GODI[EN IZVE[TAJ ZA RABOTEWETO NA MBPR VO 2010 GODINA · 2020. 3. 24. · Republika Makedonija br....

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje

GODI[EN IZVE[TAJ

ZA RABOTEWETO NA MBPR VO 2010 GODINA

Skopje, April 2011

Godi{en izve{taj za 2010g. 2

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot Macedonian Bankfor Development Promotion

Sodrìna: I DELOVNO OKRU@UVAWE..............................................................................................................................3 II PROFIL NA BANKATA...................................................................................................................................3 III DELOVNA POLITIKA I CELI...................................................................................................................4 IV IZVE[TAJ ZA KORPORATIVNO UPRAVUVAWE ...............................................................................4

1. Organi na upravuvawe......................................................................................................................................4 2. Organizaciona struktura.............................................................................................................................13 3. Akcionerska struktura .................................................................................................................................15 4. Drugi informacii i podatoci vo vrska so Kodeksot za korporativno upravuvawe ......................................................................................................15 5. Informacii i podatoci za politikata na bankata za spre~uvawe na sudir na interesi.............................................................................................15

V FINANSISKI REZULTATI OD RABOTEWETO VO 2010 GODINA ....................................................................................................................16

1. Bilans na sostojba ..........................................................................................................................................16 2. Bilans na uspeh................................................................................................................................................17

VI KREDITNI AKTIVNOSTI ............................................................................................................................19 1. Kreditni linii od sopstveni sredstva na MBPR...................................................................................19 2. Kreditni linii od me|unarodni finansiski institucii i bilateralni kreditori ..................................................................................23 3. Kreditno portfolio......................................................................................................................................32

VII OSIGURUVAWE NA POBARUVAWA ........................................................................................................35 1. Instrumenti na osiguruvawe na pobaruvawa (izvozni i doma{ni) .......................................................................................................................................35 2. Dogovor za reosiguruvawe.............................................................................................................................35 3. Obem na rabotewe ...........................................................................................................................................35

VIII UPRAVUVAWE SO RIZICI........................................................................................................................39 1. Krediten rizik................................................................................................................................................40 2. Rizik na zemja...................................................................................................................................................41 3. Rizik od koncentracija na izloènosta ....................................................................................................41 4. Likvidnosen rizik..........................................................................................................................................42 5. Rizik od promena na kamatni stapki vo portfolio na bankarski aktivnosti.....................................................................................................42 6. Valuten rizik ..................................................................................................................................................42 7. Operativen rizik ...........................................................................................................................................43 8. Praven rizik....................................................................................................................................................43 9. Reputaciski rizik ..........................................................................................................................................43 10. Strategiski rizik ........................................................................................................................................44 11. Adekvatnost na kapitalot ..........................................................................................................................44

IX USOGLASUVAWE NA RABOTEWETO NA MBPR SO ZAKONSKITE PROPISI .................................................................................................44 X AKTIVNOSTI SOGLASNO ZAKONOT ZA SPREÛVAWE NA PEREWE NA PARI.............................................................................................45 XI INFORMATI^KA TEHNOLOGIJA ..........................................................................................................45 XII VNATRE[NA REVIZIJA..............................................................................................................................46



I DELOVNO OKRU@UVAWE

Izminatata 2010 godina se karakterizira{e so podobruvawe na ekonomskiot ambient na stopanisuvawe na delovnite subjekti. Pozitivnite trendovi na globalno nivo se po~ustvuvaa i na doma{nata ekonomija. Kako rezultat na podobreniot ekonomski ambient agencijat ,,Fitch” go podobri rejtingot na Makedonija od negativen vo stabilen. Vo tekot na 2010 godina be{e postignat dogovor me|u Vladata na RM i MMF za kreditna linija za pretpazlivost.

Delovnoto okruùvawe vo Makedonija vo 2010 godina se karakterizira{e so blag porast na cenite, kako rezultat na porastot na cenata na elektri~nata energija i uvoznata cena na naftata. Pokrienosta na uvozot so izvoz e 60,6% a industriskoto proizvodstvo pokaùva blago opa|awe.

Od aspekt na monetarnata politika, istata vo 2010 godina be{e porelaksirana vo odnos na 2009 godina. Imeno, pove}ekratno be{e namalena kamatnata stapka na blagajni~ki zapisi na NBRM. So 31.12.2010g. bruto deviznite rezervi iznesuvaa 1.714,5 milioni evra.

Poradi vlijanieto na svetskata finansiska kriza, na barawe na stopanstvoto, Vladata na RM vo nekolku navrati donese paket antikrizni merki naso~eni kon dano~nata, kreditnata i zemji{nata politika, imotno-pravnite pra{awa, zemjodelstvoto, grade`ni{tvoto, socijalnata politika kako i merki od oblasta na regulatornata politika. Vo toj kontekst se realizira{e i kreditnata linija EIB 100 milioni evra. II PROFIL NA BANKATA

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje (MBPR) e edinstvenata razvojna banka vo Republika Makedonija osnovana so poseben Zakon za osnovawe na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot (Sl.vesnik na Republika Makedonija br. 24/98, 6/2000, 109/2005 i 130/2008). Vo 2009 godina so cel podobruvawe na nejzinata pozicija kako razvojna banka, odnosno nejzinata specifi~na uloga vo bankarskiot sektor i vo stopanstvoto na Republika Makedonija, donesen e nov Zakon za Makedonska banka za poddr{ka na razvojot (Sl.vesnik na Republika Makedonija br. 105/2009). So ovoj zakon predvideno e deka na MBPR soodvetno se primenuvaat odredbite na Zakonot za banki osven ako ne e poinaku uredeno so Zakonot za MBPR. So Zakonot za MBPR e predvideno deka supervizija na raboteweto na MBPR vo ramkite na svoite nadle`nosti vr{i Narodna banka na Republika Makedonija. Vo delot na raboteweto {to MBPR go vr{i vo ime i za smetka na Republika Makedonija, nadzor vr{i Ministerstvoto za finansii na Republika Makedonija. Za svoite obvrski MBPR odgovara so siot svoj imot.

Strate{ka opredelba na MBPR e da go poddrùva razvojot na malite i sredni trgovski dru{tva preku ponuda na {iroka paleta na finansiski proizvodi (kreditni linii, garancii i osiguruvawe na izvozot) prisposobeni kon potrebite na krajnite korisnici.



III DELOVNA POLITIKA I CELI

Delovnata politika na MBPR se zasnova na Zakonot za MBPR, zakonot za banki i drugi vaè~ki propisi. Delovnata politika gi opredeluva celite na bankata, segmentite na rabotewe na bankata, upravuvaweto so rizici, upravuvaweto so izvorite na sredstva, kontrola na tro{ocite, vodeweto na kreditnata politka, politika za osiguruvawe, kadrovskata politika, i dr.

Vo tekot na 2010 godina so prezemawe na soodvetni merki i aktivnosti, MBPR se fokusira{e na ostvaruvawe na utvrdenite celi i zada~i definirani vo delovnata politika, i toa:

obezbeduvawe na povolni kreditni linii za malite i sredni trgovski dru{tva so povolni kamatni stapki,

polesen pristap do kreditite, voveduvawe na efikasni proceduri pri odobruvawe na krediti, osiguruvawe na izvoz, zgolemuvawe na konkurentnosta na makedonskite proizvodi po pat na

voveduvawe na novi tehnoligii. Delovnata politika na Bankata se bazira vrz na~elata na usoglasenost so

zakonskata regulativa, po~ituvawe na principite na likvidnost, stabilnost, solventnost, profitabilnost i ekonomi~nost, profesionalnost i efikasnost vo raboteweto, fleksibilnost kon potrebite na kreditobaratelite i dr. IV IZVE[TAJ ZA KORPORATIVNO UPRAVUVAWE 1. Organi na upravuvawe

Upravuvaweto na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje vo 2010 godina se odviva{e vo soglasnost so Zakonot za banki, Zakonot za Makedonska banka za poddr{ka na razvojot, pravilata za dobro korporativno upravuvawe propi{ani od strana na Sovetot na Narodna banka na Republika Makedonija i Kodeksot za korporativno upravuvawe donesen od Sobranieto na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje. Pri ocenkata na upravuvaweto na Bankata treba da se respektira posebnosta na Bankata kako razvojna banka vo celosna sopstvenost na Republika Makedonija. Vo tekot na 2010 godina Bankata gi ostvaruva{e svoite aktivnosti preku slednite organi na Bankata:

1. Sobranie, 2. Nadzoren odbor, 3. Odbor za upravuvawe so rizici, 4. Odbor za revizija, 5. Upraven odbor, 6. Krediten odbor, 7. Odbor za osiguruvawe.

1.1. Sobranie

Republika Makedonija e edinstven akcioner na Bankata. Edinstveniot akcioner upravuva so bankata preku Sobranieto na

bankata vo koe e pretstaven od pet lica - pretstavnici na dràvniot kapital. ^lenovite na Nadzorniot odbor se i pretstavnici na dràvniot kapital

vo Sobranieto na bankata.



Sobranieto na bankata vo izve{tajnata godina odrà vkupno dve redovni sednici.

Na sednicata odràna na den 10.05.2010 godina, Sobranieto na bankata gi usvoi:

• Godi{niot izve{taj za raboteweto na bankata vo 2009 godina, • Izve{tajot za rabota na Nadzorniot odbor na bankata so ocenka za

sopstvenata rabota od aspekt na poedine~ni ~lenovi i kolektivno, • Godi{niot izve{taj za rabota na slu`bata za vnatre{na revizija za 2009

godina, • Izve{tajot za rabota na Odborot za revizija vo 2009 godina, • Godi{nata smetka i finansiskite izve{tai na bankata za 2009 godina

revidirani od nezavisniot revizor na bankata, • Odlukata za upotreba i rasporeduvawe na ostvarenata dobivka za 2009

godina, • Odlukata za usvojuvawe na listata na neto dol`nici na bankata za 2009

godina, • Finansiskiot plan na bankata za 2010 godina, • Delovnata politika na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD

Skopje za periodot 2010 – 2012 godina, • Razvojniot plan na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje

za periodot 2010 – 2012 godina i • Strategijata na MBPR za prevzemawe i upravuvawe so rizicite,

Na sednicata odràna na den 22.10.2010 godina Sobranieto na bankata donese Odluka so koja GRANT THORNTON DOO Skopje se izbira za dru{tvo za revizija koe }e izvr{i revizija na finansiskite izve{tai i smetki na bankata za godinata koja zavr{uva na 31.12.2010 godina. 1.2. Nadzoren odbor

Vo tekot na 2010 godina, soglasno Zakonot za bankite i Statutot na

Bankata, Nadzorniot odbor ja ostvaruva{e svojata funkcija vo sledniot sostav:

1. Oliver Kosturanov, Pretsedatel na Nadzoren odbor na MBPR, Magister po delovna ekonomija, Upravitel vo SPMG KAPITAL DOOEL Skopje, Direktor na SEAF – pretstavni{tvo Skopje, Upravitel na SEAF MASEDONIA LLC USA;

2. Vladimir Cvetinovski, Zamenik – pretsedatel na Nadzoren odbor na MBPR, Diplomiran ekonomist, Upravitel na MARKET VISION DOOEL Skopje;

3. Jasminka Vaskova Ta{kova, ^len na Nadzoren odbor na MBPR, diplomiran filolog rakovoditel na oddelenie pri Vlada na Republika Makedonija;

4. Armir Sadiki, ^len na Nadzoren odbor na MBPR, Diplomiran pravnik, Rakovoditel na oddelenie pri sekretarijat za sproveduvawe na Ohridskiot ramkoven dogovor pri Vlada na Republika Makedonija.

^lenovite na Nadzorniot odbor se istovremeno i pretstavnici na dràvniot kapital vo Sobranieto na bankata.

Soglasno Zakonot za banki, Nadzorniot odbor na Bankata ima obvrska da se sostanuva najmalku edna{ mese~no. Nadzorniot odbor vr{i nadzor na raboteweto na Upravniot odbor, gi odobruva politikite za vr{ewe na finansiskite aktivnosti i go nadgleduva nivnoto sproveduvawe. Nadzorniot odbor e odgovoren da obezbedi dobro rabotewe, upravuvawe i stabilnost na Bankata, kako i navremeno i to~no finansisko izvestuvawe na Narodna banka na Republika Makedonija.



