat, sedulo curavit8 .

Propria praeterea eaque, ut solet, doctissima

atqtte acutissima adjttnxit commentaria, in qui«

*Vid. Zeilschrift fur gesdhichtliehc Rechtswissi&sch.af]k! Tom. III. pag. i4o *- i46* i5o— i58, *65"i*i68. (

xiv PRAEFATXO.

bus, ut alia multa, ila hanc quoque in medium

protulit conjecluram, antiquum codicis XIIL

cantextum ex genuinis Gaji Institutionibus

xepetitum esse, fragmentumque de p^uescriptio-

nuxn eL interdiclorum jure hujus codicis ali-

quando fuisse partem p . Quae cum mox per

nniversam vulgarentur Germaniam, tanta exorta

est doctorum virorum de codicibus Veronen-

sibus expectatio, tanturhque imprimis** codi-

fcem XIII. penitius cognoscendi desiderium, ut

Academia Scientiarum Regia Borussica viros

cluos Veronam mittere constitueret, gui, quod

incepisset N i e b u h r i u s , in guantum iieri pos»

set, perficerent. Idque negotiurri Celeberrimo

B e k k e r o , philojlogo primario, Academiae so-

cxo, mihigue datum est. Itaque mense Majo

anni 1817. Berolino profecti, sub mensis finem

Veronam venjmus. Cum tamen 6a sit Biblio-

thecae Capitularis legibus instituta ral io, pri-

jteujrri ut codicis alicujits domum auferendi ne-

mini umguam concedatur lieentia; deinde ut

Bibliothecae scrinja publicis usibus unam tan-

tuttV singulis diebus horam soleant patere; illud"

a$obis*ante omnia curandum erat, ut dititius in

Bibliotheca commorandi nancisceremur facul-

tatem* Praeterea eam esse codicis XIIL condi-

* Vi<3. JZeitsclm f. g«sghichtl, Rechtswis#ensch* Tom. III.

eionent statim inWligebaiiuis, ut in eo emiclean-

do, nisi chemicis reme^diis adhibitla, frustra

cpnsumer£mu£ operam. Igitur UL gallae infuso,

quod nobih cmidem omnium remediorum unum

se probavit, ttti liceret, a Reverendissimo Capi-

tulo venia petenda erat. Vnde effectum est, ut

a medio demum Iunio ex voto nobis procede-

ret suscepti mandati executio, quae, cum alicma

tamen intermissione^ ad medium fere Octobrem

occivpatos nos tenuit, B e k k e r u s sane^ ut

aJLia eaque gtavissima litterata negotia ab Acade»

mia Regia sibi conimissa expediret,4 jam exeuntet*

mense lulio Mediolanum se contulerat; necme.

tamen solum rUe reliquerat. Clarissimus enim

H o l l v y e g i u s , Vniversitatis litterariae Beroli-

Hjensisj uj?| j-am legriegie Frofessuris paTtes susti-

net, eo tempore alumnus, cum difficultatum*

cpias haberet (iodicis XIII. explicatio, fama ad

eum perlata esset, litterarum amore ductus^

sua sponte no£, ut operam suam ofrerrej*

junxerat: cujus industriae atcpie sollertiae quan*

tum debeam, dicere vix possum> lam vero ut,

qrtae praestiterimus * breviter dentonstrem, pri-

tmiin ea, qitae N i e b u h r i u s confeperat^

eXempla diKgenjter et recognovimus et Supple-»

virru\si deinde maximam edrum, cmae codice

XJXJL. CQnrprehettduntttrj cjuaeque incognita etfanfc

acvi 1PKAEFAT10.

aritea, quatenns jnridici sttnt argttmenti, par-

lem transcripsimtts; ita quidem, u t , quae in«

cfxplicata telinqttenda essent, vix nonam effi-

cianttotius codicis partem: tandemillam, qttam

supra signilicavi, S a v i n i i conjectttram veris*

simam invenimtts cttjtts rei postea evidentis*

sima aiferam docttmenta. Neqtte vero, cttm

prosperum httnc cogito eventttm, temperare mihi

possttm, tjuin grata mente morninem Viros Am*

plissimos atque' Generosissinios, Comitem de

Croes, Snpremum totitts Venetae provinciae'

3?raesidem, Liberumque Bardnem de X.ede*

n e r , Veronensi regioni Praefectum, qtii sttm-

xito stttdio nofe »adjnverttnt. Mttltttnl" porro

amicitiae debemtts tnm Celeberrimi l o s e p h t

Z a m b o n i , pbysici insignis, tttm Hlustrissimi

Comitis t g n a t f i i B e v l l a ^ q t f a LrmMese, lit*

terarum non fautoris modo, sed etiam cttltoris»

Hic vel postqtiam Verona abieramtts, incepti

nostri studiosissimdm se-praestitit; qtiippe qtti

ejtts notitiam eleganti libello cttm popularibits

suis commtmicavit IQ , et tam rragmenti deprae*

scriptionum et interdictOrttm jure, qttam loci

alicitjus ex S, Hieronymi epistolis, qtti extat in

codice XIII., propria mantl exaravit imaginem

aiostro usui destinalam, qtta singttli qttiqua

- arclfe» I0V«1. stipra not. t.

J»RAEFATlO, xwi

Sirchetypi ductm accuratissime repraesenlantur»

Cutn autem a Reverendissimi Capituli decretaa

jpotissimum penderet stt$cepti Operis eventus,

illud nobis ofnnium maxime exoptatttm conti*

git» quod Reverendissimi Domini Marehionis

D i o n y s i i C a r o l i Dionis i» Sedis Episco*

âlis Vicarii Generalis, et Reverendissimi Da*

mini Comitis B a r t h o l o m a e i G u a r i e n t i y

Bibliothecae Capitularis Antistitis» Virorum

©mnibus humanitatis dotibus insignium, beni*

volentiam nobis eonciliavimus* Tania impri

mis excellentissimi Comitis Guar i f en t i erga

nos fuit comitaS) tantatrue hberalitas* tit nulla*

crua consilia nostra promotum iri sentiebat?

molestia gravari videretttr*

» B e k k e r i i s iyis, <juae sujpra tetigi^ Acacta*

miae kegiae mandatis diutius in Italia detine-

baturj mihi vero gum H o l l t v e g i o reverso*

ôstîtam in Academiae consessu" de itinete

retfttfi* Gaji Institutiones Fragmentumcrue de

lure Fisci edendi munus injunctum est Vide-

bat sane Academia, rem ipsam impedimerito

fesse, quomiiius hêo Gaji editio omnibus nu-

meris absolveretur» JPerfecta enirn editio re»

petitam requirit codicis XXII. collationem i de

cujus« fructu ldeo potissimum optima spes con»

ci£ienda est, q.uia„ijijitts infusi» qtio ad instau*

xmt 3 ? R A E F A T I 0 ,

ranctos antiquae scripturae ductus codiceiii ini*

buinlus, efFectus temporis diuturnitate mirifice

augetur; unde probabile est* inulta, quae ocu-

* lis percipere nobis nondum Jicueritj nunc ia»

cili negotio posse agnoscL Vt tameii ex ite*

rata tali codicis lectione jpienissima capi pos-

sit utilitasj ea* quae parta jam tenemus, prob®

ante pertractentur necesse esti igitur vulgandg.

erant. Denique si inventi thesauri eommodis

dintius privarentur antiquae jurisprudentiae

cultores, vix ulla esse videbaLur excusatio.

Sapientei" itaque Academia Scientiarum B.egia?

ut perfectior praepararetur editio, hanc curari

jussit. Quam eatentis duplicem dicere possis,

quatenus, qnae nitidiore charta expressa siint,

exemplaria adjuncta habent tahnlas aeri inci-

sas tres: hae pjraeter illas, tuay>Dtttaiti&.Be<i>

v i l a c q u a L a z i s e industriae deberi dixi, Ve-

' ronensium membraiiarum quasi imagines, litte-

rarunt prae<sipuarumque siglarum, quibus Gaj£

Institutiohes scriptae sunt, effigiem, nec non

Fragmenti, de Iare Fisci bina exhibent spe-

cimina,

lam vero et ipsarum membranarum, quae

tnateriam praebuerunt huic editioni, et con»

silii, quod in adornanda ea secutus sum, ratio

diligentius demonstranda e*t. Ac prius de

P B . A E F A T I O . x ix

Gaji Institutionibus exponam; tum adFragmen-

tum de Iure Fisci pergam.

Componitur itaque codex XIIL foliis 127,

lormae quadratae mediae, Inter folmm pri-

mum et ultiafum, quae neque inter se cohae-

rent , neque cum alio folio ul la , intermedii

sunt foliorum fasciculi sedecim, quorumpleri-

que, utpote constantes foliis duplicibus qua-

ternis, quaterniones eftlciunt z r . i^raesens co-

dicis contextum, litteris uncialibus a manu

satis antiqua exaratum, ex S. Hieronymi scri-

ptis, imprimis vero ex ipsius epistolis desum-

^Singulos foliorum fasciculos sequens demonstrat tabula j in <jua foliorum inter se cohaerentium numeri interposita curva lineoJa copulantur.

iJU.wLX. I I L ^ V I I I . IV. ^ VII. V.v>Vl a)X.wXVII. XI. w XVI.- Xlf. w XV. XIII. - XIV. 3) XVIII. w XX\ . xix. w xxiv. xx. w XXIII. xxi.wxxn. 4)xxvi wxxxm. XXVII. w XXXII. XXVIII. w XXXI. XXIX. w XXX. 5) XXXIV. w XLI. XXXV. w XL. XXXVI. w- XXXIX. XXXVII. w XXXVIII. 6) XLII. w XLIX. XLIII. w XLVIII. XLIV. w X L V l L XLV.wXLVI. 7) L.wLVH. LI .wLVI. LH.wLV. LIII.wLIV. 8) LVIII.wLXV. LIX. LX.wLXIV. LXI. LXII.wLXIIL 9) LXVIwLXXIII . LXVII.wLXXII. LXVIH. w LXXI. LXlX.wLXX. ,10) LXXIV. ^ LXXXL LXXV.^LXXX. XXXVI. ^ LXXIX. LXXVII. w LXXVIIL 11) LXXXII. w LXXXIX. LXXXIIL w LXXXVUL LXXXIV.wLXXXVII. LXXXV.wLXXXVI. xaJXC.wXCV. XCl.wXCIV. XCII. XCIII. XCVI. i5) XCVIL w CIV. XCVIIL w CIII. XCIX. w CII. C. w CI. i4) CV- ~ CXII. CVI. w CXI. CVII. w CX. CVIIL w CIX. x5) CXIII. w CXX. exiv. w cxix. cxv.' w CXVIIL cxvi. w cxvn. i6)CXXL^CXXVJ. CXXXI.wCXXV. CXXIU. w OXXIY-

b 2

xx fcRAEFATIO.

jitum esfc * 3 . Primo lanien ultimoque folio fiet?

non foliis aversis XXXIX. et XLII, exceptis*

cetera ubique antiquiorem praeterea produnt

scripturam: quin in majore folii II. ejusque

recti parle nulla plane recentior manus con-

spicitur, sed sola ibi inveniuntur antiquioris

scripturae vestigia. Est i g i t w , tft supra mo*

nui, rescriptus codex. In quo illud magnopere

dolendum est, eos, qui membranas ad rescri-

bendum praepararint, non eo se continuisse»

tit vetereni scripturam abluendo delerent, sed

in altera fere cujusque folii pagina eultro, ut

videtur, lilteras erasisse: quod ubi faclum est»

ad veterem scriptmram r.evocandam vel» clie-»

snica saepe frustra adhibeas auxilia. Anliqugj

autem ilja scriritura duplicis generis est. Al-

J- » f t J *

1 2 In Bibliothcca Matmseripta Capitulari, quam not. &, iaudavi, ita descrihitur: .,Membranas Divo Hieronymo sacra-ias ingredimur, quae Veronensi editioni ansam praebuprunt» Hic quoque liber literis decoratur majoribus, quamvjs non affabre depictis; spatium inter dictiones interlucet nullum: Graeca varba graecis pariterque majusculis characteribus effin^ gunfur. * Sex et viginti habentur hic Hieronymt epistolae aliaque insnper admixta. Elenchus eadem manupraeit» Adfeeeie, adflaverit, adseitor, adsequor, exsuperantius, qua* dragensimo perp&tuo scribitur. Tertio loco incipit ejusdem adversus Helvidium. Ipso initio editi asserttone, Ms. adsttm-* •ptione. In fine editi maiitatas, Ms. maritas; deinde tuafore, elegantius. Post mater haec adduntur verba in Ms.: Recon-novi Iiieronymus Bethleem meum tractatnm; cum aliis fidem omnem elevantibus. In titmo epistolae nunc decimae ad Patt-lum seneni Ms. non habet"Concordiaf" etc.

P & A E F A T I O , 2fcKI

t e ra , litterarum uncialittm, quibus constat, et

antiguitate et elegantia insignis, per univer-x i •

sum codicem, quoad rescriptus est, extendi-

t u r : altera, supra antiquissimam, quam modo

clixi, at infra novissimam codicis scriptu-

*ram collocata, ipsa quoque uncialibus exarata

litteris, talibus tamen, quae formae et antiquitate

« t elegantia minus conspicuae sint, sed ad n6vis»

simae s^ripturaesimilitudinem accedant, quar-

tam fere implet codicis partem; una enim et

sexaginta pagiiiae * 3 integrae, duae z 4 ex parfce,

his rescriptae Wnt. I l lud triflicis rmjus scripttt-

rae commttne est, quod eodem diriguntur unitis

cujusque lineae; unde saepissime altera alteram

tegit : quin non raro ita in nnum incidunfc \Mei

diversae lineae, uir Vanus "fere sitvlabor, quem

in vetustissima scripttira extricanda impendas.

Qttod autem ad materiam scriptura compre*

liensam attir-et, antiquissima quidem scriptura

juridici, media vero similis atque novissima

est argumenti-; nam 'ipsa quoque ex S. Hiero-

nymi operibus manavit: velut" f@lio CXIV«

yecto pars epistolae ad Heliodorum- de laude

"Dico folia LX. LXIL — LXIX. LXXI. LXXlIL — LXXX. CXIIL — CXVII. CXIX. CXX, CXXUL - CXXVT. nec non foliun» aversam LXXII. et foh* jfecfa LXXXI» et -CXVHL

s+Folia aversa LXXXL et CXVIIIj

xx*i iPRAEFATIO.

vitae solitariae*5; foliis reciis LXXXI. et LXY»

pars epistolae ad Pammachium et Oceanum de

erroribus Origenis xs\ et folio LXXV. initium

libri adversus Helvidium continetur. Quod

mirum sane videtur; rem tamen ita explicari

posse puto: Menitpranae codice XIII. compre-

hensae, praetjer^ primum et ultimum folium»

antiquitus juridipi argumenti volumine conti-

iiebantur. Fracedente vero tempore librarius

aliguis, qui transcribendi quaedam S, Hiero-

nyml scripta cpnsilium ceperat, novarum at-

que integrarum membranarum copia destilu»

tus* vetere illo libro potitus, membranas, quaa

nurjc codicemXIII. efflciunt, ita tractavit, u%

eas ad rescribendum redderet idoneas; deinde,

quibusdam re*>criptis, novum, quod molitus

erat, opus imperfectum reliquit* Postea tamen

de exarando S.Hieronymi exemplg iterum ca-

gjtatum est; adhibitaeque sunt praeter eas,

guae ante vaciiae relictae erant, codicis plagu-

las, rescriptae quoque, nunc recentiore, ut olim

antiquiore, scripjftira deleta: nam quae jam

pjlagebat novi l ibr i ratio, ab ea fortasse, quae

ante placuerat, difFerebat; denique prius illud,

*sConf. Oner. ed. lo . Martianay. Tom. IV. Part. II; pag. 7-

18Conf. cit. Oper. c*. T«». IV* PariU II. pa§. 343.345,546«

|»JUEFATIO„ xxui #ljUod imperfectuni rnanserat exemplum, alia inanu scriptum erat. Quibus rebus omnibusjge-tmin&m Miorum seriem tt|.rbatam esse, ita, ttt T. c\ ex primo folio factum sit» quinquagesi-miuni, *5p ultimo vero quadragesimum secun» &umj nemo san*e erit, tmi miretur^ Quo etiam ê#Hnet quorttndam foliorum jnversio t ea enjm, fraeterquam quod invetsi ejusmodi folii poste* riorem paginam itt priorem translatam vide* -tous, illtid quocpie jnt&rdum eifectum est, ut «x cohaerentibus inter se folii^ jn praeceden* $is locum Hiocederet^secpenSj1? ;

a J J * • ' t » 1

J r Subjecta tabula eum, qui nunc est, foliorum ordmem cum fj;enuina pagmamm $ene %>mponit: ille numerisBomanis, haec frpbw syQun&yti ^m^Rôbitpr moffm? numeror^m îfferentiam ubique sertavi. Tfolia mversa asterisco notata sunt.

•* ii5§M*>* Miimmm^^m^wôysioSt vi*.97.98. VII 5i, 5a. YIXI-isS. " 4 . JX.4i 4a. X\ 161. 162. XI.33. 34. XII, 99. 100. XIII. ix5. 1x6. XIV. la i . 122 XV. io5. 106. XVI 47.48. XVII. 167, 168. XVIII 171. 172. XIX. 95. 96. XX, 149 »5o, XXI, xd3. io4. XXII. 1&1. IQS. XXM. 147 148 XXIV. xo9. x i 0 ; XXV. 157. i58, XXVI. x65 166. XSVH*. 5. 4. XXVHI, €u &< XXIX 21. 82. XXX, 27, 28. XXXI, 5i, 5a. XXXIt*, i3, i4. XXXIII. x63, 164. XXXIV. 177. i78i "XXXV. 65. 66. XXXVI. 173. 174. XXXVII.85 84 XXXVIII, 89. 90. XXXIX, 187.188. XL.79.80.. XLI, i§3.i84. XLIL a5t, 252. XLIII*. 175. 176. XLIV- 207. sog. XLV*. x79 . 180. * XLYI*. 181,1S2. XLVII, gi3, 214: XLVHI*. i85. S86. XLIX, s3 7 . 238. X. i. 2. LL ao3. 204. LJI. 189.190. LIII. 9. 10. LIV. 7. 8- IiV» 4oi. 302, LVI. 217. ai8, LVIT, i5.16. LVIII*. 29. 30, LIX*f 9 3, 94, LX. »53. >54« LXP, i5g X4Q. LXII. 57 58- LXIIL 55. 56, LXIV, i45. i44. LXV*. •19.20. LXVI, 205. 30&. LXVII.43. 44. LXVIII. mu 212?. XXBC. 8i, 82. LXX* 91. 92. LXXL 209,2x0. LXXIt 37. 58. LXXHLaiS. 216. LXXIV.x45.a46, LXXV. 5. 6, LXXVL

http://LXXIV.x45.a46

X O T P R A E F A T I O ,

Oetttiim operis titulas in coclieft 3311* n$a

teîitwci qcdn smgnlojum qptGqme IkhvoTW®.

iesiderautur iascriptioiies» quastquazn apn§ *&

libros Biviswak esse eonstnt. I» ipso mvm

opere taHa occumsat: ^seqmtitl eoraiiifitif»* ria referemuip sup&tiore conmuntario tradi* dimus, primm cQmmentario r€Haiimm* >I&G§e« terea folia CXVH. (pag, 55. 54* XXXIX (pH|§*

*87« iB8.>, et XLH. (pag* «»51. »5*.) i t t eomr .gkarata stiiit» n,t" iix W ) ûoquft commenUm -aiicujus exitttm. Gcixiipifiegi evuieitfifir appare^tj •quimmo in folio XX30Q& P&cm (pag. iS?4 »»© legunturj lib.JJJ explic* (Hber tertiiL explkit.J.

Yiteriorem etiaxa Ebraruxa ia auos quasque titulos partitionem rubrie&e inclicaitt jparsfte «ppositae^ quae pierumuue «umcros aujuuciui

habent, JJlui feces Jt#fffi jNfMntbînm

.»»7- X28. LXXVIK. 199. aoo, LXXTOf*. *o*. »0«. LXXIX i 5 7 , »38. L X X X xi. »*. LXXXJ. 0+5. a^§, bXXXit. a3i . a3 2 , LXXXIIL 237, as«. I.XXXIV. 49. 5«. IAKXV. 69. 7*» J.XXXVI. 7 5, 76, LXXXVIL #3» 64. f LXXXVHL « 5 . » i k I*XX30X JMCU 2?2. XC. 73* 74. XCI. i « . 1 « . XCII. 2%« **o. XCHI» a49- 2S0. XCIV. « 5 . \%, XCV, 7x 7«. XCVi*. 595. x$& XCVII. i45. ?i& XCVIIL iw». ««* X a X . 7 7 . 78, € . * * i . m . C L « 5 . j a 6 . CII.fi7.6JS. CIH. 117. « 8 . ClVi a5 i . iSa. CV. a 23. 324. CVL xag» x3o. CVIf. i f5. 194. CVHI.aS.a6* CIX, a3. 34. CX» 197. *rj& €XX. »35. »3fc kCXII, 329, a3a. CXUL ?47- *4i. CXIY* 4S. 4*. CXV. *%. &6o. CXVI*. 5 * €0. CXVII*. 55, 54. CXVHI. 1%. 170. CXIX.35»36. CXX,a«x.at9. C X X r . i 3 i . i 5 a , CXXU.a33L m* CXXIH. S7. «9. CXXIV. £». « . CXXV, 319. * ? * CXXYI. i3I, 234. %l,

•

http://CII.fi7.6JS

http://CVHI.aS.a6*

http://CXXr.i3i.i5a

*mZf apnih 11M note incipie materia,* vaeaailinea praececBt: qoaies* cguxttafc iineas eV eossilio ijfc-caas £0l£gu2sse viilefcur BByraoaus, -at eas> opetfe alicpasclo ceters absolufe©, Ti^brMslîHgeiiCiore

»3H8Bft %M®M~QMS impleret. «Bfcodm&s jrasra, qms-•*qiifsi 03tr «ibrioam alicjiiam, siveJamiiiHKrtarri, mve atHimo in&erexidarn, versus promineEgfce in gnargmem iniiiaH Httera insignitEr^^qtiod tameh hoirum vexsuonF mon ita proprram est, qjain in aliii luiibttsdaia efiam ofoservetur^ IJipidapt de-atque azt£cuH itiêrvalHs separantiit* quae*ejo.s-ciem ¥&ms Bmbt» fcircwp&LmiibnmUir* Ia totiuis a«em aHettjus axticjiE extto mmm, aliquaxuio «*w> pffllcta posiea ravesiieemtur: praeter Hoe nullo omniiio mteifw^mM §emem <«li»*esfo Mbrst-was | . qujL *Au%rtI«MôiflewiJ vecfea1 intervaHis <Hstinxxfc, setl» ex ariticpiibsimoram Hbrarioriim. more, omnia tino tei?©re perscripsit, "Litterar xuxa gtiocpie ia vef suum emtu ex syHabarmrt ratione reete dispescendLaruni ita spj&Jftuft soH*c£~ t$$i ur. non TOO loco ift Hlrios Versits clistribtte-xi* unius eju&demgue syHabae Hiteras% ?- Sin* gmlae aiitem paginae vejsibus sive lineis circmo, wt viaetur, ordiaatis constant viceuis qiiatemis,

*• Vdut te aY*rs<* foli» XI. (pag.54) inter linr» x& ** 27. it» partitam est rofrim ier&» trt *» lin. 16, «ola posiia «t f#ef§ ^ Siffilt* e*t ligec verbi «adfot divi«i«: *no-UIa, qpKSi I»tJ® i§* «t ao« «xbilct foliwa »VQr»un QftY. (pag> 46»)%ff

pr^etei? fblium rectum XVII. (pag, ^G^), fy QUO non nisi viginti tres iippareni Hneae* ne^ non foli* recta. CXVH. (pag. 54.) XXXIX. (pag, *87-) fit 3MI, ( p a g . ^ i ) ? h&eq eninicum sin* gttlprom* ad quos^pertinent* Hbrorum €Xtre. jnas exhibfant paginas, eiFectum inde est, ut ex dimidia fere *parte vacua. remanseyint;. ^on ita perpetuus est JiEterarnm imius versus *uu nierus< , fcivnt versus t qui paucas ultra triginta, -gunJi, ' <f&i ad auadraginta quincrae Htteras complectianturj medius $«rfie*i numerus est Bfr* terarum triginta uovem.» Jam qxxod addittera* rum magnitudinem, attjnet, admonendnm est, primam quamq/ue civjnseme paginae litteram, licet in medio aliguo verbo collocatam, nec non unius».cujiiscme artiouli initialem litteram areliqnis felse m&i(t*$w# If^fMa^wjomtra1 ver»

, suum Htteraeuceterie ple^timque sunt minores, RubricaA autem modo -solkae magnitudinis lit-teris, modo grandioribus, modo minoribus scri-ptae deprehenduntur**, Denique litteraittm forma ei similis est, quae tnm in Medioranensi

v frontonis, tum m Flor^ntino Bigestonvm co-

** Velut rubwcae, quam fohi XC r$cti (pag. 73.) lfnea 7, exhibet, hlterae a cetem nihil differant, At m folu C, aversi <pag. na,) \mmit grandionbus httens usus est hbrarhis. Qin tamen, «juas m foho XXVII. (pag. 5J 4-) POSWt * » * " » • , 3»i~

F I U E F A T I O , p?m

dice animadvertiturj ita tamen, ut nostri co&i-cis scriptura Floreniinam venustate praestare videatur, Magna praeterea Yeronensis et FIo-xentini codicis dilferentia haec e$t, cjixod in illo frecmentissimus, in hoc rarjssirnus est jsigla* rum, usus, »

Haec de codice XIII, Fragmenturn toen^ de piaescripcionani et interdictorum jure mem* brana contjnetur ejnsdem, plane, quae in illo codice observatur, formae atcme iignraej idern porrq versuum uniiis paginfte numerusj id,em scripturae genus, Quae sane suffrcere possints

uta <|uis Savini i de hoq fragmento conjectu-» ram probabilem arbitretur» rSed jam non opus est, ut conjeotura utamurj certa, xeUmst dtqte expedita. 3STam extnerna fragmenti verba, qui-bus de interdicco Quorum bonorum agitur, haec sunt: „eiuseme uis et pQtestas haec est, ut tmod quiscjue ex his bonis, miorum possessio alicui data est, pro herede aut pro possessore", A^ eandem v autem materiam pertinet codicis XHf. folium XJUX. (pag. 237.)» *n cujus principio leguntur haec: „possideat* idei , cui bonorum possessjo dafa est, Testibmmr. pro herede autem possidere videtur" etc. Vnde evidenter apparet, fragmentum de praescriptionmn et interdicto-rum jur§riismembranis, quae «odiceXJII. con-

aotnxi PRAEFATIO,

tinentur, olim ita juncttun fuisse, ut praecede-

ret folium XLIX.

Sed jam in rnedium proferenda sunt argu-

menta, quibus evincatur, harum, tmas modo

ergniircavi, membranarivm contextum ex ge-

riuinis Gaji Inktitutionibus depromptum esse.

Quo Joco primum commemorandus ebt mem-

branarum, istarum et Iustinianârum Institutio-

Jium^ quas ex Gaji potissimum Institulionibus

haustas esse scimus, consensus iusignjs qtiidem,

neque tamen tantus, Ut in ipvarum lustinia-

jaearum Institutionum exemplum nos incicjisse

putemus: imo membranae antiqui juiis prae-

ceptis», a Iustinianeo jure alienis, eamque ob

caiibam in Iustimani Institutionibus omissis re-

fertissimae sunt. Alterum piolatae sententiae

praesidium epjtome praebet, in quam Gaji In-

stitutiones a Breviarii Alariciani concinnatori-

"bus coactae sunt: quam qui cum codice XIII.

contulerit, fontem se reperisse, e quo illa ma-

naverit, non dubitabit. Tertium vero idque

omnium longe gravissimum argumentum, eo-

rum locorum, quos ex ipsis genuinis Gaji ln-

stitutionibus iri Dêstis et Mosaicarum et

Romanarum Legum ôllatione, nec non apud

Boetbium et Priscianum reliquos habemus,

cum. codice XIII. CQmparatione absolyitur.

F f t i E F A T I O . Xxix

Nam omnes 'fere hos locos etiam m codice

XIII. extare de^prehendimus. Qnod ut aper-

tius cognoscatur, singuli loci" recensendi sunt.

I . Loci ex primo libro.

A. Mancipationis descriptionem, quam

Commentariorum in Topica Ciceronis *JLik III.

servavit Boethius, exhibet codicis fol.VII. rect<

(pag. 3i-)

B. Eodem codicis loco comprehenduntur

rerba haec: ?,qui libram aeneanrteneat" e t c ,

quae a Prisciano in fme Lib.VI. allegantur.

Sed et altera illa "apud Priscianum verba; „ad«

hibitis non minus" etc. codex exhibet* Tid.

fol. LVIII. avers. (pag. 29.)

C. Denique in co.dice reperiuntur Digesto-

rum loci h i ;

L. 9. de justitia et jure. Vid. cod. fol, I».

rect, (pag. 1.)

L. 1, de statu hominum, Vid. cod. folia

" . aversa L. et XXVII, (pag. 2. 3») *,,»

L. 3. eod. Vid. cod, fol. XXVII. #vers;

(pag- 3«) . \ !

L. 6. eod. Vid. cod. fol. cit.

L. i . de his , qui sui, vel alieni juris sttnt, -

Vid. cod. fol. XXXII. (pag. 13. 14.)

L. 3. eod. Vid. cod. foL XXXtt* rect

(pag* H«)

xxx P R A E F A T l O . ,

L. ft. de adoptionibus. Vid. cod fol. CVIII.

avers. et fol. XXX. rect. (pag. s6. 27.)

IJ . 7. de legitimis tutoribus» Vid. cod. foL

IX. avers. et fol. LXVII. rect. (pag.42.43.)

II. Loci ex secundo libro.

A. Articulus de in jure cessiorie, qui apud

JBoethium loc. cit. legitur, extat in codicis

fol. CXVI. avers. (pag. 59.)

B. Continentur praeterea eodices

L. 57^ de Usurpationibus. Vid. cod. fol.

XXXV. avers. (pag. 66.)

L. 10. de acquirendo rerum dominio. Vid.

cod. fol. XC. arers» et fol. LXXXVI, (pag,

74—76. ) L. 4. qui testamenta facere possunt. Vid.

cod. fol. LXIX. ayers, (pag. 82.)

III. Loci ex tertio libro. t

A. Capitis de legitimis successionibus, quod

- <extat in Mosaicarum et Komanarum Legum

Collatione, Tit. XVI., §. 2., partem posteriorem

eamque majorem exhibent codicis foLLXXVI.

et CVl. (pag. 127 — 130.)

B. L. 2. de obligationibus et actionibus m

codice fol. XXXJII. (pag. 163. 164.) legitur.

Reliqui loci, quos in hoc indice ex in-

«Lustria praetermisi, quia de iis singularid quae-

dam admonenda habeo, sunt h i ;

http://pag.42.43

*RAfcFATlO. XXXI

I. ese $>rimd Uhta t# 2$. de adoptionibus.

t-Iitnc locurri codicis fol. CXDC avers* (pag.36.)

contineri, eorum, qitae praecedunL, guaeqtte

$e<ruuntur, ratione perpensa, pro certo afiir-

ruare ausimi in extricandis tamen hnjus folii

ductibus operam perdidimus.

IL ex secundo libro

A. L. 1. de divisiorifc rerttnl. Hujus locl1

Vestigia reperiuntur in eodicis fol. LXIII, et

LXIL (pag. 55 — 57.): integrum legerenrus",

nisi pessima esset praesens horum foliorum

condicio.

B* L. 13, de injusto, rtvpto, irrito facto

testamento. Huc trahendum est codicis fbl.

CXXUI. (pag. 87- 8&-) «Uflo ita sane ©olripara-*

tunl , u t , guae xxl W^scriptra itterint,1 magnam

partem legi non pot>sint i cjuod olim tamen lo-

cum nostrum exhibuisse ex maLeriafe filo in*

telligitur, singulisque emibttsdam litteris, quas

in prima aversi folii linea agnoscerer iioditj,

comprobatur* *'

III. ex tertio libro ejus articulj, <|uem iti

Mosaicarum et Romanarum Legum^Collationfi

extare dixi, pars prior eaqtie minor. Hanc a

codice abesse constat; unde eam in deperdito

aliquo folio collocatam fu$sse ^ecesse est«.

Quae cttm ita sint, nulla religua esse po-

sxxtt P R A E F A T I O .

test trubitatio, qnin membranis nostris«g£nui*

nae Gaji Institutiones «ontineantur; neqiie

tamem illae integrae, ut ex eo, quod proxime

monui, apparel* Vnde nunc diligenter inqui*

apenduni -est, quanta genuini codicis pars pro

«leperdita liabenda sit*

In qtio illud ante ornnia Tconsiderandtmt

erit,, an totims- operis inrtimm ihabeamus et

finerni Prirnum •autem earum, quae nxvnc jmnt),

plagajlaruni Jo-cum ©lirn «btinuit folaum L.

zectum> In hujus principio, praemisso numero

I . , rubrica posita est* quam ita interpretori

p e jure gentium et ciuili. Vnde, licet ruferi-

cas, qiiae in codice XIII. inveniuntur» a Gajo

ipso profectas esse valde dubitem, ilkid tamen

^ligqy.iib^rarium, in eo, quod transoribendum

sjbi sumpsejrat* el^-ernplo mhil qiaiequam repe- k

risse, quopL anterioris alicujus rubricae ansant

dare posset> Itaque titulum quidem detide*

rari,,;ipsrus,. tamen operis prineipium folio L>

comprehendi mihi petsuadeo. Nani si qui«* "

for.te inde petat 4ubitandi rriateriam, quod in

lustiiiiani Institutionjbus titulo de jure gen-

iium^et» civili praemittitur titulus de ju&tiua •

et jure» hpc h^beo, quod reponamj in primo

Sxoc titulo ngn £rajujn, «ed Vlpiajaum. secutos t

*. • - i ri ' ; t &sse

esse lu&tmiariearltm^tnstitutionUiti aticlores2^ Quod aitteih ad o fcris finerii attinet, omriium guae codex&III. com£lectitui% foHorum ttiti* mttm olim fttifc fbliuut XLlt : ^ q u e ita coW paratitm est» ttt in sola auperloJe jprloris £a-gmde- ptffe scripttrta aliqua apprfrWj fiam quae in inferiore ejtts paginae parte* vitixit libraiitts, riott Ktfcerae stmfc* sed id ditctuum gentis, qttod itt e^emo aliqttd opere ponere solent libfarii Accedit, qttod inatei-ia quoqdi in&icat, iis, qUae iu hac Iblio scripta sunt, -opus absoivi f ride rtdri pHncrpiiirii modo* &ed &tiam finera, apetts cddici XIII. irfesse pttttj» Nunc a"utem nova illa. qnaestio Oriittr* qttan-tuift ddxum, fut4e ktefiriedia dlim ftiexint, ire^ iquum es-se didendtftfi tit Qttauif afccltrate per-' ffensis tum argttmeritorttm et verbdrum ne&Uj ittm plagttlarttm intef se cdbrieferifcia tutii fau» merotttm iri qnibusdaifi fdliis conspicttdftimi ptimitivos qtiatefnid-ries indicantteinv rationei Ho l lweg i t i s tit ingehioslssinia^ itA vefissi* ma seftteritia fcxpedivit, £rimitivtim enim cddi-cem, ^eqtte atque ettm c|u£ nttnd esi# sedecirii geniinouirit foliorttm fasciculis cdmposititm fuisse statuitg ita tamen* ut guindfecim ^riofes

2°Coaf. pr. et $, $. j . & 4. t 4e jtutitw et jttre eura t . ati

xxxiv - P R A & F A T I 0 .

quaternioties essent; ultimus vero comprehen-

deret gemina folia quinque. Postero auteiri

tempore, cum codex male haberi inciperetft

gemina quaedam folia altera sua parte trnn- '

, cata sunt: unde evenijt, u!t jam sexti nec non

noni quaternionis primum, decimi tertii autem

quartum folium desideretur. Abest praeterea,

decimi sexti fasciculi folium decjmum, quocl

tamen non est cur doleamus: cum enim in

praecedente folio, nunc XLJl-» opus absolutum

esse appareat, deperditum illud folium a scri-

ptura vacuum fuisse recte colligitur. -Itaque

ad integrum Gaji Institutionum, codicem non

ultra tria folia desiderari dicendum est» --Quae

omnia subjecta illustrabit fasciculorum tabula;

de qua tamen praemonenda habeo haecs signo-

t eos notavi plagularum âsîfiujps^, cûorunp.

numerum iri primo cujusque folio adhuc ex-

tare animadvertimusj cohaerentia "inter sefolia

hac Jineola^v^, deperdita ita signi£cavi 05

numeri Romani ad eum foJUprum ordinem, qui

nunc est, Arabici ad primitivam paginarrmi?

quae supersunt, sexiem referendi sunt, (Conf,

not. X\. et 17,)

i. L; 1. 2.

XXVII, 3.4.*

LXXV. 5. 6. LIV. 7-8,

f^AEFATJfy

LVII. 3.JV-10» 16. 17.18.

XXXII. LXV. i 3 . i 4 . 19.20.*

LXXX. X3aX. XX. 1 2 . 21» 22»

LIII. CIX. 9. id. 2.& 2T4.

XXXV

VII. 5 i . $2.

Ltvnr.

£9.3o.

27, l?8.

cvrrr. 25? 26.

3. XI. 33.54. CXIX. 35.36.

» LXXII. 37.38. J.X» *•

39.40.

XVI. t4.LXXXIV. 47.48. 49. "5oT.

CXIV. XXXI. 45.46. • 5i . 5s.

LXVII. CXVII. 43.44. 53.54.

IJv. JLiJvlll.

4i.^2. 65.56.

LXXXVII. 63. 64.

XXVIII. 61.63»

CXVI. 59.60. - -LXII. 67.58.

f 5. XXXV. . 65.66.

CII. 67.68. LXXXV.

69 .70 .

XCV-7 1 . 7 2 .

XL. 79,80. JvOIA.. 77.78.

€.0

« 1 . 82.

LXXXVI. XXXVII. 75.76.

xc. 73r74.

83.84., GXXIV J3£. 86.

LlX 93.04*

LXX. 91 .92 .

XXXVIII. 89.90.

CXXIIL 87.88.

•J7.XIX. g5.96. VI.

97« 9& XII.

99.100.

XXII. 101 .1Q3 ,

XXIV. 109.110. V.

107.108.

XV. i o 5 . 1 0 6 .

Jv^vi. i©3.xo4.

f8. a x i 1.112.

III. xi5-ii4.

XIII. xi5.116.

CIII. X17.118.

CI. 125.1.20. VIIL

125.124.

XIV. 121.1221 XCVIIL x i g . 120.

€ £

xxxvt fcftAfeFATid.

* LXXVI. 127 128.

CVI. ,129. i3o.

i 3 i . i 3 s .

11. XXV. 157. i58.

-cx;v.« i5g . i6o . X.

4 6 1 . 1 6 2 .

X.XX1J.I., i63.164.

iS.LIL iftg.igo.' -LXXVIII .

igi ,192. . . CVII.

^ JL4JEX.X»

i3g. i4o. L5CXIX. 137. i380

CXI« i35. i56. CSXVL i53 . i54.

^XVIIL xyi. 172. exvni. 169.170. 'XVII. 167.168. X X V L •

166.166.

io .XCL i4i„ i42.

JuXiV. i45 . i44.

XCftl. i45. i46.

XXffi. 1.47. i48.

12. XXXVI. i 73.174.

' X L I I I . 175.176. XXXIV. 177,178.

* XLV. . 179.180.

L V . i4 .LI . * 2 0 1 . 2 0 2 . 2 0 3 . 2 0 4 .

LXXVII. i g g . 2 0 0 .

CuX.. ,

XCVI. . xg5, ^96.

XCIV. i55. i5S

- L X . I 5 3 . i 5 4 .

-crv.' i 5 i . i52.

-XX. i4g. i5o.

- XXXIX. 187.188.

-XLYII I . '186.186. ' X J L i l .

i85.184. XLVI . 181.182»

- LVI . 2 1 7 . 2 1 8 *

LXXIIL 2i5 .2 i6 .

•XLVII. ( 2 l 3 . 2l4. LXVIIL 2 l l , 2 l 2 s

LXVI. 206.208.

XLIV. ^s©7%2jo8.

1 J L i X - X l .

flogi 2 1 0 .

i5.CXXV. w ' C&XII. fit 'Fra-g-m. <3e |>rae- • 219.220, 233« 254. scr.et interdL31 o

* -* . / «•• ^-235.236. , „4

• L X X X l X . v ^ L X X X I I . .. X L I X . ' ~ ^ f X L l t .2,2.1.222,.. J J$5l. 232. / fljfy. 258., 2^1.252.

* CV. J)+<HW. ' &CII, " ~ ^ XCIII. 225;224 ,„ 22g. 23o. S39.'24^ , ^4^.250.

L X X X V I H . ^ L X X X H I v < * G X x T -rwfCXIIL , a25>i?26*^ ,227.328« S4j.24fl\ 247.248*

.*'*» , > , / L X X X L v ^ L X X l V . 243.244. 245. «46.

2*donfL Zeitsc%i|| ttfr,,g&chichtlicne B.eciisYrissenseiaft, ^ Tom.ni. pag. i5». (Beyilaoqua Ih&zise) Notiaia d'alcuni Fram-

http://Tom.ni

- Restat, ut de primitivi codicis aetate verbo

dicam. Significaveiat jam N i e b u h r i u s , se

lustiniani teinporibus eurrt antiqniorem arbi-

^rari.. Quod tamen cura a quibusdam in.ctu-

biurn vocari viderem, a Celeberrimp ICoup io ,

Qxd jiostro aevo inter rei d,iplomaticae peritos

principem locuna occupat, quae sua hac de-re

esset sententia percontatus sum. Atque is

N i e b u h r i o assenstis es.t, motus primum l -.t*'

teraruni fqrma- et siglarum indole atque fr"e-

quentia; deinde eo, cjuod, .nt supra monui, i,ni-

tialis cujusque paginae ],ittera, licet in. m$4ifo.

aliquo, verbo collqcata, reliouis rnajor esse de»

^prehenditur; denique ipso cpdicis contexto.^

nam post latas Iustinianeas l$ges craemquam

aclhuc d,e novo Gaji Insritutionum. exemplo.

comparando cogitasse, minus probabile esse

arhi.tratur. Qiiae omnia cum cUIigentius pro-

prio commentario persecutus sit ip^e doctissi-

rrms-Kt.oppius2 2 , rem hoc lo.co summo, digitQ

tetigissp sufficia,^

. P ix i ds ipso (raji cpdige., |£djttiqiiis autem.

proposiEum, in universum quidem. hoc fuit, u t

ljbe^ nori tantum, dqctprarn, viirQrimi expecta,-?

menti. pa#* n^ Ibi h\i\c folio. trikuite*iiunLeni& xn%', ^ s m ^ , tior tamen inspec^o. niimcrum talcm esse docuit -xuj

2 2 Vid. Zeitsdhr». f, ges.ehiqhtl. l\ech.tts,wis$en£cl*., T Q ^ , JV, p g . 4733 sq, • - ,

xxxmi P R A E F A T l H

tioni satisfaceret iisque instrueretur subsidiis, quae critica ratio postulare videretur, sed ni studiosorum quoque • adolescentium et prae-lectionum usui accommodaretur.- Vt tameh singula quaeque accuratius exponam, partitio-num, quas adhibui, imprimis vero ejus, ,qua universum t)|Tus in quattuor libros sive com-mentarios, sic enim* ipse Gajus loquitur, dispo-sui, ante omnia ratia reddenda est. Itaque ejus commentarii, quem pag. 113. lin. 6. 7. pag. 129. lin. 24. et pag. 130. lin. 1. pri-tiium vocat Gajus, ultimam pagjnam esse qtiin-quagesimam quartam, tum ex eo, quod a scri-ptura vacat posterior ejus pars, tum vero inde apparet, quod in ea absolvitur jus personarum. Naiti in pagina 55. de rebus disputat Gajus, estque huji\s paginae exordium ejus, qifed Ala-ricianae epitomes liber secundus exhibet, simil-limum: unde hanc paginam earum, quae se-cundum commentarium efficiunt, primam esse* constat. Hujus autem commentarii, qui pag. 135. li*. 1. swperior dicitur, Bnem cdtttinet pag. 126., qua materia de legatis et fideicom-naissis absolvitur. Quae enim sequuntur, acl tractatum de hereditatibus, quae ab intestato deferuntur, pertinent, quem a Gajo in tertio commentario collocatum fuisse testis est Mo-*

1

P H A E F A T I O ,

saicaram et B.omanarum Legum Collatio, Hacte»

nus igitur eadem in Gaji Institutionibus appa*

ret librorttm dispositio, quam in lusLinianeis

tnstitutionibus deprehendimus: at exxremuni

terlii commentarii caput non, ut in lustinianeis

Instituiionibus, est caput de modis tollendae

obligationis, sed caput de injuriis; ita ut tplft

illa disputatio de obligationibus ex delicto,

quam Iiistinianearum Tnstitutionum concinna-

tores in quarti libri principio posuerunt, apud

Gajum nostrum a& tertii commentarii tenorem

aecedat: idque probatur pagina i87-» ubi post

absolutum articulum de injuriis haec adjecit;

Jibrarius* lib, TJJ explic, (Conf. supra pag.xxiv.)

Quodsi tertium librum claudit pagina 187*»

cum vacua sit pagma i88», apagma %Qg. quar-

tus commentarius incipiat, necesse est; in quo

de illo jure agitur, „quod ad actiones pertinetj

^uemque pag. 176. lin. 1. sequentis vocabulo

Gajus*demonstrat, Tantum de libris, Sed re-

liquas [quoque illas, singulorum articulorum,

«listinctiones, quae in codice inveniuntur, rubri-

cas puia et quae sunt id genus alia, suis qui-

tmsque locis significavi: in quo illud admonen-

dum est, me prominentes codicis versils repe-

titis in interlore mar^ine litteris initialibus,

racua autem illa spatiola, quibus aliquando in-

Xfi . F R A E F A T I 0 *

%&f s© separari &\M unius ejusdemojie vexsus ar*

ticulos^ ip, annc-iaLionjbus ^nclicasse. Quae ta-

men d,is%iQctiojie§ nulla solida ratfone n*ti vi*

4entur. V$aX pag. 5» lin, 16., ubi obiter pe<*

regrino? $ediLicios tangit (rajus, propria prae-

jiiittitur rubrica: „De peregiinis ^.editicps."

In. imjversimi antenr in primis paginis tiltra

inoduna ciuimlatas cernimus rubricas j cum in\

aliis pueris paiLibus, ubi vel maxime necessa»

lia era.t art^culorum distinctio, nulla omninq

yeperiatur ^dhibifti. Cups rei exempla habes

¥*& l$\> lin« 6's libij. de objigationibus re con-

fiactis,, pa^, x§i9 lin. 24*? ll^ de verborum

pbîgatipniûs^ pa,g. 163. lin. ai.s, ufci de obhU

gatjonibus, quae consensu fiunt, 6t pag. 172,

Ijn^ ^4 % ul>i d$ mod^s tollendê obligationis

incjpjf: dispuâtio^ Ynde, ut snpra significavi,

yereor, \it Gajq ipfei acceptae ferendae sint ru-

"jsricae, guos in codice deprehendimus, Vt

autem insigne aliquod perversae distinctianis;

exemplum afFeram; folii de praescriptionibus

et interdicLis pagina priore (^5 . ) in media

lineae 6. parte positum, est verbum subiecbaet

|dcme ejus lineae ultimum est; linea rrt autem

3. verbp suftt, quo4 ad praecedens illud suh*

iecbae pertiîet^ incipit,, in rqarginem promi-

nente littera s* cruae, prae reliquis magnituîne

- FKAEFATSO, aû

guogue conspipua pst. Jtaque omnes, Istas îstinctiones accu?ate cmidem indicaudas, novae âmen, partifioni, guae sibi ipsa ma,gis cqnsta.-ret, atque faciliorem ad intelligendum redde-xe£ argtvmentorum inter se riexum, postponen» £as $MXI Cura au$ein nova tituloruni descri-ptio magnam adjunctam fyaberet et difiiculta* fem et dubitationem, in eo substiti pr|mum?

pit argumentorum, summas in suprema paginar rum parle a^scriberem23^ deinde ut singulo$ commeutar^QS suis distinguerem paragraphis» liasque si< similis essent argumenti, continua, $in diversi, interrupta serie, exjiiberem 2 4«. Quo jxactQ allegandi etiam commodiLatem adjuvari arbitror. Si cui tamen in allegandi^ Gaji Irt-stitutiôn^tus minus conveniat, editi libri de-»

* 3In his mtsciiptxonibus, ne qua forte ex rmnus usitato scripturae compendio ouretur haesitajio, singulos commenta» rios no*n hoc compemdio: Comm., sed sohto illo; Lih, signt-ificavi, 6

x a 4 I q ns locis, qu| laeunjs laborantj hanc observaifidara

#uxi regulam, ut noYae paragraphi signum posteriore potms» quam pnore loco ponerem; unde effectum est, ut quaedam jparagraphi a media aliqua penodp mcipiant. Conf. v. c. Com-auentarul. §.§. 33. 34. et Commentarn IV. tf. 172. Majoruxa autem lacunarum quaedam ita comparatae sunt, ut eas novi alicujus arliculi principiuxn, cujUs tamen proprius locus defi-mri nequeat, tomprehendere palam sit. Quod ubi animad-Terti, ab ipso lacunae mitio no\um mchoa\iversum, nullo ta-men, praoterquam post pagmam ig4., a margine spatio mle,r-jecto. Conf. pag. 5, 53. £7, 81^ 02. 2(46. et ad pag. 194. not. 4a.

XLii "JPKAEFATIO.

Snonstrare paragrapbos, cupiatqjae ipsius codi»

cis sigriificare paginas versusque, hujus quo"qufe

rei habebit potestatem. Exterior enim libri

margo Arabicis numeris g*enuinam paginarum,

<piae adhuc extant , seriem, Romanis eum, qui

Bunc est, foliorum ordinem indicat, additisque

&d numeros Romanos nunc littera a, nuncl i t -

tera b, quae sit recta quaeque aversa cirjusque

lolii pars demonstrat s 5 . Singularum porro

Jpaginarum versus in ipso contexto perpenilicu-

latis lineolis separantur, nmmero praeterea aci

tmartum quemque versum in interfore marginfc

appositoi paginae autem cujusque principium

fciiris perpendiculatis lineolis praemisgis conspi-

cuum est.

Sequitur, u t &e, gtammatica ratione dicam.

3tn quo genere fiie per omnia fere ad codici*

exemplum confbrmavia<!r; nisi quod m scriben-

dis quibusdam verbis a codice recedendum pu-

tavi. Cujus quidem in&tituti causas diHgen-

2 S Felia his rescripta adjectia praeterea litteris h, r. a re«« liquis diseernuntur.

ft* Velut verbi oeneo et passivam et activam formam, qua* «rtraque in codice reperitur, servavi, — De voce proinde in transcursu snoneo, ea saepissime librarium pro perinde usum esse; cujus usus multa sane apud veteres auctores extant exempla; ubi tamen dubia fuit eodieis lectio, quod internesci non posset, utrum f>inde (proinde) , an ginde (perinde) scri-psisset librarius, constanter pcsui perinde.

F R A E F A T i a s i i t t

tlus ejqssmere iongum fest, freque, quantum yi-deo, necessarium: singula qiiaeque, in quibua codicis scrmturam. vel retfnui, vel deserui, in« dicasse sufiiciet, Itaque act codicis fidem scripsir jjraegnas et fpraegmms, utramque enim formam Ebrarius exhibuit, quem in aliis qnoque vdca^ Bulis varium fuisse, ex sequentibus appareblfe; «ottidianus; condicio; conuicium; cessicius, de« diticius, gentilicius, transcripticius; redcZucerej «is et iis; cena27; erciscere et feerciseere; pre-^cndere et prendere; diminutus, dzminutiq et deminuere, deminutus, dmimutio 2 8 ; colo-miarius^ ciuitatium, parentiwm et parentum; quereZZa^ rammus; quicuraque; tantuwdem; « limquam, .numquam; quandam, quaru»dam%9\ anulus; coraibium; ncmctus et nactus; quotiens, totiens; ^ l g o et uulgo; exsequi et exequi;

'exiare, eoctinguere; capio et capcio; coariare; nuntiare, denuneiare, pronuntiare, renunciare, «Lenuntiatio, internuntius; rettuli; apucetapud?*;

aTPag» %i%. lin. 10. 11. ten]dam exhibjet, pro een\am. 3 8 Fosteriorem scripturajn praetuli, quoties baec «rerba *

librario sigla d expressa esse intelliger«mj exceptis tamea pag. 47. lin. 3. et pag. 168. lin. 21 . , ubi propter verborum d£-aninutus et diminulione in codice cum littera i scriptorum vi-«initatem, siglas kd et k. d ita explicavi: capite diminut©, capitis doninutio.

2*Verbum dumtaxat sive duntaxat integris litteris scri-ptnm in codice n©n iavenitnr, sed ubique significatur sigla dttf

|>ro <jua p«sui dnntaxat.

• • * ! . . • - • • -

i.

&ed et se£3 °; -iarms, -^me et -iqms, -zme in su»

perlat ivqrum ternmiatsonibus; opstitit; optU

n e r e , optulij swranouere; supponere; su&ri-

p e r e et surripere; accedere, accessio, acciderej

accipere, acceptilatio, accommodare, arZcrescere

e t accrescere; adfectus et a^fectua, acZferre, acZ-

fi.nitasx acZfirmare; afZquirere; acZrorare, acZrq-

g a t i o ; acZsectari, adsequi, acZsertor, acZsimulare;

afctinere; irtmeritoa ircmiscere; i?jpedimentum

e% i^pedimentum, inpedire, .iwpendere et im»

pendere , i«pensa et i??ipensa, i?xgeritia, ircplere

e t i/jiplere, ircponere et i7?ipqnere, iTxpossibiliSs,

inpr imis , ircprobare, inpubes et i??ipubes, in?.

p n n e ; i?zritum, inrogare, E contrajio con-

s tanter scripsi: .qukZquid; intellegere; epistwla;

|i£terae et consequenter obli^eratus; ta?/?quam;

cxt i t i (ab. existd)\ i7nperium^ auctor, auctori-

t a s : licet in codice diversae scripturae exempla

extent haec: pag. 118. lin. 10. quicquid; pag. 5,

l i n . aa. intell/gemus; pag. 161. lin. 2. episto-?

la. 3 x; Pag-- 28. lm. 16. oblitferatum; pag. 27,

3 0 In codice frcqucntiora'sunt aput et seri: hanc ifcaque scripturam in siglis intei^pretandis seculus suni,

» 31Neque tameri pro ,certo affirmare ausim, liixrarium locis, , ^llegatis scripsisse: quicquid, intell/gemus, epistola; quamquam schedae n.qs'lra*p, qao nomine illud, quod e codice transcripsf-naus, exemplum significo, istas scripturas exhihent: nam d'e-lendo atque suprrscribendo fieri potuit, ut Iitterae d, <?, « mu-, tarentur iri speciera litterarujn c, /, 0,

lin. flg. ta?tqiiam32; pag. 175. lin. i. e&y£iler£t|

pag. fl6.*lin: 10. inperio 3 3^ quo et illud per«

tinet, quod libraiiits voces tiuctorem et aucto»

ritatem pag. 51. lin. io. et litt 1. hoc coznpen^

dio : aut demonstravit. Simili raiione ubique

posui: rldezcommissum; Edmis^sor, fidtfjfromis-

sor; 7?abeo, Tzac, IzaeC, his, foeres, ex7n?r£datusV

nomicida, ftonoratus, sc/iola, Stictois, fc?ieatrur|i£

aditus, atictoritks, esto, £s, zi, iis, usderri, eld-

iu«; mile e t a ; sofrfemnis^ qtiatfuor: quamvis

ista veiba in codice aliquotiCs ita scripta sunt:

Hdficommissum; Jfidem.is;>or, fid<?zpfdmlssor;

abeo, ac, aec, is, eies, exeredatus, dmiclda,

onoratus,, scola, sticus, ^eatrtim; /aaditus, ftaucto-

xitas, fiesto, his, Jm9 Mis, Tzisdem34, exhitii$$

millb etc.; soZemnis; ?qua£uor. De iis autem

veibis, cjuae componuntur curn praepositione

ad, praeter ea, quae supra significavi, anno-

tanda sunt haec: Pag. 70. lin. 16.17, 21. aWu-

tiionem s^n^si, licet lin QU in codice scriptum

sit aclluuionern. Neque eo, qjuod in codice

aliquoties occurrunt aHgnatus et a%natio,

3 a Schedae: «ancfuH ,.

®3Schedae: Inperw 3 4^xtat his pro is pag. j . lm 8. 12. pa£ 109. lin. S.L

pag. 111. lm. i5. pag 224. hn. s s \ , hn pro n pag. 17. hn 12, jpag* 3g. lm 5., /IKJ pro ZZJ pag. i3. lira 16. pag. ao. hn, ao,; liisdeni pro iisdem pag. a5. lm. 16«

XLVI PRAEFATIO.

«ruodcme adjprehendere et a^probare, cmin te-inel etiam adpellare (pag, 158« lin. 17.) et a$» ^arere (pa,g. 145. lin. £ i . ) scripsit librarius, irtGtus stim, nt a solita codieis scriptura rece-«Lerem; quarn secutus constanter scripsi a,gna-Jtns et agnatio» item app. pro acZp. Simi-Hter w verbis cum voce con compositis illud magjts .observasse videtur librarins, ut sequenti litfcerae assimilaret litteram nt ojiod imprimis fecit secpientibus litteris m vel r , nara pro conm. et conr. ubique scripsit cotmn* et corr.: igitur in hac- Gjioque specie freqiientiorem co-$ieis scripttiram amplexus sum. Negue guod m codice saepissime confunduntur ae et e3S,

_3SVeiut pro quaererc codex frequenter exhibet quererej •*• n. pag. 47« lia. 9, pag» 5o. lin- 1. pa§. 72. lin. i5 . Occur-rxmt eKam*. pag. 5i . Iin. 1. et pag» 168. Ijxu 1» srpe pro s«*pe; pag. 98» Kn. a4. «quis pro aequis; et pag. 167, Iftcu 21. «c* pro ^*quum. Scripsit porro saepenurafero librarius % e$ (pro aes); ^stimare, «stimatio; gracus etc. Imprimis -vero in nommum atfjue pronommum terminationibus pro ae subinde posuit e% velut; pag. 16. lin. 6, £Iie pro Miae; pag. 3x, Kn. 16. libera jjro liberac; pag. 68. Kn. 10. nostr^pro nostrae» Illud amnium Srequentissimum e$t» ut relatiynm, qu«* scriptum sit qu«: «xerapla exbibept pag. \5. Kn. 3,4. 16. et pag. 4a. lin. 10. Scripsit etiam librarius pag. 90. lin. 17, ceKbatum, cum *amen j*ag, 80. Kn. U2. scripsisset caelibesj item pag. x54. lin. i5 . ««hixn, et paf. 97. lin. 4. p#nitentia. Ego posai; ca*libatum, cfl#lum, et ex M a n u t i i auctoritate pa«nitentia~ CaaJL M a -« u t i i Ortbograpbia, ia roce -paenUet. — E diverso librarius aon raro scripsit ae» ubi scriptum «portebat e$ velut: pagv »85. Kn. 17. a<?quorum pro «fquoram* pag. 179. Kn. 12. aec, pro ffquumj pagr. 4i« Kn, 4, n«ptibunqua# pro nepUbusgu* etc>

PE.AEFATKV XLVII

b etusst d et b3 7r, et aliquoties etiam > et

p*8, c e t f 3 P , o et u.*°, oe et e 4 T , r e t / ^ ,

Qua scribendi ratione maxime ustis est tum ia adVerhiorum terraii^tiomlius, scribendo* v, c. pag. 63. lin. 8. prjoximae pra proximtf, tum in voce proprietas, quam plerumque sic exhi-huilr preprirfotas. Pro faeneratores, pag. 196. Hn. l 3 . , posui fwieratores. • 5

« * . - * * k ' 3<JCodex saepissime exhibet: dewere, deuiter; haaere; prd-

«are; lijaeri, liaertus e tc ; iiui: -uerflUHi; wona etc/<— Sed neb%» tontraria desunt exempla. Frequentia enim &unt ser£us *?

**diu©are. Occurrunt etiam: Jidere; Zuuus; oli&etum; sal&us; ai&e; Sadimoiiium; iSitranr etc. Pag. 181. lin. 4. pro 6oue* ex-tat uobes* , - : ,

87Librariu$ littera t loco litterae d ita frequcnter usu* «Jt, ut aliufc et i l lut saepiu"s scripsisse videatur, quam aliui et illudf. Saepenumero quoque pro zd posqit At^ idque imprimis fecit in vocibus adhibere et adhuc, Rarius oceurrunt it et qiiit pro Ad efc quidt .— Centea. vero saepe quidem eodex ex* illbet *dt nbi scribendum erat a£; reliqua tamen, guae sunt «jusdem generis, eo redeunt, ufc pag, 175, lin. i4, scriptum sit «d prja <**, et pag. So. lm.it, et 10. quo«f pro gnof,,

, 3 8Pa£, (j6.,lin^ 16. inpirtojpata, et pag. a£. lin, jg. apsti-nendi exhibet* — "Versa -vice in codice pro scriptus non raro invenitur scriitus; v. c. pag. 96. lin. 6. pag. 98. lin. i5 . pag» 100. lin. 12.: et pag. 49. lin. x4. vocem -plebis hoc compendio: BJ» expressit librarius.

^Per t inenthuc: pag. 121. lin.21. alifuipro alicui; pag.25. lin. 6. ûiusf et pag. 2%5. \\n. 7. supervaûa. -— E contrario pag. 170. lin. g. cui pro 9011 legitur. Aliquoties etiam inicum» r«Mnran*ur, secuntur scripiit fctbrarius: item pro aeûum pag. $0. lin. 21. et pag. 127. lin. g. aecum, nec non pag. 167« ]in.2i. ec* posuit. Occurrit quoque pag. 179. lin. 12. aec. pro eûum. Conf. supra- no|:. 55.

40 pag ( 3a> i j n , g, p r o dipondii habet dipandi. — At pag. 5u lin. *6. ' locoples, pag. Jio". liti. 7. 'intestatos, pag. «83. lin. 11» «icciso», âg.o4%lin. 8. saos-lejgjtur, pro ,Ioc»ples, intestaftasetc^.

4 1 Codex pag, 186. lin. 20. pro poanae hahet penae. "*2Pag. i3 . lin. i3. fu/ia pro furia legitnr. Idem vocabu-

ivm pag:, 3o. lin. 11. hoc compendio: fuf. «ignificavit librarius.

http://lm.it

i d mifii imitandum cliddj sed receptam scri-

bendi formam, Jdernmgue ab ipso tm.oipie li-<

brario magis frequentatam, usurpavi» In qxii»

busdam. autem codicis scripturam omnino de«

setui . Nam vdeabula ex praepositionibus #*?*

z#, 6b sub et verbo jacere eomposita, a libra-

r io more antiqu6 semper sic scripta; adfcere,

sjaicere, obicere, subicere, ne ambiguitali ldcu*

*iaretur# iibique adjecta consonante i exhibui:

adizcere, inwcere etc. Praeterea pag. 133, Jiri.

S2* clawdum posxii pro clodam; pag% 71. lin,

iS« et 26. cTzaxtulis p ro cartulis; pag. 53, lin. 8«

elep/iantes pro ele/antes.43 \ pag. 165. lin. 18»

chirograpMs et syngrap?iis pro chirbgra/is e t '

syngrayis^ deniqjae pag. 183- Hn- 14. sympho*

nmcis pro symzjoniacis 4 4 . Hittpram &, qua

ipse librarius nou nisi in^compendiis usflts est*

nusquam adhibui. JEleKquuni est, ut moiieam*

codicem syllabas ii et iis tum in hunc ipsum

modum scfiptas, tum vero ita exhibere: i, isi

velut pag; g i # lin. 15. prtti scrijptum est efc

pag. 2. lin. i 4 v prouincis. Quod tamen noi*

t am ad orthographicam rationem* guam a&

compendiorum usum pertiner^ videtur, Qud

et i l lad trefsro, cjiiod safcpenumer» unam* tan-»

ium *s&:he<!ae: elefante*. 4*iS<&*flU«: sypgntUek

I

tuni u duplicis l&cd posnit libf^rius* "veluf |>ag. 24. Hn» 15» ubi pta distingi«&it «ctfpsit distingunt» Similia sunt£ fag» iô» linv 13, «&> feret pro adFerret; pag, 152» lih, ^. ldeprom& tis pro iidepTomiwis etc» Quin ad eandem fbr*

' tasse rationem redigendae stint ifearuin, •••eu£$ supra recensui» seribendi formarunvhaei obli* eeratus; solemnisj quaûor^ adceere, ,Jiucer% obicere, snbicere*

Iam vero cuffi in scribendi compendia in* ciderit oratio, commodum videtur, uthocjpso-IOGO exponam-, qualeani in Kisverbis, tjttaeper compendia seripsit librariusj, obserVarirri regii* lani. Equidem integris ea tibique expressi lit* teris, exceptis ttumerorum noti6•+•*< ijuas ubi iri* veni» retintii* »Ipsas autem siglas Sie in anno* tationihus ajaidern* nisi singnlari aliajia cauia. . id postulante, exhibtuY Quodsi scribendi com» pendia, q uae in codice reperiuntur) suis-iojii* busgtte locis voluissem subjicere* nurrierotuitt ad ann6tationes lectorem abiegantium ûasi Eumine inundatum foret libri eantextum, > ipsae auteiri annotationes iti immddic&m increvissent . rnolem» Itaque consujtius mihi visum estj, pro* prium hujt*s„êfa|ioiiis..c^cjLi&dicem- adji» cerej qpi varias siglarum lormas &d exempli nostri fidem exhibexet» singulos<|tld, uMjre-pe*

'•• '"/''• • ' ' 4* •• •*•

rireftturs IQCOS accuraie demonstraret. (JuocL autem dico, indicem variaS siglarum formas ad exempli nostri fidem repraesentare, id eo potissimum pertinet, gjiod in codice modo in« tegra et perfecta, modo propter deletam anti-qttam et superimpobitam novam scripturam ttmius perfecta nobis apparuit compendiorum forma: quam diversitatem in- indice exprimen-dam esse judicavi. Denique operae pretium iuturtim arbitratus, si insigniorum, qui de siglis ^eterum traetant, libellorum rationem habe-rem, V a l e r i i P r o b i de Notis Romanorum I^belluttt» Notas juris a M a g n o n e collectas, P e t r i D iacon i de^Notis Litterarum more Homano l ibrum, Notarum veterum Explana-tionem ex Pap iae Glossario, anonymi alicujus -Notarmm juridicarum Explanatfoinemi Jiec non. alterins incerti auctoris Notarum et Littera-rum singularium Explicationem contuli 4 5; quo»

4 S Quos hic indicavi libellos, ut alii, iia ediderunt etiam D i o n y s i u s G o t h o f r e d u s et H e i i a s P u t s c h i u s , ille inter Auctdres Latinae Linguae, hic inter Auctores Grammati* «ae Latinae, Est taracn ea utriusque collectionis diversitas, <mod apud P u t s c h i u m omnes. hi in^eniuntur notarum indi-ces, ultimo tantum excepto; cura Go tho j f r edus , qui ultfc-Mium hunc ejthibuit, Notarum ex P a p i a e Glossario et Notarum juridicarum Explanationem omiserit: differt -praete» rea aliquando in communibus quoque utriusque collectionis Iibellis a Golhofrediana, lectione Putschiana. Ego, ubi dubium, me tenuit lectio, plerumque eam secntus suiba editioneta, ipxm

FRAEFATIQ. ^ M

tiesque in his «indicibus easdem vel swnilea . sjglas atgue in codice nostro invenirem, in zneo id annotavl indice45,

Hoc itaque quantum ad scribendi com» ' pendia instituto usus sum. Qnpties autem in recensendo contexto a codicis lectione rece-

" F r i d e r i c i T i l i o b r o g a e curis anno 1599, Lugduni Batavo-rum prodiit, quaeque'ita inseripta est: „ M a r c i Vaier&ii P r o b i - - de Notis RoHianorum interpretandis Libellus. M a g n o n i s , D i d c o n i , aliorumque Notarunt yeteriiro expli-Gationes." Hic liber eosdera, quos Pufrschii collectio, sigla-xum indices cemplectitur, Adhibui tamen etiam Soranam Va-l e r i i P r o b i editionem, quam aniio 1647. curavit Henr ie t i s ' E r n s l i u s , quamque in primo Thesauri sui Tomo iterum ex-hibuit M e e r m a n u s . Ceterum in conferendis anliguioribus his opnsculj* acquiescendum putavi, ne infinitu* evaderet col« latiofcis labor, Qui satte haud magnus fuisset, si ipsorura fon-tinm vicem adire voluissem l o a n n i s ^Gerrard SiglariumKo-

»inanum (Londini. 1793 4.), librum pur fam^msm wniadeo vulgatum, cuju(S mihi copiam fecit Celeberrinn' T h i b a l t i i hu-raanitas: nam i» eo id egtt auctor, ut emnes notas ac litteras in inarmoribus, lapidibus, nummis, auctoribus aliisque Romaao-rum i eterum reliquiis repertas, ordine alphahetico distribatas expliearet. Quod tamefc institutum cura raihi panm* jh'Hgen-ter executus esse videretur G e r r a r d u s , neque ad inquiren-dum in singula quaeque suppeditai-el tempus, hujus libri eol-

i*tione abstinere satius censui. W a l t h e r i autem opaspra%-stantissimum (Lexicon diplamaticum. Ulmae lySB.) cum i» ^ indaganda earum potissimum aetatura scriptura versetur, qui-ljus antiqttiorem esse codicera. nostrum «nenw dubitabit, a meo proposito alienum erat.

** In allegandis sipgtdis libellis ita versatus sum, ut aucto-jrum tanlum nomina apponerera! quod cum i» binis illis opus-eulis, quorum ignorantur auctores, fieri non posset, alterum

^Pu^tschii» allerum Gotb,offedi pagina allegata significavi. ,Vsu& autem sum, quaatma asl G o t h o f r e d u r a attuaet, edi-tione anni iSgS.

dfl '

«*&>

wi 'tftAEFATIO.

dendmn putavi, vel sicubi dubia videri p<s« Auit Codicis lectio, illud mihi curae fuit, ttfc £n annotationibus suo qitoque loco codicis scfiptaram accurate significarem: quod si quan* clo facttim non est, quae in annotationibus ©misi, in praetetmissoruni indiceinrettuli. I& apso etiam contexto quae vel aliena sunt a «codice, vel incerta, vel certa»quidem, sed iut

_ eotnparata, tit jam non integra ix^ codice ap* yareanV currentibus litteris distinxi: quas ta-snen, ubi vel ex mera orthographiae ratione-

# codicis sfcrrpturam deserui, vel imperfectum aliquod compendium integritati tantum resti*. -

. tui , vel litteram aliquam, cujus indubitata e5« set geminatio, bis exhibui, non usurpavi47* At quoties taj,e quid, quod a cddice omnino abesse* cowstaret, in contextum nihilominiis recepi, id quodpleriiniqitp quia necessarjiuiii videretur, aliquando tamen, quamvis perrard, vel ob solam eam caus.am feci, ut.magis pate*

„ ret sententia i .verba ita inSerta non modo Cur-rentibus litteris expressi, .sed etiam semicincuJis.

*'Velut pag. 1% lin. 6. 4fc pag.64. lin, 42. ita hatfilt editio^ ms nosfcrae fcctatcxWm: „mipliae esse" „usucapi&s semeP, 'tfoiis «uptiae *5se? iksueapias fremel; quamquam; ih ctfdice, urra tari-tum e et una s ddhibita, sic scriptum fist; „nuptiaesse" „usuv » capiasemel". fiaec tattien et quaestiAt alia ejt&dem gencris hx praetermj^iorum indice notavi» *" >

•4.

40b

PRAEFATIO. i m

insluw48» Praeterea lacunarum, quas* e^emplcrai jiostrum habet, supplementa, quatenus non solis litteris, sed verbis consiant, binis asteriscis, altero in principio, altero in iine posito, no* tavi45. Eas autem lacunas, quas sine supple-Bientis religui, modo stellulis (*), singulas lit-teras significantibus, modo lineolis impletas, exlkibui. Quarum quidem duplex genus csj;: foreviorum (•—-),' trium fere litterarum spa* t*um indicantium, alterum; alterum, longioruwl

(-« £~> ' ) , quarum qu«» * temlae | integri, versus locum occupant, quifc

Man rar>o plure* Versus ita demonsfrant, ut in interiore paginae margine jnumerus sit appo- N

m%&. Eodem mo^ko, propria tamen ubique amnotatione subjecta,* eas quoque significava Bneas, quas vacnas reliquit ipse librarius5 °. In deiiniendo- autem singularum litterarum» g/uae passjjm desiderantur, numero, ubicum»

! t u

*• Conf. v. c, pa^. 3. lin. 6. pag. 10. Iin.22. pag.sa. lin. u

*? Exemplum exhibet prima statim pagina. Nam princi-pil, qtrod tale e«f: „1 De iutt gentfum efc" \estigia "fo. coclic*

» agnovimus: quae autem sequuntur usque ad finem lmeae 3. in codiee legi non potuerunt, sed e Digestis supplet» eamque ob Causam a&teriscis indusa sunt.

*• Oranis generis exempla exhibent paginae 5. ?. 9. Xa «« tamen minus accisr^tuS fint typographus, quotJ pag. 8. Jin« 17- 8» pro: '->••'-?•. — — '• " ' ' •• pOSMJtj « w * — '••• » 1 m. m II. , 1 » •> ••• 1 nii mm,

L I ^ PRAEFATIO.

que propriae super hac re suppeditarent OIH servationes in schedas nostras relatae, nasse* ctttus sumj ubi vero Koc subsidio non adjii«* varer, calculo usus sum, quem ex eo subduxi, quod plerique codicis versus complectuntur lit* teras undequadragenas 5 I . Quem calculum si quis minus certum atque accuratum dixerit, me i^suttl tiabebit Facile assentientem. Verum enim vero ne illae qnidem, quas schedis nostris con» tineri dixi hac de lte observationes ita solido

1 nituntur fundamento, ut nulli dubitationi locuni, relinquant. Res enim ipsa vetat, ne de Ette* rarum aliqua lacuna comprehensarum numero» Certi quid statuere possis, cum aliae lifteirae latius, aliae angustius pateant. Ideoque in illis, quaa tle explendis lacunis passim proposui, con^ jecturis ad eum numerum, quem desiderari vel ex schedis, vel ex cotnputo intelligerem, non ita stricte me conformavi, ut numquam eumy nna alterave littera sive augere, sive minuere ausus sim* Quod tamen fere non «liter feci* quat». u t eum Ktterarumnumerum,*qui, §epo~ sita onini circa codicis jlectionem conjectura, «kesse videretur» in annotationibus ^ignUicg»,

.». «^Hicillft^st^ittgTOS, qwem in noite ali<jueiies apjiel* l«*M^Btim«m. 6onl ad Commentar. I* ~§. *o8„ not, JU a<i

F R A E F A T I 0 . JLT

rem s*. Sicubi* vero talem protjuii «Qbrjectu-ram, quae compen&iorum nsum requireret, de eo quoque in annotationibus lectorem a#mo-neire haud facile oblitus sum 5 3 . Vtrumque tamen annotationis genus, cum integrae vel ipaene integrae explendae essent lineae, minus necessarium' judicavi, ideoque nt plurimum ©misi5*. Simili denique ratione si cui lacu-nae non ex ingenio subveni, sed a Digestis verbi causa vel a Iustinianeis Institutionibus. expiementum ejus rnutuatus sum, plerumque supervacuum existimavi, in scriptnrae formam, quam adhibuisse putandus esset librarius, |n-quirere meamque hac de re conjecturam notis inserere5S . Jam vero de pontexto rirhij reli* ^uttnj est, qtiod rnoneam, nisi quod' formulas, a librario eodem quo cetera litterarum gerfere expressas, majjoribus litteris distinxi.

Annotationes alias superiore, alias inferiore Joco collocavi. Jii -superioribus annotationi-

t s zvdu t pag. $i. lim a5. pag.43. in, x5. -

v ^ExempIa habes pag. 6. Kn. 37. pag. 31. I19. 4> pfg- 45» 3in. 7. pag. S5. lin„ 4. 12. i 3 . ' "

*+Velut pag. i5. lin. 6. pag. 46. Jin. jn, pag. 58. lin.xa. $<ag.\ 85. lin. 1. , > j: „/.

,<--*» S*Confl e. c. pagf 1. lin. r — 3. r t lin, £. ateto pagj 65» lin. ig. Interdum iaraen, ajiqd suasit pecuUaxis <juaedara ra aatio, velut pag. 102. lin. 12,

*TX P R A E F A T I O .

hn$ id egi primum, ut ubi opus videretur, quae codicis esset condicio quaeque scriptura diligentius indicarem, ejusque, quam in con-texto exhibuissem, lectionis causas redderem; deinde, ut in iis tales proponerem conjeoturas, <juae vel ad sententiam tantum demonstrandam comparatae essent, vel quamvis ipsis etiam ver-bis sive supplendis, sive emendandis inservi-rent, non tamen ita certae viderentur esse, ut eas in eontextum recipere auderem; denique» iit contextum cum Alariciana Gaji epitome et cum iis Gaji nostri locis, qui in Iustiniani Digestis et Institutionibus, aliisque lihris ex» tant, conferrem. Iliud tamen per se quisque intelliget, me ia signiiicanda codici? scriptura non tam ipsius codicis rationenihabuisse, quani ejus, quo& ex eo transGripsimas, §xempli; in qua multa vel minus definita vel lacunis inter* xupta sunt» quae, si crais iterum atque iterum codicem inspiciat, absolutiora fortasse inveniet atque pleniora* Vnde, ubicumque ipsius codi* cis scripturam non ita exploratam habui, ut ife rninima q^uidem- de hoc vel illo ductu su« j>eresset dubitatio, non codicem, sed exempIurA nostrum, quod ubique schedarum vocabulo no-s

t a v i 5 ^ testem-attuli: cujus apographi lacuna* s*Hoc a&iMtocorapen&o*. ScfcecL Conf, sapra not. 3it'

P B . A E F A T I O , J,YU

in annotationibus iisdem atque- in contexto

signis descripsi. Gum vero non pauca sint in

annotationibus, quae non ipse conjecerim, sed

amicorum debeam sollertiae atque bumanitali,

hprum nomina suis quaeque locis apposui 5 7 .

Denique, in instituenda illa, quam supra dixi,

contexti cum aliis quibusdamlibris collatione

sic versatus sum. Alaricianae epitornes aucto*

res jde retinendis Gaji verbis ita non cogita»

runt , ut si orationis formam spectes, vix unu$

vel alter occurrat locus, quem conferre operae

pretium s i t 5 8 . Major tamen fructus ex argu-

mentorum, quae in Ep i tome 5 9 t ractantur, in«

spectione colligitur. Omnes itaque Epitomes

srticulos, quibus ad implendas hujus editjoni*

lacunas materia subministratur, annotationibus

inserui, riGvissimairr H a u b o l d i recensionem

ut plurimum s e c u t u s 0 0 ; sed nec illud ab re

6?Compendiorum, quibns in ea re usus sum, significatio perseplana estj velut B u t t m . (Buttmann), H e i s . (Heise) elc.

*8 Conf. Coinmentar. II» §. §. aja. aj5. 377.

i> *9Hoc uno verbo eam, quae in Alariciano Breviario repe» xiiur, Gaji Institutionum epitome in sequentibus ubiepie signi« ficavi.

*°Ad pag. g, allegare oblitus sum locum htme: NamLa~ tpni -patronorum beneficia% id est si iterum ab ipsis aut testa-mentOj aut in eccfosia, aut ante Consulem manumittantur, «« vium Sfomanorum -privihgium cpnseauuntur. yid. Epitonae, I» *) 5, 4. in fine»

* v m P R A E F A T I 0 .

«sse visum est; eos in annotationtbus exliifeere

Epi tomes Iocos, qni, s am bactenus ex Gaji Is*

st i tut ionibus mana?se existimarentor, aliunde

ttunc repetiti esse intelliguntur, In Iustinia*

neis autem Digestis e t Institutionibus cum con*

t e x t o nostro componendis , ne ad alios locos

tillos respicerem, quam oui verbortim eompa-

ra t ionem admitterent, res ipsa ferebat* Quo*

r u m tamen locoram in numero non ii tarttum

collocandi erant , quos ex Gaji Institmtionibus

depromptos esse jam ante sciebamus; sed ali£

|>raeterea mul t i , CRIOS ex illis in Xastxnianea&

Insti tutiones translatos esse nunc demum ap«

p a r u i t * * . Sed u t in periicienda hac eompa-

ra t ione mihi ipê eonstarem, certos» qnos nott

cg redere r , mihi constitui ftnes. Nam praeter

33âlo^ndrinam et Florenlinam Jligiwârum,

i t e m Haloandrinam, Cujacianam, et BienerianaDa

Ins t i tu t ionum lectionem, nullius negue editi»

negxLe scripti l ibri varietatem respexi* nisi

«jnam in Digestis a G e b a u e r o , in Institotio»

nibiis a B i e n e r o annotatam Fiderem, Hfeqpjb,

a l i t e r aberrantes a contexto nostro lectione*

a l legavi , ouam si vel nusmiam» vel in sola

SJ£YeI«t jn*. «t £.$. i. 5. I. qa&as moiis jus pofattalls sdlvltor,- $.§.5~ 4 .1. ae tateiis; pr. I, ie legittma $gmmmt& tatela j $. $. 6. 7 , ' ^ AtiHano tafore. Conf. £9)0*, <&jpuneo-*». I* 5. 5-124, 226^339, «^* a^c; **7- »55, s % 131*

F R A E F A T I O . J J »

Sleiieriana Institutioimm editione, nullo lau»

dato auctore, contexti lectionem exMberi in«

telligerem. ^uoties autem eundem Gaji locum

et i3i Digestis reperirem et in lustinianeis In-

stjrutioiiibus, Iiarum tum demum j»tionem ha-

ktii, com in alignam inter Digesta e t contex-

tum nostrtim inciderem lectlonis diversitatexn.

Quantum ad reliquos illos iibros attinet, ojii-

feus etiam aliqui Gaji nostri loci continentur;

sn Mosaicarum et B.omanarum laegum Colla-

tione praeter vulgatam, ScaKgeriani maxime

apograpbi et Heidelbergensis editionis (a. 1656*)

lectionem consului: Boethii autem in Topica

Ciceronis Commentarios secundum Basileensem

Operuna editionem (a* 1570*) contttKj ita ta-

mettf ttt HrUgduaensis Commentarioram editio-

»is» qttae a. 1556. prodi i t , l ibrorum manu^

scriptorum a M e e r m a n o col la torum 6 a , e£

celebratissimi illius apud C y n u m loc i t f 3 va-

riantes lectiones non negligerem; in P r i -

s c i a n o denigue F u t s c h i i editionem secutus

««m*4* Tno aLteroijue loco VJpiani <raogue

**Vi&. G t r a r d i M M r a a n Blatriija d.etebm xaancijpL lugtL Bat. 1741. $. &

*3Extat ia Cya l corameiitari& a&L. tm. C. de mttGapioae l^pgCottaaacta. VML Opav «d, Fraacof, (a. iS^g.) pag. 43g.

**N<nrisss»a Prisdam *aitk>» ^aam curavit doctissunii? AwgHf t a» 2tr«fel prodilt Lfpsiae a. 1819. ao. daolras V©1*~

vx PB.AEFATI0.

Fragmenta, (juorum in universum cum ^aji" Jnstltutionibus magnus esfc consensus, compa-rationis praebuerunt materiam; guibiis locis ad. eam maxime lectionem* craam codex Vaticanus exhibet^ respexi. Tandem sieubi ab iis Gaji speciminibus, quae a Maffe io et ex N i e -B u b r i i apographis jam ante edita fuerant, nostra delleeteret editio, ne quid in eo generet

desideraretur, hoc quoque ut annotarem ne-cessarium arbitratus sum.

Alterum annotationum gemis, quod extre-m§ eaaue secta exbibet pagina, eo consilio subjeci, ut locos in superioribus annotationi-bus cum oontexto collatos accnratius indica-rem, aliosgue praeterea, qui similis essent ar-gumenti» aUegarem. Hujusmodi tamen Iocos ab iis, quorum non .argumemta modo# $ed etiam verba cttm contexto conspirant,. prae-posita voce conferatur, vel confemntur (Gonf.)

minibus 8.), cujnsepe inspiciendi xmxic demum nactas mm facultatem, ea Gafi verba, tjuae posteriore loco-allegat Priscia~ mus, pleniora exhihet, quam apud P a t s c h i n m leguntar. Nam cum ita habeafc P u t s c h i u s pag. 726.): »In eode: Qui libram aeneam teneat, qui arppellatur lihripens,n; apud K r e h -l i u m (YoT. i. pag. 287. SS.) priori qui praemissa mnt" verba; 9Praeterea alio ejusdem cenditionis". * Haec tamen vefrha ab ommbussuis codicibas ahesse ipse" K r e h l i u s testaturj unde ea ah anierioribus Prisciani editoribus ex Boethio ixi Prisciam contextum translata esse suspieor* —• Ccpf. Crajus, Comxa«ntar«

ntAEFATlO. • ixx

diligenter distm3& Ne vero nimiom vagare* •tur similium locoram allegafio, certus raodus adhibend&s fuit» Itague* qa-os in Eprtome, itt

lustimaneis Instkutionibus et iu "Vlpiani Frag-mentis reperirem locos similes, indicavi^mnes; neque minus in eos locos intentus Mi, qui ex Oaji Rebus quotidianis £n Digesta migrarant; praeter hoc autem eo me continui>u,b.t, vibi €e rebus ad juris antiquitates- pertineatibus

-loqpitm: Gajus, insigniores ejusdem argumenti rlecm vel in Corpore luris, vel apud alios an-ttcpios auctores obvios allegaremv ffiiid vix est «d moneam, nie similium qn@qpxe, qvd m

-ipsis Gaji Institutionibus occurEunt, locorum

€^s%aaBiiorum curam habuissenl i • <**,;* jA-c de <xaji c©dioeet*de <;onsil£o* cmo in

teo edendo nsus sum, haec quidem existimavi «sse dicenda. Nunc ad Fragmentum de Iure Fisci transeo.

Duo illa foHa, cmibus inest hoe fragmen-tam.f lacera sunt atgue corrugata admodums forma est quadrata. inajor: paginae in binas

- diuiduntur columnas vicenis quateriiis versibus eompositas: singuli versus ternas denas ad vi-cenas complectuntnr litteras, ita tamen^ ut plerumgue constent litteris septenis denis^5:

f , Fal io priore, fcolufcRjia quarta, lm«aea2»> m%m tJuoiie-

.jaat ^ R A E F A T i a

Htterarn^t forma uneialis- est. Duobus locis versum omisit librarius 6S

t ob eandem, dpinor, rationem, quam supra indicavi, cum idem in codice XIII. saepius a librario factiim esse mo-nerem. Fraeterea ItQrum foliorum cum ca« diceXUL haec est convenientia, quod guidam versus praer. ceteris prominent, et in quibus-dam aliis vacua deprebenduntur spatiola, quiL-fcus alterius articuli exitus separatur ab alte-xius principio: cui aecedit, quod in Ms quo-

> «p&e membranis nulla reperitux neque inter-|mnctio, nemie verborum distinctio, quodqUe

Jrequenter aiglis usus e&t librarius. Illud au-tem diversxmi c&tt quod bujus fragmenti litte-rae xllis, quibuS perscriptae sunt Gaji Instttu-tiones, «aKquanto grandiores sunt: quin quae-

- dafm ia ipsa litterarum figta»-anim#dvisrtitur varietas, quae maxime apparet in litteris A

et R'f quo etiam illud referendum est, quod. litterae F, P , R plerumque totae supra lineam positae sunt, cumin GajjL codice infra lineam decurrant. Neque quod dixi, in Gaji co^ice

®ingularum paginarum initiales litteras reli-

c imtaa tam a^noviixms litieras, prima Mttera deper3it% $sse Yidetur. Viginti litterae non nisi IH prommentiBus tjuflbasdaia

•TcrsiElis ifeperiimlrir; t

*6 YH« foL prior* col, 4, Iia« 4. *t 17.

P R A E F A T i a . i,xiri

<|nis esse rnajores,idem de hoc fragrnentp di-

sendum "est: in posteriore enim folio initiales

primae cmartaeque colixmnae litterae, licet in,

alicujirs verbi principio pdsitae sint, ejusdem

iamen>nobis atque reliquae litterae magnitu*

dinis esse visae sunt; ceterarum autem colurri'-

narum initia depcrdita sunt. At prominentis

cujusque versus prima litfcera utique paul®

grandior esse Solet, Ceterum in his membra-

n i s , quamvis non rescriptis, vetustate tamen

'ita evanidam factam repperimus m scripturam,

i\t nobis in iis quoque adhibendum fuerit gal-

lae infuium. Quod autem earum contexturn

singulari numero fragmentum di^ i , id si guis

xeprehendat, Xubens concedo, duo proprices$e

iragmenta: nam' guae in extremo priore foli©

leguntur, cum posterioris folii principio mi-

nime cohaerent; ita ut folia quaedam interme*

dia deperdita esse evidenter appareat. De

auctore nihil habeo, quod asseverare possim»

praeterquam quod eum e classicorum Iuris*

consultorum numero fuisse ipsa fragmentoram

doeet materia, quippe quae magnam partera

ad jus antiquum pertinet. Ex cujus materiae.

indole illud quoque colligit N i e b u h r i u s ,

membranas nostras exaratas esse ante oeciden*

talis imperii exitium; neque enim verisimile

i*x* P&AEFATIO.

wi&en., nt zjnis posterioribus tempoiibus t&lh

argauicixti Bbrtrm transcribi cttjaverit: Kop* frius ex Ktterarom forma. de membranartim aetate IUMI statuere ausus e$t*?»

In edendis his mliqmh 211 usiirersum «ftii* «tem idem» quod in Gaji Inftitutionibns, con« siliutti secutus sum; cpiaedaja taEaea aliter iu*

stittxi, Nam iit exteriore' margise aoa pagi» «as notftvl* sed coluxnnas: delude ad deslguaia» das lacnnas integros versus complexas pro q«a* terni* bints adniboi Mneas majores ( • — —

) ; in brevioriims autem Iacnmft p«te*#

ter minores illas Kneas (—), quibns ialkatwr trium litteraram spatunn, «liis adime nau* «um minutissijnis lineis C"*)* ut dnarum Htterarum spaiium signilicarei», Slgks propijh.1* exhibel index post €iua, f uj «d Gafi ln*itmtioBeA per*

'tinet, coHocatus» Iftulta, quae de Gaji fnaitditSonibus aifi*

cere ia anxmo habebam, spatiir tjiiGd Buic prae* fationi demensum est» aecrae» atqjse temporis angtisriis quo mraus mmc in isediiSHi «fierem impedior. Iu omibas iliod. $ui£em Jevxsfixme fero, guod Begitam miM wideo opportunita*

tem

«' Vid. Ztitscteli I, geidilOtti, Kmtaw* Toj&lu'. jpsf, *3as Tonu IV. pag, 4*i*

PRAEFATIO. x x r

tem fusius disputandi de accessionibus ex in-

rento isto thesauro ad juris doctrinam redun-

dantibns. Nam si quis, cujus non sit praeoc-

capatus animus, vel fesrinanter inspexerit Gaji

Institutiones, novam, his in lucem protractis,

ejus studii» guod in vetere jure Romano enu-

cleando positum est, epocham incipere mtelli-

get. Vnde eos» grd fructum ex hac editione

percipiendum consideraverint, si simul difftcul-

tates» qaae superandae mihi fuerunt, probe

perpenderint, imperfectae meae operae aecjnos

jndices me nacturum esse spero, Eofum ta-

men, guae forfcasse probabunttir, meritum non,

tnihi soK tribuendum erit. Nam ut illud, guo

usus sum, apogranhuni B e k k e r i , H o I I v r e -

g i i meaque cdmmnni perfectum est opera, ita

in adornanda guogûe hac editione amicorum,

imprimis B u t t m a n n i , H o l l w e g i i et Sa -

v i n i i ope consilioqup me adjutum esse gratja

mente fateor.

His ita de iis, qtiae ad hujus voluminis

causam pertinent, expositis, non ab re videtur

esse, u t aliarum guarundam notabilium mem-

"foranarum, juridici argumenti contextum exhi*

bent ium, cpiae in Bibliotheca Capitulari Vero^

Mensi asserântur, brevem subjun gam notitiam* 8 .

** Haec **, <juam ante «iiîtot aiuaos vulgavi (rtd. I*«pa*-

e

I/XVI P B A E F A T I 0 .

Est aut«m liarum numero Sulpicii Severi

codex membranaceus, formae cmadratae, iri-

signitus oHmnumera XXXYIIL, nunc XXXVI»,

cpio, tmod jam M a f f e i u s mom&t69, alicu|us

Justinianeanmi Institutionum e&empli continen-

tur folia tria. Horum foliorum, a manu ei,

quae in Fragmento de Iure Fisci deprehendi»

tur, simili, litteris tamen paulo minoribus exa-

ratorum ultimum rescriptum est; inprioribus

autem licet etiam ad resciibendum videantur

praeparatae» antiouae scripturae vestigiis nulla

nova superinducta est scriptura. Primum fo-

lium a prooemii extrema §. 5« incipit et ad

iinem fere tituli de justitia et jure extenditur:

alterum folium indicem exhibet, qui primi et

secundi librx titulos omnes, tertii vero titulos

miintnie priores complectitur: ifk terfio deni-

ger Li tera tur-Zei tung. 1817. pag. 2.645. 46.) et plenier c i t , et accuratior.

69 Vid. Opuscoli ecclesiastici, pag. go.j uhi slc ait M a f -f e i u s : ,,In Sulpitii Sereri codi te de ouo alias, trcs daarlae

„ sunt ad hiatum supplendum posterius additae, In iis ut denuo scribi posset, sexiptura anterior &i\e anlurta e s t , she abrasa: TerumtaHien tennissima vestigia r imari non desti t i , atque u t translucida fierent lumini usque adeo obiicere. donee majori-bm et eleganttbus literis Institutiones ibi olim perscriptas m -teljexi. Yersus aliquot CK ti tulo de Justitia ?t |u re integros excepi: in iis; est constans et •perpetuavoluntat jus suum cui~ fue tnbuetjs; quae proculdubio probatiojr est leclio> quam tri-huendi. Ila legisse videtur D. Augnstinus, cum scripsii -yirtu-imx esse, <juae sua cuiqu» disuibuitS1 ,

P R A E F A T I O . LXVII

que folio titulus de jure naturali, gentium €t

civili a media §. 4. legitur. Haec tamen Iusti-

nianearum Institutionum fragmenta, quamvis

notatu digna, non tanti sunt momenti, ut' com-

parari possint codici LX. Hujus enim, qui

foHis membranaceis 107, formae, quam dicunt

in folio, angustioris, Synodalium Canonurn con-

tinet epitomas, rescripta folia IV. — LXXXX

olim alteritis l ibri , qui Iustiniani Codicem re-

petitae praelectionis cum adjunctis scholiis

Graecis exhibebat, partem constituerunt: id

quod primus animadvertit B e k k e r n s . In

primitivo hoc libro bina eorum, quae nunc

sunt, singula effecerunt folia: unde antiqiia

scriptura a nova, quae superimposita est, se-

datur. Paginae autem binis constant columnis,

Iustinianei Codicis contextum ita exhibentibus,

u t Graecis scboliis, non in margine tantum,

sed in ipso quoque intercolumnio appositis

undique quasi circumfusum appareat. Scriptu-

rae genus est hujusmodi: I i t t e rae tam Grae-

cae, quam Latinae unciales sunt: Latinae, ve-

nustate insignes, earum, quibus Gaji Institutio-

nes scriptae sunt, similes quidem, attamen

grandiores atque rotundiores: quod autem ad

Graeca scholia attinet, ut ipse sermo Latina

vefba admixta habet , ita cum Graecis cpiogue

i * r a * P R A E F A T I 0 .

Htteris liatiiiae scriptarae ajictus sociati siuit:

accentus in verbis Graecis reper iumur ntilli:

siglis non ni&£ in constitutiexram Inscripiioni-

fous et snbscriptionibns u«u5 esse videtur II-

brariusi verba intervallis nu?quam inter m

separantur, QaibuscLani locis mbricae tnn*pi-

cuae sunt; saepius tamen rxfbricae loco va-

cuum spatium axrinjaaVertitur. TituIIs &iugu*

lisqiie coustitutionibus Graeci Bumcri sunt

praepositi» Inter ipsas vero con»t2tutione<»

B e k k e r u s non nisi unatn Graecam repperit.

feujus agnosci tantum potuit par* posteiior:

emissa est „/77 ttL fe&r. leonr a tt 2 H ' ; hn 115-

qne ei assignari ciebet in titwlo cle motiO|ialit»

et conventu negotiatonmi i i l ic i t i : fiimim ni.%*

«bibio ipsa iila &tf ouaiu in Imc fitnht tltai*

clerari rnonent toniiust€i et F i t l i o e i 1 1 :

raI& m sdhlone Parisi<B'st a. iot«, fwsi ra&ncam tiltsH cle mottopnliis <*!c- bai»c adjicii; »t"* ^nttuww I*-**•*« / , j -dsssso notatur.* " Kon acoirati* l*?i*j?iMr S pa n * rn 1> »> r i u *„ cum in Gottingensi «diliooe tit. ci*. a #f. 3, * e- %ir bii; „J>-temm ia Itbns *etor£hus u*4ari itfec utttht iir^tesm dtar**e Consiilutfonrm, Cmit Bbss* Char. mmnmi,'1 Rt tnsar i t t i» ea;m rt G h a r o n d a s noa c&nstituftonrm «hiuam < i « w t *«§ eam» IJIW i» oditts tibrts Latioe «xUt» Zeoyttjf c«a8f|«i«iS«ja Graecam «sse slgnifiaat.

7 l P i t l t o e o s m suis adE Cotftceixt frtstjniaatwtt % » « -tionihus hujus r*I meHtionrm tnficerr, H a n f m i d u s nw aef.

» monmt, Scribnnt a»tem £tfi pag. 5?1.t WS«1| t»«tc tft. d# M«-nopoltls in Yttcri tfuosfam JiW» t«tftitoito £ra«tt* drene tfiri. tur, tjtttt lorto «xtai filr. FJ?, Marm#mp» tit. xtitt*' Coaf»

fH

P E A E F A T I O . LXIX

S23HX quae seqmtnr constitutio, quaeque appo-

&itum liabet zuimernm jS'» Zenoniana illa con-

stitutio e"sts quae dicto titulo in editionibus

solalegitnr. Constitutiomim inscriptianes,, quas

coclex exhibet, iis, quas editi Jibri habent, in^

fcerdom videntur esse emendatiores. Snbscri-

ptiones autem etiam in illis apparent constitu-

tionibus, qnae in editis libris sine subscriptio-

aibus leguntur : cujus rei exempla praeoent

tituli de pericuio et commodo rei venditae,

et de actionibus empti e tvendi t i ; oznnesenim*

quae in his titulis collocatae sunt constilulio-

nes» in nosiro libro manuscripto subscriptio-

nibus praedxtae sunt, Ceterum paucos illas

ti tulos, quos ut obiter perlustraremusi tempo-*

ri5 angustiae passae snntf partim ad quartum»

partim ad. quintum,, partim ad octavum Codi^

cis iibrum pertinere intelleximus. Porrigun-

tur enim folia XLVI. et XLIX. a Legis 2, de

periculo et commoclo rei venditae (IV, 48*)

verbis pertimb* ffaec ad Legis ult. de actio*

nibus empti et venditi (IV, 49.) verba expe-

riendum esse pgr-; folia XXIX. et XXXIV,

& Lege §, si mancipium ita iuerit alienatum

H e i z i u s ad Harxnettopulum, Lib. VI. Tit. i4* §• 12. ijoi. ig.» Sn lo« L. B. de M e c r a a n Supplemeito Novi Thesauri Iuris civiHs et eawooict, pag. 353« Jfostra tam -n constitutk» ab ii% *pa* ajpml Harmeno|>«loa le§ttjatur3 alieaa esse videtur.

t x x P B . A E F A T I O .

O^t 57-) ad Legis un. de nundinis (IV, 60.)

verba exactione sectentur; folia LXVII. LX,

LIIL et LVIII, a Legis 2. de praediis et aliis

rebus minorum (V, 71.) verbis consilib erwpto-

ris ad Legem 1- de magistratibus conven :en-

dis (V, 75.); folia denique VIXL et VII. a Le-

gis 27. de evictionibus (VIII, 4.5.) verbis rabio-

rterm Nam ad Legis 5. de adoptionibus (VIII,

48«) verba non habeas: intelU. Quae, opinor,

sufificient, u t perspiciatnr, quantiim ad lusti-

nianei Codicis c r ian mQtnentum afFerre possit

nujus libri manuscripti accurata collatio: quam

propediem institutum ir i opto speroque. Quae

speciminis causa ex eo transcripsit B e k k e -

r u s , sequentes exhibebunt plagulae.

Scribebam Bero]ini, mense Novembri

Anni MDCCCXX.* #

* Praefatiane jam lypis expressa unius rei, quae ad anno-tationum hnic editioni annexarum nUellectum pertinet, indi-candae me obliium esse animadvprto: de qua verbo subficien-dum est. In armatationibus igitur saepenumero schedarum scripturam ila expressi, ut interrogationi* signa inseruerim. Quae nhi uncis inclusa sunt Hl ud significant, dubiam dsse prae-ccdentem. litteram: quoties aulem in extremo aliquo -versu ad~ fectum neque uncis inclusum e?t interrGgationis signum, illam indicat dubhationem, utrum littera in schedis ultimo loco po~ sita in codice ipso rersum claudat, nec ne. Posterioris gene-ris exempla suppeditant Commentar. I. $. 27. not, 5. $. 114* not. ao. #. i35. not. 66.

BtmmBraammam

/

CONSTITVTIONIS GPtAECAE FPtAGMENTVM

E CODICE R E S C K I P T O

BIBLIOTHECAE CAPITVLARIS VERONENSIS.

(Vifl. Praefat. pag. LXVIII.)

. -. nmvovs lv olmdynoTC Tonw q noXei WGIV fjbfjh-

fucig vlys tf nQuyjnaTOs xsftoqo&o), jtiqdZ ,uv d-elov

noQiarpai Tvnov, vcpe^Qvj/dvwv TWV VUWV; jutjTe

deyoets vmayoQsviTia TJ Inidovvui TOX/IUTW. onwg yuQ

nuvTayo&ev ficfiuiu /vivoi TU uuXwg ovTwg v.ul svas-

fiwg ^t^ovXevjxivu uul vojuo-d-eTri&ivTu, ovdk TOV MUTU

xniQQV jLteyaXoTVQsmiaraTQV UVUIOTOQU rj tovg uXXovg

*V8OIOTUTOVS UQ'/OVTUS TOV &siov naXuTiov rj TOVS

HSQifiXcnvovs avT^yQucpiaS' <rj TOV nsQifiXenTov GSKOVV-

SoKUQlOV rj T8QTl0%nQf0V TWV XujLinQOTUTWV TQlfioVVWV

7 TOVS "/.uTtt XUIQOV TteQifiXiTiTovs QecpeQEvSuQtovs unei-

QUTOVS fiuaiXwfjs %ivrt0Ews KUTaXelipOjLiev^ el TCU XOI-

nov ToiavTus TIVUS nQos8i%wvTui deyoeis q TOio%Tta

%iv\ GTtovdrtv ovveiseviymiev rj vnuyoQsvovTes rj vno-

cifjuuivofiisvoi ?/ GovyyeaTioaiv neyjQvjfjbivoi rj aXXyv

Tivd bonrjv rj yQeiav GVVEIS^QOVTES. ol Sh Tovtoig

xancii C 0 N 5 T I T V T . GRAEC. FBAGZVI. *

?IQO££$Q£V(WZ£S» >ftr« ftepLoamXiot stxs nalav&ei ikt

aXfojg oroaveiag Bisy, alqii^nms vgonm vmmws ypa-

(pav%s$ q $t#&G'Aav%£g $ aXm$ flvmfkit rniovda^omt^

a<patQ€Giir £mv?;s %&* ovaiag $vffZV%$aoz'<Jtt>. tavrm

voivvv eiioh sxctarog TBP vu%mmv ix %av%rt% « w

vrtS vojxo&soias %%<p nttQQrtaiav sjmw iss disms %t-

yoqcQw vofg ntgt %ommv avvaXXayfiaaw, mp- ovkirt

ntoXvots iaiiv* yp, TiZ 71. fehr* ham « Z StZ

SCHOLIORYM GRAECORVM.-QYAE 10DEM CODICE COJS.TINENTVK

SPECIMINA,

AdIV,4S, 6. &avpi*mmv tlvm dmel o%t mQTag, ws iizog, fivopivrg auo %ov rtqwsov av%m ikt •ntvivvsverat © •&dvu%os vov uga&iv-%os av$Qocno6*QVt fifj ftvoftivf;g ih %6v afOQaaiqv, xav iavi %6 ngafft>a naod %m nQ&tfj Imdtf %al naqa %m afOQamij, m 9v iQaimm&m?, faelmta*

- IV, 58» & atff»mmcm 8vt ov% allmg ava%ap§avu %6 %ift^jna %ov otxi%ov %ov cpvfafiog 6 afo-QaozTjS, el fiirj TzagaaT-qG?] avxog.

-V, 71, 4. xalov %6 rrmilo magia, flwgeia&at fdq ovb° iv%6g decretn dvva%at %6 mivr^ov^ mg y f %ov # %\

>~ V» 71 j 6. o~rtpdmmt 6%t l£ inmiiov %ov viov %6 &mvq%ov ora iunoisizat ovfiaftij. %6 m*Q$ %ovmv decmlov itd procura,t0ro£ nqa%-%$%m.

. 7 , J I , 7 . ixnoiipts f&o iottv xttl avxtj, fiifivr^o %%g fi %ov v&» •

- V» 71, 8. avafvwd-i 10 %iXog %rts y %ov 0$ %. tpqol f&o %al %6v nqo fafiov imQovfievov $mo&at decretu.

xxav SCHQLIOK, GRAECOR, SPECIBf.

Ad V, 7X, n . ot]fisiwotti 011 nal decretu 7r,Qax&fo%o$, &ui> dyvomv 6 viog vrjv noimytu tov itQ&Yfimog jjvtofog tiftjjftaTog maXfoy, fiotfhUttl.

- V, 71, i5. oyfteiwocu OTI ovty pro «oluto dvvaiqi 0 vios nuQeiuv dyQOV decrelu ywol$.

- V, 71, 16. wste odv %uV i'aw iv rf/ noXei iativ, oXws dh nQQgodov naQijet, noatdlois GVVCCQI-

<frfuX%at %a\ suburbanoy tmXelvai' uah ro efinaXtv, idv «|a> rijs noXews iartv, ov naQey^t &b ngdoodov dXXd. afiimj. . TeQiptv inivev6itvai, urbanov xaXelTat «<w ioTtv ovzwg &aXve... . • etre vo ndv iSanavtj&T) neQt.r^v ov-alav tov viov ivqyaro iv . . . tat &h rf/ H emptw, Xva 4 fisfiattaoy ryv rcQuotv ?j dvuStp TO %'ifjbv^m.

- V, 74, 2. . . . iv w dyvotav pupikrw^ elvai <ud nQayfia tfyoQaoev.

- V, 74, a, ayft/siiaatti QTI oc bona fide tav dyoQaar^s u^ucapitwM.

- V, 74, 3. otjfteitaaat mi ovfih 0 avyyvtafMjv tfXtxlas ahvjaag ywQts decretu tfvvaTat iunoteW dxivyrov.

- V, 74, 5. ojjfteitaaat oti idv fterd TO tte eros av-vos inl dXXovs e" %QOVOVS otmnyoy 6 vio-s, ftefittiovitti 9 xt»Qis decretoi» nQaots.

-VIII, 45,29, otjfieitaottt ort xctl inl permutalio^og ywQa Ttj nsQi tttvwyaws duplccJ

INDEX SIGLARVM QVAl IN QAII CODICE REPERIV^TVR.

(7id. Praefat. pag. XLIX. sq.)

i- rimus nuraerus paginam margini nostrae editionis adscriptam significal; sequentes numeri -versus indieanf. Quoties eandem TOcem eanderave syliabarn "m «BO eodemque versn plus semel posttam varia scriptura expressit Ifbrarius, e% iis, quae nutnero \ttsum designanti sdbjuncta snnf, intelligere licet, quo loco fpsa ilia adhibita sit scriptara, de qua agitur, Yelat librarias pro Jittms am aliqaoties posuit: a". Quo pertinet pag. 111. Ita. 2»j ihi *»»im pr<* eiiam scrtptum exfat: etia. Eidem autem tersm rerbam teaea quoqtie inest, in qao scribendo non eodcm compfudia usus est librarius. Ynde versus iste ia hoc indjci» mter eos, qai iliad, de quo dfxi, scripturae compendiiim exhibfant, aliegatar ita; 111, 2 stiam). Item: librarius pag.' 217. Itn. 8. sicscripsit: a. legibus aut edicto. Hic igitar ver-sus ia eorum numero collocatus est, qui %ocem aut per siglam 5". cxpressam contineant; at propter alterum illud aut eodem versu siae compcndio scriptam, ad uumeros 217, 8 adjeeta stsnt haeci (aut legibus). Quae exempla ad rem illuslraadam suf-ficient.

F.x «"; * = absolue, absoluito, absoluanto. a. 2£M, 18. « 204, 20. 221» 9. a 204, 4.

Conf. s" n "p a 5"; a = actio , actionf.

Papias: p. a* =. patrss actio. Petrns: o. a. = bonam art :f.iM«m,

a ISI, H (\'id. noU 51.). « 49, 5. 177» 9. et c=r Aflia.

V*d. II? «. = Agmi».

Vid. uSl

•LXXVX JCNDBX SIGLAIlVJMt

«Tj a; « . ; * •53 am. gtia. ete. 107, 15. l l t , 2 (tffcw). 204, 19.(tentero)r. »17, 24. ?«S etc» 47, 18. 62, 9. 91, 4. 103, 1 (wam). 121, 20. 156, 19. 163, 13. 170, 2 („u*m). 1U3, 17 ( « V dictam). 213, 4 (Conf. "pef. = : prcuni). 230, 5. cr*a. etc, 19, 15. 30, 24. 101, 20 (etiamti). 233,14. 249,16. /0-m«n« etc 6, 24. 11, fr 26, 21. & 23. 23. 42, 13 (am~ pfjiii). 4*3, 23. 54, 8. 74, 9. 82, 13. % 1. 100, 13 (£/-W ) . 105, 20. 126, 4." 131, 3. ^42, G. 153, 6. 102, 20, 167, 1. 177, 1» (nam. Sched. na?). 190, 2. 194, 3 . 197, 24. 200, 5. 204, 19 (redditam). 208, 9, 232, 14. 228, 14, 229, G (jiccunianu. Scljed. peeunia?), 251, 3- 13.

JT; a =3 an, «|no e tc 67» 6. 95, 1 (iwucipii), %\%, 16, 157, 19. 159,13, 177,1. 184,6. 222,20- adlla etc. 23", 4, C (bis). 24)22. 31, 16Xwwczpfmtyr. Schec|*.rMrtncJ;t7«.?|/w). 4.2,14. 5 4 , 6 . 77,10. 8 2 , 1 8 ( « n ) . 126,3. ,165,24* m,3(tanW). 190, 1. 2. 15 (*pp4fobaiitur). 196, 21 (bis). 197, 6 (debe^

hant). 204, 4 « ; 11 =? auc. /

atore 7, 17. ataribut 174, 17. «fo£ (anctores) 165, 9» a = ancl.

«or«* 90, 2, a; a.; a KE jmctore etc. *

Magjio: at, = auctor lutor. «T 74, 9. 84,16, 173,7 (in fine), ' «, 174, 8. a 72,24, 73, 9. 12. 74, 1, % 5, Q. 11, 14- 82, 4 173» 7 (itiitio)* 218, 8. 11. __

Conf, dsa; JT, ta; f a « = Aulus.

Gothofredus pag. 1527., Proburs, Petyus: «, 200, 2.3.

Vid. aa. a".; «1 a ' ; «.; a £= aut.

Petrus: Z Magno, Papias, Putscbms pag. 1665.: a. a. 106,6. 217, 3 . 8 (««Uegibus). 22. 229,19. 236, 18 (aut restitutoria). a 3, 12 (bis). 4, 11 (m fihe). 12 (aut ser-tmm). 13. 6, 14 (lege *ut). 17, 3 (aut priuigna). 21. 22. 18, 4. 5. 68, 9. 10. 72, 16 (aut armarium). 19. 83, 11 (aut Iratris). 84, 4. 90, 13 (aut uiuo). 93, 5. 10. 158, 8. 161, 4, 163, 4. 22 (aut aocietatis). 163, 18, 172, 4. 6. 174, 18.

*Adjeccnm hoc tie. ilhid indicat, littera c praeter eam» quae prae-cedit, verbi tutor rormamw alias quoquo exprimi. Atque bispilis est istms adnii.tmeufi iix tinulibus locis signilicatio.

Q. IN GAII CODICE B.EPER. ucxvn

22. 176. 16. 178, 15. 19 (Bis). 2 4 1S0, 21. 181, 21, 184 10. 14 (his). 17. 18. 185, 11 (ter) . 20. 21. 186, 16. 157, 7. 8. 194, 17. 200, 9. 201, 19. 203, 1. 22. 203, 18 (aut pr©. 207, 4. 208, 3 (his). 213, 5. 214, 13. 216, 8. 20. 218. 1. 221, 24 (aw* cnm). 222, 3. 4 224, 3 . 4 ( V H L not. 36.). 10(his: «a£ legltimo; aut imperio). 229j 1§ (aut dilatoria). 18 (aut dolo). 230, 23. 235, 12. 20. 22. 23 (bh), 236, 3. 5. 6 (Bis). 7. 17. 24. 238, 9. 14 (««* ai). 24(«tf<jtiibu*). 239.16(bis). 240,5.21. 250,7. a 167, 2 . 1 4 171,10. 203,1. a. 18.1. 232,16. * 3 , 3 ( « * ltberi). 21 (bis). 4. 4 (bis). 11 (aut fratrem). fr, 14 (aitf constitulione). 16, 6- 17. 5 (a»t nouerca). 43, 21 (initio). 48, 17. 72, 15 (aut « ) . 16 (««* subseUium). 90, 15. 17. 91. 18. 97, 13 (aut breuius). 102, 10 (aut post). 103, 4(bis). 5. 114, 8. 151, 6 (ter). 11 (bis: aut metiende, aut prndendA). 164,4 165,2 (aut toga). 166,19. 167, 13 (a«* totorum). 174 15 (bis). 176, 17. 179, 12. 181, 3 («a* otirs). 182.1. 183, 4. 2 ^ 185, 7 (in fine). 189, 8. 9. 18. 191, 18 (aut quingenaria). 194, 14. 195, 13. 202, 2jL 207, 20. 208, 18. . 213, 1. 217, 4. 224, 2. 18. 228, 15. 2 B , 16 (aut peremptoriae). 18 (<«£ <juod). 238, 14 (bis: aut <Iam, aut precario), 239,14(his lautclzm^ «««precario), 23(infittfc). 241,24. 248,22.

STXIj ««» 2£3Tj S"S"; « « ; #a = JLnlus .Agerins etc. Putscbios pag. 1665: a.«. £T. 201, 13. 229. 7. £-a 204, 13. «7« 235, 1 4 a a 202, 14 (versus finem). 17. 18. 203, 2. 3 . 4. 204, 15(Conf. not. 14., nbi pra a « perperam scripiam e$t ««). 20. 215,10. aa 204, 16 (Not. 14. mendose exhibet: aa condemnalo, InSched. est: aa candemnato). « * 202, 14 (jnitio). 19. 204» 17. 19. 205," 7* 233, 12.

acfcund = adeundam. Futsehius par. 1681.: ad. j </«". c= qaasdain; quidaia. Conf. Magno s u h littex. <i. 48,8.

adquir = adfjairani, ? 74, 24.

udu — adurraus. Pu&thsu* pag. 1665: «f«. = . adaersusa.

ae = auctoritate. 151, 19.

*lt<>r* s s alterlus.

LXXVIII INDEX SlGIaARVM

ann. ; ann == annis. ? Prohus: ann.

" ann. 95, 17. 21. «n» 4, 7. 82, 4. Verbum <inn£ locis allegatis eam comparativis minor, major compenitur. In qoa compositlone apud Gajum nostrum Crequentior sane est secundi casas usas. Vnde putes, siglae ann. eam potius esse -pim, ut significet: annorum; cujus significatianis praeterea, testes proferri possufit Petrus aliique notarum exp3anat<ares. Vid. Gothofredus pag. 152S. et Putschius pag. 1685. Cnm tsimen in codice nostro yix unus -\el alter extet loeus, in quo per litteram n exprimantur syl-labae norum (vid. n~ ss: norum): ea olim apud xne prae^a-luit sententia, ut siglam ann. pro annis a lifarario posilam «xistimarem. lam vero nihil definio.

miu s= Antoninus. Magno, Gothofredus pag. 1528.: ant. s= Antonius. 85, 16.

ab~. ,• «o", a~o, «o; ao; ao.; ao =3 actio. (ab~.nes ss actiones, uonis = actionis. etc.) Magno: p. ctf. s= patris actio. a-o. 195, 9, 12. 198, 16. 217,15. 221,12. So, «a, «o 171, 4- 176. 11. 181, 18. 182, 10. 19. 25. 184, 4 (initio). 1S9, 4. 5. 8. 1L 12, 19. 20. 23. 190, 2. 11. 16. 23. 191, 4. 6. 10. 195, 4. 7, 16. 196, 18. 20. 198, 5 (legis «<*&-ncm), i a 200, If. 201, 4. 8. 17 <in fine). 207. 21. 209, 4. 214, 10 (mitio). 216, 14. 217, 8. 13. 14. 21. 22. 218, 5. 222, 23. 223, 12. 18. 224, 3. 4 (VM. not. 36.). 5. 225, 21. 23 . . 226, 15. 16. 227, 5. 230, 11. 233, 12. 248, 9. 13.16. ao 249, 6. ao. 184, 11. 190, 20. 191. 7 (Vid, not 4.). 217,16. ao 119,1. t5B, 2. 177, 24. *181, 10. 23. 184, 4 (in fine). 185, 4. 6. 189, 17. 190, 3. S. 10. 14 *in fine). 192, 12. 196, 7. 9. 197, 7. 198, 5 («jaoqae actionetn). 8. *

" 200,11. 201,7. 202, 8 (bis. Vid, not. 35.). 207,19. 209, 5. 10. 212, 10. 213, 17. 214, 1. 10 (m fine). 216, 10. 16. 19. 24. 217, 4 .11 . 218, 9. 220, 6. 222, 3. 225, 11. 226, 5. 8. 11. 13. 14. 17. 248, 19. 249, 11.

acne pro aolne 190, 4. ~~7 sr; actionem.

213, 22. 214, 7.

ap ; 5/7; ap; ap ~ aput. Magno: ap".; «p. Palschius pag. 16651: */T. Probus, Pc-trus, Papias: ap.

Q. IN GAII CODICE B.EPER. LXXIX

£p. 193, 8. k~p 4, 9. 13. 1$. 177, 8. 209, 21. 222, 22. te, 19. 244,14. «>204, 13. aP 1, 7. 7,12. 34,17. 68, 10. 177, 14. 225, 18. 238, 23- 244, 22.

«p/T. 59, 12. "qa p (pro T ap~. i. e. quod aput) 175, 15,

«PP — appellati. Probus, Petrus: app, = appellat. Gothofredus pag. 1528.t

*> «77?. = appeliatus. Magno: zpp.; Papias : 07777. = appel-latio. Pulschius pag, 1665.: app> = appellatiorlem.

~app~one 161, 23 .

oT; 57; a?5 «,*.; as =2 Aelia Sentia etc. ST 18, 17. 20 (Vid. not. 11.). 19, S. 22, 1. as 3, 8 (in rubrica). 7, 2. 19. «7 19, 5. as. 39, 7. as 7, 10. 9, 22. 10 | i . l . 13, 6. 17, 20. 146, 22, 24. 147, 1.

at.; at\; at; at; at.; at = iutem. Probus, Magno: at. Petrus: at. Papias: at. aT. 158, 4. 23. 167, 15. 174, 18. 1 $ , 10. 189, 22. 24» 194, 7. 195, 9. 197, 19. 198, 3. ,201, 8. 208, 15. 212, 3. 213, 3. 8. 221, 14. 222,18., 229, 16. 235, 24. 249, 8. at\ 183, 3. «7 3, 16. 4,6.10. 32, 4. 90, 24. 161,18. 163, 5. 14. 23. 164, 18. 165, 21. 167, 8. 168, 7. 172, 22. 175, 13. 24. 177, 20 179, 4 183, 18. 187, 6. 193, 2. 194, 9. 197, 14, 202, 10. 204, 22. 208, 13. 212, 20. 214, 2. 217, 8. 221, 3. 230, 10. 235, 4. 256/1. 237, 2. 238, 12. 16. 20. 245, 11. 20. ab 228, 21. 232, 17. at. 7, 14. 62, 10. 84, 1. 101, 16. 158, 16. 159, 19. 166, 8. 172, 15. 180, 7. 186, 4.14. 205, 19. 24. 214, 17. 217, 11. 218, 11. 221, 5. 6. 224, 10. 23% 3. 237, 5. 248, 24. at 1,13.18. 2,10. 24 4, 14. 16. 6, 6. 21, 4.' 26, 9. 31, 6. 41, 21. 79, 12. 119, 13. 122, 2. 137, 18. 149, 1. 161, 23. 165, 18. 170, 19. 173, 13. 176, 8. 177, 22. 178, 4. 8. 179, 21. 183, 20. 185, 16. 190, 24. 191, 17. 195,12. 198,6. 200,4. 203,10. 208,5. 214,10. 222, 7. 223, 2. 228,1. 229, 1. 230, 15. 240, 8. 250, 21. 251, 11.

auct. --. auctores. Putschius pag. 1665: auct -zi antor. 84, 6.

aut =r autorem (auctorem), Petrus: aut* = autor. 51, 20.

X.XXX I N D E X S I G L A R V M

aut = autoritatem (auctoritatrtn). Probus: aut, = autoritas, Putschuts pag,1662.: atttt»»sn> etoritatibas. 5i, i .

tti = actlo. («Y»#w = acttonem. a*tnib®s = actiofiibtK.) PntscMus pag. 1865.: *y.«. == actioncm. 161, 3. 162» 18. 182, 21 Qutio posl). 18*, 6. 228» 13.

h = iantuti.

Vid. S £

h = b«ie. . _ Probus^ Petrus: &.; £. Gothofredu:» pag, 1525.. Fapiu: J. &/£ciw?n 161, 13.

$ j = ber. Vid. Eo = liber.

£• = berta. Vid. ?£L = liberta.

I = bfs. Vid. nob

5 = 1)0. 2>« (bonorum) 93, 21. *«« 170..4.

Ctm£ n =s n-jram. £ = ham»

Probust V.i K Magno: &.; 5 ftctr**, Fap»», P*tstbm« jwg. 1667.: &. 93» 23. 94, % 21. 1S8S 23, 171, i%

Vid. I J £ = bono.

Vid. *r. £.; & = bonoram.

Probus, Magno, Peirus, Papla.*: t-b, 201, 7. 6 250, ?.

Vid» &<rj 2>/>, s= bonoram jM/stfisitu; fap zz, feosaorcm po&sessores; «&.r

' I». =: k k u m , btilas, Vid. tab.

K; h = b«3. Magno (in: fuenb.), Patscittas pag. 16S7»*» h. tetrm; o. ; hy. Conf, praetw» Ms^no *ub litfe» &. *«**&. elc. 7,6. 16,24 f*. V 2.1 1*J fmSmdam). 40. | & §2,2. 4.5. & U . m * i . 7J 11. ;.i5*lii». 74 10. 75,T.

r,

q. m GAH €ODICE REPER. t 77, U. m, 13. 14. 85t 9. 95, 18 QtomMhus), §7, u . 98, 0 (dubus). 11. 105, 6 (duaius). 109, 5 (<iw>£^) f u* 23 (duohns), m, 4. « 7 , 12. 118. 20. 135, 10. m 1 143% 18. 14Bt 9 (cas&us). ±61, M (V«t not. 2*>. 163 12*

• 165, i . 166^24 171, 4 . 173, 15^ 177, 4 / b i s : A f f 5 « J opiniauihus). 8 (testibus). 184, 13 omnr&tw). JgQ | 5 191» 23. 194, 24. 195, 15 (9uihus). 2132, 20. 203, 16 ( .«-nofibns). 17 (<mflri&H«. 234,16. 228,22. jmncipnlih* etc. 15, 12. 29, 6 (puberihus). 31,9 (bis: tett&ur, tiut&ut) 33, 4. 35, 13 (bis). 40, 14. 41, 1 (F«nrfi&K,). 3. 4% 21 (Asr.f&Kij. 76, 19. 78>19 (testibus). 20. 79 12, 8J,' 23 (inilitibus), 17. 18. 81 , 8. Ifj. 90. 15 (bis : <7L.?2>&.3 CCJJ-

£ar. VM. not. 18.. 96, 7 (diehas). 23. 114, 1, n § . fg „ fyosterioribtts). 126, 19. 129. 1. 162, 19. 103, 22 (,'i«,_ tionibus). 165,21. 168,3. 172, 2f. 184, 1? '20. \v\ 17 (actian&us). 191. 20 («»i£<u). 193, 3. 194, H (« i tumuiralibus). 195, 15 (reSw). 190, 20. "197, 2. 12B, 3. 20». 16 <&om«u&iM). 221, 24. 237, 24. 2 » , 17 G»«o/tf L)*. 239, 23. _

VidL orra&j ^&."j *erfr,

&# fcsa Ixmorom eisipfor. tffltgjio Jwl 2*3, 5, Allerias conjfencMi i<fc» *^$ca9tfs, fujas videltcet: i?or vel £*0r, wstigif. ektafe videntar pagf. 212, !m. 21. pt pa«. $13, lin. 14. ( Vid. quae loc. cit. armuta\ it S a u n i u s ) Cui comfnit, ffiod \erba bvnori*.m emptio a Ma»none sie scri-botntur: beo.

kff ¥"> */*5 &•/-> bf; bf = bomc fidei, ionsi fide. Magno*. ty"; £/*. P r o t e , Pfffrus» PapiaS, Patschfas pae. 1#67.* b.f. 6/ ^2» 8. 74, 19. IJ" 180, 14 l/ m 12. £. / . 75 24. i / . 212,13. * / 76, 2. 5. 12. 1#, M% a 215, 3* 220. 22.

hL pro p/ , =J pl*4>t«r. ' ProbtM, Gothofredus pag, 1543. 0& Iftfer» « , »?,)-• pt 4% 14.

% . ; %>*» fy»; fcp.j % -= bottoram possesiio efc. Msguo. Papias, PutscTiius pag. tW7*z h.p, tpt 83, 18. ij» 13*, 8 (ito firtp). 13. 118, 5. J^ 9J, \%. m* 14. £jp. «5$ 18. 91, 21. 134, lil 23. 135. 20, 24.

r

xxxxxz INDEX SIGtARVM

138, 22. 146, 4 . &p 85, 21. 91, 10. 19. 30. 92» 21. 134, 1. 3. 6. 8 (««rio;. 18 138, 2.

bp* v 77, 11«-Z>p == Boaorum possessores.

Probus, Petrus, Papias: 2>.p« s= Bonorura possessor» * 147, 24

&-. = . bonorum. Proljus, Petrus, Papias, Putscfeius pag. 1667. 217, 10.

Conf. r' (

C c =1 cape, capew, capio etc

Vid. uc = usucapej «c c= usucapere; ui~. = rasu capio»

cj r*; c := cau. Magno: cf = c&utio; c£ =s causas. «am etc. 8, 5. 10, 2. 14, 4. 75, 7. 15B,5. 162,2. 171, 19. 173. 5. 175, 3. 193, 17. 221, 18. 235. 19. 249, 14. 16. 21. 23. 250, 24. Ssis etc. 171, 16. 179, 4* csae etc. 4, 5 (in rubrica). 10, 4. 19, 15. 25» 8. 248, 15. 24. ct. (cautuua) 2, 1. Conf. 7 = tum.

c*** pro csam 20, 9. <~; ~; c'; c; c z=z causa etc.

Magno: c ; c. Piobus, Petrus, Papias, Gotbofredus pag* 1541. ( ia litter. r. g. c, et r. p , «. c ) , Pntschius pag. 1667.: c. ' ' c" 7, 24 (SKf cawaro). 18, & 14. 3$, 5. 40, 5. t to , 10. 1U6, 19. 218, 11. 229, 18- 236, 19. c 4, 9. 7, 12. 24 (eius causarn). 10, 18. 13, 7. 19, 19. J 5 , 6. 41, 15. 48, 22. 65, 21. 76, 6. 21. 89, 1. 98, 1. 115, 5. 122, 7. 147,18- 161,19. 162, 15. 163,5. 171, 22. 173, 13. 175, 15. 178, 18. _184, 16. 193, 22. 196, 1U 2U 197, 3. J212, 10. 213,12. 225,11. 228,4.17. 232,7. 236,21. 239,10. 248,21. 249,12. c 162, 16. c. 89, 20. 90,3. 201,8. 224,1. 225, 20. 237,18. c 4,10. *A 1- 1% i 7. iU 29, 10. 11. 13. 20 emtandae causa). 39,20. 41,13. 49,4. 58, 22. 93, 23. 94, 17. 112, 12. 19. 126, 12. 127, 2. 207, 1. 224, 2. 19. 220, 22. 229, 4. 257, 3. 248, 23.

__ Vid- ~~ ~r= caututcu «______

Magao (ia litfeV, c. fi. r. n. c.j c. 7. r . / . et L c, e,: F.; e, 4i? 3.

q. IN G41I CODICE REPER» IXXXIII

e. = cem. izdic 193. 8. ui^dic, 197, 5 , ,

c" = centum. Magno t cT &. iad. =r centumtfiraie iudicium. Probus: c. u. =3 centumuirum etc. cuiralii (cmiuntuiralibus) etc. 194, 11. 19S, 19. 222, 23.

c = cepti. Vid, excon t *

c = ceptionem. % Vid. esce

c. = cet. Z?c. 2, 22. sczlic. 163, 19,,

c = cionem. condic 166, 24. 167, 2.

c. = cit. -~ Vid. explic.

e. = ciuilis, ciuili. Vid. ic.

c$ c; c —t ciuis elc. Probus (ia litter. a. c. aliisque), Pe|rus, Papias: c. J 21, 23. 24. 23,'23 (cfefc). c. 18, 12 (si ci««). 224, 20. c 7, 14. 17, 22 (««#). 19, 2.

Vid. c7\ = ciuis JEtomanus.

c = ciuitatis etc. * Vid. cF = ciuitatis Romanae*

£ ; c =r clam. Vid. n"it n c fTp

c. = cognila. Vid. Zcl

c = condemna. Petrus: c. = condemno. 221, 9.

e. = consulto. ' ' Vid. scnatusc; item Scl

c = cu. Vid. j>cratoris\ item joec.n

c" = cum. Vid. c' = cum.

c. = cuni, cunia etc. Vid. pec? = pecunij pec = pecunia,

c' r s cau. Vid. F== cau.

f a

J24DBX fflLGLARYM

c% c; e.% c = cum. 2»Iagne, Pfifras: Tc. = csrctas. Pelras, Pfif-scifiM gsagk$&67. (in litter. c» c» c.): c. = cum. *» & 12. 18 *W»). 4 21. 10, 9. 13. 2 1 15, 9. 17» 1 4 ±8, 2. 13, 14. 23. 1. 24, 9. * 26. 2. 27, 5 33. 4. 39. 7* '€2,' 15. 64, 23. GS. § fl>U). 10. ii* 12. 77. 2. 90, 21. 9 1 , 1 . 9JL2(tmtio). 22. 96,5. 101.8.24, 1**4, 2. «IfO 12. 117,21. 136.13. 155,11. 162,18» 164,11 t<57. 21 (bh ; Sched. raim $*ro aequum exhihmt ec* t. **. «ttm) 170, 16. 19.20. 172,5.6. 17.17. 175,6. 177,11. m.17* 1-1. & 1S5. 16. 189, 7. 14. i%k 8. 194. 3. 195, 12. t 'J* 12. ift. 20- 197, 8. 198. 8. 200. 15, 201, !«), 202. 1. »7» 17» 212, 11.* 213, 2. 214. 2. 4 5. 2!. 217. 14. 15 2t\ t . 2. 9 («w« ipse). 11. 221, 12. 16. 22.24 fW*> 222 3. IrHrw» lege). 22.1 4. 19. 224» 6 (m few). irL 22fj. Vs 2 > I 6, 229, 12. 231, 7. 1 1 2.12, 4. 14. B l 1-*. 22 2V, 1-3 (his). 6, 2,37, 18. 240, II. 248, 21, 249, f 2*» 2 4 F 171, 4. c 17% 4. 240. 21. c 14, 15. 1 1 H J i . 55,13. 102,22. 1^114. iCfc, >, 115,4 JM,4. IT6. fc. 177, 8. 179. 5. 11. 2,;. 164. S. 1%. 3 l«*i ** 20S, 1«. (223,21. 224,8. 22«, 6. 2.», 1 24«, 24. 3 4 1 . « . 24i47,

c\ 15, 11. «e" pro «' 235, 4, Za = causa aut.

162, 22. C«*J. = Caestm.

Prolms, Pelra*» €btli©ir«i« fag* I & J H J r « i . -rs C**»r % 15. 55» 17.

,-flp = capltt». 184, 19.

raTF, = Cassio, 171. 3.

«T = catisa cogaiia. Magno: 1777 Prwbu* (iaf*r Ni>u% m F ilirl** urgtfttiJaj. Putschiui pa§. 1667.; c.ft

«2° = comnuiui (Imuluttdo. Potsckius pag. 1(567.: e. d. 202, 21.

fOj, = cousulta. V«l. senMMlcCf.

~p t=z cepiwwra» Vid. excp

-#

Q, m tMH eOBICE B.EPEIL . i,xxxr

*r . j ffr; er.j e r ; c n ; e.r,j e.rj #r = cinrs Romainis, ciois Komana efc. Probus, Magno, Petras, Ooiliof«&s pag. 1530., Putsclrins pa*. 1667.: e.r. = ; cimsRomanus e tc Magne, PdEras, Pa^ pias: r» e» = Romani ciues. ^ F : 14, 15. 21, 23 («*«« JSLammo)., 15% 7, 14. — 7, 17. 15, 10. 15. 21, 4» 24, 17. 34, 8. 140, 19. 141, 10. 22. 142. 5. 10. mt 5. 147, 4, 152, 5. cK 146, 18. eF 140,18. cr. 1S, 13. 23,17. 24,21. 50„17. 89,21, 142, 23. 146, 16. 147, 5. 152, 9. 201, 21. 224, 13. e.r. i&, 1. 2. 9f, l i . c.r 34, 10. : r 3, 2L 14, 22. 18. 12 (fit eH.wJRcii.ana). 22. 19, 5S 6.9- 12. 20, 21. 21,2. 22. 9 <bt\). 2 4 4. 14, 23. 29,6. 31, 8. 141, 11. 146. 10.

J&34, 15. erj e r . | er == Giuitails Piomanae etc.

Papias: cr, sr, = cifra ciuitatera Romanam. Fetrus, Pa» piast r.e. = : Romana ciuitas. JT 7, 18. 25, 11. 34, 2. * er. 18, 15. 25, 3 (Vid. wtt, 15.). cr 20, 5. 148*, 24 (ubi pro tSuicattm iegen-<him ciuitaUm Momanam),

cui.% cui, cui$ cuL zzz cafas. &%na : «*Es ««?. Pafscbitu p*g. 1660,: *r«T Fgtrps, Pa~ pias: «tfi* i l l 226, 24. 235, 15, SST, mf 218, 2. 21. 235, 11.17. 336, 22. 239, 11. cui. 237, 19,

d =r tbx». VidL ad*und

d.; d; d s= dare, dar». Magno, Peirtts, PutsditUA pag. 1071.-. <£, m dave, 7 212, 16. d 202, 17. 204, 15. 208, 3. 221,« & 335, 12 t'Conf. aot. 4 1 . , ubi pro J poneiulam J ) . *£ 300, 21. 2U3, 18. 207, 18. 209, 18. 233, 12.

Vid, *<f Coafc *i / . ; Jfe~o$ dfo; <&c*. J, ; <i. j <# = : dem.

Puisduus pag. 1669.: d.

SMZ 225. 2. e i a i i » etc 3, 14, 7, 5.13. 13, 3, 14, 19, 82, 24, Wt, 9. 161, 14 (eoArm anao). 22. 174, 12. 193, 19. *tusd etr. 14. 6. 7, 15. 42, 10. 68, 5. 76, 2. 93, 14. 14$ 1. 11« 2. 14 i* / .& 18fl>»«*. *<fem <fc*isj i«l*m

http://eH.wJRcii.ana

INDEK SIGUUfcVM

promittis). 161, 14 (bis: «kra; *««J«t j . 1 7 0 , » . 1?4 19-' 195*, 10. 203, 16. _

Vid. frf- = qtri&a. J = demfxmtlo, demmatas.

Yid. ¥.<I = capitts draiiratio; l ios kl = «p t te J#-miouto.

*f, = dex» dic t <J:ei, dictOj ctlcfcim» Vid, iW. etc,

d. = dimidiae. Vid. jp«L

d. = aita. Yid. M.

*£ s s diuereae. Vid. J * «

di d = dituis, diui. Putschtus pag. 1IJ63 *. <**,*?. £r«l*in, M»|f^ P*>r»i* I**-pi'as; rf. J 23, 7. d im, 10, 101, 2.

d = ilo.-Vid. <?rf = qumi®.

,1 = floli, dolo. Vid, <im

il; <?.; d KZ dum. Putscltiu» pa$. i66§»: <& Migawu J*f» s& mi*r4nm 7«! 3, 13. icimd» «tc 13»«. « , 7. » 5 4 . » , 2 . 170» 23. 171, t . 197, 19. tolil f S c W . fefi i?) *« 159, 24 100, 9. WX « . 214 19-

a* = aiatdamfo. Vid. cd*

73.; Idi dd»% dd s a daade.

Magao: 5 Z Fatsclsius p a g . 1 » . : *fi.

3 3 . 3,18. 34» 23- «J» 11 194 3- i\, 3 » , 17, B » 23. 173, 18. 1®, 8. 15. 35. 307, & g. f$. i,# ~*j 4 178..12. dd 10, 0. 34, 4, 473, 14 307, 4 341, 3fc

5 i 7 = dare. 189, 14

Margaa «&/ p. s s dare fkoeare pracsfctrt*

q. m GAH CODICE REPBIL i xravn

Sf 3QS, 18. * J / 207, 18. # 233. 12. Coaaf, «I, = dare j /" = facere.

dfeo = tiare faeer* opartei,

204, 15 (€oa£ aot, 14. Ihi pro Je jperperam scriptwm

CoctC <i. = 4aw; Jej i c^ oportet,

<7Fo*; <f/o ~ tlare facere oportet, Putschius pag. 1671,: d.fc.

djo 233, 12. J / o 2%, 18.

Cotif» <i. =2 dai*«; / = laceRe: o = opojrtet.

dim» =» ditamutio» VJ4» 4«p A « *

<I« = jexnia&t*. ¥«!• k„dm,

'dZl; *J.m; «fm; <im; <flm; <!.».; <fm = «Jolimaij» cblomaku F»fscf»«$ pa§. 166^-: *TmT; <IJ», Proba*: «Twu; <fw.; </.». H«^i©: d.m. Pelrm* d.u.m.t. = «lolo «el malo tuo : sfoae t»mea £&icrprct*tfo vettm «rt wcia *it; ^go aane litte-r** d. u. m. i, ita politt* «plicaiiJas puUmi doloue inaJo top* «JST 249, 2. I m » , »7. 7 » 73, a 74» 8. <fm 1 » , 14, dm 174, 22. 179, 30, *£,m 83, 20. i m 72 ,5 .

"d.o.% *7"7; <I~ = rlar® oporteres. Probu» (sn litter, a. i. m, dL o»)* i?«trus (in litter. «J. «I. ©.)<, PnUrhiui pag, 1671.: <f. 0. 7 .o . 212, 16. I V 2CS» 17 (Conf. oot. 6,, <j«a* pro 2 o malf txhibct <*""). 221, 8. dZ 203» 18. '

Coaf* *l, = dare; 21 = oportere*

c i a ; i j s r=; dijterMe scholae aucttires. Magim, Puucfctus pag, H>71.; d. s. a. Tsa 84. F*. «!fa 72, 24. 2B, 8. 11.

Conf, « = a.ittore,

JF.; A -v f!unta\at. FrtAttJ., Magwo . Fapias, Put«dLtiu$ aag. H69. ; «?*, P«-frttis: J f j . *ff. 42, a § Je 42» 13.

uncmii INDE3C SIGLARVIVJ

e 4 tn cdicto.

Pctrus: <-'. e. s= c,x edicto. 178, 4.

K; T-f <"; e.j, * = ; ero, emp. * U%Q,-C: Hc. 16, 19. 28 ,21 ( J « « m ) . 109, 17 (^VZwt ) .

226, 16. patr.o etc. 10, 3» 48,18. 31,24. 71,14 (•?<•-mevtem. Schcd. *<•«?;?). 80, 5. 93, 7. 1)5, 11 (afiterii). 97, . ( i l w ) . 105, G. 106, i\. 107, 1 (aeslimationem). 24 (rpm). 111, 23 (eadem). 125, 0. 130, 8 (idem. Sched.

f3E), 142, 9 (par tem) . 164, 20 (eihpta. Sched. e?\ta\ 165, 15. ' l76, 20. 189, 11. 193, 15 (hominem). 212, 22 (eiusdcm). 226,16. £»» i ^ ta t ione 79, 14. wiflrf <?, C*c. 113,20. 174,8. 194, 22 (praesentem). 220,10. ei. uitate e tc 6 , 2 4 10, 13. *11» %. 16, 7 (uxorem). 23, 14-16 (candicionem). 26,3 (ciuitatem). 27,17. 29, 12 (cpemptio-nem. Achcd. cgeptionem). 33, 24. 40, 20 (pubertatem). 43, 6. 49, 4 (ta/-o/«m). 52, 12(b is : tutorem; Usdem. Vid. not. 12.). 64, 8. 65, 14 (Zege/n). 67, 18. 7 J , 3. 80, 22. 80, 16. 91, 14 (tempor*) 99, 7. 106, 13. 107, 4 (pouio-nem). 114, 6. lr>4, 2& 161, 21 (obligationem). 165, 10- (ctnpttonem. Sch-d. «*«««)• 169, 6. 181, 18. 195, 13. 201, G. 207, 18 ( i / t /n) . 2(2, 3 (rmpto. Schod. *|/tfo)-22 (coiup/ensatfonem). 213, 7 (dcductwn&m). 216, 11. 217, 18. 220, 9. 239, «14. 245, 9 (tempus). 248^3.

Sched. pag. 237. lin. 3. pro iem cxhibent; re- (Conf. nok 15., ubi perperam orn^ssa est superior lineola.)

<? = : emptor. Vid. he

f. ; e; e r= en. manumiete\dis etc. 1 0 , 2 1 . 70,12. 7 1 , 2 1 . 110, 4. S 131, 14. 185, 9 (aseenderet). 189, 9 (axit wienrfz). 212, 21. sente\tia 167, 17. sporade etc. 17, 15. 47< 20 («$«»***). 58, 17, 62, 3 (non. tdllendi) 83, 22. 89,22. 97, 5 (cemertdo). 120, 20 (interpOnendae). 125, 6. 130, 7. 209, 17.

-fip 98, 9. ? to 107, 21,

T.\ e".; «"; e; ««; « s s est. Magno: 57; jtem (inlitter. d.n. ?.): <?. Probus, Petrus, Pa-pias, Gothofredus pag. 1532., Putschius pag. 1671.: e.

Q. IN BAII C0DICE REPEEC ixana

S 18, 18. 55» 31 («* pieprie). 62, 12. 67, 20. $9, 10. §0, % m, 15. 18. 166, 5 (bisi futara « t ; potert), 112, 10 («*). 330, 6, 131, 4.19. 151, 20. 177, 7 (mamfestum <ftf). 14 m, 1?. 193, 18. 201, 17. '209, 10. 212, 23. 213, 1& 217, 13 (bis: potestate «* ; tecum «*). 235, Ift. 236, 23. («0* 248, 21. & 155, 1. ' « 1, 17. 2, 1 (lata «43. 3. 6. 8, 3, 3. 4, 7. 10." 6, 13. 7, 12. 17. 13. 6 (sdeadnm. «*). 21. 14, 22. 16, 10. 17, 5. I8 t 3 . 4 (est $$&. 5. 10 («£). 12. 18 (est). 21. &, 20^ * 21, 12. 23, 13. 18. 25, 18. 26, 20. 34, 19 («0- 39, 19, 2lJ 40, 14. 41, 3. 20 (est). 42, 2. 46, 22, 54, 10. 55, 24 (bw). 61, 14. 62. 21. 63, 4. 64, 13, 67, 3. 8 (bis). 13. 70, 21. 71, 2, 5. 17. 72, 6. 21. 24. 74, 7. 9 (in fine). 12. 75, 1 («*). & 76, 4 (iiber « 0 - 79, 13 («0- 2° («0» 80» 5 («*). 9 («*). i a 82, 23 (est). 83, 12. 89, 7 («*). 90, 24. 91, 10. 21» 93, 8 ( « 0 94, 22 (manu ««). 95, 1. i2C«&). M (««). 1S. 913, 1. 9. 20. 97, 6. 7 («*). 17. 20. 98, 3 (bls). 100, 5. n. IQU 13, 18. 104, 15 (bfc). 105. 17 (ett). 22» 106, 5 (*« »i). 8. I I . 19. 109, 22. 110, S. 14 17. i a 112, 17. H3, 2. 3. 18. 115, 5. 8 ( « 0 - & ( « ' > l l i , 2. iti; 15 («#), 24, 118, 4. 20 (factum «*/). 119, 13. 15 (bis).- 22. 121, 4 («f)* 23. 122» 2. 3. 124, 2 («*)., 125. 13. 16 (#«). 25. 24. 12B, i§. 17. 127» 16. 129,11. 130,9. 131,13. m,l% 145,2. 146*2/ 147,24. 151,9,14,15. 152, 5. 14. 154, 7. 11. 22 (est). 155, 9. 10. 13. 17. 20. 156» 7. 15S, 9 (bis). 1«), 16. 161, 20 (id « 0 - 22 (bis> 16.1, 13. 14. 18. 21. 165, 4. 168, 2. 7. 170, 3. 8. 21. 171, 16. 172, 2. 22. 173, 3. 10. 12. 21. 175, 9. 177, 7 (nosti ext). 9(bis). 16. 178, 10. 11. 179, 23. 181, l(bis). 10.22. J24. 102, 6. 8. 9. 1S. 20. 21. 24. 184, 5(Vi*L not. 3.). 189, 5. 7 (bis). 8. 17. 190, 12 (<-#)• 191, 10. 194, 4. 7. 195, 10, 16. 196, 10 <«*). 197, 24. 198, 7. 10. 16.17. 200, 2. 202, 9. 17*. 203, 8. 20. 21 (initio), 23 («0- 204, *• 1& 17. 24. 207,11.12.15.19. 2«l, 2. 16. 212,3.19. 214,7» 217,15. 21% 2 (m) . 220, 16. 221, 20. 222, t5.1S. 224, 15. 225, 1. 22. 220, 49. 24.' 228, 7. 229, 19 (fodicata est). 21.23. '-10,1.10. 231,8.17. 212,5.8.19.22. 233,17.22. 235, 15 (*pm«i,r <•**)• 236,8 .17.1*22.24, 237, 2. Q. 238» tO. 24«, 9. |-X 21. 244,18 (« t uter), 245, 8. 11 (initio). 19. 268, 13. 16." 2Tit), li (inilto). t 10, 21 ( « * ) . 108» Kpotcrt). U% 1% 17$, 8. 21 («*)• 237*15. #. 9&» *(**0. 1W,24. 119,19. 127,8. 157,3. 163,1*. 201,3,

x<3 JNDEX SIQ&ABYM

208, 5. e 1, 5. 18- 2, 1 («tt nt). 11. 7, 2. 21. 22. 24. 15,22. 17, 3. , 1.0, 16, 20, 21. 21 ,3 , 22,14 23, 11. 15. 24, 2 (bis). 9. 22. 26, 2. 27, 4 (initio), 10. 28, 3. 31, 6. 8. 33, 4. 34,17, 37, 8 (bis). 18, 19 (««)• 41,19. 42, 13. 14. 43, 6. i l 21.22, 48,14. 49/19.22. §0,13. 55,17. 61, 17. 65, J2 (est). 66, 14, 21. 63, 19, 71,7. 72, 9. 74, 3 . 9 (initio). 75,1 potesty 8, 77, 3. 21, 22. 78, 10. I I . 79, 119.23, 80, 3 (est). 6 («s*> 14. 82, 18. 83, 4 («*)• 21. 9°» 10,13 («0- *& 92, 14 ipotett). 93, 5. 94, 9 (est). 17 ( e ^ ) . 22 (estet). 95, 2. 96, 4.10. 17 (potest). 97, 1, 12. 98, 5. 100,19. 101,22. 103, 15. 104,12.14 (Us). 20. 105, 7. 108, 7 ( « 0 - 31 («*)* 112, i a 113, t 117, 13. 120, 24 (est). 123, 11 («*). 126, 11. 22, 128, 3. 8. 21. 129, 6, 15» 18, 134, 4, 16 («i) . 135, 15. 137,23. 138,19. 149, 10. 150, 21. 154, 14, 155, 3. 156,13 (est quiaj. 21 (est)f

22. 157, 21 (plu*«0- 158, 4 (loco «/), 159,22. 160,19. 161,'4.13. 162,1.8, 163,2. 169,9. 170.14. 173 ,21 . 174, 10 (bis). 176, 16. 177,15.22. 180, 17. 181, % l&i, 5. 183 ,6 .16 .18 .21 . 184, 10 (est uelut. Vid,not.l.) 186, 2. 189,14. 193, 2. 197, 2, 20. 198, 1. 14, 23. /201, 13. 202, 8, 12. 15. 19. 2A- 203, 19. 204, 21. 205, 9. 14, 15. 207, 5, 22. 208, 9, 24, 209, 14- 23. 212,10. 213, 4. 314, 16. 19. 21. 216, 2. 217, 24. 222, 10. 223, 24. 224, 2. 225, 3. 7. 9.13. 226, 10, 228, 6. 1229, 11. 20. 230, 13. 231, 23. 232,1.14. ,3-33, J. 2. 235,U. 238, 7 (bis). 13. 239, 2.9.13 («0* 23- 240» 1 (&*: est quij.is est). 241,4, 244,16 (*rt id). 248, 20. 250, 4.15.

#* 21, 2. 58, 18. 149, 3. Vid. rF =: id est.

a c= e'state, |)s

Vid. po*?

« = esto. Yid. z«

e". =z et. Petrus, Papiai: e. 119, 22 (Ccmf. not. 40.).

*. s= ex. Petrus» 193, 16.

<? = ter, Yid» m S dum

Q. IN GAII CODICE REPER, ^GI

e1 % ex e == eius. Praius, Petrusi e9.; *, Papias (in Jjtter. J. <?/), Gothofre-dus pag. 1532., Pulschius pag. 1671.: e. e'-8,16. 13,4. 14,1S. 19. 18 ,5 .7 . 84,7. 158,8, 162, 3,16. 166,14. 170,8. 172,15. 174,7. 182,9.19. 195,

' 20. 202,7. 212,22. 216,17. 230,7. 238,7. «178, 15. 9 7, 24. 13, 9. 101,22, 170, 9. 223, 19.

sd. ==; edicto. Pelrus: f.ed. = factum eclicto, Pntschms pag. 1671.'- e<L Conf. Magno sub littera e,

* 177, 24, ede = erciscundae,

Vid. fede f eel; ~ee\ etf; ee; ei% ee.', ee = ; esse.

Probus, Magrjo: ~ee, Petrus: 7F.; ee. Papiasr Putschius pag. 1671.: ee, ee. 14, 18. 15,4, 18,10. 51, 20. 61, 9. 63,12, 71, 19. 97, 22. 24. 105,18. 109, 20. 129,19. 135, 11. 140,18. 146,14. 152,17, 165, 7. 166, 24. 181,10. 24. 182, 18. 194,10, 201, 21 (esse), 217,14.15. 221, 10, 17. 222, 14. 3*13,23. 14,17, 17,7. 18,3.24, 19,3. 9 (esse). 22, 23. 23, 4. 12.17. 25,15. 28, 5, 31, 13. 49, 20(initio). 50,8,19. 52,24. 64,3.14,22. 66,15, 70,12, 72,24, 75,5, 82,3.24, 84,17. 89, 1 (esse*h 103,16. 21 (esse). * 104,12, 107,18. 108,10. 109, 8. 117,13. 122,7.18. 127,15. 140, 14 (bis). 143, 7. 161, 10. 164, 19. 165, 1. 9. 13. 163, 5. 171, 8. 172, 7. 173, 22 (bis). 176,11.19. 182, 9 .11. 184,23, 185, 4. 189, 2. 3. 21. 193,16. 201,10.14. 202,3.10. 203,17, 207,21. 217,7. i 9 . 2 1 . 218,1. 225, 15(ier), 227,2, 235,4.9. 238,1.

' 245,14. ST 97, 0. & 101, 21. ei 7,12. 237, 3. « , 6, 22. 52,21. 58, 1, 3. 105,16. 135, 14. 142,20. 176,8. 205,14. 209,11, 216, 23v 217, 17. ee 6,4. 7, 14. 16, 3. 6. 14. 18, 16. 19,14. 21. 26,14. 41,2. 49, 6,20 (in fine). 22. 58,5. 59,4.14. 64, 7. 65,14.24. 66,3. 67,7. 69,24, 70,4. 79,12.21-80,2. 96, 9. 101, 18. 102, 7. 15. 103, 20. 104, 23. 105, 19. 108, 12. 116, 16, 124, 9. 125,7. 128,22. 129, 7. 130, 8. 154, 9. 158, 16, 162,14. 178, 7. 9.18. 198, 5. 202,19. 204,3.19. 209,12. 218,4. 222,8. 225,14 237,8. 238,3.

Yi<L emt- eetm

JWXI IND&X SlGtiARVBf

eent, een,t,~$ent,, eent;, $ent; eent.\ eerHt ss+ esscnt, Tmt etc. 19, 9. 64, 23. i36, 22, 146,17. 21 ( « ^ si), 190,1Q. 318, 2 \ #*»t. 147, 11. $ . «0l,t ^, 24t

7,5. J37.2. 147,5.

««*.', eet. 5 *e£, tef, <?*£» «ffCj ee£ = ; esset. Magno: e~5t. Tel., eet, 67,24. 104,18. 105,15. 112,7. 193,6. 196,4, 197,5. ^ F , ^ t , cei 89,21. 104,5. 135,22. 168, 169,2,1 184, 3. 194, 14. 201, 3.12.21. eet. 89» 22. (inslitulus esset).. 196, 12. 200, 3. eeb 20, 6, ilS, 23. 135, 12. 141, 6. 185, 3, 191, 32, 221,1,

eziss. = egissct, "190, 20,

si z= pius. Papias: #£., JVIagnQ «r;, Feixus': ««^c. =a eiusmodjt. 182, S.

nsjfi = enim. Magno : enj. Putschjus pag. 1671.: en. 50/23. 75,10. 16.8, 1. 178,22. 182,16. 183, 12., i$4, 14. 204,12. 221, 2Q, 228,6,. 232, 12, 245, 6. 249,13.

Jt.', et; et.; et = etiam. Magao: Tt.; et. Petrus, Papias, Putschius pag. 1671.: *t* ^ 4 2 , 1 . 48,13. 74,16. 83,15. 161,11. 181,9. Ttl, 18. 23,17. 28, 19. 74/9. 163, 8. 15. 167; 17. 168,1& 171,13. ,173,3.10. 180,9.10. 183,17/186,4. 189,20. 21,4,8. 232,11. 239,4. et. 118,17. 165,3. 171,1.

'^78,2. 183,16. 185,17. 180,6. 207,10. 237,4. ** 1, 21. 159,19. 167, 17. 182, 16- 185, 2. 189,19. 194, 17. 216, 20.

exg = exceptionem. Putscbius pag. 1671.: exp. s r exceptio. 83,20. 2 0 8 , 6 ^

e&o 72, S excon =, exceptionem.

175, 23. ' Conf. n = nem.

eoscp; excp == exceptidnem. excp = 74, 8. excp 72, 5. '

exht. = exheredatos 141, 17.

Q. IN GAIICODICE REPEB. xa«

explic. = explicit. 187. (Vid. nqt. 13.)

/ / ; / = fccere. \

Magno (in litter. d.f.p,)> Putschius pag. 1671. (in litteSr, A / . o . ) : / .

/ 2 0 7 , 1 8 . 235, 12. ^ / 209, 19. 233, 11

Conf. df.i djo"

/ 5 / 3 = factum. Magno i y. "e. = factum est. Projsus (in litter. f.e.d. et q. &./.), Petrus, Papias, Putseluus pag. 1671.: / . / 118, 20. / 90, 2.

/ = familiae, familias.

Vii.ftde- item ff

/ . = fes, festum. Vzd, m/1 sa manifes; item mf. = manafestum.

/ raa fiei. '

via. <>//» / = fidei, fide.

Probus: / . fccommissum (pro fcommissum) 126", 24. fpmjssoa e* (fi-depromisSores) 160, 8. / (fide) 235, 17.

Vxd. 2 / ; / c . / = filius, ,

V«d. ff f 5= fraudis.

Probus (in litter. / K. C. et d. m. f.n.c): / . = frAudis. Idem (in lilter. / . e. et s. f. s.) et Petrus: / . = fraude» Ma§no, Petriis: / . = fraudatioms. 229, 3.

/ = fructua, fructus etc. Vid. ~uf = usufrtictua; vf. = ususfructus.

/ := furtuni. - Probus (secuhdutn ed. Ernst.): / . / . = fnrturti fecit. Magnd

(secundnm Gothofred. ed.): rnfti.f. =3 mamfesti furti. (In ed. Lugd. Bat. a. 1599. et ap. Put§ch., oimssa ultima / , sic

est: mfti = mamfesti furti.) 176, 1§.

xciv INDE3C SIGLAB.VM

fam =_• familiam. Magno: f.fam.i Petttis: / • /<"". __ filius familias. Pa-pias: ffifam. _= Fama filius faittiliarum. (?) * 43, S.

fc-i Jci fc'r fc-') fc ^ fidekommissum etc#

Magno, Petrus, Papias: Jc. Probus (secundum ed. Ernst.): f.e. — fideicommissttm. (In aliis editionvbus fideicommzssus Iegitur.) Idem: n.f. c. _=t nostrafe fidei commisstmu fc 119, 7, 1 1 121, 1S. 122, 2. 15. 124, 21. 24. 125, 3. 7. ^/c 101, 14. Ii8, 23. 119, 14. 21. '„22, fi. 123, 16 (infine). 124, 20. 125, 2. 9. 11. fc 125, 13.

fc. 124, 15. 23. , fc 118, 21. 121, 13. 122, 7. S. 123, 15. 16 Cimtio). 124, 3. 5. 126, 13. 18. 20.

/ * , r s ; facere. 204, 15.

Conf. d fe o

fedet=z familiae «rciscutkdae. IVlagno: fhcd.; Putschius pag. 1671.: f.hc. _= familiae herciscundae. 202, 21*.

ff __ fillns familias. Pfobus, Petrus, Papias: / . / . 79, 23.

fit fi; fi = fideius." Petrus, Papias: fir. __ fideiusseres, fisorem «tc. 159, 15." 161, 11. 12. fisor (fideiusso-rem) 158, 19. fisorei (fideiussores) 159, 23. _ *

ful% __ fideicommissorum. 117, 17.

fiddcommiss. __. fideicommissum* 6, 9.

fil __ filiou Probus: JiL _=? filzus. 37, 14.x

farmut __ formulam. 235 9.

/ a / . <?<m. =2 Fufiae (pro Furiae) Caainiae. 39, 11 *

q. IN OAII CODICE REPER.» xcr

fult = foerint. 224, 14. ,

fuit.; fuib,\ fuit =1 fuerit..

Pufeschiu^ pdg. 1671.; fuit.

j E 175, 5. /Zit. 208, 11. > i £ 220, 17, 225, 8. fuint (pro fiiit) 202, 4.

£*. =* <;e, gem, ges, gis, guaa. Vid. kgT

g. = grfnu$. , Vid. -perec*

$T; gr =. gratia. Probus (itt litter. 5. gr.), item Petrus: gr, gF 167, 5. gr 238, 17.

gra = gratia. 'Magno : gTa* Putschiuj* pag. 1673.: §ra, 169, 9. 231, 4. 10.

h h = ten.

rejj57t<Wc (tfepreirenditur) 18*3, 6.

#; h x=z lie. Pelrus: /ir. t=t heres. JMaro etc. 89, 13. 90, 11. 101,. 11 150,13. 162,5. 183,10. 226,17. 102, 8. 105, 23. 121, 7. 143, 14.

fS; h = het. hes 66, 21. hedt 112, 24.

h; Ti; h t= here. Putschius pag. 1673.: hdi == heredi. £<*a* etc. 41, 17. 18. 4, 24 (Vid. not. 8.). 51, 15. 63,10. 15 (heredem). 67, 23 (heres). 68, 2. 77, 11. 78, 12. 80, 8. 19. 21. 82, 19. 24. 83, 1. 3 ihefej.em instituo). 12 (he-redes). 16. 86» 6. 88, 7 (in fine). 9 (heredes), 89, 6 .11 . 18 (exheredatus). 90, 6. 93, 12. 94, 19. 20. 95, 8. 10. 96, 14 (bis). 97, 22. 24. 98, 21. 99, 9. 101, 9 (heredum).

135, 7. 13. 142, 18. kredes etc. 75-, 4.

•x&vi INDEX SI&LARVJVL

103, 14 103, 12. 111, 6. 116, 16. l iS , 4. 16. 419, * # * . reditatem). 9. 120, 5 (hereditaiem). 129, 18. 130, 8. 131, 4. 6. 135, 24. 139, 13. 143, 12. 170, 4. 160, 20 (biaj. 300, 15. 201, 7. 224, S. 226, 16 (heredi). 236, 24. 237, 2 (fierede). 3. £ <*em efc. 84, 10. 18. 24. 145, 3-166,14. hde (heredem) etc. 10,13. 66,24. "67* 4 (hereditai-iarum). 79, 18. 83, S. 84, 10 (exheredet). 14. 20 (Vid. not. 11. ubi "pro hdem ponendnra cst hdenz). 85, 3. 6. 14 (heredes. Conf. not. 23.). 86, 12 (exheiedari). 8S, 9 iexheredari). 95, 5. 96, 11. 98, 23. 99, 15 (keredes). 101, 9 (exl«-«Za*orBm). 10. 17*. 102, 15. 105,16. 111, 15. 20. 112,20. 124,2.10. 127,24 (heredum). 129, "13. 132, l(7ieredes)^2. 134,1. 143,3. 159,1 . 200,19. 226, %-9. 11. 16 (&#re«*e»0. 233, 21. 22. 248, 10 (bis).

Vid. A<£.

« r= hered. Petrus: hom. m. =5 nerptkm meuffife ftei' 112, 8.

?z = hereda. VM. exht.

fc; h = heredf. Petrus: A«. == hereditefiouJ;. Puisqliias p*g. 1673.? Xte-JZJ = hereditatis. h*atis (^TQ htatis) tlc. 6, 7, 51,17. 63j2.4. 67,7. 77,14. 83, 10. 101, 24. 110, 17. 118, 2. 3 (heredztatcm). 8. 21. 119, 6. 120, 1. 2. 121, 8. 127, 17. 24. 131,15. 17* 23. 132, 1. 134, 8. 142, 11. 150, 9. 23. , 194* 24, . hta-tem etc. 48, 8. 132, 19. 90, 18. *S1,21. 129, 17. 21. 134, 6. 19-» 20. 139, 10. 141, 10-, 11. 18. 150, 16 (cesserit Ke-reditatem). 1S0, 18.

0; li; h — heredita. 4

Magno: ht. — hereditatein. Papiasi ht. •=. heifeditafte». fetera etc. 63, 6. 12.15. 67, 14. 23. 75, 2. 3. 83, 12. , % 15. 95, 16. 20. 22. 96, 12. 17. 19. 20. 23*. 97, 4. 100,8. iQ3? 18. 105, 8. 127, 7. 13. 129, 24. 130, 14. 131, 2. 150, 16 (hereditatem cedendo). 168, 13, 183, 11. 13. 194, 20. Jirium, h"tem 237,4. htes efc. 67 ,4 . 91, 19. '92, 1. 97, 1. 103, 13- 121, 6. 128, 13. 129, 4. 19. 13t>, 7. 12. 134, 10. 135, 5.

A") A » heraditas etc. Piohu*,

Q. IN,OAII COBICE REPER.

Prohus, Magno, Petras (in litfer. e. h. e.) : ~h. Patschins |>ag. 1873.: 7i£? = hereSitatis ?) hxstitutk». * 63, 3. 83, 19. & 62, 21. 63, 9.

k\ h'-, h.; h = heres eic. Ppfras: h.; h. Prohus. Magno, Papias, £ofttofreaas #agw 1534., Putffchius pag. 1673.: ft.. * 65, 2?. 75, 22. 80, 4 ( f c W ) . 83. 3 hersiem facio). 86, 2. 89. 18. 90, 5. 13. 91, 10. '95* 6. 96, 6 8. "98,22. 101. 3. 13. 18. 24. 102. 13. 114, 12. 134, 15. 159, 17. 168, 12. 173, 20. 226, 18. 238, 8. fr 95, 2. '<K\ 16. 7*. 131, 20. 7* -49, 18. 91, 22 23. 96, 9 (ifa Tbn;/). 97, 1 (fit Txera). 6 C^«* esse). 98, 9. 10. 112. 5. 114, 49. 129, 6. 7. 134, i0> 12. 159, 19. 237, 2 (Jieresy*

h = h6c. VM. 7J5

A*; h'-, h = hoc. Patschius pag. 4673.: A'. «Probus, Petrtis, Gotaofreaus pag. 1534.: i . 7*' 7, 18. 74, 12. 90, 24. " 93, 1. 101, 13. 1S. 104, 1. 105, 23. 110, 23. 113,4. 118, 9. 130, 3. 151,11. 168, 10, 1*. 173, 16- 175, 15. \M. 7 (Vii. tiat 4 ) . 195 8. 208, 11. 20. 212, 22. 216, 2. 238, 19. 239 2. 244, 22. 245, 5. 20. h 108, 23. h 2, 16. 13> S» 68, 21. 172, 7. 181, 23. 1914 10, 227t 1. 239, 22.

