GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye...

528

Transcript of GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye...

Page 1: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo
Page 2: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

iiGode Dowan Wengobe

The New Testament in the Mian Language of Papua New GuineaNupela Testamen long tokples Mian long Niugini

copyright © 1986 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Mian Weng (Mian)Translation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with thoseScriptures and documents. For other uses, please contact the respective copyright owners.2012-11-24PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 28 Jul 2020 from source files dated 24 Jul 20203aa1e1e5-7db8-5e53-bc5a-68f8d0194988

Page 3: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Contents

Matyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Mak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Luk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103Yon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Abosel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209Lom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2631 Kolin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2992 Kolin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340Galesia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362Efesas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375Filibai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386Kolosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3941 Tesalonaika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4032 Tesalonaika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4091 Timoti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4132 Timoti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422Taitas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428Failimon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433Hiblu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435Yems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4631 Fita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4712 Fita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4801 Yon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4852 Yon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4923 Yon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493Yut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495Lebelesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498

iii

Page 4: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 1:1 1 Matyu 1:16

MatyuDowan Weng Olo Matyue

Dolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim uneta omitoMatyue dowanweng olo dolanebiobe.E Gode weng omkeimalin nakaisino Yesuse weng sango dolaibbuoYesuse bain inanea daakenea atdimokaanea imin hananea ulanea abilimunea i wengo yamo balino osa ekaYesuse daakenea atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unea o dimoGode kilonea nibo kima binabeowengosa eka Yesuse inamin namin okokoweng sang homono baanebu osa otaMatyue dolanebiobe. E weng olodolaibua Yudai kiniba tekein kenibaYesuse Gode Dofakamin Naka bianetadaak te binebiobo geine genetadolanebiobe.

1:1–2:23 Yesuse faninwali niniinosa eka e awoko dobmikinobuoweng sang osa otabe.

3:1-12 Yon aa fuayemin nakae eokoko weng sangobe.

3:13–4:11 Yone Yesuse aaye fue-labanebuo weng sang osa ekaGululame Yesuse dabamatemseoweng sang osa otabe.

4:12–18:35 Yesuse Galili betanonakaia unangai daaye binebuoweng sangobe.

19:1–20:34 Yesuse Galili betan yedanea monea Yelusalem bib on-seo weng sangobe.

21:1–26:13 Yesuse atdimo dabasaananomabib amo meb tebua eYelusalem bib ye bianea okok ke-binebuo weng sangobe.

26:14–28:20 Yesuse kaanebuo wengosa eka e imin hananebuo wengosa otabe.

Yesuse faninwali niniin otabe.(Luk 3:23-28)

1 Weng olo Yesus Klaiste faninwalitabe. Yesus ele Debite molofeitobe.

Eka Debit ele Eblahame molofeitobe.2 Eblaham ele Aisake dofanebiobe.Eka Aisak ele Yekobe dofanebiobe.Eka Yekob ele Yuda esa eka e nekelisa dlanebiobe. 3 Yuda ele Feles esaeka Sala esa i dlanebiobe. I dabi biemole Tema otabe. Feles ele Heslonedofanebiobe. Eka Heslon ele Damedofanebiobe. 4 Eka Dam ele Aminad-abe dofanebiobe. Eka Aminadab eleNasone dofanebiobe. Eka Nason eleSalmone dofanebiobe. 5 Eka Salmonele Boase dofanebiobe. Boase biemole Lehab otabe. Boas ele Obete do-fanebiobe. E biem ole Lut otabe. EkaObet ele Yesie dofanebiobe. 6 EkaYesi ele Isleli komok sume Debite do-fanebiobe.

Eka Debit ele Solomone do-fanebiobe. Sino naka make, e niniinoYulaiae, unang mako omobineaanaiba kaanea eka Debit esakomoneta Solomone dofanebiobe.7 Eka Solomon ele Liaboame do-fanebiobe. Eka Liaboam ele Abaisaedofanebiobe. Eka Abaisa ele Esaedofanebiobe. 8 Eka Esa ele Yihosafatedofanebiobe. Eka Yihosafat eleYolame dofanebiobe. Eka Yolam eleAsaiae dofanebiobe. 9 Eka Asaia eleYotame dofanebiobe. Eka Yotamele Ehase dofanebiobe. Eka Ehasele Hesekaiae dofanebiobe. 10 EkaHesekaia ele Manasae dofanebiobe.Eka Manasa ele Emose dofanebiobe.Eka Emos ele Yosaiae dofanebiobe.11 Eka Yosaia ele Yekonaia esa e nekelisa i dlanebiobe. Am olo dim otaBebilon bib seli teniba Isleli yafudletniba moniba Bebilon bib ye unebisiobe.