Nadzorniot odbor gi ima slednite prava i odgovornosti: • ja odobruva delovnata politika, razvojniot plan i finansiskiot plan

na Bankata, • imenuva i razre{uva ~lenovi na Upravniot odbor i na Odborot za

upravuvawe so rizici, • go odobruva vospostavuvaweto i organizacijata na sistemot za

vnatre{na kontrola, • organizira slu`ba za vnatre{na revizija, gi imenuva i razre{uva

vrabotenite vo slu`bata, go odobruva godi{niot plan i dava pismeno mislewe do Sobranieto na Bankata po godi{niot izve{taj na slu`bata za vnatre{na revizija,

• gi odobruva internite akti na Bankata: politikata za sigurnost na informativniot sistem, politikite za upravuvawe so rizicite, eti~kiot kodeks, delovnikot za rabota na Odborot za revizija, politikite i procedurite za vr{ewe na vnatre{na revizija i dr.,

• gi odobruva godi{nata smetka, finansiskite izve{tai i listata na neto dol`nici na Bankata, planovite i programite za rabota i op{tite akti na Bankata,

• gi razgleduva izve{taite na supervizijata, izve{taite dostaveni od Narodna banka na Republika Makedonija, Upravata za javni prihodi i drugi nadle`ni institucii i predloùva, odnosno prezema merki i aktivnosti za nadminuvawe na utvrdenite neusoglasenosti vo raboteweto na Bankata,

• gi razgleduva izve{taite za raboteweto na: Upravniot odbor, na Odborot za upravuvawe so rizici, na Odborot za revizija, na Slu`bata za vnatre{na revizija, na liceto/slu`bata za kontrola na usoglasenosta na raboteweto na Bankata so propisite,

• odobruva izloènost sprema poedine~no lice od nad 10% od sopstvenite sredstva na Bankata,

• odobruva izloènost sprema oddelna banka od nad 25% od sopstveniot kapital na Bankata,

• odobruva transakcii so povrzani lica so Bankata vo iznos od nad 1.000.000,00 denari,

• go odobruva steknuvaweto na kapitalni delovi i kupuvawe na hartii od vrednost, pogolemi od 5% od sopstvenite sredstva na Bankata, osven kupuvawe na hartii od vrednost, izdadeni od Narodna banka na Republika Makedonija i od Republika Makedonija,

• go odobruva predlogot na Odborot za revizija za nazna~uvawe na dru{tvo za revizija,

• go razgleduva izve{tajot na dru{tvoto za revizija i dostavuva pismeno mislewe po istiot do Sobranieto na akcioneri,

• go odobruva godi{niot izve{taj za raboteweto na Bankata i dostavuva pismeno mislewe po istiot do Sobranieto na akcioneri,

• ja predloùva visinata na rezervite za sigurnost i odlu~uva za formirawe na posebni rezervi i fondovi vo Bankata i za nivnata visina,

• gi utvrduva op{tite uslovi za kreditno osiguruvawe od komercijalni i politi~ki rizici i go utvrduva vkupniot limit do koj Bankata moè da vr{i kreditno osiguruvawe od komercijalni i politi~ki rizici,

• dava soglasnost za sklu~uvawe na dogovori za reosiguruvawe vo ramkite na vkupnite obvrski na Bankata vrz osnova na rabotite na osiguruvawe,

• dava soglasnost za dogovori so Republika Makedonija,



• vr{i i drugi raboti soglasno Zakonot za banki i soglasno Zakonot i Statutot na Bankata.

So Odluka donesena od strana na Sobranieto na Makedonska banka za

poddr{ka na razvojot AD, na ~lenovite na Nadzorniot odbor im e utvrden mese~en nadomest za rabota vo Nadzorniot odbor na Bankata.

Vo tekot na 2010 godina Nadzorniot odbor, odr`a vkupno 14 redovni

sednici na koi gi donese slednite pova`ni akti:

• Finansiski plan na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje za 2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na dogovor za reosiguruvawe, • Odluka za godi{nata smetka i finansiskite izve{tai na bankata za

2009 godina, • Predlog - Odluka za upotreba i rasporeduvawe na ostvarenata dobivka

na bankata od 2009 godina, • Odluka za odobruvawe na listata na neto dol`nici na bankata so

31.12.2009 godina, • Odluka za izmena na Finansiskiot plan za raboteweto na Makedonska

banka za poddr{ka na razvojot vo 2010 godina, • Odluka za ocenka na operativen rizik donesena od strana na Odborot

za upravuvawe so rizik, • Odluka za utvrduvawe na limiti na banki u~esni~ki vo kreditnite

linii na MBPR, • Odluka za izmena na Kreditnata politika na Makedonska banka za

poddr{ka na razvojot broj 02-1391/1 od 09.07.2003 godina . • Odluka za izmena na Odlukata za kamatni stapki na Makedonska banka

za poddr{ka na razvojot AD Skopje broj 02-1391/3 od 09.07.2003 godina, • Odluka za izmena na Polisata za osiguruvawe od kratkoro~ni

komercijalni rizici, • Plan za rabota na Slu`bata za vnatre{na revizija za 2010 godina, • Odluka za odobruvawe na Politika za identifikuvawe na potenci-

jalni sudiri na interesi i definirawe na merki i aktivnosti koi se prezemaat vo slu~aj na postoewe na sudir na interesi,

• Odluka za odobruvawe na Politikata za upravuvawe so likvidnosniot rizik,

• Odluka za utvrduvawe na limiti po banki-u~esni~ki, • Plan za javni nabavki na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot za

2010 godina, • Odluka za odobruvawe na Politika za osiguruvawe na pobaruvawata

(doma{no i izvozno osiguruvawe) broj 02-2856/4 od 19.08.2010 godina, • Odluka za odobruvawe na Politika za identifikacija, ocenka,

monitoring i kontrola na valuten rizik, • Odluka za odobruvawe na predlogot za nazna~uvawe na dru{tvo za

revizija od strana na Odborot za revizija, • Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so rizici broj

02-3483/1 od 01.10.2010 godina, • Odluka za odobruvawe na Politika za identifikacija i sledewe na

povrzanosta na svoite klienti i na licata povrzani so bankata broj 02-4385/6 od 18.11.2010 godina,

• Odluka za utvrduvawe na limit za EUROSTANDARD BANKA AD Skopje,



• Odluka za izmena na odredba vo dogovorite za kredit od kreditnata linija GMF faza 1, 2 i 3,

• Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so rizik na zemja broj 02-4997/5 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so strategiski rizik broj 02-4997/6 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za utvrduvawe ispravka na vrednost i za izdvojuvawe posebna rezerva od strana na MBPR broj 02-4997/7 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Interni limiti na izloènost broj 02-4997/8 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so rizik od koncentracija na izloènost broj 02-4997/9 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so reputaciski rizik broj 02-4997/10 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so krediten rizik broj 02-4997/11 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za upravuvawe so operativen rizik broj 02-4997/12 od 17.12.2010 godina,

• Odluka za odobruvawe na Politika za odrùvawe na sopstveni sredstva na bankata br. 02-4997/13 od 17.12.2010 godina,

• Kreditna Politika na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje (Pre~isten tekst).

• Akcionen plan za otpo~nuvawe so direktno kreditirawe i finansiski proekcii za direktno kreditirawe izraboteni vrz tri scenarija i toa bazno scenario, scenario so povratok na 50 % na kreditnata linija MSP plasirana preku bankite – u~esni~ki i scenario so zgolemena ispravka na vrednost na kreditnata izloènost.

Nadzorniot odbor gi odobri t.e usvoi izve{taite, Politikite i drugi

predloèni materijali za raboteweto na Bankata vo 2010 godina.

^lenovite na Nadzorniot odbor, vo soglasnost so ~len 51 od Statutot na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje, bez odrùvawe na sostanok, a zaradi rezgleduvawe i odobruvawe na kreditni barawa prvenstveno od programata za kreditirawe na razvojot na mali i sredni pretprijatija i prioritetni proekti od kreditnata linija na EIB vo iznos od 100.000.000 EUR, odlu~uvaa po kreditni predlozi dostaveni preku e-mail po{ta.

So aktivnata rabota na Nadzorniot odbor na bankata, a soglasno programata za kreditirawe na mali i sredni pretprijatija i prioritetni proekti od kreditnata linija na EIB vo iznos od 100.000.000 EUR, zaklu~no so 31.12.2010 godina poddràni se vkupno 235 proekti i povle~eni se 5 (pet) tran{i od ovaa kreditna linija. 1.3. Odbor za upravuvawe so rizici

Odborot za upravuvawe so rizici se sostoi od tri ~lena. Eden od ~lenovite na Upravniot odbor zadolìtelno e ~len na Odborot za upravuvawe so rizici, a ostanatite ~lenovi se lica so posebni prava i odgovornosti, koi se vraboteni vo Bankata i koi imaat iskustvo vo oblasta na finansiite i bankarstvoto od najmalku tri godini.



Odborot za upravuvawe so rizici vo tekot na 2010 godina rabote{e vo sledniot sostav:

1. ]enan Idrizi, 2. Aleksandar Stanojkovski, 3. Frosina Josifovska.

Odborot za upravuvawe so rizici gi ima slednite prava i odgovornosti: • permanentno go sledi i ocenuva stepenot na rizi~nost na Bankata i go

utvrduva prifatlivoto nivo na izloènost na rizici so cel minimizi-rawe na zagubite od izloènost na Bankata na rizik,

• vospostavuva politiki za upravuvawe so rizici i ja sledi nivnata primena,

• gi sledi propisite na Narodna banka na Republika Makedonija koi se odnesuvaat na upravuvawe so rizici i usoglasenosta na Bankata so ovie propisi,

• gi analizira izve{taite za izloènost na Bankata na rizik, izraboteni od slu`bite vo Bankata koi vr{at ocenka na rizicite,

• utvrduva kratkoro~ni i dolgoro~ni strategii, merki i instrumenti za upravuvawe so rizicite na koi e izloèna Bankata i gi analizira efektite od predloènite strategii, merki i instrumenti za upravuvawe so rizici,

• ja sledi efikasnosta na funkcioniraweto na sistemite na vnatre{na kontrola vo upravuvaweto so rizicite,

• najmalku edna{ mese~no go izvestuva Nadzorniot odbor, a najmalku edna{ vo tri meseci Odborot za revizija za promenite vo rizi~nite pozicii na Bankata, promenite vo strategijata za upravuvawe so rizici, efektite od upravuvawe so rizici vrz performansite na Bankata, kako i prezemenite merki i instrumenti za za{tita od rizicite i efektite od istite,

• najmalku edna{ kvartalno gi razgleduva transakciite na povrzani lica so Bankata za {to dostavuva izve{taj do Nadzorniot odbor.

Odborot za upravuvawe so rizici vo tekot na 2010 godina odlu~uva{e na

sednici koi se odrùvaa najmalku edna{ nedelno, pri {to vo tekot na izve{tajnata godina odràni se vkupno 54 sednici. Sekoj mesec soglasno Zakonot za banki, Odborot za upravuvawe so rizici dostavuva{e izve{tai za svojata rabota do Nadzorniot odbor na Bankata. 1.4. Odbor za revizija

Odborot za revizija se sostoi od pet ~lena, so mandat od 4 (~etiri) godini.

Tri ~lena na Odborot za revizija se izbiraat od redot na ~lenovite na Nadzorniot odbor, dva se nezavisni ~lena, a najmalku eden ~len na Odborot za revizija treba da e ovlasten revizor. So Odluka na Sobranieto na Bankata od 18.12.2008 godina za ~lenovi na Odborot za revizija se imenuvani:

1. Miov Nikolaki – pretsedatel, diplomiran ekonomist, ovlasten revizor, vraboten i partner vo Efekt plus, Dru{tvo za revizija,

2. Oliver Kosturanov, 3. Armir Sadiki, 4. Vladimir Cvetinovski, 5. Elizabeta îngarovska, diplomiran ekonomist, vrabotena vo Vip

Operator Makedonija, na rabotno mesto ekspert za danoci.



Odborot za revizija gi ima slednite prava i odgovornosti: • gi razgleduva finansiskite izve{tai na Bankata i se griì za

to~nosta i transparentnosta na objavenite finansiski informacii za raboteweto na Bankata vo soglasnost so propisite za smetkovodstvo i me|unarodnite smetkovodstveni standardi,

• gi razgleduva i ocenuva sistemite za vnatre{na kontrola, • ja sledi rabotata i ja ocenuva efikasnosta na Slu`bata za vnatre{na

revizija, • gi razgleduva izve{taite na Odborot za upravuvawe so rizici, • predlaga dru{tvo za revizija, go sledi procesot na revizija na Bankata

i ja ocenuva rabotata na dru{tvoto za revizija, • gi donesuva smetkovodstvenite politiki na Bankata, • ja sledi usoglasenosta na raboteweto na Bankata so propisite {to se

odnesuvaat na smetkovodstvenite standardi i finansiskite izve{tai, • odrùva sostanoci so Upravniot odbor, Slu`bata za vnatre{na

revizija i Dru{tvoto za revizija vo vrska so utvrdenite neusogla-senosti so propisite i slabostite vo raboteweto na Bankata,

• najmalku edna{ vo tri meseci go izvestuva Nadzorniot odbor na Bankata za svojata rabota.

Vo tekot na 2010 godina Odborot za revizija odrà 6 redovni sednici na koi se prifateni finansiskite izve{tai na Bankata za 2009 godina revidirani od Dru{tvoto za revizija KPMG Makedonija DOO Skopje i razgledani se informaciite za krediten rizik, izve{taite za rabotewe na Odborot za upravuvawe so rizici i Izve{taite od slu`bata za vnatre{na revizija za reviziite izvr{eni vo tekot na 2010 godina.

So Odlukata donesena od strana na Sobranieto na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot, na ~lenovite na Odborot za revizija im e utvrden tromese~en nadomest za rabota vo Odborot za revizija.

Tromese~niot nadomest se ispla}a redovno.

1.5. Upraven odbor

Upravniot odbor na Bankata se sostoi od dva ~lena, imenuvani od strana na Nadzorniot odbor na Bankata so Odluka od 16.05.2007 godina, vrz osnova na prethodna soglasnost od Guvernerot na Narodna banka na Republika Makedonija. ^lenovite na Upravniot odbor se imenuvani so mandat od {est godini i so usoglasuvaweto na raboteweto na Bankata so noviot Zakon za bankite se imenuvaat kako: glaven izvr{en direktor i glaven operativen direktor.

^lenovi na Upravniot odbor se:

1. Dragan Martinovski – Glaven izvr{en direktor 2. ]enan Idrizi – Glaven operativen direktor

Upravniot odbor gi ima slednite prava i odgovornosti: • upravuva so Bankata i ja zastapuva Bankata, • gi sproveduva odlukite na Sobranieto i Nadzorniot odbor na Bankata, • pokrenuva inicijativi i dava predlozi za unapreduvawe na raboteweto

na Bankata, • gi imenuva i razre{uva licata so posebni prava i odgovornosti,



• gi izgotvuva slednite interni akti: delovna politika, razvoen plan, finansiski plan na Bankata, politika za sigurnost na informativniot sistem na Bankata, eti~ki kodeks i dr.,

• izgotvuva lista na neto dol`nici na Bankata, • izgotvuva godi{en izve{taj za raboteweto na Bankata i go dostavuva do

Nadzorniot odbor, • ja utvrduva vnatre{nata organizacija i sistematizacija na raboti i

rabotni zada~i vo Bankata, • odlu~uva za plasman na sredstvata od kreditnoto osiguruvawe od

komercijalni i politi~ki rizici, • vr{i i drugi raboti koi ne se vo nadle`nost na Nadzorniot odbor na

Bankata. Upravniot odbor vo ramkite na svoite so zakon i statut utvrdeni

nadle`nosti gi donese site potrebni interni akti so koi se obezbeduvaat uslovi za rabotewe na Bankata vo soglasnost so zakonskite i podzakonskite akti. Za svoite tekovni aktivnosti Upravniot odbor najmalku edna{ mese~no dostavuva{e izve{tai za svojata rabota do Nadzorniot odbor na bankata.