%utL = Hacfriant. Probus: ha.; Magno: fuftufo =2 lEiadrianus. 13, 9. 160, 10. 161, 2.

7i«f£r = I5adriani, HaSriaiid. 7, 17. 25, 13.

hd. = heredila. hd.tem 96, 3.

7itfr«; £* = heredi. ? Aeretfl* 142, 5. hetfis 129, 14.

Tiertf = heredita. 2 heretem 62, 23.

hiii$ hui; hui = . htfUB.

"Magno: hul. Patschius pag. 1673.: huu

hui 208, 16. hui 48, 5, 232, 16. 240, 15» hui 216, 5.

xcvm INDEX SICKLAB.VM

i vocalis. * KS i<L

Viti, te i r= ii.

•pucis (prouinjciis) aU\ 2, 12, 14. 17, 3» 4 (bis). & 4, 13. 16* 6, 2. 7, 9, 11, 12. 31, 15. 32, 6. 33, 5,1G. 34. 13. 2t. 35, 13. 22. 41,2. 48, 4.10. 49, 24. 50, 8. 9(l»i$). 52, 12. 54, 3 (UWTO)< 55, 20. 59, 3. 61, 17. 22. 62, 2.

x 21, 63, 2. 6.10. 65, i. 77, 19. 78, 2. 80, 4. 19. 91,24. 93, 5. ^94, 5, 95, 2.14. 96, 21. 103, 13. 19. 23. 108,16. 18. 109, 18. 110, 4. 8, 118, 4. 5, 119, 15 (ter), 121, 22 122", 11, 123, 16. 130, 2. 132, 8. 134, 24, 135, 23. 140,* 1.11.18, 145,10. 150,7 14. 156,11. 157,10. 158,12. 163", 8. 167, 14. 170, 17. 172, 6 (Tidi). 173*, 4. 177, §. 186, 4, 6. 194, ,10. 195, 24, 197, l5.

i ; ' ( s ! iiri. eul. 14, 12. t'l 169, 15, en\ 66, 4« parti 147, 21 (initio)*

i$ i zz: inu Probus, Pelrus, Pu.ljsdb.ias pag. 1675, s i.; i. Papias: It = in-ter; i. =z: in, Magno: L z\puberem eU*. 27,2- 37, 5 (uindiranti). 39, 13 (inuito\ 79, 12. 109, 4 (interuenit). 20. 112, 15 (singulis). 201, 23 (fin&itur), 235, 10. itei> etc, 15, 22 (inter palrem). 18, 3. 42, 4. 52, 16. 80, 16 (mrldidtrint). 90, 16. 96, 16 (tntutato). 97, 14. 183, 8 (in seruo), 193, 22 (um-dictam). 194* 4 (interm). 18 (inJe). 209, 22 ((juae in).

VidL ./'«# =i fuerint.

i z^ i»de. Vid. fii

1 s?= inten. iid 175, 19.

jrj /( =3 inler. Petrus (m: Se)i j) itemt *. ProbujS, Magnoj A% X 1, 6. 10, 18. 11, 13* 16, 9. 18, 7. • 19, 16. 20, 15. 22, 3. 21. 47, 22» 94, 11. 119, 20 (mterpotii). 21 (inter. pMantur). 1%), ll (iitter)i 130,19. 152,6. 172,10. 174, 24 180, 7. 24. 181,10. 182, 9, 190,1. 200, 24. 202,. -21(b«s). 22. 207.6. 212, 20 (in fin*)< $20,16. 221,12.17.

http://Pu.ljsdb.ias

Q, IN &m. CODICE B.EFER. xcix 223 §, 223» 19. 2f. m 24, 232, 3, 9. 235, 22. 23« 1 3. 13. 17. 21. 237, il. 22, 238, 19. 240, 3 . , 14* 1?. 15, 30. 22 (w*er eas). 24, 16, 3 . i i . 15. 21, 4. 23,30-44, 10. 88, 5. 159, 12. 22. 154. 4 (internmuzam). 170, & 172» 14 174» 3 . 189, 5. 24. 212, 20 'Jnter compensatio-n«n) . 213, 14 218, 4. 224, 12. 17. 20 <bis>. 223, 7.

231, & ^ a 1 3- 18* ^3"' *• % 6* i L m i 0 - 1 5- 22. 240, 7. 12. 20. 244, 17. 245, 7 (Vid. aot.39.). 23 ikuer-dieto reeMito)»

#• t •=. intra. Probus: -r; i. Magno: ^ t f ; * Pttros: *,; i>. elc, Papiasi f. jc 224. 12. / 228, 2 .

ie ie = id e&l, Butschlu-s pag. 1675.: £*. ie 222» 20. 231, 12. 250, 24. ie 23S, 14. 250, 22.

Ma^no: *£. PrtrtM, Puts«httf* pag. 1675»: %.

7 J 215, 19. 236» 17» fc **>» 4< %m *& imp^ impi imp.i tmp rss Imp*Tat»r, Imperatoris.

PatseMtw pag. 1673.; *w?. ftfagno: W»;P. im;». fhrolwis, Peirw, Papias, Gothofrfdus p*g. 1535,i /»»/*» IwiJ . 152, 19. iinp 83» 17» iwjpv 2,8* amjp 20, 7. 2 7 , 5 . 85,16. 93» f*

«j«f«m = interdutn.? 174, 5. 183, 24.

in F dum = ; iaterdura, , 180,18.

iatit = iatersit.2 181, 12.

S . j i**i ** *=* * t e n L

Petrus, it, Magoo: it. E 167, 3. 173, 8. it. 130, 11. 196, 13. 193, 1. 351, 15. 213, 7. 240, 14. it 9, 22. 44, 13, 196, 4. 197, 16» 22. » 3 , 4.

i comonms. i* « =a iades»

Yid. i# i ac i«ura»dum.

* MDEX SIGLARVM

i Zz ius ete. "Vid. ca£.; Aa£; ic; iz; in; iq,

ic.\ ic; ic; ic = iuris ciuilis, iure ciuili. Putscnius pag. 1675.: £. c. s= ius ciuile. 17. 92,18. 1041423- 110,3.7. il 91,22. 7« 82, 15. ic $8, 19. 92, i . 030, 12.

£e$ £* fc= iudex esto, Probus, Peiras, Papias: £. .?„ £e 235, 10. £s 201, 19.

£i = msiuranduih. Putscliins pag. 1673.: ££. Petrus, Papias, Gotnofretkia pa-g. 1536.: £. £. Magno : i i. = : iurisiurandi. 248, 22,

£» s= iure nalurall. Ita has litteras pag. 163. lin. 5., tum propter loci senten* tiara, tum proptef siroilitudinem cum siglis ic. et iy. infer-pretandas «sse eenset S a v i n i u s . Pari ratione apud Pot-schium pag. 1675. litteris £. g. exprimuniur verba iure ^cn-tium*

ic].\ iq; iq% i<q.\ i.q; iq =r: iuts Quiritium, iure Quiritiutn. Putschiospag.1675., Magno,Papias (in litter. Li.i.q."): Lq.

„i7. 103. 16- 171, 19- i? 103, 13. 172, 6. 201, 11. 222, 10. Vq 104, 6. £9. 14, 19 («« Quiritimny, 64, 11. 221, 10. f. 193, 16. £f 14, 19 <i«r« putritiiim). 31, 13. 46, 14.18. 59, 14. 64, 8.14. 75, 7. 104, 9. 111, 14. 140, 9, 146, 6. 8. 201, 10. 14. 202, 19. 203, 18.

iqi 64, 5, £«<?«; *W = : iudex.

Putscliius pag. 1673.: £«J. ProLus: ap, iud, = apu4 £a-dicem. iud. 204, 15. 208, 13. iud 203, 4.

zarf; iud =r iudic. , zwifa 176, 1. iWtw» 202, 1.

£«<£.; zW; £««!; £K^. ; ZKAE = iudici.

Magno: iuda, 2= iudicia; iudo =2 iudicio,

SZKTO 249,20. hldo etc. 221, 17. 249, 14, 22. 250, 2. piudum (praeiudkium) 161, 9. . iud,um 226, 24. 249,

Q. iJsTGiffl CODIC^KEKEFw

& 17. ^<l«m etc '92* 2. 228, 3, 2,41, 23, 245, 1. 16, 18. 248, 19, 22, 24. 249, 16. 250* 3.

£«*?.; £nd! = iudiciuni, iadicio, ProBus, Magao: ZK^. *»£ 175, l t 206, 12. iw* 212, 9,

ZKZ; £W.; faZ ~ luliam, Iulia. (iotfeofredus pag, 1536., Putschius pag. 1673,, Magno: fsZ. iui 224, 15. w/. 40, 23, 90, 17. « I 09, .2. 224, 13.

iun r=z lunia. MagGQ; iun* =3 Juxuas* 145, 9.

k /c.;Xj k,', k ==- capitis, capite.

Magno, Probns, Petrus, Papias, Putschius pag. 1675. :*fc,

- £ 168, 21. &" 168, 20. fc. 130, 11. fr 47, 3. 90, 23. 139, 14. 158, 7. 202, 4. 9 (bis). .

Conf. k.d z=z capifis demmtttto? & J = ; «apite dentiuem-- tusj* et k*dm*

kap. zp capitis. - • > 43, 15,

kap di (pro kap„ dittt, v.% opinor) ss capite diminutus. 47, 5 (Vid. not. 4.).

kap dim, => capitis diminntW 4St 19. kap dimidia 43, 21« #*p\dim 43, 22.

k. di kd zzz capitis deminutio (dimmuilo), demimiiione. k.d 168,21. kd 139, 14. 202, 9.

Conf. X kd; kd z=z capite deminutus (dimmutus) etc.

Probus, Magno, Petrus, Papias: k.d. kd 202, 4 (capite deminutus)^ kd 47, 3. 90,23. 202. 9 (capite deminutus).

yd 139. 9, od 202,3, Conf. &.

X» «Jm. == capile dcrainutl, 130, 11.

Con£ &,

IHDEX SIGLABJM

I I, =2 lara.

Vfd. formuL l = 1« .

Prolrasj Magno (m lifier* p'e.L)s Betro» Fapiajt (ta liller. pcl.y^ Fatschioa jpa». X675,i I* 196, 13.

Z. = li. ill. 65, 4 papjff. 157, 1.

Z = lia 4 liam, Uas*

JVldt» itd et paterfamil l.\ l "SKI licet»

FatscMws pag. 1875.; /» « a . 244, 15. *«7 ii» 14 I 20§t 5. 2"r», 19. 238.2S.

Vi<i «1* I, s=s lltt» Ifara,

YM. JiL et p««7» I!; / . ; 1; i' = ; Luciiis eic,

Frdbag, Magco, Pe-trua» PajaiM» Gntfcofmlut |»a". lVJ6»r I, T 235.16* J. 105,12. i(39,E 117.21, 2Ji ,7 . 141, 2L m, 0. 107, 21, J72» 0. 4» 17* 5.

Z. =s lurtx

Vid. /w , => licel» Papla»; ***fc tss »«** Boet. 14 t

r= licet.1 207, 10 (Canf. Bot 18.),

& =5 lege. 52, 3.

J#|7; legi Ug.i Ug =a legis etc. Fafcschius pag. 2675.: /<*•#. leg: 161» 11. l eg 133, 3 . / • *. 7, f, %% f, 4f#

9. 62, 23. 160, 17 (%«?*). 162, 4 «?gr J, ia i , 30. 2U 190, l t 195, 10 (%*). 217, 9 (%#, t a 21% IS, 2M» 13. I*f 43, 13, §4, 16, §§ft 2» iA 4. t » , & 145» *. 146, 2L C», 13, i& 1«* 2L 197, 3X 'Jl*, 12.

/<« 40, 23. Iif; Ifc.; I » 3s* IHMT.

Fatsdaiaa pag. 1875,; Z&

Q. IN Gi.II C0DICE REP£R, €212

libeos (pro libot) 171, 14. lib.taten e te 9, 22. 48, 13. 91, 13» 9% 6. 8. 9*, 2. 101, 24. 1 » , 18. 136, 8. 14. 133, 9. 15. 18 Uhertae. 142, 10. tibtatem «tc. 6, & 43, 23. 122, 22. 135, 3. 4 137, 9 (/&«**»«.

/*5*tei 115, 15. Vid. liu

ltb,i lib z=. Ifterta. Ifk*e 101, 20. Jtftem Cprja tihti) \m. 13.

Ji&F: ;= librara. 173, 12,

ffc. = licet. Vi<L «r, == cpt,

llS; Uu = liuer (Uber). Uuttts 135, 1§, /utesf «tc, 122» 21* 123, 17. 135, & 146, 5* *

m

22i, a m s r mtgis»?

Prwims: f.«*. cr: cpw msgijt, 98 ,6 .

m zrr xnali. ProJms C*n Httpr. g.m. aliisque), ^lagno (-111 litter. m.ho. alibque), Prtrus > m Iitter. mul.m, aiiisque), Papia-s (m lit-ter. m,h. aliisque); m .= malus, maio, znaiam» mala, malnft* 71 22.

v*u 7Z m; m = wm,

Putschras pag» 1077.; m» = : mm. Magno: m*?. =3 ms&ct-pium. Petras: ^ic. = manctpio. Papias: mc. = jaancipa-tio: m<i. =r maadatum. uieipio rtc 13, 15. 31, 17. 37. 3. «2» 6. 167, 14 170 1. 3 (wwnirt). 9 (bis). 20. 171, 14 (jnmiuipiou*). 218, 13*. 20 (nutncipioue). 233» 8. mcipio etc. 32, 24. 35, 22. 37» 20. 24. « , 24. 64, 19, 73, 9 n« m«/ic<><). **$, 23. 24. 170, 11. 12. 19 (mandamm), 220, 20. 22.

Cefitf. w<rip# w z= «siaa ma»Its* roaoo» raaaos» njaiaum.

Vid. rmj rtHtf,

http://Gi.II

INDEX SIGLtAHVM

mjsski 226, 5. mfostmm 233, 16. Viel. mTl =3 mmiffis; il&m mf. » manifestuni,

jJTj- 7?i cs manu. Magno, Putschius pag. 1677.: m, » j n m i t u t etc. 4, 14. 10, 10. 18. 2 4 39, 9 (mtammittit)* 10. tnin.ittuntur etc. 4, 1S. 26>. 7, 3. 21. 9, 24. 10, l, 2. 4. 11, 2. 7, 10, 12. 13. 22. 24.. 13, 2 . 33, 12. 35, 16- 37, 1. 23 (manumissus). 39, 9 (mamimittitur$. 46» 10. 47, 17. 102,3.

51; m = . matru Fetrus: mm°n* c=j matrimonium, mmanio (pro mmonio) etc. 15, 15* 20, 20. 23s 2L mmonio 16, 4»

m j rn; m =rr men. Magno: TiT.; Putscbius pag. 1677.': M . s m e a . Gothofre-dus pag. 1534: jZara. tJ£a/. = FJamen dialis. tormtis etc. 3, 11. 71, 11 14. 89, 10. 102. 23 (testa-mencis. 117, 15*. 134, 14. 140, 3. 151, 8, 158, 8. 161, 24. 162> 20 163,15. 176,1. testanUo 121, 24. testamto etc 40, 19. 83,4. 99,24. 113,11. 122> 2L 126, 9. 138, 16. 20. 143, 12. 150» 14. 161, 11.

testatitt pro testamto 94, 19. i Vid. tesmt.; tm. s s tameu.

5»; «t — ment, testam* 39, 6 (In Cod., tit opinor, M t £«sfai5T<?) * test-m i 79, 15 (Vid. uot. 15,>

m ==; mento, mentum. Vid. tm =s testammto; iem

m t=S milia, milibus. Probusr m. Gotbofredus pag. 1537.: m; nz. 203, 4. 221, 8. 9. 251, 8.

m = ; miliam. Vid, fafh

m tss min,. roine* Vid. Tiomj non»

m ' = xom. f comissam 186, 8. comodati 204, 13.

ET =j morum. ' ' Vid. numm m'; !»'==: mus

Magno: m/. Putschius pa?jvl677.: m.

http://tnin.it

Q. IN GA31CODICE EEFER.

dzcm-a? «ic. 3» 2L 1&, 5. 11, 16 dixmus). 13, 15. $4, 22. 24. 26» & 11. 27, 9. 68, S (recipimus). 1% B. 74* 11. 17-19. 75, 5.6. 78» 10. 77, 9 (r«/«n?nt»). 17. 82,12. 84, 3. 99 ,14 100, 15. 13. 101, 3. 10. 14. 15. 105, 23* 117, 20. 23. 124, 17. 130, 1 (admonuerimur). 158, 10-. 19. 20. 159, 18. 161, 12. 163, 24. 1€7, 13. 17|3 12. i5 173, 2, 176, 7. 177, 6- 180, 2-3. 182, i (bfe). 185, 24. 186,23. 189, 5, 195,7. 221,4. 238,23. dshe-n efc, 14, 13. 18. 21,4. 22,16. 26,9. 76,18 frossidemvs). 19. 77, l i petienmus). 83, 15. 99, 13 (hah*mm)> &», 7. 16. 101, 11. 11,9, 4. 174, 22. 195, 13. 205, 14 (*$«, TOUjr). 222, 13 (probauenmns). 22$, 19.

IBJ ro == xnihr» irlagao: *n*.j /n. Peirm: m*j m. P&pias: mi, Vrohus (ia lilter. a.t.m.d.o.)t Putsch.us pag. 1C75.: m. m 75, 2). 162, 24. 170, i<). F l , 1. 174, 2. 175, 8* 195. 17. 222. 1. 22* 9.11 231, 11.12.13.17.» 344» 24, » 166, 18. 1711, 24. 22fe>, 10,

m; m =r raodo* fflaya^: ro*j mo* Pfirm: m*; iifra (fa iitter. qrtii.; f*.m.)z m* WmUchim pagv 1677.: *»*, Papias; r«o« Pwba» (la Kt-ter, *j,m.) z m.

»t 2» 2» 3, 19. 24 (bw). 39, 10* 55, 14. 50, 20. «3, 2. 68, 12. 13. 76, 5. » , 22. Bi7 10. 99, 4. 101, 18. 162, 20, 163» 13. 170, 22. 173, 20, 23. 175, 4. 201, 12. 17. 228, 20. 230. 24. 231, 18. 233» 10. 240, 22. 23. 2*3, 17. 249» 14. 22. 250, 1. i» 85. 5. 160, 3 . 167, 19. 200, 24. 213, 1. 220, 22. 239, 13. 2-iS, 13 (ler).

m 235, 14 majf.t mag = magwr.

mag; 158» 3, 182, 1$. m*g €, 11. * rna<fi% = magistratum.

Prubiw, Petrus: mag.$ Paischius pag. 1677,: tnS». -ss BIJ-gistratus. 59, 1L

mamjest == xnamfeita»

w«p. -u maiidpio. 37. 24.

Conf. M» t-i ixtau,

« / . * WI/J m / ; m / . j « t / = niantfvs.

M*f»©: »i j*j . cs. maniftuti.

cv; * JNDE^ §IGI,ARVM

mj.tum $77, 6. 178, 18. jvftum etc. 176, 9 (bis). 177, 7 (quod matnfestum), 1S. jjj/f 177, 7 (nec m«-nifestum). mf.tvm 178, 21. mftum etc. 176, 10 (cluo mamfestum). 178, 1. 22. 23.

Conf. t ^ tum.

wjC; jiT/; m / ss mamfestum.

Magno: m / j m^, Petrus,PapJas,Putschius pag. 1677.: J » / .

«7- 178, 1?. m / 176, J9. 178, 7. mf 176, 10 (ofic manifestuni),

m^/e-CpTO m/. ?. i. e. manifestum est) 184, 5.

mgl; mg; mg. =z magis, Magno: mg. Petrus (in Jitter, <?*. mg. p.) , Papias (in litler. q.rng.)- rng. m~g~. 166, 21. 177, 5. 178, 11- -223, 12. mg 178, 23. m^. 213, 23.

mil; m£Z.; miZ =s milia, milium., Prohus, Gothofredus pag. 153S.: mil. md 161, 17. mil. 195, 18. 19. 212, 16. mil 114, 12. 115, 7. 14. 124, 1. 200, 23. 203, 2. 204, 4. 207, 4. 212, 15f

njl r s mulier. 173, 6.

mm; mm; mm; mm; mm :=$ manumis.

Putschius pag. 1677.; mms. t= manumissus.

mmsi) mmsion& 3 ,6 . 4 , 3 . mmsi,mmsum 3, 14, 24. mmsi 7, 19. mmsa, mmso 23, 23. 170,15. mmjo* etc. 3, 20. 4 ,8 .10 . 9,16.

iri/JI^JZ 39, 6. «

mjjt; mm e=; manumissio etc. Papias: m m. = manumissum.

am*4 22- m m 48, 3. 141, 1. YicL mmne

mm; mm ==: manumit.

Tn|m£i 4, 19. mmt/t (manumittit) 9, 22. m m p=; manumittgn.

mm^ojr' (raanumittendorum) 11, 15.

<J. IN BAII GOmCE HEPER. cvxi

mm% mm r=r mslrimo. Palschius pag. 1877.1 mnmii z=s m3.trim.omh mmni (msArimonii) 4» 13. mmnia 25» 20.

mmj mi» = maCrimoniL

Magno: mm,; Fatscltius pag. 1677.-. IBBI. =r matr-iraonlajst» mm 29, 10. I B » 29, 13,

mmn.e =s maamnissione. 4 , 5,

n?» = manumissoris. 141, 17.

muL = mulier. Probus» Magno* Pfisns^ Pgpias». C«thc£tcdui |»a§, i38., Putsehius pag» 16-77.

5i, m n

n zsz nam, Vid. « «ss aaat,

V«f« £» »,; « s s ae»

Bfagao; &». s s ieae» V*4* prseteea; <jtu» aetaii aiA lifc-ier* «f p%ssssiott. (possessfone) etc. 201,10. 221.15. 217.24. t/-a-drtn (traditionc) 74, 22. nq IbG. 1** rwyuc herecli).

n* r=z aec. Vid. »*

n =2 Xfgidium. 201, 13.

VM» n, » » ; tt.; « trr SHtt

Putscbra* pag, 1681.: :*7. "= tmaesUaacxa; stpC = . stipu-lattonem. usucapion 63» 8 (Vid. not. §,). i «.*•£* «fictiou. etc. 2, 12. 14. l t \ t>. 161, 7, t C , ? (fmptionem;. 174, 1S (JttractatWfKm). i% 2 a 173,17. t*>7, 5. 1*0, 21. taS, 14. BiC LlfJ. 2(il,l4.17. 21344. 231,5. *m*rt-u p « t t « i n #tc t*>, £#. 22, 13, 44. 13. €1, 24. 104, iK 1€5S 5 (««Aiitffi*»!. tC6, '44 (««•ifiiifjii.j*)'»). lf*7, 7, ti (lt.~ «*ti0K**»> 170» 1. 0 J | 5. 17% lU(aiij««ia»^m). 175f2i.

http://m3.trim.omh

cvin WDZX SIGLARVM

195, 7 (bis>. 196, 45. 200, 5. 8, 2G2, 5 (bis), 18. 304, 2«. , 213,'20. 21. 233,2, 239, 13.

:t PP ma, nianj. Vid. iun et pee.n

n s=: niniae, 3

Yid. /zj/", c«». «. ; 7Z = nis. ?

Vid, «»«. ?!".; n; rcj «• 5 » 5 » n o n *

Pmbus, Magno, Petrus: n. ; «. Patschin* pag. |677t: S. Papias, Gothofretos pag, 1538.: «. TH 71, 3. 249, 14. H 14, 13. 19. 20. 15, 10. 16,15. $7^6. 11. 19- 23, 13.17. 19. 31, 24. 35, 24. 41, 18. 50, U, 15. 62, 12. - 64, 19. 67, 20. 68, 24 («o» habeat). 83, 22. 90, 8. 95, 4 6. 13. 96, 12. 103, 4. 8. 107, 3. 24. UO, 13 («<m ast). 115, 21. 116, 19. 121, 20. 125, 15. 16. 130 17. 132,1. 147,10. 150,3. 155,14.20. 157,i9(bis). 159,' 17. 16i\ 22. 161, 18. 162, 6. 163, 9. 1Q. 164, 5.16. 165, 22. 169, 16 17. 170, 22. 24. 171, 12. 173, 7. 14. 175, 7 tbis). 177, 7.15. 178, 23 (sit«o«). 24. 179, 20.22. %

160, 5. 6. 24. 181, 6. 11. 19 (non perisse). 22, 182, 6. 183, 12.14. 181,5.20. 185,16, 186,6. 189,4. 191, 9 (Vid. not. 4.. 13. 16. 195, 7. 18. 23. 196, 10. 12. 18. 24. 197, 22. 198, 7. 8. 10. 201, 9. 10. 202, 3. 203, 5 (bis). 204r

19. 20. 207, 17. 208, 6. 209, 22. 213, 14. 218, 7. 9. 23. 220, 22. 221, 9. 222, 15 («o« tamen). 22. 223, 12. 225, 12. 15 (bii). 226, 17. 18. 228, 11.18. 229, 7. 230. 1, 15. 17, 19. 20. 22. 231, 14. 236, 10. 237, 4. 238, 22. 241, 15. 245, 23. 24. 248, 22. 249, 20 (nou datur). 251, 10. 12. n 14, 4. 74, 15. 112, 24. 167, 23. 201, 10. 203,7. 225,6. 245,21. n. 11, 14. 1S, 12 * 6,4. 10,16. 11,23. 16,6. 1S, 3 .6 .23. 19,20. 21,8. 27,11, 32, 9. 37, 5. 19. 41, 6. 13- 43, 8. 52, 20. 61, 10. 65, 9, 19. 67, 24. 75,3. S. 76,11, 79, 12. 82,1. 4. 84, 4. 95,9- 97 ,1 . 99, 14. 103, 23, 108, 3. 23, 110, 4 (non * quae). 116, 3. 121,17 (potest non). 123,10. 125, % 126, 24. 127, 16. 128. 18. 129, 5. 136,1. 141,6. 143, 21 (Scbed. n?). 151, 12. 152; 23. 154, 17. 163,3.4, 167, 2. 169, 14 (non tamen). 23. 170,17. 174, 16. 175, 9. 176,21. 178, 16. 179, 17 (non | permissurum, In Scbed» est 7i | njjmissurum; bis posita vocula non)+ 181» 19 (non do-jnuras). 23, 184, 17. 185, 15, 191, 5. 202,10. 203,2. 4,

q. m GAU. GODICE B.EPEK. c i x

204, 4. m 205,19. 207,?. 208,14.20. 213,1.4. 216,8. 220, 7. 222,15 (nan enim). 223, 2. 22% t4. 231, 4. 18. 233, 21. 238, 4 241,16, 245, 2. 8. 248, 9. 249, 10. 23 (scierit ncm). 251, 2, 6.

j?; n c=r nornm. iH (bonorum) 93, 21. £ob 226, 4 ?Yi<3. noi. 70

ConC h == bo Vid. tov fi.j «. i=r ftum.

Putscliius pa^, 1677. i ». damn. 183, 7. sponsion 189, 3. cna 226, 2.

7t. =s Nnmerius. Vid. n~.n

n; n *r* tia.

poen 250, 2. p.?o« (persqna) 4, 1.

nj n • 7i; n =s nam. , Magno, Putsclitus pag. 1677.: ii. Petrus, Papias: «. n 177, 6. 189, 5. 191, 21. 195, 4. 7. 196,17. 197, 13. 198, 13. 201, 10. 202, 3. 20S, 12.16. 216, 24. 223, 16, 225, 11. 230,12.. 2,31, 10. 15. 241, 17. * 62, 20. 64,8. 178, 5. 187, 22. 232,15. 239,17. 240,12. n 77, 15. 208, 6. » 2, 15. 4, 7. 6,15. 7 ,1 . 13,12. 14, 3. 7.19. 15, 2.19. 16,21. 18,17. 22, 21. 24, 6. 25, « (nam horam). 26, 24. 28, 9. 39, 22, 40, fi. 50, 3. 61,16. 65,6.22. 66,11. 67,18.30. 68, 4aUenam). G9,l. 77, 7. 78, 11. 82, 19. 89, i l . 97, 20. 102. 20. 100,15. 140, 19. 141, 11. 160,13. 19. 162, 12. 163, 16. 1G4, 17. 169, 8. 171, 22. 174, 3, 11. 16. 176, 10. 177, 9. 14. 178, 10. 1S0, 19. 181, 22. 182, 2. 12. 189, 3 (bis)> 190, 5. 191, 9 (VTd. fiot. 4.). 13. 201, 1. 204^ 1. 207, 5. 208, 21. 216,16. 217, 12. 17, 226,17, 240, 23. 248, 15. 250, 3 .

n == nec. ? Vid. ft»

n'j T7; 7i.; n; 71 = Xiec. Magnot «?.; Petrus,Papra<;*. n . r r nec . Prolicist «,== neqtie. n' 6,14. 11,22. 19.20. 64,20. 74, 10. 89, 17. 106, 14. 15. 168, 8. 189, 14. 15. 196, 22. 197. 21. 202, 6. 208, 14. 220, 16. 221, 23 (!>is). 226,24. 228, 5. 238, 13 (nec datur. In contextt» perperam est: non rfatur* ScheB. n ' exh&ent.). 239,8. 248,14. 249,23. 251,7.9. h 238 4 (ter)." n. 112, 4. » 2» 7. 6, 5 (ter). 11. 14, 1.

cx 1NDE*X SIGLARVM

15, 22. 34, 8. 122, 2/. 238, 2 (n-r) 239, 13. 14 (his). 241, 3 (lm), 244, 17 (tvr). u 225,12 (?Vid. noi.19.).

Conf. n u n cnp'

7, 2. 11, 20. 14, 23. 15, 20. 119, 1. 163, 3. 165, 22. 167,2. 172,21 173,3. 175,22. 189,14. 191,4. 195,8. 200, 5. 1.». 205, 9. 203, 14. 214, 5. 217, 6. 221, 17. 222, 3. 15. 223, 4. 220, 10. 229, 24.

4 SK nihil. Conf. Ma«juo sub litfera n. Pelrus: n. 9, 22. 1«, 18. 19, 10. f»l, 22. 75, 1. 77, 1. 2. 82, 20. 91, 2. 10G, 10. 145, 20. 158, 23. 172, 1. 174, 17. 175, 22. 178, 13. 179, 3. 181, J5. 19. 185, 19. 203, 11. 207, 23. 208, 19. 221, 15. 225, 8. 228, 10. 229, 12. 231,15. 238, 13.10.

/i «=3 nim. Vid. eri

/& = nisi. Ma£no («iecundum cd. Lugd. Bat. a. 1599. rt Phtsch.): n. (Gothoired, autem ed. non simplicem n exhibet, sed talem, cujus mediac parti coujuiicta cst littera s.) 165, 21

jtfr •=: nu l la .

130, 12. n K= ttostrai

Probus: "bk n. zz Ibona noslra. 14, 21.

w; »; ti zzz uunc. Magno: nc.; Petrus: fu:; Putschius ][>ag. 1677.: ric". r= nunc. Pelrus: et, ne.; Magno: et.nf.", Probus: e. n. =s eliam nuhc. * 77, 9. n 13, 16. n 82, 21 (Vid. not. 2. ubi pro nuncupttre iegendum est nupare). 113, 4.

ne<7 (nuraquara) 65, 4. « ss nobis.

235, q, # s= net|ue»

163» 24. 164,1., w* t s ns.

121, 5 (traosfetfujitur). etr.

Q. IN 0AII CODICE EEPER. C H

m = ni. 3, 13 (faerlnf). efe.

JT.K; K » : » » ; » » ; n» ==. flumenas Ifegidlas etc. Cotlaofretfns ffcig. 1538.*- n. = Jfamerias.

».n 2£M, 15 inltio). n J 200, 23. 202; 14 (In. ine ) . 17. 18. 203, 2. 3. 4 204» 15 (m fine).m 221, 8 bis.

229, 7. 235, Irt. 11. 15. "16. »» 205,16. * » » 204» 13. «« 202, 14 (initio). 204, 19. 2d5, 7. 23% 12.

«o =* nomini.? »e& (nominibus) 162, 19.

Conf. &, =x Bas„ ao& = Etofjii*

Mafrno: »o&* 39, '24

»oi» = flfimen* Vi<i, m = mm,

nom = n^min. nome 163, 9.

nom; nom,; no#»; »om*j nom»; noiw sr: tttMttjlnt, PBtsebktft p*§.1671.5 ,/fam. == fkinine,

S m 162, 3. 191, 14. 15. 195, 9. 235» 15. 245, 4 13.

19» nom, 201, 1S (nomme aft*Q« nom 173, 12. 2224- 139,3. 249.2. »*»* 163 ,0 . 249,3. «om. 18^, 18. 201, Ifi (q«o BPwv) . nflm 17«, 4. 184, 4 190,9. 201,3. 220,7. 221,5. 236,21. 250,14.

rtom* 249, 1. n$ ~ nrqm".

Prohus (in Ktier. q.wj.a,nq, aiitsqae» ifafoo» 3*aj»a*: «y» P«trw» Pntschfft* paf. 1877.: ny. 166, 14 (a«?«e berali.

Ctmf. n. s t ae et f t = : qae* jsnmm = nammorixm.

222, 24. »«T "» c «**p; «»»<*» p = aec «i n«c cTaj» mec precaxio.

Batscfaias fwg. IfiTT,: ».*. = non ui, Ma^no: « » . ; Prtrus,

Papi&i; n.u, =s »on at*. Pat*clrius p#§»1677.: wTcT ==r nea cJanj. Prtrt»: «.«r.n.j», = non clana nec preeario. w » » 7 » p 238, 4, « « n e » i» 238, 2* 241» 17*

» r j » » # p 239,13. Conf. »* = »e*.

exu INDEX SIGLARVM.

,^; » 9 fcc: ttamqae. Magno, Petrus", Papia*: «?» » ? 231, 15. »? 78, 11.

» ^ 198, 13. (Re hac Sche.darum scriptura conferenda est saot. 1., uhi in ipso Codice sic scriptum fdisse con/ecit a y . $am vero librarium potias 7iy scripsisse, vel scrihtr* sal-tem instituisse, existimo.)

Ccnaf. n tsi nam ei !\ jer que.

oiu . x >* no s= Bfl etc. 4, 7. 6, 18 (condicione. Schfid. cdldieione). 10. 20. 68, 13, 73, 13. 83, 23. 108, 15 (tiamnationem). 110, 2 (co«. firnuMur). 10 (no«). 115, S. 125,19, 442,16. 193,5 (co«. **»£Zer*). 208, 10. 222, 9. 229, 14 (canuentum). 235, 22, 248,7.14. eo\silinm etc. 9, 24. 16, 23 (ronttftwtfo-ni&ax. Sxhed. co?\stitutionib.). 28,5. 42,15. 50, 3. 70,7. 73, 3 (condictionem. Sche.l co?\dktionem). 89, 13. 100, 8. 117, 19. 123, 17. 151, 6 (eontrahitur). 158, 14 (spondes). 164,19. 179,19. 202, 12. 204, 13.' 205, 7 (»cn). 226, 17 (sponsaris),

SchccL pag. 157. lin, 7. 6. pro cofpstit e^hihent ei\petit. ?; o = opoJ\

dtare etc. 189, 14.23. 202, 23. 207,18, 208A'U. 232,13. 235, 2. otw etc. 232, 19. 233, 2.

ot; o; o :±8 oporte. lo.re 200,23. o7.e 175, 2Q (d&ri Oporlere. TJ7T 177, 16. o\*e-(pTol5\re) nc. 189,7.19. 200,7.9. 201,14. 22. £02,7. 208,2.3. 221,13. 238, 6 (Vid. not,7.) or*

.« tc 175,17. 201,3. 209,7. 222,12. 223,11. $ s=; oporier.

Magno: ve s= «portere. , 8* 175,18, cf.; 5"; o. =3 oportere.

Probus (in litter. a.t.m,d.0.)'. o. • o. 203,-18. 3 195,8. 200,18. 202,17. 221,8. 0. 2125 l'S.

€0Etf, d.O.

Q. IN GAIICfODICE REPER. cxm

o~; o =r oportet. rS

Putscbius pag. 1877., ProBers, Magno, Petrus, Papias: o. o 195, 15. 235, 12. o 204, 15. 209, 19.

Conf. dfeoi dfe

affo = officio. ProBns, Petrus, Papias: o / / . = officianw 226, 20.

o ro & = OEmiBus. Magno: omh- Putsciiius pag. 1879.: omb. 158, 5.

37 = oporfere. 175, 20 (mihi oporters). «•

sTre; ar.e' "o.re% ore* ore zzz oportere. YM. o. = oporte,

V pl p •=. pareh ' p 204, 18. 20* 221, 9. p 204-, 4 203, 8.

Caaf. Fnjara' p aa partis,

Vid pl. p s= patef.

ProBus, F«lras, GothoB-edtts pag. 15S9.S p. Magno: pfm. = paterfamilias. pfamilias 217, 17.

p = pecuaia. ProBus, Petrus, Goiiboiredas pag. 1539.; p. 164,24.

|T s p*eB

Vid, jg == per. p =r pio

Vid. meip. p s= pitc, jpitis.

Vid» cc >j &#p <Zjj Jtcp.j kap dim. p £= pofi.

pnali 34, 1» p = populus.

VJd* pr. , p ESS pore, pu«,

Vid. £<-mp

h

isiv INDEX SIGLARVM

p = poss. pessiOnem 244, 24,

/? = possessionis. 239, 10. __

Vid. Z»p. = bonorupa posscssio.

p = possessorcs. • Vid. bp = bonnrum posscssores.

p~ = possunt.

17, 6. j7 = posf.

Vid p1 = post.

v\ ? ; p ' ; 7J-; p = potest. Magno (in litter. d.n.p.)^ Pctrus, Papias (in litter. ee.n.p.

alftsque): p. f. 124, 3. f 17, 7. 41, 20. 122, 9. 123, 19. 157, 19 (non potfitt). 173, 7. 189, 14. 16. 200, 17. 201, 10. 208, 14. 216, 15. 20. 218, 2 (potest). 225, 6. * . 14. 230, 21. 238, 13 (acceder* potest). 249, 16. p ' 175, 7." p . 207, 6. p 200, 1S. 207, 18. 238, 13 (Asri potest).

p = potestate. Petrus (in litter. ee.i.p.), Gothofredus pag. 1534. (in lit-ter. tr. p.): p. 218, 8 (potestate sii).

p = prae Vid. p = prae.

p~; p = praeto. ySFm (pro pris) 236, 9. p m 135, 14. 190, 16. 226, 5. prris (pro pris) 228, 24.

?/>(?>(?) 204, 2. j5 = pre.

Vid. p = pre.

p = precario.

Vid. n un cnp ,

p; p.; p = PubliuS etc. Probus (in litter. «. p. 9.), Magno, Petrus (in litter a. p. c/.): p. P 221, 8. p. 96, 11. 98, 22. > 124, 18.

P> P\ M\ P = prae. Pelnw, Putschius pag. 1679.: p. Probus : pde. l.u =r praede litis uindiciarum (Vid. Notae in Edictis perpetnis). Magno, Papias; p. Magno: p~. = praetcr.

Q. IN i^All eODIGE ipPER. fc GXV

?n°LumnT:2' "•m* *22- 7 ' 9 <*'««#«*). * io-

19. 20. 25, 10, 26, 10 2$. 28, &. 31, 1S*. 24;. 37- 12. 47.19.20. 48,20. 49,13. 5^ 10. 54, & tf (bfc).'59, 12.19.21. 61,6.14 2 4 ( ^ ^ 4 ) . 62 ,3 ,6 , 63,14. 65,?! 6 9 , 1 . 5 . 70,23.24. 71, 3. 5 &•<*»«). 80,18, 83,3. 84, 12. 22, 23. 86, 7. 88, 12. m, 19. 103, 17. 105, 16. 106, 3. 107, 2. 109, 10. l t l ? . 1 8 20. 2(8. 1 1 0 , 14 1 9

20. 21. 11*1, 3. 9. 19. 112, 5. U 3 , M . , ^ l , j / J t T 124,21.22.23.24. 129,12. 130,2124. 143,9 10 146 3". 154,19. 155,8 .17.21, 159,16. 161, 4. 10 ( ^ ^ noiO. 163,17. 164,7. 165,3. 166, 12. 14 bis> flGT 17 (praestet). 20. 169, 8. 172, 10t 15. 18. 1 7 4 t ' m «' 24. 178,3. 181,21. 182,5.6.19. 189,7. 190 io fgV 15 (V,aetori).' 194, 6. 7. 16. 22. 196, 23. 196, 9'(!,«• praesente-, prheterea). 200, 15. 202, 2. 12 (Vid not 1 V 203,8. 207,7. 208.6.17. 212,9. 213, 8.9. 2*4, 4 f t u ) 9 (pracpoaueiit). 16. 18 (praeponitur. Sic enim legendum-non pioponitur), 19. 218, 5. 220, 16. 222, 7. 18 19 oi ' 226,23. 230 ,3 .7 , 231,23. 232, i t tf (bis), i * ift M 21. 22. 23. 233, 16.48, 20 (hw,. m 6. 13 2QL W 2 3" 238,1. 240,9. 245,5. 251,4.13 (Pra*ter9uam). £07" 1 5 ( P ^ e w ) i l i , u . 1 6 1 , 5. 7. 9, 10 ( ^ W ^ : 12. 163,7. 185,21. v*.90, 4. ^ o , ( iWto -rem) etc. 7 ,9 . 10,20. 14, 8. ' 19, 6. 31,21." 49,15. 61, 24 (praedus). 71, 5 (praedia). 85, 3. 7, 103 5 '145* 22. 150,18. 154,15. 167,17 (p,aeualuit). ±7Q 5 "189 o' 205. 10. 214, 15. 222, 16. 232, 1. 233, 23.

p; p; p; p = pre. adphendere etc 32, 1. 50, 5. 68, 15. 79 4 ^ 3 04 129, 12. 152, 8. 157, 3. 164, 15. f6. 18. m,'f, t$ 1 4 ' 17. 18. 167, 21. 168, 5. 176, 14. 15. 23. 180, % 183 9* 12. 16. 193, 15. 1,97, 21. 208, 21, 23U, 20, 24. 232,' 2." 239, 14 (aut precario). 16. 245, 8. re\phtl/e ( rWe-henditur) 183, 6. £tiosa 50, 19. ptiosio* rili/ etc. 51,15. 147,14. 164 24, 165,.4, 19122* 238, 14.»

73'; p = pos. Magno: 7?.. Vox possunt ap. Magndncm sfc scrihitur: jTTp. itcm ps. • ap. Putschjum. pagf. 1679.-. ps.; a j . Petrum et Papiam: JPJ. ? '*** etc. 1, 24. 6, 11. 10, 8.14. 13, 22. 20, 9. 27,l9.

h 2

cxvi tNDEX SIGtAilVM

i ( , 13. 30, 20. 3.1, iM. 35, 19. 59, 2i. 61, 16. 02, <). m u. 23. G3, 20. oi, o. 7. 12. or», 1.5 (im). o. 17. GC, 7. (3. 20. «7, a 9. 17. 09, t 71, ;i. 72, 5 .8 . 73, it> (powsMitbu,). 74,1. 75,10. l t ( / n m W « f . ) . io, 17. 7G, 7.11 (bis). 12 (pomtfrmwO- 13. i& 77» 2 (his). 8.3, IH (posw). 84, 14. 19. Ot, 13. 1M. 1U. 93, 7. 95, 10. 97, 22. 99, J l . 101, 2. 103, 20. 104, 14. 106, 13. 108, 12, 15. 110, 1. 15. 21. 111, 9. 114, 2 (posnt). 110, 1. 19. 117, 21. 23. 124, 8. 13. 125, 22. 126, 8. 15. 18. 134, 4. 13 (potuint). 15. 148, 3 (postea). 15'», 10. 154, G. 14. 156, 12. 158 22. 101, 0. 162, 9. 11. 164, 13. 105, 1. 3. IGG, 4. 167, 3. 15, 19. 22. 170, 17. 171, 5. 15. 22. 23. 17.5, 4. 174, 9. 12. 13. 14. 23. 24. 175, 19 (pottim). 2* (b i i ) , 178, 10. 180, 14. 20. 23. 181, 13. 21. 193, 0. 13. 21. 194, 3. 5. 495, l i . 24. 197,5. 198,9 . 2 0 1 , 1 0 . 1 3 . 205 ,13 . 207, 48. 23. 218, 4. 8. 9. 221, 1. 21. 222, 20. 224, 7. 225, G. & 12. 22S. (0. 1S. 19. 230, 12. 231, 11. 16. 18 (pbtt*. rioie). 233, 8. 13. 14. 235, 22 (bis), 230, 4, 19. 20. 21.22. 24 (possetsote). 237, 3 (bis). 4. G. 7. 9. 18, 20. 22 (ros*i<le-tis inferdictum ). 24. 23$, 3. 5. G. 9. 10 (poiu-isioiitm). 20. 21 (Im). 239, 2, 3 (posse). 15. 2iO, 7. 13 (bis). 244, 17. 245, 12. 249, 2. 251, 7. 13. F * # efc. 6, 7. 17, 19.

2 0 , 7 . 27,12. 41, 17 (postumos. Sched. p.^.-umot). 49,20. 55, 17. 58, 4. 76, 12 (possiderc). 91, 2. 92, 1. 152, 16. 159, 4. 170, 12. 177, 1% 180, 19. 191, 1. 197,1. 21G, 10. 231, 18 (postea), 233, 9. 287, 1 (pdwufe/cO. 239, 3 (possessionem). 16. 245, 2.

Vid. p'?* item ps

p"1 ±s possc. p^ssionem 245, 5.

p** J>; p =r. post. Magno*. p \ Pelruss p^: Probus, Putscfaius pag. 1679.: pt

Magno: /31/. = postquam. p'«a e tc 7, 20. 10,18. 22,23. 113. 17. 20. 116, 22. 150, 20. 158, 24. 161, 23. 168,17. 174, 7. 175, 16. 17. 182, 21. f 1 5 . 14. p 59, 14 (postcfuam. Sched. p?\qmm). 79, 23. 113, 24. <*

p'*=S! flOt. pV (potest). 61, 17.

Conf. c = est*

j»1 rx potes.

q* m <HH CODICE EEFER. pV|o*. (potestafem) 94* 3 4

Conf. t. = tem*

J2j ^; ff; p = per. Magno, PuJsrhias pag. 1679.: .£ Petrns: ^ j p . fimissum efc. 2,19. 7 ,1 . 23,6. 4 0 , 1 4 47,20, 62,10. 20. 23. 64, I I . 63, 8. 72. 8. 75, 21 (pertineat). 76, 4 . 21. 17. 77, 2. 6 10.13. 16. 79, 3. 80,21 (pw). 83, iOT 20 C/w). 10?, 4 (p#r umdicalionem). 6. 11. 12. 24. 104, 5. 105, 9. 106, 11. 110, 4 9 (p*r damnaiioncm). 10. 111, 9. 10. 112. 5. 115, 9. 119, 12 (per). 13. 120, & 121, 1. 122. 6. 7. S. 123, 16. 125» 14. 17. 126, 1. 24. 129, 14. 120 13 21. 139.10. 145,5.15. 146,24. 151,16. 157,2. 160, 1*. m. 21 (persona). 163, 8. 12. 15 (peiegriros). 20. 164, 3. 4. 1G3, 16. 171, 16. 24. 172, 10. 21. 173, 10. 18. 174, 3. 176. 19 (petftrirt). 173, 20. 179, 13 (bis). 24, ibO, 2 (bia). 1M, 6. a 12. is2, 23. 183, 20. 186, 6. I I . I*s7, W. 189,23. 190,21. 10J, 9t*bis). 195,13. 196,15, 1<T, 3. (p«r). 7. i m 13 (/w). 16. 18. 203, 22. 20S,6(/»m-intejVwj. 213,12. 21», 20. 221,5.14. 222,3. 223,10(ia in r ) . 225, 19 Qterwna),. 229, 16 (dilatori» peremptorute). 230» & 231, 9. 235, 5. 15. 236, 6. 12. 13. 14. 15 (ois). 251, 1. 11 (personas). rpferr* fjic. 177, 4. 196,9. 222,6. 236»^. j» 175, 23*. p\aeque etc. 1,7. 2, & 24 ( /w<m«) . 3 ,1 .2 . 4 , 1 6 ,3 . 6. 0 fcw). 24. 7 , 9 . 9, 24. 11, 2. 13, 8 (pertinen). 10 (»«*rW<r). 12. 13. 14.17. 21. 23. 15, 20. 24. 16, 2. 9. 16. 17, 5. 18, 2. 8. 9. 10. l?t (bis: -per- pttmittittu). 15. 22. 19, 4 (per). 7. 1Q (per-mittitar). 21, 20. 22, 2. 21. 23, 1. 19. 23 (Vid, not. 1»)-24, 5 (Vid. not.l.). 3 (VM. not.3.). 14 (V'd.not.5.). 15 (VM. not. 6.). 25,19. 26 ,4 ,23 . 2~ 7. 2ft 28,9, 29," 5. 30,6. 16 (personme), 17. 31, 4. 14 16. 22. 33 ,3 . 35» 13. 37„ 9. 39, 12. 40, 7.17. 20. 22. 4l, 18. 42, 2. 21 (feis). 41,1.16. 20. 44, 23. 46, 3. 3 . 20. 22. 24. 47, 8. 48, 9. 1L 11 17, 50, 13. 18. 51, 14 (bis). 54, t 8. 55, 14. 59, 6. 20. 21. 61,13. 62,12. 22. 63,1. 3.9. 24. 65, 14 (per). m, 2. 22. 67, 23. 69, 2, 5. 70,1«. 17. 21. 71, 15.22. 74, 8. 13.16. 17. 18. 75,6. 9. 12. 13 (Ws). 15. 76, 6. 9, 14. 18. 19 (Vid. mrt. 44., ubi pro p <fcrib*n<ium p). 22 (»»). 78, 0 (lm). 79.8. 80, b. 82» 15. S3. 20 (pwtmere. «4» 2. 23, 24. 85, 9. 16. 18. 21. fcC, 3. «8, 12. 20. 22. 89* 4.5 ,19. 90, 15. 91, 6. 8 3 , 1 . §4,20.22. 95,18. 1(30,13. 101,13.14.22* 102,6. 100, 4(per dammmmuem). 21. 104,4.17. 105,1. 4.6.14.23.

cxviu INDEX S1GLAB.VM

106, 5. 9. 21. 107, 3. 5. 6. 9. 18 (bis). 24. 108, 2. 3.13,15. 20. 109 7. 16. 110, 18. 21. 112, 11. 13. 22. 114. 23. 24 (bis> 115,16. 116, 2. 119, 9.12 (pn-missa). • 121, 13. 18.24. 122,5. 123,15. 124,2.23. 125,10. i2(persecutio). 126, 3 (per). 13 (hjs). 18. 127, 22. 128, 3 (bis)) 129, 5. 20. 130, 2. 18 (bis). 131,7. 10. 14.17. 21 (bis). 22. 134,

,6. 14. 20. 135, 14. 136, 8. 137, 17. 139, 6. 20. 24. 140, 12 (per). 16. 18 (per). 24. 141, 7. 12. 16. 142, 8. 9. 11.13. 143, 3. 148, 5. 149, 8 (bis). 10. 150, 4. 151, 20. 152, 15. 155, 3. 159, 23., 160, 9. 22. 161, 8. 162, 2. 7. 12. 20. 21 (personccm), 23 (bis). 163, 15 (personam). 16 (bis). 165, .5 (bis). 10.12. 166,12. 167, 20. 168, 1. 8. 19. 169, 9-170, 4 (persona). 15. 171,13 (ter). 14.17. 173, 6. 12. 20. 176, 19 (perfene). 22. 177, 2. 23. 17S, 1. 179, 1. 14, 180, 1. 182, 4. 183, 16. 184, 18. 185, 2. 9. 17. 23. 24, 186, 1. 5f 21. 189, 3. 5. 190, 2. 6. 8. 9. 191, 1 (bis). 2 (bb). 6 (perinde). 194, 3. 22. 195, 7. 10. 197, 3 (per-viismln). 11- 198, 7. 15 (perderet). 17. 201, 1. 2. 202, 5 (bis). 20. 206, 9. 208, 6 (per). 209, S. 10. 11. 24. 214, 12. 216, 2. 217, 14. 218, 1 (peruenerit). 18. 221, 6. 10. 15. 21. 222, 4 (bis). 8. 16.-22. 23. 223, 3. 10 (fcitio). 16. 224, 6. 18. 23 (in fine. VW. not. 12.). 225, 24. 226, 6. 19. 228, 8. 12. 13. 17. 20. 229, 16 (aut peremptoriae). 17. 230, 12. 13. U (his). 15. 17. 18. 19. 22 (bis). 23. 231, 1. 2 (VW. not. 13.). 21. 235, 19. 237, 4. 23S, 10. 23. 239, 3. 12. 34Q, 23 iperduckur). 241, 17. 244, 16. 245, 2. 6. 9. 248, 4. 9. 249, 8, 18. 251,11 (permissu). 13.

£ = prae. Vid. p s s prae.

£ = pre. Vid. p = : pre,

£ =s pro. Vid. ,/> =3 pro.

#> = per.

Vid. j2 = per.

,£>; £? P ~ pro. Petrus, Papias, Putscbius pag. 1679.: j>. Probus: p. jTsalne (probatione) etc. 4. 5. 9. 12. 21. 7, 7, 18, 8. 27. 3. 39, 16. 48, 2. 64, 1. 66, 23. 71, 17. 74, 10. 76, 14. 77, 21. 79, 17. 89, 17. 93, 18. 98, 1. 9. 23. 103,22: 113,15. 117,18. 120,3. 135,24. 142,7. 146,4.,

q. IN GAII CODICE REPER. cxix

155, 15. 157, 8. 13, 158, 12. 159, 14. 162, 15. 164, 23. 186 18. 172, 13. 177, 5 (probant). 14 16. 182, 18 (im-Fmhum]. 135,19. 185.23. 190,19. 195,7. 196.3 (bis). 17. 18. 30. 23. 198, '23. 207, 22. 222, 7. 9. 18. 24. 223. 7. 13. 22. 23. 24. 235, 16. 20. 23. *236, 3.7.13.17.24(bis). 238, 16, 251, 2. pi (promde) efc. 72, 11. 161, 8. 177, 3. 194, 1. 196, 2. 217, 4. 235, & 9 (Dnfailari tamen potest, sigla, qua faoc loco expressa est particnla pro, xilrum ad haxtc farmam: jr?, an ad lllam: ,p propius acccdat). 21-250. 6. pucis (jprouinciis) etc. 2 , 12. 16. Zt 12. 24 (bis). 8, 5. 10. 1. 18. 14, 8. 13. 15, J. 18, 14, 19, 11. 16. 19. 22. 20, 6. 9, 24. 21, 21 (Lis). 22, 21. 27, 1 (Proconsulem. 31. 7. 37, 12. 44, 23. 54. 3. 55, 20. m, 3. 59, 3 (bii). 5. 12. 61, 9. 11. 20. 62, 1. 10. 65, 6, 14. 67,12. 6 8 , 2 . 69 ,7 . 71 ,3 . 75.14.23. 76,2. 78,2. 70, 19» 82, 20. 85. 4. S€. 2. 89, 9.20.23. 90, 3. 93, 8. 94, 3. 95, 7. 14. 99, 1, 100, 16 (propriague), 1013, 2U 110, 4. f 13, 17. 121» 17. 12$, 5. 23. 127, 1. 2. 12. 12% 16. 22, 129, 3 (Sciifd, pind»; t|uam scripturam in, rrfiqtiis locis ojnitibus mc ioferpretatas leaa: jpmade: fcoc laroea l#co *t vuigata CoIIaiioaif lectioae nolui rccederej id#*M|ae in. fco&iexto posim jproindt, Conf, loc. cit, no-t* 29. it<»m Prae-fai. pag, XLII. not. 26.). 130, 13. 134» 5. 22. 142, 8. 12. 17. 145, 4, 148, 3. 155, 16, 158, 13. 15 (fidtprpmittis). 159, 2. 5. 7. 9. 17. 18. 20. 160, 24. 161, 2 .14.16. 163,8. 164, 22. 165, 24. 172, 17. 173, 1. 174, 17» 177, 5 (ap-prohatur). 17. 22. 178, 3, 10, 15. 185, 13. 186, 10. £90. 15. 195, 4. 21. 22. 196, 1. 10. 22. 197, 2. 4. 5. 23-- 200, 22. 201, 22. 205, 18. 204, 5, 10. 11. 206» 18. 207, 11. 208, 3. 212, 5. 216, 11. 22. 220, 7.J9.2L 222, 13.19,20. 224, 8. 225» 16. 226. 1. 6 (pm), 228, 21. 24. 232» 12. 237, 2. 3." 9. 11. 19. 238, 7. 12. 239, 11. 240, 3 . 4« 245, 2. 12. 18. 250, 18. 23. 251, 7.

i>i P — P " . Magno; p% Papias: yT.

jrpattatit fproprietatis) rtc. 61» 20.21. 75, 14.21.23. 100. 17. 22. 117, 21. 162. 17. 190, 11. 13. 195, 4 7. 213,20. 217, 1% 221, 4, 223, 24, 224, 19. 22«, 1. 231, fi. 232, 3. 6. 235, 20. 236, 22. 237, §. 238, 17. 2311, 1L 24-5, 18. expm» («primiiur), 200, 5»

pap.* pap 5= Papio*

cxx INDEX SIGLARVM

<J.>tl«oFr<»dus pafl. 1539.: pap. . J~i'.. >H 23 Jap 107, 14. •jnjfifumil —~, palerfamilias.

p,', - - partis dlimidiae. 155, 24.

pev, ~«: peflu< Vid. pec* tt

Jitc.; ptc\ pec; ptic*; pec ss; pecnni. pflc, a etc. 197, t5. 2 28, 4. pec*m% pecam 200, 4. 2W, - a 231, 11. />«<•«« 163, 10. p e c a e etc. 191, 11, 212, 23 (bis), 248, 4 (vt pccunia). 5, pecae

/Jei« (pecuniam) 213^ 4.

fytc, ptc.i pe€f\ pet>,; pec zs peeimia ct^. Petrus: pa..; pec. Prolbus^ Papias, Galbofrc^us pag. 15 U : pec. P~Z, p7c. 200, 9. 213, 15. pTc 161, 21. pcc. U, 3. 197, 1«. 19. 23. pec 161, 1». 1&7„ 1.

fje mx 5 (Vid. not. 10,). »«. 159, 21 (Vid. not. 19.).

yoc. a =3 peamiam. 205, 3.

pccul. ,sr poculium,, Y I O , J./,

?w«. (pro pereg.y, jxereg zsz peregrinms, pevffgrinac Petrus: /wg. /w<?c. 201, 19. VereB 34, 5.

/>Z s=s piacu. Vid. /JZie

pL = placuit. Magno. Conf. pyaeteye^ ^utschius pag. 1679. 166,21.

pl. ijp plebis, Vid, bl.

pl. ss Publii, J?ublio. 221, 7, 9.

plit; plit r s placuit. plit 174, 17. plit 17 f, 3.

Q, IK QAII CODICE REPEfL cxxi

p.lit. = praeualHtf. Jta Htieras pMt. pag, 158. Mn.3. mterpreiatns suga,: puncium fnlm post Hueram p pasitum vix patitur, ut legamus pla-<r«fr. 2S"efjue oostat praecedens voeula magis, (an£, JU 3» $. 1» $e Jure £sci et $* 2. 1. de injurlis,

p®* Cpre P°P"t, n i opixtor) = populi. ProBus: zn /o . 77077.; Magno: f. f°. pop^. t= m. foro po-puli. Proims: pop.;. Pufcschius pag. 1679,: po^ . =3= po-pulns. 2, 14.

/oi" pro p7js: pos.; pas = posses. /u7"ia 244, 23» pos.swuem 243, 4?* pomorzem 245 9.

posjf = powessi. passoncm 238, 12. 14.

pof.; pot. = potest* Jwtf. 100, 33. 1^3, 23. p « . 60, G.

poi-.t ptv.; jpot = . potftlatero, potcstatr, Prohus, Papta* (ip littm t, pot.% PtifcscMus pag» 1079.: pot.

poi. m% 34. pot. 19, 3. 84, §. 218, 1. P<>* 14, 1& 17, 19. 20, 8. 37, 2. 89, 5,

Tw/w s^: poteslate. 18 ,4 .

pof-w = potesta. pOteste 34, 4. «

potett.; potest =z pote^tatem, polestat*». po*«*. 15, 11. 34, 24. pottst 35, 12. 17. 41, 9. 11. 99, 12.

•p/7 138, 17. pp . 139, 8. pp. 139, 21» P P 107, 17. 138, 3.

TP'\ W, PP = propter. __ Magno, Putschtus pag. 1879.: pp. Magno (ixi littrr, <japp.)i Petrus (in litter. qapp.)t Papias (ia Blter, qpp*'- PP- i>3t~

pp. 197, 10. 224, 4 (Yi&. not. 56.? in qua tarowi oxniwtni rsl punctum posl: sit pp% 232, 7. pp l&G» 13 i/vro-p t f ro t ) , 17, |91 , 11. 197, 13. 18. 224» 5, t>P m 21. 307, 11. 222, 16. 224, 2 . 6.

fixux IINDE^ SIGLARVM

pr,; 7>r =ss popnliis Romanus, populi llomani, Pflrus (in litUT. .r*7. <-/. od, et. pr.)i pr. Probus, Magno, Pelrus fin \W\vc. Jid. p. r.) Papias', Gothofredus patf. 1539. et 1534. (in liltcr, g.p*r.), Pulsrhius pag. 107«-).: p.r. pr. 2, 10. 55, 10. pr 14, 1. 35, 2. 55, 20. 59, 4. 04, 4.

p7,l prr, ~p>:", p"r, pr> p<", pv? pr =• Praetor etc. Magno: pr. Probus, Petrus, Gothofredus pag. 1540.: pr. p7. 59, 12. 95,1. 97, 14. 178, 4. i87, 4. 194, 4. 7. 198,21. 208,14. 213,22. 235,20. 239,17. 244,15. j>7. 217, 10. p 4, 21. 27, 15. 37, 5. 48, 12. 83, 7. 94, 20. ,95, 20. 140, £0. 13. 148, 2. 193, 20. 198, 9. 203, 24. 225, 24. 251, 11. 13. p~r 2ul, 5. 208, 15. pr 198, 7. pr 240, 11, jtr. 96, 21. 139, 2. 147, 21. 204, 10. 249, 4. pr 27,1.8. 49, 8. 51, 2. 54,7. 59, 23. 88, 20. 89, 5. 131, 24. 132, 2. 149, 2. 150, 4. 178, 2. 186, 24. 206, 9. 224, 1. 226,9. 228,21. 240,4. 248, 9-

pr = prin. ? prjcipw» 26, 4.

pr = promissoris. 226, 18.

prm = Praetorem. 37, 4.

pro u = prouinciarura. ? Magno: ^, pro«. = quam prouinciam. ^ Gothofredus pag. 1537.: leg, prou. = lcgatus prouinciae. 37, 13. (Sched. "ps? \pro u In contexto posui Praesides \prouinciarum: eodem tamen jure legere poteris Praesidem prauinciae.).

ps = possessionem. 239, 17.

pst = potestate. 180,8.

pup. = pupiUarum. 51, 4. '

ps = Praesides.? Papias: p\r. = Praeses. Probus: prs; = . Praesss; prss. s= Prae» sides.

Q. 1N GAII CODICE REPER. cxxm

37» 12 (Sche i £*? . Ctnnf. pro K

p'x rrr possessio* Magno: £ p?. rrz iit possessione. PutscMus pag. 1679.: pi7«. r r possessioneni» p?«* 239, 4.

^J- =» persema. 235, 13.

^ycratoris = procuratoris. . 4, 12.

Conf. > = pro. ./jcur = procuratores.

Golhofredtus pag. 1551», f*uisc&ius pag, 16G9.: car» =» ca-rator» * j, 223» 13 (Conf. not. 25. T uhi pro ^pcura scriuenctiim ,pcur).

Conf. /> = pr«. |jj = proinfle,

Magno: i*/, = inde. 72» 11*

Coof. ? r r pro. guciesi -pucis = prmimclas» promnrns.

Magno: jf?"S1 =r proaincia. Papias; pu» = proumctae» Pe-tros i «yw» p«. = quam prouinciana. gucias 177, 3. pITctr 2, 12, 1«.

Conf. ,/> rrr pro.

¥ f" =• qu.

Magno: tjis. = quis, ^flf 75, 13.

Vid. ff

W'* 9-i v"; '/** 7-* v» ? = J™p* Magno: </o> = cj»a«q«e* e/d. m quaetfam. Putscliras pag. 1679.: r«/. = «juaeqw. Pr«bu«>» Magno, Pefcras, Papias,, Gi>tltoffi*dns pag, 1540.: </. = «piae. Papias: </«. = qaae-«ara. PutschmA pag. I05L: qd, = qtueoam. f~ 13, 3 . 104, 7. 175» 24. 179, 2k 189. 18. 1&% 12.

I 194» 11. !fJ7» 17« m 12. 208, 7. 223, 5. fi. 23rf, 13. 23S, 5. 23% 16- </.«* 178, 6. f 14 5.17. 18.

cKXir INDEX SIG&ATIVM

15, 20. 17, 5. 31, 1. 17. 59, 3 («imt cjuae), 06, 23 (Us). f,7, | . 82, l, 8), 21. 94, a.i. 1«), 12. 104, 10,' 119, VI. U<), 20. 160, 17. 1(J2, 6. 18. 163, 1.5. 1Q6, 1. 171, 13, 172, 8. 1(5. 170, t 3. 177, 0, 21. 180, 9. 181, 9. 182, 19. 190, 9.11(1»is). (9% 10. 195,1(5.18. 197,19. 300,1. 202,12. 20.5, 6 (bis). 16.22, 204,5.17, 213,20.21. 217, 21. 218, 18. 20. 22. 224, 17. 225, 1. 23. 226, i. 228, 22, 233, 4. 236, 9. «/ 182, 21. 105, 24. 204, 22. 224, lt. 232, 3. ?. 148, 19. 151, 4. 163, 2. 186, 1. 213, 18. «/ 198, 23. 177, 8. gsitum clc. 2, 5. 15 (bis). 13, 12. 13. 20. 16, 5. 9. 10. 17, 2. 19, 14. 22,19, 28,8, 31, 23. 55, 23. 64, 19. 83,4. 89, 8. 01, 1. 7. 94, 22, 106, 4. 110, 4. 114, 3 ftwaO* 128> 3. 129, 7. 149, GT

155, 10 (y««« satio). 159,7.18. ifiti, 10. B. 176, 2t. 178, 5. 10. 11 (y«fl«*.;^). 180, 2. 194, 3. 205, 10, 209, 19, 221, 21. 2J0, 7. 8. 232, 8. 240, 24.

Vid. gc — quam. *

V; <?•; <;; v; <?•; </; <?.-; 42; «7 •= q«e. Petrus: »7. = neque. Putschius pa^. 1679.: qq. 2=: qnae-qup. Magno: ity. r=itaque. Putschius loc. cit.: 91)1.:= quem. Probus (m litter. atq. ahisque), Mogno (m litter, d.f.q.), Petrus, Papias (ulerque in litler. nq.) , Putscliius pag. 1669. (in lttter. dq.): q. = qne. Pctrus, Papias: qnu .= qncui. Magno: Tjcjy s= quaeque; q1 s=r que. t

1 itatj: 182, 9. cuiusfq- etc. 27,9. 64, 9 (neque xnan-cipaiwn). 80,22. 119,7. 179,6.8. 193,20, 194.5 («*m-que). 8. 195, 14. 198, 15. 201, 9- 204, 7 (neque uindi-cem). 24. 213, 3. 20. 222, 24. 224, 19. 229, G. 245, 24. qq etc..° 12 (Vid, not. 7., ubi pro <j<j ponpndum <jq). 19. 10, 14 <le«ataque). 11, 22. 13, 21. 23. 16, 20. 19, 12 (Vid. not. 22.). 24,11.12. 25,1. 31,15. 51, 7. 64, 5. 67, 24. €8, 15. 69, 22. 80, 7. 88, 12. 90, 20. 96, 19. 98, 9. 99, 1 (nerjue pro). 100, 16. 102, 0 (heres nequt). 103, 22. 113, 2. 3. 117, 24. 129, 20. 147, 24 (wque bo~ xiorum). 157, 8. 161, 21. 166, '16. 172, 7. 8. 173, 14. 16 (ammque), 176, 20. 77, 5. 181, 11. 184, 19. 191,6. 15. 194, 3 (sequehantur). 5(aliquem), 22.24. 198,4. 200, 19 (Nol. 6. exhibet m\q; in „Sthed, vero esf. /a\q). 20-1, 9. 207, 14. 209, 1 (idque). 213, 14. 216, 19. 20. 218, 2. 7. 220,3. 226,16 (nequa tjeredi). 232,12» >235,4. 238,9.16.

Q. m &AU CODICE BEPER, cxxv

2M0, 12. 249,11.16» 19. 550, 2 (bis). 251, 3, utro9' etc. 14,16. 27» 10. 40,8. 51,9. 109,14. 232,7. n* i * 9 . (ae-cisque) etc. 13, 22, 14,12,24 17,11. 1S, 15. 28,14. 31, 14. 75, 22. 78, 5. 79» 2. 80,21, S2, 21 tmesque). 97, 18. 401, 19 (Uberque). 105, 2 (eamtfue). 135,17. 130,30. 140, 16. 152, 6. 157, 4. 190, 19: 19% 7. 204,18. 228,

19. 229, 8. 241, 5 (nequer restiluere). m) (namque) 231,15« -plerzsg. 1S2, 12. liuero^ (libero-uue) 173, 16. uocafq uocaturqueTr etc. i , 5. 2 ,2.22. 4, 15 (quirfem quinqu»), 17. 6, 11. 18. 10, 23. 11, 1 "(l>is). 3 (bf?»e). C. 21. 24. 13, 20. 15, 2. 16, 12. 17, 6. 7. 8. 9 (n*?u* irtorem). 19, 14. 20, 8. 21. 23, 21 (plerumque). 24, 2 Ojuia »«?«*). S. 25, 7. 9. 20, 4. 28, 10. 30, 7. 33, 1 neque legata). 30. 40, 3. 7 (qaae rceya*). 47, 15. 50. 8. 51, 12.15. 55, 4. 15. 59, 17. 63, 2. 64, 9 (neque in). 65» 21 . 67, 8. «8, 14. 70, 3» 14. 17.18.20 (netj&e iottam). 78, 1. 2 .11 <bii). 83, 2. 85, 18, 88, 19 (ne^ue h\r* ciuiti). 90, 12. 9S, 20. §7, 3. 58, 1. 10. 99, 1 (« w ^ ) . 100, 17. m , 19 (heres9ue). 103,11.14. 104,10.17. 106s 14. 108*1?. 1*2, 1«. 114,20. 120,2. 123,19, 127,10. 129, 4. 19. 130, 16. 131» 11. 20 (neqm sum). 135* 3. 138,12.

141, 21. 145, 17. 24 (in &m> 147, 24 (neqm uHum). 148, 20 (fttya* hmmrnm), 14®* X 6, 151,12. 15$,3& 160,22. 161,24. 165,7. 166> 14(«*/«r heredi). 24. 178,16nequ* svtbiid). 179, 17. 189, 12. 190, 24. 191, 1. 10. 194, 3 (fiuaeetanqut). 197, 7. 193, 16. 200.8. 207,23. 209,6. 212, 15. 213.4.18. 216, 15. 217, 24. 218, 1. 14. 221,3. 222,1 . 224,13. 225,18. 2'G, 2 .4 .16 (»*?«* in). 236,23. 237, 7. 15. 19. 23rf, 5. 2 » . 4 (pierique). 240, 9.10. 241, 5 (neqm exhibert). 11. 245, 21. 251, 9.

§i£ (<pttm) 7, 13. nef* 200, 17. <jr. r=a qui.

Vid. ?/ $r, :=; Quiritium.

viti. i j : y.y q r= fjuocl.

Vid. 44 = quod, ^ ase qua,

Vid. y y s=3 quae,

Vid, f - =s <|u».

CXXVI JNDEX SIGLAEVM

7 sc qnara. Vid. % sr quam.

^ sc quc Vid. y> r s que.

y =3 qui&, Vid. q<

$ == qua. Vid. y

4z; ?.; 7? 9* h 7*5 ^ *= 1 u a m -Magnox # Papias: '/. Probus (m Ulier. J>. ?.)» a t e m

Maeno: q. a 4, 8. 7, fi. 10, 22 C?««m duoO- H, 8. 33, 2. 37, 21. 62, 2. <35, 10. 69, 2. 101, 17. 105, 22. 110, 22. 112, 5. 117,3. 119,14 120,6.10. 122,22. 126,18.20. 130,21. 130 23. 146, 5. 10 (tamquam ciups). 17. 151, 21, 152, 7. 16.' 155, 7 ( p m si). 157, 11. 161, 18. 21. 163, 4. 173, 14, 176, 17. 177, 23. 203, 14. ?> *93> 4- ^ *?• q 180, 12. * y 177, 13. 193, 6. 8. 197, 7. 198, 9. 200, 9. 201, 21. 207, 11. 223, 12. 228, 4. 17. 229, 4. 12. 230, 3. 24. 231, 11. 24. 232, 2. 7. 10. 237, 2. 3. 240, 10. 241, 14 (antequam ex). 248, 16. 249,12. 251, 10. . tf 178, 2. 228,15. cuii^q. nc. 14,17. 18,13. 62,22. 108, 12 (umquam esse). 150, 15. 224, 20. »m ? etc. 2, 7. 22. 3, 21. 6, 11. 8, 19. 9, 24. 10, 22 (quam decem). 11, 1 (quam XXX). 3 (bis). 5 fouam C). 24 (qnatn X). 14, 5. 16 2. 7. 14. 18, 7. 20. 23, 18. 25,11. 29,6. 30, 6. 31, 19'. 39, 4. 41, 14. 50, 16.23. 51,10. 58, 3. 62, 12. 63, 7. 65, 4. 67, 8. 69, 9. 70, 23. 80,14. 82, 3. 16. 85,18. 88, 8. 22. 93, 12. 14. 22. 94, 19. 95, 3. 97, 2 14. 17. 99, 4. 100, 13. 103, 23. 104, 16. 1Q7, 10.| 108, 12 (nmquam fuerit). 109, 3. 111, 4. 20. 112, 4. 113, 3. 23. 114, 19.' 24. 116, 8. 120, 17. 121,16. 123,23. 124, 19. 125, 7. 126, 22. 134, 2. 139, 12. 141, 15. 142, Ife, 24. 145, 9, 150, 9. 155, 5. 6. 7 (quam aliquis). 158, 5. 161, 15. 162* 10. 14. 166, 13. 24. 169, 23. 170, 17. 175, 8. 176, 16. 177, 9* 178, 23. 179, 15. 181, 12. 182, 17. 183, 9. 11. 196, 6. 203,-11. 208, 11. 15. 209, 7. 23. 2*13, 24. 216, 16. 218, 8. 13. 233, 16. 238, 7. 248, 8.13. 251, 8.

Vid. qq. SBC quamquam, $• tj sss qvtan,

Q. IN GAII CODICE REFEE. CXXTII

Magno, Papias: ^ - == qoaattmi» Petnis: r. £,*#« s== quanla xaunera. &ti etc, 164, 39. 133, 13. 184, 3 . 20 (sed quanti). ^tum etc. 98,12. 176,20. 183, 21. 186, 23. 1??, 1. 2»

" via. ^J

Vid. f.-.2 = quo. »

Vid. |

£• : ^? </•; •?; y; ?•; 7 — l a o & IVIagno, Peiras, Papias, Puisehiffis pa£. 168i.i $- \<&$ Vx&-hus, Gcthofredus pag. 1541,; f. ^. 70, 18 (Conf» aot. 1 . , tihi panctom acldendum est posi stglam ?). $r l , 17, 18. 2, 20. 3, 3. 4, 6. 7, 20. 22, 8. 21. 33, 2. 34» 1. 10. 62, 13. 63, I I . 64» 22. 65, 1 12. 67, 13. 88, 8. 10.21. 69» 4. 10. 70, 21. 71, 6.17. 72, 9. 74, 22. 75, 20. 22, 78, 5. 79, 15, 94,15. 98,10. UX), 9. iOU 12, 15. 102, 4 105, 14, 21. 106, 6, 107, 17. 22» $06,8. 109,22, 110,8.44.16.18.22. « f , 20. 1(3, 24. 115, 5, 118, 24. 119, 13. 120, 22. 122» 13. 125, 6. 126,15. 128,24. 130,5. 145,21. 150,9 . 151,14. 160, 14, 162,15.21.24. 163» 10. 14,20. i0A* 167,17. 168» 6. 15. 169, 9. 170» 17. 171, 3. 172, 3. 8. 173, U. 23, 174, 7.18, 175, 5. 8. 177, 6. 178, 11.15. 179, 13. 180, 5. 6. 183, 5. 15. 20. 1**4, 6. 185, 8. 190, 8. 12. 194, 8. 195,17. 1%,24. 138,6. 202, 14 (harc tptcd). 207,5.7-206» 12. 213, 4. 223, 3 . 224, 15. 232,19. 235, 2. 3.10. 16. 21. 230, 10. 19. 239, 2. f: 177, 7. y 100, 21. 170, 14. y 1» 19. y. 6,6. 14,22. 15, 1» 1 8 , 2 1 / 2 4 , 4 . 1 8 , 25,6.20. 39,16. 43,11, 47,13. 76,3. 80, 8. 90, 9. 92,6. 109,20. 112,13. 116,21. 126s 4. « 164,17. 172, 15. 174, %. 178,18. ? 2 , 3 . 7, 17. I I , 15. 19, 21. 21, l . 4. 22, 14. 31 , 7. 38, 4. 55, 24. 62, 10. 63, U, 70, IQ. 23. 76, 1. 78, 1. 9. 83, 20. 22. 85, 18 (hh). 90, 2. 13 23. 91, 13. 95, 23. 96, 11.12. 22. 10% 7, 107, 4. 114, 7. 134, 12. 138, 19» 150, 20. 155, 22. 15% 8. 160, 4. 162, 3.9. 164, 7. 169, 24. 172, 17. 173, 1. 4. 8. 12. 15. 20. 174, 16. 176, 12» 15. 177, 2. 178» 14. 185,15. 1*9 ,9 .14 .« . 190,15,22. 195.12 l r # , 2 3 . 200,17. 201,3 . 202,14 (fommlae \*fuod). 204 ,13 .24 . 207,21, 20% 20.23. » 1 , 1 2 . 212,19. 22 (bfc). 213» 7. &

cxxvtii INDEX SIGliARYM

216, 1. 2.17. 220, 13. 221, 20 (quod inierea). 227, 1. 228, 9. 229, 2. 3.18 (bis). 19. 231,7. 232,4. 235, 14. 236, 17. 237, 9.11 (bis). 13, 238, 13. 239,12.14. 245, 9. 19, 21. 249, 4. __ '

~cja p (pro q. ap. i. e. quod aput) 175, 15.

# ; ?•; 9 = <iuot-2 50, 1. 189, 2. q. 161, 6. ? i l , 19.

Vid. 5:4?

^ ; «7; ? = la*a-Magno: qz. Putschius pag. 1679.: #*. Petras'- q. 9*55,16. 65,20. 67 ,7 .8 . 70,3. 71 ,8 . 139,15. 145,5. 161, 22, 163, 9. 13. 168, 19.21. 170, 3. 175, 6. 19. 20. 177, 2. 179, 19. 181, 19. 23. 182, 12. y 244, 23. q 34, 13. 66,10. 169, 23-.

q 5 </; q; # ; ? = <iuat° MSgno: 9*. Petrus: $ra. Papias, iterft Petrns (in litter. d. q. r.)i q. Magno, Putschius pag. 1679»: qf* s= quas. Prohus, Magno, Papias (omnes m litter. d. q. r.), item Pe-trus: 7. = qua. Petrus, Papias: qm. = quam. Pulschius pag. 1681.: qF. = quare. yxiete . 1,9. 21,8. 27,11. 89,1.21. 95,7. '97,19<7*m-ruth). 109, 19. 112, 8. 19. 141, 18. 180, 24. 196, 19, 216.9. ex*s\qta etc. 2, 3. 17,15.16. 9*7,17. 101, 15. i51, l6. 161, 13. i94,12. 20S, 13. 225, 11. fr (quare) etc. 178, 9. 197, 18. 235, 12. $ 184, 4. qlem etc. 14, 24. l l 2 , 10. 163, 5. 169, *17. 185, 11. 207, 2.

Sched. pag. 165. fin. 8. pro ruZzy exaiBefit rcZ£«.

9', $••> 9 = q u i . Magno, Putschius pag. 1679.*. 7'. Papias: qi. Pelrus, Pa-pias (in Iftter. n.q.u.)r Golhofredus pag. 1541.: q. Petras-qs. = quis. Magno: q. = ; qui. q,t etc 2, 8. 22. 3, 5 (quiUberi). 9. 12.17. 4, 2. 6.15 (Ms: quirtque senatorura; equitum). 23. 7, 16 (<yaO» 10» 12. 14, 4. 9. 16. 18, 21. 21, 3. 23, 24. 24, 5. 25, 17.18. 26, 11. 20. 27, 11. 28, 24 \hU. Vid. not. 10.). il, 11 (?*iap-pcllatur). 24. 37, 22. 50, 8 (quinque). 51, 21. 54, 5. 64, 24. t37, 5. 24. 69, 4. 71, 9. 72, 11. 24. 75, 8. 80, 19. 83, 19. 84, lt). 90, 10. 96, 16 (qui ab). 102, 23. 109, 21. 122,1. 126,13. 126,21 131,1.14. 150,17. 157,8 (bis).

158,

Q. 1N GAIT CODICE REPEll.

458, 8 (adquirat). 161, 4. /J63, 4. 164, 2. 167, 10. 16S, 16 (bis). 19 (qui). 170,8/10. 171,.IX 172,10. 173* 14 (?*£. 175,4. 176, 22. 178, 5. 19 22. 180 8 182 16 (bis), 2 3 , . 184, 2. 1-85, 4. 5.16. i a 21. 191, 18 (quin-9»«g«iar£B). 193, 21. 23. 197. 18. 198, 2. 13 W tuac). 200, 13. 201, 5 (?«£). 202, 18 (his). 204, 8 14 (biO. 207, 10. 24. 20S, 15. 209, 7 («„•). 213, 14. 23 (qui\ 24.

• 214, 4.7 (^eqnissimum). 16. 217, 23. 218 8. 220.2. 221 12, 18 (9u0- 223,2. 19 (aliquh) 224, 7. 22. 225 16 ^og' 20. 229,3 . 230,11. 235, 8.11 (bis). 23. 236 5! 23* V 2. 3. 6, 7. 9.10. 23S, 15. 239, 4. • 240. 5. 6 (ter: qui desC derat; quid; aliquid). 9-21. 245, 14. '248, 10. 249 3.7. 9.

, 250, 20. 21. 23. 251, 1 (quilusdam recuperatoribus). 10. q. 14, 23. 18, 4 (nequidem). 241, 5. q 6. 11. 9 16 10, 24. 14, 4. 18,19. 21, 20. 22, 4. 30, 2. 52, 19. ' 82 10. 88, 5 (qui). 89, 15. 108, 23. 109, 6. 112,4. ns* 18. 158, 17. 160, 4. 169, 18. 171. 22. 180, 21. 181, 2. 191, 13. 18 (quingenaria). 195, 16. 22 (qui ttinflicem) 197, 4. 204, 6. 216, 4. 220, 3. 21 (9ui). 222, 19. 23% 3.13. 240, 6 (is yfii). 251, 2.

Vid. q; qa.;~qb.; ~~J„ r r= quin.

Papias: ?'. Magno: cft. = Qumtas. q\quagenario 193, 4.

I ; ?; # ; 7 — qao.* Magno, Petrus, Putschius jfeg. 1679,: q°. Petrus: qm. = q«o-modo. Magno: 90.; Petrus: qo.; Probus, Magno (in lifter. J . 7. *.), Petrus, Papias, Putschius pag. 1681.: 7 . 3 = ^ 0 . Magno: qt. = quofiens.

| 1, 9 : 2, 12. 14. 19. 24. 3, 19. 11, 17. 13, 23.- 17/12. 34, 17. 64, 4. 68, 16. 74, 19. 78, 24,. 82, 14 M quo. modo). 103,14. 104, 13. 135, 8. 158, 12 (quorum). 163, 13. 164, 7 (aequo). 171, 15. 17 (quo). 176, 14. 183 '>4 189, 16. 221, 12 (quo). 223, 19. 225, 22. 226, 19. 240, 15. -245, 19. 248, 7. $ 146, 2 l . ^ 104, 15. 140, 8. 174, 8. aZ£^ etc. 19, 20. 33, 22. 197 2. 5 229, 20. 23. 240, 24,

Vid. yy. =ai tjuoqtie. qa.;-qa; qa\ qa\ qa =3= quia.

Magno: ^. oj>.

I N D E X SI&LAB.TM

^ . 301, 5. 251, 9. T* ~~*> 3" 4 <Jid- fiot 36 ')* 21» 2^8 7 229, 9. 7« 209, 24. ?* 13, 2. 17, 6. 18, V 26, 12. 27,13. 51,13. 54,14. 6 1 , 2 4 . 7 4 , 1 0 . 89, 20. 94, 18. 109, 8. 114, 18. 181, 22. 207, 16. 213, 16.23. 221,1. 223,20. 226,22. 240,8. 245,23. qa 6, 3. 11 , 22. 17, 4. 201,10. 218, 6. 223, 10*! 11 (Vid. not.24.).

qb. * ~qb.\ ~qb; qb; qb.% qb ; qh.; qb = quibus. Magno: qby Putschius pa^. 1681.: qb. ^b. 195, 24. 197,3.11. 203, 18.20. 22-1, 18. ' qb. 249, 16. ~qb 189, 23. 190, 16. 198, 5. 200, 9. 209, 6.

213, 1. 235, 24. 238, 24 (quibus gratuitam). 240, 4. 243,

3 . 15, ?& 203, 17. '217, 19. yb. 23, 15. qb 3, 10 (bis). 75, 18. 90, 23. 250, 24. qb. 186,6. 190,7. 204, 10. 232, 15. qb 2, 19. 13, 4. 15, 12. 196, 8. 203, 16. 228,1. 230, 5. 238, 24 (quibus commadauerimus).

~ye> q (pro q~c,q~); qtfq z=z quaecumque. 7fe>q 235, 4. qc>g 19, 14.

Conf. ~7t — quae; «' := cum; </.* = que.

^fZ; ^d! ;= quad,"

qrdru-pedem 184, 9. qdrupli 178, 4.

^nJ := quando.

' a % I 180, 10.

qcl.% qd.; qd .; qd; q.d; qd; qd.; qd'=z qttidem.

Putschius pag. 1681.*. q'd. Fetrus: q. qd. = quandoquidein.

~7d. 175,12. 193, 12. 213,9. '221, 5. 225, 14. q£ 186, 15. qd\ 237, 22. ~~7l 159, 12. 160, 19. 164,16. 165,18. 181,14. 189,22. 20S, 4, 222,4 . 2 2 3 , 3 . 2 1 . 224, 23. 225, 23. 229,_10. 231, 2. 232, 17. 19. 235, 13.

236, 13. 249, 6. q. d 24, 20. qd 17, 10 (Sched. jd?y. 40, 21. qd. 13, 20. 159, 13. 230, 18. 248, 5 . qd 4, 15. 16, 15. 23, 5. 139, 15 (Vid. not. 8.). 159, 3. 167, 7. 184, 22. 195, 4. 223, 16, 19. 233, 17. 237, 24. 248, 19.

qd* 158^6. qa pre ~~d. 208, 9. ~~~~. pro yJ„ 208, 12. vi 203, 15.

79* ' *??; #.£• 9? ^ 3 quamquam. Petrus: 97.; #£ . ; y ^ Magna: # # . Papias :? ,? .

q. IN GAIICODICE B.EPER. cxxxi f ___ - __

qq. 184, 15. w 116, 3. £jz 74, 11. yy 65, 17. • 93, 15. 120/5.

99-"* 99* 99* 99>'> 99** 99* 99* 991 '99* 99* 99*\ qq = qubque. ,

Magno: qq. Petrus: qq.; qq.; gg, Papias: q.q* f f 168, 6. 186,4. 221,9.12. 235,5. 249,21. 99!% 9. 31, 17. 34, 22. 39, 13. 102, 7. 162, 15. 167, 19. 170, 5. 171, 14. 184, 12. 194, 1. 214, 5. 216, 14.' 236, 23- 248, 17. * f f 10, 5. 19S, 10. £ f 217> 16,

^ 7 . 6 6 , 8 . 70,15. 95,9. y9 18,14. 4 9 , 5 1 . 6 6 , 5 .

160, 8. f 7 1S3> 9- / / 31> 6- 97 18, 8. qq 228, 13. 237, 8. 97. 14, 6. 171, 17. 233, 17 237,13. ^ 9 19,21. 22,13. 34,20. 35 ,2 . 114 6. 134, 6. 152, 18. 159, 14. 1G4 3. 1S2, 3. 19S, 5. 204,4. 209, 15. 226, 5.

qqque 55, 22,

qr 7= quare. * Patschius pag. 1681,: t7. Magno, Petrus 5 qr. Probns: q.r.

Magno: 9>r. 178, 9.

Conf. <f et r == re.

qn.* q.u.; qu; qu; qu; qu.; qu =, quamuis. , Putscbius pag. 1679.: qu. M&gno: q~ui. ~q~u~. 41, 9. 161, 16. 179, 3 . fTT 18, 22. f7189,

20." i « 164,16. #«177,15. 207,5. qu. 207, 14. 9« 34, 11. 159, 4, 169, 13. 226, 5.

^B" J = que- # -. «t^tf 79, l l

g0 ; 70 = quaestto. Magno, Petrus, Putschius pag. 1681.: £ . Papias*. 9, 5:0 3, 11. 7« 167, 15.

gg =3 quaraquam,

Vid. 99. =5 quamquam.

$$; 9-9* 99 J= qnotquot. 4242 129, 20. ?.y 159, 24. 79 159, 21.

9&. $ 9& = quifeus. Vid. ^T.

i 2

IKDEX SXGLARY3I

i/d = qnidera.

Vid. 'qd.

^ 7 3, 19. </<--? 163» 14,

Conf, c = cnm; y.* = «pe: et y

# £ ; #7-; _ f ? : ?V*s f V = qut^ise.

Vid. <>'/* = «|Btoqtte.

^r ' = qnorom. 2, 12* 14. 19. 15«, 12»

Conf. y» «t r' = mm

~ = raro. Vid. libr.

"f = rant.? Vid. adquit

r = raptorum. Vid. ub.r

r = ratmes. Vid. ,/ c&r

j = re. Prabas, Magt»* Vapias (oaaitt* m hiiet* d j r*, Pnru t ?» litter. *f*f>->, Gofe«»r«*d«s fiap*. 1541. (ia lllttr tf.d.**r,f.p. dte.y.i.*.)t Pafscfaias pag. ififlSk (ia litttr. r <£#,r,H»# . r. Pmlscbms pag. 1681.: rr. = rwnst; r&. =r sdbu?. au\ctor etc. 22» 10. £3, 16 (reieripto), 144» tS. 17% &.

?; )*; r.; r = r«*m. Petrus: FT Probus (in lil»<»r. <?. e.r», Ma^nn, Pflrui» !»*. pias, Puischius pag. f SM»: r. soror 16, 11. rni"«or' frl, 0. /«>*', #tc. 4» 11. ~ 4 14 .19, 10. mt n. 104, 15. 196, f i 3 » , 5» SfS» 14 216, 1 J . 23. 217, 1. *<?/<»%<> *tc. 4, I I . 7, <». l$, a2(infioO- P , U 113,11. 14**, 14. 1W, 1R &(&». 175, 16, 205, i,j. 221, 1T. 2J2, 14. 230, *».

r* =s rius. Vid. aker*

r = ro» Vid. rm

Q. m GJJI CODICE &EPEH «JDCOIX

*? r s Roma. * Probus, Pefrns, Papias: r« ™w 21, 24.

7; r; r«; r = Komarms, Komana efc-Magno: ?T Pruluis (in litter. m. r.J, Petras: r« Gotbofre-dus pag. 1533.: « f r r : erpies Romanus. F 23. 24. r 146« 23. r. 34, 3« 201, 15. r 3 , 17. 7» 16. 14, 1 (iaiiio). 31, 9«

Vid. cr. — ciuis B.omanus3 c? s= cinitati? Homanae: pr. = popqftxs Romaaas.

r = rr. atferee 170, 13. jiferet (perferret) 179, 24.

7.; r ; r ; r.; r r=; rujlt. Pulscliias pag, 1681.; ?. Magno; £7.; Probas, Peirus, Pa-pias; er. = ; mmt . «*ii*r. 198,13. ^ r F (concummt) etc 4 , 1 . 196,8. 198, 14. dedUer 3,"l8. habuer. 7, 20. existimauer. 176, 22. j>u$mau*r «tc. 3, 18. 6, 3. 196, 1.

r* s= r*»m. Vi4. ? =• wax

rV r ;•»*•; r ^35 nim. Putschius pag. 1681.: r \ Probus (ia IHUr. <?on; waior.), Petras (in iitter. «"r.j w . ) > Futschias pag. 1681* (na Utter. rr.)% r. J B W * «tc. 2, 11.12. U. 18. 19. 3 ,4 . 20. 22. 4 ,15 (Eoma-norum). 16 (bi-.). 19- 21. 6, 10. 13 (dedititiorum). 18. 7, 21. 10 ,5 .9 .15 .17 . 11.16. 13,7 (/rai«.aiKfor«m). 14 (*•«-ra/n). 20. 14, 8. 9. 14 (bis). 15. 15, 20. 16, 3 . 13. 18, 11 .21 . 2 5 , 1 . 26,18. 44, 5 (dominorum). 46,22. 50, L 51, 6. 10. 11. 22. 54, 5(eomm). 58, 8 (bestiarum). 63, 16. 65, 6. 77, 2 (bis). 15. 83, 20. 84, 4. 90, 4. 93,17. 97, 18 (certorum). 19. 101,* 6. § (Ws: institutoram% axheredato-.wn). 106, ffi(earum). 126, 20 ( . O I M I ) . 129, 2 (femina. rum), 4. 130, 16. 134, 4 (quorum). 135, 17 (suomm). 148, y. 158, 12. 159, 4. «53, 24. 178, 14. 182,20 (bis). 181*, 16. 190, 4. 5 (bi*)- 194, 4 (bis). 196, 11. 198, 13. 200» 11. 23. 201, 6. 202, 7.10. 203,17. » 7 , 5 (IHS. Vid. not.it>.). 208,14,10. 209,11. 21% 4 nr&otiorum). 213, 17 (b«). 214, 9. 15. 217, 2 (filiarum). 6 (eomu ). 10 (*»/«-j i»« i» ) . 218, 4. 222, 3. 7. 226, 14. 21. 227. 4. 238, 1 fbis). 232, 10, 17 (bis). 235, 24. 236, 22 flrr). 237, 8. 240, 17.23. 241 , 11. 24'.', 6. 250, 6 (iniuriamm).

http://not.it

cxxxiv INDEX SIGLARVM.

seruor dr. 39, 5. 117, 24. dedicior. (dediticio-rumM-l«. 1H,W 167,8. 177,1. 179,3. 194,6. 210,10. 2(7, (0. « c elc. 1, 15. 2, 13. 4, 15 (jenatoraiH). 22. 0, 13 (eo/um). 7, 3. 13, 7 («rthVorttm). 12. 14 (penova-uwi) 21, 16. 42, 5. 51, 24. 64, 18 (earum). 67, 4. 77, 18. 88, 23. 131, 18. 141, 15 (Lathwrum). 161, li. 102,

Ml Uitfriussoium). 13. 164, 4. 166, 21. 23. 167, 14 (bis). 172,23. 176, 6,lr).21. 178,15. 180,7. 190,17, 202,22. 208, 24. 217, 6 (ipwrnm). 11. 218, 22. 220, 23. 222 18. 234, 2. 226, 12 (mitiriarum). 2'9 22. 240, 3 (prohibito. riorum). 12 ^ntrrdictQrum). 244, $6. 3*19, 1.

eor^dem (iwimdcm) 213, 18. ft,; 41; r s rcs,

Magno, Petrus, Putschius pa<*. 1681.: ./? Probus (in Httcr. 7. <?. r. <?.), Petrus, Papias: r. Gothofredus pag. 1541.: r. 7?.; Ma»uo, Pntschms pag. 1681.: rp. =r respubkca. ^ .106 ,2 . ^ jpoim* eic. 1,15. 2,18. 4,7.19. 51,8. 59, 8. 63, 14. 65, 9. 66, 22. 07, 16. 68, 10, 74, 10. 77, 8. 1,0. 90, 7. 20. 94, 8.11. 96, 15. 98, 8. 15. 16 (bis). 19. 99,5. 102, 6 (fit heres). 22. 103,2?, 104,19. 105,7. 106, 4. 108, 5, 15. 110, 14. 23. 111, 24. 116, 6. 120, 1 Oestituere). 121, 18. 21. 122, 9. 123, 19. 124, 14. 20. 125, i. 4. 136, 8. 149, 16. 150, 20. 152, 24. 155, 14. 158, J3 (fideiutsores). 161, 6 bis). 12. 165, 3. 9. 170, 6. 172, 10 13. 175, 15. 177, 8. 1%. 179, 13. 24. 180, 4. 5. 18.19. 182, 5.7 (res). 183,21. 184,21. 194,12. 196,14. 198,14, 208,10,12.14. 214,5. 218,5.14. 221,23. 223, J3 (cnratores). 235,16. 336, 8.14.18. 239,13. r 3,1. 0, 5. 7, 2. 18. 10,22 'J>is: non plures; neque plures), H, 2. 5 (quf plures). 6. 7. 23. 24. 13, 4(bis). 19,20. 25,1,. 42, 20. 50, 3. 54, 4. 55, 22. 58, 2. 18, 59, 6. 24. 63, 5. 78, 18. 82, 23. 83,16 (potiores). 84, 12. 89, 22. 90, 21. 92, 1. 93, 6. 8. 96, 9 (heres es.se). 16.19. 97, 8. 98, 2.11. 99, 17. 20. 21. 22 (fit heres). 100,& 101,, 19 (heresque). 20. 21. 102. 6 (heres neque)- 7. 104, 11. 105, 16. 23. 106, 3. 12 (fitfreO. 24. 108, 8. 109, 18. 19. 21. 113, 3. 14. 18. 20. 23. 116, 7. 117, 20. 118, 2 (heres). 123, 21. 125, 10. 126, 14. 134, 16. 136, 11 (pauciores). 145, 17. 150, 17. 18, 22. 151, 10. 154, 15. 17. 155, 2\. 24. 158, 13 (bis: sponsores; Jitlepromissores). 159, 20 (bis).*» 160, 8 (fponso-res), 12 (bis). 161, 4. 5. 165, 12. 167, 2. 169, 16. 178, 11. 180,2. 182, 7 (restitnendj). 183,10. 186,7. 190,22,

http://es.se

Q. IN GAIl CODICE jaEPER. cxxxv

191, 24. 204, 3 . 19, 309, 16. 225, 18. 231, 24. 237, 1. 241» 17. 24 <fais). 245, 5. 251, 6.

j$ s== respondelat. Magno; fi. = respondit. Petrus,; $ r= responsum» respon-dit. Papias: fi. = responsum; r. = ; responsio, respondel. Idem *. ia, r. = iam respoadit. 193, 22.

/ = rint. Conf. Putschius pag. 1681.

Jue'r 6, 21. 7, 6. duxer 7, 4.

r«£ = ratam. T»V "*

— < - » j * •

rni — Romana. Petrus: n»,/ . = Eomanae Lcges, 130, 10.

rom\", rom.% tom = Romanum etc. rom'.; 3, 24. rom, 202, 1. r&m 4, 8. 7* 7.

ramr' (Romajaorom) 4,15» Conf» r' = ; rura.

$; f

s =* sacratiss imi» sacratissimof

Conf. Probus in. litter. / c r . , /,f», *, sJ,$ s.f.s. e t c , iiT; Magno in litter. £T/.J". et <?J/.; Petras in litter. d.n,p.f.s,, £. s. ae. mr., lc. s., s. d., s. m.; Papias in litter. z. /. x., /. s., I.s.paL, s.cm.; Gothofredus pag. 1541. in littrr. rat.s.r. et pag. 1542. in Htter, J-. p . p. s.i quibus locis littera s signifi-cantur voces: sacer, sacruaa, sacri, sacro> sacra, sacrorum, sacrarum, sacris. 14, & 22, 10.

s. = saris. Vid. caes.

s z=z. satis. Yid. sd

s = scholae.

Vid. dsa

7 = seih Vid. *'

s = sen&tus.

INDEX SIGLARTOX

i '; f = seatea, snae 2, 20. iiiam 2* 23.

T; j s= sententi. «Magna, Peoras: Ja.\ Fapias: jfa. *c sroientu. r«« 2, 18. sa 176, 21, 22.

a- =5 Seniia» „ Vid. 5 J

5- =3 sess", sessio, sessio»em. Vid. ;M> i j pfX; pF

s, — seL Vid. egiss»

s z=z sen. 18, 2%

Proinu: r. J 204, 30, 321, 8.9. * \M% 12. 204» 10.

Coaf» s « p ~ 4f sr; sidps.?

Vid. p* •s. =rj sme,

VitL *. IX, j, n? $int.?

Prtras, 3, 9. 10- 13, 17.

$ ==. soaa. Vid- gs

s rr; sses» Vid. /51 pTO pcl ) .

f ™ sta. Vid* p o t «

5« .=3 sraxt % jd. Jideieommhs.

F.; a\ i\ 1; *-;'•» ~ *anf» Futschias pa§. iGSJ.: r". j s, Prolms, Ma$rto. P«trust G«t!&o frcdus pa$. 1542. («a Hiter, r. J»,J*,SJ. Pjptas: *. 5:3,18. 1J. .1 %m«fM<), Ifi, 18. 55,7. 171,14. » , W i a finO. 198» 16- i l 7 , & 224 11. 2 3 t 22, 2 *h 17. » 4 5(mllsuni).7t «, 2J. 14. 2J. 10,12. 17,19. §1,24. fi'j, 21. 75,16. a t 2 2 . ^ . 7 , M s i ' i iJft.2. I4!ltt*. i > . W . 183, 16 (wpmB8i). a0>, 10. 2W, 17. 2A8, 21, 312* 3»

* Q. INGAnCODJCEREPER. e x r o n

2 3 ^ & 19. 238,1 . 239,17. 240, 4 (sunt simplicia). 244, 22. £ 3 , 6 . 14,21. * 3, 15. 84,5. 232.11. r. 26,8. 131,22. 143,22. 200,11, 217,4. 228,24. * 2 ,3 . 3, 3. 4, 5 ( « B * qui). 6 , 1 . 2.10. 11. 14. 13, 4 .5 (in fine). "13 <bis). 15.16. 19.20. 14, 1 16, 2. 17, 12 (hh). 51,18. 52, 21 («nt) . 54, 5. 55, 23. 58, 1. 3 . 59, 3 («n* ea). 4. 91, 2, 7 (««* ea). 8. 95, 4. 8. 10. 99, 24. 117, 19. 126, 9 (hh). 128, 9. 131, 23. 134, 24. 139, 13. 149, S. 162, 11. 166, 23. 169, 17. 180, 8. 183, 16 (mnt). 190, 17. 2^4, 5. 22. 218, 22. 220, 21. 226, 3. 228, 14, 230» 16. 239, 22. 24. 240, 7. 248, 11*

? = sunto. 204, 1,

s\; s'; s; s; $ z=z sed. Magno: sy. "Putschius pag. 1683.: 7; s, s\ 3» 1. s1 1, 24. 2, 10. 4, 17. 10, 4. 14, 5. 16,10. 18, 7. 23, 23. 68, 9. 75, 23. 98, 5. 103, 24. 104, 7. 106, 10. 107, 3. 161, 13. '164, 1. 166, 25. 168, 5. 10. 170, 5.9. 171» 13.16. 174,22. 183, 8.12, 202, 7, 203,6. 204,10, 212,9. 223,14. 249,6. * 18,4. # 2 2 1 ,

/ 15. 222,16. 225,15. 236,8. 245,21, * 3 , 2 1 . 11, 15. 13, 14. 23, 23. 83, 15. 102, 22. 161, 11. 163, 9. 164, 12. 171, 19. 174, 16. 175, 23. 178, 21. 186,7. 203, 16. 220, 17. 20. 222, 23. 223, 2%. 225, 14. 228, 3. 7.12-. 230, 15. 19. 231, 16. 23. 232, 6. 233, 17. 238, 21. 240, 10. 241, 10. 22. 245, 23. 249, 10. 2.50, 7. 8.

» = sedL Vid. **

sab :=s Saoinns, Sabino. 176, 8. 185, 1.

sc. r= senatasconsnL sc. t. (senatusconsnlfaj 7, 20.

Conf. £» =r to,

ie. T s.c; sc; sc; sc = senatuscemultum etc. ProBus, Putschius pag. 1681.: sc, FroBus, Magno, P«trus, Papias, Gotnofredus pag. 1541. *. •*« c, 7cZ 19, 11. 108, 13. 110, 2. 6. 120, 5. 23. • £ 7 6, 14. s7 7, 17. 18, 7. 21, 1. 47, 20. 90, 2. 110, 13. 111,21. 118,20.24. 119,13. 120,2.12. 126,15. « . 1 3 , 4. 121, 3.12, 145, 9.15, 146,18,19.24. sc 22, a 10.

CXXXVHI IKDEX SlGLARVM

22. 24, 3. 17. 25, 2. 48,17. 88, 30. 104, 13. 111. 17. 126, 7. 142, 19, 1 # , 6, 7. 11-

sc. =z scrip.

sc.tum 175, 15. *«"/. = scilkef.

Yid. i. =5 licet, scilic. =z sciiicct. *

Vid. e. = ert. JC£. = scilicet.

Petrusf ?apiasj Pnischins pafi. 1683. s **f. Ma^no: JUJ. 171»4. (Cottf. BOt, 44., ubi s;c If^entium: €«I , JC/, : Mlus*o illo, q«o<3 sequilur; pro J«7 . In < ouiexto vux ..it+licri f«#tat Tulgaribiis exprraieiida eraf liiteris

sd\ sd =z saiisdare. Petrns, Papias: w. *i*. :s= hm $%ti$im&n$iU I'aU%h J1 p3n

1683.; *</?. == saJisdali©.

73 223, 20. *<7 232, 1. senatusc, =z senaiusconsnHo,

18, 18. senatmtos. z= senatuscomultt.

140, 22. « F = Sertiius. - Probus, Gothofredus pag, 1542.; *fr,

178, a ser; /<rr = $«ra«s, setmvxu»

Petrus (ia HUer.jM. *«-.), Golhofredcu ptg. 1542., P«l-schius pag. 1683.; « r , «*r 180. 6. 185, 13. /Yr 153, 22.

,r<?r».; r"<?ro = serbus (?eni«>), "pribura (sTuunj''. «r&. 76. 1. 214, 15. 217, 22. fith Hl \

seru" =z seruus, seraum. 183, 18. 184, 9.

set zz set et. 16, 18. 27, 17. 179, 20. Haec scriptura %?l ita Mtpltcanifa mi% ut |*»Hii»Wfi»fas « w ilicamus liitpras <*?, -\rf itaf »t Itfjwrlaai srfifMtw f **?, apo-strophum autej» litierae * adjunrium ««««isK J * « S M » « . C<mf» *' = sed.

«Vflain = secuniiuja* J93, 17*

Q. IN QAU CODICE KEPEB. cxxxix

snpa; snpa. = s! aaoia paret ahsolae, ahaolalto»

7 » p r 204^20. 221, 9. * » p Z 204 i€ . Conf. s- = slj re = : 320EJ p~ = paret; o". = a&solae.

/o/. = selutEQ. 1S9, 14. *

j-o/. = soloi. 222 fi

^r. r r seriium. 179, 23.

ss. d=z ssiu. VitL £««,

i . i a ; •j-t.a; ^ t a ; i .£,a,; i t a = sine tuiore auctore. Probus: x. t, a.; Futscfiius pag. 1633.; i*. a. = sine tutoris *uthorifat<». Z t a 74, 9. i~7.a 173, 7 (initio). f *« 173, 7 (ia fine. j . t . a . 174, B (Conf. not. 5 , ubi sie scribimdum: Schwl. i,t(veh).a.) s*a 73, 9. 13. 74, 6. 11. 14.

Conf. u = auctore. j**j» = siipuia.

stiptui 175. 6.

i\f*)?: jfip = stipulati, Futsdbms pag. 1681.: .f&fp» = stipalatio restiponis 249, 21. sfiponis 175, 1.

«ifp.; Jtlp = stipulatus. siip~. 2i5, 14. «*> 233» 11.

SHZ = Sulpicius. 176» 8. ^

«**; •#; « = sestnrtraRi etc-Gothofiwlus pag. 1343.: <&. , ** 222. 24. 251, 8.10. # 195, 13 (Infme). ss 161» 17, 170, 24 (Vid. noi. 43.). W% 18 (mitio). 2 » , 23. 202, 17. 203,2. 304,4. 205,7. 207.3. 22l,8(bij) . 222,10.

. b t = ta.

VM. manifest et <£&,

e = : tam. Vid. ra£

OT. IKDSX S1GL.ARVM

e = tan. __ Vitf. « =3 tanitKEu

t. = tate» taiem.

Vid. •petcst,

t. = taxat. VM, <fo. ^

t 5= tela. Vid. tut = tufc-Ia*

7.; ~; £•; * = t<*«"a. Magno: t, Fuftchim pag. 1677»; mt. =r mnii<,fs. p*i;5F. (p«testatem) 94.24. tparg i*»3. 21. fhiimi.ttt. 6, 15. 11, 14- 119,24. if», H. 174,7. YA, t% ««» t«*etc. 7, 1. 6. 91, lJ. 101. 1. 2.-J;, 2j , 2*0, 3*

Vid. a£« *t 4*. * =r trn.

kortsia 2. 1, fenttutm 145, 1S. t. r=5 tftt.

Viu". ;.of, = poifst. Ir = testa.

Vi<i. t/n =J tfslamenlo. f = tesl amen.

Vid. /f = tf4taajent«im; t:st:;>i i'S

t •=. tesiaflaent.

Vid, * ct lo

t. = testaie, testatesj. Vi<L pot, == potesfatem,

t = testafor. te 54, 10.

t = Tit. t iw 126, 23, £fo 174y 7. 235» 16.

t . j £ = to. « , i . (spnatesconsuslto) 7, 20, <&!«:;, IS'3, & *«**-mant 42, 19.

t = tor. £»fe pro tutaZ = tutorem) 52, 12.

Vid. t«f. = tutor e = « ,

ftuhrit (attulerit) 70, 24. fiJepiomitu l$If X «cm^»*~ rs? (co;umitteref»i 181, 7.

Q. IB GAIIC0DIGE BJEPER. CXJLI

t$ t.% t = tum. JVla^no (in liiter. tf. al&qae): t. Idem: £'» m / f 177, 7 (necmanifestum). ct. (caatom) eic. 2,1.3.7» 7 ,17 . 51,20. 75,18(*tfH£ttm). 10,, 14. 125,23 (factum). 158. 20. 181, 10 (bis: praedictum sii; praedictum rton). 174,24. 175,17. 190,1.2 . 191,21. p*<?&«V|czV etc. 1,18» 4 , 7 . 7 , 2 1 . 50 .17 . 7 1 , 6 (aedificatum. Sched. ^dificat?). 76, 10, 131, 23. 161, 24. 170, 9 (qni man-datum). 173, 13 (^e&imn). 175, 18. 184, 13. 190, 3 .

Vid. tesmt, ; tc = tantum j « = testamentum. f, = tur.

Vid. £' £• = lutore.

Vid. T.ia; item ta

t*; F.j £j t.; xj £ = tur. ftlagno: t\ Put«chms pa*. 1683.: t. Magrto: eat. = eaiar. "Prlrw,*. ,ppt.-t Papias: ppt. = propumtur. j t o f a t ' etc, 1, 5. 2, 10. 6, 4. 15. 7, 8. 18. 10, 24. 13* 2. 23. 14» 5. 7. 17. l5f i0. 15. 10, 10. 24. 17, 9. 11. 18. 23, 22, 23. 23, 9. 16. 24. 24» 6. 25, 10. 26, 5. 12. 28, 22. 29, 12. 32, 5. 6- 24. 34, 2 (interdicitm). 5. 37, 3. 11, 40, 10. 43, 8 (se9uuutur). 44,15. 47,9. 49,7 (<&. c*i«*«r). 5f, 7. 59, 7. 13. 61, 21. 23. 62, 15. 64, 5. 1L 67, 1 (i««<w*;«*irfar). 5. 18. 68, 7. 9. 21 (bii). 22 (/»«•«*-f«r). 69, 11.13. 70, 13. 20. 21. 22. 74, 10. 23 (bi.-O. 24. 75, 24. 80. S. 23. 82, 2. 7. 24. 83, 6. 89 16 (*>u«rt*«r). 90, 3. 7. 91. 2. 5. 93, 4. 95, 8. 11. 96, 17. 97, 9. 10.17. 19.- 93, 3. 4. 5. 6. 17 (bis). 100. 5. 104, 1). 105, 3. 106, 19. 23. 109, 2. 10. 110, 19. 111, 2.10.12, 113, 18. 20 (mo-riatm). 114,6,22.24. 115,8. 116.6. 117.13. 118.6.10* 17. 119,3.21. 120, 8 (bh). 121,23. 122,24. 123,4 (iure relinquuntur), 124,10. 125,4. 127, 1. 130,12.15. 131, 15. 21. 24. 134. 7. 135,11. 16. 141, 10. 145.24. 152,1L 21. 155. 20. 159. 13. 21. 160, 9. 17 (bis). 161, 3 . 9. 14. 20. 23. 24. 162, 18. 163. $0.12. 164, 1.3.17* 166, 1 (con-trahatur). 10 14. 20. 167, 2. 168, 14. 17. 22. 24. 169, 1. 18. 171, 5.12. 172, 15.21. 173. 5. 174, 2. 9. 24 (peten~ tur). 178, 12. 177, 11. 178, 3. 15 (natnrae), ISL 7. 183, 3. 8. 12. 24. 184, 7.19, 186, 9.11. 187,6. 189,19. 190, 11.19. 191,13(5tli«i,; pe\riclitat'; ilem : peta? Vid.jaot.8.)-24. 193, 1. 3. 10. 194, 3 (ageretur). 15.17. 18 (bis). 19.23. 195,4»i5(*j«r*«ar).23.24 196; 15.16. l£w,17.19. 198,4»

IKDEX SIGLAB.T3I

200. 4 13. 22, 201, 6. 3 (l>is)- 202. 2. 11. 20. 205. 1. 5. 6 (quaedam inueitiuatur). 15. 2341m). 20-1, fO. 307, 7 . 2 « , 2. 10 (Ms). 12 (coruefuiius). 13. 19. 22. 209, 7, 16. 212, 9(Bis5. 10, ll(*xpe-itur), 21 (obiieiti.,). 22. 213, 7 ( « c -peritur* 8 (compensatur). 9. 13- 18. 24. 214, fS (praeponi-tur). 217, 16 24. 218, 2. 2L 22 L 2. & 13 (constituitur). 14. 19 (fefcar). 2 2 2 - 5 C1»5)- ft- W> i5> 1" (i~dice:vr). lft. 2f. 22, 223, 4. 5. 6. 9.15. 16. 18, 21. 22 (bis). 224, i. 4 <Vid-not. 3«.. 6, 8.15.16.17.21. 22J. 3. 17 yo^tinebitur). 30. 24. 226, 6 (proftciscatnr). 9. 15. 30. 227, 1. 9. 24. 238, Ifi. l ' i . 229, 2. 5. 7* & 10 (obiieitur). 13. 24. 230, 4 bii). m 3 1 . 231, 5 (bfs). & (bia). 1S. 22. 24. 232, 8 (tm). 18. 2.11. 7. & 235, 3. 14, 18. 23. 23*3,1 (bis. Vid. nut 0.). 3 (reuituatue). 6. 11. 12. 16 (uocatur). 237, 6 11 tpropcnitur). 23. •£*?*. 18. 239, 2, 11. 240, 12. 3fi (sedditur). 21 241» 24 fl*«). 244, 17. 245, 5, 0. 19. 20 (rfciar). 21. 3*«. 3. 7. 11. *M% 1 (bis). 9. 14. 20. 22. 23. 250. t 2 (bis). 3. 8. 251, J . 4 5. 10. p « « / . 39,20, moriebanf 11J, HX **-»**. elr. 122, 1. 159.111. 1,55,8. pap eha * (prnne• hatur) 193, 7. utunt Hr. 19.11. 2, 23. 3, <|. ft J 4 11 ,6 .23 . 13,24. 17,10. 20.20. 2 1 3 22, 15 fintttfct. 24, 3. 10. 25, 11. 26. 13 («*««**»)• 15 (edopratiw). M, 19 (dicitur. Vid. taiHMt not. &.)7 2&. 22. 30, 2. .& 2. 3(Jr«>«r> ,33, 3. 6. i i iff .14,3. .*»?, 6(b»0. 4» U , 49» S ( r f«^«r . SCIMML dabat*)* 22. 50,21. 52.10. XK4. €3, 22. « , 2 5 (appeUatmr). 70, f. 76. 9. 1«. 78, 3 . f». 7. 22. m, 16. 17, 84, 18. «5, 18 90, 22. 98, 23. £4. «**>, 19. 102,22.24. 104,6. 108,16. 112,0 [uidtbatmr). iU, 12. 116,12. 120,2.3. 125,l(bis:<b«hcr: «gttr<«r. &4»«f. ufunt?). 127, 7. 131, 19. 134, 1,1 135, 23. L R 17, 139, 17. 143, 13. 148, 13. lr*, -2 . H», 1. 7. 1*5, 24. 161,19. 163,8.13, 165,3. 1€ \ 1S. 17f.fi. 17J, 8 ( « W M ! debetur. VM. aof. 14.). S, 12. 175, 12. 17*; L 15. 177, 5, 21. 17tf, 14,15 (quaeratur). 17% 2. !<*>, 4. 182,23. lai» 5.15. 184, 4. 8. 12. 14.15.21.22, 185, 6.10. 188, 5. 12, 189, 17. 190, 24 (iOfueretur. 1X0, 1. 201, 4 11. 14. 19 (agatur). 202, 1. 21. 203, 7. 8. 204, 14. 3 » , 10. 212, 11 (copitur). 21 (interponitur). 214, 6. 10. 18 (4PF*/* /at«r), 216, 1. 5, 17. 218, th 23. 22% 20. 21. 221. 17. 18. 22. 222, 4 221, 7. 19. 224, 7, 11. 1.1 225, 22. 22% 3. 1 4 229, 10 (iuseritur), 23% 3 . 231, 21 (fwwy*****-)* 233, 13. 16. 235, ttL ift. 217, 9. 23% 13. 240» 3r*0 .

http://17f.fi

Q. IIST GAII qODICE B.EPER. caxm

20 (rettitaatm). 25. 241, 5. 17. 245, 20 accipmtw). 22. 34$, 4. 16. 17.

expmii* (exprimltar) 200, 5.

y ; £• = ter.

Ma^no: py» = praeier. Tdem: F ; Peirss i > ; Putschias pa§. 1683.: f-'; t. = tur. Papias: £t. = Inter; prfv = praeier. similix etc. 51,17. 61. 10- 75, 5, 6. 83, 5. 11% 3 . 121,7. 120,21. 138.22 («/&erf. 150,21. 152,11. 155,7. 13 . 157, 3. 164, 4 («**«•. 167, 23. 168, 3. 170, 3. 1?3, i% i<*5. H. lr>1.5. ig«!, 8 > t e " ) . 201,24. 207,4. 22?, 19. 235,20. 236,5. 244,15, p te a etc. 4,22. 7,24. 33, 1. 34, 21 (ttrniteer). 35, 14 (paHr). 37,1. 84, 11 (i«-utiliter). n% 4 (iwto). 9L 16. 105, 1. 130.17. 22. 134, 3. l'?4, 13. 171,18. 174,24 ^os fmom) . 175,13. 17$, 3. 182 ,4 . 155 ,8 . 200, 23 (similite,). 2 1 8 , 5 . 229,11. 248, 5.

' hifdictum 237, 9* r =r tur.

VI<1. t* f = func.

Pelrus, Putscluas pag, 1683.; te

?; t = testamenio. Probus, Gofhofrectus pa§. 1543.: r. ? 13,1- 77, 15. 17. t 54, 9.

ta = tutore auctorr. Prutwn: £. a. = tutere aatore, >el tuioris atitorUat*. 74, 2. 5. 82, 4.

Yid. s. ttt Conf. « = aactore. to2r.« to& = taouJarura, talmlas.

PuHchius pag. 168.3«, tfem Magnor *a&* te&. 6% 14. f,9,7. 8 3 , 8 . 1 3 . 91,10. 1 2 9 , 3 , 134.11. 135, 5. 19. 136, 5. 178, 1. 2. 191, 2 i . 105,16. 197, 20. 217,9. 21« 13. 10. fafi 32, 8. 4 1 , 3 . 43,9. 64. Vu 65, 11. 78. 20. 01, 16. 1 U 5, 12&%, 13. 138,1«. 1*0,2. 177,18. 190,22.

tah* 67, 5»

<2T. = fabulas* Magno: tb, m* =* tabulae matrimoctftlei. 91, 17.

CXLIV •. INDEX SIGtART3I

n ~ testa. » Vid. to»

"te; te.; te = tesfamenftiro* testamaata.

77 89, 7, $*. 80,17. ttf 91, 7.

lem$ te = tesfampniura.

fe^ 91, 12. /? 90, 6.

tenip; temp'; temp = tempus, temporf.

*«nj» 160,16. 161,23. n>mp> 244,10» *<WP 1 S s-157, 22 (Vid. not. S.>. 229, 24.

f « = testa. *

Vid. testnt.

tas = tSestamen.

Vid. £«?£

tesmt.% tes¥.;. test; tesc.;" tett = teslamrtitum <*tr,

tenat. 82, 13. tew. 90, 4. *«!'* £2, 10- 21. fA ln-23. * «*. 41, 9. 51. 8. 78, 3) . 79. 24. «!, 4. RJ, 7. 84, 1. S. 20.24. 89. 6. 90, 1. 96, 11. w< KJ, 13. H . 84,22. 90,5. 91,23.

ie§£; £*j£ = testaxnpnto.

t*& 90, 9. tek 90, 13. , tm. tm$ t.m; trm; tm,; tm zzz tamen.

Magno; tm. Potschms pag. 1683*; tm,

to. 175,1. 178,18. 179,14. 213,15.. 2 » , 15. tm 7» 18. 10,17. 22,1. 47,14. 70,6. 74,7. 83,7. 91,6. M, 6. 107,13. 111,2.21. 116,20. 146,5. 162,2. 168.1-3. '171,20. 173, & 23. 174,6. 177,5. m 19. 191,23. §m> 6. 214, 9. 236, 6. 2,39, 15. 245. 14, 24**, 12. 25f. 7. t.m-186,6. *in. 143,16. tm.7.2). IWA4, t«C»4 213, 16. cm 22.16. G5, 22. 73, 5. 82, 15. <8. 1«. 97, 4. 9S, 5. 105, 3 . 112, 21. 124, 13. 120, 21. » , 18 (Vid.1 not 33.;, 169,17. 207,5. 236,2. W.

ttn %t 4. tth =s testamento.

138, 9.

to = testamMito 89, 18.

tfi; tr =z trans (tran). Magno: tfi.

Q. IN G&II CO0ICE EJEPER.

t&sorip&aim 163, 15, tnoipHeiit etc. 1Q2, 19. 20.24.

*t j «• = taafraa. Pntscfeius pag. 1683.: tt == tantns.

K 171, 16. « 160.19 (Yid. nofc 34.> 189, 24 Seliefl. # Tel ta£>.

t, 173,23. t/ 166, 4 rt : = tsstamentum.

6, 5, 78, 2.

ttm-ia'; ttarias =2 tesfamentaria, testamentariae.

196, 10. 23.

ttfrx t*t; tt = tesiatapnto. Petrus: ffc. Magno; £*£. uo 208, 1. *•* 6, 6 (Bis). 49, 16, *t 6, 5, 134, 13.

/•/ 4 4. 24. 162, 3. tule = tntela.?

Probus; f&J. 5 1 , 3 .

*«« = tutek. 52, 46.

Coaf. 51, 22, ttot. 1. *s£.; tu£ = tvdpT ete.

*»*. 49,4 (tutot). 50,16. 5.1,23- 52,13. *«* 41,5.22. 42, 3. 4 .19 , 43» 14 (m fine, 48» 18- 49,12.17.19.2Q(hk). 21* 32 <*««»• esse^. 50,22. 51, 3 ,4 . 52, 4, 54, 7.

Conf. 51, 1, not. 9, £a£e (pro tatel) xs tutorem.

52, 12

« Focalis. 1* «* ue.

Vid. ou tf; $u* » c= uer.

v»a. >«. *T. j a; ».; » s s nai.

<««*«. fitc. 4, 16» 26. 13. 47, 6 (pojsjL *«»). 69, 4 (**r-tutn). 84, 9 C«m). §8, 14 (anum). Iftf, 8 (ittpuberum). 104, 9 HWMWI). 105,28. 141,19. 163,17. 178,2L 179. 8. 1©* 24. 185, 2 (««rotfrft). 222, 10 (»«nuww). 233, 10. genttu eic. 1, 8. 3, 1. b. 4 1S. 16,20(W,) . 25,3'«fe-«em. Vid. not. 15.). 33, 3 . 67, 14. G«), 3 (cwfsm). 77, 7 (l*g*torum)> 24 <r«tff«m). 88,19. 104,24. 126,15. 129,

k

CXIJVX INDEX SIGLARVM

8(tt0strum). 1 3 6 , 6 . ±U> i5 (rerumMmX 1*2, 21 « < U M » V 151 ,17 161, 19 (certum). 164,17. £71,12 («?/«i»;. 1 7 - U . 176. 4 ( . lamram). 177. 7 (furtum). 21. 173, 19 (fpscji: *, 160, 4 («u»i>. 183, 1& (liberunt). 1S6* 5. 7. <S (tontunetcam), 202, 2* («wt««Bm)- 20S ^ . 226» 23- 229, 29. 249, m. 251. 10 (uadimonium). cu, rtc. 28, 20. 162, 16 *f*Jf. xwra) . 20S, 24(#«ra). £ * K * * s ? t c . 13.20. 22. 22 b:V,. 24, 15. 23, 11 'cautum). 3 , 7 (mawiot). 34. 7. »»I, J2 . 47, 3 . 48, 19 (manifgstum. Schuh maniftftu f >. ,'i l, 19 (Vitl. nn*.2L). 68, 10 ( « M » > 76. 9 ( turn *«««.«*), \ \ 4. 17. S9, 8. 103» 19. 1GB, 9. 117. 6 (tibi iegutuu.). 2f ip~>«:u:n\ 1 3 1 . 2 . 161. 22 (dehitum). 24 (fundum), 177» 7 (f|««d m « -uifestum). l t f i . 24.(«/**n«jn). 1%, 16««:njum). 2»'4, I ( j w . troiKim). 2 0 7 , 2 4 . 212» 2 ( r*m) . 4 ( j « » c a i B » . 224, i«o«. . .

liarium). 226, 1. 231, 15. 2*5» 3 . 2&>. 11 (pia<:i>ifc»n).

»; u =r UB. Magnoi ftfir = ; buao. c o n i u \ c t u s etc. 107,14, M . 2 2 . 237,22. 2 3 8 , $ . « « . *«<?<•« *tc. 2 5 , 1. 105, 7 (diiiuttttim). $ft7f 2. 1C0, &, 134, 10.

ufructum 61 , 20»

Vid. «r = asueapfj a ? =5 m a c a p w e ? «X r r mt i cap ic i

ja/*:=r nsufructuaj »/". rz: tr insfruttus. B 5 S Ut.

3,9»

3tt r=: tttt,

distingunt etc. 2 4 , 1 3 , 34, 16. 17. 42, 24- 4 3 , 13. 47, 5 . 6 1 , 2 2 , 72, 14. 83, lf . 94. 17, 9 5 , 9 . 113» 19. 124, 17. 128, 7. 130, 3 . 135, 6. 8, 136, 12. i50f 17. 151, 15. IR 166, 12. 169, 9.

# =3 u r . 4 , 20 (mattsmzffrrater) e i c

«/ = us. 13 , 8 (r«zut&u) etc. Sched. locis aliquot j>n> *** vel t/ *x"aiibe«t » ? f *et a Swat fere loc* Ifaaec: 1, 4(ipsim), &t & (seruus). 1 5 , 1 % 7 4 , 2 1 . 7 7 , 4 (?«tf ats). 96, 6 (Je&araw). 98, 23 . 101» 1 (inpubaiibut). 1 « . 1. 11 . 2 1 3 r 1 3 . 216 ,24 . 2 1 7 , 8 . 3 2 » 24 0>«*u*u*. 214*13 ( rem-•plexus. Sched. c0i$pl*xd)*

Q. IN GAII CODICE B.EPEB.

«c =» «sncape. ncre 76, 7.

uc; uc = EBucapere ete.

«7 65, 12.15. 18. 66, 20. u« 65? 9.

uc.; itff j ttc = asacapio etc Magno: uc.

«7. 65,4. 66,23 (usueapionis). uT 65,14.16, 66,23 (»*«-capionem). 24. 67, 11* wc 65, 1. 67 3.

« / — xisufructua.

ujrius 76, 7.

7/ . j «/",- vf. j « / = ususFroctiis etc. Pro&QS» Magn«: «*/.

uf. 61, 16- 62, 2 .8 . 75, 19. IJ 62,14. «/. 62, 9. 11. uf 61, 17. 66, 2. 76, 10. 20 (Vid. n o t 44,, uM pro &/ scrfptum oportfbat uf).

urb ~ urbsmum. Vrobm; «. w&, = uir urbanns j jt?/#fcr »r£. =s plelra urBaaa. 1*18, 2L

u consonans. 5" s s us».

If2?«fre/« (lihevammxi$ 16 3'. mancipiitu 171,21.

«7; «"; w«; U 'dz. uel. Magno, Petrus: 5". Putschius pag. 1683.: «. «. 55, 17. J23, 22. 135, 12 («*i uxor). 152, 21. 162, 3 (uduti). 21 fceluti), 24. 168, 6. 194,17 («#/ eu*aia). 203, 9, 13 (deracmstraiione ««*). 217, 9 (iottio). 224, 12. 236» 19 (bis). S" 2, 7 (uel epistala). 3, & 14 (bia). 4, 20. 7, 4 (ml clues). % 31. 10, 2. 14, 16 (bh). 17, 15. 36, 3 .10 . 48 ,8 . 54, 12 (uel a Praeside). 55,22. 58,7,21 (*rf «r^ni t t^ ) . 59, 12 (bh\ 62, 3, 65» 4. 66, 10, 11, 68, 5 . 71. 13. 14 (fais). 72, 18. 74, 22. 75, 19. 76, 15. 77, 15. 79, 23. 82, 14 («*!). 83, 10. 13. 84, 10 («rf feereaem). 89, 8. 91, 8. 19. 23. 93, 10. 94, 5. §5, 13. 96, 2. 18. 98, 13. 14. 99*, 17. 101, 9 (b«). 15.19. 103,14 (bis). 110, 12. illr4, 117, S. 24(Ms), 124,14 126,22. 127,20. 135, 12 (uel aduptimtt). 139, 14(kis). 151,7. 157,14(««Z Men»). 161, 16. 24» 162, 3 (uel),< 19, 21 (utl). 165, 2. 24. 166,5.11. 167,14. 17Q,8(i»w). 171,9.17. 172,22» 173,

INDEX Si&IaAllVJy

12. 19. 174. 7 (bis). 15. 175, 24. 176, 4. lao, 11. 12. 181, 3. 153, 13, 14. 17. 15- 30. 1*4, 5. 31. 155, 10. 155, 11. 187. 3. 6 (uel). 8 (ael). 3 (**/). 10 l c •, 6 (b«). 10. 1S0, 6. 17. 194 13. 17 (^l uaa). 20. 198, 1<±. 21. 2H2, 13. 203, 1.12. 13 (mtentione « 0 . 2 % **• -^" A 218» 15. 217, 2. 9 (infine>. VM. not, 8.). 10. 221» 1S. 223, 3. 4. 225, 7 (his). & ifi <W Furia), 19. 223. 17. 2-32, 14 (**/)• 236,10.1420. 337,4.23.34. 240,10. 243,10. *. 113, I I . ifX), 2. 201, 3. » 4. 5.10. 21 (-.^Wf). fi, ifj 7, 4 (Wlat inas) . 9. 14, 15. 15, 7. 17. 16. 5**. 12 ( « W a P w . foi/1. 55. 3. 0. 66. 9. 7f% S. 76. 4. £4, 19 «<? n* m ea-tim). »1, 3. SS 4 (t*rf iatw). 90, 8* * i , 22 (primo b*I). 100. 21. 101, 14. 106» 8. 106. 6. 17. 14€» 24, iSA i. 159. 5. 162, 1. 20. 1 « , 3. t€5, 15. 172. 7. 173. 3 9. 485, 17, ISS* 9. 23. 1S0, £ 202, 4. 1«. 21. 3*5, 11 207, i . 1 1 212, 23. 216, 5.20. 220, 5. 225, 3.1£ W Uuiuia). 223, 22 (bb). 240, 19. 241» 10. 23.

Vi«L uu. 5"; « = uen»

*>W<fo rtc 4, 21. lf>5, 22, 1B7, 3. 14, 174,3. mli* ditianit' etc. 1*>4, i& 16-5, 5. fj.

»j s ; « z=e uer« Petras: u- Putscljius pas'. 1649,. ;**<*< s r c»**ntr«u*r$i». Ma^no: «5. = : neiba. *du\w ttc. &\ 1% 110,6. IV». 4. i a 10), 24 1*H,4.12, 167,5 , 172,20.23.24. 173,3.4. £b?,7. M 22 1'4,1. 195, 4. 196, 11* 24. 198, t«. 306» 22. 21«, «. 2JI, 3 4 248, 20* «t«|f«n»i 201, 3. »ii» efr. 112* 7, 151 24. 165, 3. 185, 2« 17. 2 * . 20. 21.

VitL i/»7" el u u =s uerB.

Pefrus*. *?. «x. s s <3e wrbi*. ua 13$. 8.

2" = uero. .* "Vi<l *

JE* sr: uersas. Yid* fiaiu

M s=s ul» Vid. n u B t K p ett. mb,r

u; U £St UIB,

Yid* pjjcff

q. IN CxAH CODICE REFER* CXLIX

u = : uiaciarom.? Yid» -pro u

u. — uona (hom). 98, 34.

«~ = mjl. uneratus 187, 7.

2" = uma , uus. Vid, seru

u; u'y u', u.; « =s uero. Magno: jf. Papias, Putschias pag. 1683,: wj. PMras: n.o, u 2, 21. 4 , 23. 4, 5. 19. 13, 9. 17, 11. 24. 21. 37, fc 49,15. 63.3, 63,12.14. 75,13. 101,10. 104,14. 125.9. 135,11. 139,20. 159,9.23. 161,12.10. 166.18. 163,6» 186, 15. 18. 189, 2.1 190, 6. 195, 11. 205, 8. 213, 13. 218, 2L 233, 19. 225, 7. 2-30, 21. 24S, 8. 249, 7, 251, 6. «* 236, 3 . u 159,2. «*. 193, 1, « 50; !. 55, 24. 76, 7. 209, 19. 220, t 232, 18.

«&„rj «6r» = : iti honorum raptorum» Putschtus pag. 1007.: b.r. z=z honoruia raptor. w&.r 22«, 12. «£r . 250, 6.

uh* 250,7 (Conf. ijot. 5., ufci p r o : Sched".; va l - , ponendunvest: Sched, »5 )-

«iJ s= uidetur. ? Pptrtis: p. K«Z. = populo uidetur. 6, 7.

JH£.; yu; «0*; uu; uu; ««; ««.j «« ars uelut. Magno, Petrus, Papms: ««. »

w . 194, 23. w l 5 , 22. 28,9. 29,13. 66,20. 115,3. 147, 23. 176, 15. 180, 18. 187, 6. 8. 189. 9. 193, 15. 196, 10, 200, 14, 209, 8. 224, 5. 229, 18. 232; 14. 236, 2. 3.12(bis). 239,17. 248,13. «7. 197,20. uZ 110, 9. 152, 2. 161, 17. 183, 10. 184, 10 uelut canem). 186, 17. 187,9 . 194,14. 201,18. 2 2 8 , 3 . ~Zu 1 5 2 . 8 . 156, 19. 207, 19. «« 195, 16. ««. 224,6. u» 58,8. 147,17. 152,19. 155,14, 180,7. 185,6. 207, S. 209.4. 226, 12. 228, 14. 230, 17. 238, 7, 239, 23. 240, 7. 30. 248, 4. 250, 5 /

"uui 229, 23. » pro «« 184, 10.

cx. INDEX SiGIARVM

r

175, 2.

= xistl. Pafsclftu» pa#. 167L: *a.«io c=r «:stiaao. Mafao: qjfc =r cnstlraauit. 174, f.

y sypaaiasis (^yjoaplnBnkcis) 183» i&

y = cafio,? tJndftiiHm 110. fA

V =s con, eol, ctmu Pafschius pa&- 1007.: ^ = : * « „ % w i etc. 1.10. 2» 7, 19. 3, 1. 22. 4» 1. 7, 35 fC«». « ? & « ) . 9, 13. 10, 3. U, X 16, 4.15. 1« »i 19 2f. 21, 23. 2.J, 14 24, 10 («><ttt/»«ttn.»i.'). 2ht 1, 4 i, 25. 68, 13.14 (comluxerit). 82,24. W, 2 t 10V 1*. J<*> **, 132,9. 138,20. 146.20. 151,4.6- 13^,6 f? VM «< i R ) , 166, 8 conduetia)* 167, 25 (?«s: Jf4.n«a/j WMi wf*"«"t%'„ 168, 1. 3. 170, 1. 172, 1. 174 3» *:4, 1*- 14 IT», «.*. 170, 1 coitfW«tftf«<j)4 g («Mwi«f*J* 17?« 13-. 27$, ?(!»<•).& 179, 6. 1» , 17, 181» 10. |f. 15, 183, 15* 191, %% !8Sr 3. $7. 186» 11. 16. 2,1 187, 5- 1®, 9. 24 €o«4itrio«,t)m 190, 5. 8. 16. 191, 1. 194, 24. 1S\ 7. 197, 19. m, i% 16. 201, 2 (M<K G. 202, 2. 16- 353. 2. 3. 4.12 f«>Ji<W.M. ti0»0). 16. 20. 23. 204. 1L32. 203, 4 («>T : ^ w ) . J K *. 208, 13 (conseringit*). 21. -W3. 14. 212. 2X 22i, H <«.*». 8«rit). 11. 226, 11. 17. 227. 24. 2Jf, 11. 22*4 7 <*»»*). 231, 12. 13. 1 1 248, 5 (ia fiarj. 24 (»««tf«i#jw). 250» S.

? =s cfcio. Vid. *v *

? C3 CJItl.

VH. seftdttm

V =r ro. obligaftKc 74, 10. o&ttTto«u*> £2, lf».

y; v = lio.

Magno: c?. s» cautfo; *^«t =z «utffei»»»*

q* m GAII CODICE REFER.

die-aTn-em etc. 103, §. iu,risdic*n. (mrisimtic-Mai) eic. 2,14.-4» 5. 74, 43. 22. 82, 11. 17. 18. 83,14. 94, 3- 11- 97, 9. 20 (cretione). 103, 12. 105. 6. 23. 1G6, 3 . 5. 3 . 107, 5. 6.-23. 108, 2. 109, 22. 110, 9 (damwt-tionem). 14 119, 19. 120, 8. 17. 20. 121, 3. 5. 122, 8. 127, 11. 151, 1. 7. (bis). 158, X 6 (? Vid. nnt. 14) . 138, 4. 163, 24. 165, 10 (emptwnjenu GonjL £ ssr «m.). 170, 20, 171, 8 ( s r w n t o ) , 177. 18.

damnaqnem 108, 3.

5 *

£" 3= comn.issum.

Vid. _/t*?5"

g"l £ = contra. Putschios pag. 1607 : Z, X 17, 8. 165, 23. 166, 1. 5. S. 11. 21. 22. 167, 10.* ifiS%

24. 176, 6. 189» 6. 190, 2. 202,3. *• 22, 5. f 3ft. 19. 159, 11. 161,19. 163, 24. iM, 3 . 13, 165, 6. 18?, 7". & 12. 169,1. 171, 8. 11. 202, 8.

31

Haee nota pag> 34. Im. 5. inter verBa perfg-Cperegrinae) et homo a librarfo soperne intcrposita baa<i s-cio an illud sigoi-ficet," inverso verba ista Iegeada €*se ordine. Conf. not. 19.

CLH INDEX SIG&ABVM

INDEX.SIGLARV3I 0VAE IX IRAGMENTO VETERIS IVRISCOX-

SVLTI DE IVRE HSCI REPERIVKTVR. ( ¥ i i Praefitf. pag. LXIV4

Nuiaeri Romani foiia, Arabici culumoas liaeasyae «Lesjgr DL

a a = aut.

L 4,13- IL 2, 18. »<£ «" =3 arlesst.

H . 3 ,21. S^ =r apud.

I. i 13. ac = ; atttran*

i . 4» i i .

5 b = Lene.

Vid. &F

"b — h*r, beria* Vid. m

h =s Ims, IL 4,20.

Vi<L ^5" ^ 7 = hmt&,

Fetrn% Papia*t lfc< bus: fcf.j Petarau: 5 l^eneficratru

bfcto II, 1,15. &-z<? n . % 15.

4 14.

a

? P M -

. / . = ,

c r =s c«u

Magao*. tf«<a s s cetilurio. c«»sikW*«» L 1» «-''?

e rr= cur** Viti. ^tlzc-®

ii r = c«m. e" I» 2 ,11 . II. t ?. 3. 2 4

4 ra.taaj» «ufe«x. i , i i . ««#r. =s Caesaw» CaeJwt*.

II. 1, 4. 13.

rai zr: cuius* 11. 4, 1,

d d» m 4<rm.

Vid. * £ ; f l

4 | ilem*fc ex 02»li<gao> SQCCA ;=*Ii «L

I I . 4, 5» d I. 2» 17.

e # 2 = 6SU

Vid, fmmJi

5* = ea. Vi*L ^.&r*iir

Q. m FRAGM, D£ ITfUE FISCI REPER, «jni

*"== esi, I. 1 , 4. 19. 23- 4 , 9. 14. IL 1, 13. 3» 19, 4,14.

a* ~ eins. I. 1 ,2 .5 . 2,6,23. 3,24, II. 4, 23»

i« = esse* Yid. ffrfSe

v

t t j rt= etiarn, «F II. 1, 13. et II. t, 10.

/ *"= fk

Vid. bf

Jc = fidrJcommissam, II. 4» 14.

Jraudr = fraudem, II . 4 5.

/> = nere» M£ I. 1,2. Bde I I , 1, 5.

i ' = noe. """ I. 3>41L 4, 14.

j vocalis»

J* = insii-PuUduu» pag* 1675.: tit» = instiiutus. JFfcuftJ I | , 1, S.

-i" = raier. 1.3,22. 11.2,21.

a/. = idem, Pelrus, Puttcaius pag, 1675.: id, Papias: i,d»

£ consoitaxis. I r= is»,

Vi«f, «ai

ja =c iare. I . 2a 13. II. 1,6.

I £»» qttan/ traasreraa. secat ii-

neola = i Ium. Vid. fitadrupL

lf tjuaa similiier # transvfirsa «catur lineola = qtiin-cjuagia.

&» J, 4,10.21.

lih = ItBer*

Itbto etc. I I . 1, 4.14. 1,1 i,

f>3 = KberU. hbtss II. 4» tU li&tem II. 4» 14.

m == ma«. JTOclalwn. II, ,13 1S,

ire = mela, momti. I. 4» 9.

ni = . mine, Yid. «om

n? = mus. Vid. p'xam*

»55 = manumij. mmsione II, i 13,

m/u = manuroit, rmwtai II. 4« 14.

n = »ara» Vid. po*rc

31 re == non. 5 I. 1,3.16.19.23, 2,14. 4, 3. II. 1, 10.22. 3, 16. 21. 4 , 14, n H, 3»

CI.IV IKDEX SIGLARTM

24(!ii not. I. ad 0.18. post p7na = perscma.? veroa: mue\t (Lego cauet% II. 2, 11 (Vid. not* 12.). omissaesuntlitterae: a£ n). ConF. p = per.

, fTsiatC = , possumus.

» I I . 2,17. * n . 3,1&, ** 3* 1 J* jtctorc = : proaaratore»

Patschius pag. 10T9. t /?c == P procurator.

p =s potest. I . 2. 20. I. 1, 19. Coaf. #

p = prae. tp-hftur (pro .phihetur) = pT0~ I. 4, 7. 11. II» 4, L 14. faibentar.

F -_. p n s . II. 3, 16 Ou>t. 3- pro f4-?|M.-Yid. femp scrifaradum ^j-£5f«r)«

p1 zr pos. r

pV£f etc 1 . 1 , 5 . 3 /19 . ûaKum — fmmnchlmmz pua~ II. 2 19. ^* ^ prouiftciaUbu*.

, _ . ' fualium. I. 23 1S. ôS / i , 1.

L 1, 20. 2,16(Vid.not.5.). 4 ' i 4 <v iJ nf' a>' _£ s r par.

^pauit (cornparauu) I. 4, 7* ~ ;^flr£ (comparari) I. 4,19. _

Conf. 3 = con. y ; y-; f = quae. £ 1.4,34=. » . 1,23. 2 ,22.

j H F = p«» 4,5. ? . 1.2,15. 9 1.2,14. ptmere ete. I I . 2, 15. 4* 5. _ b

^ ' *"* adôrem^ (uenditor«Ti*|<!tf»)' ^ ; F = P"*- I. 4, 23. «teiii?. I. 3 . 14.

^. r= fjua. jsualium (proalncialiHic) rtc I. 2,18.20. 4,14. II. 2, ' j 4 p 22. 24. 3, 16.21. 4, 2. 6. _ ' * 15. pMhuk £ . 4 , 2 1 . **""". ^ T * * « * w < 4*

r * antcg. I . 1,8. $ II» 1,15. p s= poles, ^ £= qaod.

Ptas I. t , 4. «ri etc I» i , 12. 18. 4y 2. p*e ss pecunxam XL' x* ** J-'"

L 3, 22« <p = quia.

11.4,12. y - f S s q t r i .

pow s= ooenaia. */•* e tc I . 1.8.17. 2,18» ^ . H» I. 4, 9. 4, 15*

http://ci.iv

Q, IN FRAGM. DE ITItE FISCIREPER. CLY

Ijb = qutfra*. ** == s*sterti-II. 3 XBi esorum I. 4,10.

^J == quidem, II. 2, 2 4

quadrupl» == quadruplum. * "3 * * * 3 ri -**• /<4<

* * e T . 12. II. 1, 20. 2, 16 (Not 1. Conf. I. == lum. * * i „„,- , \ . . .

§. 14. subjccta pro ditun\t scribendum rficK?|t'). 4 , 9.

** -\cat (uocatur) II. 1, 7. «. = rem. 9 ^. t e r t L

fideiussor. Vk 4, 23. y j ^ J7 : r ; r == rum. tonp = tempus.

#«or' «*tc. L 2. 23. II. 4, xi. 3, i a 4. jWiar etc. II. 3, 10.

% u vocalis, J? r = rps, —

I.4>«. 11.1,10.13. - f ^ W ^ *, unmm nm 4 g

£"* « = uer. Jtaluit II. 1, 24. « i /«-

r. 2= sare, sarL (adftierint) II . 3, 13. Vid» ca« .

so.? Vid. jima

u; u =r um so.? „5^ 1. 3, 13. eu II. 4» 23.

u r= ure. J"» $ == sunt. Vid. tlT

/ J e t c . IL 2 , 1 9 . 4 , 5 . ^ s 1. 2 16. « - j —

Com. p ' =s po*. t# = ur.

** = sed. stipuhnttf II. 2, 13. 1.2,15. 4,14. ^

# = us. s-; * = sentetiti. j T A n.

"Bntschins pag. 1681.t •». = ' • seatentia. ' ««**«„„.«,,,«, *a etc. I I . 2 , 20. 4, 17. _ u COjMOnans. *«m II. 2,17. » === ttel»

* 1« ,s*s» J» 2, 22. II. 4, 6. Vid. -#* £" = uen.

Ts == sestertlffirifafe. urf£|»r»my. (uenditoremque) 1. 4, 23. I- 4» 23,

CLVI 1KD5X SIGLARYM ete.

Sic iteram iypograpbtis j ge» uuiraa foraa Iiaec e>t: >'

u"; a ==; iier. adusam I I . 4, 1?, jjaJWf (controuersia) II. 2, 1S.

— _ _ u j j jCf .

Yld. jmalium u- = nero.

I. 2, 7- II. 1, 7-ua = xieliit.

1. 2, 12.

JJac fonpa ia noiis, qms coatexto suhjunxi, tisas esi tj--pograptus; quae vero iri ipso XJs» deprehen<Iitar» talis est: / 3 = con.

? « « etc. I. 1, 4. 12. 15. 4, 7.11.19. II. 1, 15. 4, 2. .tequi (pro ~sequi) l. •> Q

§; 5 = cu&fra, Zh- contrafaml flc» I. 2. 19. 3, 22. II. 2, 12. 4 , 24. qkun* (co>a*ralmut) elc. I. 2. 5i. l i . .3,21.

7 = - c&ntro» ut cplnor. !H:.!a, toc-is t"-ir cuersia F* 1. II. coi. 2. Hn. 1J . a l i b rm , SJC scrijita.n f**p pufu: T~>*'* Vfcl. ad f. 14» nc.i !. ct *«*««f. «" = *sa*r. ** PuHchiu* pag. 1069. ^Cicis comtftfuer^sa «MCm-piuram cahtbtt haoc: JMMA.

G A I I

I N S T I T V T I O N V M COMMENTARII IV.

**

ARGVMENTORVM SERIE&

COMMENTARIVS I. §. §. i —i 7. De jure gentium et civiii„ §, S. De partibus juris. §.§. 9 —• 12. De liberoru.ni hommum efc servoi-um, item de

ingenuortim et lihertiaorum differentKu §. §. 13 — 47. De lihertmis, ' §. §. 48— 50. De his, qui sui, vel alieni juiis sunt. §. (J, 51 —107. De bis, qui in potestate sunt. § §. 108—115. Dehis , quae m manu sunt. § ij 116 —123. De hjs, qui in mancipio sunt. $« §> 124—141. Quibus modis ju« potestatis etc, solvitur, §. 1"2. De his, qui sui juris sunt. -§. §. 143 — 196. De tutelis. $. §. 197. 198. De euratioftibus. §. £. 199- 200. De satisdation<ji tutorum vel cnratorum,

COMMENTARIVS IL §. §, 1 — 9S. De reirum divisione et acquisitione, #. 99. De hereditatibus, §. §. 100 — 122. De testamentis ordinandis, et qm testamenta fa~

cere possunt. §,§, 123 —137. De exheredatione liberorum. §.§. 138 — 151. Quibus modis testamenta infirmantur, §. §, 152—173. De heredum qualitate et differentia» §.§. 174 — 184. De stibstitutiQnihus, §. §. 185 —190. De servis heredihus instttuendis, §.§. 191—223. De legatis. §. §, 224 — 22»; De Iege Falcidia. §.§. 229 — 245, De inutilihus legatis. §. 246. De fideicommissis. §. §. 247 — 259. De fideicommissariis hereditaiibus. §. §. 260 — 267, De singulis rebus per fideicommissum relictis. $. §, 268 — 289, De fideicommissornm et eorum, quae directq

relinquuntur, differentia, COMMENTARIVS II I .

§.§. 1 — 24. De hereditatibus, quae ab intestato deferuntur. §. §. 25— 38. De bonorum possessionibus, §• 39. De Iibertorum bonis. §.§. 40— 54. Debonis eiviura Romanorum Iibertorum.,

http://liberoru.ni

§. §. 55 — 73. De botiis Latinorum libevtorum. 0. 0. 74 — 76. De bonis eorum, qui d-editiciorum numero sunt. 5. 0. 77 — 87. De reliquis successionibus pey universitatem. §. 88. . De obligationibus. §. 89. De obiigationibus, quae es cqntractu nascunlur. 0. 0. 90. 91. De obligationibus re contractis» 0.0. 92 — 109. De verboi-um ohligationibus. 0. 0. 110 —• 114. De adstipulatoribus. 0. 0. 115—127. De sponsoribus, fidepromissoribus et fidsjusso- *

, ribus. §. §. 12S — 134. De litleraj-um obligatumibus. 0. 0. 135 —162. De obligationibus ex consens«7 0. 0. 163 —167. Per quas personas nobis obligatio acquiritur. 0.0. 168 —181. Quihus modis obligatio tollilur. -0. 182, De ohligationibus, quae e5 delicto oriuntur» '§!§. 183 — 208. Defurtis. 0, 209. De boms vi raptis» 0.0. 210 — 219. De lege Aquilia. '§. §. 220 — 225. D e inj uriis.

' G O M M N T A R I V S IV.> $.§. 1 —- 10. De aciionum divisione* J. §. 11 — 30. De legis actionibus. 0.0. 3 1 — 38. Deactionibus, quae adlegisactionemexprimnn-1 tur, et de aliis fictitiis actionibus. §. §. 39 — 60. De formulis. §. §. 61 — 68. De bonare fidei -judiciis, et de compensationc et

<deductione. §, §. €9 — 74. Quod cum eo contractura est, qui in aliena po-

tesjtate est. §. §, 75 —. 79. Be noxalihus actionibus. §. 80. De obligationnm ab liis personis, quae in manu

mancipiov* sunt, contractarum effectu. §.§. 82— 87. De his, per quos agere possumus. % 0.0. 88 —102. De satisdalionibus. ' §. §. 103 •*-109. De legitimis judiciis et quae impcrio continentur. §. §. 110 —113. De perpetuis et temporalibns actionibus, et quae

ad heredes et in heredes transeunt. §. 114. • Att omnia judicia absulutoria diccnda sint? §• §. 115 —125, De exceptionibus. §< §. "126 —• 129. De repjicationibus. §. §. 130 —137. De praescriptionibus. §.§. 138 — 170. Deinterdictis. §. 0. 171 —182. De poena temere litigantium. 0. 0. 183 —187* De in jus vocando. ^

• #

*«*

—nrwwimWMtaBBWi

COMMENTARIVS PRIMVS.

I. JLF<s iure eenbium et *ciuili. x jf. i . Omnes *'

populi, qui leeibus eb moribus reeunbur, parbiiu suo

proprio, partim communi omnhmi hominum iurc ubuu-

4 tur. -nam quocl quis*\qae a populus ipse sibi ius con«

stituit, icl ipsius [ propriuii i3 esfc uocaturque ius ciui-

l e , quasi ius pro|prium vp*sins ciuitabis. quod uero

naburalis* * ralio inter omnes | homines constituit, id

3 apufc omnes populos 5 perjaeque custoditur uocaturque

* §. 1. ^Duclus, quos in paginae principio Selied. exm"-" bent, incerti quidern sunt admodum, videntur tamen -hujus yubricae vesligia prodere; sic enirn est in Sched,: I dcAt) /(iure) o(vel ^)vfm//(?)c//Cgentium) at (et) 2Snp-plevi e Dig. 3 ln Dig. additur civitativ, qnam vocem agno-scunt.etiam Inst. 4 E Dig, 5 In Dig. loco -populos vulgo liQmin.es legitur: sed Flor. Ced. n,ecnon Ifal. ed. solam vocem ontnes, sine subslantivo, exllibent. In Inst. alii legunt omnes

§. «I, Omnes — • £fi«- Instilutionum. §. l. I. de jur. to utuntur. L. g. de jnst, ot na1iu\ gent. et riv, Populus jurr. in&crijfita-: Gajus Libro I. itaejue etc. cit. §. I . I.

A

http://liQmin.es

2 L I B . I . § .$ . i - 7 * D E I V R E

ius sentium, jqnasi qao omnes gentes utuntur. Po-

pulus 6 ita!que Romanus partini suo pioprio, partini

eonrmimi emnium boniinuin iure uiiiur. quae sm-

jgula qualia sint, suis locis nroponemus. 12

i§. 2+ Constant auterii inra ex k p b u s , pltbi-ci- GjGut

tis, senatusconsulti^, constitutiflu.ibua Piiiiti; :.m, eui-

ctis eoruiii qui ius edicendi babent, r«.= yon=is prackii» 16

tiuui. \§. o* ^ e x es f* quod popuhss iubet ati^ie t /;.- Les.

stituit; plebisjcitum est, quod pkb-i iubet atque COJI-

stitnit, plebs antem t a populo en di-tat| quo*i pnpnlt

appellatione x unytersi ciues «puik^ntur» cnnrjuniera- 20

tis |etiam* patriciis3; plebis autem appel!j*iune h»e

patiijuis* ceteri cines significantur. VnJU» c<Iim pattt-

cii dicebant, plebistiti» se non teneri, quia j*Irttf *i«- 2* 2" ctoritate eorum facta esscnt. ted potea k*x lLrtteu4&

lata est» qua cautum. est, nt p k t k t k a umuu ttim p«~

puium tenerent. itaque eo modo kjithus evaequaU

sunt. $. 4. Set:atuscon*uhum e*£, qttud >enatui iu-

betatque lcongtttuit. idque legis ufogra uyihnati fiiani- 4

Tiommes; alii, ttt Cuj. et Hal., vmnes; a!«, ui Bteii.» omrnes popuios. 6 Insl.: ££ popuius.

§. §. 2 — 7. * Inst.: eo dijfeitf quo tpeeies <r gt™erem

nam appeliatione populi. 2 <S. i. e. elsaro- H slc ttt inst. legitur. ScLed. et 3lmUt patricm *i ienmtiittbu$» *bt

§. 2. Conf. §. 3. L de Jur, Conf. L. %5K pr. £* ttrh, miur. gent. tt ci\, sigmf. 1* \a$tti Otmmtntar,

§ . 3 . pitbs autem zi Lr%. XIF.Tab.) Jijiifr oltj*. «&«•£ eiues siyntjtcantur. §. 4. patrteii Hc. iltmf. Thmtpbilmt I, de fur. aatur. ^«Jt. rt <.i\. I, 2, §» 5. Grfliww» JUJb, XVt confcrrnda <*t ad wltrmn im- fap. 3- , I^mpomus, L. a, Jusarttculi arguiuentuxu. Louf, §. 8, 4e or%, |i*r. Plmtu«r praHerea GfHt», Lib. X* <•*», Hist. mt. Ltk. X, cap, 16, 20. Festus» sub ioub . Popufi» Scitum^ ^rits. plebis autem f. 4. Coilf. f. j , I» 4e f»r* appsUatione •— si^nijumiur. »atur# grnt. «t uv .

G E N T I V M I T C I V I L I . $

Const. feas fgit quaesitum. [ §, 5. Constitiitw "* Principis est,

•craod Imperator decreto, juel edicto, uel epistnla

8 censtiiuit,. nec umquam & dobitatum fest, quin

id legis iiicem optineat, cum ipse Imperator jper

Ias. legem imperium aecipiat. f§. 6. Itis autem e^lcendi

habent magistratus populi Piomani. se& ani'plissiitimii

12 ius est in edictis duorum Praetoram, urjbani et pere-

grini: quorum in prouinciis iurisdictionem j Prae*i«les

earum habent. item in edicto^ Aedilium -jcurnlium:

<morum Inrlsdletlonem in prouinciis jiopull* jQubestc/»

res hahent; nam in prouincias Caesaris 0111 niuo Quse-

16 jstores non uaittuntur, et ob id hoc edictum in his

Re>p. pro"iiinciis zion proponihir. \§. 7. Responsa prtiden».

tinm sunt senttntLie et opiniones eonmr» jqxribus per-

20 inissum est v iura condiere. «cjuorum omnivtm s£ | *m

unum sententiae concurrant, id quod ita senthmt, jle-

gm uicem optinetj s£ uero dissentiunt, iudljci licef,

qmm ueiit, senierAtlara sequi: idque rescripto diui Ha-

fdriani signiilcatur.

Jnst. iterum adjlcitur et senatoribus, & Scaed, Stitutio. & n\ mc) umg, (umtpam). SCEML « mtuj 7SckzA,, tttrum. CodL aedictOp aa aedietis exbifceat,, in Incerto rtlfafjutmt. "Emef€tm&im taraen erat edhto, cam alias ob cafusas» tum quia iti fm, huj. §. singulari nnmero legitur edictum* *pop. j* «v populi» Scherf, po, * Imt, *mt,

f. f* Conf, Yipiarms» L. I, Conf. §. 7, I, 4e jur. nalur. pr, el §. I. de consr. Princip, gent. et civ. §. 6* I, de jur. natur. gmt» «*t §. 7. Coaf. §. 8. I. de jjur. dbv ««» ip« Impemtor etc» natur, gent. et civ. in quara Conf. L. 3, C. de teslam. ad verhum fere translatum «t (Atexaad.) Coast. Beo aucto- hu|u$ loci principium: JR<~ jre, 5, 7, sponsa — — condere, Ci*«f*

praeteroa Pomponius, L, a. §. 6. Ja* autem edicendi §. iil*. de orig. jur. Senpca,

-^ . Miilium curutimn. Kpist.g4, p3g.B1p.i9S, ia IIIH

A 2

http://p3g.B1p.i9S

L I B . I . <$. $. 5 — 11 .

I I . B e iuris diuisione, j §. gk Omne autein * _ ^

XXVII.I xiis, quo u t i m u r , uel ad personas perLineL, ue] jj ad

res , uel ad, actiones. sed a pi ius uideamus 4e per-

sonis 3 .

,,, III. De condicione l i o m i n u m . x $. 9. Efc qni-

,dem s m n m a 2 diuisio de iuxe personarum liaec jesc,

.quod omnes hpmines aut iibexi sunC aut serui. $.10. w

,Rur[sus libeEorom hominum alii ingenui sunt , alii li- ^k.

berjtmL - $., 11. Ingenui sunt,- qui 1-beri nati sunt^

J^bejrtiiii fi ,< ( qui ex j iusta seruitute mannmissi sunt ,

$ . 12. Rnrsus dibertinorum tricu smit genera: naiu

a,ut ciues liowani, atit Lutini. t aut dediticioji/m)*

Jnuniero , sun t . de quibus singulis dispiciamus; ac prius .

Jde dediticiis. £ t . , ,> 1 S -

I I I I . De Jed/ticiis uel lege Aelia Sentia, x §. i 3 .

§. S. x autem ieest in Dig, zInst. et. Bien. ac. 3Iiist,: J<5 -pasonis \ideamn'i. * »h. §. §, 9 —^ 12, ^1 Ilaec rubrica Jitterfis minoribus (^uibus etiam in quatluor illis pro\ime sequentibxts rubricis usus. cst librarirts) interiori max^gini adscripta est. 2 Et quidem sum-ma. Dig, et Inst. Summa itague. Bien. \ocem itaque omi-tfit. \lxx Di$, et3nst. &Miiax sunl.r '•*4Post hb-ertmorum jtlineam e^bidiSffC-manifestum est: itt qua restituend» imprimi? Jipit. .re^pexi, •»<;>••>. j 1 • -1 > §• §. lS»-r0i5» •* Haec partim supra, partim infra Imeatn

„ . \ L », > - J . * ' n . .* ,*

§. 8- Omne acticnes, 1. p n \ Ingenui-^ n#vlsmtt0 L. 1. de sfat. hom, inscnpfa: Cortf. pr, I. de ingen. hher-Gajus Libro I. Inslitutiomim. lini etc. L, fi. de stat.„hom.