12 I inaniba yafu dleb monibaBebilon ye daiba Bebilon ye bianibtaYekonaiae Sialtiele dofanebiobe. EkaSialtiel ele Selababele dofanebiobe.13 Eka Selababel ele Abaiate do-fanebiobe. Eka Abaiat ele Elaiakimedofanebiobe. Eka Elaiakim ele Esoedofanebiobe. 14 Eka Eso ele Sedokedofanebiobe. Eka Sedok ele Ekimedofanebiobe. Eka Ekim ele Elaiatedofanebiobe. 15 Eka Elaiat ele Eliesaedofanebiobe. Eka Eliesa ele Matanedofanebiobe. 16 Eka Matan eleYekobe dofanebiobe. Eka Yekob

Page 5: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 1:17 2 Matyu 2:7ele Yosebe dofanebiobe. Eka Yosebele Maliao imakobe. Eka Malia otaYesuse dofanobiota nakaia unangaiKlaist ge nganha binabiobe. KlaistemitmakamoGode DofakaminNakabe.17 Eblahame Isleli mito kilonebioe mulubi walobi halebon halebontatniba 13 yeb milim kenabibta ekakomok sume Debite ute maneo emulub isa walobi halebon halebontatniba 13 yeb milim kenabibtaBebilon seli tenibta klabuto gena dlebonsiobe. Eka i Bebilon bib ye binibbiomulub isak walobi halebon halebontatniba 13 yeb milim kenabibtaYesuse awoko dofanobiobe.

Maliao Yesus Klaiste dofasobe.(Luk 2:1-7)

18 Weng olo Yesus Klaiste dofasoweng sang otabe. E awoko MaliaoYosebe omakabaniba Yosebe alelobogeibbuo otane i mo kam keim blimblibta Maliao Gode Hobe amunsansoa19 Yosebe kukub ayam wafunin kesoae funanea Ne Maliao nakaia unangaikin dimo fotebesia aal waisonomobogenea Ayok deibonano genea 20 tekabianea aambianea damo temea Sumeabisake tenea baabanea Yosebo, Deb-ite molofeit kobo keb alelo Maliaoomonamino mo tosianwemebe! Oamunsano yo Gode Hob eta doulebo,21 o miine naka ten dofanamabobo,kobo e niniino Yesus ge nganabanale!Niniin olo mitmakamo inaminobe. Emeletani Isleli hengmin temo blibodotlanea dleb mete e mitem danam-abebo ge baabasebe.

22-23 Sinanggwano Sume bobol temfunino e weng omkeimalin nakaeomalea baaneaWentine! Unang souo mako o nakai

mo baka haanin blim bianoaamunsanoa mene dofanoa eniniino Emanyuel ge ngan-abanomabiobo genebuo baininasobe.

Niniin olomitmakamomakobGodenibo bekebe biebe.

24 Inang gene kesoa Yosebehananea Sume abisake dam deibbaabane inanea e alelo Maliao

omose otane 25 i kamo biino moheba aalamin blim blibta miinedofanota Yosebe e niniino Yesus genganabasebe.

2Afok tlebo nakai tekein kemin sumi

tesiobe.1 Am olo dimo Helote, Yudai

komok suman bietabe. Yudiabetano bibo niniino Betlehem bibye Maliao Yesuse dofasobe. Omitoawitnino mito tekein kemin nakaiafoko tlebo daniba teniba Yelusalembib ele tlaniba 2 kil baaibo Menemema dofaibe Yudai komok sumanamabe fab biene? E dofaibodimo awitnino mako afoko tlebo daye mawesota ni watenobta teta eniniino dobtouleb nom geta tlobobogesiba 3 weng olo balianoa komoksume Helote wentenea e funaneaMen ele damanea ne nemtlanea etakomok anemebo ge funanea e boboltemo usan kebanoa tosianabanoaeka Yelusalem bib sel isa i boboltemo tosianabenasobe. 4 E Godeamo kimanin nakai komokwal isa ekahekmel weng tekein kemin naka isaalukum nganabenea tliba baabeneaHekmel wengo baanoa Gode Do-fakaminNakae fab da dofanomabiobogenobione? gesea 5 i baabaniba Yudiabetan olo bibo niniino Betlehem bibye dofanomabiobe. Niminbabe, nitekein kebuobe, sinanggwano Godeweng omkeimalin nakae Gode buktemo dolanea enangge baanea6 Yudia betano Betlehem bib ye blib