Upravniot odbor vo 2010 godina gi donese, odnosno gi revidira{e slednite

pova`ni proceduri i upatstva: • Proceduri za odrùvawe na sopstveni sredstva na bankata broj

11-3705/1 od 30.12.2009 godina, • Proceduri za utvrduvawe ispravka na vrednost i za izdvojuvawe

posebna rezerva od strana na MBPR broj 11-3705/2 od 30.12.2009 godina. • Procedura za izrabotka na finansiski plan broj 08-3699/1 od 30.12.2009

godina, • Proceduri za identifikacija i sledewe na povrzanosta na svoite

klienti i na licata povrzani so bankata broj 03-3722/1 od 31.12.2009 godina,

• Proceduri za upravuvawe so rizici broj 02-4961/1 od 16.12.2010 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na vloùvawa vo hartii od

vrednost broj 08-3687/1 od 30.12.2009 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na krediti za likvidnost

trguvani preku pazar na pari broj 08-3690/1 od 30.12.2009 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na oro~eni devizni depoziti

vo doma{ni i stranski banki broj 08-3692/1 od 30.12.2009 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na plasiranite krediti,

komisioni krediti i garancii (aktiva), broj 07-3721/1 od 31.12.2009 godina,

• Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na somnitelnite i sporni pobaruvawa od bankite vo ste~aj, broj 07-3721/4 od 31.12.2009 godina,

• Upatstvo za izrabotka i aùrirawene na interni politiki, proceduri i upatstva na MBPR, broj 03-2709/1 od 05.10.2009 godina. (Revidiranoto Upatstvo nosi nov naziv koj glasi: Upatstvo za izrabotka i revidirawe na interni akti na MBPR).

Upravniot odbor odlu~i tekstot na slednite proceduri i upatstva da ne se

menuva i istite da ostanat vo sila: • Procedura za priem i pla}awe na fakturi broj 08-3693/1 od 30.12.2009

godina,



• Procedura za rabotewe i kontrola na blagajna broj 08-3694/1 od 30.12.2009 godina,

• Procedura za presmetka i isplata na plata broj 08-3695/1 od 30.12.2009 godina,

• Procedura za presmetuvawe na amortizacija na nematerijalni sredstva, nedvi`nosti i oprema broj 08-3696/1 od 30.12.2009 godina,

• Smetkovodstveni proceduri broj 08-3697/1 od 30.12.2009 godina, • Procedura za prenos na sredstva na vremena smetka broj 08-3698/1 od

30.12.2009 godina, • Procedura za upravuvawe so denarska i devizna likvidnost broj

08-3700/1 od 30.12.2009 godina, • Procedura za vloùvawa vo hartii od vrednost broj 08-3701/1 od

30.12.2009 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na plata broj 08-3686/1 od

30.12.2009 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na obvrski za nadomest na

odbori broj 08-3688/1 od 30.12.2009 godina, • Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na amortizacija na

nematerijalni sredstva, nedvi`nosti i oprema broj 08-3689/1 od 30.12.2009 godina,

• Upatstvo za knigovodstveno evidentirawe na obvrski kon dobavuva~i broj 08-3691/1 od 30.12.2009 godina,

• Upatstvo za vodewe na knigovodstvena evidencija na zemenite krediti i depoziti (pasiva), broj 07-3721/2 od 31.12.2009 godina.

• Upatstvo za knièwata povrzani so MKL za MSP – EAR, broj 07-3721/3 od 31.12.2009 godina.

Upravniot odbor go slede{e stepenot na realizacija na Akcioniot plan

na Bankata za otpo~nuvawe so direktno kreditirawe. 1.6. Krediten odbor

Kreditniot odbor e sostaven od tri ~lena od koi ~lenovite na Upravniot odbor se ~lenovi na odborot soglasno Statutot na Bankata i tretiot ~len go imenuva Nadzorniot odbor na Bankata. Kreditniot odbor raboti vo sostav:

1. Dragan Martinovski, 2. ]enan Idrizi, 3. Toni Petroski.

Kreditniot odbor gi ima slednite prava i odgovornosti: • odlu~uva za plasmanite i kreditnite zadolùvawa, garancii i drugi

izloènosti sprema eden zaemobaratel do 10% od sopstvenite sredstva na Bankata,

• odobruva izloènost sprema oddelna banka do 25% od sopstvenite sredstva na Bankata,

• razgleduva i odobruva krediti, upravuva so postoe~kite krediti i najmalku edna{ godi{no dava tekovni procenki za kreditospo-sobnosta na kreditobaratelot i raskinuva dogovor za postoe~ki kredit poradi opasnost od nepla}awe na kreditnite obvrski,

• vr{i drugi raboti od kreditnata politika utvrdeni soglasno Zakonot i Statutot na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot i Zakonot za bankite.



Vo tekot na 2010 godina Kreditniot odbor odlu~uva{e na sednici na koi bea razgleduvani i odobruvani kreditni barawa dostaveni od strana na bankite u~esni~ki vo kreditnite programi na MBPR.

Vo tekot na izve{tajnata 2010 godina Kreditniot odbor odr`a vkupno 25 sednici. 1.7. Odbor za osiguruvawe

Odborot za osiguruvawe e sostaven od tri ~lena. Soglasno Statutot na Bankata, ~lenovite na Upravniot odbor se ~lenovi i na Odborot za osiguruvawe, a tretiot ~len go imenuva Nadzorniot odbor na Bankata. Odborot za osiguruvawe raboti vo sostav:

1. Dragan Martinovski 2. ]enan Idrizi 3. Toni Petroski

Odborot za osiguruvawe gi ima slednite prava i odgovornosti: • gi utvrduva posebnite uslovi za kreditno osiguruvawe od komercijalni

i politi~ki rizici, • razgleduva i odobruva sklu~uvawe na dogovori za osiguruvawe, • gi ispituva rizicite vo ramkite na osiguruvaweto, • upravuva so polisite za osiguruvawe so davawe na tekovni procenki

najmalku edna{ godi{no za osiguritelniot rizik. Pogore navedenite lica, odnosno licata so posebni prava i odgovornosti

vo Bankata ne prijavija sudir na interesi nitu povrzanost so treti lica soglasno Zakonot za banki.

Odborot za osiguruvawe vo 2010 godina odr`a vkupno 16 ({esnaeset) sednici. 2. Organizaciona struktura

Bankata e organizirana vo tri sektori: Sektor za kreditirawe i garancii, Sektor za kreditno osiguruvawe, Sektor za upravuvawe so sredstva i likvidnost i ~etiri slu`bi: Slu`ba za vnatre{na revizija, Slu`ba za upravuvawe so rizici, Slu`ba za informati~ka tehnologija i Slu`ba za pravni i op{ti raboti.

Vo Bankata e imenuvano lice za kontrola na usoglasenosta na raboteweto na Bankata so propisite i odgovorno lice za spre~uvawe perewe pari.

Bankata nema osnovano podru`nici. Zaklu~no so 31.12.2010 vo MBPR ima 36 vraboteni lica.

Vo izve{tajnata godina na Upravniot odbor i licata so posebni prava i odgovornosti vo bankata po osnov na bruto plata, nadomestoci na plata, bonus, osiguruvawa i drugi prava im se isplateni vkupno 13.612.712,00 denari. Na ~lenovite na Nadzorniot odbor na bankata po osnov na nadomest za u~estvo na sednici im se isplateni vkupno 560.004,00 denari i na Odborot za revizija po osnov na nadomest za rabota na sednicite na odborot im se isplateni vkupno 344.440,00 denari.

Godi{en izve{taj za 2010 godina 14


Sobranie

Nadzoren odbor

Upraven odbor

Odbor za revizija

Sektor za kreditirawe i garancii

Sektor za kreditno osiguruvawe

Lice za kontrola na usoglasenosta so zakonskite propisi

Kabinet na Upraven odbor

Pomo{nik direktor

Slu`ba za IT

Sektor za sredstva i likvidnost

Slu`ba za pravni iop{ti raboti

Slu`ba za upravuvawe so rizici

Oddelenie za kreditirawe

Oddelenie za garancii

Oddelenie za administrirawe

Oddelenie za sredstva i likvidnost

Slu`ba za vnatre{na revizija

Odbor za upravuvawe so rizici



3. Akcionerska struktura

Soglasno Zakonot za Makedonska banka za poddr{ka na razvojot (Sl.vesnik na Republika Makedonija br. 105/2009) MBPR e akcionersko dru{tvo vo koe Republika Makedonija e edinstven akcioner. Vladata na Republika Makedonija e zapi{ana vo akcionerskata kniga na Bankata so vkupno 384.103 obi~ni akcii so pravo na glas i nominalna vrednost od 3.108,00 denari za edna akcija. 4. Drugi informacii i podatoci vo vrska so

Kodeksot za korporativno upravuvawe

Sobranieto na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje na sednicata odràna na 18.12.2008 godina go donese Kodeksot za korporativno upravuvawe na Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje. Edna{ godi{no Kodeksot za korporativno upravuvawe e predmet na razgleduvawe i revidirawe od strana na Nadzorniot odbor na Bankata i predmet na odobruvawe od strana na Sobranieto na Bankata. Kodeksot e izgotven vo soglasnost so Odlukata na Sovetot na NBRM za osnovnite na~ela i principi na korporativno upravuvawe vo banka.

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot, odnosno organite na upravuvawe vo Bankata i vrabotenite vo tekot na 2010 godina, vo celost se pridrùvaa kon principite na korporativno upravuvawe prifateni vo kodeksot za korporativno upravuvawe i toa:

– principot na za{tita na pravata i interesite na edinstveniot

akcioner, – principot na efikasno upravuvawe, – principot na efikasna kontrola na finansiskite i ekonomskite

aktivnosti, – principot na transparentnost i objektivnost na objavuvawe na

informacii za MBPR, – principot na zakonitost i etika, – principot na socijalna odgovornost, – principot na podelba na nadle`nostite, – politikata na re{avawe na korporativnite konflikti, – principot na efektivno zaemno dejstvo so vrabotenite i pravi~en

nadomest, – principot na trudoqubivost i odgovornost, – za{tita na li~nite podatoci i – korporativen sovetnik.

5. Informacii i podatoci za politikata na

bankata za spre~uvawe na sudir na interesi

Osnovnite postulati na politikata za spre~uvawe na sudir na interesi vo Makedonska banka za poddr{ka na razvojot se predvideni vo eti~kiot kodeks na bankata usvoen od Upravniot odbor i odobren od Nadzorniot odbor na Bankata na sednicata odràna na den 18.12.2008 godina i Politikata za identifikuvawe na potencijalni sudiri na interes i definirawe na merkite i aktivnostite koi se prevzemaat vo slu~aj na postoewe na sudir na interesi br.23-1837/1 od 09.06.2010 godina. Eti~kiot kodeks, najmalku edna{ godi{no e predmet na razgleduvawe od strana na Nadzorniot odbor na Bankata.



Soglasno zakonskite odredbi i odredbite od Politikata na Bankata za spre~uvawe na sudirot na interesi, licata so posebni prava i odgovornosti vo Bankata redovno na sekoi {est meseci davaa pismena izjava za postoewe, odnosno nepostoewe na sudir na nivniot li~en interes so interesot na Bankata.

^lenovite na Nadzorniot i Upravniot odbor na Bankata i licata so posebni ovlastuvawa ne prisustvuvaat pri donesuvawe na odluki so koi e dovedena vo pra{awe nivnata objektivnost poradi postoewe na sudir pome|u nivniot li~en interes i interesot na Bankata preku sodrìnata na odlukata koja e predmet na donesuvawe od strana na soodvetniot organ. ^lenovite na Nadzorniot i Upravniot odbor i licata so posebni ovlastuvawa pred odlu~uvaweto za odredeni pra{awa za koi imaat sudir na interesi, ja napu{taat sednicata i davaat pismena izjava vo koja se naveduva osnovot od koj proizleguva sudirot na interesi. V FINANSISKI REZULTATI OD RABOTEWETO VO 2010 GODINA

Vkupnata bilansna suma na 31.12.2010 godina iznesuva 6.998.618 iljadi denari i e zgolemena vo odnos na prethodnata godina za 52,7%.

1. Bilans na sostojba

1.1. Aktiva

Dvièweto na aktivata na bilansot na sostojba po godini e prikaàno na

sledniot dijagram:

0

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

8.000.000

2007 2008 2009 2010

godini

vo '000 MKD

1.1.1. Pari~ni sredstva i pari~ni ekvivalenti

Sostojbata na pari~nite sredstva i pari~nite ekvivalenti na 31.12.2010

godina iznesuva 1.119.101 iljadi denari {to prestavuva 16% od vkupnata aktiva na Bankata.



1.1.2. Krediti na i pobaruvawa od banki Vkupnite neto krediti na den 31.12.2010 godina iznesuvaat 5.750.584 iljadi

denari {to prestavuva 82,2% od vkupnata aktiva. Vkupnite neto krediti se zgolemeni vo odnos na prethodnata godina za 87,7%. Porastot na vkupnite kreditni plasmani se dolì glavno na zgolemuvaweto na plasmanite od kreditnata linija za finansirawe na mali i sredni trgovski dru{tva i kreditnata linija obezbedena od Evropskata investiciona banka.