»iptisL de jmv p^riijn. .' j«<i! ihscripfi*. (a-afus Librp-I. In-prirw e.c. cil. pr. I. jjtittttibnum. pr. I. dehbert."' *

. §. 9, L( 5.' de sfat. ham. §.*i2$ -Conf. Epitame*, I^ r$ inscripta: Gajus Libro I. In- pr. Vlptetds, Fragm. I, §.'5." «stitutionum. pr. I.f de jur. ppr- §. nlf, I. d*e libert. * >r * sort, Conf. Epimme, J, I, pr. - §. i§."~ Oonf. VJpiaft us, ."<•§. *io. ConL •§.--uh, I. de Fragm. I , §. 11. Theopfei-.jtir. «person. Epitome, I, 1, lus, I , 5, §. 3. Epitome,, I* pr. • • * l, §.3. . ^ - M §. i i .^ Co nf. Epitonie, J , *' • . . « . - *

§. $. i 2 — 1 4 . D E L I B E R T I N I S . 5

1/ege itaque Aelia Sentia ca|uetnr> nbz qni serni a clo-

minis poenae nomine uincti s/nt% |qnibusue stigmata

inscripLa sint A, deue quibus ob noxam [ quaestio tor-'

12. nientis liabita sit, r i5 in ea noxa fz/issc conr/ifcd s /nt 6 ,

qniuet (ut) aut ferro aut cmn bestiis depugnamz* 8

trajditi s i n t 9 , inue l u d u n i 1 0 cusfcodiamue cou/ecti1 1

fueiint, |et postea uel ab eodem d o m i n o 1 - uel a'b

alio manumiss i , eiusdem |condicionis liberi ficml13,

io* cuius condicionis sunL |peregrini dediticii. V. De per*"

egrinis dediticiis. XA <S.-l4- Dediticii *5 uocantur

autem | h i , qui quondam aduersus populum Romanum

posifa sunt. ^ui. Cod. iTt et quidern supra lineam. ~ si,it. Sched, s Siglum quidem 57, quod pro \oce sunt usnrpari constat, an etiam sint significet, neque afGrmare, neque ne-gare ausim: scd cum recta scnhenth' ratio conjnncthum c\i-gat, eoque li\ quibustlam Imjus periodi parlibus librarins ipse usus sit, ponendum dim sint* 4 sint. Sched. s Vid, not. praeced. s sit si. Sched, s/i c/ 6 Sclied, /t/Jt-sz (ftiisse) »om//\c/i (conuich) / sunt ^Sched. minus apie t/c/ i. e. qui-que. 8 Sched. dppu°nar**/cr 9 <sint ipse Cod. exhihet, ita tamen, ut snper litiera i adscriplam ccrnas u. I 0 Cotl. hul

Ad Aocem ludus conf. Caesar, dc Eell. civ, Lib. I , cap. i4. •Ruclonius, in Caesar. cap ou II Sehech conlceti. I2 ab eodein domino. Cod. auemdomino; sed supra lineam positae sunt litterae i et o, illa quidem inter a H n, haeo vero infer e el 7//.* Vude apparet, lihrarium, cum ante perperam scri-? psisset av pi'o ab et em pro eo, ipsum deinde correxisse er-rorem, e\pellendasque e«e u et m: qno facio, si geminauei-i-* mus litteram d, nihil imperht, quominus legamus, ab eodem domino*, quasi ila scriptnm essel; ab eod. domino: nam eo domino non placef, cum praecedat dominis. I 3Cod.

fiunt ^Sched. * (V) de -peiegrinis etc. Pars verhorum snpra, pars infra lint am collocata ost. I5Alferum hoc de-diticii sola primi, quod ruhricam praecedil, geminatione ef-

§. i4. Conf. Theoplrilns, gin, Lih, IX, cap, 4, in fin. I, 5. cit. §. 3. Isidorus, Ori-

6 I i I B . I . §.§ JO — 2 1 .

annis suscepds16 pngnanerunt, et deinde nlcli se de-

diderunt. §• 15. Huius [ ergo turpitndinis seruos q»©-

cumque modo et cuinscumque [aetatis ltxanumisSQS", 20*

etsi pleno iure doimnorum. fu erint» iiimiquam. aa£

ciues Romanos, aut Latieos fieii diceinus» sed omni-

fmodo dediticiorum numero constitui2 ~ intelL ge-

mus, z 5

§. 16. Si vero in nulla talt tiirptncllne sit ser-

uus, jmanumissum modo ciuem Boina-num» mocio 24«

Latinmn fierl diceffmus. §. 17. Nam in cuins per-

"sona tria Iiaec concurnmt, «t ma ior sit aimomm tti»

ginta, et ex iure Qtiirkimn, d o n u m , efc iusti ac k : i -

tima manuniissione liberetur» [kl est, tsinclicta ant #,

cen>u aufc te.\tamaito % is ciuis Bnmanus fit: »h% jtiero

aliouid eorum deerit, Latinus cti*.

VL Be mammmsiorie tiel cansae proliatione,x

§. 18. Quod autem de actafce sertii requhitnr» lege Our.d.

Aelia Sentia in rroductum e,-t. nam ca Iex mumm

xxx annis* seruos non faliter «oltiit maniiaibsoi t i - 8*

fici posse Tidefnr. Sstv. , sCod,; arwtis f« Seliedf, « 5 jicpptij; spd stipra !ir«pam, ei qtudem inter s *t e, ad>rtae sunt Iitterae ar: h:s itaque s\HaI»ara su librarius p^Miit* 17 Cti6. Istituti *sS«h«*d. irtei't^mus Vlx tautftt « l , ut in ipw Cod. extet: inteH/gemu*: tle <|uo i» Pmfaliua** <jix».

§. §. 16, 17. * S<hed, // cam supernr intrrjrcte raiomca* la o. Librarius procul inhin scripwt t t i <*. testamratu.

§. §. 18 — 2-i. xRubrica Inter lis. 5. «t 6, pmtta «t , *Cod, ann Vid. ijuae de hoc seriheadi compeadto ia Praefa-

$. i5. C»n£ Theophilas» I» met I» x, f. . 1. 3. | . «It» m 5, §. 4, fia. I. d** Itbrrt,

S» 18. C««nf, Ytptanutt §. 17. Cottf. Thenphilus, I, Fragns. I, §. is. Throphilttf»

Sf ctt. §. 4. VlpiaBW*, Fragnr. 1, % rti. §. |. item tnfra Com-L §. §. 13, 16. 6. i©. Jtpito- Htaatar, M. §. 37!»

DE LIBERTIJNTIS. 7

ues B.onianos fieri, quam, si mndijcta, apnt consilium

iusta causa manunaissionis approbata, libejrati fuerint,

§. ig. lusta autem causa raianumlssionis esfc ueluti

si quis fijlraui filiamue» anfc fratrem saroremue natu-

12. ralem» aut |a lumnum, aut pae^agagum, aut seruum

procuratoris lia[bendi gratiaj aut ancillam matrimonii

causa, aput consilium [ manuniittat, V I I . De *****

********. §. £o. Consilium* autem adhibetur in

urbe Roma 'quidem quinque senatorum et quinque

16» equitum Romanorum pube[rum; in prouinciis autem

uiginti recuperatorum ciuium | Homanorum. idque fit

ultimo die comientus: sed jllomae certis diebus aput

consilium uianumitiun'tur. Maiores uero triginta an-

20. noriun senii4, semper marmtmittl aolent, adeo ut nel

in transitn manumitr.;mtur» fueluti cum lJraetor aut

Proconsule * m balneum uel in theatrum j eat *.

§+21. Praeterea niizior tri^inta annorum seruus ma-

itone notaTi» * Inter manumittat cl Consilmm vacitnm spa-tiohun iutercedit. Supra lineam aulcm hanc inihi \isus sum €<jn«picere scr'pturam: S c id: iucipit illa super pr rna t •\eribi manumittat, Denique ruhriea* quam imHra\i, aeque supra iineaui pt#sita est, ita famen, ut propius aceedat ad praeceuentem lineam. Ea ruhrica ia Sched. sic comparata esl: «// 4e ttt %el 0) wo ( « l c) / (?) / (ve! /) u (vel /c) d (x el c) / (vel <)i!ir\eIo). * lasf. 5 verhis Maiores uerO triginta an-norum omissis, sic habent: Servi aurem (HaL uerd) a Jo~ nthm. 5 Praconsale. Iia Cod» Ctmf. Gesneri Thesaur. suh rttc, Prorunstil. Iri Inst, apud Cujj. et IlaL ante verha auc Proconsul, ,%i ud Bien, post ea, additur ««* Praeses%

6 lust»

| . 19. Conf. infra f. 3g. fii — —• manumittantur. Conf. f. ab. Consiiiam — Thtophihis hie cit. ftlaiotcs

ciuium Romauoiunu Conf. ete §. 2. I <i<" lihert. V!p«an«s, Fragra, I , f. i?4* §.21. Cunf, VIpianui,Fragm, Theophtlus, f, 6^ §. *. iiyaff I, §. 14.

8 L I B . I. §. §. 22 — 27.

liumissione po|l;cst ciuis Romanus fievi si ab co do-

mino, qui soluendo |non evat, testamento* liber et

liercr relictus sit.8

sx 5. LXXV. a.

b . r. ___^___ , 9

fi. LXXV.b. ||* §.22. manumisii snnC, Latini luniani dicuntux *° :

" ' r" Latini iclco, \namIX ad&imulati *a si/nt haLiuir colo-

raariis; Lwiani13 ideo * ucro,*1* |qria uer legem In-

niam libertatem accf//<?runt, cumls olim ser|ui uide-

% rentur esse. §. £5. Non Lauicu*6 illis permittit1*

lex lunia |nec ipsis teslamentum faccre, ncc ex testa-

eam. "Bion..eat. ? testamento. Sched, // m m minnscula 0, Conf. ad §. 17. nof. 1. a liber olc. Cod. liberum el bd (he-redem) relinrtui// (u-1 potius, ut opinor, relircturit i. c. re-lictus sit). Servum librrum et heicdem ielinauere eodem, imo meliore jure dicefnr, quam quo Gajus nosfer seivum libcium et heiedi.ni imtituere dixit Coiumenfnr. II. §.276, 3 Be liu-jus paginae argnmento ex iis oonjicere licef, qnae proponun-tur §, 17. Pertiuef eo locus Epit. ( I , 1, §. a. ) , quem alle-gavi ad cit. §. 17. Is sic hajbet; Lccturi sunt, qui aut per ej)i-stolam, aut inter amieos, aut conmnii adhibitione manumit-tuntur. :,° mw.fi(manumissi) F(sunt ) latini inniani dicurt-

tur. Sched. emn** s /fl//*****///wz* cfwt/s>n*ur J I ideo it (nam). Schecl» A/C* \n I 2 adsimuiati Sic in Cod. cst, non adsimi-lati. I 3Sched, l(\e\/)*/////* (latinis) *o/c///ap(Tj/s (colonia-

ris) /o/i/am (inniani). I 4 1* i. e. uero. Sche<i. * I S ae-

cepeF. (acceperunt) c' (cum). Sched. a (vel s) ccc¥cr c ( \ e l

c/) l( n. (non) tiii, (tamen). Sched, v- /m I 7 Sched,

§. 22. Conf. infra Com- Conf, Epitome, I , 1, §. 4. menlar. III. §, 56. i tnn Fragm. Vlpiaims, Fragm. XX, §. 1*. ^eier. ICti de jur. specieb. XXII, § 3. XVII, §. r. XXV, §. 8. et Vrpianus, Fragm. I, §. 7. isidorus, Origin. Lib. §• 10- IX, cap.*i(. in fin. nec tuto-

res etc. Conf. VJpianus, Fi-agm. §, 25. Non cwpere, XI, § .16.

http://heiedi.ni

http://mw.fi

DE LIBEE.TINJS. 9

mento alieno capere, nec tutores j testamenfo dari. **

§. 24. Quod autem diximus, ex testamento eos CSL«

•pere *uou**9 |po33e, ita inlcllQgendiwi cssc mdctur,

8. ut (uihttj20 direcio heredUatis le|gatorumue nomine

<?os posse capere dicamus: «|lioquin per fxdeicomniis-*

suin capere poisunt.

§. 25. Hi uero, \qyd dediticiorum numero strat,

nnllo modo x capere jpossimt, non magis, quam qui

libcr peiegritmsque *esc*. nec ipsi tesiamentiwi7- fa*

12. |cere possunt secundum cjuod plem/jue p!aczn£.2 |$4

Pess. $6. * Pessima itaque Ubertas corum est, qui dediticio-

* rum nu[mero sunt: nec ulla lege, aut seoatusconsul-

to, aut constitutione princi|pali aditus ilhs ad ciuita-

16, tem Romanaiu datur, §. 27. (,)uin et in jurbe I\o-

promittit I 3 Sequitur spatium vacuuni, I 9 cope (capere) 7». (nOn), Sched. t-apc ** 2 0 ScbccL iulellegettcttccutdft^

Quae ita eipliisata dedi , quasi scriptum ejctet; inicUegendii. (iutellegeridum) ev. (esse) uid. (uidetur) ut. Sed quid, si iu Cod. sic scriptum esse ponamus: intellegendum e~. (est) ut tb (n ih i l ) ?

§ , § . 2 5 — 0.7, T-modo. Schod. ?n**c//(?) 2 ^ ( c s t ) n \ (nec) ipfi tt. (testamentum). Sched. * 77 tjnr t* 3Scbed.: sccuculum * (?) tj (vel c) cj * * 0 (?) / 7 pUi (?) c*tn Ductos tales s%nt,"iit de sententia nihil statuerem, nisi huic loco lucem af~ ferrct Commentar. I I I . §• 7S.: ibi onim Gajus prirnum eos, qui dediticiorum numero sint, testamentifactionem Iiabere ne-

• § .54 . Conf. infra Com- cit. VipiamiSjFi-agm.XX, §. 1$. mentar. I I . §. 'zjb. item VI- secumium etc. Conf. cit. §. ipianiis, Fragm. XXV, cit. §. 7. *jh. * §.25. Hz — capere possunt. §. 26. Pesuma — suvl. Conf. Epitome, I, 1. §. 4. VI- Conf. §. u l t I. de lilu-rt. _ nec pianus, Fragm. XX, §. 2. ^ non ulla lege etc, ConL Epitome, magis —•> esti Conf. Vipianus .1 , 1, cit. §. 4. loc. cit. nec — fctcere posn §. 27. Quin piohi-sunt. Oonf. infra Commentar. Lentur. Couf. fsidorus, Uri-I I I . J, 75, iUfin Epitome loc gin. JLib, IX, cap. 4- in &>•

LIV. *.

10 L I B . I . § , § . 2 3 — 3 2 .

m a uel i n t m centesimum urbis Romae [miliaxium

morar i prohibentur . et *s£ contra fecerint** Jipsi

bonaque eorum publice uenire iubentur ea con|clicifne,

u t ne in urbe Roma uel intra centesijmum urbis Ro- 20.

m a e miliarium seruiant, n<m& mn\quam manum.itfr&n-

bur; *et* si manumissi s fuerint, serui popnli B.ojma-1 , . , aii esse iuberitur. §t fcaec ita lege Aelia Senria j * * * i "

***** sunt.

\*Qidhus modis* La t in i 1 zd ciuitatem K o m a n a m ;; ., -i r Quih.

7* perueni#«£, j | §. 28. Latini mult is moclis ad ciuita-

tem. Rom a na m peruejniunt. §. 2g. Sutim2 enim.

eadem3 lege Aelia Sentia cautum. est , u t minores

jtriginta armorum manjimissi *et* Latini facti si uxo-

rex j duxer in t 4 uel ciues R o m a n a s , uel Latinas colo- 4*

niarias, *uel ei*jwsdem5 condicionis cuius et ipsi es-

s e n t , idque te.fta|ti fuerint adhibitis non m i n u s q u a m

septem testibus ciui|bus Romanis puberibus, et fiiiura

procreauerint *et*6 Jis filius annicuius fuerit, jyermit" 8.

# gat; deinde haec suhjicit*. nam id pleriscfiie placuit* * si efcc» Spatium hoc, 11 liuerarum capax, sic expleo : si \ (contra) ft-cerint. 5 neue um\g (umquam) mTntant. (manumilfcmtur) et si rtimsi (mamimissi). Sched. » (vel //)c//c u(vel 0 )? \q o*m (Vel ///) /«**/* ** si /i*m (vel //m* loco //*m) /t e Sched.: leg^ aelia sentia | tpUw&n. s (sunt).

§. §. 28 — 35, xSchcd. ~ latini Lege: quibus vf.odis latini. Sav. 3Sched, x/a/*** Legendnm statim» Sav. 3 Sclied, ea vel ex + Ne, si ad lin. 8. pervene-ris, anacolnthi specie decipiaris, sic coristrue: ut si minores triginta annorum mannmissi et JLatini facti uocores duxe-rint, s u~ (uel) ei\usd. (eiusdem), Sched. ** **|//*J, 6 et+

§. 28. Conf. Epitome, I, i, §, <*g. Conf. infra §. §. fiG. §. 4. Vlpianus, Fragm. III, et 73, nec nonCommentar. 111. §. 1. §. §. 5. et j3. item Vlpianus,

Fragm. III, J. 3.

BE LIBERTINIS. 1 1

latur tfisj ri uelmt^"- per <?am legem adire Praetorem.

nel in prouinciis Praesidem ) prouinciaTe, et approbare,

se ex lege AeHa Sentia *liherorum causa* z nxorem

12. duxisse et ex ea filium anniculutm iiabe«re; et si is^

aput quem cansa probata est» id ita esse pronuntia-

fuerit, func et ipse Latinus (<?£ Jzlius)9 et uxor eius,

si et ipsa eiusclem f condicionis sit, ciues Romani esse

iubentur. §, 50. Ideo autetn j ****.******„,.******.

!$• **** IO si et ipsa 1X eiusdem I 2 condicionis jsit,

quia x 3 si uxor Latini ciuis liomana *est*Id> qui ex ea

nascitur, |ex nouo senatusconsulto, quod auctore CIIUQ

Haciriano factum est, ciuis Romanus nacci'"tur, §. 51 ,

Hoc tamcn ius atlipiscentlae ciuitatis Rornanae etiamsi

so/i z * minores £ri*ginta aimorum nianwmissi et Latini

20, facti ex lege Aelia Sentia habuenmt, taiuen postez*

senatusconsulto, quod Pegaso et Pusione Consulijbus

facttim est, etiamxC maioribus triginta annorum ma*

numfojsis Latinis factis concessum est, \§. 5a% ****

Schfd. *? ?Juent -perliiaC (permlttaitir) eit fi ueliv (uelint). Sched. / /(velc)cn /*(. ' ) perubaf c.-$ w,< (?) //»/ L ib ramts nTmii

scripsit p ro manumittiz eadem ratiom» perhlat'' scr ibew pottyt

p r o permittatur. * l-ege o5 (aelia sentia) liberor' libcrumm

7, (caosa). 5cfe«L: lege a# ******** Cooi". Vlp. verh, testatio-

ne interposita quod Uberorum quaerendorum eausa axorem

duxerit, » rt JUius* Haec vprlia addenda esse, xA ttx V J p . ,

i ta cx ipsis qaocjue iis, quae aputi Nostrum sequuntur, apparef. Szv, 1 0 Sched. / (? ) «/c (vet/>) /0 (vel 0 *3/* (?) / ( v d / ) / (\el 0

*sat**tn(?)/(?) " Cod. *>sr ^ ei\l. \d e\L i, e. eiusdexn.

Sched. <?**£ l9yuia. Schad. ff/t/ I 4 n (roma»a) ?7 (est) ,

Sched. r»« i 5 C o d , socii. * e F , (est) *t. (ctiam). Sclwd.

§. 3o. Cnnf. infra § .§ . 6fi. et §.3r . Co t t f .Mpianus ,F ra jm. 80. i t a i i Vlptaiuisj Fragm. I i l , I I I , J . 4. «U. §. 3, §. 3a. Conf. iufra Coninien-

tar . III . §. 3.

12 L I B . I. §.§. 5 5 - 3 7 .

****17 si ante ^ tfsser i t1 8 Latinus, *qnam* armiadi

l / l / i i1 9 causara probaret30, potest mater eius causam 24.

probarc, et sic et ipsa ii<?£31 ||ciuis Roma7/,<z *******

********************* I " '"" ' •• ' 2. 5 , "• zz |ipse ftlius cwius33 ******* 4.

***************** |clebet causam probare, ut ******

***************** |*****2* cle filio amiiculo ******

************* I > t~~~ , j illis ******** dominis25 ************ 12.

1 , , 26

******* |" """

*8 ! _ . , . * l 6 .

] O u i r i t i u m * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 2 ? | ca

ue r i t * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 2 8 [****

* * * * * * * * * * * * i n eius l o c 2 9 * * * * * * * * * * * * * * * * | 17

_ 3°. | £ 33>

aedificio **** n o n m i n u s q u a m par^e?/z * * * * * * * * * * * * 3 I

f et I 7 In Cod. post vocem ejf novits incipit arficu-lus, cujas prinii ducfus nobis lii essc visi snnt: Ucic (\t\s)/*c* I 8 Sched : si an/c w^sseiit. Legc: si ante cle-cesserit. S a v . X 9 ^ ( q u a m ) anvicitli \ fili (filii). Sched.. * annic>f¥* J p (velr)/// Z°proharet. Sehed. phet 2 I Scbed.: <K*e (sic) et ipsa / / c / (fiet).« 2 2 L i n . 2. et 3. in Sched. ita ha-benl : j mtp//n(vei//)s • — j ap/cut//h//

, , 23 cuius. Sched. c*nts 2 4 Sched. hivius; quae terminatio fortasse rcferenda est ad verbiiin uiclebi-vuts. 2 5 Sched.: itlis c (?) ^niiic (\els) domiinis /10 26Sched» \ ple/icp*******/ (velZ) /(vel l)co/cptocc • 2 7 Sched.: quiritium c 0-7/77 (?)/(erunl ?) cr (ciues romani ?) s (vel«) / (si?)

«(vel?z)oc(velrt)?j(vcl//) c(^el/) 2 s S c h e d , : caue-rit uen/u(xelo)/i7/asq • — •— 2 9 Sched.: //capc//**** , *w*cj in e* (eius) loc 3 0Sched, in princip. lin. 17. ductus <W77/ cxhibent. 3 I Sched . : non iniiuis q (quam) par& (par-tera; nam in Cod., u1 opinor, esipaite.) s . Equidern liUeram s ad verbum aliquod parlis quantitatem definiens per-<

§. 55, Conf. Vlpiamts, de verb. signif. Fragm. IIIj cit, §, 1, el L. 109.

DE L I B J E R T I N I S . i5

20. |patrimon*« sui*3z itnpericlerit, ius Q*uiritium canse-

^//*|atur.3a ************************************ 2 2 . 2 j . I — • "*"--» ——----——-_- — 3 4 ,

2i. |$. 34- frumenti ********* ad 3 s ius Quiritiuni *#*

X — 1 2 , || _ - - , |

• -—' "•" "• — I************ ius 16. Quiritium fuerit *********3' | §. 35. * si cjuu ali-

cuiiu~e*t32 in bonis et ex iure Quiiitium sit, manu-iiiis|sus, ab eodqm, scilicet, et Latinus ficii \-potcsl,

ei3 1 ius Quiritiuni consequi.,

20. ] §. 36. * Non tamen cuimmque uolenbi^manumittere

licit. $< 37. Nam ist qui*2 in fraudem credito-

rum ,15161,lin-jfraudem patroni3 jmanmnit^,9nihil agit

iinere puto, 3 2 Sched, patrimon***** 3 3Locus in humc fere modum restitui possc •videtur: lege Iulia cautnm est, ut Latinus si ih perficitndh afedificlo Homae non minus quam partem s patrimom'i sui iE-penderit, ius Quirituun corisequatur. 34Selied. vcrsus fin. lin. 2,5. n (vcl //) usc/sm fe-dnbent, 3 6 Sched . : frumenti t(vcl/)r(\e\p) ancc-p(vdr)et a*d 3 6 Sched.: | — nsc cuius m (vel///) / —. <— * 7 Sched,: frtcFrt coa (tol'm pro oa) l (?) scc*+ (?) In Go'd. for tas-se est ''eonfecittef £cmikt$i\ks)VK 38Sched.—i—'—"_.'/ Spatinm est 12 ferelifterarum: ftaque in' Cdd. sic scriptum patd: s'i ys (qui-.) alicui, (alicuius) et, 3 9 p^e. (potesl) et, Sched. p** ct

%" §. 36 — 4 i . ^Lineam vacuam esse putb. *Non La-men elc. Ex Inst. 3Verha uel in fiaudem pacroni in Inst.

§.34. Conf. Vlpianus, Fragm. §. 56. pr. I . qui el quib. I I I , §, 6. Suetonius, in Claud. cx caus, wianuinittere nou cap, i(3. 19, . •p.o.SB. ConF. Epilome, I , 1*

§. 5. §,»35. Conf, Fragra. vc- , §. 37. cir. pr. I. qui ei quib,

ter. lCti de jur. specieb. exiaus. Conf, Vlpiauns,Frajm. §, 11. Vlpianus, Fragm, I, I , §. i5, Epitome, J, 1, §. §. f, I C . 5. €. ,. ,

x4 L I B . I . §..§ 38 — 45.

quia lex Aelia Sentia inpedit libertatem. $ . 5 8 . I tem4-

e|adem lege minori xx annorum domino 5 non j aliter 24.

manumittere permiui tur , quam si uindicta 6 aput

con[|siliuixi iusta causa manumissionis approbata fue-

rit. ' §. 39. Iustae | aulem causae manumissionis sunt

ueluti si quis palrem, | aut m a t r e m , aut paedagogum,

aut collactaneum Jmanumit ta t . sed et illae causae, quas 4.

superius de J W | U O 8 minorexxx annorum exposuimus, ad

hunc quoque jcasum, de quo loquimur, adferri possunt. , 1 Item.

item ex dxuerso hae cazme, quas rn mmore xx ] anno- g

r u m domino ret tul imus, porrigi possunt jet ad ser-

u u m minorem.--xxx annormm. §. l\o. C u m ergo cer-

|tus modus nianumittendi minoribus x x 9 a n j n o m m 1 0

dominis per legem Aeliam Sentiam constitutus s i t 1 1 ,

j euen i t 1 2 , u t qui xini annos aetatis expleueritz 3 , licet 12.

j testamentum facerepossit, e t l A in eo heredem s ib i x 5

non leguntur. * Item deest in Inst, 5 Inst.: domino mi-iiori viginli annis, 6 Su&pecta videri potcst vox uindicca, licet in Inst. etiam legatur. Nulla «aim vmdictae mentio fit neque apud Theoph,, neque |apud Vlp.: deinde, minorem xx anaorum praevia causae probaiione ialer amicos quoque ma-numitlere potuisse, docet §. 4i.*. denique locus, uti nunc est, vix defendi potest a Grammaticoiuim reprehensione, quae certe, verbo uimlicta deleto, nulla foret. ? approhata fuerit. Inst. piobata, fuerint manumissu 8 seruo. Sched. //*+/]uu 9 Cod. ooxx I 0 Inst. annis. " I n s t . ed. Cuj, erat. Hal. esset. Bien, sit exhihet. I 2 Inst. evenielat. I 3 Inst. explcve. rat, ^ ln s t . faceie et. JBien.: facere posset et. I S Inst.J

§. 58. §, 4. I. qui et quib. J. cit. §.7. §. 5. I. qui *t ex caus, Gonf. VJpianus, quib. ex caus, superius. Vid* Fragm. I, §, i3. Fragm. -\eter. J. 19. ICti de jur. 6pecieh, §, i5. §. ^O. §. 7. I. qui et? quib. Epitome, I, 1, §f 7, , ex caus. Conf. Ejjitome, I, 1,

§. 5g, lustae manu- citf §, 7. mutat. Conft Epilome, I,

DE LIBERTINIS. i5

injstituere legataque relinqnere possit1 6 , t amen, si

ad |huc ininor sit annorum x x I T , libertatem servo

16. da|ie non poj \u t 1 8 . $. 4.1. Et qttamuis Latinum fa-

cere tieljit minor xx annorum domihus, tamen nihi-

lominus debet 3 9 aput ^o^silium causam probare, et

ita postea inter amicos manumittere.

| x

20. ' !§• 42« Praeterea a lege Furia Caninia certns modua

con|stitutus est3 in seruis testamento manumitten|dis.

§. 43. De I I I . 4 (non) plures quam duos; (ei autem, qui

•plures quam tres,) neque plures quam decem ser|uos

^4. habebzt, usque ad partem dimidiam eius nu|meri ma-

nuniittere permitt i tur. e i * u e r o , qui 6 plures \\quamx, ixxx

rieque'' (plures) quam xxx seruos habebit, usque ad *>• r«

tertiam partem \*eius* nz/meri8 manumittere permit-

t i tu r . at e i , qui .plures quam xscsc, neque9 plures

sibi heredem X6 tnst. posset. Bien. verhum posse hoc loco omisit. 17sit etc. Inst.: esset (Bien. sit) viginti annis. I s Cod. potest. Inst, posset. Bien. poterat. 19Cod, tamen debet'. sed supra lineam est tfomims (mhilominus), praecedentibus aliis adhuc litteris duabus, quae tamen legi non poterant.

§ .§ .42 — 46. * Linea vacua, 2 Piaeterea in Inst. omis-sum cst. 3Inst, erat, + Sched,: de// / s Sched. si 6q (qui). Sched. <jr 7 I n Cod. ante lincam conspiciuntur lilte-rae 5, quae nobis visae sunt csse yo&hctf. littera h talis «sse videbatur, qualis inter majusculas fingi solet. Sed vereor, n» oculorum errore capti fueriraus; librai*ius enim, nisi scripsit, scrihere saltem dehuit: $, (quani) oc(dccem) net/. (nequc). 8 e? (eius.) nwneri. Sched. * n////cr/ 9 scoox ne~q% (neque). Sched.

$. 4l t Conf. Fragm. veter. §. 45, Conf. Vlpianus, ICti de jur, specieb. cit, §. Fragm. 1, §. 24. Paulus, Sent. i5. recept. IV, i4, §. 4, Epitome,

§. 4a. Tit. I, de leg, Fus. I, 2, j>r, Can. sublat.

J6 LIB. I. $.5.44—46.

quam centum habebit, usque ad parjtem quartant 4.

* eius numeri manumittere permittitur*. rtomsfsime ei,

qui plures quam.c habebit, *neque* jjlxxres quaiu

D I O > *?«'/«/ amplius* [ perinittitur, quam ut quintam

partem, neque plures (ruauumittat). |****** -prae-

scribi^11 lex ne cuiqnamxz plures manmuittere liceat

jquam c ***3 „si ,quis ,unum seruum omnino **** 8.

****14 |*************************** et ideo liberam

[habet pqtestatem mamnmttendi. §• 44« JSfequez* ad

eos tamenxt | omnino haec 1? lex perlinet, qui sine

t<z&t&mento | manuixiittunt itaque licet iis, qni nindicta, 12.

aut ,cen|sn, aut inter amicos manumitmnt, totam fa-

miliam suam lijberare: scilicet si.alia causa non inpe-

diat Jibertatein. j §. 4-5* Sed quod de numero seruo-

xmn testamento manumittendo|rum diximus, ita in- 16.

tellegem*usf up ex eo^mumero, ( ex quo dimidia, aut

tertia, aut quarta, aut quinjta pars libfcrari *jJotest,

utique tot maniauittere* licea^, j quot ex antecedenti

nxmierp licuit. et hoc ipsa \*leê pro*uisum est- erat 20.

$nim sane absnrdum, tut x jseruorum domino quin-

que liberare liceret, |qnia usqne ad dmaidiam, partem

e% eo) ,numero manumittejre ei conêditur, *si*

Xm* ?m* I 0 SchecL super syliahis hehit exhihent tj/uj) guant di I/ibrarius plufi (plures) <yuam d. (rjumgentos) scrjpserit. Qtfa^vocem habehit in ipsa linea seûuntur, disceroere noa lkuit. < " pscribit L e, praescrihit. Sched. pscu/h// Praecedit atur si> lzcuig i. e. cuiquafn. Sched. <ju¥ « Sched. $, (cjuam) c.cg(tely) - "Sched.» omnino ha/adun I 5 nelf. i e. neque. Sched, a*** i« Jm. i, e, tamen. Sched. / w

I 7 Codr

§. 44. Conf. Epitome, I, 2, I , cit. §, 24, Epitome, I , 3 , ' »• *% ' pr.

§. i5. Ccmf, VJpianus, Fragmr

BE LIBE|tTINI$. „ 7

. x n 1 8 seruoa habenti non plures licejret manum/ue ie

„guam iiii . at eis, qui plnres qu,am x. neqw1 jj

wr~

J]$. 4$. ^ m ^ e t si teibmwiita*?^ scnptisjjm. prbem * \

jggxu^s UbjnWf clata |sit, qîa nullus ordo mammusM,q- V

nis inuenitur, nulli f liberi, erunt; quia (lexj^ Furia a *

Caninia, quae in fraudem [eiu§ Cacta j s ink^ r^qmdi t .

§unt etiam spe<;ialia senatusQonstilta, quibus rescisâ.

j u n t ea? quae in fiaudein eius legis excogitata s u n t . a i

in ipsa linea ea, Supralmeaiia atttettj haec exhibeU t s InCod» •verBum ^cbncedW excipit numeiWxix;âtiquid tamen slipra K-

-ixhrh ad£«r1|)»im -est, quod Jegi< »6tf potelrat: ea ^scHgjtiaife ôceem si CjOnUneri putaverito. ,*9 Ad, frujus, paginsjs ar|nmm-tnm pertmettt, quae m Epil. leguntur I, 3, <J, 2. pailj? pnore. 'Sunt autem naecl JVflm J*Z aitquis testamento plujes manumiU

<"ie"re"1'tfQl&eMQ, tfuam quofrMn-tilM^ntemerriJ^pfklbrzpfatspblfto seivandus est: ut illis tantum hbettas valeat, CfUt pHp^âjtu-mhsi sunt, ustjue ad illum numerum, quem explanatio canti* nel; supeitu^cOmpmhens^: $ui yjtrQ $,9st,supr& cc^tt^/iuîM(-Xnerurr^ntcftouiitifwlfygunttyrwinlMmillUte msWitWk&sb perjuff-neê. Quod^fflif nomhiatimêtyi v,U Uncillae in tegtaxnento manumittantur, sed canfuseânmes seivos suos vel ancdlasîs, qui, testan.ient;um facitt Jibcta^ fapere voluerit, nplh penitus "fiima essejubeiur hoc QnhnG^datc^ libeitat, sed onvpes ^ #?j-ftdi c07«i[|^;2^ttgvJl^PC;xa^n^rfp*?"nwji SuntTipp,nhqn$bjfpt.

jpQtf ûl^Sm^r^t^lftliAu VJp.,%agm. J,3§* §,#. I. de01eg< hi**ftestamenbo, cfcedL t°, apposito itaJpen dubita-lionvi sigop< " ' « C o d . / ^ 11 «jfoÊptti aliud £rju^fj*cnf-

^ l u m adpqitw*, t b ^ i i n I, a,( $* §+ 3Nff sjclegiturt frfajiFtm siâhquis in aegrittidine cOnstitutus in fraudem *^«jiff ,,Z»g^

fficfre noluerit tesfartientum, <Spd epistolis,, aut guifasc^mgue *qliurelsu$> serais suis^pluri^tf cjuamjter bestamenbun? Ltet, Wnferfe yglueiit libeitates^ et sifbjemjtpre piortis hoc fecqjt, hi, qui piius manumissi fuennt, Hfque^ ad numermn sztpevtus constitutum, libeti etunt: qui tkto post statutum numerum ma. numissijuetint, servi sitie djuhiq pipmanebunt*, &, fy , $$am si

>i. !' " :r». > ' , §, 46. Ctfnft Epitome^ 1,^, - f Si -in fittj u i u 1

,! ,

r , 5

S i „

[§. 47.• M suMt ma sciendHin est-, *fyu&d) Jege Ae- Jn.

lia Sentia cautum est, ut ^zw* crejditorrim fraudando-

rum causa manumtssi "Sint, libeii ncfn ~~~\Eahtt hoc 8.

e t iam a i ad per*egrinos 'peVtinere, senatu&*fenim) jita

censuit -ex auctoritafe Hadriakii ,•' c6fcera tiero iura eius

jlegrs ad peregriiios riori perthiere. ' <

\§ 4$. Sequitur* de iure persoriaram alia diuisio. 3 2 ,

iiamiS ' qua-edarri | p«rsbriae< 'sui iuris suftt, "qMe'dain alie-

no iuri sunt subiectae4. j §. 49. Sed rursus earum

'persbnarurti** quae aliend iuri subidctae [sunt, aliae

,in poteatate* aliaefi^ |&&im.,l ajiae in mjancrpio |sunt£. 16.

§. £0. VrdeaAlto' feunc * de ifea$ quae alieno

iuri subiedtae sinfcJ"j (likm)4 |si cognouerixnus, quae

istae personae' szht * j simul inteljlegejnus, guae sui iu-

*is sint6 .

ittcalumis cfaascumque diverso tetnpote rhammtisit, inter eosf

qul per t-estainentum^ manummsi sunt, nullatenus cdmputentur, §. 47. J <?< «t <:/ (<jtd). 'Sched. jj"t C») ntKt,' et supra li-

«neam <* 2Itt Cod. etfdwi vM*/toc praemittitui'.""" §, §, 4g. 4g. 4Lmea vafcua* * « # I M W ihBig. post vo-

*fcem dMsio, ih Inst. antem hoc loco positum esi. 3 nam. Bfc InstJ^ TDig* ^KO/Z. ' **IMg,4: subiectde lilnt. '"Sic etiam iti

*Tnst. Bien.; apu# Cuj. aiitem et H&L sunt oimrtino "fron legi-tur. iS^Fk&A sbd st peisonarutn ab Imt. ahsunt. < s aliae hi pbtestaw etc. IriSt. i aliad in potestale parentiuhi, aliae in

"potestatb dofainorum sunt. * lial, et Bien, * verbiiin sunt 'pdst pritoiim dha£ collocant. % "<- * "

f. 5o. " V i. e. nuncr ScheS. ti Dig. et Iri^. itaque. 2 Co3, W Inst. fzV. Dig. ftfcf.' 3cD!^. et Inst **ant. +'E Dig. dt

^lnst. *s£nt. SchcAj"dd&f« ad §, i3.*not.5. 'Dig.etlnst. Jrant. Ûig, et liisl, suht. * m "

« \ t 1 « H 1 ^ j i i , , <( , j ,

rrf ahen, jur. sunt, mscnpta: §, 4g. cit. pr. I. de his q> Gajus Libro I. InjîHiioûiB. âi v. ahen. jur. 4. * pr. I. eod, Conf, Epitome, I , §, 5o, ci i L.""i. p*.* de*his

§.§. 5 * - 5 5 . DE t l i a Q. I.N P O . T & S T . fa. * a

* §. 51. Ae prius dispiqamus tfa Jjifi* «Jufjri alieâ,

potestate sunt1 . 20« $. 52. In potesfcate ita|quex sunt senroi dp^niij^

rum, quae quiclcm potestas iurb geiJtjt,|jH jest, nam<

aput, omyis peraeque genieg animdclile$ejrje pdssjimnsi

domipjs in seruos uitae necisqne potp|§ta,tflm esae^

24, et qup^cumque * per sefuunl ^dquititur j itt , doimjnot

adquiritiir4. §. 55. Sed hpc tempore-neqiie ciuihuil

j|Romanis» nec ullis aliis hominibus 5 , qui, sub hnuericjJ,

populi Romani 6 suntj ;lieet Isuprd^qdiml et sintf

causft!7 in seruos suos sae|uire, Nam efc cprl§tituticm$

4* §QWdtis$ii?a-* tThpqrôxi^, Antdnini | qui slne eausj

aeruu.m suum' cccideritj tion minus te|neri9 iubetur>

J, 5i. xDig., verbis ac prius omissisj sic babenj; dis.pjt-ciainus Uaque^ de his, guae m a, p. s. Inst, *. Ac prms dispi-ciarmVs' diTiis, quae in poiesidte doniinofum sntiti :In Cod.' vo-cem simt vaciium spatioimiLiseqtutur. * «,*' „*.'« u S3^C?|

§,- §. 52+-54» x Conspjr.dHt Iwsi iiiî fluod pro itaate. autem scripsit Biem In Dig esl; Igitu? in -pobestate. 2 Dig* fuisse. In Inst. aliij ut HaL et Cuj. similiter fuisSe, alii, ut Bien., awe legunt. jyc*? t e * qiiodcttmque, Srhed. £c' 9

, i. e quocumque. âcjciubiP 1. e. adquirHuj;, %!£$*?&dsju% nt De Hal. hujus lod lectione, >adfwi i pro adqv-k itur, tfiden-dHs^-esfSavmii Hber, I W êcj^ 4«* &esibk$s atLtftrt, *pag-6d4 fe. ^mpe uUi&- »Scbed>?2sCpro.7i'i, e. nec) wJZisutîg.etlnsvj feilhoc bempoi e> nullis hoThivimS.> ^Sched.s intpedp^^po^ pali ronianij. Dig-: jmpcrio M-omana. Insi, i • injpflriq <na-stio. rIi\Dig..adclitur legibui, scognital itejn in Inst* «8.jd-cratissvnL Sched..? LectoVem fid Pnaefafioncm rHJU*Jt©.'vifn Dig. ftlnst. a¥i divi JLntonittU &hl <hvi Ph jijitoiiini I«guntif <* 9 Dig,

q. sui v. alien. jur. s, cit. pr, eod. Conf'. Epitome, 1,3, §. 1, I. eod. Conf. Epitome 1,3, ni*. $. 53. *SW co«rw

§» 5v Wi.'hi i. pr. de hi*' ce»/-. *it« L, 1.) de his q. q. sui /v. alien, jur. s. dtJipr. sui yt alieu. jdr. s..§Ia. §,2. 1, eod, . 1* eod. Conf. Epitome, J / 3 , , §, 53. cit. L„ 1. rje hi-s q. cih §, 1, Sed et maim — — *ui v* aikn.ij*ar. s. §, l. Î.I» r-non dehetnus* .cit.»§a a» h

B 2

£d - hlB.V - $ . $ . - 0 4 — 6f. ^ D E H I S '

q u a m qui1 i l ienuni •sen.unn !oeciderit. Sed et maior

q u o q u e 3 0 asperitas ddminornm per eiusdem (Princi-

pis constitutibnem-11 coercetiir. n a m consuljtus -a qui- g.

bwsdana Praesidibus prouinciarum de his [seruis, qui

ad fana B e o r u m 1 ^ uel ad -statuas Prmcipum jconfu-

g lunt , praeeepifc, ut'si,intoTerabilis uideatur- [domino-

r a m saeuitiai?3", *cogantur seruos (nendere E t u t r u m - r£ .

que recte 'frl**- ; male emm - ^nostro iure titi non de-

, , , . b emUs** ; *qtra* ratione etJOTKx-6*<prodi«is-interjdidtur

boliortrm suorurn administratio. f §. 54-. Ceterana. cum Ceter.

SputMues Roihanos duplex sit domin ium,*<nam uel

iti |.*bonis, ueL"ex itire Qui r i t l am, uei ex utroque iure 16,

friiiusjquam seruits esse mietlegitur» ita d e m u m ser-

u u m in |potestate domini esse d icemus , si in bonis

feius ' s i t , etiaiusi | simul ex iure Quiri t ium eiusdem

rton<tsit. nani , gui n u d u m ius Quir i t ium in seruo ha-

bet, is potestatem Iiabere non intellegitur, 20.

' ""' [§• 55* l£em in potestate nostra sun t liberi nostri , Iten*.

et Inst» ptiMrh *° fuofjie .tlafcst in DJg. ct Inst. ^per c. l?;,constitutioT!ejti. -Di», etlnst , ; e. ? . constitutione. I S / « * «Ssc Deorum, InsU aedem sacram. i 3 dominOrum jaexitia* Sie etittm in'-Ihst. Bien. Hal. autem et* Cuj.: saevitia cfomino-rum. . > -^ÎnMi? 'Servos suos honzs condicionihus vendere, ut preiiunndsmims daretur.*• et reete. • IS Iv.Cod. interjitetmalo interjeeiafceraitur -tfox rsgalaf cpiam, cum mtrvtta glossema o!eat| ia contexto, Savinio auctore, -ottxisL C«*teram Inst., Ibco mala e t c , fiiobanent: Ex-pedit ~enim rei-publicae, ne sua re quis (Pien. ne^ynis sua re) male vtatur, xêT. L e. fctiam, Sched, et

<• >, ' f

^ §.54-" Conf." infra Com-f v, alien. jtcr. s* inscripta: Ga-menlar.* liT..^^"j§, 4o. et S8..et u%LibroI. Instituticrwm. pr, Commeatari III. §> 166. et §. 2. I. de patr. pot. Con£. «•-•§? 65 ; Item,^ 1 iioraa- Epitome, I,. g,. §. 4, VJîanua,

nomnu e%t. L. J . îe his q. ani Fi-agm. Y, ,$• » /f™ " A«-

O T I I ^ i P O T E S T A T E - S V N T . A J

qvm lustis frarptiis procreauimus» 'ouod-ius proprrarri

<iuwini Kornanoram. €str. fere j enim mdli x alii sim£

2 4 iiQMiiiies, qm taleui m fiMos srtos liajbent* potegtatem

qttalem »os Iiabeinus., idque diuz/j*Harj|driaimr 3 .edictoj» 2

guod praposuifc de his, qui aibi libejrfsjijue, suis, ab ep

ciuitateni B.oina2ia«i petebanf, slgîfi\czm%sieq me prae-^T / T ^ ,

4, £«ri?4 ********* genteni credere, jin poêstateparen^

tum liberos esse. t _ ,- -«ri

| . P- „ * §. 56, * ^

&?jz£ autem iti potespaie Upefo^ ciues Mornam*a |«£

8. ciues r\ttinanas ^xores dpju&mtt uel etiai|i |saftinas pej;- - r

«grkia-toe cum cpiibus conut|hmi habeanfc. cuni eniui

connbmtn. id efficiat, ut libepri.pa|tris CjOfidlcionen^ «e-

cfwaitfcur, eueuit» ut 300» (s&km), cmm Rormni fijpjf»

attt m potestate patyr)* $ki&. $»• 5$* »Virfd# ei uetera,j#

22, jqtfibwwlam conce& solet princtj>ftU)U8 copstituti|onîâi

coxmbima ?um bis £4tii%is j^regrinisu©,' jquas ,prkna#

$.55. *Jw? ete. Inst,: Nulli enim. 2 Ins t . : in librros hoibeant. 3 Ctnl. dhii hadiiani 4 n' (uec) rue ),terit (prae-teril). Sched. H'\PITJ) m(vcl o/);'\f>Io) //(\el S)w(\elp)** *Sch«L *(\elc):(tel/)«te/fir(v<»lp) I» his gratis nomeii Ia~ tare pearc* »oa %idet:rtpu,tet aH<uu>v£*ium Qfhftartup mes tiq,-

I* §. SS-r,m", JUm§ vf caa* * m®f qaoque IJMfiQ xp euam esse, Itcel ix&is ita visum fU, rejiins^ wât^certe f| ffi^ Y*ctt», Hbxarius Ipijus artfcwli priuci|tiiun omiîsse, dêpduf

, • . „ . ' * ' . '

&«•*»«.cit. §.2.1. idfite <l'mm Mv* §* $, 67. *et-§oi *ft<rn Vk fiadriauus etlUto r——- «"««i/i*,„yianus, ipc, cfjkfji S. *ajutt. Conf» i«fra 0.g3. * g. 67, Con^ Tabulae 1)G-

ig, Bb, BdheM «• *o»a- ' sftestaft ifafs&n^s a Plat/.manno Mmwi, h*&mtit, Omi", \lp\umjm, oollectae hr Ilbto i luvisiltnna*-Fragm, V, §.§.2.4. Epit«»ine, ui testimuniis de Militum ho-1,4, pr» pr. I. <3r r.npt, /»«<•- ncstaMisstonf. quap in tabulis giiuastyff euttL,tfulbutxQnhb>iutn ^pn.eis^stijjcrsimt, ilkistrati Spe-htbcapt.t pmt/m(r& C ^S. tiinaent'i,i|is. iSiS, 4. ( « *tm ttdhi''—^ sefUAniur* Cduf*

2 * L I B , I , $ ,§ , 58~-6S, B E H I S

post missionem uxores dnxtrmt» et qni ex m mMri-

monio na^contur, et ciaes Ronaam, et "m poftestate 1 6 -

parentom fiiinfc, ~ '—• »

(********** $, 58. *?«>« omttet noBis nxores duirere II-

«:*?£* 3 ? Jjnam a ottarontlsai issptiis absfinere debeirais*.

\§. 59» Inter «as eniin persouas, tpaae parentum libe- 20»

Toninuie iofum finier se opiinent» ntiptiae eonfratii *

Xion pmmmf nec inter eas connbium estj uehit intet

patiem )et «Hirm;, ue? matrem -et filipm, twi aramn et

nepteiit^s "*<#*'r si faiea personae inter se coiafet t 5T*.

ne&rias *aty««? infesim-mnfdi&r conrraxitte ditimiur.

e£ Aa«0 ff*|d«f ita «tnit, vlt qmmnis per adoptlo»

nein parenttux* It^ytrtfauie loco siM esse «ftoperint,

non fosshtt9 inter "e \ matrtivtcmiQ cooiangi *° s ft* ta»» **-

tnru, m etiam *r tinsohita ado^ptinne ideiu itiris mmmL

itaipie eam» qiia.^ itobis jadoptione hhae aut mptk loco

esse coeperit**,, n»n porerimus* * morem A»«f*s

quamuis eam emanujjaiierimus t*. o"a, huereasouo- |«f.

<j«e persowaS| <piae ex transiterso gratlu co«nasr1#fieI#

iujsgo&mr* «$t qjme&nm, «tmSfo «bffrnfjtio, «e4 iuon

ffff. *Ex Jnif, * ahttlnere dehemmt. Iiwt, a-bttfaenthlt* ett. * Yerha nup^a» c#*'trahi m Inst. api d Bim. etrifer&t

apmj Hal. e% €«f. immu onfrtn» fr»g«niar * Ia»t.: "-«eWli la-i n pafrrm ft fffiaai» w»! m4um et neptem, %«! matrepa et fllfGKil, tiel aciam et nepotem^ m uttpse ai Hai m) infinitum. f**Bc In*l« *C«dM iiem in lait. Bito, pottunt. I0Iost, /«u-fI* x *5efeesi, e Sa| roni fe» fatt, *it ««rn^ inbrarttim potitii W,0 i, *. fliam» scripsis» p«t». «5I«ii.; fim, foae jftSH per» aioptionem Jilim vei (Bien* amt mptte e$$« «o^pe-niti ** tet, poteru et «unt (rmneipAmmi* l* Itm* mgmm»>

f.|. 58, 55« £ 1. X. & ftapt» pinias» Fragta, V,f.4t Cmit, Epitom», It % £ i# VI- $* 60, f. 2« I. 4« auyfc

OV-i IN POiTESTATE S V N T . a&

taata. §, 6-i, Saae1 5 inter Irarrem et sororemz 6 pro~

i 2. |ul4tae sunt maptiae* > siue eotlemx s pafcre eademque

Caatre f aati fiierint, siue 3 9 akepitro «orum* sed si cjna

per , adoptlonem soror mib i 2 0 esse coeperit» quamdiu

Ifuidem «jss|at adopti% sane inter me efc eam nuptiae

16* noc ipossiwt consistere": cum uero per eniancipa-

tkmem jaduptio diasoluta sit*2 , pntero23 eam nxoreni

fdbcere. set et a* si ego emanppatus fuero2*, mbil

inpedimento e r i t 2 5 nuptiii. §. 6 i . Fratiis filiam uxo-

20» rciu jducerp licet, idque priixwm in usuui uenir, cum

|cim*s .CkiMtiw. ^Lgri|jplnaipf |ratri§ sui filiam» » uxo-

rem duxisset, sororis uero filiam uxoreiu fducere nan

24. \fmt* et liaec ita jtrincipalibus con^stkutionifaus siguifi-

cantur. ailt«m anutam «t materteram uxorcm ducere *«* IV. *

|ilon ie©$. f. % . f tein. mm$ fwae IMI/AJ ^mndm** • ##&•!*?*% cnt aurus, aitt pxMiigna, »*t noasrca fuifc.

4. itkn auttmz* [dbtipxvu quQui»mf quia #i adbuc con«

fHnt eat |auptfae^ pq* $n*s | a | f | # i l » <|uA«ji#a est»

llfljtif. "Inst.t Sane emm. xf et i^rorem. Stc tlkm f« tmt. Bira. Hai antm *t Cuf. «fronrm^B*. ^lnst.t rmpiiaJ profubiUr stml. **Iast.: «6 eodem. " M : *ire aac *« f»tl. ftl« rt moi f«. a s Inst.; tpmhtiere »un po** «ant. *»aInst.j sk dissohtta. **Instt -poteris. *+i«tit* II» fest- $d*A irf "*"fM. ijstae de fetc «rfpter^ saepe p«r t»t m esptiranla ia Prwefalionf SHOIWI,

a i fnst.: si tm mmtdfm.^ ttt* fueri$, ®* Imtt nMl estlmptiimmm* *rfkae eic: $the&* f *»»?fcCaelfi) s*c/»* «Itle^SC (a«-

|« 6i. cit* !» a« I» de »uptf Annal* L»|>« XII, cap. 5 — ?• Conf. Epititra^. 1,4, J. ^, ^uetooiQf» m Claod. cap. *&*

§. 6a. Fmtris—~—• axo* |t*w mmitam etc. ConC. j . 5. L #, r » dmers m3* Um. Cucf. 4e»«pt. EpUoiuef I, 4* §• 4* WWW, Fv»KfD. ¥ , cit. f. #« ^ijplanus lwf cit. #|topc, 1,4*1. ». J.3.». ^ §.««. Oiuf. !•!*«*?-^J* «xor«w ifwyiiifi*, pnnL Taetta», pi»nus> I ra|psii, Vt cit* |* %

<2k I J I B , I, $ . $ ' & — «ty D F / K I S

alift rnftione *interno***9 nuptiae esae mon possum, quia neqne cidcm iluobttt fnnpfca efj*e pofe«Uf neqtie idem •' dtus nxores habere, $. fy. Er|go ri quia nefarias atf- 8. quo intostas ntiptias coutraxe|fit, 'neque" nstorem habero iddefcttr, neque libei*of. \ki cuim*, qui esc eo coitu uaJ scnntnr, matrein quiilem f habere uidentwr, patrem uero k** non utiqitei nec obld in pojtestate eius snnC,-sdd qua- 12. jfes»0 aunt ii, qno*' waier milgo confcepk, *nam eb

fo*$x pa» l r em habeve hon3 * totollegunfwtr**, oum *»* a W J 4 tacvrtus eiwunde solent spurii/,i|lii 3S ap-pellari, uel a Graeca noce quasi (moQudyva6 * conce|pti, iC. uel qmtbi sine patreTilii^

. j . ^ _ _ ^ — * u ^ * |$. 65.

*JUqimhBo anLem tiiiMtfa, w<? liberi statim-ul «a*]ti* sunt, lparentum in poffestate non lunt, ab* postea'tsh wien4, redi|gantur 4n*'p&GestatemJ, • •$. 66\ p*uodsi 20.

tero). SriVd. zt/p¥ «j ?9 ,f(inter) nos. Srhed. **** SOInst.s Sfd ta/<*r jurer, yuantimi att patiiain pohstatcm perthiet, qua» les. 31 U (nam) ei /«'. Sched. ****** ^nont Sched. c*// 33 nam efec. ,feft, J. uam. wp hi ( pat»n /tai^r* i??Ml/?§Wtovr 3 4 *> «tfi (ejiaiuj, ^ehtfd, ***** Ity,Jnft, apnd Cuj» *4 ft!«fW P«*C5 apud Bien. /«'« etiampateri apud IJal. ethispater l«gUur. s5filU in Ins,t, ijou adjiciitu*, £ched. *////3 ' s Qod» ppprafa, vel pot tiijSj ufe opinor, spuradli, httcris I.atinis, , ,

§«,§«.W--f75u ^kinfi&'v«l«?na, sHisce verhis;, iranscripti* cs I«*J>. C»isi «juodihiesti 3ihv>r»i $*" 4at>nr)f Jmjus loci prin^ (pipjmu «,ontmeri o a a n ^ t w e s t ? und^ « huiclineae, licet nq* hh haec tjtiam varua vjs a fit, trihuerf non duhitavi,, , 3 at UJJJ Inst» non legitur. Sched, // *lnlnst» Cuj. etBien. postea aubem', Ihl. postea, sinc conjunclione, * In Insi. apud Hal,

§. ft4*!, Eko* ~—*—* !M*^ cap, no3, ' ' " < *' "* tettate eW J«ftt,' ConfV Ep*Uo- '§. 65; §. »lt. I, de nupt. fre, 1,4; ff S.'«|, 12. t, de nupt. \ §. 66. C >'nf« ^pra f* 29. 'in-Vliiianns Fragni. V, fi,'f, &d fifa §. 73. ite«ftCoAnueWtsff:!ltI* tfHuicrvVt* cif. J, t 2 , L / Conf. §, §; 5, et 7J,' rfwem JRoma-Epitome et VlpiattUs, loc, Cit nam exs ctue Rbmana. Coiif»1

itcm Piutarthus, &»>Quaest* *upra tf/56, ct infra #. 8o, , J" ^

o¥f T l l f PtfTESTATE SVNH & f atim Laitmfs6, ex lege AeEa-Seiitia fiixore dmts', fu

3fen procreaneiif, ant Lathaxm |«± Latina, jiut'"cineias.

Koniannpi »ex ckie Romana, non fhafedat eam-iii^po^

24. testat^ ***'*************** |**-***4**********T. siniol

ergo- ei»n in-potesfate fjsna habere" ineipit». §* 6 ^

• * ffeni sl- ciuis Jkwnanug Latinarn aur. peregrijriaiii nxcw

*em dtixerit per ignorantiam, cmn eam cineni H&miU

nain iesie'cr«£leret, *et nlium procreauerir, M c n o n es£

4. m l potfstare, qtiia ne qmdem. 'eiala Romanus €st,.:getl

auc hitSxmi, f#»t peregfiniisi, id est eius condieionis,»

cuius et xatk&t | fnerif, qntst, tmn alitei */2lius* ad patris

condidbnetn aeoeÎt» 'qmm. s£ kifi f patreni et ittatrem

8. eittffcomibhtm Mti sed ex seftatuscqnteito j pemiitikua^

swtisam erroris |irobar#^ 4t sit» nxor «pioque et &iQs.

acl eiiiWte^ flfto#Mnli(ti"fe#«i»ii^-« « e e temporef

incipit fiitos (m» potestate patris esse. H e m ittris esc

si eatn per* igiiojnmdiu» nxovma ' tae*U> «gnae. dedM*

* J «. : , : . , \ f , , ; L •* .

„ pmmntii, ~4pn& Cajt parmbhm* a£ml Bie». neutrum ddjicv? tur. fi Quoth' tlc Sclml. / s R.e<pxtrnntur litterae circitc- 15; urule in Cod. ita smptum esse conjicio: .^£ (<juodi sl) <? (^nhtt) l«*»to ' 'Scfcted. potestxtc -^ w*de»(VePo

-*** ' f**0/(«k<**«<?V 1 « « ^ ^ - , ^ fc'CjQd«-fjr*etcTe*it«|«»â3C ACI lio* 34, qaaetlam extertori margini achcripta videntar; quae tamen Iege« »on Ifctrft. Sententia faawti dubie haec est: QuodE-»1 «'Lglifiaf/MPf* Jk. S. «IVfc» ffeto^cfeaoerit, a - I /* .* n ^ R* I*. e. R., non ftafiAit eum'iti potesiafef^fa £%menmmMd( Jmch 4* «««â a^kt consilium prffbaV&i iustis ftttfitizs <et&n pMX HMtssf tenwtupj sitii»! *r$o «efeJ ©Ifei mod^ c«u*lt%pu* 'ffftwi |l#i» pmha&t? jaot4»>iitt*rarujn wstigli», «iuae.*i|fprmdp. lift; £4.'«ppaf49ii<: a<i*4»net tBmm^liHV., nalfiiftt alum extareloi mm% mqmif tgamium q%iitpi &<jmftiw&.''c*wexQ. jxrobm-*

f. 67. Cc>nf, iiifr«Commm* timts. Coni, Idem, Fragpa^V, 1«R fb*|.^42.uCt Cft*WilarI fi 3. * 'onia n$n~aliter -* - j IHJ f .V* 4«-j35*IW« Vlft&fttia, ctilubtotnsit. Conf, svf#prf.?6

2§ & J B . L $. §* 65 — 5*5. BX H I S

a o r u m mimere |est ; nisi qaocl «xor »©n fifc ciais Il#» x.2,

mana s . § *•*& Itein si ciiiis JrWmana. |per enroresi

•mipta sif peregriiio taxnquam ciui Romaao» peruiit,uV

tur ei causana erroris prohare, et t u ftirts qmiqwe m

jna|rifcus ad duitatem Komanam peruemunt, et atrcme

simui indptt fiiijtjs m patestMe pairi* efce, Idem iu- *&

ris esfc $i perejgrino» taiu<|uam Latine es kge Aetta

Sentia, zmpu » t : ijsrn -set <ie boc speciatiter «enatu*.

fossuUx» auietnr. liiem jiuris e * «uquateftitf a ei(

«jui ê&tiriorutu numero $ «^ 5 * tamqtiam aui R#» 20,

misao* s ^ x o |*aii»i> # lege Aclwi ^«ntu» * *» nupu

|s i t : uisi quod^sciujttt» «jwi «kKUticioruui i«tunero e>t»

in »u$* condidofpe perauget; et ioeo nliu», tjuatuui*

£at ciuts Romamts* lia potestauin fwifif w>« «4%*«

tur- $. Cq. Item « Latiua peregrtwv qneiti Latmum i t e ia t

r x v l» w s e freêfel* nnpserit, puten «i, i*«i*^t*iw#«?,i*i#is %

b, r. HJijpf #a£o, caii<3iii « i o ^ ! J §t*>i?iW,t?: et ua «****«**

fiunt ciues Ilu«iani *t+* it.iu* tn jtatwtate patrii e*<*e

xndpk. §. *jQ, !a>nf sjtfnt» #JR?»*» * « I A |*i Latutt» 4*

Jei? erroreJM f*wegr&iaiiij* ^ M * * 1 # § m m f *** eitieta

Komanam> e lege Aelia Seuij» uxorem Juxerit, ! | 71.

Braeterea si dufs J\o»»jM»r q»i m ai®SMtim Imtmmm^ **•*»

iawa aifia*t, «tftwMttr mmiiu mmtm* * $r«p»ftiu* WfHua. *?: i e* ert. Sahte*. § »##«, &OM* * V§4 Praefatia-, »15cfe«fL: laupo « * * iffit ST C ti** S*»i»> Ma-wfat»*» e»t iijbmrii e«w i» !Utaru> *« &« pmhm* ** «T £ t, #«8fttH«mit5Bi|#. Scbwi. #r l * S c M <(w!#p^/«|r««(?> &egt «rrorif- H o l l » , ^Sotwd» « c mm*(f fM**i*A»,in> m U&t mj-Mm) mris « « « • h (ml) «««. « | « i «. ^ntf.

$JS. &|tf,Yipla^«*»Frapa* ve «tt» *mîmm emi Mmtm*^ v " ^ « f % # ? ***: i « ^ W » * a«t etuv» §tm*i Immo m tet

^ i r i IiSF-POTlSTAT.I SVNT. &f

umte\m (ditxzsset) E,adnam*5# -permitritnr ez1*, filio

6. nato, erroris cansamprofrare1*, tamqaamji escX9 lege

Aelia Sentia taxorem duxisset. Itelff ] hzs, qm\ lice£a*

ciues JlQmani essent, peregrinos se es$e cred/disse»t

| e t peregrinas uxores duxissent, permittitur ex [sena-

tuseonsulto f Elio nato, causain erroris probare* quo

12. facto ******* juxor chrisRomana** fiirus ***********<•-

rton solum ad eim£z\kem Homanam peruemt3,3,' sed

etimix3-^ "m potestatem« patris mZigijtur*5. §, 73.

QvMcwaaqiie de filio eme diximus, eadern et de filia

dici» IntellegemtiS» §»73* «Setz* quanfcuni ad erroris

16. cttwsam: fprobandam afctinet, niliil interest? cuius aeta*. ! tis filitis sioe jfiKa sit ****t****m*******t********

%ltl1e j _ , — j . , — u . , ^t—> "•'•;•• »•-* ***** s i ral<-

20. «rwr «naiojdo si£ fili«s liliaua, mm& pceiiari \®<H pofcesfi.

nec nie praetertt* in aliquo rescripto diui Hadriajni ita

esse constitutnin, tamotiarri, qdoi. ad erroris «piofu^

Schi-i. Asi ^fSehecM latmppm //C\Tlppro//)c(?)c/Ojj**(im»,-rem) lalinam -•'<•£. Schpd. £** In Cod. fortasse ew scriptum, est, perperam scilketj «t ts\ox^ linea sequente, du^issent pr» duxitset. Niii legendtK» ptites; <J ic. (senahtsconsplto). I 8 .fia-r? i. e. probans Scbed,,, *jn«r* I9S,cbed./c(?)^>(velp^jr ,** ** Le§er £««$; (jtamqa#EP) « fx> H«jll wt _ 5° Aw «7 (qai) fc. (licel). Sdbed. &* // /c 2* Sclied, p»*#*, kegsndnm vtdetur perro". i, ef fwsregriaa. 2 2 Sdhed,; IUQ? c (fiuk) f (romana^ *» filias "qlJXp mwa Semus tale cpjid po^tniftt? Ji- c* *• fib -*** liusqriM «3c <»a natus. 2 3 Sch#d, *#G( )K?*/fffjfJf!ec*i< (^d ciuita-tem) p(i,<*l r —romanam) /wcn// (peru«nit|; xxa%in. Cod.,-nt opiaorj, tslguemt), 2* Sefcutl. /»/*m(vcl ///) Jjegendum <?tiam. H o l l y . 25Scheds y?vo/C||/-ii(ve!e) ^a Cod. siere dubio est

redigitur* H o l l w , ** Scfae4f intelegetfmset Gerninandap. d«oti UtUuamjr. ayScb*dr?M tacima ita expleri posse -vid^-tttr: qtmmuis aliter obsemetur iu Xjatiao, tjui ciuem JRomanaift ml £*ft£mqpi cx lege JieUp. Sfitfift uxorem duoceiit; mi»s enim

%, 75. Conf. «%ra % 99»

lcausam?3 probandam */^^»^*51 ****=*^*****^**

•* * * * *'**,*:, ',. 'iffLS';'^''-':• , "-•' •:; •; • j-r;,';: i.--:. .••;-..-—" * '• v r :'?!; ,,•;.;. H' ' ., *

a. ]«**.;•*.**'3°:,:cuifef)eratQ',r *.**-*i'.*%**fc*r*s+*:*%,,d^ |f^,5ii' 24«

:§. 74» iJBeregrino:*****•**,**• ;^* ,*******'*,****.****,*,**

\rr-vrrr-r-r •:r---'-.;''V'- r - — ; ••• • ,• '.:,.?'• i ^y-??-3, j uxore i j i du3psf 2 — 4 ,

s.et et, filio natoj alias ciuitafcem K,Qiiianam cQriseaujtus

•(essej:,,: deiude,*:,epm iqzwexeMetmi •:im:'Ca.usqjj!l,$xGfb$x$ .:i~

tyosset, rwlcripsit.^4, ; ,Iiiiper.atpy;','.-ifentoni?ius:,;..-perjpde

posse emii V^^'mvpro*|.baê,»atque/Siperegriritis»man- 8.

isisset. eXjqftQ:.e<?lli!giinus, etiaiti. peregrinum caus&mf'*

fprobare.posse^.:;;$,: 75. **;**;:?|*£diximu$ *****^**:*,*,*-*

err-ore3-.—-,•*?-•:**-•r"- êre(grimiS,,********* 3.?; *;**,*«*,** -..;;.

,*,*,.*..****** ****,*,*** I*********,**.**;*****,***.;*:*^*'** 12.

•errorem 33, ***** | matriiilonium *******************

*********39"|*****4° ea, quae^superius, **.**.****** - -

•X-atmi. :• 2* ~c,: i. e. causam, ,:Sched,.;*_ f9 In Cod. forta$se est: tamquam q. a. e. q. c. probandatn attinet, apniculum esse oporteat filium filiamue. 30 Sch?d. c/u(ve];/)m -^1 Schfd.: cui irriperator cr w/i(vel//)v(vel a *— Mstius"?) co(veip) /^(vel '©) endam (tuendam? dede\( '))*(?)/ (dederit). Litterae «• hoc loco ulrum'"c£uem Romanum, an clvitatem Rbmanam significent, in ambiguo reliriqop. S 2Sched. 'peregrino(\~ei\ //) *c>m*auptz 583 ln Sched. ita repraesentantnv lineae 5. et 4 . : cup!ju/<*po (vel €f)ld-~ i • - - r - ~ . | / |*/*/- — ' 1 a*Schcd. : bum q//cttr*rct «('vel j)w(vel//) c(yi-)c/) puare.c***** *|c/'z&Jz't Lege: cum «âemef1 (qnaereretur) a« c" (causam)'%/rK«-"re(probarc) pottet 'ft\crcbsit (rescripsil). H o l l w ; . fs esdm-i. e. causam. 'Sched. cW* 3 SSched. : **¥*|i7 diximus'a(')^**ycf/'* (vel'tf)//*c errorc Legendum videtur: ex is (iis) ~cj. (quap) 'dixi-"iiius tvpparet sihe crrore. H o l l w . " 37Sfched. ep *>*c5(Vel.77) •pcm In Cod. sic scriptum puto : cr. (ciuem romanam) uxorem. H o-l l w. 3 8 Sched.: — n —, — cjti/dcj// (quidem ? )~*p ~(ve¥r)iL(ve] o) errorem. a 9 Sched.': matrimonium- *c/t/m fin "Cod., opinor, dst ^cton i. e. conlractum) p/C^// (fuerit?) cm(?) exd**u . ' ' - *° Sched. ce.f(vera:)cJZ(vel7) In"his ductibus

gVl I N . P 0 T l i 8 T A T J i . t f V . N T : *9

********* ***x | interucnerit **********•***•******#***« 16. ******* | ^ * * * * * * * * * * * * * * * * . * * ) * ^ * * * * * * * * * * ^ 4 " " »

17-18 . |$. 76. r~t-(l _ : rjj- J , W o r

rem duxerit1, jicztf j«pr« quoque%, dixijnxu*, ius& rt

20. | matrimoniuni contxahi. et tunc ex iis #«* nasciL«r?

Jciuis Ronianus est3 et in potestate patris erit. §. 77.

Jtaque si ciuis B.o|mana peregrino *****************

********* J • • •- • • v — -

ktere,.\udetur VOK j^KtiftJairt, quamipcr .»2, item per scd, signw §can e^jlagnorie et Petroîacono notum psj. , +1 Sche.il," su-penus <Z vel o;/(vel «)c(vel/)////? (vel p)o nuima o(ve\ d)p(^) tV)°Or("') l n Cod. sic scnptum essc arbitror: dicuri' (pro diximî. e. dWmus) jf 2 (uefa) nullus eirof. - H a H ^ 4*Schedi Xn^hnerxt 'fintpruenrerrt)'0 jc,/c«ycc/'(stientemi*0 'Ottm(vel y.^cfvel/) Abv£/0ti$ebh$iGk>nera:'>)>'rthcd/4n+ \ niittu (riallb'?)' cijc 'C«asii'?^ fofld(i)twp/;/wm/»mn»ctt^ 'Tottus lotfi argumentum H o l l w . e*tjrccteqmdem, quantum' ego video, taieêssVsfarurt? Prreg'rih&$ stbltiem Romanam uxorem'kH&erttrfWve htldrWnimbe "errore, ifide non, is^cful ndscitxt»^ peregrinus esti sed matrimonio jter erroJ rerh conbracto admitti'pbta it crturae probatio, qttam, ubi nul* hts erroWntervenerit, 'chssure conshat. ' >'

11 $/<j. 76 — 86. NovuS 'in Cod. post lirt.116'. 'iricipit articTi-» lus. 'Line^te tamra T7V wla .ps ima litte^tfliqrfatenus.dignasci pfiiuit^similtsdlla littferae i', tieque' lineaim|4#.f, 'tftjus -tale htMi •îûm i»st jtindpiTmrpcuvki)9i(')///toC)4co, ex^Hcara licuit. «IJt jam de- SMMU -tantiurcufuadistib 4it\ qui 'sana<hiijusmedi «liqwtik postulare vitleturt. illluttJ certe cohstat^>înler^tv»im Bsomatmn^ et petegrvnam, siyuxtlen\ream' icum quat conubjum'habvtit)'xat.o< rwa^xinwrit etc. •2,$€hedi aci// s/ipp* D+V Iiegenmtm : sbsut st£p~fnLyq\(qao(m). H o l l w . 3'SchedF: aHafcita | a e Le«\ g3 : 'V 'T l^ ) nafcitrir |<b\ citn*4 romartuS) ? ' (e^l) . Neque ta-» men repugnabo, si quis'ih C6d. cj naf&P *fhdsVttur) cr" ] tr. "?. scriptum putet, £1 librarif ndgligenuai» twbuat tfepettlas lttterai

§. 76. sicut jupra quoque <J. 77. Aoe *v tempore etc, diximus, Conf, §. 5<5. .- ' Coni. iufra §, 92".

http://IN.P0Tli8TATJi.tfV.NT

http://Sche.il

3o luIB. I . $ . . $78 — 80. D E H I S ,

\****** filius esb bzwquam* si ex peregrina eixox nror 24. 2 1 • creasset. jjhoc **6 tempove _7 semtusconsuHo,. quQcl XXIX, •"•• .

auctore diuo Hadriano |factum.8 est, _£si non fuerit

conubiuni infef ciuem KoTnanaTn~fet peregrinum, qui

hasciturviustus jiatris filius est. r \§. 78- Quod'autem "t" ,

tK_dmirs, intei' ciuem Romanam peregrinum*^we ma-

trimonio ' tontra'dto, cum, qui? 9 | nascitur, peregrinwm * * * , * * * * * * * * * * * * * * * * * * — 1 . , . _ _ _ _ _ _ _ _

•I(X""|~eadeih, legeXT ********************* sl partus *** | qua et I3 t conubiUm non sit *********** 8.

****** peregrin1is ex eo coitu nascatur *******.*****.**

nedes\sa.xii. lex **********I3 **********************

« • • ^ : • . - . , _ ' 's / ' v «

cf,'; *Sched.,()&._•..) yp///»(?)c(?> —> • r ,— (Un. _4.) /*//j JEquidem cum II o l lw jeg io hujus lpci vsfnteo-îam hanc esse-censeq: Itaque s. c, JR. peregnnq, cui coiiubium, sj.t toncessHTiiy nupserit) qui ex eaxoniunctione nascitur pcregri^ niS et iUstus patris nJiua,est etc. s Sched._* (n) ram (vel///)(# L^ge: «. (pst) £_f?rc$j (t___guam). Hfl*Jhv\ 6 Sched, T^, Ai\,«J*. j . e, tan ien . . \ tsîHa)jjjp(ve\oûic ,Lege tcmporex J I p l l w . Eo^ ultima _• jMjr, g ^ i n ^ t i o n e m praGppîpn^nu effeci. 8 S,ched. *factum 9hx Sched. pogt peregeJLnutji 4f§id_r_Biui; J j t ê r^ circiter j8 5-ujid_ iijjCofi. sic scriptum $sse conjicio: .peregri-_nrmy_# mmoniff (matrjrnomo). %cfQr. (contracto) _«. (eum) gui, ?° Sched. in media huj\ h'n.. parte ductus exhibent saco 2 x lege^ Sched. Z_c(veloc)c ^ S c h e d . quidem ,ep exbibent, sed haudr

itm, an scribendumsit eu l S Sohed,: nascatur r—•—-r _j.saria lex mtinimi Locum ad legflta _V_e__siam pertinere manif festonrest; in eeque Gajus hanc mjhi expressisse videtur sent^n-t iam: Quodsi pims Romana perrgrlno nvrpserit, -partum i»fcmjPt*A •p»rlegrinum nasci lege •Jidensia cautuvnX&stz '.crnod quidem coxmf^ iiq interycnia?ike- etiapf. citra^legeiti y.ltqpi. simihter prqcedertfo propter •ipsum.-GQnv-uhiuty; eo aukem deficj-efite necessaria lex JVfensia. fuit, cujn alioquin, non inteiveniente connuhio , e« ser~ vttur juris iegu\ay ut partus ud matris condicionem accedat.

S1.78. Conf.Vlpian_ts,Fragra_ V, "§ . . » . . > , v w-\

12. J —' ——=• « « - « lest'**-********

**************'***'*********•*"*>** | ******* acc^fcli^*5*

•qua parte***c rubet lex ***** pefregrina pefegrinMM»

*****1 6 ***************** Jriam &!lam *****-17 lege

10. * * * * r 8 ^****************/ | fu turum era^~. -adeo <&it*

17.' 18. £<?mhocita es£, n £ 1 9 ************-* | ; L ..,..,, , ;.,

•: ±J —t | * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * V * * * v * * * * *

20. *§'. 79. sed et iam, 'qt i i La|rini nominantu t : sed ao* alios

Latinos peftinet, qui |proprios populos propmsque clui-

ta te j - ' habebant fet erant' r3eregrinorum numero a o »

********** a i § .80. |ert crjntrario ex Latino et tiue

24. ^omana'tp.d ud'scitur* |ciuis R o m a n u s ' a a nascitur»

fuerunt | j t amen qui putauerant* 4x legd Aelia Sentia" z * X X T X

fcontracto matri |monio La t inum nasci **** zudetur" ** %r: /H

********** per 2* (legem Aeliam Sentiam e*t Iurnam

4. conubiwjw inter* eos' [dari^ et sefnper conubiuro^fficifc*,

I+Sched. e et in princip. praeced* lirU ^(velc)un *5 Sched di-cim'/i* (dicimus? HoUw* mavuU: con|dicion$ *cccd// (acce-dit). I 4Sched,: c a m (?) * • pejregrina peregrmum ***** Ia Cod., opinor, est: eas c7. (ciue romdno) et pcregrina perpgri-pum nam. Hollw* I7Sched. 6/tam (etiam) d/aea(vp^pc) JftSched, rc"cu(vel<?) - X9,$cfisd.,: futui (futuruin) ' ea/(er$tj 4x)^c(v«l^, .t^b- — deo).,.a/(autein;/-.nam m Cod^ sine dubio esJfc S ^ h ^ i t a ^ / ^ e s t ^ C n t ) . _ 20,Gajus ho^loco illucL ;ut Videj iur, signtftdtft, legeni Menswrn.nq» ifflWy ad peregrmp(sj>erlij «ujsse, sed etiam a4 I«atjno5, nc<ue men 3ad epjS, n^j.^Q(aevd, aoh.eo nomine veniebanl, coloniarips pnte ejt lunianos. 2 I Schcd, $ad. p**/ora() ? 22 ciue etc, ^ched'.^praftCedentihu^, quantum ad hn. 23.^ htteris/icj, sic habenj: c^ciijie^ 1-*-^ ; \qciuemrommaiwm c6mi$)-r*u«.(retnanus). .Brimas istas.ljn.2^ 4-rtteras ipsum*hbrariummeifl supna dirclis- tamquam spurias no-tanrevcAuisse^sisluhai ??.Sch<id. «5;(4eli^eutia) * ** Stjhed.j

§. 80. et seniper conuhmm sulto etc. Conf. supra §. §, 3o. — — accedat. '' Conf. <4supfa e fBS. < J. §. 56, et C7, *x senatuscon'

52 XJI&-V& & $ . « * — £ ? . D E I I I S

•"", *"- s t fui uascitur "patria coiMuaoni aixfiitaf ******* a* f , j"V»*B. jfVryC-A***»j

prjfrtracto ma£jitmo2iio cuurx qm_nasQt%r#*#f*## t # t |#

JV* £ r l t * - * * * * t * * |COBtil€iOH ' # * # # * * * * * • * # - * # * * • # # * * # * - * * * * * *

*** |ex êwatusconsuli», qugti auclpjf (a^t> H*>*riri£Q 8.

**%*#*«***#***** t** ««, JLaiino et pue jwiMua iw-

tos ckiis JlaiiMiiiB naseatnr*, § g i . / f is «wraeiu^nt r **"«

ettain illudzs senatuscnnsitltp, tlino Hatkwai s**tT«W£r

4imo*7 aujCtor-»» $lgoiikaturr u£ ex Latiu<» **.*;* §a.rss?-

grina, l\t®m10 c*zttra «x peregtiji*ip, *-*• Zdtiiim *JM 12»

jtascitur*J x [malris catitliu mt*jut s«|ti3f nr, f * 82* IHa4

4|tfO(jue Ms conue aieas j»t» qu J4 CX **nu*a es Ub'.»

|£ir6 gea fia»i stt^titi-s.ri^citiir^ et cx liLcra et *M«#

Ebfr« nasdtnr* §-»-83* 4ûnuUuMK*ie tamû thunm 14. l***

ppn. osie (pbseruynJaM, iur.s gintiiiif f r«?gul m* * *

fVi1 tex aUrjua, u©4 «jt^. •*'&«* ufwtti *if*ftnt*l» «sti*j« *

fm ciwîimisfUftii ^mf* § S§. /'" •>'«,. *<• »*»i« «'-

comukQ*tl t i iudiano uQter.it ciuis IV/uufu, îwe

«/f<*&£)'/*veic)f>V> * »*lîi»s todtir tmtHMim»m^»».»* *»# ^^ScSeiS lw(Jr!«o6 *«r«rjriii»«:j*«(wl #rj*fe#t * "ffe •€«*§» 4« mti» jifara conjJria*: «c«t dixim* feioiii*) f«et. (f«rl«m) ""«. f-wrt) •te>" *8 &£* tuenienter (ctmnmitiaier') «7, (Mftfritt Ilfetl. Sclbrtf» t*f$ qmnimt/ir CJ mmUo(re1r) ** saerttiitrimo, Sc&tdl * ViA jttpra ad | , 53. nof» 8. '•Srhn-d,: per»»r4M i^rr^Ffna) *«#|*| |»a ilem Libraritw syflafc«* g««a t»s irrip*wtl *8

Ibar litlerar circiter 17? tnide me *cri|*ttwi |K»SIO; m #c larttta *.* (*mt u&uif (mmtiiwr), mmmt t.$m rfe** Sf&rtl^ »bc |«m gottiiom rr|o»ai» Sfi » « crrdo, <f« 1 |,*«»*r»f jmimirtf» wer«er« rcgutam pm ffiiff^-ffl* regttftm; motMMhfAVmm %*fi»aft U&«J-P«I^ p«* fe«irit»*ft»i»l,to»*|»itl#» Et «•» »«a frwial»i^ vfdeatuf-iHr/rc, m C<«f» 1 e?« #»xfstf, iit#cp# «lc lr|#ailiws ttMW *fct liitrclrt A»i»«da«rt«* t, 4 ao* «RMT #§A»4uuncC«aii, |» r* •* «***

§. Sa, e» mttHm — *«»» F|»fa*. V» |« f» naseitur, Cunt Vlpi«a»t

http://uQter.it

OVI IN POTESTATE SVNT. 55

20. alieno jer'uo uolente domino eius coisset34, jp*a ex

jjactione IFbera pemianere, sed seruum procreare: nam

quod inter eam et dominnm isLins serui conuenerif,

ex senatusconsuko ratum jesse iubetur. sed po^tea di-

*24, uus Hadrisums Iniquitate r « 3 5 | et ineleganiia inris mo-

tus restitnit inris genjtium regulam, ut cum ipsa mu-

lier- libera permanejat, liberum pariat36. § 85. E x

(diuerso ex) antilla et libero potejrant liberz nasci;

4. nam ea lege cauetur, ut si quis jciim aliena ancilla,

«mani credebat Ilberamesse, coierit, siquidem mascu-

li na&cantur, liberi sint, si juero feminae, ad eum.

periineant 3 T , cuius_ mater ancilla jfuerit. sed et in hac

B. specie diuus Yespasianus indtajganfia iuris inotus resti-

twit iuris gentium r<*|gulajn, ut omttimodu, etiamsi

zuascutf nascantur, jserpi sint eius, cnius etinarer £ae^

rifc, §, 8& Sed illa [pars eiu.nlem legis salua est, ut ex

*2, libera et &eruo j alieno, quem sdebat seruuuu esse, serui

nascaujtur. Itaque apud quos talis Iex non est, qui

nasc/iur» iure gentium matris condicionem sequitur,

et ob |id iiber est.

§. l\f. Quibus autem casibus matri3 et non patris

18. condicjoneui sequitur qui na-scitur, iisdem casibua in

pofeefstate eumpatrjs, edainsi is ciuis ftoinanus sit, non

esse \ plns «raam manife»tum est. et itleo superiua ret-

tulijmus, quibusdana casibus per errorem non iusto con-

2o« |tracto matrimonio senatum interuenire et emendare

mutatterit eam ueluti ex sc. (senatusconsulto). Schech c (vel J) MOzmtf*a H o £ I w„ pro cmnmutauerit eam mavuit *$,m rnutauerit. 3* coisset. Sdhed, coit 3 5 re/i. Sohed. r? a*Sequitur spatium vacuum,. 3?Jemina etc, i>ched,. feminaeadetn g/meat.

$, 87, H ideo mperias retkH~ Umus etc, Yid. §. §, 67» seqtj.

G

54 L I B . L 5 . $ . 8 5 — 9 5 . D E H I S *

faitimtt matrimonii, eoque moda plerumque efficejre,

nt in potestatem patria filius redigatur. | $. 88- Sed si

ancilla ex ciueRomano conceperit r , deinde manumissa

. cinisRomana jfacta sit, et ttmc pariat, licet duris Ro- 24. a4.

ClX.i» *Juanus sit, qiu nascitur, JJsicut pater eius, non tamen

in potestate patris e^t, quia neque ex iusto coitu con-

ceptus esf, neque ex jullo senatusconsulto talis coitus

quasi iustus constituilur.

I §• 89- Qnod autem placuit, si ancilla ex cine Ro- * ,

inano conceperit, deinde |manumissa pepererit1, qui

Bascitur liberum nasci, 7m|turali 2 ratione fit. nam hi

qui illegitime concipiuntur, | statum suniunt ex eo tem-

pore, quo nascuntur: Jitaque si ex libera nascuntur, 8*

Bberi fiunt, nec interjest, ex quo mater eos conceperitJ,

cmii ancilla fuerit. At hi, | qui iegitime concipiuntur,

ex conceptionis tempore jstatum sumunt. § 90. Ita-

que si cui mulieri *praegnant\i* * aqua et igni inter- 12»

dictum fuerit, eoque modo peregr/Jna *fiatf e*t tunc

pariat, complures distinguunt et jputawt, siquidern ex

iustis nuptiis conceperits, ciuemRomanum Jexeariasci,

si uero uolgo conceperit6, peregrinum |ex ea nasci, 16,

$.91. Itemsi qua mulier duisRomanapraegnas exsena- Iteia*

tusconsulto Claudiano J ancilla facta sit ob id, quod alieno

seruo, *iuuito ei* J denuntiante domino eiusj (coierit^ *

§. $. 87. 88. * concegit (concepprit). Sched. concepit. $. §, 89—.^2. lpeperit (pepeferit). Sched. peperit 2nascz

faturali, Sched, nafci] turali. 3 concegit tconeeperit). Sched* sancepit, *praegnanti H 011 w e g i 0 auclore posui. s *Sched« concepit Conf, not.3, 7 inuito et d. d, e. coierit. Sic legen-»

§. 89. Conf, Epitome, I, 4, §. gi . si qua mulieY ———* §' 9* Ylpianus, Fragm. Y, domino eius. Conf, infra.J* ajpos

OVI IN POTBSTATIS SYNT. 35-

"compbreJ disthigimnt* |et existimanfc, siqmdem ex

iustis nuptiis concep^fnt9, ciuem Romaftnm ex ea

nasci, si uero uolgo concepV^, sentum*xo fnasci eius,

cuius mater facta est anciH*a. $ g2 /£<?/« //e/v*|gri-

na «pioque si uulgo conceperitx % deinde ciuxs Ro*

mana * / « ^ JZ>, ^ / /an*jat I a j ciuem ftomanum pa-

rit; si uero ex peregrino, fcui) llsecundum leges rho- 2

resque I J peregrinoram coniuncta est*** |u!detur' eg

eenatusconsulto, quod auctore diuo Hadriano fajcmra

est ************* patri eins ********

$.93. Si peregrinuS ************************

*** no7i f ali£<?/* y$lii in potestate eiiis fiim^ quam si*

— *eos m potes*t&\tem redegerit3. quod ita demurn 13

ctam. ConC §.160. H o l l ^ "Schecl. canpk-> -unt tn-ter / etu desiderari videnturli t terae8; itaqtle in Cod* sicfuerit ; conplufl (conplures) distittguunt, Conf, supra lin. i 3 . 3 Sched» coticep/**(T)\sit Lege conceperiti H o l l w , l 0 cOnceperit seruurtt iched. concep Desunt litterae circiter i i» x* Sched* concepit Conf. not. 3+ I 2 Sched. cr (ciute romaria) — \a( Oesiderantur litterae circiter i 3 . 1 3 Sched teg, (teges) morq (moresque) I 4 e, i. e. est Sched c x*factum ete* Sched.: f.»j •tutn ***/'(vel fr)ij*oir*sl!)/ c/ (etiam ? ) patri c(velr) / t t j ( e ius ) cr. (ciuitatis romanae) d^?)0^?)ttv?)«(?-donum?_) Sententiam hanc esse p u t o : uidetur 6, «•, q. a. d, H. factum «£* peregrinus nasci^ nisi etiam patri eius eiuitatis RontaHtie donuni chtigerit. Cotif. $. g4>

§. g, g 3 - * g 6 . J i?ched.: Si peregrinus •c*n//u(vel o > m i (vela)9f(vel a)«(vel//)//**///*a(vel////*/ * n* (non) a/ztgr-Jili (fitii) zn potestate e1 (<<ius) j?a;z£ £ (quam) *£. Sched. s /r (?) j al/Kf *al/ in potestate c num q a/ 3 Sched. ua (?)[ ff redeccrit (redegerit) Quodsi lineae 5» littera* tr ibuas4i , verbuoi-que potestatem tali compettdio sci*iptumponas,^V4|^; jam sga-"

§• g2. J£ «ero ex peregrino §, ao* item P l inms , Lib. X, etc. Conf. supra J» 77. et epist. 6, et iri Panegyr» cap. 37* anfra §. g4* «t ^ae^ tta etc» Conf* suptfil

§. 9.3. Si redegerit. §• 55» Coxif, infra Commeniar. 111+

36 L I B . I. $. §. 94 — 99. D E H I S .

facit, si causa cognita aejstimauerit, hoc filiis expedire:

diligentius atque f exactius uero4 causam cognoscifc de 8.

impuberibus abjsentibusque. et liaec ita edicto diui Ha-

driani ."igni|ficantur ? . §. g/j.- Iteim si ^uis6 cuni uxore

prae|gnante ciuitate B.omana donatus sif, quamuis is qai

naschur, ut sujpra dixiniu?, Romanus sir, tamen in po- 12.

testate Jpatris non fit. idqne subscriptione diui Hadria-

m significalur. qua de causa qui intellegifc nxoreni

jsuam esse praegnatem, dum ciuitatem sibi et uxo->

fri ab Imperatore petit, wmul ab eodem petere [debef, ii"t,

"ut eum, qui natus erit, in potestafe sna ha'beat.

3' 95* -^ua causa est eorum, qui ********7 c am libo-

ris sujis ad ciuitatem Romanam perueniuiit: xiam hu-

rum bi \*potestate fmnL* Iiberi. quocl ius mubiHibm 20.

per"grw\is ****************** ********** ******** j . ^ , 22 —Si

b. II $• 96* magistratjim gerunt9, ciuitaiem Romanam cou-

fsequuntur, minus lafluu10 est, cum hi tantmu, ijiti

u e l 1 1 | magistratum, uel honorem gerunt, ad ciuitatem

t iolnm supererit antc vocem eos, qttod expleri possit K i l m s imp. i. e. imperator, uf sic Iegamus: non aliter filii in potestate tim fiuut, quam si Inrperator eos in potesfatem redegerit. V n h e r -sus enim locns ad peregrinos cum liber''s snis civitaie al> fu»pf-ra tore donatos pertinere videtnr. + « i. e. uero. S t l i rd . A ( 1 5 Sequi tur spatium \acuum. s guis Sclied. cm/s ^Schtth lati ».?>(?)<velc?)c Haud scio, an legendum si t : lati (lalii)

wre. H o l l w . 8 Sched . : horum tu (in) Ixfaeri y. (quod) iwt quibusdam pe/cc/„ j — 9 i n Cod. verba magistra-tum gerunt iale quid praecesserit: i7Z«d temm £«J, 9uo /«*, ?«£ domiannuum ™ latum. 6ched. /«//ar» HquiueL SchA weZ(?) 9a£> Abundare \ ide tur istud we/.

(J. Q4. «* J a ^ r a diximus. b o , Lib . IV* (pag; 186 . i * « 0 ?nS'9n p A • , Asconius , m OraL confra P i -fl. gb. Conf Appianus , de son. (ed. a, i6>/5. p a e . *56»)

Beil.crv. Lub, II, cap, 26, St ra- *»*&» *oo»/

O V I I N P G T E S T A T E S V N T . 3 f

4. JHomauam p e r u e i m m t , idque qoinpluri&fa epistul is

Priniclpum significattir.

l§. 07« *iVo» sohtm autem. naturales liberi secunilvm

8. «?//» tjztat* z JdixiumSj in potestate nostra s u n t , n e r u m

€tia??2 3 h i 4 , quos adopta !mus. $. § 3 - Adopfio a n t e m 5

duobus nioiiis fir, ant populi aucto?ri ta te 6 , au t i m p e -

rio niagi«tratus % xusiut s Praetoris Co«Ju[Zim<s 9. § , go4

Pop?/// *aucioritate*10 adoptamns eos» qni sui iuris

12. s imt : qtuzff jjspecies adopdonis dicitur adrogatio, qu ia e t

is, qu i jadoptat, rogarar , id est, in te i roga tn r , an ne l i t

e n m , Iquem, adoptaturus t i t , ius tum sibi filium esse ;

Gt i s , qui adoptatur , rogatur , an id fitri pa t i a t u r ; e t

*f% fpopulus rogatur , r.n id iieri iubeat» i i npe t io jn«jgistra-»

S* S* §7 — 107. x Linea facua, * EK "fnst, In Cod. naee quotpte linea \acua esse videtur. a Scued, «?£, loco et.^ u t opiuor, i, e. etiam, *niod m Ittst. legitur. * *Iust . ii. r*Jdoptio autem. Sic etiam In&t,; sed in Dig, esti Generalis rnim adoptiit. 6 Dig.: Principis auctorifate. Inst. prmcipali rescripto. 7Sic etiaiu Imi. D."#. '• nw^ittratus Jmperio. Quae seqmmiur, uthtt PrattoAs Corsuiisne, et in fnst. et in liig. nmissa sunt. s Sclted. « i. e. ue. Sed legendum uelut^ H o i l w . 9€Onfulhue. Sched, cc*/*.*/•«<:s'?)

iapop. (po-pnli) aucr. (auctorhate). Sclied. *ep: post htleram p desideran-iur litterae 4* vei Su Jn liig. est: Principis aacjorita.te j in Inst.-.

§. 97. pr. L de adopf. Conf. cit. §. 1. I. eod. Conf. Vlpia-Vlptanus, Fragm. VIII, § 1 nns, Fragm. VII I , §• §. 3* 2« Epit€»me,I, 5. pr* secundmn Epitome, II, 3, § .3 . I, 5» cit. ea, uuae diximus. Conf. supra §. 1. ^m*« <?r jj — pa~ §. 55, tiatur. cit. L. 2. pr. Conf. Epi-r

§. 98. L. 2. pr . de adopt. ttmie, I , 5, eit. §. 1. Impe-inscripta: Gajtts Libro I. In- rio magistratus ctc cit. L. 2. stitutioiium. §, 1. I. de ad«»f>t. pr. cil. S, 1 I. C«mi. Vlpianus, Cont Vljiianus, Fragm. Vlli, Fragm. VIIL cif. 5- 3. Epito-f. 2» Epitome, f, 5, §.i . me, I I , 3, cit* §,5, I , 5, cit*

g. 99. Populi——uttroaa- §. 1, fi*o. cit, L, a. p r . de adopt.

38 L I B . I. §.$.100 —107. D E H . Q. I . P . S.

tns adoptamus eos, qui in potestate pare«[tiu2B.x * sunt,

sine primum gradurn liberoram optijneant, qualis est

filius e t x a filia, siue inferiorem» jqialis est nepos, 20,

nep is , pronepos, proneptis, §.100. Et qui|dem illa

adoptio» quae per populum fit xmsqmm jnisi Romae

iit: at liaec etiam in prouinciis apu£ jPraesides earura

fieri solet» § 101. Item per populuni fejminae nori 24-

XXX. *« 9doptantur, J*am id magis placuit* Apu£ jjFraetoreiu

uero uel in pronujciis aput Proconsnlew z J kega|tumtie

etiam feminae solent adoptari. §. 102. Item in|pnbe-

rem aput populum adoptari aliquando projhibitmn est, 4 .

aliquando permissum est: nunc ex e|phtuU optimi h u -

peratoris Antonini, quam scrlpsit Pon|tifIcibns , *i iusta

causa adoptionis esse uidebijtur, cum cmibusdain. con-

dicionibus permittitw. jApnt Praetorem uero et "m s -

proiiincns aput Proconsujem fLegatumue cuiusunnque PU

aetatis homines) adoptare possumus, [$. 103. lllud

uero r * ntriusque adoptionis commime est, quodK ct

jb i , qui gen§rare non possunt, quales sunt spaclonea,

adojptare possunt. $ 104, Feminae ue?o nullo modf x 2 ,

adoptajre possum*6, quia ne q u i d e i n " naturales libe»

Imperaterit tuctoriteH, «DJff. parentis\ Tnst, -parenlium. t2et deest m Pig, et Inst, «Sched, pconsuhs, Se4 cam, sequafpr tegfitwn, reposui Pwcpmulem, Similk locus m m li». 8,, wbi ipsf Cod, p^hibet prQCQnwlem, **mro alwst 3 1 % UsUt Sed et illud, 1?Sclied, fx i, e. qnia, I* hut, 5 Feqiinae yap^ue edoptare wit possiuit. " jm fuidem* last,

ftioo.Conf.yipiai,m.Fra^ 5.1, §. 9. I. de * w Confc

K• V" n r ,n • Vipianus, Fragra. VIII. f. 6.

ff T„V r nfPvi0™*' iy S * ' a $• l0** $* IO* ** **« a a«P^

$, JO^ ci|» L, 2. de adopt, r

$.$.io8—ixo. DE HIS 0. I N M A N V S , 5$

ms in (potestatexs habent. §. 105. I t em 1 9 slquia per

p&pulnm zof silne aput JPraetorem, uel apxit Praesidem

*6*# pro«inciaea i adoptafuerit, potest etmdem alii inadoptio-

netn dafre $«,106. Set e £ i z iila gnaestio-3, an mi«

nor natti inaioreni jnatn adoptare possit, ntrhisqiie

adoptionis com\mvmis ZA est. $.707. Illnd *? proprhini

20, esfc eius adoptionis, quhe per populum26 fit, qnod i%

<jpu Hberos In potesta te habet, si se adrogandum de~

derit, non soluiii jipae porestati adrogatoris subiicitnr,

set etiam jliberi eius In einscleni fiunt potestate, £am«

24* <|nam*7 jnepotes»

l§- 108. *Nmic de Ms personis uideamus, quctein mtt~

nu nmtra mnt, guod* * j et ipsum iws propritim. ciiuV

4» mn Rommonmt est | $ . tog, Sed i» poiestate qtiS-i

detn et niascnl* et Semlnae esse solentc " ia msntinl

»uteni feininae fanttun conjnenituit. $. n o . Oliin ita«*

nee. ?s Inxt,: in JB« poiesfate. Bifn»; in potesiate sua* 19 Inst. JEt itiffO. 2 0 Sdicd. pupillum ln.%1. hnperatorem; a i I o inst, inscritur now esctraneum. 2'1 Set el\ Sthed. set Yid. $. fn. uot. 24» 2 a Sched. post <ju#e%tio exbibent J i. e? ts t j «piodaim abandef, omisi, 34-Sebe*L ro| mune. 35J//«fl» Sie Inst, J>%. Moc vero, a*D%. Principem. Tnst. sacrum pr&mlam. 2 ? yfotestate tumquam SdhetL potestat*anqu$. t

f. $» 108— 115, 1 Priraa linra rubricae relirHpenda vidcftttt Qnst autem m altera posui, si ifa snribanlur» JKutte de M$ ^sonis (personk) nidemtf (uidearans) ^wae m rnan» nostta ^ (sunt) .52 (fjuod), k'|ttimum unius Jjneae medium nequaquam»

r

f. io5, f, 8, T, 5e adlopt. §, n o t Conf, ServnuDanJe» f. 106. €mit§A,L A*adoptf Tia» ad Gp<rrg. I ih. I, ^rs. ' i i» § 107. cit« L- 2* «Je adopt. BfM*lhips, Coriim*-ntar m Tct-

•§ .* . f» i i f I . de adopt. €«»nf. p ic CictT. Ub. II. 0»! cap. .5.). » Epitome, I, 5j §, 4 ^ Vipiantu», ArnoUJus, Disputat. ach. getltw

Fra^au VIII* §, 8, Lih. IV» xned.

qne tribus modis in maiium conueniebant: usn, far-

jeo, .coeniptione. §. u i . ^ s a in jmannai conuenie- &„

baf, quae ai^a-continuo nupta jperseuerabat*: nam

uelpt. annua.5 posfessione usucajpiebatur, ig. famiikm

«iri.transibd^; -filiaeque lojeiun optinebat» itaque lege

«Juodecim fabuiannn* cautum \erat *, si qua nollefc 12«

eo iuodo in manuxn mariti conuejii/re, wt quotan-

nis 5 tiinoctio/t^bo^e^ atque ita usihn 6 cuiusque anni

interruniperet^paet^jboc* totnm ius partini legibustsub-

latom est. partimt ipsa desujemdine obiitteratum est» 16.

j§, 112. Farreo in manm« conueniunt psr7 qnoddatu J"arr.

genus («acrilieii ***************** quo£ furreus pa-

jnis adhijbetur.y un-tie etiani confarreatio dicitur» **ed

<jc?w*iplura9 praefcerea huius iiiri* ortlinunul gratla cuni 20,

jcertis et «oUemnibus uerbis, praesentibus clecem testi-

bus aguntur &t flunt» qaod ius etiam nostria jteuipo-.

excedpnt. a v ,chpd. plnrativo rmmero pteuerdbant * dua~ decim £ao. (iabularum*. S<I»*d.: dnoclecim atab * erat. Sthed. c"r(ye\-p)r * Svihed*i conue\<ij///Csd¥Mms Duetas iatermedii m» ter- tonue e t nh incerti fere suitt «m»e«» Leges: mnuenif4 M ganttis (tjwotantais). S a v . * Srhefl, adfW * / / ^ » l » p » 0 / / ) *//(velm pro*//)//cn(?) I a Cad. haud dubi© cst: adcfui (pro atque) zVa ufum. rScb.pd.: in manus ammmuni f (pro js i . e. per) , 8 Sched.: sacrificii ^«o a/ farreo ////// quo Mf 11-dum hie i a ipso C06L * lafere suspicor» ScrthendLUU fortawe «rattt .per no,.,ddam, gmns sacrificii, in <juo utuntur farreo, id vst, in quo etc. . 9 Sehed. dicit****\plura I n €od. ^ u l opiaoi?, fest: «i£«£«r -r' (sed) yj>/Km(compkira)i vei: dk£P (diciiur) sed

§, i i l . ConL Cicero, pro Toc, cit, et ad A^neid. lAh. IV, Flacco, cap. 34. Sprvius Danie- vers. 10*. ei 3J4. Dioavsins l i s , loci, <:»% Grl l im, Lib. I I I , Ilalicarossss,, Antiquitaf» Kom. cap. a. Macrobius, Saturnal . hib. I I , r ap . 25. ( p a g . g5. ) Lib . I , cap, 3^ ' nam Flamines cUt. Conf. *Ta-« $. H 2 . Farreo^ .— a«un- citns, Aiwnt. j L * . IV, rap . x6. ewr et/iunp Co«f. Vlpiaaus, S«>r\r«s, ad Arneid. l o c <fit« Fragm. IX. Serwhis &mkH$, Boet i i iu5 t l o c cit*

•HI$ OVAl IN &IANV SVNT. 4i

2i. rihm m nsu es t : n a m Flainines maior&f, id est, Dia-

les , Maitiales, Quirinales fc***IC j j ***** s a c r o r n m 1 1 2 9*

nisi ******************** j * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

ca/narreafro *** j * * * * * 2 **********************

4 ' $• 1 X 5 *G>*mptione *.«* manizui coniie?iuin£ p e r m a n -

cipatione*», *tJ"st**3, jper quamlam imaginariam, uen«

«iitioieui, /zJ/wbitis non n v n u r 1 * quam v teîbus, ci-

u i b m Fipitiamrf x s pnberibu-», i tem jlibripend<?, praeter

8. mulierem eumf/«s2 ' J , cuiu§ in n i anum jconuenk.

§ 114 Ba'e<*t a u t e u i 1 7 caeaaptionem. facere j mulier

n o n solum u w n niarito -suo sed et iam j c u m es;traneo:

L %** IS aut matrinionii causa facta coemptio dijdtur»

12. ajit fklueiae causa. ^HAC I ? en im cmn t tu r i t a suo |fa-

*?iptura, *°$chei, po^tvoeem t/rinalet (quirinales), i» Cod. Ms nositanaê^hnVnf lifferas s,?j/ca XISthed.: **c«(ve!<?) sa,-cronjni Sav, leêndum renvet; r<?»e.r sacrorum. X2Sch(uL -. nhi s.(\elc.— sint?) cQ)ftirreati* (confarreatis ?) »(?)///?/#• (nuptits?)«*J ;*M¥(?)<W(*ote)«»(\el<jr/ —i gentti maugu-* rari non jndemus?) */** comfarreatie ***(?) iW*r E Tacito at-que Seruo notum esf, Flaminium Diuie illos solos apisci po-iuisse, qui confarreafis parfatibus ^"iiiti es-umt; item Fiamini et Flatmnicae non nisi per confarreationem nuptias contrabere. liruisse; «nde de hufus loci sententia conjectura capi potest. Xi mancipationem i e". (id est). Sehed, mancipatione/// ***(? x* minua* Cod, manu *5 quttm et ciuibus Momanis & Prf-Sfiano omissa sunt» I S libripende etc. Sic legendum pu~ to. Sched. lihripenda a(ve!//)//a(vel//)/ <?(vcic)at» mulierem xrpotest autenit Sclied, posteautem I S Sched. *•/ 19»/%*

f. 113. Conf. Cirero, pro in fin, (ap. Putsclu pag, 72!*.) F!arro t etf. eap, 3-*. et de Ura- pwsi vcrba: Cajus iu pruuoln,-iu.re, I»»b. I» oap. ~ICK Servius stitutonim, I>aniehs ad Ameid, Lib. IY, §. 114. ut aput eum filiam wrs, io3. etai | . it«'inadG*'»rg. loca sit* Conf. infra g. i36» loc.rit» Roelhius.Uu.cif. Jsi- nec nunCommeuâr. II. 5-iaq. 3arast Ori^tn. i ilt.V, cap. u*. et Commeutar. 111- §. §. 3, et vers. fin. adhibUis li- *o. item Buethius, l oc .d t . t t . Iripende. Priscianus, JUib* YI« Swius , ad Geor^ loc, cit.

http://loc.dt.tt

42 LIB. I, §. n 5 , DE H. 0. 1.3KTANV S.

tit coernptioneni, (ii£) aput euni filiae loco sit» dicifur

„ jniatrimonii causa fedsse coeinptlonem: quae uero al-

terijus rei eausa facit coempfciGnet» cum extraneo ^°* i4>—xg.

uelut tntelae [euitandae causa* dicitur fiduciae causa 20-

fecisse cojemptionem. §. 115, Quod est tale: s£ qua

uelit quos habe£ ftutores reponere, ufc aliuni nancisca»

tur ******** J****** coemptionem fatit; deinde a

coempfionatolre remancipata elt cui ipsa uelit, et &b 24 .

S°* eo uindirta Ifniamimi-sa incipit eum faabere ta&jrem,

, * queiri *tadir: jqui tutor fidu- ianus dicjtur, *K£ ejc* 121« ». _ , Mapt^aUH: &4i*n. tftitt*** &Jfai*-o**& £eu*+>£n jpyei*"*-

ftnoribs* *y** | - ~ - * • - r , , ,,.»

|*-(HHWr /iducjarja2* fiebat coeinptio **************** 4*

************** 3* faciendt « « tiabebanf» excepns qm*

fewjdajtn,** personis, qKaiw** si coempfcLorieni fetbsewjf

daciae T^ (ratisa) quae. Sched. ; fitlucjae c /«** *° Ubrarrn*, temulenhts optnor, iorum indc a lin. i 3 , in hunc mod»«* defor* mavsf: q-tiar ueru aherJjus (Si hed. altepi\us) rei causa facit co* emplionejn #u«e w r o alterius rei eauta facit cocmption (eo* empffont»m) aput eum JUiae \toco ^Sched. #0*0) «> dicitur mm (matrimonii) <p(ca«sa) fccisse eoen. ^thmem qu\m (Scfaed. ??**) «ero alterius rei causafacii coemptionem (Sched,. coemptione ?" \ quae uero alterius rei causa facit coemptionem dicit (Scfaea% « dicit — dicitnr) q Sched, // — quae) uero (Sched. ucro) suo (Sched. s//o) ut (Scbed, #.«/) cum exfraneo 2 1 Sched . nancis» cit (pro nanciscat1' i, e. nanciscattir) //(vel a pro //)*s*c(?)+uml j6(?)//(velnpro a)s H o i l w » legendpm esist imat: nancisca^ illit auctoribus. Conf. §. ig5, *» dicitur tlc, Schecl.: dkit (dicitur) **#* (utex) inferioriba« a»*.*kQ)mp(\elr/ (apparebi t?) /c(vel o)//m(vel ///)«/(vel l)//¥jnfrel c S)*.b(7)u(vd o)**j(vel a)rar>nf

*,, (//#// f/duciar^a (Hdnciaria) 2 3 Sched.: coenx-ptio //o/( >)uen//(\ el c)*ntah« |///(?)mw*tO//(veI ^^/* 2 * quih.dam h e. quiblasdam. gched. ^Ki*|Ja?» P* Scoed f I n Codt ? » t

§ n5» ^ t ex Inferiorzhus, 192, 145. igo» lfi^. 171. i!ettt Vid. §. 195, fiduczaria fiebat Commentar, I I . |» §. n 8 . i i g . wemptiQ etc* €onf> infra §. §. xaj. 122.

§ ^ j i 6 . i i f . P E H I S Q* IN B T A N C I P . 3 . 4$

r<e?manjcipataeqae ei;3-6 nmmmissae-* fuissent. set Ii/rnc

6. mec<?"jiiato/t coemptionis Sfaemdaess ****** 3 9 *****

— l S « * * * * * * * * I »"—» 1J • '•'" -*-• —— 1-1—••'•• ••> " * °

j*************#********* iyt mamim ********* 3 Z

I***********************J*

Sup* ^ * ***** ^uPeresfc> ^ esponamus, quae personae# i»

manci„pio smt. §.117. Omnes igmxr **********? per-

sonae, ilue [ mabCuli#i, %W& femwim sexus, j j | J « i p o -

%&%tzile varenti-,* simt, mznc********************

50» *** fquo Jtf, «f 8&iu mantipari fO*st?tt ***********,

©plaor, psf .# i» e. rpiam, $4fecitient remancipatae^ (rnnan* cipaUffgitf) <rt, &i\\e&. ftcissent f^man^cipalaea #/ 27Stlj«L «im pro Hiir/T; «pia** (ptidfta littfrae Itoc tmo loco per manumis» me explitttrtdae \i«fn»t»r, Conf, Prarfatio» **Sched, A*«* tteeottttatt* ir»«mpttoni$ factet/c(')uc Lfgf: Aane necessitatim &mnptUmhfaeimdae, i lo l lw. Locus, tjuanium ct>njectura as«* *etyai possuin, (po pwtiRft: Multerfs aatiqutori&us trmporiltus. fcre omnfs fuiorfs tjaMbanf legitsraos, qnibu* invttis testari pro-itiliebantur; sl t|«a tanira «acta frat fttluciarium tutornn, iix iestamcntn facirndo Hl«*r«orr illa jurf utfbatur, ftthularii enira iutores ad auctorttaifra suam tnierponendanr tidentitr coej po-tuisse: irade lllis iftnportfatit frfquft» erat fidnctaria coempiio* Itts«|ttMatifau* iamm feniporibus tegfl Clattdia agaatoram taielae m femtnts «tnVfaiae strat, eoque eiT«s*ctttm est, «t tuinneretwr fitfa»-dariaeeowapfioitisnecessiijts. $* Sdbed, *a'\t*\t)muo 3°8chm3k \*riamtcittttu$ftmt**-*!C*rtm .— / C O T — - , — • — — « • • « — — . — j — , — — . rn(\el/'/cocm/o0*?f* (*#»// m*tumitts0)p(^^l f)**««*#ccc(vf I o^ttica(\el tr)ttc$scnamn(wl*')Gmi/ '^Sclted'* netfitvh^xAoybci^lJtsca^^riaixels^^K&p itx manum c««//(?)**«« ^52 Schcd, /teanuti(\el «pro/zjc^^MwpCvel r)/c« «trr f/s ?

§» S* J I 5 -*,r *2^' J Linfi vacua» 'Sclwd, tmp*/*im »Schedt mis(\tla) |m«i«/ i«^(?3»p) «/*/c(vel/) fem»tO)sQ) s(v«la)w*t it \n Cod. sic scriptum pufo: /"tKr masculhd sitie feminim sexuf fi * pttrentis. Sched, **/b(?>(? t//(vel *)x sScfacd*: psatK:^«^---------*.&(i| 'eljt«)* ScatettfifW *»i«

44 LIB . I. $. $.iifc—122. DE H I S

' §. 118- / j d e m i i ins est #*******,*********** *.,

***** ***** Eoeniptionatonbus ** * * * * * * * * * * * * * * * .

|', —.-r* • ' ————— l****^.******,^ r>gt

^1* ************ uifai!oaiiniis f e t iam flquae ei nnp£a n o n vrx s.

' est, et ob id filiae I o o s i t 2 C , ab eo manc ipar i possk ;

Aernmqi ie sohmi et a pa remibm fefc a coemptionjto-

jSbus niancipantur , j i 1 1 uelint jparentes c iempt iona- £ „

toresqz/i? sao ie re eas persajnas dinutterf , gitwt infeiius

fnidentms appajrebit. §. 119. Est aute iu mancipaiio»

mt supra quoque d i x i m u s " » ima-ginaria rjuaedam u e n -

elitio* <juod «et ipsuin ius proprijjuiu ciunim I lomano- 45,

n i i i i e«it I J . eaque res ifa a i i t u r , adnibiii'* r.^n m i n u s

lquamXA"qmnqne tes t ibus, d u s b t » Roin.»iM*' pube-

ribu«, et praejterea alio eiusdem condicioni*, cjtii Hbram

aejneam teneat, tjui appeUatur Jibripens; b ou / m a n -

qutd convenire videlnr: manr'pio Jttri pottuni, eotlem feri iure. * JSf-si leeendmxt e%t t si ui nmi SrUcth «V *\\\ihmt* 1 Sched. *<t.**.±$(!)utimQ\mQ)*nt(\v\ ///U ct*nt)iyua * £»* li<**I*5 sine* coeajpfioaaiorlbus ec G*\m faoc ioco il!«d dacutm» vl-defcur, idem.farfs « e ia WRltrrilxti, qwe c«^iptiwa«a ICC<M rint; eas eaint a coemptit»«atorifj«s nuocipio dari posse. 9Sehed.; T— > c(vel$)t(viils)ra*/f*ifM(%t>Uyt(i%®lrhiC®ff)!f£ nihilominus I0Locum ad Cvd. fulmt expressis cum taraer* vitio laborare manifestiim esf. l I Cod «" *2B«eth« ituli-, eavimus. s 3Boeth.: quod ipsum jus proprinra liomanorum *st civium. I 4Cod. quni I5Boelfa.: Romanis cliriba*,

§. 118. sicut btferius eui- 12, §. 6. ut sttpra fuomze dentius apparehit. Conf, intra diximus. Vid. | . u •*. tfuad —-$,§, XO-J.. 134, 1 1. Romttiwrum trt. Com. mfra

§. iifj. Bwthim. Ctmmim- Cnniiuenfar. II. | . h «. i l«aVi-tar. in Topir. Cirer. Lih. III. piamii, fra»ai. »\I\", | . 4. (ad cap. *>.> post verha: Kju >- f«l tibram — Uhnrnmt. Pri-dem autem Caji Lthn» pitmo sVisttus» Lib» Vi. »n fi». (ap. Irtstitutionum de ne\n fa< i"it»Io P«h<li. pa^. -a*'*. JH» t *»>rha: baec\erha sunt. Cotif. VJpta- Cajjus b» trimu Institntorum nus, Fragm. XIX, 0. 3. Fpiio- etc. In eodet». nie^ I , 6» §» 3. Tbtn^hilm^ I»

OVI IN MANCIPIO SVNT. 45

22, fcipiorS accipit, rem.X7 tenens Ita dlcit: HVNC EQO

H03ir'NE3l EXITEE Q VIRITI Vfll r 8 M£ VH ESS £ A109

ISQVE 1 9 MIHI EBIPTV3 EST JHOC AERE AESf-EA-

Q V E 1 C JLIBRA; deinde aere percutit librain, j i d q u e "

aes dat ei, a q* o inancipio22 accipit» quasi pretii

i§„ lo|co- §. 120. Eo modo et seruiles et liberae perao-

nae inancipanjtur2J. animalia quoque, quae ixian-

cipi sunt, quo in jnumero habentur boues, equi, m;i«

li, asini; kern [praedia tam urhana, quam rustica, quae

20, et ipsa m«mcipl | sunt, quaEo- snnt Italica, eodem mo-

det solent man(upari. §. i2i» In eo solo praedioram

niancipatio a cetejrorum mancipatione differt, quod

personae serjn»/es et liberac», item amniaHa, qnae uian-

24. tipi sunt, nUi in praesentia sinr, mancipari non pos-

snnt: adeo quidein, | |ut euni, (/fui) mancipio act/pit| ,j

apprehendere id ipsuw, jquod e i 2 4 niancipio datur,

necesse t>it: uncle etiam manjcipatio dicitur, quianMnu

4. res capltur. praedla uero *///* \a.bsentia.z'i solent man-

ciparL §, i22. Ideo autem aes in ea xe a^jiubetui"26,

Genu'nura tamen ^erhoruin ordinem. servant Mss. x, et %. a Mccruiauo codata et ed. a, i~>36, lsiioeth. mancipium» I ? B o e t h . aes, 5 « ! apud Ciniun rem legitur. xtC*nL". ex

£m i (iurt) f (qmrilmm)* X9Gud,mque 2 0 Cod. aertieneaq, Genduauda est p ruua s^liaba vocis atneaque^ quasi ita scripttmj esset: aerae(pr« ««•«•) aeneique aill «t*tli inJeque. £ d . ta-joaen a, i536 iJyae exbiuet. 2 2 B etb, mancipium. s 3 S e -qui ior spatium varuum. a *«" . -Scbt-d. t . /« 25Sch»*d.; «ero .**(»«) ac(?,j*/&M« (absenlia^, 2 S 5 c h « ! , : aes *?z (in)

§ I2i>. Conf.Vfj»fanus,Fragm, §. iaa . C«nf. Isidorus. O r i -X L \ , §. ». yuulia suut Ita- ffin. Lib, XVI. cap. i~. idtitius, /fctf. Cooi", mfra Cuiijtumiaf. Hist. nat. L«b, XXXIII c tp . *. I I . f. 0. i»» 2 i . 27» 3. post init. V.irru» d« i.iui;.Lat,

§. 121,Conf.Vipianus,Fragm. L i b . I \ , (ap.(iotiiuirwl. pag. A% XIX, J . 6. u.t*.um 3 x tVs!o.s, in \<>f*. <ii-i\** ;»f*. eapitur, Conf. Jstdttrus, O r i - I>Hims.u>, Ifa!.. Aut!». H.UH, gtn. Ltb, Y, o p . 2 £ , Lib. i X , cap. -27. ( p a e , »bo.)

46 L . IB . I. §.i.2S» I>E H, O. I. M A I S C I P . $ .

quia olim aereis tantuni num»«> 2ri*?jbaninr*r; «t

erant asses dipondii seiniss^s ********** i*** a 8 , nec

nllus auretis uel argenteos miffimm "m f a m 2 9 erat, sic- 8«

ut ex lege xu tabulanuu intellegere possujoms: coruna-

que nuinmeruna uia efc poteataa non in numer» era^

sed in pontiere ************* 3 * «MJses iibral&* ewnt

et dipondii ************* j — — • — • .»-----—----«. 12.

— . . I*****1 n o m « adhnc in

usu retinetur *******•*,,* 3 2 |* et *******#****#*****

* * * * * * * * * * * * * * * * * * ' - - - » - - - - - - - , IQ^ jg

„—„_—.——. »_-_—___—— 13 j m i d t *****************

****************** 3 4 I *—*~—' * ' ' 18. ig

—. ' '""" "'•" "• | # * * * » » » * » * * » • * • * * » $ .12?* 20 ,

quidem ******3* coem[ptionem facic ***#***#***#*%

* * * * * * * * * * * * * | ' • : •' • • ' " " r ••••• ' •' - M — » - - - - - - - - .

» • •"' •' | * mancipar *******#*•*#*%**.** scfuom

r u n i 3 * loco con^tituuntur: adeo tmidem, ut *ex eius 24.

t<(<»*) « « ) — Jfcfoc* (aabiWl»r> 9tSt h*A r«m — — — J &««iar a * Scfced. *w?«ji*rel *)«(¥*! «Ojo<% el j?)«#*el « pro «/^/(veUyx Posteriore» «Uiclns» si «j«i*§e« iststipfr habe»-mtts iliam / in fiae liu. 6. t qu*e mthi sane stisperi* est, it» comparau sunt, ut ad \rtcem libmles referri p ><tsmf. Ccinf. Un.il. 2*Sched. r/***us uummus", //f('m) |*J# «,$!.) i0Scfi«L «(?) —«— Legeusfum putes; apptndebttm'' (.tppeadefaaxittnfy #*frCeaim> «ScheJ . i/<\?,«\?M?) «Sclwii. fetuMt— — —0 (?) 3SSt!wd.; </ et (/maf**?^antur(timd dma.tmr^ romtm set ($vmt et?) n/titicr m*$ |Cwc(**)as(«elflf)*«Cw!/)nlcr|i1ei 3?)/r(feI/>5w»#a//c(?//#/#4f#**fl(%i*lc»)»**».**,| * l/*to(ytl rr)rt/**/~-~ —• amm(i,elc#)a/«*canic(vei*#e(?)o(teI<i"> • **^>tiied,: mide se**s/y7)u/»*tsptrw——/tt/stpMto(yrl y)K Sevjaufltar, Itsu 18., daclus fct: c/*//(?)«c<>(vei <*)/* 3S5dhw*4: **CA*tJ <.**##* *f*#w*a qiudein c/r/ap a*5da«i. jf«e//(iacit) ms — •—.

Geiiias, IJkXXl, cap, t . »0- , §. ia3- seruOrnm lom eomsti* men adhuc in usa retmetur* l«««fjs*reJr, Cuul", mfrau §. iSH» Cmi£, Isidorusj, kc , cit, cap.*4» *t Cyuimejitar* U, f. %$»*

http://Un.il

$.$,t24—ia7. OVIB.Iff. L POT. ete. SOhV. ^

testamento*'zi'» cuius in maiicipio [fsunt, neque here- 33,

ditatez« 3 s , neque legata aliter* capere possmt, quaia *'

« sitmil*9 eodem testamento liberi esse iubeantur4-0,

sicnti Inris est in persona seruorum. (sed difFerentiae

rario manifesta est, cum a parentibus \et a coemptio-

natoribus iisdem tierbis mancipi!o accipumtxtf4*, qui«

fcus serui; quod non sirnlliter / L t 4 3 jin ************

j$. i£4. Videaimas nunc, quib*us modis iif qui

fl*lienox iur* suMtcti sunt% eO iure liberentur.

$. 125* *Ac* fprius de his dispici[amus, qui in po-

testate sunt, $. 1.6. Et quidem *send ^e*jrrtaclmo-

, dum* potestate liberettVur, ex iis intell -ge\re 2 possu-

imiSf quae de seruis mmmnittendis Ji^perius expo-

suimus. §, 1 7« Hi uero, qui *in potestate pa*\r*en*

tis swttt mormo eo sui iwUjiwit, sed hoc dfrjstirjctioaem *

cr( vtrlp)/ * raancipar ———7 — c(*)r\elc)uorum (ser-

uoram). 3? ex <?•* (fitis) t" (iestamenio) Sehed, *•** 38Sebed# kereditates 39 si simul. Sched. solam \otem sirnul exni» ien t ; setl gpminanda est priuaa syllaba. *°Sequitur spatium •\acmim. 4 1Cod. accipiuntur *zfit» Sched. #?)/ **Sthed.J ia eoc(vell, vel 0, xA u)*c/*u(ve\ a)nt(vA t* Mihi quideni iniic Jocot c**nvep!re vi4etur verbum memptione* Gajus effli*»» qaanf tuna divmsmdti assequi possnm» cum iU parsoms, quae man-cipio datae simt, eas faic conaponit, quae coempiioneta. feee» rozit, harnmque condicioneni meliorem esse doeefe

§, 124. * Rx Inst. *Inst . : suut subjeeti. §, §, 125—137, J - a E x Inst. 3 Hunc qaoqae locmn e i

Jtast* reatirui. Sched. in princip. iin, 14. exbifaent p, pro r, nt opinor: feanc enim Iineam non a prima, sed a secunda draram verbi parentis syllaba iacipere putoj alioquin ipsa quidem

§. 124* pr. I. qaili, mod. jm | . 127. cit. pr. L qnib. m<» » potest» «olv. fos pot. sulv Conf. I.pitome»

§ ia.6. cit, pr . 1« quib.mod» I» 6, pr« Yipiamis, Fr»gm. X, fu>> pot. Solv, superius e%9 | . ar fosubnus* Conf, r J i . sq.

4 8 L I B . L , $ . $ . 1 2 8 - ^ 1 3 0 . O V I B . M O D . .

reciplt . nan i *mortho pabre sane*4- foHiDiiiiodo filii 16*

filiaeue sui iuris efnciuntur: morruo uero au*o non

omnimodo nepotes neptesq\ue*5 sui *iuris fmnt, sed

ita si post mortem aui* 6 in patris sui potestatena *

recasuri non sunt. ita\q\ies si *moriente mo pater eo-f 20.

ttwz uiuat et iupotesta\te*') patris ( .ni; f ue r l t 1 0 , tunc

post *ohitum autxx in pftestate paf*r/x JW/ fiuitt: s$

uero h*X2t quo tempore auzw j m o r i t u r , *aut et-am.

morlmis estt aut exiit de potestate patris* tunc ii^

quia*Ti in potestajtem eius caclere non po-sun t , sui 24.

iuris fiunt. §. 128. Cuni autezn i s , cui ob aliguod

rualeficium ex lege poenali aqua 1 * et igni unerdici-

t u r 1 5 , ciuitatem R o m a n a m a m i t t a t 1 6 , seqnitur» ur ,

J q u i a 1 7 eo modo ex numero ciuium R o m a n o r a m tol-

Jit.nr, proinde [ac mor tuo e o I S desinant liberi in po- 4 .

testate eius esjse: nec enim ratio patitur, ut peregrinae

h o m o condieiojnis x 9 ciuem H o m a n u m in potestate ha«

complecteretur Ktteras 4i , fn praecedenie autem Iinea litierae tantum essent 56. ** S * 6 EJE I»i»t. ^lnsf. potestatem. pa-tris sui. «ScBed. s \q Legeaifarft suntitaf.(lt*qae* «rt «st in Inst. 9Ex Inst.; nisi qnod ini est: tivit. xPInst.; patris sui est. XI Verba ohitum auit tjoae cx \m%, deprom-ps i , lacunae implendae noa videnttir sufficere. Acceclit <ju««i Cod. linea serjuente ante vocem in exhibef liiteram s. Yndft inserendum crediderim nepotes. I 2 * I 3 E x Insf. Qum fa-men inde in lin a5. transtuli, laconae modum exceAlM a|i— quantum, Onaiitenda foriasse est vox patris. , X*5CJH*<L: legem pnah f/Cvela) aqua I 5 Ins t . ; is yai <ab alkfuod male-fkium j-z insulam depattatur, t6Schtd*, nlrum in C«4. »*k ^tmitkat, an amittit, in arabiguo relkiquant. last, wnittit ex-nibent. J ?Cud. ^az; et sic •sulgq m lasf. qucMjue legCtev J 8 I n Tnst. Hal. perimle quasi eo mortuo; Cuj, peritule ac si eo mortuo * Bien. perinde ae si mortuo eo Jegit» ** Fraesia-

sS. f. I. I. qu: U solv. Conf. J

I V S POTEST. etc. SOLVITVR. 4g

beat a o . Pari ratione et si ei, qal [in pofcestate paren-

8. ti~ sif, aqua et igni interdictuni jfuerit21, desinit in

potestate parcntis esse, quia aejque ratio non patitur,

ut p^regrinae con.udonis [homo in porestate &it ciuis

Iloinani parentis22 . §. 129, Qucilsi23 ab hostijbns

captns fuerit parens» quamuis &em-is interim** ho3*i-

12. ]nm fiar, pentlet ius liberorttm propter jius posrHminii*.

quiaZi hi, qui ab hostibus captl snnr, si j reuersi ftie-

rinr, onmia pristina iura recipiunt. [itaque reuersus ha*

16. befak liberos in potestale t si j uero iiiic mortnus sit,

erunt quitlem liberi sni i|nris» sed utruin es Loc tem*

pore, quo niortnus est aput ho-'tes parens, an es ii!o*

20. quo 2 6 ab hostibus captt» je f, dubitari potesfc*7. fpse

* * qnoque filius neposue si ab hostibus captus fojerit» si-

militer dicimu*, propter ios postliininii pojtestatem quo-

PraeU <|»ea8 parentis in suspenso esse. \§. 150. Praeterea

24. eseunt liberi niriiis sexua de patjris potestate si Fiami»

rf t peregrinae comlicionis hotnO s ut est Itn. 9. ZQ nec eniiifc etc* Hat»c i« Insf. amis.«a simt, 2 I I n s t . : si is, tjui i, p . p . sit, iti intulam deporiatus fuerit. 2 2 tjuia etc, Haec in Inst» n«m l*»j*imtur. 2 3 I n s t . «Si. 2*«r«T(seruus) i»trHw. Sclied» ser* vntrinu I n Inst. interim onaissam est. 2 3 f f i, e. quia ; nt, ia Inst. kgt tnr , Sdietj. f v**l c 2 6CotJ. quod "*i ita* <que etc. Insi . t Llcirco freversos ef£«m (8ien» p ro ertam legtfe parens) liberos li&befeit, in potestate, yiiia posttiminium fingit eum, tjui captus estr semper in tiritate (Hal , : itt ciritate s«m-per) fuisrei si -vero ibi dtcesseritt exitute (hacc vox a Bien» OJXuUUur) « ^«0 captus est patert filius sui juris fuisse (Biem 0$m) vidttur* m potestatem quoqud In&t. jus quoque pot.

§. 129, §. 3. i, rtxiih. mmh Diales inaugurentur. Coaf* |us p«t, s«lv* Conf. Vfpiarnnj iuira C«*miuf«lar. I I I . §. i J4* Ftagm. X, §. 4» Quothi — itf-m Tacitui, Annal, Lifu IV . tlubitari poteti. Cuuf. cap. t R ^i uirginet Vesta-Epitoitte, I, S, §. 2. Ifi capiantur. Couf* Gellius»

§. 130, Oouf, Vipjanus, LiJb, I, csp, 12» Fragm»Xj | . 5* ** Flamims

• n

5o L I B . I. §.§. i3i. i32. O V I B . MOD.

nes Diales inaugnrentur, et jjfeminmi sexus si Vir-

gines Vestales capiantur. \§ 151. Oliui quoque, quo

tempore populus Bomanus in Latinas regiones ccjlo-

nias deducebat, qui iussu*9 parentis in *********

I _ 4. j * * * * * * * * * * * * * «acciperentur alterius ciuita tis ciues 3 ° . 1 _ _ , 3 1

j §. 152. Emancipafi sne 3 z *quoque desiuunt liberi iu po- 0.

£e*jstate •pa.re*/t£'um esse33. scd* filius quitlem ter *mmi-

cipa\tjir sui iuris fit, ceteri*** uero liberi, siue mas-

cujlmi sexus, siue femimni, una mantipaiione exetnnt 12.

de pareniium potesiate: lex enim x n 3 s tantum | in

persona fliii de tribus niancipationibus loquitur, */;«*

juerbis: si PATKC F I L I V M *IEII rExrx uriT, n-

2.2V3 A PATRI*16 [ L I B E R E S T O . * * * * * * * * * * * * * * * * *

*************37 jfilium alicui: isdnnii33 uin littu ma» tO.

xmmlttit3 9 : eo facto 4 ° j rent, titur iri pote^tatem patris.

is eum iterum maujcipat uel eulem, uei alii, set ln

testatis. 2 9 Sclied» qnntsn l a Cod. sic scr ipitiHi fxhiimo; quiusu^ xmde, gcminatis liiteris z et sf ef&ritur fui iutsm. S 0Sententia haec esse \ i d t k i r : olim filiosdmilias, *jni ju-ssa pa rmt i s in Latinazn colnuiam noruuia dedLsseut, utpnte sie a l -terius civitatis ches factos, de pareniis pHesfate e\iiise. 3 I L i -nea \acua, 3 2 W r b u m emancipaticr.e a Isimirio noii in ipso lineae principio positma es; sed q.iod praecrdit spafiiu», vacuuiu est. Jn InsL legitur: Piaeterea t-Htuucipalionr. 3 3 E x Inst . 3*sed efr. Locnm ex Vip. resiit u. 3 5 Sclwdf» sc//« 3 6 E x V]p. 3 ? L a c i n a sic expleri poss i t : unde m Jtlio les ita agitur. mancipat pater. ** Sehed. cum 35,Sciiedt tnm/sm i n Cod,, opinor, est mmittit i. e. mauumit t t t . *° Sched.

§. 152. Conf. T W p h i l n s , I , Aem etc. Ccmf, infra €ora~ 12, §. 6. Epitome, I , 1, §. 5, mmtar.JV. §. 79. et hitj. Cmu-Vlpianus, Fraguu X , §. 1. awntm\ §. I6J." Hnu lihmy^us §, f. I . quib> mod. jus pot . Ha i icamass . , ^utKjuit. lU»m, soiv. Emancipatione—esse. LiL. I I , cap. i~, (pag, 97») cit. §. 6. I . sed Jilius qui~ u — ssro. Vipianus, toc* d t»

IVS P O T E S T . e t c S O I i V I T V R . 5*

um est, eidem.41 *** j * * * * * * * * * * * ^***** postea

simltUcr uindicta*3 * * * * * * * * x * | * * * * * * * * *

•k*^*- in patestatem patris *********** i******

tertio pater eum mancipat uel eidem, uel jalii; setlioc

in usu est> nt eideirt m&ncipet **x********

. :—4« |g£ nondura,

manumiisus sit, s*et adlrac in caiua na.atic5.pji4-'* &« g —.—-— —,—:—.43 cxix>.

i». r .

Jatt* 4ISchf»ti. s:r'sel) ///(in) //«(?)//(usu) c*/(est) **rlcm (eidfju). 4 2 S t l m l . m5j/«/*«///(mancinari.*) /***cc(\d d>/« 4 4 similit ("viniilk*'!) ia..ifufn. Srhfd. \imun. mtwr* 4 * Schod» <3f/f***//// j/>(%'!;)*»• /«.**«n Vllimi dtufns \«4 rfBjrayfrcucrsus)

.Mgnificanr, ,<•! r«.;.>ivr. 4t» Stii<\L: j i a tm |»«a/;(\el >) •

S»*nt«'iitia in apcitu <<st; nam <JIMP prjnxatn* <?ad<».n plaue et Sft-undam niancipationfm .wjmmtur. ^ S f h p d . : pidem /«<•//**

(pro tiicipet i e, mat tc ip t ) j t(\<*fi)/7?a//c/*o£?>*tr/H/ otuctc* ititii fpafw?) &////«.fv*/*:/«c(vflt) 4 : Siiunl. niancut * b I n hac pagiiia nihtl rjmujnam 3«gwe liVuit, KVque tarnm «.ulutaiuhmt t\st, «piin posteriure <»Jus paite f»a coutmeantur* <jua«* Iegimtur in L . aK, de adoj>t. (%id. §. 151.); j j r iom auh*m partis ar§im»>titum tclli^i polt^t ev I pitf»u»-s lu<<j hoc (!, 6, §, 5.) : Tame-t cum ttitiu muncipatui Jue.ic fJius a patrd •ttatuiah j.duciaiio pat,i hoc a^tre dibet patur.Jis pater, ut gi a fJuclutic patte ttmaucipetur, et a naiuij.li patre mania mittatur, ut si filius ille mortuus fuerit, ei in heredilate na-turalis pater, non ftdueiarius, succedat, Feminae vel nepotes masculi t'X filio una ematuipathne de patiis zel at i exeunt potistate tt sui jutis eJJtciUntur, Et hi ipsi ejuamlibet unaz mantipat'ove de pattis , el ati potestate exeant s nisi a patre fduciario rtmancipati fttuint et a nuturali patre manmnissi, succedere tis natunJis palu non potest, nhi Jiduciarius, a. 4JUO manumisii sunt. Kam t»i tunancipatum eum sihi natura* lis pattr tel at ui manumhent, ip&e ei iti hereditate succedit* Coof* $* fi* I. q«ih. mod. ju$ pot, so l t . i.erbit.5 Et tunc &x

*o facto rbuertttur in pttehta- mcniar. If. §. i 4 i . etCommet,-* tem patris. CoaS, infra. Ccuu- Ur . III. § G.

13 .

http://na.atic5.pji4-'*

http://naiuij.li

52 L I B . I. §.§. i 3 3 — 1 3 6 . O V I B . M O D .

§• 133«4 9 *Libenmi arhibriwn esb ei',®) ^w? flium eE

e% co nepobem** in potcsbate liabehit, filium quiclem

potestabe dimittere, nepotem uero in pobesbate retine-

re 5 2 ', nel5 3 eix; diuerso *4 , filium quidevi in pobesbabe

rebinere, nepobcm uero%^ riiammiittere; uel oinnes sui

iuris effcere • eadem eb de pronepobe 5 6 dicba esse in-

bellegevins* 5V . • —

. — — 5 S j |$ . 154.. ****** ac intercedentes m a -

numissiones proinde fi|un!-, ac fieri solent cum ita einn

pater ile potestate dimit|tif, u t 6 ° sui iuris efficiatur.

deinde aut patri remanjcipatur, et ab eo is, qui adoptaf, 4.

uindicat a p u t 6 1 Praetoreui |filium suum esse, ef, ilio

conLra non mndicmte 6 z, (a)6s Praetore uinjdicanti

filius addicitur jiaitt iure niancipatur patri ** j

, ___.— -—... 6 * | mancipatione 8.

edicto Pmetoris etc. *3Vniversam §. e I)ig. transcripsi. Conf, nof. 4S. 50Gajns ip*se scripserit: Liberum autem ctc. Inst.: Admonendi autem (Bien. tamen) sumus, liberum arbi-trium esse (Bien.: esse arbitriurn) ei. 5Iirisf.: nepotfm vel neptem* szInst>: nepdtem vero bel neptem retinere. S3In&t. tt. s*Sic etiam in Irasf, Bien. Ilal. aulem el Cuj. e cOn-verso. S 5 InJnsl , additur vel neptem. 5 6Inst. : pronc-pole et (Bien. vel) pronepte. 57Inst, intellegantur. Bien. inteUeountm; S8Vt emancipafione, ita etiam dafione ia adopiionem patria polesfas solvilur; quo pertirenf quae se-quuntur. "Sched. e/o/(velc) 60Cod, aut 61Sched.: a apul e*Sched» uincante 6*ln Cod. Jiitera a, quae in fin, pi-aeced. Iin. abundat, hoc loco desideralur. 6*Sched. in princip. lin. ductus exhibent hos, incertos tamen omnest

§. i55. L. 28. de adopt. in- mo«L |us pot. solv. L. iilt.C. scripia: Gajus Libro J. Insli- de adopt. (hislmian.) Gellius, tutionuln. §. -. I. quib. mod. Lib. V, rap. 19. -ac fieriso-jus pot. sr.lv. Conf. Epilome, lent — efficiatur. Conf, supra I, 6, cit. §. 3. §, ! 3 3 . "" *

S. 134- Conf, §, yt T, qnib.

http://sr.lv

' IVS POTEST. etc. SOLVITVE, 53

est1 5*: set sane commodius est patri r t jmancipari , In

ceterls tiero l ib j roruin personis , seu [inasculini , seu

femiiiini sexus, una. scilicet manfcipatio sufficit, et aut

*2 . reiuancipantur parenti , aut | iu re manc ipan tu j \ Eadezn

et in prouinciis aput Vva&sides, j prouinciarmn solerxt

Q«u. fieri. | <$. 135. Qui ex filio semel i t e rmime mancipato

conceptus | e s t , iicet post tertiaiu mancipationem patris

*o« sui | nasca tu r , t a m e n in aui potestate est , et ideo ab

eo jet manc ipar i , et in adoptioneui dari potesX, A t

is, qui ex eo filio conceptus e s t , qui i n terda manci-.

pa|tione esJt, n o n nascitur i n aui potestate. s&t, e u m

20. kabefo quideui existimat in eiusdem mancipio esse>

* cuijns et pater sit., u t i m u r aute in lioc iure , u t quan*-

diu pa|ter eius in mancipio sit, pendeat ius e ius : et si

quidem | pater ems ex; mancipat ione inanumissus erit,

24. cadit j in eius potestateni; §i u,ej:o i s , d m n ii> nianci*

%. 5. pio si t , de||cesserit, sui iuris fit66. j •• •»""~- LXXfl.^ 4, ~__—, , „_—». _—r-f-~c? | u t supra dixi- ^-r ,

m u s , quod in filio fnciunt tr,es inancijpafiones, fioc fa~

cit una mancipatio in nepote. §. i3ri. *.*68 j * * * * * * *

****x****•************** fecer ** ^ *** | »—«- -> g , __ _ . _______ j i ^ ^ i i i i j H j j ^ ^ ^ ^ j ,

^**************0 ********; ,et [Xnberonis ******

Js(vel r, \ d /,)bc(\cl i)ou (vel mtpro ou^miict ffS Sched. e, p ro e.i tU op :nor, i. e. ct>L 6o,Sih<*d. Jicct? Jn Cod. a linea se-ejnenle neMis incipit ariicuius. fi7,S(fnHl. i.-x?)u'ti(?)t'J)*

1 (<\ulem?) j**//cc/m-i(1,.*c — • • » ^(velar /'„ ')/J)/(1) /(?"p(vel/"> — m()tl — — //t/*(*');»/aCvc!/)/*?/<>e<//) .,/ — n \cl / / )^nara?. 5SS(h(?t!.i nppoiy qu. 69 Sched. nn,

-*//*<'.?J?u <(?J/op(.')c;?i.pc///c jfecew(fc-cerit?') 7 aSdied.v

§. i55. Conf. §. 9.. L (pjih. §. i36. 77,« hite/esb. $tc. snod. jus jw>t. solv. j ^ su» QonL Sjiipra §. n i . "pra diximus. Yld. §. 1*52»

54 L I E . I. §.§. 137 — i 4 i . Q V I B . M O D .

^* 7 1 haec ***************** H3, uijdeatur in manu

esse ** 7 3 uero **********"^ perinde habeatur atque

si in manum * * * * * * * * * * * * * * * * * " * J l2* I * * * * * * po-

festate parerttis Iiberantur. nec injterest^ an in u i r i ? ?

sui manu s'mb, aub e£trznei% quamvis "8 ha<? solae loco

filiarum habeantur, qnae in uiri majnu stmt'*9, *"•

********************************* I / *""* 9 * , , . s o [** mancipatio- 20.

nem ************ * * * * * * * * * * * * 8 I j - 2 l — 2-1, __ __, . _____ : : 32 j j ^ Jg-J. * * * 8 3

filia patrem, set flia quidem nullo modo jpatiem

jjQtesb cogere etiamsi adoptiua sit: haec jaxitein repn-

dio misso (u/rum) prainde compelkn? pabesb®*, jatcjue 4.

si ei numquaui nnpta fuisset,

c(?>a///p(vp] t, vr*lc>(?) m « w < m a n c t ?) « (?>r>(v d / ) / C ? K ? X ? > (?) / ( ' , )^(veI / / )o(?) / (^i 0, Vel </ /(?)/(?>c(?) 7 I Srhe<Lc/(u-!0« (xe l / /Kvel r )e( \c le>i \<«l / / - ie ly) / 7 2 Sehod, / 7 ( > * « 0 ) f « " O (amuinn 7 3 Sfhed . c*(?) An c \ £. e. cum? 7**-£Jc_ted. «( .) ^ ( ? ) c ( ? > ( > ( \ e l r K > ( v e I / > c 7 S Sched,; mamim n —•

^StfhcM^ *****m(veIo) ? 7 Sched , p ro uiri perperam fitr/i (^tpjchihrnt* 7*sint7f,(3LUi) e^tranei tfii. (qnamnis) . Scbeu*. •^OKCK^) ' ( ) extra"c* ** 79sunt. Sehed. +*(.>* Sonten-tia plana. cst: dacet enim Gajus, fillasfamilias si coemptkmem fecermf, sive cum mari to , s i \e cum extraneo, 3 parentt im p o -•.pstate liberari. Quae sequmitur. maxim.im salfem partem» ad eam quaestifmem pert inere \ i d e n t u r : rpubns modts femmae, rpiae in. raanu sunt, eo jure Iiberenfnr, 8 0 S c h « L (iin. ig.) **j//o(\el/»)// — //•ac(vel?)***(i'3que?) //i/ns(T)i(S)/(\&\//)*j(yc\ot

pro *;>>/( )i (?)c/(')////* (lin. 19.) - —- d**m ////csscc/t/

( K ( \ e l c ) ( \ e i* ) 8 * S d i e d . : /* mancipationem */// n/s

C)"l"*P*0 •( ' ) ' ( ) ( ) ' ( ' ) a 2 Sehed. ( l in.a3.)0 (vel _, vel / / ) « « ( ? ) r (vel r )em«( ' ) /^ / . (u ' l / /K 7 (veI / )c7n (lin.sti .) /*« CWH,//( )A*/;. (\ el / > « . ( . > <?(\ el //)»/».(\ el $)/(J)ommc(vA d)$Q) §3 Sched. c(veU/ c(vel^)/(et.') 8 4 ^ ^ /*, ^ o t e s t s S c h e ( j # - ^ Q

§. 137, setfilia — adoptiua mod. jus pot, soly* « t . Conf, c|t. f. 9 s I , cpaib»

ITS POTEST. etc. SOLVITVR. 55

II. \§- J 58- Ii> qui in causa mancipii sunr, qnia serno-

r u m loco jhabentur , uindicta, censu, testameiito ma«

rmmissi sui jiuris fnmr. §. 159. Nec tamen in lioc

8. ca-Mi lex Aelia Sentia locum jhabe t . i taque nihil requi-

rium=, cuius aetatis [sit is, qui manumi t t i t , et qni ma-

numi t t i tu r : ac ne illud | q u i d e m , an p a t r o n u m credi- KnPjQ

toremue manumissor jhabeat. Ac ne n n m e r u s qui- nim est

rescr. X2. de:u legis F u r i a e x Caniniae jfinitus in Uis personis lo«?

c u m habet. §. 140. Quin etiam injuito qtioque eo,

cuius in mancipio sunl, censu Jibjertatem consequi pos-

sunt. Exccpto eo, quem pa|ter ea lege mancipio de-

16, ciit, u t sibi remancipe[lur: na iu qnoclammodo tunc pa-

ter potestatem proprfam reseruare sibi uidetur eo ipso,

quofZ2 mancijpio recipit. Ac ne h quidcm dicitur

inuito eo, cujiu.j in mancipio est, ceiun libertatem con-

20. sequi, jquem pater ex noxali causa mancipio dedit;

uelut *****/************* cQiidemmtm3 est^ et ' , . . a*ctih*i £*£><£ —-~-

<?um* man;api0 *************** nam* Iiunc actor

pro pecunija habet. §. 14-'-. In s u m m a admonendi su-

2-i. m u s , aduerjsus eo?, quos in mancipio h a b e m u s , niiiil

nobis I! co/itumeliose facere iicere auoau in 6 imur ia ' rmn *

§, §. i5S — J 4 I « J Cnd . fuf. i, e. fufiae. ? Cocl, quo 3Scbed. natus Sei cum verlmm nasci aB

Boc loco prorsus sit aiipmun. in conic\h> cvnjemnutus ponere non haesi!a\i. Prapcedm* puto. si propterJUii fnrtum, xvl quid

similf. ^Sdied . cum, pc-rpercui', quauittm iid(«o. s 5 c h e d .

man\cipi* (ruancipu ) ********,*.***** ?i (nro?t, « t opinor , i.

e. narii). Lr*cuna ila cxplcri posse videhir: dedit <?' ('ii"-)

uoxae iTo7JT.(uomin(*). 6Sched. «//^u4/(?)azw(vfcljfy I n C u d . ,

§. i58. c/uia uruorum locp li causa ?tc. Cenf tnfxaCom-hahentur. £tmf. sujtra §. T25[. niftitar. IV. §. § 7"*. **t 70.

§. 1%. Conf. supra §. §. .'SS. §, 14-. Jc ue Jiu tjuulem. 18^ .37.42. > uvo moihiiilo. ConL

§. 140. quem pater ex noxa* supra §. §, u 5 . et 118.

5> L I B . I. $. J 4 S .

actiane tenelim.m'* * Ac ne dia qiiiclem in eo mre

[detinenturhoinines, set plerumqne **€?** 8 cli cis gra- 4,

tia 11BO momento 9 ; nisi seilicet ex no(xaIi causa nian-

eipenrur ip.

\§. 142. Transeanius nunc ad aliam cllumonem1. Trans.

nain ex his Ipersonis, quae neque in potestate, neqne

m mann, Ineque in mancipio si:nta , qua^thm nel in 8,

turela Jsunt, uel in cnratione, qnae-lam neucro iure

jtenentur ukleamus igitnr3 , quae in tuteia, uel Jin

euratione s in t 4 : ita enim intelieg^mus ce'tenzs perso- 12.

nas 5 . quae neutro iure tenen^ur.

\§. 143. Ac prius dLpiciamus de his, quae in tu- Ac.

$ela sunt.

[ §. 144« Permissum est itaque parentibus, liberis %

quos in pojtestate sua s habent, tesUmento (tutOjices*

oplnor , est alic/uoc/uir L e. fJioquin. LiLraHu'» enJm prlmnk scrip->erit alic/uo, deinde au tem, r r ro re comperto , nutaiKffue tautuuam delendis h i f em y«, sUh-brm <?«* ' ad; *ic n l . 7 S t h e d . $r//c tmciit-tnnr Jn Cod. haud dtibie esl *7j v ( ic funi ) teneui-Hwr (pr<* Imebiamr) . I I o H w * «SdbedL/.(\eI/i)eo/w A*i

^IOQ Jitl> An hodie? An nonWi (non K . S I ) ? 9 Cud. p ro »«» •piom,ento perperam CA.ithet munongmcmo; c l mox sdlkt.t prt» sci!icet%

I 0 Cud. mancippitntm%

$. 142, ? Ins t , : dm&iunem pexsoiaium. z c/uae n*qne ctc. Ins t . : qnae *n potestute ? u i sunt . 35J'C etiara ia Inst» JJien. j apud Ilal . autem et Cuj, «_.<* kiritur. *Itist , : tfB«.\ % Cod. intelle2.in'%us cle cettiis pefenast

§ .§ .1*4 — i54- z I n s t . : liberis impvhriihus. & sim i» Jnst, omittiitn;, ^ l n Ct»4. w b u m te#awt,ot omissis Htte-

J. f. i4a. i43. p r . I . de tutei. enim eir. Conf. Xtii.f.riK. Or i -§. i44. Vetmisu.m • «?«- gin. Lib. I X , t ap . u!f. CVeru,

K §. 3. I. de tutel. Cmif.Vl- fjrciMurat n ? , . , p. I». Vfy»am»s. p.anus, Fragm. XJ, § . . 5. Ep i - ioc. cit. U««>tluu-., Ctxiiium-. tome, I, 7, §. 2. masaitini tar. i« Tuf. i t . Cster. Lth. I L

nubilibus. Conf. Vlpia- (ad cap. »,; <-t Lib. IV. 1 ad cajw »'us» loc, a t . $. *, j f r ter^ ? - i 4 | te„ i infra $» lyo t

http://Tuf.it

§. §. i43 — i46. DE T V T E L I S . 67

16. clare: mascu|lini quidcm sexns inpuberibus (diotiaxak;

faninini avtem tavi iiipithcrihru)At quam nuhllihui "\

[uetercs enim uoluerunt, feininas eliam si per/o|ctae aetaLis sint, propter animi leuitatem in tuftela esse.

J2o. §. 145. Itaque si quis filio filiaeque testamen|lo tuto-. rein dcderlr, et ambo ad pubertatein peme|nerinf, filius quiclem deainit liabere tutorcm, filila uero nihilominus in tutela permaneL: lantum |enhu ex lege lulia et

24. Papia Poppaea iurc libaromm |a tuLela liberantur fe-aninae. loquimur autem || exceptis ° Virghiibus Vesta- 4 i . libus, quas etiam uefteres in honorew sacerdotii libe-ras esse uo|luerunt: itaque etiam leg<? xn labularum

4. c-autum est. §. 146. Nepotibus |aulem7 ncptibusque ita demum possumus8 \te3tamovio9 tutores dare, sl post mortem nostram in pajtris sui jjotestalem iuro recasuri non sint1 0 . itaqufe si lllius meus1 1 mortis

8. meae tempore in potestajtc mea sit, nepotes, quos cx

eo (haheo), non po^sunt12 ex [testamento meo Iia-. bere futorem23, quamuis in potestate mea [fuerint: scilicet quia morLuo me in patris sui [potestate fuLtiri

rls tuto, contintio seqnilur aut litlera r, aut fijghrm ft i. e. res, *Talia onudenr faisse, quae cxciderunt, tum res rpsa suarffit'» tnm V]p. locus infra allegalus (XI, \,)t * quam nuhilibuh Sched. post c/uc(ve\e)* v()u(.')h/ ductus prorsus incertos, exhi-i bent hos: a^cla)//o(«el»n) 6 Cod.: exeeplis uerQ 7lnsU lameiu Hal. vera. s l n s t . parentes possuttt; et co»vettientoi» mox earum p ro voUravu ° Cod. teslis. ^ l l i s t . i pt>teita-s tem n07i sunt recasuri. l I I u s l . luus: ct awx hiao ele. 35tIn:st, nepotes ex eo von poleutnt. ^ l n s t , : tutorem (^llal. tutores^

J, i45.( ex lege Inlia —fe-> (pag, 66.) Gellius, L i b . 1 . ««P1. tninae." Conf. infra §.' ig4. l a . ^ Zot/uimur autein et<\ Conf. |», 146. §. 5. I. t»e tutci\ Piutaxchus, in Numa* cap, i o . Conf, Epitome, I, 7, §• ^

55 3LIB. I. $.$. ri7 — x56.

S7mt14-. | $ . 14.7. Cum t a m e n 1 5 in compluribus aliis 1 2-

causis postu|mi pro lam natis habeantur, et m liac cau-

sa placuir, non |minns postumis, quam iam natis testa-

mento tuto|res dari posse; si modo in ea causa sint,

ut si uiuis no|bis na scan tu r l 6 , in potestate nostra 16*

f ian t 1 ' , Hos etiam (heredes instituere possumus; cum

extraneos pojjtumos heredes instituere permissum non

*u*t/A*< sit. §. 148- (•£*")> cmae | in manu est , proinde a c 1 8

filiae; i tem n u r u i , quae | in filiz m a n u est, proinde ac 20.

nepti tutor daripotest. ($.149. Rectissime autem tu- Rect.

tor sic dari potest: L V C I V B I T I T I V M L I | B E R I S H E I S

T V T O R E M DOi s e d 1 9 et si ita scriptum |s i t : L I B E R I S

M E I S , uel V X Q R I MJEAE, T I T I V S T V T O R E S | T O , recte 24.

^2 . datus intellegitur. §. 150. Jn persona tamen | |uxori e , IX. t . . . , .

quae m manu est, rece^ta est etiam tuto|ns optio, ld est,

ut liceat ei permittere, quem uelit ipjsa, tutorem sibi

optare; Jioc m o d o : T I T I A E V X O R I IVIEJAE T V T O R I S 4.

O P T I O N E D I D O . quo casu licet uxori uel in jomnes

res , uel in unam forte aut duas (optare). §. 151.

Ceterum [aut plena opt|o datur, aut angusta, §. 152.

Plena ita dajri solet, u t proxime* 0 ac supra diximus,

angujsta ita dari solet: T I T I A E V X O R I M E A E D V N - 8.

T A X A T T V T O R I S J O P T I O N E M SEBIEL, p o ; au t :

Iiabere. I 4 Cod . sint InsU: in patestatempaXrls sui (Bien.patr.

tf. polest.) recasuri sunt. *5 Inst. autem. I S Cod . nascuntur XTnohis etc. Inst. ; parentibus vascerentur, sui ( I lal . : sui he-

redes) et in polesfate eorum fierent* *s Cod.: ac si

?5 Cod, : do iic. tut, do sqd 2 0 Cod. proximum^

§. 1.47. § .4 . I. de tutel. Commentar. I I . §. i jg. e lCom-< Ihos ctiani heredes instUuere mentar. III, §. 5.

posmmus eto. Conf.infraCom- '§ . 149, Conf. infraCommen-pen1ar . II . §. §, i3o. el 242. tar. II. §. 2S9.

§. 148. proindff ac Jiliae. §. i5o, Conf. Livius, Lib» fiQinde M jieptu Conf, infr» XXXIX, cap, ig.

http://pen1ar.II

DE T V T E L I S , So.

DVNTAXAT BIS Do» $, *53« Quae opiiojnes plu-.

rimum hilcr se diflen/nL. jjara quae plo|nam optio-

12. nem habet, potest semel cL bis et |ter et saepius

tuLorem optare. quae uero mlgnstam** habet optio-

nem, si duntaxat seniel daia est optioi am|plius qtiam

semel optare non potest82: si tantum Jbis, amplius

16. quam bis optandi facultatem noii |habc(, §, 154. Vo-

cantur autem lii, qui nominatim |testamento tutoreg

danLur datiui; qui ex optijone sumuntur, optiui.

Quib. | §. 155, Quibus testauiento quidem l tutor datus

20, non sit, i is ? ex | lege xn ? agnati sunt tutores; qui

uocantur Ie|gitimi, §, 156, Sunt autem agnati per ui-

rilis sexus persojnas cognatione iuncti4, quasi a patre

24. cogna|ti: ueluti frater eodemipatrenatus, fratris jfiliqs,

neposue ex eo, item patruus et patrui (| lilius *eb* ne* **'

2. 5. po.r 5 ex eo. At h i 6 , qui per feminini sexus \*perso- b, rJ

nas cognaiione iuvgnnbur, nonsunb agnabi, sed alias*"1

4. naturali iure cognati. ibaque 8 jmter auunculum efc SQ-

2 1 Cod. angus 2 2 I n Cod, additim ?7 i, e. non ; mendose "scilicel.

§.§. i55 — i64, lInst,: Quibus autevi testarnento. 2 Ins t . Jiis. Bien. iis. 3 I n Jnst. additur tabularum. 4 Dig . ; agnati, cjui p . v. s. p , c. juncti swit. Inst, : agnati, cognati (quam tamen vocem |3ien. omittil) per virilh sexus coonatio* nem conjuncti. s et nepos, Sclied. ** n*p** Dig. et Inst. ne-•posve. G lii deest in Inst. 7 E x Inst. 8 Srlied. / \ pesiderari videnlur lilterae circiler 5 ; tmdc itayu,e legendumj,

§. i54. Vocantur — tlatiui, insoripta.: Gajus Libro I, In-Conf. Vlpianus, Fragm, XI, s.tilutionum. §. 1, I. de legit,. $, i 4 . agnat. tutel. Qonl, infra Com-

§. 155. pr, I. de legif. agnat. nientar, III. §. 10. item Ylpi^-tutel. Conf. Epitqme 1, 7, pr, nns, Fragm, XI, §,4. Epilome et §. i . I, 7, §. 1. At hi elc, cit. §, i„

§. 156. Sunt » — ne-pos I, Conl, inft-a CommeAtsr, 411» «oc eo. L. 7, de Ieg»it, tmwib» f. 24,

6o L I 3 . I . § . £ . 1 5 7 — 1 6 1 .

roris filium non agnajtio est, sed cognatio. i tem 9 a m i -

tae et materterae fijlius10 non est mihi agnatus, set

cognatus: et Inuicem «tciiicet11 ego illi eodem i u r e c o n -

iung-or: cruia |qui nascuntur, patri-, non matris familiam *3.

sequmitur. \§. 157. Setl olim qu idem, qnanfum jul Sec**

legem xn t a b u k r u m attint*£, je t iam feminae agnatos

habebant tutores . set I posrea lex CianuVa12 lata esr,

quae , quod ad feminas atti;net, (agnatorw/i)1'1 tutelas 1 2 ,

sustulii . i taque masculus quidem jmpubes fratrem jm-

berem, aut pa t runm hahet j t u to remj feuiinae uero ta-

leni Iiabere tutorem non \*pofsiml* 1 4 . §. 1 5 ' . Sefc

agnationis quidem i u s I S capitis jdmunntmne pe r imi - 1 6 *

t u r 1 6 , cognationis uero ius capitis diminutioue1'*

| n o n I S commuta tu r : quia ciuilis ratio *** c lu i l i a 1 9

quod est in lusf. 5 inter efc. Ilaec in Inst. omksa suntv 10 Inst., oinissis ^erbis et matertrrae, sic hahent: amitae tua* filius, Et romeaienler in seq"eii':bus tihi, tu, co.tjun»erit+ SJCod.: scilicct .«'. 12Stht-d. cluu*Ja |.ihrav>us pr«» clauJia scripserit elauida l3Ilh»I p.auum rsf, nmhVrum tutefas lege Glaudia non In, Tjmversum snblatas esse. Excidti itaqwe aliquid, et quidem verbum agnatorum, ut ex §. 171. apparet. **Ita quidem hanc Iacunam fxplendani, duxi: quam tamen si es; eo lillerarum ouraero eiisiunemus, qui plerumque conlinc-tur una Ijnea, ad impleudam eam ^erhum pasunt non suffi-ciet; desiderabuntnr enim lifterae i 3 : narn quae sequurUur, in Cod. ifa scripta sunt, ut litteras tantum 2I effjciant, l s I a Jnst. addifur omnibus mcJis^ l* Insf,: ]:h;umque perimitur. 3iam agnatio juiis ?st nomen (IlaL: j*:ri* ciriiis nomen. est). 5rS«hed. *o»i( ) Librarium h, thn% \fl k, elitn. scrfpsJsse ar -hitror, i. e„ capit:\ dimmuti'i.r. l sIiss.: rognatumis v«ro jtts non omnibus moJls* I!? Sthed» iutcr rulio- et ciuilia -ex,-

ij. 107. Cortf. infra §, 1*"?, yon cotjumutatur. Conf. infra nec m>» Vipiamis, 1'ra^m. XI, ruHmienla.**. III. §. 2-. itriQ. g. 8- item h. 3, C. d« htjjt. tu- -«.ihpcmuis. L. S. de re«. jur;*. tel. (Ljt'« 10 (;ki!is ratkt etc. Couf, | . i l .T.

<:, 1J8, J. 3. I. de <»••'!, de iifreditul* q. ahj intest^, aguat* luteL, fagnationis — defer.

DE TVTELIS. 6x.

| qu«L?m a 0 iura corrampere potesr, naturalia j u e r o n o n

po t e - t 2 1 . § .»59 £-?t autem capltis dhninutio prioris

_ o . caiiitir2-2 permiif.a£/o. e/zque*3 tribus niodis accidit.

n a m j 3ut maxima est capitis di_ii ;_/i ' /0 a 4 , aut minor ,

quam qni.dam me.uiam uocant, aut minhna . §. 160.

Maxima est c„pi t i s a * d_ninutio2 f i cum aliqnis s imul

24. et ciuitatem et libertatew \*amittit*27 *************

— />. ******************* :, —_____ ____________

^ as j . ^ * , ^ , . ^ * , ^ ^ ^ . ^ 29 itevi f*minae libe- h. r»

r_re c.v senatusconsuho* 3 ° JClaiidiano ancillae fitmt

enruin dominorum, ^w/jbus inuitis et denuntiantibus,

B. niidiominw11 cxmx serjnis torum32 coierint. §. 161.

Miu. Minor J * cap/i/f dim*//«_./o *jr£ <:_?_ ciuitas quidem

htbent //* : in Insf. tamen vox intermedia nnlla legitur. 20CoL tjufdam Snl legciidum tjuidem, ut « t in lust, S I I n Inst. \er!»um potest omittitur, additur autem utirjue. 22Sched* *»[/.>*+*# Leg*»mluni capitis. Stxx. lusL statusx tpio qutdeui verho in definienda capitis dpminut.one loco infra allegafo ipse quoqtte Gajus usus est» 23Sebed, pmuta*** **ejue lmt.com» mutatio (Ilal. mutztio), eatjue. 2 4 Cod. diuddia. 2 5 &ep. i. e» capitis. Srhed. <t*p 2 eInst . : ctpitis deminutio est. 2 7 Ex Iiiit. -3 Srhed. in fin. lin. 2't. ex/*•(":)> in(\e\ c*)xcen/u/, efc in princip. Itn. 1. *ru*i*/p/*af\ e\s)//Kt;///j///uspp exhtbent. H o 11 w* oltimos Iin. 2*-. ductus ad enra trahit, «pti incenfuf ventit. Conf, Vlp. loc. infra cit. 29Schcd. o//c/I/u(\elo)m(ve\///— domtcifium?) **&K«wt(hahuerint?) 30Sched. *//;o(vel<jr) rc

Lege: item feminae liberae ex sc. (senatnsconsnlft"). H o l l w . 3 I dominus i. e. nihi.ontinus. Sched. nmC /C-'(•*) */(?)sQ) 3»eorum. Sched, *ar*+ 3 3 Inst,; Slinor sive ww-

f. i*5g, pr. I. de csp. dem. deminut. itrm feminae lihe~ Conf, Boelntus, Cotnmentar, in ?•«<? <»jc. Ct»nf. supra £, «11* Topic. Cicer, Lil». II. (afi cap. ilemVIpiamis. loc.cit. g. 1. I. 4.) Ij, i, (le <;ap, uiinut. (es de snccessionih. Mthlaf. t»t ad ,_ Kostri Commentar. atl Edict. eam The/*philtis. Paulus, Sent, prov.)Vfpiamjs.Fraqm.XI,§.io. recept,, I I , 21. a.

§. lfio. Ctmf. Vlpianus, §. v'*u g. 2. L de rap. de-Fragm, XI, §. u . Ma-xima mtmti. Couf.VJpianuSjFragui, •—'— amittit. %. 1. L de cap, XI, §. la.

http://lmt.com

62 L I B . I. §.§.162 — 167.

fiF«?*t*[titnr3*, libertas uero retinetur. *qnod accldit eif

cui <z*jqua35 et igni interdicturn fn.,-rlt36. *S. «62.

Minirtia *capitU**~ [diuiinutio est "*««« <?£ *r.H*jus3*

et libertas rel*ine£urt \sed statiis hominis eommiruLur. x 2 *

quoil accidit*iq \'m hh, qui adoptantur 4 ° : i:em in

his, qui coeinptionem -faciunt: et in hi«, qui manci-

pio dantur, qnique fex mancipatione manuimftuntur;

adeo quidem, |ut quotienj qnb^ue maritipetur, aut 1*5*

manumittatwc**, totiens capite dinJnuatur. §. 163.