0

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

8.000.000

2007 2008 2009 2010

godini

vo '000 MKD

1.2. Izvori na sredstva

1.2.1. Vkupni obvrski

Vkupnite obvrski na Bankata na 31.12.2010 godina dostignaa iznos od

5.144.665 iljadi denari i ostvarija porast od 161,5% vo sporedba so krajot na 2009 godina. Porastot na vkupnite izvori na sredstva se dolì na zgolemuva-weto na obvrskite po krediti, odnosno na povlekuvaweto na 3.231.957 iljadi denari od kreditnata linija od Evropskata investiciona banka.

Vo strukturata na vkupnite kreditni izvori na sredstva, dolgoro~nite izvori na kreditni sredstva beleàt zgolemuvawe od 162,5% i vo vkupnite izvori na sredstva u~estvuvaat so 99,8%, nasprema 99,4% u~estvo na krajot na 2009 godina. 1.2.2. Kapital i rezervi

Vo vkupnite izvori na sredstva, kapitalot i rezervite u~estvuvaat so

26,5%. Vkupniot kapital na Bankata na 31 dekemvri 2010 godina iznesuva 1.853.953 iljadi denari koj go so~inuvaat osnova~kiot kapital, rezervite formirani od ostvarenite dobivki vo prethodnite godini i dobivkata od tekovniot period.

2. Bilans na uspeh

I pokraj zgolemenite rizici vo rabotewe predizvikani od ekonomskata

kriza, MBPR ostana stabilna i uspe{no ja zavr{i 2010 godina.



Vo periodot od 01.01. do 31.12. 2010 godina MBPR ostvari vkupni prihodi vo iznos od 239.524 iljadi denari, rashodi vo iznos od 109.474 iljadi denari i pozitiven finansiski rezultat vo iznos od 130.050 iljadi denari.

Vo izve{tajniot period ostvareni se vkupni prihodi od kamati vo iznos od 163.513 iljadi denari i vkupni rashodi od kamati vo iznos od 49.050 iljadi denari. Ostvarenite neto prihodi od kamata iznesuvaat 114.463 iljadi denari i se zgolemeni za 28,8% vo odnos na prethodnata godina.

Neto prihodite od provizii se zgolemeni od 18.364 iljadi denari vo 2009 godina na 21.009 iljadi denari vo 2010 godina, odnosno ostvaren e porast od 14,4%. Zgolemuvaweto se dolì na porastot na prihodite od premii ostvareni kako rezultat na zgolemeniot iznos na osigureni izvozni pobaruvawa od komercijalni i politi~ki rizici.

Prihodite i rashodite za sredstva i izvorite na sredstvata vo stranski valuti ili izrazeni vo valutna klauzula se iskaùvaat vo bilansot na uspeh vo denari po sredniot kurs na Narodna banka na Republika Makedonija na neto osnova. Na godi{no nivo, odnosno vo prese~nite periodi 2010-2009 godina makedonskiot denar vo odnos na evroto deprecira{e za 0,5% pri {to oficijalniot vaè~ki kurs na 31 dekemvri 2010 godina za 1 evro iznesuva{e 61,50 denari. Vo izve{tajniot period ostvareni se neto prihodi od kursni razliki vo vrednost od 8.740 iljadi denari, dodeka vo istiot period minatata godina se ostvareni neto rashodi od kursni razliki od 6.153 iljadi denari.

Bankata vo sklad so propisite i usvoenite akti go utvrduva procentot so koj se procenuva namaluvaweto na vrednosta i odrùvaweto na rezervi koi se dovolni za pokrivawe na mo`nite kreditni rizici. Za 2010 godina Bankata izvr{i osloboduvawe na iznosot na ispravkata na vrednost na finansiskite sredstva i prikaà neto prihodi vo iznos od 29.256 iljadi denari.

Ostanatite rashodi od dejnosta vo sebe gi sodràt amortizacijata, op{tite i administrativni tro{oci i ostanatite tro{oci od raboteweto i se realizirani vo iznos od 47.193 iljadi denari {to e za 6,8% ponisko vo odnos na istiot period minatata godina.

Soglasno izmenite vo Zakonot za Danok na dobivka od 1 januari 2009 godina, Bankata presmetuva i uplatuva danok na dobivka na nepriznaenite rashodi so stapka od 10%. Presmetaniot danok za 2010 godina iznesuva 103 iljadi denari, odnosno e namalen za 7,2% vo odnos na 2009 godina koga iznesuva{e 111 iljadi denari.

So sledniot dijagram prikaàno e dvièweto na nekolku bilansni pozicii vo periodot od 2007 godina do 2010 godina.

(vo ‘000 denari)

-

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

8.000.000

2007 2008 2009 2010

dobivka

kapital

krediti

aktiva



VI KREDITNI AKTIVNOSTI

Vo 2010 godina MBPR kreditnite aktivnosti gi sproveduva{e preku

slednite dvanaeset selektirani komercijalni banki:

Izvozna i Kreditna banka AD Skopje, [parkase Banka Makedonija

AD Skopje, Eurostandard banka AD Skopje Komercijalna banka AD Skopje, NLB Tutunska banka AD Skopje, Ohridska banka AD Ohrid,

Prokredit banka AD Skopje, Stopanska banka AD Bitola, Stopanska banka AD Skopje, TTK banka AD Skopje, UNI banka AD Skopje, Centralna Kooperativna

banka AD Skopje.

Finansiraweto na kreditnite aktivnosti na MBPR se vr{e{e so

koristewe na dva izvora na sredstva i toa sopstveni izvori na sredstva i tu|i izvori na sredstva t.e. sredstva obezbedeni od me|unarodni finansiski institucii i bilateralni kreditori.

1. Kreditni linii od sopstveni sredstva na MBPR

MBPR vo ramkite na svojata kreditna aktivnost realizira kreditni linii od sopstveni sredstva ~ii uslovi na odobruvawe se prika`ani vo slednata tabela:

Naziv na kreditnata linija

Iznos vo EUR Rok na otplata Krajna kamatna stapka

Finansirawe na mali i sredni trgovski dru{tva

od 15.000 do 500.000

do 8 godini so vklu~en grejs

period do 1 godina

8% godi{na

Finansirawe na proizvodstvo nameneto za izvoz

od 30.000 do 2.000.000

do 1 godina bez grejs period

7% godi{na -0,5%*

Finansirawe na trajni obrtni sredstva

od 30.000 do 300.000

do 3 godini bez grejs period 8% godi{na

*-0,5% dokolku izvozot e osiguran preku MBPR

Izvori na finansirawe na MBPR

Sopstveni sredstva na MBPR

Tu|i izvori na sredstva na MBPR

Kreditni linii

Ostanati aktivnosti (komisiono

rabotewe, agentura)

Kreditni linii



1.1. Kreditna linija za finansirawe na mali i sredni trgovski dru{tva

Kreditnata linija e nameneta za finansirawe na postojni i novi mali i sredni trgovski dru{tva. Podobruvaweto na konkurentskite prednosti i otvorawe na novi rabotni mesta se klu~nite celi na ovaa kreditna linija. Kreditite od kreditnata linija se nameneti za nabavka na osnovni i obrtni sredstva kade minimum 50% od kreditot treba da bide iskoristen za osnovni sredstva. Prioritet za finansirawe se proektite koi obezbeduvaat povisok tehni~ko - tehnolo{ki razvoj, proekti koi obezbeduvaat zgolemuvawe na brojot na vraboteni, itn.

Vo tekot na 2010 godina od ovaa kreditna linija se odobreni 14 kreditni barawa vo vkupen iznos od 2.337.000 evra. Najzastapeni dejnosti koi se finansirani od ovaa kreditna linija se: prerabotuva~ka industrija (44%), uslugi (21%), proizvodstvo na mebel (15%), proizvodstvo na hrana (9%), grade`ni{tvo (6%) i transport (5%). 1.2. Krediti za finansirawe na proizvodstvo nameneto za izvoz

Sredstvata od kreditnata linija se nameneti za finansirawe na obrtni sredstva za podgotovka na proizvodstvo nameneto za izvoz. Kreditite se odobruvaat vrz osnova na identifikuvani prilivi od izvoz.

Izvoznite aran`mani treba da ostvaruvaat pozitiven neto devizen efekt {to vo krajna linija }e pridonese kon podobruvawe na trgovskiot i platniot bilans na R.Makedonija. Vo tekot na 2010 godina bea izmeneti uslovite na kreditnata linija vo nasoka na namaluvawe na krajnata kamatna stapka od 8% godi{no na 7% godi{no, kako i namaluvawe na procedurite za aplicirawe za ovaa kreditna linija. Vo tekot na 2010 godina od ovaa kreditna linija se odobreni 4 kreditni barawa vo vkupen iznos od 1.606.950 evra pri {to be{e poddràn izvoz od okolu 5,5 milioni evra.

1.3. Kreditna linija za finansirawe na trajni obrtni sredstva

Kreditnata linija e dizajnirana kako nadopolnuvawe na kreditnata linija za trajni obrtni sredstva od revolving fondot od Italijanskata stokova kreditna linija (to~ka 2.2.). Taa e nameneta za poddr{ka na mali i sredni trgovski dru{tva za finansirawe na trajni obrtni sredstva soglasno potrebite na kreditokorisnicite i nivnite biznisi. Vo tekot na 2010 godina odobreni se 2 krediti od ovaa kreditna linija so vkupen iznos od 60.000 evra.

1.4. Sostojba na plasirani krediti od sopstveni izvori

Sostojbata na plasiranite krediti od sopstveni izvori na sredstva spored poddràni dejnosti e prikaàna vo slednata tabela:



Iznos vo EUR R.b. Dejnost

31.12.2009 31.12.2010

Indeks 2010/2009

1 Proizvodstvo na prehrambeni

proizvodi i tekstil 7.687.653 1.846.950 24,0

2

Proizvodstvo na drvo i proizvodi od drvo, hartija, hemiski i metalni proizvodi

5.272.827 350.000 6,6

3 Ostanata prerabotuva~ka industrija 293.947 1.026.000 349,0

4 Grade`ni{tvo 827.564 127.000 15,3

5 Hoteli i restorani 2.046.847 - 0,0

6 Transport 2.166.816 154.000 7,1

7 Zdravstvo i obrazovanie 632.850 - 0,0

8 Trgovija 2.552.069 - 0,0

9 Uslugi 495.855 500.000 100,8

Vkupno 21.976.428 4.003.950 18,2

Grafi~ki prikaz: Plasirani sredstva od sopstveni izvori po gradovi vo 2010 godina.

Gostivar2%

Skopje21%

Tetovo11%

Bitola20%

Sveti Nikole26%

Negotino12%

Strumica2%

Prilep6%

Od prezentiranoto se sogleduva deka vo najgolem del odobreni se

krediti vo Sveti Nikole (25%), Skopje (21%) i Bitola (19%). So pomalo u~estvo se gradovite Negotino, Tetovo, Prilep i Strumica.

Vo sledniot grafikon prezentirani se odobrenite krediti vo 2010

godina po dejnosti:



Grade`ni{tvo3%

Proizvodstvo na mebel

9%

Transport4%

Drugo proizvodstvo26%

Uslugi12%

Proizvodstvo na hrana

46% Od aspekt na strukturata po dejnostite poddràni so kreditni sredstva

od sopstveni izvori, najmnogu prostor otpa|a na proektite od oblasta na proizvodstvoto na hrana (46%), ostanatata prerabotuva~ka industrija (26%), uslugite (13%), proizvodstvoto na mebel (9%) i transportot i grade`ni{tvoto (so po 3% sekoe).

Vo 2010 godina koristeweto na kreditnite programi od sopstveni

sredstva na MBPR spored banki u~esni~ki e prikaàno vo dijagramot podolu. Pritoa najmnogu sredstva se odobreni preku NLB Tutunska banka i TTK banka, a potoa sledat Stopanska banka Bitola, Prokredit banka i UNI banka.

180,000

1.827.000

346.000

800.950 850.000

-

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1.400.000

1.600.000

1.800.000

2.000.000

UNI banka NLBTutunskabanka

Prokreditbanka

Stopanskabanka Bitola

TTK banka

Dokolku se sporedi 2009 godina so 2010 godina se sogleduva trend na

namaluvawe na koristeweto na kreditnite linii od sopstveni sredstva na MBPR {to se dolì pred se na stavaweto akcent na kreditna linija EIB 100 milioni EUR kaj koja dobar del od sredstvata bea naso~eni za poddr{ka na MSP preku investicioni krediti i trajni obrtni sredstva so krajna kamatna stapka od 5,5% godi{no i so podolgi rokovi na otplata (za ovaa kreditna linija dadeni se poop{irni informacii vo to~ka 2.1.).



2. Kreditni linii od me|unarodni finansiski institucii i bilateralni kreditori

MBPR kako razvojna banka, a so cel pro{iruvawe na lepezata na finansiski instrumenti, koristi izvori na sredstva od doma{ni i me|unarodni finansiski institucii i bilateralni kreditori. Ovie kreditnite linii se prika`ani vo narednata tabela:

Naziv na kreditnata linija

Iznos Rok na otplata Krajna kamatna stapka

EIB kreditna linija za investicioni krediti

od 10.000 do 3.500.000 EUR

do 5 god. so vklu~eni do

12 meseci grejs 5,5% godi{no

EIB kreditna linija za TOS od 5.000 do 666.700 EUR



EIB kreditna linija za prioritetni proekti do 12.500.000 EUR



Stokova kreditna linija od Republika Italija - Revolving fond

od 50.000 do 500.000 EUR

do 3 god. so vklu~eni do 6

meseci grejs

7%*, 8% godi{na

Kreditna linija za finansirawe na mikro, mali i sredni pretprijatija od KfW (KMB1, KMB2, KMB3)

do 50.000 EUR

do 4 godini

ja utvrduva bankata-u~esnik

Kreditna linija od Razvojnata banka pri Sovet na Evropa - CEB

do 400.000 EUR

do 7 godini so vklu~en grejs

period do 2 godini

okolu 9% godi{na

Proekt za odr`liva energija (energetska efikasnost)

do 60% od vrednosta na

proekti od 20.000 do 500.000 USD

do 6 godini


Proekt za odr`liva energija (obnovlivi izvori na energija)

do 60% od vrednosta na

proekti od 50.000 do 4.000.000 USD

do 10 godini so vklu~en grejs period do 3

godini


Proekt “Samovrabotuvawe so kreditirawe”

za 1 nevraboteno lice - 3.000 EUR, maksimum 15.000

EUR; za 1 nevraboteno lice-tehnolo{ki

vi{ok - 4.000 EUR,maksimum-20.000

EUR

do 4 godini so vklu~ena 1 godina

grejs period

1 % godi{na, vo grejs period ne se pla}a

kamata

OKF (ZKDF)

do 100.000 evra za primarno

zemjodelsko proizvodstvo,

do 300.000 evra za prerabotka na

zemjodelski proizvodi (osven za

mlinovi) i do 200.000 evra za

trgovija so primarni

vo dogovor so finansiskata institucija

u~esnik

Od 4,5% do 5,5% godi{na



zemjodelski proizvodi

nameneti za izvoz* 7% za kreditokorisnici koi prethodno koristele sredstva od Stokovata kreditna linija od R. Italija 2.1. EIB kreditna linija

Kreditite se obezbeduvaat od kreditnata linija od Evropskata investiciona banka (EIB) vo iznos od 100.000.000 EUR koi se nameneti za finansirawe na osnovni sredstva i trajni obrtni sredstva.

So sredstvata od kreditna linija se poddr`uvaat slednite kreditni programi: 2.1.1. Investicioni krediti od EIB Iznos na poedine~en kredit namenet za krajnite korisnici:

Mikro pretprijatija kredit do 45.000 EUR Mali pretprijatija kredit do 450.000 EUR Sredni pretprijatija kredit do 3.500.000 EUR

Rok na otplata: Do 5 godini Vklu~en grejs period: Do 12 meseci Namena: Poddr{ka na identifikuvani proekti i toa:

• Kupuvawe na materijalni sredstva: • Nedvi`nosti (osven zemji{te), • Oprema, • Obrtni sredstva (ne pove}e od 30% od

vrednosta na kreditot), • Investicii vo nematerijalni sredstva

(razvoj, planirawe i finansirawe vo faza na konstrukcija kako i tro{oci za plati i ostanato povrzano so fazata na istra`uvawe i razvoj).

2.1.2. Krediti za trajni obrtni sredstva od EIB Iznos na poedine~en kredit namenet za krajnite korisnici:

Mikro pretprijatija kredit do 20.000 EUR Mali pretprijatija kredit do 200.000 EUR Sredni pretprijatija kredit do 666.700 EU

Rok na otplata: Ne pomal od 2 godini i ne pove}e od 3 godini Vklu~en grejs period: Do 6 meseci Namena: Poddr{ka na barawata za permanentno

zgolemuvawe na potrebite za obrten kapital vo uslovi na ekspanzija na biznis aktivnostite na kompanijata

2.1.3. Krediti za prioritetni proekti od EIB Iznos na poedine~en kredit namenet za krajnite korisnici:

Do 12.500.000 EUR

Rok na otplata: Do 15 godini Vklu~en grejs period: Do 3 godini Namena: Poddr{ka na prioritetni proekti od oblasta

na industrijata, obrazovanieto, kulturata, ekologijata i sl.



Kon krajot na 2009 godina be{e povle~ena prvata tran{a od ovaa kreditna linija vo iznos od 12.465.771 evra pri {to se poddr`aa 35 proekti. Vo 2010 godina se povle~eni u{te 5 tran{i vo vkupen iznos od 52.552.157 evra pri {to se odobreni 234 krediti. Treba da se ima predvid deka vo 2010 godina ovaa kreditna linija stana aktuelna osobeno po promenata na kamatnata stapka koja se namali od 6% na 5,5% godi{no i zgolemuvaweto na u~estvoto na delot na MBPR od maksimum 75% na maksimum 100%.

Strukturata na odobrenite krediti po banki e dadena vo sledniot dijagram

od koj mo`e da se vidi deka preku Komercijalna banka, NLB Tutunska banka, i Ohridska banka se odobreni najgolem del od kreditite od ovaa kreditna linija.

3.846.315

18.640.000

12.555.450

4.203.133

8.207.407

4.029.677

936.375

52.500 81.3000

2.000.000

4.000.000

6.000.000

8.000.000

10.000.000

12.000.000

14.000.000

16.000.000

18.000.000

20.000.000

Stopanska bankaSkopje

Komercijalnabanka

Tutunska banka Stopanska bankaBitola

Ohridska banka Prokreditbanka

IK banka UNI banka [PARKASEBANKA

Komercijalna banka

35%Stopanska banka Bitola

8%

Tutunska banka24%

IK banka2%

UNI banka0%

Stopanska banka Skopje7%

[PARKASE BANKA0%

Prokredit banka8%

Ohridska banka16%



Vo 2010 godina od sredstvata od EIB kreditnata linija se finansirani proekti od razli~ni dejnosti {to mo`e da se vidi od naredniot grafikon.

23.783.153

2.818.240

2.333.250

3.972.000

11.146.099

2.372.500

1.253.833

3.672.332

1.200.750

0 3.000.000 6.000.000 9.000.000 12.000.000 15.000.000 18.000.000 21.000.000 24.000.000 27.000.000

Proizvodstvo

Tekstil

Pe~atarstvo

Grade`ni{tvo

Trgovija

Hoteli i restorani

Transport

Zdravstvo

Drugo

Geografskata disperzija na odobrenite krediti od EIB kreditnata linija

po gradovi e prika`ana vo narednata tabela:

R.br. Grad Iznosi

1 Skopje 23.544.225

2 Bitola 5.974.090

3 Strumica 1.814.500

4 Tetovo 1.144.549

5 [tip 2.010.500

6 Kumanovo 1.445.878

7 Vlandovo 1.227.875

8 Ko~ani 1.712.500

9 Veles 3.076.000

10 Ohrid 2.711.500

11 Sv. Nikole 108.840

12 Struga 825.000

13 Gostivar 1.124.325

14 Radovi{ 2.343.750

15 Prilep 1.078.250

16 Vinica 576.375

17 Kavadarci 333.750

18 Kratovo 535.000

19 Negotino 564.750

20 Gevgelija 189.750

21 Demir Kapija 122.250

22 Demir Hisar 75.000

23 Probi{tip 13.500

Vkupno 52.552.157



Bitola11,4%

Demir Kapija0,2%

Kratovo1,0%

Probi{tip0,0%

Negotino1,1%

Skopje44,8%

Strumica3,5%

Tetovo2,2%

[tip3,8%

Kumanovo2,8%

Vlandovo2,3%

Ko~ani3,3%

Veles5,9%

Ohrid5,2%

Kavadarci0,6%Vinica

1,1%Prilep2,1%

Struga1,6%

Radovi{4,5%

Gevgelija0,4%

Gostivar2,1%

Sv. Nikole0,2%

Demir Hisar0,1%

2.2. Stokova kreditna linija od Republika Italija-Revolving fond

Vo ramkite na bilateralnata sorabotka pome|u Republika Makedonija i Republika Italija, Vladite na dvete zemji vo mesec maj 1999 godina potpi{aa Finansiska konvencija za odobruvawe na stokov kredit vo iznos od 12,7 milioni evra za nabavka na ma{ini, oprema i tehnologija od italijansko proizvodstvo za potrebite na makedonskite kompanii. Sredstvata bea nameneti za proekti so koi se obezbeduva novo proizvodstvo, modernizacija, zaokru`uvawe na tehnolo{kiot proces i otstranuvawe na tesni grla i istite se celosno iskoristeni. Kreditnata linija e realizirana preku bankite u~esni~ki, a sredstvata se vo celost iskoristeni. Od naplatenite sredstva e formiran revolving fond za finansirawe na trajni obrtni sredstva so rok na otplata do 3 godini. Vo 2010 godina od ovoj fond se odobreni 2 kreditni barawa vo vkupen iznos od 112.500 evra. Saldoto po osnov na odobreni krediti so sostojba so 31.12.2010 godina za ovaa kreditna linija zaedno so revolving fondot iznesuva 4.761.450 evra. 2.3. Germansko - Makedonski fond za povratnici od Germanija – DEG

Vo noemvri 2003 godina fondot osnovan so sredstva od Vladata na Sojuzna

Republika Germanija so namena za finansirawe na povratnici od SR Germanija, be{e predvremeno zatvoren. Fondot od Ministerstvo za finansii vo mart 2004 godina be{e prestruktuiran i pretvoren vo krediten odnos na MBPR kon Ministerstvoto za finansii na Republika Makedonija (MF). Sredstvata od ovaa kreditna linija vo iznos od 3,5 milioni evra soglasno dogovorot so MF, se naso~eni kon kreditnite programi na MBPR, odnosno za poddr{ka na mali i sredni trgovski dru{tva i proekti za proizvodstvo nameneto za izvoz.



2.4. Kreditna linija za finansirawe na mikro, mali i sredni pretprijatija od KfW (KMB 1)

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje e nazna~ena za upravuva~ na Fondot formiran od sredstvata na kreditnata linija. Sredstvata se plasiraat preku Izvozna i Kreditna banka AD Skopje, NLB Tutunska banka AD Skopje, Prokredit banka AD Skopje i [tedilnica Mo`nosti DOO Skopje. Kreditnata linija e celosno realizirana.

Korisnici na kreditite se:

mikro i mali pretprijatija, individualni pretpriema~i, zanaet~iski du}ani, privatni trgovci, tezgi na pazar, drugi mikro i mali stopanski subjekti.

Pregled na sostojba po banka-u~esnik so 31.12.2010

Banka-u~esnik EUR

Izvozna i Kreditna banka AD Skopje 1.500.000

NLB Tutunska banka AD Skopje 500.000

Prokredit banka AD Skopje 2.000.000

[tedilnica Mo`nosti DOO Skopje 1.394.750

Vkupno 5.394.750


Ovaa kreditna linija vo vkupen iznos od 6,2 milioni evra e nameneta za kreditna poddr{ka za mikro, mali i sredni kompanii od Republika Makedonija. Kreditnata linija e celosno realizirana preku Izvozna i Kreditna banka AD Skopje, NLB Tutunska banka AD Skopje i Prokredit banka AD Skopje. Pregled na sostojba po banka-u~esnik so 31.12.2010

Banka-u~esnik EUR

Izvozna i Kreditna banka AD Skopje 2.050.000

NLB Tutunska banka AD Skopje 1.300.000


Vkupno 5.250.000


Ovaa kreditna linija vo vkupen iznos od 7,6 milioni evra e nameneta za kreditna poddr{ka za mikro, mali i sredni kompanii od Republika Makedonija. Kreditnata linija e realizirana preku IK banka AD Skopje, [parkase Makedonija AD Skopje i Prokredit banka AD Skopje vo slednive iznosi:



Pregled na sostojba po banka-u~esnik so 31.12.2010 Banka-u~esnik EUR

Izvozna i Kreditna banka AD Skopje 662.500

[parkase Makedonija AD Skopje 750.000


Vkupno 3.042.962

2.7. Kreditna linija od Razvojna banka pri Sovet na Evropa - CEB

Osnovna cel na kreditnata linija e finansirawe na zadr`uvawe na postojnite i kreirawe na novi rabotni mesta vo malite i sredni trgovski dru{tva vo Republika Makedonija. Potencijalnite krajni korisnici treba da imaat do 250 vraboteni, vkupna aktiva do 11 milioni evra i kapital vo sopstvenost na ne-MSTD pomal od 1/3 od vkupniot kapital.

Kreditnata linija se realizira preku tri selektirani komercijalni banki (Komercijalna banka AD Skopje, Ohridska banka AD Ohrid i Stopanska banka AD Bitola) so koi se sklu~eni dogovori za kredit.

Izlo`enosta po banki od ovaa kreditna linija so sostojba 31.12.2010

godina iznesuva:

Banka-u~esnik EUR

Komercijalna banka 413.897

Ohridska banka 1.516.920

Vkupno 1.930.817

2.8. Proekt za odr`liva energija

Vo fevruari 2007 godina bea sklu~eni dogovori so Me|unarodnata banka za obnova i razvoj (IBRD) i so Ministerstvoto za finansii na Republika Makedonija (MF) za realizacija na Proektot za odr`liva energija. Vo tekot na 2010 godina izvr{eni se izmeni vo Proektot vo nasoka na namaluvawe na kreditniot fond od 3,7 milioni USD na krediten fond do 1,5 milioni USD. Del od sredstvata se prenaso~eni kon Ministerstvo za ekonomija za realizacija na proekti za energetska efikasnost na javni zgradi.

Spored uslovite na sklu~enite dogovori so MF na RM i IBRD, vo ovoj proekt MBPR u~estvuva so dopolnitelni sopstveni sredstva od 1,5 milioni USD, odnosno vo soodnos 50:50. Sredstvata se nameneti za finansirawe na proekti:

• do 500.000 USD za proekti za energetska efikasnost, • do 4.000.000 USD za proekti za obnovlivi izvori na energija.

Sredstvata od ovaa kreditna linija se plasiraat preku komercijalni banki so koi MBPR ima sklu~eno dogovori za sorabotka i toa: Komercijalna banka AD Skopje, UNI banka AD Skopje, IK banka AD Skopje i Ohridska banka AD Ohrid.

Vo 2010 godina odobreno e edno kreditno barawe vo iznos od 1.830.000 EUR za izgradba na fotovoltai~na centrala. Kreditnoto barawe e odobreno preku Ohridska banka ad Ohrid.