Nec soltiin jmaion&vj'4*1 diminutionibus ins agnationis

corjrumpitur, set etiam minima. et ideo si ex dit'>faus

jliberis alterum pater emattcipauerij: ********* ****4 3 20*

neuter alteri agnationte iur*£ cim<ttncnti esn*44- |p»ite-

rit. §. 164. Cuni aute-m ad agnaros tutela *perlinetf

wo/z*4' Jsimrl ad oume^ pertinet, set ad eos tantutn*

qui p roxuno 4 6 gradu sunt. 2 I» **•-»« || - - _ — Ai

cxiv . *• •»

dia. 34* 3 S E s Inst. 36.Sic in Jnst . legitur. 5ched. ewt 37. s s « s 9 £ x JxxaU *°Ins t*: qui cawi sui juri$ Juerunt ( l i a t , Juerint^ coeperunt alieno juri suhjecti esse, *;<?/ eontra, * r Sched.: mancipetur « - <—'Jto* **2 Cod, maiore * 3 S r h e d . ductus exhibenl hos , ineertos fere o m n e s : /*«/oo(ve! J*)//a[//zr.r **4 Desiderantur litterae 10 \el 11. I taque in Cod. slc scr iptum arb i t ror : iure tiunctus (ecmiunclus) «~ (esse) 4 S E x I n s t . , «bi tamen Iegitur pertineat. 4 S 2nst . ed. Citj. proximiore exhibet. Hal. et Bien. proximiores. -*7E*|o Gajuni in p r i n -cipio huj, pag. dc legitima geutilinra tutela egisse inihi pe r -suadeo: unde himc locum eum esse a rh i t ro r , ad quem lector remittitur in Commentar. I I I . §. 17. H o I I w *

§. '162. Minima —«• §. f. 8a — 84. et Commentar* itdaptantur. §. 3» L de cap. IV. f. 38. item Vipiattus ct den.mnl. Conf, Vlpianus , Boeihius, loc.ctt , Frajmi. XI , §. i 3 . tjuud ac~ §, iGi, §, 7» I , de cap, de -tidit — coemptiottem Jaciuttt. mumt . Conf, Epitouie I, 7, Conf, infra Curamentar* I I I . $» 1,

1

BE TVTEIi lS . 63 ,

§. I6Q. *_EX eadem lege dziodecim bahularum li-

bertorutn et libertarum tubela ad pabrouoa libtrosque

eorinu pertineb. quae et ipsa legibima bubela "vocabur:

non quia nontinabim in ea lege de hac bubela cauea-

burt sed qzda perinde accepba est per interprebabiouem»

abque si uerbis Jegis introdiicta esseb . eo enim ipsof

quod hereditates libzrtorum l bertarumque, si*z || In- lll*IV .

testati decessLwent *iusserat lex ad patronos*z |liberos~ b, r.

ue eorum pertinere* crediderunt rietejres, uoluisse le -

4. gem etiam tutelas ad eos pertine're: cum et agnatos,

quos ati* hemUtatem u o c a u i t 3 , eosdem et tutores esse

mssent*. 5, 160. ********* jpatronoruui **********

*** **** ** S. ************ qui ******6 noms competunt ****T

'#* *ltberum az*pu t s mancipatmu nobis uel a parenjte,

Srt, uel a coeniptionatore manumber imiw. \§.i6j. SetLa-

12. t inarum et Latmorum **************** f

. _______ 3 ************** * * * * * * *

********** **z;i£<? ?«a«i/imissionem ex iure Quir i t ium

§,§. :65—167. ^-Êxlnst. *Inst. tex iccat. Omisifc famen %prbum /tx BIPII. *C<jd. iusserat Inst, ed.Hal./KX-wrtt; C«j. ct Bk«. jussit. Sequens arfieulus ad fidueiariara tufelam periinet: Gajtis tamen an ihi paremtum qtioque fufp-lain attiêrit, m mpdio relinquo. 5 Sdied. Ucr[\el p)/*//r—< . \r.cm/ft/i///a *•- MajuscuSa illa V a verbu pactOROrum \acuo suaiJ» spparatur; uiide dubitel aliquts, an praecedwtti articulo \mdicanda sil vus. pattonotum. fiSthed. f/d***. 1 Schfd. nu/ & Vid. VIp. loc. infra cit. 9 Sched. inprincip. fauj, lin. efhibrat mtcmêUo); quos ductus ad \cr-

§. lG5. Tit. I. de Ipgit, pa- §. if>$* Vibttum cajsut elt. tron. tutel. Cunf. \ Ipljnus, Conf. Vipianus, Fragni.XI. *. 5. Fragm. Xf, $,3. lihrtiHtfutt Tltfoplums i4 m , pr. u«'ia eorum pettiAet, Cuui'. uiira .stipra §. 110. et inlra §. §. i;3« jj. 175. c«m et agtiutot vtc, I~J. ty"?. Conf. Epitottic, I, 7, cit. §. x. §. XU7* Conf. YJpianu»,

64 L I B . I. §:§. 165 — 170.

£30.

***** siz-, m Dpnis *** " ******* 1 —

_ a j ^ po es " *****************%**** xo .

*********** £zij£e/a £ibi cotnpetit *****************

**********12 Jitaque si ab eo, cuius et in bonis et ex

iure Quiritium ***13 ancjilla fuerit, facta sit Latina,

ad eundem et bona J et tutela per t ine t 1 4 .

|§ . i68- hgnzL*ist qui legibimi bubores sunb^ ibeni Agnat,

?ncmit*\missorihus, permissum est, feminarum tutelam

ajlii in iure ceclere: pupillorum autem tutelam Jnon 2^*

est permissum cedere, quia ?wn uidetur onejjrosa x ,

cum tempore pubertatis finiatur. §- 169. Is aujtern,

cui ccditur tutela, cessicius butox2- uojcatur. $. 170.

Quo mortuo aut capite diminuto, reuertitur acl eurn

| tutorem tutela, qui cessit3. ipse quoque, qui jcessit, 4*

si mortuus aut capite diminulus* sit, a cessicio 5 tute-

jla discedit, et reuertitur ad eum, qui post eum, | qui

btim heieditalem referendos puto» I 0 S c h e d . : ex /qo nia s/t in honis mca In Cod. sic scr ip tumexis t imo: e^ iqd. (pro £</. c/dr

i. e. iure quiritiurn quidem) tua sit in Lonis mea. H o l l v r . I J Sched. anictt. i a S c h e d , : (lin. i5 . ) ccnm**n,**/c//m(?)/-i.*cm£W

- (lin. 16.) r(yelp)/ p(velr)e /«v(potesi ) */Q**jr(vei //)/*****fic0(?)//**//«cn//c/c//*/ *o(lin. Z7.)/e/«(tujtela) //w/(tiui, p r o tihi) competit **/u**/p(y£lr)/***c/u///acal/*/u* Ductus m a x i m a m partem incerti snnt . I 3 Sched.t ex /c/ ( iure quir i i iurn) r/c 1 4 Ali ter ac si alterius ex jurc Quirit ium, aiterins in hon is t a n -tum Latina fueri t : tunc enim, ut videtur, ille qu idem ad t u t e -lam vocatur, bona autem ad hunc perlinenf.

§. §. 1G8 —172. ^Sched. x quia /r**n //*o**/fvelc)*r a??(?>?[r (vclp)osa Lege: quia non uicletur onerosa* H o l l w » 2 S t h e d . rn.oca.tor 3Sched. cessa///// 4 Cod . dr Sed scr ip tum o p o r -tebat dim. vel dt i, e. dimkmtus» 5 Cod. accessio, p r o a ces-

Fragm. X r , §. 19. i tem infra §. 168. Cenf. V l p i a n u s , Cotninentar. II . §, 88. et Com~ Fragm. X I , §. §. 6. S. zuentar. III . §,§, 56k et 166. §. §. i 6 g . 170. Conf. Vlpia*

nus , F r a g m . XI , §. 7.

http://rn.oca.tor

DE T V T E I u I S . 65

8. cesserat, secundum gradurn !n tufsejla liabueri^.

$. i / i . Set quantum ad agnatos- pertinet, jnihil hoc

tempore de cessicia tutela quaeritur, Jcum agnatorum

tutelae in feminis lege Clau|dia sublatae sint. $. 172.

12. Sed hduczarios quoque qujidarn putauerunt cedendae

tutelae ius non j habere, cum ipsi se oneri subieeerint,

quod etsi jplaceat; in parente tamen, qui filiam, neptem-

16. ue, jaut proneptem alteri ea lege mancipio dedit, Jut

sibi remanciparetur, remancipatamque j manumisit>

idem dici n*on potest, cum non Jiducia*iiu§, ^sed*6

legitijmus tutor habeatur: et non minus huic, quam

jpatronis honor praestandus est.

2o. [§. 1175. Praeterea senatusconsulto mu/zeribus*

" permissum est, in absenjtis tutoris Iocum alium pe*

tere: quo petito prijor desinit. ncc interest* quam

longe aberit is tujt#r. §. 174. Set excipitur, n@ in ab-

&4. sentis patroni lojcum liceat libertae* tutorem petere»

§. X75. Patroni \\autem loco habemus etiam paren-

sicio. 6Sched.: mmisit (manumisii) idem dici n . rius**Q) Li-gendum: «. (non) pot?7(potest) t*. (cum) 7n (non) JtJuciat ius •s1 (sed) Nisi quem moveat Theophili auctofitas, qui loco quodara (I, 12, prO fiduciariara vocat patrum emancipan-tium tutelam *— nisi quem haec moveat auctoritas, ut ita potius legendum esse censeat: cmn non tam fiduciai-ius, quam. legitimus tutor habeatur.

f. §. 173 —187» * Cod. muneribus * Cod. UbertO Legen*

§, 1714 Conf. Vlpianus* Jtem. Vlpiarhis, t i $. §1. ult. de Fragm. XI, $„ S. item supra legit. tutor. et Fragin. XI, §.5* g. 157. §. §. l?3. 17*» Conf. Vlpia-

§. 172, yiufiliameic. Conf. nus, Fragm, XI, §.22. inira §. 175. cum non jidu* J. 175. Canf. supra §, 172* ciarius, sed legitimus tutor ha* item Tituli Inst. ibi citati ct heatur, Conf. Tituli Jnst. dfe adeos Theophilus. Vtpianus, legit. parent. tnfel. et de fidu- cifc. L. 3. §. ult. deleg. tut; Mo* ciar. tuteL ibique Theophilus» deatimis, L. 4+ eod.

£

66 L I B . L $.$• 176 —18*.

tm, qui i»*' *** |**** sibl ** tctnancipatam filiam nepteinue aut pro|neptem inanumLsjiione lcgttimam tn-telam nanctus est. lluius | qtiuleni liberi (iduciarii tu-toris loco nume|rantur: patroni auiem s liber« eandem tutelam adi|pi»cuntur quani et patei4 eotum habuit. |§. 176. *Sunt tamm causae, ex quibtis*6 etiam in patroni absentis Idcnm ** I********** tntorem petere, ueluti ad hereditatem adeundam. |$. 177. Idem sena-tus censnit in persona pupilli patro|ni filii. $. 178. Naro. eb* lege lulia de marifandis ordinibus ei > j quae in legitima tutela pupilli sit, pcnnittilur» dotis |con-itituentlae gratia a Praefcore urbano tutorem pejtere. §. 179. S&ue9 'patroni filiusj etiamsi inpubes si t1 0 , liber an? \quidetn tiuor* ab m uulh re aucbov11 fieri potest* | ciim ipsi nihil permisstim sit sine tntoris aucto-jritate agere. §. 180. Item si qua in tutela legitima furio|si aut muti sit, permittitur ei senatusconsulto, dotis constituendae [graiia tutorem petere. §. 181. Quibua casibus saluam manejre tutelam patrono pa-

dum tibcrtae. $ a v . 3 Srhed. e*w<i.(etiam) paren*** (paren-tem) qui //(.')/(in) *SehedL: /Cjo(yAu)/Qy\/p^ sibi Legen-dum videtur: mc|/;>af.(inanripatam) silw/wc. fiCod.: autem patroni *InCod. novus hic incipit aniculus, cujus quidem principium tale esse pulo: S. (sunt) tm.(tamcn) « a <? (rausae) ex </b. (quibus); desiderantur enira litterap circiterio. 7Sched. **|r//c(velj)// *** An jjmzV|mm(permissum) est? 8Srhcd. c Sed legenduni et. H o l l w . 9Sched, ^a//(vel u pro//)<(?) I 0Sched, sit * xilih./at (pro lib.tae i. e. libertae) | **/**c/(qui-

dem) to(veU/)/o(velc))(velp—tutor) /*(at) /«(velo—iu) /u/lla

§. §. 176* *77. Conf. Vlpia- excusat. L. wlt. C. de legit. tu-nus, Fragm. Xt, §. 22. tel. (Iustinian.)

$. 178. Conf. Vlpianus, §. 180. Conf. Vlpianus, Fragm. XIj #. 20. Fragm, Xr, 6. 2 u

§. 179. Conf, §. i 3 t I. de

D E T V T E I / I S . " ' 67

20. tronique filid, manifestum ]es t 1 2 . ' §. 182. Praeterea

senatus censuit, ut si tu[tor pupiffi. Tpupzllaeue1* su-

spectus a tutela reinofcus |sit» siue ex iusfa causa fuer-

rit excusatns, in locuni eijus alius tutor *detur*, qao

24. dato prior tutor amittit*4- [tutelam. §. 183. Ha<?c

omnlax% similiter et Jiomae et in projjuinciis soleiit

oiseruarizb ***************** jsi uero •

Olim. j §. 184. Olim cum legis actiones in usu

4. erant» etiam ex illa jcausa tutor clabatur, si inter m~

torem et mulierem pnpiljluraue legis actione agendum

erat. nam1' ********3 ^ u j a ipSe19 |in re sua auctor

esse non foterat, alius dahatur20, quo \auctote3-* ***

8. ******2Z aclio peragerctiifz3: qui clicebatur (praeto-

xius tutor24, tpjia a 2 5 Praetore urbano dabatur. Jpost

(nutla) r(vdp)n(l—re) a//#/or(atictor). 1 4Sequifurspat imn va-cuum, %3 Schetd. pul*eue T 4 Sthed . gu* *ao rf(velp)/Or ////f* am(vel^/,velo/)/////(\elc) I .ege: /juo tlato prior tutor amittit, II « l l w . *5haec omnia. Sclied. /u/c(?)c O//////(\P\m p ro / / / ) / I 6 S c h e d . c(velj)/ i(vel o)oma\el /)c mr^)i/ *r(\e\p)c\umcus so (vel //);(vel s)c*¥ o(\e\u) - <—<— Lege: et romae et inprouin-ciis sulent ohseiuari. H o l l w . 1 7 Sched. s/ Irt Cod., u t

©plnor, est n L e. nam, I 8ScIied, tfu/(xe\a) */c«(?) An qui (qttra. vid. §. 3o. et ad eam tiot. 15.) rpje? Fieri sane potui t , u t Iihrariu5 per meuriam his scriheret verha quia ipse. lsipfe+ ScWd. /*/ 2 °Sched . //(vel-7pro//)**c(?) **tt(?)//(vel/) I n C o d . sc r ip tumpnto aZza.? dauaf (pro dabat' i. e. dahator), 4 1 Sched . «7//* fsHO*^?)/-? l^pge: cjuo auctore. H o l i w . 2 2 Sched,/(vel Z) *na(\f-\s)//*Q)cu(\•?]//) 2* actio jyageretur (pe rage re tu r ) . Sched. **//0 p(\Ar)ager**/inn 2 4 Sched , praetorim **///(vel re, velK,%-ela,pro//)// Legeadum praetorius tutor. zs Cod. a«£

§. 182. Conf, Vlplatms, Fragm. XI , $. 24. § . 3 . I . de Fragm, XI, §. n3. auctor. tu t . post sullatas

§. i83 . Coaf, Vlpianus, legis actiones. Conf. infra Fragm. XI, §» ao. Coxameutar. IV. %, 3ot

§. i8i, Conf» Vlpianus»

E 2

6$ L I B . I. $. §, i«5 —190.

eublataa legis acttones quidam putant ***[**** speciem ****************************** |**************a7

m usn est si legl hixo iudic/o agatiir*3. \§. 1Q5. Si l%;

cui nullus omnino tutor s i t 2 9 , ei datur m nrbe Ro-jma ex lege Atilia a Praetore wbano et maiore parte Tri|bunorum plebis30, qui Atilianuq u<fnr uoGatur31; in prouinci|is nero a Praesidibus prouhiciarum ex lege Iulia et Titia. §. iQ6> Et i|deo si cui 3 - testamento 16, tutor sub condicione ant ex die certo da|tus sit3 3 , quamdiu condicio aut clies pendei, tutor dari |po£<?vr£3*;

,item si pure datus fuorit3 ' , quamdiu3<s nemo heies | existat, tamdiu cx 7/is 37 legibus tntor petendus est: qui jdesinit tutor essc posteaqsmw quis ex testamento 20. tutor esse |coeperit33. §. 187. Ab hostibus quoque tu-tore capto, ex his3 9 legibus tu\tor datur40 , qui desi-

2*Sdhed. hO)a@)cO) \re Expeclestamen nort hacre, sed Jianc, 2 7Sched. da//0//c/(.')/(\u\/)**c — — a(vel o)s(?)*Crt///a** |//*c& (?)c(vel/)////m(\cl «/)//* 2 S Sched. **w c */ /***/am(w\d/* o(yel c) /ud/c /ca/ur In God. sic scriptum esse conjicio: usu £\(cst) si legitimo iudio (iudicio) agatur Cum in Cod. «ccurrat iudia pi-o iudicia, et iiulium pro iudicium, eliam iudio pro iudicio scribere potuit librarius. 2 9 In s t . fuerat et mox dabatur* 3 0 Ins t . in urbe i/uidem Roma (ap. Ilal. Roma non adjicitur) a Prqetore u. e, m. p, *T. p. ex le«e Atilia 3 I Verba qui ctc„ in Inst. omissa sunt. 3 2 Et. etc. Inst. Sed et si. I la l , : Sed et si in. 3 3 Ins t . fuerat el mox pemlcbat (Bien. pendebant), a +Sched. p o m * Instt poterat 3 5 Inst. fncrat. 3 S In In s t . additur ex (Bien.: ex co) testamento. 3 7 C o d . is. Inst. cd. Hal. eisdem; Cuj. hisdem; Bien. iisdem, 3 8 I n s t . : petendus erat^ qui desinebat esse tutor si condicio existeret (Hal. exsti-terat) , aut dies veniret (Hal, venerat), aut heresexisteret (Ilal. exstiterat). 3 9 Cod. hiit'. Inst, his> A0 Inst. petebatur.

§. i85. pr . I. de Atil. tni. Conf. Vlpianus, Fragm. XI, §. 18. Epitome, I, -j, §. 3.

§. 186. §. 1. I. de Atil* tut. §. 1S7. §. 2. I, de Atil. tut.

DE TVTELfS. 69

rilfc rutor esse*1, si lsf qui C3pius estJ*a,*m fcluitatem

2-1. rener<ms fuerit: rtaai reuersus reclpk tutelam iure

postliminii.

E^. f s§. 188« Ex his * apparet, quot sitit species3 tn- '

telaruni. si uero quaera'rrnis, in quot genera hae spe-

cies dedueantur, lon*c/A3 erit disputatio: narn de ea re

4» ualde ueteres dubitafaerunt. nos4 , qnl diligentius Iifmc

tractatum evsecuti smrras et in edicti mterpretatione,

et in his Uibris, qnos ex Quinto Mucio fecimusv hoc

joZttm * jtanti*per sufficit adiiiomikse, quod quidarrt

8. jqumque genera cse dixerant, ut Quintus Mueiusj

alit jtria, ut Sertrius Sulpicius; alii duo, t i tXabeo:

alii tot gejnera esse crediderunt, quot etiam sjiecles

es\sem.

§. 189. Sed*1 in^uheres quidem a in stTitela esse,*

12* omrti|um clultathtm iure contingit; quia id 3 naturalt

Jrationi* conueniens est, ut is, qui perfectae aetatts

jnon sit, alterius tutela regatur. nec fere ulla cjjwitas

16. e&tf m qua non liceat5, parentibus liberis sujis inpube-

ilbus testamentoc tutorem dare: quamuls, ut supra

dijximu«, soli cnies Romani uideantur tantum liberoa

in. jpotestate habexe. §, 190, Femioas uero perfectsa

*Jinst,: iesinehat esse tuior, *2Ixist. eratf et maxfuej*at%> recipiebat.

§. r88. * Cod. iis. z CorL sint specicsint n SelietL ls\ca Legt» longa, i l o i l w , * An nolist & ScIietL tatum. Lege folmti* HoIIw,

§• §• x8j-—ifp. x ?ed deest ia Imt. *Imt . autem* •Verba omnium ciuitatium etc. afe Inst. absrait. 4God. ra~, tione Imt, juri, « Cod, licei; «Sclted. cost; pro test. l c

§. iSg. Sed —• rega* §. 100« auia huitate ~~ -— tur. §. 6, I, de AtiK tut. ut rem, "Conf. Isuluras, Origin. supra diximus. YicL 0. 5-3. LtL IX» cap. ult. i» fi»> Ct-

7o L I B . I. §. $. 1 9 1 — 190.

aeta|tis in tutela ease, fere nulla pretiosa* ratio suasis-

|se xucletur'. nam quae uulgo creditur, quia leuitajte 20.

animi plerumque decipiuntur, et aequum eraf» eas

tutorum auctoritate regi, magis speciosa * uidejtur,

quam uera. mulieres enimj quaexperfectae aetatis jsunt, 24.

^1' insae sibi ne&otia tractant: et in quibusdam. Jjcausis XXXI a.

* "dicix gratia fntor9 interponit auctoritatemz ° s u a m ;

saejpe etiam inuitus auctor fieri a Praetore cogitur»

§, 191. Vnde> |cum tutore nullum ex tutela1 1 iudi-

cium, mulieri datur; j at ubi x z pupillorum, pupilla- 4.

r r anue 1 3 negotia tutores tractan^, eliam14- j p o s t I S

pnbertafem tutelae iudicio * 6 rationem reddunr. j §. 192.

S$ne patronorum et parentum legitimae tutelae Juirrt

aliquam liabere intelleguntur, eo, quod M neque jaci 8.

testamentum faciendurrjj neque ad" res mancipi alienan-

testamento, ^Sclied, pro fitiosa j . e, pretiosa, exhtbent j>tiosa (pertiosa). %magis speciosa, Cud. magishispeciosa. s Cod, dici gratia tutele ™ Cod. aut Vid. Praefatio. " C o d * tuW.^^at ubi, fest, eum iptun, ffaL:,camergo. ^Sened»

^*ff'uF; a y Q ^ W S # f ° W " # f l r * » W , sigai£cari jnarilestpfa est. Ins/t,: pupillarurd^ae. ** tractant eF, (eriam), Sched. tractanrc/ * s Insf.: tutores negotja gerunt (Hal. gerant), ybst, . I 5Sic io Inst. legitur,* 3che4./w^/c/exhiJ)entt InCod,

ceros pro Mnraena, cap, 12, et 123. et Comrnentar. I I I . VJpianus, Fragm, XI, §. 1. ff. 43, item VJpiamis, Fragnj* itf<m supra §. j»*, mulieres XX, §. i5, Boethins, Cota-C77zm — auctoritatejn rneniar. m Topic, Cicer.-Lib. suanu Conf. VJpianus, Fragro. II. (ad cap. 4.) ad res* man~ •Al, §.§. 25.2?, saepe etiam cipi alienandas. Conf. infra znuztus etc, Conf. infra Cova-, Commentar, II, §. ff. So. 81» menlar. II, §. 123. iiem Cice- 85. 47. item Vlpianus, Fragm. ro, loc. cit. XI, §, 27. Cicer», Topic. cap. r SJ ^ / M&* etC* §- ^ " ' *<* obligationes smci-I . de Atil. tut. ?zW«x, Conf.lnfraComxnen-P i L n 9 3 ; C ° ^ f ' C l c e i ; ° ' P r o t a r * I I L §• §• " 8 . et 9x, item Flacco, cap. 54. ad testa- Vlpian^, Fragm. l s c . cit. Ci-mentumjuciendurn. ConJE. in- cero, pro Caecina, cap.255 pr% fra Commentar. I I . §. §, x^S. Flacco, cap. 35. *

D E T Y T E U S . jri

das, jneque ad obligationes susciplendas anctores 0e[rC

coguntur , praeterquam si magna causa al ienandarum

12. j r e rum mancipi obIigationisque I , ? susclpiendae finter-

uen ia t . eaque omnia ipsorum causa consti[tuta sunt ,

u t quia ad eos intestatarum mor tua r tpn j hereditates

pertinentj neque per testamentuni exclujdanfcur ah k e -

16. reditate, neque aiienatis pretiosioribus | rebus suscepto-

que a e r e I S alieno minus loc&ples a\d eos hereditaj'

p s r u e n i a t 1 9 . $ . 1 9 3 . Aput peregrinos non similiter,

jn t aput nos» in tutela sunt feni inae; set tamen ple-

run^que quasi in tutela s u n t : u£ eccea® lex *******

20. * * a I , jsi quid mulier ***, m a r i t u m auctorerri essq

i ube t 3 % aut filim?*23 eius jpuberem,

§. 19^. Tutela au tem liberantur ingenuae quijdem

t r ium liberoruni, licet m legitima tutela s i r t f1 : jnaiu

sA, et ceterae*, quae alterius geneiis tutores habent , (uei-

u t Atilianos, aut ikluciarios, t r h i m l iberorum |[iuVe °*2*

Uberanlur** §. 195« jPotest* autein, nluribus modis

fortasse est iudio Coni, ad §. 184. not. 2S. J^Cod. tnanci-pio obligationisyuae Praestaret obligationisue. I S Cod. sv.sceptacju.aere i. e. susceptoquae aere* ISSched. locoplet «#(ad) *OJ(POS) frta(vel/)t **C>)ueniat In Cod. baud dabie est /?£<*.$• gueniat L e. heredltas perueniat. 2 ° Cod, haecee Sed legendum <?cc«. HoIIw» 2 ISched ba/t/noru An Bastarira~ rum"! An Bastztanoritm? 22Sched„; si ^«£fc(*mid mai*. (ara-lier) /ja+(agat?) ?nar£iv(niarifum) ««£• (auctorem, vjd. Praef.) "St. (esse) /««<?£ (mbet). 2 3 Cod. JiUus

§. §. ig4— 198. rCo7L : v-cet us legitima fa£«mr7w/(\elc) Quae lectio, cum sensu careat, ita emendanda Yidetur: licet irt legitima tutela sint. ?Verl)um ceterae ad libertma,5 spectat. 3 Desiderantur Htterae circiter i3 . *Sched. pro potest exbi*

$, ig4. Conf. Plutarchus, in item supra §. 145. et infra Com-Numa,cap.io.(pag.66.) Fragm. mentar, III. §. 44. veter. ICti de jur. specieb. §, 17. §. iy5. * legeAtilia. < leg*

http://sv.sceptacju.aere

yH L IB, I, % 19Q, 1)E T V T J E L I S ,

\l\httrtim.* allcrhw generis (buborem) liabere: uelnti si a feiui|na iuanuiui«a sitj timc enim e lcge Alilia p o tcre de|bet tutarem, nel in prouincia <? lcge Tii.ia 4,

****6 patronae ***? |'—<—— <— •

w — „ — i^s Set eb cum a masculo* manumissa (fuerib), et auctore ea coeui|ptionem fecerit, deinclo remancipata et manu|missa sit, patronum quideiu ha- 8, bore tutorem |desinit» incipit autem liabere eum tu-i torem, a quo |manumissa est: qui fuluciarius diqitur, Item si patro|uwj* **************IO in adoptionem se detlir, «lebet jibi \*e iege Aîa uel*11 Tibia tuto* 12, r e m 1 2 petere. Similiter ex iisdem |Iegibus petcre de-bet tutorem libcrx^ x '• si putronus dejcedit, nec ullum nirili3 sexua liberormn in £ajni|lia xelinc/uit**. |§ . 196. 16. M*iuculi awi.tm cuw*1* puberes esse coeperint tutela Masc» Jibejrantur. ********************* quicleni ******J^

\*twiLri praecepbwtw pubcrcm e*um*r esge putant1 3 , .

jbenl rr/tst s Schs>d. modir' |* //^vel w, vel o,pro//)Z>(?)u(?)/« (?)w(vel//)ri(lihprtina)^ «Sched. <;(c) / ( p ro / . , u l opinor, i,'t>, lege) tt/nt tftia) ts/ti ?Seht'<]. /z<*; «t in princip. lin. sequent t

/cc 8Sfhrd. j(vel<;) 9J ' (sed) et c\ (cum) a mascula. Sched. j(vftlc) */•*(?) c(v<*l.f) (t (c**c/*Ia *°Sched. 7?a£ro|«***(palronus) s/***/c****/as X I iiequiruntvr litterac circiter 9 ; unde in Cod, sic scriptum puto ; e l, (lego) atilia *T(ucl) ^Sc h o d . ////a, tiite(yp\s) In Cod, sic fuerit; titia tutfe (tutorem), I 3 Sched , pro Uherta hahertt btyusta I4"Sched, recipit . I 5 P o s t lit-« teram M desidcrantur circifer litterae 12, Itaque pro cum scriptum pono c \ I 5 Sched, : / / — -r-,—• cm***(?)///// quidem utnm *7t)esiderattt«r litlerae 25 vela^, I S ScheA.putant**

Ttifa, Conf, supra §. i85, §• it)6, Conf. VlpiamiSj Set et -. • -™ qui fiduciarius Fragm, Xf, §. 38, Isidorus, dicitur, Conf. supra §, 115, Oriîn» Lib.Xl, cap. 2, Quin-Item -r" ™ tutprem petere, tilianus, Instit. orator. Lib. IV, Conf, §, 4. I, cmib, mod. tulel, cap. 2, #. 5. pr . J. quib, mocL fimt, Ylî4iw«,*'i-ag».XI,§.9. tutel. fatft.

$,$,197—198. DJE C V R A T I O N I B , 75

jqui babi tu corporis pnbeytatem ostendi*£, id es&*X9,

20. jqui generare potest; sed i n h i s , qui pubesccre non

|possunt, quales sun t spadones, eam, aetatein esse spe-

j c t a n : a m , cuius aetatis puberes i iun t . sed diuerjsae

24 . scbolae auctores annis putant puberta tem aesjtiniandam,

id est, e u m pubeyenj, esse exJLs^timant * mi $c\\im an-

no r ex-pleiuir, jj, r ,

2 24 . J********************** | ————' - ' m a o \'§- *97« aetatem. p e r u e n e n i a x , i n qua

res suas toeri pow/f . id[em2Z aput psregrinas gentes b, r,"

custodiri superius j indjcauiarns 2 3 . §. igQ. Ex iisdem

4, causis et in prouincus a Praesi«T/'bu3 ea rum curatores

dari ualuit»

"ReqmYuntnr Ittterae circiier 7. 20Huj*us paginae argnmen-tum dtiplex sit necesse est. Apparet eniu» ex iis» quae praece-dunt, tractatum de causis fjnieudae tutelae in ca continuari; quae auteiu sequuniur, caput de curattombus in ea ineipere de-monslranL Quod ia Epif. quidem tale est: Pemctis pupilla-ribus amii&f fuibus tfitores absolmmtur T ad curatores ratio mi-norum mcipic pertinere. Sub curatoribus sunt minoies aetate? majQres etieisJt-ez, irisani. lliy qui minoies suntt uscfue ad ti-ginti et quinque annos implctos sub curataie suat. <~>ui ICIQ eversoresy aut insani sunt3 omni tempore vitae suae suh cura-toribut esse jubenturt quia substantiam suam ratianabiliter «u-bemare non possunt. "VJd. £ p | t . I, 8. 2 ISrb.ed. pueuero(7)/ *2 poffit idem. $ched. pomt //?\a/r %z IHud quidem planuxn est, Gajum boc ioco de curatoribus minorum agere. $ed si qutd conjecturae detur, jam eo progredi licebit, ut Gafaua maxi-me in exponenda notissima illa dhi Marci constitutione oecu-patum fuisse dicamus, qua statuium est, ut omnes adulti cura-tores acciperent, non redditis causis: quae si ila sint, ad Iia-peratorem Marcm» relerendum erit verfiunj. uoluit% quod hl fine f. seq, legiiur*

§. 197, aetatem — possit^ Anionino Philcsopbo, cap 10, Conf. pr. L de curat, v J p ' a - Juperius mdicavimus. Yid, | , nns, Fragm, XII» g. 4. Epi- 189» tome, 1 5 t%% Capitolinus, ixi

*;4 LIB. I. §,§. igg. 200« B l SATISBAT. etc.

\§. 199. Ne tamen et pupBIonim xf er, eorum» Ke.

qioi a £n carat lone sunt» fnegoria « tutoiibtis CHratori-

fetisque3 consuman'ti ir , a u t * cienainuantnr» curat J?rae-

t o r , n£ et tutores et (eurate)re$s eo n o n i i n e 6 salls- 8.

denf» $„ 200* Set hoc n o n est p e r p e t u u m . mni \ e t T

tntores testaniento dati. satlsclare n o n c o g u n t u r , <»uia

Ifides eo rum et dl.igentia ab ipuo tebtatoie probata est

** »**•»*******»* n o n * e lege curator *********

fuel a Consnle, vttl a Praetore, uel a Praei ide prouin* 12,

ciae <t&z/*'tur, p lerumque r.on cnguntnr safe tkre ****

*** I***9 cniia. satis idanel tiecti sunticf

§* § * T99- 2 0 ° - f Josf»: Ne tamen papiiiorum pupillarbmmt, *Imt.: qui r/iwtte, *hnL « i . Bi<*«.: tuiorihu* turaiori-bu^2«; Hal. <*i €uj . : cur.fct:i,us tnlutibmte. + imt. ret, s curatc/es. St hei\, pf jirn f, ut <«p;n«r: i*am hbrartum prio-rihas teribi rurataret « Ib l ih |i»*r tuturiam *»im<«u», soiam ulti-mam si^Io ? « p m s m r probahth» «*i*. Cuut. ati f. i*4, «f»t. 5. *S<h<*d. fi* wff<? * *t <*<*« in ln» t 'Sdbed.: -~ .—.—.—«0* riun n e k*g<* cur*t<«r */•:<* «(wic*»/ Aa; poti * Voiro) e lffe euratoft (turatflre*) Jiaw (fituat) #et? *$<h*4, n- \ct* *°Sdb«L rtimm («ionet) ^«//(rlrcti) +M#(«nni). Conf. toe. Jnst iafra allegat.-*- ftelMjua hafe* pagipae jsitf* T S O » «it»

§. 199. pr, I. de satis-dat. tut. <«*. cit. pr. I. 3« «Ulidat. tut, v. curat, v, orrat.

§. 2OD. *f?*£ —- — -prehatm

f

GAII INSTITVTIONVM COMMENTARIVS SECVNDVS.

§. i . ijluperiore commenlario de iure penoua- * y f LXIIL*. nim* J \ exposuimus; niodo ukleamus de rebua ; quae b. r.

usl j in nostro patrlnionio snnt» uel extra n o s t r u m pa-

4 , [ tr imormim habentur .

§, 2. S u n u n a i t aque x r e r u m diuisi*» in duos

articulos deducitur: nam uliae sunb diuini *«rj/.r*2t

aliae humani . §. 5. Diuini rar/.r snnt ueliUi res szcrac

jet religiosae- §. 4. Sacrae simt» quae D/is superis

$5, consecrcjtae s n n t ; religiosae, qnae Diis rnanibus re -

Se(j# lictae jsunt. \§* &* Sed* sacr ******************** l - • ^ ._. ,

* * * * * * * * * * * * | — — _ _ _ _ » _ _ _ „

§. 1; ^ l x l n s t . j nis£ quod pro ZzJro, ut ibi legitar, tum « Epit, auctoritate, tum ex comtanti Cod, nsxx posui commen-

§„ 5. 3—11, l itacjuc deest in Dig. 2 £ D%. * Sclied»

§, 1. j>r. I. de dhis. rer. § .3 . cit. L. 1. pr. de divis» Conf. Epitump, II, i, pr. et§. i . rer, Conf, Epitonie, II, 1, cit»

§. 2. L. I. pr. de dkis. rer, §. 1. inscripta: Gajus Libro II. Ift- *». 5. Conf, §. 8. I. dedivis, stitutioBuxn. rer, Epitome II, 1, cit, §. 1*

" 76 LIB. I I , §. §. 6 —14. D E R E R V M

j * * * * * * * * * * * * * * * * 4 - . $• . Rellgiosum uero 5 nostra 12.

uojluntate facinms n ior tmim inferentes in locum

' jnos t rum, si modo eius m o r t u i funus ad nos perti-

nejat. § 7. Set in prduinciali solo placet plerisque,

solum rf|ligiosum non fieri, quia in eo solo° domi- 16.

n i u m populi Romani j es t , uel Caesaris; nos au tem

possessionem t an tnm *et K*|sumfrnctum liafjeê uide-

i i in r . utique t amen *eiusm\odi locus^ licet non si*t7

religioûs, pro religioso hahetvr8. * | ***** 9 quod In 20,

prouinciis non ex auctoritatepopuIiRomani con|j"ecrafum

est, proprie jacrum non est ****** pro j#|cro 1 0 habetur ,

§. 8 Sanctae quoque res, uelu£ m u r i et por|tae, q u o ^ a m -

modo diuini inris s u n t x z. $ .9 . Quod au tem *di\zriui*xz 24,

iuris est , id nullius in bonis est: id uero, quod l inmani

56. \\*iuris estf plermnque alicuius in honis esti potest au-\~\

LXIII. u £em ej; nullius in honis esse, nam res hereditariae aru

tequam aliquis heres existat nullius in honis sutit*

Sco + Sched.^**c(?)/**«(?>*c/a*/o 5 Supple locum. «Sched,: in C*/(PO) ****o(?—solo). 7£aw(tamen) ^mjo^fêiusmodO locus l (licet) F. (non) sit. Sehed. tam **(?)J / 'Sched. p ra***oso //(?>a(?)c(?>(?) In Cod* fuerit: ^ ( p r o ) religioso hauet'' (pro hahep i. e. hahetur), ^Sched. f.|***** An ^7|z^(ffuaniui.s) ^(eniiri) et? 10Sched. *a(velocearum (sacrum) w(non) c(vel o)j*'„esi) *#**,cC?—famen?) p( \e l r ; sed jn Cod. sine duhio est ,p i. e. pro) c(veI/)/?|c/-fvelp;oCsacro). J JSehed,: ^«^^«(quqdamniodo)diuinizVir**£(snjit) I ?EDig^

J. 6, Conf, §. g. I. dedivis» rer.

§. 7. quia, — Caesaris. Conf, supra Commentar. I, $. (5. et infra hin*. Commentar. §. a i . ilera Theophilns, II, l4 4o, zzo* — uidemur. Conf. The-pphilus, loc. cit, et Simplicius^ p j . Goes» pa§. 76»

§. 8, cit, L. 1. pr, de divb. rer. $. 10. I, eod. Conf.ljpi-. tome II, 1, cit. $. 1.

§. g. cit. L. 1, pr. de divfs. rer. Quod — nullius hi bo* nis est. §. j . I. eod. Conf, Epitome II, 1, cit, §. l, nam res hereditariae elc* Conf% Epitome loc. cit.

BIVISIONE ET ACOVISITIQNE, 77

§, i o . Hae autem res, quae humani iuris sunt, anb

puhlicae suntf aut priuatae. §. 11. Quae puhlicae sunt,

nullius in bonis esse credunturj ipsius enim wiiuersita-

tis esse creduntur. priuatae autem sunt, quae singu~

lorum sunt*13.

§. 12. *Quaedam praeterea res corporales sunt9

quaedam incorporales. §. i 3 . Corporales hae sunt>

19. quae tangi possunt, ueluti*1 j fundus, h o i n o , uestis»

20. auru*m, argentum, et dem*\qvLe~ aliae res iv.numei-zhi-

x — 2. les*. §. 14. *Incorporales sunt, quae*A \tang\ non

possxmt5 : *qualia sunt ea3 quae in iure consistunt-7

sicut kereditaSf ususfructus, ohligationes quoquo modo

contractae. nec ad rem pertiuetf quod in kereditate

res corporales continsntur5 nain et fructus, qui ex

fundo percipiuntur, corporales sunt et idf quod ex

aliqua ohligatione nohis dehelurt plerumque corporale

estf ueluti funduff homof pecunia: nam ipsum ius suc-

5 — 8. cessioniSf et ipmm ius uten*\di6 frueruli, *et ipsumius

oHigationis incorporale est. eodem mimero suut et

I 3 E D i § . §.§.12 — 14. ^EDIg. 2-aurum etc. E Big, Sched.

*zm/ • \9uo 3Sched. al/aj/(aliae) r(profiL e* T&s) /(?)a(vels)^mc**a////-(mumeramles)- 4 EDig . 5Sched»: #*nc/(tangi) non *mun/(possunt j in Cod, epim, ut opinor, sic est: jfsunt). Ductus, quos tura in reliqua hujus, lum in prkgre seqaentis paginaeparte Sched. exhibent, hi sunt; (pag.56.lin. 2S.) m/usQ)s/t/ (lin. ai,)r/c • arr

(lia.3.)di fruead*—— * (YmAt)m(vel//Ccs//u «_ , (lin, j,)///d —. — *— (lin. %.)om 6 E D i g . In Inst» pro successionis legi-

$»#•10,11. cit.L. 1. pr .de divis. rer. §. r. Tit, Inst. de divis» rer, Conf, Epitoxne II» reb. incorp. Conf. Epitome i , cit. §. 1* II, 1, §. J. 2, 3.

§. §. ia—14. cit, L, 1, de

http://pag.56.lin

http://pr.de

78 LIB. II. §. $ . i 5 ~ 20. DE RERVM

H/ra praediorum urbanorum et rustzco?'iimf quae etiam

seruituies uocantur* ' . . » | item i tem.

*********************************** | -*••" 10—20,

[$. i5> Itein ******************************** T(cm.

* * * I •'• - »•• < -——— i; . 24.

||statim» tit nata sunt, inancipi esse putant1 : Nerua

uero, Pr|oculus3, et ceteri diuersae scliolae auctores

nonali|ter ea mancipi esse putant* quam si domita sunt,

et si propter | nimiam3 feritatem domafi non possunt.» 4-

tuncuijderimancipi esse4 **************************

j * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * $. lo. nec

jmancipi sunt, uelut ursi, leones. item ea anima-

tur hcrcdiratis. ? Haec quoque e I)ig. in contextum transtuli,4

iieque tamen ea sufficiunt explendis lineis 3 — 8, l a Epif. sane lcicus de 6Pi'vituibus copiosior est; ibi enim ( I I , r, §. 3.) sic legitur: Incorporalia eliam sunt jura praediorunl urbanorum vel rusticorum. Piaediorum urbanorum jura suiit: stillicidia; fenestrae; cloacae; altiui erigendae domus, aut non eii°enclaei et luminum, ut ita quis fabricet, ut vicinae domui lurnen nott tollat. Praediotum vero rusticorum jura sunt: via; vel iter>

•per auod pecus aut animalia debeant ambulare, vel ad aquam duci; et acjuaeductus: cjuae similiter inCorporalia sunt. Haec jura tam rusticorum, quam urbanorum praediorum servitutes apDellantur. Conf. infra §. 5 i .

§. tj. i 5 — 1 7 . *Gajus de iis animalibus loquitur, quae mancipi sunt. Itaque quae ad explendam periodum desideran-tur, talia esse existimo: ea autem animalia hostri tjuidem prae-eeptores. ,J Sched. ncp/o rrcp* -w\eculuf Lege: nerua uero •pr\oculus. S a v . 3Cod. minimam; sed sensus nimiam postu-lat. S-av. *Cave, ne pro mancipi etse scribendum putes^; ftec mancipi esse; in Cod, enim sequi verisimile est hujusmodi

§. i5 . Conf. V]pianus,Fragm. §. 16. Conf, Vlpianus,Fragm. XIX, §. 1. item supra Com- XIX, cit. g. 1, mentar, I . §, 120,

DIVISIONE ET ACOVISlTlONE. 79

8. li]a, quae faramm * bestiarum numero simt. uelut ele-

phantejr |et cameli, et ldeo *************6 qitamuis

ea axiimali^ etiam co?Zo doxsoue domeniur

[ i ion^ jm^n^^û^ §. 17. Itmi fere omni*«, « ^ e mcorô*|ralia 9 sunr, nec mancipi snnt» exceptir serui-tutibus \-praedioruxn rusticorumI0: *uam hae quidem

16. mancipi res* \siznt11 quanmis sinL ex numero rerum

incorpo\ralium % 2 .

§. 18- Magna autenl differenjtia esfc mancipi r<?-

xwn etx nec mancipi. $. 19 Nam res nec \*man-

20. cipi nuda traditione ahalienari pos$\u*nt2 ? si modo

corporales sunt eC ob icl recipiunt tra(ditionem. §. 20.

Itaque si tibi uestem, uel aufum, uel ar|gentum tra-

didero» îtie ej£ uenditionis causa, siue \*ex^donationis**

alicpud: cum ad eam aekaketn peruenerint, cutuS aebatis domari solent. Conf. Cornrnentar. T. §»196. s Sched. ferae 6 S(hed . : ideo adQ)ocmn/a(ye\ opro/a)//nc/ * guif (quamuis) eanima-li\a (ea animalia). Sched. c/u(ve\ //)a» *»n/nK>*|a 8 Scbed.

co/m* //ursu/// //o//*/**'m*ca(vpn)ao(\e\d')/(?)ni(')*+ | 9 " « u - . — , — m \S/n • • •— Pri-

mos drtctos sic explico: collo dorsoue domentw; cui interpre-tationi admoduni favet loc. Vlp. infra allegat. 9 Sched.: non mancipi ^Csunt) /tcm(itetn) fcrc (fere) *m?7(\el//)/-- •——*— \ralia (onmia rjuae incorporalia). I 0 Sched. seru/n*mO)*aJ3) J pO/op/*m p*/s//cd/\.*/ Lege: semittitious praediorum rusticorum^ H o l h r . lxsunt, Sched. s/n* I 2 Sched. po(vely)/*cm(?) *ncoppo\**/*oc Lege: rerum incorporalium. I I o l l w . Sequituf spatium vacuum.

§. §, 18 — 27. x reru. (vel rer'. utrumqtie enim rerum aignificat) et. Sched» ?-cr* */ a possunt, Sched. —\+*//t

§. 17. edccepkis etc. Conf. JZ mod!o etc. Conf. infra §, 28» Vlpianus, Fragm.XIX, cit. §. 1. item Theophilus II, 1, §, 4o.

§. 19. jfam—possunU Conf. §. 20. Conf, §. 4o. I . de Vlpianus, Fragm. XIX. §. 7, divis. rer .

go J L I B . I I . $ . § . 2 1 — 2 7 . D £ R E R V M

sine quazas alia ex causaz ******** J************ 2-4.

********************* §• 21 . *iw eadem* jjcausa

' sunt prouincizlia5 praedia, quo rum *£jZ//2 ,r£/)y£72*|diaria,

alia tributaria uocamus. jSripendiaria sunt ea, quae i n S t ' P *

liis prouinciis sunt, quae proprije populi Romani esse -i*

intelleguntur. Tributaria sun t ea , quae in j his p r o -

uinciis sunt, quae proprie *Caesaris esse cre*\i\xmtnx 6.

§, 22. Mancipi uero res *mnt*'7t quae per manjt ipa-

tionem ad aliurn transferunturj unde *******8 Jman- S.

cipi rea sunt dictae. quod autem ualet manci'patio,

idem ualet et in hire cessio. §. 25. Sed w/2««;|patio qu i -

dem 9 quemadmodum liat, superiore j commentar io t ra -

didimus. J§.24~ In iure cessio au tem hoc modo f i t i c . I n -

aput magis t ra tum pojpuli Romani , uel (aput 1T P rae - l 2 -

t o r e m , uel aput Praesidem prouinciae is , cui jres i n

iure ceditur, r e m tenens i t a d i c i t " : J H V N C E G O H O - Hanc,

J I I N E M EX I V R E Q V i n i T I V M M E V B I E S S E - 4 I O . d e -

inde, postjquani hic uindicaue*r/£, JPraelor interroirg.&t x *

eiuii, qui cejdit» an contra uindicet . quo negante au t x6*

tacenjte, t unc e i , qui uindicaueri t , eam r e m addicitj

idque Jlegis actio uoca tu r 1 * . quae fieri potest et iam in

3 csa i. e. causa. Sched. •J-fvelo)* ^Sched. a******* \/**c/*/ss/0 £ sunt prouincialia. Scbed. s**/u(vel o)nc*a** Librarius haud dubie T. jmincialia scripsit* S a v. 6 In fine lin. 5. litterae deside-raatnr circiter 12. quam laeunam sic explet Sav . : Caes. (Cae-saris) esse cre Post-ujcem creduntur sequitur spatiixm vaeuum. */?(res) 7. (sunt). Sched. r* &An etiaml Sav. Slalim •proprie, vel et .pprie. s quocl autem etc. Sav. mavuft: quod idem ualet mancipium et mancipatio, Et mancijpatio quidem» 10Boeth.: In iure autem cessio Jit hoc modo. 1TEx Boeth. l2Boeth. uindicat. i 3 ExBoe th . 14Boeth. uocabatur.

§.i\. Conf. Theophilusjll, eap, 5. et ad eum loc. Boethius 3, cit. §. 40. itfjm supra Com- (Commentar. Lib» IIL). » meniar. I. §. 6. et huj* Com- §. 23. Vid. Commentar. L mentar. §.7. §, u g , Sg. L S ' 22. Conf. Cicero. Tomc» «5.24. In iure cessio—

DIVXSI0NE ET ACOVISITIGNE. Ht

pro|uineiis aput Praesld.es eamm** **************

20. **1 6 \§> 25- f e r e s e mper niancipadonibus utiiwur. quod enim ipsi per nos praesentibus amicis agere pos* sumus, boc |no?2 est n<?c<?sse17 cmii maiore tlifficuka*

te aput Praetorein, aut aput Praesidem. prouinuae

24. quaewfi1 3 . $. 26- (At si) nejque mancipata» nequein g„ 1 24. iure cessa sit res mancipi __ a .CS.\:T.**

1, h. v. || . . ^ 6 * ; , ,

* unicam ***2° **************************1Hk..fcXXVIII*2

5—5, | > , , " Jpraeditiat

*** 3 2 ******************************* *** ulla

g. libera ********************** $.27- «<&»ojnendi * *

sunius ***************************** jesse prouincia-

lissoli nexum non *************** jsigniiicationeiusoluta

xwn aliter ***** mancipi *** profuindal ** nec mancipi *2*

MB$. faraen 1» <?t 2. a Meerraano colbta uocatur exbibont*. 1 5 Sdietl. «/*»/ nstdts ttr/M l.egpj «p«£ ^sides earum» Ho l l t fv I 6Sched» <*c/*«c\clj)y*a/*c(?>K* l f S c h e d . ntcncccssc Legei

M7(non) (~(fsl) «t*««ft S a v . I 8 S e h e d . <jiifie>n+* Legen-dnm f E w w e , S a v . I 9Sched. szassd^idaccqd//! »

2 0 ,S thed . : m unicatn en<2 a i Sched. (lin. 5.) *"<j?"\el*T*npnH»!/nc —> (iin. 4.) cc/(\elc css/c/rp)uocp// — ' (iin. 5.) crea(?) — .—*

• 2 2 Scbed. pdium (praeditim) im 2 3 Sched. i dem ulla Khera *f(ve! c////// jjjemJt 2 * « o » fitoer etc. Sched. » (ve l / /— non) «JzV(alifer) //(\e1a)///(veln« •pro///) manciptQ, c(vel^)»* pro\uinciah *(?) nec mancipi $. LCM cus a fine lin. 7. iia fere resliiui pos»«* videtur: Jre summA admonendi «mmns, nexum Italici soli proprium ius esse, p r o -uinciafis soli nexum non esse; reripit enim nexus significatio-nem solmn non a l i ter , quam si mancipi est, prouinciate uer&

wocatur. BrtHhmi, Omman- §• §, 5. i o . tar. in Topie, Cicer. L ih , l iL §. z&t Conf.Boethim, Com^ inml verba: Cessio \«>ro taii meittar. in Topic. Cicer. loc» iiebat u iudo , ul senmdo com- cit. item fnfra §. 4 1 . lUMitario idem CajtK expoHuit* §-27. Ct.iif. Siiaplkiu», ap* Conf, Vljdamis, F ragm. XIXj G-oes. patj. 7C.

http://Praesld.es

82 L I B . I L $ .$ .28—36. DE REB.VM

*** enim uero prouincia ** |********************** 12.

**** de mancipa —* 5 .

\§. 28. Incorporales (res) traditionem non recipere Incorp.

manife|stum est. $• 2g. Sed iura praediorum urba-

noruni in iure tmtum cejdi1 possunt; rusticorum

uero etiam mancipari (possunt. §. 30. Vsusfructus iri 16.

iure cessionem tantum recipit. Nam (dominus pro-

piietatis alii usumfructum in iure cedere potest, j u t

ille usumfructum habeat, et ipse nudam projprietatem

rebineat a , Ipse usufructuarius in iure cedendo do- 20.

lnino proprietalis usumfructum, efji\cifr3, ut a se disce-

dat et conuertatur in proprietatem i [alii uero in iure

cedendo nihilominus ius sutmi rejtinet,* creditur enim.

ea cessione nihil agi. §. 31. Sed haec (scilicet in Itali- 2 i .

cis praediis ita sunt, quia et ipsa praedia mancipatio-

nem ||et in iure cessionem recijjiuubA. alioquin in #>prouinjcialibus praediis siue qu/s usumfructum^ siue

ius eundi, agendi, aquam(ue ducendi, uel altius tol-

lendi aedes, aut non to31en|di ne luminibus uicini of- 4.

jkiatur, ceteraque simijlia xura constituere uelit, pactio-

nibus et siipulatiojnibus id efficere potest;*quia ne ipsa

quidem praedia manjcipationem, aut (111) iure cessio-

nem recipiunt. $.32. <Sets cum (ususfructus et lio- S.

iiec mancipi est. 2 S *** enim efc. Sched. auc(vel e) e(vel c) nnn uer(l)o puincia** |c(vels)/usc/(vcl/)p(7)/a(\e.ls)p(\elr)c*s*** a»*7H#crJc/(?)/ cle mancipa —

§.§.28 — 3g, xSched. ta— \di Legendum tantum ce\dit

quanwis si lin. i4 . ad legitimum litterarum numerum i*estrictam 4.ponanius, non plures in ea quam 5 desiderentur l i t te rae .

2 letineat, Sched. /**/*«///: duclus incerti sun t o m n e s , z£Jftcit. Sched. +***|c// 4 Sched , rec/****// 5 Sched. ec

§. 28. Conf. supra §. 19. usufructuarius etc. Conf. § . 3 , §. ?o. Fsusjructus— recipit. I . deusofr. Pomponius, L, $6«

Conf. mfra §. 33. item VJpia- de jur. dot. nus, Frajrm, XIX, 5.11. Ivse 6. 3 i . Conf. 6.1.1 Homnf r .

DIVISIONE ET ACOVISITIONE. 83

xntnum, et ceteroriim animalium constiftui posslt, in-

tellegere debemus, horum 6 «smnfractum etiam jiri

prouinciis per in iure cessioneni constitui posse. §» 5^,

dis. Quod atitem | dixiuras, usunifructum in iure cessionem

12. tatttrmt recipere, fnofi est temere dictum, quamuis;

etiafn per mancipationem |constitui possit eo, quocf*

in mancipanda propi-ietajte detralii potest: non enim

ipse ususfructus mancipatur, |sed cum in mancipanda

16. proprietate deducatur» eo fiit, ut aput alium usns-

fructus, aput alium projprietas sit. " — —.

Hered • • — 7 |$ . 3^. H e -

reditaS quoque in iure> ce&siunem tantum recipit*

ao. \§. 55. Nam sl is, ad quem ab mtestato legifimn inre

pertinet jhereditas, in mre eam alii ante aditlanem

cedat, id est antefquam lieres extiteriti pefinde fit herea

is , cui in iure cesfberit, ac si ipse per legeib. ad here-

24. ditatem uocatus esset:*post \adh\o*i&m* tiero si cej j e-

rit, niiulouiinuS ipse jfhereS fjermanet, et ob icl 9 cre»

ditoribus tenebitur, dejbi a uero peieunt, eoque modo

debitores hereditaiii Incmm10 jfaount, corpora uero

4» eius hereditatis perinde transeunt ad ejum, cui cessst

est hereditas, ac si ei smguld. in itire cejj^ zt fuissent.

§t 3& Testairientd" atitelrA scriptus lieres ante aditam

e Cod. honorum pro Jioium * Linea \acua. s Cod. ohligatlohem pro adkionem. 9Cod.: id a l0Sched. 2(*e'/)#vVel,>/>r**# Le* gendum lucrum. S a v* Conf.infra Comtaentar. III . §, 85* J x Sched»

$, 4. eod. (h servitutiL Epi- far. WI, #. S^- . iiera VlpiattoJs tomell , 1. §. 3. Fi-agro. #.$* 12—i^ t

§. 5% Quoil autent diximuS* $, 3G. (xmf. infra Cotlimcil-Vid. §. 3o. t tar. III. $. 86. itt-ra Vlpiamis,

§, 2§. Conf. VfpJsmttS, Fragm, Fragni. cit. §. §. i3.3-4. e/ua* XIX, §. i l . * proxitnu diximus. Vid, $. 3S«

§. 35. Conf. infra Commen-

. S4 , H B . I I . $.$.57 — 44* - D I . R E R V M

quidem heredita_tein in iure cedendo eam alii j-nihil

agi£; postea uerp quam adierit si cedat, ea accidunt,

(quae proxime diximus de eo, ad quem ab intestajto 8.

legitimo iure ,pertinet hereditas, si post aditionem x a

(iri) Jiure cedat. §. 37. Idem et de necessariis here-

dibus diuerjsae scholae auctores existimant, quod nihil

uidetur injreresse, u t ram (quzs) adeundo Lereditatem 12«

statmi fiat heres, [an irmitus existat;. quod -quale sit,

suo loco apparejbit. sed nostri praeceptores putant, ni-

hil agere nejcessarium heredem, cum in iure cedat

hereditatem. $. 38« Oblijgationes quoquo niodo con- x6.

tractae nihil eorum Jrecipiunt. nam quod mihi ab

aliquo debetur, id jsi uelim tibi deberi, nullo eorum

modo, quibus jres corporales ad alium transferuntnr,

id efjficere possum, sed opus est, u t iubente me tu ab 20,

eo j stipuleris: quae res efficir, ut a me liberetur, et j in-

cipiat tibi teneri; quae dicitur nouatio obligatiojnis,

§, 39. Sine hac uexo nouatione non poteris tuo no-

[mine agere, sed debes ex persona mea, quasi cognl- 24.

tor, j|aut procurator meus, experiri. ,

\§, 40. Sequftur, ut admonearnus, aput peregri- Scq.

nos qui|dem unum esse dominium, ita ut dominus

quisque j sit T , aut dominus non intelleg#tur. Qxio 4,

iure etiam populus Komanus | olim utebatur; aut enini

ce/twQ) I2Cod, iterum pro aditionem exhibet dbliga* ttdnem.

' g. tf. 46— 42. *Cod. e i, e. est; et mox intellegitur

i<§. 37. Conf. infraCommen- §k 4o. ''Quo^iure etc. Conf. tar, III. §. Sf. quoil quale supra Commentar. I. % $. 54» sit*, suo Uco a-p-paieliti Vid. 55. 167. iufra huj. Commentar* infra §.'i53. sq. §. 88. et Conimentar. III. $r

§.S8. sed opusest etc, Conf. 166. item Tbeoplulus I , 5, infra Commentar. III. $. 176. $. 4.

D I V I S I O N E E T A C g V I S f T I O N E . 85

ex iure Quiritxuni iiirasquisqu^ clominus [erat, aut non.

intellegebatur dominus. set postea Jdiulsionem. accepit

8» dominium, ut alius possit esse -| ex iure Quiritium do-

ininus, alius in boni^ habere. §. 4.1. Nam si tibi rem

jmanqipi neque mancipauero, neque in iure cessero,

set tantum tradidero, in bonis quidem tuis ea res | ef-

flcbtur-, ex iure Quiritium uero mea permanebit,

l§» donec tu eam j possidendo usucapias: semel enim im«»

pleta usiicapijone, proinde pleno iure incipit, id est, et

in boni?, et ex iure Quiritium, tua res esse, ac si ea

(tibi) mancipata, nel in iure cesjsa (essec). $. 4&. Mo-

bilium3 cjuidem rerum anno completur (usucapio),

16. jfundi uero et aedium biennio; et ita Iege xn tabtila-»

rum jcautum est.

etcr. \§. 4g. Ceterum1 etiam earrmi rerum usucapio

nobis comjpetit, quae non a domino nobis traditae fue-

20. rint, siue manjdpi sint <?aea res, siue nec mandpi, s£

modo eax bona fijde acceperimus, cum crederemus eum,

qui tra^zjderit, dominum esse. §. 44. O.:od ideo re^

ceptum tiidetur, ne j rermn dominia diutius in incertc*

24. essent: cum suffijceret domino ad inquirendam. rem>

3 Co3. efjicit'' 3 Mal im; ac si ~eet (esscl) mancipata xxel fn.

iure cessa. Ec mohilmm. S a v .

§, §, 45- 44« J Cod. Ceterarum 2 Co<jL «# p r o eae3 t%

t 4i . Cunf. supra; §• zG. t% a Commentar. f l l , §. 80.

itern Boethius, Ioc. ad. §. 26. allegat. et Vipianns» Fraga i . I s §- 16. , ' §.,42. Conf.V!pianus,Fragra* XIX, §. 8. Cicero, Topic. cap. 4. pro Caecina cap. ig . item. M f r a ^ . 4 4 . et 54.

§. 43. Coaf. pr . L de »«n-cap. sitiR mancipi -— siuc

nec manqipi. Conf, VlpianuSj Fragin. XIX, §.8.

§. 44. Conf. rit, pr . h de usucap, Ltx ucu GL de nsucap* transform. ('Justinian. ) 1., 1, de usnrpaf. ( e s Nostri Com-mentar. ad Edirt. prov.) iteai supra §. 42. et quoe ibi allegavi Cicerorm et Vlpiani loca, iwc n o a iufra, §* i>4.

86 JtJB, I I , J. $ .45— 5o, DJKUKB.VM

';*' flnaiq. a?mi> ant5 || biQnnH spaiium, quocl teiupus ad usucapionem possoasori tribu|tum cst.

% [§. 45. Set aHqunwIo etiamsi jnaxime quis bona Set. fjtle ali|onam * rem pos.sideat*, nuwquam tamen ilLM 4. usueapio pvoreilit*; neljut si qui.r * rem fnrtiuam aut ui uossessiim po«Hin>at; | jiam furtiuam lcx xn tabnla-j-unj nsncapi pmbibet, ui posjsepsam iex Iulia et Plau-ti.j, §. /(>, Irem prouineialia prae|dia muicapionem 8. (iion)6 recipiurjt. § §7, ' ftem) res mulieris, quac in ajfiuatonun tuiela (eratt si) erant res mancipi, usucapi non porenmt", |pnieterquam si ab ipsa tutore (auclore)

tradiiae essent; kl iVa ? lejge9 xn tabularum cmi(tum

erat) §• 48. Uein%0 liberos homines et res sacras |et 12. rellgiosas u^ucapi jion posse manifestum est. §. 49-Qnoil ergo J uulgo cUcituv? *, fmtiuarum rermn et ui

iriox ea pro cau 3 ,Sclie4. (tb/n/aQ)? JLegendum; anni jT, (vul), Sav ,

§. §, 45 — 5i t 1 aUenam deest in Inst, ?Inst . ppssede* Hf, Jien, ppssedit, %Qaft.; n"qn (nuncquam n o n ) tarae.n dl, hcfcpxnhnn', numquam tamra illi, *ln, Imt. pro num-quam etc, legitur: non tanjm jlli nsucapio ullo fempore p ro-cedit. 5 Cod, «7?« 6 Cod, usucapipli, pro umcapiolT. (nsu-Capioncta) //.(non"; sic enim scriplnuj. opoflebnf. 7 recipiunt eic, Mnlim; recipiunf, Mulierb, quae in agnatorum tutela *??•*»/", ?v.? maucipi uf n. p. Vcl: recipiwt. Jtem mulieris etc. S a v , «Sched,, /d ^a( i la ) , S a v , lcgendum consef: idque it»; quod praestaret sane, ^ Cod. le\gem I 0 Sched , cap /ie (velw)w Sententia postulat; cautum erat item J I Jjast,;

§ ,45 . Set «~~ — proee&it, t a r . I , §, 193, ct infra huj. Com- -§, t. 1. de usiicap, uelut u* menfac. j . So. item Cicero, *~*~ ilauii(tt Conf. §. 3. eod. ad Atficum , Uh. J, epist, 5,

§• i6, Conf, cH, I , nn. C, ct pro Flacco, cap. 34. 6e usutap, irausfnrm, et c.il, §,48. Conf. §. i, I, de w s ^ f r , I. de nsucap, item sup»-a §. 7» cap,

§. 47, Co«,f, «upraCommen- §* 4g. §. 3, I* de usucap»

J D I V I S I O N E E T A C O V I S I T I O N K . I7

possesjsavum T 2 usucapionem per logem xn labularum

prolnbitam esse I?, non eo per|finet, ut nw ip.ic)**

fnr, *c/uirt.c per*x<i uim *possidel*If't usncapero /w«

if>. sit, |nam lmic a l m " rationc usucapio non competit

quia scilijcet mala fide possideLx 8 ; sed necx 9 ullus*

alius, quamquam30 ab eo 2 1 |bona Ijile emeritaa, usu-

capiendi ius habeat. §. 50. Vude in rebus mobili|bu3

non facile ])*roccdUj vb bonac fulei posscssori imica-

20. pio ccW|petaia3: quia=4 qui alienam rem uondidifc

et tradidit, fmjtum committit; idemque accidit, efiam

si ex alia causa Jtradatur 25f SeL tamen hoc26 ali-

quando aliter se habeL.jiam |si lieres rem defuncto

24. commodatam, aut locatam, ueZ27 | aput eum deposi-

t am a s , existimans eam csse herejlditariam29, uendide-

rit aiit donauerit, furtum Jnon commjttit30. item sV

Quod autem dictian est. I 2 Ins t , : furlivavum ct vi po^es* sarum rerum. 13lust.: per le« es prohibitarn es.se. * 4" l r" l fl Ex Inst. I r Cod. hnic ali, hi Inst» pro huic logitur his. " I u s t . possident. ? a6ic etiam jn Insi, J3ieu. ILil. el Cuj. vc 2 0 Scned, CJCJ Inst. c/uamvh. & l I n s l . (>>, ? 2 I u I t i . t . ad ditur: vel ex alia cauta acreperit, ? ' E \ Inst. -'lu-it. nam. &s uendidit etc. Inst.: vendidit (ita Ureu, II.il. inn.il-dcrit. Cuj, verrdrt) vel c<v alia cauia tradidit (sic ilerutn iiten, ttal. tradiderit. Cnj. tradit), furfum ej.ni cottrmittit, Ccfora in Inst. omissa sunt. f^Inst. id. -7Sched, w(vela)** Itist. vel. 28 Cod. pro eum deposiiaui, quod est m Iust,, ("diiliet eundemppsitam; uude aliqnis legendum putet: nput eundcm depositam. 29Insf. existimani herediiaiicrn evse, 30 uen-diderit etc. Ins t . : bona fide accipiinti vndidcri l , aut don.T\c-rit, aut dotis nomine dederif. quin is, qur acceperit, rniccpere

§. 5o. §.§.3 — 6.1, deusu- affcctu fnrcndi nov eommil'--cap. Set .— cieders, tur, ! . ^ . j . r . e<td. i i i s ( r r , - ! . t : ucndiierit ant donaueril. Conf. G-ajus JLiliro II. hislilutiiimun. L, 36. de usurpat. (ex NuMri Conf. iufra Cviuruoutar. ' I I . Ileb. oollid.) furti.m non §, ?ti8, committit; furtutn enim sine

http://es.se

http://II.il

http://inn.il

http://ej.ni

85 l i l B , I I . § . $ . 5 i ~ 66. DK I I E K V M

is, ad quem ancillae ususfructus per|tine[-, partum etiam3 1 suum osso creden?, uendiderit aut | donauerit, 4, furtum non committit;/iirtum ermn | ?;ne aiTectu fu-« randi non comurittitur. aliis quoque | modis accidere poiost, ut quis sineuitio furti rcm |alienam ad aliquem transferat et efliiiat, ut a possos|sore usucapiatur. $.51. 8. Fundi quoque alieni potest aliquis |smc ni possessio-neni nancisci3 % quae uel ex neglijgcntia domini ua-pet, uel quia33 dominus sine successo|re decesserit, uel Jongo tempore afuerit. n a a i 3 4 si ad al|ium bona 12. fide accipientem transtulerit, pote|rit usucapere posses-gorj et quamuis ipse, qui ua|cantem possessionem nactus est, intellegat, alijenum esse hmdum ******** nihiloinzw/j- ************ |ad z/jucapionem ******* 16. fnprobata sit35 eorum jse?/£entia, qui putauerint, fur-tftm fumU3<5 fieri jpojrj-e.

yossit, duiium non eit; quippe cum ea res in furti vitium non feciderit, cum utic/ue heycs, quihona fide tamc/uam suam alie' paverit, furUmr non commitlit. 31 etiam deest in Inst, 3?Dig.: nancisci possesslonem. 33Scbed. f InCod . , u t opi-»or, esl 9 i. e. quia; sic enim. in Dig. legitur. 3*Sehed. n, pro n, ut opinor, i. e. i\am. Praestaret tamen qiiam. 3 5 /«wT

(lum elc. Sched. fun** /^***,,*/ nihilomm*/* ** *c//Wo;v' \ ad •wucapionem negetur inprppata sit. Excidissc aliquid palam esl Vnde, nisi impedimento esset vox negetut\ locum ila resti-tuenduuies.se dicerem: et quamuis ipse etc. inlellegat, alienum esse /««*?« (fundum), traditio nihilomwHf' hf (bonae fidei> poffeffori | ad «.rucapioncm prqficiet, c/uia neque ui possessum^ peque furtiuum possidet, cum jnpro&ala sit eorum sententia pte, Conf. Insl, el L. 38. de usprpat, 3 6Sched. pro furtum Jfundi exhjbent furtth fundum^

§. 5 i . Conf. $. 7- I. de usu- (exNasrriReb. cottid.) eorum pap. Fuudi afucrit. sententia etc. Conf. Gellius^ cit. L. 37, de xisurpaf." #. 1. Lib. %\, cap. 18. Tftam ti elc, Conf. L, 5§. eod.

http://tuenduuies.se

D I V I S I O N E E T A C O V I S I T I O N E . 89

Rurs, j§. 52. Ruriiis ex contrario aaidit , ut qui sciat

20. alienam \remx se possidere, usucapiat: ueiut si rem

hereditariam, cuius j poxj-essionem here-i nondumnactus

est, aliquis J posj<?derit ,* nam ei concessum (est^ z«z/)ca-

pere, si modo ea res Jest, quae recipit usucapionem.

24. quae species possessionis et usucaptonis pro Jherede

uocatur. §. 53. Et in tantum baec usucapio concessa

est, J[ ut et res, quae solo continentur, anno usucapian- "7*

tur. j §. 5'f. Quare autem lioc casu etiam - soli rerum

annua J constitixta sit usucapio, ilia ratio est, quod oZim

4. rerum J hereditariarum possessiones ut ipsae heredkates

nsucapi J "redebantur, &cilicet anno. lex eniui xn tabu-

larum soli qufdein res biennio usucapi iussit, ceteras

uero au'no. ergo hereditas m ceteris rebus uidebatur

3, esse, quia sojli non est, quia neque corporalis est. quam-

uis (auteni) postea creditum J sit, ipsa-j hereditates usu-

capi non posse, tamen in ojmnibns rebus hereditariis,

etiarn quae solo tenejntur3, annua usucapio remanjit.

12. $. 55. Quare autem oxnnijno tam inproba posses^lo ec

usucapio concessa jsit, illa ratio est, quod noluerunt

ueteres maturius Jhereditates adiri, ut essent, qui sacra

facerent, qnormn jillis temporibus summa obseruatio

16. fnit, et ut-* Jcreditores haberent, a quo suum conse-

querenjtur. §. 56. Haec autem speeies possessionis et

§. §. 5z — 61 . * rem, SehecL *c**:> 2 Cod . : etiam fcoe casu 3 Cod. teneantur *et nt. Cod. : ut efr

f, 62. Cortf. infra Commm- neca, oVBpneffc. Lib. VI . <-ap. 5. tar . 10 , €., 3,01. cuius — § , 5 5 . ut essitnt - Juit, nactusest. Conf. Poiiipuuius, Cpnf. Cicero, deL"gib. L .b . I I , L . 2n. de ti&urpa*. cap. i g — 2 t . pro Murafna,

| . 54. h'x enitn aimo. cap. i a . C«t»f. C i w t » , Topic, cap. 4. §. 5fi. Gmf. It.Kanui, L.. 2 i t t m simra 5. £,. to. t*t 'n-. ft. ?. p r^ hprede et L. 55. ^. T. yuamuis—— pms^, Cunf. Sr- <te iu>urj»at.

9o LIB. II. $.$.57 — 64, DE RERVM

ttsucapiojnis etiam lucratiua uocatur: nam scicns quis-

qne rem |alienam lnciifac.it. | $. 57. Sed hoc temporo ~0,

etiam non est lucratiua. nam ex aucto|ritate Hadriani

senatusconsultum factum est, |ut talcs usucapionej re-

uocarentur. et ideo pojtest heres ab eo, qui rem usu-

cepit, liereditatem petendo peijinde eam rem consequi, 24.

atque si usucapta non esset. §. 5[j. «Set'1 ||necessario

tamen herede extante ipso iure, |pro herede usucapi

potest. |$ . 59. Adhuc etiam cx aliis causis sciens Adhur,

quisque rem a|lienam usucapit. nam qui rem alicui 4.

fiduciae cau|sa mancipio dederit, uel iu iure cessetit,

si eandem |ipse possederii, potest usucapere, anno sci-

licet, <?£|si soli sit6, quae species usucapionis dicitur

nsurecejptio, quia id, quod aliquando habuimus, reci- 8.

pimus per usu|capionem. $. 60. Sed cum fiducia con-

trahitur aut cum creditorc |pignoris iure, aut cum

amico, quod tutius nostrae res aput emn |essent: si-

quidem cum amico contracta sit fiducia, |sane omni- 12.

modo competit usureceptio* .* si uero cum cre|ditore,

soluta quidem pecunia omnimodo competit; non|dum

uero soluta ita demum competit, si neque conduxe|rit

eam rem a creditore debitor, neque precario ro|gaue- 16.

rit, ut eam rem possidere Jiceret; quo casu lu|cratiua

usucapio competit, |$. 6i. Item si rem obligatam. Item.

sibi populus uendiderit, e\amcfue 8 dominus possederit,

5 Cod, et 6 Cod.: anno scilicet [ spli si sit Sed vocnla si alie.no loco posila verbo soli pracmitlenda, et, vocis scilicet tcrminatione geminatn, legendum est*. anno scdicct etsi soli sit. Sav . 7Cod, jtsusrece-ptio. Conf. not, g, Librarius lin, 17. similiter erra-vit scribcns vsusca-pio pro usucajiig. * e\amy. ijched. *|***/

§ .58, Conf. infraCommen- oclct. et Mqxicu.) tar. III . cit. §. J2Q1. item L. 2, §. $. 5g. 60, Conf. infra C. de murpat* pro Jierede (Di- CommeMar. I I I . cit. §. 201.

http://lnciifac.it

http://alie.no

DITISIONE ET ACOVISITIONE, gi

20. concessa est nsurecejptio 9 : sed Iioc casu praediuni bien-

nio usurecipitur. et jhoc est, quod uolgo dicitur, ex

praediatura10 possessionem usurejcipl. jiam qni mer -

catur a populo praediator appellatur.

§. €2. Accidit aliquando, ut qui dominus sit, alie-

24. nmidae |rel potestaiem non habeat; et * qui dominus

non sit, jjaZ/enare possit*. §. 65. Nam dotale prae- ^

dmm, maritus inuita mnlfien? per legem Iuliam pro-

hibetur alienare 3, quamuis ipsius j j / t 4 , uel mancipa-

4» tum ei dotis causa, nel in inre cessum, juel usu-

capfum^. quod quidem £us utrum ad Italica tantum

jpraedia, an etiam ad prouincialia pertineat, dnbUa-

tur6» \§. 64.. Ex diuerso agnatus furiosi curator remt

fmioj-si alienare potest ex lege xu tabularum^ item

3. procurator ** j * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ? ; item

eredkor3 pignus ex (pactione, quamuis eius ea re3

*Sched. vfu*rece\ptiBt Jn Ood, jsjne dubio est vfufreceptio*

Conf. not . 7. *° Cod. pdiafa i, e. praediatura. Librarius

pag. 178. Iin. i ) . (conf, Comtnentar, I I I . §• ig3.) pari com-pendio pro naturae scripsit nafae. iSuuua sane est verbum praediatura,

%,%. 62—64. % alienandae ^"chetl. ul/enttime) etc. I n s t , : edienare non passit et contra. * alienare (Sched. twenare) possk. tastf, alienandae rei potestatem haheat. 3 Sched. alienare + *sit. Sthed. **r *Insf f : quamvu ipsitis si t datis causa ei datum, ^Sched. fl(veJ u)uh(vel h, vel /fcav far ? Sched. pcurator (procurator) /c jcC^^/^c /JCvf l^cy vel a*wu(\ el //, yel o)c(?)wca**c(vel e) * Sched, creditor *(?

, §. 62. p r , I, qnib . *dien, lic, "vent. Lib» II, cap, 5o. Anctor §. 63, Nam — usu- »d Herenniarn, Lih . J, cap. i g .

«aptum, cif. pr, I» qiiib» alien, item pramrator. Co«f, L. 9. lic. conferemlum et in reliqua §. 4, de acquir, rer , dom. (ex huj . £. parte> Nostri R«'b, coitid.) §. 4.^. J»

0. §4. agnatus *-<- -*— £«?»«.. dc divis. re r . if^m credit&r htrum. Conf. C i c t r o , de l a - *tcf §t 1, L quib» al im* Iie*,

92 LIB. II. $.$.65—?o. DE RKRVM

non sh9. sed Imc forsifan Hdeo uideatur I C fieri, qnod

uohmtate defaitoris inteitiegitur pignus alienari, qui

o l i ia 1 1 pactos est, u£ lice*ret creditori pignus uendere, 12.

s£ pecimia non | sohia tur r a .

§.63* Ergo ex hi> quae dfcrfmus, apparet, quae~

dani naturaii iure alienara, qualia simt ea» quae tra-

ditione alienantur; quaedam ciuiii» nain maitdratio- 16.

nis et m iore cessionis et usucapionis ius propriuin

est ciuium Bomanorum.

$.66. Kec tanien ea tantum, quae tradhione Nec.

nostra fituit» j naturali nobis raticrae a&p.irtmtur,

sed etiam * joccupando ****##****>*#* #*»* 2 quia 20.

antea n«llifus essent: qualia simt onniia, qiiae terra»

inari2» coeio jcapinntur. $ .67 . Itaque m /eraw *

bestiam, aut tioiucrem, aut pis>cem *#***»#**#»-•##*«««

captuni *******»*%**#* ^***•**•*»'***# /twique* iw* 2*31».

*itfm creditor ttc* Inst.: Cc-ntra autfm trwtltor p .e .p^q . r .^ . r . »„ sit, alitnare poiest* Cnjm dh^VMl&th rati*» «* « t , <|«*«1 qitae fcic praececluat, 10 losfc- OBMS» « t t t . x o ia*t. * taetur *l I«*t. *& initio eatamctm* IaS*qwt«ir spalisim wowis,.

$. 0. 66—6gT ^SCIJPCJ.: s*»ti ftiaiu i»t?) |uccupa»<l& l*f««s?) yJcpCvei,*/*''(^rf/3c;/?:u£j- A»; s. e. «770l.ua**) *** isijtfC adfuisieri-mut? zCo<i. marif/ue *Ltiir.ai*ius pro /* ru., \rl Je-ramt id eiiim s<rat«?nfia poslulat, ,sriip.>ft ««* « (ssclj , qutud gemu carei. *.SchrtL: /«/*«« upfs^u********* t aptuai *«c „ J_fitf—_ yi,,, Sriil»'«lia pbtta *Ht: *i f/ir», ft. u., a, piscciu ceperimuSy fuiJfmd ila captutn fmri& id sta*

§, 65. Er^o — — eiuili. f. (>*", Cnttf, elt, I*. I. *!*• a» Cftif» L* I- pr. tl«»^fquir. r*r„ r. d f. 1. f.. i pr» *•»,«!, («»t domin. tx Ko^tri Reb. rotttrf.) lHc#%frt lleb. fettftwl.) £. ia* I , $. it , I. <lt*<iKt«, n»r* «.«« tir tlt% is. r#»r. mancipatiunis Hc, (UmLBne- §. Cr+. Ctttit. cit. h. 3. «!#• a. thtus, C« nrtBffitar. m Tt*pir. r. «1. §. s, L, S. pr. «wj. #« Cicer. JL,ti). Ilf, (»rl rap 5.) VK Nmfrt K**k rt>tt:<L) cit. f. r>, ptamrs, Frafftu. XIX, | . 4. Ti- L de &Tt«, r t r . pero, ie Offic* Lib. 1» cap» ia.

http://770l.ua**

DIVISIONE ET ACOVISITIONE. 93

stxum esse intellegitur, ffdonec nostra custodia coerce-

atur. cum uero custofdiam nostram euaserit et in na«

turalem liberftatem se5 receperit, rursus oecupanfis fir,

4. qnia nofstraOT5 esse desinit. naturalem autem liberta-

tem rejeipere uidetur, cum aut oculos nostros euase-

rif, jaut licet in7 conspectu sit nostro, difficilis tamen

JI£ j rei persecutio8, §. 6Q, In iis autem animalibus,

8. quae ex con|suetudine abire et redire solent, ueluti co-

lumbis j et apibus, item cerui% qui in siluas ire et re-

dire sojjlent, talem haberrrus regulam traditam, ut s£

12. reuertejidi animum habere desierint, etiam nolstra esse

desinant, et fiant occupantium9. reuertenjdi autem ani-

m u m uidentur desinere habere, c u m z o freuertendi

Ea. consuetudinem deseruerint» \§> Gg, Ea quogue, quae

i6„ &x liostibus capiuntnr, naturaH raftione nostra fiunt.

f $, 70. Sed et id, quod per alluuionem nojbis ad-

iicitur, eodem iure nostmm fit, per alluuiofnem autem

uidetur adiici, quod ita paulatim1 fiujmen agro nostro

20, adilcit*, ut aes&mare non possimus, fquantum quo-

quo momento temporis adiiciatur. |hoc est, quod uelgo

dicitur, per alluuionem id adiici uidejri, quod ita pau«

tlm nostrum fit, et eomque e tc 5 Cod.; naturalem se liber-tatem se 6Sched. nostra 7 Cod- an 8 Scfoed.: /// (pra fit, ut opinor) Jrei psecutio sit s ut si etc. Inst , : nam si r . a. h. d,, etiam tua esse desinunt et Jiunt occupantium. *°Inst.: habere tunc^ cum. Oraiftit tamen vocera tunc Bien.

§. §. 70 — 78, zCod.: ita uidetur adici (adilcf) $. (qnod) ita paulatim 2Cod, pro adicit (adiicit) exfaibet dicit

%. 68. Conf. cit. L. 5. de a, r. d. §. 7. §. 17. I . de divis. r. d. §. 5. §. i5 . L de divis. rer« rer. ut si reuerte?idietc. cit. §. 70. Conf. L. 7. $. 1. de §. i5. I. acquir. rer. domin. (ex Noslrt

5- 69» Conf. c l t L. 5. de a. Iiei>. cottid.) g. 20. I . <Ie di-vis. rer,

§4 I . I B . I I . §,§.7*-— 79- D E R E R V M

Jatini adiicitur, ufe oculos nostros faljlafr. §. 71 . Qnodsi

flui-nen partem aliquam. ex tno praedio de(tr#sc e)\rit et 24.

71* ad meiim praeclium ^ttulerit, haec pars tua maHnet. XCV »«

$. 72. At si in medio flumine insula nata sit , haec

feorum omnium eommun/j est, qui ab utraqne parjte

fnnninis prope ripam praedia possident. si uero non

jsit in medio fhiniine, ad eos pertinet, qui ab ea parjte, ^.

quae proxttma est, iuxta ripam praedia hobent.

§, 75. Praejterea id , qnod in solo nostro ab aiiquo

aedificatum [est, quamnis3 ille suo nomine aedificaue-

rit, iure natu|rali nostrum fit, quia snperficies solo ce- 8-

dit. -f §. 74- Multoque rmagis id accidk et in planta,

quam quis jin solo nostro posuerif, si modo radicibus

ter|ram complexa fuerit. $. 75. Idem contingit et in

frumen[to 4 j quod in solo nostro ab aiiquo satum fue- 12.

rit. j§._7€>. Sed si ab eo petamus fructum, uei aedi-

ficiuni, et injpensas in aedifiuum, uel in s>eminaria, uei

ih sementem j factas ei soluere nolimm, poterit nos per

e&ceptijonem doli maii tepeilerej utique si bonae fidei 16,

'posffessor1 fuerit, §. 77. Eadeat ratione probatnm

est, quod in jchartulis siue membranis meis aliquis

scripse|rit,, licet aureis litteris, meum esse, quia litte-

3Cod. qui', ^to guis Le+ quamuis, *Sdbed. ,pm\iO\ ysrofrumtB

§. 71. Conf. cit. L» 7* de a. §. y5. Conf. Epitome II , x» r»d. §. 2. §. 21. I. de divis, cit. §. «*, L. 9. pr. de a. r. d. rer, (ex fsosfri Reb. cottid.) §. 02«

§. 72. Conf. cif. L. 7. de a. I» de dtvis. rer. r. d. §, 3. §. 22. I, de divis, §. 76. Conf. Epifome II, a, rer. , $* b, cit, L. 7. §. 12. cir, L. 9.

§. 73. Conf, Epitome II, 1, pr. de a r. d. eif, §. §. 30. et §.4. cit. L.7. dea.r, d. §. _S». 32,1. de divis. rer. §, 3e, I, de divis, rer. § 77. Conf. iipitome II, it

§. 74. Canf. Epitorae II, T, cit. §, §. 4. et 6. cit. L. 9. d# cit. §. 4. cit. L. 7. de a. r. d. a. r. d. §. 1. §. 33, I. de dlvil. §. 10. $. 3i. L de divis* rer, rer.

D I V I S I O N E E T A C O V I S I T I O N E . 9 5

20. xae |chartulis siue membranis cedunt. itaque si ego

(eos libros easque membranas petani, nec inpenjsam

scripturae soluam, p e r excepticmem doli mali jsum-

moueri potero. §. 78- Secl si in tabula mea aliquis 2*- [pinxerit uelut imaginem, contra probatur: ||magis

enim dicitur, tabulam picturae cedere. jcurus diuersi-

- tatis *** idonea ratio redditur *** |**5. securldumhanc

4. regulam, si me possidente petajs, imaginem tuam esse,

xiec soluas pretium tabujlae, poteris per exceptionera

doli mali summoueri6 . at si tu posside[as, consequens

est, ut utilis mihi actio aduersum te jdari debeat' :

8. cmo casu, nisi soluam impensam pictu|rae, poteris me

per exceptionem doli mali repellerej utique si bona

ride3 posjsessor fueris9. illud palam est, quod siue tu

subripuissex tajbulam, siue alius, competit inibi furti

actio IO«

In, \§. 79. In alils quoque speciebus naturalis ratio

i . e. frumento* * Sched*. *¥*\te * secundum etc, Inst. i Vnde si a dominO tabulae irnaginem possidente is, qui pinxitt

eam petat, nec soluat pretium tabulae, poterit p . e. d. m. s. 7*Cod, debet 8bona fide, Cod. bf Posuissem bonae fidezy

n i s i et i a Inst . et in Dig. bona fide scriptum esse animadver-t issem. 9 at si etc. Inst. *, At si isf qui pinxitj possideat ( H a l . : eant possideat), consequens es t , u t utilis actio Joinino tubulae adversus eum detur; quo casu si non solvat impensam p i c iu r ae , poterit pe r exceptionem doli mali repelli, utique si jbona ftde possessor fuerit ille^ qui picturam imposuit. I0illud c t c I n s t . : Illud enim palam est , quod sive is^ qui pinxit, sub~ ripuib tabrdam (Hal. tabulas), sive a l ius , compeiit domino ta~ hularum furti actio*

§. 78. Conf. cit. L. g. de af §. 79. Itt aliis Cas~ r. d. §. 2. §. 34. I . de divis. sio. Conf. L. 7. §. 7. de a c -r e r . Epi tome II , 1, cit. §,§.4. quir . rer . domin. Cex Nostri e t 6. secundum hanc re°w I teb. coltid.) §. 25. I. de d i -lam etc, cit. §. 34. I . vis. re r . Epitome I I , 1 , § . 5 .

96 LIB. II. §. §. «o —84. D E R E K V M

(ideiii) requirit, proindex J si ex uuis, aub olii/is, avt 12,

spicu) meis uinum, aut oleum, aut frumenium Jfece-

ris, quaeritur, utrum meuxu sit id uinuxxi aut |oleum

aut frumentum, aii tuum. item si ex auro |aut ar-

gentoa meo uas aliquocl feceris, aut ex *meisk3 |tabu- *6.

lis nauem aut armarium aut subsellium fajbricaueris j

item si ex Iana mea uestimentum fejceris, uel si ex

uino et melle meo mulsuni feceris, sijue ex medica-

mentis meis emplastrum aut collyri|um feceris: (qnae* 2t,

ritur), an meum (sit). quiclam materiam et subsban*

|riam4 spectandam esse putanr, id est, ut cuius mate-

jria sit, illius et res, quae facta sit, uideatur ^erse**;.

idque .Jxnaxime j^lacuit Sabino etCassio. alii uero eius

rem6 j esse putant, qui fecerit; idqne maxime diuer- 24.

sae scliolae auctoribus uisum est: |jsed euxn quoque,

cuius materia e£ subjtfazziia | fuerit7 , furti aduersus

eum, qui subripuerit, habejre actionem; nec xninus ad-

uersus eundem con|dictionem ei competere, qui*z8 ex- 4

tinctae 9 res, licet | uindicari non possiwt, condici tamen

furibus eE quibusjdam aliis possessoribus possunt.

| IIII. De pupillis, an aliquid a se alienare possinfc.

\§. 80. Nunc admonendi smnus, neque feminaxn, ne- j '

§. 79+ 1-proinde> Sched. f>/ 2 Cod, argumento 3Sc]ied f : ex **(?) 4Sched. *ydcH(ve\Ji) J/*«m In Cod., opinor , est substa\tiam i. e, substanliam. Conf. not, 7. s ZH". Sched. ** 6 eii/ (eius) rem, Sched. **/* ?>* ? et sub*

ftantia Juit (fnprif.), Sched. e/ sub//a////a fuit s Cod. qui Inst. nam. 9 Cod. extincta^ et mox possit, in fine autem hujus articuli possunt exhihet, Reposui extinctae et -possintj ut est in Inst.

s

alii uisum est. Conf.cif. §. 26. t. de divfs. fer. quia. L. 7. §. 7. cit. §. z5. I . sed etc. cit. §, 26. I . eum r— edmpetere. Conf, §. 80. Con£. Commentar. L

m v i S l O N E ET A C g V I S m O J N J S . 9 7

que |pu])illum sine rutore anctore rem uaancipi alie-naro posse; nec man|cjpi tiero feminam quidein posse, pupillum non |posse. $.81. Icleoque siqmmdo mulier.

12. inutuam pecn|niam alicui eine tutore auctore dederir, quia facit eam accjpjen|tte, ;cum scjiicet ** pecunia rea nec mancipi sit, con|trabit obligationem. $. 82. At si pupillus idem frcerit, |quia *pecuuiam noti facib acci*

16. pientis*1, mxllavi |cont/-ahiL obligadonem, \mcU pu-pillus uiudica|re qnidem nummos suos potest, sicubi extent, icl |esl, ^*********************************,^

20. J*************** repetere potest ********** )****•

• wnile* de pupillo quidem, quaeritur, an mwam\oj*

- quoj 3 m u t u o s dedi t , ab e o , qui acdspit4 *******.* j * * * * * * * se n o n *********** pos§ifc, quon iam ***5

24. \§> 85- **^*****,*,************T nec mancipi mulie-rihm || et pupillis sine tnkore auctore 8 so lu r possunl, 7^"

X.G *>> q u o n i a m me l ip rem | condicionem s u a m facere iis e t iam

sine tu tore auctore* conjcessum est . §. 84» Itaque si

5. $. 80 — 85. * Desiderantur litterae circiler 3o. a Sohed.: id ]est c(vel/ \**mcC^eh/)/em(velo)/ojo(?)//ya(^)fcm^o(velo)o(?) <fr*w*aM< | o/MccCvel o)«i(vel d)eoy*a JrepWi* potest — .* JTc/(?)c ***(?)d<?(und(>), 3Sched. Mwm***p.)l*«(nummos) yaj* (quos^, ( *$fthed.aceipit , s

sSched,s —-• — u s»* ntm 0^0^»+*, 9** possit guoBiam //* 6Sched» <+~*>~*~~<~-».~-»~.m~.**.xn*-¥-* • 7 ln C^d , tale quid scriptum es.se censeo? M m *lhario (contrario3 & (res) tam mwpi (maneipi) ,$ (quam),. • Sched, p i a In Cod. sine dubio est 7» T, «T i* e. siue tutorfc

§. 192, nec non, Jmj> Cornmen-, cit» §, a. I. quib, allen. lic. t&F- ,§• §• ^7* el 85, item WW quoniam etc, Conf, pi\ I, de pianus, $ra£m*XJ, §.27jet§»2» auclont. tulcr. I. quib/alien, lic. §, 84. Couf. tit, §,2. I. quib,

§. 8a, Conf.cil. §,2»L quib, alicn. iic, ct ad eara Theophi-alien. hc. / , Jusj itemCicerOk,Topic. cap, IU

§. 83. neg"-possunt^tlQXiSi,

o .

http://es.se

9 8 L t l B . I L $ . $ . 8 5 — %• D E R E R V M

cEebitor pecanlani pupillo soluat» facit quidem pecu- 4.

xtiam pupiHi, sed ipse non iibera^tur» cpiia nullaiu obli-

gationeni pupillus sine tutore auctore | dissolaere po-

test, qwia nulEus rei aiienatio ei sine tutore aiictore

feonce^sa est. sef. iamen si ex ea pecunia locupletior

ffactus sit, et adhuc petat, per exceptionem doii mM 8.

lummoueri Ipotest* §. 85« Mulieri uero etiain iine

tutore auctore recte solui potest: nam ! <j«i sohiit» libe-

rator obligatione» quia res nec manupi , ut proxinne

dbdmns, a se cliinittere nmiler efc sine tutore anctore

potest 9* quamquain jjboc ita est si a a ipu t pecuniam: 12.

at si non acclpiaf, sel*° (actepitzm) f habere se tfitar,

€t per acceptilationem nelit debito'rctt* aine tutore

auctore liberare* non potest

|§ . $6, Adf|uiritur auteiu* nobli non *olum per Ad«|air.

nosroet ipsos, \seA ettam per tmt <j?ioi in \m*eiutet xf».

m a n u , manciptut'nea habemus. item per em% seruo*,

m quibus usumimanm* habemus. ttem per homme*

liberos et seruos alienosf jtpaos bana ftcle posstcieimi?»

de quibus singnlis dlligenter * Jdiipiciamuf. fl-S?* 2».

Igitur Qquod') liberi nostrt, qiios m JiGtestate ha» L»iiar,

bemus, j i tem 6 quod serui nostr)i maacipio accipiunt,

«uctore. *Sched. ps.z prd p*F. i. e. pofest. i0Stli«I. »p).v §. §.86. — g§- l"2* a V«*fba auiem, mjtnu mareipiowe, em tt¥~

<paeinD%. ? nerjue inlttsi. leguntur, «ri»pta, fjaantem ad \ mtm eos pertraet, Blen. fost cd» 4 «/ . nstmtfrtictttm. StfwL uf *D\&*tInsu diligentiut. *item* Sic etiam ImL Dig. *g«-'

5.8?. €onf. infra Commrri- pw <|»as jpmoa. «f*k aewnfr»* tar. III- §. 171. itf& Cicrro, Conf. Vtptaavs, Fragm. XIX, Topic. ctt. cap. 1 u utproxu- §. 18. Epitoaonp II» i, | . 7. me diximus, Vid, § So.

§.86. L. to. pr. de ac*|«jr. $,$K Cn»f.Vip!annttFrsgm. er. dumfa. iiuttipta-. Gajos XIX, (. $. 18. 1». Epitt»meIL ibroll» InstUuticmu». pr.I . 1» «ft.'§. 7. Jtguwr fm&d k*

rer L

DIVISlONE ET ACOVISITIONE. 99

t ie lT ex tradltionfe nanciscuntur, sine quid stipulen-

24 . tnr , tiel ex *alia* quaujbet1 ' causa a d q n i r a n t 9 , id n o -

ois adquir i tur : ipse *is* e n i m , [qui 1 0 in potestateT^°* x LXX

nos£ ra 1 2 esr, nihil s u u m habere potest . jet i d e o 1 2 si

heres institutns sit» nisi nostro iussu, hereditatem j adire

n o n potest; et si iubentibus nobis adieri t , heredita-

4 , t e m 1 3 jnobis adquirit» proinde*4- atque si nos ipsi

herejdes institiiti essemus. et conuenienter ** scilicet

legatum jper e o s n o b i s 1 6 adqniritur. $ .88- D u m ta-

m e n sciamus> si aiterius jin bonis sit seruus> alteriua

8 . ex iure Quiritiuni» ex omnibus causis jei soli per eurrx

adquiri» cuius i n bon l r 1 * est. §.89* Non so lum | a u -

t e m proprietas per eosj quos i n potestate habefmusr,

kurt niilk mim ihl llhemvum fit ttteniio. 7Verha mandpio accipiunt uel in Dig, et Imt, omissa sunt. 8 alia cfualihet. Sehed. *** quaUbeb. Wt%* et fnst.: yualibet alia. s Cod. ad~ quir 10Sched. ipse ** enim \\cftii In Dig. Flor. ipse enim qtii legiturj IJal. auteni Jeetio,,quam tuentur etiam Inst., sic habet: ipse mim serbus tjui I JSched. nosr/ra Dig. altetiusz et sic etiam ia Inst. iegitur, nisi quod ap. Bien. est alicujus, 12 et ideo. Dig, Ideocjue* lnst. Se&. 13Sched. hte-, pro hte i. e. hereditatem. Dig, et Inst, hereditas^ et mox adquiri~ tur, I4Dig» et Inst. perinde* ts et conueuienter Sic etiam Iost, Jn Dig- Florentiae et his convenienter^ ap. Hal, autem et ex his comemettter legiiur. I 6 D i g . : scilicet Iegatum (Hal,j legatum $cHio»0 nobis per eundem (Hal. eosdem). Insst.; sciiicet nobis (Hal. vobis) Jegatuni per eos. Bfen. lectw» a nostra ea solo differt, quod pro nobis exhihet vobis. I 7 per etc* Cod.: pro eum adt/rit'* (adrfairitttr) cuius in boni

Zeri etc. Conf. §. i, I. f-er XlX, §+ 20. item supra Com~ quas person. n. >b. arquir. Wj<itar. I. §. 5-t. et infra Com-item quod serui etc, cit. L. 10. mcnlar. llf. §, 166. de a. r, d. §. 1. §. 3, f, p. tj, §. 89. cit. L, 10. de a, r. d. p. n. a. %, a, cit. §. 3 ,1. p, q, p, n. a,

§, 88, Conf,Vlpianns,Fragm,

G2

i o o L I B . I I . § . $ . 9 0 —1)4. U& AJS.HVJU

adqulritur nobis, sed e t i a m 1 3 possessio. c u i u s 1 9 eniru

jrei possessionem adepti fuerint, id nos possidejre uide- 12.

m u r . unde et iam per eos usucapio proce ! di t - ° . ( §. 90.

Pe r eas ue ro personas, qwas 2 1 m m a n u ] mancipioue

habernus , ' proprietas qu idem adquirijtnr nobis ex

omnibus causis , sicut per eos , qui in pojtestate no- iO.

"stra s u n t : an a u t e m possessio adquiratur jfjuaeri so-

let, quia ipsaj- n o n possidemus. \§. 9 1 . De his au- De,

t e m sernis, in quibus t a n t u m usumf ruc tum liabemus,

ita jplacuit , u t quidquid ex re nost ra , ue l ex operis

sujis adqui ran t z ~ f id nobis adquiratur ; q u o d 2 3 uero 20.

extra eas |causas persccuti sinb)24; id ad dominum

proprietatis pert ineat . itajque si i s t e i ? sertius heres in-

"stitutus s i t , legatumue quod ei [da tum fueri t*/» non

mih i , sed domino proprietatis adqtiijritur. §. 92» Idem 24.

placet de e o , qui a nobis bona fkle possidetur, jjsiue

l iber si t , siue falienus se ruus . quod en in i placuit de

^ 8 SclieeK et Itx Cod,t u t opinor, est SK i. e. etiani; sic enim ,t$m in DigH fpiam. in Jsast» legitur. 19Dig>. secundnm Plor. lectionemeajwrftie, jecundunp^rulgafc. et Ilkl. cujuscumffufc ex~ .hibent: posteriareni lectloftpm Imt. ttientur. "* 2Qzmde etc. Dig,: unde etiam per eorum longani poes&ssionem domhiium nobis adauiritur. Inst.: unde etiam per eos usurapio, vei longi temporis possessio nobis (Ilal. et Bten. io6is) acctdit.

.InCod. vocem pidcedit sequitur spatium ucnum. 21Sched. <fas 2 2Cod. adyuirunt, et sic vulgo m Dig, quoque legiturt szd Flor. Cod. et HaL ed. ncc non Inst. adquirant exaifeent. -Squad, Sic etiam Inst. Dig» si ijuid. 2 4 E D i g . 2 5D%. etlnst . is. a f iDig.: legatumre quidy atit «i donatum fuerif.

§. 91, cit. L. 10. de 3. r. d, §, 92. cit, L. 10. de a. r. d, -g. 5. $. 4. I. > p. q. p. n» a, f. 4. cit. §. 4 .1 . p. q. p. n. a. 4onf. Epitome II, 1, cir. §. 7. Ctmf» Vipianus, Fra«m. XIX, Vlpianus, Fragia. XIX, §, 21, cit. §, 21. item infra Commen-item infra Commentar, III, tar. lll. §. i64. §. i65.

D f V I S I O N E E T A C O V I S I T I O N E . 1 0 1 "

J usnfructuario, idem*7 probatur etiam cle bonae fi»

dei 2 S possessore. jitaque quod extra duas istas causaa

4. adquiritur, id uel |ad ipsum pertinet si liber est, uel

ad dominuni si seruus est20. \§. 95. Sed si bonae ii-

dei j)*ossessor usv.ceperib senfiim ? °, quia eo modo

| dominus fit, *ex o*mni causa 3 x per eum sibi adqui-

rere potest. j Vsufructuarius uero usucapere 3 z nori

o. potest.' primum quia non possijder, set habet ius utendt

e t 3 3 fruendi; deinde quia3* scit, alienuni se ruum s s

esse*6. §. g4 De illo qnaerilur, an per eum, seruum,

j in quo usumfructum babemus, possidere aliquaw rem

l et usucapere -possimns 3*, quia ipsum non possidemus»

12. Per jeum uero, quem bona lide possidemus, sine du*

bio et posiide;re et usucapere4 possumus. Loqnimur

autem in utrijusque person^r sectmdum disrinctionem,

quam proxurne exjposuiinus; id ett, si qnid*8 ex re

Inst,: legattrmve quid e i , aut donatnrn fuerif. 2 7 Sehed . id Lihrai*ias haud «iubie scripsit id.. puncto adjcclo ilhid sia;ni~ firans, non id legeudum esse, sed idem, ul est in Dig. et inst. £ 8 S c h e d . bf Dig, bonae fidti. In Iiist. Cuj. qtiidem f-t Bien. bana fule exhibent; I la l . aulefu hgnae JideL i9 Cod. tib

Dig. et Iust. est, 3°Digv e t l n s t . ; Sed bonae fidei posses-sor cum usueeperit servum» Sched. p r o possessor etc. cxlii-

hent p • — — p~.' desiderantur autem inter p et p. litterae circiter 23 . I n Cod. sic scriptnm p u i o : possessor usuceperit seruu. (sertmm). 3 l Sched. ** (ex) *mni (omni)

c (causa) Dig. et Ins t , : e^ omnihus causis. 3 2 D i g . : nsuca-> perc servum (Cod. Rehd . : servum alienum), m Inst, nihii ad-Jicitur. 33t>£ deesi in I)i*. e.t Irist. 34-quia, Sic etiam Inst . Dig. qdomatn. 3 S Dl^. et Ins t . : servUm alienurn. 3 CFF. Sehed, e* 3 7 C o d , p^sumus 3 faJns£. quaxn possess;oncm,

§. 93. cit. L. 10. de a. r . d. §, 4. I . p . q. p . n . a, «onfe-§. 5. cit. §.4, I. p . q.j>. 11. a. renda a<3 priorem quoque huj.

§. 94. JLofpuhnur etc. cit. §• partem.

102 L I B . I I . $. §. g5 — 9g. D E R E R V M

nostra uel es operls j su i s J 9 adquirant4*, 14 nobis ad- 16,

qniritur4 1 . §• 95- £x fais4,2 apparet, per liberos

hoi2iine% quos neqneiuri nostro4 3 subêcto» hahemus»

neqae bona fide possidemus, itero per alieuos serîos, in 19.

qnibns neque usumfructum habeiuus 44y neque iu^tam,

possessioneni4 % jnulla ex causa nobis adquiri i*asf,

<?£ hoc ejt, quod dici* ttur 4 6, per extraneam peraonaru

nihil adqujri *posse* ***** [*******#****»•**** quae-

rkur» anne *********** «obis alf|liirat^^r4•,"» §. <)*3. 21.

In suimua sciendum ^ » /Js» <**«/ <>*43 i pote< a*.**

"manu, mancipioue sunt, niliil in iure cedi poss*.

cum enirn. /s tarum 4 9 personarum nititl *aum esse

**In$t.: « U J operis (Ctif, et Biro . operibut, *°ImU adrptt

fuerint, *l id etr. Jn In$t. axniitttur. "*x To f» 1 E t nj8* if*r-

f«f. * 3 I n $ t . : rattiO ('"Jal, <rt 0 t« t , * **>,") jurt, * * ! «

Cud, p«st kahemm pi»r frrurwii rfpftita <umt i-jiba "irafrwlcn-.

tfa; Vfjnilur fnfnt: /*•»• p atitrr\f t'tru(t/ [m quibut K**<y&#* i./l

* : S l r H u m i?t Fnsl. Jt cn (»' , H I la i . : ros /• . * v "cm ntitani, 4 6 Ev fnst. * 7 S f W . : n 1»! a»i tujri — j - •—*—. — —•

quprttttr ane p — — T -*• *&>/»« atirjtitratttr Omj i r f r f fWiiw, i » C»**1, Mre^tes nibil adfguiri p**e§I?«JM*) exeepfan pxstrssiom (§M*S-

spsti««te) de ea e*&(m"mt fjaerttur «»<* J* (§*«* Mtrrd". (tAtmm)

j3*o«(t<»r««jani) \twbis adfiniratur. Imu sic faabfnl* Kt i»oc

f*st, tf, d , . p . p, | j , ii, a. povsf% excepto eo t qued per liberam.

persoitam7 veluti pet procuratortm t placett non stilum $iu%t*tim

bu* ied f>t ignorantibut ro&it adtfuiri pottetttwnem, secunttum

dit i St 1 tri cotis:ituti0nemt et per h mc poitetttoietn etimm d&-

mii.ium, si dominus fuerit qs»i trzdtditr wtl ummpipmm aut

loî temporis pr tt'tcriptlon«mt si demmus wom sii, H**c us, ijuod tttiiitatts ratioiit» w<pptm» t*$8>fi "m L* 1. C* de ac(|«ir.

•pu&se&s, 8ifirtnaiitIjnpf»rat«rfsS«»*.f«rui tt Antoninus t Oafi noztxi

t fmporibas f o r f a w n o n d a m habfbatnr p r a certft »'*|m* « p l o -

t a to f 4 ' * . e * i ) his tj v(pti) i « . S c W . # ms * #* * ' C o 4

f, o5, Bxhit———— nihil J«t, arttc, partf» edtfuin posse. f, 5 , L p . <|. p . | . 96. <:«»* *»rti<n —. gu»m n. 3. canfwenfla «t i» rebfp» *«r pot.sk* Conf* «opr* I.S?#

http://pot.sk*

D I V I S I O N E I T A C O V I S I T I O N E . i o 5

possit, conuejniens est scilicet» u t niiiil oimuno*0 in :i* iure uindi|care possint.

j . . x

]§' 97- (Hactenus')3- tantisper admonuisse sufficit,

quemadjmodurn singulae res nobis adquirantur . n a m

8. legatorum jius, quo et ipso singulaj- res adqni r imus* ,

opportuni;us a l i o 4 loco referemus. Videamus itaque

nunc , quibus | modis per uniuersitatem res nobis 5 ad-

5L quirantur. | §. gS. Si c u i 6 heredes facti SUHIUS , siue

12. cuius bonorum possessionem " pe t ie r imus , sijue cuius

bona emerimus s , s i ue 9 q u e m adrogauerijmus, siue

q u a m . I O in m a n u m u t uxorem receperimus T x ? | eius

res * 2 ad nos transeunt.

§. gg. Ac p r i u s 1 de hereditaiibus | dispiciamus,

qua rum duplex condicio est : n a m uel ex testamento^

J 6 . uel jah intestato ad nos pertinent.

pro istar' (tstarum) jjxrubet star1 5*»Sched.: nihil *a//(vela4

anc p^se Ductus *u//onc ad vocem omnino refero, sequeps au-tem p'se(passe) Hbrarii erruri tribuo.

§' §• 97- 98. II,inea vacua. *Huus quoque lineae prin-ripmm ucuum reliquisse \idetur librarfus: explevi ex Inst, 3Sehed,: singulae ^j(res) adqutrimm. Inst.; singulae res no-bis (Hal. et Bien. vobis) adquiruntur, item fdekommis$arumf

itfri singulae res nohis (Hal. etBIea. pobis) relinfuuntur. *Imr. inferiore. * nobis. In Insf. ap t Jlal, et Bien, vobis legiturj ap. Cu|. autem pniluni adjicitur pronemen, f Inst.: Si cui ergo. 7 bonorum possessionem. §ched. bp** $siue cuius. bona emerimus, Haec in Inat. omissa sunt. ?Inst. vel su 1 0 Cod. quem l x In Inst. verbis siue quam in- manum etc, sxxbt stituta Jeguntur haec; pelsi cujus bona tfbertatum canservanda~ rum eavsa- nobis (Half etBien, vobis) addipta fuerint. I a Ins t t : res omnes, . f* 99* xCod. primust

§» 97* §- 6.1« per quas per- n« a. Conf. Epitome, I I , 2, pr« son. noh. ac*jair, §. gg. cit. §. 6. I . ». q« p*

§. 98. cit, f. 6.,,I. p, q» p. n. a.

io4 L I B . I I . §.§.200 — io4. BE T E S T A M E X T .

| $. T&O. E t prins esr, u t de Iiis di^pi^damu*, qtiae

nbbis ex testamenro J obueniunE.

j$ . 101. Te^tamentoruni atiteiu genera mitio dno Test.

f u e n m t . j n a m aut calalis comittis faclebant, quae co~

nmij.% bls in anno tesfcamenfls fad«it ' i5 destinata e'nm*; 20»

aufc in procinctn» itl e s t , c n a i belli cau«a atl p t i j / iam

ijbant; procinctus est en im expeditus et armatti* ever-

jc ihH. a l t e m m itaque In pace et In oti * fatiefean",

a?'rerum £n proel lum exituri. §. 102. Accessit dein !e 21*

tertltxm j 'genns lestat.ienli *, q m d p t r ^W.-. et l ibmui

ag i tur . qu i ;ieque caiatis cr»[tmfii*", neqsie In p t o d u c t u

t e t t a m e n t u m fecerat, i s , si sufolta nmr te [ unmeba tur ,

aniico famiiiam suam, wt est, patrimonjltmi f u u m inatt- 4 ,

cipio dabar, e u m q u e ittgahat, qnjtd ctrique pcwt m«»r-

t e m snam I\AV£2 uellet quod tes taîwntum ditt tnr per

aes et l ib ram; sullcet qtiia per man t i p.$?tuiR«m perdei-

tu r . \§* 103 Sed illa qu idea i duo geitera *us:amtn~ $* 5«L

§» 100. ÎiMt.: ex is$fwmmtQ nobtt (ILtL et Bira» *&/» ). |» §. 101 — 10S. * Sdbrd. / In €c»d. $ia« swfcl*-* « t / : iibra-

rlas enini, qui siglo t° aliqnot it»s expriwt \uct-m testamento9

boc loct» ûcem testamtnti simili coiitjiradm rttitasse ptifatitlus esL 2Cod, dare Sed legeadum Jo*L Cuitf. iufra lai» 14»

§. loa. cit. §. 6 . 1 . p . q, p . n, a.

| . 101. Conf. §. 1. I. de irslam. ordin. Gelfti». Lib. XV, cap. 27. VIptanas.Fragm. XX» | . 2. îurr eomitia -*-*«»*. Conf. Tbf>ii|ih'Iii5t II, 3ot g. 1. f« -procmctu etc. Conf. Thenphtlus. ior. ctt. PI«tarchu% tn Cortniano , cap» g. (psg.mj.) Fcsttis, «ub\n-cih. Ktidopmr.mctu #t Procincta. Sertiu» JDanIeIi«, ad Aeaeid.

Ltb.VII, ver5.fi 12. Clr«w* de Katur. 4PHT. l.ih. If» rap. 3»

§. 102. C»tif, cit. §. t. L cle tei t «ril. Cftfint. Lrh. XV, cit. cap. 2". Vlpianttt Tra^m,. XX. cit. §. a. ât" nequf —1 — — «fatt <ie//ef. Coaf. Tfi ON» philui, II, 2«. rlt. §. 1.

§ 10S. Sed •— • r#if*«-farn îi, Cnnf. rit f, 1. f. de te«st, ord. VipUnui# Fragia. XX , cii. f. a. J«H# «»»* «//,*«- etc. Conf, Thec»phifo% II, 10» clt. §. 1.

http://ver5.fi

ORDINANb'. ETQVITEST.FAC.POSS. xo5

torum*3 in desuetudmeni jab ie runt ; hoc uero solum,

q u o d 4 per aes et librara. fit, [in usu r e t en tum est»

sane n u n c al/ter 5 ordinatur, atjque olim solebat. nsm-

12. que olim famlliae enrpfcor, id est , qui a Jtestatore fa-

mil iani actipiebat mancipio , heredis lojcutn optinebat^

et ob id ei mandabat testator, quid jculque post m o r -

t e m s u a m dari uellet. nunc uero jalius heres besta<*

16. meiito6 inst i tui tur , a quo etiam legat/z rel£n\qmaitnr^

alius dlcis gratia propter ueteris iujris znzLfationem?

familiae emptor adhibetur. §. i o4 . Ejaqz/e res ita agi-

t u r . qui faclt, adhibitis, sicut in cetejris /«ancipationi-

20. bus, V * 8 testibus ciuibus Romanls Jpuiwibus et libri-

pende, postquam tabulas testamenti scripsejr/f, 7/*anci-

pat alicui dicis gratia faailllain suam. j in q?/a re his

Fam. uerbis familiae emptor u t i tu r : \FAMILZAM9 F E C V -

24, N l A t l Q V E TTAJI * * * * * * * * * * * * * * * J***************°

HEA, QVO TV ITRE T E S T A M E N T V M J J F A C E R E PGS-

SIS 5ECVNDVBI L E G E K P V B L I C A I , HOC J A E K E ,

et u t quidain adiiciunt, A E N E A Q V E L I B R A E S T O

5 Sched. **** In Cod., ut opinor, est ttor1, i. e. iestamentorum» Sav. Librarius aliM pari ratione pro testamentaria, testa* mentariae scripsit ttatia% ttariae* *Sched.: hoc uero q so-Sum q s Scfeed. alter 6 Sched. / In Cod., tit opinor, est t° i. P. teslamentQ. 7Sched, ^^T)f*o/tQ)ationem Legen-<lum imitationem. Conf. §. io5. 8Schod. ** 9Sched» famwam I 0 Sehed. cH<?(?)n(?)maR J(?)«/cZ(?>/(?)<?) J amcus (?)*oo(vel tT)clayue Primi igitur ductus ita cemparati sunt, u t qndo rtiandato, ultimi, ul tutelaque m Cod. scriplum esse

§. I04. "Eaque fa- in qua re uelut pretii muiam suam. Conf. cll. §, 1. loco. Conf. Theophilus, II, ia» I.detest.ord. Vlpianus. Fragm. cif. §. 1. deinde testator— XX, §. §, 2* §, sicut in cete- nuncupatio. Conf". VI-ris mahcrputionibm. Conf.su- pianus5 Fragm»XX, cit. §. 9. pra Commentar. I . §. 119,

http://Conf.su

JLO6 I * I B . I I . §.$.100-—110» D E T E S T A M E N T .

MijHi E M P T A . deinde aere percutlt Iibrain, idque aes

dat testatorl, uelut pretii loco. deinde iestator tabulas 4 .

tejstamenti tenens ita dicit; [ H A L C I T A 1 1 , T T I N Haec,

HIS TAEVLIS CEEISQVE 1 1 SCRIPTA SVXT, ITA ' D O ,

ITA LI.Gf"V ITA TLSTOE 1 3 , ITAQVE VtJi-, ' , 'VlRiTEf,

T£STniO,XIV.".I JIIHI P i r . H I B I . T O T L 1 * . t-£ hoc i\U ",,

citur nancupat io ; j nuncnpare est e i . im p - d i m n o m i -

n a r e ; et sane» qu[ae testator specialirer in talmiis testa-

•aienti $cxijpsexkf ea «idetur generali s e n n o a e n o m i -

na re fatque confirmare. §• 105. In te : l ' n s a n t e m 12.

igton debet is esse, qut in potestate tzt a«£ familiae

cmptorif, aut ipsius fejsfatori^ quia propier ue t e th iu-

ris muta t lonem ( to tnm hm pe^rttium» qaml szknt

testtw titis * onIimmiiJ& graYta, creditur iriter Ltmi- 16.

liae empfoiem a^i et t e - rurorem: qnippe (JHIU , u t

prnxime tii.xinm4:, b , qui f<* mil iam ttVaNm-* ma i iu -

pio actipiebat, loto Leredis erat , tiUtjtiti rejiruiMtum

est in ea re domt^t icum te -t imoiiium. §, tu6. Vit-le. 20.

et si is, qut in puteatate p a t i b e»t, r£. i»mue t m p t o r

adhibitus sit, pater eius testis esse j non potes t . a t n e

is qu idem, qui in eadem potestate Jestj, ue ln t frate?

eius. Sed sl filiusfamilias e x 1 " castrensi pectilio post

jmissioneni faciat t e s t a m e n t u m , nec pater eius recte #4,

^mpicpris. i* ka ppml Y!p, no» brgUur. x*Vlp. ceritoe, *3 CM\. testazor " S t l m L j.h*bttite Vlpiani Cud. Vatic pbitotr e\hib?l, l* testttmr^i. C«*d. £«f 1% mfdta %<«rbi partf perfurata, ita tatnm, ut i«tfg?a routpartant iiftprat* r«. Ijbr«triu& «.cripsisse vicfetur test<imi i S Cod, wnatt-li. I ? Imt»

§. wr«. Gonf, Yfptaniis, XY, $.$,4.5. SeJ ti/tliut-Fragc*. XX* $. 3. §»§. 9, *©.J, Jmnnms elc, f. 9. I. *!e twt. dt* twt.^rd^ ^ urd. C«af. Vipianus, L. 3 *

ff, io(». jTiKie *«•«**. — frcter Jj*. 2. qut testain, fac, |»es4. esxir, C*j«f» Vlpianus» iragot»

http://Pir.HIBI.TOTL1*

ORDINAND. £T£VITE5T.FA,C,POSS. 107

testis [ [adhibetur 1 8 , n e c i s » qui i n po tes ta te 1 9 patris

est2°. §. 107. De librijpende eadem, quae et de,

test ibus, dicta esse intelle[gemus: n a m et is testium.

4. n u m e r o est. §. x*8- Is ue ro , qu i in jpotestate here-

dis, aut in (p&testate') legatarii est, cuiusue lieres ipjse

aut legatarius in potestate est, quique in eiusdem ]po-

testate esr, ab eo, (jqui testamentum facit), testis et l i-

bripens adliiberi po(test; u t ipse quoque iieres avtt2*

8, legatarius iure adhibejantur. sed t a inen , quod ad lie-

redem pertinet, quique in eius [potestate est , cuiusue

is in potestate er i t j m i n i m e jiioc iz/re ut i debemus. 1 2* IDe testamentis m i l i i u m 1 . \§. 100. S e t h a e c 3 di-Set. l 7

ligens obseruatio i n ordinandis te^staiiientis militibus

propter nimiam. inperi tujni <;o?z,r£/t«£iombus Princi-

p t i m 3 remissa es t . n a m q u a m u i s 4 , [neque l eg i thnnm

IL6. n n m e r a m test ium adhibue|rint, neque uenditlerint h-,

miliam» neque nuncujpauermt tes tamentum *, recte

n ih i iominus tejstantur. §. 110. Praeterea pe rmissum

est iis, et peregrinos et [Latinos instituere heredes, nel

20. iis legare, c u m alioquin [peregrini quidetn ratione ci-

de. ^lnsU', adhihetur testis. ** JQ Insi, additur ejusdem. 2°SdhedL stt Sed m Cadf fnerit eft, ut ia lnst> legitur» 2*Cod. ut

§. §. 109—• n S . ^Cod. mitium 2Inst. Supradicta. 8 Cod. : inperitia\mentistutionib. principniB. Jnst. pro -prinei~ pum exhibent principalihus. 4 I n Inst, ii mseritur. 5 ne~ que uendiderint ete. Inst.: neque aliam testatnentorum saUem-*

§, 107. Conf. Vlpianns, §. no., mpi alioquin peie-Fragm. XX, rit. §. 3. gnni — — lemtaque. Conf.

§. 108. Conf. §. §, w>. u , f , Vipiantis, Fral^m. XXII, g. 5, delest. ord. Latiui uero etc. CottL supva

§. 109. pr. I. de nulilar. Coramentar. I. §. §« 23, 2-*. et teslarn, Conf. VJpianus, Fragm. kilra huj. Commentar, §. 276, XXIII, §. to.

xo8 LIB.II . $ .£.nz — n 5 . DE T E S T A M E N T .

nIE prohibeantur jcapere hereditateni legataque, Latini

uero per legem jluniam. §. m . Cielibes quoque, qnl

Iege Inlia hereditateni | legaraque capere uetantitr; j i tem 7t

orbi, id est, qui liberos non habent, quos lex d

" f******** * * x * * * * * * prohibet ***************

j , ^ | — 2 - 2 2 .

| * * * * * * * * * * * * ************************** §•> 1 1 2 . £e -

T X l X b p t a m e n t u m i ace r s * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * x * * * * * * * * 2 j .

***** 9 scl l icet u t q u a e t u t e / a Iiberaffl;e n r m «?i.ren^ xa

( i t a t e s t a r i d e b e r e n t 1 1 . § . 1 1 5 . V i d e n t u r e r g o a i e l i o -

nitatem observarerint. 6 Fol ium, <pio liuj. paj». ar:mropn*nrxt conttnnabatur, deperditnm esse, in Praf*fati»«n*' d«uii» i".,*b'txiai Gajus eum ordJnem sertassc \ idefnr, u t , post abt*»lutna itia-teriam <le testamentis m i h t a n i , d<» hts personis aj j rret , <gmbu» n o n esi permissuin facwe tfstatncntum: qtro sarw p**rtii«*itt» guae in fine pag. 5 i . nce non, 111 princip. pa^. 5 — i»«Ji»* f**-gere contigit. Ifatpie praetfr Vlpiauum. r ra i .n i . XX, ***.!.. M|« et Tit. Inst. quih. nori <»st p e r r n m . fac. t<M. mnft-remla. mt, Epit . II. 2, §.§. 1— 5. wbi fpiar legimtHr haec smit: ff. l . #*i truoque statutum estf quod rton omnibus liceat Jurne t, ttum* n-turn: sicut sunt hi, qui sui juris non sunt f sed alifno ju i ssJtm jccti surtt hoc estf Jilii, tam ex noihit nttli , njnttm mtapiiri, ff. %, Item testamenta facere non possunt iinpuheres, itl est, minores quatuordecim annorum9 aut jtuellae duodecim* ff. 3» Item etlii, qui furiosi, id est inente intani fut-tint , navt pa*-sunt facere testamenta. Std hi, qui insani sunt, per int**u altav

quibus sani sunt, possunt facsre tftiamenta. ' .Sihfd.. ; p r o -

hibet ////i(\elp)h/qc*f/*c Sequpns linea in SthesL ita compara t a

e s t : sa/o(':)poswsw*tJ(:).iat(vsln pro //•—&cit?)/*# •Sched . : — \ s t a m e n t u m facere mrffp(\eh)i:/i:<.«. 9 Sched, anni xn tab.: quam scripttiram vitio^aia *»<w m s n i -festum est. 1 0 S c h e d . : ut y*(q«ae) tuie*a ( tutrfa) tdterttuz !—liberatae) n (non ) ccnt (pru Tint L e. esient)* l * Sched.

§. 111. Conf. infra §.§.286. § .2 . §. 1. L qn ih . nun r&t S-44. , p f r m m . far. tpsfaa*. V*pia-

§. 112. Conf, infra §. 113?. mis, Kragnt.XX» 1.12. Jtmi^ §. 113. narti masculus—— na uero <•!«*. 0*nf» YtptaauA)

uelit. Conf. Epit<jrne, I I , 2 f Fra^m. XX, §. 1,%

http://rrai.ni

O & D I N A N D ^ T O V I T E S T . F A C . P O S S . 109

ris condi;cionis esse feminae, cruam masculi: nam ma-

4. scnlus mi[nor annis12- xmi testainentam facere non

potest, etiamsi tutore auctore j testarnentuni facere ue-

Fem. lit; jfemina uero post1 3 xn. aimumXA- testamenti fa«

jciundi ius x s nancif citur.

8. [ . , , — _ . *

Igit. $.114. Igitura sl quaeramus, an ualeat testamentum,

injprimis aduei-tere3 debemus, an is, qui iC fecerit4-,

12. Iiajbuerit testamentifactionern: deinde si kabuerit, jre-

qniremus ^ an secundimi iuris ciuilis regulam s J tesia,-

tus 6 sitj exceptis militibus, qui&wx7 proptex. nimiam

\mperitiam s , ut diximus, quomodo uelinf, uel quonio-

do \pouml9, permittitur teitamentum. facere.

16» $• n 5 ' Non tamen, ut iureciuiii1 jwa/uat2, testa*

mentum» sufficit ea3 obsernatio, cmani supra expojja/»

mm de familiae uenditione et de testibus et de jnun-

cupationibus.

ttebent liocus ad resfituendam sane dlfficHfs estj illud iamen n«ii i»fm fugict, Gajum de mulierum testameutis loqui. 1 3 S thed . : minor * ( ? ) ann ( i . e. atmis. "Vid. Praefat io) . 1 3 Cod, potcst l4annuin, Sclied, +nt**$pQ\filr) I S S t h e d . : fa\aunidtts ins

§.14-*. ^Lioea vacua. 2Igkur deest m Dig. 3 B % . anhnadrertere. *I>ig. : qui fecerit testamentum, s D i g . : regulas furis ctvilis. 6 testatus. Sehed, ***tatus 7Cod» ^uz" 8 inperitiam. Sched. ***wHtiam 9possint. Selied. •****/n/

§. n 5 . ^Iu Inst. p ro £ar<? «'«£/£ ap . Hal. et Bten, legitur omninOf ap. Cuj. omnimoJo. 2ualeat. Sched, *****at 3Inst«

§, i l 4 , JgiVar £«£«- Conf. VJpianus, Fragm. XXIII, $us sit, L. '». qui testara. Fac. §. 10. posa» Inscripta: Gajtis Libro §. ix5. Kon exposui-l l . Ittstitutio-JjJim. «t dixi- inus. p r . I. de e\heredat. liber, mus. Cottf, §. 109. quomo- supra. Vid. §, 104, sq» <io uelintt uel yuamodo possint.

J L I O L I B . I I . $ .$ .116-122. D E T E S T . O R B . e t c ,

§t tiG, Anfe onmia requirendum est, an finstl-

tutio heredis sottemnx more facta sit: nam1 aliter

ffacta institutione nilii! proficit* familiam testatoris [ira. 20.

nenire, testesque ita adhiber/, itaque nnncuparz z tc-ta-

inentum, j nt supra dixiixms. $. 117. Snllemms aurem Soll.

Snstitntio haec esti Ttri"rs 3 H E E E S E S T O . fsel et 2 l

illa iam comprobatauidetur: T I T I V M HECEDF.JI E S S E

f ivB£o* at illa non est comprobata: T I T I V » H E H E -

*BEM ES|SE V O L O . set et illae a plerisque inprobatae

Simti JHEREBEM ISSTI T VO 4» iteill H£R£D£?I FACfO.

§* 118. Obseruandmii prae terea est, tit si mnlier> 4.

quae in tntefa sif, facbt testamentuin, auctorihut hs,

e/uoi) jtutores habefc» facere debeat: alioquin inutiiiter

fii/n? cimli1 testabimr. | $ . f ig . Praetor tanaeti* $i Praet

aeptem signie testluni signatum sit te «ttauientum» scri- 8*

ptis heredibus secundum tabulas lestaruemi *6tmontm

possersionem*x jpollicetur: &t $1 nemo tit» ad «juem

ab intestato iujre legitimo pertineat heretlitaj, ut-lut

frater eodei» pajtre natuu», a«£ patruus, aufc fratris Iiliu%

$. §. 116. 117. *« i. e. naa. Scfc«L ,.(?) *Srfac4.i ita athibere a nuncupare iJbrarius pro pasai%a futmz perpe-rant actha ustts *»si. Sf-dS eum alio prarierea ern.r<* laptuia e»se, iegendiua<jue puto; itar/ue nunctipari; illud ««m spnlen* tia non paiiiur, «t legamua: a~. i. e, auc nuucupan*. **Cod* tkus *Cod. imtkutio

§. §. n i j — 123. " "k" i. e, iare ctutH* Stited, 71 %bp*

$. n f . ut supra diximut. Bopiliiiis, Coinmentar. in T«~ Vid» §. w4. sq. jric. Cicrr. Lil*, II. (ad cap.4.)

§. n > Conf. Vipianus, $. » 5 . Conf. inira §. 1-17.«% Frasjxti. XXI, item Cicem, Ti.»ic. cap. #. ibt*

§, 11S. Coaf. supra Cons- qw* Bt*««tbi«s» nam idem mentar. I, §, 1^2. et ituj.Cota- iuris est Hc Ctmf. ¥lpianus, nteniar. §. §. 1 sa, et n i . mfra Fragca, XXVlll^ §. 6. f. 3» JL Commentar. 111. §. <*3. iton de tesL «rd. Vipiaaus, Fragm» XX, | . j5 .

§. 123. 1>£ E X H E R E D A T . L I B E R O R . 111

12, Ita poterunt scripti lieredes retinere hereditatent. nam.

ideni iuiis est et j si alia ex causa3 testainentum nori

ualeat, uelut quod familia j non uenierir, aut nuneupa-

tionis uerba testator jlocutus non sit. §. 120. Sed ui-

16* deamus, an etiamsi frater *aitb*A patrujus dxtenr, po«*

tiores scriptis heredibus habeantur. rescripto enim*

Irnperatoris Antonini significatur, eos, qui secundurrx

ttabulas testamenti non iure factas bonorum possessio-

nem petierint, posse aduerjsus eos, qui ab intestato

20, «Indlcant hereditatem, defendere jse per exceptioneni

doli mah. §. 121. Quod ane quidem ad mascnlornm

testamentsi perfrinere certum est; item ad femlnaram,

quae ideo non utiliter testatae- sunt, quod uerbi gratia

familiani non uen|diderint, aut niracupationis uerba

24. locutae non Isintf II an autem et ad ea testamenta fe- 8-*. XXXV imnarum* quae sine tutoris anjctorltatc fecerint, haee*

constitutio pertineat, uijdebimns. §. i22. Loquimur au-

4. tem de his scxlicefc £emmidj Jquae non in legidma pa-

rentium aut patronorum tutela sunt, sed de his, qiiae

alterius generis tutorej-5 habent, qui etiam inuiti co«

guntur auctores fieri. alioquin j parentem et patronum,

8. sme auctoritate eius, Jfacto testamerito, non summoueri

p * » est.

Item. | § ' i 23 # Item x , qui filium In potestate habet, cu-

rare debet, ut eum [uel a heredem Instituat, uel no-

minatim exheredet3 ; auoquin si jeum silentio praeter- *

3, e. bonorum possessionem. Scheci. *** 3 Cod. pro causu «xhibet sF-to i. e. senatusconsulto, A~u. i. e. ant. Sched. • s Sched» tutorem

§. §. 123 — l3 j , * Ins t sed. 2 uel deest in Inst, 3 na-

§. 122. Coiif. sujpra Com- $. 123. Item conr meniar. I, §, §. 190, et 192, siitetit institutio, pr, I . ck ex-

xi2 i i i i i . IL §.§. i2-i— iiib. DJb

ierit, imitiliter tesfcabitnr • s-uleo quitlern, nfe riostri 12.

praeteptores existimenr, eiiiai2i;i4' uiu® patre filiiis de-

functus* sit , neuiinem |ksrecleai£ ex eo testarnento.

existere posse, q.v/# scilieet | statim7 ah initin 21011 con-

stiterit institiiti 1 s . seci dluersae sclioiie aucteres siqni- 16.

cleni iiliujr «Aortis5 patris teuipore , o ia i t , sane Impe-

dimento eum esse scriptis here-Iijbas et iliam ab in-

testato beretlem fieri con/&en'.ur I O : \&l nem ante mor-

tem patris interceptus sit, posse jex testamexuo iiere- 20,

«lifoiiera.11 atliri ptitant, iiullo iam filio impetUfiuenfo;

cnria scilicet exi-iimant, (na»l statim ab tnitici iimirili*

ter fieri te&tamentuai filio praeterito. §, 124.» Cetfraa

tiero Hberonnn pcrtfoxias si praetericrit teifcata*, «akt

| testamentum. practeritae fctae persoiiac scripiis Iitsre- 2l.

tlxbtis in * partero z6*cretc:ut' 12 : jr/ M/ imtktit: slut^

1« mnhnti \u extxanei in diniuUam, IX est, u epits

minatim exturetlet. tml. exlerethm eum rtindrattm fatmt* Bte». •uicem eat» omhU, *ut nun>t*ii\ IM t tt u (**ij. «»«"), omissts ¥«•&& inieriarfil*» *!«-$!, «i».'aw *fmt. nemo ft#w «l mox jwmt* r ImU qmim seiheet^ &m\sm «»«5 statim. Sched. exhiheuli q. sulicet Ifuia slaJiia hthmtmm lucem fuia per errorem M$ srripstsse puto, sic; §y *<| iia% «ri-IJret |</KI«. 3 In$t. tesiamenium, *JiH>*t morth. 5»rh t!»

Jiltu**r£if ** Sihei. con/t>*nl% pro ecl^f^^'nt,, L e. confi en-tur. *z CoeL /"J«i i. e. Iteredera. •£»».! ^cripliira «t|Kirlrfai iStem i. f, hwtlilatfm. 12Leg«wluEi aijVju'* |«u H: C. «. L p . s. p . t . , tia!«»t i/uhlem tfttamcntum; *<<i praft^riiae I p, 5% ii, i. p. a. Kostru fa«te« umnlno simiiis rif Vlp. I«r, feie mferhii «Hegat.» tibl sic iegittir: lieliijuae t«*o persuua^ hlrfi uruwi^

ItpreJat. Irber. Coaf. Epitom<*, ^tlifr^atJ&pror. tBfqne Tfefo-31, 5, pr. et § 1» Vlniauus, pluini. L*»x Ilft«*. fi *rg««^. Fragm. XXII, § iC. Tit*Xt.V.(S«'iwIt.XLIV.;Pau-

f. 131. Conf, Vlplaiws, Ias t &ut , recept, i l l , 31, ib., Fragm. XXII, §, if, Epituxn», $, tt. I I , 3 , cit, J. x» eit. pr, I. im

E X H E R E D A T I Q N E L I B E R O R V M . n 5

tres ******* | * * * 1 3 filios lieredes insriruerif, et filiara.

praeterierit, filija adcrescendo pro quarta parte £*tt fre-

res; tautum enim x A j consequitnr, quautum e uirtti parte

i?is ituta* j oabitura esset. at si extran^os ille heredes

instltujerit, et filiam praeteiierit , filia adcre^cendo ex

dijmidia parte j f c hexes. qim; de tilia dlcta .\wtt9 eadem

l et de ne-pote deqnez 5 omnibns l iberorum personis,

czmixG Jma^culini, Qimi^ J-etmmm 17 sexus, ciicta intelle-

. genias . \§. 125. Quid ergo? isti liberi, qnix* secimduni

ea quaex9 dbdmus , extran\ds 2° diiuididm parteui <!*,?-

trahimt, si ex edicto J?raeto*%j*is contra iahulai* *x bo-

n o r u m possessionem pt^i rint, sohdi action*? ex t rane i 2 *

Jheredes a lotz. hereditzte23 r ep t l hmtu r . ***********

j — _ _—. , * -~ " f * * * * * * * * * * * * *

*********ZAr §, 126, Set nuper Imperator Amoumus

relut filia, nepos, neptis, st prapterifae smt, ralet tettamen» tmn. scriptis heredibus adcrescunt etc. 1 3 S. hed. /******j//« I 4 Cum desulw»niur litlerae circifer 14, in Cod. slc scriptuia esse puto: tit heres ( \el /«*.#) tan^Lm ett/ (eniai;. isfit htiesHc. Sched. ///(fii) **CK/(l'i rc-) o^)ttac (<juae) dc ,de) p(\elr)«**^(Uia) dic/t (dicta) *n*nad? (suitt eadem) J c/ (et) J*(de) «(?)../: (\eI/-)c(,)*c(nepoie) dcquac (< * «•<«*, [ini J ^ e ) . H o l l w . ^ c a m . 5ched, c//f* 17Sch d.: mavatLni

wininini (•femintm). I S zVfi Zi&eH y (<p j) Sc lud . *r*« ?/c*** c 19 ea yl(quae) S<h*d, c* ** 2 0 extraneisr

Hanc vocem sensus opnnino po.stu!ai. Sched. */(*)**."[..//j exhi-beut. 2 1 Sched.: parfem d \p Reuuiruntur pu -t \oceui partem litltrae tirciter 22 in lin. 12., 10 in lin. i5. Vnde sic fere scnptmn pono; detrakunt si ex edicto pto\ris Yfra(coutra) tab. (tabulas). *2Sch.«d. bp (fao-nonuu possei&ionrm) p.////.,*///*(petieruit) so(\e\ d)nc(\el a'\ (so-lidt) tfY«c(acltone) extrane*!> ivxtv&iifi). a3Sched.: a /c/.< (lo-tn) /w//A/c(pro hditate i. e, hereditate), 2*Sthed.: r.peliua-

§. 136. Conf, L. 4. C. de Theophilus, II, i3, J, 3, liher. praeterit. (lusiiiiian.)

II

i i 4 L I B . I I . § . $ . 1 2 7 — 152. D E

signi|ficauit rescripto swo2% non plus nanciici feminas

|per bonorum possessionem, quam quo l iure adcrescen-

di consequerentur. quod m emau\di~)U*is2 6 ft-minzs

timiliter optiuet, scilicet u\t quod* adcrescendi iure 2 0 .

habiturae essent si suae \fuisseut, id i />sum 2 ' et iam

per bonorum possessionem habeanr. 2 a \§. 1 '7. Sed si Sed.

quis *** Rlium ********************* j ************

*********************** nomi\u*at/m autein quis ex*- 24,

hereda r i 2 9 uidetur, siue ita exherejcletur 3 ° : *.ITIVS

JPIJLIVS MEVS MXHERES EST 0 , SlUe itat TIZ.IVS

MEVS**1 J E X H E R E S E S T O , non acliecto proprio no -

niine. $. 128. *Masculorwn cete*\romm 3 2 personae,

uel feminini sexus *************** | 4 -

|******************************

tur s/cjy(v&\ r, vel/")/(vel /")/c/ — |j//p(?)*^(vel r)c/*o**c//io(* el </)*/# /r^plp) \ii4/(y^)p(\<i'\r)rr 0i///c/*(?) 25Sched. s/oC!)c Legenduni tuo. II o i 1 vr. 2S quod etc, Sched. ^(qnod) *?2(in) *o*|c//>#/— (pro eTT.cipatit J. e, emanci-patis) 27Sched.: essent // *«(?)/* \f///*sc/// *d //sum Lege: essent d fuae fuissent id ipsum, Sav. 28Gajus, qui hnc-•usque de praeteritioms efiectu egit, jara ad formam exhereda-tionls explicandam pergit tam eam, quae jure civili (vid. $t §» I27. 128.), quam eam, qnae jure praetorio (w*d. §. 129.) prae-scrihitnr, Cuin aulem jus civile inter filios, qui in poteslate sunt, reltquosque suos heredes distinctionem adinittat, Gajus pritnum filios nominaiim exheredandos esse docet (vid. § 127.), deinde vero ad reliquos transit, quos vel inter ceteros exhere-dari permissum est (vid. §. 12S.). 2 9 Verha nominatim etc, quae ex Inst. deprompsi, in Cod. sic scripfa e&an conjicio*. nomi\natim «F. (autem) ^(quis) eocheredari; nam ad evplen-dam lin. 24. requiruntur litterae 10. 3 0 exheredetur. Sched,

' txhere\det; pro exheredet'', ut opinor. 3 1 Ex Inst, 3e In

§. 127. Conf. Vlpianus, §. 128. Conf. Vlpianus, Frasm. XXII, §. 20. nomi- Fragm. XXII, cit §. 20. cit, natim etc. cit. pr. I . de exhe- pr, I. de exheredat. iiber, redat. liber.

EXHEREDATIONE LIBEEORVM. n 5

***** zusb\itutionem33 he redum acliici solcz^. sed

Nam. ***********3 4 . [5 . 129. N a m Praetor omnes uirilis

o. sexus *************** 3 5 j id est nepotes quoque et

9. 10. -pvcmepotcs ********* j •—

Post. —36 i^ jgo, Pos tumi quoque liberi ue*L he-

2 — 24r.7-edes instibui de\benC, uel*3"1 exheredarL §. i 3 i . Etr3$

m «?o / flir ovmiiim condicio est, quod et fdio posbn-

mo et quolibeb ex ceteris liberis, siue femiuini sexust

siue masculini, praeterito, uuleb quidem bestamsubum,

sed postea agnabioue posbwui siue postumae rumpitur,

eb ea ratione tobum inftrmatur. ideoque si mulddr)' £&

cjua postumus aub postuma sperabatur, abortum fece-

rit, uihil impediruenbo esb scriptis heredibus ad •kere^

dibabem adeundam, §. 132. Sed ftmiuini quidcm

fiuie lin. 2. desideranttir litferae circiter n ; unde sic scriptmn. pono: masculor''. (masculoruin) ce^Jroruin. 33 institutionem. Scbed. —|*£///c(veb)/neA: 3*Sehed.: sed /(">) %[ui-dfm integrum articuium ita fere conceptnm esse existhno": Masculorum ceterovum personae, uel fcminsni sex'is liheri aut nominatim exheredandi sunt, aut inter ceteiQS, uelut hoc mo» tlo: ceteri exheredes sunto: quae uerha post in stilutiouein heredum adiici sohnt, sed haec ita sunt iure ciuili. Ai ultima haec \erba, si per compendia scribantur, litterae suffi-ciunt tres: Z (sunt) ic(iure cmili). 3 5 An: omnes uirili» sexus liheros h~.(xum) filios tt (tantum)? 36 1 aruna sic ex-pleri posi.it: et pronepotes et deinceps ceteros nominatim; fe-minini uero sexus uel inter ceteros exheredari iuhet. 3 7 Ex Inst. Sched.: liberi no — | 3S Reliquam hujus, nec non eam sequentis pagiuae parfem, quae contine-tur %. i52., ex Tnat. restilui: ex ipsis enim his , Ga/i, nostri commentariis hausla esse videtur §. x. T. de exhcredat. liber. j quamquam lubens concedo, Inst. auctores non ubique ipsa

§. 129. Conf. infra §. i,35. nus, Framm. XXTT, §. §. 18.21. §. <;. i,3o—i52, §. 1. I. de 22, Epiionae, ll, 3, §. 2.

exheredat. liber. Cunf. Vlpia-

I-I2

http://posi.it

*i6 . L,LB, i i . §. §, i33 — iG5. B E

s&cits. postwnae uel nominatim, uel inter ceteros exke-

redari soleiit3 9, dwn tameu si inter cettros exhere-

dtmtur* aliquid eis legHvr, ne tddeantur praeteritae X—2-L

esse per obiiuioneni. masculos uero postumos» id estt

filimti et dehieepSf placuit no:i aliter recte exk,redarif

nisi nominatim exheredentwf koc scilicct modo: *prjr-

cr^iQrr, JIIZII FIJLI^S- GByirvs mzniTf s i ' »

MEUE-S MSTO. §, iaS-4 , 0 Postumorum** ioco sunt

et kit qtd iu sui hcredit locum suecedendof tjumi

jaguascendo Jiwit pareutiZur sui hcredes. ut ecce si*3,

JUijjtn et ex eo nvputsm neptemw" iti potestate habeum,

qida JJius gradu pruecedit, is saitts iura sui kereJis

kabetf quamuit nepat qtmque et neptis ex ett ine&J*m

jjolatate unt: sed si Jdius mcm me itiuoAl mmm-'

twf aut qualibet** ratiane extat de puttttute meitf

incipit nepos tieptiiue in tiur locum sucrederel tt ev

modo iura suorutn knxJum qitau agtuUionc rwnei*

scuntur. §. 134. JY> ergo t>o modo mmpatur mih*%

testamentumf ueut ipsum jilium uel keredmn imUtt^rtt

Gajt verba reiimmse1. CelPrt.ni sin«nli rfarte, t\am «c pmfe~ "vhwc huj. pag. parte m Sthyti. confu iains, hi saat: (ittt, t§.) uer(\elp)rst (lin. j-%) m(%rlt,/tu/ti - (!ai, 21. * tetierit ' —

- ~ ('?». 2?) rtuip —— • •—' — —- |S,*fi, *s4, ncsa\A s)/ * f last. soit* hant. *°(,iti4p .wjtttinittr, ad fi«. h»J. ps*j. agquf, # ftig. tramcripsi. 4JClHst.-. 1'oihniiuFiim autem. •^ftvtf.: « </*.>, Et iQnn kabeat. 4 iIri>t.; si filiiH «•/&? r« 0 fo, £t ni<*!t: c!« potestate e/W. *+Inst.: fgua'ibet a/ia, 4SIo$L <rj***; et

§, iW._ I . i3 . &t- rnlmt. §. i34. JW<? • jwfel-mpL irrit. faci. i<\<.faiii. jn- j&w <• «v rit. I.. ."5, *f#» j»i. i%t. scripi&: Gajiis Lil»ra II. Ia- i\\,. §.a I» df fxhfrcobi. tiljrr. stiUitit>ii»«i. §t 2. i . <!«• « h e - w ^r«a simul rtr. (,t<iif cit» redat. HW. Cuul. Vipiaxxuji, §» a. I- itent «upra §, $. 2, Fragu». XXIXI, §, 5.

http://CelPrt.ni

E X H I R E D A T I O N E L I B E R O R V S f . 117

Uel exheredare nommatim debeo, ne non iure Faciam

testameutum, zta et nepotem neptemue ex eo4-6 neces-

se est mihi uel heredem iusiituerej uel exheredare, ne

for£ef me uiuo jilio moriuo, succedendo in locam eius

i — 3. nepos nepthue* [j quasi ifsnatione rumvat testamen- ^" •J T 7 * T^ 7T • • CXXIII>

tum: iciqiie lcge Junia r elLcia pvoinsum estA7. m qua T

s£mulAS cautum est f ut liberi wasculini* sex.ns n o -

4. m i n a t i m , feminini juel nomina tmt , uel inter ceteros

> — 7. exheredentnr, dulmmodo i is , qui intcr ceteros exiiere-

dantur , *aliquid legetur. §. 155 Rmancipatos liheros

iure ciuili neque hcredes imtilaere, ucque exheredare

"6. necesse <?J£, quia*A0 non sunt sui heredes. \$et Prae~

tor*° onmes t am feininini, quam masculmi sexns''1,

si jheredes n<m instituantur, exheredari iubef, uirilis*2,

MJ. 11. jsexus *nominatim, feminini uero et inter celeros: quia

i2 , si neque hereWes * * instituti fuerhxt, n e q u e *ila*"'A, ri~-~i'5. u t supra* 5 dixirnus, exheretJati» l^raetor promitJLit s d

eis"5* *coutra tabulas testamenti hamrum possefsio-

nem* 5 8 • 5 9

mox: dehet teslator; Jat.iat; necesjp est fi; ne £\»rfe eo \ ivo , A& Imt. p ro eo exltibexxi jdio. *7 agnatioie rtr» K Dig.

•*S/RE fua simul. Vid. Inst. ubi posf ^crba idqne l. I. V. jr. e,

arfjicitmtur haec: in qua sitr-u! exhertdatiovis modus ad siiiiili-

tudiru-m postumurum driuOirsttathi: 4 9 ¥.% Ifist. * 5 0Scht 'd,

scn LfgciiiJtmt set (u* I / ) ~ . (nr .nioi) , v.t OJI i» In«t. 5 I I m t . :

taai femmii.i se^uv, <jnam ixtasciiHni. tz uirili,'. «St lu»d.

///? (\«»_/)//// 5 J - 5 * E t Jmf. 5 S --«;;.••«•? i» luA. r>mi.s.,uui cst. 5 65cl twi . pmkitit I» CIH\. , tif i j n n r , «">i .finiltit i. e. p ro -

jnittit. 6 ?If i6t . : prr.miuit [IU\. e! DM-IX. p«-iu ;tt «)e/s IVaeUir. 5 8 Ex Jnsl. 55.Schej't. (lin. 1 i.) cc»«//?/;i ?.•,?),/«•./'»(:')

pa/«i( )«*,C///*/«(\«'IJ?* ("iti. 1.*'.) a/niz<\)m*aJi.dfti-:aitp>n'.;:••,)> p

%, 1 *5. §. 3. I. «fle i'tl:.»re<lat. XXII, §. a"i. item fiipra §. 135. liber. Cditf. Vlpiai»us tVj^ut.

n 8 L I B . II. §.$,i36. 157. D E E X H E R . L I B .

jqui *****6° patris * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *«•

$. 156. Ado\^*bhti Uberi, qvnmdiu suut in potestntexij.it

patris adoptiui*61 , naturalinm loco sunt 6 a . emanci-

pati uejro a)6i patre adoptiuo neque iure ciuili, ne-

que quod ad edictum |Praetoris pertinet64-, *inter llbe- 20. 2i

ros uwnerauiur $. 157. Qua rabione accidit, ut ex

cliuerso, quod ad*6* natnralem parenteni |pertinet6 6 ,

qnamdiu qnidem sint6 7 in adoptiua familia, exjtra-

neornm numero habeantur6a : *cum uero emanctyati 24.

hferuit ' ab adoptiuo pabre, tunc iucipiant* 6g ||in ea

causa esse?°, qua futuri essent, si ab ipso naturali

pajtre (emancipubi • 7 1 fuissent.

\§. 138. Si quis J post3 factum testamentum adopla- Si,

uerit |sibi filiiun aut per populum eum, qui sui iuris 4.

est3 , | aut per Praetorem4 eum, qui in potestafe pa-

rentis fuerit, omni|modo s testauientum eius rumpitur

quasi agnatione sui herexljis. §• 139. Iclem. iuris est si

cui post factum testamentum uxor in majnnm conne- 8.

niat, uei quae in manu fuit, nubat: nam ebiamha\ec6

*//a///m e ° Sclicd -po/um 6 * E x I n s t , Sehed. ~ - | p — — «— 1 *— 1 . | — 5 2 naturalium loco szatt. InsJ, ejusdem juris hahenttir, cujus sunt justis nuptiis quaesiti. Itaque heredes instituendi, vel exheredandi sunt, secundum eaf

tjuae de natura/ihus expasuimus. 6 3 E x I n s t . 6 4 Insl , atti-net. ^ W J n s f , es J n s t . atfinet. 67 lnst. sunt. 6 S I n Inst . addifur: ut eos neque heredes instituere, nec/ue exhere-dare necesse sit. Qnae ne i« Cod. noslro adjecta pufemus spafii ralio vetat. 5 9 Kx Inst. Sched, in p'rincip, lin. 24.

exrribent: oa/t f, ?°nst . : esse in. 11 Ex Inst.

§, §. i 3 8 — i46. 5-Inst.t Si q«is enim. 2 C o d . potest »aut per populum e!c, Insf.; per Imperatorem enm, qui est sui jnris. +!»s l . : Praeforem secundmn nostram constitutio-nem, 5 omnimodo drest in Inst , 6 etiam ha\ec Sdhe.d»

§. ?. i3ll i 3 7 . §. 4. I . de H, 5, §. 3. Vlp ianus , Fragqju exberedal liher. XXIII , § .3 .

§. i3S. §. 1. L quil». mod. §. 13.). Conf. Vlpianus, testam. iufirm. Conf.Epitome. Fragm. X X I l h cit. <S. 3, item

http://potestntexij.it

$.$. i58-i43. QVIB.MOD. T E S T . INFIRM. 119 "

filiae loco esse Inclpit, et quasi sua est. §. 140. Nec

prodest szjue haer, sf.ne? ille, qni adoptatus est, in eo

testamento ji£ s j institatns institutaue nam de exhere-

12. datione eius su pernacz/wm uidetur qtiaerere, cum testa-

menti faViundi tempore suorum herednm numero non

Fil. jfneri£. J §. i/j.i. Fiiius quoque, qui ex prima secun-

16. dane mancipatijone mannmittitur, quia reuertitur in

poteata'em jpatriam, rumpit ante factum testamentum.

nec protleit si in j eo testamento 1 eres institutus, uel

S''TD. exher^dams fuerit. \§. x-\2. Simile ius olim fuit in

£0. eius persnna, cuius nomine [ex senatusconsulto erroris

causa probatur 9 quia forte ex peregrina uel | Latina,

quae per errorem quasi ciuis Romana uxor ducta es*

ser, (natus esset. nam sine heres institutus esset a pa-

ren|te, sine exheredatns, siue uiuo patre causa probata,

24, Isiue post mortem eius, omnimodo quasi aenaijtione 9 0 ,

xxxvin unc. rumpebat testamentum. §. 143. Nunc uero ex nouo

senatusconsulto, quod anctore diuo Hadriano factum

est, sijquidem uiuo patre causa probatur, aeque ut

4. olim omnimo|do rumpit testamentum: si uero post

mortem patris, praeteiitus jquidem rumpit testamen-

tum, si uero lieres In eo scriptus estf juel exheredatus,

non rampit testamentum, ne scilicet diligenter j facta 8. testamenta rescinderentur eo tempore, quoxo Jrenouari

a**(~')in?\**- 7^chei. /fpro K, u t opinor, L e. esi) ncc(rtec) ji(\t'\t~) le (pro ,pdF. i. e. prodest) /•«<» (nitic) /*«*"* (baeo) **ue (siue) si'it. Scbed./ / / 9 Sthed . puat. I0Sclie<l. c*x(eo)

supra Commentar. T. § §. 114. Vlpianus, L. 8. §. §. 7. S. ae H »36. infra bnj. Ot.mtiuMitar. b. p. contra tab. Pap :niamis, §. i"m, H Commentar. I I I . §.3. L. 2.1. pr . de Jiber. et poslurn. *

§. i jO. CmiC. Tnp ln in i ims , <;. 141. Conf*. V'piami% L. 28. § t. dc 1 b.T.Vtpo-Ann. Fragm, X X I I I , §. 3 . et » . S. Rec — institutcice. Conf, § 1. oV injustu. ifem supra CVrUd. Scaemla. f . 18. m- in- Cummentar. I . $•". i3a . iufra justo. Papiniaiitis, L. -x7i. (f 1. O mmcntar. l'J, §. 6. dr Jiber. ct p ic tn in . nam " § 1 u. Cutit' supra Oora-de exheredatioite ele. Conf. nieutar. I . §. 67. rufra Cora-

3iso L I B . I I . $.$.144—147. O V I B . M O D .

non posscnr. | $. ify\. Posteriore quoque testamento, Post.

qnod iurefactum cstxl, su|perius rmnpitur. nec iuter-est, an*2 extiierit aliquis |ex co lieres13, an non ex-titeiit: hoc eninx solum spejctatnr, a n 1 4 existere po- 12. tuerit. ideoque si quis ex po.ste|riore testamento, quod iure factum est I ' i, aut noluerit heres esse, aut | uiuo testatore, aut post mortem eius, antequam |heredita-tem adiret, decesserit, aut per <?xceptionem exclusus Jfuerit16, ant condicione, sub qua heres institutus est, 16. <lefe|ctus sit, aut propter caelibatum ex lege lulia sum-iuo|ius fnerit ab heredirare17 : in his1* casibus paterfa-irrilus inte|status moritur. nam et prius testamentum non ualet, ru|ptum a posteriore; et posterius aeque 20. nullas uires jhabet19, cum ex eo nemo heres extite-rit. |$. 145. Alio quoque30 modo testamenta iure Alio.

facta infirmantur: |uelut (cuiri)3* is, qui fecerit22-

testamentum, capite deminutus*3 sitj quod qui-bus uiodis acci|dat, primo Commentario relatum 24.

icihpore(tempore) Jm(quo) llfactumett, Sched. facturum Inst . : perfectum est, I2Verl>um an, in Inst. ed. Ilal, e.tCuj. omissum, in Bien. le^itur. I 3 J n s t . : heres ex eo. I 4 I n s t . : an alit/uo casu, I S Verba ex> posteriore elc, ab Inst. absunt. 16 aut per etsceptionem elc. Ilaec quoque in Inst. omis^a sunt. Cod. pro exceptionem cxhibet ceptionem. I r aut propter eaelihatiim elc. JNeque haec in Inst. leguntur. 1 8 Cod. pro £77 hit, quod e.st in Inst., habet quih i. e. quibus. 1 9 l n s t . : hahet vires. 2 0Nic eliam in Inst. Bien. Hal, et Cuj. autem, 2 I E x I n s U 2 2 Inst. fecit. 2 3Sched. kd (capite deminu-

mentar. III. §. 5. _ Conf. snpra §. 111. infra§.a86. §. 1*1. §.2 f. quib. mod. §. 1+5. §. 4. I. quih. mod,

test. iufirm. Conf. Epitnme, test. infimi. Conf. Epitome, I I . 3, f. 4. Vlpianus, Fragui. H, 3, §. 5. VJpianus, Fratfm. XX'l! $. -2. aut prof ter XXJJJ, § 4 . primo commen-caelihatum ex leqe Iulia suin- tario relatum est. Vid. ibi motus juerit ah hereditate* §. i5o. sq.

T E S T A M E N T A I N F I R M E N T V R . 121

es t 1 4 . §. 146. Hoc autem casu zw'|rita iieri testanienta 9 1 ,

' L2X diceniusa ,

J cum alioquin et quae jrumpuntur, inrita

fianf, (et qnae statim ab initio non iure famt, inrita

sint. sed et eaf qnae iure facta sunt, et pgstea propter

capitu demimtt'ontm iuritajlwit)2-6^ poScmnt nihilomi-

nus rupta dici2 7 . Jsed quia sane cormnodius erar, sin-

4. gulas causas j singulis appellationibus distingni, ideo

quaedam |non iure fieri25 dicuntur, quaedam iure

facta rumpi, | uel inrita fieri. *9

§. 147. Non tamen per omnia jinutilia snnt ea

8. testamenta, quae uel ab initio non iure facta sunt, juel

iure facta postea inrita facta, au£ * rupta s tmt 2 . nam.

|si septem testium signis signata sint testamenjta3,

potest scriptus heres secundum tabulas * bonorum pos-

sessionem petere*: si modo j defunctus testator6 et

12. ciuis Romanus et suae potestatis morjtis tempore fue-

r i t . nam si ideo inritum iic"7 testamentum Jquod*

postea9 ciuitatem, uel etiam libertatem testator ajmi-

sit, aub h ic 1 0 in adoptionem se dedit, *et mor-

tus) a 24 J n s t . t pr imo libro rettulimus. 2 5 Inst . dicuntur. 4 6 Ex Tnst. 2 7 possun t etc. I n s t . : possumus n . r . dicere. tglns1. facta. 2 9 5 e q u i l u r spaiium vacunm.

$.$. 1*7— i5x. xSched.factau/; nro factaut i . e . factaaut* 2 quae uel ab initia elc. Inst . : quae ab initio jure factay

-propter capitis deminutionem irrita facta sunt, 3 In s t . : sigrtala sunt\ non adjecio verbo testamenta. " 4 I n Inst. v o -cein testamenti addunt I lal . et Cuj.5 quam non recepit Bien. *Inst» agnoscere. 6 testator deest in Inst . 7Inst. factunt sit. s In Inst. ap. Hal. et Cuj. quia, ap . Bien. quod legilnr. * postea d ee s t i n Inst , 1 0 aut hic, Scheil. uui h/c Inst . auc

§. i46 . cit. g. 4. I , quib, ie.it. infirm. Conf. Vlpiantia, jnud. tesf. infirm. Fragm. XXVIU, §.fi. e tXXIU,

§. 147. § . 5 . I . quib, mod. §.6. i t a n supra §. 119.

http://ie.it

122 LIB. II. $.$.i48—i5x. QVIB. MOD.

tis*xx tem|pore in adopliui patris potestate fu i t l a , non

potest | scriptus heres secundum tabulas bonorum posscs- if>.

sionempetere. \§ 148- (Qut autem) secundum tabulas Sccund

testamenti, quae aut stalim ab ini|tio non iure factae

fiint, aut iure factae postea ruptae x%, |uel inriiae erunt,

"bonorum possessionem accipiunt, si modo possunt he-

reditatern |optinere, habebunt bonorum possessionem 20.

cum re: si uero ab zis14 auojcari hereditas pote9t, ha-

bebnnt bonorum possessionem sine re. |$. 149. Nam Nam.

si quis heres iure cinili institutus sit uelxt> ex primo,

uel ex po|steriore testamento, uel ab intestato iure le-

gitimo heres j k l 6 , |is potest ab iis hereditatem mo- 24.

care: si uero nemo ||sit alius inre ciuili heres, ipsi

retinere hereditatem possunt ******17 liudicium18 ad-

uersus eos1 9 habent ****************2° | •

_ „ , 21 | **************** 4.

legitimus ************** 2Z j * * * * * * * * * * * * * * 2 3

habentor *********************24 | factum sit au£

quoda* familia non uenierit, aut nunjcupationis uerba

testator locutus non sita<i.

quia, i r E x I n s t . I 2 I n s t . sit. 1 3 Cod. nuptae I 4 Cor l . his', aspiraiionc, cx raore libraiui, perperam, ut videlur, adjecta: scrihendum erat is i. e. iis. I S /~. i. e. ucl. Sched. // 1 6 t"il\ Sched.///. I 7 S t h c d . //c////Z(vel li)?: qui iamen ductus

incerli sunt omncs. 18itul.um i. e. iudicium. Schcd./(vcU)

i«Z(?)a(vel//)m(vcl//c) I 9 eos, Sched. <?//*(?) 20Sclied.' c/f*nup(?)v*w/(\c]u pro //)*¥* 2X vSchcd. ***////o(?)// dcp/ctu (vel//*//(vcl /)//r (deticiunlur?) «(?)/(\el/)/$r(?)o — — — — 2 2Sch(id,; TJT/ WO/CM////+(?,CH/H/ legitimus c/uo(f(>t*cpco/*** z5Schv&,:**//upscr/b/// 24Sched. 7/****c(?)//«co(veW)77*/////*** An: 2w. (uclut) si M-(teslamenluin) ideo no?i iurel 2 5 aut g. (quod). Sched. ««/(vel*m proaa / ) q, 2 S Locus a lin. 4« ejubdem for-

§. 148. Conf- Vlpianus, I I I . §. 35. sq. Fragm.XXIII, cil.g.G, XXVlll, §. 149. Conf.supra §.§.119. §. i 3 . item infra 6ommentar. 120.

TESTAMENTA O F I R M E N T V R . 123

8 — 1 0 . * * * | • a T

1 2 . [possessores * * * * * o l i m * * * * * 3 * * * * * * * * * * * * * * * j *

§. 150 l e g e 2 9 b o n a caduca fiunt e t ad p o p u l u m de fe r r i

j i u b e n t u r , si d e f n n c t o n e m o *srtccessor extiterib*3°.