2.9. Drugi kreditni linii i proekti 2.9.1.Proekt „Samovrabotuvawe so kreditirawe”

Vo 2008 godina zapo~na realizacija na proektot „Samovrabotuvawe so kreditirawe” na Vladata na Republika Makedonija (preku Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija). Cel na proektot e sozdavawe na efikasen sistem na ekonomska i socijalna poddr{ka i produktivno angaìrawe na kategorijata nevraboteni lica vo Republika Makedonija. Kreditnata programa e naso~ena kon poddr{ka na dolgoro~no nevrabotenite lica, korisnicite na pari~ni nadomestoci po osnov na nevrabotenost i mladite lica koi prv pat se vrabotuvaat. Licata-korisnici na sredstva od ovaa programa se obvrzuvaat najmalku vo periodot na otplata na kreditot da ne moàt da se vratat vo evidencijata na nevraboteni lica. Za realizacija na ovoj proekt, vo koj MBPR ima uloga na agent banka, sklu~eni se dogovori so tri delovni banki i toa Ohridska banka AD Ohrid, NLB Tutunska banka AD Skopje i [parkase Banka Makedonija AD Skopje. Edno nevraboteno lice moè da aplicira za kredit do 3.000 evra, pri {to dokolku stanuva zbor za nevraboteno lice proglaseno za tehnolo{ki vi{ok istoto moè da aplicira maksimum do 4.000 evra. So sostojba 31.12.2010 godina preku MBPR od ovoj proekt poddràni se nevraboteni lica vo vkupen iznos od 9.527.968 evra. 2.9.2. Zemjodelski krediten diskonten fond (ZKDF) kreditna linija

Soglasno odlukata na Vladata na Republika Makedonija, po~nuvaj}i od 01.07.2010 ZKDF kreditnata linija se administrira vo ramki na Makedonskata banka za poddr{ka na razvojot (MBPR), {to e regulirano so Dogovor za administrirawe sklu~en pome|u Ministerstvoto za finansii i MBPR.

So promenata na institucijata administrator ne se izvr{ija su{tinski promeni na na~inot na realizacijata na ovaa kreditna linija i MBPR gi sprovede site neophodni aktivnosti za ponatamo{na uspe{na realizacija na ovaa kreditna linija. Vkupno 9 finansiski instititucii se vklu~eni vo realizacija na ZKDF kreditite, od koi 7 se delovni banki i 2 se {tedilnici, koi preku svojata mreà na filijali i ekspozituri na celata teritorija na Republika Makedonija ovozmoùvaat polesen pristap na ovie sredstva do potencijalnite korisnici.

Vo nasoka na zgolemuvawe na dostapnosta na kreditnite sredstva do celnata grupa i podobruvawe na kreditnite uslovi, preku zgolemena konkurencija, MBPR prezema aktivnosti za zgolemuvawe na brojot na finansiski institucii koi gi servisiraat ovie krediti. Imeno, vo posledniot kvartal od 2010 godina do MBPR bea dostaveni pisma za interes za vklu~uvawe vo realizacijata na ZKDF kreditnata linija od strana na Ohridska Banka AD Ohrid i Prokredit Banka AD Skopje. Vrz osnova na napravenata detalna analiza na raboteweto na bankite od aspekt na prethodno definiranite Kriteriumi za utvrduvawe i monitoring na kvalifikuvanost na delovnite banki za u~estvo vo realizacijata na sredstvata od ZKDF, MBPR pobara soglasnost od Ministerstvoto za finansii za vklu~uvawe na Ohridska Banka AD Ohrid i Prokredit Banka vo ZKDF kreditnata linija.

Sporedeno so prethodniot period, realizacijata na ZKDF kreditnata linija vo tekot na 2010 godina e so namalena dimanika, pred se kako rezultat na ekonomskata kriza {to vlijae{e na sproveduvawe na porestriktivna kreditna politika od strana na finansiskite institucii u~esni~ki i odloùvawe na planiranite investicii od strana na potencijalnite kreditokorisnici.



Implementacijata na kreditnite aktivnosti vo ramki na Zemjodelskiot krediten diskonten fond se sproveduva po~nuvaj}i od oktomvri 2003 godina i zaklu~no so 31.12.2010 godina odobreni se vkupno 4.832 krediti vo vkupen iznos od 49,7 milioni evra, odnosno 38,0 evra refinansirawe preku ZKDF (vkupno od site izvori na sredstva IFAD 1, IFAD 2, PSDL 1, PSDL 2 i EIB). Prose~niot iznos na kredit iznesuva 10.302 evra.

Godina 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 vkupno

Broj na odobreni krediti

18 400 761 1.131 435 1.183 513 391 4.832

Iznos na odobreno refinansirawe (vo milioni EUR)

0,3 2,1 2,6 4,5 2,0 12,2 10,5 3,8 38,0

Strukturata na brojot na odobreni krediti po finansiski institucii

poka`uva soodveten balans pome|u delovnite banki i {tedilnicite. Vo realizacijata na kreditite do sega najaktivno se vklu~eni NLB Tutunska banka AD Skopje (1.520 odobreni krediti ili 36% od vkupniot iznos na refinansira-we), [parkase banka Makedonija AD Skopje (1.221 odobren kredit ili 28% od vkupniot iznos na refinansirawe) i [tedilnica Mo`nosti (1.517 odobreni krediti ili 12% od vkupniot iznos na refinansirawe). Isto taka, ne pomalku zna~ajno e i u~estvoto na ostanatite finansiski institucii.

Finansiska institucija

u~esnik

Broj na odobreni krediti

Procent od

vkupniot broj na

odobreni krediti

Vkupen iznos na odobreni

krediti (EUR)

Procent od

vkupniot iznos

na odobren

i krediti

Vkupen iznos na odobreno refinansira

we (EUR)

1 Komercijalna banka AD Skopje 111 3 7.593.066,21 15 5.923.699,22

2 [parkase banka Makedonija AD Skopje 1.221 25 14.001.104,35 28 10.830.277,23

3 UNI banka AD Skopje 4 0 444.000,87 1 355.200,00

4 NLB Tutunska banka AD Skopje 1.520 31 17.812.304,97 36 13.621.914,24

5 Stopanska banka AD Bitola 33 1 1.337.800,68 3 1.069.927,60

6 Stater banka AD Kumanovo 185 4 1.926.684,46 4 1.468.201,56

7 [tedilnica FULM 241 5 563.497,19 1 419.753,72

8 [tedilnica MO@NOSTI 1.517 31 6.001.750,97 12 4.338.337,54

9 Stopanska banka AD Skopje 0 0 0 0 0

Vkupno 4.832 100 49.680.209,70 100 38.027.311,11

Od vkupno odobrenite krediti, 94% se krediti za primarno proizvodstvo do 100.000 evra, 5% se krediti za mali i sredni pretprijatija koi vr{at prerabotka na zemjodelski proizvodi do 300.000 evra, dodeka 1% se krediti za izvoz na zemjodelski proizvodi do 200.000 evra. Strukturata po vrednost



pokaùva dela u~estvoto na kreditite nameneti za primarno zemjodelsko proizvodstvo e najgolemo so 28,6 milioni evra ili 58% od vkupno plasiranite sredstva. Potoa sleduvaat krediti za prerabotka na zemjodelski proizvodi so 18,8 milioni evra (38%) i krediti za izvoz na zemjodelski proizvodi vo iznos od 2,3 milioni evra (4%).

Kategorija na kredit

Broj na odobren

i krediti

Procent od

vkupniot broj na

odobreni krediti

Vkupen iznos na odobreni

krediti (EUR)

Procent od

vkupniot iznos na odobreni krediti

Vkupen iznos na odobreno

refinansirawe

(EUR)

1

Krediti za primarno zemjodelsko proizvodstvo 4.541 94 28.570.397,63 58 21.576.576,23

2

Krediti za prerabotka na zemjodelski proizvodi 252 5 18.800.159,65 38 14.684.478,37

3 Krediti za izvoz na zemjodelski proizvodi 39 1 2.309.652,42 4 1.766.256,51

Vkupno 4.832 100 49.680.209,70 100 38.027.311,11 2.9.3. Kreditna linija EAR

Kreditnata linija od Evropskata agencija za rekonstrukcija (EAR) be{e nameneta za poddr{ka na mali i sredni trgovski dru{tva. Vo ovaa kreditna programa MBPR e vo uloga na komisioner i soglasno dogovornite uslovi, Bankata od 01.01.2008 godina vr{i samo naplata na plasiranite sredstva. So 31.12.2010g. izloènosta za ovaa kreditna linija iznesuva 1.316.119 evra. 3. Kreditno portfolio Imaj}i go v predvid prethodno iznesenoto, sledstveno kreditnite aktivnosti se odrazija na kreditnoto portfolio so {to na krajot na 2010 godina toa pokaùva edna poinakva slika vo odnos na 2009 godina. So 31.12.2010 godina vkupnata izloènost na MBPR (bez komisiono rabotewe) iznesuva 95,6 milion evra pri {to vakviot porast na izloènosta sporedeno so 2009 godina, pred s# se dolì na plasiraweto na kreditite od kreditnata linija EIB 100 milioni evra.

Vo strukturata na kreditite od aspekt na rizi~nosta, dominantno e

u~estvoto na kreditite klasificirani vo A kategorija na rizik koi u~estvuvaat so 98%, a ostatokot se odnesuva na kreditite vo D kategorija na koi otpa|a 2% (pred se krediti kon Eksport import banka vo ste~aj). Strukturata na kreditnoto portfolio po banki u~esni~ki e prikaàna na sledniot dijagram:



IK banka4%

Ohridska banka10%

Stopanska banka Skopje

4%

Stopanska banka Bitola

10%

TTK banka5%

NLB Tutunska banka22%

Prokredit banka8%

Komercijalnabanka31%

Ostanato3%

[parkase banka1%

Uni banka2%

Od prikaàniot dijagram moè da se sogleda deka najgolemo e u~estvoto na

Komercijalna banka so 31%, potoa sledi NLB Tutunska banka so 22% i Ohridska banka so 10,5%. Potoa sledi Stopanska banka Bitola so 10,2%, Prokredit banka so 8% i TTK banka so 5%. Ne{to pomalo e u~estvoto na IK banka (4%), Stopanska banka Skopje (4%), [parkase banka (1%) i Uni banka (2%).

Vo vkupnoto portfolio dominira koristeweto na sredstvata od stranski kreditni linii koi pretstavuvaat 78% od portfolioto, dodeka kreditite finansirani od sopstveni sredstva na Bankata u~estvuvaat so 21%.

Strukturata na plasmanite po oddelni kreditni linii na MBPR (bez da se

zemat predvid kreditnite linii koi imaat komisionen karakter) e prikaàna so slednite grafikoni:

MSP17%

TOS0%

EIB 100 mil. Evra66%

KfW mikrofinansirawe

9%

Ostanato1%

CEB2%

PIA4%

Proekt za odr`liva energija

0%KfW1%



Strukturata na plasmanite po oddelnite kreditni linii na MBPR (zaedno so kreditnite linii koi imaat komision karakter) e dadena vo slednite grafikoni:

- 10,000,000 20,000,000 30,000,000 40,000,000 50,000,000 60,000,000 70,000,000

MSP

PIA

TOS

Proekt za odr`liva energija

KfW

EIB 100 mil. Evra


CEB

Ostanato

EAR

POE1

Samovrabotuvawe

OKF

KfW 1

IKL+IKL RF

MSP12%

IKL+IKL RF4%

KfW 14%

OKF14%

TOS0%

KfW1%

EIB 100 mil. Evra47%

EAR1%

POE10%


6%

CEB1%

Ostanato0%

Samovrabotuvawe7%

PIA3% Proekt za

odr`liva energija

0%

Od prezentiranoto mo`e da se sogleda deka vo portfolioto na MBPR so

31.12.2010g. dominantno e u~estvoto na kreditnata linija EIB 100 milioni evra koja vo vkupnoto portfolio na MBPR u~estvuva so 47%.



VII OSIGURUVAWE NA POBARUVAWA 1. Instrumenti na osiguruvawe na pobaruvawa (izvozni i doma{ni)

MBPR e edinstvenata finansiska institucija vo Republika Makedonija koja vr{i osiguruvawe na izvozni i doma{ni pobaruvawa od komercijalni i politi~ki rizici na kratok rok.

Vo tekot na 2010 godina, MBPR gi nude{e slednite instrumenti na osiguruvawe: 1.1. Osiguruvawe od komercijalni rizici na kratok rok:

• Pred isporaka na stokite, odnosno uslugite: - ste~aj.

• Po isporaka na stokite, odnosno uslugite:

- ste~aj, - prodolèno nepla}awe.

1.2. Osiguruvawe od politi~ki rizici:

- Rizik od vojna ili sli~ni nastani, - Rizik od otkaùvawe na licenci, - Raskinuvawe na dogovor.

2. Dogovor za reosiguruvawe

Vo 2010 godina, Bankata go reosiguruva{e vkupnoto osigureno izvozno i doma{no portfolio. Reosiguruvaweto se vr{e{e soglasno sklu~eniot kvoten (zadolìtelen) dogovor za reosiguruvawe so reosiguritelite Atradius RE, Nationale Borg i SID-PKZ. So kvotniot dogovor za reosiguruvawe se postignaa popovolni uslovi vo odnos na prezemeniot rizik, premiskite stapki, osiguranite rizici itn., vo sporedba so predhodnite godini. Soglasno kvotniot dogovor za reosiguruvawe, kaj osiguruvaweto na izvoznite pobaruvawa MBPR prezema 10%, a reosiguri-telite prezemaat 90% od osigureniot rizik na MBPR. Kaj osiguruvawe na doma{nite pobaruvawa MBPR prezema rizik od 15%, a reosiguritelite prezemaat 85% od osigureniot rizik na MBPR.

Poedine~noto prezemawe na rizikot od strana na reosiguritelite e kako {to sledi:

- Atradius RE, R.Irska - 58,34%, - Nationale Borg, Holandija - 25,00%, - SID-PKZ, Slovenija - 16,66%.

3. Obem na rabotewe 3.1. Polisi za osiguruvawe na izvoz

od komercijalni rizici na kratok rok Vo tekot na 2010 godina MBPR potpi{a polisi za osiguruvawe na izvozni

pobaruvawa od komercijalni rizici na kratok rok so 40 osigurenici, a so 11



osigurenici potpi{a polisa za osiguruvawe na doma{ni pobaruvawa od komercijalni rizici. 3.2. Osiguren izvoz

Vo tekot na 2010 godina, MBPR osigura izvoz vo iznos od 14.293.883,49 evra, pri {to presmeta i naplati premija vo iznos od 123.451 evra.