Po t . j £ . 1 5 1 , P o t e - t , v t i u r e facta t e s t a m e n t a **************

j * 3 1 i n f i r m £ 7 / t u r . a p p a r e t * 3 2 , posse * * * * * * * * * * * * * *

1 6 . | * * * * * * * * * * * * * t e s t a to r * * * * * * * * * * * * * * * * * * !******

******** e ius * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 3 3 I i u r e

ciuii i u a l e a t qu i * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * I t a b u -

2 0 . las ttiX.zm.tnti * * * * * * 3 A **************** j 3 5 •

s 6 f**37 qu ic lem *** si

<mis a b intestato3 8 b o n o r u m p o s s e s s i o n e m pe t ie r i£

2 2 - 2 i . * * * * 3 9 • • 4 0

F p e r u e n i a t h e r e d i t a s . e t h o c i t a r<?scr ip to 4 1 I m p e r a t o - 9** T IX

r is Anfconini ja ignif icatur .

tassf argnmenti est , cufus jsunt J. f, is t | . et 120. 2 7 S c h e d . c«??(.) I c(srldadQna(vpllytlty/pc+tn/h^xtlm pro///)crc*//#// -»

| exCG(vd &).';(\el/c) \ucp/po

/7f*y*c«B*://»i'(,)/ac 2 , S c h e d . : possessores fnt (tataen .) / a ( \ e l x — i*es ? ) olim cc// a o Sched . : a lege. I n Cod., ut opirior, est e\a lege, vel «j-f/ja fcg'« Gajus de lege Iulia cadncaria lorjuiiur. 3 O 0es ide ran tu r Htterae circiter 17. 3 I S e h e d . «'/«ncra***** \ / 3'-*Sched. w (vel//) L p. non. Sett locus, u t videlur, potius /& exigit i. e. enim. 3 3 Sched . : post (veic)* fposse) <*ttwi///o/(veli) — — *//cr/'veIc)#^/**/ tesfator *a//e*//a(ve! // p////al(ve\/)cr/ — j «i/*//c*//(vel tynum eius admc/u. (\<4 o)./»//»i////J(veS u)im/0///f>t 3*Sched. testamc*/*(testaraen-t i ) */£*//* 3 5 In Cod. novus articulus inripere videtur. 3 < S « h e d . */d/foc/c*p pZ>/i//o(probatio?) <//-*/** 3?S<*hed.: #/ i s intestato. Sched. ////cr/**c 3 9 Sched. p<?f//'/•/*(•)<•! ieri!) »/// 4 0 Sched. (lin. a2.) *///cac (vel ) n>***a

(vel h)axpe/c/// (5m, 23.) c (ve io ) i a—• •— —

• —' +xS<.hed» scripto,

§. i5o. Cortf. V!pianu% nus, L. 96. $. 1. de legat. 1. Fragm. X X V I I I , §. 7. lu l ia -

http://ttiX.zm.tnti

*24 L I B . H . §.§.i52—J57. DE H E R E D V M

(§.152. Ileredes auLeai aut necessam clicuntur, autsui * 1 e », . Ilerod.

et nejcessarn, aut cxtrnnei. §. 155. Necessanus heres

est semus |cum libertatca heres inslitutus; ideo sic

appellatux, |quia siue uelit, siue nolil, omnimodo post

xnortem j testatoris protinus liber et lieres est? , §. 154. 8.

Vnde qni faculta|tes suas su^pectas habet, solet4 ser-

uum pri|mo, aut secundo, nel5 etiam ulrerioif graclu

liberum |et6 heredem instiruere, ut si creditoribus

satis |non fiat, potius huius7 heredis, quam ip&ius 12.

testatoris ho|na ueneant8, id est, ut ignominia, quae

accedit ex nen|ditione bonorum, bunc potius heredem,

quam ipsum te[statorem condng-at9. qnamquam aput

Fufidium Sabino plajceat, eximendum eum esse igno- 16.

aninia, quia non Jsuo uilio, sed necessilate iuris bono-

rum uenditio|nem pateretur: sed alio iure utimur.

§• *55' ^1"0 n o c tamen in|commodo illud ei coumio-

dum praestatur, ut ea, quae jpost morlem patroni10 20.

sibi adquisierit, siue ante |bonorum uenditionem, siue

postea11, ipsi reseruentur. |et quamuis propter con-§. jj. i52 -— i63. l Linea vacua. 2cum lihertate in Inst.

omissum est. 3 Inst , : liber et necessarius heres fit. *7iabet, soJet. Inst. Jiahent, solent. 5 Sic in Inst. etiam Bien. Ilal. Ct Cuj. ant. 6 liherurn. et in Inst. omissum est. 7 Ilist. ejus. *hona ueneant. Inst, a creditorihus jjossideantur, veJ (Bien.: et vel) distrahantur, vel ivter eos dividantur. 9 Sched. conti-ruat 1 0 l n s l . : palroni sui, Ilsiue ante etc. Ilaec in Inst.

§, i5a. pr. I. deliered. qraal, qual. cl difTer. Conf. Epifome, ct difter, Conf. Epitome, 11,3, i l , 3, §. 6. id est, ut ignomi-§. 6. nia contingat. Conf. ispi»

§. i53. §» 1. f. de Iiered. tome, l oc cii. qnal, et difFvr. Conf. Epitome, § i55. JPro reser*-I I , 3, § 6. Vlpianus, Fragm. uentur. cit. §. 1. I. de hered. XXII, §> 24, qual. e1 differ. et yuamuir

§. i 5n Vnde — hona e,tc, Conf. cit, §, 1. I. ueneant. cit, §, 1. I. dehered.

OVALITATE ET OIFFERENTIA. 120

tractionem X2r bona uenierint, (iterum ex hereditaria

24. cau^a bona eius non uenientJ 3 , nisi j si qu£d e£ ex he«

redifaria causa fuerit adquisitran, Jjuelut si (ex eo, 9"**

quod) Latinns1 4 adquisierit, locupletior factus sit: jcum

ceterorum hominum, quorum bona uenierint, jpro

(residua) portione, s£ quid postea adquirant, etiam. sae-

** pius jbona ueniri soleaint1*. \§. 156. Sui autenx

etl6 necessarii lieredes sunt nelut filius [filiaue17, ne-

pos nepti-me ex filio18, deinceps ceieri19, qui Jrnodo

8. in potestate morientis fuerunt*0. set ut*z nejpo3

neptisue suus heress i t 2 2 , non sufficir, eum (eamuc)-*

in pojtestate aui mortis tempore fttisse, sed opu3 est,

nt jpater quoqtie34- eiu«, uiuo patre suo, desierit suus

jheres esse, ant morte interceptus , aut qualibet-*5 ra-

12. tioiie jliberatus potestate: t um s f i enim nepos neptisue

in [locum sui •p&trls2-"1 succedunt3,8. §. 157. Secl sui

quidem hejredes ideo appellantur quia domestici heredes

Jsunr, et uiuo quoque parente i ? quodammodo doraini

16. [existimanfur: unde etiam si quis intestatus morstuus

si t5 C , prima causa est in successiojne libei-orum. ne-

non lcKuntin-. IZ Sched. eontiactione IIoc verbo,sifamengenni-mtm e*l, ilfud signifirari videfur, hereditatfin solvcndo non psse-1 3 uenieixt. Sic. 1 + C o d . silatinus Legendtim: si ex eo, quod. Lntinus. S a v. l s C o d „ : eorumhuna uenieri solent J.*Cod. ut 1 7 ln%t. Jllia r s I n s t , : filio, et 19 Cud. ceri I n s t . : ceteri/£-heri. 2 0 I n s t . fuerint. 2 I S c h e d . uuti Legendam fet utp

quod Inst . exh«b«3nt. 2 2 suus etc. Inst. sui keredes sint. a 3 Ex In&t. 2*cfuoque deest in Inst . * s I n s t . : qualibet alia. 2 6 I n s t . tunc. 2 7 I n s t , : patrit sni. 2 8 Ins t . suc» cedit* 2 9 I i i i t . patre, 30£>ehed.: unde etiam sz quis i n -

§. i 56 . §. 2. I . de hered. I I , 3 , ri t . §. 6. VJpianus,, «ruai. et difft-r. Conf. infra Fragm. XXIL cit. §. 2+. Cominenfar. I I I . § . 2 . Sui §, x")?. LA. §,2.1, de hered. — — j u e m n t , Conf. Eottome, qual. et differ.

126 L I B . I L $.$. i5d —165. UE M E R E D V M

cessarii uero ideo dicnntur, qtiia jomnimodo (siue)31

uelint (si;V.e3Z \nolint, bam)il ab intestato, qttam ex

testaniento herejdes fiimt. §. 158. Sed his Praetor per- 20,

mit t i t 3 4 , abstinere se ab hereditate3 ? , jnt potins pa-

rentis bona ueneant36 . \§. 159. IUem iuris e*£ et (in) Idem.

nxoris persona, quae in manu esf, quia filijae loco est;

et in nurus, quae in manu fi'ii est, quia neptis loco 24.

est. §. 160. Quin 3 7 similiter abstinenrli potestjjatem

facit Praetor etiam niancipato, id est, ei, qni in caasa

xnan]cipii es t 3 8 , cum liber et heres institutus sit; cum

necessarijus, non etiam suus heres &ir, tamqaam ser-

nus. \§. 161. "Ceteri, qui testatoris iuri subieeti non **«

sunt, extranei [heredes appellantur. itaque libeii qno-

<]ue nostri, fqui in potestate nostra non simt, heredes

a nobis instituti jsicut39 extranei40 uidentur. qua de

causa et qui a matre (heredes41 instituuntur, eotlem 8.

numero sunt, quia feminae jliberosin poteslate*2 n*m

habent. serui quoque, qu i 4 3 jliberi et heredes insti-

tuti sunt e t 4 4 postea a domino manujmu»-i, eotiem t

testatas raor ]si quis intestatus* tus sit 31.32. 3 3 £ x Imt. 3 4 Inst. : permittit aolentibus. 3 5 Co«L hdi i. e. htredi* 96 Inst. : ut potius parentis , quam ipsorum bona similiter a cre» ditorihus possideantur. 3 7 C o d . : qtiin etiarn. Ahuntlat ia-men hoc etiam: vid. lin. seq. 3 8 Crul . : etiam ei yui in caufa id e. mancipato ma\cipi ~e. Scribendum dux i : eiJam manci-pato, id esty e i , qui in causa mancipii est. Mavult tamen S a v . : etiam e i , qui in causa mancipii est, i<3 esf, luanrtpafo. 3 9 sicut. deest in Inst . 4 ° I n s t . : exfranei heredes. 4 1 Insf.; heredes a malre. 4 2 I n s t . : in potestate l iberos. * 3 C o d . : qui cum 4 4 Sched , set In € o d . sic scriptum esse p a t o :

§. i58. cit. §. a. I. dehcred. Commentar. §. iSg. qnal. et rliffer. Conf. Vlpianus, §. itio. €«.»!". si pra Com-Fragm. XXII , §. a-t. menfar. I . §. §. i2*i. ei 1 : \

§. i5g, Conf. infrn Com- §. 161. §. 3. I . de b-refl, irtentar. III. §t 3, et supra huj . qual. et diffcr, Coaf. Emtume,

Q V A L I T A T E E T D I F F E R E N T I A . 127'

12. numero habentur4-"5. §. 162. Extraneis autem Jhere-

dibus deliberandi potestas data4-6 est de adeun|da he-

reditate, uel non adeunda. §. 163. Sed siue i*, cui

abstinenjdi potestas est, inmiscuerit se bonis heredita-

nia4-'7 jsiue i s 4 8 , cui de adeunda (Jiereditate)*9 deli-

16. berare licet, adierit, jpostea relinquendae hereditatis

facultatem non bajbet, nisi s i ? 0 minor sit annis5 *

sxv ? 2 . nam huius aetatis [ hominibus * 3 , sicut in ce«

teris omnibus jcausis, deceptis, ita et iam5 4 si temerg

20. danmosa?« Jhereditatem suaceperint, Praetor succurrit.

sc/o q u i u e m " , jdiuum Hadrianum etiam maiori xxv

annis *6 uejniain dedisse, cum post aditam hereditatcm

grande aes J alienum, quod aditae hereditatis tempore

24. latebat, j apparui*set5?.

(|§. 164. Extraneis heredibus solet cretio dari, id 9^* XIX est, jfinis dejliberandi, ut intra certum tempus uel

adeant j hereditatem, uel si non adeant, temporis fine x

4. simimojueantnr. ideo auteui cretao appellata est, quia

. cerlnere est qua^i dec^rnere et constituere. §. 165.

Cum ergo jita scriptum sit: H E E E S T I T I V S E S T O ,

adiiceredebemus: J CERNITOQVE IN C E H X V M D I E B V S 2

jrT(«mni) et 4 5 serui c/uacfue etc. Insf,: servus cjuac/ue heres a thmino institutus et jtost testamentum faetum al eo inanu-missus eodem nuruero habetia: A6 Jata dees» in Inst. 4 7 I n s t . hereditatis. 4 S Insi. extraneus. 4 9 E x Inst, so si deest in Inst . s l C o d . ann. Vid. Praefatio. 5 2 I n s t . , inverso ord iue , visinti quincjue annis exlnbent. "Scl ied. hominib. (hmninibus) •pmismm e. (permissum esl). Sed vid. lin. 2o. **Iust . et. 5 5 tcio quidem. Sched.: seto quidem Ins t . : sciendum est tamen (Hn-n.: tamen est), 66 annis. Cod. ann.

Conf. not 5 i . 5 r I u s t . emersuset. §. J . 164 — 173. * Cod, finem z V l p . : diebus centum.

I I , \ cit. §. 6. J | §. i64. Conf, Vipianus , §. §. 162. i63. g 5. I . de Frajjtn. X X I I > §• 27-

hered. qual, «t differ. §. iG5. cxiiazToprs — —.

»a» L I B . I I , $.$.166 —172. DE H E R E D V M

PROXVMIS, QVIB VS SCl |K3 3 P O T E R I S Q V E . QVODSI 8.

NON A ITA C R E V E R I S , EXIIKRKS KSTO. §. 166.

Et |qni ita > heres institutus est , si uelit heres es-

se, debebit in|tra cliein cretionis cernere, id est,

haec uerba di|cere : Q V O B * ME P V B L I V S T I -

TIVS TESTAMENTO S V O 6 H E R E D E M I N S T I T V I T 7 ,

E A M 8 | H E R E D I T A T E M A D E O C E R N O Q V E . Quodsi 12.

•ita non creuerit , finifo | terapore cretionis exclndi-

t u r : n<?c qxiidquam \vofuii:9 |si pro herede gerar,

id est, si rebus hereditariis tamquam (heres utatur.

J§. 167. At is, qui sine cretione heres instirutus <?jt10, *6. A.t

aut qui ab in|testato legitimo iure ad hereditateui uo-

catm-, potest aut Jcernendo, aut pro herede gerendo,

uel etiam nu|da uoluntate suscipiendae hereclitatis heres

lieri: eique lijbermn est, quocumque tempore uoluerit, 20.

adive heredita|*eni. solet (jkam-ii) Praetor postulantibus

hereditariis crejditoribus tempus con tituere, intra quod

si uel|int adeant hereditatem; si m i n u s , u t liceat cre-

ditoribus f.bona defuucti uendere. §. 168- Si quis au- 24,

tem (cum) cretione (Jheres institutus est , nisi creuerifc

hereclitatem, non fit heres: naw;x x J non aiiter excludi-

3 Vlp. scieris. 4 Quodsi non. VIp. nisi, s g, i, e. qtiod. Sched. y Ap. Vlp. vulgo cuili, in Cod. Vatic. autem cuui i<$ lcgitur. 6 Verba testmnento suo ap. VJp. non legun-tur. ?,Sic in Cod. Vatic. ap. Vlp. quoque legitur; editi tamen libri fere omnes habent institucrit, *eam, Scbed. <?a* 9 wec quulg. (quidquam) ,pficit (proficit). Sched. rccc cjiuco^cX ]i)t p(\e\r)fw l°Sched. s/t Sed inCod. fuerit eft. "Sched.

ssro. Vlpianus, Fragm. XXII, liered. qual. et differ, cit. §.27. Conf. uifra §. §. 171. §. 167. At — • hercs el m^. •. fieri. Conf. cit. §. 7. I. de

§. 166. Conf. Vlpianus, hered, qnal, et dilftr, Vlpia-Fragm. XXII, §. §.a5. 28. 26. mw, Vvivnm. X\.U, cit. £. 25. f rox> —*— cimkoQFE, Idetn, §. 168. Conf. Vlpianus, eod. cit. §, aH. pro httrede Fragin, XXII, §, go, ^srat etc, Conf, §. 7. I, de

OVALITATE ET DIFFEHE4NTIA. 129

tnr, quain si non creuerit intra jid tempns, quo cretio

4. finita <?s£12, itaque licet ante tliem jcretionis consti-

tuerit hereditatein non adire, tamen paejnitentia acfus,

superante die cretionis» eernenjdo heres es^e potest.

§. \6Q. At hic, qui sine cretione heres instiitutus estt

3. quique ab intestato per legem uocatur, sicnfc juolon-

tate nuda lieres fit, ita et contraria destina'tione sfatim

Omn. ab liereditate repellitur. j §. 170. Omnis autem cre-

tio certo tempore constringitur.. jin quam rem tolera-

12. bile tempus uisum est cenjtum dierum. pote^t tamen

nihilominns iure ciuijli aut longins, aut breuius tem-

pus dari: longins tajmen interdum Praetor toartat.

§. 171. Et quamuis omnis cretio jcertis diebus con-

16. stringatur, tamen alia cretio juulgaris uocatur, alia

certorum dierum; uulgajris illa, quam supra exposui-

mus , id est» in qua dicuntur haec juerba: Q V I B V S

S C I E T 1 3 P O T E R I T Q V E ; certornm dierum in jqna,

detractis his uerbis, cetera scribimtur. § 172. Quarum

20, crejtionum magna dilFerentia est. nam uulgari cretione

jdata, nulli dies computantur, nisi quibus scierit quis-

Jque, se heredem esse institutum, et possit cernere»

cerjtorum uero dierum cretione** data, etiam nescien-

24. jt3EI? se heredem instirutum esse numerantur dies

con\\timixz6: item ei quoque, qui aliqua ex cansa cer- 9^-

nere prohibejtur, et eo amplius ei, qui sub condicione

heres institujtus est, tempus numeratur. unde melius

rta, pro ««., xxt opmor, i. e. nam. I2SchecL r/ ISCod. siet 14QoA. cretio " C o d . nescien\te "Sched. dief \\tinut

§. 169. Conf. Vlpiamis, Fr.ifm. XXII, §. 5i. c/uam Fragra, XXII, §. 29 cif. §. 7. supra exposmmxts» Vid. §. i65. I. (h heird» «juaL et diffcr. §. i~i. Coof. VJpianus,

§. 171. Conf. Vlpianus, Fragni. XXII, §, 5JU

1

i5o L I B . I I . 5,175. D E H E R . O Y A L . E T D I F F .

et aplius est, uul|gari crelione uti. §. 173. Conlinua 4.

hacc cretio uocaLur, qui|a continui clies numeranlur.

secl quia . tamen J n dura est haec crejtio, altera magis

in usw18 habetur; uncle etiam uulgaris dicta |est .1 5

De subsifcwtionibns1. $ .174. Interdum |duos 8.

pluresue gradus heredum facimus, hoc modo: | L V C I V S

TITIVS HERES ESTO, CERNITOQVE IN DIEBVS

(CENTrm)Z IHIOXIMIS, Q V I B V S s c i | n s 3 POTl>

RISQVE. QVODNI ITA 4 CREVERIS, EXHERCS ESTO-

TVM* MAEVl|vS HEKES ESTO, CER.NITOQVE IN

D I E B V S C E N T V M et rel iqua 6 , et de|inceps in qnan- 12.

t un i uelimus, substituere possumus. \§ 175. Er licet

nobis uel u n u m iu unius locum subslituejre pluresue;

et contra in plurium locum uel •unum, juel plures

substituere. §. 176. Pr imo itaque gradu scrip|tus he- 16.

res hereditatem cernendo fit heres, et t»ubsti|futus ex-

cluditur: non cernendo summouetur etiam|si pro he-

rede ^erat, et in locum eius substitutus suc|cedit. et

17SchccL tirii P r o ?*>>"'> xx* opuior , i. e. tamen: quac vox rc^ ctius quidem collocarotur post tlura. Celerum neque ea con-jeclura impi"obabilis est, si quis legendum pulet tam. v I S I a -hrarius pro mgt (magi.s) in usu, sic enirn scribei-e debebat, perperam scripsit mwus I 9Sequi tnr spatium vacuum.

§. §. I74. — 178. * Cod. substitionibus iu 2 Conf.

lin. 11. Apud V)p. centutn posl proximis collocaturu est. 3 I n bac formula scies etiam ap. Vip. legitur, non quidem in editis libris, qui scieris exliibent, sed in Cod. Vatic. 4 V 1 -piani Cod. Vatic.: poterisc/ue Ita; editi l ibri: po iemque nisi ita. s Vlp» tutic, ' V l p . : in iliebus et reliqua,

§. 175. Continua haec cre~ vulg. substit. Epitome, II, 4, tio uocatur, Conf. VlpiaUus, §. 1. TITXVS • et Fragm. XXII, cit. §. 5 i . reliqua^ VJpianus, loc. cit.

§. 174. Conf. Vlpianus, §. 375. Conf. §. 1. V dc ' Fragm. XXII, §.53. pr. I . de vulg. substit.

$.$.174 —179-DB S V B S T I T V T I O N I B . i3i

20. demCeps si plures gradus sint, in smgnlis sijm:,i ra-

tione ideni contingit. §, 17«/, Set si cretio sine exfhe-

redatione sit data, id est, si haeg nerba (adi cta suif");

SI NON C E E ^ E R W 7 | T V M 8 P V B L I V S BIAEVSVS H E -

RES E S T O , illud diuersum inuenitur: qniji si prior

24. ornissa cretione pro herede gerat, substitutus |in par-

tem admittitur, et fkmt ambo aequis partibus [fhere-

des. quodsi9 neque cernat, neque pro herede gerat,

fsane in uiiiuersr/OT2° summouetur, et substitutus jin

*; totani hereditatem snccedit. f€. 178. Sed dz/dum qui-Sed. ^

dem placuit, quamdiu cernere et eo modo [ herets fieri.

possit prior, etiamsi pro herede gessejrit, non tamen

admitti substitutum: CUHI uero cretio ffiniti sit, tum

8. pro herede gerentera, a&mittere sub$ti\tntum. olimxx

uero placuir, etiam superante crejtione, posse enm pro

herejle gerendo in partem subfstimtum admittere, et

aniplius ad cretionem refuerti non posse.

12. \§. %>jg, Liberis nostris1 inpuberibus, quos in po-

" testate hajbemus3, non solum ita, ut supra diximus,

substituere j posszmius 3, id est, ut *si* heredes* non

<waitei"int, alius nofbis heres s i t s ; sed eo amplius, ut

16. etiam si 6 heredes nojbis7 extiterint, et adhuc inpube-

res mortui fuejrin^ <sit iis aiiquis heres. uelut 8 hoc

7 Sehed. crerit Cod. , u t opinor, crerif Vlp. creveris. 8 Ylp. tunc. 9<?jL Sched, *si l0Sche<l. uniuerso lxScbed. gerente (pro gerentr, i. e. gerenlem) a<2mj//e(\<t>l /)/•+(?—admiltere) *uh-fti\£ut*+ (suhstitutum) *+*/// (oliin),

g . J . i j g — ig4. l Inst, suis. 2I#st« ejnis hahet; e* mox potest. 3 CuA. pussitti' i. e. posshnus. * I « s l . ; here-des ei. s Ins t . : alins sit ei (Jjieu.: ei sil) heres. 6Inst» ed. Cu| . ut et si; I l ah et Bifii. ut si. 7 I c s t . ei. 8 l m t . :

§, 177. Conf. Ylpianus , §. t - S . Ctmf. V lp i aaus , Fragm. XXII , $. 3i. sx -~ Fragiu. XXII, <-it. §, 3». ZSTQ. Idem, eod, &««•?.•• !»'• 1« <4e jpu^iii. siu!U-

*3s L I B . I I : §.§. 180 — i84. DE

niodo: TITIVS tflLlVS |MEVS MIHt HEKES9 ESTO.

31 FILIVS MJEVS MIIII (liEJlES) E R I T 1 0 ET |*PJII-

. y * * 1 1 WORIATVR, QVAM IN SVAM TVTELAM VI",-

JNEIUT1 2 , SEIVS HLKKfc ESTO. §. iQo. QllO CaSU2l>.

s iquidm | non extiterit hercs filius13, snbstitutus pa-

t r i s l 4 f i t |heres: *siuero*xr' heres exl i ter i t 1 6 filius,

et ante pu|bertalem decesserit, ipsi filio fit heres sub-

stijtutus. quamobrem duo quodammodo sunt testa- 24.

100. menta: || a/nid patrisj a l iud 1 7 iilii, t amquam si ipse

XII."- filius sibi herejdcm instituisset. aut certe unum est

testamen|tzmi duarum heieditatum I 8 . § 181. Cetemm

ne post obfyzmi parentlr periculo insidiarum subiecius 4.

tiide|«tur pupillus, in usu est, uulgarem quidem sub-

stitu|tionem palam facere, id eat, eo loco, quo pupillum

he|redem instituimus: (uam) uulgaris substitutio ita uo-

cat | ad hereditatem substitutum, si omvino x ° pupillus 0.

heres non |extiterit; quod accidit cum uiuo parente mo-

r i tur , |quo casu nullum substituti maleficium suspi-

ca|ri possumus, cum scilicet20 uiuo testatore omni[a, 12.

quae in testamento scripta sint, ignorentur. iljlam au-

tem substitutionem,, per quam e t i a m s i a i heres ex|ti-

veluti u c/uis clical. 9 Inst. : heiesmihi. I 0 I n s t . * si filins meus heres milii 720« etil, sive bercs erit. X I E K !nst. l 2 I n s t . : venex'it, tunc. I 3In&t.: filius, tunc. I 4-Inst. palti, I S E x Inst. l 6 I n s t . : extiteiit heres. I ? I n s t . : alterum

patris, alterum. I 8 I n s t . : umun est lcstamentum (Hal. et Cnj.: testamentum est) duaium causarum, id est, duarum hereditatum. *9 Sched. c/(l)uw(?)no Lege omnivo. Sav . 2 0 Cod.: scilicct et Et mox: ignorentur at 8 I C o d . si etiam Insl. ed. Cuj.

stit. Conf. Vlpianns, FiMffm. cit. §. 1. Ceterum in-XXIII, §. 7. Epilome,II ,4,§.2, stituimu?, Conf. §, 3. T. de

§. 180. _ Quo substi- pupill. subslit. nam uulga-Culus. cit. jn*. J[. df pupiH. tit subttitutiv ignorev-substil. duo r/uodammado tiu. Conf, Theophilus, ad cit. sunt testamenta <>1c. §.2.1. cod*. §. 5, I, illam autein

g. 181." Conf. EjHtome, II , 4, aperiantur. cit. § . 3 . L *

' S V B S T I T V T I O N I B V S . . i35

terit pupillus, et intra- pubertatem decesserit, jsubsti-

i § . iutuua uocamus2 2 , separatim in-inferioribns | tabulis

scribinius, easque eabnlas proprio 3mo, proprijaque cera

consignamus, et in prioribus tabnlis cauejmus2 3 , «e»

inferlores tabulae uiuo iilio et adhuc injpubere ape->-2°« riantur» set lcnge £utius-4 est, utrumque [genus sub-s

stkutionis separatim in inferiori!bus tabulis consignari,

qnod2*, si ita consignatae uel sejparatae fuerint siCb-"

stitutionex, ut diximus, e x 2 5 pri'ore potest intellegi^

fi*i. ixi alteraeim&emar esse jsubsdtutu?»36. Jj§. iQ-i. Non

solujn autem heredibus institutis inpuberibus jliberis.

ita snbstituere possmnus2 9 , uc si ante3° pubertajtem

mortui fuerint, sit is keres, quem nos uoluerimus 3 x ,

4. jsetl etiam exheredatis,. itaque eo casu si quid pujpil-

lo ex heredifcatibus, legatisue, aut donatianijbus pro-*

pmqnorum *2 adquisifcum ftierit, id omne zd *3 jsub-

'* stitntum pertinet3 4 . |$- 183« Quaecumque diximus do

substitutione inpnbernm fliberorum35 uel heredmn

institutorum, uei exheredatorum, eadem etiara de

postumis intellegemus$6. §t iQ4- Extraneo ue«*

et Bien. etsi; IlaL si. a?Iiisf. substitutus voeatur. * 3 Inst, x in inferioribus partihus scriberet eamr/ue partem p ropr io L p. cl eousignare , et m 'pi^iore parte testamenti eavera dehet. 2*CocL utius *5Schftd. y 2fl Cod. ct «?Scbed.: altera alter* qQ^chm In Cotl. sic scriplum esse existimoj allera altera eadem ( e m t d p m ) ; \eribo altera perperam repetiio. ? 8 Sch*>dL substitutu^ *9C(>d. p^simus i. <?. possiruus. Inst . ptmntes potsunt. 3 Q Ins t . : nt si (Bion. etsi) heredes eis ex~ literinV, et atite. ^ l n s t , : sit eis heres i i , <juem ipsi voluerint BiVn.: voluriiut jpsi\. 3 2 Ins t . : . proptnquonmi atque ami-corum, 33C«>rI. >J/> 3+Sic eliam in Imt, Bit-n. I la l .

tt Cuj. pertcKtibii. 3 S CocL liberum ^ l n s t , intellegimus*

§, iSa. §. 4. I . <!«> pupilL §. iS3 . cit. §, 4. 1, de p u -substtt- Cuiif, Viplarms,l 'runm. pili, substit, XXUI , §. 8. - §. 184. §. 9. I. tle puptlL

i 5 4 L I B . I I . $ . £ . 1 8 6 — 1 9 0 . B E S E R V I S

r o 3 7 heredi [ instituto ita snbstituere n o n possuraus s%f

V-t si lieres | extiterit et intra aliquod ternpus decesserit,, 12.

alijus ex heres s i t 3 9 * sed boc soluia nobis permissnm.

esr, nt eniu j per fideicommissum obligeraus, ufc (ality 4 °

hereditatem, nos t r am uei to tan i , uel (pro]*z parte

restituat4-2 qxiod iu? quale $it suo loco tradenius.

J §. 185« Sicnfc autern liberf fabmmes, ita et aemi \p-

t a m nos t r i , quam alieni faeredes scribi possunt.

§. 186 Sed noster seruus isimul et liber et keres esse

iuberi debet , id est hoc i n o d o : S T I C H V S ( s E a w s

W.MY8 LIBEE HERESQYE ESTfl, Uei; HEB.ES I.ISKR-

Q T E I E S T O ^ . §, 187* Kana si sine liberfate,here3 in~ 20.

stitutus sit, etiamjsi postea mantmus&us faerit a iterif-

n o , heres esse | n o n potest , quia institntio m persona

eius non con\sli£itzt ideoque Iicet aiienatus sEt, nnn

potest iussti jdomini cernere hercditatem. $ .188 ' C u m 24»

i o o . libertate nero 3 heres [institutns si*qui'dem m eadem XU.h.

cawa maiisenb) Jt£*A jex testamanto liber aique rie-

cessarius heres 5 . si juero ab ip&o6 testatore manumis-*

sus fuerit, suo arbijtrio lieredilaiem adire i^feesfc7. 4 .

8 7 ]n Inst. addirnr: vel JUio puberi. 38Itts£. nemo frotett. S 9Jnst , : sit herejs. 4 0*4 IExInsf. *2sed hoc solum etc. Inst.; s, h. solum •permissum e., u. e. p. fideicoxxiinutam testa* tor obli°et> alii heredttatem ejus -%el t. , T. p, parfe restkuere.

§. §, iS5 — igo. * Cod. liheici. (Itberque) | # (est) «»»». 2Cod. con \stit 3 Cum etc. Insf. Servus autem a domiro s&o. 4 Ex Inst. 5Sched.: lih««r ****<? (*f|«e necesaarioa fcere* Inst.: liber heresque (Hal : heresque ei) necessarin». * ttb ipso. Inst. a vivo. 7 lasl,: adire heredifatem potesl: fum

Buhstit. Conf. Epttome, II , 4» XXII, §. 7. §. 3. iiem infra § 3.77. *uo §. 1%. Conf. Vlpia»»% loco trademus. Vid. infra Fragm. XXII» cit. §. 7. §. 24S. sq §. t8?. Conf. Vlptaaus»

§. 18 . Ccmf. pr. I. rfe he- Fragm. XXH, $. 12. red i^siit. Vlpiaaus, Fragm. §. 188. | . 1. L de iutred.

IIEREDIB. INSTIT. §.191. DELEGAT. i35

quodsi alienatus sit s3 iussu Inoui9 domini *adire he~

% reditabem debet, eb ea*xo ratione Jper eum dominus fit heres: *nam ipse alienatus neque* x,x heres, neque

liber Ia esse pofcest. §. igg. Alienus quoque seruu3

o. heres institutus \*si i?i*13 eadem causa durauerir,' iussu

domini herej^tatem adire debet14-; si~xtero alienatus

fuelV/^ ab eo, aub uiu*o 2 5 testatere, aut post niortem.

eius, %rite\kquam adeai, debet iussu uoui**6 domini x£« cemere. si1* \*manumissrs esb antequam adeat*IS,

sno arbitrio adire hereditatem pojtest. §. 190. $i au-

t e m 1 9 seruus alienus heres institutus estzo, uulgajri

cretione data, ita igitur dies cretionis cedej*?z£ si* ipse

16. seruus scierit, se heredem institutum esse, jnecul lum

impedimentum sit, quominus certiojrem dominum fa-.

ceret, ut illius iussu cernejre possit.

•\§. i g i . Post haec uideamus de legatis. quae pars

20. iuris exjtra propositam quidem materiam uideLur; nam

jnanft (Hal . : fit heres") necessarius, cum utrumque ex domini Ustamento non consequitur (Hal. consecjuatui). 8 Inst. fuei it. 9 C o d . : iussu \iussu noui 1 0 , I I E x I n s t , I 2 I n s ! . : liber netjzic beres. I 3 E x Inst, ^ l n s t , : jusvti ejus dotnini adire heredifatem debet. ^ - " E x l n s t . - 17'cemere. si. Ifist,:

adire. Jtt si. 1 8 r n s t . : mariumissus est vivo testatore, vel mortuo, ahteqnam adeal. Yerbatajnen invo testatpre, vel mpr-tuo in contextum non recepi. Nam sen!entia etiam sine jis ccmsistit: spatiuiH auiem, de, quo explendo a^ifur, tale es t , u t vix sufficiat necessariis \ e r h i s ; desiderari enim videiitur litterae circiter 17. Itaque in Cod. sic scriptnm pufo: if.wiiius (m&nn-mlsaus) "^(e^t) (intect (antequam) udettt 19potestt Siautem. t ched . po\test autem Excidisse ifaque \ idetur si. I l aud tamen sc io , an in ipso Cod. sif: po\t~. (potcsl) si autem, I I o l l w . a o S c h e d . c; pro?7(esf) , u! opinur.

irifftit.' Conf.Vlpianus, Fragm. red. instit. Conf. Vlpianus, XXII, § § 11. *2. Fragm. XXII, g. i 3 .

§. ibg. cit. §. 1. I . de he- §. 191. pr . J. de legat.

i36 LTB. I I , $.$. 192 — 196.

(lofjuimur ile liia x iuris figuris, quibus per uniucr|sita. tem ro(i noliis adquirunfur: scd cum onmhuodo 2 dc |r<'-.iam'nlis, doqne heiedihihs, qui tcstamentomt,tit|uun-* 31. tui, lnutt aumus, non .sine causa sequenti loco ||po-turat* haec imi.1? matetia tractari.

j$. ii) \ Legalorum utique genera sunt a quattuor: aut Le«at. oiiui |]»er uindicationeiu legamus, auL per damnalio- 4. nem, aut t>i|neudi modu, aut per praecepfionem.

[$, «93, Per uinditationem ********************* Per. ueihi Igratia; IIOJJIINEM STICIIVM DO, L E G O . sed si *******2 |uerbum positumsit» uelut ************** #. *f>„r WH*\ ik.ationcm legatum eat; aixie3 ************ * * * * * * * j * 4 ita Jegatum fuerit, avpifTo* *********** A**** jiia, CAPITO; aeque per uindicationem ****** ******6 §, 194. JTjteui per uiudicationem legata ** 12.

§. li)i. x 11*sf- iis. 2 Ins t . omnino. 3 Inst. potest. §, n i i . xSn meiiia lincae parte comparcut ducftis //s(ve\ c)

Beliijua linea jarua iiiiidrm nobis visa cst; sed vereor, ne oculi nos fefellerinl; isii enim d^clus iascriptioiiemaliquan^arguaut. F u c u t ; dt lc^itis 2 s". i. c. sunt. Sched. *

Jf. $ 10^ — 2011. *S<hed. 2- 2 Schcd. «f/cr (NCJ/O'» •<,l/;y(,(vcl(j) 3 Schcd. *"(est) J/«c(siue), 4 Sched.» 6 .V hi <1, TZ/ — sCajum ita fcre scrtpsi\ssp arhilror: Per ujndi-Citioncni le»ntum lelincfitiburita ticrhi gratia: hominem ^tichun» do, Jc>,), i.C(i si afterutium uerbnm posilum sit, uclut do, aut 7*»n, ttiim jier «,>;d'catinucm legatum esl: siue aliis similibus ueibis, utlut ita lejjatum fuerit: &um/Yo; M/JZ /**«.* tibi habcto\ uel i ta: oipito, aeque per uindicationem legabum dicemus,

1

§. iq j . Conf. §. 2. I. de le- §. io4. Conf. Theophilus, gat. Epitume M, .1, pr. VI- II, 20, cit. §. 2. Epitome II, pJusn l-i anm. XXIV, §. 2. 5, cil, §. 1. L, Gq. pr. de lc-

'; i i» Conf. Vlpiauus, gai. 1. (cx Noslri I ibr. de Le~ FIM",.II. XXIV §. t. Epilome gaf. ad Edict. Praetor.) iteu* 5!, \ §. i. Theophilus, II, ao, infra §. ao4. 8t '

B E L E G A T I S . rr

i^7 *********? pos£ adkani | keredltatem statim e x m r e

Quiritiuni res legatarii fit: et si eam rem lejgatarius

uel ab herede, uel ab alio quoeu.mque, qui eam possi-

det, jpetat, uindicare debet, id est, intendere, *suam

x6. rem* 8 j ex iure Ouiritium esse. §. 195. In eo uero 9

dissentiunt •pxud*t7itcs. uam Sahinus*x® (quidem efc

Cassius ceterique nostri praeceptores | quod ita legatum

sit, statim post aditam hereditatem pujtant fieri lega-

20. tarii, etiamsi ignoret, sibi legatuin fesse dimissum; xet11

posteaquam scierifc et **********tum12 perinde esse

Keru. atque si- legatum non esset. jNerua «ero et Proculus

ceterlque illius scholae au|ctores non aliter putant rern

21. legatarii iieri, quam si uolnjerlt eam ad se pertinere.

Sed hodie ex diui H i Antonini jjeonstitutione hoc ma- *o4.

gis itire uti mdeBumir s 31 \qnod Proculo placuit. nam **

cura legatus fuisset Lajtimis p&r14 uindicatlonem co-

4. loniae, deiiberent j * * * * * 1 5 Decuriones, an atl se uelint

pertjnere, projinde ac &i uni legatus esset. $. 196« ***

*********I0 per umdjicationem legantur res **, quae

ex iure Quiritium iptitis te»ta|toris sunt. sed eas qui-

8. dcmr quae pondere, xiumero, jmensura constant, pla-

7 Sched. rp(vel r)c****<jw 8 Desiderarttur circhsr liiterze 8. 9 ttero. Sched. / / « o J 0 Recjuiraninr litterae circiter 10.

Scriptum p u t o : ytrii&entes n (nam) ja£.(sabimis), ISS&bzct. cb 1 2Sclied. ccpyt\r)j/if**a \tutn Sentmtia exigit nolnmt tum, vel noluetit Isgatum, \ e l quid siraiie. I3 ! ScherL u/tie*/¥*UMr l 4 C o d . pro I 5 C o d . inc/uid An incjuit' B u t t r o . l s S c h e d , advelo) autem soler (solae rcs?>

§. 195. vftm Sabmus —- ~ ratius, L. 64. dp furi. ct/m «— itOti ejtset. Cunf. iul iamn, h'»atusfui<>$i't I^atinus. Coilil L. $1 § .6 . et L. 86". §. 2. de Plinius, Lib. X, epist. ro.">. Ip^ai. 1. Paulus, SmL revept. §. 1 »6. C<«if. Vipiauus,» I I I , fi» §* ?* Nerua uero — Fra^m. XXIV, §, 7. Epitotue — «^ se perthtcte. Coni* JSt:- II,.», cit. g. J. et § . 3 .

•i58 L I B . I I . §.§.197 — 205»

cuit snfficere sl xnor tis tempore sint cx iure QuiriSauni

testatoris, ueiuti uinurn, 'oleein, frumentnm, pectmia

rmmerata. ceteras res nero placuit utroque teuipore

tes£atokris ex itire Qniritium esse clebere, i i est, et qno 12.

fa[ceret testamer.tiim, et qno moreretur: ahoqtiin inut i -

le est legatum. §. 197. SeA sane hoc ita e*£ ju*:e ct-

nili. postea wero atictore jNerone O e : a r e senafust-on-

suitum factut» est, qun caatum est, «t si eam rem 16,

qnisque legauerir, qnae etus nmuquatix fuerir, „perlnde

ntiie sit iegatum, atque si op:imo iure relii tnm e&êt:

optunmiii autem itis est j«sr <Jj««iatir»neui legatunj»

qno genere etiani aliena res leeari pnte^t, sicnt infe- 20,

rius apparebit. \§. 198- Sed si qttis reiti suam legaue» Sed.

rir, deinde po-t testa^menfum factuirt eatn alienanerir»

plerique pu'tanf, jitm t><dum iute ciuili ImitUc e»e le-

gattitn* seti nec1" lex iQtmimmnmlm a^.Armnti. qnml 2i, 1 0 3 * ideo dicttmi * cnt quLi etsi per darrtttiioneitt al«f»i$

* rem suam -ierauetit eamque pn-*tea altt'ts4«erttf pieri*

que jputant, licet ijteo iure debeattir ieg.tttmiy taiuen

legalajrium petmiem pec «ccepti©iiem doli nai t re« 4.

peTli, quasi contra uoiuntatem deftmctt. petat. j$, igg.

Illud constat, si dnohus phirihuûe per uindicationem iHud.

jeadem res iegata sit, siue touiuncfim, siue di»ittn(cttmr 8.

si onmcs uenLmt ad legatum, p-trtes a l Îiiûlos per-

tinere, et defkieufis poriionem coUe gatario atlcresccre*

conumctim, auteni jta legatur: T I T I O E T S E I O H O -

§, 197, 0<*nf. VIp:anu% Fragm. XXIY, §, ti» *t 3f>. 1, Frsgtn, XXIV, §, u \ *«ui §> ,1» <I*» mufr. af rrew. ^ fjulu-injcdbi appareoii, \ ul, §. w % MI<% II, .">, 1 it. V t. el f §, >f.»».

§, *§»»» C.utif. f. 1?. I , <ie luliaiHt*, L. vv «te *«»I«IIC. *t lr§at , tifmt#nstrat, §• » i« «-* l«"f«-l-

| , lofj. Cunf, Vipt«inus,

DE LEGATIS. ity

12. M I N E M STICHVBI D O , LEGO,; dWjITUlCtim i t a : T.VCIO

T I T I O H 0 3 I I N E M STICHVBI D O , L E G O . SEIO J E V N -

Illud. DEISI H O M I N E H D O , JLEGO. \§* 2oo. Illad Guaeritur»

ouod sub condicione per uindicationem jlegatum est»

16. pendente condicione cuius esset. no|9tri praeceptores

lieredis esse putant exemplo statulibefri, id est, eius

serui, qui testamento sub aliqna. conjdicione liber esse

iussus est, qtiem. constat interea liejredis seruum esse.

2o. sed diuers-ae scholae aucto res putant , nullius intermi

eam rem esse: quo^ £anhox& magis dicunt de eo,

quod sine condicione pure flegatnm est, antetmam. le»

gatarius admittat legatum.

IVr. \§. 2oi» Per darrmationem. hoc modo leg-amus:

2i . IIERES BIEVS STiCHV» JSERVVM K V H DAEE »A«

iniiAS B S T O . sed et sx D A T O fjscripserifc ************

**************** §. 202. f)u\o genere legati etiam

aiiena res legari potest, ita? «t heres redfmere et prae-

4. stare, aut aestimationeia eius (dare debeat. x §. sog.

Ea quoque xes, quae in rerum natura nen jest, si

" S e h e d . tjuo* *?\to I n Cod. , tit opfnor, est quod Ô]«J (tanto).« | J . f | . 20 i—2u5 . ^Lacunam sic exrpleo;. aeque g(per) da^

nmathnem tegatnmêst, 2In Eplt. (£1*5, %.%.) post expreisam Itfitj. $. sprj!l<»rttfaln adjfcfa frgtfnlur naec: Sed si teildior WtH allsnam tfuasi suarn credens, p w hoc genus lega^tum reliakeritj. legaturius hoc ah hereJe -petere non potest 3 et inutile est tega-tum. Kam si sciens alienmn esse, per legatum dederit, necesse

§. 200. Illud heredis Fragm, XXIV, §. 4. Epilorae, *steputant. €<mf. L. atj. §. 1. If, ft, § .2 . Th«mhi lu s , I I , 20, qui et a qHib.,maJiu«»tss! ( « §, 2. Nosfri I ibr. d<» M a m i m m . ) , §. 202. Conf. supra §. 197, exemplo ttatutiberi hrrr- itf»m Epitome, II, -\ cii. §. 2 , dis seruam esse, Conf. V?pia- t»i§. 3, Vlpianus, Fra^jn.XXIV, n u s , Fragm. I I , §. §. 1, 2. et §. «. g. 4. I , dt> !«*aat. L. «>- p r . de stattiiiber. §. 20?. ,. 7. I . de Jâf,

"§. 201. Conf. Vlpfanus, Couf. Epi lome.H, 5, cit . §. 3»

i40 JLIB. I I . §. §. 2o4 — 209.

ynodo fetara esr, per claiimatioiiem Iegari potest3, * uel-

tit fhictus, qnl In IHo fendo nati erant» aut qnod.

ex jilla ancilla nalnm erifr» 5« -°4- Q^o:l autem ita

legatum est, (post aditanz hereditatem, etiamsi pure 3»

legatuni est, non, nt jper mndicationem lecarmn, con-

tinuo legatario ad>qturitur, sed nihit ^minus lieredis est.

ideo legatarius | "m personain agere debet, id tatt inten*

dere, Iieredeai jsibi dare oportere: et tmn here«, si 12,

(j"es) mancipi sit, jmancipio dare, aut in iure cerlere,

possessionein^ue tradere debtr; « nec m siiripi sif,

sufficit si trat!i(flcnt, nam &£ mancipi r«*m tantum tra-

tUderit, nec 'mancipanerif, «=nca|>ione *«i*4 pleno itire 16.

Stkrgatarii; *fitt£turk autem iMiieafio, *ut sttftra quoqw*

J diximus mobiiinm quidem rertim anno, earttm j oem,

quaesolo tenentur%, bienmo* §. dn"]. E H et *********

|,— _». —..—. — « ,—. .,— * j / ccJrm rei * ' tlu uhiil 20,

pluribusue per damna/ionem" le4«i't*i •***'» si qokletn

conhmctim, plane singulis parte/ |*leb„'iiltir # f ******

********************** *«* w"|ro c!isiimc£iai, singu- 2 I

<nf, «5 herede aut ipsttm rem , «« / aestimatioaem rm «« ftretia legatario tlari. % per damvotionem elc. fttat» r«rfrt let*atur.

*Sched. *.(,*) s C o d , ^Btan t " j , e, t fneantur. * SchetcL post 7 (est) ef ductu<s mferios « i j i b m t hn%: m p(*»*f |»a*/w*# pCper ?) a/aOeli)/*/«/;#u(\rlttJ$/—fu«id.eatf«j* , , ' ii?j — -—

' S c h c d , damn/contrautomm * Sthed. f*a>:ef\pzrt*s) Idmmt*

§» 'Mti, pti.i.>d - fr»7-«?*»«• dtbft. Conf. Minra§. I«J*. in&a § i i •*». /i.% !t„tta.ii*i in persttnant aprn t,+fr*t» Cutd. "lh«*j*hil*,<-, I I , ; 1. r*t» «,, „-, jiawi 14 matteif t ttm •— — l*^«s-t a w . C«i«f. su |>ra §. «i» * u* « p w ifUMfue diximus, Vi<J. | , § , 4a. ^*. »*,

f, ao?, *« eadrm res j!?art« ilebeutur» Cuaf* ¥l|>ia-

nt». rr.*gm. XXrV, f.iS. Epi-twiup', I I . ;i, T-, | Pantu^, L . 7, <li* ,p»-at. -». i i l i s t . r r , L. 84. § **. *!•* tfyal. 1. %' uem —«• *«»*»!« c**j dflutttr. iU>nf. VI» ».««i1*,» !*». t 1, i 4< t«iiuf t I I , .•>, | , .". !•« cui* v«* - ~ i ^ a * -1***!*«» dtbmf. i,tfiiT, Ept$*m»$

II. 5, C t. | ... ^ U «M. | . I I , (',. At* tMhu, tmiftul. Cl«-%ti-uian.) l***ai|K«!it««», L. sD, f. 1«

DE LEGATIS. x4i

Ks solida res dehetur9, J[ut scilicet Iieres alteri rern,

alteri aestirnationem jeius praestare debeat. et in con-

iunctis delicientis porjtio non ad collegatarium pertiner,

4. sed in hereditate r<?[manet.

§. 206. Quod autem dhdmus, deficientis portionem

(in) fper danmationern guidem Iegato in hereditate

retijner/, in per uindicationern. uero collegataric* ac-

fj. cres[cere, adnionendi sumus, ante legem Papiam jiure

ciuili ita fuisse: post legem uero Papiam dejficientis

portio caduca fit, et ad eos pertinet, qui in jeo testa-

mento liberos habent. §. 207. Et quamuis prima caujsa

12. sit in cadtitis uindicandis heredum Iiberos jhabentium,

delnde, si heredes liberos non habejant, legatarionmx

liberos babentinmj taiuen ipsa jlege Papia significatur>

ut eollegatarius coniimjctus, si liberos habeaf, potior sit

16. heredibus, etiamjsi liberos habebunt. §. 208- Set ple-

rlsque placuit, cpianjtuni ad hoc ius , quod lege Papia

coniunctis constituitur, [nihil interesse, utrum per iiin-

dicationein, an per damna'tionem Iegatum sit.

20. j§. 209. Sinendi modo ita legamus: H E R E S

Sin. , _ MEVS DAMNAJS E 5 T 0 1 S I N E R E , LVCIVM T I T I V H

(deuentar) s 9 Sched, deuuwf? I n Cod. slc esse p u t o : dsuiietur

$. $. 209 — a i 5 , * Cod.: mens dare <3amnajs eto

de legat. 2. lu l i anus , L . 82. § ,5 . de lfgat. 1. et in con-iunctls etc. Conf. Vlpianus, loc. cit. itera cit. L. 7. et cit, L . 84. %. 8.

$. 200*. Quod —• ca-duea jlt. Conf. Vipianus , Fragm, XXIV, cit. $. $. 12. i . \ et ad eos peitinet efc, Conf. Vlpiaims, Fragm. XXV", §. 17, Iu \ena t i s , Sat, IX» *ers. SS. Fragm, veler.lCti de lureFisc i ,

pag. 1. col. 1. lin. 16, sq. item. utfra §. a86.

§. 207. Et legata-, riorutn liberos habentium. Conf» Vlpianus, Fragm. I. 0. 2 1 . ubi ctun Ms. Vatic. legatariz patres legendamesse exlsoc Gaji loco intelligilur,

0. 2109. Conf. Vlpianus» Fragm. XXIV, g. 5. Epitome» II, 3 , §. 6. Theuphilus, I I , a o F

$ . 3 .

x42 L I B . I I , $ .$ .210—217.

H0SISE5I STICHY3I SVMEHE Sl']3IQVE HABEBE.

§. 210. Quod genus legati plus quideni Iiabet (tpmm)

per* uindicarionem legatimi; miaus aufern, quaai

j per damnaf/onem J - nam eo modo 21011 sohim suam 2-i.

108. r e m |»testa£or utiliter legare potest, sed etiam heredis V a- "*

sui: [cum atioquin per mndicationeni nisi snaui rem

legare [non potest; per daranationem autem citiuslibet

extra"nei reiu legare potest. j §, 2.11. Sed sitpii !em mor- 4. *~ 1 . . . Sed.

tis testatoris teuipore res *** *** testafons sitf uel

lieredis, plane utile leeatuni iest» ellai»-i tesramenti

fachmdi tempore nentri^is fueric. § 2*2, Qtiodn post 8.

xnortem testatoris ea res he^redis esse ineperit,, quacri»

tur, an utile sit legatam. \et plerique putant (titm)

aimtile e»se; qnla licct% jaliquis eai» rem legatierlt,

quae nequc eius utr^quam fuerit» ne me postea heredis 12»

eius umquam esse coeperit, iex seuartisuuMiUo Nero»

niano proimle mdetur, ac si per dauma tiunem re~

licta esset. t§. 2*5. Sicut anteni psr damual/oneni * Statt.

legata xm iion statim post a^dttatu heredttatem legata- i&.

rii eficitnr, §ed manet j fceredis eousqite» dkmec is lie~

res tradendo» uel marVclpando» nel in iure cedendc* ie-

gatarii eam fe'cerit; ita et In smendi niodo iegato iu«

ris esr.?; ide,o huitis quoque legati nomine in pcr&o- 20» 2Coi. pro 3Cod. damnacont.7i<tm 4Stlie^. i*jm\ehth(l)s sSeiied,: 91»» (qttia) ergo .. **«?!*) lictl *5»Ji«J, dammaCem ihmamiwm). ^Scited. #rt Sed hauti sdu, au iti Qud. jut:

5» 8»o» Cuttf. Wlphnm, f alienar* jvr ^tiiemft fc^atitm. Fragm. XXIV. f. 10. Ef*if«~ iyjii»|iirn« §< *s*«*i fflf, II, % ctt. g. 'i. f. as5. flrnf — — — itz,a*

§. aia. ifttitt ticet ttc. Hic tMtt »>tm Jn**i., Cni»f. «nipra !ocas Epit**iaaitir»"i mcrtivie \ t - | . ?a*. i '* M —• 11 pertonam •Afl%irK mi LiU. II. itf. 5. n l , f.f*. <^v» f « , *.*»nl. I"lte«|ilia»s.» «cstriljfrrut; ,\am rtprepraiM II» i.*J. ctt, § a. reia testatyr» et Jbrr«*tits «ui,

DE LEOATIS. JL45

nam actio jest, Q V I D Q V I D H E E E D E H EX T E S T A -

Sunt. BIENTO DARE, FACEIRE O P O R T E T . \§. fii4- Simt ta~

i24. men, qui putanf, ex lioc legato non uideri obli'gattnn heredetn, ut mancipet, aut in iure cedat, jjaut tradat, ic<

v v j ' sed sufficere, ut legatarium rem aumere patiattir, quia * ! '

nihil ultra ei testator im'perauit, quam ut sinat, id

4. esr, patiatur, legatarium rem jsibi habere. $. 215.

Maior illa dissensio in lioc legato hVteruenif, si eandem

rem duobus plurifausue disumjctim legasti. quidam pti-

tant, utri^que snlkium defberi, sicnt per damnationem8:

8. nonnnlli occupanjtis esse meliorem conriicionem aesti-

mant; quia, cum in jeo genere legati damnetur heres

patientiam [praestare, ut legatarius reiri habeat, sequi-

tur, ut si prijori patientlam praestiterit et is 9 rem

12. sumpserit, sejcurus*0 sit aduersus eum, cpii po8£<?aI3t

legatum pejtierit, quia neque habe£ rem, ut patiatur

eam ab e(o snmi, neque dolo malo fecit, quominus

eam rem liabejret.

^G' \§. 216. Per praeceptionem hoc modo legamus: Per.

L T C I Y S T I T I V S H O J M I N E M S T I C H V J I P R A E - '

C I P I T O . §. 217. Sed nostri quidem jpraeceptores

nulli alii eo modo legari posse pntant, jnisi ei, qui

20; aliqua ex parte heres scriptus estx: praejcipere enim

esse, praecipnum sumere; quod tantum in jeius per--

*. (est) et s Cod, uindiccftnem i. e. uindicalionem. 9 Cod. is/ I O Cod . i*e\cuturus I z p^tea i. e. postea. Sched. p**a

$, $. 216—-223. x Cod, ee. i. e. esse.

$*« 2 i 4 . Conf.Epitome, 11,5, §. 216. Conf. VlpiaHiis, cit. §. 6. Fragm. XXIV, §. 6. Theupui-

§. Zt5. tjuulam putantt \m, 11, 20, §. 2. utmque solidum deberi. Conf, §. 217. Conf. Th<K>|)hihis, Celsus, L» 14, de usu « tusu i r . II, 20, cit. §. a. Epi lome, II, pe r kga t . dat. 6, §. 7.

x** JLIB. II . §,§.218—220.

sona procedlt, qui allqua es paite heres mstijfutiis est,

quod Is extra portionem hereditJlis praeupiat jlegatuin,

(quod) faabiturrxs sit- §. S18* Ideoque si extraneo le-

(gatuan fiierit, inutile est legatura, adeo ut Sabinus 24 10* fexlstlmaueiit» ne qukiem ex seit .tmcwul ox Nero-

zuano po^se conualescere: narn eo, mqmt, senatuscoxi-

snlto ea tantmn connrmantur, quae uerbnruiu uitio

Iure ckuii non ualent; [non quae p r »pr«r ip-am per- 4

eonam legatarii mm defaeiWtur. seci luliano ei-Se.s.to*

placuit, etiam hoc casu Jex sonanisCMnsnltti toiJIniiari

legatuixx: nam e:c uerhis etiam h< c ta-u aotdVre, ut

inre ckilli inutile sit Iegatuna, mde** manhestmtt es~ %,

.f^?,, quod eklem alits uerbis recte k p t t u r , uelut par

mwlieaticmemcf per damnatiaiiexr*, j-mendi rnoita:

tunc atifeni irith» pewonae lc^attmt n*m "twiyre, cum

*i legatum sit, c«i xxuilo modti Iegati pmsif, ttehtc per~ %2,

egrinu, cmu qtio testamentifecti^o mm +h quo ptane

casu* 6enatusconsuIto locus mn e-t, §, '219, hem

nojstri praeceptores tgiaod ita legattim esrf nniU rati me

putant fposse coweqtt* eam» cn! i t t fuerit kg«ti«t«,

qnfaw* iutlkio famiiiae erclscancfae, qwocl ktter h&ce~ *6#

jdes de iiereJItate erci«cunda» kl estt dltiMtmda accipi

|soIet* officio enim iuditi> id contineti, ut & qnod per

|praeceptioneniIega£miie>r, adlutlketnr. *$. £20. Vnde

aSdwtL ih:* pm TT.a i. e. sfnafufct^nfidio. *5ch«!.. e* «ciitt/ Lege: rf SexUn, P**ni|i*««!*» **t,ltu*t. Sat.. *C*»d. stmde SC*K3. e I, e. est. Omf, II». 11» *0»d.*, jna uin*

di^mm(utxtdttionett) e* TCud.i pl*»e * t « u «C*tl. tju\ud

§, »18» tjuite t,rrbarum mtfo /!, 2***, «t« 5- a» /ar* elw/i »/©» ttttletit. Ci nf, » MA. /'*«»/<• — — rrftefO-Vlpiamw, Frsgm.XXIV, | , t»», # "s «> C «f* Vlf*i*itus,Fraf«Bu

§. a i 9 . Coaf. IbmiMus XXIV, jj. n . *

D E L E G A T I S , i 4 5

20 . intel s legimus, mhi l aliud secundum nos t ro rnm prae-

ceptorum opinionem per praeceptionem Iegari pns^e,

* nhi quod testatoris s i t : milla « n i m alia res, q u a m he-

24. rejditaria, deducitur i n hoc iud ic ium. Jitaqne K\ ntm

*•' s u a m r e m eo m o d o . testator legaueri t , JJture quidera 1 1 X»

ciuiii inutile eiit legatum ; sed ex .renajtusconsulto con-

firmabitur. aliquo tamen casu et iam jalienam rejra

4 . Qper) praeceptionem legari posse fatentur: fueluti sl

quis eam r em legauerit, qnam creditori fiduciiae c m s a

mancipio dederit ; n a m officio iudicis cojheredes cogi

posse existimant, soluta pecuuia J soluere eam r e m , u t

8, possit pr«<?cipere £s9f cni ita lega*tum sit. §. 2Qi. Sed

diuersae schol&exo auctores putant , etiam extrajneo per

praeceptionem legari posse proiade, ac si ica .scrijbarur s

T I T I V S H O M I N E M S T I C H V B I C A P J T O ; superuacuo

adijecta P E A E s y l i a b a " : ideoque per umduatiouem

12. ezm remxx Jlegatani u ider i . quae sententia dicihir diui

Hadriajni constitutione confkmata eise. § 222, Secun-

d u m hanc igitur opinionem, si ea res (ex) iure Qn i -

r i t i um defuncti fujerit, potest1-* a legatario uindicari,

16. siue is unus ex heredijbus sit, siue extraneus. «ret XA &%

in bonis t an tum testajtoris fuerit, extraneo quidem ex

senatusconsulto utile erit j l ega tum, heredi uero fami-2C>- liae herciseundae iujdicis officio praestabi tur . Jquodsi

nullo mre tuerit testatorxs, tam heredi, quairt extranefo

ex senatusconsulto urile erit (legatimt). §. 225. Siue

* Cod. gcipere (p<?reipere) ei I 0 Cod. diuelse soles x lSched.: ^T(prae) syllaba p(\elr) X2Sched. p(p«»r) ///•/**/*»//**• uindt-cationem) ca****/ (eaia rem). x3Sched. pse i, e. posse. z*Cod. extramuset Gemmaada tst litlera / .

§. 223. Ccmf. Epitome, II, S, cit. §. 7.

K.

x46 L I B . I I . $ .§ .224-228 . D E L E G E F A L C I D .

tainen faeredibusj secundurn. nojstrorum opinionem,

siue etiam extraneis, secunjdmn illoruni opinionem,

duobus pmribusue eadenx jres coniraictim, aut dis- 24,

iunctirxi legata fuerif, singullji partes Aabere debent.

jAd legem Falcidiam*. \§. 224 Sed ol/m &d

quiderrx licebat, totum patrimonimn Iega*tis atqtie li- 4.

bertatibus erogare, nec qui^quam 2 lieredi re!inqu|ere

praeterquam inane nomen keredis 5 idqne lex xn tafou-

larum permitjtere uidebatur, qna cauetur, ut quod

quisque de re sua Jtestatus esset* id ratum haberefur,

his uerbis: T T J I E J G A S S I T 3 S T A E H E I 4 , I T A I V J 8»

S S T O ' . quare6 qui scripti heredes erant, ab here it«

tate se abstinebant; et idcirco plerique ixitestati »M>-

riebantur. §. 22.5. Itaque lata est leac Foria, qu% ex-

§. §. 214 — 220". * Haec majoribus lilteris srrtpia umt.

*n\(nec) ?J.g(quiciquam). Sched. n. <jcq 3 Cml, Ie*asiet *Cod. res 5 Fti legassit etc. Sk etiam in Inst. «d. C»»|. le-gitur; item in Dig. Cod. Fior. Apud Ilal. atile» taai i« Inst. t

quam in Dig. est; Vti cfuisque legasset s* r . , i* i. e. Iiiotl fuit~ <jue a Bien. qnoqne inserittirj legiinr eliam apad Tbropn., nec ncra m Nov» 22. Capt 2.» nhi Imperato legem ita dtcere mf-firmat: Vti legassit quisque de re suat i .) . e. Af^td Cic, e$t; Paterfamilias uti super familia jtecimiaque sua legureril

i. ]'. e. Vlp. tandem legrs verba iiaec esse testatur: Vti legas-sit «77«' pecunia tutelave suae rei, i. f. e. 6 Cui, fm»

§. :n4» Conf. pr. I. de leg. Faicid. rrx—-Ei-ro. Conf"., praeter Inst. et Theophtlum, JPomponius, h. 120. n> \erb. signif. Mov. 22. cap. 2, VI-pianus, Fragm. XI, §. i4. Ci-cero, de Invent. I.tl». II, cap. 5o. Anctor ad lleretm. Lib. I, cap. i3- Paillns, L. 55. pr. de verb. signif.

§. 226. Conf» cit, pr. I. de leg. Falcid. Itaque

permissnm Tton esr. Conf, In-fra Comuieiiiar. IV. §.§.%S.2. t. itetn ¥IjpiantiS» Fragro. §, 2. nV legib. fl inoril». 'Vbeucthiimt II, as, pr. Fragmenf* ¥arr»-nis e Lib. I I I . de Vita pop. Rom. pag. Bip. 247. in fin. Ctcero, pro Balbo, cap. 8. ; iti Verrenj, L.fe, I, rap, 4a. std et hae*- isx »u» perfeeit etc. Cotif. TheopMIus, loc» ciL

§. 229. D I I N V T I L I B . L & U A T . 1*7

12, fceptis personis qnihusdam, ceteris plus mile as|j/bus

legatoruin nonrine moftisue causa capere perfmissnm.

non est. sed et haec lex non perfecit, quod noluit.

j qui enim uerbi gratia quinque mifium aeris patrifmo-

16, nium habebat, poterat quinque liominibus sinjgulis mi-

lenos asses Iegando totum patrimonijum erogare.

§. Q.2.6. Ideo postea lata est lex Voconia, qua canftum

est, ne cui plua legatoram nomine mortisue causa

20. Jeapfcre liceret, quam heredes caperent. ex qua Jlege

pZaneT quidein aliqnid utique heredes habere uifde-

bantur; set tamen fere uitium simile nascebajtur:

nam in multas legatariorum personas distri|buto pa-

24. trimonio, poterat adeo heredi minimum |relinquere

(testaior), ut non expediret heredi, huius lucri gra-

ff£ia totius* hereditatis onera sustinere. §. £27. Lata l l t J ' III.»»

est Jitaque lex Falcidla, qua cautum est, ne plus * le-gare licejat, quam dodrantem. itaque ntcesse e3t, ut

4. heres quartam Jpartem hereditatis habeat. et hoc

jiuuc10 iure ntimur. §. «228- In flibertatibus quoque

dandis nimiam licentiam |compescuit lex Furia Cani-

nia, sicut in primo comjmentario rettulimus.

$• \**** De inutiliter relictis legatis. \§. 220. Ante knte.

ketedis institudonem wmtiliter Iegatar x p f scilicet quia 7plane. Sched. •pcanCvel aV(vel c) 8Sche'd. gra\\//am (gra-

t iam; pro gratia) /o/a(?)w(tolius). 9 Cod. plus ei I 0 n i . e.

jaunc. Sclied, n §, §, 229 — a43. x inutiliter legatur. Sched. utiliter lega****

§. 226. Conf, cit. p r . I. de §. 225?. Conf. supra Com-leg. Falcid. ibique Theophiius. ntentar, I. §. 42. sq. Cicero, in Verrem, Lib. I, cap. §. 220. §• H- L de le^at. 45, item infra §. 274. Cuiif. Vlpianus, F r a g m . X X I V ,

§ .227. Conf. ctt. p r . I. de §. i5. Pau lus , Sent. recepi» lfg, F a k i d . VlpianHS, Fragm t III , 6, §. a. XXIV» §* 3a. Epi tome, II, t>.

i*U l i I B . i l , §,§.25o — 2'Sd. BL

testamenta mm ex instltutione I herelis acciprant, et

oo M uelut capnt e t z fundamei» ,um inteHegiaar to- 12.

tlns testanienli lieredi* insti(tutio. §. 2m Pari rati©n#

nec lifaertas ante herecils inistl tuiior»em daii pcjtest!»

§. 231, Nostri praeceptores nec tut»"» reai eo loco darf

posse existirnant: set Lcite^ ct Pro culus tutorem po^se 16.

dari (putani), qnod nihil ex hereaiia^te er,rgai<i.r tuto-

ris tlatione. § £32. B.st mortem qu jne htrctUs

inutiliter legatur; id est hoc raolo: t \ .: 11 r h, %

J5IE7» J t O S r W S EI . I I I*M$ LLO ; 3litr It %!*•»,

Ita autem re[cte legatur; r v \ 11 r : : s *i * i<n . rM *: 2».

otita non post mortem Uiereclis relififftiktir» *ed idfmti

ititae eius temfpore. jlltitsum, ila non ptite&t k e a i i : Ikrs,

*PBIJ>IE fiVA» H 5: 1 K 8 M K V S V i.j$U 1 I V R . «|!«Jt| £ 1„

•*• non pretiosa ratione recepium uLIetur, §. '233 Ea«

dem et de Hberfatibus dttta intdlcêmn*. $. £3*,. Tu>

tor jnero an p >«t morieitt Iwre*lii tkri p.t* it <]naereri»

tijbus eadem for.*tja« potent e^se ouaestio» tpiae de

(eo) agtjtatur» «pii auiie heredum instittiti^nera da» 4*

tnr. |(JDe) poooae Cftas»rdfictisleg4tic» $ S55.

Poenae quoque nomine inutifiter leg&tm*» prteaaeati- Poeo.

tem jnomine legari uhletur, quod coercendi faere-

dis cau4'ta relinquitur, qno magis lieres6 aliqnid fa» &.

ciat, aut jnon factat; xulut («*) quts" ita legaue-

IttSt.: mutiilter antea legalmiur. a Inif, atque. * Imh -pGterat. * Cod. mvriar* L e. t toria *ir. S?tl. etmf. Iffi. 2*. *Inst.: inuliliter tl&L atldbt atii.ea) le»abasu.r et aJimehatur vel ttantfeiebatur, 6 heres dce.it k% Inif. 7 S«c Insf»

§. »*>. cit. §. 3*. I. «I*3 i>- Fragt», XXI?. §. t i . FanTnf, e,at. Coaf» Vlptamu*t iVaût. I* Smt. ret#pt. III, <J„ §. | , 5, <J. | . ao. §, 5% f. di» Ifpeat.

| . 5, J. qui te.-»t4na. tut«>r« «Jar. Fraî» It §* ao. J»«s - ^ f. 3>+. "dmf. sttprs | , 351.

§. L'3a. Gm£ Viptatnutf* * §. a35. Ftmnae-——• *—«xx*

http://liIB.il

http://dce.it

I N V T I L I B V S LEGATIS. i49

lifc8: J T J S R E S MErs, st* F i i r A H srJAM T X T I O

IST M A T R l M O r i V M C O L L O C A V E R I T 1 ^ X C-WZ-

z i - 4 ) 1 1 S E I O D A J T O J uel i t a : s i F I L I A M T I T I O

i 2 . IJf M A T R I H O K I V J I K" O 2V C 0 1/ L ofc A V E R I T X 2 , X

M I I I A T i n o D A T O " . s e d e t , si I i e r e s I A uerbi

gratia in\tra b i cnn lum n ionmnen tun i sibi n o n fecerit,

x Tij:Io dari iusserit, poenae nomine legatum. *******

18. itajque ex ipsa definitione multas similes species ** |***

efHcere1* possumus. §. 256. Nec libertas quidem

•poeua?*7 j n o m i n e dari potest j quajimis de ea re fue«

r i t quaesljtum. §. 237. De tutore uero niliil possumus

quaerere, q u b jnon potest datione tutoris heres com-

2o. peili, quitjqtiam faccte, Jaut n o n facere: ideoqxie nec

datur poeriae nomi<iexg j tu ior j (eb sij dMns foeriiy

snagls sub condkione, q u a m poejnae nomine datus u i -

In.-ui. ofebitur. \§. 258» Incertae personae legatum inut i -

2-i. liter relinqailur» mcer\t&I9 au t em nidetur persona*

Sehed. «** «7* In Cod., ut opinor, est zufT </x f. e. uelut qnis. *Ins t . scripscrit, 9 Sched. ***(.1)> «M 7»^,*/ Irt Cod. ftierit

Ziere^ meufi (i. e. meus si). I 0 Sched . collocauer// ^Conf".

l in . 12. I 2 C o d . collo\caue>r^ I 3 Heres etc. Ins t , ; Ilere»

m . s. f. suam in matrimonium Titio collocaverit^ vel ex diverso?

Si nort collocaverit, dato deeem aureOs Sejo. I 4 ek si heres,

Sic est in Cod. Sententia iamen chiplex si reqtririt, cruorum

alterum referatur ad \erbnm feceiit, a l tcrum vero ad. verbuH*

iusserit. l S Sehed. /*ca(?)d(?) Sensus erit postulat, vel simile

quid. I 6 Sched . cy(\?\//)\com(\el*zi) sficens t n Cod. nonr

sficere extare puto, sed ejicere; imde, geminata l i t leray, in con-

texto posui efficere. I 7 Sched . p**** 1 8 Sched. «*#*•*? I 9 I n C o d . sic scriptuia p » t o : inutili* (irmtiliter) reUnquW* ( r t -

TIO X>ATO. §. 5f>» I . de legal. de legat. Conf. Vlpianus, Fragar. XXIV, §. 3#*. Conf. infra §. 4S7. §. 17. item §. 26. I . de legat. Vlpia-

§. 236, Conf. cit. §. 36. I . nus , Fnagm. XXIV, §. 18.

i5o LIB. II. §.§„Q3§ — z^-i. DE

-*" ejnam per incertam. opinioriein ' an imo sno testator

subiicit , tie*/s£ «"* ita le â tum sifc: o v i p R r M y 5 A D

F ^ y V S 51 E "5 M T E 3 S J I ! T I O( (E,I H E R E ij JMEVS

x !MI&IAZX BATO. idem itiris e3t si generali tet

oiimiBitT ! legaueri i»2 *, qtiiciiaiffiie ail funus m e u m 4,

nener in t . i« ,,eadismz1i causa est, quoJ ita re l inqui tur ;

o v 1 c v ;.; y v r . F U i o M I ( - > J >' *i X1 n M f» ** 1 v M

F I L I A M S V U l C t t L l f / C A V F R i r , F I iHE!i*v*

KFVt , x M J I I I A B A T O . illliil t|K*H|fiti in £Mlam

canj-a est» qnni ita r t l inqu i tu r ; y v i F M * I F F S I A - g,

M * •** j ** :>* c <*y •* v JLr, h n>hhir- :* v r u :* v j . T : fnam)

aeqtie ii»'~*.-j'i'» personis Ivg.ui uu ie tn r . et cicnique aliae

•mnltee Liil*i*i«imli sj^ciei mnt, *Snl> cc*u uerr» de- 12,

Wion«»rdf£one mcertat*- petsmtae frccte le i J tur» iieliit:

J*x C I < , - , A H S > 3i E 1 s t y v i ?r v :v c . n s i , 1 y V I

F 15 r M YI A B FV>'VS MEVJl V C M " U . E f %

M I I I A HJfKF* MEVfi D VTO. $. 2""'|. tiibfijfa- quo-

que non uuietur incer !a§ p r r -o iue tkm p »sse* quia lex ifj»

Furia Cari ipk jubft Ui«»uiii«atira s e i w n ilêraii. $ .2$o.

Tu to r ûaqn* ceir|tnt 4*tp debet. | $ . 541* Pos tnrao Post

quocpze alieno inutfltter legat i t r**, " W «fe»**- M

jalienus p o s t u m u s , qui «atus inter suos Iieredea ftes a- 20.

toii futurus non est . ideoque en emancipato <3-K<iquea*

limjtttiur) /"<r«-s*«, Srhed, £*«;/'* w*«nqtt*t /*«*«[ra 3 0 C t A ««-«/<- Lfgfitfirtm u*ntf:t. Cuut. iio. 1f, 4 6 . **<C*rtff. lin. 7, 14. «.Sciwil. oi»i»/(*) \lrg*u*rit **3ch<*l. //• (in) c«f#w(i»adeH»). **l«st. Irgebatttr. IHLz antea .cgabatur. 555E-c trut, fn Cod. scHptnm puto FT/esf) a7.<autrn>); Aniie-rantur eoim Hfttrar circllfr 5. >• ScHM), ***Jf«# la Iwf*

§. a3§. €r*Hf. clf. § 2**«, T. le^si, <?«* It-gat. Vlj»ianiH» i i^ iM. I, f, 2*j . F#ii-«mo > -— §• *i•*,• »"•/»«» f . T f a n « f . | fljf. I , 4«

§. a<o. Gouf. j . 87. I. «3e li'4'iL C«»f. mir i | . aiy.

I N V T I L I B V S LEGATIS. *5i

filio conceptus nepos estraneus ******** j * * * * * * * * * *

24. ***27 est eius *********************** |*****28 uxor

extraneus postumus patri continjjgit. $, 242. A c n e he- ^1"* XTTT

res qiiidem potest institui postumus j alienus; est eniin

incerta persona. $. 243. Cetera uero, quae jsupra dixi-

4. inns» ad legatapropriepertinent, quamquanmon jimne-

rito quibusdam placeat, poenae nomine liejredem insti-

tui non posse: nihil enim intererit, j utrum legatum dare

iubeatur lieres, si fecerit aliquid, aut non fecerit, an. v

8. cohercs ei adiiciatur; qnia j t a m z ? heredis adiectione,

quam legati datione comjpellitur? u t aliqnid contra pro«

positum suum facijatj

An. \§. 244- An ei, qui in potestate sit eius, queiri

12. heredem instijtuimus, recte legemns, qnaeritur. Ser-

uius recte legajri probat, sed euanescere legatum, si,

quo tempore jdies legatorum cedere solet, adhuc in

potestate si£: idefoque sru$ pure Jegatum sjt, et uiuo

16. testatore in pojtestate her-edis esse desierit| giue sub

condicione et anjte condicionem jd acciderit, deberi le-

Sab. gatnm. jSabinus et Cassius sub condicione recte lega-

ri , pujre non recte putant: Jicet enim uiuo testatore

20. posjsit desinere in potestate hereljs esse? ideo t^men

inujtile legatnm inteile^i oportere, quia quod nullag

quoque non legiiur. *?Sched. : exfraneus *— —•— J*«/ ///*// cro (An in uterol H o l l w . ) 2 *Sched . : e"(est) eius o(?)*cm (veIa)/w(xelo)«(?)c(veIj)*/Of///on//***(?) Jc//o(\el«)* 2 * C o d ,

tamen

§, 242. Conf. infra §. 287. §. a44. Art — — quaeritur, item §. 28, I. de legat, et pr. I t C*mf. §. S2. I. de legat. Sa-de i o n o r . possess. binus 1— putant, Conf. cit*

§. 2*3. quae supra dhci- §. 32. I . Vlpiamis, F ragm. pius, Vid. §. | . 229. 252. a35. XXIV, §. 23. licet enim — quamquam nQn inmerita e t c absurdum «sset, ConC Conf. §. 36 . I . de legat. ctt. §. 5z. I .

x52 L I B . I I . § .245 . D E I N V T I X / I B . L E G A T ,

uijres h a b i t n r u m foret si s tat im post fcestamentum

ffactum decessbset tes tator , hoc ideo nalere jquia u£- 24* 1 1 "• tam iongius traxerit. absurdum es^e^. "dmersae sclio-

d l l . a . . . . . . .

Iae auctores nec stib contslcione r e c t e legari (putarit);

quia quos in potestate h a b e m u s , eis n o n fmagis sub

condicione, q u a m pure debere possumns. $, 245. E x

Jdiuerso coustat , ab e o , q-ii in pntestate (tim) est, h e - 4*

rede injstituto recte tibi legari sed si tu per eum h e -

res esfii»eri% euanescere i ega tum, qtiia ipse tibi lega-

t n m jdebere non p o ^ i s ; si ut.ro li.ius emandjMtsif,

a n t J semus mannmis?us e r i t , ue! in **I»im t ran- la tus , , 8«

et Jip^e herefc exti teri t , au t aliuiu (Jteredcm) fccerit,

deberi lejgatum.

j §. 246, Hinc x f ranseamns ad ficlekoramissa* H?«c»

§. 247. E t prius de he^reditatihus * uicka- 12«

m u s . §. a-igv Inpr imis igitur sciendum |est» or»$w

esse, u t aliqnis heres recto i u r e * m«tittiatur r eiusque

hdei c o m m i t t a t u r , u t eam heretiitajceiu alii reslitiiat:

alioquin kmti le est testaiucnfcum, j in qm> ncuio reeto i§„

i u r e 3 heres institefeur. $ . sufcg. Yerb» aateni «filia

fideicommissorum haec recte m a x i m e in mm esse j u i -

§.246. xSic esi m Cod, Praestafc tasam nurc, qnnd m Tnst. Ifgilur: uiide eo inclino, ut tucein hinc a nhr«rii iwgli-gentia pmfcctam esse putf>m.

§. §. 3,47 — 2%, * Jmt . : herftlifaiiims Jidmommismriis» *lnst.: ut aliquis r«fo ; 'KI? ttstamento beres* *recto iure

.<

§. 245. Conf. §. 33. I. de » m a . heralit. fcgat. ii«o Vlpianus, Fragre. §.a>*g. $.s.f.dttfidticomm, XXIV, §. 24. ubi tolieudaw herwiit* Coaf. Epitome, Jjft esse n«*gationem Jaw Cujacius 7» pr, «ouuit. I# 3 | s . §, 3. JL & siogttt.

§. 246. pr. I. de fidetcomm. reb, p««r ftdeicomm, rrfid. hrredit. Conf. ?lpiaao% Fragm, X!C¥,

$. 2*7, cit. p t . L 4c fidei- §. 2.

http://ut.ro

$.$.a47—252. DE FIDEICOMM. H E R E D . i53

dentur; P E T O , R O G O , V O L O , F I B E I C O H M I T T O .

quae proinde firaia singula sunt, atque si omnia in

20. unuin conjgesta sint*. $. 250. Ciun igiturscripseriaius;

( L F C I P - s ) T I H Y S H E E E S E S T O , jpGSSUtmiS a d i i -

cere: KOGO T E , L V C I T 1 T 1, P E T O ^ T E A T E ,

V T 5 , CVM P R I M T J I J P O S S I S H E I E B I T A T E M

M E A M A 2 J 3 E E 4 , G A I O S E I O E E D D A S , j P i E s r j -

T V A S 7 . possumus auteni et de parte restituenda ro-

24. jgare; et liberum est, nel sub condiciene, uel pure re~

linqnere i fitleicommissa, uei ex die certa8. $ .2^1. X1

* CII Restituta autem hereditate i s 9 , qui resrituit, nihilo-

muius heres manet I C , is juero, qtti recipit heredita-

4. tem, aliqnando heredis loco jest, aliquando legatarii"»

$.252 Olhxi zntem nQcxz hercdis loco erat, nec le-

gatarii, sed potius emptoris. ttmc enim in usu e ra t 1 3 ,

jei, cui restitwebatur hereditas, nummo uno eam he-

8. jreditatem dicis causa uenire; et qnae stipulaiiojnefc

deest in Insi. *¥erha ftc Imt.: Veriba autem fideicomniit* sorum haec maxime in u-ni habenturi Poto, Rogo, Vulo, JVLan-do, Fidei tuae committu. Quac peiinde singula firma s . r

a. s. o. i. n, con<*esta essent. s Cmn etc. Ins t . : Cum igitar aliyuis scripserit". L*. T , h. e. , poterit (Hal . potest adjicere; i iogo te L, 27*4 "** 6 I n s t , : adire, e«m. 7 C u d . rgstuas 8 Possumus efc, I n s t . : Potest autem quisgue (Bien. quis) et de partt1 restitnenda heredem rogare; et l ibrrnm est, vel pure^el snb condicione relinquere JideicGmmistum \el ex die certo ( H a l . : certo die), 9 Ins t . : is c/uidem. *°Inst . peimanet, 1 1 aliauando heredis etr. I n s l . : aliquancfo hc ra i i s , aliguando legatarii loto hahehatur (Hal. haletur). 1 2 Scbed. <Iaro «/ rce Legendum: olim «F.(a«tcia) nec* S a v . *3inusu erat. Cotl»

§. s5o. efi, §. 2 . 1 . de ficlei- §. a 5 i . § .3,1. de fideiconrau comm. beredit, possumus au- heredit. tem — rogare, Conf. Epi to- §. 2r>^. Conf, Theoplni«s t

mt\ I I , 7, p r . VIptanus.Frafim. I I , 23, §. 3 . XXV, $. u . *

i54 LIB , I I . §. §. £53—254. DE

(int-r itenditorem hereJitatis e£ emplmem interponi

solerJ, eaedem interpomh.intur"j** inter heredem efc

euiu, cni restituebatur Iieredijtas, icl estt hoc modo;

lieres quidem stinnlabatnr afo eo» cui restituebatur

bereditas, ut qxnJqnkl here&i\tario immine con^iemna-

tus ftiisfcet, siue cjnid alias J bona iicie deai*st£, eo 12.

BO ume indeanis ej^ti z %9 et onmi no M qnh cum eo

lit-reJiiario xmmine, areret, iifr rccte «lcfentieretur; ille

Vern, if|«i recipiehat hcredi^totc-m» inukw» Htipnlabatnr,

ut si *|»id ex here ii tate ad heret*eni pemenisset, ici 18.

«ibi re&tiiueretur; nt e t i a iu i e pateutur, t u m heredti-

tarias artiones procurato rio aut cogititMiio nmmne txe-

tjui, | § . C53. Stiil pfKteriaribus1"' tenip'iribus, Trebei» $r<3,

lio «Maxtoio s et Annaeo Seneca Comnlibm» sen*tm~ 20,

comttltum f.it.tum est, qnn cautum e*i$ fut / t * s cui

herelius ex fHteicimitipV* causa re*ti'u-.a - t t 1 9 , attio-

ne«, quae iore uuiH heredt et 111 Ueredem «ompete*

renf, (ei, iC jet In eitm darcntur, cni e\ HJeitimmtj-

m restituta gsset berefditas, post qtmd senatuscomut- 24* 1 1 9* tum clesiertmt ittae « i t i o s c s m mu haberi* \ Praetor

enim utiles actiones * * ei et in eum, <uu recepit iie-

reditatem, quati iteredi et in heredem <Iare coepife:

j<?aeque in edkto proponuntur " « §. 1254, Sed rur»

i'tscterat 1*ll*rc siraillatp c%p.*4i«f aian;ft^tum Mt« ISScbetl« i>ui> irssei Lrgei i uirmris fTst%it't). S a \ . x*$zhe&, et*$ Cmh, nx fipuior, tTT L e. efsain. t?SeJ ftctterioribut. Iiajtt» JEf <A*n »»«• t/LiJtm. JS f<J.e<l. « , sl»nf.: sit, cmnts* *°E\Ios t , ilpe*t ftc. imt . : |H*st f|t«»«l unatufectsuhum Praetct utiles attion?t* 3,J W A t eae^ue (Sclsfd. aeyut)

f. a5S, §,4,1, df Sdficonsro» «i»rr# mmmiimr, Otif. Epi* heredtt. * J^nir,!!»?» pf. per qttod %e-

§.%i>^ | . 5.L cle fiifl«c#ans- natttuemtuttam ftc. Ctiuf, Vi> heredlt» senatut —. — —- re- piartu*» Fragt». XXV, |» §* n*. l5*

I IDEIC0MMI5SAR. HEREDITA.TIB. i55

4 . s u s ? 3 quia hejredes scripti, c u m aut totam hereditatem,

aut paejne totam p le ramque res&tuere rogabantur, jadire

hereditateta ob n u l i u m , a u t a 4 m i n i m u m l u c r u m | r e -

cusabant, atqne ob id extinguebantur fideicommissa * %

8. Pegajso et Pusinne (Considifots)26 senatus censui t , u t

ei, qni rogatus |es,r<?t2,7 hereditatem restituere, perinde

liceret, quar[tam par tem re t inere , atque e a a lege Fal-

cidia i n s 9 legajtis re t inen? 3 0 conceditur. ex singulis

12. quoque j rebns , quae per fideiconrmiissum rel inquun-

t u r , eadem retentio pemiisjsa estT p e r 3 1 quod sena-

tusconMiltnm ip;e Qheres)1* onera hereditaria susti-

n e t 3 J : ille a u t e m , j qui ex fideicommisso reliqtiajn 3 4

par tem hereditatis recipit3"5, legajtarii partiarji IOCQ

r6 . e s t 3 6 , id mt, eius iegatarii , cui pars bo!norum iega-

t u r ; quae species legati partitio i^ocajtur, quia c u m Iie-

Vnde. rale Iegatarius part i tur herejditatem. junde effactum

%a. est , u t 3 7 qnae so l en t 3 8 stipulationes injter heredera.

et part iar inm legatarium interponi , jea<?dem interpo-

nan tu r inter e u r u , qui ex fideicommissi causa reci-

| p i t 3 9 heredilatem, et heredem, id est, u t eb l u c r u m 4 ?

et dajmnum heredi tar ium pro rata p r t e inter eos com.»

etc. hx Inst. rxtm exlant, m-rursus deest m Inst, ?*Inst, vti. 2 S Sched* J"c. / Inst.: fideicommissa, postea Vespasiani Jugusti temporibus.' 2£Ex Inst. 2?Sdiedt est Sed in Cod, eet extare pnio, i. e. esset; et sic m Inst, legilur, 2 S ln lmi%

ap, HaL est ex; Cnj. etBien, praepositionera otnittunt. a*Inst. ex. 3PSicInst. Cod. retinendis ^lnsf» post. 32Ex;

Inst. 33Insf, sustinebat, 3*Cod. relirig i, e. relinquavu Legendom reliquam; qnam vocem Insf, oxnitlunt. 3$I«st.?-recepit (Oal. recipiebai) parlera hereditatis. 3*Inst. erat; et D>ox legabatur, vocabatur partkbatur, 3 7 Verl>a effectinn, est ut ia. Inst. non leguniur. ?3 Inst. solebant; et BJOX in<* terponebantur. 3» Insi,: fjui ex fideicommUsQ recepit* AQut *t luerum. &%c itk Imt.Cuj. Hal, etBien.: ut Imrum, ln

i56 L I B . I I . $.§.255 — 269. D E E I D . H E R E D .

|mrme sit. §. 255. Ergo siquidem non plus, quzm 24.

dodrantem |jhereditatis scriptus lieres rogatus sit resti-

^tuere, tum4-1 jex Trebelliano senatusconsulto restitui-

t u r 4 a hereditas, et in utruinque j actiones hereditariae

pro rata parte dantur, in herejdem quidem iure ciuili, 4.

in eum uero, qui recipit |hereditatem, ex senatuscon-

sulto Trebelliano. quamquam heres etiam pro j ea

parte, quam restituit, heres permanet4-3, eique et m

jeum solidae actiones competunt: sed non ultejrius 8.

oneratur, nec ulterius illi dantur actiones, qujam apud

eum conmioduiii bereditatis remanet. [ §. 2 5 ^ •&•£ s* At.

cpiis4-4 plus quam dodrantem, uel etiam totam he*re-

ditatem restituere rogatus sit, locus ej£4 5 Pegasiano 12,

senatuscousulto. §. 257. Set i s 4 6 , qtri semel adierit

hereditatem, \ai IDOJ^ sna. «oluntate adierit, aue reti-

nuerit jqiuutam partem, siue noluerit retmere4-"*, ipse

juniuersa onera hereditaria sustinet4 3 : set | quarta 16.

quidem ietenta, qnasi parti-s et pro parjte stipulationes

jnterponi debent4 9 , tamquam inter partijarium lega-

tarium et heredem; si -u.ero totam hejreditatem resti-

tuerit, ad exemplum* emptae s o et- juenditae heredita- 20.

tis stipulationes interponenjdae sun t 5 1 . $.258. Set si

Cod. non et scriptam est, sed e~., quo siglo exprimi soletver-Jjum est, • " I a s t . tunc, 4 3Insf. restituebatur; e t m o x dahantur, recipiebat, 4 2 Cod. pmaneat; sed mox conpetunt 4* quis deest in Inst. 4 5 Sched. ei Inst. erat. *ff Set is

I m t . et heres. ^lxist.-. retinere noluerif. * 8 Cod. susti-netur Inst, sustinebat. * 9 interponi debent. Inst . interpo~ liebaittur. 5 0 restituerit $tc, Inst, restitueret^ emptae, 5 I i « -

§ .255. Ergo ex se~ comm. heredlt. Conf. Ylpi^t-natusconsultoTrebelliano, §.6. nus, Fragm. XXV", ctt. §, i 4 . I . de fideieomm. heredit. Conf. §. 267. cit. §. 6. I, de fidei-"Vlpianus, Fragm, XXV, cit. comm. heredit . §• i4 . §. 258. cit. §. 6 . 1 . de fitfei-

§, 266. cit. f. &, I. de fidei- comin, heredit. Set

§. 26o. D E S I N G . B.EB. P. F I D E I C . B.EL. 167

recuset scriptus heres adire Ixejreclitatem ob Id, quod

dicat, eam sibi suspectam esjse quasi danmosam, caue-

24. tur Ptfgasiano 5 2 senatusconsulto, ut dejsiderante eo,

cui restituere rogatus eat, iussu Praetoris adeat et *2i.

restituat5 3, perindeque ei et in eum, | qui receperit5 4 ,

actiones dentur5 5 , ac iuris est ex | senatusconsulto Tre-

4. beliiano 5<5. quo casu nullis stipulationibus jopus est5,7,

quia simul et liuic, qui restituit, securi|tas datur, et

actiones hereditariae ei et in eum transjferuntur, qui

receperit hereditatem 5 8 . §. 259. Nihil autem injterest,

8. utrum aliquis ex asse heres institutus | aut totam he-

reditatem, aut pro parte restituere rojgetur59, an ex

parte heres institutus aut totam j eam partem, aut par-

tis partem6 0 restituere rojgetur61: nam et hqc casu s

12. de quarta parte eius parjtis ratio ex Pegasiano senatus-

consulto haberi solet62 .

Vot, \§. 2.60. Potest autem quisque etiam res singulas x

• terponendak sunt, Inst . interponebantur. 5 2 C o d . cas/ano 6 3 i n s t . : restituat hereditatem. 5 * l n Inst. iterum adjicitur hereditatem. P ro receperit ap. Bien. Ifgitur recepit, ap, Cuj. recipit: Hal. autem, u t in praecedentibus seripsit cavebatur, esset, adiret, restitueret, iia hoc loco posuit reciperet. S 5 S i c etiam in Inst . Bien. HaJ. et Cuj dar-entur. 5 6 I n s t . : Tre-

lelliano senatuscomulto. 5 r I n s t . : est opus. 5 8 I n s t . : qui recipit hereditatem, utroque senatusconsulto in hac specie concurrente, 5 9 In Inst. ap. Hal. est rogatur; Cuj. et Bien. verbum rogare omittunt . 60partis partem. Sic etia,m in

Inst. Bien. Hal. et Cuj»: partejn partis. 0 I I n Inst . Hal . et Bien. rogatur; Cuj. rogatus sit. 5Z nam etc. Ins t . : nam et hoc casu eadem observari praecipimus, quae iit totius heredU tatis restitutione diximus.

$. §. 260 — 262. ^ l n s t . : Potest autem (Hal. tamen) quis

— senatuscansultoTrebelliano, §• 25g. § .8 .1 . de fideicomm, Conf. Vlpianus, Fragm. XXV, heredit. §. 16. §. a6o. pr . I . de singul. reb.

100 i U b . I I . $.$.261—267. 1>£ S I N G V J L I S

per fideicommissum f relinquere, nelut fundam, homi-

xieiVf uesiem, Jargentum, pecuniam x; et vtel ipsum ke-

redem rojgare, ut alkui restituat, tiel legatarium, qnam- 16.

uis a lejgatarlo legari non possit. §, 261. Itern potest

non solum pro!pria testatoris res per fideicommissum

relinqui, sed etiam I"ere»dis, ant legatarii, aut cuiusli-

bet aiterius3. itaque |et Iegatarius* non solnm de ea 20 .

re rogari potest* ut eam falicni re-titoat, quae ei le-

gata5 sit, sed etiam de alija, siue ipsitis legatarii* siue

aliena sit . sed 6 Iioc solum j obseruandum esf, ne phis

c*uisquam rogetur alkui frestituere, quam Ip^e ex testa- 2?i.

122. jnento ceperit*. nam jjqttod amplius esf» inutiliter re-

' linquitur. ($.262. Cum autem aliena res per fidei- Gum.

commissum relinquitur, ttecesse- est jei , qni rogatus

est, aut ips/zm redimere et praesiare, Jaut acjtimatio- 4*

neui *eins soluere^ sicui iurir estf n*'* fper daninafio-

nem aliena res legata sit. jsunfc tamen, qui putant, si StmU

rem per fideicommissum relictam do|mi«us non uen-

stiam singulas res . 2 I n s t . : pecuniaM numemtam. * Jtem eic. Inst . : Potest autem non sitlum proprias res testsaor (Hien,: P . a. testator n. s. p . r.) per fideicoxnatissnm relinquere, $«1 ct jberedis (Cuj. et Bien, sed hetedis) aut legatarti, aut Jideicom* missarii, aut cujuslihet aher ius . * fos i . : legatarius etjidel-commissarius. s Inst . relicta. 6 Verba iegatarii et sed

desunt in Inst . r Sched . cepit; C o d . , u t op ino r , cejpit L e» ceperit, quaxu lectionem tueit tar InsL * Besiderantar i i t te-

per fideicoram. relirt. Po *•"•«•*• tome, I I , 7, § . 4 . Vlpiamn, pecuniam. Conf. Ep t to . Fra^m, X X F , §. 5. sed hoc

j«e, I I , 7, §. 1. ael legata- soluin etc. Cuof. Epttome* il, rium etc. Conf. infra §, 271. 7, %. 5 . iiem Epitome, I I , 7, §. 3 . VI- §. 262. €um • sol-pianus, Frajrjm. XXIV, $. 20. «enr. c»t §. t . I. d?s»og.rrh .

f. 261. §. 1. 2. de singul, p . fld> w»l. Conf. Ep»tow#, reb. per fldeicomm. relief. 11,7, S* **• irw** — leg&ea Item alterms. Conf .Epi - «f. Conf. Epit<j«ie, loc. d t .

RJEB. PER E I D E I C O M M I S S . R E L I C T . 169

daf, exfingni fideicommissuiii; *******9 essB cansam

8. per j damnationem legati.

§1 265. Libertas quoque serno per fideicommissuni

jdari potesf, ut uel heres T rogetur manumi t t e r e , uel

legajtarins 2 . §. C&f. *Nec interesi, utrum de suo pro-

prio seruo testator* 3 j rogefc, an de eo, qui ipsius he-

12, redis *aut lega*tSxii4, uel [etiam extranei sit. §.§65.

Itaque et alienus serzms redimi j et manumit t i debet.

quoct*ji dominus eurn non ue)i*\d'dts t sane *extiuguitur

libertati quia pro libertabe pre*^'ii° computatio nulla

16. interuenit. §.2.66. Qui autein ex fideicommisso ? jma-

numit t i tur , non testatoris fit *Lhertur, eiiamsi £t*jsta«

toris 8 *seruus srt, sed eius, qui matumit*\tit9'. §.267,

At qui directo testamento liber esse iubetur j uel\ut

hoc modoxoi st^xcMrs sMnvrJ MMVS LZJBER

rae circlfer 24. VwJba eius sotuere extmi. sbmpsu *Lacu~ nam sic expleo: aliam at. (autem). Cantrarlam tamen senten-tiam buicloco Heis» tribuit, qni kgendum putat eandem^. (ean-dejxtqup).

§. g. 2G3—267, *ut etc. Inst. utheres eum. 2 Tn Inst. additur vel fideicommissarim. 3*4* 5 Ex Iiiit. 6Sehed.: sane ——— •-— \nt 7lnst. fideicammissi causa. Bxe».: causa fideic, 8 ' s E x I n s t . 1<3Sdied,: iu~

§.2.63, §. 2. L de singul. etc. Conf. Epitome, loc. cit. reb. V*T fideicumm. relict. Vlpianus, Fragiu. II, §. II . cit. Conf, Epilome, II, 7. §.7. VI- §, 2. 1. pianus, Fragm. XXV, §. 18. II, §. 2.W5. cit. f. 2. I. de sing. g. 7. reb. p. fid- rei. Conf. V Ipia-

§. 2f>4. cit. §, 2. I. de stng. nus, Fragm II, §, S. Epitome, reb. p. fid. rei. €<mf. Epito- II, 7, cit. §, 7. me, II, 7, cit. §. 7. Vlpiamis, $. 067. cit. $. 2. I. de sing. Fragm. II , §. IO. item infra reb. p. fid. rel. At -§» 272. fit lihertiti, Conf. Vlpianus».

§. 266. Itaque uendat. Fragin.i l , § .§ .8 .7 . Nec cit. §, %, I. de sing. reb. p. fid. a/ius «//J^ eti. Conf. Vlpia-rel. Itatfue — manumitti nm, Fm^xn.I, §.23. item in-debet. Couf. Epitt>me, II, 7, fra §. 272. cit. §, 7. tfuodsi dominus

http://Fragin.il

i 6 o J L I B . I I . $ . $ . 2 6 8 — 273, DE I I D E I C O M M .

M$To3 tiei aTicsrm* f s E s V r ^ r XKP-X J.ISKHVX 20,

MSSE XP-JSEO, is ipsim testa*ltons fit l i faertas1 1 .

Nec alins iillus dlrecto ex testainento libertatem Iia-

bere potest» quaiii <rai n t roque tempore J testatoria *ex

iure Quiritium jruerit, <?£ ^ a o f&cerei*12 j testaiiien- s4 .

tum* et quo inoreretnr .

J. • . _ x ^ 2>

§. 2:68. M n l t u m an tem *diffenmt* q«a*e perj.dticom» Mult.

missum mlmfmm^ltur*! zb his, qnae1 directo lnre re- 4,

l inquuntnr *.* £. 269»"" ********** ****•***##**

* * * * * * * * * # * * * * * • * * * * * * * * * * * * * | ' — ••

, t j ^ a^G > Iteixa ui teûtns morUurna r tm.

potest ************ |************* Udeicommisium% g*

Iwlur ""•jtiffuelul) l«»c r* fjiro r» i, e. mm,<*. i l At qui e tc Iu*t.: At J . <|«» rlirertu (I*ira, «iirearj li*sUun"iit*< ubcr *nse iubtturf ipsittt teU&Utrh libcrtus fif. I 2 I *. Iin!.. tutt IJUIMJ ibt \erfoa, ex iiwe» Quiiitium, won Ieguutur; «|ua** t«*meu ae-cessaria sutit. % itl, \ Ip. I. f. 1"*.

| . §, is*S — i.»*n. *• Ltwa** lai uje. * S li«J. *. Mttfrum auten* ^,—, tjua -—- — \tur *Ci*»l. t/ui * < *,i4. pro iure relinquutttur exitibet imnimemnt * laiu, nr.ma «I tTereit» tia aufcjicirur. <|uaaa lun. 7» serfois JVewt intetttttut Hc, altera escipit. Vnde pust relim/uuntur uinae paragrafsfsi «gitut» p«-sut. Eam aufetn hic commemorari pnbt difffrenf tatn, fjitam efithm, M esf, primo 1* co coHocatam %ideu in Ejut. ff, *% f.8.* ufoi haec legmttur: rideiccmmissum ad eutn, cui aii ;u'd Jimis-sum est, herede mortuo pattrit pt.itnirc, li talif Juerit e&ndi-cio testamenti: nam legatum Ua rtiu:%tui i.»c»n puiest ®$tlw&„ KM^ml)f\^\r)zTÂp)ttq 7P«*st«-»4r huj. iirt. jja« uatua mibh •vba est» *&chedi.: inorilurus peie (putest) •

5. 368. Conf. Efjitorne» II, de l«*g*ai. , § , 8 , êrl». Pnrterea iuter §«27«». CI<j«f. EpitompJI»7, dleic#m0ii»»a ete. cit. §, 8. teri*. Il«u It'gaf«ut §. a6g* Conf. tnfra §.2-7. etr. Vipiartti», i»Va ao XXV»

fiopra §. 352. item hptfutneJt, §. | . 4 . $, j ^ . IU, L ife fidei-7, cit. | . 8 . wrb . FtdetcomntM- CMinm. iaetetltt* <j. t. 1. de co» «um ad eara efe. Viniauua* dttil!» JFragw.XXV, §.8. §. 35. i .

I

. ET EOR. O. DIRECT. SEL. DIFFER, 161

alicni relinquere ******** (********** non **********

************ rmjciuzw non 9 aliter ualet, quam ******

******* <"wyzrjmati f ue r in t 1 0 , id est, nisi in testamento

22. caiie/v^3 1 jtestator, u t quidquid i n codicillis scriptu?/*- *

** ia i d * * * * * 1 3 ******************************

jrel inqni potest. §. £271. I t em a iegatario legari *non

potest; sed*** jfideicornmissnm relinqui po tes t . quirj.

16. et iam ab eo quoque, cui per j fideiconunissum rel inqui-

m u s , rursus alii per fideicommissuin relinquere posjsu-

mr»s. §. 272. I t em x * seruo alieno directo libertas dari

non jpotest ; sed per fideicommissum potest. $ .275 .

Item, I tem coclicillis n e m o heres institui potest, neque exhare?

20. j t k r i l S , quamuis*7 te&tamentoconfirmatisint. a t 1 8 , jhif»

qui testamentp Iieres inslitutus *esl9 pqêst coî*Jciliis z *

\m+ua(i,gl/)///n(vel//)OTt/ /»(pro/<r., ut opinor, i, e. fideicom-misstmi). 9 Sched.: non p - \clu* (re>>[citm) ft(won). IQSched.: «alet <j *_-— .. \mati fuerfnt Locus a fine lin. 8. ifa restitui posse videtur: legatum u (uera') \rt-Untjuere ziori pote" (potesf) legatum /A (enim) codicillis reli-\clmn n. a. u. qitam si coilicilli t t(testamentu) confir\ma.ti fue-rinh "6-cned. caue— Ad explendum legitinmm 59 litte-rarnm numerum desunt Htterae 5: sententia taraen n<»n plu^ res, quaru 5 refiuirit; quippe. legendura cauerit. ISSched. scriptu. ** \// An: seripium f\it? An: scriptjn fii\it (fuerit)J I3Seb.ed. ae/r — (aeque^). '" ^Besiderantur litterae circiterSj tmde in Ct>d. sic scriptum puto: wT(non) potT. (telpT. i, e. potest) j*(sed). I 5 Epi t . : Item per legatum. IfiScb,ed.» le-gat ? | dari Res ipsa tamen exheredari legenduna esse docet. 17 quamuis, Scbed. <y(\ela)«//(?)i*a(\eI.s)/$ ' I s Cod, aul " I n C o d . , ut opmor, sic est: ?.(est) potel(patest) coJijciliisr

§, 271, Item—relingui po~ §. 27», Epitome, II , 7» cit, test. Conf. supra §. 260. ihm §. 8. %erb. Item per Iegatum, Epitome„ II, 7, eit, §, 8. êrb, etc. Conf. supra § §. 26*, et ltem per legafariuin etc. cfuin 267, etiam etc» Cmit. Kpiiorae, J, §j. 2j3- Epitome, II. 7. cit. 7, §.2, §, T . I . de singul. reb. §. 8, %erb. Jtem per rodi<'iHos per fideic. relict. etc. Conf. §. 2, I, de «odlcil!.

L

*62 L I B . I I . §.§.274-280. D E F I O E I C O M M .

rogari, nt oani lwnredilatem alii roram, ucl ex jparte

resiitnat, qnamuis' testaniento codicilli confir|mati non 24,

aint80. || $.274. Item mulier» quae ab eo, qui cen- Ittmn.

timi miUa aeris census |esl* per legem Vocnniam he-

res m*titmax non potest, tajmen (uteicommis.so' reli-

ttam sibi hereditatem capere potcst. \§. 270. Laiini 4. JLtlt.

quoque, qui heredirates legataquc" directo jinre lege

limia capere prohibentur, ex fuleicommisso capere pos-

jsunt83. $.276. Item cmn *eliam*z* prohibitum |sir,

propriuni seruuin nhnorem annis xxx libe|rum et here- 8.

clem insthuere, plerisque placet, pos|senos i S iubere li-

berum esse cum annorum xxx | erit, et rogare, ut tunc

illi restituatnr hereditas. | §. ^77- Item quamuis non Itcm.

(posrimus) post mortem eius, qui nobis hejres extiterit, 12.

reqniruntur enktt ad eHplendam lin. 2». lilterae rirciter JO. 20Jtem codicillh e tc Epit . : llem per codicillos (Ius civ. co* dicillum) nemo heres insiitui potest, e/uamvis testamento con-firniati sint: sed w, qui testamenlo heres fuerit institutus, po-test per codicillum roqari , ut hereditatem, c/uue ei data est, alii (lus civ.: alii eam) totam, vel prO parte ( lus c i \ \ : vel partem) restiluat: t/uod validum estt etiamsi codicilli testamen-to nonfuetint conlirmati. *lheres institui. Cod. hdes (he-rede-s) institutio 2 2 Cod. : legata quia ™ Sequitur spatium vacuum. a*eZ U e, etiam. Sched, +* 4 5 Cod. neos

§. 274. Coraf. supra §. 226. mentar. I. §. §. 23. 24. et loca mulier institui non po- il>i allegirfa, imprimis Vlpianus, test. Conf. Cicero, iuVerrem, Fragm. XXV, §. 7. item huj, Lib. I, cap. 42. et pro Balbo, Comuientar. §. 110. cap 8. Asconius, in Verrin. §.276. Item institueie. Lih. I, cap.41. (ed. a* 1676, pag. Conf supraCommentar.I. §. 18. 98.) Dio Cassius, Lib. LVJ, §.277- Conf supra §. 1S4. cap. 10. Augustinus, de Crvil. item Epitoroe, I I , 7, cil. §. 8. I)ei, Lib. III, cap. 21. Gelhus, \erb. Itemquamvisetc. Item Lib. XX, cap. x. tamenfidei- dari potest. Epitome, commitvo elc Conf. Cicero, loc. cil. et quia post mor-de ^inib. Lib.ll, cap. 17. tem — dari potest, Conf. su-

§. 376. Gonf. supra Cora- pra §, 269.

E T EOR. O. D I R E C T . R E L . D I F F E R . i63

alium in locuin eius heredeni instijtuere, tamen pos-

snmus eum rogare, ut, cmu morietur, [alii eatn here-

ditatem totam, uel ex parte restituat. [et quia post

16. mortem quoque heredis fideicommissum dari jpotest26 ,

ideni efficere possumus et si ita scripsejrimus: CVBX

T I T I V S HEP.ES MEVS BIOB.TVVS E R I T , VOLO H £ -

[ R E D I T A T E M I E A M AD P V B L I V M MAEVIVBI PER-

T I N E E E . z^roque27 [autem modo, tam hoc, qnam

2o. i i l 0 j Titium heredem nottrum [obligatum relinqui-

Praet. miis3-* de fideicommisso restituendo. j§. ^78. Praeter-

ea Iegata (per) fornmlam petimus: fideicommissa uero

Romae [qnidem aput Consulem, uel aput eum Prae-

torem, qui jpraecipue de fideicommissisius dicit, perse-

24. quimur; in prouintiis uejro aput Prae^idem prouinciae.

§, 279. Item de fidekommissis semper jjin urbe ins di-

eitur; delegatis uero, cum res aguntur2 9 . \§. QQO. Fi-

deicommissonnn murae etfrnci m debentnr, simodomo-

xa« iu 3° [solutione fecerit» qui fitleicommissum debebit:

4. legatorum juero usuraenon debentur; idque rescripto diui

jHadriani significatur. scio3 1 tamen Iuliano placufjjse2%

2« Item quamuis eie. Epi t . : Item q. n . p . p . m. ejus, quem he-

rethm ittstituimus, alium ei substkuere, tamen per Jtdeicom*

missum ro»are eum possnmas , ut, cum moriatur, aiii eara here-

ditatem vel totam, vel -pro parte restittiat. £ t qxiia, sicut su-

perius dictum est, etiam pust mortem heredis fideicommissum eif cui relictum est, dari potest. zr utroq. i. e. utroipie.

Sched, ///(\elc)rve\p)o(\elc)q(\clo) 2 8€<»d.: heredem fu-

\oblitfalum relinquitur 2 9 Sched.: cum fi (t el j j—n-s) agimt? 3 0 Srhed , : / c (fideicoinmissorum) */s(?)»/?(?)ra<?(usurac) c/^et)

ppuet(\el/)us (fru« tu.s) dehentur oi (s i ; "niodo annt(\Ap)a —r

(moram iu). 8 I C o d . seio Lege scio. Sav . 3 2 Sched ,

§. 278. Conf. Vlpianus, non debentur. Cnnf, Fi-a«m. XXV, §. 12. Epitome, II, 7, n t . $. 8 . verb»

§, 280. FuhicQmmistomm Praeterea et m boc etc,

L 2

i 6 4 L I B . I I . §.$.281 — 287. D E F I D E I C O M M .

in eo legato, quod sinendi modo relinquilnr, idem |iu-

ris esse, quod in fideicommissis: qnam sententiam ct

liis tempolribus magis oplinere uideo. \§. C8J. Item 8. Itcm.

le°"ata graece33 scripta non ualent; fideicommissa uero

ualeiit. | §• 282. Item si legatum per ddmnationem relicLum heres | infi^etur 3 *, in duplum cum eo3* agitur; fideicommissi uero no|mine semper in simplum 12.

persecutio est. $. 283- Item quod) quis|que ex fidei-commisso plus debito per errorem soluerit, re[petere

potest: at id, quod ex causa falsa per dauma|tionem legati plus debito soiuttmi sit, repetinon |potest. idem 16.

scilicet iuns 3 6 est de eo legato, quocl non |debitum uel ex hac, uel ex illa causa per errorem so|lutum

fuerit. \§. 284. Erant etiam aliae differentiae, quae nunc Eranu

non |sunt. §. 285. Vt ecce peregrini poterant fidej- 20.

commis|sa capere: et fere haec fuit origo fide/cotn|mis-sorum*. sed postea icl prohibitum est; et nunc ex ora-

,-placu?\se 3 3 Cod. graeges 3 *Cod. infietur 3 5 Cod . ego 36 Cod, iurus »

5,5.284—288. l Cod. mendose: peregrini poterant Jidem-commh'\sam faceie oifene hac fuit origo fidecom\missa Futet aliquis legendum esse: peregrini polerant fuleicommissa facere # etferre: haec fuit origo fideicommisso;Km. Sed dlam locutio-n e m t fideicommitsa faceie, ab usu veterum ICtorum prorsus alienam puto. Deinde fideicommissa a peregrinis horninibus relicta olim jure Romano valuisse, posterioribus autem tempo-

§, 281, Conf. Vlpianus, XXIV, § ,33. ub i , ut ex hoc Fragm. XXV, §. 9. Gaji loco apparet, bene se ha~

§. 282. Item — — agitur. bet uegatio a Sehultingio sol-Conf. infra Cwmmentar. IV. licitata. Conf. eliam cit. §. ult. §. 9. item §. ult, l. de obliga- I . de oblig. quasi ex contr. tionib. quasi excontractu. Epi- §, 2$5. Vt fideicom-tome, II, 7, cit. §. 8. in fin, missorum. Conf. Theophilus,

§. 283. idem scilicet iuris II , 23, §. l . est etc. Conf. Vlpianus, Fragm.

E T EGR. O. DIB.ECT. EEL. DIFEER. i65

24. tione diui Hadriani senatusconsultum 2 factum est, n t

ea ficWconirnissa Rsco 3 uindicarentur. §. 2g8. CaeZi-

£ e s 4 | | quoque , qui per legeni Iuliam * hereditates ie - l 2 ^ *

gajtaque capere proliibentur, olini fideicommissa | uide-

4 . ban tur capere posse. I t e m orbi» qui per legeni Pajpiam,

ob id, quod liberos non h a b e n t 6 , dimidias partes jhe-

redi ta tum legatorumque perdunt, olim solijda iidelconi-

missa uidebantur capere posse. Sed (postea senalus-

8. consulto Pegasiano perinde fideicommissa quo |que , ac

lega to" heieditatesque capere posse8 prohibiti sunt .

eaque translata sun t ad eos, qui testamen|to libero3

habent , aut si nullos liberos habebwnt 9 , | ad populum,

*2. sicuti iuris est in legatis et In heredijtatibus J ° . $ . 2 8 7 .

E a d e m aut simil/ ex causa auteiti olim injcertae per-

sonae, nel posfcurao alieno per fideicommissnm relinqui

jpotera t , quantuis neque heres ms t i t n i , neque legajri

ribns fisco •vindicafa esse equidem persuadere mihi non possurau Accedit denique locus Theoph. hic inferins allegatas, quem ex ipso hoc Gaji loco manasse probabile esti Ibi fideicornmisso-rurn a peregrlnis reliclorum nulla nientto infertur; disseritur autem de fideicomniissoruni origine inde repetenda,, quod aa-tiquioribus tempuribus in tisu fuerit, nt chis Romanus si quid relinquere \e.Het peregrino homini, aiinm heredem seriberet, qaena de hereditate certave aliqua re restituenda rogarel. Ynde in emendanda Cod. scriptura eo procedendum erat, ut pro facere et ferre poneretur capere et fere. 2Cod.: ex oratijone diui sunt hadriani senaiusCditStiltus 3 Cod. fidecommissafzco * Cod. ciuei' s Cod. /uhana/ 6 Cod. habebant r Cod» legatam s Cod. jfsem 9 Cod. habebmt I 0 Cod* hircdi-

§. 2S6. Caelibes 777-0- Conf. supra $. m . itemVlpia-hibentur. Conf. supra §. g. 111. nus, Fra^rn» XIII. cit. L. 1. et l44. iteni Vlpianus, Fragm. C. Theod. cit. L. 1. Cod. Inst. XUU XVII, §. 1. XXH, §.5. Sozomenus, loc. cit. luvenalis, L. 1. C.Theod. de infirm.popn. Sat. IX, vers. 83. 87. 88. qui caelihat. et orhit. (Conslantin. testamento Uberos hobent ete. M.) L. I. C. lust. f od. Sum- Conf. supra §. $. 20G. 207. iSo. inenus, Ilist. ecclesiast. Lib. I, et ioca ibi allegata. cap. 9. orbi prrdunt. £. 9S7. quamuis neque he-

i66 L I B . I I . $. §. 288. 28y. DE F I D E I C . etc.

ei possit. sed senatusconsulto, quod anctore diwo11

Hadriano factum jest, idem in fitleicommissis, quod 16.

in legalis herediLaLibus|que, consLitntuiu est. §. Q.QQ.

iLem poenae nomine iam non |dnbitatur, nec per fi-

deicotmnissum quidem relinqui posse.

§ 289- Set quam|uis in mulris1 iuris partibus

longe lafior causa sit j lideicommissorum, quam eormn, 20.

quae directo relinquiintur; in quibus^am | tantumdem

ualeant2: tamen 'tutor non aliter Lesta|mento dari

potest, quam direeto, uelnti lioc modo: L I B E R I S

[BIEIS T i n v s TVTOR E S T O 3 , uel ila: L IBERIS IVIEIS

T I T I V B I | T V T O R E M D O : per fideicommissum uero 24.

dari* non potest.

\tatibusque; ct mox simile pro sitnili. ** Cod. ctirD §, 2Sy. * Cod, multus 2 Cod. ualent 3 Cod f : t/us

tutor es eslo *Cod,: dari uero

res institui, neque Iegari ei §. aSS. Conf. Vlpianus, passit. Conf. snpra «,. $,. 2^8. Fra«m. XXV, cit, §. i 3 . 241. 24-2. idetn in JideLCOm- §. 289. tutor — — no. missis rtc. Conf." §. 2 «. L de Conf. supra Comnientar. 1. l<»ga1.etVlpianus,Fragm,XXV, §. 149. §. i 3 .

] « 7

GAII INSTITVTIGNVM COMMENTARIVS TERTIVS.

3 (§. 1, JLnteitatorum hereditaces lege* xn ta-

bulantm primum ad >uior heredes pertmmt. §, 2. Sui

autim hwedes exutimaubur1 liberi, qui in pobejbabe

morimtis j-ueriut^ ueluti jdius fdiaue] nepbsA nepihue

§. §. i — 8. i P r i n m r o hujus Commentarfi foKum deper-dituin esse in Praefatione monui. Lacunam famen s£ n o a io>-lam, maximam saltem pa r t cm, ex Mos. et Rom. Leg. Coll. explere lieuit. Quaedam praeterea ex lnst, tuin emendai i, t um supplexi. Ea tamen, qnae contiuentur p r I . de heredif, q, ab intest. defer., cum neque in CoII., neque in Epit, Ie^anlur, m contestum recipere dubijavi; sunt autem haec; Intestatus de~ cedit, tjui aut Omninp testamentum nonfecit: aut non jure fe-cit: aut zd, quod fecerat, ruptum irritumve factum estf aut nemo ex eo heres extitit (Ha i . : aut si ex eo nemo heres exti» terit). 2 Ins t . : Inlesiatorurn autem hereditaies ex lege. 3 I n Ins t . adjicitur: ut (Ca j . : ut ei) supra dixhnus, * Coll. :

Jtlia rel (Scalig. apograph, sed) nepos. Legendum: filiave, nejjos* u t est in Inst . ed. Hal. Cuj. et Bien. particularo

$, $. i — 1 7 . Mos . e t R o m . tome , I I , 8 , pr. Vlpianus, Leg. Collalio, Tit . XVI, $ .2 . Fragm. XXVI, g. 1. quae ita mscripta es t ; Gajvts §» 2. §» 2. I. de heredit . q. Institufiomim Libro I I I . legi- ab intest. defer. Conf. Epi to-timas sic ordinat successkmes. me, 11,8, p r . VIpianus,Fragm.

§. u §. 1. I . de heredit. q. XXII, §• 1*. XXVI, §. 1. i tem ah intest. defer. Ctmf, E p i - sujpra Commentar. 11. §. 1&6.

x S S L I B . I I I . § .§ .3 — 8. D E H E R E D I T A T .

ex Jtlio *, jjronepos proneptisue ex nepote 6 [Jio nato

prognatns proznataue, nee interest, ittrum naturales

siut liberi, an adoptiui7. ita denmm tizmen wpos

neptisue ct s pronepos praueptisue suorhm hsredum mt-

mero sunt, si praecedeus persona desierit in potestute

parattis esse, siue morte id acciderit 5 , siue alia ra-

tioit", uddti emancipatione. nam si pcr idza tempus,

quo" quis morfbur**, Jdhts iu patesiale eius sit, nepos

ex eo suus heres esse non potest. idemz z et in cslc-

ris deinceps liberontm persouis dic'um i!tliUt<simus.

§, g . Vxor cjuoque, quae lu manul* esi, sua hercs x *

est, quia fi\iae loco e$i. ilem mtnis* quac ia JJii

manu est; nam el haec neptis loco esb. SLJ iia dc-

mam erit sua hcrer, si Jiliur, cuinr iu mattu eril, dum

pater mori'Ttr: iu poies'ate ehtr ?ion sit, idtt.£i'ue di-

cimus et de ea, tptae in nepotis manu mairhiumii

causa silf t/uia prtvieptir h.co crt. §. 4* PoslutrJ tpto~

qurt qui si itiuo parcnte nati essati, in potcsiale cius

disjunctivam omitUmt. s Veroa exJiliot itt Coll» omi»sa, ex Inst, addidi. * Inst.: uenotp **x. 711 c hiterest #>tc. Sic ia Inst, iegitux; uhi tampn quae seqmmlur a xtrh. t^uihus con~ mtmeiari necesse est usque ad \erfa. ah hac luce fuuint sub-tracti a Gajo nostro aliena suijt. In Coll. esi: "Sec inttnsse naturalet liberi an adopihi, s ct ie? t in Inst, 5 in po-testatc parentis etc. Ilaec in Coii. d«iderantur: suppleti ex Inst, I 0 Sic Ins t . Coll. idem. l l quh moritur, Siein In*t» HaJ. Cuj. et Bien, pro mmitur eclideruut moreretur. ColL; quisque morictur. I 2 Inst. Idyiut. I 3 € o l l . : manu cjus. **Ia Coil. \uigo sic legiturt e$i, is sua htres. &?d Heidelb»

§.3 . Conf. snpra Cornnsen- §»14. GellCusJJb.XVIIf.Ciap.fi. iar. I. § §. I H , rt 2 36. Com- §„ 4. cit. §. 3. I. «V iiwdit, mentar. II. §. §, i3q. H ih$> q, ab tntest. defrr. Corti.Epi» inira huj. Cimmmitsc. §. 4o, tornp, II, 8, §. 1. Vipianus, item YJxwanus, Fragm. XXII, Fragm, XXfl, §. iS.

http://GellCusJJb.XVIIf.Ciap.fi

>Q. A l i N T E S T A T O D E F I K V N T V R . 169

futuri foreJit, sui keredes sunt. $* 5* Jdem htris est

de his, quorum nomin<ix 5 ex lege Aelia Sentia , uel

ex seuabuscoumlto posl) jj rnortem patris causa proba- l 2 7* 1 - T «. 1 i - LXXV.

tur . nam et 111, tuuo patre J& jcausa probata, in po- ,

testate eius futuri essent. §. 6. Quod etijam17 de eo

4. filio, enii' ex prima secundaue mancipaftione pos t I S

mortem patris *mamnnittiturt int\ellegimu*sXS. |§«7»

Iguvlgitur 2° cum filius filiaue et ex altero iilio nepojtes

neptesne extant 2 1 , pariter ad liereditatem uocantur;

8. j nec qui gradu proximior 2 a est, ulteriorem exclujdit.

aequum enim uidebatur 2 ? , nepotes neptesue [inpatris

sui locum portionemque sncceden?. | pari ratione et si

12. nepos neptisue *JU*ZA- ex filio et Jex nepote pronepos

/v-onepti^ue*'5, simul omnes uojcantur ad h^reditai

t e m - 6 . §. 8« E,t quia placebat, nepotes nep^ jue ,

item pronepotes proneptesue in parentis*7 jsui locum

16. succedere, conueniens e?se uisum Jest, n o n a s in ca-

ed. vocem is non Iiabet, 15nomhie. I la sane p r o nomina. cum Hlhoeo Icgendnm est. C«nf, supra Commentar. I I . §. 142. 1 6 Verba causa ptobatur etc in Coil. desiderantur. I 7 Quod, etlam. CoII. et (Scalig. apograph. : idem el). I 8 C o d . : se -cundaue mancipatione art post Coll . : secundaque emancipa-tione p o s t " E C o l I . 2 0 Igitur neque in Coll . , n e q u e i a Inst. l*gitur. 2 I Sic in Insl . etiam Bien. Hal . et Cu). existunt. ColL existent. 2 2 S r c I n s t . Coli. propior,. z 3 CoIL et Inst . videtur. 2*neptisue sit. I l a in Coll. nec non in Ins t legi-tur . Sched.: neptis^ae *** 2 S Cod. neptisue Scriptum o p o r -tebat proneptisue^ u t est in Coll. et in Inst. 2* omnes etc» In CoII. et Inst. verba omnes et ad hereditatem omissa sun t . £ ? ColI . patris. Inst . parentis. 2 S conueniens etc. I ta itl

§. 5. Conf. supra Commen- itpm stipra Commentar. I . §. tar. I. § 32. et Commentar. I I . i3a. el Commenlar. I I . §- i 4 i . §.§. i 4 a . i * 3 . item PauIus,Col- §. §. 7. 8. §. 6. T. de here-lat. T h . X V I , § . 3 . verb. Post di!. q. ab intest. defer. Coni . mortem patris etc. Ep i tome, I I , 8 , § . 2 . Vipia-

§. 6. Conf. Paulus , loc . cit, nus, Fragm. XXVI, §. *•

*?o L I B . I I L §,§.$-12. D E H E R E D I T A . T .

pita, sed (in)20 stirpes30 hereditates diuidi. i t a 3 1 jut

filius pariem dimidiam hereditatis ferat32 , e t 3 3 ex

aljrero (iiio duo plurcsue nepotes nlieram diruijdiam:

item si ex duobus filiis nepoles ex.ien\t Jet3 4 ex akero 20.

filio umts forie nel duo, ex altero | trea aut quatiuor,

ad mium aut ad duos dimijdia pars pertineat, et ad

tres aut qnaltuor al|iera dimidia35»

| § . 9. * Si nul*/w j / i * s suorum heredum, tttnc 24. 1 2 ' , hereditas vertinel- II ex eadem leee *X'i Ubuhiruiu ad

j , r# agnatOS3. $. 10. rocantur autam*4 Jagnati, qui le-

gitima cognatione iimcti mnl. legitijma autem cogna-

tio est ea *, qnae per itirjhs sextts persunaJV coniungi- 4.

lur. itaque qui eodem patre nati sunt* 6 fratre-Jj agna-

\ti sih*i sunlf qui eliam coiuauguinei*'7 uocantur; nec

Inst. quogue legitur. CoN.'. covvenient, non (Heidelb. ed.: c o n v m m s eit non). 2 S E,Col I . et Inst. 3 0 Src etiam Inst. Coll. sthpem. 3 l ita ] in Coll. et Irist. deest. 3 2 In Coll. vulgo legilur: danidiam pailern heredifatis Jniat. Heidelb. ed. habel: dimidia paite h. fiuatur, Scalig. anlem apograpb. in ma"rg. fbrab exhibet. lnsl . : p . d. h. habeat. 3 3 efr, in Coll. onlissum, in Inst. legitur. 3 * e t a Coll. et Insl . abest. 3 5 ad untim etc. In Coll. ultima tantnnv verba H quidern sic leguntur: altcra dimidiam: cetera desiderantur. Ins t . : ad unum aut duos dmiidia pars peitineat, ad tres vel (Hal . : vel ad) quattuor altera diraidia.

$• $• 9 — 10>< * Huic articulo in Coll. rubricae loco prae-aniltunlur verba De agnatiu 2 Sche,d. nul -— —; et mox in fine huj. lin. p Legendum riullus sit et pertinet, ut est in Coll. 8 Cod. adgnatos pro ad adgnatos, * E Coll. s est ea., Coll.: haec est. *E Coll» nisi quod pro ita, ut ibi legitur, posui Itaque, m Inst. est: Itacjue (Hal.: Itaqxie ex) eocfem $>alre nati. 'Sched. agna J*« *»Z> Quae

§. 9. Conf Epitome, H, 8, §. 10. Conf. supra Com-§. 3. pr. I . de legit. agnator. mentar. I. §. 166, item §, 1. I. success. Vlpianm, Fragm. de legit. agnator. success Epi-XXVI, §. 1. tome, II, 8, cit. § t 3. «Vipia- !

I

O. AB INTESTATO DEFERVNTVR. i 7 i

rejqnir i tur , an *etiam mabrem eandem habuerinb* %.

8. j i t em p i t ruus fxatris filio» er inuicem. *is illi /z*gnajtns *

es t . eodem nurnero s*unt jratres*10 patrueles *in\ter

se, id est*11, qui ex duotms i*ratr£bus progene*xziiT3'

10 —12. s u n t t qn\as pleriq*zie etiam consobrinos uocant. qua

rabione scilicet etiain ad plures gradus agnabionis

peruenire poterimus*1^. §. n . *JYon tamen omnibus

i 3 . i 4 . simul agna*tis dat14 Jlex XII tabularum heredi ta tem,

sed hl% q*ui tunc, cum certum eJt, aliqumi inteslato

decessuse, proximo*1* grajdu s u n t 1 6 . §. 12. Nec in.

18. eo iure successio *esb. ideoque J£ «* |gnatus 1 7 proxi-

rrms hereditztew.1* omiserit, *uel antequam adierit*19

desideranluv, e Coll. et Ins t snpplevh mlnsf. tamen pro etiam legitur et, 8 Yerba matretn ett« «t in ColL, ila in Inst. quo-(Ejue legwntnr, nisi quod in his pro niafr, <?awj. est: <?aM</. matr. Qua*e tainen cum explendae lacanae non stifncerent, ex Inst. praeterea recepi vocem ^tmm^ fuae it* ColL ncci exfcat. «• i°E CoIL et Inst. « E Coll. Srhed. *, |*w** l a Cod. fuerit: z>rjx ^c £J e. Inst. verha inter se omitftmt. I 2 E Coll. Inst.: fratribus proaeati, 1Z c/uos elc. Sclied. qu\** plerit/ • — -— ncpC)r J

. j Quae desiderantur, e Coll. supple\i, ita tamen, ut pro potuerimusx sic enim ibi scriptum est, ex Inst. substituerea* poterimus. Vrmersus lo-cus in Inst. ita legitur: qui etiam consohrini vocantur, Qua m-tione etiam a. p. g. a. p. poterimus. I 4 E ColL Sched. _ tis d*/ I SECoII . I S Non tamen etc. Inst.: N. t. o. s. a. d. lex hereditatem^ s. iis q, t. proximiore (Hal. proximiores) gradu sunt, cum certura <?wc coeperit, ali-qnenx intestatum decessisse. i r ColL: est. ideoque si heres. 18>ched. &**ro In Cod, sine dubio est htem i. e. hereditatem. I 9 ColL: proximus omiserit, vel antequam hereditatem adierit.

nus , Fragm. XXVI, ciL §. i . §. 12, Conf. infra §. §. 22. itaque etc. cit. §. I. I. et 28, item. Vlpianus» Fragra.

§. i i , cit. §, t. I. de legit. XXVI, §. 5. Panlus, Sent. re -agnator. sueeess. Conf. Epi- cept. IV, 8, §. i3. §. 7. I. de toiae, II, 8, §. 4. legit. agnator. success.

%j2 L I B . I I I . §, §. i 3 — if. 33E I I E E E D I T A T .

tlelcesserit, sequentihus nikil inris es *fefe com*pe l i t - ° . ig—20.

$. 15. Iileo autem. non mortis tenipore *remtiritur9

qiiis sit proximus, scd eo* t empore , *q:;o certi,m fue~

ril, aliquem intcstatwn dscessisse. nam si quis testa-

mento /a*\ctozl ckcesserit» melius esiczz niswra est,

iuiic ***** requi^ri p r o x i m i m j - J , c n m certum. e?se

coeperit, n e m i n e u i ; e s eo testamento fjre heredem 2 * .

\§. 14» Qiiod aci feminas tumen attiner, i n ^ Loc iure £-** Quod.

aliud in ^ ipsa rum Lercdir.iilbns c p k r t d i * p l a u : i t 2 %

aliud m ceterormn bonif 2" ab I*Is tapkndi?» i i a m z s

feininarai i i \herediiates p r amde * '* ad i*o>7*c aîiatio-

BIS iure r edeun t , fakpie u i a s a i l o n s m : no- lwe uero 4#

hereditates ad feminas ultra consanpune >rum gradi im

n o n pe r t inen t . itarpie soror ffratri mmrim legliiitta

heres &>t; amira uero et fra'fu*s fiiui U-îiima h^res

esse (imn patest* sororis autem naVi iW.* aijtx

etmm m a t e r a«t nowerca, cjiiae fper iu m a u m n con- g»

•aentioneiu apnt pa t rem nmtrinn J i i i a i a lliUt tmise»

***> nihil iuris ex hge coaipetit. Il» i» 5callj*. CfAI. ap^raplic» scrifilusa « l a t | cboi "italgo sfc Irgatur: nihtl / a« r ecmpctit. aiScl«*tl.: Wfo *a»f«&* n (n<*n) nir>rtt« tpfflpore f tt» mport* • f •—— —~-—»

jesjj? Coii.: hhn attti m (Uv'At\h. eiL; awiera cum") nun morti? tempore cnii.m ftiprlt, all»|«pra intrslz-tnm dVc«M«tst» yuam si qnh tnlameitfo fufUu 3SSchei, e* In Cui. itaud «1»W«* « t 7F. fl3Stii*"<l : ttmc tauf re*\ri pximum An: t. causam T. praxiitu'atii2 An: t- <f*.r at>*iatit T. p.? I» C<*IL rsf; fH»r «ft.jVi prt*\i«tum. 2*C«II.: /if» «<l«n f«irf». 2 S I B «Wst t« C«»SI. 2*C«IL f'tef-\ 2?4%:f«r in €oil. omifûm <*st. a*Ct*Ih: mut ct. -"* Stln»4. pl.ule* CiM. proimle^ H*»Idi'!l>. tsl. t'%rfpl&t 1« rp.a f«* perHite. 30 Verba ««i no« ia CoiJ. «1« >td«ra»tur. a* E O/.I. s - Cull., •. ?.

f. i l . Con£ S- 6- I. de fc- §» 5- §. 3 .1 . #?«• Iît. 0^»sl«*r, gtt. agaatnr. stictr^s. fntrem* Mpianu*, Fr^fa .

g. 14. Coaf. Epitwme, II, S, XXVI, f. C. itctu iufra | . 35.

O. AB INTESTATO DEFERVNT-VR, i75

cwta53 est. 34> §. 15. Si ei,- qui defunctus [er i t3 5 ,

sit 3 6 frater et alterius fratris filius, sicut ex sufperio-

12. ribus intellegltur, frater prior3 7 est, quia gra|du prae-

cedit. sed alia factaest33 iuris interpretatio inter jsuos

heredes. § 16. Quodsi defuncti nullus frater exter,

(sed) 3 9 | eint liberi fratrum, ad omnes quidem here-

ditas4° perti|net: sed quaesituni est, si dispari forte

16. numero sint4 1 [nati, u t 4 2 ex uno unus uel d u o 4 3 ,

ex altero tres uel44- quatjtuor, utrum in stirpes diui-

denda sit hereditas, sicut injter suos lieredes iuris est?

an potius in capita. iam** dudum [tamen4-6 placnir,

20. in capita diuidendam esse4-*7 hereditatem. itaque [quot-

quot erunt ab utraque parte personae, in tot portic^-

nes j hereditas diuidetur, ita ut singuli singulas portio-

nes jferantAS.

SL ]§• 17* Si nullus agnatus sit, eadem l ex 1 xn ta-

24. bularum gentiles* ad j hereditatem uocat. qui sint

autem gentiles, primo comjjmentario rettulimus3 . et

cum illic admonuerimus, j to tum 4 gentilic/unis ius

3 3 C o d . concta 3 * Sequitur spatium vacuum. 3 5 C o l I . : S i quis defunclus er i t , si. 3 f i Scbed. **/ 3 7 CoIL potior» **facta est. Coll. >faciat. 39 E CoII. ' +° Cod. foetas Scriptara oportebat htas i. e. hereditas. * I C o l L : nm-mero sirtt forte, 4 2 ut deest in ColL +3 Coll . : duo et.

**CulL aut. * 5 C o d . ian * 5 ColL autetn. 4 r esse i a ColL oinissum est. * 8 in tot portiones elc» ColL : in. tot port iones fuerunt (Scalig, apograph. in marg. forent),

§, 17. x Cod. le ^Cod. genti/eles; et rnox uocant a C o l L et ultimum est, * totum deest in Coll. 5 Cod*

§. 15. Conf. Epitome, II, 8, XXVI, §. 4. §. 4- I . de le%it. §. 6. §. 5. I. de li*git. a^nator. agnator. success. slcut intei* saccess. sicut ex superiori- suos Iteretles iuris est. VitL bus intellegitur. Vid, §. 11, supra §. 8, sed alia ete. C«nf. supra §.7. §. 17. Conf. VJptanus, Col-

§ .16. Conf .Epi ioiae , 11,8. lat. Tit . XVI, §. * . -verJr». Si cit. §. 6. Vlpianus, Fragm. aguatus defiuicti, primo com-

1^4 L I B , I I I . § .§.18—24. D E H E R E D I T . *te.

in desuetudineui abiisse, superjuacuum est hoc quoque

loco, de ea re curiosius 6 f tractare.' 4.

§. iQ. Hactenus lege xii tabnlarura finitae |>iont

intestatonmi hereditates: quod ius qneittathn*»r»iuni

strictum. rnerit, paiam est inteilegere. §, ig. S^atim

jenini emancipati Hberi nullum ius in heretUtatem pa-

renjtis ex ea lege habent, cum de~k*rlnt s«i herales 8.

esse. §. 20» Itlem iuris est si ideo liberi non m\t m

potestate patris» jquia sint cum eo cinitate Komana

donati, nec ab Imperajtore in potesitatem raUttt fuc-

rint. §. 2 i . Item agnati capke demtimti jnrot admit- 12,

tiuitur ex ea lege ad hereditatem t qtiia nomcii ajsna-

tionis capitis deminutione perluiitur. §, 2.2. Item.

projxuuo agnato non adeunte» (ad) bereditetettt «ilitlo

lixagis sequjens iure Iegitimo admktkur. §, .3» llcm

femiuae aguatae, jquaecumque cmwanguineorum gra- »6.

dum excedunt» jnihil iuris ex lege luhen t §, 2$. Si-

anilker non admittuntur jcogoati» qua per femiiilai

sexus personas nece&itu|dine iunguntur«. adeo quulem»

tit nec inter matrem Jet filium filiamue itltro citroque 20»

hereditatis capijendae ius cotnpetaf» praeterqnaiu si per

in manum conuentiojnein CGjisau^sumtatis iura inter

eos constiterint.

gentilicum 6 de ea re euriosius. Sic ia ColL legttur» ScltrtL:

de eadem re //»(,?) curL.siuf 'Seqtulur Sjuattuut vacousi.

mentario rettulhnus, Coof. SH- cess.cognatar. ifecaMipraC»**»* pra ad (.ommeutar. I, §. iao. meutar. J. | . 1% kjfra it«|, sq. not. 47. Conaanratar. §, 37.

§. 18. €OB£ pr. I. de SCto f. jta. Cwrf, »o|*ra §. 12. TeriuIL iuira | . att.

§i 19. Coni §. 9 .1 . de he- §. a3. < «tif. swpra §» 1 *. redit. q. ab intest. "defrr. %, 2*. CutiL f>r. I. ilr S€to

§, 20. Cont.supraCuiuuien- T*TJ«H. Vlptauus, jttapu. tar .L §.94. XXVI, §. | . 7. 8.

§,21. Cun£ »r. X» *Ie suc-

$.$.25 —3o. DE BONOR. P O S S E S S . i75

24, j<c 2~. Sed hae iuris iniquitates edicto Praetoris emen-Sed. _ p

datae jjsunt, § 26. Nam liberos2 omnes, qui legiti- l n '

mo inre defichmtur, [uocat ad liereditatem proinde ac

si in potestate parentinn jmortis tempore fuissent,

4. siue soii sint, siue etiam [sui heredes, id est, qui in

potestate patris fuerunt, conjcurrant. §. 27. Agna-

tos antem capite deminntos non jsecimdo gradu posfc

suos heredes uocat, id est, non Jeo gradu uocat, quo

8. per legeni uocarentur, si eapite minuti non essent;

sed tertio proxnnitaftis nomine: iicet enim capitis de-

mimttrane ins jlegitimum perdiderint, certe co°-na£zo-

nis iura jretinent. itaque si quis alius sit, qui inte-

12. grum ius jagnationis habebit, is potior erit, etiamsi

longijore gradu raerit. §. Q.3, Idem iuris est, ut qui-

dam pntant, jin eius agnati persona, qui, proximo agna-

to omittenjte hereditatem, nihilo magis iure legltim®

16. admittitur. jsed stmt, qni putant, hunc eodem gradu

a Praetojre uocari, quo etiam per legem agnatis here-

ditas datur. \§. cg. Feminae certe agnatae, quae con-

sanguineomm jgradum excedunt, tertio graclu uocan-

20. tur , id est» si jneque suus heres, neque agnatus ullus

erit. §, 50. Eodem grajdu uocantur etiam eae3 per-

$. $. 25 — 3u ^Lineavacua. 2 C o d . eos *etiarheae.

Cod.: etiamsi heae

§. 26. Conf. snpra §. §. 19. itaque H.e. Conf. § 12. I . de ao. iiem §. 9. I. de h«*rt»dit. gradib. cognat, q. aB intest. defer. Vipiauus, §. 2S. Conf. snpra #. §. 12. Fragm. XX^Il l , §. 8. 22. Idetn admittitur. ' §. 27. Ccmi. supra §. 21. Ccrof. §. 7. L de Iegit. agnator. itemVlpianus, Fragm XXVlli , success. §, 9, Epi lome, I I , 8 , §. 7. §. a>». Conf. supra $. 23. Jgnatos nomine. iUmt item § 3. 1, de iegit, agnator. pr . I. de surtesa. coguatur, succe.ss. kcet tnim — retinent. Cmif. §. 3o. Cunf. bupra $• 24. supra Cumijumtar. I . §. 138. ilwu §. 1.1. de succeas. cogna-

i76 . L I B , I I L $. $. 5i — 54. DE

sonae, quae per femlnijnl sexns personas copulatae sunt .

$ . 5 1 . Liberi quoque, qni | i n adopiiua familia snnt, ad

natural ium parentum b.ereJi]tateni hoc eodein gradu s4»

uocantur.

$ . 5 2 . Qnos autein Praelftor1 uoca t* acl heredita-

' t e r a , l i i 3 heredes ipso qnideni4 , iu re non \*fLmitr 2,—4

nam* 5 Praetor he redes 6 facerenon Tp*ot,esb: per legem

eidm bantum, uel similem iuris co*nsbitutionem heredes

jiunb) uelubi per senatusconsultum *et co*nstitutionem

printipalem.". sed \*ctim eis qui*dem Praetor dab bo-

norum -porsessionem, loco hereduin conHituimtur*.

j$. 55. *Adhuc azite*m alios ** x comuluresgradus 6 — 8 .

JP*raetor facib in bonorum possessione dan*dat dum

£d zgit, ne quis *sine successore moriabur* *, dequ ibus

§. 5y. x Praetor. Cod. p\[r 2 Quos elc, Inst.: Q. a. Praetor solus vocat. Hal,: Q. a. solus oocat Praetor. shi deest m Inst. * Cod.: ipse quidem tmt.: fuidem ipso. *Ex Insr. 6In$t. heredem. 7'potesc e tc Sic Inst. nhi quod ihi est constitutiones principalesi et comenientor ap. Hal. etCuj. legitur senatnsconsulta; UJen. autem edidit: sena-tusconsultum. In Sched. cst: p ' ns/ — Zt*** /(wlf/) [//***/ p st ** (InCod., ut <»pinor, &$t'. hdes fiutr \uuti p lb7 *•/•) ***nw//c//0/fsq/(%el¥p$MCoq/—can-stitutionem) p//a//c/*#»cm(vel £./—principalem) 8r«m eic. Sched.: dem pr d^trlo)'/ cp(ielr)* «3 0 Iieredum j;(\el«r) /f/uc/f/ In Cod. sic scriptuixt puto: <r' «> quidem pK dat bp+ loco heredum 1ftitunty fnst.: cum «"* Pravtor d. h. p . , I. h . constttuuntur <?£ oocantur honorum posseswres.

$. J. 33. 34. *Scned. m alius a(vel»V Tnst.: Ad-huc auteni et alios. % complures etc. Erecum ex Inst, resti-

tor. Vlpianus, Fragm. XXVIII, §. 32. §. 2. V. de nonor. cit. §. g. Epitome, II, 8, cit. po<$<sess. Couf. VIptanrt!t,Pragrm §• 7- XXVIII §» 1 •. *tf«a mfraCom*-

§. 3l. §. 2. I. de stirces*. meutar. IV. §, 3*. cogtialor. Conf. Epitome, II, § 33. Adhue- moriatur. 8, cit. §. 7. cit. §. 2 ,1 . de Jbonur. possess.

BONORVM POSSESSIONIBYS. i 7 7

i n liis c o n i m e n t a r i i s ******** | * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 3

propr i i s c o m m e n t a r i i s **• j * * * * * * * * * * * * s o l u m a d i n o -

n u i s s e snff ic i t* * * * * [

1 2 , . j * * * * * * * , , . * * * * * * * * * * . * * * h.ereditdLtein * * * * * *

* * * * * * | — j i n

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * I*****.***,

1 0 —2*4:.*** icge * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * j - —•

^ t — a S . . — « i| ,; ,53.

24. — I************************* b, r ****** $, 34* *i£«« ah m*i\test&to7 heredes J ^ *

•CXXW-

tu!, neque tarnen quae ihi et tant ad \e rbum transcripsi; nam in fnst. sic legitur: complures ^Bkn.'c/uampluies) gradusPrae-tor fecit in bonorum possessiambus dandis, dura id agebat^, n. q, s, s. mouutur (Bien, moriatu/), la Sched. eist: splcj*

(Cod. haud duhie habet "7plu#) cr(\ rl p) ad*s (gradus) / J C¥, d1¥¥(Aum) *d(id) ag**(a%if) Kc(ne)1 irt/dt — — J ,__* 3 S c h e d . : con/**** | x(velc) h(hoc2) tt/s

(ius ?) tutum (tutum •') 4 de </uj.bus etc,_ Loci sententia haud duhie haec est: Gajus ait, se ceferos istos bonorum possessio-nis gradus in his commentariis summo*tantum digito tangere, cum de bonorum posses-donis jure plenius propriis c o m m m -tariis egerit. 5Sched«: »***|*g /bus t —. plclab*(?)c*/* I*aZw*/.?(tabidis? tahidas?) //p***c**d*¥¥ h/a/*m (in Cod. sine dubio est htatem I. e. hereditatem) " \datet

____ &sum • \irz mavn/cfyels)//fonem' ( I i * Cod. fortasse est mantt. 'iHtionem i. e. manum conuentionem) /w(\el o)c«(iura?) tonsa/t/ — --* — (consaogmnitat*®?) s(tya\*/af (nacta .') lege/// (lege ? legem ?) *— /mm — •— — — &&

«Sched. (Hn. 18.) pcx(vels) —• p*c(ve]s)m — (Un. ^g.) r(velp)/a * -. .-_ iiw *

(lin. ao.) t < : - r (iin. a 8 J e+ca —• 7 £ x l n s t . *Q«ae ibi- praecedumV

aeqae hujns loci esse \ identur ; sunt autem haec: Aliquandtr tamen neaue emendandi^ neque iwpvgnandi veteris juriiy seti

§. 54. item -* uocat. §. i»L mentar. IV. §. i44» ulioqum de bonor* possess. £«0 /oco etc. cit, §* i , I , proponemus, Yid. infra Com»»

M * ' "

178 I<I£. I " . $ .$-35 — 38. 1>L JBOJV. P O S S .

8uds8 et agnofos ad bonorurn pos3essionem uocat.

quibus fcasibus beneficiurn eius in eo solo uidetur ali-

quam uftilitatem fo&ere quod is, qui i£a bonorum pos-

sessionem pebib9* interdicto, jcuius prmcipimii est QVO- 4.~

RVM BONORVBI, uti possit. cuijus interdicti qz ae sit

utilitas suo Ioco proponemus. jalioquin10 remota quo-

que bonorum poSsessfone ad eo9 hereditas pertinet

lure cifuxlx.

$. Jg. Cefcerum saepe quibusdam ita datur [bono- 8 .

;rum possessio, ut is, cui data sit, (noii) optineat here-

ditatem: quae bonorum possessio dicittur sine re.

§, vfi. jVam1 si uerbi gratia iure facto testajmento

heres instz£utus creue»ifc hereditatem, sed bonorunl

possessionem secunjdum tabulas testamenti petere no-

luerit, contentus feo, quod iiire cxuiii lieres sit, nibi- \Q.

lominus' iiy qui -n«Ud fajcto testamento ad intestati

boita uOcantur, possunfc petere bonorum possessionem:

[ sed sine re ad eos bereditas pertinet, cum testamenfto

sgriptiis b-eres ewncere hereditatem pcssit. §, 37. Idem

[iuris-esfe si intestato aliqud mortuo stms heres no\lue- 16.

r*tb pebere bonorum possessionemy co*nbenbus V^egibimo

iuret ttam*x j et agnato competitquidem bonorum. pos-

magis conjirmandi gratm (rlal.: graiia Pr/xetor) pollicetiir bo-iiQrum possessionem. JNam illis quoque, qui 1 ecte facto testa-meuto (Hal. testamento- facte) heredes instituti suiit^ dctt se» cundum tabulas bonorum possessionenn s Inst.: mos hera-des. aSched.: utilitatem i*a—(hahere) n ( la Cod,, u,t opi-Wjrvjest 3) hsCpro is) <ju(veln)t /(\eH)m(iU) kpQ) cfi//(?)/(? —'petit), I 0Inst . Sed ei. "Sequitur spatium \acuiuu, . §. $. 35-«-38. ^Sched. «mm *noluerit etc, I i a H o l l w .

< $i5$, Con£VIptanu4,Fragni. §.37. Idem— possit. XXVIII, §, i$t XXIII, §. fi. Conf.VlpianuSjFragm. XXVIII, item supra Commentar, II. ci t §J i 3 . . 148.

§.4o. 1)E B O N . O I V . R O M . L I B . E R T . I 7 9

s"essio, sed sine te3f cum Jeuinci hereditas- a. filio*

(2,0. herede possit5. et illud conuejnienf&?r dice)tvx: ti ad

agnattim iure eitiili pertinet hereditas, jet hic adierit

hereditatem, sed honorum possessiojzem 6 petere nojJue-

fit, etsi quis ex proxiniis cognatzs"7 petierit, |sine re

habebiC feonorum possessionem propter eandem ratio-

24. nem. \§. 58- Sunt et alii quidam siiniles cas"us, quo-

rmn al/quos* ||superiore commentario tradidimus.

I J * Nunc. [§. 39- Nunc de libertoruin bonis uideamus.

4. §. 4°- Olim itaque licejbat liberto, patronum suum

in testamentox prae|terire. nam ita demum lex xn

tabularum ad hereditatem liberjd uocabat patrowam zf

si intestatus mortuus esset lijbertus, nullo suo herede

8. relicto. itaque intestato [quoque mortuo liberto, si ia

suum heredem reliquefrat3, nibil in bonis eins pa->

trono * iuris erat. et siquijdem ex naturalibus liberis

aliquem suum herejdem reliquisset, nulla uidebatur

12. esse s querella: si uero |uel adoptiuus iilius filiaue, uel .

uxor, quae in manu esset, |sua heres esse£6, aperte

legendum censet. Sched. no\l***/ —• —- n(vel//)/c(\elo). n*/s l <— 3re. Sched. r *filio. Sched. p¥*/& 6Cod.potest 6 Sched . : sed wc(?)** 7 C o d . cognatus

* Sched, al—~-— §. 5g. x L i n e a vacua. §. §. 4e—44. J in testamento. Ins t . impmie testamento

(Bien.: testamento impune). 2 C o d . patiurn pro patronum^ et mox Ucto pro relicto. 3 I u s t , reliquitset. * In inst . Bien. eundena ser\at verborum ordinem; ap. Hal. autem e t Cuj. est : patrono nihil i. b , e. 6 esse deest in Inst . 6 Cod.

• §. 38. superiore Commenta- Bertor. rio. Conf. Cornmenlar. I i . §. 4o. cit. pr . I. de successu §. §. n g . U 8 . 149. l ibertor.Conf.Vlpianus,Fragm,

$, 3g. pr . I . de success. li- XXVi l , S> 1. XXIX, J . i .

180 L I B . I I I . $ . $ . 4 i — 45. D £ B O N I S

iniquum erat, nihil iuris pajtrono snperesse. §. 41 .

Qua de causa postea Praetoris edicto haec ] iuris ini-

quitas emendata est. siue enim faciat7 tejstamentum 16.

libertus, iubetur ita testari* ut patrono su|o s partem

dimidiam bonorum suorum relinquajt: et si autnihiL

ant minus quam partem dimijdiam 9 reliquerit, datur

patrono contra tabulas testajmenti partis dimidiae bo- 20.

norum possessio. s i u e r o 1 0 intestatus mo,riatur l x suo

* herede relicto adoptiuo filio x zf (uel) uxore, j quae in

manu ipsius esset, uei nuru, quae in majnu filii eius

fuerit13, datur aeque patrono aduersus jhos snos he- <24,

redesx* partis dimidiae, bonormn possessio. prosunt

• autein libertox * ad exjjgludendjum patronum natura-

' les liberi, non solum, (quos in , potestate mortis tem-

pore habet, set stijam emancipati et in adoptionem.

dati, *si* modo alijqua ex J 6 , parte heredes scriptix 7 4.

*szntt aub praeterhi c072*jtra18 tabulas teitamenti* 7

bonorum possessipnem ex edicto petierintao : nam j ex-

heredati nullo modo repellunt patronum. J§. 4-« Postea Pmt.

lege Papia«, aucta2 1 sunt iui-a patronorum, qujod ad 8.

locupletiores libertos pertinet a a . cautum est enim fea

esse In Inat. pos t verBuxn auerela sic legltur: sivero adopti-vus Jilius fuisset; ceteria omissis. 7-lnst. fachbat; et IISOX: jubchatur; relivaueret; reliauerat; dabatur. s suo <Jt*est m Inst . 9 Inst. minus parte dimidia (Bien. partis dimidiae). 1 0 si uero. Insl. rectius sive. X1lml. moriebalur. * 2 I i i s t . ;

Jilio adoptivo. I S uel ztxore efc. Haec in I n s t non legtm-

tur . I 4 , In s t . : dabatur af-que patrano tontr® hanc suum he-redem. I 5 I n s t . : Prodesse auiem liherto solehant. Ef m o s : habehat. 1 < JInst . : si modo ex alicjua. I 7Tnsf.: scripti heredes. l s E x Inst. nisi quod iM n o n sint, sed erant Ip^i-tur . ^? testamenti in Inst. omissmu cst. 20 Jmt. petierant j et mox repellebant. 2 I inst . adaucta. 22qvod®ic. I n s t , :

§. 4 i . §. 1. I. de suc- § .42 . §, 3 . I , <le success,, ccss. liberfor. Conf. Vlpianus, libertor. Fragm. XXIX, cit. §. 1.

C I V J V M R.OMANOXL L I B E R T O R . 181

lege23 , tit ex bonis eius, qui sestertiorum **** [****

' ******************** patrinion/r/m relique\rit 2 4 , et

12. pauciores quam tres liberos habebit 3 *, siue is Jtesta-

mento facto, shie intestato mortuus erit, ui|rilis par3

patrono debeatur. itaque cum unum 26 fijlium unamue

filiam heredem retiquerit * ' liberjtus, perinrle pars di-

16. muiia pairono debetur 2 8 , *ac j i * 2 * | sine ullo filio

fillaue moreretur3 0 : *cum*31 uero *diws*i3t | duasue

heredes reiiquerit33, tertia pars debetur3*: [si tres re-

Iimuiat, repellitur patronus. f —— —

20, 35 |$ . 43 In bonis libertina-

rum nuiiam miunam antxquo | mre patiebantur patrom»

cum enim hae in patrojnorum legitima tutela essent,

non aliter scilicet j testamentum facere poterant, quairi

2i. patrono auetojre. itaque siue auctor ad testamentum

faciendum JJfactus ****************************** 1^7* , LXXIX. a

m | , ^ r

I************************************ auctox

(jui locnpletiores libertos balebant. 23 ea Iege deest in Inst . i 4 S c h e d . : sestertiomni 77 77jc(vel d)a(vels)/?) /?(?)o.r(?>(post?) militia (militiani?) f///r(yalp)/**/c(ve\s) patrhnon \rit Inst . : sestertium centum millium patr imonium reliquerat. 2 5 I n s t . liabebat; et m o x : erat; deberetur. 2 6 I n s t . : u n u m quiitem» Bien. tamen ed. cjuidem non liabet. 2 r unamue etc. Inst . : fi-liamve heredem reliquerat. Cod. relincjuerit 2 8 InTnst. Bien.; patrono debebatur. Ual. ct Cuj.j debehatur patruno. 29 ac si. Sched. *** s 0 I n I n s t . vulgo legitur: ac si is sine idlo

filio filia\e intestatus decessisset. Sententia tamen, isto vei*ho intestatus admisso, aperte falsa est: unde Cuj. pro intestatut reposuit testatus, 3 I * 3 2 E x I n s t . 3 3 I n s t . relicjuerat. 3 4Inst .^ dehebatur patrono; e t m o x : relicjuerett; repellebatur. 35Line&

' $ . 4 3 . Cottf.Vipianus,Fragm. supra Commentar. I . §. 192. et XXIX, § .3 . euvi enim <hae Commentar, II . §• §. " 8 . 122. — —patrono aucto>i\ Conf.

i82 L I B . I I L §.§.U—-47. D E B O N I S

|******** noxi erat ******•«'**#****** morte **** 4«,

. » « 5 . 6 #

jpissit pafronum a bonis * * * * * * * * * * * * * * * * * re-

Jpellere J **. §. 44. 5ed postea Iex Papia *cumlt J 3 qnat- 8*

tuor Iibefrorum iure Hbertinas tutela patronorrau Hbe-

Jrare»> et eo modo **********»##****•******* £wttoris

micimiiatez9 **************»-****#**.* [ 12.

, , _ i K*,* c habnerit,

iiirilis pars pstreno debeatnr*1 , * * ~ a ** ex bonis

eius» cjuae omnia ***,***-«**#***? itms ? - i5* 18,

_ , _ — . * * .****** ad

patronum pertiner,

\§, 45 Qimr s aotein imimm ele pa.rnt.or eaclem Q«ae,

intellejiemus et jtle ***** puttoni* ***#*#**#*#***#*

* * * * * * * * * * * t # # * # * » * * # # * * * * * * # . * * * * * * * * # * * * # » > # # * 20#

vacua. 3 * S < ! I P A . (Hn, 3,) t?!»•>>* <—• *— — — ~ — •— —> ( ] j l . 1 ) ( . ««** /«>«« . / ' / " ' % t»lr/» *'*" %«•! «V «i M *4 t«« f f» / f

(wJf)oCsi tJ«T<».s) muinrf Jm. «,) «»»»»»,f fa» »m ', non r ra t »(?)// / / /U*-(JMJHHW?) /upa*m(\tl/// »/ »w*r*r t ; ^ ^ ' f * ! 1 ) (Hn. f.) f/ntbat piTtmrbat?) ««•»%«•! /#)»Ottt/A.(%rl *) »/»iw •— < — **$chrfL—\peUem **5c£.rd« •*•* * * tuiotit puttoritate. Scherf. •—Iforix auctor-~ *05chr<i, / ( . r ip) , / ** rr t>& modo rtc. ia C»<1. ila frrme scriptum r^sr cowjicio: rt **« tiio-«Jo U'jetrett ut iam sine patroni tularts mxctuvAsit t^itatt rtM* jent prespexit, ut pio numero Wn>*crumt <fut t xt*p*r$tite$ /1« hetta hafmrnt, «• p, p. d, Cimf. Vlp !w. I«r iitfrriut allrgst. -*a«$chrd. et 4S5«lutI.: f««c &ijBO»a •— — ®pnK® **5cfw*L iu IJ». i5. durtus rshifamt h»/S: //#r/*rrtr.//»v/***p/»oi«7K(%r!//) **//t,6(ir!i/)—/p(velr),nfu * s SchaJ. **« ia Ct»df, fwtasw est iHtayr i. e. .trraLlas.

$.$. 4*—48. JScli«i. «7«/ *Scbct!,: de p*ff?)*« (profr? filiis?) «»/(»cify/t/(patr<*»t) 'Sctiect »»*.i#«lje(irfr)ne(wIo)

§.4* Cottf<Vipianu»,Fr,u»m* §. i«4-XXIX* §, 3. r*«» *ttumt,0r ^ §« ^S. C««f, inft-a §. 58. libtromm iare — W/. rartet, item Vhiianu*« Fragw* X3£¥II» Couf. supra €a»J,«»«*t»r, 1- §- *. XXIX^ §. 4.

C I V I V M R O M A N O E . L I B E R T O R . 185

uero patrojw *************************** nepote

^ilio j * * * * * * * * * * * * * * * * §. 46- quideM * * * * * * * *

Zege6 XII tabularam |patrorji.f d a t u m est ***********

***************7 jpatronorz/ra lihexos *************

****** s testalfmenfi liberri. *********************9 l^°' " - LXXIX.fc

adoju£ik&uni ************************************* jt r .

b o n o r u m possesskmem Jpe t a t 1 1 , t r i um liberoruirx iure

lege Papia consequitur: jaliter hoc ius non h a b e t 1 2 .

§. 47- Set ut ex bonis libertae [ maeT 3 quat tuor li~

beros l i a b e ^ j - uirilis ^ars ei <i|ebeatur I4> l iberorum

#*/**»;r//K7?(velr)//o?z<°m(?) ********** c**o////*p(vel r)pXyelr)**wa, top(\elr)ma *Sched. patro\**/(patroni) oi tpronos**. **** s Sched. nepotc(nepdti") p/l/oQilio) \m**pp Loci sententia sine dubio haec est; pafroni nlios, nec ncra ce~ teros liberos raasculos per virilem sexum clescendentes, velut nepotem ex fllio, pronepotem ex nepoje filio nato in bonis liberti eadem jtira habere, quae ipsi patrono competunt. 6 Sched. guid(v?l o)e* (quidem) »r- «» —* ege (lege) ? Sched.: patroni (pro patronis, ut opinor) datum e(tsl) pp//*+x**.*m*?+ m//*¥ sex (vel «)* (An j«a/?)» § Sched. pairo?;o*/c (patrono- , rum) Z+£*rc* (liberos.) ,**pop(\&\r)///*u//c//*c*C) 9 Sched, l/ber// (liberti) *&(') //p«/(?)'**eo I 0 Sched, ador//\*/um (adoptiuum) */c*(uel?) m/op*** (uxorem ?) */«r(velp>*c*//*(nu-rumue?) *moc(v&lp)*m///*p/t' ""Sched.: hp jpetat Sed

ibaad s(mt an in Coel. sit bp. *?\petat i e. honorum possessh? competat, J^Totins articuli sententia haec est; Illudqwdem. iusf quod ex lege- XJI tabularum patrOnis datuni est f pertinet etiam ad feminini sexus patronorum liheros, FUia autem, ut sibi contm tahulas testamenti liherti, ual ah intestato eontra. filium adoptiuuifl, ucl uxprexn nurumue diwidiae partis hono-rum possessio eoxvgpetat, trium liberorum inre Jege Papia con-sequitur: a. h. i. n. h. Conf. §. 4g. ct YIp» loc, hic infer. a,l-legat. 13 Sched. liherte* (libertae) J .***/* (*suae). ^ + Sched.

•kmbetwc (habentis) f.**pd*s (uirilis) pfr(yelp)*(pars) c(?)*(ei)

§.46. Conjf. Vlpianus, §. §. 4. 5. Fragm. XXVII , ' § . 1. XXIX,

184 L I B . I I I . $ .$ .48~5i . DE BOjNlS

quldem iw/\?15 ************* l 6 | u t quiclam putant»

set tamen intestata liberta |mortua, u e r b a I ? legis Pa- 8.

piae faciunt, u t ei uirilis pars de|bcatur. si ucro tcsta-

m e n t o 1 8 facto mortua sit liberta, tale i|us ei clatur,

quale datum est **********************19 | ao |iiberique r o n t r a 2 1 ta- 12.

bulas tes t«?B«z/ i" Hberti habent: Jquamuis param

diligenter ea pars legis scripta "|sit. §. 48- Ex his ap-

paret, eastraneos lieredes patronorum 2 3 |longe remo-

tion?s2 A ************************** |************ 16.

********** coiiu-a. tab»/as2 5 testamenti |patrono com-

pe t i t 3 6 .

$. 49. Patronae olim ante legem Paplain | hoc so-

Ium ius habebant in bonis libertonww, jquod etiam * I

patroni9 ex lege xu tabularum datum est. nec emrn

Jut contra tabulas t&rtomenti, in *quo* yraeteritae 20.

e r an£ a , uel ab in|testato contra frlium adoptiuum uel

uxorem nu | rumue bonorum possessionem par£w dimi-

' *|c(?>»o(?)c//* (debealur). I5Sche,d. **//ulcc/ (quidem) nif* (iure) "Sched. **pn *co////*m Legcndum puto: nontsequittfl (consequitur). "Sched. ua Vid. Praefatio. I8Sched. tm Vid. Praefatio. «Schcd. cbn**/***l/wc*/*//*ioO) "Sched. /*/(?)/*^(veI r)///dcs/o***h** **/7\vel p)/I**c*//s (uiriiisexus ?) zlcontra. Sched. c/**n(ve\//)tra 3 2 Sched. test***/// In Cod. fuerit testamti »3 Sched. patronos(!)u. In Cod., ut opinor, esl patronorll. 24Sched. remoti***s 2 5 Sched. bo//***u (velc)c 'nnllo?) /Br(veljp)e(iure?) /r/0/*cc*****\testato(veU)r//*** (in|lestatorum?) bonas(homsl) /*c*(ue\) o***ra (contra) tah***as (tahulas). 2ssPntentia, quanturn intelligere possura, haec est: extraneos patroni heredes in honis liberti nihil juris ha-bere,

$.$. 49 — 62. *Sched, »(vel/7)cc(nec) cnz?(enim). 2 In Cod. sic scriptum puto: testamti in // pteritaerat Sched.:

§. 48. Conf. infra §. $. 58. $.4g. Conf. Vlpianus, Fragm, «t64. . XXVII, §.*• XXIX, §. 6.

C I V I V M R O M A N O R . L I B E R T O R . i 8 5

diae pe te ren t 3 , Praetor si/raliterA [****************

24. ************ $ .50 . *S >d pottea leoc Papia*6 jduo-

b*r/J liheris* honora£ae ingenuae patronae, [jlibertinae ^St).

t r ibus, eadem fere iura dedit, quae ex ejdicto Praetoris

patroni Iiabent. t r i u m uero l iberonim [lure honoratae

4 . ingenuae patronae ea iura dejdk, quae per eandem le-

gem patrono data sun t : lijbertinae autem patronae n o n

iclem iuris prae^tijtit. §. $i. Quod autem ad liberti-

n a r u m bona per t ine t , sijquidem intestatae decesserinr,

S. nihil noui patro !nae liberis honoratae lex Papia praestat.

i t a^ue si [neque ipsa patrona, neqne liberta cajute de-

m i n u t a 7 sit, ex lege xn | tabularum ad eam hereditas

per t inet , et excluduntur libertae j l iberi : quod iuris est

12. etiamsi liberis honorata [non sit patrona; n u m q u a m

e n i m , sicut supra dixifmus, feminae suurn heredem.

habere possnnt . si nero |uel hu ius , uel illius capitis

deminut io interuenlat , rursus liberi- jlibertae excludunt

16. pa t rdnam, quia, legitimo iure ** 8 ^[erempto, euenit,

u t liberi libertae eognationis iu[re potiores habeantur .

te^mti in * p(veb)a/****er(velp)a(?)/ gSchecL: hp.(bono* rum possessionem) ;?a7\veljp)***(partis) J*******c(dimidiae) pe-terent * Sched. si*t+h* s Scbed. ********* hb*r —

Xegendum videturs ut patrono liberisy. <?' (eius) icessit. ^Scriptum pono: s* postea lexjip. (papia). 7 capite demi-

nuta. God, qtd, pro kd. 8 Sched. <?(?)*2(?) Vndelegendum videtur: legitimo iure quidem; vel potius, verho quidem trans-

§. 5o. Sed • Jiabent. tatem ita Iegitur: Item liheris Coni. Vlpianus, Fragm.XXtX, ingenuae 1.1. j .h . e. 1. i. j . d.: q. §. 6. ttzum data sunt. ipsi patronae tribxiit. Conf. Idrai, XXIX, §.7. , ubi §. 5i . sicut supra diximus. sic legrndum; Item i;,genuae Fortasse §. 43. Irgitimo iiu e trium liberorum jure hunora- ** perempto. Cord. Vlpianuf, taf eadej» lex id jns dedit, Fra^m. XXVII, §. 5. §. 2. 1« quod ipsi patronO tribuit. Vul- de SCto Orphit. go contra Cod. Vafic aur.tori-

i86 L I B . I I L £.$. 52 — 54. D E B O X . C . B . L I B ,

5* 52. Cnm autein testamento fajcto moiitur liberta^

ea qnidein patrona, quae hberis honorata non est,

xiifa.il iuris habet contra tahulas iib^rtae?; lei uero, 20.

quae Iiberis honorata sit, hoc ius tribuitur per Iejgem.

3?apiam, quod habet ex etlicto patronus contra jtabu~

las liberti.

| §. 55, Eadem lex pafronae lillae liberis honoratae Ea&

jpatroni* iura de*!k. svd in huius peraona etiam nnius 2%.

i4o. Jifilii filiaeue io& sufucit, a ' §* 54- Hacrenu* omnia iura q*i a<i per Indicem te-

tigisse satis est; aii»*qmn dili jentiur mterpreutio pro*

prlis conimentariis jexposita eat. 4* j _ _ _ _ *

j$- 55- Seqmtur» nt de bo«is katinortim. lUKptmortuxi &f,

|dispiciam.m»

§ 5^- Quae pars iurfs «t xnanifestior iiat» admo» <L

nendi sumu«, de quo alio Ioco dmmus* em, *j«i nuiie

JLatini luniani dicuntur, olim ex itire Quiritituil. s « -

\no& fuisse» sed auxilio Fraetoris m iibertatia fornia j

Jseruari splifcos; unde etiam jm mmm. peculii iujre 12«

iad patronos pertinere solita mt: postea uero per Jl«gem

Juniam eos omnes, quos Praetor in lifeertate tujebafcair»

posito; legitimo quidem mrt, * tahbiar iihcrtae. $cho$» t*b,/a? In Cod.f «t opuaor, *$t lib.iae it «. litwrtaej •«ilmm tahulas excidisse videtor*

$. 55. * Scbf d.: lumoratae /« J patroai Ijfcranos syft*» Jjam pa his scripsit.

§, 55, iJLinea ^acna,

g. 56, tleqaoalio Ipro dixi* Vlplantis, Fratfa*. I» §. 10, X». j««f, Vid.Oonim«*tar.I. §,35. »n. pr, C. de Lat. 1A«TI» lotl» eor, OMenttitc-——-—wlite rrf. krttmta»,) imfm mre fmm* Conf. Fragm. iftffr.ICfi d«» «r, dammoJa peeutU etc. Cottf. specipl). § §.6.?. 10. pmtea §. «It. 1. de s«c*e»«» iBj«r*«r.

—.— etiamsi non tiuea Ho- cit. h. tan* C • manj. Conf. cit. Fragm. f.6. »•

http://xiifa.il

§.§.55—W, D E B O N , I 4 A T I N . L I B E R T . 187

Iibero$ esse coepisse, et appeUatos esse Latijnos lunia-

16. nos : Latinos ideo , quia lex eos Mberos [perinde esse

uolni t . atqne si essent ciues Romani ingenni , qu i ex

jurfae Rotna in Latinas colonias deducti Larini coilo-

niarii e%e coeperunt; lunianos ideo , quia per lejgem

lun iam liberi facti snn*"» etiamsi non ciues Roman i .

20. n a m j * * 1 legis l u n i a e - iator cum intellegeret j fu turum,

u t ea fictione res Latinoruin defunjctorum ad patro-

nos pertinere de^inerent,. et J*******************

24. cederent, *** possent ** j * * * * * * * * * * 4 " eorum ad pa-

tronos pert inere, neque jliberti Latini honiinis bona*

possent manumissionis iure ad Jpatronos pertinere: ne-

cessariu*>re existimauit*, jne beneficium istis d a t u m i»

4. iniuriam patrono\t\xm conuerberetur , cauere, ******

**6 libertojruna proinde ad nianumissores pertinerent»

| ac si lex iata n o n esset . itaque iure quodammodo pe-

cujEi bona Lat inorum ad manumissorea ******7 per-

S» tijnent. §, 57 . ***************** 8 differant ea**

iura, quae jin bonis Lat inorum ex lege Iunia constitu-

ta s u n t , | ab h i s , quae in hereditate ciuium R o m a n o -

r u m libertorum obseruantur. | § , 58- Nani ciuis Ro-

§. §, 56—6a* JSched. flly Itaque aat Praetor legendana videtnr, ant <poputu$ Romanusi ntraque tamexi lectio difficul-tatihus implicatur. 2Cod.: iuniae iuniae 3Sched. /«*•***. ucuiseruice *Sched,: * //(vel ut pro +//) possent di'j!)\i.*c o(?)cc«(vel*/)Z(vel/> r(vel,p) Legendum puto: c'. (cum) #'. (aec) possrat iu\re -peculi (peculii) fi(res). sSched. pro b. i. e, hona, exhibeni bp 6Sententia exigit: ut bona hojum. Scbed. KO/*/*** exhjbent, ^Srbed. cs/p** Lego eorum, * Sched. tn/Jc**otd//y/(?) — — In Cod. fuerit: unde /tuenit ut multum; vel sioaile aliquid, s Sched. c*

§• 58. Ham — <— — omni~ .Latinorum «tc, Conf. infra modo perkinet. Conf. infra §. 65. sq, §. 64. et supra §. §. 48. 45.

i88 L I B . I I I . §.§.59 — 64. B E B O N I S

mani Hberti hereditas ad extraneos heredes patroni

jntillo modo pertinet: ad filmni autein patroni nepo- 12.

jtesque ex filio, et pronepotes es nepote ****z° nato

j omnhnodo perrinet, etiamsi (a") parente merinE ex-

herejdati. Latinorain. autern bona tamquam peculia

seruorum j etiam. ad extraneos heredes pertinent» et ad 18.

libejros nianumis&oris exheredatos *x ncm pertinent.

| §. 59 Item ciuis R.omani libetti 3 * hereditas ad cluos Itera.

pluresue patronos aequafiiter pert'net, licet dispar in

eo seruo dommmm Jfcubnerint: bona uero Latinoruiii 20,

pro ea parte perjtinent, pro qua parte qttisque eorum

dominus fuejri£. §. 60. ltcm in hereclitate ckiis Ro-

mani liberti patronus alterijns patroni jSlmm exchiclit,

et filius patroni aljterius patroni nepotena repeUlt. bo- 24.

i42. na autem Laltinoruin et ad Ipsum patronum et a<l

"" " ' alterius paitroni heredem simul pertinent pro qua parte

ad ipjsnm manuinisso^em periinerent. $. 61 . I t em si

unius jpatroni treg forte liberi sunt et alterius uiruSr 4.

| hereditas x J ciuis Romani liberti m capita diuithtur*

Id est, tres j fratres tres portiones ferunt, et unu® quar-

t am: Jbona uero Latinorum pro ea parte ad sncces-

sores [pertinent, pro qua parte ad Ipsum mannmisao- 8,

rem |pertinerent. §. 6z. Item si alter ex MsJA- patro-

nis suam partem jin hereditate ciuis Romani Kberti

10 Schcd. pd(l)oc Sensm pnstulat filio. XI manumissorts «c-lieredatos. Cod. mn exhtl Vid. Praefaflo. 12ciuis Mo~ maniliherti. Itx Cod. pro ~ lib.ti, ut scriptum oporlrlmt, Qbt scrib. I 3Cod. heretas I4Cod» is Seataitiae accom-

§. 60. Item re-peU §. Gi. Jtem < — £juar~ lit. Conf. Vlpianus, Fra^m. tam. Conf» Vluianiu, Fragm. XXVII, §• §• 2. 3. §. 5 .1 . de XXVII, §. 4. cit. §. 3. I» dto success. libertor. success. lifeertar»

hATINORYM L I B E R T O R V M . 189

spemat, uel ante moriaftur quaxn cernat, tota heredi-

12- tas acl alteruna perlinet: bona J autein Latini pro parte

decedentis15 patroni cadiaca (fiunr, et ad popalum per-

tinent.

Post. \§. 65. Postea Lupo et Largo Consulibus senatus

censult, jut bona Latinorum primum ad eos pertine-

16. lenr, jqui eos liberasêwtx j deinde ad liberos eorum

non jnominatim exheredatos, uti quisque proximus

es!(set: tunc antiquo iure ad beredes eorum, qui H-

be'racsent, pertinerent. §. 64. Qno3, senatusconsulto

20. quitkni (id) actum (esse putant, ut in bonis Laiino-

rnm eodem iure ujtamur, quo utimur "m hereditate

ciuium "Homanorum libt-rjtinorum. idemque * maxinie

Pegaso placuit. quae jsententia aperte falsa est. nam

24. ciui** JRLomani liberti herejditas xmmcmam ad extraneos

patroni heredes h*pcrtmeî 'hona autem** Latinomm *45. . ' .4e& **%*** *6?lU**£Z6u<f, LXIV" ««

etiam ex hpc ipso j * * * * * * * * * * * * * * * * 3 hberis manu- ,

missoris ****? f*************** heredes pertuwwt*

4. *******8 ****** J******** liberis manumissow ***

roodatissimum foret ipsis^ in conf« to tamen posui his, ne a C»d. scriptura mmium recedere -uderer. I 5 decedentis. &ic est in Cod. Sed hatid scio, an Iegcndum sit deficientis,

§. §. 63 — 71. **<?0s—liherassent. Cod. eum—libcrasset 2 C o d . cjuod 3 I t a Cod. Malim tamen idque. 4 R e g u i r u n -tur litierae circiter 16. sSched, s s Desidcran-tu r litterae intermedtae circiter 14. 6Sehnd. cêle)//*. 7pertinent. Sched. ptinuit Fortasse sic legendiim: bona a. L. e. ex hoc ipso senatusconsuho, non extantilus liberis manumtssoris, ad extraneos patroni heredes periment. 8 Sched.

• §. G5. Conf. §. tilt. I , de §. 6 *•- nam ciuis Romani mccvss. libertor, L. un. pr . el pertinet. CuiiL supra §. 12. C. de JLat. liberl. toli. §. §. 58. et 48. (Iustinian.) item supra §. J 8 .

itjo LiIB. I I I . $ . § . 6 5 — 70. D t B U X I b

* * * * * * * * * * * * * * * * * • * * * 9 w * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * tj&& s» "***•

7jo?H/«atlm I O factani exh-?r«<?arionem 3 x ** * ** îgni-

Jica*tur ****** *-**** I Z hoc sofom 2 J eo senotttscon-

sulto14- a c tum esse, nf | mammitesoris liberi» qni no»

niIsaEim. exberef<Iati n o n su i t , praeferantnr extraneis

heredibus. [§. 0*5. *Itaque JlUm etiam ema*nciparus

patroni praeteritzw tptamuis1*' contra t abubs te*ta«

m e n t i parentis *bonarum postcssion m «*.•«* 'fi ' pede-

rit» t a m e n extranei» hereJi? us in b o n n Lstiinohmii

foth»'*'' habetur . <§ 66. Item JJiz ceterwuef qnos

exheredes** Ikei iiire ciiuli *f-ac*re inier csteroxt

qttamuis £d jjiff^hht^, ut ab OIBIH* hered*latc p attvs

*ui ^Kiuiiioueaw/tfr t9, t amen in bmnh Lai ini rilsi no»

miiwt i iu a parente fuerint eviieret1»^! , pottares e r imt

«x*uuieis hete*Hfcu<j, §. fy. I*em a»i /; b * n m 4 % <pii

adS"A* hereiiirate pa r en tb se ab&tmtu*ra/.»* s * »*.»##**#

*******•*********#***#**«»*•« |********* <»\/iert'*lati

iwllo m o ! o dici p. jai i i i i t a** non |« ia§ i s <guam qul

//(%«!«)«*?)«» *Sdb«cl. ««0if?)#0#*« i*«e»««*#ii«. 5elw»d. tim J * Sched. ##?i*w§*mtiomem J a «cO«"l *)r*tx *trc* I 3$cii«iL A*l<» (pn> kuc^ ut tjpm&t to*ttm f«altsm). I 4 S c h e d . i^ \el «J7 In CurJ. liamf Axihlf- Mt M . , sSc!t fdL: „ «—,— «/#*p(i»el/•)#»*j ) \iiltum j .£. £*•• ••(% J/*/J Itt Cotl. sic scripfura es«se existizufc: ^ a j * ./^»*** <"*" t-maneipatus patroni pterituf g'tuis 1S io €*»<!. furrit &/J «0«; djesi4f~ ranlur «ilm liltwae 5. 1 ?5ii i«i . #a#»»»trum i*f marum) powo(\fiju)*(poii<ir). ISStl*«L ««-«i («te-m) /»»#a'fi'b) c*»f«*l ^««j- (pro cetrritf quas^ nt opinor) mJuedtt (f%i$fr«fes), x*Srhed.: i«re ciail» j — — #„«*» /•# ab <«ni»t i/c |***/r SBJ smm(%eloajm(%vKâb*am* lu Cui, m «*t» oiBpcto: iure cfuiij IJacere Jt (intrr) tetems §u. (jaamni*) 1J safjieiat ut ajb omni hle(htre6itmte) platris %ui summ^beant* mbthrim *4beros **$ched. a m Schtd, «b-stinme| — « e * I w <l«fi. Scfaecl. «—eredmti s*Larana iater %erfca abtnnusrtntt tt exheredati ita «pifflri p o « 'vicieiia*, a t leâmu*: Itent a. hp

L A T I N O R V M L . I B E R T O R V M . 191

Ex. testamento silentio praeterlti sunt. \§. 68. _Ex Ms2*

omnibus satis ****** a 6 apparet ****2,f qui Latinum

a» 2 4 > j ,

-2 l . i l - - a 9 i 4 4 . LXIV.f>-Ifenu f§ . 69. I t em ****** 3 ° ************************** ,

%** jdispar * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

2 4 . | , , . , 31

\h* ad eos pertinere, qala nullo interueniente |ex- %™*

traneo nerede senatusconsulto locus non est32 . §. 70.

<5et si cum liberis sufis 3 3 etiam extraneuin heredem

4. patronus rellquerlt, Cjaelius34- Sabinus ait , ' tota bona

jpro3? uirillbus partibus ad jliberos defuncti pertinere,

quia 3 6 cum extranews herejs27 interueni£, non babet

lex [unia locum, sed senatusconsultum38. [Iauotenus

autem ait# tantiim 3 9 eam partem ex senatusconsulto 4 *

4 . a, h< p . s. afcstinueruiit, senatusconsultum non pertinere, ma~ nifestum estt tjuia utique nominatim exheredati xt. m. d. p. 25£ac his. Sched. *x U 26Sched. ////// ^Sched. Itts

^Sched . *Ub- l***0) «Scfeed. in princip. lin. a i . ductus incertos exhibent hos: tt/**ncbat 30Sched. ilhn 3 ISched. redt 32Sched.: *?i ad eos pertinere quis nullo interaeniente ex-#an£o< herede Jcld+f* noa^ e Zeitsshr.? »n ad eos per..n.%. #»»** *r»*.nst« |«fr4?i«a* heredes . . . . . rae Loci smtei**-$am nanc esse putai boma Latini ad liheros mattumissori •ex disparibus partihns succedentes, nullo exiraneo herede jntprveniente, non pro virilibtis, sed pro heredifarm par-tibus pertinere. 3BSet etc. Cod.: et si ctfm libenr" r"u\is jSeitschr.. ci si cum liberturn \is a4Sched.: reliquerit ?\elius Zeitschr. reliquerit j elius 35Sched. p Zeittchr. f 3SCod. fi Zeitschr. ck 37Cod, extraneos here\des 38 interuenit (Sched. mteruentt) etc. Zeitschr. interven... hahe .......... 2* Zeitscbr. Javolenus ait . . . . . . *° Sched. fc Zeitschr. se

§.§,69—7?» Cnnf.; Zeitschrift Savigny, Eichhorn nnd Goe-fuer geschichtlicht* liechtswis- scheo." Toin. Hi. pag. i65 senschaft, herausgegeben von — 168.

http://-2l.il

*92 L I B . I I I . §.$.71 — 73. D E B O N I S

libe|ros patroni p ro 4 1 uirilibus parribus habiruros csse, 8.

»• j quam extranei heredes ante aenatnscongidtum Icgc lu-

nia 4 2 liabituri essent, |reliquas uero parles pro here-

fclitariis partibns ad e|os pertinere.43 §. ni, Itenx44

quaeritur, an hoc senatusconsultum45 |ad eos pafroni 12.

liberos pertineat, qui ex filia nep£f|ue46 procreantur,

id est, ut nepos meus ex filia potior |sit in bonis La-

tini nxei quaxn extraneus heres. itexxi (an) |ad nxater-

ixos Latinos hocsenatixsconsultuxn perlixieat qnaeritur,

id est4"7, |ut in bonis Latini materni potior sit pairo- 16.

ixae filius, |quaxrx heres48 extraneus rxxairis. Cassio

placuit, utroque49 [casu locuni esse feenatusconsulto.

sed huius sent<?7xjtiam5° plerique inprobant, quia se-

natus de h i s 5 1 libejris patronarum nilxil sentiat, qui 20.

aliaixx familiaiii sequjex-entur. idque ex 5 a eo apparet,

qixod nominatim'3 exhere|daios summoueat5 4: naxu

uidetur de his senth^e, qui | ex&eredari5 5 a parente

solent56, si heredes non institu|antnr57 ; neque axxtem 24.

146. matri liliuxxi filiamue, neque auo 5 8 || materno nepotem J ^ ' 'neptemue, si eum eamue heredem* jnon instituat, ex-

heredare necesse est, siue de iure ciuili 5 9 J quaeramus,

^*1 Zeitschr. ppoi mtam scripluram. Sched. quorjue exhibent. 4 2Sched. leg (lege) j«niunia). 4 3 Seq«i lur spatium vacutirtw 4 4Zeitschr . et 4 S Sched. sc Zeitschr. sc... 4« Schetl1. nep?\ue Zeitschr. nep..\ve 47Zeitfacht\: yueritur».* 4 8 Zeitschr,: Ini (Cod.: lalini) materni s .,,r sit putron,... \qum her (Cod.: quam heres). *4 9Sched. utroq Zeitschr. utroque . . 50 Sched. fen't\tiam Zeitsohr. senten\tiant •* * Zcitschr, hit 52sentiat etc, Zeitschr. senita , , . . . , » , ' | . . . T. 5 3Sched. : adparet.9:nominatim Zejtschr.: adpare t .nominant^ f4Zeit$chr. summobeat; et sic in %jp&o Cod. s,criptum,.'est< 5 3 Cod. exseredari Zeitschr. etseredari „S6 solent, Znttichn adicnt S!rC)d. inftitu\anf Zftifschr. initi\int' 5 8Sched. :

neque autem etc. nec/ auo Zeitschr. n , non . . . 9 9 matcmo etc. Zeitschr.: [lion instituatur

I i A T I N O R V M L I B l f t T O R Y M . 1 Q3

siue de 6 ° edicto 'Braeloris61, qaa praeteritis Iiberis62-4. jcontra tabulas testatnenti bonorum possessio promit-

t i tur 6 3 .

A % ]$. 72- Aliiraando tamen ciuis Roinanus libertus

tamqtiam1 Latinus moritur, ueljuti* si Latirms saluo

iure patroni ab Imperatore ius Quiritium cowjsecutus ?

S. fuerit. nam jic diuus Traianus constituit4, |siLarinus

inuito uel ignorante patrono ius Quiritium ab Impera-

tore^ jconsecutus sit. quibus casibus duai uiuit iste

liberjtus, ceteris ciuibus »Romanis libertis similis est, et

iustos6 liberos jprocreafc; moritur autem Latini iure:

12. nec ei liberf \eius" heredes esse 8 possimt; et in hoc

tantmn habif: t e s^n i en t i 9 factionem, uti patronum.

heredem mt>titM!at 1G, eiqutf", si heres esse noluerif,

ajium substitueie Jpossit, §. 73. £ t qaxSL hac coasti-

J

exteredateontm fsse.,... 60Znischnz de ex; ijiiam scri-

pluram Cod. ipse taefur. s l Zei t$cbr . pp Eaadem senp tu -

ratu Sfhed. e\hibentj unde peipetuo legendum censeas. Vid»

Zeitsthr. pag. 167. nu t . So. Ego famen iii Cod. non £/?., sed

pF. scriptum fuisse persuasttm habeo. 6Z Zeitcthr. : nn® itor libertis 6 3 CotL pmittitur Zeitschr. pmittitur

§. §. if.. 75. \lwaen etc. Scbed. Jm cT hU.tus^ tam$ Zeitschr. £m £/• 2j"j><rW tem^. 2Zeitschr . uel\ut 3 Sched. : iBaperatore / f cjfreMfjw In Co«L, u t o p i n o r , est yjsecutus). Zt-itichr.: i m p e r a t o r e . . J^cwtKX " ^Sched . ; Juerat nam //c etc. Zeitsohr.: fuerit sSch<*d.: si Iatinus ^ tc . «2> r (Sic; pro ab imp.) Zeitschr.: si lat inas in . . , . . . . 6 Cod. iuftos Zeitschr. juitos * libcri je1 Sched. liber lc* 8 C o d . heredesse 9 Schvil. tef/\menti I 0 mori tur autcm etc» Zeitsdbr.: m o r i r a r . . . latin.... necesse . . . . \inentij-actionem . . . . . . . . . . . . \at X I C o d . <?fywz Zeitschr.

§. 72. Miquafido -~ C. de l>fT libert, toll . ( lust i -moritur aytem JLatini ime. ntan.) C o n t §, i|I|. I. de suocf&>. li- §• 7^. ^ao «cZex lege AtUa hertor. L , un , p r . et &, 12. Sentia ucl <s.v smatusconsulto

N

*94 L l B . m §.$ .74-76. DEBON.EOR.O.DEDIT.

tntione iiidebatntf effejctum, ut n u m q u a m " isti ho- 16, mincs tamquam ciues Romani13 more|rentur, quam-uis d» iure14, poi»lea usi essent, quo uel ex le|ge Aelia

'Sentia, ue l 1 ' ex senatusconsulto ciues Romani essent: diuus Iladrianusy iniqui|tate! rei motus auctor Fuit se-natusconsulti /achmdi1 6 , ut qni ignojrante" uel recu- 20. aante patrond ab Imperatore ius Quisitium conjsecuti essent, ai eo iure postea usi essent, quo ex lege* (Aelia Sentia1"*, nel ex senatilsconsulto, si Laiini manjlr-sent18* |ciuita£em Romanam consequerentur, proinde ipsi habe|rentur, ac si lege Aelia Sentia uel senatuscon- 2 u

sulto ad ciuitatein peruenissentx 9.

|j §. 74.. Eorurri autem* quos leoc Aelia Sentia dedi-'ticiorum numero |facit, bona niodo quasi ciuhmi Ro*

mauoruniWhertQXum*, moda quasi |L«»tinorum ad pa-tronos pertinent. §. 75. Nam eorum bojna qui, si in 4. aliquo uirio non essenr, manuniissi ciues Romani J fu-turi e^sent, quasi ciuiuni Romanorum patronis eadem lege tribu|untur. non tamen hi habent etiam testa-menti fajctionem) nam id pl«?ri?que placuit, nec inme-

cl yui I2Zeitschr.: \ii "Zeitschr.: homines . . . , I 4 Cod. J puis eo iure Zeitsthr. cjui sc pe lspostca usi essent etc. Zfiischr.: postea justis \cexsuc Sched. quoque pro aT. (aelia sentia) exhibent ocs ^ S c h e d , paciundi I ? u t qiii ignoiante etc. Zeitschr. uigulleno \ • •.%, j . . ^Ze i t schr . mavumissi essent: el sic oranino in Cod. le-gitur; sed perperaro, quod quidem res ipsa docet. 1S ac si etci Zeilschr.: ac si lege

%. $. y4 — 76. x ciuium etc. Schedj J c ( v e l o — p r o cT)

ciues Romani essent, Conf, Conf. supra Commentari 1« snpra Commentar. I. §. 29, sq, §, i3„ sq. §. §. 66. bj §1 69. sq. §. 75. non tamen hi habent

§. 74. c/uos lex Jtlia Sm- elc\ Conf. supra Commentar» tia dcditiciorum numcro Jacit, I. fi, §. a5. et 26.

JNVM.S. $ , $ . 7 7 - 7 9 . DEREL.SVCC.P.VNIV. i 9 5

8. r i to i ^uam*2- jincredibile nidebatur , -pesslmae condi-

cionis hojminibus uoluisse legis l a t o r e m 3 te i tament i

fa|cinndi ius concedere. §. 76*. Eoru in uero bona qni,

si non in aliquo uitio essent, manumiss i futuri Lati-

12» ni Jessent, ^proinde tr ibuuntur patronis , ac si Latini

dejcessissent. nec m e praeterit, non satis in ea re lejgis

latorem.3 uoluntatem suam aerbis expresszxrtf4-.

Yid. \§. 77. Videamus autem et de ea successione,

16. quae nobis ejx emptione bonorum competit. § 7 g .

Bona a-rtem. uenejunt aut n i n p r u m , aut anortuorum.

u iuo rum uelut j e o r u m , qni fraudafionis causa lati-

t an t , nec absentes | fefenduntnr; i t em e o r u m , qui

20. ex lege Iulia bonis jceJunt ; i tem iudicatorum post

t e m p u s , quod eis * jpart im Iege x n t abn la rum, par- %

t im edicto Praetoria ad expedienjdam pecuniam trf-

Mort. bui t i i r . [TOortupnmi bona uenennt uehit eorum,

2-4. quibus ceijfum est neque beredes, neque bonornm

possessores, neque ul lum alium jjiustum succe^soli^'

r em existere, §. 79 . Siquidem uiui [ bnna ueneant,"

iubet ea Praetor per dies continuos xxx (posszderi

4, c t a proscribi; si uero m o r t u i , pos t 3 dies xv. posjtea

lib/morum % n Sched, • * latorem. Cod. legator + Sched. expss*?

§• 5 77 — 81. ^Sehed. eiif apossideri et. Sic legett-dum puto; in Sdhed. est postederit 3post. Ita quidem ia Cod. scriptum extat; sed senlenlia postulare videtur per.

§. 77. Conf. pr. I. de suc- g. 79. Conf. Theophilns, III, cess. sublat. 12, pr. Cicero, pro Quintio,

§. 78. Conf. Cicero, pro cap. 6. P. 23. ex eo numero Quintio, cap. 19. Vtpsanus, L. magistrum creari. Conf. Cice-7. §. 1. quib. ex cau*. in pos- ro, ad Atticmn, Lib. I, epist. 1. sess. eafur» tempus quod et Lib. VI, epist. 1. pro Qum-eis partim lege xix tabularum. lio, cap. i5. Qumtiiianus, In-Qiiit Gellms, Lib. XV» capi slitnt. oralor. Lib. VI, cap, 3» »3. Lib.XX, cap. 1. §• 5i.

Na

» i 9 6 L I B . I H . 5 .5 .80 — 84. DE R E L I O V I S

iubet4 connenire creditores, et ex eo rmme|ro magi-strum creari, icl est, eum» per quem bona ue|neant. ilaquc siuiui bona ueneant, in diebus ****** |** iubef, si niorLui in ***************s 1 uam witti 6 bo|na xxx, 8. morfcui uero xx" empLori addici iubet. qli|are autem tardius uiuentiuni bonomm uenditio7Z<?7?za |complere iubeat9, illa ratio est, quia de uiuis curan|dum erat, ne facile bonorum uenditiones palejientur. §. 80. Ne- i&. que ** bonormn possess *********** [**** pleno iure fiunt10, sed in bonis efficiunturx x; *** I Z | autem ila cleinum adquiruntur, si usucapitmtur x 3. | interdum qui-dem bonorum emptoribzw ***** |*** quidem ****** 16. ************* si per eos *********4 |bonorum em-

ptor ************************** I — » • ——• I 5 I*****************1 §. Qi.

Item vjme ****17 ************* |aut ipse de- 20. buit, neque bonorum possessorcr, neque** |bono-

^Sched. iubent s S t h e d . : in diebus //pc(1)// °\r/ iubet si mor-tni in dieo/(\v\m]ivoo/)diuo(\t\cf)^/bus A n : in diebus (phai-Ziiif) ueni\ii inbet, si mortui in dieb. paudioiibus? 6 Sched. t/a** (nam) +//«/ (urai). 7 Sic. a Sched. uenditio B Cod. iubet I 0 Srhed . : neque au bonorum possess/(?)oQ~)/(v?\/) /t«9/(velmproy/)/*/(velc)/5) |c/(vel/?)//(.>) pleno iure fC)/C)uQ) n(?)f(.*) Gajus illud diccre \idetur, res, quae debiloris fuerint, bo» norum possessorum (i. e. creditorum, qui inposscssionem missi sunt) emptorumve non siatim pleno jure fieri. J1 Sched. effi-ciunt InGod. sine dubio est efficiunV I 3Sched. /(v?\c)*<j? An 7. y".? Sensus sane, ut vel iuie Quirztium, vol ex iuie Quhitiuvi legamus, postulat, 1 3 Gocl. ususcepei unt I 4 Sched . : bonoium «mptoiib/// (In Cod. fucrit empto/ibuf) m*t \ f(?)?i? quideC)m cC)/p(v<ib)/u(ve]o)m(r!)¥///m(ve\//)g/t//¥* siper ^«(velc)j(vel/) /*/p (?)/c(vel/)// I S Scbed. (/uec(\e\ o)7*(vel//)/«( vel oJ/*cpccp/n(vQ\/¥)

°0)a0)9 I 6 Sched, n(vc\//)/n wjB<v(usum?) p/pr//s()os I 7 Sched. : item CJ. d<eu/ I 3 Sched. possessor

§.§.80.81. Conf. infraCom- ophilus, loc. cit. et Varro, de mentar. IV- §. 3 J . ilem The- Ile rust. Lib. I I , cap. 10. §. 4.

S V C J C E S S I O N I B , P E R V N I V E E S I T A . T . 197

, r u m 1 9 emptorej ipso lure deheut20 **************

j * * * ^ 1 de omnibus rebus ********************** zz

2i, j * * * * * * * * * * * ***** ******************** yyrojpone-

mus a 3 .

[| §. 83u Sunt autem etiam alterius generjs succes- *4g.

siones, j *quae* x neque lege su tabularum, neque IJrae- "

toris edicto, sed eo iuxe, (qiiod) jconxensu receptum

4. est, introductae sunt; *utlui*- jcum paterfamilias" se

in adt. ptionem dedit * mujlierque in m?nuni conuenit.

§. 35.* ************* res incorporales et corporales*

quaeque ci debitae sunt, patri zdolptiuo coemptioiiato-

$, riue adquiruntur» exceptis jiis, quae per capitis demi-

nutionem peretmr, quales sunt jusiisfractus, operarura

obligatio ******** "quae (per iusiurandimi contracta ,

est, et *************** iegitimo hulicio. §. 8-*- Secl

12. & diuexso *5 ************** [adoptionem dedit ****

//c** I n Cod. , u t o p i n o r , est possetso.fi mq~. I 9 Cod. bonum. 2 0 Sclied.: emptor ipso iure debeat Ixx Cod. ftierit emptoll et debent, 2 I S c h e d . dcc(\cls) 2-Sclif>d, u\-el<j)/***szfsco—

, 2 3 Sdhed. f//scpu(\d o)/ — \ponemus (proponemus). Tofins paragraplii M-nteutia hacc esse videtur: bonorimi sive possessures, sive eniptores ioso quidfm |ure neque couvenire jsosse debitores ejus» cujus bona vraennt , sxeque teneri creditoribus ejus; sed Braetorem iis et in eos u t i -Ies actiones aecommodare.

$. $. 82 - 8 4 . * Sehed. *** 2Sc1Pl. w w ( ? ) *Sched. rle**** 4Seijed. ductus incerfos coulmexit b o s : d//*// ** e**u

(vel//) A H : n&m eo caful *Sched. \j(velc)x (In Cod . , uf

§. 82. Suv.t — - re m infra hnj . Commenfar. §. i63 . adoptionem dedzt. Conf. p r . g. 83 . Conf. eit. p r . I . de I . de acqtusit. p«T arro^at. acffuisil, per arroijat. muliarque in mrm.m conuthit. <j. 8*. Conf. §• 1. !"• dr a r -Conf. Cicex-o, Topir . rap . 4. qui.sit. per arrogaf. de eo ibique Boeihius. V l juanm, ?«-rt> rescisvtt capitis Fragm. XIX, g. 18. I\XIV, deminutione. Conf .mf raCom-§. §. a3 . 2 i . itfiu .supra Cotti- xnentar. iV. §. 38. ineu ta r . i l . §. §. 8C. 87.89. go. et

http://possetso.fi

http://ineutar.il

198 L I B , I I I . ^ .$,85 — 87. DE R E L I O V I S

********************** f************ coemptionata-

rem, aut ad patrem adoptifuum ******8 hereditarium

aes alienum *9 ******* |*********10 ipse pater ado-

piiuus succed/i **** I***11 heres fit, dhecto tenetur 16,

iure ***** ********* [se adoptandum dedit, *******

*********************** | cbjsiTiMKt ejjf lieredes14-,

de eo uero, quocl ************ |********s personae

debuerint, licet neque paler | acloj tiumsl 6 teneatur, 2o,

neque coemptionator, i,uequdkl"! [ipse quidem, qui se

in adoptionem18 cled*//!, nel*1? |quae in manura. con-

uenit, maneat obligatus obli|galaweao, quia ******3I

per capitis diminutionem Z/£<?ran|tur*2, tamen in eum 24,

eamue ciuilis23 actio datur, xescissa ** |f capitis demi-

nutione: et si adnersua banc actiofnem non deferidan-

opinor, est s' e) c*urve]i/)crso (diuerso) q 6Sched. posl ver-btirn dMir durlus incerfos exhibent hos: u(vdo)**//u**/¥//oa 7S(hed. rps/i/ici/i 8 Sched. *****/ 9 Scbed. r I 0 Sched. **?i (vel//)///(?) o///c(ve]«) " S c h c d . mcced (/(vel/)/(ie) p)o I2Sch«'(l. /// l 3 Sched . cjuocjue iiui*scuo*i/+**/**ti i^Sehed ; das&\/)init(y<i\i— desinit) c(?)7(pro£e7, ul opinor) heredes Vni-vcrsus locusitain integrumrestitui possc videtnr: Sed e diuerso de debitis e' (eius), y(qui) se in adoplionem dedit, eiusue, y7(quae) in mamim conuenit, ad ipsum /jd. (quidem) coemptionatorcm, aut ,-id patrem adoptiuum ptinet (pertinef) heredilarium aes alienum: ^(quia) /f/ (enim) ipse coemptionalQr et ipse paler adoptmus suocedit et tetio heres fit, direclo lenetur iure; is autem, aui se adoplandum dedit, ejuaeaue in manum conuenitf

desimmt esse beredes. I 5 Sched. p,?///n(?)////**[*//wcc* Le#en-dum putem proprio vomineae (nomine eae). 1 6Sched, ado~ minus 17 nelj. Sched. *** I 8 in adoptionem. Cod. ade-

minoptionem I 9 dedit u~. Sched. ded** ** 2 0 Cod. obli-\gcttam 2 r Sched. *ccm An j«Zic,(srilicet)? 2 2 Sched. a/c>x\tur 2 3 Vereor , ne in hoc verbo librai-ii vitinm lateat, scribenlis ciuilis, cum scribere deberet utilit. Vid. Cftmmen-tar. IV. §.38. 2 4Sched. ?•***** In Cod. haud dubie est ficiffa. S a v.

S V C G E S S I O N I B . P E R V N i V J b t i a i T A T . 199

tur, quae bona eormn fuhira fujissenr, si se alieno

iuri non snbiecissent, imiuersa uendere creditoribus

Praetor permittit,

\§P 85 x *Item s£ ist ud quem ah inbestato legibi-

WO i^re perbineb keredibasf ea?n heredibatem, aute-

quam cer*\nztf aut pro herede gerai-, alii in iure ceJlaf,

plena *iu\re kerts ftb ist cui eam cesscrib, perinde ac

si ipse per*z [ legem ad hereditatem uocaretur, quod-

si posteaquam heies exjtiterit cesserit, adhuc heres

manet et ob id J crejditoribns ip3e tenebitur: sed res

corporales transjferer, proinde ac si singulas in iure ces-

ejssetj dejbita nero pereimt, eoque inod*r debitores he.~

rejditarii lucrum faciunt. §. &6. Idem inris est si

te&tamento jscriptus heres posteaquam heres extiterit,

in iure cesjmit hereditakem. ante aditam uero here-

ditatem cedendo ni liil agit, §. 87. Suus autem et ne*

cessarius heres m aliquid jagat in iure cedendo, quae*

ritur. nostri praeceptor<es nihii eos agere existimaiit?

diuersae scholae aujctores jdem eos agere putant, quod

ceteri post aditam | hereditatem; niail enim mteres*;4,

ntrnm aliquis cerjnendo jaut pro hereda gerendo heres

fiat, an iuris jnecessitate hereditati adsirinpatnr. | : , . .

\\§> 88» *Wtmc brajueamus* * ad obligationes. quaram i5u CiV.a-

$. $. 85 — S7. *Lmeae 5. ft 6. in Cotl. vacmc quJdetn non sunt, i iapMae famen non i i t ter is , sed duetjbus -10.11 eareuii-hus. s Haec iiiit-a plsne \acua nobis lisa fsl. 3 5'i. t ' . ; id a * Sch<»d. iu*e Sl quis latrieEi legratlum putet inttitssr^ per roe Hcet.

Jf. 88. J Linea \zcna. "Ex InsL

§ §. S&—S?, (.Vmf. sit>ra pr. I d? ahU^sK fuan.m C mtnentar. JJ. §. %, i »— i~. elc. Gujf. i' ' " ' " ' i ie , l l . », J-M*.

§ .88 . hmie — obli^aiiotus. £.. i . pr . tie ui>Iij,at. ct act. (. x

200 L I B . I I I . § .§ .90 .91 . DE O B i a G A T . RE-

sum|ma dinisio in dnas species deducilur. omnis enim/

jobligatio uel ex contractu nascitur, uel ex delicto.J

j §. 89- Et prius uideamus de his , qitae ex. con- 4,

tractu nascuntur. jharum quattuor* genera sunt: aut w *

enim re co?itra\hitwc z .obligatio, aut uerbis, au£ litfie-»

ris, aut consensu.

§. 90. Ke con|trahitur obligatio uelufc mutui da-

iione. (quae) proprie in his fe|re rebus contingir, 8.

quae1 pondere, numero, men|sura consta7z£2: qualis

est pecunia numerata, uinum, joleum, frumentum,

aes, argentum, aurum. quas res |aut numerando, aut

metiendo, aut pendendo3 in hoc dajmus, ut accipieft- 12.

tium fianfc, et quandoque nobls non j eaedem *, sed

aliae eiusdem * naturae6 rcddantur7 . un|de etiam

mutuum appellatum est, quia quod ita ^'bi8 a me

da|tum eat, ex meo tuum fit 9. §. 91. Is quoque, qui

non debi|tum accepit ab eo, qni per errorem soiuit, 16.

re oblijgatur10. nam proinde11 ei condici potest,

s i P A R E T EVBI |DARE O P O R T E R E , ac si mutuum

accepisset, tmde quijdam puiknt, pupiihmr aut mulie-

rem, cui sine tz toris auctoritate * a fnon debitum per 20.

jj. 89. x Cod.: re trahitur §.§. 90. g i . lCod. quares 2 Cod. consta 3 Inst. ap-

pendendv* 4 Cod. eadem Ins t . : eapdem res. 5 Cod. aliaei-usilem sInst.: naturae et qualitatis. 7 Sic in Inst. etiam Bien. Hal . ei Cuj. redduntur. 8 Cod. bi a Cod. fiat Inst.". tjuict ita a me tifai datur, ub ex ineo t uum fiat. Et eoa eo covtractu nascitur actio, quae vocatur condictio. I 0 Ins t , : obligatur: datmque agenti cpntra eum piopter repetitionem condktitia actio. XI InsL perinde. I Z Sched. tot(pro fiuf.

NostriReJb. cottid.J) §. 2. I . de cit. L. 1. de obligat. et act. ob!'gat. §, 2. p r . I. quib. mod, re con-

9. 89. Conf. cit. §. 2. I . de trahit. obligai. quas resctc. obligal. Epifome, J I , 9, p r . cit. pr. I . Conf. Epvtome Ioc. cit. L.i , de obhgat. et act. §. 1. cit. cU. L. 1. §• 2.

§. go. Re r — aurum. §. 91. §. 1. 1. quib. mod. re Conf. Ep i t ome , I I , 9 , §. 1. contrahit. obHgal, Conf. L .5 ,

CONTRACT.ig.^2,95* UEVERBiOBLIDAT. 20»-

erroretii datum est^non teneri |condictioney non ma-i

gis1 3 quam nautui clatioiie. sed haw J spedds ,dbliga-4

tionis non' uid&tttr' ex contracfcu1 jconsistere, quia **•%,«

s4 . qui solueridi animo dat, raag&'/|distralieate uulfc ssuego-i*

tium1*, quaiii confcrahere. < f »* * i n m

$.-92. Verbis |j obMgatio fiV ex <interrogatione et? \

responsione, |neltit; D A K I J ' S P O N D ^ S ? st&TWB&p

DABI§<? B A B O 3 ; # R d l U I T f I S ? f R o(myTTO,'IUn;i3pRCK

- M I T T I S ? FIDB'PR*OBIITTOJ F I D E I V B E S ? FIDEXV*!

4. |B"EOJ FAorjE^?>ACiAM.' §. 95. Sed-haec quidemuer-

bbmni bbl%atl6': «DARI s'poiirD£&? SPONDEO) propria

ciiiium RomdnbVuiii est; ceterae 'ue|ro> iuris gentium

-sunt ; itaque inter omnes homines* siue | ciues floma* , "

f nos, sitce peregrinos, ualentv' ei' quanmis acl tPra4"aansi

8. uo|cerii expressae *foerinb, • uekit' hop * modo: (dmoeig *

Mtiam. totsXsi]®' •lioitfaeig; 'noi^oTi • [Eaec tamen^ etiam4*

inter ciues B-omanos-ualent,5, si-raedo GraejdUseraae.*

nis intellectum habeant. et e contrario j quamuis La-

Le. tuforis) ae (anctoritate). *3 unde ctc. Inst.: Vndc -pu-pil-lus, si ei sine luloris auetorifate n.' d. p . *e. d. e., fion tehebtttir (Bien. teiietui) imlehiti condktione magis. I 4 Inst. cum* *slmt.t disfcraher^.rqfo^ negoiiuin.,* Hal«.t voluerii n. d.» ( -

§. §. 93^-96.» - * Inst. cpnt? ahifu?,. 2 dari in Ins | . Qniisr sum cst. a Haec formula dabis? daho i» Inst. ita colloca^i est, u% sequatnr formnlam Jidejuhesf Jidejuheo. ^Cod.: etiam haee tamen, Conf. lin. xi . s Co,i. :,5ualenl t/7I (iamei:Q.

§. 5. de ob%at, et act, (ex No- §• 93. Spd- cimumI\o-stri Reb. cotlid.) §. 6. I. de mavoium est. Conf. infra §. obligat. quasi e\ eoutr. ' 179- *>t auarnuis —- — ~>-

§. 93. Comf, Ejntame, II, 9, X,atipJ> w r n o w mielfoctumha-§ .2 . Veibis — lespofisione. heant. Conf. cit. §• 1. I . de pr . I. devcrbor. obiigat. Conf. \erb. obligat, tti illa ve?l>o* Jb. 1. '§. 7. de obligat. et a $ . ruvi ohhgalio < /ra;«-« (ex Noitri Ilcb. ccfmd.> B ^ J I I feitipossit. Conf. Tiieophilua stoNims etc. §. 1. I. de verb. f',ad ed> §• 1. I . obligat.

zm &XB. XII. ^5.94—99. DE

tm& emmtimtttr* taeoen etiaia uiter peVegrinos «alenfj 12.

si motlo Ladnl sermonis mtelfe, fom habeant. at iiia.

Hfirborum ofeiigatio*. UAJRI S P O S D E S ! 8Po>fDEo t ;

a*leo proprisa jdhif 11111 Boitiarionii» es£ „ «I 11© <jiHt Jeju

£11 Graecura sermonem per m*erpre£ationem ' proprie 16,

tmns&rri € possit; qnamnis ciicatar a Giaecn noce fzn~

rata esse. "§. g4* Viwle i i t i tur UBO rasw hoc %erbo Vode.

pemrrinuni qnimpm Iob%ari posset udu t H litiperator

noster ftrincipeiii allcpinx *per gririt popnli fle pace 20.

ila iMerroget; PAc&n *v i v r . n i S P ^ I B I S ? nel iptfe

flodeiu motlo imerrogeinr. qaod rnmium itiblilker

cBctarn est; rjnia H qmd ailnerans pacttnitem fiat, non

K>*». ftx stipiilate 32it«r t §©$ jitire beili vm nin&cainr* 24.

, * " * $ . 95* Uhisl t!«l»ii8ri poteer, si-ati is |— — 1—24.

i n i . '"'"''''""': '•' " ~—*••" ••••' - • * * * * * * • * • * # # # # # * * * * 5» €$G*

^ * ' qn*e i» tur db iw fe Ho i i i an

# * * # * * * * * # * * * * » 8 Ntflgui

B o m a i t o r t i m . nao t afutit p c r c e r m o i

^ t tguia r u m c i i i i t a i i t tm itira. * # * * * *

# # * * * * * * * * * * # * * * * * * * " I••'•"•• •»'«"••"-"- «~---«~-«—- ." •.••».'».,.„•1,,...,». ^ g ^

1*5* 97* Si id» qnaA «tart ftdjmlamnr* tile « e t »t Si

ia r i BOH possit, jhmtllis mt sttpulatio: uelist si <mi»

sO»d. Hrantfirri TSthe<l. - n«./»«*<?*«'%«4c»% \ f l <•)>«'<*(* * f p j [

*Srhi»ti if( ) «*"(*) /nfns sr* A«: ^M«I IM«S 3«? iletlw»

§. § 9^ — iog» J I i ic ipi l »8i»rja rJr* intitJil»»* jitfptflttirtal-t*ti«; t|itam qnzp m Fpit . ai t tw«httsi , psf l i t» »d fiiirftiis»»!4» ierttiu>nt, df q*»a i»f**r ut %«lrl>s»»n, |»arfi«i a*i ra* i ^ rbomm «MlgatHiiipf, qn~e nttfta pran «!rr*|i« lrti«««galt*»Ri* cfjtifralitn»-t*ir. &* lits ifa t%$imtmt F»ilrs«iali*rr'*; | . .1. "?&«/ tt mSm® pbligatfones, fe«<e nulla |*«i«.<ril*af« mt*rrvgaitmmv ««fr<iAi

§. 07. f«nf. I„ 1. §. if| Ai« §, S, |»|» * ,» . ! . «te iutittlil» <*i»l»faf, <»f a«t. * m |^M»trt *ii|»aial»«ii>. l i cb . uti t t t f .) Ef>tit>«icf l l t f ,

V E R B O R V M 0 B L I 0 4 T I 0 N I R V S . 2o3

8« hominem libejram, quem seruum esse credebat, aufc

mortuum, quem. fuiuum esse eredebai, aut locnm~3a*"

crum nel relijgiosum, quem putabat *esse* bumani %\i~

ris, sibi dari2 jstipuletur, aeque inutilis est stipulatio, l 2* i$-98. Item si quis sub ea condicione stipuletur, quae

[existere non pjttest, (z^Z)uti si d^gito caeium tetige*

rit 3, j inutilis est stipula£io 4« sed legatinn sub inpossi-

16. biii j condicione relictnm nostri praeceptores proinj*<&?

italere* putant, ac si *ea condicio adiecca non* [esset?

diuersae scholae auctores non minus legatum (inutile

existiroattf, quam stipulationem. et sane j JWU inidones

20, diuersitatis ratio reddi potest*» §. 99, Praeterea jirh

possunt, id est, ut si mutier, sive sponso ttxorfutum, Jiv» jam marito dotem dicat, Quod tam de mohilihus rebus, auam 4tf fundis fieri potest» Et nop solum in hac obligatione ipsec tnulier obligatut, sed et pater t-jus, et dehitor ipsius tnulieris, si pecuniam, qumn illi debebat, sponso credkricis ipse debitor in dotem dixerit. Hae tantum tres personaef nulla interroga-tione praecedentef. possunt dictione dotis iegitime obligari,, Aliae reiO personae si pro inulierc dotem virQ promiserint, communi jure obligari debettt, id est, ut et inteirogata respon-dcant, et stipulala ptomitlant. §. 4 . Jtem et alio casu, unp loquente et sine ititerrogation* alii promittente, contrahitur oMigatiOf id est t si libetfus patrono aut donum, aut munust

Aut operas se daturum esse juravit ,• in qua re supradicti U-berti non tam verborum tollemttitate, quatn jurisjuraxtdi reli-gione retinentur, Sed nulla altera persona hoc ordine ohli-gari potest. 25ch*>d.: pulabat ** (Cod. , utopinor» JF) hxs,-mani iurls •/(vel/)**«r? 0>*hi dari). *£>ched. «jaidem tetigerit «xhifapnt*. fieri lamen potest, ut m Cod. sit tetig-erif. + £ched« stipula.11 5 Sched . : et sane // inidonea etc. Verba et sane prima facie ad p rox imam, Proculianorum, senteiuiau* referea-

§. 98, Item~ stipulatiQ. x §. 11, sed legatum -— —~ Coof, g. I I . T. de imtttlib. sti- adiectanOn esset. Curif. §. lo. p u l a t Epitoiue, i l , 9 , §.6. I. de her^djb. instituend. cit. L. x. de obligaf. ct act. §. 99. Conf. cit. L. 1- d e

http://stipula.11

204 L I B . I I I . $. $. l o o — io4. D E

tlliHS ******************************* I —— m,

••>••- • »•• ._ --_---~__^_, |***6 id ei dari

non potest*. §: 100. Denique inutilis est *eLitim*

huec% |stipulatio, §i quis ita dari stipuletur: p o s r

MORTEBI | M E A M DARI SP.0NDE8? uel i t a : CVM MO- 24.

-55. R I E R I S , D A R I HSPONDES 1 ? id est, ut in nouisshnum

• ^* nitae tempus |stipulatoris, aut promissoris, obligatio

confe|ratur. n a m inelegsuzs esse° uisum est, ex here-

dis perjsona^ incipere obligationem. rursuJ ita stipu|lari 4.

nons-pOssumus: P R I D . I E QVAM M O R I A R , ti7it: P R I D I | E

QVAM M O R I E R I S , BARUPONpES? quia. non potest

J ^Uter intellegi priclie quam aliquis mor ie tur , quam si

mors |secuta sit: rursus mor te secnta, in praeteritum 0.

jredducitui" stipulatio et quodammodo talis est; | H E -

R E D I BIEO D A R I S P O N D E S ? quae sane inutilis est.

§. i o i . Quae|cumque de morte diximus, eadeni et de

capiiis, dimi|nutione dicta intellegimus. \§. i a2 . Adhuc 12. Adhuc.

da vidcntur: unde expdctcs nulla iclanea ele. Sed verbum in-

idonea certa atriue perspicua Cod. scriptura nit i tur: itaque verba et sane ad reraojaorem potius, Sabinianorum, senlentiam t r aho , et in ditctilms istis // si#lae 771 vestigia latere puto.

*Sched.: inulilis !*********&

» • — |HJJ(\C1C) C 7 Locum ila resti luo: Prae-terea [inulilis est slipulatio si c/uis eam rem, (juae sua \J. db

(ilio sibi dari stipulatur: nam ytiod alicui\us 1. id ei dari non potest. H FT haec. Sched. ** h ? s Sched. iiielegatis eo

Lege: inelegans cc~. S a v . Conf. Commentar. I . $. §. 84. 85. ubi Impcratores Iladrianus et Vespasianus in&legantia iuris

ad restilucudam juris gentium re^ulam moti esse dicuntur.

obligat. ot act. §. io. cit. §. 2. stipulat, ibique Tbeophilus. I. de imitilsb. stipulat. id iicm infra §. 117. et snpra ei da>inonpote*t< Conf, jniVa Commcutar. II. §. a52. nam Commenlar. IV. §, 4, inelegans~- ohli«ationem. Conf.

§. JOQ. Conf. Epilome,II. 9, infra' §. i58. § .§ .7 ,8 . §. i 3 . 1 , de inutilib. §. 102. Conf. §. 5. I. de

V E R B O R V M O B L I G A T I O N I B V S . 206

inutilis est stlpulatio, s£ quls ad id, quod interjrogatus

erit, non responderit: uelut si sestertia x a | te dari

16. stipuler, et tu sestertia10 v mihizx promitjtas| aut

si ego p u r e I a stipuler, £u sub condicione projmittaS.

§. 103. Praeterea inutilis est stipulatio, si ei dari stijpu-

leninr, cuius i u r i 1 3 subiecfci non snrnus. unjde-illmd

20, quaesitum est, si quls sibi et ei, cuius iufri sublectua

non est, dari stipuletur, in quantum uajleat stipulatio.

nostri praeceptores putant, in unijuersum ualere, et -

prolnde ei soli, qul stipulatus Jsit, solidurn deberi, at-

24. qne si estranei nomen jnon adiecisset. sed diueisae

scholae anctores J'***************I4 existimant pro i56.

***********x * *********************** actionem

*** causa*** 1******************************/

4. respondet ] —•- —-—^—IS

J******************************* etiam ^**1" J***

******2° §. 104. *ltem inutilis esl* stipulatio s£ a i ab

*e\o stipulqrf qui iuri meo .n/bi<?ctus ejt, ****** is a m e a f

10 Cod. ncestert/a l l Schci. mllia ' I 2 C o d . pute I 3 C o d . iuils 1 4 Sched. 7<(?) c/Jo(veIc)^(v»lc, ^el s)c/a(l)t " S c h e d . a//*//<a(?)///*(?) " S c h e d . : aonem (aclionera) **a

causa c//(?) I 7 Sched. : «(•) i s S c h e d . quaiyelj>)/s(vele,velcj/tnc « S c h e d . : ?'*** e t i am/ / / *°PrbcU-lianorura sententiam L . n o . p r . de \ e r b . ohligat. Pomponius expriniere videtur, cuin a i t : Si mihi et Titio, in cujus pOtesta-te non sim, stipuler decem , non tota deeem , sed sola quinque mihi dehenluri pars enim aliena dtducitur', ut quod eoctraneo inutiliter stipulatus sum, non augeat meampartem. 2 I Sched. /V 2 2Sched.:aJb* [ h(velh)/gatus ( I n C o d . , u t opinor, est suhiectus) e ats(7)m/(\d on, vcltf// prowi/)/ rt a me

sntitiBh. stipuht» Epitome,II , ulilib. ri '"pukt. 9, §.§. 10.9. %. 104. Conf. §. 6, I. de

§. io3. Conf. §. 4.1. de in- inulilib, aiipuiat.

a©6 LXB*HL§.§.io5—iog. D £ VER.B. OBLIG.

|*#***********#********-**** in mancipin *K* [***»„ 8.

**•*********•**#******** a j n a n s o l u m ipsi |***»*«*

***************** sun t obligari n o n Ijmssimt) jeci n e

alii qiiidejM u l i i 2 4 . \§. 105. M u t u m neque s t ipukri , 12,

neqtie promtt tere posse , jpaiam «?.«:: qw*d ct*-* m

mrio receptum e»t : «juia et is , 1*1/1// ittpiuatur*iC,

nerba proraitteiKi% e t*" qui pn*,mittit » *w>rba siipu^

lanlis*** exaudtre debe t* 5 . $. iu6 . Fmiosus t n u u u u i x6.

mfgotiitmgererepotvst* * S q u i a n o n isiceiiegti» qn id 3 *

« g a t * 3 , §» 107. PupiUus o m n e uegQtium recte fcgerit,

i t a taraen u t * 3 » sieubi tutoris mmtmkas « « t e ^ a r i a

sit , a t i l i ibea tur 3 ^ uelut si ipse obl igetur : n a m al ium 20.

sibi obltgare eiiain sine tutoris atictoii|faie potest.

•J. 10& liletn mtU est in hmmbf quae in tu ieU ^stmt.

$ .109 . Set quotl cliximus cle p u p i U b 3 * , ut ique t!e

e o 8 6 w m i m cst, fqui i n » «Hc|Utim inteHcUum habet.

**$M. • e . ( t . !0 - * S b !.: — ——.—.— //tf stJU «|)lj»ari » \pi.is»»»»p*rtwiut **<«»* —»«!) ne qli quide* e*f* Ha^e *o perli»«it,, *|tiM«i Srru si**f« *«/nm ij*« 4(MUUH»« cs$uit » pot«st»t« «uxtt, tA%*ri » t « §i»*s«3ist» wd m alii qui«leiu «li». An atiiem «3«* i ts , «pti 1« mjucipw fratit» Mem juris htcrtt, rpiaentur» 2 S"2 SEx Itwt. S f !u*t.s et « . 2 s E x I m t , 8 9 l m t . : audire tHirt. Qua<* m lust. a<ijttiuxt-tur, n Gaji R**b. ct>ttiti. frauscrspta <sunf. Viil. tit L, 1. de «A% et act. §. i5. *°E\ In^t. « Sie in Iinl. rtiara Biea. Ha\*yuod. Gu\. quae. m ImU agit* **(»»•!,* itst tm ut tm lii Imu a|). Ilai. I«« iamtm ut ^ i t a r ; C«j. atttew etBirn» w tamen «»«i'«J*'nH.t> mtnktu \?rb0 ita, **I«i l<: juliflipsiitr tutftr. **Scli*r*I. pupiiU?) **lmUii*i «t Wttx haben.,

S» 10S. | . 7. I. fi*« »n«tifii». Fragm. XI» §. a*\ it«»m «opr» sttpuhtt. t,i»wf. «if. L. 1, 4« §. *<. n H«»i»ai«n?r. II. *,B\ ahffgai. H mh §. f, n . 1 J. *. mi. (Amh* Mi|.ra § .JJ.

j | . if»6» §» 8. I. f|i» ioufifil». et <»ttrot««»it*ar. I. §. im. sttpniat. ilmit. c|„ L . t, «de f. m ,. f, 10. I. rf« itj»st»«ti», ofeljgat « acl. | . »a. *tif**t?at, €*mf. cit. L. *. AK

§. 107. §» o. I. «J«* inoti- obit^at. «t atl, | . t l . Itb. attpuiat. C«f . Vlpiaao»,

§ . § . I M > - I I 3 . D E A B S ^ T I P V L A T O R f B V S . 207

• 24, nain infanjs et qui infanti proximus*est, non multmn

i. *Furioso*t's (fdiffert33, quia iiuins aetatis pupill*39 J&7' XXV nullum inteljlectuiii haben t 4 0 : sed in his^pupillis

per ntilitatem4-1 bejnignior iuris interpretatio facta

est**.

4. [ . . * Poss. \§. 110. Possumus tamen ad id, quod stip&Iamur,

- aliuin j adhibere, qui idem slipnbtwra : quem uulgo

adstijpulatorem uocamus* §. m . Sed huic proinde

8. actio comjpetit, proindeque ei recte soluitur ac nobis.

sed quidqnid jconsecutus erit* mandati iwdicio 3 nobis

restitujere cogetnr. §. 112. Ceterum potest etiam aliis

uerhis uti adstipulator, quam quibus nos usi sumns.

12. itaque jsi uerbi gratia ego ita stipulatus sim: DARI

S ? D S | D E S ? IHe sic adsiipulari potest: IDEBJ F I D E TVTA

P R O M I T [ T I S ? tieli IDEB! F I D J E I V B E S ? uel contra.

§ 113* Idem* minus * adjstipulari potest, plus non

3*Ex ImU Seheo». ****? *8 Tnst. dzstant. ** CoiL -pupilt. 4 0Inst . : liabent inlellt?ctum. 4 I Ins t . : sed in •proy.imis infanti (Hal, injantiae) propter utilitaiem eorum. + 2 In Inst. adjici-tu r : ut idem juris Juzbeantt quott pubertati proximi. Sed qui w potestate parentis est impubes, Tj.ec auctore quidem patre obU^atur*

§. §, n o - 1 1 4 * ^Linea vacua. ^Cod. quidem(pro qui idem) stipulator 3 Cod. indicio * Idern. Sic in Cod. scriptum extat; sed mea quiclem sententia mendose, nam Ga-jum ipsum item stripsisse existiinot librarium in errorem in-ducere potuit verbum idem paulo ante bis positum. 5 Cod.

§. 110. €onf. Fesfa*, sub fm. *oc. Reus slipulando, Cicero, §. m . Conf. infra § §.117« proQukiiio, cap. 18. postmed., 2i5. 216. et m $'iso»em, cap. g. pr. In- §» 113. Conf. infra §. iaf>.

• certi Aiictoris Epist. ad Octa- non solum autem etc. §. 5. I» vium% quae iolef Cieer, Epist. de fidejussor. #tl JBrutum collo«ari solet, w s .

http://Tj.ec

2o8'LIB. III, §. n4. DE ADSTIPVLATOR.

pOtest. itaque si ego sesjterlia x stipulatus s/m 6, ille i6 .

sestortia v stipula|ii potest; contra uero plus uon polest.

item si ego | pure stipulaius s im, ille &nb condicioue

8tipula|ri potcst; conrra uero non poiesi . non solum

au tem 7 in quan|titate, sed etiam in tempore nuuus 20.

et plus intelle|gitur; plus esk enim-sfcatim aliqiucl d.ire,

minus est |post tempus a . §. 114, I n hoo autem iu|re

quaedam singnlari iure obseruantnr. n a m | adlipulato- 2fi,

i58*. jrig heres non liabet actionem. ilem ||.semus adstipu-

' lando nihil agit, quatmtis9 ex ceteris | omnibns cauais •

stipulatione domino aclquirit I 0 . idem J x | cie eo, qui

in mancipio est, magis -praeualiiit13; nam et is serui

lo|co est. is autem, qui in potestate palris est, agit ali- 4.

quid; scdX3 pa|renti non adquiril, quamuis ex omni-

bus ceteris causis sti|pulando ei adquirat. ac ne ipsi

quidem aliter actio mwpeti t x A, quam |si sine capitis

tliminutione exierit de potesiate parenjtis, ueluti morte 8.

icinus c Cod. sum 7 autem. Sic etiam in vulgatis Tnst. edilionibus legitur; ilem inllal . : Cuj. tamen et Bien. ed. enun habent; quae „lectio non inodo ad sentenliam aconimodatior «sse videtiuV verum eliam fulcilur Theoph. auctoritate. a Inst.: posl letnpus dare. Sched. postcmp (pro post temp)? Sequi-iur spalium vacuum. 9 ScLed. ijuia bi Cod., ut opinor, est guis. I0Malim ath/uhat. Cont. lin. 5. 6. XIC(uI-, ut opinor, habet: id. In Sched. punctum deesl, quo adjeeto ta-men opus est, ut liltera d sjllabam dem signifiret. 12 prae-ztahrit. Cod. "p~.lit; quam scripturam alius fortasse inlerprele-tur placuit: sed vid. Praefatio. I3Sched. fQ) "Sihetjf.: «c(velo— ac) nc(ne) ***(')/(ipsi) 9(?)<i(vei 0, velzz, vel//> ? In Cod. fuerit gd. i. e. quidem) aliter atfpetit (pro acl ipetit i. e.

§. n4 . nam adstipulatoris Comnientar. §. i63. item §. a. — actionem. Conf. iniraCom- I. de slipulat* ser\or» <nain mentar.IV. §. n 3 . quamuis et is seiui IQCQ «f, Conf. su-— adquiiit. Conf. supraCom- pra Commentar. 1. ,§. §. ia3. meular. II. §. 87. iufra huj. i3&. cl Cumu^ntar. II. $, i^o. l

§. §. i i 5 — 1 1 7 . : B E S P O K S O R I B V S etc. 209

eius,*aut quod ipse Flainen Dxalis inaugura-tus jest..

eadem de iilia fainilias et quae in nianu est, dicta In«

itellegenms x *» *

*2- $. i i 5 . Pro eo quoque, qui promi£tit> solent alii obli-

gari: quorum jalios sponsores, -alios fidepromissores,

alios fkleiussores jappellamus. §. 116. Sponsor ita in-*

terragatur; I B E M * DARI S£ONJDES? ficleproniissori

l 8 . IDEBi3 FIDEFROHITTIS? fideiuSSOr ita: [iDEBI* FI-

DE T V A E S S E I V B E S ? uidebimus de his autem5 , quo

nomijue possint proprie appellari* qui -ita interrogan-

jtur; IDE3I* DABIS? IDEM? PHO 5HITTIS ? IDEM

F A C I E S ? §. 11'/. Sponsorem 8 enim 9 et fidepromisso-

20. rem et fideiussorem saepe solenms accipere, |dum cu-

ramus, ut dmgentios .nobis cautenlusit. adstipujlato-

rem uero fere traic solum adhibemus, cum ita fstipu-

lamur, ut aliquid post mortem nostram detur: quodzo

artio competit)* 1 5 I n Cod. adjicitur pro eo (Sched. co ?); librarli v i t io , qui sequentis articuli p r ima verba bis scripsit*

H o l l w . §, §. u 5 — 1 1 7 . ^Linea vacua. 2 - 3 ' 4Sched. id Conf. ad

§. n-t. no t . 11. 5 Mal im: de Jus autem uidebimus.

«•^Sched. ul Conf. not . 2 . 3 .4 , 8 Sched . sponsor- et inoxs

fulepromissor, Jisor Itt C©d. ant sponsor. ( i , e. spoixsorem)

fuerit t aut sponsoji (i. e. spomores) ; p r io r tamea scriptnra

probabilior est. 9 Xlalim autem, I 0 Sched . det *(.') Xft

quamuis — adquirat. Conf. §- n 6 , Conf. snpra §. 92. O u p r o p n t a r . i l . cit, § . 8 7 . rt fuleiussor — u XES. Conf. huj . Coimuentar. cit. §. i63 . l ip i tome, I I , 9, § . 2 . § . 7 . ! . item ctt. §. 1. I. ueluti morte de ftdejussor. —, inauguratus est. C o n f . s u - § ' H 7 * fideiussorem—cau-pra Coounentar. I . §- §. 127. tnni «V. Conf. pr. I- de fide-i^o, jussor. L. 1. §. 8. de obligat. ' §. u g „ Conf. p r . I . de fidc- <'t act. (ex Nostri Reb. cottid.)

iussor. Paulus , Senfc recept. Ep i i ome , I I , 9, eit. g. 2 . j n §, 5. f/uod stipulanao nihil aoimus,

o

http://Oupropntar.il

http://Conf.su

Sio L I B . I I I , §.§.118 — 121. DE S P O N S O K .

[stipulantlo nihil agimiis. adhibetur autem «uZsiipula-tor 1 1 , vit iJ I 2 | poat mortem nostram agat: qui siqttid 24. fuerit coMsecutus13, ||cle rcstiiucndo1* eo maxulati iu-clicio heredi **** tcnetur1*-

\§, 118. Sponsoris -aero* et hdepromissoris similia Spcm. conclicio, fi|deiussoris ****** «ftssimilis*. §.119. Nam illi quiclem nullis oblijgationibus acceclere posjunt ni&i 4. uerborum; quamuis inlerclum |ipse» qui 3 promiserit, non fuerit obligatus, ueluti cu\m* pupillus sine tuto-ris auetoritat,e, aut qnLr alius * |pos£ morlem suam dari promiserit. at illud quaeritttr, si ser\uns6, aut per- 8. egrinus spoponderifc, an pro eo sponsor | aut7 fidepro-xuissor obligetur. Fideiussor uero omnibus | obligatio-nibus, icl est, siue re, siue uerbis, siue littelris, siue consenstf contractae fuerint obligationes, **** |*8 potest9. 12.

Cod., ul opinor, est det"1 $ ^ C o d . «7. (autem) stipulator I 4Sched. ri(vel//)//(\elK pro//)/ In Cod. scriplum puto ut if. M u e h l e n b r u c h . legcndum censet qui. ^ifecuti/ Sched. *()fecutt/ I 4Sched. dc (de) r*****//do (In Cod. , ul opino-"* esl fttftuendo). i a Sclied.: tid(l)/ (pto hdi) *+c* *cnc/ (pro tenef). Sententiae convcniret: heredi nostro tenetur.

§. §. 118 — 123. *Cod. u i. e. uel. 2 Sched. //«**o *issnnilis (dissimilis). S a v . legelidum juhet: ualde dissimi-lis; C r a m e r i : itra T. (contra est) dissirailis. 3 Cod. c/uid C r a m e r . el S c h r a d e r . , primis lilteris gemmatis, legtmdum censent <jui quid. * cum. Sched. c(vel/).?|* 5Sched. t/u// +h* Lego: fjuir aliif. B u t t m . tamen mavult: quif (quiuis) alius. "Sched. fer\** r C o d . at i. e. autem. 8Sched.

*d+*\e Legerem accedere^ nisi obstaret litterarum numerus: nunc adiici legendum esse arhitror. B u t t m . et S a v . nialunl: adesse. ' 9 Fideiussor uero etc. Ins t . : In otnnibus autem ohli-gationibus adsmni possunt (fidejussores scil.), id est, s. r . , s. v.,

Conf. supra §» ioo. ' ut is §. 119. Fideiussor uero e t c postmortemnosttamtic. Conf„ §. 1. I. de fidejussor. supra §. 111.

PIDEPROMISSOB. ET FIDEIVSSOR. 211

a t z o n e illud quidem interest , u t r u m cim|iis, a7zIX

naturalis obligatio- s i t , cui adiiciaturx x; adeo qni-

dern , u t jpro seruo quoque obligetur , siue extraneus

sit, qu i a seruo j f ideiussorem J 3 accipiat, siue domi-

nus in i d , quod sibi dejbeatur1*. §. 12.0. Praeterea

sponsoris et fidejpromissoris heres n o n tene tur , ni=i si

de peregrino iklejpromissore quaeramus , et alio iu re

ciuiras eius u t a t u r . fijdeiussoris autem etiamx 5 lieres te-

netur . \§. 121. "Item sponsores et yJ^epromi^sores x6

legeFnris.**7 biejiuio18 j l iberantur ; et quotquot erurit

n u m e r o eo tempore , quo pecuma19 peti potest , in

t o t a o partes deducitur inter eos obligatio, et jsinguli

uiriles partes ************ Fideiussores uero perpe-

s. L, s. c. c. fuerini. 10Cod» aci In Inst ap. HaL et Cuj, legitur at\ ap. Bien. ac. Ceterum in Cod. verbum ad a praece-dente potest vacuo spatio separatum est. "Sched. «": quae sjgla hoc quidein loco non per autl sei per an explicanda est, Tni. Praektio. I a l n s t , : an naturaljs sit obligatio, cui ad-jiCiafur (Hal. et Bien. adjicitur) fidejussor. XB Inst.: fidejus-sorem a seno. I + Jns t . : quod ssbi rtaturaliter dehetur, In Cod. verbum debeatur sequilur spatium vacnum. 15Sch<-d. et Cod., ut opinor, e~t, I 6Sched.: sponsor et **pmissor

In Cod., ut opinor, est: sponsofi et Ji^pmissofi (fideipromisso-re% Vid. Praefatio). I fSched. £**a(?) +u**/am) Gajnin de lege Furia loqui ex sequentibus constat. Ceterum ductus fa-les sunt, ut in Cod. scriptum esse rideatur furiam: quod si* ita sit, librarius in casu verbi errasse et pro sexlo quarttim posuisse dicendus erit$ nisi quis istam scripturam ita expli-candam putet: furia iam, I8Sched. &/c/(velc)/*/*ofvelc) ? Loge: biennio, H o l l w . I9Sched. *ec. In Cod. haud dubie es>t pvc, i. e. pecunia. 2°Malim totidem, Bu t tm . Z I Cod.

§. lao. sponsorit— non te- §. l a i . Item — liberantnr. netur, Conf. infra Commen- Conf. Basilic. Tom. IV, pag. tar. IV. §. 113. Fideiussotis n 5 - (XXVI, 1, Q5.) et L. ult. etc. Conf. Epifome, H, 9, cit. (29.) C. de fidejussor. (lusti-§. 2. §. a. I . tie fidejus/or. xiian.) et c/uotquot erunt nu»

G<2

2i2LIB.HI. $.$.i22, is3. DE SPONSOB,

|tuo lenentur; et -quotquot eriint 7H/7neroa** singuli in 2i,

solicluui ||obliganLur." *Uaque libcrnm esb credilori, a

quQ uelU so*\lkhtm2% peLere. *sed ex cpisLula diui

Iladriaui comptllitur**4' .(creclitor* a sing,ulis, qui mo-

do soluendo *sunb, p&rbes petfem* a 5 . |Eo igiLur distnt 4.

haec epistula a lege Furia> quod si quis3 6 ex spon|so-

ribus aut ful^promissoribus soluendo non sit * * * *

J********#********* quoque ******* ^7 Cum anbem

lex Fu*\r"m baubum in lialia locnm habeat, couscqueus

esbf \ib„ in pro\nincm^& .sponsores quo'que et ficlepro- 8.

missprcM, proinde lac |ide|iussore3 in perpcLu:r/w22 9 te-A

neanturj et fsingull !an ^olidum | obligentur, nisi ex

epistula diui Hadriani ************* |********30

\§. 122, Praeterea inLer sponsores et ficlepromissores lex 1 2 ,

Apuleia' jquaridam. societatem iritroduxit. nam si quis

hocabentur Legendurn\ pulQ clebenl. H o l l w . 2 2 Sched. /***/<?? (vel 75)0 2

(3 , 2 +Ex Inst . 2 S Inst . ; sunt litis contesta-

tae ten\poiq, partes pctere. Sed cum ad explendam lacunam sulficere videaJHur litterae circiter 10, verba lit. contest. temp. non recepi. 2 5 y j Schod, c/s 2 7 Sehed. : i'it ///*(?) | ****** wn***porum quoque ?/// — Lex Furia ab epistola divi l l a -driani, u t ex praecedenlibus apparet, eo distal)at, quod. si quis ex sponsoribus aut iidcpi-omissoribus solvendo non erat,

ceteri non onerabanlur. 2 8 Scbed . : |o(velc)/« // /(?)/(?)/ nalia locum babeat c*c///c<j'/o**c*c/****|77i('?)//*//c Legfi: e \ (cum) at, (autena) lex fu\ria tF(tantum) in itcdia locum ha-beat confequenf ~e. ul in .pluinciis. S a v . Conn §. scq. 2SSclied. ppeluo 3 0Sclied.: ex epistula <Z(diui) /wu2(hadria-

mero eo tempore — — uiriles §, 122* partes. Conf. §. 122. ilem §. 122. JLex autem Apuleia Commentar. IV. §. 22. et tantum iv Italia. Conf. quotquot tj'urtt numero, singuli §. 121. itaque si ci editor e l c

r,—, partes petere, §.4. L cit. §. 4. I . de fidejussor. ut de fidejussor. Conf. §. J.22. ex supradictis apparet* Vid. Cum autem lex Furia tantum §. 121. in Jtalia locum habeat. Conf,

http://2i2LIB.HI

I I D E P R 0 M I 3 S 0 R . S T F J D E I V S S O R . 2i3

hor*um plus**x jsua portione soluerit, de eo, quod

artiplius dederit, zd\nersus ceteros actianem kabet.

16. *lex autem Jjndeia anle*32- jlegem Furiam lata est,

quo ternpore in soliduni obligajbantur. unde quaeritur,

an post Iegem Furiam adhuc legis Ajpuleiae beneficiurn

supersit. et utique extra It&liam 3 5 J superest. nam lex

quidem Fnria tantum in Itzlia ** lex Apuleia **

20, j * * * * 1/1 ceteris **/ 4 ************************* j * * * *

***x**********************„***** *Zsx* jApuleia non

pertinet3 *. itaquesi creditor ab uno totum «mjsecutus3*

24, fuerit, huius solius37 detrimentum erk, \sdlicet1* si

15, pro quo fideiussir, soluendo non sU. sed, ut exs9

supradicrir apparc£, i s 4 0 , a quo creditor totum pelit, 161.

jpoterit ex epistala41 diui Hadriani desiderare, ut pro

„ *• parte in jse detur acrio43 . \§. 125. Praeterea lega Praet. ' ^ °

ni) hi<-/cael£/mt*+\/r*]7a//(velc)/? Sentcnfcia plana est, 3 IAOJ-% (horum) jrlus. Sched. /*cr(velp) **** 3 2 Sched, : dederit «*(?)|«<?raMc(a<iuprsus) cc**r(vel;?)o(velK)*(ceteros) **nc*** (In Cod. fuerit aonein i. e. actionem) mc/*/ (hauet) • r T 3 3 Sched . //(% el c)a//* ? Lege: italiam. S a v. 3*Sched. : nam Z»*(lex) ^ i furia tt(\clt°t) in //«//* ( In Cod. haud dubie est italia. S a \ . ) c/ 7<?*(lex) apuleia/ / | c/#rn / / /( in) c**cr(vel 7?)/* (ceteris) / / (? ) 3 S Gajus pr imo de sponsoribus et fidepromfs-soribus disputat, docetque, kgis Apulejae beneficium etiam post legem Fur iam latam extra Italiam swperesse,y cum. lex. Fur |a tantum in I tal ia, lex Apuleia autera in C4*f<*ris qupque regioiai-bus obtineat: deinde ad fideiussores t ransi t : in cjuo talibus fortasse \erbis usus e s t : Alia saite cst Jideiussorum condicia; nam ad hos /<?x apuleia non pertinet. 3ecosecutus. Sched. «*\secutus 3 7 Cod. solus 3 8 Sched. cr — \sc//* I n C o d . ,

•ut opinor, es t : eiit scil. (scilicet), 3 9 H t e t c . Sched. ***c/(?) *#? *° Sched.: supradicti apparc/t ts ^ S c h e d . epistola; sed an iri ipso Cod, ita scriptum s i t , dubito. Vid. Praefatio, * 2 itaque si credkor etc. Jns t . : Sed si ao uno Jidejussore c re-dltor totum c. f., li. s. detrimentum erit7 si is, p . q. f., s. n . sit: et s/bi impntare debet, cumpotuerit adjuvari (Hal. juva»

2x4 I i I B . I I I . $.$.i24—-126. D E S P O ^ S O E .

*******4* caattim est» ut is» q«I Jfponsores ant file-

|promlssores accipiar» praecllcat paiam et deciaref. ei cle

<j«a |re satis acciplar, et qnot 4* sponsores a u t i " fidepro-

xnissores |In eam obligationera scccptnrm slt: el nl<?£

praedixerl*", fpermittitur sponsoribns et fidfpromissori- 8.

hm iutra tifem xxs, praehxdichma posttilare, cpio q»tae-

raiur, an ex ea lege praedicttira ^k; et n ridinmim

fuerit, praedictum no«* 6 esse, Hberant*;r. Qua Jt.„e

ikleiussoraiia mttiiio4'"' nulk fit. setl io iiin e»i» etiam

js£ fideiasswres accipianm*, praecllrere, 12,

\§. 1Q4. Setl benefuhmi legn Comrliae * oronilttts Sed,

eommtme est. qua [lege islet» pro ewlem» apnt e«n-

dein, eocleni anno, uetsttir in aifipliorem «tmnwm

©bligari crecfkae peetmiae* qmm in xx !itiilitt»i*. et 18,

qtiarmtis spomor «t*I fhJepromi^-or in an.p).» retn * pe-

(cuniam,, tielwt si »/w. se&temum c m»!u s>» r*L" * <r*«*.

riit mm tameti imebkatj*. Pectmiam Jintem tml i -

tam, dicinms non &oIum eam» «pum crc^cn ii <»tm

damnsir aet omneua» qitam tunc, A « R ' cuntrahitur

r£) ex e. <L Hadrfa»! Bt«n.: ex e. d, B<ai*mt»i *djtt«r?| tt fo-mhrzref a. p. p* i. s. &* a. "** Sched.: I<*4** ncreta Aa rw* cM?B«ttro, A» petreia? Hollw. **2Srhtd. f, In €,o*I» furrit j Putaba-m »H<pxtttdb, l«g«ndum ess.p «U t.r. yttof, ge-minafa scilket irqumit liflrra %\ «jttod jam » » gtt-db-u: »*«» sigia y nuiltim ptmctum arffectum liabrt. 45&iteil, «/ lu

Coti* «t ftpirwr, «st «T t. e, autem. Cttttt, «i|»ra ad f. tt§, no*. 7- *fO*d. iwm *?Sdi«ii» mt* ln€&4. bani «lubte est r« i, r-» menito. Httllw.

§, f. t2|—127. x €**d. I«»g««w corntha* %€<*3, mttib. f» f. tnilibm, *Corf. amplam *S<baff.i st ## pro#ft ttl optnor, i. e. «e*t«rtium) * t«Ir(!?) Reli«|«a !in«« vartta »«*lbi* •% »a «L "f aterIt o 11n er, pre ti («) nsa«ail i«. * dtd. tme*

FIDEPR0MI5S0R. ET FIDJEl V6S0R. 2i5

20. obligatio, cer tum [ e s t 6 debi tum i r i , id es t , (quae)

sine ulla condidone deduc i tu r j i n obligationena. itaque

et ea pecunia, q u a m in diem ce r tum dari j supulamur ,

eodeirx munero est, quia cer tum est, eam debi tum irr,

j lke t post tenipus petatur. Appellatione autem pecu-

2 i . niae omnes res j in ea lege significantur.' i taque si ui-

n u m , uel f rumentran, et7 si fmzduin j | uel h o m i n e m sti-

pu lemur , haec lex obsernanda est. §. 10,5. Ex (quibns-

dam t amen causis pemaitt i t ea lex in h:finitram a saftis

accipere, ueluti si dotis nomine, xiel eius quod ex besta»

4. mejito txbi9 debe;atur , aut iussu iudiqis satis accipia-

t u r . e t adhuc lege j uicesima liereditatium x ° cauetur,

u t ad eas satisdajtiones, quae ex ea lege proponuntur,

lex Cornelia non | pert ineat . x x $ .126 . In eo iure qno-

g, que iuris |par condicio est omn ium, sponsorum, fide-

promisjsorum, ficleiussormn, quod ita obligari non pos-

switj utx* j plus debeant, q u a m debet is, pro quo obli-

g a n t u r 1 3 . at jex diuerso, u t m u i u s debeant, obligari

12. possuntj sicut in J adstipulatoris persona diximus. naitt

u t a^stipulatoris, ita [et horarn obligatio accessio est

principalis obligatijonis; nec plus in accessione esse

pro tunc c1. fiCod. eet i. e. esset. TMalim: sed et. 8 Sched. imtuiuum 9 Sched. /°/ ///// In Cod. fuerit: t*t (testa-mento) tiui (pro tibz). H o l l w . 1 0 lege uicesima heredita~ tium. ISfiliil mutare ausus sum propter inscr,iptiones L. i3. de transact. et L. 37. de religios., licet has corniptas ai'bitreiitar Gronovius, de Sestert. ed. Lugd. Batav, p. 218., et Bacliius, Histor. jurisprud. Rom. ed. noviss, pag. 3az. Wielingius non in eadem senlentia fuisse videtur. Vijd. ipsius Iurisprud. resli-tut, pag. LXXXI. et 97. " Seguitur spatium vacuum. l2possunt ttt. Sehed. pTM//pg.»(?) I 3 debet — obligantur.

§. ia6. ita obligari nan pos- sicut in adstiptdatoris persona, sunt etc. §. 5» I. de fidejussor. diximus. Vid. §. n 5 .

3*6 M B . I I I , $,127. B E S P O N S O I t . ctc.

poleat, qnam in princi|pali r e I A . §, 127. In eo quo-quc par omnium causa es/fr1"5, quod, si quirpro reoi6

sol|uerit, eius rcciperandi causa habet cum eo manda- 16. t iT 7 iudicium. | et lioc amplius sponsores ex lege ihi-

blilia propri|am habcnt actionena in cluplum, quae ap-pellatur depcnsi* B.

\§. 128. Lilteris obligatio Jlt uelnti in nominibm x Litt, transcripticiis. fit \autem3, nomen transcriplicium 20. duplici modo: uel a re in personam, |uel a persona in personam 3 . §. 129. (A re in personam jfrr«w)dcriptio fjt ueluti si id, quod4 e|x emptionis causa, aut con-

Sic Inst. Cod. deberet. — obligaretur I4-Cod. reo Vni-versum arliculum Inslilutionum auclores sic conccperunt: Fi-dejussores ila obligari n, p . , u. p . <1., q. d. i . , p . q, obligau-tur. Nam eorum obli»atiQ a. e, p. p.: n. p. i. «. potest e$se q. i.p. re. At ex dherso, u. m. d., o. possunt. Itai/ue si reus decem aureos promiserit etc. I 5Sched. SF(esse) I 6Solied.: si qui j> *o Inst . : Si quid autem fidejussor pro reo. I 7 C a d . piandanti I 8IJacc sunt, quae in Cod- noslro do sponsoribus, fidepromissoribus et fidejussoribus leguntur. Vnde aliunde, quam es Gaji Institutionibus manasse videtur Epitomes locus llic (II, 9, §. a. post med,): Creditor autem qui pecuniam de-dit, in pptestate habet ad reddendam pecuniam quem velft levere, utrum ipsum debitorem, an Jidejussorem. Sed si de-bitprem tenere elegerit, fLdejussorem absplvet; si vero Jidejus-sorem tenuerit, debitorem absolvet: quia uno electo, queni idoneum creditor judicavit, alterum libarat, Tale quid ne:c in lustinianeis Inst. extat.

ff. $. i 2 S — i 3 i . ^Cod, nob i. e. nobis. 2Cod. an 3Sched. psonum *Cod. $ m Vnde legendum foret quod

§, 137. si quis — iudicium. Lib. I, cap. 36. 3g. pro Roscio §. 6, I. de fidejussor. ethpc Com, cap. i . 5. Gellius, Lib. amplwsetc. Conf. infra Cora- XIV, cap, 2, Paulus, L. 9. p r . menlar, IV. §. §. 32, 62. 102. depact. pr. J. de litterar, obli-i8fi. gat. item infra §. i3j. fit

§, 128. JLitteris —- nomini- autem clc. Conf. Epitome, 1XP hus. Conf. Cicero, de Offic. 9 , §. 3.2. Lib. III, cap. 14. ad Atticum, §.129- Conf. Epitome,II,g, Lib- IV, epist. 18. in Verrem, cit.§.i2. Thcophilussm,ai,pr.

$,$,i28-*-i33. D E LITTE.RAR. O B L I 0 A T . i2J7

ductionis, aut societatis mlh i jdebeas, id - expensum

24. tibi tulero. $. 150 A persona in personarn * * jtran-

scriptio fit ueluti si i d , quod m i h i Tit ius debefc, tihi

id exjspensum tu lero , id est, si Titius t e 6 delegauerit ^ S . YYYTT

jmihL §. 131. Alia causa est e o r u m n o m m u r n , q u a e ^ ^

arcaria uojcantur. in his e r i i m r e r a m 7 , xion l i t te rarnm

4 . obligatio consijstit: qn ippe 8 non aliter ua!e«t 9 , q u a m

si numerata sit pecunia; numeratio aurem ^emniae

iitre rxatiiraW10 facit obligationem. qua de causa rejcte-

dicemus, arcaria nomina nullam facere pblijgationem, sed

8. obligationis factae test imonium praejbere. $. 152. V n d e

proprie dicitur, arcariis rxominibns etiam perejgrinCsS

obligari, quia n o n i p s o 1 1 n o m i n e , sed nz/meratione**'

|pecuniae obligantur: quod genus obljgationis im i s

12. gen | t inm est, j $ . 135. Tr^nscripticUs3 3 uero nomin i -

* bus an obligentur peregrini , jmeri to quaer i tur , quia

quodarnmodo xuris ciuilis e$t talis obligajtio: quod

Neruae placuit. Sabino autem et Cassio u i s u m est,

si a re in personam fiat non ien transcripticium, etiam

16. perejgrinos obligari; si uero a persona in personam*

mihi, nisi supra sigk m transversa conspiceretur lineola, qua lEbrariu» illud videtup significar/e voluisse, hoc loco delendam. esse vocem mihi, Conf. linea sequens. 5 Sched. psome eCo<l.: te se 7Cod. reh i. e. rehus. Sed legendum rerux^ B u t t m . * Sehed,.: ^(yelfyjjpe In Cod., opinor, est: cjppe 9 Sched. ualeb Quodsi ita legamus, verhum ualere referendum erit ad iiominativum ohligatio: sed cum ractius referatur a«l voeem 7iomina, in contexto posni ualent, In Cod. fortasse fuit ualet. I0Sched. pcrein In €od. fuerit: peic. (pro pec, i. e. p«cumae) in. (i. e, iure naturali). Sav. Conf. Praefatiq, 5 1Cod. ipse I 2 Cod, nomenratione 2*Cod. tresscriplittis

§. i3o. Conf. Epitome,II,9, • cit. §. 12.

ai8 L I B . I I I . §.134. DE L I T T E R . O B L I G .

non oblignri. \§, 134, Praeterea litlerarnm obligatio Pract

fjeri nidetur cliiro|graphis ct syngraphis, icl est, si qnis

debere se, aut datu|rum se I 4 scribat; ita scilicet, s i 1 5

eo nomine stipitlati|o non fiat, quod genus obliga- 20.

tionis proprium peregri|norum est.

§ jg5. Consensu fiunt obligationes |in emptioni-

bus e t 1 uenditionibus, locationibus con|ductionibus, so-

cieraiibus, mandatis. §> 156. Ideo autem zstis - jmo- 24.

dis coruensu dicimus obligationes3 conlrahi, quia*

neque uerborum, || ncque scripturae ulla proprietas de-

sideratur, sed auffijcit eop, qui negotium* gerunt, con-

sensisse6. nnde in|ter absenies quoque taiia negotia

contrahuntur, ueluti per epistujlam, aut" per inter- 4.

nuntium s : cum alioquin uerborum obligatio inter

|absentes fieii non possit9. \§. 137. Item in his con- Item.

tractibus alter alieri obligatur de |eo, quod alterum al-

teri ex bono et aequo praestare opor|tet: cum alioquin (5.

14Sched, ses In Cod, fortasse est see., p ro se e7. I S Cod.: ut si

Jf. ff. i35 — i 3 8 . J e t in Dig. et Inst, non legitur. 2 Cod . stif s D i g . : dicimus oali°ationem. Insl, dicitur obligatio (Hal. : ohligatio dicihir). 4 Sic est in Dig. et Inst. Sched. q 5 Ita in Inst. etiam Bien. Hal. autem el Cuj. Inst. ed., item Dig. negotia exhibent. fiDig. et Inst. consentire. 7"Dig. et Inst, oel. Bien. tamen edidit aut, 8Sched. inuntium, p ro Jnunkium. p ig . et Inst, nuntium. s cum aliocjuin etc. Haec

§. l34. Conf. Asconius, in inscripta: Gajus Libro III. In-Verrin. ad Lib. I, cap. 36. (ed. stitutionum. Tit. I. de con-a. 1676. pag. g4.) Cicero, ad sens. obligai. Conf. Epitome, Alticum, Lib. V, epist. ult. II, 9 , §. i 3 . Oratio pro Domo, cap. 50. §. 137, Item — — oportet. Oratio de Haruspic. respons. cit. L. 2. de obligat. et act. cap. i 3 . §. 3. cit. Tit. I. de consens.

§. §. i5£>. l36. Consensu— obligat. cmn alioc/uin — pro--pir intemuntium. L, 2. p r . mittat. cit. Tit . I. «I §. §. 1. 2. de obligat. et act.

$.$.i55 — i 4 i . D E O B L I G . E X C f O N S E N S . 219

g. 10. in. Tierbormn obligationibus alijus stipuletnr, alius pro-

mittat» et in norninibus jalins expensum ferendo obli-

12. get, alius obligeftur^0.. §. igg. Secl absenti expensimi

ferri potest, etsi uerbis jobligatio cum absente contra-

bi non possit.

\§. 159. *JZmptio et uenditio contrahilur*2 cran 3 cle

16, pretio conuenerit, jquamuis nonchnn pretium nume«-

ratutn cit, ac ne arra quiciem j data fuerit: nana qiiocl

arrae nomine datur, argumentum jest emptiorus et

uenditionis cantractae. §. 140. Pretium atitem j cer-

20. tum esse debet. alioquin si ita inter eos conjuene-

rit , ut quanti Titius rem aestimauerit, tanti sit

em//[ta, Labeo negauit, ullam uim hoc negotinm

habejre; *qnam sententiam C*asjius probat4: Ofilius

et eam J etwpfionem putat et uen*c\iiionem *; cuius

24. opinionem Projculus secutus est. §. 141. Item6 pre-

tium in numerata pecunia conjjsistere debet. nam ^Go. XXVI i n 7 ceteris rebus an pretium esse possit, jueluti (an)

neque I n D i g . , neque in Inst. legunrur. I 0 et in norninibus etc. CotL mendose: et in nominibuf \ alins stipuletur alius promittat et in nominibui' | alius expensum ferendo olligetur alius ohligejtnr.

$. JJ. igg — i 4 i . * Linea vacua. £ E x Inst . 3 In s t . simulatque. * Sched. *. hahejre aQ)s(7)e(li)ius pbat Lege: habere? quam sententiam Cassius probat . S a v . Ma lo : <j. s. et Cassfas probat . at etc. H e i s . 5 Sched. empt , — dition Spatium intermedium bfteras capit circi-

te r i 4 . Itaque in Cod. sic scriptum esse arbi tror: emptioW. pu-lat et uenditidn. 6 Ex Inst. Sched, /// 7 nam iru Sic Inst.

§. i3g. pr . I . de empt. et §. J 4 I . Item alsur-vendit. Conf. Epitome, II, 9, dum uideri. §. 2. I . de empt. §. i 4 . et vendit. Ccnf. Paulus, L. r .

§. 140. Conf. §. 1. I. de § . 3 . de contrah* empt. empt . et vendit.

2 2 0 L I B , I I I . $. $. I 4 2 — A 4 5 . 1>£

homo, auL 8 toga , aut fundus alterius rei (pr&tium essc

jjOMib)9, ual|clequaeritur If>. noatri praeceptores putant,

etiam in alia re posse |consistere pretimn1 1 . unde 4,

illud erfL, quod uulgo putant, |pcr permutalionem * *

rcrmn emptionem ct uenditionem |contrahi, eamque

vSpeciem empLionis ei- uenditionLr13 |uetustissimam

esse: argujnentoque ufuntur1-* Grae|co poeta Ilomero, 8.

qui aliqua parte sic ai£ z 5 :

(sv-Oav «</ olvi£ovvo UttQipiofwwwccs /Jyaioi,

ctXXoi .tlv yahm, aXXor 6' aiO-iovi GtdvjQia,,

aXXoi 61 QtvotSi <»XXoi <f avT^ai (Sosoatv,

aXXol <f dvdQanodsaui)

et reliqua16. |diuersae scholae auctores dissentiuntIy»

aliudque esse e|xistimant pernmtationem reruna, aliutl

emplionem et |uenditionem: alioquin non possex%

rem expejdiri, perinutatis rebus, quae uideatur rea 12.

uenisse, et ^z/|ae^9 .pretii noiuine data esse*p; sedv

rursus J I titramque |uideri et uenisse, et2* pretii no-

mine datam | esse, absurdum uideri a 3 . set ait Caelius

Cod.: in i a ' ueluti elc. Ita i n lns t . legitur, nisi quod Cuj. <>d. pro aut exlnbet an. In Cod, est iiupi hoc modo a 9 E x Jnsl. I 0 In s t , e/;iae7eba£urf ^^nostrf, praeceptores etc. Jnst.: Sahinm (Ilal. : Et Sabinus) et Cassius etiam in alia >•<; jmtant (Ilal. putabant), posse prctium (ITaL: precium posse) t-onsistere. I 2 I n s t . : quod \ulgo dicebatur, permutationer

l^el uenditionis. Sched. e* udition/n/^/C) ^ l n s t . utehan-iur. ^^ qui etc. ait (Scbed. «//)• Inst. : qui aliqua pai-te eooercUum (Sic Bicn, Hal. et Cuj.: alic/uam partem exercitus) jichivoium vinum sihi cpmparasse ai t , permutatis quihusdam rehut, his per/ns. Sequuntur versus Iliad. If, 472 — 475. ah% Jarario noslro pro more suo omissi. I 5 Verba et (Sched.: ct) rclic/ua in Inst. non leguntur. I ? I n s t . coulra sentiehant;

H mox *exisLlmabant. I S Ex Inst. Sched. ductus incertos fjxhibpnt ios //rG/j*a*m(yt\///) I 9 et c/uae Sic Inst, Scbed. p<—\ae ?°Cod,: data c ee 2lsed rursus. Inst. nain.

9Z Cod, ; et utramg" 2 3 Inst. rationem von pati.

O B L I G - A T I O N I B V S E X C O N S E N S V . 221

16. Sabinus, si r e m \a te uenaleni h a b e n t e 2 4 , tielrfti ftm-

d u m , acceperim, et (pretii nomine h o m i n e m forte

deder im, fundum. jquidem uideri uenisse, ho in inem

au tem pretii noiriine da | tum esse,* v.b fund&r«-s acci*

peretur.

Loc. [§. 14.2» Locatio autern et conductio siniilibus regulis

constijtuzmtur: nisi enirn merees certa statuta sit, n o n

nidetur jlocatio et conductio contrahi. §. 14.5, Vntle

24. ai alieno arbitrio jmerces promissa s i t , uelufc quanti

Titiua- aes t imaner i^ [jquaeritur, an locatio et con-

ductio cont rahatur . qua de causa jsi fulloni3 polienda

eu randaue* , sarcinatori sarcijenda uestimenta clede-

4. r i m 5 , n u l k statim mercede | cons t i tu ta 6 , postea tan-

tum't daturus quan tum 8 i n t e r n o s 9 comxejnerit, quae-

r i tur an locatio e t condtzctio con t raha tu r 1 0 . $..144.

V e l si [ rem tifai u tendam dederini , et inuicem aliam

rerH ujtendam acceper im, quaeritur an locatio efc con-

8. ductijo contrahatur. §. 145. Adeo a u t e m emptio et

uenditio et locatio et conjductio familiaritatem aliquam

2*Cod.: tibi uenalem hahenti 2S Sched. /* fund/r* §. §. i4a—147. ^Lraea vacna. 2Sched. c/uatitius 7n

<2od.» tit opitXQtf lb.it cfuatitius, pro quati (qttanti.) titius. 3Cod. fttlloin. ' • Ins t , : cnrandavej aut. f Cod. dederim* i. e« dederimus. Imt. quis dederit. s Insf.: constiiuta, sed* ySched. tt In Cod. haud dubie fuit tt i. e. tantum. *Sche<l. quantt sInst, eos. I O quaeritur etc. Inst.: non proprie

§. i42. Conf. L. 2. pr. Io- §. i44. Canf. §. 2. L de lo-cat. conduct. (ex Nostri Reb. cat. et conducf. cottid.) pr. I. de locat. et con- §. i45. Adeo — an dtjcf. Epifome, II, g, §. i5 . locatio et canductio. §. 5. h

| . i45. Vnde - contra~ de locat. et coiuluct. Conf. hatur. Conf. §.r.L de locat, et cit. L,. 2. locat. condncf. §. 1. conduct. qua de causa etc. ueluti etc. Conf. cit. §. 3« I. cit, §. i . I.

http://lb.it

222 L I B . I I I . $ . $ . i 4 6 — x49» D E

inier se Iialbere tudentur x z , u£ in quitrasdarn cansis

quaerx soleat, u t r am emrptio et uendirio contrahatur,

a» locatio et conductio. ueiut i si qna res in perpe-

tuinii locata sU: qualia smttx a praedxa , municipuni,

quae ea lege locantur, «t* quamdiu ki uecti gal prae^te-

tur, ne«j«e ipsi condtictoti» neifiie heredi ein» praedinm

j aiiferatur13- setl niagis placoit locatiortem conductio*

nemque esse, §. i/fi. Itera1 '* si glatiiatores ea lege

tifai »tratlideriin» ut in smgttlos, cjui inft*§ri exiertnt,

| pro sodore denarii xx miui darentur ** ; in e«s «ero

&ingulo£, iqui octM aut debtiiuti ftieript, ********

mUe* c ; quae rirur, utrum eniptio et uem&io, an lo*

catio ei (.ondii'ctio contrahatur, «t luagis plaeiitt, eu-

runi r qwi inre^rt exkiinr, tocationem et comhicrionem

coMrattaiu uitieri j at eorum1 " q«* Otct?i aiit «Jdblli?ati

sux.t, empti«nem et ueudithjnem _et»3t*; i,l«pte es arti-

*"7* tientihus appaiet, tamquam sub condtt/ww1" foct*

cniusqne ttenditione aue lotnhMitiz *, iaiu** ,exmix ntm

duUtatur» ouin buh conuiuone xm ueriiri atit Imar i 1 S

(passrat* §* 147* Itetn qnaetitur, si cam aitfilke nii-

M 2 Z conuerterit, ut m ex auro suo certi poikleris

fotMta et ccnciue io coisrali i'tttlli^iturt sed t& ncmirnt ae"io pr^csa^iis tetlis da L*. il „4de* t*lo Imf.: Adett aur. alit/. fumdiatit% iat, se hab. vkient* fflipi. H \eud.% ittm l«c. H euttd. " l i : rlc. StheJ. /^(»it) # (%^,,fj* .«««(^wiC^t»-Jia Mitif). iaC«»tJ. auiftrxtar " Cfrd,: ttfiu tfutrii* Stti

%tdf. I»w. in. IS$cf«*d. Jettari (dffiarii) n m *pra«s i. r. ssihi) Aurent (jm» tiuuttt''). t® Silml, *ienmm(%ehj)%t\rls) mtile Vnde aut dmaria % (iltcit%) m»U f aa t t w ia C«<dl» srri|>fum punas denanott legeitdttm rrit denarii miie» irS<hed+ w«* *f« l*Coct- uendttii.ttet» ua iitcationem l$ SAtd. *at

prt» S ' , ut opmor» i, u. tata. J O Cod. Itf<«««ri 2 1 Sc l« l ,

§, i4y. /r«/i — «- far»ji- ItfCaf. et con&tcl» Conf, e»t. diamuem mniraki, §. 4. I. de L. 3. $. 1. iocat. c«a<Jucl# #1-

O B L I G f A T I O N I B V S E X C O N S E N S V . 225

certaeque forjmae anulos rriihi faceret, et acciperet

uerbi gratia denajrios c c 2 2 , utrum einptio et uendi-

tio, an locatio et conjductio contrahatur 2 3 . Cassius ait,

materiae quidem emptionem a 4 | uenditionem eontrahi,

operarum autem locationem et condujctionem. sed

plerisque placuit2? , emptionem et uenditiojnem con-

trahi. atqui si meum auram ei dedero* rriercede (pro

opera eonstituta, conuenit, locationem con[ductionem

contx-ahi.

j x §• i48- Societatem coire solemus aut totorum

bonorum2 , aut [unius alicuius negotii, ueluti manci-

piorum emendorum aut uenjtlendorum3, $. 149*

Magna autem quaestio fuit, an ita coiri possit socie-

Jtas, ut quis maiorem p&rtem lucretur, minorem | damni

praestet» quod Quintus Mucius etiam Qcojtfra uatwram

soeietatu esse ceimtic. Sed Seruius Sulpiciust cuius") *

praeualuit sentenjtia, adeo ita coiri posse societatem

existimauit, ut dijxerit, £Ho quoque modo coiri posse,

m p ro m Inst. Titius; et mox ei. 2 2 denarios cc. Iast . aureos decem (Hal . : decem aureos). 2 3 Inst. contrahi vide-tur (Hal. videatur). 2 4 I n s t . emptionem et. s s Inst . sed -placuity tantum.

§. §. jt48—154#, ^Spat ram, qnod inter lin. 12. et x3. m -ter tedi t , cam selito majus s i t , effectum inde est, ut haec pa~ gina viginti tribus tantum lineis constet. 2 I n Inst. addi tur : quam Graeci specialiter xoivo7iQa'§iav (Hal. y.otvmvCav) appellant. *negotii etc. Inst . : negotiationis, veluti mancipiorum emen-dorum vendendorumyue, autoleiy vini, (Hal . : olei, aut vini, aut) frumenti emendi vendendique. 4 Hujus argumenti fuisse, quae excidere hoc loco passa est librarii incur ia , ex Inst . a p -

ijui si meum aurum etc. Conf. ciet. quod Quintus — — cit. §. 4. L et cit. L. 2. § . 1 . Sulpicius. Conl. Pauius, L. 3o.

§.148- pr . I. desociet. Conf. p rosoc io . nam et ita posse Epitome, I I , 9, §, : 6 . coiri societatem etc. * Conf.

f. 149. Conf. §. 2 . I . de so- Epi tome, II, 9, cif. §. 16.

224 3LIB. I I I . $. $. i5o — I5D\ D E

nt quis iiiMi omiiine da|mni praestet, set lucri par- 20,

tem capiat, si modo opera eius j tam pretiosa uidea-

tur , ut aeqtmm sit, eum craa hac pactione lixi socie-

tatem atlmitti, nani et ita posse coirs societajteni con- 25,

stat, ut unns pecunianx conferat, alter non conferat,

s6S- | et tamen lucruni inter eos commune sit: saepe enlm

'opera alit'cuius pro pecunia ualet5 . §. 150. Hlud cer-

t um est, si de parti|bus lucri et damni nihii inter eos

'conuenciit, tamen aequis jex partibus coinmodum ut 4.

fncomniodum inter [eos comtnune e«se. sed si ha ai-

tero partes expressae fuejrint, uelnt in Iucro, in aitem

uero omissae, in eo 6 quoque* quod .ombsum e»i, &i«

miles partes erant* §. 15*. 'Manet autem socie-tas «L

«ousque, donec in eodem sensa peraetiewpt5, at

lcum* 8 | aliquis remmtiauerit souetati, societas soltti-

t u r 9 . jsed plane si tniis3C in hoc renuntiauorit sr>cie*

tati, ut objitenieris aliquod lucram soiui habeat, ueiutx

si mi'pxxx totorum bonorum socius, cum ah aliqw* 12»

heres esset (relictus, in hoc ren«niiau<?rit soaetati, tit

heralitatem |solus lucrilacia* ,* eogetwr22 hoc inarum

communicajre". si quid uero alrtid* lucrifeceritx $$ qxiod

non captauejric, ad ipsum solum pertinet. xtiiM uem ** x$,

quidquid omni[no post renuntiatam societatem. aeiqut-

ri tur, soli conjceditur. §. 152. Solnitur aclhuc socle-

paret. 5Cotl.i ualet et *Cod. eod, fImt. cottsettsu •persevaaverint. sEx£n*t. Sclied. **? Ia Cod., ut opi-nor, esf c\ sIn$tz solvitar meiems. i0lnst,: qms cal* lide. " Schei. »(?)Ai In Imt. miki mm legitar, **lmb lucrifaceret» cogtiur. I 3Ias£. lucrifaczat* "Xitsf.: £i

§. i5o. Conf. g. §. 1. 3. L Conf. Epitonie, If, 9* $. 17. de societ. §. r5a» §. 5, I. db socief.

§. i5i. §. 4. I, de societ. Coi<f. lijpitcratc, I I , gt d t . §. *y»

O B L I G A T I O N I B V S E X C O N S E N S V . 225

t-as etzamXi morte socii; |quia qui societatenx contxa-

m 20, Jiity certam personarn sibi e|ligit. §. 153. Dicitur, eC

capitis diminutione solui societatein, Jquia ciuili ratio-

ne capitis diminutio morti ******************* x 6 Jsi

adhuc consentiant in societatem, noua uidetur inci-

pere societas. §. 154,. Item si cuius5 ex sociis bona

S4. publice, aut jpriuatim uenierint, soluitur societas. sed

******** jjsocietas de ***************xn consensu 169.

contrahitur nu|do *********IS ************** omnes * *

homines na|turali raiione possunt*9.

^' |$**55' Mandatiim'1 consistit* slue3, nostra gra-Mand. •.

tia naandemus, siue aiij«za3 ************ negotia geras, siue u£ akeujz/x4- ******************** obli«

gatio % et inuicem [alter alteti tenebimur6 ********

8, *********** Jmihi bona fide praestare oportere7*

§. 156. Nam si tua gratia tibi manjdem, sz*peroacuum vero, cui renuntiatum est. IS Slc Inst. Sched. et Cod. , u t opiitor, eF. ' I 6 C o d . incerta litterarum vestigia nobis prQ-dere visus est haec: c*aatcu/*chia*/f* Sensus tale quid postu-lare vkletur: comparat"1 (vel adsimilat''') s^ h"1 cafu i. e. compa-ratur (vel : adsimilatur). sed hoc casu. I 7 Sched . : sed hc*** c(velJ)c*(?) Jjsocietas de«///*c(velo)9'm//r(vel/?)/o?-(vel;?, ve\d)c/ I 8 S c h e d . /,/p\elr)*sccg I 9 Sched . io(?>.r(veIc)/c(?)nt

§. §. i 5 5 — 162. J Sched . M(?>*c I n Cod., u t opinor, ' est: Mdat. 2Sched. */qe 3 Sched. ali\— *Sch,ed. ut

alteri\— 5 Lacunae ita expleri posse videntur > ut legamus t Mandaturn c , s. n. g. m., s+ aliena, id ?T, $iue ut mea nego-

tia geras , siue ut alterius, ttbi mandem, nascet" inde obligatio.

«Sched. /*fm'(alteri) tena/imw (teneuimur). 7Sched. :

q.mc Jmihi etc. In his fortasse latet formula actionis»

§. i 5 3 . Diciiur — societa* nudoK Conf. Epi tome, II , 9,", tetn. Conf. Epitome, II, 9, cit. §. §. 16. 17. § . 1 7 . si adhuc etc. Conf. §. i55. Conf. Epitome, I I , 9*' 1 .8 . L de societ. §• 18. L. 1. pr . mand. ( e x

§. i 5 4 . Conf. §.§. 7.8. I. de Kostri Reb- cottid.) p r . I . eod. «nciet. consensu contrahitur §. i56. Nam. — --. —. eam

£

226 L I B . XII. § . $ . 1 6 7 - 1 6 0 . DE

est mandafum: quoiUnum tti tua gratia facui|ras8 sia,

id ex twa9 seutexitia, iionxo ex meo mandatu face|nyJX

******** * * **•** *•* ************ domi lu * * * x z

j I J ***** /eneiares: quamute eamXA ei miatuam dede-

Tis, a quo | J eniaw non.2 5 potueris; non tamen habebis

mecum manda\ti acZiotteinxtf. it&que et si hortatus

eiui, \*ut reni a*iwraam emeres» quamuis1'7 non expe- 16

dierit tibi, eam emis[ae, non tamen ****************18

ct adeo haec ita sunL, ut quaejraturx 9, an mandati

teneatur, qui mandauit tibi» ut W\o pecuniain"

*feiierares*2X. ********************* | 2 o

--— 1—~ ]*** quia non a a

aliter Titio credidisses, quam si tibi manclatnm esset.

*Sched. facru\*r)s La^factutxts. H o l l w . 9 ex tua. Sched. «acfcra I0«". Sched. // lI Sched. / a « - | — 12Sciied. */a I 3 I n Cod» lineae praecedentis pars posterior vacua esse, ab hac autcm linea novus incipere videtur articulus. ^Sched . U***u ¥e7iffr«jw(t'enerares) <p (quamuis) /«m(proeam, uf opi-nor) . I 5 Sched. *er//ar* (seruare) *on (non) . I 5 Sched.

tnanj** (In. Cod., ut opinor, est manda\ti) *c//o(velc)**em (actionqm). Post haec sequilur spatium vacuum. Equidcra quae continentur lin. i5—-15., licct scriptura separata sint a praecedentihus, re lamen ipsa arctissime cum lis cohaerere juihi persuadeo; unde locum a lin. 10. ita fere restituendum duco: id c. t. s., n. e. m . m . facere uideberis. c/uare si otiosam pecuniam domi tu habueris, eL ego teJioitatus fuerim, ut eam fenerares: quamuis etc. i r C o d . q Scriptum tamen opor-tehat: cju. I 8 I n Cod. sic esse puto: tibi tiidati tenebor I 9 I a s t . auaesitum sit. 2°Sched. : ut —\o pecuniam, Inst.: ut pecuniam Titio. 2 I Ex Inst. 2 2Sched. (lin. 21.) paliter

_ aenc (lin* 22.) paiet nc?nco**cn(ve.l//)//cn (lin. 23.) t*s ^ ( p r o ^ , ut opinor) n(pro TT.)

emhse, non tamen. Conf. cit. pr . et §. 6. I . eod. et adeo L. i . inaixd. pr. et §. 6. item haec etc. cit. §. 6. I.

O B L I G A T I O N I B V S E X C O N S E N S V . 227

S4. \§* *57« ^ h i d ****************** m a n d e t e r * 3 , quod

contra bonos niores \\est24", n o n contrahi obligatio- ^T0*

n e m : #e/ztf j i ^ s tibi m a n d e m , u t Titio fui j tum, au t

in iur iam facias. §. 158. I tem si quis pos£ 2 6 m o r t e m

ineam aliquid mihi) jfaciendum inande t , inuti le

4. m a n d a t u m est , quia generaliter jplacui t , ab heredi3

persona obligationem incipere non [posse . 3 7 $ . 1 5 9 .

Sed* 8 recte quoque consunimatu»z m a n | d a t u m a 9 sf,

d u m adhuc integra res sit, reuocatuni fuerit, | euanescit.

8. §. 160. I t e m si adhuc integro m a n d a t o 3 0 mors ]al-

t e r u t r i u s 3 1 in terueniat , id es t , uel eius, <jrui3a m a n -

d a u e r i t 3 3 , uel | e i u s 3 4 , qui n ianda tum susceperit, sol-

ui tur m a n d a t u m . sed utilitajtis causa receptum e s t , 3 5

si mor tuo eo, qui niilii mandauejri t , ignorans3 f f e u m

12. decessisse, exsecutus fu^ro3*' manjda tum, posse m e

In Inst post verhunt fenerares ita legiiur: Sed dhtinuit Sabini sententia , obli«atorium esse in Jioc casu mandatum.- quia non eic. 2 3Sthed. : illud sdcc#¥# mdet Sentenliae con-venit, ut legamus: Illud constat, si tale guid nidet'' (mmdetnr). 24Sched. c 25Sched. Tnt n In Cod. fuerit: uli. (uelut) /i 2<f Cod. pos 2 ? Sequitur spatium vacuum. 2 a Sed in Inst, deest. 2 9Cod,: consummatur mandatum Inst. mandatum contractmn. 3 0 Cod. mandatum 3 I Cod.: alterutrius ali-euius In Inst. ap. Hal. alterutrius legitur, ap. Cuj. et Bien. alterius. S 2 Cod. cui 33 Sched. mandauit In Cod. iamen, ut opinor, est mandauit x. e. mandauerit: sane ut sic Iegamus jllud nos cogit, quod in lin. seq. est susceperit: idem suadet Inst. auctoritas. 3+Inst. ittius. 3SIx\ Cod. nostro, nec non in quibusdam Inst. Codd., adjicitur ut: cui tamen re-pugnat acamtivus cum infinilivo, qui sequitur lin. 12. 36 Inst.: <jui tibi mandaverat, tu ignorans. 3srCod, furo Inst. fue«

§. x5p Conf. §. 7. I. de §. 169. §. 9. I. de mand. mand. Epitome, II, 9 , cit. Conf. Epitome, II , 9 , §.19. §. 18. §• 160, §. 10. I. de mand.

§. i58. quia generaliteretc. Conf. Epitome, 11,9, cit, §. ig. Conf. supra §, 100.

228 UJ5.ni . §.§. i6i.i6a. DE OBLIG. EX CONS.

agera mandati actione: alioquin iusta [et probalulis Un.i4.i5.ia;norantia damnum mihi adfcrrec38. let huic simila

*unt.C1 e9t» T10^ plerisqne39 placuitt, ai debitor me|us mami--

misso dispensatori meo per ignorantiam soliiejrit, libe- 16. rari eumA 0 j cum alioquin stricta iuris ratione j non possct41 liberari eo, quod alii soluisset, quam cui sol-nere de|beret4a. \§. J 6 I . Cnm autem is, cui recte Cnra. mandauerim, egressus fuerit man|datum, ego qnidem 20. eatenus cum eo habeo mandati actionem, jquatenus

Hn.a2.24.mea interest, inplesse eum mandatum, |si modo im-bzs rescr. , r e p0tuerit: at ille mecum agere non potest. jita-

qne si mandauerim tibi, tit uerbi gratia fundum [ mihi 24, sestertiis c emerej, tu sesterliis CL emeris4 3 , non ha-

if1' bebis mecum jjmandati actionem, etiamsi tanti uelis mihi dare fundum, qujanti emendum tibi mandassem. idque maxime Sa|bino et Cassio placuit. quodsi mino-j-is emeris, habebis me|cum sc/licet44 actionem, quia45 4. qui mandat, ut c uulibus46 euierejtur, is utiqueman-ilar<?*'? intellegitur, uti minoris, ei posszt48, [emere-

rzjr; et mox te. 3 8 C o d . : damnurn mihi n(non) atferet Iiist.: tibi damnum adferret (Cuj. adferat). 39plerisyue in Inst* omissum est. 40plactiit elc. Ins t . : placuit, si debito. res, manumisso dispensalore Titii, per ignoi-antiam liberto

"< solverint, liberari eos. 4 I Cod. p^scnt In Inst. quoque est possent. 4 2 eo quod ctc. In Inst . , omissa vocc eo, sic le-gitur: cfuia, alii solvissent, quam cui solvere debuerint, 4 3 I n Cod. fuerit: v\ ss (sestertiis) c. emeres tu s-r cl. emeris. Sched.: m ss c. emere*. tu sc d emeris 4 4 Cod. sel.; pro scil. i. e.

scilicet. Ins t . : habebis scilicet cum eo. *s Inst. auoniam. •*sInst.: ut sibi centum aureorum fundus. *7 Cod. rnandari Inst. mandasse. 4» Sic Inst. Sched. p V i. e. posset.

\ lr

§.161. Cum — Cas- Gajus noster L. 4. eod. (ex sio placuitj Conf. §. 8. I. de Reb. cottid.) quodsi mino-mand. Epitome, I I , 9, § .20. ris etc. c i t §. 8 .1 . Paulus, L . 5'. §. a. mand. item

http://UJ5.ni

http://Hn.a2.24.mea

$.$.i63-i66. P£R QVAS PERS* OBJLIG. ACQ. 229

tur. $. 162. In summa sciendum (es£, quoties fa*

ciendimi) aiiqnid gratis j dederim, quo nomine, si mer-

6. cedem statu<?r«?m49, jlecatio et conductio contrahere-

tur, mandati esse actionem: jueluti si fulloni polienda

curandaue nestimeiijta, aut sarcinatori sarcienda (d$~

derim),

Expos. f $. 163. Expositis generibus ohliga-tionum, quae- ejc.

12. contractu1 [nascuntur, admonendi sunius, adquirino^;

bis non solum jper nosmet ipsos, sed etiam per eaa^

personas, <mae in nostra poftestate, manuf mancipioue

sunt a . $. 164. Per 3 liberos quoque homines jet alie~s

16. nos seruo?, quos bona fide possidemus,, adquiritur Jno«»(

bis; sed tantum ex duabtis causis, id est, si quid e*.

operis suis, | uel ex re nostra adqnisant, $. 165.4Per

eum quoque seroixm, in quo jusum&uclum4- lj4be*

mus, simiiiter ex duabus istis jcausis nobis adquiritur*

20. §* 166. Sed qui nudum ius Quiri t iumin seruo jhabet,

licet dominus sitf minus tamen iuris in ea re jhabere;

intellegitur, quam usufructuarius et bojn,ae fidei pos*

sessor. nam piacet, ex nulla causa 5 ei adquijri posse;

24. adeo ut , etsi nominatim ei dari stipulatus j fuerit ser-

uus , mancipioue txpmine eius6 acceperit, jjquidam x7%* ! , , %»*j;? - . £ V I I I A

4 9 Scbcd. statuwtm * §. §. 165 — i8j. xItist,: conlradta vel quasi ex contraetu» <

2 Inst.; potestate sunt vsluti -per servos etc. 3 Inst.: Item per* , ^lnst. : usumfructum vel usum. s Cod. c(causa) a\%a 6Cod.

§. ifia. Conf. §. ult. I . de supra Commeiitar. II. §. 9*« znand. §, 165. §• 2.1. per quzs per-

§. i63, pr. I. per quas person. nob. obiigat. acquir. Conf. son. nob. obligat. acquir. Conf. supra Coiximeiitar. II. §-91. supra Commentar. II. §. S6., §. 166. ConiV supra Com» ,

§.164. §. I . I . perquasper-. mejalar.il. §.88, rfou, nob. obligat-acquir. Conf.

http://mejalar.il

25o LIB. Iir. §. 167. PER OVAS PER.S. etc.

exiaiinient7, nihii ei aclquiri. §. 167. fomnnmem

seruum [pro dominica parte dominis adquirere cer-

twn* est; ex|cepto qo, quocl uni nominatim stipu-

lando, | aut mancipio accipienfdo 9, illi soli aclquirit10,

juelut cum ita stipuleturxx: TITXO DOMINO MEO

D A R I 1 * SPON|DES? aut cum ita mancipio accipiat:

H A N C R E M EX I V R E Q V I R I T I V M L V C I I T I T I I | D O -

M I N I M E I E S S E A I O , E A Q V E E I E M F T A E S T O HOG

AERE AENEA|QVE L I B R A . iliud qnaeritur an quod

dofriini nomen adie|ctum e/Hcit13, vlcm faciat unius

ex doniinis |iassum intercedens. nosiri praeceptores

perinde ei, qui iussejrit, soli adquiri existimanr, atque

ei nominatim ) ei soli stipulatus esset seruns, manci-

piOue acce|pissetl4r. diuersae scholae auetores proinde

utrisque j adquiri putant, ac si nulliws z s iussum inter-

uenisset.

§. 168. Tol|litur autem obligalio praecipue solu-

tione eius, quod debeatur. Junde quaeritur si quis

consentiente credilore a|liud pro alio soluerit, utrum

ipso iure liberetur, quod |nostris-prae<jeptQribus placet;

nomeneius r Cod. existimant 8jSched. ca't, pro cert. i. e. certum. 9 Cod. mendose: stipulando u mancipi \ando a mancipio accipiendo Ins t . : stipulando aut pei tradi-tionem accipiendo. I 0 S i c I n s t . Cod. adquititur J I I n s t . rectius stipulatur. i^ Ins t . daie. l* an eic. C o d . i t a m ^ domino nornen adiejclum domini etjlcit I 4 C o d . ac<?j\p/sset l 8 Cod. nullis

§. 167, Communem — (Iustinian.) ^POJVJDJEJ? §. 3. I. per quas §. 168. Conf. pr. I. quib. person. nob. obligat. acquir. mod. obligat. toll, Epitorne, MAfjc SJEM — LimiM. I I , 10, p r . Vlpianus, L.26. §.4. Conf. supra Commentar. I. §. de condict. indeb. et L. 1. §.5. 119 illud quaeritw elc. de «ppcun. constit. L. 17. C. Conf. cit. §. 3. I. L. ult. C. de solut, (Dioclet. et Maxim.) per <juas person. nob. acquir.

$.$ . i 6 8 ~ i 7 2 - Q V I B , M O D . O B L I G . T O L L I T . s 3 i

&n Ipso iure manea t Jabligahis, set aduersus petenfcem

2o . exceptione jdoli mal i defendi debeat, quod diuexsac

scholae au\ctoribns u i s u m e s t x ,

§. 169. I t e m 1 per acceptilationem tollitur oblijga-

t io . acceptilatio au tem est ueluti2- imaginaria solut io.

qnod j enim ex uerbor ran obligatione tibi debeam, id

24. si uelis m i j h i 3 re?wzt£ere * , poteiit sic fieri, u t patiaris t

haec uerba wzjje5 dicere; Q V O D E G O T I B I P R O M I S I , X7"^~

H A B E S N E A C C E P T V M ? et | t u respondeas; H A B E O 6 .

§. 170. Q u o 7 genere, u t diximwjf, (tantum eae soluun-

tur obligalioties t qnae ex uerbis comistunt)^ *wo/z*8

etiam ceterae. consentaneum enim u i s u m est, uerbi3-

4. factam obligationem po*se aliia9 uerbis dissolui. m%,

ei -° i d , quod ex | alla causa d e b e a t u r 3 3 , potest i n sti—

puiationem deduci et jper acceptilationem imaginaria so-

lutio(?« dissolm)*3* §. 171. Set13 tamen mulier (sine,

tutore auctore acceptum facere non potest ; cum alloquin

8. solui ei sine tutore auctore ) possit. §. 172. I t e m quod '

debetur, pro parte **************** rejcte so lu i tur**:

§. iGS. ^Sthed. * ( M 0 / §. §. 1G0/-— 17*. * Sebed.it; pro it. i. ©. itern. « «#-

teptUatio etc. Inst, : £f t <mtem acceptflatio* 3 tihi etc, Imsf,;] Titiotdeh0tur> id si velit Titius. *Sched, reoq(vt\ u)kwr (velp)^(\elo) s Sched. uba (uerha) ?\e (me), Inst.: «t patza* tur haec verba dehitorem. 6Inst . : et Titius respondcat>t

Habeo. Sed et Graece etc. 7 Cod, guad * Ex Inst. Sclied. dixim**** I» Cod,, ut opinor, est: dbtimuf iT. (non). 9Inst . : aliis posse. 1 0Sic Inst. Sched. set **ImL: quod alia ex causa dehetur. ^ l n s t . : per mcceptilniianem dissolvL I3Sched. su x*Jtem etcf Sched.: it. (item q debet pro parte dehet po(vel/)///ZZo/(vel/)//(velc) rejcte soluit

§. §» 169.170. §. 1. I, quib. naentar. II. §. 85. jnod.obligat.toll. §.172. Conf. cit. §. l. T.

§. 171. Ctmf. supra Cem- «juiii. mod. ofalig. toll.

http://Sebed.it

http://jnod.obligat.toll

2 3 s & I B . I I L $ . $ . 1 7 3 — 1 7 6 . Q V I B V S

sn a i i t en i 1 * in par ieni acceptimi fieri Tpossit qizadsl*

tum e s t 1 6 .

§. 1-73. JEtf* et lam alia specles l inaginarlae sola-

tionis per aer *et l i b r a m . qaml ei i p s n m genns certis

i n caosis r e c e p t m a * e s i : neliiti si qn i J eo J noni ine 12*

<lebealur, qimd per aes e£ librain s e s t a m ej^-4 , «ive

qmd* ex iadicail cansa c?eWtmni '*'£,,*. $. 17^. Ad-

Mbewftor a n t e m r n n n niLiiis q«um tj>.inrj*:e tss^cs efc

libripens**. ileiiifle i~, qni Ulxratrr» ' i ta f»p »rte; s lirjua-

t u r ; QITOB E G O T I E I T O T J *iiLir,%'« £ft : < u*n , :* r

A E B E AESfEA^VE JLlBftA H A S C T l g l L J B T A M l*M-

»IAM ##**#•***#•#*>* ^1*******»***»*****" c!ela*le a-M*

percntl t Hbram curat * f********s l ibe ra tum .ut lut i

Duftias tnler !!tt«r»m p *% vriom re-cte mr*»rt* vtut < m»*!. **Sch«L « a* L<v*»mium: « (•»«) ™~* a«f«*m •. Heis* *« Akiwtl. r i ( l * " /*< ' ' - ' . * I.^Sf: /* ' i r (J»O«HJ "J'IF <<|Mae*J~ 11»!»« W. H e t i . I» 1« t. !<«*.*» f*tc tntrrmt «*'»%*,*tu ^c le-•gitar; &«!• aht*mf qmud 4rbrtur* pr« jr«**v *«*?# s«4-^i tar , *** itt parrt (Caj. |Mw*#m <fej&| mccepttfatto fiffi jpotett.

«f. $. xf3—1|5» * IT\«njje |»*»aMttana*a e*t sighk 5 , «fftasa Ibahuixmis in ftne praice*Ji»ntis §. II e is . * C**4. t*i*tpt* sum * "MzHm <e£tif„ *C<xi. *7T i. «*. eiiam, 5Sth«a\ «*# (vel« pro/,)*• <p, dlufta prr Itticra* f# t»n***tfa t rau«a*« . l a Coi, tamen,, «t tq>~murt sic fuit; *."«.<» ^f (pr« V. *5fh«L Jelit rSthnL: athiberx at «" mmus ^j fuin«f lesfr* e«i* /*-hiipens Vnde -srf: «tl thetif \iMhtmm rtt, *t Ubripenhm lfgt-ttclitm est, %el, *|H*«I rothi ^ttidrm p«f*Iarr niflfter; **/ W«f* (adhtbf.ittir) etc. ec hhttpenu * Srht4,*. k6e«* rat \it* 0"%rfd — npnrttl). 9 $rhrd. t *r *°Schrd» na O m O H f » . ?— notnin*'. /# .*0 »«( 3nwTrl1h>#5*'»|l^»0 J15cbed. Luttog V* %t%U f, qm®*htq®e Iwcti sijsjfae */. po-«sta vittftttU ett %rar>fAUn, tx Schrtl. t prtmam /»Vif?)

tft»««(%el K)4E:«'m ftl#i*»grf#r «M%«#* ** ikah^

MOBIS OBLIGATIO TOLLITVK. 233

20. soluendi causa. §. 175. Similiter legajtarius heredem

eodem modo liberat de legato, quod per damnatiojnemv

relictum est ut tamen *****************************

j * * * * I A esse significat *********************15 esse

di[cat. de eo tamen tantrwn16 potest I ioc I ? modo li-

24. berari, quod pondere, nujinero constet; et ita si cef-

tum sit. quidam efc de eo, jiquod mensura constat, 174.

idem 1 8 existimant. • - XXXVV

§. 176. Praeterea nojuatkrae tollitur obligatio; uel-

uti si quod tu milii debeas, a jTitio dari stipulatus

4. s im 1 . nam interuentu nouae personae no|ua nascitur

obligatio, et prima tollitur translata jin posteriorem. <

adeo ut infwdum 2 , licet posterior sfcijpulatio inutilis

sit, tamen prima nouationis iure toljlatur: ueluti si

quod milii debes 3, a Titio post mortern eius, iiel a

8. mulifere pupilloue4, sine tutore auctore5 stipulatns

"Scfaed. nt(?) tm (? — tamen) sd//(ve\ <r*** •pros eic.)cut//i(\'e\ ntttu pro c etc.)J/c«EK/s ,(vel////^proc6tc.)cK(vel//)//(vcl/')J(velo) c/(?)/(?)/(?)*/aJ£i\fc x5Sched, //ahwaad*juc(ve\tZ)am*«(vel/)«/*

Duclns maximam partera sunt incerti. I e l n Cod. haud du-hie est TF; Sched. aulem exhibent Ti l r hac, I(a Sched. * Sed haud sc io , an in Cod, s i t : 0 (heres) eo I 8 Sched . indLc I n Cod. faeritt ind.

§. §. J76—179. l si quQcL etc. Ins t . : si £<£, quod tu SejQ , dtheas (Hal . : quod tihi Sejus dehebat. Bjen, : quod libi Sejus debtat), a Titio dari stipufatus sit (Hal. etBien, sis). 2 S c h e d . , inJum 3 Inst. : si id, quod tu Titio (Bien. t?bi Titius) de-»

hes (Cu|. debeas. Bien. Jebeat). " * a Titio elc. Inst. a yu* •pillo. 5 Sched. s i(vel i)a, pro s< 7. 5~, I n s t : sine tutoris

| . 170. Conf. Cicero, deLe- tetn eius — ~-sti-pulatus fnero, gib, Lib, H, cap. ao. 2 1 . Conf. supra §. §- 100.107.108.

§. 176. §. 3. I . qtiih. mod. g i . et Commentar. J. §. 192. ohli^at. toll . Conf. Epitonie, non idem iuris est sl a seryb I I . 9, §. 11. uduti si cjuad etc, Conf. infra §« 179. * mihi debesj a Titio post mor-

234 L I B . I I I , $.$.177—»»*• QVIBVS

fuero6. quo casu rem \amiUo'': nam et prior debitor

liberatur, et posterior |obligatio nulla est, non itlera

iuris est si a seruo stipula|tus fuero 8 : nam tunc pro-

incle aclhuc obligatus mietur?, |ac si postea a nullo 12.

stipulatus fuissera10. $. 177. Sed si eadem |persona *

sit, a qua postea stipuler11, ita demum nouatio | fit,

si quid in posteriore stipulatione nouisit; for|te si con-

dicio, uel sponsor, aut d ies i a adiiciatur, aut detvaha»

t u r 1 3 . |$ . 178. Sed quod de sponsore dixi, non con- 16,

stat. nam diuersae scholae | auctoribus placuit, nihil ad

nouationem proficere sponso|ris adiectionera aut, de-

tractationera. $. 179. Quod atitem dixiraus, si con-

[dicio adiiciatur nouationem fieri, sic intellegi oparlet:,

| u t 1 4 ita dicaraus factam nouationem, si condicio ex- 20.

jtiterit: alioquin si defecerit, durat prior obliga|tio. sed

trideamus, nura is , qui eo namine agat, doli mali,

ant pa|cti conuenti exceptione possit summoueri. et

uijdetur inter eos id actum, ut ita ea res peteretur, si 24.

175. posterioris ||stipulationis extiterit condicio. Seruius ta-

JIII. • m e n SulpiciuS | existimauit, statiiri, et penclente con-

dicione, nouatio|nem fieri, et si defecerit condicio, ex

newtra causa x 5 agi j posse: eo raodo rem perire. qui 4.

auctoritate, «In Insl. ap, Hal. et Cuj. est fuerit, ap. Bien. Jueris. 7Sched. re, (pro re. i. e. rem) |«m**/o(vel//<— amitlo). In$t. res amittitur. *Inst . : si a servo quis fuerit stfpulatus. * Sched. teiici; Cod., tit opinor, tenetf Inst . : tunc -prior •psrinde obligatus manet, 1 0 Ins t . : ac si postea nullus sti-jralatus fuisset. I X Ins t . stipuleris. 1 2 I n s t , : si condicio, aut dies, aut fidejussor. I 3 Cod- trahatur I 4 oportet, ut. Sic Inst. Sched. c(veH) |u(vel / / ) t Cod., ut opinor, liabet: <T «£ l5 Sched, Kc/*t(veli)/a(? — neutra) w* (pro e$a i. e. causa).

§. 177. cit. §. 3, I. quih. §• 179. Quod prior saod. «blig. toll. obligatio. cil. §. 3. I. quib»

MODIS OMiIGATIQ TOIiLITVR. 255

consequenter et illud rejspondit: si quis idP quod sifax

Lucius Titius deberef, a seruo fuerit jstipulatus, noua-»

tionem iieri et rein perire; quia cum seruo Jagi Jiort

potest. sed in utroqne casu alio iure utirnur. non ma-

8. gis hisi casibus nouatio fit, quam si id, quod toinihi

debeas, a peregrino, lcuna quo sponsionis1* commu-

nio non est, S P O N B E S uerbo stipujlatus s i m . I r

§. 180. Tollitur adhuc obligatijo litis contestatione,

j.2. si modo legitimo iudicio fuerit ajctnm. nam tunc obli-

gatio quidem principalis dissoluitur, Jincipit1 autero.

teneti reus litix contestatione a : set si j condemnatu»

sit, subiata litis contestatione, incijpit ex causa iudicati

teneri. et lioc (est)f quod aput3 ueteres scriptum4,

16. est^: ante jlitent contestatam dare debitorem opor-

tere; postlitem conjtestatam condemnari oportere; post

condemnationem iudicatum j facere oportere. §. i g i .

Vnde fit, ut si legitimo iudicio debitum petijero, postea. 5

de eo ipso iure agere non Ipossim, quia inutiliter m-

20. teu\&o'f, »ARi M I H I O F G R T E R E ; quia litis contesta-

tione dari oportere dejsiit. aliter atque si imperio con-

tinenti iudicio egejrim: tunc enim. nihilominus obli-

gatio durat, et ideo ipso j iure postea agere possum8 i

24. sed debeo per exceptkmem9 rei iudicajtae xtel in iwdi-

1 6 Cod. sponsio I 7 S e q u i t u r spatium vacuum. §. §. 180. 181. *Cod. incipia? 2 C o d . ; Utih. conlesta*

ttone 3 Cod. 7fa j> \ p ro ^ «T5 4 ^od . iiZtum Lege scrU

ptum. S a v . Vid. Praefatio, 5 Sched. c*., p ro T. fiSched. rea Cod. haud duhie jPea r C o d . l\do 8 Cod. jfsumus *€od, excon Yid. Praefatio.

moi. obligat. toll. f ui con- moueri, Conf. infra Commen-scefuenter fttc. Conf. supra tar . IV. § .§ .106 .107 . quas §.176. Non magis etc. Conf. autem sint etc. Vid. Commen-supra §. g5- tar. IV. §. §. xo4. io5. 109,

§. »81. Vnde — r sum-

236 L I B . I I I . § . $ .183—i85 .

citmi deductae summoueri. quae autem (smt) legiti-

ma j|iudicia, et quae imperio contmeantur, sequenti

cominentario j referemus.

\§. 182. Transeamus nunc ad obligationes, quae Tnn*.

exdeliclo oriun|tur; ueluti si quis furtum fecerit, bo» y»

ina rapuerit, danmum (dederit, iniuriam commiserit:

quarum omnium re|rum uno genere comistit obliga«

tio; cum ex contractu obligatio|nes in 1111 genera de-

ducantur, sicut supra exposuimus.

|$. 185. Furtorum autem genera Seruius Sulpicius 8,

et Masurius Sabinus 1111 esse |dixerunt, manifcstum

ct nec manifestum, conceptum et obl[atum x ; Labeo

duo, manifestum, nec manifestum; nam conceptum

et o|blatum species potius actionis esse* furto cohae-

rentes, jquam genera furtorum; quod sane uerius ui- 12.

detur3, sicut |inferius apparebit. $. i84« *Manifestum* *

fyrtum5 quidam id es|re6 dixerunt, quod dzmi iik de-

prehenclitur?. alii uero 8 ulterius, J quod 9 eo loco de-

g. 5. i83-*-i88, * Cod. obligettnm 2 duo etc. Inst,: • Furtorum autetn genera duo sunt (Ilal,*. duo sunt genera): manifestum et nec m. N. c. e. o. s. p . acticmis sunt. 3 Verba quod s. u. u. in Inst. omissa sunt. 4 Desiderantur litterae

circiter 6. In Cod. scriptum puto : mftum 5 Cod. fructum 6 e\F- Schcd. e|** 7Sched.: </d/m(\eln/— quoddum) f//(fil)

deprehenditur Similiter Gcll. loc. liic infer. allcg.: Mavifestum

antem furtum est, ut ait MasSurius, c/uod dcprehenditur dum

fit. sSched. ali 1/ (pro?°? u t opinor). 9Sched. <?(?)

§. 18?. Conf. Epitome, II, I I , 5l% §. a. dua ctc. §. 3, so, §. x. pr. I. de obligat. q. 1. de obiigat. q. ex delict. nasc, cx delict. nasc sicuL su-pui sicut infenus appaiebit. Vid. «xposuimus. Vid. §. 89, §. §. i#6, 187, *

§, l83. Ftutorum — — et §. i84( 1 Manif/sstum * nce manifsstum, conceptum el —- uisus fuerit. Conf. cit. §. chlatum. Coni'. EpUome, U, 3. I. de obligat, q. ex delict. 10, §. 2. Pauius, Sent. recept. nase. Paulus, &n1» recept.II,

DE EVRTIS. z37

16. prelienditur, ubifit: u e l u t s i i n 1 0 oliueto oliuarum, jin

iiineto uuarum fnrtum factum est, quamdiu in eo oli-

ueto, aut juineto fur sit; au t 1 1 si in domo furtum

factum sit, quam|diu in ea domo fur sit. alii adhuc

ulterius ***** | * I a manifestum furtum esse dixerunt,

20. donec perferret eo, quo perferre | fur destinasset. alii

• aclhuc ulterius, quandoque eam rem |mr tenens uisus

fuerit; quae sententia n o n I ? optinuit. set et illoruni

j sententia, qui existimauerunt, donec perferret eo, quo

ftrr destijnasset, depreb.ensum £\iremIA *************

24. ****** |********* a/iquam ************ dubitatio-

nem-16 [I****** dicta *,17 etiam plurium dierum spa- *77* XXXIV tio id terminanjdum sit. quod eo pertinet, quia saepe

in aliis ciuitatibus subreipftw resJ 8 in alias ciuitates

4. uel in alias prouincias destina/z£ jfurej3"9 perferre. ex

duabus itaque superioribus opinionibus |alterutra ap-

probatur; magis tamen plerique posteriorem probant.

\§. 185. N<?cao manifestum furtum quod2 1 sit, ex iis,

quae diximus, inteliegitur. nam Jquod manifestum

" S c h e d . in* x x Sclied^ fuetita sit a Lege: fur sit X (aut).

H o l l w . I 2 A n jfgref^i? An eous\<f? 1 3Sched. ^(quae)

* a (senlentia) n(non). i 4 S6hed. fur- I 5 Sched . ********

h(st\h) a/(ve\ /)/c/uam(ve\*r— aliquam) //mocc/s(?)/t I 6 S c h e d .

dubitationw/*() I n ambiguo itaque est, utrum in Cod. scri-

ptum extet duhitationem, an : dubitation. I 7 S c h e d . : U///os

dicta # I 8 C o d . supre\pte ress I S C o d . , u t opinor, desti.

natr \fuft Sched. destina// \fur 2 0 Sched . n/ 2 1 Cod. #

3 i , cit. §. 2. Gellius, Lib .XI , §. i85 . cii. §. 3. I . de obli-cap. uit. Ep i tome, I I , 10, ga t q. ex delict. nasc. Conf* cit. §. a. etiam plurium die- L, 8. de furt. (ex Nostri Com-rumspatio id terminandum sit. mentar. ad Edict. prov.) Epi-Conf. Paulus, L. 4 . de furt. lome, I I , xo, cit. §. 2.

m L i B . - i i i . $. $. » 8 6 - 1 9 5 .

mon est, i d " nec manifeattam est.aj $. 186. Con-ceptmn furtiim |dicitur, xum aput aliauem, testibus 8. praesentibus» Furtina'*4 rea qtiae|dta et inuenta ests<. «am in etim propria actio constitata est, quamu is fur aion sit, qnae appellatur concepti. ' |$. 187- Oblatum OWat. furtum dicitur, • cum • res furliua tibi ab aliquo2* •obIa|ta sit, eaque aput te concepta sit2 ' ; utique si ea 12. men|te data tibi*8 fuerit, ut aput te -potius, quam «pw**9 eum, qui dede|rit3°, conciperetur. nam tibi, itput quem concepta est3 *, propria | adueraus eum, «jui optulit, qnamuis fur non sit, constituta est ac|tio, 16. iquae)** appellatur 'oblati3V $.188- Est etiam3*

prohibiti furti3 * atteetsua eum i qui mr|tum quae-1 - • ' * • .

rere3 6 uolentem prohibuerit*' §. 189. Poena manifesti furti e.v lege * xn tabu- Poen.

latum capitaiis erat. nam jliber uerberatus addiceba-tur ei, cui furtum fecerat. I utrum autemseruus effi- 20. ceretur ex addictione, an ad|iudicati loco constitueretur,

• v

neteres qiiaerebaxK./in-eum [autem, qui *********** ********** postea inprobata est aspentas poenae, et fam-ex aerui persona, quam ex lifceri qu|^4rupli actio 24.

jfnst. yuU* **Inst.: idscilicet. 23Scquitur spatium vacuum. a 4Cod. furlibufa ^JmUsit. a*Inst.: ab alicjuo tibi. '** Cod.: sit uel ft8 Inst: tibi data. 2J> Cod. -p ; pro" ap i. e. aput. »°Imt thdit. «Inst . sfc 22 Ex i n s t . "Co<J. o&Ur •**.Sic Inst. Sched. et, pro ST, ut opinor. 35Inst: 'prohi-Jjtti ftirti -«rtio, Biew. verbum /itrt£ omisit 36 Inst.: quae-

1 1 ^ T h

^m.testibus praesentibus. $•'$•189—194. ^Sched. lege(H)¥ -3£ched.i in eZ(eum)

j * : 1 : . * 1

§,$.186,18^ § 4 . L deobli- §. 188/ cit §. 4-1- de obli-£ai q, ex ddict, nasc, Conf. gat. q. ex delict nasc. Kpitome, II, 10, eit §.2. Pau- §• 189. Conf. Gellius, Lih; lus» Stnt reaejpt* II, 3i, §. §. XI, cap. ult Theophilus, IV, 5 . 5 . ia, pr/ Servius, ad Aeneid.

D E P V R T I S . 2 5 9

Hec. Praetoris edicto constituta est. \\§. 190. Nec manifesti * 7 ^ XXXIV furti poena per iegem (xn) tabularum dupli inroga-

tur ; jquam etiamPraetor conseruat. §. 191. Goncepti

etoblati poena exlege xn tabularum tripli est; quae s

similiter a Praetore seruatur. §. 192. Prohibiti actio

4 . jquadrupli ex edicto Praetoris introducta4 C^st); lex k

autem eo nomine nuljlam poenam constituit. hoc so-

lum praecepit, ut qui quaerere Juelit, nwdus quaerat,

linteo cinctus, lancem hahens; jqui si quid inuenerit,

8. iubet id lex furtum manifestum esse5. \§. 193, Quid

sit autem Hnteum, quaesitum est. set uerius est6t

consujd genus esse, quo necessarias partes tegerent7.

quare8 lex tota ridicula est. nam qu«xm 9 tiestitum

quaerere proliibet, is et nufdw 1 0 quaerere prohibitus

12. est. ea magis, «jwod ita quaesita res injuenta maiori

poenae subiiciatur. deinde quod lancem sijue ideo ba~

beri iubeat, nfc manibus occupantis nihii sujbiiciatur,

siue ideo, tit quod imienerit /bi z x imponat, neutrum

eorum procedit, si id, quod quaemtur z2, eius magni-

f#£(axitem) ?(qui ) uerberat— Mihi suspeclum videtur

boc uerberat. Quid si in Cod. scriptum ponamus serb. (p ra serJT. i. e. seruas) eratl Sequitur fortasse: animadutehat'' (ani-maduertebaitur) $r (sed). 3 est qwae. Sched. ee. (jua * C o d . : * ex e vF. inutrodmta s Sched. ee/ * est. Cod. , ut vide-tur, * r F i e r i potest, ut inCod. sit: necessariae partes tegeren? • Sched. qr (vel#) Vid. Praefatio. *5ched. <ju* I nCod . , u t opinor, es t : que. I 0 Cod. nudum xlSched.b/ I 2 C o d . $rat9

Lib. VI I I , vers. ao5. Isidorus, § .191 . Conf. Gellius, L ib . Origin. Lib. V, cap. 26. | . 5 . 1 . XI, cit. cap. ul t . Paulus, Sent . de obligat. q. ex delict. nasc. recept. II, 3 l , §. i4 . item infra item infra Commentar . IV . Cotumeutar. IV. cit. §. 173. §* 173. §. 192, Conf .LexKom.Bur-

§. 190. Conf. Gellius, Lib. gund. TiL X I I . (Schult. XIII . ) XI, cit. cap. «It. Cato, de Re Ge|Iius, Lib. X I , cit. cap. u l t . r u s t . t in Praefat. cit. §. 5. I. et Lib. XVI, cap. 10. Festus^ de obligat. q. ex delicl. nasc. sub voc. Lance et licio. item infra Commentar» I V . §. xg3. Conf. F*stus loc. al-cit. §. 173- legat. *

24o L I B . I I I . $.$.194 — 198.

tudinis aut naturae sit, ut [neque subiici, neqiie ibi 16.

inponi possit. certe non dubitatur, j cuiuscumqtie ma-

teriae sit ea lanx, satis legi fieri. §, 194. Pro|pter hoc

tamen, quod lex ex ea causa manifestum furtum esse

iubet," |sunt, qui scribunt, furtum manifestum aut

lege, aut natura (intettegi): lege id ipsum, Jde quo 20.

loquimur, natura illud, de quo superius expojsuimus.

aed uerius est, natura tantum manifestum furtum | in-

tellegi. neque enim lex facere polest, ut qui mani-

festus fujr nonsi£1 3 , manifestus sit; non magis, quam

(wt) qui omnino.fur non sit, jfur sit, et qui adulter 24.

aut komicida non sii» adulter uel |[homicida sit. at

' illud sane lex facere potest, ut perinde jaliquis poena

teneatur atqu<? siXA furtum, .uel adulteri|um, uel ho-

xnicidium admu/ssetx s, quamuis nihil eorum admi-t

s e n t i

\§* i^S- Furtum autem fit non solum* cum quis 4.

intercipiendi causa Jrem alienam amouetj se t 1 gene-

raliter cum quij rem alijenam2- inuito domino con-

trectat." §. 196. Itaque si quis r e 3 , qu[ae aput eum

deposita sit, utatur, furtum commit|tit. et si quis 8,

ntendam rem acceperit, eamque in alium |usum

transtulerit, furti obligatur: ueluti si quis arlgentum

utendum acceperit, quod) quasi amicos ad cenjam

inuilaturus rogauerit, et4 id peregre secum tulejrit: 12.

•Vel potius, ut opinor, grat"1; pro g (quod) qiatf (quaeratur). , 8 C o d . si I 4 C o d . atcjudsi I 5 Cod . admisset

§. §. 195—202. l Cod. admouet'et Legendum amouet set, ttt est in Inst. 2 I n s t . : quis alienam rem. Sched. pro quis exhibent c/ui. 3 Cod. rem 4 ueluti etc. Ins t . : veluti s. q.

§. 1 9 ^ §. 6. I. de obligat. §.196. Itaque — fuiti q. ex deJict. nasc. Conf. Epi- cblioatur, Conf. cif. §. 6. I , tome, I I , io , §. 5. <le obligat. q. ex delict. nasc.

DE F V B . T I S , , 24 i

aufc sl quia. * equum gestandi £ratia 5 commodatunl6

' lonjgius jvcum aliquo7 duxerit; quocl ufiteres scrxpse-

rimt de |eo, qui in aciem8 percluxisset. §. 197. Pla-

cuit tamen eas^ qui rebna9 | commodatia aliter utereai* 16. tur, quam utendas acce|pissent,0j ita furtum com-

mittere* si intellegant, icl | sex z inuito domino facere* eumque si intellexisse£ non | permiEsnrum: et si per> missurum crederent i a , extra |furti cvimen uideri:

20. optima sane distinctione, quia |furtum sine dolo ma* lo 1 3 non commifctiLur. §. 198« Set etXA- si credafc alijquis> inuilo domino se rem corxtrectarex 5 , domino autem |uolente„id Jiat, dicitur furtum non fieri. untte illud | quaesitum * 6„ est, cum Titius seruum meum I T

24.- jollicitazierjit18, (<ut)xg quasdam xe$ mih i a o Subripe* ret et ad eum perferret, (eb seniu£)ax IIid a,dmeper- *80.

XLV-tulerit*3> ego2 3 ^antem)24 > <?umaS uolo Tithmt iri

a. u. acceperit, quasi a. a. C. invitaturus , et. s Inst. cattsa* 6 Inst.: cominodatum sibu 7 Cod.: longius cum aliquo Inst.

* longius alicfud. 8lnst. i acieffl &c/uum.> sC»d. pro $ui rebuf habet quibuf. I 0Inst. acceperint. I JInst . : si s# iutelligant id. 12Inst.: at si permissurum credantk ; I dInst . : sine ajfectu fui andi. I 4 Set eh. Sic ap. Hal. et Cuj. in Inst* legilurj Bien. ed. wcem et non habet» . In Cod. est set t5Codi*. se rem trectare Inst.: Se rem comrnodaLam (HaJ.: commodatam sihi) contrectare. 1<5In Cod. additur et jjba* tum: quod neque Inst. agnosctuli, neque ^dmiltit sententiai, I 7 Inst . : servuni Maevii. I 8 Cod. colligitauer(vei/)[it 1 9Ex Inst. 2 0 Ins i dominoi 2 IExInsit 2 2 Sfctied,: ad md ptulit Inst.: ad Maeviuni pertulerit. 23Inst. Maevius$ et mox: vulf, permiseriti . 2 4Ex Inst. bd. Hal. 2 5SicInst .

"Epitome, II, 10, §. 4. iieluti furt. (tustiman.^ <Set—-—» tlc. cit, §. 6.1. Cotff, Epito- — an neutrd. §. 8.1. de obti-xne, II* 10, .§. 5, ght. q. ex delict. nasc, confe-

§. 197. §. 7. I. de obligat. reiida etiana ad reliquam, httj, $g o. ei. delict,. nasc. partemj

§. ^98. Coaf. L. io. G. de

242 L l B. I I I . §.§. 199 — 202.

ipso delicto | deprehendere, permiser<j . f r ruo 2 6 , qrtas-

dam res ad eurn perferjre; i t tram*7 farti» an sernl

corrupti iudicio z s J teneatnr Titius miM, an2 9 , rieotjoo. 4

responsum, neatro eum [teneri; furti Ideo» qiiod non

inmto me res contrectaret; serjui corropti ideo, quod

deterior seruus factus non esL [§. 199, Iriterdurn aa- Int.

ten.130 etfam** liberorum liominum furtum fitj aei-

Tit si qnis [liberorum nostrorura, qui in potestate 3.

nostra sunt , siue et iam uxor, quae in manu nostra

sit» srae etiam iudicatus» uel f auctoratus m a a 3 * sub-

reptus fuerit '*. §.200. Aliquando etlam s«ac J 4 rei

jqulsque fmrtum** committit; tteltiti si debiior rem,

jquam creditor* pignori3* dedlfc», sabtraxerit, uel si 12.

bonae fidei pos sessori rem ineam pmiidettt£ stibrlpue-

r im, xmde «placuk ernxi, qui seniam smitn, qtiem

alitis bona fide po&sijdebat, ad se reuersum celauerit,

furtum commlttere. §. 201. Hursus ex dtuerso lnter- 16.

d u m " (remj alienam occupare et usucapere conces-

mm est, nec creditur fur,£um «ert: uelut res heredt*

tarias* qtutram ******* xtactos poslsesBianem * 1 9 ae-

cessarius heres easet; n a m 4 ° necessajrio iterede extmte 2©.

Sdhed. cum 2*Cod. pmiserumuo 3* Sfhed. qrumtrum fa Cod. fortasse tst tfeumtrum 2SStIiedL: currapti * imdkiu .. ** losi. Titiar, an. *aautem deest m Insi. tlSh Xntt. 5cfwd. #f; pre « . , ut «pinor. 3 Z H I C etiam uxar «tc. Haee ia iost, ommasunt. **Cu&i, uueri **Ced. «% J (a%ua«d0) «"(rtiaat) 4?« (pro suae). In Inst ap. Hal. Mufttando atktem etiam; xp» Caj. et Bien. Miquando et l»*gitar, *$ lus t : Jmrtum <juls-«fae» *rCo«l.: creditor pjgoori last,: cmittori pigttsri* cama» 3?C*«L i r«/*« ««Scbed* ««I%?<**?!r) ^%«I/S pro 3*5) Sa^. g»t Heit . Icgendam cso*t«t »i?j*rf«i», Conf. »pra Gomm. JL f, 5a, »»Scbed[. p|*»«ic«*« j * **Sch«I.

$. 199, §* 9. I. de «blig^. tr*x0rit. §» 10. I. de «Ulfrt. f|. « delsct. aasc, ^, ejc delicf. aasc.

j . 200. Mujuanda——.**&» f» 201, «#/«£ r « hm-tiiia^

D E F V R T I S . , 245

placuit, u t pro herede usucapi possit . deh'\tor quoque^

qxti Muciamf quam c r ed i to r i 4 1 mancipauer i t , a u t in

iujre cesserit, detinet, zit*2 superiore commentarijo

re t tu l imus , sine furto possidere et usucapere potest.

24 . \§. 202. In t e rdum furti tenetur , qzri43 ipse furtixm

non fecerit4-*: qualis jjest, cuius ope, consilio fur tuin ^ 1 »

factuzn es t , in quo nujinero est, qui n u m m o s tibi

excussif, u t eos alius surrijperet4 ' , • uel opstitit tibi, u t

4 . alius iu r r ipere t A 6; au t oues tuas aut [boues fuga-

u i t 4 * , u t alius eas exclperet. et hoc ue|teres scripse-

r u n t de e o , q u i 4 S panno rubro fugajuit armentuzn.

sed si g u l d 4 * per lasciuiam, et non data ojpera* u t

8. fur tum committeretur , factum slt * ° , ********* j * u t i -

lis ***** tlari d e b e a t 5 1 ; c u m Jier legem Aquiliam,

Jquae de «lamno Jata (est)r etiam culpa puniatur .

hefi e*f(vel c)et(esset) n(pront ut opinor, i.e. nam). *xScheA, ***\fc(\d «>(ve! p — debilor. H o 11 w.) /**(vel// pro /**)m (In Cod. atit tjtjne scriptum esse putaverim, aut: ^y.) ^(proy i.e. qui) f(%el/)nla(?)nC)/rc(fidnciam) /(? —pro.$j, ut opinor, i.e. quam) «sed/tc/// (creditori. Hol lw. ) 42Sched. d .—• Desunt litterae circiter g. 4 3 Sched, c In Cod. haud dubie est 4 4 4Inst . fecit. 4 SInst . : qui tibz nummos excussit, ul alius eos raperet* *6 vet opstitit etc. Inst,: aut tibi ob~ stiterit, ut alius rem tuam exciperet. ^ C o d , : p0eif aut jUOm

bet tuas fugauit Inst.: oves tuas vel boves fugaverit. 4«Cod.: qui eo *9Cod. quis Iost.; quid eorum. 5 0 Ins t . : a-dmitteretWy factum est. S ISched,: uide///+* jZTutilfs atque deari (pro dari) debeat Quid, si sic legamus: uideuimy (uidebi-mits) 5~(an) J«"(actio) uliiis accommodari debeat? In Inst. est: in factum actio dari debet.

rias *— usucapi possit. dari debeat. §. n . I . de obli-Conf. Commentar. II. §. §. 5%. ^at. q. ex delict. nasc. Conf. 5j. 58. ut superiore com- Epitome, II, lo . §. Cu cum mentariorettuUmus. Vid. Com- per le°em Aquiliam etc. Conf. mentar. II. § §. 5g. 6o» infra §. 211.

§. 202. Jnterdum

Q2

244 L I B . I I I . §.§.203—207.

| §. 205. Furii autem actio * ei competit , cuiua Furt. interest rem saluam. esse, li|cet dominus non jiit M ita-que nec domino aliter competit, | quam si cim ',ii>,tr* 12, sit% rem non perire. §.204. Vnde conatat, crctlito-. Ireni de pignore subrepto furti agere3 posse '* . ailoo Jquidem, ut quamuis5 ipse dominu?, id est6, ipue de-bitqr eani |rem subiipuerit, nihilominus creditori coin-petat acli|o furti. §.205. Itcm si fullo polienda* cu- IG. randaue, aut sarjcinator sarcienda uestimenta mercede certa ac|ceperifc8, eaque ° furto amiscrit, ipse furii ha-bet actionem, |non dominus : quia domini nihil wber-

esl, ea.xo non perisse11 , cuni iudi|cio locati a fullone 20, aut sarcinatore suum perseqni j posszfct&. si mqdo is fullo aut sarci7zator (ad) rem praestandfm*3 jsuffi-ciat14-: nam si soluendo non est 1 5 , tunc quia ab c»

§.§.203—207. zactio. Sched. done a eius intersit. Cod. eum insit 3furti agere. Sic in Inst. etiam Bien. Ap. H.il. autem e£ Cuj. lcgilur: furti actione agere. 4Xn Inst. additur: etiaimi idoneum debilorem habeat: quict expe* dit ei pignori pQtius incumbere, quam in personam agere. 5 Cod. t/ueW', p r o : qu. 6 ipse etc. Haec in Inst. omissa suut. 7Cod. pullienda s Sched. ac\cepit Cod., ut opi-n o r , habct accegit: quam lectionem in Inst. etiam tuentur, Hal . et Cuj.j Bien. edidit accepit. 9 Cod. eac/ua I 0 Sched . tdc(vcle)/a I J I n s t . : interest, eam rem non perire. I 2 C o d . : suum seaui p^sset Ins l . : 7-em suam perscqui possit (Cuj. et Bien. polest). 1 3Sched. sarcitor rem pstandc(l)** I 4 J Z

modo etc. Ins l . : Sed et bonae Jidei emptori subrepta re etc. Fulloni vero et sarcinatori non aliter furti (Hal . : furti actio* nerri) competere placuil, quam si solvendo sint (Hal. fuerint), Jioc est, si domino rei aeslimationem solvere possint. I S I n s t .

§. ao3. §. i 5 .1 . de obligat." q, ex delicl. nasc. q. ex delict. na&c» §. ao5. §> 17. I. de obligafr

§. 204. §. x6.1. de obligat. q, ex delict. nasc.

DE FVRTIS. 245

domnms jszmm26 consequi non potes t 1 7 , ipsi furti

24. actio conipetlt18 , quia hoc jcasu ipsius interest, rem

saluain esse. x 9 §. 206. Quae d e a o fullone jfaut sar- 182.

cLêcore21 diximns, eadem transfereraus et ad enm, "

cui jrem comrnodauiiiius-5. namtif IZii33 mercedcm

capienjdo custodiam praestant, i /ahic 2 * quoque utendo

4. commodnm [perripiendo25 simiiiter necesse habet? 6 ,

custodiam 'praestare. §. 207. Sed is, aput quem res

deposita est, custodiam j non prae^tat, tantumquea>T in

eo cbnoxius est, si quid ipse [dolo2S fecerit. qua de

8, caxisa (ri) r e s 3 9 ei subrepta fuerit, quae res[tituenda

est, eius 3° nomine depositi32 non £enejtur, nec ob

id eius interest, rem saluain esse: furti itaque 3 - age-»

Jre non potest; set e a 3 3 actio domino competit.

sint; et max eis. " S c l i e d . do»ir*¥*0) \s/m Inst . t suum d b - , minus . I 7 I n s t . posnt. 1 8 I n s t . : ipsi domino furti corn-, •fietib actio. X 9 I n Insfc. addi tur t Mem esb et si zn pavten\ (Hah parte) saherdo sit (Cuj. sint. Hal. fueiit) Jullo anb sarcinator, s 0 Quue de. Cod. de qite s l S c h e d . a saici-tqre Ins t . t et sarcinatore. ~z Inst. t padem et ad eum, cui commodata res est. transf J enda rete/es eîstimahant, 2 3 Sclied. 11/ (ui) ///*(?> (illi) Ii>st- "• « t ille fullo. E t rnos; praestat. 2*Sehed. //ailz) fi/ ( p r o l uc , ut op inor ) . Ins t . : ila isK

2S utendo etc. I n Inst . ap , Hal. legitur: </«£ commodatmn ntendi caussa accepit; a p . Cuj.t cpii commodatum utendwm percipit; ap . Bien . : rrni commodum utendi peicipit. 2 € Sched. Iiahenb 2 7 C o d . t pslatum tantumque I n s t . : praestat .svtZ tantum. 2 3 I n s t . t dold maZo. zs causa elc. Sched. g f? Legendumt E(causa) si # ( r e s ) ; u t est in Inst . a o auae resti-tuenda etc. Inst . t 9««« restitucndae ejus rei. 3 I nomine de-positi. Cod. nonomnlioe deposilie îtaque ixx Inst . non, Iegitur, « S c h c d . : et ca In s t , ; scdfmti,

§. 206. §. 18. I . de obligat, §. 207. §. *g. I, de oMigat* q. ex delict. nasc. q. ex delict. nasc.