Vo tekot na 2010 godina, MBPR osigura doma{ni pobaruvawa od kratkoro~ni komercijalni rizici vo iznos od 3.542.038,35 evra, i naplati premija vo iznos od 29.713,57

MBPR vo minatata godina ostvari porast vo delot osiguruvawe na izvoznite pobaruvawa od komercijalni rizici vo odnos na prethodnite godini so {to im ovozmo`i na pogolem broj na makedonski izvoznici da gi plasiraat svoite proizvodi i uslugi na stranskite pazari. Grafi~ki prikaz: Osiguren izvoz i doma{ni pobaruvawa od komercijalni rizici po godini

02.000.0004.000.0006.000.0008.000.000

10.000.00012.000.00014.000.00016.000.000

2.007 2.008 2.009 2.010godini

vo EUR

izvoz osigureno doma{no pobaruvawe

Grafi~ki prikaz: Ostvarena premija (izvoz-doma{no) po godini

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

2007 2008 2009 2010godini

vo EUR

premija premija doma{no



Vo slednata tabela prezentirani se podatoci za osiguren izvoz i naplatena premija po kvartali za 2010 godina.

Kvartali Osiguren izvoz vo evra

Premija vo evra

01.01-31.03.2010 1.820.345,03 15.939,58

01.04-30.06.2010 3.366.113,46 27.203,72

01.07-30.09.2010 3.665.775,00 33.705,60

01.10-31.12.2010 5.441.650,00 46.602,00

Vkupno 14.293.883,49 123.451

Vo tabelata {to sledi prika`ani se osigureni doma{ni pobaruvawa i

naplatena premija po kvartali za 2010 godina.

Kvartali Osigureni pobaruvawa vo evra

Premija vo evra

01.01-31.03.2010 186.154 1.560

01.04-30.06.2010 336.887 2.655

01.07-30.09.2010 1.616.504 13.847

01.10-31.12.2010 1.402.493 11.651

Vkupno 3.542.038 29.713

Strukturata na osigurenite pobaruvawa vo 2010 godina po grupi na zemji

spored klasifikacija na reosiguritelot se prezentirani vo slednata tabela:

Klasifikaciona grupa

Izvoz % na u~estvo na izvozot

Zemji na izvoz

A 2.386.621 16,70 Germanija, [vedska, Italija,Finska, Francija

B 915.014 6,40 Grcija, Polska, Slovenija, ^e{ka

C 10.639.124 74,4

Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Bugarija, Ukraina, Srbija, Rusija, Romanija

D 353.124 2,47 Albanija, Crna Gora, Belorusija

Vkupno 14.293.883 100,00

Iznosot na premija {to MBPR ja pla}a na reosiguritelite e 90% od

vkupno naplatenata premija. Soglasno na ova, pri prezemawe na rizikot, odnosno isplata na o{teta, reosiguritelite u~estvuvaat so 90% vo iznosot na o{teta, a MBPR so 10%. 3.3. Limiti za osiguruvawe i izraboteni boniteti

Vo 2010 godina se dostaveni vkupno 405 aplikacii za krediten limit za stranski kupuva~i so cel odobruvawe na limiti za osiguruvawe. Imeno, vkupniot iznos na barani limiti za osiguruvawe od strana na osigurenicite i



potencijalnite osigurenici e 27.295.000 evra, a odobreni se limiti za osiguruvawe vo iznos od 16.621.000 evra.

Odobrenite limiti za osiguruvawe spored klasifikacioni grupi na zemji vo 2010 godina se dadeni vo tabelata.

Klasifikaciona grupa

Baran iznos vo evra

Odobren iznos vo evra

% u~estvo na odobreni limiti

A 3.257.000 2.055.000 12,36

B 1.815.000 1.450.000 8,72

C 1.893.000 12.340.000 74,24

D 2.330.000 776.000 4,66

Vkupno 27.295.000 16.621.000 100,00

Grafi~ki prikaz: Procentualno u~estvo na odobreni limiti za osiguruvawe vo 2010 godina spored klasifikacioni grupi na zemji

A12%

B9%

C74%

D5%

Vo tekot na 2010 godina se izraboteni vkupno 73 boniteti za makedonski kompanii. 3.4. [teti

Vo tekot na 2010 godina MBPR isplati {teti vo korist na osigurenicite vo iznos od 111.876,26 EUR poradi nastanati osigureni slu~ai (ste~aj, prodol`eno nepla}awe) kaj osigurenite rizici (stranskite kupuva~i).

3.5. Dogovori so stranski institucii

MBPR i EOS Matix doo od Makedonija sklu~ija dogovor za naplata na dospeani pobaruvawa od kupuva~i kon koi MBPR ima osigurano pobaruvawa od komercijalni rizici. 3.6. Me|unarodna sorabotka Makedonska banka za poddr{ka na razvojot e polnopraven ~len na Me|unarodnata asocijacija na izvozno kreditni agencii - Pra{ki klub od 1999



godina. Kako polnopraven ~len, MBPR vo 2010 godina aktivno u~estvuva{e vo rabotata na Pra{kiot klub, pridonesuvaj}i za ostvaruvawe i po~ituvawe na celite na asocijacijata: me|usebna sorabotka, razmena na iskustva, prifa}awe na me|unarodni standardi, promovirawe na kreditnoto osiguruvawe, obezbeduvawe na me|usebna pomo{ i razmena na informacii. MBPR u~estvuva{e na dvete odràni polugodi{nite redovni sostanoci na ~lenkite na Pra{ki klub. MBPR aktivno u~estvuva{e na me|unarodnata konferencija za poddr{ka na izvozot {to se odrà vo mesec septemvri 2010 godina vo Zagreb, Hrvatska vo organizacija na HBOR. Glavni temi bea ekonomskite tekovi i novite oblasti vo koi moè da rabotat instituciite koi vr{at kreditno osiguruvawe, kako i nivnata uloga vo poddr{ka na inovativnoto pretpriemni{tvo. VIII UPRAVUVAWE SO RIZICI

Vo soglasnost so Zakonot za bankite (Sl.vesnik br. 67 od 01.06.2007 godina),

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje kontinuirano upravuva so rizicite soodvetno na prirodata, vidot i obemot na finansiski aktivnosti {to gi vr{i. Kriteriumite, na~inot i metodite na upravuvawe so rizicite, kako i ocenata na adekvatnosta na kapitalot soglasno so nejziniot profil na rizi~nost, Bankata gi propi{uva vo internite akti. So internite akti se opfateni site materijalni rizici na koi e izloèna bankata pri vr{ewe na finansiskite aktivnosti.

Organite na upravuvawe na Bankata gi grupiraat rizicite vo tri

kategorii: Rizici koi moè da bidat eliminirani ili izbegnati so ednostavni

delovni praktiki. Vo ovoj kontekst, organite na upravuvawe konti-nuirano vr{at aktivnosti naso~eni kon standardizacija na procesite, dogovori, proceduri, kreirawe portfolio so diverzifikacija sekoga{ koga e mo`no i sl.,

Rizici koi moè da bidat transferirani. Vo ovoj kontekst, organite na upravuvawe, dokolku ocenat deka e potrebno, prezemaat aktivnosti za transfer na rizikot kako {to se proda`ba na pobaruvawa, formirawe na portfolio na trguvawe i sl.,

Rizici koi treba aktivno da bidat upravuvani. Za rizicite koi proizleguvaat od osnovnata aktivnost na Bankata, politika na Bankata e da gi apsorbira i da upravuva soodvetno so niv.

Sistemot na upravuvawe so rizici e svrzan so integrirana ramka na

odgovornosti i funkcii vodeni od nivo na organi na upravuvawe pa se do operativnite nivoa, pokrivaj}i gi site aspekti na rizikot. Upravuvaweto so rizici e proces {to e del od vnatre{nite kontroli, koj e pod vlijanie na Nadzorniot odbor, Upravniot odbor i site nivoa na vraboteni. Procesot ne e samo sostaven od politiki ili proceduri primenuvani vo odreden vremenski period, tuku od kontinuirano postapuvawe soglasno so politikite i procedurite na site nivoa vo institucijata. Imeno, procesot na upravuvawe so rizici vklu~uva definirawe na rizicite koi aktivno se upravuvani, procedurite za upravuvawe na rizicite, kako i ulogata i odgovornostite na sekoj vraboten vo procesot na upravuvawe so rizici. Ottuka, vospostaveniot sistem na upravuvawe so rizici vklu~uva:



politiki, proceduri i instrumenti za za{tita i namaluvawe na rizicite,

organizaciona struktura so jasno definirani odgovornosti pri prezemawe i upravuvawe so rizicite,

informativen sistem, mehanizam {to obezbeduva mo`nost za revidirawe na sistemite,

politikite i procedurite za upravuvawe so rizicite, sistem na vnatre{na kontrola i vnatre{na revizija.

So sistemot na upravuvawe so rizici Bankata gi opfa}a najmalku: Krediten rizik (so vklu~en rizik na zemja), Rizik od koncentracija na izloènosta, Likvidnosen rizik, Valuten rizik, Rizik od promena na kamatni stapki vo portfolio na bankarski

aktivnosti, Operativen rizik, Praven rizik, Reputaciski rizik, Strategiski rizik.

1. Krediten rizik

Kreditniot rizik pretstavuva rizik od zaguba za Bankata poradi nemo`nosta klientot ili druga dogovorna strana da gi izmiruva svoite obvrski vo dogovoreniot iznos i/ili dogovorenite rokovi. Imaj}i go predvid faktot deka site promeni na makroekonomskite indikatori vo edna zemja vodat kon kvalitativni promeni kaj klientite, pokraj kreditniot rizik Bankata go vklu~uva i rizikot na zemjata. Kreditite se najgolemi i najo~igledni izvori na krediten rizik. Me|utoa, postojat i drugi izvori na krediten rizik {to postojat od izvr{uvawe na aktivnostite na Bankata i se vklu~eni vo bilansnata i vonbilansna evidencija.

Bankata go kontrolira kreditniot rizik so donesuvawe na kreditni politiki i proceduri so koi se utvrduva sistemot na vnatre{ni kontroli so cel preventivno deluvawe na rizicite. Imeno, Bankata raboti vrz osnova na definirani kriteriumi za novi izloènosti na krediten rizik, kako i za rasprostranetost na postojnite izloènosti na krediten rizik. Pred odobruvawe na bilo kakva aktivnost, koja ima vlijanie na izloènosta na krediten rizik, Bankata vr{i ocenka na profilot na rizi~nost na poedine~na osnova (klient/transakcija) {to vklu~uva: ocenka (kvantitativna i kvalitativna) na kreditnata sposobnost na klientot/druga dogovorna strana, iskustvo na pla}awe na dol`nikot bazirano vrz istoriski podatoci kako i adekvatnost na obezbeduvaweto. Interniot model za ocenka mu ovozmoùva na menaxmentot da utvrdi dali ima objektivni dokazi za o{tetuvawe vo soglasnost so MSS 39. Najmalku edna{ mese~no se ocenuva dali postojat objektivni dokazi za o{tetuvawe na sredstvata i se presmetuva zaguba poradi {tetuvawe na poedine~na osnova. Dokolku postojat indikatori za o{tetuvawe, Bankata go procenuva nadomestliviot iznos na sredstvoto. Zagubata poradi o{tetuvawe e iznosot za koj smetkovodstvenata vrednost na edno sredstvo e povisoka od nadomestliviot iznos, odnosno finansiskoto sredstvo se ocenuva kako o{teteno dokolku negovata smetkovodstvena vrednost e pogolema od negoviot procenet nadomestliv iznos. Ottuka, Bankata vrz osnova na indikatori koi indiciraat deka smetkovodstvenata vrednost e pogolema od nadomestliviot iznos go procenuva nadomestliviot iznos za toa sredstvo i priznava zaguba poradi o{tetuvawe.



Izloènost na krediten rizik po kategorii na rizik

B0%

V0%

G0% D

3%

A97%

Bankata ne opredelila ispravka na vrednost za okolu 98% od vkupnata

izloènost na krediten rizik. So sostojba 31/12/2010 godina, vkupniot iznos na ispravka na vrednost/posebna rezerva e 1,97% od vkupnata izloènost na krediten rizik {to pretstavuva nisko nivo na rizi~nost. 2. Rizik na zemja

Rizik na zemja e rizikot deka ekonomskite, socijalnite i politi~kite uslovi i nastani vo odredena stranska zemja }e vlijaat na raboteweto na Bankata. Vo funkcija na upravuvawe so ovoj rizik, Bankata vospostavuva adekvaten sistem na identifikacija, ocenka, monitoring i kontrola pri {to ima predvid deka rizikot na zemjata ne e limitiran samo na izloènost kon lica so domicilna zemja razli~na od Republika Makedonija, tuku gi razgleduva i faktorite {to moàt da vlijaat na izloènosta kon doma{ni lica dokolku kreditnata sposobnost na navedenoto lice e pod zna~ajno vlijanie na nastani vo druga zemja. Upravuvaweto so rizik na zemji e integriran so procesot na upravuvawe so krediten rizik. Rizikot na transfer kako zna~aen rizik, Bankata go inkorporira vo rizikot na zemji, odnosno ne se utvrduvaat oddelni limiti za rizik na transfer.

Cel na politikata za upravuvawe so rizik na zemja na Bankata e obezbeduvawe neophodni preduslovi za identifikuvawe na izloènosta na Bankata na rizik na zemja i ograni~uvawe na izloènosta spored nivoto na rizikot. 3. Rizik od koncentracija na izloènosta

Rizikot od koncentracija na izloènosta e sekoja poedine~na izloènost ili grupa na izloènosti koi potencijalno moè da predizvikaat zaguba dovolno golema {to moè da vlijae na finansiskata sostojba na Bankata ili na redovnoto izvr{uvawe na nejzinite aktivnosti. Cel na politikata za upravuvawe so rizik od koncentracija na izloènosta e da obezbedi deka pokraj toa {to upravuva so rizikot od koncentracija na izloènosta soglasno so Zakonot za Makedonska banka za poddr{ka na razvojot i drugite pozitivni zakonski propisi, Bankata go prilagoduva i nivoto na rizik od koncentracija na izloènosta na delovnata politika i razvoen plan.