246 LIB.III . $.208. DE E V R T . $.209. D E B O N .

$.208. In summa Jsdendum est, qua<?situm * esae, an impubes rem alie|nanl «v/ouendo a furtum 12. faciat. plerisque placet3, qtiia furjium ex ad/ectu4

consistit, ita demum obligari |eo ciimine impuberem, si pxoximus' pubertati * Jsir* et ob ict intellegat,) se de-linquere,

\§. 6og. Qui res alienas rapit, tenetur etiam1 16. furti. quis enim magis jalienam rem inuito domino <?o«trectata, quam qui rapit? i t a^e |iect<2 dictum

est3, eum improbuin furemesse. se-t propriam jactio-n e m 4 eius delicti riamine* Praetor inlroituxit, quae appellajtur ui bonotum raptoruin. et est intra annum 20. quadru|pli aetio 6$ post annum siilipli. quae actio uti-Iis est, etsiquis ujnam r e m ' , licefc miriimam* rapuerxt.

|$!. aio. Damni iniuriae actio Constituitur per le- Damn. gem Aquiliam, cujius primd capita cautum est, (ut) T $4(

bi quis hoininem alienum, |j eaniuea quadrupedem, ua<? pecudum numero sit, iniuria J3 occideiit, quanti

§. 2o8» *Sched.: seienduni test quasitum *alie\sl ouenclo *pleri$que placet. Ins t . : Zt placet (Hal. plaeuit). 4 Cod. %

adiectum 5 Cftd. mpubeitabi §.209. JSched.: tenelur et (pro ef-i ut opinor). Inst . :

tcncUir c/uidem ctiam. 2 €dd. tiectat 3 Cod . ; i/ rapit ita \iectum e Inst.; qui vi rapit? ideoque recfe dictum estt *Sched.: sel piopiia \aone (prO piopiia. adiie-). In s t . : Sed 'tamen propriain actkmem. s 'Cod. lecti nomen s actio

'deest in tnst. 7Cod. tetfi quit1 u\nuam rem Inst. etiamsi q. u. r .

§. §. 210*— a i4 . *Ex Inst. 2 In s t . : klienum homincnx 'alienamve. 3 Cod.: qua pectidum hilmero silfc iniiiria j iniuria

'§, 208. §. 20. I. de obligat, t §. 210. pr. T. de lege A<pjil. 'q. ex delict. hasc. Conf. L. i . pr. ad leg. Aquil.

§. 209. pl\ I. de bon. -vi (ex No^tn Coramentar. ad rapt . ) Edict. prov.)

V I RAPT. $ ,$ .2 io t -2 i5 . B E LECL A O V I L . 247

ea res in eo anno plurijmi fumt4-, tantum doinino

4. dare damnetur. $. 211. Is inhtria autem [occidere in-

tellegitur, cuius dolo aut culpa id accidejrit. nec ulla

alia lege damnuna, qnod sine iniuria datur, rejprehen-

dimr. itaque* inpunitus est, quj. sine .culpa et, dolo

inajlo casu quodam damnum committit. * §. 212. Nec

8. solum corpus Jin actione huius legis aestimatur, sed

sane j i 6 seruo occijso plus domznus damni capiat,

quam pretium serai, id7 quoque Jaestimatur: uelut

si seruus meus ab aliquo lieres mstijtutus, antequam

12. iussu meo Ixereditatem cerneret, occisus Jfuerit; non

enim tantum ipsius pretium aesthnatur, sed et Jhere-

ditatis amissae quantitas. item si ex gemellis, uel ex

comoejdis, uel ex sywpZtoniacis ivms occisus fuerit,

non solum Jocciaji fifc a^stimatio, sed eo amplius8

16. computatur, qaod eejjteri, qni superaunt, depr*tiati *

sunt. iden* iuris esi etiam, si (quis) ex pari Jmularum

unara, uel etiam ex quadrjga 9 equorum ujnimq, «cci- >t

derit. §. 21 g. Cuius autem seruus occisns est, is libe-

rum arbitrium Iiabet, uel capitali crimme reum facere

20. Jeum, qui occiderit, uel hac lege dainnum persequi.

§. 214. Quod autem Jadiectum*0 est in liac Iege: *

q V A N T l IN £ 0 ANNO FLVRIBII EA EES J F V E R I T xx ;

* Sched. fuit Jml. fuerit. Cod. , 11I opinor , fuit i. e. fuerit. 5 Cod. re\phdic itaque, p ro rephdif itaque. 6 Cod. i 7 Cod. „

sid 8 Cod. : ampiius q 9 Cod. quadrigisa I 0 Cod. adistum I X I n s t . : quanti H&l.: quanti itV) in eo anno -plu-

§. 211. Conf. §. §. 2. 3. I . §. a i 4 . Conf. §. 9- I- d e

de lege Aquil. lege Aquil. • QVANTX — §. 212. Conf, §. xo, I . de r r x B i r . Conf. Koster cit-

fcfe Aqtiil. L . a. p r . ad leg. Aquil. VI-§. ui$. Conf. §. 11. I. de- pianus, L. a i . p r . eod.

\pp\ Aquil.

24S I / I B . I I I . 5. f. 2 i 5 — 218,

illud eliclt* («*) si (fi/ii) clauduxn puta, ant lascnm

sfinnim oc'ctderit* qm m eo> anna- integer iaerhx%

acstimatio fiat HO« qttantimoriis iempore^ ssd quanti 2i«

ik eo antio pivrimi fmrit* «juo ftt» itt cftils piiis in-XS4* itfj^umconseqwmir**» qnaszz ei daranura 'idatumest.

** f§. 315, Capite eecmulo ( / » ) atlstipuiatorem, cu£ Cap.

•pecam&m £n Srau]dem stipnlatori» accepfsi» feeerit,

quanti ea res esset» tanjti1 actio cMHtttuitur. $, 2t6. 4*

Q»o 3 et I|j>sa parte legis damni numine aciiuneui £1*.

txodtici marufestam e s t J . ped Iti cati«ri tvm fuk rteces-

sari|tim, cum actie mandati aii eam rem sufliceret;

nM <juod ea le^ge adueoes inntiaxtteni i a duplum

agitur.

\§* aiy» Cspite tertto de omsii cnfero damno caue* * Cip»

tmr. itaqoe M Iqms seruum? uel eam quadrapedern» qn&t peaiduui rtufuiera (<estt vulmrauerit* sim cum

fuadmpedemt quae pseudimi mmmrS) m» csi ** nelut

€mmit mt £&sm hesthmt ue!»£ ur iuni f iti<>(nem%

rtmifmerk. I». x» jpr* «I l#§# Afttits «gctutli £>f "m m mmn •plurimi fmit, 3U ai. pr. «od.s ttvugfix (Coti I'fer.$ fttMfi i# kmnu) in et> auno plurimi fuit (Cnd. Fb>r, f$usmi, IJ5tit«i* /a«V; Cod., ut apinortf£it £,e» f«#*rit, **&*&.: ut qn.7 p.1.3 frtJtun seyuati*

f. §. ati . 2i€. s Scfj fi. erim^ti^ pro 77t tati i.t, ftft tanlf. 3Cf«l. g *$ched. mtroJucittC fe f.ege: inirodtsti w/l itia-f»*ff«t«ai E (*st), Sav.

§.§,217—aio. x ««m*>tf etr *«tc Slr In*t. Sfhrtf. »«-p#w <l# fpro 5. i"., ttt ?idet»r, 8 Cod.: £»rsum(j»m M2* arsum%

f. 225. Cwrf. | . 13. I. de etc. Conf. lafra Commml»* J<«e«» Aqofl. Vlfrlauu«. t, 3?. IV. | . f, *j. 171. $, k, nd, itnootftttpra f. t i t . f. at> f, »3. L de kt«

| . 216. Coaf. *ttf« cit. A<|tul. f. ts i . nisi qmgd ea t*>§e

* * # E L E 6 E AQYIJLIA: *<%

12. uulneraueri t ue l occiderit, ex hoc * capite actio jcon-

stituitur. in ceteris q u o q u e A animalibus, i t e m m e m m - '

Jbus r ebus , quae *> anima carent , d a m n u m iniuria

da tum jhac parte uindicatur . si quid enim ustum$

aut r u p t u m , aut Jfractum (fuerit)6, aotio lioc capite

16, consti tui tur: q u a m q u a m potuerit jsola rnpt i appellatio

i n omnes istas causas sufficere, j r u p t u m (enim inbel-

legitur quod quoqiw modo corruptiim,"- est . unde n o n

so*lumustat aut* rupta, au t fracta % set \etiam9 s d i l a -

et coii isa1 0 et efFusa et ****** a u t I X perempta Jatque

deteriora facta iioc uerbo continentur* §. 218- Hoc ta«

20. m e n capite jnon quant i in eo anno , sedquant i in die-

bus xxx proxumis e | a i a res raeril, d a m n a t u r 1 3 is,

qni d a m n u m dederit . ac ne P L V R I M I quidem uer-»

b a m adiicitur. e t i d e o q u i d a m ** putajuerunt, liberurtt,,

24. ewe ********************14" diejbus ************!

****** adiiceret, c/uo1* plurimi jjres fuit, ue l eum, *85.

q u a 1 6 ininoris f u | t 1 7 . sed S a b i n a 2 8 placuftt» pe rmdefkv l l

Utopinor, i.e. uelutursuiy) leonem Haec in Inst. non leguntur. 3Inst.: vulneraverit aut occiderit^ hoc. *Inst.: quotrae omnibus* s Cod. qua 6- 7Ex Inst. 8 Inst.: Vnde non solum fracta, aut usta, 9Sic Ins,t. Sched, et% gro «E, ut videtur.' IOS<*hed. o(ye|c^ff Inst.: collisa. l xSched.: e t - - a 2"(aut). Inst.: et quoquo modo. 1 2 ea deest in Inst. 1 3Inst. ohligatur. "Scl^ed. ductus incertos continent hes: tus*auc*d/clvicwj(vdl)*a 15Sched.: diejbus — — ailieeret **o(\el^—quo) ls eum OJUO. Sched, «m(velp)o (%elu) quod I 7 Loc i sententia haec est: qujdam putauerunt, liberam esse zudici, quem diem uellet, ex diebus xxx -proxumis <eligeret ut ud eum adiicerets q.p. r . £ , u . e., q. m. f. 18 Inst, \

§. 21S» Noc — — dederit. fuit. Co»f. Theophilus ad §, §. 14, I , de lege Aquil. ac cit. sed Sabino e tc cif» ne—- adiicitur, §, i5 . I- eod. §. l5. I . «t ideo — — — quo minoris

s5o LIB. III. $.219. DE LEGE AOVILIA.

habenchimx9, ac si etiamao hac parte P L V I U M I 2 1 uer-

brun |adiectum esse t a a : nam legis latorem contentum

fuisjse23, (quod prirna parte eo ucrbo usus esset)ZA. 4.

§. 219. E t a 5 placuit, ita demum ex ista2 6 lege actio-

nem esse, si quis 2 7 |corpore suo damnum dederit.

*z£quia8, alio modo damno jdato, utiles actiones dan-

tur 2 9 : uelut si quis ajienum liomijnem, znb 3 ° pecu-

dem incluserit et fame necaueri t3 1 , aut |iumentum 8.

tam uehementer egerit, u t rumperetur; 3 2 (aut)%i

jsi quis alieno seruo persuaserit, ut in arborem ascen-

jderet, uel in puteum descenderet, et is 3 4 ascendendo

j aut descendendo cecideri£3 *, aut mortuus fuerit, aut3fi

a]iqua jparte corporis laesus si t3 "•. i t e m 3 S si quis alie- *2.

Sabino recte. I 9 Inst. habendam aestimationem. a o Cod. pro si W. (etiani), iit in Inst. legitur, evhibet set EK-cidit itaque liltera i. Ceterum Itbrarium seT., non set, scri-psisse crediderim. 2 I Cod.: plurimi p 2 2Inst . fuisset. s3Cod.: nam legibus latorem etc. Inst.: Nam plebem Roma*-nam, quae, Aquilio ttibuno rogante (Hal. interrogante), hanc legem tulit, contentam fuisse. 2 4 E x Inst., nisi quod ibi est: usa esset. 25MaIim Set. Inst. Ceterum. 2 6Inst . : <3emum directam ex hac. 2 7 Ins t . : quis praecipue. 2 S CocJ- 7, pro attf, ut videtur. ,Inst. Ideaque in eum , qui. Et mox: darmmm dederit. 2 s Inst. daii solent. 3 0 Cod. an 3 I si c/uis alienum etc. Inst.: si quis hominem alienum, ant pecus ita inclnserit, ut fame vecaietur. 3 2 I n Inst. adjicitur: aut •pecus in tantum exagitaverit, ut praecipitaretur. 3 3 Ex Inst. 3 4Cod. si Equidem librarium festinantius scribentem litterarum ordinem invertisse puto: nam sensus utique is postu-lat , ut esl in Inst. 3 5Cod. cecideri; pro ceciderit: quae tamen vox ita dernum recJe videretur apposita, si sequerelur parlicula et; nune rectius abes.«et, sicut abest ab Inst. 3fiIust. mortuus, aut; omisso verbo Juvrit. 3 7Inst . i laesus fuerit, utilis actio iri -eum datur. 3 8 Cod. ilemp Inst. rectius Sed

§. 2ia. §, i6.( I . de lege Aquil-

$. $. 220, 2*1. D E I N I V R I I S . a5i

num Iseruum3* de ponte aut*0 ripa in flunien proie* cerit41, et is suf|focatus fuerit, /zzmc corpore suo da-mnum dedis|se eo quod proiecerit42, non difiiciliter intellegi potest43.

? * 15- ^ao, Iniuria autem committitur non soluni, cum quis pugno pulaatwj-, az^ jfuste percussus, uel etfam uerberafeus erit1, sed et si cui conui|cium factum. -fuerit; siue quis ,bona, alicuius quasi debi|toris, sciens.

28. eum 2 nihii debere, sibi* proscripserit3 ; jsiue4 qui&ad infamiam alicuius libellum aut carmen |scripserit *;, siue quis matremfamiliaj- aut praetextatum 6 jadsecta-i tu_p fuerit' ;- e-i; denique aliis pluribus modi|s8. , <g. aai f

Pati aubem3 iniuriam uidemur no» solum per nosmet

24. ip|sos* sed etiamxo per liberos nostros* quos in potestajft

1 exhibent; sequens enim species.a praecedentibus longe diversa est. 3 f l In Inst. ed. Hal. et CujY adjicitiir verbum aut, quod Bien. ed. non agnoscit. 4 0 Cod. an Inst . : aut de. 4 I I n s t . Aajecerit. 4 2 C o d . : fuerit *u(y§\ q)luc corpore suo damnum, dedis\set etc. InsV. fucrit, eo quod projecit, corpore suo^ damnum dedisse. 4 3 I n s t . : non clifficulter intellegi potesfc (Cuj. et Bien. poterit): ideoque ipsa Zege Aquilia tenetur etc.

§ .§ .220 — 222. xSched, : pu;*no pulsa? (pulsatns aut) jfuste pcussus (percussns) u (uel) eti(etiam) /fvel/) ubsratus (uerberatus) eril. Inst«: pugno puls,atus (Cuj. etBien. ed, loco verbi pulsatus ejchibent puta), aut fiustibus caesus, vel e. Y< .« 2 Cod . : eum ipsi 3 siue quis etc. Inst. i sive cujus bona quasi debitoris, qui nihil deberet, pvssessfl fuerint ab $o, quk intelligebat, nih.il eum sibi debere.. 4 Insh vel si. s I n « i . : scripseril, composuerit, ediderit, dolove malo fecerit, tjuo quid eorum fieret. 6 Cod. matremfiamlliam etc. Inst.: matr. fam. a. praetextatum praetextatamve. 7 I n s t . : fuerit: sive cujus pudicitia attentata esse dicetur. s Ins t . : modis admitti iii-iuriam manifiesLum est. 9 Cod. a 1 0 Sic In s t . Sched. et\

§. 220. §. l . I, de iniur. tio, cap. i 5 . ^ ^siue quis bona proscripse- §, 321. §. 2 . 1 . 3e mrqr . rit. Conf. Cicero, pro Quin-

http://nih.il

252 L I B . I I I . §.§. 222 — 225.

x86. liabenius; | |item'per uxores noslras, quae in iiianu riostra sunt11. itaquje si ******* filiae meae 1 2 , quae Titio riupta est, iniuriam fece|iis, non solum filiae no~ niine tecum agi iniuriarum Jpotest, uerum eLiam mco 4. quoque et Titii13 ncmi/ne14. $.222. Seruo autem (ipsi) f qiiuhm x 5 nulla iniuria intellegitur fieri, sed do-mlno per eum 1 6 [fieri uidetur:- irbn tanien iisdem modis, qullbus etiam pef Hberos | ndstxosi uel uxores* T

ifilurfam pafci uidermtr x 8 , sed ita ctim |quid atrocius 8. commissum fuerit*9, quod aperte in cowtuinjeliam, domini fieri uideturaoJ 'ueluti si (jvds alienum seruum j tierberauerit: et in hunc casum formulaa i proponi-jtur. 'at si quis serao conuicium'!fecerit, uel pugno eum per|cusserit, non proponitur ulla-forkmla; nec x£.* temejre petentiaa datura 3 . , ' J$. 223. foena. autem iniuriarum exleg<? xn tabu- Poen.

pro ~et., ut opinor. ' " C o d . smt Pati autem etc. Inst. i4

Tatitur aulem c/uis hijmiam non solum per semet-ipsum, sed etiam per Iiberos suos, quos in potestatc hauet, ifem per uxo-?em suam: id enim ma^is 'piaeAluit. raSch!ed.: si ueh

(ye\t)iae iiliae meae Inst . t si filiae alicujns, r 3 agi iniu-riaium etc. Iriit.: injiniaium agi potest,' sed ctiam patris cfuoque ef maiiti, ** Cod. nomen 1 5Scbed. : seruo aL \cj. Ins t . : Seivis autem ipsis qufdem. I 6 intellegiiur etc. Ins t , : fieii intelligitur, s."d. p . eos. l 7 I n s t . : pcr libeios et uxores. J 8 Verba inimiam pati uidmwr in Inst. omissa sunt. l 9 Inst. l fuedl (Bien. sit) et/ 2 0 in contumalihm etc. Co<3. min tu\eliam elc, Ins t . : ael contumeliam demini respicit. 2 I Inst . actio, 2 2Sched. potenti **non pxofonitur etc. Inst,?

pulla in eum actio domino campetit,

§. 222, §. 3, I. de iniur. Llb.XVI, cap. 10, Festas, sub §. 223. Poena — — fractum. voc, Talionis. ^ jaropter os

* §. 7. I. de inivir. Poena — . <seiuQ 'cu * Couf. Mos. et ~- talio erat. Conf. Gollius, Rom. Leg. Colkt io, Tit . I I , Lib.XX, cap. j , princip. et § . 5 . -pioptei ceteras— con-

BE INIVRIIS , 253

l&mmx projpter membrum quidem ruptum talio erau

16» propter os uero frajctum aut collisurn trecentorum.

assium poena ejrat» uelut si libero os fractum eratj

at si seruo CL ~: propter j ceteras uero iniurias xxv

assium poena erat- con|stituta, et uidebantur illis tem«

20. poribus, in magna jpaupertate, satis idoneae istae pe*

cumari&e poenae. f3 §. «2124. Set nunc alio iure uti*

mnr . permittitur enim nojbis ******** iniuriam"

aestimare, et iudex uel tanjti condemnat, quanti nos

24. aestimauerimus 5, uel minoris proj«£ illz6 uisum fuerit.

set cum atrocem iniurlam Praetor [faestimare soleat, 1°7* . . , . , . . .XXXIX.*-

SL siinul coiistituerit, quantae pejcumae nomme fieix

debeat uadimonium, bac ipsa quan£ka[te? taxamar8

4. formulam, et iudex cgiamuis9 possit uel mino[ris

damnare, plerumque tamen propter ipsius Praetoris

anjctoritatem non audet minuere condemnationem.

[§. 225, Atrox au tem 1 0 iniuria aestimatur uel ex facto,

uelut si quis ab ajliquo uulneratus, aut uerberatus

8. fustibusue caesus | fuer i t x l ; uel ex loco, uelut si cui

§. §, 2aS — a25. J Cod. legum xTx tabutas^) z Cod. eh 3 Cod. pecuniae penae [ ne * Sched. apps**s 5 Set nuna e t c In s t . : Sed postea Praetores permittebant ipsis, qui inju* r iam passi sunt, eam aestimare, ut judex vel tanti (Hal» eff Cuj . : tanti reum) condemnet, quanti injuriam passus aestima* verit. *Sdhed. ,p \illu I n s t . : p rou t ei. ^Sched. : ad

(jpro hac. S a v . ) ipsa qttta\te (pro gtita\te i. e. quantitate), * Cod. taxatnur s Sched. qui I n ipso Cod. fortasse est ,#««'» vel cfu.'. utraque scriptura quamuis significat. I 0 autem. deest m Inst . ^uulneratus eic. I n s t . : vulneratus fuerit

stituta. Conf. Gellius et Col- §. 2a4. Set nisum latio, loc. cit. et uidebantur fuerit. Conf. cit. §. 7. I . de illis temporibus etc* Conf. iniur . c i t §. 7 . I , §. 225. §. 9. I . de iniur»

254 L I B . I I L §.225, DE I N I V R I I S .

ii* theatrOi ant in foro** xnfinria facta slt; uel ex per~ sona, aelnt si magisrxatns IniiVriam passns fuerit, uel fcenatoribas a.b humili jpersofna facta sit iniuria13»

(Kal. sit), vel fustibm caesits» t2lmt.z vri m furo, vet it tomspecku Prseiorif, l*nel senatorihus etc. Ittst.: ve! « senatcri afj liamill persooa (In Cu§. H Bira, f«L vrrbtim ;»*/•-joaa omttiitur) injuria facta 511* <u«f parerti px*r*.nct e fzai a tiberit tei iibertis. Atit<.r enim ttc. I» CinL v r tus fio?m fcaim pagiaae «»»|oriJba» Utteris scriptom « t a t ; if&, «7 explie.

255

GAII INSTITVTIONVM COMMENTARIVS QVARTVS.

_>____»«____. . . _ r

\§. 1. quot genera actionuni sint, uerius uidetur, duo

esse: in jreru, et in personam. n a m a qu£ ini ease

4. iixerimt3 ex sponsionjum generihus, non animaduer-

terunt, quasdam species actio|num inter* genera se

rettulisse. §. 2. In personam actio est, qua agimus

[********** alioue, qpi nohis uel ex contractu, uel

ex delicto obHjgatus est, id est, cum intendimus, dare,

&. facere, praestare oportejre6, §. 3 . In xem actio est,

cum aut corporalem rem intendiinus no|stram esse,

*aub i*us? aliquod nobis competere, uelut utend/, aut

utenjdi fniend/, «mdi 8 , agendi, aquamue ducendi, uel

£. $. 1 — 5. x Bfr Cbd, vacua esse videntur haec lraea et sequent. lin. XHrincipium. E<juidem praeter rubricam, si qnstcn, Gajus apposuit, tale <piid hoc loco deperdifmn esse crediderim: Superest, ut de actiottibus loquamur (Conf. pr. I. de act.). Quodsi quaeritur. 2Sched. n(?) pro n , ut opinor. 3SchecL dtxer>tn 4Sched. r Cod. haud dubie X 5Sched. uuo/texs (?)#(?) ^Sched. pstarte o\¥e (pro o.re i. e. oportere). 7 ee~. (es-*e) oT(aut) ius Sched.: "ec * *us 8Sched. utend* (utendi)

§,§. i . 2. Conf. §. x. I . de §. 3. Conf. §. §. 1. 2, I, de ant. act.

2£G L 1 B . I T . $ . $ . 4 — I O * B E

*alt£ns ftollendi, *ud jt?r*bspic£endi 9 , itein actio ex di~

Tierso aduersario j est negatfina. $, 4 . Sic Itaque dis- 12.

cretis aciionibns certum est, \*non pas*se nosZo rem

nostram ab alio i t a 1 1 petere; si P A S E T JEVBI D A E E

O F O R T E R E . nec enmi, quod nostruni est, nobis dari

potest: cum soiuin jid dari nobis intellegatur, qnod

(ita datnr, 7J£*2 nostruni fiat; nec res, jquae nostra iS.

( w £ ) 1 3 * ainplitis (nostra) fieri potest1-*. plane odio

furum, quo magis Jpluribus actionibus teneantur» ef-

fectum est, ut extra poetnanx dupM aut qiiadrupli» rei

arecipiendae nomine ftzjres ex hac actione e t ian i x s te-

neantttr: s i J A E E T EOS D A R E O P O R T C P . E : [qiiani- 20.

nis sit etlam adxiersus eos haec actio, qna rem nostraai

(essc petinms1 6 . \§. 5. Appellanfcor*** aatem in tem. AppeU.

••quiclem aaiones «indicationes, fin personam «ero

actiones, quibus dari fieriuc oportere inten|dimus, mn~ 24,

dictiones28.

§. 6, Agimus autem mtenhim, nt TBWL mntam

190* conjjsequaniur; interdum ut poenam tantuua; aUas u& LIL.V .

«£?-atit) nte\iz fmend* (fraendi) «mJ/(«nadt). 9«:C«el> pmspieiendu Schei. * **ospiciendi I0F,Cno») | ^ « posse^ Tios- Sched.: * *'«r nus Tust.: ncm posse actorein, 'TftSt. s 4fit«zm y«n ftct ab alitjuo. I B * l 3 Ex Inst. * * « « «n<7n etc» Imt . : Kec eafm, quod actoris est, i<Z «" dari oportett fuia ttilicet dari cuiquam id inteliigitw, quod ifca <lat«r, v i #/«£ fial: Btec res» quae /ew» actoris est, magis ejus fierl polest. 3 s ScfeecL: ex liac 2*Z«e rt (pru 2F.^ I n s t ; **i«ff* Aac actiune. " I n s t . : quamvts sit adversus eos etiam haec *« mw actiOj per fitam rertt JJMIIB attis esse petit» l7lm.U AppeUamvs. I85chedU tjpibus dare fieriue etc. lmt.i qaihas dare facem oportere inienditur, condictioaes; condicem euun, est dmuri" liare etc.

§. 4* f. l4. L de acf. nec personhm nero efc. Coof. m-* 0Tiim <— «icri potest. Conf. iiu- fra §. 18. ^ra CotiQmeitlar. IH, §. gg» | , fi. Canf. $. 10 .1 . 4e»cl*

| . 5* §• i 5 . I* de act* I»

http://L1B.IT

A C T I O N V M D I V I S I O N E . Q57

rem et poejnam1. §. 7. Rem tantum perseqmmur

uelut actionibus ex contractu ****** j$. 8- Poenam

t«?2tum 3 consequimur uelut actione furti, et inljuria-

rum, et ad quorunclam4 opinionem actione ui bono-

jrum raptorum: nam ipsius rei et uindicatio et con-

dictio nojbis competit. §. g. Rem uero et poenam

persequimur uelut ex Ms | causis, ex quibus aduersus

inStiantem in duplum agijmus: quod accidit per actio-

nem iudicati, Uem^ depenbi, damni \iniwiae *******

***6 legatorum nomine, quae per damnajtionem caxta

relicta7 sunt.

§. 10. Quaedam praeterea sunt actiojnes, quae ad legis acfcionem exprimunturj quaedam, quae jua u i^

§. §4 6 — 9. ^Sched. : alinf u/ (ul) /o(?)m ( r em) er ( e t ) •p**\na (pro poetia. i. e. poenam). 3Sched. «cw Lego ali-quo. H e i s . 3Sched. t*t, pro tat., u t o p i n o r , i. e. tantum. 4Sched. et ' quoiundam 5Sched. iuihcart .,, pro iudicali

It. ( I tem), u t opinor. «Sched.: damni |—.— ae (Lego iniu-riae, quamvis nozi 6 , sed 9 requirerentur litterae, si lacunam es legitimo unius lineae htterarum numero aestimare vellemus) «rt(?]f/n//(\ela pro,/)/ah(!)a Posteriorihus ductihus legisAqui-liae mentionem contineri vix est u t dubitemus. ? Cod. cerie rtslictae

$.10. x Sched.: Tjdam (quaedam) / (pro q~., ut conjicio, i. e.

quae) / « (ve Ic>(Lege tua. H o l l w . ) ui

§. 7. Conf*. §. 17. I . de act. §. 8. Conf. §. 18. I . de act.

et acl tjuorundam — raptorum. Conf. p r . I . de hon. \ i rapt . et §. i g . I. de act.

§. g. Conf. cit. §. 19. I. de act. ex his causis etc. Conf. infra §.171. item Paulns, Sent. recept. I , ig , §• 1. nhi pro de-pensi male depositi legendum esse putaverunt Cujaei ns et qni eum secutt sunt . iudicati.

Conf. Cieero, pro Flacco, cap. ax. depensi. Conf. supra Commentar. III. §.127. damni iniuiiae. Conf- supra Com-mentar . I I I . §. 216. Uem §. tilt. I. de ohligat. quasi ex con-tractu et §. §. 23. 26. I. de act. legatoium etc. Conf. supra Commentar. I I . §• 282. et loca ibi allegata; item cit. §. § .25, 26. I. de act.

§.10. Conf.infra §.§.52.55.

B.

258 L I B . IV. §.§. 1 1 - i4.

ac po|testate constant. qnod ut manifestum /iat, opus 12, est, ut |prius clc legia actionitms loquamur.

\§. n . Actiones, quas in uau ueteres habucrunr, Acu legis actio|ne8 appcllubantur, uel ideo quocl iegibus pro-ditae erant, quij^1 tunc edicta Praetoris, quibus com- 16, plures-1 actiones introcluclae • jsunt, nondum in usu habebanrur; uel itleo qiih ipsarum |!egnm uerbis ac-commodatae erant, et ideo immxtjtabiles proiude atqtte leges obseruaSantur3. unde eum, qui de InUibus* 20. succisis ita egisset, ut in actione uites nomi|naret, responsum /u i t 5 , rem perdidisse °, quia dcjbuisset ar-bores nominare eo, quocl lex xir tabtalarum, ex qua | de uitibus succisis actio competere£, generaliitr cLs"1 ar-|boribus succisis loqueretur. §. 12. Lege autem age- 24. batur modis ||quinque: sacramento ,* per iuduis 8

pqstulationem j per conjdictionem; per wanus 9 iniectio-nem; per pignoris ca|pj:ionem.

\§t i$, Sacramenti aclio generalis erati dez qui- 4. hus enim rebm s j ut aliter ageretur lege cautum non ""

„$. J. n . l a . *Sclicd., '0)\p Legendum. ya 8Sched.

*plur/s 3Schcd, obserunvt'1 4 Sched . : J ( p r o y , u t opinor) de uilibus(\xitibas). sSched. s(vv\c)u/t(vv\m prost) 6Sched. pd/d/fse c' ?Sched. /p(ve\7)etei-e (pro '/peteret) generab/(7) /('?)oc (pro geiierali^ de). s Cod. iudices s Sched. /i/anus

$. $. i3 —17. * Cod. ad Legendum de. Sav . 2Sched. ^» /6(? )K* (quihus) /6 (enim) pa*it ( I n Cod. fuerit rebt/).

§.11. Actiones pradi-. 2. 4- e°d« (ex ipsius Commen-tae erartt. Conf. Pomponius, tar. ad Leg. xn .Tab . ) L. 2. §. 6, de orig. jur. <?o §. 12. sacratttento. V/d. §.§, quod lex xix tabularum ctc. i3 — 17. ;pe>* condictionern. Conf. Plinius, Hist, nal. Lib. Yid. §. §, 18 — 20. per ma-XVII, cap. 1. vers. fin, Lib. nus itiiectlonem. Vid. §. §. XIV, cap. 1. pr . Paulus, L.28. 21—25. per pignoris captio-§. 6, de jurejur. et L. 1. 11. nem. Vid, §. §. 26 — 29. arbor. furtini caesar. Vlpia- §. i3 . /xoc tempore — ttus. L. 3. pr. eod, Gajus, L. debitumpetat, Conf.infra §.§.

DE L E G I S A C T I O N I B V S . 2 5 9

6 — 9. erat» de hzsz sacrajinento agebatnr. eaque actio perr

inde periculosa erat4- J*************5 atque hoc

tempore periculosa est actio cerjtae creditae pecuniae

12, propter sponsionem, qua periclita|tur reus6 si temere

ncget, ekn propter restipulationem, qua pejriclitatur

actor si non debituni petat8 : nam qui uictus erat

\summam. sacranien£i praestabat9 poenae nomine;

ezque \in publieum cedebzt^ praedesque eo nomine

16. Praetorz daban\tiirJ°f non ut nunc sponsionis et resti-

pulationis poejna luero cedi£ aduerj-ario x x, qui iiice*

r i t 1 2 . §. 14. Poena autem sa|cramenti aut quingena-

ria erat, aut quinquagenaria. nam1% |de rebus miie

20. aeris plurisue quingentis assibus, |de mvaoTibus uero I 4

quiuquaginta assibus sacramento .conjtendebator; nam

3Scfaed. /J** 4In Sched, ita comparatae sxmt lin. 7—9 :*-— — /// atq If tempore periculosa c ao. c6r\tae creditae pcuniae

p~p~ sponsionem cjua peri\clitatur actor si n debitum petat n

aui uictuf er*t Quae tamen omnia in Cod. lineis sequentibus

10 — 12. i terum exhibentur, et quidem emendatiora. S a v . 5 Sched. fals//cq(J)**/// An falsiloquisl S a v . 6Sched. pe-

ridita\)et r(veip, \el/)«v*c Legendum periclitat'' reus. S a v . 7Sched. neget Goininandae snnt litterae et. S a v . 8 Sched .

petaf s Sched. **/***m sacramn p(?)s(?)/*&*/ Lege: sutiiam

sacraliiti(sacramenli) pstabat. S a v . l° Sched. : ca****(ea-

que) 1*1 (in) /•#&//,**7,i(?)* (publicum) **//ciW(cedebat) **csq (In

Cod. haud dubie est pelestf) eo nom (nomine) ptor (Legen-

dum ptort) dab**\t//// (dabantur) . I3CSched. luero (lucro)

ced/i (cedit) aduetear/ (aduersario). I 2 C o d . : uicerit ub I 3 Sched . *? Cod.j u t o p m o r , n ^ S c h e d , : de minoris *

l 7 l . e t l 8 o . nam gui uictus §. 14. Poena con-— — dabantur. Conf. infra tendebatur. Conf. §. §. seq. i 5 . §. 16. ifem Fesfns, sob voc. 16. item Festus et Varro lec. Sacramentura. Varro, d<*J,ing. cit. nec non VaJerius i-robtis, Lat. Lib. IV. ( ap . Gulhofi-ed. in litter. Q. Jf. T . S. Q . P . pag. 29.) . (ap. Golhofrtd. pag. 1476.)

K a

26o L I B . I V . §.§. 16. 16.

*/*a* lege xn tabnlarrau cautum erat. sed si de liber-

Hat\e hominis coiUrouevsla.J 5 erat, etsi prcdosissmms

homo esset, Itamen xtt 1. assibtis sacramcnto con.en-eo2&*u Kff? c^n***> t>.<$f~

dcrcft.r cmbum e?-at * |**** ° iauom causa 110 satis- 24. 192. S i t m e o/^rarentur *7 adsertores || j . ~ , K

iXXVIll. '_ _ ********************************

****** zjstae18 omnes actiones ******************* ^o.

tt* | - .—, < | ********** x5 — iy.

***************** captiis ****** I — —J<)—23 .

193. a t l iudicem accipiundum | |uenirent . postca xxerozo re-CVn. a ' u e r 3 i g clabatur **** x x x . a i iujdex: idque per3 a Iegem,

Pinariam Factum* est; ante eam autem jlegem **** *W*?3 dahatur iudex. illud ex superioribus injteliegi- 4, mus, si de re minoris quain (M) aeris24- agebatur, tjuinjquagenario.sacramento, non quingenario eos con-

ln Cod. tamen de minorib. u scriptum esse puto. I 5 Sched , : 7.(vel«)/ */* */*C¥t\c hominis susia In Cod., ut opinor, est: f> fi de lib.tat\e hominis "rusia (controuersia. Vid. JPraefatio). S a v , l 6Sched, cpnteiutere* (pro contenderet'1) ca**»*Ccautum) e».a/(eraO /]tume " I ?Sclied. faboris c //c cplO)/s(f)*a//sne orarent'' Lcge*. fauoris c. ne satisdatiotie onerarenf Sav . l 8Sched. -\stae " S c h e d . : (lin. 17.) ***¥Qnetassac .»_, (lfn. 18.) -~ cp())<capius (lin. 19.) n/o(vdd)o///n 2 0 Schedf

iiy pro u, ut opinor» a i Sched. u/ o(7y(?) orxxT Senten» liac fortassc conveniret: post diem trigesimuni. Vid. Ascon. loc. hic inferius alleg. 2 3Sched. *w/, vel c(vel a)(/o(vclu)p. In Cod. scriptum puto idlf. p S a v . 2 3Sched. 7/(vel/Tpro 7,) c(vel a)a(vel/)//m Legendum videtur ifestim. B u t t m . 2* Cod.: minoris f. aeres Lege: minoris .7««/« mile aerk. Manifeslum

§. i5 . dabatur «*«* ixrscsc. rioribus irlellegimus,Vid.§.i&, iudex. Conf. Asconius, in postea tarnen quam iudex da~ Verrin. Lib. I , cap. g. (ed. a. tus esset etc. Conf. Asconiu* 1675". pag.yG.) illud ex supe- loc. cit.

D E L E G I S A C T I O K I B V S . 261

jtendere solitos fuisse, postea tamen quani iudex cla-

tus** esset, Jcdinperendinuni diern, u t ad iudfcem

8. uenirent, j clemintiabant - deb idecum ad iudicem uene-

r a n t , antequain aput j e u m cazisarn26 perorarent , so<«

lebant breuiter ei et quasi per Jmdicena rem expo-

n e r e : quae dicebatur causae collectio, quasi causae 2J:' suae in breue coactio.-~ l<S. 16. Si in r em agebatur,

mobilia qnideni et inouentia,. quae nrtJcX) in | ius ad-

ferri adduciue possent, in iure uindickbaiijtur ad l iunc

m o d u m . qui uindicabat,. festucam tUnebat.' deinde

16- ipsam xem appreliendebat* uelut l io /ninem, J et ita

dicebat: H V S C E G O H O I I N E M EX I V R E Q V I R I T I V M

MEVBr ESSE AIO JSLCVIJDVH SVABI C A VS ABI, SI C VT

B I S I . ECCE TIBI VINDICTAH JlNPOSVI. et QUtml

Iiomini festucam i npoaeba t . adjuersarius eadem simi-

20 . liter dicebat et faciebat, c u m |uterque uindicasset,

Praetor d k e b a t : B i r r r i T E 2 8 A M B O HOBIIJNEM. illi

2iiittebant. qui prior uindica(z&»;7z£, ita alterum inter-

rOgafo&tl POSTVLO 2 9 , AMNE JrjICAS,. QVA EX CAV-

tnlm est, post siglam y". excidisse rmmernm Tn. Conf. supra §. 14. Sav. 2 5 Cod, datum 26 Sched. y, pro eT 27Duplex m mslitaenda &acramenti aetione forma obtinuisse *udetur, altera si in personam, altera si in rem agereturJ: ad liaac quae in setjuentibus traduntur, ad illam vero quae hoc artieulo continentur, refero. Z8 Cod. mitte zg uindicaue-

§. iG. Conf. Gellius, Lib.XX, —• nominabant. Conf. supra cap. 10. srcriwraz — vix- §. i4. deinde sequebantur — inCTAST ITTTOIVI. Conf. Va- ageretur. Conf, §. i5. -postea lerius Prolms, in Ktfer. S.S.C. Praetor eb fuctuum. S. D. E. T. V. ( ap. (Jolhofred. Conf. infra §. §. 92. o4. \em pag. 1*76. TOSIVLO — riyvz- Festus, sub vocib. Vindicias, CAVERIS. Conf. Cicero, pro Supersiiles. Cicero,' inVcrrcm, Mnraena, cap. ia. rix- Lib. I, cap. 45. et ad eum ia-X3ICTA3Z. Conf. Boethiin, Com- cum Asconius (pd. a. 167S. inentar. inTopic. Cieer. Lzb.I. pag. 100.) Valerius Probus, in (ad cap. 2, $VANX>Q TV — litter. P . P. L. V. (ap. Gotho-

262 I i I B . I V . $ . $ . 17. 18.

SA V I N D I C A V E R I S . ille respondebat 3 ° ******** S I

S I C V T Y I S | D I C T A I S I I N P O S V I . deinde qui prior u in - 21«

dicauerat, dxcebat: Q V A ^ D O T V I S T V R I A V X K D I C A -

V I S T I , JJD A E R I S SACRASIESTTO T E P R O V O C O , aduer-

sarius quoque dicebat: J S I B I I I - I T E R J a E G O T E . *****

asses sacratnenti nomina E hant 3 3 . deinde sequebajitiir

quaecumque («") in p e r s o n a m 5 4 a g e r e t u r . postea

Praetor secundum al terum e o r n m uradlcias dlcebat, 4 .

id es t , Injterlni al iquem possessorem constituebat» e a m -

q u e injbebat praedes* 5 aduersario dare litts efc uindi»

c i a r u m , jid est , rei et f r u c t u u m : alios a u i e m praedes

Ipse Praetor ab utrolque accipiebat sac ramen t i , qund 8 .

id in publicum cede|bat. festuca au t em u tebantnr

quasi hastae loco, ^igno [quodam iusti «lornlfiii; ma\l~

me (enhri) *6 stia esse credebant, [quaeex hosdbus ce-

pissent : unde In centumuiralibus Iudki*is hasfca prae* 12

rat etc. Sched. uindicalat p*tuU(v<\it) m€n&. P; «ftia sigla hoe Ioco haud dubi* m mmte mns « t liijraritta, «t significaret verbum rispomlehat, VidL Prae&fl^. «Sti i ff t /K(V«1 tAs fecit(\e\/) 3 2 Cave, ne a«l «rinsm dimbat refera* vocera similiter: ea enJm pars est ipsiuv formolae; Mmqm ad •verbiun prouoco, qui-d suliaudiendum est, referri deJbet, V » -t e r h o l z n e r . 33Sched.: set d. asses sacrameitti »«a«aa-Jbant Equidcm exctdisse altquid, Ioc»n»»e iU restitoendom esse existimo: set d. asses sacrame nti nomina(£aitr in reb. r i . aeris plurisue in minorih. I. nontina)haXil 3* sequebuntur etc. Sched. adseT/bantur tjc%q \n psona ** C«»d» fisides 3 S Sched. oxi/m(?)c Legendma: maxime eninu S a v .

fred. pag, 2476,) aliot au- tumuiralihur ittdiciis tlc* Cotif. tem — in puhticum cedehat. Snetonint, m OctatiatkO., rap, Coof, supra §. i3. festuea. 36. Mart»tis Lib, VII, «*kr. Omf. Plantas, MH. Aci. IV, 63 (Jb), *rrs. 7. SlaUn^ S«v. sc. 1, vers. x5. Persn»» Sat, Ltk IV, ectog. 4 , ver». 45. V, vers. 175. unde m cen-

BE LEGIS ACTIONIBVS. 265

p o n i t u n 3 * §, 17, Si3 8 qua res talis erat, jut (?wn) sine

incoinmodo posset in ius adferri uel addu|ci, uelut si

c o l u m n a , aut grex alicuius pecoris esset, pars a|liqua

16*. inde sumeba tu r ; deinde in eam p a r t e m , quasi in I to-

tam, r e m praesentein, fiebat uindicatio. itaque ex

gre\ge3* uel una o u i s 4 ° aut capra in ius adducebatnr,

uel etiawz*1 pilus jrnde sumebatur et in ius adfere-

ba tur . ex riaue uero et [columna aliqua pars defrin-

20. gebatur. similiter si de j fnndo, uel de aedibus, siue

de liereditate controuersia era t , jpars aliqua inde su-

mebatur et in ius adferebatur, |e t in eam partem

perinde atque in totam r e m praesentem (fiebat uindi-

24. catio: uelut ex fundo gleba sumebatur , et ejx aedi-

bus tegula, et si de liereditate controuersia erat,

aeque 4 2 ,

j j * * * * * * * * * * * * * * * qualem ******************* 19°"-

2,5,l . ,xcvi>.

4 , \§. iQ. E t liaec quidem actio proprie «wdictio *

37Sequitur spaiiuta vacuum. 3S Si Sched. S *$ iiaque atc. Sched. itaTjZt^: gre\cae 4° Cod. quis 4 I Sched. et, pro eF., ut opinor. *2 Folium, quod hanc ohm excipiebat paginam, de-perdttum esse constat: de qoa re vldenda esl Praefatio. Cu/us folii argumentum triplex fuisse mihi persuadeo: tractatus de sacramenli actbne conlinualio et finis; deinde actionis, quae per judicis postulationem fieri dicehatur, descriptio; denique iliius articuli, in quo condictionis indolem Gajus noster expo-suit, pars prior: posteriorem exhibet pag. 195.

§. §. xH — 20. ^Sehed.: (lin. 1.) ti u(velo)o(?)otmd(velc) f/mTtt qualem ///** captend iudieio(T) (lin. 2.) ******o(?) oq*c*/d /Kd/c*# C?)#*c*<veI 77, vel r)dd//m¥¥****T@)de' (lin. 3.) c******d/c (vel o)c//caiaQ)da*i^iH*//cj(sel />«(?)aZ//*w(vel cf)ua//a 2 Sched.

§. 17. similiter si de fundo na, cap. 12. etc. Conf. Gdlius, Lib. XX, §. x8. nam — denuntialat. cap. 10. Fesius, sub voc. Conf. §. 15.1. de act. nunc etc. "Vindiciae. Cicero, pro Murae- cit. §. i5.I . Conf. supra §. 5.

264 L I B . I V . $.$. 19 — 2'i.

uocabalur: nam actor3 aduer|sario denuntirzbar, ufc ad

iudiceiu capienchxm die x|xx. adesset. Inunc ucro non Nuur. r proprie condictionem dicimus actionem in personam, (qua) |intendimus, dari xiobis oportere: nullaA cnim 8. hoc tempore eo |nominedenuntiatio fit5. §. 19. I-Iaec autem legis actio constituta | est per legem Siliam et Calpurniam; lege quidem Silia cer|tae pecuniae, lege uero Calpurnia de-omni certa re. \§. 20. Quare au- 12. tem haec actio desiderata sit, cum de eo, quocl nobis dajri oportet, potuerimus sacramento, aut pcr iudicis postulationem |agere, uakle quaeritur.

§. 21. Verx manus iniectionem aeque (de) jhis rebus agebatur, de cjuibus ut ita ageretur, lege aliquax

|cautum est; uelut iudicati lege' xn tabularum. quae '16. actio talis erat: qui jagebat, sic dicebat: QVOD TV MIHI IVDICATVS SIVE DAMNATVS [ES S E S T E R -

TIVBI x M I L I A , QVAE DOLO IHAZO3 NON S O L -

V I S T I , OB EAM B.EM EGO T I B I S E S T E R T I V M | x

MILIVM I V D I C A T I MANVS I N I I C I O ; et simul ali-quam partem | corporis eius prendebat. nec licebat 20. iudicato ma|num sibi depellere, et pro se lege agere; set uindijcem dabat, qui pro se causam agere solebat:

vdictio, pro Vdictio 3Cod. auctor E t mox clenuntiehat 4Schcd. : inleudimus / d vo*** U nullam Legeudum: intendi-mus d. (dari) nobis u. (oportere) nulla. s nunc etc. Inst . : ntmc vero abusive dicimus, condiciionem actionem in personam esse, qua actor intendii, dari sibi oportere: n . c. h. t. c. u . d. f.

5.JJ.21 — 25. JSched. p ( p r i ) , projg(per) . 2 Cod. ac/lia 3 Sched. doc; pro d. m,, vcl dm. i. c. dolo malo.

§. 21. Pcr nianus iniectio- lihert.loll. (lustinian.) uelut nem. Conf. Scrvins, ad Ae • iudicati lege xn babularum neid. Lib.X, -vex-s.4j9. Vlpin- elc. Conf.'" Gellius, Lib. XX, nus. L. 10. §. 1. de in jus voc. cap. 1. irmciTi PXANVS. Paulus. L. 7. qui sine manu- Conf. §. 24. nec licebat iu-miss. L. un. §. 4. C. de Lot. dicato etc. Conf. §.§«2i .a5.

D E L E G I S A C T X O N I B V S . 265

qu! uindifcern non dabat, domum 4 ducebatur ab

g4. actore et ninjciefaatur s . $.22. Postea quaedam Ieges J9^*

ex aliis quibusdam causis || pro iudicato manus iniectio-'

nem in qaosdam dederant: I sicut Iex Publilia in eum, .,*•*» A

pro 6 quo sponsor dependisfset, si i n ? sex mensibus ^ - ^ ^

4. proximis, qnam pro eo depensum ] esset, non soluisset ^ ^ J^m

sponsori pecuniam: item lex Fulria de sponsu adner- JMf^$

sus eum, qui a sponsore plus jquam uirilem partem

exegisset: et denique coinplujres aliae leges s in niultis

8. causis talem aetionem dejderunt. §. 23. Set aliae le-

ges 9 ex quibusdam cazisiszo jconstituerunt quasdam

actiones per manus Iniecti'onem, sed puram 1 1 , id est,

non pro iudicato: uelut lex (Furla) testamentaria1*

aducrsf// «eum13, qui Jegatoruni nomine mortisue

i2 , causa plus \xx* assibus cepisset, cum ea Iege non

csset exceptus, ut ei |plus capere liceret: item lex

Marcia aduersus fenerajtores, u t s iusu ras 1 5 exegissenr,

de his reddendis (per manus iniectionem cum eis age-

16. retur. §. 24» Ex quibus lejgibus, et si quae aliae si-

miles essent, cum agebatur, manum jsibi depellere et

4 Co<L dominum 5 Cod, uin\diciehatur Et mox qb.tleam «Scned. loco siglpe ,/>(pro) cxhiJbent siglam p (per). rCod. dependi^et A" in s Cod. legis s Cod.: leges in multis causis

Mendum iude ortum ost, quod ita scriptum extat in praeced.

l ia . S a v . IOCocL p ro causis, Tel, quod idem valet, e.rz7, exlnbet si " M a l i n i iniectionem puram, omissa vocula sed.

"t-lexrtc. Cod. lege ttaria Excidit nomen Furia: vid. lin. 25. • 1 3 In Cod. pro atlusus eum scriptum est adusum I + C o d .

pyrperam c Yid. supra Comm. I I . §. 225. I S Cod. : u t si

g. 22. " lex Puhlilia. Conf. taria liceret. Corrif. supra Commentar. III . §. 127- §. 24. ilpm supra Commentar. lt'\ Furia de sponsu. Conf. I I . §. 225. ibid. § .§.121. 122. §. 34. Conf. § .§ .22 .25 .

§. 23. lex (Furia) testamen-

266 L I B . I V . §. §. 2 5 - 2 9 .

pro se lege agere Qicebat). nam e t 1 6 actor in ipsa

|legis actione non adiiciebat hoc uerbum PRO I V D I -

C A T O , |sed nominata causa, ex qua agebat, ira adii-

ciebat: OB EABI REBI |EGO T I B I MANVM I N I I C I O : 20.

cum h i , quibus pro iudicalo actio da|ta erat, nomi-

nata causa, ex qua agebant, ita inferebant: ]OB EAM

R E M E G O T I B I P R O I V D I C A T O M A N V M I N I I C I O .

nec Jme praeterit in forma17 legis Furiae testamenta-

riae PRO IVDICA|TO uerbum inseri, c u m 1 8 in ipsa 24.

lege non sit: quocl uidetur ||nulia ratione factnm.

§. 25. Sed postea lege ******I9, exce|pto iudicato et

eo, pro quo depensum est, ceteris omnibus, |cum •

quibus per manus iniectionem agebatur, permissum

est20, |sibi manum depellere etxx pro se agere. 4.

sed2Z is, qui iudica[tus et is, pro quo depensum est,

etiam23 post hanc legem uindicem |dare debebant: et

nisi darent, domum ducebantur. |itaque quamdiu le-

gis actiones in usu erant, semper ita objseruaba- 8.

t u r 1 4 : unde nostris temporibus is , cum quo jiudi-

cati depensiue" agitur, iudicatzwza s solui satisdajre co-

gitur.

\'§. 26. Per pignoris capionem lege agebatur de Per.

quibusdam re|bus moribus, (de quibusdam) lege. 12.

us/uras I 5Suspeclam habeo vocem et. 17forma. Sic; pro formula. Conf. Corn. van Byntershoek ad L. 2. §. 7. de orig. jtxr. iu Praetermissis ad eam Legem. (Opuscul. Tom. I I . od. lla!. pag. 21. aa.) I 8 C o d . : cum r 1 9 Scheo". ual(ve\/) 7(vel/)/« AnuillMl 20T. Sched. 7 2 I Sched . c/ S 2Sched. i ; Cod , nt opinor, /" 2 3 Sched. eef-; p ro e~. eF- 2 4 Cod . obseruahavtur 2S Cod. /uibcat/

§.25. Conf. supra §. §. 21. etc. Conf. infra g. 102. ? l . unde ?wstris temporibus

DE LEGIS ACTIONIBVS, • 267

§> 27. Introducta est moribus rei mili|taris, n a m 1

propter stipendium Zicebat* militi ab eo , qui tr\i&uQ«

ba t 3 , nisi daret pignus capere: dicebahir axiteni j ea

16. pecnnia, quae stipendii nomine dabatur, aes milita|re,

i tem propter eam pecuniam licebatpignus caperc, |qua

equus* emendus erat: quae pecunia dicebatur aes

e|questre. item propter eam pecuniam, ex qua hordeum

equis erat | comparandum: quae pecunia dicebatnr aes

2,0. hordiarium. §.28. Lege autem jintroclucta est pigno-

ris capio uelut lege XII tabnlarum ad|uersus eum» qui

hostiam emisset, nec pretium red|derct: item aduer- -

sus eum, qui mercedem non redde|ret pro eo iumentp,

24. quod quis ideo locasset% ut inde pecuniam |acceptam

in d a u e m 6 , id est, in sacriiicium inpenderet. Ilitem 19^* GX b< lege *********' data est pignoris captio publicanis H *

| uectigalzz/TO /mMicorum populiRomani8 aduersus eos,

qui aliqua |lege uecl-igalia9 deberent. $ .29. Ex

4 . omnibus autem istis cau|sis certis uerbis pignus capie-

batur; et ob id plerisqxie | placebat, hanc quoque actio-

nem legis actionem esse. quibusdam jautem (rion)

placebat: p r imum quod pignoris captio extra ius |per-

agebatur, icl est, non aput Praetorem, plerumque

•J. <J. 26 — 29 . x Cod. 71 (nam) et 2 Sched. 6/cebak 3Sched. **/(vel<?)|/(?)r//<?(?)W Lege tribuebat. Sav. 4 Sched. eau/s Lege equus. Sav . 5 Cod. lacasset 6 Cod. darem Legendum dapem. Sav r

7Sched. ****toria An plaetorial «Sched. uectigaliwwQ) Z(?)/udZ/c(vel 0, veU)o?-' p(vcb)<velp) Lege: uectigalium -publicor* -pr'. (populi roxnani). S a v. 9 Sched. /(vela, vel j)c(vel aQc(vel o)amahi Legendum uecti«alia. Sav .

§. 27, nam propter stipen- hordiarium. Conf. Idem, sub dium aes militare. Conf. voc Hordiarium aos. Gellius, Lib. VI I , cap. 10. §.28. Itemlego — publica-aes eauestre. Conf. Festus , nis. Conf. Cicero, in Yerrem, sub voc. Equestre aes. aes Lib. III , cap. IX.

268 L I B . I V . $.<$. 30—34. D E L E G I S A C T .

etiam absente10 [aduersario, cum alioquin (aliquis) 8.

ceteris actionibus non aliter uti jpossit1 1 , quam aput

Praetorem, praesente aduersario: praeterea nefajxio z x

quoque d /e 1 3 , id est, quo non licebat lege agere,

pignus capi |poterat.

|$. 30. Set istae omnes legis actiones paulatim in ^ *

odimn uejnerunt. namque1 ex nimia subtilitate uete-

r u m , qui tunc iura conjdiderunt, eo res perducta est,

u t uel qui minimum errasset, l\itemz perderet. itaque

per legem Aebutiam et' duas lulias snblajtae sunt istae 16.

legis actiones, effectumque est, ut per concepta uerjba,

id est, per formulas litigaremus. §. 5l« Tantuni ex

du|abus causis permissum est Jege3 jagere: damni

infecti, et si centumuirale iudicium **** |********** 20.

************* ante4 lege agit5 sacrajmento aput

Praetorem urbanum uelpex-egrinum6. propter d&mnwh

ue|ro infiectum 7 nemo uult lege agere; set potius sli~

pvl&\tiom8, quae in edicto proposita est, obligat ad-

I O C o d . abfentem I x Sched. p\f/£ Malim posset. 1 2 C o d . nefa\cto I 3 Cod. de

§. §. 3o—33. * Sclied. nq (nam qui). I n Cod. fuerit ntj, i. e. namque. 2Sched. erraffet \/(vela)t; Cod. , u t op inor : eiraf~ fet l\it. (Ktem). 3 I n t e r permissum est et lege in Cod. per-

peram inserta sunt haec: id legis aunem facere 4 Sched . : iudicium ha(vda)ru. (horum? harum?) j**(?)c(?)/(vela)n(velj/) /(?)/(?)<?c(vel o)c>adgent/ure(vel o)*(?).r(?)/ a(?)rcfc(ante). 5 I a Cod. utrum sit agit, an agit7, incertus sum: Sched. agit ex-hihent. 6Sententia haec esse videtur: eum, qui apud cen-tumviros acturus s i t , antea apud Praetorem sacramento agere dehere. S a v . 7 Cod . : damni uero infecti 8 Sched. f/uu

§. 3o. namcjue — •— Jitem §. 5 i . si centumuirale iudi-perderei. Conf. supra § .11 . cium peiegrinum. Ccmf. per legem Jtelzttiam. Oonf. infra §. 95. i tem Gellius, loc. Gellius, Lih. XVI, cap. 10. cit.

E T D E F I C T I T I I S A C T I O N I B V S . 2G9

24. uersarium |****** quod et commodius ius *ec* p/e-1—24. nius9 est. per pignoris I O II *99-

_ rt> " LXXVIL> . . . __ , _—_ ^ T^ ||apparet. §. 3s. ** I X in ea forma1*, quae publicano 2 0 ° *

, . 1 r . - LXXVIL»-

propomtur, talu | fictio est, ut quanta pecunia olim, ei jb, r,

pignus eaptum*3 [esset, id pignus is , a <rao capttun,

4. <?rat, luere deberet, \tantam pecuniam I 4 condemnetur.

§. 33. Nulla autem formula ad cowjdictionis fictioncm.

exprimitarx 5. siue enim pecuniam, siue rem Jaiiam

certam debitavix 6 nobis p^amuj , czan. ipsamx 7 j dari

8. nobis oportere intendimus, jmllam a.dhihexmiszz jcon-

dictionis fictionem. itaque simul intellegimus, ejas for-

mulas, quibus pecuniam aut rem aliquam nobis clari * 9

oportere injtendimus, sua ui ac potestate ualere. eius-

dem natjurae sunt actiones commodati, fiduciae, ne-

12. gotiorum ge|storum et aliae iuris ciuiiis 2° innumera-

biles.

Hab. \§. 34* Habemuj" ad/mc alterius generis frctiones,

(vel c)la\w(Q)e Lege ftipulatione. S a v . ^Sched.: ius+* p(\'nlr)cTi/uf Lege: ius et -pleniuf. Sav . I 0 I n seq. pag. nihil legi potuit . Idem tamen, de quo hic agitur, in ea con-tinuari argumentnm, docent §. §. 5a. 33. IXSched. 1t An

^ m ( c o n l r a ) ? An it. ( i tem)? I 2 Vid. supra ad §. a4. not. 17. x 3Schet l . dar///m Lege captum. S a v . ^ S e h e d . : is a o(ve\d)uo(veld) c(? vel +*)«^(vel ?)//*(?)m- *7-(vel p)at ** Q)/cre deheret /*72/(?)«m(velo*, velzz*) pecfinQ) In Ced. haudl duhie est: is a quo captum erat luere deheret tantam pec.am. S a v . I 5 S c h e d . : ad | dictionis p+D//o(?)re expm/f Lege:

ad *l\dictioni$ fictio~n. expmit' S a v . I 6 C o d . : aliquam. certam mutuam x r Sched . pc(?)+a(?)ma/ (petamus) c(vel/)

«m(velo*, vel u * ~ cum) /p(?y(vel/)<j(ipsam). x 8Sched. ao (vel c)*(?>///wcm(?>**(?) x 9Sched. dare "Sc l i ed . : aliae /e

§.§•32.33. Conf» supra§ . io , Conf. supra §. 19. siue enim pecuniam—petamus. §.34. Conf.supraCommen-

27» L I B . I V . $ . $ . 3 5 . 5 6 . D £

in quibusjdamr formnlis: uelut cum is, qni ex edicto

bonoruHi possessionem -pelutZf iicto [se herede agit.

curn. enim praetorio iure et3 non legit/wo sucjjcedat in

locuin defuncti, non liabet directas4 actiones, et ne-

que id , quod defancti hiitt -potest Intendere siuira

\e*sse, neque id, quod dcfuuct*o êbebatur, potesr.

intendere dari sibi oportere %i i£a que ficto c se lierede

intendit, uelu£i hoc vaodo: I V D E X ? U ; O ***** __***

certus, id est, ipse actor * * * * * * * * * * * * * * * * * * I > * g / . f f / 4 ^ - _ _ i

jproposita simul ****x********x9 ita subiicitur: T V J I

81 PAJRET N V H E R I v a i NEG1DIV3I AVL.O (.•Gt.lilO

S E S T E R T I V B I X 3 I ILIA B AR E OPORT ERE x c * $ « 5 5 *

Similiter et bonorum emptor fficto se heratle 3gU«

§.§ .54—5(. ^Scht-d. Hahemh+(\L.ht*nm*) <>."*>. "-*dlitif)

«/«./ cC')«c«(veIo)/(?)T(alt*riu* geiterh) „//»*•" n-lm j»tu»<«)

o(?)*c*(Gctiones) *n(in) yot/'[J<a;» a S c h r d . : »«- «•% l kw

(vel r) p**//(* el a p iu //) I a Cud. sine liulnv e$t: ûi ^x e«k

(edicto) 6//. petit(i)vo petiic). S a v . 3 S t h e d . *j + >rh»'d.

hauent\^TQJmbet) <//«?)/(?) a / (direrlas) s Jk Isril. *- (l»u.

17.) <?/ n(vel/*)e(?)9*(?) Id 9 <f(*eIo)f/«(*eIo>«.« , M ) ' * ' 7 £ * r *

pp, vel/7, proTp) intendere //izf/« (iio, 18.) c •—/ fc(*t»!i*)

coe(\elo)&(?)at' 73 intendere c / ( \e l /)//.* o Lejff*: «t* »e/T M gj

tltfuncti Juit p~. (potest) iritendere fuum 11~ nej. M ?. d e -

functo dehehat'' pT(potest) intendere </. (dari) r*i£i J" - p j r t f w ) .

H o l l w . ^Sched. /a[f/ (pro itacf.i u t opinor) « cv . ' , / t(fic!o)

j(velc)e(velc) /.</(* e lo )e (*e lc— herede). ?J>chrd. i w / (pro

S.ati i. e. tieluli) */ (pro h\ ut videtur, i. e. hoc) »t (pr-ftwi» «t Opinor, i. e. modo) moex (tudra) cs/o(nlu) 'SelmLi (lm. j(j.) i*auu (lin. 2 0 ) ttâ certus id est ip>r act«>r /*(?)/fi>et^/t'?) /A*e«(?)a(wl e,)#***«**|t (Hii. 21.) i<?o(velc)«(êl n , \el/*)tf«s(*rl^) Atuu <f(?)«(?)/(\eIc)</(\eI//>//('!ft4c)/»/ ( « iure t | t i ir i t i«m fu i i? ) /c//c(\("1 «)#c(vel j)/5//«iv?)c(\el oJ/e/(?)/*o//c/ ? 5 S* bed. /*/ .//#

(?)KJ(velc)//(veiy)^(%t'io)//(udo, \ e ! « ) 1 0>*tlvd. / / //«(.*)[/«*

t a r . I I I . §. 52. et loc. iM alleg. S« 35. Coaf. s«|»ra C«»m-item Theophilus, I I I , 9, § .2 . meniar , I II . S* S* &>• 8 u iiem

F I C T I T I I S A C T I O N I B V S . 271

set interduiu et alio modo agere potestxz. j |nam*ex 201.

persona eius, cuius12 bona emerit, siunpta in£enjtlone, L V , i U*

conuertit condemnationeni in suam personam, |id est,

u t quod illitis esset, uel iili darj oportet^t1*, e o n o _

mine aduerjsarius huic condemnetur: quae spedea actio-

m$ apjpeilatur Ru t i l i ana 1 4 , quia a Praetore Publio R u -

tilio, qui e£ z 5 bonojnmi uenditionem introduxisse di-

ci tur , compara taes t 1 6 . snperior autem spewes T ' actio-

n i s , qua ficto se herede bonorum emp£or \agit1*,

Seruiana uocatur. §. 36. (Eiusdem generis est Puhli-

ciana actio).x 9 datur au tem Iiaec actio e i , qui ex;

iusta €ausa traditam sibi r e m nondum usucepit, e a m -

que amibjsa possessione2 0 pet i t . n a m quia non potest

eam ex. iure Quir i t ium suam esse injtendere, fingitur

r e m usucepisse, et ita quasi e c iure Quiritium dojmi-

nus factas esset, * * * Z I hoc m o d o : I V D E X E S T O . S I

Q V E M HOJariNEja** A V L V S A G E R I V S E M I T p n -

QrE E I 2 * TRADITVS EST, ANNO POSS EDIs|8ET,

T V l l 2 4 SI EVBI HOMINEBt, DE QVO AGITVR, Eirsz*

jT(mtmprium) /T(negidium) a(aulo) s(?)s(sestertium) x mil(mi-

lia) J(dare) o7^'(oporterp). IXSched. £o*ef,pro poteft, ut

opinor, 1 2 Sched. qu/ In Cod. haud duhfe est cui. i. e.

cuius. I 3$cfaed. dare or^(lxt Cod. scriptum puto oiret i . e .

oporterei). I 4 Sched. ap\pellaturutiliana I 5Sched. c/ e/f

pro cj et I 4 Sched . ee. I 7Sched. spemes I 8 Sched .

smpler(\fi\j> — emptor)^(?)g(?)/j(agit). I 9 T a l e quid excidisse

nianifestum est. S a v . 2 0 Sched . atlmif\sat(xel/) p^session. 2 I Sched. **n(vela) Sententia requirere videtur: i daf i. e.

iudex datur. 2 2 Sched . hczmem 2 3 Sched . aa. (aulus age-

rius) em/tus (vel emtis I n Cod. sic scriptum esse conjicio:

emit 97".) <?(velc)/(vek) 2 4 Sched. p^sed/flse* *um Lege:

p^sed/flset tum, S a v. 2 5Sched. c', p r o e* i. e. eius.

Theophilus loc. ihi alleg. ( I I I , §. 56. Conf. §. §. 5. 4. I, 12, pr.) de act.

272 JLIB. IV. §.§,57.58. DE F I C T I T . ACT.

EX tVKE Q V I R I T I V M ESS£ V O P O R T E R E T | e£ 7*eli-

q u a 2 6 . §. 37.y I tein ciuitas Romana peregrino fingi-

tur, si eo jnomine agat, aut cuni eo agatur, quo no- 16.

mxne nostris le|gibus auio3-"7 constituta est, si modo

ius tum sit, eam actionem j etiam ad peregrinum extendi:

1 uelut si fur tz 2 3 [agat •peregj-imts-9, aui curn eo aga-

tzif3°t formula ita concipitur: I V D E X E S T O . S I P A - '

JKET (OPE) CONSILIOVE * * * * * * * * * * * * * * * * * 3 I J 20.

FVRTVM F A | C T V M ESSE PATERAE AVREAE, QVAM"

OB REM EVM, SI CIVIS ROMANVS ESSET, |pRO

3FVRE< DAMNVM DECIDERE OPORTERET et reliqua.

j i tem si peregrinus furti agat, ciuitas ei Romana iin- Item

[gitur. similiter si ex lege Aquilia peregrinus damni 24.

202. [jiniuriae agat, aut cum eo agatur, ficta ciuitate Ro-

" mana iudici[um datur. §. 58- Practerea aliquando

fingimus ad contrarium, (debitorem) \no%\xum capite

d e m i n u t u m 3 a non esse. n a m si ex contractu nobis

obligatus obli[gataue sit, et capite deminutus deminu- 4.

taue fuer i t 3 3 , uelut mulier |per coemptionem, ma-

sculus per adrogalionem, desinit iure [ ciuili debere no-

bis , nec directo intendere *** 3 4 , dare | e u m eamue

oportere: sed ne in potestate eius s i t , ius nost rum

corjrumpere, introducta est contra eum eamue actio 3 * 8.

2 6Sched. e*(et) *elic/ua (reliqua). 2 7 Sched . ac, pro ao. 2 8 Cod. furtum 3 9 Sched. p(l)erec, pro pereg. i. e. pere-

grimis, 3 0 Sched. agat/n 3 1 Sched.: /(vel t — iodex)

e (esto) si paret eonsilioue d/hon/sa.me/filio I n poslerioribus

ductibus peregrinae genlis nomen lalere suspicatur S a v. 3 2Sched. ao(y£le)st7/c()///(nQSlram)^o(?)d(pro kd, ut opinor,

L e. capite deminutum). 3 3 / (?)z/ /n/( \el / ) i. e./fuerint.. 8 4 Sched. "//(?) Sententiae conveniret lic. i. e. licet. 3 5 Sched.:

§.58. Conf. supra Commcn- I I . §.162. tar. Ilf. §. 84. et Commentar.

$.$.3g§— 42* D E F O R M V L I S . a73

«tilis, |rescissa cnpitis deminutione, icl est, in qua £m*

jgitur capite deminutus deminutaue |non esse.

5.59. Pavtes autem formularum hae sunt:, de*

monstratio, in|tentio, adiudicatio, condemnatio. §. 40.

12. Demonslralio |est ea pars formulae, qnae **********

*********** demon|slretur* res, de qua agitur. uelut

haec pars formulae: |QVOD AVLVS AGERIVS NVME*

RIO NEGIDIO HOMINEI VENDIDIT3. item haeCJ Q V O B A V L V S A G E R I V 8 ( ^ l ) 3ST V M E R I V M

N E G I D I V M | ZT 0 M I N B M D E P O S V I T * . § . 4 l . I n «

16. tentio est ea pars formulae, |qua actor desiderium suum concludit. uelut haec pars |formulaes: s i P A -

R E T J , N V M E R I V M N E G I D I V M A V L 0 A G E R I 0

S E S T E R T I V M X M l L l A D A R E O P O R T E R E * »

iteni haec: | Q V I D Q V I D P A R E ^ y * V M E R I V M N E .*

G I D I V M A V L O A G E R I O D A R Tfv^ £ C E R E (OPOA*

TEiiz)'7« item haec: s i PARET_, H O M I N E M J E X

I V R E Q V I R I T I V M A V L I A G E R I I E S S E 8 . §. 42»

20. Adiudicatio est ea pars formulae, qua |permittitur iu* dici rem alicui ex litigatoribus adiudi|care: uelut si inter coheredes familiae erciscundae agatur, aut inteU socios communi diuidundo 9 , | aut inter uicinos finiuta

rto (aciio) <% (pro f1 1. 6. contra) eutti «attiufe do(mio)i §.§.59 — 44. ^Sched. y"(quae) pc/p/tq'dl//(v<ill pro/'/)n

ve\//)ccr(ve\p)/(?)?(vcl/)/(?)+¥(?) Fortasse sic legcndum: 9I pcipue (praecipue) iileo inserW (inseritur) ufc 2Sched. <Z<s-

mo\strai etur 3 Schcd.: ^(qubd) «(aulus) «(agerius) n ( n u -merio) 7z(negidio) hominera uendidit + Sched.: £ TtarTn \*+minem deposuil fiSched.: forriiutae I *Sclled.: s ipa-Vet W% a « ss (sestertium) 3o milia d (dare) o*(opOrtere) ^Sched.: qdc/d paret nnaa JJ. (dare, facere). 8 Sched. s Si paret homin | ex tcj aa ee sfctmiliae erciscundae, Sched»

%. 42. Cottf. §^20.L ddai-U et§.§.4-5*6- eodi de offic. jutL

8

274 L I B . I V . $ . $ . 4 5 - 4 6 .

regvmdorttm. *************** J A D I V D I C A R I oron-.

T B T 1 0 , I V D E X T I T I O A D I V D I C A T O . $• 45» Con-

demnajtio est ea para formulae* qua indicl11 con- 2i. 2°3« demnandi || absdluendiue potestas pennittitur I a . uelut

' ' haec pars |formulae: I T D E X K Y M E R I V E wEG r-

D I V M AVLO AGEIIIO S I C 8 T E R T I Y M X Jtt I L l A

C O W D E M F A i SX IffON P A R E T , | A B S O L V E 1 3 .

item haec: I V D E X K V M E R I V M N E G I D I V M A V -

L 0 AGJERIO ********* C O B B B M f t A : SJI N O J F A- 4 .

RETj A B S O L V I T O I 4 . item liaec: I V D E X K V M E -

R I V M 3STEGIDIVM AVLO A G E R 1,0 X M I L I A

cowDEMifAJTO15 et reliqua, tit non adiiciatur: *r U O N pj.nET) 4n$oLriTOx6. $.44. ********* ** parj^es17 sinlul inueniuntur» sed quaedam inue-niuntur* quaedaftTa(>jnon inueniuntur. certe intentio aliquandp sola inira>riitur, sicut in praeiudicialibus for- 8. mulis: qualis est, qua g-wajeritur x 8, aliquis libertus sit, uel quanta dos sit> et alijae complures. demonstratio autem et adiudicatio et [condemnatio nu7wquam solae inueniuntur: nihil **** J**19 sine intentione uel con- 12. demnatione ualetj item conjdemnatio sine demonstra-

f tde communi diuidundo. Sched. c d" Vid, Pracfatio. 10 Sched.: regundor(regundorum) n(\'dad)dlm/(vn\p);c(vele) ' qlam Jadiudicari otet (oportet). Expecles, uL post verbum regundorum sequatur; uelut haec pars formulae etc. "Sched* iudex 12Sched. promittic* I3Sched.: iudex h~n"a"a sssc

• tnil idemna si n pai'et |absoIue I+Sched.: iudex rt h~a"a dum/a**an/ idemna (Malim cOndemnato) t\/ n pariet absoluifo 15Sched, £u^(iudex) n n"a"a~~"m irdirmna\to I (Schcd. dt

(veloTpro d/) n 717* (vel 1~~\ pro 777*) In. Cod. sic scriptum puto: si n7(non) ^(paref) fl7(absoluito). Sav. I7Sched. /j/w(velc)c(?)y(vel//)+(?)rc/ p(vel pc)ar\/es (partes). Sententia tale quid exigere videtur: Ne/jue tanten semppr istae partes. "Sched. qiKtlic' e <jua\eritur ~9 Sched. rt/ (nihil) a*w\no

http://pj.nET

. D E I - Q R M V L I S . «27$

tione nel intentinne uel j adiudicatione imVLas uires ha-

bet: ob id numquani sojlae innemantur. • r

l^* \§. 45* Sed" eas quidem foramlas, in quiB»s de Sed. . _ .

lure quaentur, m im* concejptas uocamus. -quale^

&unt, quibus intendinius nostrum esse afliquid t% inre

Quiritiuna, an£ nobis dare oportere2, aut pro fnre

damnum (decidere oportere3 : iu) quibus iujris ciuilis

intentio est. §. 46. Geteras uero in. factuni conceptas

20. juocanius, id est, in quibus nulla talis intentionis ct>n-

ceptzo4 |est; sed initio formulae nomina£o eo, quod

factnm est^, adi«r/w/jtur6 ea uerba, per quae iudici

damnandi absoluendiue pojteatas dafur. qualis est for-

24. nxula, qua utitur patronus contra Jlibertum* qui eum

' contra edictum Praetoris in ius uocat: jj nam in ea ita 2o4.

e&t: RE CVFERATORE<y SVNTOi. SI FARET, I I , - ^1*1**

i V M PA^THOKVitf JAB I I l O L I B E R T 0 8 COFTRA

EBICTVM I H I V S ?RAETORl«y* jlST I V * VOCA-

TVM E S S E , R E C V I E R A T 0 R E » I I I V M I I B E R .

4 , TVM. j l L I I P A T R 0 N 0 8 E S T E S T I V M X M l l l i

C O l f D E M K A H T J ; ffl NOK P A R E T , ABSOlVVIf -T O X O . ceterae quoque (fommlae, quae sub titulo de,

Ego, qai aliquid excidisse. mifai pgrsuadeo, sic legendum ess« arbitror: nihil e/u'm demonstratio' aut adiudicatio.

§.§.45 — 47. *Sched. uuif Legmdum in iuf. Conf. §. 47. faav. 2Sched.: au($roaut) nobis <Z(dare) 0". (opor-erc) Supplendum dliquem. a Conf. supra §. 3j. 4Sched.

fcepta, pro tce-pt, ut opinor, i. e. conceptio. sSched.: no-tninato (nominato) eo cj factum c*(?—proi".) *Sched. adim (vel )///|tur Ductus tur certi sunt, ceteri incerti: sensus postu-lat, ul legamus adiiciuntur. 7 Sched. recuperatores 8 Cod.: ab illo patrono liuerto 9Sched, pr»(?)t(?) 10Sched.: pa-

• f. 46. qualis est formula, infra §. i83. item §. ult»I. d* qua utitur patronus eic. Co»f. poen. temera liiigant.

S2

276 L I B . I V . §< §. 47 — 5 i ,

in im iiocando proposifae simt, Jin factum conceptae

sunt: uelut aduersus euni , qui ia ius fuocatus neque

uenerit, neque uindicem dederit; iftein contra eum, 8,

imi exemerit eum, qui in ius uocajtur. e£ deniojie In-

numerabiles eiusmodi aliae forjrmilae in albo propo-

nuntur. $. 47* $€d ex guifausdam causis Praetor et

in ius , et in factum conceptas fonnulas proponit».

ueljz^11 depositi et commodati. iila enim fonnula» 12*

auae ita conjcepta est: I Y D E X J B S T Q . S V O B AYJ&YS

A G E R I V S A J? V T ffYMEKIVM K E G I B I V M J *

H J E N S A M [ A J 3 . G E N T E A M D E J O | V I T I J , £ V A D »

R B A G I T V E , g V l B Q V l B OB BA M E 32 M I V M I -

K I V M 3 S F S G I B I V M AVJLO A G E S I O D A E E F A C E »

RJI O E O R T E T E X F I B B B O H A H V S , I B I ¥ B 1 X

K V M B R I V M 2 T E G I B I V S I J A V l f ) A O E R I O C O J?f«- l6*

B E M F A T O * * : SI IC 0 2T P A E E T , A B J O L V n o 1 * ,

in ius concepta est. at illa Jforamia» quae ita concepfca

ftSti I V B J S X E S T O . 5 1 P A E E T , AVI>VX A 0 I - *

| I V M AjFVT S V E J 5 E I V H I f l G O l V M M E I T J A M

A R G B S T J E A M D B F O S f l S l l , , I A K g V I 3> O 1> O

| M A B O N V M E E I I W J g G l B r i A V L O A G K R I O I I E I J -

B I T A M KT0JN- E 3 8 E , fiVAKTI EA E E S B R l T j T A tt *

T A M J S E C V K I A B I I V D E X K V M E R l V H H fe G I - *2ft»

trono « (sestertium) sc n«Z eondemnaic Cgro tondenmato) *f u jp(paret) «(absoluunto). IIScheo', 2|e// la Cod,, «pinor» e$t rTjwt l4Sched.: iudex esto ^ «izfanlsw agerms) ap B«~ merium «(negidium). I 3 Sched» deposuisset I4ScbeJ. s tfy^ ob eam rem ?T. (numeriom) n (aegtdtum) 3 (aalo) a (age»

rio) <i (dare) Je (facere) ©(oporfef) « fi<le bona ems t<£ &A (iudex) ttnali conderanato nr s(%i) n(non) JET(paret) «".(«b~

§» 47. Conf. latxa §. 60. Ckero, pro Bluraena» ctp, t5. gru xti M.M Amrrs.. Conf.

BE FORMVLIS. 2 7 7

? I V M A T I O A G E X I O C O W D E M N A TO J S I JTOIf

^ A R E T , A B S O L V I T O 1 5 , in factum jcqncepta est,

«imiles etiam commodati forniulae [sunt. z6

§. 48. Qmnium autem formulanim, quae can-

dernnajrionem habent, ad pecuniariam aestimationem

S4* conjdemnatiox concepta est. itague etsi corpus aliquod

X, 2. petater | p - , — ^ - [^isSat 2o5.

4. olim fieri solebat, aestimata re pecuniam eum icon- r"VI,a>

demnat. §. 40. Condemnatio *uero* uel certae pecw-

nize *esse \potestflietinc*extae 2. §. 50. Cextae j3ecu*

t* X * * * * 1 "" " ^ * " - " ^ " ^ ^ • — > _ _ _ _ ~ » _ M « _ _ M J

« —-* * * * * * * * * * * I V B E I K V M E R I V M

N E G I D I V M A V I / O A G "E RI O S E S T E R T I V M X

8 . M I L I A C O K I E M H A S S I H O K ( P A K E T , A B S O t -

v i 5 . §. 51. Incertae uero condemnatio pecuniae

duplijcem significationem habet. est enim una cum*

aliqua jpraelinitione, quae uulgo dicitur cum taxatione

1.9« 12» * * ? * * * * * * j i .—1 r—. —1 ' *<

|***************** infinka <?# K#Zut si rem ' aliguam

soluito). * s Sched . : iudex esto si paret a a ajput rc n* men-sam argeoteam deposuisse eamy. d. (pro <£. u e, dolo^ \ 0 Tn

Cod., u t ophaor, eat Z j librarium enim hanc siglam per in-<

euriam bis pqsuisse pu to . ) wTCmalo) nnaa reddita (pro «?f|^

Jfia~.) n ee traanti ea res erit tanbai \pecam iudex ?f 5"« «2

IdemnatQ Tnpa l6-Sequitur spatium ^ascuum.

§.§. 48—52. *Sjched. pon\denmat;ion ^Sched,*. con-*

dcmnalio *+e s*r/a* pec*^T///iai- **** \—r ——~. — cpc**. I n Cod»

&ia scriptum esse p u t o : condemnatio «(aero> u. (uel) certae

pecuniae esse \jjotest uel ineertae 3*5ched. c*rc(?)** (certae),

•pct«u — (pflcuaiae) r- — * Sched. •«-—*«-• a/«-pc/*/* usn/lhc

itn(?)apap/jfcu€^" *Sched. : iudcx r? n a a ss HZ milia conn

demna fi no J p absolue s Sched, ? una qua c (pro <'. i. e.-

cum). 7Scl ied. : taxat ione/ / 8 Sched. (lin. 11.) ///*«

aligu/*p**+tmus (aKqufd petamus?) mlh • • \//aa — —•—._—««.««.^.^ 9 Sched . : j3S77v/f#cV//x(veIa)c//

275 L I B . I T . $. §. 52.- 53.

a posjsidente nostram esse petamus, id est, ai in rem

agamns, Juel ad exhlbendtim. nam illic i£a eatt

fiV-AJtfTI £ _ * RJSJ H R I T , \TJiNTAM PECjrWI^LM J.6,

2 T V M E R I V M I f E G I B l V M AVZO JtGERIO C 0 3 J -

P E M K i " ************* J I x $ .52 .17~19-

ludex si condemrfW, cerfram pecmriam* condemnare12

debet, etei certa pectmia **>£* condemnatione positax a

Tion sit. debet aiitem iudex,********** 4 J- certae 20,

pecumae.— — — =—— •—XV \ neque mrawns, xieque

miuoris — 3 6 j — aiioqnin.memsuam

iacit. item & — r 1 , , L — n e p m r / s quam ga 4<Z- aM&& B^m <&£•*» iiites^, .

taxat — — - — I S J Htein Jiiam facit* J 9 24.

206. minoris autem damna 2° (| *• 2«

•^ r^ _. |******************** mtendere aeoent *** [************* con^<s/r/natione constxingi * * * 4. J ^ ,—_. _ ** 5—7, mf0)tnjia (infinita) c (p roeI ) */H£ (pro u,ut) si r (pro rT j . e. re ra) . *°Sched. : quanti c*(ea) rc / (pro «•/') cr/i-(erit) | ntam (tantam) **cnnj*c#(pecimiani) n* » c/* ( p r o «I *T.) condem- ( cood ta iaa ) , X ISched« — tfdcpcttt 3 £ S c h e d . : si condemn-—* ( - (c tmdmmat certam pecuniam) conderanare. ^ S c h s d . : certa pec ( pecun ia ) *** (in) Ti^om* j - e ( I n CodL fiatfrit %t4emne0i\ne i. e. condemnatione). "-*Sched.: index ****endcp (-vel r i I S Sehed . : -certae pecuniae nap^el /)—op**** S 6 Srhpd , —ajortsncjfQ-—In Cod. scr iptum p u t o : ne~q. maioriM ttecf.) mj ^minor is ) — mao " S c h e d . : faclt y,

( p r o it., u t o p i a o r , i . e. i tem) sj (si) / I 8 S c h e d . — jr(?)c plures — q taxat —• — • ** Sched. z — -——-litem tuatn facit / 2 0 Sched. damna? a i S c h e d . i 0io* 1.) 0jpj/jmum*ai*f ~— > — —• —• ( i m . 5.) sr/tp<TMt/j#****w

jntendere deuent— (lin. 4 0 -* *• ott*wtnatu>ntt(coxidexxwa+ t ione) conslringi «** (lin. 6.) ******/ccp —-———• • • —> (IlBU 7 ) H/f*K**//

§ . 5^. Judeot — — posita act. condemnatione constrbigu K O » sitm Conf» 5. 3a. I . de Coiaf. in i ra §. 5j.

D E 1?0RIV1VLIS. .279

®' [§• 53« Si qnis intentione -plus complexus fuerit

****** j * * * 2 rem perclLf, nec a Praetore in mbegxum

restitruibur ****** j*****-jr casibus **************** U . 12. * * * * * * * * * * * * * j _ —

*-~ • j moclir -pebitur 5 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

*****- J — — — ...* \ex pzxbe resr *****************************

6. 17. j - „

j dari promissum. **************************** [nec m *******************8 ***************

2 0 . J D 4 R E « P O K D E 8 9 ? ****************************

I — r 8

jclare * pltu ********IX ********************** 3. 24. | , , "

jjpetere id etiatn*3 rton adiecto lopo. Causa*4 plus 207. XLIV. •«

$$".£, 5 3 — 60. ?Sched. p«*/* (plus) Iplexus mn— (fuerit) — — 2Sched. **c 3Sched. pao pdn racc(?) «(velac) pr m in/ccpo r(se\p)/// Lege: rem pdit nee a pr, in inhe°$F. Jitituitur H o l h v . Conf. loc. Inst. hic infer. allog. *Sched. *****m cas/h (vel 0 — caaibus) *(?)//*7**¥***ouc — — —• 5 Schpd. mod/* (raodii.) pcna — (petitur) Conf. Inst. loc. ci t . , ubi ita legitur: Plus autem c/uatuor modis petilur: rey tem* pare, locot causa. *Sched. m/i/ho^acO/Oi——-9». < • r Scbed . ca(?—.ex) / aw(pa r t e ) p — (res) In Inst. loc. alleg. e s t : aut s,i iss cujus ex parte res estt totani eamt velmajore ex part?, suam esse intenderit. *Sched.: nec in s/oc/paa tK/t/ins 9Sched.: dare /-po»Je*(spondes) Inst. loc. alleg.t verbi gratia si is, yui ita stipulatus fueiiti Ephesi dare spon.-des? Romae pwe intendat, sibi dari apOrtere. I05ched< d*m^a(\(±\x)pat ' Inst . i IdeO autem plus petere intelli°itur etc. U Sched.: dare o(?—An oportetl pl(?)uo (plus) rc*p(vei')***;* 1 2Sched. (hn.25.)p0)uhimi/dcmr _ .—-——:,-_ (Hn. 34.) *s***h¥*dcK#e**icpl —— —* I 3 S c h e d . : id e/^roef., ut opinor). **Sched. «, pro <F,

§. 53 . Conf. §. 33 .1 . de act. item infra §. 56.

28o JLIB» I V . $ . § . 5 i — 6 7 .

petitar tielat s£ qais fm intentione tollat ekctionem

debitoris» qnaxn. is ha bet oHigationis iure. uelut si

quis ita stipulatos sk: S E & T E I T I Y S I T M I I I V , 4.

A V T 1 ' H f t M a B M S T I C H V S D A R E S K I S B K S ?

cleinde alterutrum ex MszS> petat: nam quarauia

petat» qsod Kiaius est, f*ltis tamen petere nitiet \r,

<juia potest adtxersarius mterthmi fsuiiui ici prae-fate,

quol non petitur» simiEter si quis £*»rtus stipuL tus §.

ait» deinde «pedeiii peiat. ueltit *i quit |«*#/i«, am : *

stipU|l4tns iit genewliter, tleintle T^riam. specialijer Tvr.

petai: c|«inetum Ia*ets * uiliisirnain pe:a», ' idemhuis

tst pmpter1 7 eani raiioneni, C|»am wroxime «IIJUHIMS»

fi«lem iurls esfc si quts genera!iter lioniiiiem stipula iiii 12»

«*f ckincle nomiuatim aliqtiem petat* uelut 6ikuum».

fqnautuis uUi^imum. itaque HUU ipsa itipiilaiio am+

ccpu ustt iu et intentio fornitikr <i<*.tij.n udtCL

$. 5i» flltni satis apparet, in in/crti? fnrmuii» |*Ins ifh

peti n< n puite* qma a i m certa quantiu* ttm *tet«t«rt

jKsd quutymtl atiuensri uw dare, fiujre uj» irteuc inten*

Ja tu r i Cf n m » pott*t p lw inbtndere* tdcm iuti» tat

«t si in rem Jncertae nartU actio dsu *tt; tietut s i x *

[** a«t quamm * * partem petai, 111 m tunilo» «jtio <!*• 20,

agi*ur*a, f***#**„ esse 2 4 ; quod gemis acltonb in pau*

ciaitiius causia dajri «olet. f. 55» Item pabm &jtf fl

»5cI»«L jry IT mi! « »*5dfir*J.: * / r *4lr* (a f tnrutnn») <v/-* <»t lii» J t .S&ftfd. p,iif*iam "Sc t i r t l * i*(«f>|()r "•*S«ltfd. s t um ? jt*« p|»pri* p)5. i. # pii#pi**r^. »3 «rl*f#

w ! fcte** Lrto«i«Ettiji \«!»i«r fca,«<*l»t) *"t. s tSffapt i ? / *

1.%» / r rm — —. — tr *»f» 3« t* «1 **• l i r^uj.*ifi>r «tC*

DE SORMYLIS. 2&A

qtiis aliud pro ,al£o intenderit, [nihil eum periclitarl,

24. eumque ex integro agere posse, quia |**************

************ J i 2 5 is, qui hominem Stichum Jfpetere 208.

deberet» Erotem petierit; aut si quis ex testamentQ ^ 1 ^ *

darza6 jsibi oportere intenderit, cui ex stipulatix debe*

batur ^ ; j aut si cognitor, aut procurator intenderit,

4, sibi dari oportere. §, 56. Set jplus quidem intendere»

sicut supra diximus, periculosum |est; minus autem

intendere licet; sed de reliqua intra eiubjdem praetu-»

xam agere non permittitur, nam qul ita agit, per ex-»

jceptionem exciuditur: quae exceptio appellatur litis

8. diuiduae. (§. 57. At si in eondemnatione plus po*

j i t u m 2 8 sit, quam oporbeb*9, a|ctoria quidem pericu-

lum nullum est, sed (reiis, cum) iniquam formujlam

acceperit, in integram restituitur, ut minuatur con-t

(demnatio» si uero minus positum fuerit, quam opor*

12. tet, hoc solmm (actor) j consequitur, quod posuit:

nam tota quidtern 3° res in iudieium deducitur, | con?.

stringitur autem condemnationis line, quam iudex

egrefdi31 non potest. nec ex ea parte Praetor in in-

/. "q. (iure quiritram) eius esse? S a v . 2 S Sched. c(?)jp(vel r) I//caB/**«a/(?)/0j(?)cm(vel**)a/*(?)Z(velt)ur(ve\d)/ */(si). Item palam est etc. Ins$. : $i quis a. p . a. i . , p . e. periclitari pla-cett sed in eodem judiciQ^ cognita veritate, errorem suum corrigere ei permittitur (fiien. corrigerepcrmittitur; CuJ.: cor-rigere ei permittimus)'. veluti si . 2 6 S i c Inst. Sched. dare asr Sched.: cui ex stipulatu deheredeh(H)at'> Ipst . : quod ex st j -pulalu deoetur. a s Sched, petitum Legendum positum^

Ganf. ttn. 11. 12. 18. H o l l w . « S c h e d . q **<?)c '(?) I r*

Cod. fuerit .§;(quam) ote t (oporte t ) : s icinfin. lin. 11. scriptum

«xtat. H o l l w . 3 0 Sched . yol; pro qd. 3 I Sched . egfe[dt

§> 56. Conf. §. 3 4 . 1 . de act. §. 5^. At nullum estH

sicut supra diximus. Vid.§.53. Conf. inCra §.G8. eonstringin sed dg reliqua e t c Confc intur autem candemnaLionis fine,, fra §, 122.

282 L I B . I V . $ . $ . 5 8 — 6 0 . B I F O R M T V X I S .

tegrum restltmt: facilius eolm jreis Praetor suceurrif,

quam actoribus. loquimur autem excefptis mirorlbas 16.

XXV annoram; nam huius aetatis ixominibus f inomni-

bus rebus lap-is Praetor snccurriz. \§. 58- Sl m de- Su

naonstratione phis aut mlritts positara ste» fnlMI in

iudidum deducitur, et ideo res m integro ma'net : et 20»

hoc esr, quod didtar , falsa demanstratione rein. non

jperimi. $. 59. Sed sunt , qui putant, HIIRTIS recte

coraprehendi. nam [qui forte Siichuin et Erotetn eme-

ritl*t recte uidetur ita ' deoaonstrare; O V O B »«**> B *

T E HoM 1 ?r 1: 31 E B o r s M E » r ; et 1 si uelit» d« 24,

Sticho alia formuLat *» ? 3 agat: qiiia wSrutxx est» eoai»

soq. Hqui duos einerit, singtilos qwqu**A emiwe: i«lq«e

^ ^*" i a in. /xkw *5 Labeoni uisum est. sed si i% qm imura*

emtri t , de duohus egerit, faiSum. demomtrat» iilcm

et m kahU ariiombus est, tiehtt conunoJrtii, «kpostii* 4

$. 60, Sed m$il japnt qno«dam scriptum iaueniiiiiif,

in actiune tlejpositi et deni^.te la ceieris omnibnft

quibut tlamiutus un«sf««que s t ignomlius tiotatttr»

etim» qtti plusy qnam ofwtetefc» defmoiistratterit^ Itiem S,

perclere. ueiufc si qulf, «na re*« dej»osit% immrmt9

deposuisse dsmonstrauerit: faafc si |s« cui pagso HUIK

percussa esr» in actione iniuriajjrum» esse aiiair* p a r t e a

corporis40 percussam sibi* de*mousfcrauerit. cmod «n ig,

3>p* egrrJi, Sav. t 2 C«d. **•&• Cetrrtsm «»pra Uorsm, * •wrl*«» erotrm mqm ad itrbttta midrtmr^ adicriptam itliqttll ceruiiur, fjtind iVgt nan pr»lait. **Scbfd. /*£ ••$et»4« f(**l//)»C?>f prw */y»T nt fjpinor, i. e. qtswqcw. **5cft**L / /«(Ua) m( 5*JX*PI*)/*/(?< snaune). ** SdhMNt* /#*/?

€&4-« tit eptaor, nu/* aySciioS. tmusrty pr» mmm^Sf^ **Scbed. n» **$dted# r<f?)f?) #wr ••«CoA totpermfi*

Ctmf, ftmni |» Sa* »«1» £ « i » S* So* *«f<(*' « F ^ * f««^sw eeiatif hominUmt efc. CVutf* natejunuiur. Vid. | , 4f, *«pra Coiunieaiar.il. f, »6i.

http://Coiunieaiar.il

§. 6 i , m B. F. IVD. E T DE COSIPENSAT. elc. 283

debeamus credere uerius esse, Jdiligentius requiremus.

certe cum dnae sintAX depojsiti fommlae, alia in ius

concepta, alia in factum, sicut Jjwpra4-* quoque nota-

16. mnrus, et in ea qmdem** foraiula, quae i|n izzs4*

concepta est, initio res, de qz/a agitur, demonstre|tur45,

tum dewgnetur, deinde inFeratur iuris conten|tio his

uerbis: S V I D S J F I B OB E ^ H R E M I L I « M I H I

B A E I ( F A C E R E O P O R T E T ^ inea4 - 6 uero, quae in

20. facfcnm concepV<z est*, *********** 1**************

***** res$ de qua agiinx^"1, designetur jhis uerbis:

« I P A K E T , I L L 7 M A P V T I L I F M * 8 D E P O S V I S S E :

dujbitare non debemus, quin si quis in formula, quae in

j factam composila est, plures res designauerit, quam de-

24. [posuerit, littm perda£; quia4 9 inintentione *********°

-24.11 . 210. " LXX1>

r- — . b . r. —24. | | •• — 2 1 1 .

LXVIII.». —_____ __ b ^

\\§. 61. continutor, utr hzhita rat,i<me eius, quod 212.

wuics7ii actoljcem ex eadem causa praestare oportere£, \ r '

*xScried. cer(velp)/a(\ds)e (certae, p ro certe) c'(cam) dux("!)e duae) rQ)mt(s'm%). 4 2 Sched. ^ttpra 4 3 Sched. *d; pro <fd, **Schcd.t qirae ///71(111) /*.s(iujs). * s S c h e d . : de q(sdo)**a agit1 demonftra\tur * f fSched.: ob **m(eam) rem ille mihi d ^f 0 in eam 4 r S c h e d . : concep** (concepta) -T. (pro e~.) sio

(yd J)/o*(vel m p ro o*)mru \ ou*/cnwn/**h**c (Legendum vide-i a r : sine demonstratione in intentwne) p*s (res) de y*(vel m p r o y*)»(qna) ^ / ( v e l c ' — pro agW) *8 Cod. illam 4 9 Sched. l***c* (litem) pJa(?)/(perdat) qatyrofa. i. e. quia) S 0 Sched . *hop(?)*±* Sententia, quantum video, postulat: demonstratio mntinetur, vel quid simile.

§.§.61-—68. *Sched. contmc(va\ g > /// Legend.qi($ con*

f. 61 . continetur ut* ConL tione etc. §. 39. L eed. §» 3o« I . ie. act. hahiba ra~

&U I iIB. IV. §.$. fe—66. BE B. F. IVDIC*

in reHtpmm eom, cum a fquo actum eet, condemnare** §,62, Simt antem bonae fidei indlda baec: ex eirfpto 4» mendito, locato condacto, negotionma gestorani, fman* dati, depo«iti, fiduciae, pro socio, tutelae ****** [##*4" «iepetiii ****************************** j * * * " 5 § .05*

************************************* » *** ratio- §, nem liafaere ******** fonmilae uerbis praedpitwr€| sed qnia itl bonae fiilei inclicio7 conuenien» tiidettir> id of fkirt ekis contineri creclirar. §. 64. Alia causss est illius aclioms, Jqua argentarius experittir. nam is co-gitar cum compenjsatione agcte ***** compentatlo is, ************* j******#**#*****#************ C&Ifh'

pmsabio\nt Uuz mmm inteadi^* sifei diure ojoittw»

?».««* *»r. Praecedentls pagtnae ultiraa %<*riba talta **«**: I» quo tt Htudf f% jj. 3». I. de act. cottjicfrf tirH. * &rh#«t,: JV<tiW(hahita) p*Mo(%plt)«* (ratit/ne) *«c*(eius) •/Ojiwct,) #***# , - j / im (inutcrm actorf-m) <(.')-'e.T) eadfttt c(€4tm) *(?,) jt/zpc (Cod. hattd dubie hahe 1 pttw*) t»ptt ( l a Ct/d. fwrit Srrf £» v. «porteret» Inst. op&rtet emfeihrat) o£?)w(i«) *##!#. *««» ?el /// —- relkjrotn») e a a *» (pno «£.). *S»pple itbwmt* I » Inst. ap* Co|. efc Btea» «eribam fioitant aeque tj»i<ie«tar| Ha|. autem pro condrmnarr editlit tmdemntit* Oetcroaoi Mt In&t. adjicitur: « W jfm» dictum e$t. * Schei. je»***»# f«f*l! Lcg«*ndura vtdrtur ptgnoris dati. Sav . Maltsi ccmmotUiti* *Sched.: <ff/7fn#r(dfpeftsi) jf*dW/«*(?) jp<c(?) -— ——-— — ««— /<?/ * S c h e d , . wif/a//./«**«» ~~ • '— • J««r r»tl#** rtem hafaere »(?)fO)'(tel/)//»(\eIr)/»0(i>e!m pm*o) fewat*I*e /#c *W (In C«d., ut opinor, est «4«' i» e» weriiis) Ipdpii"* $m>~ tentta haec esl: In Ms itaquc iudieitx, qma* h&mmt Jidsi smmi^ wmpenstttioni* ratiottfiii liahere iudici mom furmmae ttetlti* praecipitar, rSched. iud *«*#/«• etc. Scbftl.: *#cr%elp^; agere) el*»* (olirn ?) conp«iaii# w««*#*p«/» j •—#(?)«i,»##J — —„ . ,«.» 1«« (coapspeasntictne) Jmm0*c!tiify w^*u*$»

| . 6a. ConC | . 38.1» d* *c*. Cicew»,de Offic. IM», III* oq». t >

£ T D l C O M P E N S A T . E T D E D V C T . 285

**** |*9 sl sesbertiwnzo x milia debeat Titio, atque

*&* eixx xx debea£ Titius^ ita zrejfendit", siparetTitium

sibi x inilia dare oportere * 3 ainplins, quam i$se J 21-

tiatA- debet. §«65. Item ******I5 deductione <****

********* I*********** noc solum ************

********** quod jujperestx•, deducto eo, quod mui-

2o, cem tibi defraudatoris nojmine z 8 debet. §. 66. Inter

compensationem autem, quae argentario interjponi-

tu r 1 9 , et deductionem, quae obiicitur bonorum empta-

rx2°, illa difFeren|tia3,x est» tjuod in compensationem

boc soltun uocatur, quod eiusdem [generis et naturae

24» e3t. ueluti pecunia cum pecunia compen|satur22, tri-

trcum cum triuco, umum cum umo ********, jjut 2l^'

qxtibusdam placet, non omnimodo uinum cum uino, "

aut triticum cum tritico compensandum, sed ita si

ciusjdem naturae qualitatisque sit. in deductionem au-

4. tem | uocatur et quod non est eiusdem generis. itaque

al 2* pecuniam Jpetat bonorum emptor*4, et inuicem

frumentum, aut uinum tibi*6 [debeat, deducta eoa"%

(minus) wte(ve\c)nd*/ (intendit). 9 Sched. cco(vel c)c 11* 10fiched. JT.c " S c h e d . aty(atque) c/(ei). t 2 Sched. deheat (debeai) / / ( ?— I n Ced. fuerit T. i e. titius) *//(ita) d?\fendit Q>ro intendit). " S c h e d . : t i tmm siui (pro sihi) x rnil. d. 0, *+Sched. y/cp*Q) \/rm I n Cod., ut opinor , est : $ (quam) ipfe \litio I S Sched . H(VB1C/)C&CC l 6 Sched . nc(velo)«(?)

qcQ)p***/L(velh pro h)u+ * r Sched . : solum criW/(?)/Dc(?) •p//* c(?)**w(?)cmrca (condemnet?) c/(quod) /u(y<;\//)\pe($STOfufie~. i. e. superest). I 8 C o d . no\m/n/ I 9 S c h e d . : ^"(quae) ai'-gentario ^jpon£f(interponitur). 2 0 Sched . : a(velj)^7(velp)/

Legendam bonorum emptori; in Cod, enim beori scriptum esse pu to . Conf, pag. seq. lin. 5. et 14. S a v , Vid. Praefatio. %Sched . : illa * ^*/ar?|t£«(differentia). ^ C o d . Jpen\setur s t S c h e d . «c//*o(veI K) Senlenliae conveniret imd. 2 J*Sched.:

si u a *5ched . be Lege honorutn emptor. S a v . Conf. »ot. ao . 2*Sehed. // "deducto eo, Sched. deduc//(yelt)

28& L I B . I V . $ .$ .67 .68 . B E B. F. I V B I C . e t e

epanti id erit» in reiiauxxxtt «xf/jer£turas« $»#7.. Itex»

»ocatur in deductxonezrt et »lf quad m diem dejbetur: &

compematur autezu ihoc solum* crood praestati1! die

debejj'ur. $ .68 . Praeterea CQiiipezx&adonis x ? qiiidein

ratio in mtentio)ne poxtitar: | qtw> flt> nt si facta cora- Qm.

pensatione pltis nmzxmo mno [mtenJat atgeiuami*, 12,

cansa cadat et ob M rezn perdat. tlainctio txero zd

coxidenmationem ponttur, qno loco plt» petexiti peri-

culum xioxt interuertit; utitpie bonortsta emptote

agmte ict ou i , t.Iicet de terta pecunza agat, incerii t*~

xnen condemiiatio nem contlpit, z6*

$. 69. Quia taium stiperius znemimieu habti*mus

de actione» qua in pecuUui& ixtiorum faiuib** *eriifl*

ruix»t|«e ajz;tur % opn* eat,, ut de liac* gtflone et «ie

ceterif, «jnae eoaun^Icm imiiixiy in jparenirs * dumU

iiQam dari solexxt, jdUigenttus «dmoixeatnu?. Jf« 7*>* 20«

Inprirow itaqtxe st iumi p / t r h domiftitxe* negfdiwti

gescum erir., in sottduxn jIJraetor actieraei» t» pttrtttk

domtnumne comparauit: jefc recief cgttMt *§n* ifct rtego-

tinm gerit, magis pstzis domljxiitte» qroam filti *w«ie« a i

2 i4 . fidem seouhur. $ .71 . Eadem n t t aoe |jaraiptra&it

^VJI.b^y^ alias acziones» exercitoriam %?** | i tattorfam *#

crciveU) **Sched. cx(\el«)*/w** * 'C«d. conpeHnitaiie*

nis 3 05tbed, bf(\eL)»r(%dp)c(ln Cud. fmnt birDr* i e* bonortittt cmpture. Sa %.)««*«** (ageijie). Cusjf. »«i» *o#

§ § . % — ? $ . *$ic Jn«t. Sihed. «*«*' * S c W , #r» pro kac, ui « t ta Iwat. *Cod. patentrt * C«*df. ticmmim» •Sdbrf* »» \et) instittttotiam Eadam miiom «tc« IOAI.J

| . 68. tfuo foeo plus petenti pag. 210. W»tl»frl *«>f«<»r. peiiculutononinterutmt* CwaL, €«a£ $. M. I. 4** act* #upr«* $• 07. | . 70. Cuof. f» 1. 1* ^wt^

| . %, pr. L t|«od rum *o mm m ztmtmctxim « t . c<<ntractum ?%t, tupetiut. § .71. f. 3* 1. <ja«l c a « »» PriHiam a*tkj«i* de pecuii© cutttractoia est» mmtwtixax t«l pag. a n . , %el

$.$ .69-71 . QVODCVMEOCONTR.ESTetc. 287

tunc antem exercitoria locum habet, cuin J pater domi-

4. nusue filium seruumue*5 magistrum jnaui'r praepo-

suerit, et quid cum eo eius rei gratia, cui praepojskor

fuit8, ixegotium gestuin erit9 . cum enim ea quoque

re3 jex uoluntate patris dominiue conirahi uideatur,

jaequissimum ** uisum est, in solidum actionem

B* da r i 1 0 . quin|etiam, licet extraneum quisquam *ma-

gistrum ?ia*ui x x j praeposuerit, siue seruum siue li-

berurn» tamen ea Praetolria actio in euni redditur l a.-

ideo autem exercitoria actio apjpellatar * 3, qUia exer-

12. citor uocatur i s 1 4 . , ad quem cottijdianus nauis quae-

fitus peruenit15. institoria uero for|mula tum 1 6 locum

iiabet, cum quis tabernae1,7* aut cuili|bet negotiationi

liiium seruumue, *aub* x 8 quemjlibet extraneum, siue

Eadem raiione Vmetor duas alias in solidum actiones pollice-tur: quaritm altera exercitOria, altera institoria appellatur. • tunc autem etc* Inst.: Exercitoria tunc locum habet (Ilal. et Cuj.: habet Iocum), cuin. quis servum suum. 7 Cod. nauis Jnst. navi. 8 Sched.: ppo\situm p (vel 7-, vel/) fuit Inst.: praepositus erit (Bien. erat). 9 negotium gestum erit. Sic in Cod. legitur. Sed scriptum oportebat contractum fuerit, ut ln last» legitur. Conf. lin. 16. 17. 1 0 cutn enim etc. Hasc in InsL omissa sunt. I JSched.: quisquam u (Desiderantur Htterae intermediae circiteri3.)* I 2 quhzetiam etc, Hanc sententiam in fine hujus articuli posuerunt Institu-tionumt auctores, qui ita eam formarunt, nt inslitoriam quo*

* t|ue complectatur actionem. Ipsa verba haec sunl: Istas £«» men duas dctiones (Bien.: Istas autem actiones) Fraetor red-dit et si liberum quis hominem, aut alienum servum ndvi aut tabernas aut cuilibet negotiationi praeposuerit: scilicet quia. eadem aecfuitatis ratio etiam eo casu intervsniabat (Hal< inter* veniat)* 13InsU exercitoria vocatur. lJ*Inst.: appella-tur i& (Hal,: is app.). I 5Inst. pertinet. lfiSched.: hu stitutoria it (Cod. u, wt opinor) /*r[mula (formula) tum Inst. Instkoria tunc. J * Inst.: tahernae forte. u Quodsi huic lineae «olitum tribuas litterarum numerum, ad explendam la*

288 LIB, IV. '§. $. 12. 75. QVOD (JVM EO

aemumj siue liberum praeposueritx 9> [et qnid ram eo 16.

eius re igra t ia a o , cui praepositus e s t 2 1 , conjtractum

fuerit2*. ideo autem institoria23 *appellalur, quia

qui*34 jtatjernde proponitur, institor*5 appellatur46.

quae eb ipsa |formula in soliclum estaY. §.72. Prae-*

terea tributoria *quoque actio*x% |in patrem domi- 20.

iramue ********************** |*****a9 constituta

Cst, cum filius seruusue *in peculi*\ari3t> *merce scienbe

patre dominoue negotiatur, nam si quid31 cum eo

eius rei causa contractum erib: ila JPraetor ius dicitt

ub qiddquid in his mercibus erit, quodque inde re-

Cunam non suffiqiet verfram aut% desiderabtintur enim litterae6$ non 3- *9 negotiationi Jilium etc. Imt.-negotiationi servum (Hal.: s e rmm suum) praeposue?it. Conf. not , 12. 2 0 l n s t . causa. 2 1 Ins t . eiit. 2 2 S i c InsL Sched. fuit; CoA., u t opinor, fuit 2 3 Cod. institutoria 2 4 E x Inst. Desideran-tur circiter litterae 10; tinde in Cod. sicscriptum ess6 conjicio; ttppellat'' ~cfa. q 2 S Cod. institutor z& tahernae etc. Inst. negotiatianibus praeponuntur, institoies vocantur. 2 7 qude

tet ipsa etc. Iiaec in Inst. non leguntur. Sched.i quae ///// | formula etc. 2* Desiderantur litteraa circiter 8. ft9 Scned.: dominutuue jp(velr)o// — • «- \husue 8 0 Praeterea etc. Ins t . : Inhoduxit el aliam actionem Praet. torf tj/uae trihutoria bocatur. Namque si servus in pecu-liari. In reliqua quidem huj. pag. par te , nec non in utti-\ e r sa pag. Seq. nihil legi potui t : sed cum, quae ibi evanuerint, non solum quanlum ad sententiam attinet, verum etiam maxi-mam partem verbis tenus servata esse videantur in t n s t . , lacu-nam inde explere non dubitavi. Institutionum tamen aucto-res , ne verbosa fieret disputatio, in solam servi dominique' personam direxerunt sermonem (conf. p r . et §. 6. I . quod cum eo contractum es t . ) : quod cttm a Gaji nostri institutoi alienum esse animadverterem, filii patrisque mentionem stlo quoque loco adjeci. Quae praeterea mutanda visa s int , se-quentes notae indicabunt» 3 I I n s t : negotietut et quid.

§. 72. §. 5 . 1 , quod cum eo contractum tist.

CONTJUCT. E. Q. IN ALIEJV. POTE5T, E. 2S9

csphim erit, id inber patrent domimmme, <si qui>l <••/

debcbitur ? et ceberos crcdiLoreS pto rata portiout

distribuatur. et quia ipsi pabri dominoue d/\ilrihtifio~

new pernutlit» si quis ex crcditorihus q/wraLur^ ttt>asi

vdnus ei tributum sib, quum opor/uerib, hanc ei aetio-*

nem accommodat, quae Lrihutoria appellaLur. §. 73;.

"Fraetcrea introducba csb aclio dc pecutio deque eO

quod iu rem patris dominiue Uermm eriL: ul * quam-

uis sine uoinuLote patru dominiue uegolinm gei/um

erib, barhen sius quid in rein eiuS uerswu fuei iL , itt

lobum praestare debeat; siue qiud non sib in rein < >'us

uersum^ id eabemlr praeslare debeat, quabcmis pecu*

lium patibur. in rem aubem paLris dominiue ucr&uni

iuLellegiLun, quidq/dd uecessario iu rem eius impen*

derib Jllius seruusue: ueluLi si miiLuabUS pecuuiam cre*

ditoribus eius soluerib, aub aedijicia riienlia fuherib)

aub Jamiliae frumeutum emerit, uel eLia/H fuiidnm

aut quamlibst aliam rem necessariam mercaLus crit t

itaque si ex decem ub puba sestertiis, quae32 senius

buus a Titio muLua accepit^ cfedibori tuo qmnq.ii

sestertia soluerit, reliqud uefo qiunqua quolibet fnodO

teonswupscrit: pro quinqne qnidem in solidum d mnari

debesj pro ceteris uero quinque eabenUs^ quateiius hi

pcculio sib. ex quo scilicet appafeb) si ioLa dccerti

sestertia in rem tuam ucrsa fuerint ioba Aeccm sesber~

zz sestei tiis, c/Une. Imt. aureis, t/nos. jfet moii ihnhtos; ciui reos; reliquo?; toti decem awei; versi; tbtas ueoem au-feot. Quocl aurvis sestertid subsiiitli, t ai Commetttar. IILs §. 102. cura §. 5. I. de inuiOib. sttyulat., nec non ejusdom. Commenlar. ff. tiZ. cum $. 5.1. de fidejltssor. contulerit, noa

§• 75 §• (• !• <F0"' c " m e 0 cohdemnaliohei. Conf. §. 74, foftlractmn esf. lirttt —•—-

T

29o L I B . I V . $.74. Q V O D C V M E O

tia Ticiiim couseqid posse. licet enim una est actio,

qua de peculio, deque eOf quod in rem patris domi-

niue uersimi sit, agitur; tamen duas habet coudemna-

tiones. iiaque iudex, aput quem ea33 actione agitur,

ante dUpicere solet 3 an i\i rem patris dominiue uer-

siim sit: nec aliter ad peculii aestimalionem transit,

quam si aut nihil in rem patris dominiue uersum esse

iutellegatur, aut non totum. cum antem quaeritur,

"• quauCum in peculio sit, ante <&?*|Jdncitur, quod patri

doininowe 3 4 , quique *in potestate eius sii, a fi*\'io

serutrae d e b e t u r 3 5 : et quod superest, h o c 3 6 solum

peculium *esse* j intellegitur 3 ' . *aliquando tamen id,

quod ei*3* debet filius serjutiaue, qui in potestate 4,

patria dominiue *est, non*39 deduci|tur ex pecuHo:

tielut (si) is, cui debet, in huius ipsius peculic? Js j t 4 0 ,

§, 74. Ceterum *duhium non est, quin is quoque, qui

iussupatri*sAX J dominiue contrax*/^ cuique institoria,

uel <sDcem*jtoria4a formula43 coinpetit, depeculio, aut 8,

de in r em u e r s o 4 4 jagere possit . sed n e m o t am stul-

improbabit, spero. 3 3 Ins t . : de ea. 34Sched.: q patri domzn0**C)e Inst. quidquid servus domino. 3 5 Sched.; cjuiq (quique) • \Uo (Desiderantur litterae circiter 16. In Cod. scriptum puto: in potest, e' sit a Ji\lio.) seruoue debet (debetur). Inst.: eive, qui in potestate ejus sit, debet. 36Inst. id. 37Sehed.: peculium ** J intellegitur. Inst. pecu» lium intelligitur. 3aEx Inst. Cum litlerae desiderenlur

circiter i 3 , in Cod. ita scriptum esse pono: alicjd tm, id $, ei 3d Desiderantur litterae 2. In Cod. fuerit e. n. debet etc» Inst. debet servus, qui in potestale (Cuj. potestatem) domini sit, non. 4 0 Sched. peculU j J*t uelut etc. Inst.: veluti si is in hujus ipsius (Hah iti ipsius) peculio sit. " " - ^ E x Inst, nisi quod ibi est: qui jussu domini contraxerit. 4 3 Inst. actio. *+aut etc Inst.: deque eo, quod in rem domini

§, 74. Ceterum de § .5 .1 . quod cum eo contra-in rem uerso agere potest. ctura es|. «tpotest —— —

CONTBAOT. E. Q. IN ALIEN, POTEST, E. SgX

tus erit, u t qui aliqua | illarum actionum sine dubio

- i 5 . solidum consequi possit4 5 , | in difficnltatem se dedu-

ca t 4 6 p roband/ 4 7 , */« >WM paLris dominiue uersum

esset uel habere jilium jeruumue pecidiumf eb Lantum

habere, ub jolidum sibi j*\ohu posjib**. Is quoquej

cui tributoria actio compelit, de pecupio, u e l 4 9 de in

16. rem uerso agere potest. sed liuic sane plerumcjue jex-

pedit, hac potius actione u t i , quam tributoria. n a m

in tri|butoria eius solius pecnlii ratio habetur, quod iri

his mer|cibus *conLinetur*50, quibus negotiatur filins

seruusue, quod\qneiX inde receptum erit: at in actione

20. peculii, to t ius . |et potest quisque tertia forte, aut

quarta, uel etiam minore par|te peculii negotiarif

inaximam uero partem *in praediis, uel* S 2 | in a / i i r , 3

rebus habe re 5 4 *********** approbari id * |********

24, ****S 5 in rem patiis dominiue uersnm esse, ad |h#ac

actionem transire debet . n a m , u t supra diximus,

versumest. *5 Sclied. pfit « *5 sed nemo etc. Inst,: Sed erit stultissimus, « omiM« aclione , c/ua facillime solidum etx Gontiactu Qonsequi possil, se ad ddiicultatem perducat. +*Sched. jihando Inst. piohandi. 4BEx Inst.: palris ta^ meft fdiique. mentionem d meo inserui. Conf, not. 3o. Sched. in principio hn, 14. ductus exlxibent hos: *//m(?)sc/ * 9 J M . ; competit, aeque de peculio et. <s°In£od., ut opmor* est Itine?; desiderantur enim Htterae circiter 6. 6 1 .$# Scljed. ¥\q 52Requiruntur.litterae 7. Itaque scriptum conjicio:

inpdisu. 53«Zw- Sched. «/// 6 4 et potest etc. Insl.: £ t potesl quisque tertja forte parte peculii, aut quarta, vel etiam minima negotiari, majQrem autem partem in praediia et (Hal. «;**) manctpUs, aut fenehri pecmia habere. Bien. pro tertia, parte etc. edidit tertiam, paitem etc. 65Sched.s

halere. cit. §. 5.1. conferen- ut supra diximus. Vid. §.7& da et in reliquo hoc articulo.

Ta

292 L I B . I V . §.§.76 — 78. D E

7 || eatlem formula et de peculio efc de in rem uerso a ' uti\mnr*6.

§. 75. ILX maleficiis filiorum familias seniorurmze*,

tieluti |si furLum fecermfc*, aut iniuriam commifaerinr,

no|xales actioncs proditae sunt, uti licerefc patri domi- 4»

noue3 aut |litis aestimalionem sufferre, au t 4 noxae

deder<?. e\rzb enim * iniquurn, nequitiam eorum ukra

ipsorum corpo|ra parentibus dominisue6 clamnosam

esse. §. 76. Constl|tutae sunt autem? noxales actioneS 8»

aut legibus, aut edicio. | legibus: uelut furti lege XII

tabuiarum; damni" iniuriae | 8 lege Aquilia. edicto Prae*

torisi uelut iniuriarum efc ul bonorum ra|ptor,ura.

§'. 77. Omnes aulem noxales actiones capzit9 sequnn-

tur I S l . |nani si /ilius tuus seruusue noxam J z com» 12,

miserit, qu|amdiu in *lua* potestate es t 1 - , tecum est

actio: si in "alteri|us potestatem peruenerit, cum illb

incipit ac&o esse: si sui |iuris coeperit esse, directa

actio cum ipco est, et noxae |declitio extinguitur I3. 16,

ex diuerso quoque directa actio no|xalis esse incipit.

o/j*cin'*fop adphctrt id q j - *<—// 5 BSched. /*/*0[/Br §.'§.75 — 79. * Sched^seruorum Itist.: Ex malejtciis

servOium. 2Insf . : fecerint, aut hona rapueiint, aut "damnum dedeiint. 3 uti etc. Inst. quihus ilomino damvato permitti-tur. *In Insi . ap. Cuj. aut hominem; ap. Hal. aut ipsum fiominem; ap. Bien. aul hunc homin°m legitur. s erat enim* Ins t . : Namyue^ erat. ffInst. coipora dominis. 7Ifflst. i Sunt aulem constitutae. 8 Sched . : iniuriae v\ut(uelut)* ^Sched. capita I 0 I n s t . : Omnis autem noocalis actio caput iecjuitur, X I In s t . t Nanl si servus tuus noxa-m (Cuj. et Bien. noxiam), I 2 I n $ t . : tua poteslate sit. •< a 3 si sui iuris etq, Inst.S At (Bien. aut) si manumihsus fuerit > directo ipse tefte*

%. 75. Ex dedere, §. 76. §, 4. I. de noxal. dct pr . I. de noxal. act. erat etc* §. 77. §» 5. I . de noxal. act. 6. 2. eod.

N O X A L I B V S ACTIOJVIBV8. 2g5

mm. si pater familias noxam1* commi|scrit, et Iiic se in adrogalionem libi dederit, a?^"ser|uus I<! tttus esse

20. coeperit, (r/i/od)16 quibusdaiu «Jasibus accidere prijmo couimentario x^ tradidimus, incipit /Jecum nujxalis aclio esae* quae ante directa fuit18. §. 78. Sed si (iliua patri, | aut seruus clommo noxam commiserit, imlla, actio jnascitur19: nulla eiihn intcr3-0 nic et eum, qui

24. in pote|state mea cst, obligalio naspitur*1. ideoque et-i in alieuam [jpotestatem peruenerit, aut sui inris esse coeperit22, neque cumipso, nejque cum eo, cuius nunc in pote-tate e s t a 3 , agi potest. unde quaeritur,

4. |si alienus seruus filiusue noxam commiserit ini|hj., et' is p.istea in mea esse coeperit potestate, utrum inter-cijdat actio, an quiescat. nostri praeceptores intercidere pnjtant, quia in eum casum deducta sit, in quo *aclio*z*

conbi|stere non potuerit: ideoque, licet exierit de mea

§. potesta|te, agere me non pdsse25. diuersae scholae

tur, et extinguitur noxae deditio. I 4 Inst.: Nam si liher homo noxiam. *5 et hia etc. Ins(. : et is ssrvus. 1 6 E x Insl. l 7accidere eic. Inst . : effici prtmo libro. 1B no\a-lis etc. Inst . : esse noxalis actio, quae antea direcla fuisset^ ** Sed elc. Inst,: Si servus, domino noxwnt commiscrit, actio-nulla nascitur. 2 0Sched.: nulla///*/*/m(vel #*)»///*/ Legenduiu: nulla enim inter. "i,\pll\y, •> zliwUa etc. InsL; JvT«W</«a (Bim. «am) inter dqmirwm et eum, qui in, potestatc ejus esfe, nulla obligalio nasci (Bien. esse potest. 2 2 Ins t . : pattista* tem senws pervroerk, au,t manumis,su$ fuerit^ a 3 Jnst. sit. 2 4Sched. ** 1 Cod,, ut opinor, 'ao. *s umle quaerilur t>tc. Insl . : Vnde si ajienus acrvus uoxiam (ibi commiserit, ct is postea in potestate tua ess.e coppwit, itiierciJ.it (Hai. inteulici-tury actio: quia ia eum, ca,sum dedueta si l , in quo consistere v

pon -pot^it. Ideoquc, licet Qxieril de tij?a potestate, agerc non,.

•primd commentario tradidimus, me nQn, pos&e^ $. 6.1. deiioxa*!. yid. Commentar. I. §. 160. x act,

§. 78. Sed a»er$

http://itiierciJ.it

2 9 ^ 0 8 . I V . §.79. BE NOXAL. ACT. $ . $ . 8 0 . 8 1 .

auctores, quamdiu in mea potestate sit, quiescere | actio-

neni putant, cum ipse niecuoi agere non p o s s i m 2 6 i

cam [uero exierit de inea potestate, timc eain resusci-

mrL $« tjg. Cnm autem fiilus familias ex noxali causa

mancipio d a t u r 2 * , dtuersae scholae auctores jputant, 12»

ter etnn mancipio clari debere, quiez*8 iege XII j tabu*

larnin cautum sit, (ne aliber filius de potestate pa~

iriSj exeaf, cjuam si ter f a c n t i 9 mancipatus. Sabi»

nuu Jet Ca«itts ceterique nostrae scholae auctores suf-

JfiV.i-Ttj nnaoi mancipationem crediderunt; tres [enim.3° 16,

leif* xtt tabularuni ad uoluntarias mandpationes per-

tinere.

| §. 80. Haec Ita cle his personif, quae In potestate Haec.

(sitnt*, siue ex caidr& ctnf siue ex m&tejicio *********

******* atl ea.r* ipeisonas, quae In manu mancipimie 20,

sunt ************** cmn [*********** earum * age-

rerur» «ist ah ea, cuius ittri stibijectae sunr, ********

**# <lefendanrur, bema, qnae «rarum fu[tmze forentt m

eius htr i3 f-ubiecfae non essent, ****** fsed ctvax *** 24. 2t^* ********** xmperie continenti iud/c&o * 1 — 54. txv.».

potet? <juema<lmadum etc. 2 S Cod» p*sum s?Scfaf<I. «rff*1

2*2uhed. y«w(.*; *»Schfd./a£r, pro/*£t , « t optxter. *°Co4. imcrso (jrdtat* ew£m jfre; fxhibft.

§.80. 'Schfd.: stat» cc m(\-pl c/)u/fcjma(co&tr3Ctti) shvti « * *»//*•*•/'/( w! »t pr*» ///)»*o'vt?I r)/« (mafoficio ) —• — e —• **(*)u •'?•>.«.*) îkhfd.: jT(wnt) //////*«(?)«:( vcl/)*/»/(?) C««t | c \* *" >) xo , .*> —• ////'vcl *•): (ve! *)/tt (inaleficio ? ) *«r. ( « r n a ) . •Schfd-: ? uhirpcfaf ^(tunt) /«(%#*! u)unco//c£*flc)ttm defe.m$tmt (cVf-ndantur) l»*na *7(*j«iae) c«r (fartim) /#(?)'f«j-ae (fetaraf) (5(vfltt)rîv(f*»rf«l) si to/urefea ittrej pro eius iuri), *5chfdL; /?)«'%«»«//, i,fl/c)/v\( )v (An wntca»*?) Jscd cam «r/jrx/(tdic» « 1 % (>/»/(* rt ) ( K ? ) 5 W»cj-

§. 79. €f»«f» Aupra Com- i35# xneniar. I. §» S* 140« iî . »32.

§.§. 82. S3. DE HIS 3?. OVOS AGERE POSS. 295

jj , ___, _ 2<20.

j § .81 . *** fuic e i 1 mortuos homines detleret *** 2 CXXV.*

etsi quis [euwz5 dederit, qui fato suo uita excesserit, " *

aeque Yibexatiir4-.

[§, 82. *Nvnc admonendi sumus, agere posse

quemlibec auc suo nomine, aub alieno* x. [alieno, ueluti

cognitorio 2 , procuratorio, tutorio , j curatorio: c u m

oliru, quamdiu erant Zegis actionej-3, in jusu fuisset4 ,

alterius nomine agere n o n licere, *nisi* pro popu/jo et

Ubercacxs causa*. §. 83- Cognitor **************

in litem coram6 [ aduersario substituitur. n a m actor

ita "- cognitorem j da t : Q V O D E G O A T c 8 uerbi gra-

tia r v v p v M P E T O , I N E A M R E M j L V C I V M T r -

T I V M ********************************9 Jitaque

§. 8i. xSched.: Jwm fuit e/ 2Sched.///(vel?7i pro///) 3 Sched. <u* 4 Sched. libera

§. §. 8a— 87. JEx Inst. praeterquam quod ibi est: quem-libet hominem. Ego vocem hominem, qua sane carere possu-mus, omisi, cum vix reliqua capiat unius lineae spatium. s cognitorio deest in Inst. 3Sched, c///c(velo)/*o///(quarndiu) •(?)tw*(erant) /cc/i(legis) «QHCC (actiones) Haecinlnst. omis-sa sunt. * Cod. fuissent sSched.; ?z(non) licere * (InCod., ut opinor, est /6; qna sigla, licet plerumqift aut enim, aat ni-hil significet, tamen etiam ad significandam vocem visi pag. i65. lin. 22. usus est lihrarius) p(pro) popu\q(populo) cs (et) ***//s (rn Cod. fuerit Z/&.t£j i. e. iibertatis) c (vely"— causa), Inst.: non posse, nisi pro populo, pro libertate, pro tutela, «Schcd.; cognitor .^(.^ccp^velr)//**/-!** in litem cor(vel7?)n* (coram). 7Sched. n 8Sched.: ?(quod) e^e(ego) a tc(te), 9 Sched.: **o**a*c/f///o**7H**0mm(?)/7?(vel r)/ap(vtl r>J(?>/ Sen-

§. 82. pr. I. de iis, perquos nat. cap. 4- (e<3- a. i675. pag. agere possumus, 20.) Interpres ad L. 7. C. ln .

§. 83. Conf. Festus, suh vor. de cognitor. et procurator. Cognitor. Asconius, in Divi-

2 Q 3 L I B . I V . <>. § . 8 4 - 8 7 . D E H I S

*sr, feamfifundmupetfls *** ******************V°

j T 1 T 1 v M C O G S I T O R E M D O . potes t , u t actor ita

d l c a t : QYOB E G O j * - * * * * * ' * * * * * 1 1 V O L O j I S E A _I

n r n C O G S I T O S E M D o . ad|uers_5r_z_s i£a * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * * * * * * * I 3 ' j c o G S I T 0 H E ii Dfl. nec 16,

interesr, praesens an absens cognitor (de tu r , sed si ab-

sens datus fue r i t 1 4 , cognitor i ta er i t , si co|gnouerit et

j?/s«pi 'r i i-x ? officium cognitorir, §.84* Procnrator Pro.

u t r o /mllis certis uerbis in l i teni comi;i[tnitiix z 6 ; sed 20 .

<?x _o!o inanda to , et absente , et ignorante aduer_a!iio,

cou-tituiLiir. quiijetiain s n n t , qui p u t a n t , et eumz"*

procuraj tomii u ide i i , cui n o n sit m a n d a t u m , _i m o d o

bniia fide accedat ad Jnego t ium, et caueat ra ta iu r e m

tluiiiiiiu-n hahifurum |******_******* inanda tum *** 24.

* *#•*****»****** x 8 \\ quia saepe mamlntufa initio litis

" ' " ' i t i a!'SCtuo ed*, et poste<& J a p u t 1 9 iuclicem ostenditur,

\f- 85. Tutor__" a u t e m et pirator_.r q u e m a d m o d m p corir Tut,

ffi.tia postii^at: Lueiutn Titium cognitorem tio. Sav. ,0S.h<-d.: itai/(ilaqne) **/// (Legei-dam si tu. Sav.) a n;c(me) ititttUun ]i(\ri )c*¥S (pntas) /*/m(vel///)****^//?(vplr)*/6 Iti/Jtmo (! !r:uijj?) ^Sched. cc//f* **«•_ (fiwi?) » I2Formufa bat'C, f;!i«'fisi Jatvram Sth_d. f»\hibeni, ad eam speciem pertinet, si JJJ j< TMtnaui a_itur, Sav. I3Sched. 1 acVtuersi/Jinsua (Lege adiiti sariv.s Ita. Sav.) *f.(?)/_mc//// I + _»__i___ fuit t Ci,d., ut opinor, fuit ? s et suscttperit. Sie legendum C<!n H i le is . Sched, pust _patium, quod litteras capit cir-C'uTij. . .hiijt-rit p(\n\>)*rZ\&l-p)tt i aSched. —\tuit In Cod« fui-rit Wti\tutt'i^ qtiaiuvis ia Ga. lin. iq. ad solitunt liiterarum xuuijiTma < xplenduru noit uisi duae desiderentur litterae. 17'-ctmd. f/(«*t) ¥o»/* (eum). ISSehed. s c**c//(?)-.*c/*// r-an-dahnu P(ve! .)-c(._r(v-i>) — *(?)p0W(?>C-«(?) « Scbed. t

§. Si. Cyuf. | . 1. L dc iis, cit. L. 7. C. Th. de cogmtor» iii i( (jafH agerc pssumns. iJetu pt procurator. Fojus, loc. cit. et Iuter|>res ad §. 85* <J, a. I. de ii_» ^ey

PER O V O S A & E E E P O S S V M V S . 297

4 . stituantur, | primo commentario rettulimus = 0 , \§, Q6,

Qui autern alieno nomine ngit, intentionem qimlcin

ex persona domi|ni sumi t , condemnationem autcm in

suam personam conjuertit. narn21 si uerbi gratia Lu-

8. cius Titius (JJJ-O) P u b l i o " Maeuio agat, ita ] formula"

concipitur: s i ? J 2 E ; , B V M E R H M N E G I D I V M

I V B L I O H A E VIO S S S T E R T I V M X MILIA D A R E

0 P 0 R T E II E , I Y D E X SVMETJVM K E G I D I V M

LVCIQ TITIO S E S T E l i T I V M [x MILIA C 0 N -

BEM2YAJ SI WON PARET, ABSOLVS 2 3 . ill rem quO*

que si agat, intendit, Publii Maeuii24- rem |esse ex iure

12. Quiritium, et condemnationem in suam personam |con-i

Ah, tiertit. \§. 87. Ab aduersarii quoque parte si mterueniat

aliquis, cum quo actio constijtuitur, intenclitur, dominum

dare oportere; condemnati|o autem in eius personani

conuertitur, qui iudicium accepk. |sed quni in reni

16. agitur, nibil in intentione a 5 facit eius persona, |cum,

quo agitur, siue suo nomiiie, siue alieno aliquis (iudicio

interueniat; t an tum enim intenditur, rem actoris esse.

p ' te |aput 2 0 Sched. tutor, curator, covftituatxu exhibent;

pro tutoft, curatofi, conftituatur, ut opinor. In Inst. sie le-

gitur: Tutores et curatores quemadmodiln constituantur»

primo lihra exposltum est. 2 I Sched. / / ; pro n 2 2Sched^:

thius pl. s 3 Si paret etc. Sched,: 7 (si) o (pro y i. e. paret)

n(numermm) n(negidium) p (publio) m (maeuio) « (seslertium)

K 777(milia) 7z"(dare) o"(oportere) 7(iudex) 77 (numeriuni) 77(ne~

gidium) »/(pro T. t., u l opinor, i . e . lucio titio) «(sestertium)

j3o 77I(rnilia) c(condemna) F(si) H(noa) ?7(pare1) TT(absolue).

2*Sched. pT.(publii) jite/ 2 5 Cad. ^(nihil) intention.

quos ngere possuraus. , primo 10, §. %, item supra §» 55. commmtario rettulimus. Vid. §. 87. Conf. Theoplnlus, Commentar. I . §. 144. sq. loc.-cu,. «t ;

§. 86. Cenf. Theophilus, IY,

2o3 L I B . I V . § .$ .88 — 97.

| §• 88- Videamus nunc, quibus ex causis is, ram VicL

quo agitur» uel hic, qui ajgzt1, satisdare (cogkur),

§. 89. Igitur si uerbi gratia in rem tecum ajga77*2, sa- 20.

tis milii dare debes. aequum 3 enim uisum est, te) de

eo, jquod interea tibi rem, quae an zd te pertineat

dubium (est), possidejre conceditur, cum satisdatione

mibi cauere: ut si uictus jsis, nec rem* ipsam resti-

tuas, nec litis aestimationem sufjferas, sit mihi po- 24.

222. festas, aut tecuni agendi, aut cum sponsoiibus fjtuis*.

.XXIX.*-^ ^ ]y[uitoq_ue magls debes satisdare mihi , s£ alieno

nomine iudijcium accipias 6 . j §. 91. Ceterum cum in Ceter.

rem actio duplex sti7, aut enim per formulam petito-

Jriam agitur, aut per sponsionem, siquidem per for- 4.

mulam petito|riam agitur, illa stipulatio locnm Iiabet,

quae appellatur iu|dicatum solui $ : si uero per spon-

sionem, illa, quae appellatur J pro praede litis et uin-

diciarum, §* 92. Petitoria autem formula haec est,

|qua actor intendit, rem suam esse. §. 95. Per spon- 8»

«ionem uero )boc modo agimus. prouocamus aduer-

«armm tali sponjsione: s 1 H O M O , Q V O B I A G 1 -

T T R , E X I V R E O V I E I T I V M M E V S E S T , S E S T E E -

T I O S x x v KVJMJMO* 9 D A I E spoKDKg? deiade

§.§ . 88 —103 . *Sche&. a\gat 2 Sched. a\*at 3 Cod» dari deues aquun * Cod. rem »' (nec) s ut si uictus e t c I n s t . : ut si victus esset (CuJ. et Bien. vocem esset omi t tun t ) , ncc rem ipsam restitueret, nec litis aestimationem (Cuj . efc IJien. addunt ejus), -potestas ssset petitari, aui cum eo agendl, »ut C«m Jidejusspribus ejus. 6 JYLultoque etc. I n s t . : ItlultQ xnagis is, qui in rem actione canveniebatur, satisdare cogeba» tur^ si alieno nomine judicium accipiebat. 7 Sched. ///

"Sched. sol. Vid. Praefatio. 9 Sched. « (ses tertios) xx.u nu.

§. 80. ut si uictus etc. p r . I . §. 91. quae appettatur £a-de satisdat. * dicatum solui, Cemf. cit j»r. L

§. Q0. cit. p r . I . de satisdat» de satisdat. pro praede U-

D E S A T I S D A T I O N I i W S . 299

12. fommlam edimus, qua1 0 | mtenclinrufl, sponsionis

summam nobis dari11" oportere. | qua formula ita

denium uincimus, si probauerimus, | rem nostram esse.

Kon. \§. 94. Nec 1 2 tamen haec summa sponsionis exigitur.

16. non enim poenalLr est, [sed praeiudiciaZis I 3 , etpropter

hoc eolum fit, ut per eam de re iudi|cetur. unde etiam

is, cum quo agicur *************** zYleo14 |autern

appellata est pro praede litis et uindiciarum stipulatio,

quia.1* in lo|cum praedium successit, qui olim, cum

520. lege agebatur, pro lite et m/zjdiciis16, id est, pro re et

Ceter. fractibus a posaessore petitori daban|tur xn. J§. 95. Ce-

termn si aput centumuiros agitur, summam sponsio-

nis non per [formulam petimus, sed per legis actio-

24. nem. sacramen^o ***** [** prouocat * eaque sponsio

sestertiorum cxxv nummorum hb **** ||** legem *

Ipse. repertam1 8 . \§. c6. Ipse autem, qui in rem agit,

si suo nomine agit, satis non dat1 9 . §. 97. Ac |nec

si per cognitorem quidem agatar, ullaa o salisdatio uel

[mor' (pro riu.mos, ut opinor). I 0 God. c/uia " S c h e d .

dare I 2 Sched. N Vid. Praefatio. I 3 Sched. poe-

nalti pro poenalif et piudiciat/s pro piudicialis exhibent. « S c h e d . : cum <?(vek)oc (? — quo) «(?)dQ)tt(pro a°i?) c(vel/)

/***/ca(?)///(?>Z(?>(?)* *Je(pro ideo). I 5 i ,ched. 4«; pro c/d 16 Scked. m\d/a/s " S c h q d , : a p^sesson* petitori cZ«£(?)a[£*

pd.es I S sacramento etc. Sched.: jfacCvel d)aa(?)m.<o (prft

facramto. S a v . ) /t¥p(ydr)e\re rpuQcatQ)u(ye\o) <velc>ijs

sponsio »(veUj-—seslertiorum) c(vel o )SWCM. numm (nnmmo-

rum) / / / ( f i t ) **•* H / ^ C v e l ^ An propterl) legem c(ve]g) teper tam. 19 Ipse etc. l n s t , : Ipse a. , q. i. r. agehat, s. s.

n. petebat, satisdare non cogehatur. *aSched. agat tmlla

tis et uivdiciarum. Conf. su- §« 95* Conf. supra § . 5 1 . p ra §. x6. infra §. g4. item item Cicero, in Vorrem, J^o-ti* Cicero, in Verrem, Lib. I. cap. 45. et de Oratore, Lrh, 1» cap. 45. cap. 38.

§.94. uZ<?0 «Ktem ctc. Conf. §. 96. pr. I. de satisdat, supra §. 16. item §. 91 . §. 97- cum emm c0Slu'

http://pd.es

3oo L I B . I V . §.§.98 — 102. D E S A T I S D A T .

ab ipso, |uel a domino desideratur. ctim enim certis 4.

et quasi sollemnijbus uerbis in locum domini substi-

tuatur cognitor, |merito domini loco liabeinr. \§. 98.

Procurator uero si agat satisdare iubetur 2 I , ratam rem Pr0c.

domijnum habiturum. periculum *e?iim est*2-2, ne 8.

iterum domijnys de eadem re experiatur 2 3. quod pe-

riculum (nori) interuenit, si jper cognitorem actum 10. u

fuit. quia de ^ua re quisque per cognitojrem egerit24, 12.

de ea non magis amplius actionem iiabet, quam

si ipse Jegerit. §. 99. Tutores et curatores eo modo,

quo et •pracu.raboresz *, satisjdare debere, uerba edicti

faciunt26. sed aliquando illis sajtisdatio remittitur27.

\§. IOO. Haec ita si in rem agatur2 3 : si nero in per- 16.

sonam, ab actoris qiudem |parte quando satisdari de- '

beat quaerentes, eadem ] repetemus 2 9 , quae diximus

de 3 ° actione, qua in rem agitur. §. 101. Ab |eius

nero parte, cum quo agitur, siquidem alieno nomi-

n e 3 1 aliquis interuenijat, omnimodo satisdare debet32, 20.

a i I n s t . : sl in rem agebat, satisdare jubebatur. 2 2 Sched. **** Cod., u t opinor, e^ (en im) e~. (est). Inst .: enim. erat, 2 3 I n s t . experiretur. 2 +Librar ius verba actum fuit auia de (jua re auisgue per cognitorern bis scripsit. I n Sched. sic est ; actum fuil qa (quia) de «(?)«/(? — pro qua) re c/uisu (pro yuisif.) j) co|gnitorem actum fuit qa de sua ve quisq/ p cognito\rem. egerit 2$Cod. pcura 2 S I n s t . faciebant. 2 7 I n s t . : ali-quando his agentibus satisdatio remittebatur. 2 8 I n s t . : Haeq ita erant, si in rem agebatur. 2 9 In Ins t . , Terbis quando, etc. omissis, est: eadem obtinebant. 3 0 I n s t . in. 3 I Cod. p.omen 3 2 I n s t . : interveniret oninjmodo satisdare (Hal. et

tor. Conf. supra §. 83. §. 100. Haec -*« agatur. cit« §. 98, Procurator — — — pr . 1. de satisdat. s,i uera

experiatur. cit. p r . I. de sa- etc. §. 1. I . eod. tisdat. §. i « i , Ab—•~r- quia,nemQ. • §«99» cit. pr.I. de salisdat. cit. §.,i. 1, de salUdat. alie?

$.$. io5. io4. DE LEGITIMIS JVDICIIS etc. 3o*

quia nemo alienae rei sine sajtisdatione defensor ido-ncus intellegitur: sod siquidem ctim cogui\l oreiz aga* tur, dominus satisdare iubetur; si uero cum procu-jralore, ipse procurator. idem et de tutOre et de cu-

24. ratore fiuris est. §. 102. Quodsi proprio nomine ali-

quis iudicium acczphl*j4 ||in personam, ccrtia ex cau- 5224* sis saiisdari solet3 % qxias ipse Praetor |significat. qua- ^ , 1 b

ruiu satisdationum duplex causa est: nam "aut propter 3. 4. | genus actionis satisdatur, aut propter personam quia

snspe|cta si t3 6 . propter genus actionis: uelut iudicad depensiue, aut |cum de moribus "inulieris agetnr. propter personam: uelut si cum |eo agitur, qui cle-

8. coxerit, cuiusue bona a creditoribus posjsessa proscri-ptaue sunt; siue cum eo herede agatur, quem Prae*

" tor jwpejctam3 * aestimauerit. x

Omn. * \§. xo^. Omnia autem "iudicia aut legxtlmo iure , consisfunt, aut imjperiocontinentur1. ] §. 104. Legiti-»

12. ma sunt iudicia", qiiae in urbe Ro|ma, uel intra2 prJU

Bien. satisdaret), 3 3Sched. rZom[/o(vpl**)r<? Legpndum cognitore. Sav . 34Scliod.: iudicium ahq///d(ve\o)a(ve\/)r (vel'77)/ '/(yel /i/ pro /'/)//«(?)/ Equidem in Cod., verBo alic/uis pcrperaui repetito, sio sGriptum esse conjicio: Judicinm ali-quis acaipiat.' Ihst.: iudicium accipiebat, 8 5 certis etc. Iast. judicatum solvi satisdare nOit Mooebatur. 3 6 Hic ilcruna quaedam lns jscripsit libraritts. In Sehed. sic est: namt a(aut) •pp (propter) | genus aunis (actionis) <satisdaret'1 (Corrige: satisk dai"1) «(aut) p (pro pp i. e. propter) persfona (pro personS",)^ y«(quia) sufpectu Jiit pp genus "avnis satisdaret"1 a p perso* na tfi futpe^cta sil " S c h e d . : rpiem // /o(?)//?(velr)/(?,)|c.>>

/(velj)*w(vel*/i) J n Cod,, ut opinor, est: quem fT. i"ui'pe\ctum §. §, io3 —iog. ^Sched. contmuni? aSchcd. ^fj quae

nae rei — intellegitun §. 5 .1 . pra §. 2'5. cuiusue lona 4 eock cieditoribus possessa pioscri*

§. 102. Quodsl — — soleh ptaue sunt. Conf.Ciceru, pra cit. §. i. I. de satisdat. uelut Quintio, Cap. 8. iudicati depensiue, Conf. Su« §. ic(5. Coftf. supr.-v Com-*

3o2 L I B . I V . $ .£ .106 — 109. DE L E G I T . IVDIC.

i n n m uxbis l lomae miliarium, inter omnes | ciues Ro-

manos , sub uno iudice accipiuntur : eaque lege lulia

iudicmia3, |nisi in anno et sex mensibus iudicata

fuerint , expzjrant4. et hoc est, quod uulgo dicitur,

ciuium R o m a n o r u m 5 e lege lulia litem anno [et sex 16.

mensibns m o r i 6 . §t 105. Imperio uero continentur re-

Jcuperatoria, et quae sub uno iudice accipiuntur inter-

ueni|ente peregiini persona iudicis aut litigatoris. in ea-

dem"7 jcausa sunt , quaecumque extra p r i m u m urbis 1

Romae miliarium |£am inter ciues R.omanox 8 , quam 20.

inter peregiinos accipiuntw. qu\ae9 imperio contmeri

iudicia dicuntur, quia tamdiu uajlent, quamdiu it>, qui

ea** **:?** I O imperium habebi£. §. 106. JEtxz siqui-

dem imperio continenti iudicio actnm I a fuerit, j z |ue 1 3 24.

in r e m , siue in personam, siue ea formula, (quae) in 2 2 ° * fallctum concepta est , siue ea , quae in ius habet in-

LXXXVIILa. . , • .1.., • • J 2 tentiojnem,, postea nmi lommus lpso lure de eadem r<? acbio ^ a j b i t u r 1 4 . et ideo necessaria est exceptio rei

sigla non inter tantum sjgmfidat, sed pro intra etiam ponitnr. Conf. Praefatio et ad §. 110. not. 4. 3 Cod. iudioia *Sched. eP)xC)-p?\rant s Sched. cr 6Sched. mo(ye\c)rit. Legendum mori. Hanc locutionem, litem mori, a veterum* lCtorum usu non alienam fuisse, probant L. g. §. 1. tjuae in, fraud. cred»^or. et L. 2. judicat. solvi. rSched. ea 8Sched. /am(fam) / Cpro J) c. lomanum 9Sched. acctpiunt**(7)/ (vel/—accipiuntur) y+C^fvOvel/ cCvel/— In Cod., ut opmor, est cfu\ae). I0Sched. his (pi-o is) CJ e(velc)a pse(velo)rit 3ISched. /m&e&(vel t)u (habebit) c/(?—~et) I2Sched. -pactum 1 3 Sched. **[ue "Sched. r* c* ^(>)¥(7)\Mt\ In Cod., ut

mentar. III. § 181. et„ huj, §. §. io4. io5. Conf. infr* Commentar. §. 80. Lcgilimi §. 109. judxcu mentionem facit Vlpia- §. §. 106. 107. Conf. supra »us, Fragm. XI, §. 27. Commentar. III. §. x8i.

£T OVAE IMPERIO CONTINENTVR. 3o3

4. mtlicalae, u e l l s | in iudicium deductae. §, 107. At

si16 legiLimo iudicio *iu penonam*'1'' [actum sit ea

formula, quae iuris ciuilis habet in|tentionem, postea

ipso iure cle eadem re agi non potest, et ob |id ex-

ceptio suporuacua est. si uero uel in r e m , uel in

8. factum a|ctum fue/ i t 1 8 , ipso xure nihilominus postea

agi potest, et ob id ex|ceptio necessaria est rei iudi -

catae, uel in iudicium de|ductae. | § , 108. Alia causa

fuit oliiu legis actionum. nam qua de re actum se-

12. nicl | e ia t ; de ea postea lpso mre agi non poterat: *

omnmo |********* I J ustis erat llhs temponbus ex-

ceptio|num. §. 109. Ce£<?ra2° potest ex lege quiclem

esse iudicium, sed legitimum |non esse; et contra ex

16. lege nonesse , sed legitimum esse. | u e r b i a i gratia (si)

ex lege Aquilia, uel Ozania2 2 , tiel Furia in prouinjciis

Idem. agatur, imperio continebitur iudicium: |idemque iuris

est et si Romae aput recuperatores agamus, |uel aput

20. u n u m iudicem interueniente peregrini persona. | et ex

opinor, est: re ad. dahit'' Sav. I5Sched. /////(velo/, velm pro /// /(?)/*/c* u Cod. haitd dubie habet: iudicatae u~. Conf. lm. 9. IGSched. <y, ^el y I7Sched, iud Desiderantur litterae circiler 7. Itaque in Cod. sic scriptum esse conjicio: iud, (iu-dicio) in pjoraoT^perscmam), Conf. lin. 7. Sav. I a $ched. futt; Cod., ,ut opinor, fUit 19 Sched.: n(vel?i An necl) omnino |//<.(vel«)/**Krc(vel//)c hnqd. ullus,i. e. quidem ullus?). 20Sched. c#«*>a "Sched. ueihis ^Sched,u ollinia i. e. uel ollinia. Sed cum ineognitum sil nomen Olliniut, et nihil fere inler se differant II et majuscula 17, quam non wno loco in media verbi alicujus parle Cod, exhibet, sive ipse librarius ita scripserit, sive ablutione id effectum sif. in con-texto posui Ouinia. Codicis tamen scripturam ita quoque ex~ plicari posse, ut librarium pro uel liuia perperam uol Unta posuisse dicamus, ab Holl>yegio admoneor.

§. 109. Conf. §. §. 106. 107.

5 o 4 L I B . I V . §.§• n o — x i 4 . D E P E H P J E . T V I S

diuerso si ex ea causa, sex qna nobis cclicto Praetoris

clamr jactio, Romae sub u n o iucike irjtrr omnes clues

Romanos Jacolpiatur iudicium, Ie~iLiinum est.

§. 110. Quo J loco admnn.-ndi j j7mms, eas q u i -

d e m actiones, quae ex lege senatu ue o n . u l & s 2 p r o - 24.

ficiscuntnr, perpetuo s >Ieie PraeLoiem a:couniiaJj . .e 2 :

•228. [eas uero, quae cc propiia ip-*ius i u f - i k t i u n e peiênf* IiXXXVTTT 17

*plemm(que intra4 , annum clareS £. n . Allrranclo ' * * • . » * • * * » * " t amen ******************* jimt .'('u' IUS leiwi—

i n u i n 6 : qualcs sunt eae, quas pon î>oii lj >r>( * m " 4.

ceterisqne, *qiti*~ hereclis loco sum» *t.cto,> ât.

fjir*\ti9 quoque manife-sti a c t n , qnamuls c< ',» i u s

Praetoris iurisdiclione j/^roficiscalur IC, peip."uo . u r :

et mer i to , cum pio capitali poena jpeciuiiaila t i,sti~

tut£ s i t I Z .

* $.$. ifo. m . * Inst. ilor. 2rn<ii.: wn»u<-ve *v *v:ltd <$zve ex Sacris constitutioîhus. 3In\ t . : .<*iit-rt>. ai tLtwtur convp&teie, donec saciae cunstt^W-ionrs tam in iem, t/uum £rz personam (Bien.: quam petsonabbut) actiontbuf nitos s *?es Jled.e-ruut. t *Sched.. / ; pro X Cuni\ supra ad JL xu*. imt. s , 8 Inst.;,injra annum vli.mt: nam et ipsius Piaetoiit i"tic an-num erat impeiium. 6Sched.: aliquanrfo fm(ta«ier»)—

|znjjt«t(fiuitatur) efo. Senfentia tale tpiid exiîf: ali— quando famen pT. (Praetor) has Tiunes (acti* nes) extemlentlo Tmitatur ius legitfmiim. Inif,: Alfquantlo tarnen «•-* .*'•• petpe-tuum extenduhtur, id eit t usyzie ad Jlnem er (fiien. \i\cf*ta. ex omisit) constkitîoribus introJuctum. 7 Sthfd.: qnas * •(Desiderantur lilterae circiler 7) \soii bvn In conJexto qnidfra pijsui possessori bonorum; fieri tamen pofest, «t in Cod. sit i &. (bonorum) potses\soribus InsL: quas honornm poswssorl-»*9 ET Insh I 0 Sched. /COJicisca? j Cod., ut opinor, jrfichcttt* 1 z Cod. jxnC

* §. 110. pr- I* de perpet et perpef. et femporal. act. b»

temporal. act. merito etc. Conf. Theophilus, §. 111. AliquanJo ' ad cif. pr. I .

peipetuo datur. cit. pr. I. de

ET T E M P O R A L I B . A C T I O N I B . etc. 3o5

Non. 1$* l l 2 , N o n o m n e s actiones, quae in &*qtum ant ipsa iure com*\petimt*, aut a Praetoru dantur,

etiam 2 ixi heredem *aeque competimt, aut dt!*\ri3 so-

lent. -est enim certissima iuris regula, ex maleficUr*

jpoenales actiones in heredem nec competere *******

12. ***; juelut5 furti, ui faoqorum r.-iptorum, iniuriarum,

damni iniuriae: s*ed \heredibus*6 actoris7 huiusmodi

actiones competunt s , |nec denegantur, excepta iniuria-

ruin actione, et si qua alia | sirnilis inueniatur actio 9 .

16. \§, X13. Aliquando tamen (etiam)10 ex contractu actio

* neque heredi, neque in heredem |competitI3: nam

adstipulatoris heres non habet actionem; etlz sponlso*

ris et Jidepxomissoris *3 heres non tenetur.

Supcr. j$. 114- Superest, ut dispiciamus, si ante rem iu« 20, dicatam is, cum quo agi|tur, post acceptum iudicium

satisfaciat actori, qnicl ofiicio j iudicis conuetuiat: utrura absoluere; an ideo potius dajmnare, quia iudicii acci*

#. J. 112. H 3 . x Ex I m t . 2 InsX et. 8 £ x j h s U

*Sic Inst. Sched. ma.lefi.ci? s Sched.: in hdem(heredem) ntclpetere (An : n,'., i . e. nec, darisolere') \Uu(uehit. Inst. : in heredem rei noh. (Bien. heiedem non, orhissa v6c<b rei) competei e: veluti. 6 sed heredibus. Slc Inst. Sched.t j f „ | w w » w

7 actoris in Inst . non legitur. » Sched. cotnp s a~tio abest,ab Inst. I & E x I n s t . i : c In s t . % aclio contra heredem non cvmpetit. I 2 Scbed. tct I 3Sched» pr Legendum Jidepromissoris. Cemf. Commentar. IIT. §. 140» In Cod. fortasse zslfpT'. simili compendio, tali n imirum: fj?t

apud Magnonem scriptum extat verbum Jidejussor. S a v .

§. i i 2 . §. i . I . de perpet. et et-temporal. act. adstipula-temporal. act, est enim cer- toris—actionem. Conf. sttpra tissima — — —• datnni iniuriae. Commentar. I II . §. n 4 . spon* Conf. L. 111. $.-1. dp reg. jnr . soris — tenetur. Conf. ejusd* (exNostriCommentar.adEdict . Commentar. §.120. provO § 114. Superest —.

§> l l 3 k Aliquando -*— catn- ahsolutoria. g . a . I . deperpet* patit. cit. §. 1. i* d4 perpet. et temporal. act.

u

http://ma.lefi.ci

5o6 LIJB. I V . §.§. xi5. 116.

piendi tempore in ea causa fuit, jut darunari debeat.

nostri praeceptores absoluere eurn jdebere existimant; 24,

227. nec interesjej cuius generis £ue?-itx iudiciiun. et ||hoc r YYYTTT a

u-wvAiii. 'estf qtLod uolgo dicitur, Sabino et ' Cassio placere,

omnija iudicia esse absolutoria 2 . ******************

|****************** idem sentiunt ** in ***** [* i u - 4.

diciis liberum est officium iudicis. tantumdem j

— rem actionibus putant 3 J ~ _ k 4. |ac[ s oi *s ************ ********************* jquibus ******************* g

******************6 | petentur et ad — 7 ]** interdum * 8 ****************.

********** 1 — s 11—i3

, • 1——' * X I |actori quani ********* x$t

$. n 4 . *• interesse; fuerit. Cod. Xl; Jit Scriptum opor-jtebat Xee.;/Zit. 2 Superest etc. Ins t . : Superest , ut admo-neamus, c/uotl si ante rem judicatam i s , cum quo actum est, satisfaciat actoii^ officio judicis convenit, eum absolvere, licet judicii accipiendi tempore in ea causa fuisset, ut damnari dcbeat (Hal. deleret) ^ et hoc est, quod ante (I lal . antea) vulgo diceba-

tur, Omnia judicia ahsolutoria esse\ 3 Sched . : (lin.3.) —

fwtiudat (An : de bonae fidei iud. at. i. e. de bonae fidei iu-diciis autem?) idem sentiunt (scilicet diversae scholae aucto-

res) f*(? — Aii c/a?) irt c^velcO"/"^!*/) (Iin.4.) d (An: hi/ q\d.

i , e. bis quidem?) iudiciis liher1 (liberum) e(vel c"— est) offi-

cium iudicis tantumdem (lin. 5.) c/(velc) ( A n : etiam de

. inl) rem ~ab~nibus putaiit yo (An c/al)///(l)qqs + Sched. c/J/o(vel d)/p(vd r)***())menr(\el p)/u(l)c*a(l)e/*s//c/u/

*Sched.: ad soh &Sched. c/h. (quibus) c/Q) nen////, 7 Sched.: : peten? et ad //cu

* _ _ _ 8Sched. mp) m/*pd(velc)um (interdum) *(An enim"i An nihill) 9Sched. (lin. 11.) +*uasant ,

— — (Un. i3.) »(?)c(?X?)«(?J<*(?) cmn/cna i ° Sched. / nobu (nobis) -pm/t (Anpmitti-turl) " S c h e d . pemri

DE EXCEPTIQIVIBVS. 3o7

jty. 18 . * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * | •—• •.*•' t• '•••.—» — — » - — i a |paraln *** actori ********************

20. ****13 |* ex *************14 ******************* * * * * « < • • 1 , J *

laclum fuit.

24«„j§. 115. Sequitur ut de exceptionibus dispiciamus. Setj. 0 _ n

§. i t6 . Comparatae Hsuntautem1 exceptiones defen-. vvjnir ft dendorum eorum a gratia, cum qnibus (agitur. saepe

<. enim accidit, xit qwis iure ciuili tenejatur, sed iniquura 4. ait, eum iudicio condemnari3. uelut (si) stipu|iatus

sim4 a te pecuniam tamquam credendi causa nume-ra|turus, nec numerauerim5; nam eam, pecuniam. a te pe|ti posse 6 certum estr, dare enim te oportet/, cum ex stipulatu8 te|nearisj sed quia iniquum est, te

8. eo nomine9 condemnari, |placet, per exceptionem doli mali1 0 te defendi debejre* item si pactus fuero l3Sched. in principio !in, 17. lcc*a et in posleriore lin. 18. parte u/utc///c exhiheut. ISS<hed : paraku**/(\n paratu^it?) actori s — (A.n satlsjacetel) — — I4Seh(»d.t u

(An z«Z?) ex tt\e\c — An t°t i. e. testamento?) soca(\ ?lx)m (ve\/u)/i<u/c I 5Sched. in principio lin. 21. ductus exhibent cqtatas *

§f 1 i5 . * Lmea vacua. •J. "J. 1x6 — 119. l Inst . : autffrn sunt. a Sic Inst.

Sched. dejendendor'' reor' 3 ut auis etc. Inst. : Ut, licet ipsa persecutio, c/ua actor experitur, justa sit, tatnen iniqua sit advetsut eum, cum quo agitur. 4 Cod. : shn ap 5 uelut etc. Inst.: Idetn juris estf si quis quasi credendi causa, pecuniam (Hal.: pecuniani a te) itipulatusjuerit, neque nume-raveiit, 6 Sched.: pejli ^ J * lnst . : petere posse eutn. r S i c Inst. Sched. cr(yd\.p)et i. e. oporteret. 8 Ins t . stipulatione. s I n s t . : eo notuine te. i0 doli tnali. Inst. pecuniae non ««-

§. 115. pr . I. de except. — iudieio condemnari. cit. pr* §. 116. Qomparatae -«•* — I. de except. uelut si —• —-

U 3

5o& hlB. I V . $ . $ . 1 1 7 - 1 2 1 . '

tecum, ne id, quod mihi debeas, a jte petam, nihilo*

JHinus id ipsum a te petere possum dajre11 mihi

oportere, quia obligatio pacto conuento non tollitur:

Jsed placet, debere me petentem per exceptionem pajcti 12.

conuenti repelli. $. 117. In his quoque actionibus,

«raae (11071) in persojham sunt, exceptiones locum ha-

bent. uelut si metu me coejgeris, aufc dolo induxeris,

u t tibi rem aliquam mancipio \darem **** si * 1 2 16*.

eam rem a me petas, datur mihi exceptio, jper quam

si snetus causa te Fecisse uel dolo inalo arguero*3,

repelleris. jitem si funclum litigiosum sciens a I 4 non Item.

' possidente jemeris, eumque a possidente petas, Qppo-

*nitur tibi exjceptio, per quam -omnimodo summoue- 20.

ris. \§. 118- Exceptiones autem alias in edicto l?rae~ Exc.

tor habet propositas, jalias causa cOgnita1* accommo-

dat. quae dmnes uel ex legibus, uel ex his, |quae

' legis nicem optinent, substantiam capiunt, \uetzC ex 24.

iurifcdictione Praetoris proditae sunt*7 . jj§. 119, Omnea

**t autem exceptiones In contrarium concipiu*///5w J eius*,

<mod18 adfirmat is , cum quo agitur. nam si uerbi

gratia jrew3 dolo malo aliquid actorem facere dicat,

tneratae (Bien.: non numiratae pecuniae*. tlMaVim vel dmete, vel dari. I2Sched.: mancipio \ dem (Legendnm Ja-rem. Quin in ipso Cod. forlasse est: da\r?m) *najt si n(An# i . e. enim?) 1 3 Sched. argueie I4Sdbed. a I5CGd„ tcT. i. e. causa cognita. Vid. Praefatio. J * Sched. // pro u. 1 7 quae omn.es etc. Inst.: Quarum quaedam ex le^ihus, vel ex xij, quae legis vicem obtinent, vel exipsius Praetoris juris~ dictione substantiam capiunt. I 8Sched. concipiu? ** q Cod. haud dubie habet: tondpiunf Jtf'(vel«£. i. e.- eius.)^

— defendi debere. §. 2.1. eod. de except. Item si pactus fuero etc. Conf. §. 118. quae Omnes $tc. §. 6* §. 5.1. eod. I. de except.

§. 117. Conf. §. §. 4, 1. L

http://omn.es

DE EXCEPTIONIBY?, 3oa 4. guocl fraudis J causa * 9 pecuniam pefcat, quam non rm-

meraudT-it20, sic exceptio con|ci,pilur: ,s i iw EA RE

N I H I L D O I O *3TAZ,0* A V H *AG%RI2* ACTVM S I T ,

NE|IQVE** FiAT.*item sx .dicat, conljra, pactionem pe«

cnniam jpeti, ita concipitur exce/plio: s i I N T E R A V -

LVBI AGERIVM ET N V W E R J V W NEGIDIV]JI NOU

8« C O N V S N I T 2 2 , NE EJA PECVNIA pcTenEi; VR . et de»

nique in ceteris causis simi|liter concipi solet. iclea

sdlicet, quia omnis*3. exceptijo ohiicitur quidern *&

r*eoi4-9 s e c | /^ ,J5 fqnuulae uiseritur^ ut condiqijo-

nalem faciat cbndemnationem, id est, ne aliter iudex.

12. .'Jeum, cum quo agitur, condemnet, ,quam si nihil m

ea re, *c/ua*.\de agimr, clolo actoris factum sit; item ,

ne aliter iujdex eum> condemnet, quam si nullum •

pactum conjueniw* de*6 non petenda pecunia factunat ,

' erit*7. \ i

16. §. 120. Dicunjturautem exceptiones autperempto-

riae, aut dilatorfae. §. »2i. Perjemptorxae sunt, qtiae

perpetuo ualent, nec euitari pos[aunt:,uelut quod me» t

tus causa, aut dolo malo, aut quod contra legem se,*

*sSched.:. ?(pro.g, utvidetur) /.(fcmiis* Vid. Praefaiio) |> (pro c7) 20Sched. petst", numerauit Sed haud scto, aa m Cod. sit petat; numerauit. 2ISched. *. dolo *****?—imalo) a*(pro a". <T. ^el««. i-e. auli agerii) factum sit nc ? \ <f. (vel o •—. tieque). 22Sched.: si/(pro^f) au. (auium agerium) et n(nu> merium) 5T(negidiutu) w(non) Vuezui (Malim lueneiit). 2 3 Cod. omnes ^Sched- * +cu(vel c) Legcndum a reo. Sav . a5Sched. S/0)r*'t pro /• (sed) ita, ut opinor. 25Sched. co\u,en/t,e Legendum conuentum det

a*Legendura videtur yei fuerit, MQ\ sit.

§. i3o, Ccmf. §< 7. I. de §. 121. Conf. §• 8. I. de sxcept. excepi.

5 i o LIB. I V . $ .$ .122 — i s5 . D E E X C E P T .

imt t t sue consnltumz factum est, aut quocl res iudicata

est,- uel *in*z (iudicium deducta est; i t em pacti con- 2 0 .

t i e n t i , q n o J pactum [est , n e omnino pecunfa petere-

t u r . ' \'§. J<22. Dilatoriae sunt exceptiones, quae ad Bilat.

ternpus* nocent. lueluti i l l i u s 4 pacti conuen t i , quo *

pactuin est uerbi gratia, j n e intra quinquennium pe- 24.

23o. ter'efiur: frnito enim ^o' tempore [|non habet Iocum

*• '"excepiio. cui similis exceptio est Utis& dijuiduae et rei

residifae. n a m J sr ! quis par tem rei petierif, [et intra

ei t isdenr praeturarm reliquam par tem pe ta t , hac ex-

[ceptione summoue tu r , quae appellatur Ittis diuiduae. 4 .

| i t en ) si is , qui cum eodem plures lites habebat , de item.

quibusdam [egerit, de qnibusdam distulerit, u t ad alios-

iu'dices * I*.***'*, si intra eiusdem "praeturam de his,

qulte ira distnleiii;, 'a[gat, per hartc exceptionem, quae 8.

appellatur rei residu|ae, summouetur . j §. 123. Obser- Ohs.

u a n d u m est au tem ei* cui dilatoria obiicitur exceptio,

j n t differat 'actionemt alioquin si obiecta exceptione

egejrit, rem perdit , *»am nulla% post illud tempus, i£, (

q n o , i n t a ^ a re, %[uita¥e poterat* exstieptioiwm?', potestas

agendae super"est reji i n J O iudi t ium deductae et per

$. Jj. 120—ia5. JSched. consulto, pre consultu. 2Sched. //(pro 5". i. e. uel) »*(i«). 3Sched. 7, pro 7 * Sched. Wu/ (ueluti) sillius 5 Sehed. </(?—pro y). *Sched. uut Le-gendum litii'. Vid. lin. 4. 7 Sched. e\gant 8 wam nulla. Sched. u (rjaro) M/ (Cui siglae hoc loco rocis -nulla sfgnificatio tribuenda videtur. Conf. Praefalio.) 9 «o(ve!o, \eld, yeld) c//'vel u pro//)cc/ »In Cod. fortasse est acinem i. e. actulnem. Sententta tamen pos-tulat, ut legamu* exceptionem. 20Sched.:

§,122. Dilatbriae Conf, supra §. 56. non hahet locum, excepbio. §. 123- Conf. §. 9. I. d* Coitf. §. 9. I. de except. 7iam except. si guis — Utis diuiduae.

5.126, DE HEPLICATIONIBVS etc. 3 n

Non. excepiionem perernptae. | $ , 124^ ISjpn solum autem

16. ex tempore, sed etiam ex persona dilatQriae |exceptio«

nes intelleguntur. qualcs sunt cognitoriae: |uelut si is,

qui per edictum cogniLorem clare non potest, |per

cogmtorem agat; uel (si quis) dandi quidem cognito-

ris ius ha|beat, sed e\im det, cui non licet cognituram.

20. suscipere. n a m si |obiiciatur exceptio co&nitoria, si

ipse tajis sitxxf u t ei non jliceat cogrjitorem dare, ipse

agere potest: si uero cognito|ri non liceat cognituram.

suscipere, per alium cognitorem, | aut per semet ipsum

"24. liberam liabet agendi potestatem, |e t tam hoc, quaru

illo moclo euitare (jiotest) exceptionem. * si dissi-

llmulauerit, c u m ei per cognitorem agexe *********** 2*x* LXXXILa

Semp. [§.125. Semper peremptqria I 3 quiclem exceptio noce^;

ideoque si reus ea j n o n f u m t 1 4 usns , in integrum

4. restitujtar recuperan\dae x 5 exceptionis g*atia : dilatoria

uero si nonfaerit VLSUS*6, jan in Jutegrum restitua-

t u r 1 7 , quaeritur.

Laterd. \§. 126. In t e rdum euenit, u t exceptio> quae prima

ngendi supe re\in f-xCoA.erat **Sched,: exceptionem cf (Anquocll krxquanM) si diffi\\mnlauejit cum e/(velt) p cogni* tordm *g,er*(agere)-*- —r-— *3 Schtzd. Sempeftiptoria In Cod. haud dtthie est Semgemptoria$-iX* ut geminanda sit sigla JJ. ^+Sched,: nec(7)r(velp)t tc.sp(ve\)c +/(?) o(velu)/* * Jnon/wJfc In Cod. sic scriptum csse conjieio; nocet ideof. fi ret/ ea |non/5z£ 15Sched.: in integrum re$£z"t»££cm/(?M?)*m*(?) \dae i eSched.; si n*0) /u(yt\»)** um/ Codr, ut opinor, habet: si n. fuit ufuf J^chcd. fitituit?

%. 124. Conf. §. 10. I. de jreorpt, 1,0, %. %. 1 —3* except. item Auctor ad He- §.126. Inteidum — —- —• renn., Lib.II, cap. i3. Qnin- ex posierioie pacto. pr. 1. a* tilianus, Institut. orator. Lib. replicat. III, cap. 6, §. 71. Paulus, Scnt.

3i2 LIB, IV. $,$.127 — 129. DE REPLICAT. etc.

facie iusta uidefatur, inique noceat actori1. quod cum

accidzt2, alia adiectifone3 opus est adiuuandi actoris 8.

gratia: quae adiectijo replkatio4 uocatur, quia per eam

replicatnr atque resolui|tur ius exceptionis. nam si

uerbi gratia pactus sim te|cum, ne pecuniam, quam

mihi debes, a te peterem, deinde postea jin contra- 12.

rium pacd sz'mus *, id est, tit petere mihi liceat, et,

si [agam tecum, excipias tu, ut ita demum mihi con«

demneris*, si |non conuenerit, ne eam pecuniam pete-

rem; noeet fmihi exceptio pacti cOnuenti, namque6

nihilomifius hoc uerum | manet, etiamsi postea in con- 16,

trarium pacti simus: sed [quza7 iniqumn est, me ex-

cludi exeeptione, replicatio mihi fdatur ex posteriore

pacto3 hoc modo 9 : si NON POSTEA C O N V E N E R I T ,

V T JEAM P E C V N I A M P E T E R E L I C E E E T . f i te i l l si 20.

argentarms pretium rei, quae m auctione | uenaent ,

persequatur, obiicitur ei exceptio, ut ita demum femptor

damnetur, si ei les, quam emerit, tradita sit; *qua&

quidem* \estxl iusta, exceptia: sed si in auctione prae*

§. §. 126— 129. zactori deest in Inst. 2 S i c I n s t . Sched. accidat Conf. not. i 5 . 3 Ins t , allegatione, *Inst . quae

replicatio. SSched. sumns 6Sched. ritj Vid, Praefatio, y C o d . qua 8narn si ueibz'gratia etc. Ins t . : Veluti cum

pactus est aliauis curn debitore suos ne ab ep pecuniam petat9

deinde postea in conirarium pacti sunt, id est, tit creditori pe« tere liceat: si creditor agat, et eoccipiat debitor, u t ita demum

condemnetur, si non convenerit, ne eam (J3ien. Ulayi) pecu-

niain creditpr petat, nocet ei exceplio; convenik enim ita:

namque nihilominus hoc verum manet, licet postea in contra»

r ium pacti sint\ sed quia iniquum est, creditoretn excludit

replicatio ei dabitur ex posteriore pacto convento, 9Sched.

y'(ve]?) '» I n Co&. fuerit /*' (hoc) m 1 0 $ched . auctionemQ)

]ueneiit " S c h e d . : tradita f (proe . i. e. est, Sedlegendum sit)m

(InCod., utopinor, est 7. ad, i. e, quae quideni) c(?~-pro£^

$.$.i3o.i3i. DE PRAESCRIPTIOJNPIBVS. 3i5

24, dlctum est, ne ante | emptori traderetu* res, qnam si

pretium soluerit, replicatione |jtali argentariua adiona- fl32. T XXXII

t u r i a : NIS l P R A E D I C T V B I £ 8 T , N E At l fT^R S M -

PTORI RES T l l A D K R E T V l l , QVAM SI PRETIVM E M -

PTOR SOL|VERIT. §. 127. Interditm antem euenii»

4. ut rursus *3 replicatio, quae prima | facie iilsta sit, ini-

que reo1* noceat. quocl cum acdcUt1*, adiecti|one *4

opus est adiuuandi rei gratia, quae duplicatio uojcatur.

§. 128. Et si rursus1 ' ea prima facie iusta uideatur,

sed |propter aliqttam causam inique actori18 nocear,

8. rursus adiectione ^9 |opus est, qua ador adiuuetur,

quae dicilur triplicatio. §. iQg. Quarum |omnium

adiectionum20 usum interdum etiam ulterius, jcmam

diximus, uarietas negotiorum introdnxit.

Vid. |§ . 130. Videamus etlam de praescriptionibus, quae

12, receptae sunt |pro actore. §> 131, Saepe enim ex una

eademque obligatione |aliquid iam praestari oportet,

aliquid in futura praestarijone x est. uelut cum in sin-

gulos annos, uel meuses certam |pecuniam stipulati

16, fuerimus: nam finitis quibusdam |annis, aut mensi-

bus, huius quidem temporis pecuni|am praestari opor-

tet, futurorum auteni annorum sane quidem o|bliga-

tio contracta intellegitur, praestatio uero adhuc nul[la

*2Sche<K adiuhatur* SBInterdum etc. In s t : Rursus inter-dum ev&riit, ut, l*reo deest in Inst. I s Sic Jtnst. Sched. (tccidat Conf. not. 3. l sInst . alid allegatione. 15"Sic Inst. Cod.: si rursus si 1 8Inst. : actori iniqvic. 19Cod. rursus ex adiectione Inst.: rursua alia alle&atione, *°Inst, «Kceptionum.

$. §, *3o — 137. * Sched. pxto/|c»c

§. 127, §. 1.1, de replicat. §. i3o. quab recciptae sunt §. 128. | . 2.1. de replicat. jfro attore, Conf. infra §. i53. 1,129. 8.3.1» de replicat.

c$t . fii ergo ue l imus i& qmdemf qnod praestari opor-

t e t , pelere et jjin iudiciura cleducere, f u t u r a m ue ro 2©.

obiigatiojais praestacionem i n Incerto xeiimjuere, xte-

Gftfje* jestjr u t c u m hac praescriptione a g a m u s : £A

JBJBJ AGATra^ cvirs | E E I D I E S F I - I T J . a l ioquin si

s ine liac praescriptioae e g e r i m u s ea scilicet fanuula» £•*»

cjna incertuin pe t iums, ||Ci«'«j: mtextim*" his t ierbis con-

'cepia e*t; Q V i o o r i D (02JJ JBA.« E S . V . Y r . i u j n r . T r

2® EGlDir M \jtrzo jiomnio D A R E F A C E R E O P O E -

Tfc*** 1013«! obiigationem7 iii est* eli*m ifiMwmn6

i n Iioc iiiriidimi dedutimm ********** « ' * 4«

*- • • ••••'"—— •'• ""• - ••' '"••— "" » ' •• • * I#***##****«-##*

•t****.******************* fyem*0 si nerhi grai ia

******** «T****»"»** ut nob/i ftmclaf " j m a m t p i o *tett«V

ctebeiuns * * i / a prae\cr\he r e 1 3 ; t A B I; f , U J A r v n o K g»

f v s D O M A K C i P i f f D o : «£ f * postea, «t itcf* IllliS * *

tiacuau* paisej»»ione)U3t zxohis tratl*/, &«? ttMUnda,*6

»Scli«J. nremc *ScWdL: #*/##£**»*»*(?— I*. OOM3. fuwit: #* T£$ a§m% c$ii» L e « r f $ agater eom». S a v . ) | r « «$«s /i«* <pro/«*>. Cr*»& f- §. 156. ISJ») "*SchdL a««f<^»i<*el *> 3nCad . t ut opiiiar, « t : cuL mtentio H*I Iw. *Sch*&.i

^d,d <. ).<?) /•^*,I/i)#/(\fl;)*..f fx. x. dar« facere #*<•/«• I>-gftidui»: *tdfd (oh) e*. rem W. W* |«", 2*. ibrr fo.c*»rf 2>f#f. H o l J v . Gmi'. hu'f. pagr lio. 12, Uem supra §.*J*. *Seli«l. ens*? \fixt\t)*i*ttp\r\jlaitt Lff»e: etiam futmtam. l l s t l lw. 'SchfH. tf?Jr.«.wtf %<-lf prf»/*)»*l«laciniuf) </A*i ##?• Aa « f ? ) y(cUod?) #w/c(«if«*?) /(?,<( vela) -*5clfce<!»—• ——• —

. / „ (h„c ?) ,« (w! y ~ modo 7 /#e — • Scfatd.

i(*)*(w»teriium?) «.<tV<-«*'<^«^0 — — — — — — — *°Scb«!. -|#<m al>cl»»ti.; gratia #/4?)/» ,a(?>t:##w»fr .*#(nt) MO&#. (nobis) fumi(J)*„ (itmim),. t25effai!«r spatitim «a-canm. "Sc&rd. *«*»«»«*•»» /fc.]r(vrt;,); »* & W . wi«>/«»fo(ma»cIp«»do) «p) / (» , ) »*#f i«w» Scbrf* *#— J/'i/(?>(?> iSScli«f. trad,» ( laCud. ^«A* <1# srriptttm

http://Yr.iujnr.Tr

D E P E A E S C B J P T I O N I B V S . 5 i5

| . . • • . «

jpossumus totius illius iuris ******************,***

f**IS acJaonuaj Q V I D Q V I D OB E A M R E M N V M E R I V M

KEGlDIVBI AVU) AGERrp D AJtEF ACERE OPORTET,

r,ex injtoztione* 9 consumitur : u t postea nobis agere

uolenPlibus de*2° uacua possessione tradenda nul la

******* a i I************* $, 132. xxzescriptiones

autemappellatas es\seZ3r ab e o , *quod a * n t e 2 3 for-

mulas praescribimtur a * ? plus <piain manifejstum esf, a 5

§• ^33» Sed M s 2 6 quidem temporibus, sicut supra <nio-

que |dixi7/zus2 ?y omnes praescriptiones ab actore J*^***

|V********* OiiUl * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * j * * * 2 %

cjualis iila e r a f 2 9 praesci-iptio: E A R E S AC^LTVR ***

**** r jvAEi^|0ici%-Bi H E R E D I T A T I N O N F I A T ;

<p/ae3° n u n c in speciem exceptijonis deducta est, et

«sse erediderlm) traiLmt? (tradenda) ^Sched.: c — ••

( <(\el0)/?velr) —— I8Schcd.: iuris **<" C?)/(%d l),t(?)**witivnv<&/,)c(yzU)** *?|/a (iila ?) I 9 Sched. s quidqmd ob eaui rem n « « « « / / 0«?/ (pro ofe£ i. e. oporlet) *(?)/(?— InCod., nt opinor, est ./J i. e. res) tn(xv\a)\***///one (iutentione) 20D«iderantur lilterae ch*ciier 6. 2ISched. stijtin In Cod. fortasse est: sug/it " 2 2 Sched . p**********.? */* *

*/oO)a*(?)n(?*# **?\et In Cod. scriptum existimo: pscriptio-nes «F, Appellatas ef\se 23Sched. c(?)* *ntg; Cod., ut opi-nor: 5: «nite 24Sched, pscribent 25Se<jaitar spatium va-euura. 2fiSched- iU 27Sched. *d,*c,/wus 28Sched.: acture p(\clr)/c[*/*<(?)Gp(velr)/*aj olim a — <z*»c(vel o)*7?Cvel r) p(velr)cc(vel o)*p(vei r)/?(vel r)c*/c***/ ?\mr Sententia aperte haec est: praescriptiones, quihusGaji temporihus aclor tanlum nte-hatur, oltm pro reo quoque receptas fuisse. S9 Sched. er/t aoSched.t ea res a«/»(pro agat\ utopinor) #******/(?—Heis.

§» i33# skut supra quoque Gonf. L. 11. pr.C. depetit. he diximus, Vkh §. i3o. quas redit. (lustinian.) •nune in speciem exceptionis etc.

234.

3 i 6 L I B . I V . $ .$ . i54 —137. *

locum habet, ctim petitor hereditajtis alio" geraete iudi-

cu, quacL praeiudficiuin hereditzti facia£31 *** | 24.

— — — — — — iniquuin — — —*—- — 3 z

CXXII.*'. K -. * , J****************************** y. Iiq-. detnon- 24.

235. j-^ra^ljtione formulae determinatur ir, cui 3 3 dare opor-Fo). extra " . x

Cod..nontet; et Jsane domino dare oportet, quod seruus stipu-

la tar . at in |praescriptiane de pacto quaeritur, quod3 4

secundum natura|lem significationem uerum esse debet. 4.

$.135, Quaeczzmque3 % autem 3 6 dijximus 3 ? de seruis,

eadem de ceferis quoque personis, quae "Jnosfcro iuri

aubiectae jsunt, dicta intellegemus. §. *36. Iterrx ad- SunL

monendi sumus, |si ciim ipso agamus, qui incertmn 8,

promiserit, ita nobis Jformulam.38 esse propositam,

ut praescriptio35 inserta sit forjmulae40 laco deaxon-

legendum existimat si modo) p/*/\dicium hditati n fiat qa (vel p)ae 3 J Sched. al/o(ve\ c) q(?)cncr(\ el p)* (Lege genere. S a v . ) /ud(\e\a)/a*(ln Cod., u t opinor,, est iudici $ i. e. iudi-cii quod. Neque taruen repugnabo, si quis scriptum dicat iu-dicii, »on adjecta ^ocula quod, modo in sequeatilms pro fa-iiat pooatur facik) p(\ejr, . vel #,)/«#/c/«m(pro pzudicium) *Q/ian (pro fiditati) fac/a/(1'acial). 3 ? S c h e d . : a(vel 6)*/ QVn uu i. e. uelut?) •*-• — mq(ve\//)//**s — — <#(vel/h) iniquum p(velr)**////

ft^t— 3 3 M J > . det 1 (Deperditae videntur lilterae inter-xnediae 6.) ie eui Legenduni: deteiminat'' is cui. Zeitschr, & n 3 4 tione formulae etc. Haec ap. Maff. desideran-tu r . 3 5 M s . qe^q; pro q<?q~ Maff. quia quae 3 S M s . a ? Maff. ante 3 7Zeitschr . dibimus; et sic ap- Maff. quo-que legilur. 3 8 M s . : incertum jjmisserit ( p r o ^pmiserit) i t a n (nobis ) \formul. Maff.: incerlum ita formu-lain 3'MajEF. praescriptis « M s , , Maff,r Zeitschr,

§. §. i 3 4 ~ i 4 4 . Conf.: i 4o — i45. Maffei, Opuscoli Zeitschrift fuer geschichtlitlie ecdesiastici. pag.90. Nouveau Rechtswissenschait, heriausge- Traile de Diplomatique, Tom. geben von Savigny, Eichhoi*n I I I . pag. 30.8. u n d Goeschen. Torn. HI. pag.

•25.

D E P R A E S C R I P T I O N I B V S . 317

strationis, lioc mocta: I V D E X B S T O . Q V O D A V L V S

A G E R I V S DE I f V M E R I O N E G l D I O INJCERTrff iC

S T U V I A T V S E S T , C V I V 8 R E I D I E & P V I T ,

Q V I D Q V I J D OB E A M R E M N V M E R l V M W E G I -

12 . D l V M J A V I O AGERIO DARE T A C E R E O f O E T I T

etrellqua41, 5- *37* Sicum sponsore a u t 4 i fideiusaore agatur, |praescribi43 solet4* in persona quidem45 spon-

Hoc. soris jhoc rnodot n R E S A G ^ T V E , QVOD A V L V S

A G E R l V s D E L V C I O T l T l O i N C E R T V M S T I P Y -

£ A T V s | j E . ? T , QVO JSTOMIFE tfVMERIVS W E G I -

D IV S Sf 0W SOR E S T j C V l V S R E I D I E S F V H ' 4 ;

16. in persona |uero fideiussoris: EA R E S A & A T V R,

OVOD W V M E R t V S K T E G I D I V S PRO L V C I O T I -

T I O I W C E R T V M j F I 1> E SVA E S S E I V S,S I T ,

formuta *~hoc rhodo etc. Ms. : hoc r * ( m o ^ o ) ?(ia-

dex) e(esto) _g(quod) 2T(aulus) «"(agerius) de n"(numerio)

n"(negidio) i\certe (pro icerta. i. e. inccrtum) stip(stipulalus)

e(est) m cru(cuius) rei- dies fuit qqd (pro ^dqd i .e. quidquid)

©b eam rem «"(numerium) F(aegidinm) [a(aulo) T (p rp ~T. i .e .

agerio) d (dare) j (facere) o"(oportet) et reliij (reliqua) a Zeit-

achr.: hoc modo i ~~ g ~a T de n ~T i certestipvm cui r^i dies

fuit tftfd ob eam rem rth T ~T"tr "Z T et reliq T Maff.:

hoc ni~eg cTu de n n » . . (Haec sic interpretatur Maff.: hoc

nomine in eutn, c/ui actione agat de non numerata peeunia^

stipem , 4 . 4 *~-Si etc. Haec ap. Maff. non leguntur. 4 3 Ms. agat (pro cgafc*) psc?ribi (pro jhcribi) Zeitschr. agat

p^scribi. Maff. agat perscribi 44Maff. reliquam hujus ar*

ticuli partem non exhibuit. * s M s . , item Zeitschr. Jj*(per-

sona) ~jd *" hoc modo etc» Ms»: hoc m (pr6 m) ea res aget*

(Legendum agat* Conf. pag. aSa. lin. 22. pag. 233. Jin. 8. et

huj. pag. lin, 16.) <j T. a de lucio tit 0 (S ic ; pro titiv) in-

ccrtum ftip, | c ( p r o e.) quo 77cm (iaomine) n n sponsor e &«i.

rei dias fuit Zeitschr. t hoc mea tes egefc' c? uT &a lucio

3i8 l i l B . IV. §.§'. i 3 8 ~ - i 4 i .

c v i v s R B I D I E J F V I T 4 ' : deinde formula [subii-.

citur 4 8.

| $ . 158. Superest, ut de interdictis dispiciamus1. Sup.

§. 139. Certis igitur ex causis x (Praetor aut Pro- 20,

eonsul principaliter a aiictoritatem suam fi|niendis con-

trouersiis proponit3. quod tnm maxime fa|cit, cum de

possessione aut quasi possessione inter aliquos4 con-

|tenditur. et in smnma aut iubet aliquid fieri, aut

fieri prohi|bet. formulae autem uerborum et conceptio- 24. 2o6. nes, quibus in [|ea re utitur, interdicta decretaue uo-

Fol. extra , , Cod.,noncantur • $• i4°* Vocaubur autem decreta, cum [fien* rescr. &•

*£t£o incerlum $t£p ~ etc. 4 7 e a rejelc. M s . , itemZeitsclir.:

ea .# tf.gat # ~n n ,p /. (Iucio) *io (titio) incertu. |_/"(tide) sua

«F ius->it c«£ heresde ( p r o rc£ t/zej) fuit "*8Ms. /ubigit*

Zeitschr. subigit' §. i38. ^Jns t . : Sequitur, u t dispiciamus de inlerdictis JC»

actionibus, quae pro liis exercentur.

§. §. i3g —141 . l Ms. z^(igitur) ex cfif Maff.: i g i t u r . . . . . 2 Ms. pcipalvF Maff. principali 3 Ms. jjponit (pro ,pponit) Maff. praeponit: et sic H a u b . quoque (Zeitschr. p . 56o. et 366.) legendum censet; item B u t t m . 4 M s . /f aliquof

Maff. aliquorum s yuo*Z £um maxime etc. Inst . : Erant rt«-*•£/» interdicta formae atque conceptiones verborum, quibus Praetor aut jubebat aliquid fieri, aut fieri prohibebat: quod tum (Hal. et Cuj. tunc) maxime faciebat (Hal. et Bien. fiebat), cum de possessione, aut quasi (Bien.: quasi de) possessione , inter aliquos contendebatur. , 6 et conceptiones elc. Ms . : et

conceptiones qb in |(ea re uti? jdicta dez (Deperditae videntur litterae 6. Scriptum fuisse existimo decretaue) uo-#an£' (Hanc vocem semel posuisse satis habuit librariusT cum tamen repelere debuisset) ac decreta c' | fieri Zeitschr.: ef. conceptiones quibus in ea re uti lur interdicta dicuntur. Vo-

§. i38. pr . I. de inlerd. §. i4o. Conf. §. 1.1. de in-§. i3g. quod tum maxime terd .

etc. cit. pr. I. de interd.

DE INTERDICTIS. ' 5uj

ali^wid iuber, uelut* cum praecipit, ttfc aliquid exhibe*

|atur, aut restitualur: imerdicta uero 8, cum proliibet

4. fieri, uelut9 cum praeci|pit, ne sine uido t0 possidenri

uis fiat, rieue in loco |sacro aliquid fiat. unde omnia

interdicta aut restitutojria, aut exliibitoria, aut prohi-

bitoria uocantur. §. 14.1. Nec tamen cum |quid* r

iuaserit fieri, aut fieri proliibuerit, statim peractum

8, | est negotium, sed ad iudicem recuperatoresue it«rf

et i b i I a | editis formulis qixaeritur, an aliquid aduer-

sus Praetoris e|dictum factum sit, uel an factum non

sit, quod is fieri iusserit. |et modo cum poena agitur,

12. modosine poenar cum poe|na, uelut13 cum per spon-

sionem ag/tur1 4 ; sine poena» uelut1* cnm |arbiter

petitur. et quidem *6 ex prohibitoriis interdictis sem-

per | per sponsionem agi soletj ex restitutoriis uero uel

exhi|bitoriis modo per sponsionem, modo per formu-

16. lam ajgitur* quae arbitraria uocatur.

cantur autem decreta cum fieri. Moff.: et conceptiones ver»

lorum in ea re dicta . . . fieri 7 Ms. ~ i. e. uelut. Maff.

veluti 8 Ms. jdicta u (pro u) Maff. Nort dicta ut 9 Ms.

TZu Maff. veluti 1 0 M s . debitio Recte tamen jaro Maff.

monuit , legendum esse "uitio. 1 : M s . : nec Tm, c' | quid

Maff.: nec . . . . gtiid 1 2 Ms. : recuperatofiue item 7F.

ibi Zeitschr.: recuperatoresve item etiam ibi Ap. Maff. in

tabula aenea est: recuperatofiue emct ibi In ipso autera

contexto locum sic exhibuit Maff.: recuperatoremve

ibi Equidem certissimam H e i s i i emendalionem (Zeilschr.

jpag. 299.) in contexlum recipere non dubitavi. I 3 M s . "«•

Maff. veluti. 1 4 M s . aget" Zeilschr. agetur; et sic ap. Maff.

quoque legitur. I 5 M s . «u Maff. veluti I S M s . qd

Maff, quod

§. lifl. et modo cum poenc? etc. Conf. infra §. 162. sq.

32o I i I B . I V . §. $. i42 —i4B.

| §. 142» Prmcipalis igitur dimslo in eo est, quod z Priac.

aut proliibitoria sunt mterdicta, | aut restitutoria» aut ex-

albitoria ~, §. 145. Sequens in eo est diuitio, | quod

ue l 3 adipiscendae possei»sioiiIs causa coioparata sunt,

uel retinendae4, uel reciperandae *. \§. 144* Adipl- 20,

scendae po^sessionis causa interdictum accanamodatur

jbonoiimi possessori, cuius6 princiulum. est" e v t j -

KVM B o i f o s v i i : eius;qne uis et potestaj liaec esf»

xit quod quisqne ex his bonls s» qti j r um possesiio 24»

alicui data e s t 9 , pro herele aut pro pasaesson?IO

2^7* JipossldeatXIf id ei, cui bonorum rossesaio daiz est,

LIX * - i ^ ^ * "'restteufitvx **. pro^herede autem possidere uitalur tara

l5jr qui jberes cst» quai» is f tmi pult&t13 se fcctciuem

$. §. iia—-r6u. ^M^.t dmisii* *« « 7 ? Maff.: »Kms*> * . . . . <J«»MI 2 Piineipalis efc. Ir*st.: Svmma at*(ei*t dittfro interdictorum kaee e.» q. 4. p. JM«?\ «** r. , a, <*. * Ms. **» i, e. «c*L Maff. a«r 4 M s . : stwH £t r?Uii?nti,-«» p*$etfhni% e jrdktum Zdtaschr.: sunt, tel ret*»e»ti»ie potirt *-/< *:'t c w s interdietum Maff.: stmt . . . . . rettncndae pois*tiii.rtit mum iaterdictum Verfca p-» e. £., qnae recurrwnt 11«. **q*» iittic loco »H»«ne waweniuttt: imcle ea in cuntextn «ntist. I I a « -Jaoldi secutu» a«wctorlta»ptt» qai lifarariij fels scriferntis, *j«ae Eerael scriibencla esseat, errorem suBesse «istimsf» Vtd. 2 « t -achr. pag. 3G4. 5 Sefuens e tc Inst.: Seqiteas diviiio ittt*r~ dictorum haec est: qaod fuaedam adipHcendae p<uv»««*»iils causa caraparata stmt t quaedam retinpotlae, <aua*dam mtupe» randae, *Maff.: tntenJictum ete, (Sic) cui T£uius prin* eipium rst. In$l. guod appellatur* 8 In&t.: ul <|«f»4 ex iis ionis <|uisque. * Ms. <\r/ Zeitsrfir.; «st si. \'umt& $i m JnAt. nom legttitr. ^eiatque uis ftc* Haec ap. Maff. di*stife-ranttir. I 3 :SicInsL Scbed. psideret ^2Sthe4, «l»»a (ikis> c(proF.) r**///(?]«£Br (pra fitituatttr)t Jntt . : data est, fes*/-*«<r« deiemJt. £*Sebed*: »*Jtaf nidetur tam «tc, Inst*

| . i4a* S* 1.1, de tnterd* c&ia* prmeipimm est pfonrag | . i4S* S* a* I* dc tttterd. »0*0«*'ae. 0«*xtf. V.piaaa»* | . t44» | . I* I» 4« int«rd. f<. 1. »r. ^nor. itoo,*jr.

D E I N T E R D I C T I S » 3ai

esse: pro possessore is * * possidet, qui sine causa ali-

4. qaaw. zem1* [ hereditariani, uel etiam totam heredi-

tatem, sciens ad se non pertinere* possidet. jideo au-

teni adipiscendae possessionis uocatur16 , quia (ei taii)

tum27 utile est, qui nunc primum conatur, adipisci

rei possej^ionem18- itaque si quis adeptus possessio-

8» neni amiserit, de|sinit ei id interdictum utile esse19 .

% *45- Bonorum quoque emptori simi|li£er proponitur

ni£erdictumao, quod quidam possessorium uo|cant.

§. 1^6. Item ei2i, qui publica bona emerit, eiusdenl

condijcionis interdictum proponitur, quod appellatur

1.2. sectorium, quod Jsectores uocantur, qui publice bona

nicrcantur. \-z §. 147. Interdictum quoque* quod ap«

pellajtur Saluianum, api&cendae -3 possessionis (causa)**

compaiajrum est, eoque ntitur domixms fundi derebus

ifL coloni, quas jis pro mercedibus fundi pignori futuras

Eet. pe[pigisset. [§. i%&. Rednendae possessionis causa

solet interdictum reddi, cuni ab |utraque2 5 parte de"

29, proprietate alicuius rei controuersia est* [ et ante quae-

ritur, nter ex litigatoribus possidere, et u|ter peterei

riiletur is quiputat$ omissh wrbis tam is etfc. I+Coi3* his " S c b e d . : y mie c (pro c~.) ali<) (alirjuam) re- (Sic ipse Cod. j pro retri). Irist.: rjui nullo jure rem. * 6 Iust.«. vocatur interdictumi I r E x Inst . I $Co<J.: adipisce rei pY*t\$ioneiti * 9 I n s t i :

amiierit eam, hoc wterdictum ei inutile est. ^ S c h e d . tmptop/QemjitOTi') .r/m/|£//e7-(similiter) pponit(pro rppOnit'') mi-dictum (pro in*-iictum). -l Seued. <?(velc)f(?) 2 2 S c h e d . : *jui pubiice bona mercantur \cj puhlice uona mercavtui1

%% last.? adipiscendae. •** Ex Inst. a 5 Sched. utro^

f . l ^ f i . sectOres uocantnretc. (ed. a. 1675. pag. 84. et 88.) Conf. Cicero, pre Ilosiio Ame- Festus sub voce Sectores. r i no , cap. 36. Ascanius, iu §. 1 +7. §. 3. I . de interd. W r t r u Lih. I , cap. 20. ei -xbi %. 14S. §. 4- *• de imer&

322 L I B . IV. §.§. i 4 9 — i53.

Idebeat; cuius rei gratia comparata sunt V T I ] P O S - .

S I D E T I S et Y T R V B I 2 6 . §. 149. Ef quidem V T I 2 *

P O S S I D E T I S interdictum de funjdi uel aedium posses-

s\ouet% redditur, V T R - > B I uero de rejrum mobilium 2%.

posse«sione 2 9 . §. 150. Et siquidem de fundo uel aedi-

bus ||interdiciLur, euin potiorem eise Praetor iube^,

' qni eo tempojre, quo interdictnm redditsrr, nec ui, nec

clam, nec precario ?° ab aduersario (possidtat: si uero

de re mobili, ^ K C * 3 x eum poliorem esse iujbe'-, qui 4.

mainre parte eius anni nec 111, nec c lam, nec preca-

r i o 3 a ab aduerfsaiio possed/ t 3 3 : idque satis ipsis 3 4

tterbis mterdicforum sijgnificatur. §. 151. Ssd3" m

V T S V B I interdicto non aolum Jua cuiqne*6 pos-

seSbijo prodest, sed etiam alterias, quam iustum

est ei acc<?dere3? : uelut e ius , Jcui heres extiterit; 8.

eiusque, a quo emei i t , | aut donatione acceperit3 8 .

itaque si nostrae posresuoni iun|cta alterius iusta pos-

sessio exsuperafc aduersarii posjsessionem, nos eo inter-

dicto u inchnus . | nul lam au tem propriam possessioneni t j . ,

2 ^ Retinendae elc. Insr . : Retmendae possessionis causa compa-

rata sunt interdicta Vti possidetis et Vtiuhi: cum ab utraque

parle d. p . a. r . controversia sit, et a. q. , u. e. 1. p . , e. u. petere

debpat. 2 7 Cou. ute 2* Cod. possessior//s 29 Et c/uidem

etc. Inst.: Sed interdicto quidem V. p . d. f. v. a. possessionc

contenditur, Vtrubi \'ero inlerdicto de r . m. p . 30nec ui etc.

Sched. n u n c n p 3 I Sched , * Cod<, ut opinor, tc i. e.

tunc. 32ncc ui etc. fched. n u n ~c n ~jp~ 3 3Sched.

p'sidet Lege possedit. S a v . 3 +Sched. ipsius , s Sched .

s, 3 SSched. n(?—non) J O / ( ? > ( ? > * & « ( 7 ^ 7 (Cod., u top inor ,

solu- sua cuuf.) 3 ? Sched . : alter/s c/ iustum e ei acc/der^

*8 Sched.: emerit u ex donatione «"(aut) donatione acceperit

§. i4g. cit. §. 4 .L de interd. recept. V, 6, §. 1. cit. §. 4 . 1 . §. i5o. Conf. PauluSj Sent. de interd.

' DE INTERDICTIS. 325

habenti accessio temjporls non datnr, nec dari porcsh nam ei, quod nullum est, nihil accedere polesh |s<»t

* et3 9 si uitiosam habeat possesbionem, id est, nm ni, aut clam, aut preca|rio ab adueraario adqnisitani, **nou*

16. datuvi *nam ei jwssessio*4-6 (aua nibil prodear. §. 1 ^ . Annus autem retrOrsus numeratur. itaque si | tit uerbi gratia anni mensibus possedcris prioribus \ , et [ei d VII posterioribus41, ego potior *ero *********** jmen-* sium possessionis ** tibi in hoc interdicto *****A****

20. ]***************4 a . §. »5S» Possidere aurem uide-mur non st>*lutu si ip*si |possicteamus43, sed etiani si nostro nomine aliquis in possessijone sit, licet Li nostrO iurz" 4 4 subiectus non sit, qualis est |colonus et inquiliuus,

24. per eos quoque, aput quos deposuerimus, Jaut quibus coinmodauerimus, aut quibus grzbuit&nt liabitaj|ri<mein £"9. ctWJtituerimus, | 4 , ips i possidere wdeblmur**. et lioc ^Gl1 '

'^Sclied. set + 0Sehed. * d+v/r (Desiderantur" l i t t^ rae circiter 10). ln Cod. sic scriptum pnlo: w. dalur n ei pYerV/o 4 I Sched. yorib (prioribub) u etc. Ilaud scicj au le-> gendum sit: posterioiibus V, et ego v n ptioiibui. Cout'. Theoph. loc. hic inferius alleg. + 2Sohed.; potior ero y.(>) t/b*/C)d()je(l) (mensium possionis (Vid. Praefado) //(') libi m V xdicta Hlc/*//ivdpuQ)/0)\/C)/mH/mo(-\dc)iuo(")c * 3 In s t . : Possidere autexn videtur yuisc/ue non solum si ipse possideat. ++CocL: I (licel) in (pro is) nostro iute sed etiam etc. Ins t . : sed et si ejus nomine aliquis in possession* sit, licet is ejus juri. + 5Sched. i o"(aut) </b (qtiibns) c(\elo) tamtaut (Legendum gratuitanu Sav.) h:jbita||tionem (vel r)lituerhnus (!n Cod., tit opinor, est ^stituerimus) ~a t/uibuS io(y?\c)/ai/ii/am habita\tianem Quae. verbum istituerimus sequuntur, cum meram repetitioilem continere videantur eo-

. tfum, quac praecedunt, in. contexto omisi. 4 6Sched. deui*-

§. i$2. Conf. Theophilus, iecundo commentario rettuli-IV, i5, §. 4. Paulus,Sent. re- mus. Vid. Commenlar. I I . ocpt. V, 6, cit. §. 1. §.§• 89. 90. 94. gS.

§. l55. §. 5. I . de interd. X 2

est, quod uolgo dtcitur, [retiVeri posse86ionem posse

per quemlibet, qui nostro no|mine sitin possesgioue * ". 4.

quinetiam plerique putanf, animo *quoque rUine jii

possessionem * nostrorum ********************** k

j * * * * * * * * animo solo quamuis *****************

****** ]**** retinere *** uideamur4 8 . apis*« nero

possessionem* per quos •possimasA9t Jsecundo commen- (j,

tario rettulimus 5 ° . nec ulla dubitajtio est, quin animo

solo adipisci possessionem iiemo possit*1. )$„ i§\.

Recuperandae possessionis Gausa solet interdictum, Rec

tiiur per eos etc. Tost.: Per eos quoqup, apud quos < epd~ suerit quis, aut quibus conunodaverit, ipse possidere videtur. "'•''Init.: Et hoc est, qucd dzcitur, retinere possessionem posse alitjuem per quemlibet, qui ejus nominfc sit in possessione. + 8 quineliam etc. Sched.: c/net pleric/ puta^ (pufant) c (?) (?)

/(?)m(?)ot.') (Desiderantur iiftcrae cirdter S) \i/ ( In Cod., ut opinor, est y~cp retine\ri p^sessione (Tn Cod. fnerit p^sessionF.) q. nostror"1 ***(?m«(velc)//.(>)**?c/ ~uT (u'l ?Tproai «/(?)/( )y(vel o)n(,vel//)/( ')•*( ')"'(? — -^n queniam?) |/?c/c(vele) ***(?)/ animo soio 7«. ( maruuis) woZ***r(veI/?)//o(vel//)cCvelo) crcmcffuqr (lli ductus incerli fere sunt ottmes) [****(?) retinere p\* (An JOVC? An ps i. e. possessionem?) uideamu* (uidea-xuur) Ins t . : Quinetiam animo quoque (Ha l . : quoque solo) retineri possessionem placct, id est, ut quambis nec/ue ipse sit in possessione, neque ejus nomine aliusy tamen si non relin~ qnernlae (Cuj. derelinqztendae') possessionis animo, sed postea reversurus inde discesserit, retinere possessionem videatur. **Sched. ap/s+wn.*/ quof p'/** Cod., ut opinor: apisci u fs j uof pYim1 InsrT: Jdipisci vero possessionem per quos aliijuis potest. S 0 I n s t . : secundo lihrb exposuimus. S I E x

£ tnsL Sched.: quin c(?)rc(?)/mo //(vel/)jn(?)**«**u(velo)n/(?)/(?)

, i54- Recuperandae legis Thoriae ( a p . Goes. pag*. — jossessionem. §. 6. I. de 33a.) 'Cicero, pfo Caecina, int t rd. cuius principium est .* cap. 32. ad Familiar. Lib. VII, rft K TV iLLvm vi X>ZIX.CISTI. epist. i 3 . PauluS, Sent. recept. Coa l Vlpianus, L. i . pr . deyi . V, 6> §• ". si n \odo elc. Conf. Fragm.

DK INTERDICTIS, 5sS

darl'%, si qiiis5 ' m Jdeioolns s i t ' 4 . nam ei proponi-*2. tuv intercliclum, cuius priucipiiun *e.fi* ' * : |VNDK TV

i LL v M vi D £112 c i s T i ; per quod is, oui deiedt'6»

co^kur |ei rc.slii.uere rei possessioncm " j si modo ist

<nii deiectus est, nec u i , |nec *tfam*, nec precario ****************** 5 8 . quodsi auteiu , 9 ui,. autclam„ autprecavijo posscclerzt ****************60. $. T55,.

16. fnterdum tamen ************* | ************6x uiti

aut clani, aut precario possideret, cogjcret** [restituere possessionem: uelut si armis eum ui dciecerini. naui xraetor (****************************,*.**********• ***** omnijmodo ******************************

0 . Ql. ******** j - •• — .___-_____»__

•yert. ^3 [§..156. Tertia diuisio interdictorum

in hoc *est, quod aid* siniplic//z-6* sunl> aut cjupliciai.

*a('))//c(?)c*¥pse¥¥* iz interdictum dari. Inst* interdieii t3Cod.: si quisywiV Ins t . : si quis ex possessione fundi ve aedium. ^ B* Imt. Juerit. sse~. Schcd. * s s Cod deie» eisti 6r nam etc. Insf.: Nam ei propoju'(ur interdictum, Vnde %)iy per "quod i., q,. d., c. e. resiituere passessianem, *8 nec ui etc. Sched. n "u \n * (ln Cod. haud dubie esl P i. e. clani) np **sQ)dc um (Sententia lalc quid postufat: p'sederit ab aduersario) * ' Sched. aute pro aute"., ut vide-tur. 6 0Sched. p'sideret r-ed 6 ISchcd. «iZKm(uitcr-dum) £m(tarnen> *¥***c(?>(vel ??)/(?)///& ¥*cs/ci(uumc, ** Le-gendum putan passederit cogar. 6i Sched. (lin, 18.) «//>(vel r)u (vel o)/*//a(?)*,a(vel/•>(?>/(?)//c(?)///«(vel//)/ams(?)m(w\///)r(vel p)<z//o(vel/)/fvely)/(vel-«, velra, velu)/j(yelZ>)rc(vel//)c(velo)r///'J)/t

omni (lin. 19.) J» (onmimodo) 1 tqu /%#«vel//)*^ mc(velo)o(vel&)fl(?)c(?)a/v«(velc) (lin. ao.) *• — •

c*/9(veIc/,vela/)//(velc)/*(?) Quantura ad lin,,2i. attinet, cu-jus vacua nobis visa est pars postrema, Sched. dnctus exhibcnt _ios,incerlos omnes praeter ultimos tres: -r-nnmcciiincmilwdes «*Sched.: in, h *»**(?) sjpiphc** n Cod., ut opitxor, es t : in,

§. .55. Conf. Cicerp, pro - §. §. ^56 -* x5g, §, 7- L a * Caecina, cit. cap. 3a. interd.

http://rc.slii.uere

326 k l B . I V . $. $. 167 — 163.

]§. 157. Siraplicia *sunLkC* uelut in qnibus alter actor,

alter reus est . qua | lh sunfc omnia rejtitufcoria *aut*66 24. 2 l°« exhibitoria. n a m actor jjesf*7, qui desiderat aut exhi-

beri , aut resfitui; reus is e s t 6 8 , a |quo desideratur, u t

eihihea**, aut res t i tua t 6 9 . \§. 158. Prohibitoriorum au- Pro.

t e m in te rd ic torum 7 0 alia duplicia, alia sixnjplicia sunt* 1 . 4.

$. X5Q. Simplicia sun t , qu ibus* a prolaibet Praetor in

loco sacro , l a u t 7 3 in fiumine publico, ripaue eius

aliquid, facere 9 4 . | n a m actor est"7*, qui desiderat, ne

qnid fiat: reus is, q u i ? 6 aiiquid | facere conatur. §. 160.

D . plicia sunt uelut V T I P O S S I D E T I S interdictuni |efc 8.

T T R V B I . ideo autem duplicia uo^antur , quia par

ia«"rin*.[que litigatoris in his condicioest , nec quisquam

praet ipue rejus uel actor inteliegitur, sed unusquisque

taui^rei, quam actoris |partes sustinet: ^ui /^pe 7 7 Prae-

tor pari sermone cum utrojque loqui tur . n a m sumxna 12.

conceptio eorum interdictorum haec |est: V T I N r j v c ' *

T O S S I D E T I S , QV0BIINV8 ITA P 0 S 5 1 D E A T I S , V I 3 I 7 '

F I B R I | V E T O : item, alterius: V T R V B I H I C H O D I O , D E

ft e~. % «T simplicia Sav, Inst.; haec estelc, 6S~. Sched.* 6 5 57 Sched. * C7Inst. ed, HaL: Nam actor is cst; Cuj. et Bien.:, Naaiyue actor est. 6*In Inst. ap. Ilal. est: reus au-tem is et>t; ap. Cuj. et Bien.: reus est is. 6 9 Inst.: nt restU tuat, aut exhiheat, 70Sched. post idictorum exhihent nl (\elo)uiu (interdum). 7 IInst . : alia simplicia suntf alia dupli-cia. 7 2Inst.; sunt veluti cum. 7 3 Inst. vel, 7*Cod.; facrre <?« Inst. fieri. 7$ actor est. Cod. actorem 7* Ia Inst. ap. Bal. et Cuj. legitur; reus est, qui; ap. Bieri. reusqui. ?7 Sched. ouir>p(yf!\r)e- Legendum yuippe. Sav. 78>ched.: uti n ; Cod., ut opinor: uti ?i° (nunc). Dig.; nti eas aedes, tjuibus de (Hal.: da craihus) agitur, vec vi, nec elam (Hal.: nec clam^ nec \i)a nec precario alter ab altero. 7 9 Cod. uin

§. 160. DupUcia — —> — pr, nii possidetis, VTRVBZ suftinet. §. 7. I. de inlerd. etc. Idein, L, i . pr« de utruhi. VTI — VETO. Vlpianus/L. 1. ** '

DE I^TEKDICTIS . 5s7

<jvo A C I T V R , A\VVD QVEM MAIORE P A R T E 8 °

l6. HVIVS ANNI E VIT, QVOMII VS 1<S 8 I JEVM D V C A T ,

V L > 1 8 2 F I I iRI V E T O 8 1 . KP0S' | § . 161. Expositis generibus interdictorum, se-

quitur, ut de | ordlne et de exitu eorum dispiciamus.

et incipiamus | a siwplicibus x. $ .162 . Igitur (cnni)

2o. resLitutoiium, uel exhibitorijum inlerdictum redditur?

uelut nt restiLuatur possessi*o ei*z, \ qui deiectus est,

anL exhibeatur libertus, cui patronus | operas indicere

zmlt3, inodo sine periculo res ad exi|tum perducihir,

modo cum periculo. §. 163. Namque si arbitium

24. postula|uerit i s , cum quo agitur» accipit formulam,

quae appellatur \\&rbibrariaA ********************* ^2*1*

* * * * * * * * j • ' u _

[ * * * * * s absoluit; quodsi xisc restiiwal;, nec exhibeat,

4. quan\ti6 ea r&s est condemnat. set actor ** jinepoena

expejritur cum eo, qui" neque exhibere, neque resti-

tuere ******* |*************** zudicium ei opposi-

80Cod. maiores -partcs SISched. //, pro if *2Cod. uin 1 3 uti ubi etc. Dig.: utrubi bic homo, de quo (Sic Ilal, Cod. Flor. •. quo de) agitur, majore parte hujus (Sic vulgo logilur. Cod. Flor. autem, item Ilal. ed., hujusce exhibet. ln Cod. Rebd- est unius) anni futt (Hal./«m/), quominus i, e. d., v. f, v.

J.J. 161—1;0. * Cod- sinpublicibus 2 Sched.: ut iestit tueret possesf/* ? 3 Cod. ulet Lego uult: rtam uolet minus apium videiur. 4Sthed. « - Legondum aihitiatia. Conf. §. i4i. Sa r . 5Sched.: (lin. 2.) wipCvelO^c

(lin. 3.) </»*« «Schod,: absoluil o(?)« n pc(veU>/+/a(vel//)«f n **/(ytlq)oC)/b(,\dh) \n InCod. sic scriptum esse aibitror: absoluit gsi n\ restituat n\ exhi-heat ejua\ti 7 Sthed.: actor c(\elo).y (An £E? An y ^ ? ) c/Hc;?(vel r)c*na (Ltgt sine poena. Sav.) «w^cj/ it >(prQ expeiif)

§. 161. Conf. §. 8. I . de §, §. 163, i65. Conf. supra iaterd. $• i4i.

528 L I B . I V . $. $. i 6 4 — 1 6 6 .

t u m fnit1 . J < • « :—

|***9 calumniae *************************** |quasl g

lioc ipso confessus uideatw, resLitner*c se* ' ° |uol t>3c~

hibere debcre, sed alio iure u l imur ; et recte |*******.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * l x et arbitriun qui«que

| _ _ _ _ l 2 ,

]$. 164- Obseruare debet is, qui uolet arhitrnm-peterc, Obs.

Uk i/a f |un i x * petar, antequani ex hire exeat, id cstt

nnte*quariiXi a* Praetore dis\cedz.t: sero <?nlm34 pe-

tentibns non in&nlgebiturx 5. §. 165. liac/ne si ar\hi- iG,

truru16 non p<?£i<?rit, sed £aci£us de iure exuvk *"',

cum periculo |res ad exitum perducitur. nam aclor

prouocat aduersari|um (ad) sponsionem ************

******** exh\hui'\vit ** restibrxexib ****************

*************18 Jaduersarii19 restipulatur. delnde 20,

c(proc\) co(eo) 9. (pro ') *SeIicd.: reslituerc t/cqo** \p (\e\r)//p(ve\r)/>T**alp)o(Vj/mC?)- +wdicium (iurlicitiro) ei oppo-situti) fuif (Fieri potcst, ut in Cod. sil fiiit). flSched. dum |n Cod. iorlasse est iu\dum i. e. iudicium. I0Sched. itide-<at**//(nidealur) pfnn/^velclcp^^esliluere) *(se). J1Sched. ^/ctc '(?,>///*co(?)("f//o?(velp)crii«/(vel/)///c/ I 2 Sched.: qui //c/**(uoi<'i) */?/>**/*(pro arhitm.) po/orf (petere) *////« (Duclus ad snnililudiix-m Aerhornm ut ita lara prope acccdunf, ut, quin fa in conlextum reciperem, impetrare a me non potuerixn, li-pet dubiialicmern moveat sequens illud antefuam) \um (Cod., ut ppinor, hahet e\um). I3Sched.: ex ///^c(iure) excat (exeni) id c (pro T.) «77/c(vel/)** (pro anteg). ^Sched. ¥ j/(\v\a)p.pc cu\cedat sepo c/t Legendum a pr-re (i. e. prae-fore. Vid. Praefatio) dit\cedat sero e/i Sav. I S Sched. indufge/t/* "Sched. /«(?)// *(vel«)/ ***|£(?)/*o(?> InCod., y.% opinor, est: ttacf. si ar\hitru, I7Sched.: n /fri)c//cr/t s tac/tus de iure extcrtt Legje: W. petierit s* tacitus de iure exic-

„ fiti. Sav. l s Sched.t sponsionem ccrc//*ac**/*/K(vel o)*t*pp.n fx//6(vel d)*?\rt/ (exhibuerit) an (Legenduni putem aut\ illud sane oonstat, librarinnt in eo non semel peocass«, nt locp verhi aut poneret an) r«tf///u(vel/^a(?)r(velp)/^(restituerit) /<* ffllca/aduciwwivdc)**?i//c(vel o)7?(velr)*(?)//// ?fl Sic inSched.

DE I N T E R D I C T I S . S29

actor ** 2 * sponsionis j * * * * * * * * * * * * * * * * * aduereario

***************** 2 a rejstipulationis. sed actor spoai-

sionis ^*****************2 3 | e t aliud iudicium de

re restltuenda uel exhifaenda. [ut si sponsione ******

******* rex24- exhibeatur aut restituatnr. II ^42. CXX.b.

. „ , , Kr_ |j r . 043.

^ ^ a , LXXXL «•

| j . . . 2 4 4 . IXXXI> i in . i—10.

(********************** adnersus *********** [****bis rescr. sunt.

*********** facta *** inmcem a m« ****** |*******

***** sponiionem ****************** j

— , . j * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

* * * * 3 6 §. 166. index, aput quem de ea \re agi-

*« r a % fllud acilicet requint , (qaoJ) Practor interdicto

icriptum « t ; liaud scio an rectc 2°SclW. //(W>I 7)0, vel<3) a*Sch<»il. />»*»*///***/</// ^Sclwch /2/;.\.")*f.(v(>!//>./;;«(v<»I// /C/CVI*1<J> 23Sch*"ti: ^Csed) actor spot.siouisC) ./"'.-;**^('?) *»<?)-*?//(?)//**** 2*Sthed.: <"diib<>iula :*' jut si sponsioue */».'rS-el7>>**<-v<4//>c/ r (p ro# , ut opmor). * s Seherf. in licf j . jprmtijfuo «xhibent baec: ****** utatur(\e\p — An «ta-ter?) c,]tjpu(Y)it 2*Sched. (lin. J.) s(velc>**//***.?(velZ>>**// (v*l/)/c/w»*w*«.n(?)/**p/«(\d»>o-- (lw- 2-) c(vftU)//////c(velj) iBiO4/«*M«/n(vcI//)«#/0(vel//)/t?)#//c—» (lm. 3.) »»(?)cr//c/ f/u/s/(?lfp0(vels)/cs*a(vels)h(?)acc***s • (lin. 4.) —

/(?tt(?>(.J)/(?)<Z — (lin.5.) — O5**,**(?>0> (?;c;,/*<v<4 /)cC?)*(?)</Oce»/J(?)o//::(vel o)K*(.>>(.>cn/(vel //)/»<? 4»(v<-I//> (!in. G.) // — • — ' Clin-7') « . «I (lin. 8.) *(?)/(vel Zj/c/(vo! r)<v<4 x>*c(vel y)/(?)o*(vel a)e/**</(?)«(vel «)to0 e l "> aduersus icMJ)/»///m0/fc(?, (lin. 9.) */.J(?)CH//*///.(?)&/* fucta <>// iuuicem *(? mc(me) c - (tin.10.) /H/X(? An £a« ?) o//*7*cf sponsie-nem «c — (K«. 1 *•) M*/(*el/:ai»«(?>w

, (lia. 14 J 7?*/^ ///.-* a 7 Schea.

33o L I B . I V . $, $. 167 — 170.

complexus [est, id est, uter eorum eum fnndumî^,

easue aedes per icl tempus, |quo interdictz/w/ xeddere-

t u r a s , necui, nec clam, nec precario possederjft. quod-

si29 |id explorauerit» et forte30 secundum me iudi-

catum | s i£ 3 x , aduersarium quidevi*2, et sponsionis et

restipulatio[nis summas, quas cum eo feci33 con- 2o.

demnat, et conuejnienter 7?ze sponsion/s 3 A et restipu-

lationis, quae j m m / m 3 5 factae sunt, absoluit. et hoc

afftpHus, si > aput aduersajrium meum possessio est,

quia*6 is fructus UcUuione ztfjci^37, nisi restituat 2i.

mihi possessionem, Casctdliano siae 3 8 jfsecutorio iu-

dicio condemnatur. §. 167. Ergo is , qui frujctus lici-

tatione uicit, si non probat, ad se pertinere posses-

sijonem, sponidonis et restipuZtftionis et fructus jlicita- 4.

tionis summam poenae nomine soluere, *eb* |praeter-

ea poss--essionem restituere iubetur: et hoc amplius

[fructus, quos interea percepit, reddur. summa enim 6. 7

fructus'*9 | licitationis non pretium est fructuum, sed 8.

<?(vel o)/(de) et(velx — ea) (cc(re) ac(?)/(?) /(pro a«W, ut vide-tur). 2 8 Sched. /d/cio(?) reddi:'' Z 9 Sched. n (ncc) a(tti) rc(nec) c)-—elam)' ?J (nec) pQ—precario) p^s/der^xeliê^vAcytêXt—• Legenduiu p'sederit) ***(?)/(?)/x(?)**(? — In Cod-, u t opinor, «st c/uodii, vel iudex si). 3 0 Sched. /&(?)/vc(vela) 3 I Sched . /udQ)ic— (Desiderantur litterae circit-ir 5 : unde in Cod.

acriptum p u t o : iudicatif.) j//(«5it. %2 qd. Sched. ** 3 1 Sched .

a cc(?)*(?) r(vel;p)cc(vel <?)/(% el f) I n C o d . sic scriptum esse con~ jicio: c\ eo feci 3 4 Sched . : conue|nieiiter /<?(me) sponsiones (sponsionis). J S Sched. me(\e\ c)c; p ro mec\ 3 s Sched.

/(vel/)oi~/o (pro possio X e. possessio) c (pro e.) y(Legendum auia). 3 7 Sched . //c//a(?)//c(vel')wc //(vel c)?\a/ Lege: licita-

fione ui\ci(. S a v . 3 8 Sched. c(vel e)a(y e\x)cdhano (cascel-liano. ponf. §. 169.) /(?)/«* ( I n Cod. haud dufeie est fiue). 3 sSch,ed.: (Hn. 6.) fruclus quos *ea (pro ^ e a ) p cepit (pro j>ce-•pit) reddj/ (reddit) sumina etfi fru(lin. 7-)ctus quos tea pcepit rcddit summa ed/ fruetut" Yides, l ibrarium verba quos interea.

DE I N T E R D I C T I S . 35x

poenae no|mine soluilur, quod quis aUena?n*° pos^es-

eionem per lioc temjpus rctinere et facultatem fruendi

na?zcisci co|natus est. §. 16Q. IJle au tem, qui fructus

12. licitatione uictus est, si \nou probat*1 , ad se pertinere

possessionem, tan tum spon[sionis et resiipulationis suin-

m a m poenae nomine jdebet. §. iGy. Admonendi ra-

men sumus, libernm esse ei, qui fm|ctus licUalione-

16. uictus eri t , omissa fructuaria sti|pulatione, sicut4*

Cascelliano siue secutorio iudicio |* **************

perinde *******************^***4-1 | fructug licita-

tione ***** in qtiam r m 4 4 proprium iudicium jcom-

paratum est, quod appellatur fructuarium, quo noniine

20. jactoris satis accipiaiur4 5 . dicitur autem et hoc iudi-

ciutn secu|torium, quod sequitur spqnsionis uictoriam:

Sed. sed non aeque | Cascellianum uocatur. | § . 170. Sed

quia nonnull i , interdicto reddito, cetera ex iuterdiao

24. focefte4-6 nolebant, atque ob id non poterat res expe-

dir i , Fraetor4"1

" , 246. •fl4. LXXIV.b. ~ b. r.

i _ 2 4 , II -, . • . . 247. 11 CXOI.a.

, L# l%

e!c. perperam iterasse, 4*Cod\ alienan exhibet; et mox, lin. seq., namcifci + 1 Sclied. **/// (Cod. liaud dubie habet

ett fi) \p(velr)*(vel*)poaret (Legendum non prohat). *2 Sclied. sicut, vel si cui 4 3 Sched . : dcpa**u(yc\at)oi**pc*/ perhul*.

(perinde) W ( ? > * * ( ? ) K v e l r>'/ta(?>(?>**c(vel />c(?>>/c(?) ?

**Sche&. ng*p* *n(in) ?(quam) r (ve lp)w(rem) . *s Cod.

q noui [actoris satis accipiat Evanuisse censendus est post ultimam t apostrophus, Ceterum, quio" sibi verba ista veliiit, non satis intelligo. +5Sched.: c*tcra (cetera) ex **j/d/ct(vel

,)o ( m Cod. sine dubio est inrdicto) Jac*\re (facere). +7 Scbed.

/7 ; pro p~F., u t opinor.

352 £ i IB . I V . $ . $ . 1 7 1 - 1 7 6 . DE

.?4-p>. ||$. 171» *********************************** de-

^ pen\$if aub damwi miuriae, mb legabomm r\tr clainna«

bionem \reY\cborum Jiomine agitur1: ex quibusdam cau-

eis sponsionem | facere pcnnittitur 2, uelut de pecunia 4.

certa credita et pecunia [ consiiituta: sed certae quidem

creditae3 pecuniae tertiae partis; conjatitutae uero pe-

cuniae partis dimidiae ************ |**************

********** §. 172, periculum <?ZWJ-$, cmn quo agitur,

conjiungatur, ac6 ne statim cjui&em'7 ab initio piuris 8,

quam simpli sit |actio, permittit Praetor, iusiurandum8

cxigere, noh calumni|ae causa * infitiss i re 9 . tmde

±*10 heredes, uel qui lieredum loco ha\benlur ******

****** obligati sunt11 . item feminis pup"lILs|que ***** 12.

§, §. 171 —175. * Sched.: ***/c(vel.?),.//;»//c/«c»cm/.r*//(vel n pro//)ct/**i d</*\s/ (In Cod., ut opmor , ?st depe\ri) *u/(ve\/u pro u/— aut) dam*//n///>(ve\p)/ac (danminjuria?) » (aut) l/c-/uor(ve\-p)w*(\cg&\orum) p(\Ar—per) d*m(ye\u*)na ///**/*//(damnationem) j c(?)c(vei p)I/**/*/***ta('?)m(? •— Jn Cod. scriptum puto relictorW- num.) c°z£' Integra sonteniia haec cssc vid&f ur : Reo ivjitf.ante, ex quihusdam causis dupli actio constituitur, uelut si iudicatiy aut depensi etc. agitur. 2 Sclied. •pmiltit 3Schcd. credita *Sched. qa/>,/c*npcna jc/cn*^(?)« *c**wo(?)/ft**/<7//*# Senfentia requirere ude tu r , ut in posterio-yibus ductibus tale quid conlineri existimenius: quodsi uerq nullum cum mota actione. *Sched. c/j pro eit, ut opinor.

#Sched. «* ^Sched. *&• In Cod. fuerit: qd. 8 Cod. iu-risiuratrdum s Sched.; n caluinnijae causa c /ri////as (infitias) lpe (ire ) Posuissem: non calunmiae causa se etc., nisi sub-jectum in loco huic simillimo, qui extat in finc §. 176., omis-sum essc animadverfissem. I 0 Sched. qu,yelqu, vc-1 mt **Sched.: ^henf (habentur) a(yt\c)//sqQ)qpat//s obligati s

§. 171. depensi—^agitur. certa credita tertiae partif* Conf. supra §. 9. et loca ibi Cenf. Cicero, pro Roscio Com„ allegata. ilem §. I . I . depoena cap. 4. 5, item supra §. iS, temere litigant. spomionem §. 172. permittit Pvaetor —» facere permitti^ur de pecunia ire. Cenf. cit. §. 1- I.

POENA TEMERE LITIGANTIVM/ 333

********* sponsionis j iz/bet tamen cos iurweia. \§, 173, SiaLim a7jbemxs ab initio pluris quam aimpli actio est1" uelut furti ma|nifesti quaclrupli, nec manifestix 5

dupli, con|cepti et oblati tripli16. nam ex his causis et aliis quibusdam1*, siue | quis neget l 8 , siuc fateatur, pluris quam, simpli est actio.

|$ . 174.. Aciorisa quoque calurnniaa coercetur; modo calumniae iudi|cio; modo contrario5 modo iure-iurando; modo restipulatione. \§. 175. Et quidem calumniae iudicium aduersus omnes acdones lo|cum liabet, et est decimae partis causae3; atlnersus inber*

clic£a \uexoA qnartae partis causae5. §. 176. Liberum est ** ei6, cum quo agitur, aut jcalumniae iudicium opponere, aut iusiuraudum7 exigere, non calumni|ae

(sunt). 1 2 Sched. : item feminis pupilb*\q (pupillisque) eocp

(?)o(?)*n+*/*t/a sponsionis ///hctm (iubet tarnen) eos //(?)/(?)r

(vel7?)a/c(?— iurare). 1 3 Ex Inst. Schod. c«*/?(?>c/t 1 + I n s t . : est aclio. I S Cod. n1 (uec) Munifesti Sic 1 6 concepti etc. l iaec in Inst. omissa sunt. 1 7 Sic etiam in

tnst. Bien. Ap. Cnj. est: ex causis his etc.; ap. I la l . : ex hiS

et aliis quibusdairt causis. 1 8Cod. negat

§.§.174—181. JInst.: Jtem actoris. 2 Cod.: cabmnia *

•Sched. j?(vel o)/(vel/)** In Cod. csae scriptum puto i. e. cau-

sa«. Sav . 4Sched. achca | /*r( \elp> Cod., ut opinor, ha*

bet : xdicta \uero Sav . 6 Sched. e Ergo legendum cavsae.

Sav . *Sched,: liherum cT(est) //// ?Sched. // Vid. Prae-»

§. i 7 5 . cit. §. X-1. de poena §. 17& Et decinma femere litigant. uelut Jurti pdrtis cdume. Cont. cil. §. 1. j tripli. Conf. supraCom» I. de poena lemere liligant. menlar. I II . §•§. 189 —191. Consultafio, cap. 6. (Vid. Ins ' §. 174 Jctovis— coercetur. civ. Antejnst. pag.i4S6.eU488.)

§. l . l . de poma temere liti- Noy.ua* cap. 2. gant. iureiurando. Conf. §• 176. Conf. infra § X q* loc. cit<

http://Noy.ua*

334 L I B . I V . $.5.177 — 182. DE

causa agere 9. \§, 177. Contrarhxm autexn iudicium 2^.

ex ceilis causis comtmnt?/?-9 : fjuelufc10 si iniuriarmn

"agatnr; efc si cum mu'ie<e eonomine1 2 ?gatur, \*quod*

dicatur l a uentris nomire in possessionem misea, dolo

malo j ad alium posses?ionem tran»tulisse; itemJl si

quis eo nomine |ag,at, qtxod dicat, se a Praetore in 4.

possessionem missum ab alio quo f admissum non esse.

jsed aduersus mrariaium quidem actionem I 4 decixuae Scd.

partis datur; j aduersus uero duas istas quintae. [ §. 178. 3.

Sexierior autem coerczrio estls per contxarixmi iudi- Scuei\

chinl. nam l6 [calumniae iudicio x. partis nemo

J&&mnalnrz"!f nisi qxxi injteliegit, non recte se agere,

$ed uexandi adxlersarii gra|tia actionem instituit, potius-

que ex iudicis errore, ucl i|niquitate uictoriam sperat, 12.

quaxn ex caxisa ueritatis * 8 : calu|mnia eninx in adfectu

<?jtf19, sicut furti crimen. contra|rio xiero iudicio omni-

moclo damnatur actor, si causamnon tenujerit; *****«?°

opinione inductus eredideiit, se recte a|gere. §. xjg. 16,

Vtique autem ex quibus causis contrario iudicio agere

potest2,1, etiam J calumniae iudicium locum habet:

sed alterutro tantum2-1 ixxfdicio agere permittitur. gua.

ratione si iusiurandum Jde calumnia23 exactum fu<?-

fatio. *Conf. ad §.172. not. 9. 9 Sched. *istttuti — iouelut. Sched. UIU; p r o : UU. llnomine. Sehed. nom¥$ |>ro: nom. I 2 Sched. * ( I n Cod. sine duhio est y ) dicetur x3item. Sched. /c* I 4 S c h e d . aonis I 5 Sched . Seuerico £seuerior) aT> coo cet/o (cosrcitio) c. (velc/ — Cod. haud dubie habet e.) I 6 C o d . non I 7 Sched . damnet'* I 8 Sched . e ueritalis Malim causae ueritate. I 9 S c h e d . : in ailfectum i a o Cod. talia Fortasse sic lcgendum: (licet) falsa; \ e l : l. aliq i. e. licet ahqua; veL l. alia. Postremam iectioneni H e i s . iprohat. 2 1 Supple reus. 2 2 Cod. tm i. e. tamen. ^* Cod.

§. 178. sicut furti crimen. §.§. 197. £t 2o8. Conf. supra Commentar. I I I . §. 179. yuemadmodmn ca*

POENA TEMERE k l T I G A N T I V M . 335

20. r i t 4 4 , quemadmodum calumnijae luclicium non datur,

Rest. ita et contraiium dari non 2 5 dcbet. \§. 180. Resti-

pulationis quo^ne poena ex certis causis fieri solet. et

que|.*uidmodum contrario iudicio omnimodo condemna-

tur jactor, si causam non tenuerit, nec requiritur, an

24. scierit, non |recte se agere; ita etiam restipulationis

poena omni||modo damnatur actor. §, igi . ******** <?5o.

***^******a6 restzpulatiojnis poena pelatur, eiz't ne-^1***

que calunmiae iudicium opponitur, neque | iurisiurandi

4. religio zVnungirur 2 a . nam contrarium iuclicium */«* jhia

causis locunl non habere, paLim est.

Quib. j§. 182. Quibusdam1 iucliciis damnati ignominiosi

fiunt: uelut j furti, ui bonorum raptorum, inimiarum a ;

item pro soc*/o, lubdae, »z#/z*[dati, depositi3. sed

calumniae 2 4 Sched. fuit; Cod.4 ut opinor, fliit. l S Cod.:

non dari 2 6Sched. ductus jncerlos exhjbent hos; a(ye\s)/um

(vel ///)*«(?)/(?>c«Kv«1 >)*'ua (ve] P)'m 2 7 S c h p d ' s0 'Q)st»pu.

latio\onis (cpstipnia.tionis) poen (poena) •pe(?)rat'1 e(yz\ c)/ve) t) a* Sched. religioni iungif Legendum leligio iniungit',

S a v. *

'< §. 182. Mnst. J Ex quibusdam, 2 I m t . : injuriartim, de

doh. 3 Sched.: item ,/? s*c ( Ad legilimum

Hfterarum nuiiierum explendum requiruntur lilterae i5) \dati

depositi Legendum: item ,/> socio tutelae man\dati deposhi,

S a v . Conf. L. 1. pr . de his qui notantur infamia. Ins t . :

item tutelae, mandati, depositi, ditectU nori contraiiis actio-

nihus, (Tlal.: actionibuS. Item) pio socio, cjuae ah utrac/ue

•parte directa est: et oh id c/uililet esc sociis eo judicio damna»

lumniae iudicium non datur. lus civ. Antejust. p . i488.) «. Conf. supm §. 176. §• i?a. §• a. I. dc poena tfi-

§. 180. Coaf. supra §. i 3 . mere htigant. item Consultatio, cap. 6. (Vid.

536 L I B . IV. $. $, i83~~i86.

fnrli4 , aut ui bonorum *raptorumy aut hihiriarwn non

sohmi*'* damna|ii notantur ignomiuia, sed etiam pacti6 tf.

*********** jfacriptum est". et recre: p lu r imum *enim

inLereit, uLrum ex ddicLo** |aliquis, an ex contractu

debitor *sit*9 ***** illa parte [eclicti icl ipsum ******* 1 0

******************* I • 12. l3 . _ j * * * nomine iudiciO mtemenitzi. etenim

**************

[$• *83. In summa sciendum esr, cum ********* j n >

************ |******x euni, qui uocatus esr, *2 *** 16.

*************** I — - ' ' ' 17* l0"

I****** patrono *** liber ****************** |****** 20.

el in ewm, qui aduersus ea egeii£, ô/?za cdnsLituta

ost*. \§. 184. Qni autem in ius uocatus fuerit (ab) Qui.

tus, i°nommia notatur. * Tnst.: farli ejuidem. «Exhist., eiuisais tamen verbis <s?i£ de tlolo, quae jbi post vocem iniu-lidrum adjecta leguntui". Sched.: ui b Desideran-tur litferae fere 12; utide in Cod. sic scriptum esse conjicioi tii br. (bonorum raptorum. Librarius lin. praeced. eodem com* pentlio usns est) «"• iniuria^. n. /ol. (solurn). 6Ex Inst. Sched. j(sed) et- ^Legendum videtur: sicut itt (êl ilef- ika «*; v(î q«0(l H e i s i o placet, ita e* in) ed (edicto) jJF. (praelorb) («scriptum e&t. In Inst. nihil ejusmodi legitur; ibi cnim verbura pacti excipiunt verba et recte. 8 , 9 E T : Inst. 10 iJchedf.: ipsum vol^rJiam i:tSched. : (lin. 12.) c*i7/o(vcl s)cuc/ <JplC*b ' (Hn. i3.) /Oida//c/o*/(1) om//cl/(\Qlh'prol/)/ber¥// (lin. i4.) J/O nom (nortiine) iudicio puenit (In Cod. scriptum suspicor Xuevit: locus enim eo perlinere videtur, quod infamia is tantum notatur, qui sucv nomine iudicio intervenit).

§, §. is3 — 187. * Sched.: sciendum e c(vel e)um y/(?)*Z/(?) ti(ve\p)ou*/+>t.ul(?)u*p(\?l)l(?)/c j /cr(ve\p)cc/ BSched.: esi o(vehZ) 3 Sched.: (lin. 17.) ////(velc)e(velo)/7r(veii7, velfr,

§. i83. Conf. §, vilt. I. de supra J* 46. infra §. 187. poena temere litigant» item

DE IN IVS VOCANDO. 557

adueraaric?, nisi eo die finis ue|nerit negotio *, uadimo-nium ei faciendum est, id est, ut jpromictat ae certo die sisti, §. 185 Fiunt *uero* ' uadimonia quibmdam

24. J ex causis pura, id est, sine satisdarione; quibusdam.

cum satisdatione; jjquibu^dam iureiurando; quibus- 261. ipp. dam recuperatoribus jsuppositis, id esb7 u£ qui non &kll.*.

steLerii-, is protinus a recuperatorijbus in sumtuam'

4. uadimonii condemnetur: eaque eingula dijligenter

Praetoris edicto significantur. §, 186. Et siquidem iu-

- dijcati depensiue agetnr, tantifiel* uadimonimn, quanti ea |res erit: si nero ex ceteris causis, quanti actor iurauerit non cajlumniae8 causa postulare sibi uadi-

8. moriium promiitfi 9 ; nec tamen plnjribus, quam se&ter-taq. tium c milibus IO fit uadimonium. jitaque si centum

milimn res erit, nec iudicati depensine |agetur lx, non plus quam sestertium. quinquaginta miliumx* fit uadimo-

pro p-)7J*j(?)co(?)//*/*¥**w<7(?)/Mca —- — — — (lip,. 18.) pnussorr (?>***«/K(?)y(?)M(?)f(?)*»*rc77/ (lin, 19.) /^'elOco/uc patronottdiber — (An patronorum liberis?) — (lin.

20.) n/ei/c ct (et) in eam (pro eum) c/ aclusus (pro adusin) ea <?.gem(egerit) +*c//« (poena) cun/a+fita* ( I n Co<i. fuerit confti*

tuta ?.). *C ,ui etc. Sched.: q at in ius uocatus fuit (pra Jfiiit, ut opinor) adusar//**n(\e.l nJec(?)<(?J0 die f(\'dl cm/S

(velc) uejnerit negotio(veilc, vel u)m S a v i n i u s Jegendunj censet: Qui autem in ius uocatus fuerit ab aducrsario, neqm

co die finiuerit negotium. • 5 u Sched. * * id est e t c

Sched.: /c.u(v<s\//)/qns/c/er/(\tiit)//s ( ln Cod. sine dubio est: iJ. ut a n. steteritis Sav . ) ,ptinus a recuperalorijhus in sum»

ma (pre summa.). 7 Sched. fiat 8 Sched. n (non) ++\lumniae

(calumniaf) ®Sched. pm/n/ In Cod., opinor, est jnnitti,

S a v . 1 0 Cod. *f (sesterlium) c (Haud tamen scio, an in hoc

Mumero erraverit librarius. Conf. lin. 10.) m (mi\ih\xi>). * l Cod.

mgtret"' i a Cod. ** (sestertium) ^nquagintn m/lfi (jpro m#i«.»

Y

558 i i l E . IV. $.187. J3E I J \ I V 5 VOCAJNDO.

nlum. §.187- QmsXi antem personas sine permissu Qua

Praeloris inpune in lus uocare | non possumus, easdera. 12,

nec 1 4 xiadhnonio mui£as25 obligare J l6 po9Sumus,»

praeterrruam si Praetor aditus ^ermittit, x '

\it opinor). 13 Sched. qa* **Cod. «tf ,6Scbed. mut (vel^,velm,TO3//>proH/)c«i Jjegendum inuitas. Sav. I 6Cod.: obligare ju I7Reliquum folium a litteris vacuum «st: ducius enim, qui posteriorem implent hujus paginae partem, rmllam propinam babent significationem, sed tales sunt, quales infine 4ibri vei operis alicttjus pingere solent libraiii.

§. 187. Conf, supra §. iSS.

FRAGMENTVM *

VETEJRIS IVRISCONSVLTI

DE

TVRE FISCI.

Ya

54 J.

F R A G M E N T V M

VETERIS IVRISCONSVLTI DE

I V R E F I S CI. *

j j e r < \§. i . Heredi eius, qui *se de-„ Fol.

4. ferre x ) non pcjterat *» deierendi * j potestas concessa i u m n a 1

(jwii) est, nis? osjtendi* possit, ehis uohmtatis5 jde-

8. cessisse defunctum6, j ut cleferre se uoluerit'7. \§. 2.

Ante. Antequam quis ab alio ^<?/<?|ratur8, ipse se deferjre

12. clebet: alias 9 sero |ad auxilium delatiojnis confugit1 0 .

$.$. 1—4. *Ms.: /jfZ£ (beredi) e'(eius) qui e yuz-r--~; deperclita enim est posteriov huj. lin. pars. Lacunam verbi» se dffene S a v i n i o auctore explevi. aVerba: qui secLJerre non poterat sic accipienda surat: <jui morte -praeventus se de-ferre non poterat, Sav. 9Ms, ciefe^mli Legendum de~ feiendi. N i e b . *Ms. tiis&\tendi. Legendumnisi ostendi. Nieb . s uoluntatis. Ms. V 6 defuncLum, Ms. de*~~-7Verbum ipsum? »juod post vocem se recruiritur, in Ms. nunc non extat: primae tamen litterae reliquum est vestigium; id~ que ad litlerae u similitudinem accedit, * Ms. o(?)—\ratur Legendum defeiatur, Nieb . 9Ms,: debet ali alias I 0Ms.

* Conf. Zeitschrift fuer ge- §. 1. Conf, Paulus, I , j3 , schichtlicheRechtswissenschaft, §. 5. de jure fisci. herausgegeben von Savisny, §.2. Conf. cit. L. i3. de Eichhorn und Goeschen, Tonr. jure fisci pr, et §, io. III . pag. i5o —158.

342 BEAGM. V I T E R I S I C T I

quodsi per * errorern,2 * se detnie^ri?, nihil ei ofnrit in-

(cGnskferata dilJgeniia. ' §. 3. I':s jatruni j.on minm- * «

Jtur, si se 18 deterat, cai s3..u> n n ul , tjuoJ relk^tran

^st, cajere non pote-t. s~ rse si -3*£ clijin1* ceriten- 20.

s»m«m patres cathtcum* J uintlkeat^ otnniati s* *li-co

>1. 2» locus non est. I f. 4. Si ê is <.l*2ver;f, 02I taci k wro £4,

25 j , . _ _ *& e - | i S r g j 2 _ _

. . |—. „ . _ uero —• *" l- qptadttkjihim —— 8.

| - noimne conseqm fzcum oprortellg.

§, Q. Bona mn»:f /jrai * «1111 fisco C'»ntrahux_>

_ j — , uelut ~ y ? f.ori* iure fist,© QWgan~ x2»

l&ir*: non selain ea, quae jAabent4-, sed ea tjiiae

ifungit ll M-> : prr <*r ' f r r w m *sM»»i al ^jwwtl di>m l l Ms. <r« :j<r J* M . cra.\ > f )* Legrndttm mumnm* Hieb, * I S II?J«!JS i.rc w<» afjaettt»* I.n«w iHml rrli*|i«iia t$t, I'i»<l t Hi«*« ur«i*t n»m \ *<!<>*, ICtuin d»* **<» li««]»u\ cni ta« cltiiiw fidffVûumM-vum r*\ rtmn eit, **%fs» ( \« . 1.) / — —* «_ ~ — (Hn. •*.) u » - «*•* -— - C lin. 5.) *« — — *.

« k - - »<**«•#* * (««"«>) / —— " M*» | 1 » . S . ) - -dru*ium — - jji», « ) - r . m,tf /„*/'$ - - 0itit !«•».) -*<•* Legen-«h«a: quad?uplum eius tn nomin* cottseqm Jiirum ope.trt* II eis . Egft Iianc Irrtitinem »"« coatextnm rerepi; tt% taaiea* iit \erba <r;W re", <|*ii»pr ui'nus r#rta. omhtf-rrm: fieri «vttm potett af 10 M*. turrtt: ptitna* nttmlnt, Praetrrea iHud adL jmottetidum e*t, itt Ms. sy"albare tet a *e^!ient»l»«s «c«« *p_-tit»l«» «eparari.

f.f. S — ?- I<rOrs«m fjjf. M$. e — |»&.>* aM**t ân—• (c«»tr*thHnt-) | «guaCLt r/u^) £h(tmlttfl *M$.: ~-|##«< « fiscfer o —|-#r L»*se: pi^ttaris iure fi*co ootij^mntur» H e j * . (Quatttum ad *i|Iam t«» canlereodit est aJ §,, t*. not.a. •!€«•

§. 3 . Ims patmm. C*»nf. r* pr. *le jore f«cL itet» eit. G«m*t ItiititKt. Cunttnrntar. tl„ I * t"1*. rvd* | . | . i , 7. f» j . »06 307. aS6. Vlpi»ntu» . A. Coaf. L. s. C i^«_tki fra^m. I , f. a». XXV, •;. t^. t%*% f%t%m ihnhtmm,, ife_x Iia%malis% 5«t. IX. \ m . S S . Vfp««nut, 1*. s l . tk wt» _«cL

|»4. Con£ Cti i i i*r*t«* t U

D E I V R E F I S C I . § . $ . 3 — 7. 343

16. postea fhabituri sunt*. §.6. — Jedicto 6 dmj Traia-

xii cauetor, [ne qui prouincialium cum 7 | seruis fisca-

20. libus contrahawt8, Jnisi adsignante procura|tore 9 .

quod fa<?tum10 jdupli damno, uel relijquormn eius IX„

_____ c" soltztione penisatar x a . et ideo, quicu?; j l s [|-~ -^. CoL 5.

14 |— — cogitur — - I * [ —• - ad eiua

12. l 5 [ peruenit hoc - - * * j - Caesaris ab —. - * *

|— —. — rerum — I 9 J— - itemque 2 0 j —.

16» - r e r u m — ~2X | - a<£hibentur ad 2Z j

- ab his —* 3 [- - donatum — * 4 J possu-

20, mas nisi - 2^ J—*— - portio i6 \~ Caesaris aY

fiat. J §, 7. *Qu? mutuam pecuniam contra interdi—

S i . c[£iim23 dispensatori uijcarioue eius credidedt jj col, 4.

hfJ)a"bent *Ms.r e-a ^, (quae) po(?).«<?*(postca) j - p ' « « (Li~

israrfus verba quae postea hh scripsisse videtur) habi tur r

j ( s u n l ) . 5 Ms.:7 i (?) — jfc&Y/-o Legeudum edicto. N i e b . 7 M s . : c*m - (Ol im sic fuisse p u t o : cauet"1) \r>C)e 7 ( f l a 0

jpuain)iTjum (prouinckllum. Conf. ad §.8. not. 8.) *«m(fuffi)

* M s . £ / J - Olim, ut opiaor, fuif. Xhav 9 M s . r/pF[rOw I 0 M s .

fa*tum(?) Legendum factiun. N i e b . n i l l s . r f /^MOrw»

(reliquorum) e'(<*ras). ™pensatw. Us. j>(7) -\satur I 3 M s .

ew* « M » . (lin. 1.) //«/ (Hn. 2.) • ed

( h n . 5.) - -*• # ' c " k ( ! m - 4-) <a ( I in- 5 ' 5 ^«/c (lin. 6.) o?«x (lin. 7.) — - /(?)vca

( l in . 8.) a«"0/ I S Ms. •»>« cogif (rogitur) n«(?)-~

i * M s . : - - » ad eum 2c — I 7 M s . : — or ^(?)«<fnii(? —

peruenit) A'(hoc) t — I 8 M s . : — «(? )«« ; i* (caesaris) al>

^ ( ? ) — I 9 Ms. — atione 1 erTi (rerum) — 2 0 Ms. — zmt(?)

ittmq. (itemque) ?e — 2 I Ms. : — - rerum yn — s 2 M s . :

- -JUbenP (Legendum videtur adhibenf) ad e— 2 3 M s . s

* -Z*r / ab his * - 2 * M s . : - - a (? )o«(?H?) t«"^ » -

» * M s . : - - « pV«(?)m' (possumus) nisi - a 6 M s . : - -

mdem portio f * 7 M s . - — saiis (caesaris). « M s . : *

(Evanueri t sigla 4 L e. qui . H o l l i r . ) mutua(t)m / ^ ( p e w -

544 F R A G M . V E T E R I S I C T I

, a s j — .— — — quia quod c\redidiM non

amisi t3 0 . | _ * j$. 8- *Qui conbra e*dicfum 4.

eliui Augus]*z rem Iztigiosain* a | com-

parauit3, ycndberquam quod4- emptio nul|lius momenti 8.

est, poenam | quinquaginta sestertiorum* fisco rejprae-

sentare compellitur 6 . res autem | litigiosa mietur, de 12.

qua | apnd suum indicem quaeslio'* |delata est* s"ed

hoc in prouincialiSzw J Cundis3 praua usurpaj^ione9 16.

optinuit.

| _ _ x \§. g. Absentes fugitiuos | ue- Al>s.

immdari aut comparariz amplissimus ordo j prohi- 20.

niam) q*(contn») ^r l*am(int<?rdichinj) . 2 s M s . oQ)m/ ceirpV) 3 0 M s . : ( Im.s . ) ? /(?)/(?)/(?)/(?)-j(?>n/£' ^ ( q u i a ) g ( q u o d ) * ( i in . 3.) - -/drt (Legendum c\iedidit. H o l l w . ) n (nor.) a m H t

§. 8. x Haec linea vacua esse videtur. 2 Ms. - - (La-eunam sic e \ p ] r o : cjui "? i. e. qui conlra. H o l l w . ) vdictum daugus\ - - mQ)ltigtQsam ( L e g e n d u m : edictum diui augusti rem litioiosam. N i e b . ) 3 M s . : a \--s(?)ente ( D u b i t a r i po tes t , u t r a m possidente legendum si t , a n n. p'sidente i. e . j ion possidente. S a v . Conf. loc. Gaji hic inferius alleg.) •jpauit ( con ipa rau i t ) . * M s . p\-~m L e g o : piwgf(praeter-quain) # ( q u o d ) . H o l l w . 5 M s . : emptio nul|iius momti (momenti) F (est) poen (poenam) f Ita (qninquaginta. Lit tera l i n Ms . a transversa lineola seeatur. Eadem forraa recurr i t , l in . 23. Conf ad «j, g. no t . 6.) &*orum(sestertiorum). * M s . jpellit'* 7 V e r b n m guaestio, quod H e i s i o auctore r e c e p v jn Ms- nunc quidera n o n le^i tur ; fieri tamen potest , n t pos t •vocem iudicem evanuerit sigla #o 8 M s . ^puab* (O l im s ic

' fue r i t : ^pualib. i, e. prouincial ibus. Conf, ad § . 6 . not , 7.* fltyundis *Ms . usurpa\+ione

§. 9. JLinea ?acua f ^Ms* *T(aut) 2£«rrz(comparari).

§. 8. C»m -*~ w— „ - compeU i tem Ti t . Dig. et Cod. de l i t i -#fc«r. Conf, Gajus, Ins t i tu t . giosis. res »— delapa est« Commentar . I V , §^117. Cal- Conf. Nov. 112, cap. 1. l istratus, L . 1, p r , de jure fisci. §. g. Conf. Pau lus , Senf-

D E I V R E F I S C I . $ . $ . 8 — 12. 345

buit * : denuntiata | zn *' emptorem uendiftoremque *

24. i^oena sestertioram quinquaginta6; | quae hodie fisco uincli7 i

|| §. io. excepto castrensi Jpeculio bona sua con** f^;

4. |ferre debebwzi1. \§. n . Caesare a liberto su*o esc*&l\,

as*\se herede instituto, *flia* |iure (adcrescendi) ad

8. seinisse?rc wojcatura: cum extraneix3 uero ins|rituto,

filia ex sejmisse extranei-s 4 , |non eliam 5 Caesari ad«

12. cresci£6i |quodsi plus semisse Cae|sar accepit, in id,

Lib. quod plus | est, etiam Caesari adcrescit7. \§. i<2. Li-

bertae Caesaris tam | manumissione, quam 8 beneficio

3 M s . phibuit + Ms. *(?)» s Ms. udi\toremq «Ms.i

poena Ty(sestertiorum) Zt«(quinquaginta. De litlera l videnda est ad §. 8, not 5.) ? L e g e : uindicatur. Nie i ) .

$, $. 10 — 1 3 . x M s . : Z>o?z(?)a sua \ferre (Legendum con-ferre. H u g o . In fine lin. a. etanuisse videtur siglum ) debsbu- (debelnmt). Locum ad collalionis necessilatein, in Caesaris patruni utiUtalem, liberti filio impositam trahendum existimat H e i s. 2 Caesare etc. Ms . : CaeJ- (Caesare) a

Zzito(liberto) su—±\se (Lege: suo ex asse. Sav. ) fcde(herede)

jrtuto (instituto) (filia. Sic rectelegcndum censet H o l l w . ) /iT(iure. Conf. ad §. 5. not. 3.) ad semisse \cat (Lege: se~

missern uocat'' H o l l w . ) 3 Ms. extranei 4 Ms.: Jiliam tx

s(l)e\missem extranei 5 Ms. mmc guidem eb exhibct; olim

tamen in eo conspicuam fuisse puto siglam et. i. e. etiam.

Conf. l in. i 3 . 6 M s . adcfic/t(?) 7 M s . eF(etiam) caeT- (cae~

sari) adcfic/t(?) * M s . : #i£(?)«e(libertae) caesaris tam \mrnis-

recept . I, 6. a . , §. 2, et L. 19. »ian.) § . 5 . commun. divid. Gajus, §. 11. Conf. Gajus, Institut. L. 55 . §. 3. de contrah. ernpt, Commentar. II, §. 124. Epito* Vlpianus, L. 2. de lege Fabia. me , I I , 5, $. 1. Vlpianus, i tem L. 6. C. eod, (Dioclet. et Fragm. X X I I , §. 17. Paulus, Maxim.) Sent, recept. I I I , 4. b . , 5. 8.

| . 10. exce-pto castrensipe. Lex Rom. Bux^gund. Tit.XLV. €ulio. Conf. Tertullianus, L. 4. (Schult. XLIV.) Theophiius, p r . da castrensi pecul. Vlpia- II, i 3 , p r . n u s , L . 1. §. i 5 . de collat. §. 12. Libertae bmeficio jttera L. ult. C. de collat. (lusli- eoniunctionis ejfecttte. Cpnf.

346 FRAGM. VETERIS ICTI

con|iunctionis effectae ° jsi testatae decedant, |dimidium; 16.

si intesta|tae, lolx\m.xo fisco uin|dicatur. sane patris et 20.

|patroni ignorantis |ius non minuitur. \§, 15. Ancilla Anc.

Caeaaris, quae v li|beros habuerit, n 24,

C0I, 2, jj _ i a | contra ** |— I — D

— stipulantur I4.

\§. 14. Ep?7flia bonorum, *quae% \ ad lircum per- Eur.

tinere dicu7z|tur, ai controuersia moueaLur, \ax\ie sen- 16.

tentiam nec obsigjnarz, nec describi, aut in|corporari

ppssunt1. idem ser[uatzzr2, cum a sententia proiw- 20.

sione (manumissione) $(i. e. guam: ifa enim hoc loco sfglam istam accipiendam esse, recte vidil I l e i s . ) ° Ms. ejfecta Legendum ejfedtae, Sententiae Ittcem affcrt locus Tacili hic (Aimal. XII, 55.): Jvler tjuae refertur ad palres de poena fe~ minarum, quae senis conjungeientur: statuiturque, ut ignara doniino ad iU prolapsae in servitute; sin consensisset, pro lihertis haherentur. Eodem pertinent liaec Panli verba (Senl. recept. IV, 10, §. 2.): Jd filiam ancdlam, vel lih ertam ex scnaiusconsuho Claudiano ejfectam legitima matris intesLatae hereditas pettinere non potest. I l e i s . 3 0 JVIs. *3tum Lege totum. I l e i s . n M s . : ancilla caesaris ^"(quae) u ( i . e. quinqne. N i e b . ) ]i|beros hahuit (habucrit) innu Maff.: ancilla Caesaris, quae liheros Iiahuil I 2 M s . (l in. g.) - - 7i ( l in . 10.) - -/(?) <lin. l l . ) -~psna(l—Anpersona?) - . 1 3 Ms. - - uato ( A * priuato?) ?(contra) c—-— J *Ms. ~-co stipuUntift(stipu-l ih tur) .

§. §. 14 —17. * Eorum etc. Ms . : * — m(?—eorum) ho-morum * (Evanui&se videtur sigla y- i .e. quae) «*(ad) f(xelt)/~ (Olim, ut opinor, fuit fisc\ i. e, fiscmn) pjinere (pertinere) di-«Mnji1 (dicnntux') s*(si) jusia (Olim in Ms. sic fuisse exisliuj.): gusia i. e. controuersia ) znoueaiur | an - sam (i. e. ante senten-tiam. H o l l w . ) n'(nec) ohsig\na-(obsignari) n(?»~nec) descri-J)i #(aut) injcorporari p'J (possunt). 4 M s . sei\u(T)aU/ Le-

Tacitus, Annal. Lib.XII , cap. Vlpianus, Fragm. XXIX, §. 5. 53 . Paulus, 6'enfc. recept. IV, sane patris ttc. Conf. Paulus, ao, §.». si testatae dececlant Scnt. recept. I I , 2,1, a., §. §.

t dimidium. Conf, Gajus, I n - 9, 7. «tfhit. Commentar. III, §. 44. §. i 5 . jLncilla —- hahuerit.

DE IV-RE 1?IS CI. §. $. i5 - 17- 347

Pro. jcatio interponitUr *. |$ . 15. Pro liis bonis, quae fiscus

24. in|quietat, manujy op/Jo|nere4 nemo qmtlem prohi-

2 — 9. h\\ctnr 5 | 6 | col. 5.

*52. §. 16. filiorum | snomm eb j Hbertorum7, ei

ad&rjff /jro/«'ben|iur, efr si adiaerzKf, ehfa|mia plectun-

16. ^w. — -*3 |hoc principaZi bene/icio [impetrare noa.

pmftibenjtur 9. <$. 17. Fisci aduocali10, Jquibus ad iem«

20. pus otyiaum*- |mandatum est, quia s«Zari|um non

atcipmnt1*, Jcontra fiscum aclesse non prohijben-

tur,z 3

gendum seraatur. Ileis. • Ms. s cnm a *a/(?)«c|ffrt(?)/y* jtponitur Lege: cum a sententia prouocatio intcrponitur. H o l l w . 4 M s . : manus op(?)-\nere s M s . j>hih\ — eMs. ( l in . 3.) uan - ( l in. 4 . ) c(?)e(?>im -(lin. 5.) — — -— IOC - nx-(vela) ( l in . 7.) • - - o,p - -(lin. 8.) ma*/«0J«*x(vel o) ( l in . 9.) e*em/s*n 7 Ms. 3 y&Zior (filiorum) j ^wo - m'(l — su6runi)c

(Legendum videlur et) \libtor (libertoruni). 8 <? i adesse etc, Ms.: ei adec -ihe\iur e(?)t(?) &i adfu • - nfa\mia plectun("i) - - ?x(?)e Xego: ei adelT. (adessc) ,phihe\tur (prohibentur) e£ si adfuinf

(adfuerint.) ivfa\mia plcctunt'1 (plectunlur) I I o l l w . To-tins loci senfentiam Iianc esse puto: si tjxds cum ftsco contro-versiam haheat, aduocati fiscit exceptis causis fdiorum et JZC-patum suorum et libertorum, ei adesse proliibentur etc. Sar. *Ms. : boc piincipa*i(princi$a.U) h-io (Scriptum haud dubie fuil hfcio i. e. benefieio) Jhnpetrare j7(non) ,p -hc\tur (03 im: ,phihetur). Inler liaec e't qnae sequuntur vacuum intercedit spatiolum. t 0 Ms. adu-a(7)u 1 I ; M S . fc(?>m;o (terapus)

°f-~n0—Ms. sine dubio olim aut officiu. exlribuit, ant offu cium). I 2 M s . S¥/ar/\um(?—salariura) 7/<?(?)R(?) aec/pt./n(l)j (acciphmt). I 3£equifur vacuum spatiolum.

Conf. Maffei, Qpuscoli ecclesi- (Leon. et.Anlhem.). L .5 . §. x. astici, pag. 90. C. de advocat. diver.i»r. judi-

§. 16. filiorum— prohihen- cum (Anasias.). L. 5. §. 1. C tur. Conf. L. i .C . de advocat. eod. (Ejusd.) hoc principali fisci (-Vntonin.). L. i3 , C. de etc. Conf. L. 2. C de advo™ advocat. diversor. judiciorum cat. fisci) Valeriaii. et Galliea.).

348 JFRAGM, V E T . I C T I etc. $ .$ . i 8 — 2 1 .

§. 1.8. Capiie Idgis censoriae cauejtar, ut non £an- 24,

ool. 4, iurn, cum quiJ jjpraestatur, cuius lei omisjsa profes-

sio intra commb j •— quinquennium locum

J * earuiu rerum \7iomine2-, quae per frau- 4»

dem j abldtaa2 sunt, uel professijoni subtractae At

quajdruplum fisco de;;enjditur s , alias duplum. 8.

|$, 19. A debitore fisci in fraujdein datas Iiberta- A.

les rejtrabi placuitz. yarje ip<mm jita emere, nt tua- 12.

numittat, jaut Meicomrnissam* iibertateua praestet, non

est j prohibitum. %

$.20. Ab eo, qui1 [reus criminis posjtulatus ad- 16.

uersam sententiam a [meruit, terrrpore reatus quocuin-

que* mojdo alienata a jfoco. cuaa. .j-quadbruplis .fiructibus 20.

jreuocantur. - - •.

[$ .21. Fideiussorem x eius, quicum j dispensatore 24,

contraxit, ip *

. §. 18. x Ca-pite etc. Ms.: capm (capife) /ej-sfjegh) cm-«oriae caue\/ (Lego cauet1) /antum (tantum) r' (ctim) quid j fsta» tur (praestatur) -eui(cuius) rei omtsfsa jfessio (p&tfas&io) tutra 2mis\ ma u~.nmm (qa-inquennium) lac*»0oci£tn) —»—c/ a Ms. -~—- ne 3 Ms. ahlata *' Ms, suhp-acta, 5Ms,«i«-

fen\dit'1 Legenchim dependiP. H o l l w . i' *

§. 19. %Ms. plit 2 Ms. fc 9Se<juiiur -vactf&in spa-tiolum.

§.30. J Ms. ?(?) 2 Ms. *«(?) 3Ms/?«oe% §.21. *Ms. Jideiussor. 2Ms. ^xit (ctmtraxit) /p (An

ipsum ?) v

* » t

§. 18, quincfuennium. Conf. Cdnf. Marcianm, L. 11. §, 1. L. 2. C. de vectigaL (Sever. et qui et a quibus manunti&^i Ii~ Antonin.) alias duplum, heri non iiunt. ilem I.. ./. C. Conf. Marcianus, L. 16. *. 10. de ser\<> pignarl datu nana -4& publican. misso (Sevm et Aaloiiin.)»

§. 19, ^ debitore — placuit.

549

INDEX L E G V M SENATVSCONSVLTOR.VM

P R I N C I P A L I V M CONSTITVTIONVM ET PERSONARVM

QVAE

2N GAII INSTITVTIONIBYS ET IN FRJVG-MENTQ VETEMS rVRISCONSVLTl DE IVRE FISCI

MEMORANTVR»

Nunaeri JlQraani ad Craji Cammentarios ifcfmndi sipat. Litte-rae Fr. 4* I . JP. Fragmentum de lure Fisci significaiat.

A. Jgrfppina. I, §. 62» Annaeus Seneca, CQnSul* H»

$. 253. Antonimis.

XmperatOt Antoninus, % $.$. 53(54), 74. 102. II, f. $. 120. 126. 151. Divus Pius Antoninus I I . §. 193

Diwis Augustus. Fr. de I .F . $ .8 .

c* Cawiw. l l . g. 5.79.195.244,

III , $.$.71-133.140. 147. 101. IV, $.$.79.114.

JDivus Claudius. I , $. 62N

'GoastitTitiones Prmcipum. InrperatQrisAntoninh cotlr stitutiones de temperanda dominoram. potestate I, $.$. 53. 54- rescriplum dc

' erroris causa liberoram -«omine probanda. I, $. 74. epistola de impuberum ar-rogatione. I, $. 102. re.-scriptum de bonorum pos-sessione ^ecundum tabulas jrcon jure factas. II, §. 120. rescriptum de bonorum possessieme contra tabulas, si a feminis petatur. II,

„ §. 126z resdnptum? Il> tf. 151. Dwi Pii Antonini co-nstitutio de Latino per

iz

35o I N

vincEicationem legato. I I , 0» 195. — Divi Jugusti edictum de rebns htigiosis, Fr. de I. F . $. 8. — Dh,i Hadrianit rescriptom de prudentium. responsis. I, 0". 7. cdictum de Bis, cjui sibi lifaerisqae suis ab eo civiiatem Ronia-nam petebant. I, 0. 55. re-scripfnm de prnbanda erro-ris causa. I, 0. 73. consfitil-tio de liberis a che Bomana ex alieno ser to , cum quo volente domino coierit, sm-eeptis. I, 0. 84. edirtum de peregrraoruia liberis eum parentibus civitate Romana donatis ncm nisl causa cogni-ta irx parentum potestatem redigendis. I. 93. sobscriptio, qua. illud si^nificatur: si tjuis com uxore praegoante ci%i~ tate Romana donatus fuerit, euai, «jut nascitur, in po-testate patrls noa fieri. I, §. 94. comtitutio, cpxa coi-*tam XXV annis mntfari post Ixeredifatem aditam reiln-quendae ejas veniam deiit \ §. 163. coBstifatio cfft fegato «xtraneae personae per prae-ceptionem relicto. II. 0.221. rescriptum de le^atoram et fiakfcommissoroin «suris. II» $. 280. epistola de plnriam fidejassorum nh&*afione- in parf**s dedncenda. III. 0. §. 121. 122. — Diri Trujaml constituHo de Latinis» fjui aavito vel iguurante patrono jus Quirittum ab Imperatere consecuti fuerint. 111,0.5-72. 731 edictuin. ne fjvi pr«i"in-

D E X

cialium cma .«yrvls fisea* libus contrahant, nisi as-signante procurafore. Fr. de I. F . 0. 6. — Mvi Vespasutni constitutio de liberis ex anciOa et iibero natis. I, 0. 85. — Princi-pales consiituiion.eS". «jui-bus v«*teranis qaibusdam connubiom concedi solet eum bis Latmis peregri-nis^c-, qms primas post missi«#nem nxor.es dtotserint» I , 0. 57« de ntmtm cum fratris \el sorork filia. I, §. 62, Prittcipum *pitto-

*lm de his? <j«i magistratu Tel n«n«re ^erpnd*» ad ci-vitatmx Romanarn ftne-ohmt. I, 9€. CoTtftitutic» nes Prineipum 4? tfMatttf n»

* %h miTitum. 11. ff. 100.

K Pujtdius* II» | , 154.

m ftaclrianu*.

Hatlrianut. f, 0.47. II, 0. 57. D-ivus Hadrianu*.

' I , 0.0. 7 .30. 55. 73. 77. 80. BL H. (J2. 91. 9 4 I I ,

" f. f. 143. m. 221. m 2S>. m. III» j . f . t2f. 12 \

Hawems. III, jf. 141.

I tai olenZt. IIF, f. 70. Juliantu, U , 0.0.21% 2 » .

http://nxor.es

L I G V M etc.

'" JL, -Z.mleo. T, $.$. 135. 188.

II, $. 231. III, £. $. 140, 183. IV, 5. 59.

jLargztSf Consul. III. $. 63. Xeges.

Xex XJZ Tabularum. 1, $. $. 111. 122. 132. 145. 155. 157. (165). II, §. §. 42. 45» 47. 49. 54. 84. 224. 111,$.$. (1). 9.11. 17.18. 19. 21. 23. 40. 46. 49. 51. 78. 82. 189* 190. 191. 192. 193. 194. 223. IV» g. $. 11, 14. 21. 2 a 76. 79. — X» Aehutia de toliendis legisactionibus. IV, 0.30.— X . ^ l m Sentia. I, $. #. 13. 18. 27. 29. 31. 37. 3 a 40. 47. 66, 6& 70 71.80.139. HI» $. $. (5 ) . 73, 74. — X. Apulefa de sponsu. III, f. 122. — X. Jquilia. III, $.ff. 202. 210. sq. IV, §.§. £7. 76. 109. — X. -*$£«* <3e dandis tutoriBas, I , §. §. 185. scj. 195. — X . Calpumia, ut de omni certa re per condictionjem, agere liceret. IV, §*19.— XJCX iensorta. Fr. de l .F . §. 18. — X. Claudia de legitijna rnulierum tutela. 1, §.§.157.171, - JL.Cpr* ntlia de sponsoribus, fide-proxnissoribus et fidejasso*.

' r i ius. III, §.§. 124.125.— X . Falcidia. H, §. §. 227. 254. — X. Fiurha Caninia. I , §. §. 42. «q. 139. II, f .§ , 228. 239. — X . Furia d* sponsu* I I , §. $, 121.

122.' IV, $.2Z — X . F K .

ria testamentdria, Ilt, §. 225. IV, §v§.23.24.109.~ , X . Hortensia, de plebisci-citis. I, §. 3. — X. Itdia de cessjone bonorum. IIJ, •§. 78. — X. /«/£* de fundo dotali. IF, §, 63. — X. lu* lia judiciaria, IV. §. 104. Leges duae Iuliae judicia-riae. IV, §.30. — X. Iulia de* maritandis ordinibus. I, §. 178. X. Iulia caduca-ria. II, §.§.111.144.(150). 286. X . Iulia et Papia Foppaea. I , §. 145. ~~ X . lulia et Plautia. II, §. 45. — X« itf&a et Ti-tia. I , §, 185. sq« —r- X. funia de Latmis hbertinis. I §.§.22,2.180. II,§.§. 110. 275. UI, §.§.56.57. 70. — (L. lunia Velleja. II, §. 134.) - r X. Marcia ad* versus fenerbtores. IV, §. 23. — (L, Mensia. I, §. §. 78. 79.) — X. £ V -n£« (?) IV, §. 109. — X. Papza II , §^§. 206. 207. 208. 286. III, §. §. 42.44. 46. 47. 49. (50.) 51. 52. 58. —• X. Pinaria de dan-dis judicibus, IV, §. 15. — X. Publilia de sponsu.* III, §.127* IV, §.22. — X. SitiaP ut de certa pecuriia per condtctionem agere li*

' ceret. IV, §. 19. — X. Ti~ tia de tiandis tutoribus. I, §. 1B5. •*— X . vfcesima he-reditatium, III, ,§. 125. — JL.Voconia. II, §.§.226. 274. — X#x de statu ©o-

J02 1 _\ D L X

rtiro, qui es aucilia*et l i -h e r o , vel libera ct servo uascuntar. I, §.§. 85.SG.— Xêês de mulieram usu-capione tollenda. I, § .111. —- Lex **•****•*, ut i-s, qui sponsores aut fidepro-inissores aecipiat, praedr-cat paiam, do <rua re satis accipiat et fmot sponsores aut fidepromissore'; a c -cepturus sit. I I I . §. 123.—• JLex *««*>«, ut i is , cum quibus per manus in;ect:o-nem agerettir. unnu i a SiJbi clepeilere Iicefit. IV, §. 25. — JLcx «»•**»•** de pignoris captione publica-nls danda. IV, §. L)x3.

Lupus, Consui. Ul. §. G'j.

M. Quintus .llucius. £, §. 1*3.

III, §. 149.

V*ro Caesar. H. §. 107. A"«r««. II» §.§. 15.105. I;I,

§ .133.

u. OjtilliK. III, §. 1*». Oratio D. Ha<lr;.zr.L I I , §.

285. Vid. i>aiatu;c«/iufiila.

P. Peâsus.

Pegasus. I I 1 , §. f,*. /V-gasuSy Consui. I , $ . 3 1 . U , §. 254.

231. I I I . §. i * a />«:«:, Ccr::<.:. I, $ . 31. I I ,

§. 254.

Publius Ruiilius, Pratlcr. IV, §. Z5.

SaKmis. SSjinu;. I I , §.§. 70. i ' 4 . r i .*5\ 21*. 244. I I I . § .§ . 1.J3. 1U 2 1 - IV, 5.5 7'j. 114. I\f.;sui :t.f <i.i:,i~.t.s. I I I . §. f«5J. — <..-:t.w *a . fiiau.. I I I , 5. i 70. 141.

SeualuscomuSta. Sr. C'jLi!ia-:i.in df hbi*r.i iauiiVre. ij !.•»•• «. a!it'»n srrvu juuf-i :! . I, § §. M *j.Ki'f — S< !.At.j<i.i/inwlu an<.ti>r*" L;.:rta>n. farta* ih> pcrr^r<n' ' iuui *,pru* in frattilfiu ci«,»h'tt»rara «ou mamimiurntij. , . I . § .47 . ut ex Laliuu H cist Ko-ruana natus ctVii Rumanus n.vxaiur. .', § . § . 3 0 . 6 0 . et i:t »x I.a*:i.u rt j^r^^r in^ , lteiu i.uiitri r t [(Tfsrino et L^ t i ru qui imcj iur iaa-fris rundirjfiwm SHtpiafar. J, $. M . uf «:'ii nrx nuptii* i n f r tiv-xn K(<ruauam r i jpt*rrj»rii»-.iu c<»r*tracti.sz*M-citrir, f h ; rt n fucrit con-nubiuni. justut patris filius *it. I» §. §. 77. '.-2,?). u f lu t ra tâf p ro h« r»'df u ju -tap.oriM r«nt»r*-z»tur. 2 / , §. 57. oe f i t ciuus uomine

L I G V M ete- 355

jpost moriem pafris erroris «aasa probata fuerif, testa*-mentum rumpat, in quo Heres scriptus'"'vel exbere-*3atus sit. I I , §.143. de ixdeicommissis peregrino "Vel incerlae, personae re-Victis. II , §. f. 285.- 2S7. <3e Latinis, qtti ignorante* Vel recusanfe patrono ablxn-peratore jus Quiritium con-^ecuti iuerint, III, §.73.— Sc. Largianum. III, §, Q3. sq.— <5V. SJeranianum de legatts. I I , §.§. 197. 198. 212. "218. 220. 222.— Sc, 3?egaso et Pusione Coss. Jlactum de jure civitatis Romanae ex lege Aelia Spn-iia adipiscendae etiam ma-jori&us X^X aimonim ma-, ntimissis et Latmis faclis <*.onceden<lo» I , §. 31. — Sc. Pegasianum de fidei-comrai&sls. I I , §. §. 254. 256. 258- 259. 286. — Se. TrehMianum, II , §. §. 253.

*255. 258. — Senatuscon-

snha ad L. Furiam Cani-niara facta. I, §. 46.— Sc de erroris causa liberorum nomine probanda. I, §. 67. sq. II, §.142. III, §.§.(5). 73. — Sc. de petendis tu-toribus. I , §.§. 173. 174. 177. 180. 182. — Se. de servis fugitivis. Fr. de I. F. §. 9.

Servius. Servius. I I , §.244. Ser.

" -vius Suljjzcius. I , §.188. (II, §-.149.) HI, $.§.179.

,183., Sextus, II, §.218.

r, # & B $ Trajantis, III, §. 72.

Fr, de I. F. $, 6.

TrebelliuslVLaximust ConsuL I I , §. 233.

r«iw. i, §. m,

K Divus Vespqsianus. I, §.85.

Dksensionis inter suos praeceptores (Sabinianos) ef diver-sae scIiolae.auttores(Proculianos) mentionem Gajus injicit lo~ « s his : J, §. 196. II, §.§. 15. 37. 79. 123. 195. 200. 217. 219« 220. 221. 222. 523. 231, 244. III, §• §. 87. 98, 103. 141. 167. 168. 177. 17$. JV,-§.§. 78. 79. (114>

1

554

ADDENDA ET COBMGENDA.

IN PRAEPATIONE ET INDICIBVS SIGLARVM, Ptg. LXIU. Un. 19. 20. „Be aucior**' fragmwtx Hlius, £a

qao *fe Jure feci agl£«r, „nib:l l<ab«»o, quui atseierare p&sstm™ Ad buae loeum doctjssim »s C a p l l r i i u s nntaf; $£*, qnae fragmenti §. 19. contmpntur. m<i**fia fer* verbn nnpriimt L,45„ §. 3. <le tiw iiso» qnat* e Pa«li Ltlmi 1', S^ttfontiaruni tn Di-gesta iBtg-rai.it. Ifai eoim stc- legiluri & <l*bit*>rr fesri m frau-dem dafas iibniafes reiraai g»Uru$i» $*ae tputni tta »b atio erafre mandpioat, ut mjHurnrttif, nea* #»$t pritbibitctiU' *r*i> ttu»c «t iibertatem praetfaie jptfrii; (Cod. FW. - £>«»it«

J 11«, quat* pag. XLIX—1*1. «V Intitff Au^-antru Piacf^ftnm» ealct aanexo dt&patantttr, illud ailjiamcJum r%i% aH li u»<- tmit-«*m maxfmaux parfem ttitrmia **w« notaram rnttcsrum loot *a, in tjuibus arf Frat»fationem ablejâttir lactur,

Pag. XQ r HL lm. 26. Adde: 1 « , 1$.

IN" G A I I I N S T I T V T I O N V M C O M I H I N T A R I O f.

§. 1. t e n . feu fw^ w r t » nqmm «jao** coatr» C«L £$«*& cmis» €*fc TOX far*.

§.3. êrs, fm. nsin* attctorttatF" CacL: sise «uetoriiattm Krtt. mfrr. JPlmio*, Hfrt. »aJ, Lib, X , cap. 16." Lege L t i .

§. 6. w«ptt»•»t,• GmL epimtmm $. 7. jM»t snedL ôptinet" CocL @ptmetu£ nutlitn Ca l .

off/& Msef|oi" Co4, *«**/ wxiguiJ5caturn GoA. tignifitant §* 12. m fine, „pri«s 4e derfUicwV' CodL j»ri«/ d&dkkis Knhr. f. 13. praemi**. „1111. De dc&tidtV* Cod. / 11 / . *&.

§. 16. »Si T«TO** Scribe». Si s*ro §. ISI^xued* npi#<lagBpim** € o 4 ptiagogmm f . a j / i n i f „qai»qae equitoln,', Codf. quituimiftmm J. 21. $fet*& ia fine, Adde item jr.g. 154. rt 160. 5* 22. K*t* 13* Fosl „$eh*4» iavttti *(«art)

http://iBtg-rai.it

A D D E H D A E T C O R I U G E N D A . 355

J-^-^f- infer- «Vlpianus, Fragm.XX, §.2." Pro XX* seribe JiAil

§"™* P0 s t i x i e < 3- «causa*8 uxorem" Pone: causa** uxor«m §. 3 - . mit. „••,***•*»» Lege VtUfue. Abegg. §. 35. „fff39 fua» p o n e e i » 9 | i u s P r a e t e r l o c a a d h a n c ge

allegata conferenda est Fragm. veter. ICti de jur. specieb. §46 . itemVlpianus, Fragm. III, $.4. Epitome, I, 1, §.4. (Vid, Prae-M, pag.JLVIL a o t 60J. Tae., Ann.XlII,27. Plin., YU, cp.10. - -

§. w . „f«z*2 m ' Pone: 7^*2 j i n

§» 42. Conf. Commentaf. II. §, 228. §. 43. med. „pIures quamXXX» Pone; pluWs jqnamXXX §. 44. In noi. infer. adde Tit. I. de lege Fur. Can. sublata. §.45. init. !sdimidiaJ' Cod. dimidiam „quin|ta" Cod.

fuin\tmd aaed. ,,ahsurdam, Cod. aaosurdum §.50. „isiae" Cod. iustae §. 54- raed. v e s « inteltegitur" Cod, T5 intellegat* §. 55. iniL „ijuod ius proprium ciuium Romanorum est."

Conf. §. 189. in fine ,.in potestate parentum liberos,esse" Cod.: ia potestatem etc.

§, 56. med. ^conubium haoeant" Cod.: eonubium ha\beanf §,57, in fine „m potestate parentum fiunt" Sched.: in

po\testatem ctc, §. 59. ioit. „?iberorumne locum" Cod. liberor'uelhoe §.61. med. „constat adoptio" Cod.: fstant adoptio §, 63. init. MSOCM«J**, aut" Fone: socnu3*, |aut giost

med. nnuptiae esse" Cod. nuptiaesse •

§.64, %ers, fin. „ram * « tfiiam* incertus ait" An: cu» •pater incertus iit? H e i s .

§, 67« init. nignorantiam" Cod. ingnorantiam

t §. 7 i . inifc. «duxisset* Item" -Cod.:' duxissent item „cre-4Misse?tt"' Sched. eredediss*/?

j » §.76. intt, „diximus" Scfied. dieimus In not. prierib. amte verba „Nbvus in Cod." inserendus est numerus &

§. 79* „ciuitate*" Cod. ciuitate §, 80. med. „conubiam inter" Cod, eonubion X §, 81. med. „auJctor^" Cod, au\ctor §. 83. .,Iegw» Cod. Ugi §.85. init. „ancffia" Cod. aecilla „liber£" Cod. luler«

Mmasculi" Cod. masculli post med. „inele|gautia" Cod. mh\gantia

§. W. vers. fin. ^nascztur" Sched. nasc**ntu? §, 87. in fine „redigatur" Cod. redigantur

556 A D D E . ^ D A l " T ,

$. 88. anie med. l5licet cjuis" Cod. : Hcef, ciu** posfc med. „in potestate patr is est" Cod . : in potestatem &tc.

$. S9. in fine „sumuat" Cod.' sumuntur $. 90. init . ^praegnanti" Lege " " £ Ftomanae praegnanti

In Cod. sic scriptuni esse pmto: cT. pgnanti ^ a v . „ ia te r -dictum" Sched. *dictum i n fme „aasc i" Cod. nascit

$. 91. post med. „iustis" Cod„ iustiis $. 94. vers. med, , ,d iui" Cod. diais in. fme „m. p o -

testale sua ha |heal" Sched. : in. potestate suam hajheat $ .95. „qui ********" Lfge ; crai Jiatini senatusconsulto-.

S c h r a d e r . Eqnidem in Cod, sic scr iptum esse conjicio*, qui latini 7. (sunl^ ?7(et)

$. 101. Conf. L- 21. de adopt ionihus (e Gaji Libro s ingu-lari Regutar.).

.$ .103 . „111«/*" Cod. ilh $. 110. „itaq_ue t r ihus" Cod. itaqueteribm

. . $ .111 . ante med. „transibat" Cod. transiehat $. 112. post med. qaod ius" God..: guos ius „flami-

nas" Cfid, Jlamines/ $. 114. mi t . „sed _, eliam cum extraneo" Conf. Commen-

tar . I I . $. 139» item Cicero, p r o Muraena, cap. 12. $. 115. ante med. „tu£orem" Sched. tuorem $• 116. s<. De liberis hominibus mancipio daudis confe-

rendi sunt Liv ius , Lib. X L I , cap. 8. et Festus sub voce Dfi-minnlus. ' v

$. 119. ini t . „imajginaria" Sched. inma\ginaria $.120. vers. fin. „quali«" Cod. quali $.121. init . „ p r a e d i o r « m " Sched. ^Attorum m e d .

„accz"pitH Cod. auepit $.122. init . „<z^Jhibetur" Fortasse legendum perhib*-

tur. post med» „adhuc" Cod. adhunc $. 123. med. „possjnt" Sched. possunt $. 125. „potestate liherantur, ex iis intell&ge" Haec aste-

riscis includenda erant. $.129. vers firi. „ab hostibus" Sched.: ab ' hc/rhus $. 132. iitit. „??z pot6*jstate Tpace*ntium esse'* Sched. :

—— — \statem pare $.145. post med. „ lege Iulia et Papia P o p p a e a " Sched. :

h* iul. et ppjT. popeia „honorem" Cod, honorcs 5!lcge" Cod. leg/

$. 147. in fine „sit" Cod. sint $.148. „ ( £ 0 " Scribendum potius Vxoru S a r - „ - 5 1 " "

Cod. 'filia „nep t i 1 ' Cod. neepti

C O R R K S - E J t f D A . &j7

JJ. 149. „ M B X 3 , uel V X O R I J I ^ A E " Co&t «wory nel UXOri mn«

$, 150, init. „recepta* Cad. tscece* g. 153. mit „diffemnt" Cad, dfffer&ii m fine. „ha~

bet" Cod. habetis $. 156. vers, fm. „amitae et materterai»" Delenda est pav-

ticula et, quae non extet in CGO\ J. 160. In mavgine pro numero LXVL ponendus est nu-

merus LXYII. $. 162. vers. fin. „quotieft/" Sched. qaotmt/ ' 5,duni-*

lauatur" Cod, diminuantur 5. 1^0. in fine, „habueri£v Cod. habncn' §. 172. Not. 6. Pro 12 potte 23. J. 175, init. „remancipatam" Cod. remmancipatam -ven.

fin. „liberi" Cod. libeie §, 185. ante med. „tohanoir Cod. ubano in fine „pro«

uinciavum" Sched. proumcilaiu 5. 188, vera. fin. „alii tria" Conf. Vlpianus, Fwtgm. XJ, jf. 2. 5-190. init. „p?«tiosa ratio" Conf. Coroinentar. II. g:

232. post med. „ipsHe" Sched, ZJPJT 5. 192. med. '„interueniat" Cod. inteiuenrant In ntfl,

infer, addendus est iocus YJlpiani, Fragm. XXIX, 5. 3. $,193. Not. 21. Fortasse* legendum. Batestanioium. Vid.

Gruter. Inscript. pag. 225. nr, 2. et pag. 174. nr, 3. Nominan-tur tamen etiam Bastetani ibid. pag. 349. nr. 1. D i r k s e n .

v J. 196. ante med. ^id^esC* Lege: hoc tsat. S c h r a d e r

I N C O M M E N T A R I O II .

Init. „J . .Religiosum" Inserendus esl post paragraplmm numerus 6. t

5. 21. „proprie populi Roinani" „propne *Ca<Mam'1 Lege piopriae. Hol lw. "

J. 30. in fine „re|tinet" Cod. re\tinetur Confercndus est ad hauc g. Paulus, III, 6, Jf. 32.

5. 31. init. „quts" Cod. aus vers. fin. „s£ipulatiQ[m-bus "Sehcd. stpulatio\nib „recipiont" Cod. lecipiunt'' Locis ad hanc $. allegatis adde L. 3. pr. de usufruclu (e Gaji Reb. coltid.)

L 35, ante med. „si ce??erit" Cod.: si eederit $.36. ante njed, „agii" Cod. agi

" 5.37. med. „statzm" Cod. statem „existat" Cod, 6xi~ stant „appar«|bit" Cod. appare\uif

558 A D D E N D A E T

§. 38. post med. ,,possum" Cod. plsmn>

§. 39. „procurator" Cod. pcuratior $. 41» post med, „usucapias semel" Cod, usucapiasemel Ad §. $. 41. et 42, conferenda est §. 204. $. 45- post med. „possideat" Cod. p^sideat"1

§. 51. init. „aliquis | sine" Cod. aliquif | irae in fino «fnrtum fundi" Lege furtiuum fundum. In*Cod. fuerit/urtza fundum. Heis .

§. 52. post med. „posj(ederit" Cod. posiderit ûocatar1* Co'3. uacatur

§. 55. \ers fin. „obseruattoM Cod, oll/eruatia $. 57. inir. „ex aucfrijritafe" Cocfrt ex haucto\ritettem * med.

„lisucapiones" Cod. usucapionem §". 59. „uel in iure cesserit" Cohf. Isidorus, Origin. Lib, V.

cap. 25. $, 6Gt* post med, *„soluta" Cbd, ta&ft.a J. 61. init. „poss<sderit" Cod. possiderit (J. 66. post med. „rpiia ântea' '€od. 'yuiaKteas . §. fi$. in iine „deseruerint" Co'd. desierwerint * <J. 70. DeJenda est lint-a ante paragraphum posita. ver*.

fin. „quod uolgo" Cod. g,uual°o „fal(ial" Cod. fal\latur $. 72. init. „communzV' Cod. fommune „possideat"

gched. p^siden? §. 73. „cedit" Cod. cedit&r §. 77. med. „cedunt" Cod. c&dunt* ^libros" Cod. lihrus $. 78. init. „sed si" Cod.: sed isr îmaginern" Cod.

inmaginem „subTipuisse.f" Cod, suhripuiffe §. 90. in fine „ipsaj" Cod. ipsa, §. 94. init. „aliqu«m" Cod. aliqutf- post med. „d»»

siinctloneia" Sched. dsttn/t/on §. 99. „hereditatibus" Cod. ktalib, §. 100 Dele lineam paragrapho praepositam. #. 102. post med. „uellel" Cod. uelletur $. 104. vers fin. „scri|pserit" Cod. scri\serit $. 106. init. „qui in" Cod. quin $. 108. init. ante yerbum potestate omissus est semicir-

calus. i in fine pro „is" Cod. /ts exhibet Not. infer. Adde: item Vlpianus, L. 20. pr. qui testam. fac. poss.

§. 113. in fine «nancixcitur" Cod, nancicit'' $. 115. In verbo „obseruatio" pro currente o pone vulga-

rem. Verburau „nuncupationibus" in Cod. sk scriptum «?st: nunccupcftnib

0.117. indt. „illa" Cod. iltam

C 0 R I G E N D 4 . W®

§. 120. Conf. Coljatio, Tit.XVJT, §. 3. init. §. 122. vers. fm. „palronumv Cod, patronorum §, 123. init. „debet" Cod. debe? „ftliH3" Co& flliau, §. 124. In fine not. infer. pru 2U>,<srrm« 4,d, §. 126. vers. fin. ,,babiturae essent" Cod. habitioessmt §. 130. In margine pro numero 2. pone 12. §, 139. „AaJ«?c" Scriptum oporitbat *ha\ec* §. 141. „rumpit" Cod. rumpitur „prodcsi'' Sclwd, ,pdne §. 143. post med. „in eo" Cod.; in eos §. 144. med. „per exceptionem" An; per cretionamT; nlegp

IuhV Cod.: lcge /tul, , §. 155. ante med.' „propter contractionem" Legcndum vi-

detur pro partione. Heis . §. "157. init. „domestici" Cod, domnestici „quodam»

modo" Cod. gadmodo \ §-163. init. „cui" Cod. «f post med. „darauosa»n" " Cod. damnosan

§.171. inft. „omnis,crotio" Cod.: omnis ceretia §. 172. vers. fin. „institu|tus" Cod* intftitu\tu$; $. 174, inil. „hoc" Cod. ho §. 175. „in unius" Cod.: in nintus §, £81. init, „subiectu$" Cod. subietuf vers fin, „suh-

stitutiones" Cod. suhstitutiona §. 182. post med. „ejcheredauVl Cod. exkereditatis ' §. 184. vers fin. „nostram" Cod. nostrum

i §. 191, init. Interiori margini adscribendum eat verimn* Post. , ,

§. 195. med, „31116^ Cod. alite $. 196. anfe med. „quidem" Cod, yuidemm post mcd.

„pecuuia numerata" Cod, pecuniam numeratam „fa|ceret festamentum" Cod, fa\ceretestamentum

§. 197. post med. „utile" Cod. ut/l/e §. 198. in fine. „uoluntatem" Cod. uolumntatam

, §. 199. ver&' fi". „ i v c i o X I T I O HOMINEM S T I C H V M " Cod,: 1. tilio hominem tsttchum ~

§, 200. post med, „diuersae" Cod. diuerso §. 201. „ s T i c H v M " Cod. tst/cu. „ n A. u K " Cod.

dnrcm §.205. *„ debentur *8 »„»t»***M***«»*****»***»»*1

Lego: debenfur, siue omnes ueniant atl iegatum* siue non. Heis . > •

§,206.#init. „retijneri" Cod. reti\n«re post med. 3,luisse" Cod. fuisstt

\

56s A D f l l N D A I T

§. 212. ante «aed. ,»<mia<, Melitis âi». §, 213. med. „eam" C<>d. esam §. 215. Ters. fin. ,.nabe<f rem Cod. kaier*m §.216. jjegamcs" God. Ugatumus ^nxt^f1 Cod, *s.

§. 217. post med. „traod taairjra in. J ems persona procedttrt

Sched. psonam exbiibenf. ia fine. ,.quod iseic, praecipiafc flegatum (fuod) habitarns sit/ Lege; <juotl £s etc. pmeeipuum legatum habiturus sit. -Sav»

§. 219. ante med. ^faerii" CodL fuerint

§. 220. mpd. îenajtusconsxilto" £od„«mjJ£usconsulto ,.ali< fjuo" Cwd. aliquod vers. fin. „su?uta pecunta" Cod» JO/K^ £am •pecnni.im

§, 221, m fine. „con>/itutione" Cod, conftiiutionem §. 2-4. irjjf. „ol/m" Cod. O/BW §.225. Ad fnft. «mf. Vlpiana», Fragm. XXVIII, §• 7,

„pp/-jmi5inai" Sdbed. peumissum.

§.226 ante med. ,.ra|w*»Rt** Crttt eaptrentur f»ost med. ,,nascebajt«r* Cod. natcebttr\tur

§. 229. „f«ndamfntom" Cod. ftumlamûm ,. §.210. „ra!lone nec" CtwL rarionre

§. 2JI. „raî!m;»»r 0,<i. >:*.i«"".»,«fw §.232. vew. fin. f.preliosa runuue' Coaf. Commemar, iw

§, 190. §, 234. vfor*itan Cod. fortitam §. 238» Cunf. Vauli», JUI * £ , .$ . *&- iait. buj. S pro

..subiicif Cod. cxhibet subicitur §. 244. vers. fin. „essef" Scbed. 57 t.scnola*" Cod,

Arc/ioil?

§. 248. «committafur*1 Cod. conimiifaJkrlMr §. 251 * inif. „heredi$ate* Cutl. fitatem §.252. posi m«L cledijssef** SrhedL dtime „ « i "

5cbed. »' lii Cod. fortasse faii s* ,,i«nieera" &a*d. mu/ceut

§. 254, vers. fin. „fa«IeI»,'' Co&.l emhm $. 255. init. ,/mam" Cod. â«« §, 257. iniL Mvmel" Cai. smd ~ potf «*ed, „partifa-

rjma" Cod„ partijarum % §. 259. m fioe. nFi»gasianoM Cod. pegationo

§. 262, iait. „ipuna" Cod. I^JBWS med. n*!iena" Cod. tdimam

§. 265. «striws" Cod. «ray

i

) I

C O R R I G E N D A . 5bi

§. 283. vers. fin. „idem scilicef iuris est de eo legato, quod" Delenda videtur vox legato*. Sav.

§. 286. vers. fin. „ si nullos liberos habebrmt" Lego: si -aulli 1. h. Sav.

§. 289. Conf.Modestintis, L. 1. §. 1. de confirmando tutore.

IN COMMENTARIO IHi-§. 8. in fine „unnm" Cod. unmm , „dimijdia pars"

Cod.: dimi\diam pars. $» §. 10. mit. „uirilis sexus" Cod. urilis sexsus §. 17. Not. 3. Scribe: Coll.: primo commentariorum et nl»

timurn est. §.23. „habent" Cod. hahent? §. 27. init. „Agnatos" Cod. adnatos §. 41. init. ,,relinqtia|t" Cod. relinqua\tur med. „nuru"

Cod» nurus §. 50. Apud Vlpianum, Fragm. XXIX, §. 7. pro ipsi legen-

dum videtur ipsa. ' 4

§, 53. Dubitari potest, utrum Codicis scripturae inhaeren-dum, an pro patroni legendum -sit patrOnae,

§.56, init» „quos Praetor in libertate tujebatur" Sched. lihtem(Ubertatem) exhibent. post med. „el |********** ******** cederent, *** possent" Sched. vocem et dubiam esse testantur. Itaque juvenis ornatissimus F. L. K e l l e r , Tiguri-» nus, in Cod. ita scriptum esse conjecit: gu\ia. n'(nec) aplixxs ut serui ^ejcederent, ut possent •>

§> 57. „quae in hereditate etc, ohseruantur" Sched^: que in htatem etc.

§. 59. in fine. „fuejrk" Cod. fm\ri < §. 60. init. j,excludif Cod. excludifut' • vers. fin. „ad

al|erius" God.t ad Uerius §. 62. „si alter etc» suam partem i tn hereditate etc spernat*'

In Cod. scriptum est hereditatem §. €4. Not. 24. Pro senatuseonsultum non peftinere pone

hona Latinorum pertinere. §. 73. in fine. Post ciuitatem adde Romanam. Conf. Index

Siglaram pag. LXXXV. §. 75. init. „futuri" Cod. Juturis . ' post med. „ph?ris-

que" Cod. plriscfue §.76. jiLatini dejcessisscnt" Cod.: latmtt dejcessissent §. 77. „de ea" Cod. dea §. 84, m fine „et si aduersus" etc. Conf. Cemmentar. IV»

§«80.

56* A D D E N D A £ T

§. 87. post med. „aditam" Cod. aditatam. §.91. H P A S E T ' * Cod. parret post med. jjbaec'"'

Cod. fca* $. 92. init. Mresponsione" Scbed. ren^ponfwne §, 93. init. jjCetera*" Cod. cetera „ Oraecam" Cod,

erecam post med, „intellectuni" Cod, intellectam. Mlia-Beant. a t " Cod,: haheantur ad

§, 9 4 in fine „stipulata" Cod. stipulat §. 95. „potest si'** Sdhed. prt*/// §. 96. Not* 8. Leges quid moris sit. S a v . §. 97. init. „inutilis" Cod, mmtihs §.98. ante med. „inpossibili Jcondicione*' Cod.: inp*-sibtM

<# fcondieio&e 11 §. 100. „ I O S I " Cod, pof Locis m not. infer, atlega-

tis adde L. un. C. ut act. et ab hered. et contra berad. Ineip. §. 102. init. „se$tertia %." Cod.: sesstertia x, §. 5 . 1 .

sdc inutilibus stipulationibus, simips 111* fanic CafI looo non ar-gumento tanturo, se6 etiam verh is tenus, sic habets JPmBtarm inutilis est stipulati©, si quis ad ea,* fmw iuterrogatas/*««>f

non respondeat: veluti si decem aureos a ie dari (Bien. addit sibi) stipuletur, £K cpiinque prOmittas , v+l contra; aut 51 ///* pure stipuletur, ta sub condicione promittas etc. Ceterum coo-ferendus est VTpianus, L. 1. §. 4. de -?erbor, oMrgat.

§. 117. „adstipuIatorem uero" fitc. Conf. Fmxlas L»Vtlt. <te solutiowhus.

§. 119. init. „post" Cod. pos §. 124. post med. „est eamw Cod, Swar, pro W.eau Conf.

Index Srglarum pag. LXXXIX. lin. 2§. Ad §. 127. praeter loca ibi adducta oonferatidi* sttftt Gom-

mentar.IV. §.$. 9.25.171. §. 131. Transcripticiorum et arcariorraa nominum diffew«~

tiam Donatui tangit^ ad Terentii PfaoraiioBem, Aci, Vf &c. 7, v. 29. item ad Adelphos, Act. II , s c 4, v. 13»

§. 135. init. nconfensu" Cod. comensu §. 141. post med. „ e t reHqua" Sefoed* ct r(xtlp)df(velh

proZ/)u(cra superoe ad scripta ridetar littera * In Cod. mrus dubio sic fuit: *t reli^

§. 149. rers. fin. „coiri" Cod. coirs §. 153. Ad priorem hums articuli partem pertinet §, 7, I*

d6 societatej neqae vero ad 3trticalnm seqBentem* uibi alltgari aon debebat.

§. 156. init. ,j$itiperaacuttniv %Schcd» sp^mum xtrs. fin. „t«neatur5> Cod. tenean?

C O - R E I G E N D A . .36&

§,157. „fur|tum aut iarariam'' Sched.; furjtum «t ( i .€ . autem) iniuriam «

§. 173. post med. „aes" Cod. a<? De hujus §. argumento «onf. Livius, Lib. VI. cap. 14. et Festus sub voce" Nexum*

§.174. Not 12. «p^HffmajKvela)" Lege portmrtam. S-av.' §. 175. \ers, fin. „liberari" Cod. librcni , §. 179. post med. „nouationem fieri et rem p~erire" Cad.*:

nouationum fieri etc, , , §. 197. post med. „intellexissefc" Sched. intellexissen §. 2(X). post med. „seraum" Cod, serdum. §. 202. in fine. .,Aquiliam" Cod. alicjuiliam §. 214. med. „qui in"' Cod, quin §. 220. ante rned. „bona alicnius" Cod. uonaticuius §. 222. vers. fin. Mquis seruo" Cod. yui$eruo §. 223. vers. fin. „er«t" Cod. ent §. 224. Conf. Collatio, Tit. If, §. 6. §. 225. Not. 13. in, ftne. Adde: Sequens pagina (18&«) va^

cua est. j -

JN COMJK$NTARIO IV, §, 16. me<fc „dic«bat: QTAS-Jio" Pottetiicebat: jQVANfiO.

Ad hanc lineam, qufae a verbo «QYAJI o a incjpit, pertinet mi-merus 24. a typographo ad praecedentem lineam apposi-tus „* * * * asses sacramenti UQminabQnt." Lege; sm l. (quin-quaginia) a$se<s sacramenti nominabant. $av.

§. 21. Conf. Paulus. L. 9. de serv- exportand. §. 29. in fine ,.nefaJto quoque die, id est, quo non tieebat \

Iege agere" Conf. Varro, da Lingj Lat. Ljb. V» (ap. Gotbafred» pag. 35 ) et-Ovidius, Fa?tor. L b . I , vers. 47. 48

§.31. „si centumuirale indicium" etc. Canf. Cicero, pro Caedna, cap. 33. item Qratio pro domo, cap. 29 Nofc4.5. ^adgent /Ure(ve] »)*(?)" etc. In Cod. sic fuisse existimoj c'(cum) ad cent uiioi(Genlumuiras) £t'(itnr) antelege agii? (agim tur) sarramento. H o l l w .

§.34 Not. 8. ,,/*aKz*(luK20:)uJ# cerlus id est ipse. actor" Lege: $(quod) aul\m agerius fd est ipse actor. Hol 1 w. „a(vel ^ • • • • « • • • ( l i n . 21 )deo fvel c w(\el rc, vel //)oas(yelg)/tu//" Lego: a num (numerio) ne°i\d. (negidio) c' (cum) quo agitur. Idem.

§. 40. Conf. Collatio, Tit. II, §. 6. § 44. Conf. Theophilus, IV, 6, §. 13. §.46. „SEST£B.TrvM x M i i r A " Conf. Vlpianus L.

24. ct Mfcdcstinus L. 25. de in jus vocaw.do: uterque auinqua»

36i A D J D E N D A ^ E T

ginta auraoiufn juclidiim patrono dari docet. Eadeat quantitas in Instilutiombus significatur.

§. 51. Conf. Festus sub voce Taxat. §. 53. Conf. Paulus, I, 10. itcm altera illa Diocletiani efc

Maiimiam Consiitutio, quae inter Codir is Hermogeniani rel i -quias collocari solet in Ti t . V. (Schulting. pag. 712.) quamque cap. >5. exhibet Consultationis auctor (vid. Schulting. p . 818. et Ius Cjvile Antejnst. p . 1484, 85.),

§.54. Conf. Ckero, p ro Rcscia-Comoedo, cap. 4. Gajus, L. '76. §. 1. de rei vindicatione et Paukts , L. 8. §. 1. commnai dividundo. ,post med. „tielut « i " etc. Iam ita legendum cen-seormclul si \yuis (In Cod. fuefit gs) quantam partem petat in eo fundo, (Juo de agittir, nescius esset. S a v .

§. 57, „sed (reus, cum) iniquam formu|Iam acceperit, in m-•> tegrum restituitur" Lege: sed («") iniquam f. a., i . integrum

(reus) restituitur. S»w. .(Sched.; sed iniqua formuflam acceperit i n ititegfuxn fctituib*) „hoc solum iactor) conse quitur" Haec, etiam non inserta voce «ctoj^tamen ad actorem referenda erunt . I d e m . u

§. 6L Conf. ftmlus, H, 5, §. 3 , §. 71 . in fine contra Codicis fidem scriptum extat „ p r o p o - '

mtur" . Corrige •praeponitur. Conf. IndeK Siglarum pag. GXV. §. 78. mit. jjfiiim, qui in" Sched.: eum qn i §. 79. post med. >,Safehuis'' Cod>. scminf" §. 80. V n t e r h o l s n e r o src legendum videtur: Hafec ita

de his personis, quae in potestate sun t , siue ex contractu, siue ex maleficro earum agatur* lam ad eas personat, quae in Hianu mancipioue sunt, to aitseltmius-. Cum e» eontractu iearum agere-tn r , nisi ab eo, cuius iori suhieciae sint> in salidum defejndaii-*ur, bona etc. ueneunt. Eqmdempro ^ctrai cc contractu." etc. malim i cum quibus si ex contractu earum agatur. Vers. fin. huj , §. male scriptum est ,./«|turatf forenf-1 Gorrige: /u j tu ra / b r e n t Denique ad verba „nisi ab eo etc. defendantur" conf. Commentar. I I I . -§. 84. f

§. 81 . Conf. lulianus L. 39. §. 4. et Vlpianus L. 42.' §. 1.

de noxalib. actionib.

" §. 82. Conf. Vlpiamis, L. 123. pr . de reg. 3"nr.

§. 83. init. „Cognitor **************" Librarium sicscrip-

sisse p u t o : cognitor yJ.(quidem) certis ubis(nerbis). I i o l l w .

, r t i v c i v w : T I T I V M **mi3nn!*f»ni**fi[f»»ii*i!(j f*n[»ii»» f

i taque" etc. In God. fuerit: lucaum tJiium tihi cOgpitorem do

aduerfariut | i ta £ (quod) ta- a me funditm jtetis i (in) eam

•re.

C O R R I G E N D A . 365

re~(rcm) tihi jjullium ma\euium cognitorem do Idem. Simi-lis est de>cstituendo hoc loco V h t e r h o l z n e r i senfenfia, mij praeterea in fmehujus §. pro „et susee^erit" Iegendum censet: attjue smceperjt.

§. 87. Ad hujus §. initium trahendus est numerus 13. in~ teriori marginLadscriptus.

^ .89 . iante med. „eo, Jquod interea" i W e : eo, quod (interea

§. 94. Vers. med. „is, cum quo aptur ******«,**,*»**'* Lege* is, cum quo agitur, non reaipulatur. Sav.

§.95. Not. 18. m fine. V n t e r h o i s n e r o in litteris ?,c(>elg)repertam, legis nomen latere videtur.

§.§.97.98. Conf. L. un. C. de satisdando (Dioclet. et Maxim.) (

§. 101. Conf.Cicero, pro Quintio, cap. 7. in fine, 4 §. 102. Conf. Cicerp, pro Quintio, cap. 8.

§. 104. med. „eaque lege luUa" etc. Conf. Marcellus, L. 2. 3e divers. temporaTib. praescinpUQniJj.

§. 106, post med. .,nihi]oronus" Cocl nihiloominus §. 109. m fine. „Romaraos" Cod. romannf § t H l . „A3iquando tamen • • M t f t ^ H H i t i n i * imita-

tur ius legitimum" ' Legerim \. Aliquando tamen -praetoriae actiones'\imitantur I. 1. V n t e r h o l s n e r . in fine. „sit"J

Cod. sint §. 117. post med, „item &\ fundum liligiosum" etc, Conf.

Fragm, de lure Fisci §. 8. §. 131. ante raed. „ I A S E J ^ G A T ^ R " Conf. Cicero de

finihus, Lih. II , cap, i• in fine. (Inspieienda imprimts «st Da-\isi'i editio.). vcrtvs S E I nims m i " Confer.Cicero de Qratore, Lih. I, cap/37. " Vicina hujus articuli argu-mento ea quoque videntur, gua?,ab Vlpiano et Pmlo propo-nuntur X. 11. §. 2. et L, 14. §. 2. de cxcept. rei nidic.

§,.',133. init. „omnes prae^criptiones ab actore" Confer. Cicero de Oratore, Lih. I> cap; 37. j j p & A r i r o i c i v a t HEB.spiTA.Ti HOK stxt^ Cotif. Cajtos, "L. 1. §. 1. fam. hercisc. j luliattus, L. 13. de except.; Vlpianus, L. 25. §. 17. de hered. petit.; item Africanus L. 16. et L. 18. -de except. Not. 30. In Cod. &ic scriptum esse pnto*. ea res agat'' yuod ftztt\dicium. Hol lw.

§.134. „*d*monstra*\tione" Legendum; ,MJte;z|jtione. Sav. „de pacto" Malim: de facto, I dem

§. 144. iiut. In interiore margme appone Advp. §. 150. In exttriote margifce pro XLIXa. scribendumXLIX •

Aa

http://HEB.spiTA.Ti

566 A D D E N D A E T C O R R I G E N D A .

§. 154. Ad nujus articuli causam etiam spectat Oralionis pro Caecina ca-p. 31.

$, 155. Not. infer. Adde et cap. S.

§. 157. „duplicia, alia" Cod. duplicialia

§. 160. med. „1ilro|que" Cod. utroui\cj (utrobique), £. 163. T^ot. 7. in fine. „?. (pro J)" Scribe: ?(pro y) $. 165. Conf. Cicero, pro Caecina, cap. 8* in fme. g, 171. Conf. Lex Galliae Cisalpinae, col. I,- lin. 34. 35. 6.

g, 12. lB. item Ciceror pro Roscio Comoedo» cap. 4. 0.175. Not. 4. Scribe: Sched. a<Z./c/af/#j(\Telp)* J. 184. Conf. Commenlar. III. $. 224-

I N E R A G M E N T O V I T E R I S I V R I S C O N 5 V L T I

/ D E I V R E F I S € L

g. 9. Conf. Collalio, Tit%XJV, §. 3. in fine. §. 14 Not. 1. vers. med. ,tdieiw\p " Pone <Z£CB^* §. 19. Vid. Paulus, L. 45. §. 3. de jure fisci.

Non pauca, quae periinent ad castigandas notas criticaf, Siglarum Indicibus inserta sunt: quae hoc loco repetere super-vacnuru visum est.

567

AD GAIVM E M E N D A T I Q N E S CRAMERI.

Lib. I. JJ-14. „ Dediticii uocantur autcm h i , qu i " hegt: Vocantur autem sic, qui.

JJ. 18. „ ann i s " Lege annorum: sic enim, i» Gaji codice ubique accipiendaetVjdentur litterae ann.

§. 56. „ut non (solum) ciues Romani fiant, set in potestate patris sint" (solum) dele; at post scrihe set et.

§. 66« „ <p*updsi enim" Lege*. Itaque si, vel quid simile: nam post vocem qusdsi non recte ponitur enim. O

§. 83. „Animaduertere tamen debemus non esse (alseruan-dam) iuris gentium regulam" Superilua est inserta vox. obset* uandam: non esse iuris gentium regulam, idem fiigthficat, 'ac* noifc valere i. g. r.

§.84. „coisset" Malim coietit. §< 96. „uel magislratum" Lege: uere magistratum, §. 118. \e rs . fin. „coemptiGnator«sq«<5 suo iure" Scrihe:

. coemptionatoresque e suo jure. J . £57. in jine» 3jtion *possunt*" Lege: non amplius pos-

sunt.

Lib. I L §, 7r post med. „****** quod" Lego: quemad-modum quod. „****** pio sacra hahetur*7 Lego: atta-men p . s. h.

J . 81. „** pecunia" Legendum: ea pecunia. g. 87. ante med. „ipse ¥is* enim" Melius: ipsc etenim. §. 104. post med. „ H A E C I T A , Y T " Coinma non post,

sed ante -vocem I T A collocandum est. $. 13J». post med. „quia si neque" Scrihe: quodsi nequc;

luec enim lectio praeferenda videtur. §. 139. „uel quae in manu fuit, nubat" Lege meo periculo:

uel quae in mnnnjilii nubat. §. 155. post med. „cererorum hominurn" Lege: ceterorum

omnium. v

§. 178. in fine „et amplius" Melius: at amplius. §. 181. vers. fm. „quod, siita" Gajus meaopinionescripsit:

quod, nisi ita. Lib. I II . §. 119. init. „ueluti cum pupillus" Fortasse legen-

dutn: neluli quando pupillus. ff.121. „ I t em sponsores et y?Jepromissore&" Non \-ideo,

(*) In hoc lapsujn me esse ingeime fateor. G. A a 2

368 BAVBOLDI ANNOTATIONES.

cur 11011 singulari rmmero legamus; Item spcnsor et Jldepre-missor.

Reliquas C r a m e r i conjecturas suis ad Gajnm notis cri-ticis intexuit nuperque publici juris fecit ctactissimas B r i n k -n w D n u s , li&ello edito, cui tltulixs inscriptus est: Notae suhi-taneae ad Gaji Institutionuin Commentarios. Auctore H. B-B r i n k m a n s o . Slpsvici, 1821. Insunt. ut alia raulta, ita quaedam quocrue emendaiiones cnm Tiugoixis conjecturis meisque propriis> craas in Addemlis exhibui, congruentes.

i*

IN OAIVM A N N O T A T I O N E S H A V B O L D L

Lib. I . $.$. 13G—154. Optionis tutorum *esiigmm adhuc nemini observatum ex^at iBPlautiTrucuierito, Act.\„ sc.4, v.6.

Lib. II. f. $; 1S5.171.174. Verba cretionis s«!Iemnia le-guntur etiam apud Ckeronem de Djratere» Lib> I, cap. 22.

Lib. IH. IJ. 12 >. Quidni sub 3<*£e, cufos notaro exscalpi non poiest, intrllujaraus istain jipuleja,tn, cum et posteriornm. lilterarum vestigia in- eodice appareant, <*t plan«» in ha«c c»n-veniant, quae Gaius $. 122. monut-rat, abfuisse ab ea fiuejussa» ruin Hipntionem.

£.137. in fine. „alius obligetur* Lego: alius refercndo obligetur,

Lib. IV. g. fl. Conf. Ckaro de Inventione, Lib. II, cap. 19. et impriz»is Qitintiliamis, lustitat. orafor. Lib.VII, cap.3.

$• 23. Lex Marcia videtur assignanda anna uribis 402. ob locuto Liyii, Lib. VII, cap. 21.

$. 35. De PuMio Rutilio Praetore conf. L. 1, $. 1. de bo-nis Hberloram.

I3ST GAIVM N O T A E C R I T I C A E H V G O N I S ,

Lib. I. $. 7f. irrit. „Latiaum, uxarem (duxisset) Latmam* Malim: Lalmum, duxisset Latraam.

L5b. II. $*. 125. ia fine. „existunant O O B ) " «*c. Melius; *3e5tii«a»iiff statim ab initio inutiliter fieri testamentum (««»-^Bin) filio praeterito.

§» 168* iait, «naa»* ficriibe tta.

* * , l

HVGONIS NOTAE CRITICAir. 369

• $. i S l . ante med. „(nam) uulgaris" Non necessaria vide-t u r voeula nam Pos t verba „cum uiuo parente moritur" pone duo puncta.

5. 184. pest med, „u t (aZ«)" e t c . Malim: ut hsreditattm •nostram uel totam, uel partem restituat.

§. 195. in fine. „proinde ac si" etc. Pone: proinde ac, si uni legatus esset, adquiri soleret. ff. 196, Per uindicationem legantur res

^ •211 . „ r e s *****" Lege: ,res leoatc. §. 212. ante med. „efr plerique putant" etc. Lego: et ple-

r ique putant, id utile esse: yvjbus ergo3 liaet etc.

J . 2 1 7 . /vers. fin. „quod~is extra portionem" eic. Legc; (wf), quod i s e x t r a portionem bereditatis praecipiat, hgatmn habiturus sij . , -

$• 21S. post med.. ^maioifestqm* e&s6'l, Cod-icis scripluram retinendam legendunique p u t o : est

5.235. vers. fin. „legatum * « * * * " Lego: legatum uidet* , (i. e. uidetur). „£f6cere" In Cod, Ijicere scriptum wse; existimo, i . e. conficere*

J . 2 5 2 . Imt. „et quae stipulationts" etc. Seribe; et duae"' stipulationes (interponebantur) inter heredem et eum, cui re~ atituefeatur hercditas.

Lib, III. $. 17. in fine, „de ea recur ios ius" Lege: de ea-dem r e iterum ( In Cod. fuerit t?u.) curiosius

5. 37. med. „et illud conuenien(ter dice)tuv: s i " Scribe: et illud conuenienter : si 4

5. 41. ante med. „(ue£) uxa re" Superflua videtur vocu-la uel. • ,

5 .62 . init. „ e x his p'atronis" In Cod. scriptum opinor : ex xx (duobus) patronis .

5. 6*4. inrt. P ro „quidam (id) actum" lege quidttm actumf

non inserlo pronomine id.

5. 98. In fine. „ nott inidonea" Cum Scbed. exhibeanl

dnidonea legendum puto uix idonea.

5-131. init. „rerMm" „ualent" Non video, cur a Cod. ' tectione recedamus: itaque legendum relus et ualet. post med. P ro „peczm£ae iure xiaturali" lege: pecuniae creditae*

5.219. init. „ « f q u i " Scribe ejuolibet.

Lib. IV. J. 38. init . „ad contrarium, (debitorem) nostnwn"

Lege aduersariumnostrum.

5^0 ' HVGONIS NOTAE CRITICAE.

$. 40, init. „quae *****¥•*****«***«*** dcmomtretur" An: quae praescriptionis olim uice ernt, ut demoostretur?

$. 57. init. „sed (reus cutn) iniquam formulam acceperit" Scribe: sed (st) iniquam ff a. „hoc solum (acfor) conse-quitur1' Dele actor.

$. 66. init. „interpomtur" Scribe ojrpanitur. anfe med. ,',cum uino *¥***.*" etcf Lege: cnm uino: adeo, ut quibus-dam -placeat» vers fitl. „si pecuniam" frn: si usrhi cnu$ct pecuniara ?

$.70. tned. et $. 71. init, Pra „comparauit" legendum. videtur composuit. f

§.79. in fine. „mancipationem crediderunt; tres «nim" Scribe: mancipationem, ciei\iileiunt enim tres.

$. 80. init. Verbum „maleficio" £ortasse sermitnr ohligan-bur. Quod si ;ta sit, ins^rta post „potestate" voce sunt carere possumus.

$.88. in fine „si»tisdare" elc. Scribe*. satjsdare cogitur, ff. 89. <J?z uerbi gratia.

$. 109. iait. „Cet«ra" F(*rtasse legendura Non raro.

§. %22. vers. fin. „iudices *****" An ageret?

0. 153. Not. 45. Haud scio, an ita scripserit librarius: A <fb le gatam habitationem ^tstituerimus a- yuibus fcomi/-fam (fideicommissam) habitationern,

Verlagstmcher von G. Reimer in Berlim

Nro. 4. Apollonii, Dyscoli , de Prononiine libcr. Primum edilus ah

Imm. Eekkero. 1813. 8. maj. 1 Rlhlr. 8 Gr. Apollonii, Alexandrini. de consjructione orationis, libri 4. Ex

rec. Imm. Bekkcri 8. maj. 3 Rthlr . 8 Gr. PJatoni.s Dialopi ^raoce ot latine. E i rcc. Imm. Rcklccri. SVol.

8. raaj. 20 Rthlr . charta bclff. 27 Rthlr. 12 f\ • Coluihi Raptus Helenae. Ex rec. Imm. Beikeri. 8. mai.

1816 6 G r . J

Demosthonis Philippicae. In usum scholarum rccognovit Imm. Bekkerus. Subjecta est leclio Reiskiana. 8. mai. 1816. 1? Gr. '

Tzetzae, Joannis , >ntehomerica, Homerica et Poslhomerica. Ex rec. Imm. Bekkeri. 8. maj. 1816. 14 Gr.

Silentiarii, Pauli . Ambo. Ex codice palatino anthologiae-de-scripsif Imm. Bekkerus. 1615. 6 Gr.

Theocrit i , Rionis et Moschi Carmina, graece cum comment. integris Valckeriarii, Brunokii et Toupii. 2 Vol. (cura Hein-dorfi!) 8. maj . 1810. 4Rthl r .

Terentii P . , Cbmoediae, edidit F . H . Bothe. 8. maj. 1816. 1 Rthlr. 16 Gr.

Virffilii, Pnbl M a r . , Opera, edidit J . G. Madlinger, 8. maf. 1798. 1 Rthlr. 6 6r«

Fyonlonis, M. Corn . , Reliquiae ab Angelo Maio primum edi* tae meliorem in ordinem digestas suisque et Ph\ Bnttiianni, L. F . Heindorfii ac selectis A Maji anima<hersinnibus in-slrnctas iterum edidit B. G. Niebuhrius. Arced. liber <le dif-ferpntjis vocabulorufn et ab eodem A Majo prim. edita Q. Aurplii Symmachi octo oration. fragm. 8. maj. 1816, 1 Rthlr. 16 Gr.

Cireronis. M- F . , orationum pro M. Fontejo et pro C. Ra-b:rfn fragmenta. T. Livi>" hb XCI. fragment. L . Senecae frapm. F T membranis b'bli<ithecae ^atiranae edita a B. G-. *?.>b:ihri». 8. maj. 1820. (in Comm.) 1S Gr.

CIVPJ-I n i s , M. T . , -pnradoxa ad M Brufiira. Mit histor. philos. Einlpitnng nnd A^rm\>k. fur die obern Classen, von J. D. Bnchlinp. 8. 1798. ,14 Gr.

PlaJon's W-pike von Fr. Srbleiermachejr. 5 Ban.de. gr. 8. aie Anfl iP08 — 1818. H R t h l r . 8 Gr.

Sopho 1/»; Tragodirn. Aus dem Oriechischen tibersettt von K. W . F Solger. 2 Thle. 1808. 3 Rthlr. 8 Gr. > '

Tari ius , C. Corn . , W e r k e . Deutsch mit Abhandlnngcn und Anmerlningen v. K. L. Wol tmann . 6 Thle. gr. 8. 1811 bis 1817. 6 Rthlr . i6 Gr.

Herodofs jGesrhichtep, tibersetzt von Fr.Lange. 2Thle . gr.S. 1812 3 Rihtr. 16 Gr.

Sophocles Trarhinierinnen, als Probe einer metrischm Nach» b;]dnnjf der W e r k e <ies Tragikers, UberseJzt von W . Su^crn. gr. 8. 1802. 12 Gr.

Pansania* ansfuhrliche Rrisebeschreibung von Grierhenland. "Ans drm Grierhiscbpn ubersetzt und mit Anmerkungen er-lautert von J , E . Goldhagen. gr. 8 . 4 Tbie. 2teAufl. 1798. 4 Rthlr.

http://Ban.de

' Lucan, M. A., die Schhcht bei Pharsaha, metrisch tibersetzt von C. B. II. Pi&toriu*. 1802. 10 Gv

Isokratis sammtlicheReden und Briefe. Aus dem Griechischen fibersotet und erlauturt von W . Larige. I. B. 1798. i lUhlr . 4 6 r . '

Horaz Oden, aufs ' ncue verdeulscht von K. H . Jd rdens . 4 Bandchen. 8. 1 Rthlr. 12 Gr.

Belcker, Imin. , Anecdota graeca. 2 VoL 5 Rth l r . 8 G r . Ueber des Sophucles Ajas. Eine kritische U n t t r s u c h u n g , nebst

2 Bpilageny von Fr. Osann. gr. 8. , 1820. 18 Gr . Platonis Parmenides, als -dialektisches Kunstwerk dargestellt

von Dr . Th. Schmidt. gr. 8. 1821. Bockh, Aug. , uber die Versmasse des Pindaros. gr. 8 . 1809.

1 Rthlr. Commentatio academica in Simultate, quae Plafoni cum

Xenophonle inlcrcessisse fertur. 8. maj. 1811. 8 G r . ~ die Staafshanshaltung der Athener. Mit 24 Inschriften.

2 Thle. 1817. 1818.' 5 Rthlr . 16 Gr-Erklarung einer Aegyptischen Urkunde auf Papyrus in

griechischer Cursivschrift vom Jahre 104 vor der christ-liohen Zeitrechnung. gn 4. 1821.

Lachmann, C". de choricis systematis t ragiconim graecorajrB. 1.4. 1819. 8. tnaj. l R t h I r . . 8 G r .

Museum eier Alterihums-Wissenschaft. Herausgegeben von F. A. W o l f und Ph. Buttmann. ~ 6 Ilefle- * 1808. 1809. 6RthIr . 14 Gr.

Museurn antiquitatis studiorum. Opera F . A. Wolf i i et P h . Buttmanni. Vol. 1. fa.sc. 1 ef 2. 2 Rthlr. 16 Gr.

W o l f , Fr . Aug., von einer milden Stiftung Tra jans , vorzug-lich nach Inschriften. gr. 4. 1808. 20 Gr,

Dirksen, IL E . , Observationes ad Tabulae heraclensis. par tem alteram, rjuae vulgo aeris ueapolitani nomine venit. 8. maj . 1817. 22 Gr.

Dumbeck, Fr . Jos . , historiae universae tabulae-ethnograpbico-periodico - synchronjsticac ab rerum prknordi is ad nos t ram diem post doctissimorum virorum curas, i i squeduc ibus , ad praestantissima temporis pulandi exempla juxta aeram vulga-rem dispositae: adjeclis clarissimarum gentirun genealogiis copiosoque rerum quarumlibet indice: praemissa ctiara aera-

i rum inter se comparata delineatione, i tem totius historiae adfiniumque doctrinarum notitia literar-ia, in usum historiae amicorum adornatae. 1821. , Fol. 3 Rthlr . 8 Gr .

Pischon, F . A . , die Weltgeschichte in gleichzeitigen Tafeln, zum Gebrauch fur Schulen bearbeitet. Ers te Abth . , velche die alte Geschiehte nebst einer Uebersicht der alten. Zeit-rechmmg, Erdbeschreibung urid Litteraturgeschichte enthalt . gr. 4. 1820. l R t h l r .

JNiebuhr,-B. G., Rdmische Geschichte. 2 T h l e . , mit Char ten . gh 8. 1811. 1812. 5 Rthlr . 16 Gr ,

Ruhs , Friedr. , Handbuch der Geschichte des Mittelalters* gr. & 1816. 4 Rthlr.

http://fa.sc

www.books2ebooks.eu

eBooks von / from

books2ebooks.eu

eBooks on Demand

Digitalisiert von / Digitised by

Humboldt-Universität zu Berlin

GÖSCHEN – Gaii institutionum commentari IV

Documents

Transcript of GÖSCHEN – Gaii institutionum commentari IV