4. Likvidnosen rizik

Likvidnosen rizik pretstavuva tekoven ili iden rizik, bankata da ne moè da obezbedi dovolno pari~ni sredstva za izmiruvawe na svoite kratkoro~ni obvrski vo momentot na nivnoto dostasuvawe ili potrebnite sredstva da gi obezbedi so mnogu povisoki tro{oci. Osnovnite na~ela i principi za upravuvawe so likvidonosniot rizik se utvrdeni so Politikata i procedurite za upravuvawe so likvidonosen rizik. So cel upravuvawe so likvidnosta Bankata odrùva potrebno nivo na likvidni sredstva, kontinuirano ja sledi tekovnata likvidnost, obezbeduva dovolno denarski i devizni sredstva za navremeno podmiruvawe na obvrskite i za isplata na odobrenite krediti. Momentalnite vi{oci na likvidni sredstva se plasiraat vo visoko likvidni hartii od vrednost, vo kratkoro~ni pozajmici na delovnite banki vo Makedonija i vo depoziti vo stranski banki so visok krediten rejting.

Sledeweto na likvidnosta na Bankata se vr{i od strana na sektorot za sredstva i likvidnost, koj gi usoglasuva prilivite i/ili odlivite po valuti, prezema aktivnosti za odrùvawe na portfolio na visoko likvidni sredstva, ja sledi rezidualnata i o~ekuvanata ro~na struktura vo nasoka na ostvaruvawe na celite na Bankata definirani vo strategijata na Bankata. 5. Rizik od promena na kamatni stapki vo portfolio na bankarski aktivnosti

Rizik od promena na kamatnite stapki vo portfolioto na bankarski aktivnosti pretstavuva rizik od zaguba koj{to proizleguva od nepovolnite promeni na kamatnite stapki, a koi{to vlijaat na poziciite vo portfolioto na bankarskite aktivnosti na bankata. Ovoj rizik e najzna~ajniot vid pazaren rizik, koj nema vlijanie samo vo portfolioto na trgovski aktivnosti, tuku ima vlijanie i na portfolioto na bankarskite aktivnosti.

Upravuvaweto so ovoj rizik, koj ima direktno vlijanie na prihodite i na ekonomskata vrednost na portfolioto na bankarski aktivnosti na bankata, pretstavuva del od integriraniot sistem na upravuvawe so rizici vo Bankata. Makedonska banka za poddr{ka na razvojot vospostavuva sistem na upravuvawe so rizik od promeni na kamatnite stapki vo soglasnost so obemot i vidot na aktivnosti {to gi izvr{uva, kako i so stepenot na izloènost na rizik od promena na kamatni stapki. 6. Valuten rizik

Valuten rizik e rizik od zaguba zaradi promena na me|uvalutarnite

kursevi i/ili promena na vrednosta na denarot vo odnos na vrednosta na drugite stranski valuti. Bankata vospostavuva sistem na identifikuvawe, merewe, sledewe i kontrola na valuten rizik na koj e izloèna vo svoeto rabotewe pri {to gi opfa}a site aktivnosti i transakcii koi vo bilansnata i vonbilansnata evidencija se evidentirani vo devizi i vo denari indeksirani vo devizna klauzula.

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot vospostavuva politika sredstvata od stranski izvori da gi plasira vo ista valuta ili vo denari so devizna klauzula vo valutata na potekloto na sredstvata. Politikata na Bankata e so poziciite vo devizi ili vo denari so devizna klauzula da upravuva na na~in koj ovozmoùva sledewe, kontrola i eliminirawe na negativnite vlijanija na promenite na deviznite kursevi na stabilnosta na finansiskata pozicija na bankata.



7. Operativen rizik

Operativen rizik pretstavuva mo`nost od zaguba za bankata i negativen efekt vrz kapitalot na bankata kako rezultat na neadekvatni ili neefikasni vnatre{ni sistemi, proceduri, lica, kontrola, nepo~ituvawe na zakonskite propisi ili nezakonski aktivnosti, kako i nadvore{ni faktori koi moàt da predizvikaat zaguba.

Upravuvaweto so operativniot rizik e del od integriran pristap za upravuvawe so site rizici na koi e izloèna Bankata. Upravuvaweto so operativniot rizik se realizira na sekoe nivo vo ramkite na organizacionata struktura i istovremeno se integrira vo sekojdnevnite aktivnosti na Bankata. Na ovoj na~in se ovozmoùva minimizirawe na mo`nostite za nastanuvawe na {tetni nastani, podobruvawe na kvalitetot na rabotnite procesi i na uslugite na Bankata, kako i zgolemuvawe na efektivnosta pri izvr{uvawe na aktivnostite. Preku postojan trening i obuka na vrabotenite, sledewe na frenkvencijata na slu~enite gre{ki i prevencija se nastojuva da se namali izloènosta kon operativniot rizik. 8. Praven rizik

Praven rizik pretstavuva tekoven ili iden rizik vrz dobivkata i

sopstvenite sredstva na Bankata, predizvikan od prekr{uvawa ili nepo~ituvawa na zakonskite i podzakonskite propisi, dogovori, propi{ani praktiki, eti~ki standardi ili kako posledica od pogre{no tolkuvawe na propisite, pravilata, dogovorite i drugite dokumenti.

Celta na upravuvawe so pravniot rizik e utvrduvawe na osnovite na sistemot za upravuvawe so pravniot rizik vo nasoka na minimizirawe i eliminirawe na faktorite koi go predizvikuvaat ovoj vid na rizik, odnosno eliminirawe i namaluvawe na posledicite od nastanuvawe na pravniot rizik na nivo koe e prifatlivo za Bankata od finansiski aspekt i od aspekt na reputacijata na Bankata. 9. Reputaciski rizik

Reputaciski rizik e tekoven ili iden rizik vrz dobivkata ili sopstvenite

sredstva na Bankata koj proizleguva od nepovolnite sogleduvawa na klientite, doveritelite, akcionerite, investitorite i regulatorite za raboteweto na Bankata. Odgovornost na site vraboteni e da ja za{titat reputacijata na Bankata. Vospostaven e sistem na redovno sledewe na aktivnostite na Bankata za upravuvawe so reputaciskiot rizik, kako i na aktivnostite za namaluvawe na verojatnosta za nastanuvawe na nekoi od izvorite na ovoj rizik.

Ocenuvaj}i deka e ekonomski neopravdano da se utvrduva kapital za reputaciski rizik, Bankata vospostavuva proaktiven pristap kon procesot na upravuvawe so reputaciskiot rizik. Dopolnitelni pri~ini se postojnata akcionerska struktura, odnosno edinstveniot akcioner (Republika Makedonija) na Bankata, kako i faktot deka reputaciskiot rizik e rizik od gubewe na doverbata vo Bankata {to vlijae na dobivkata i kapitalot poradi nepovolnoto mislewe za delovnoto rabotewe nezavisno od toa dali postoi realna osnova za takvo mislewe odnosno nemo`nosta da se predvidi ovoj rizik vrz baza na realni indikatori, nepostoewe baza na podatoci, kako i nepostoewe mo`nost za soodvetno kvantificirawe na ovoj rizik.



10. Strategiski rizik

Strategiski rizik e tekoven ili iden rizik vrz dobivkata ili sopstvenite sredstva na bankata, koj proizleguva od promenite vo delovnoto opkruùvawe, negativnite delovni odluki, nesoodvetno sproveduvawe na odlukite ili nedovolnata reakcija na bankata na promenite vo delovnoto okruùvawe. Politika na Bankata e donesuvaweto na strategiski odluki da bide racionalen i objektiven proces vo funkcija na upravuvaweto so strategiskiot rizik, koj }e rezultira so ist rezultat nezavisno koj go sproveduva. Imaj}i predvid deka e ekonomski neopravdano da se utvrduva kapitalot za strategiski rizik, Bankata vospostavuva sistem na redovno sledewe na aktivnostite na Bankata za upravuvawe so strategiski rizik, kako i na aktivnostite za namaluvawe na verojatnosta za nastanuvawe na nekoi od izvorite na ovoj rizik. 11. Adekvatnost na kapitalot

Bankata vospostavuva politika za odrùvawe na sopstveni sredstva vo

funkcija na obezbeduvawe i kontinuirano odrùvawe na adekvatno nivo na sopstveni sredstva vo zavisnost od vidot i obemot na finansiskite aktivnosti i visinata na rizicite na koi e izloèna Bankata kako rezultat na tie aktivnosti. Politika na Bankata e odrùvaweto na sopstvenite sredstva da bide vo funkcija na odrùvawe na interno definirana stapka na adekvatnost na kapital, koja e nad zakonski definiranata so cel da se obezbedi sigurnost deka Bankata }e ostane solventna na dolg rok.

So sostojba 31.12.2010g., stapkata na adekvatnost na kapital na MBPR e 20,4% {to e nad zakonskata stapka od 8% i interno definiranata stapka na adekvatnost od 12%. IX USOGLASUVAWE NA RABOTEWETO NA MBPR SO ZAKONSKITE PROPISI

Odgovornoto lice za kontrola na usoglasenost na raboteweto na bankata so propisite samostojno i nezavisno vr{i identifikuvawe i sledewe na rizikot od neusoglasenost na raboteweto na bankata so propisite.

Vo tekot na 2010 godina Odgovornoto lice za kontrola na usoglasenost na raboteweto na bankata so propisite, kontinuirano gi slede{e i informira{e ~lenovite na Upravniot odbor i vrabotenite vo Bankata za novite propisi i za site izmeni i/ili dopolnuvawa na propisite.

Makedonska banka za poddr{ka na razvojot AD Skopje vo 2010 godina vospostavi pove}e novi interni akti (politiki, proceduri, upatstva, metodologii, pravilnici, kodeksi i dr.).

Isto taka, vo 2010 godina se izgotveni: Razvoen plan na MBPR za periodot 2011-2013 godina, Delovna politika na MBPR za periodot 2011-2013 godina i Strategija na MBPR za prezemawe i upravuvawe so rizicite za

periodot 2011-2013 godina.

MBPR vo 2010 godina izvr{i izmeni i dopolnuvawa, odnosno usoglasuvawe na postoe~kite interni akti na Bankata soglasno novata zakonska regulativa na NBRM.



Isto taka, vo 2010 godina kontinuirano se sproveduvani obuki i informirawe na vrabotenite za novite propisi i za internite akti na Bankata. X AKTIVNOSTI SOGLASNO ZAKONOT ZA SPREÛVAWE NA PEREWE NA PARI

Vo soglasnost so ~l.40 od Zakonot za spre~uvawe na perewe pari i finansirawe na terorizam (Sl.vesnik na R.Makedonija br.4/08 i 57/10), MBPR ima{e obvrska da izraboti nova Programa na Bankata za spre~uvawe na perewe pari i finansirawe na terorizam do krajot na mesec maj 2010 godina. Programata, soglasno Zakonot be{e prifatena i odobrena od strana na Upravata za spre~uvawe na perewe pari i finansirawe na terorizam.

Programata za spre~uvawe na perewe pari i finasirawe na terorizam na

MBPR gi vklu~uva slednite elementi: - centralizacija na podatocite za identitetot na klientite, nositelite

na pravata, opolnomo{teni lica, ovlasteni zastapnici i podatoci za somnitelni transakcii;

- definirawe na zada~ite i odgovornostite na odgovornoto lice za sproveduvawe na odredbite od Zakonot i Programata na MBPR;

- plan za obuka na vrabotenite i odgovornoto lice od oblasta na spre~uvawe na perewe pari i finansirawe na terorizam;

- vnatre{na kontrola i revizija za sproveduvawe na Programata; Vo tekot na 2010 godina MBPR odrà pove}e rabotni sostanoci so

predstavnicite od Upravata za spre~uvawe na perewe pari, na koi se dogovara{e na~inot na sorabotkaa poradi specifi~nosta i postavenosta na Bankata vo finansiskiot sektor.

MBPR dostavuva redovni izve{tai do Upravata. Vo tekot na 2010 godina se odràa obuki za vrabotenite, na koi bea

zapoznaeni so zakonskata regulativa i so na~inot na primenata na Programata na MBPR za spre~uvawe na perewe pari. XI INFORMATI^KA TEHNOLOGIJA

Vo tekot na 2010 godina, Slu`bata za informati~ka tehnologija uspe{no go slede{e napreduvaweto na Bankata vo ponudata na kvalitetni i sovremeni uslugi za svoite klienti. So toa be{e ovozmoèna solidna osnova za dobro delovno rabotewe, kako i navremeno usoglasuvawe so promenite vo zakonskata regulativa. Osobeno va`na be{e podr{kata na EIB kreditnata linija kako vladina antikrizna merka koja uspe{no se realizira{e.

Kako pozna~ajni aktivnosti od oblasta na informati~kata tehnologija vo 2010 godina se izdvojuvaat slednite:

Vo tekot na godinata se izvr{eni aktivnosti za stabilizacija na

softverot za poddr{ka na sproveduvaweto na Odlukata na NBRM za implementacija na Metodologijata za evidentirawe i vrednuvawe na smetkovodstvenite stavki i za podgotovka na finansiskite izve{tai. Izrabotena e tehnolo{ka poddr{ka na celiot set regulatorni izve{tai koi dnevno, mese~no i kvartalno elektronski se prenesuvaat vo NBRM;

GODI[EN IZVE[TAJ ZA RABOTEWETO NA MBPR VO 2010 GODINA · 2020. 3. 24. · Republika Makedonija br....

Documents

Transcript of GODI[EN IZVE[TAJ ZA RABOTEWETO NA MBPR VO 2010 GODINA · 2020. 3. 24. · Republika Makedonija br....