ibo, naka homonba otane ibbibo besa bibbabe. Nimin-babe, naka make ib isak temwato komok anea ne meletaniIsleli kimanamabebo ge baadolanebiobo

ge baabaniba deiba uniba 7 omitoHelote awitnino mito tekein keminnakai afoko tlebo da tlibi ayoknganabenea tliba weng obianibabaabenea Awitnino fatnamin dimota mawenota watenibta tlibe? gebaabesea i baabaniba Inamino dim

Page 6: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 2:8 3 Matyu 2:23otabo gesiba 8 e imin baabenea Ibomoniba Betlehem bibo unaibo menele kla hembianiba atemaibo e nini-ino dobtouleb biniba te baatneibtanesak monita e niniino dobtoulebnano gese otane e dim baaneaMonia ananano geneta baabesebe.9 I wenteniba deibaniba bebianibatemiba awitnino sino afoko tlebo sinyemawenoawatememwatememnibatlibbuo imin mawesoa wateniba makibaabeniba Etemine! Awitnino iminmawenobo gesiba omsiletniba bebibaawitnino tenoa amo mene bio golimut mawesoa 10wateniba i bobol ayamfunaniba kla seimbiniba 11 taniba amtamo Yesus esa e biemo Malia osablib tam unaniba dlong dlong golbuadaak toulaniba e niniino dobtoulebbinib olemeen takanmeen temdaakohaniba tom ayamo, niniino gol osaeka at deno nama osa eka at denafeto tang ayam osa olubasiobe. Owalonamino monio dot sumobe. 12 Ideibe moniba aala bliba Gode damdeib baabenea Ibo Helot esu deibomo unaibe gene kesoa deibaniba deibafet deib bebib bita alim homonoblimanota monibta ili bibam onsiobe.

Yosebe alel hatwali dletnea Isib on-siobe.

13 Awitnino mito tekein keminnakai inaniba ye uniba Sume abisaketenea Yosebe dam deib baabaneaHelote mene ananang genea hem-bebo, hananeba men esa e awokosa dletneba moneba Isib ye biebbinia nema baabkenia Tele gesitegesea 14-15 Yosebe hananea men esae awok osa dletnea kwitimib bibolo deiboniba bebib bita am homonoblimanota monibta Isib ye bisiobe.Sinanggwano Sume Gode e wengomkeimalin nakae wengo omalea eGode buk temo dolanea baaneaNe miine Isib ye bieta nganabai tlam-

abebo genebuo

Yosebe Yesuse debetnea Isib onseoweng olo yamo balisobe.

I moniba memei naka teni yem haa-monsiobe.

16 Awitnino mito tekein keminnakai Helot esuo imino mo unimblimobe. I deib afet deib onsibaHelote wentenea Dim baatne unib-biobo genea alo sumo tliaubanoa efunanea Sino awitnino mito tekeinkemin naka eli baatneniba Awitninolo mawebuo bifolo asu blimanoboge baatneibbiobo ge funane kesoa eawa genalin nakai baabenea MonibaBetlehem bib sel isa eka Betlehem bibgwab gwabo sel isa memei naka tenibifolo asu blimanyebo isa eka i abukdleb tlemin isa alukum yem haainegesea ina monsiobe. 17 I inasibosinanggwano Gode e weng omkeima-lin nakae e niniino Yelemaiae wengolo baabanea dolanea baanea18 Nakaia unangai Yudai betano

Lama bib ye memin wengosa halinin ans osa wentebibaeka Leselo molobseli i melelidafao mebiba naka makibobol ayamo omyom genabibotane i mo wentomabibbabe.I meleli blimaib kesotainabiobo ge baa dolanebuo

Helote inanea e awa genalin nakaidlanea moniba memei yalosiba iawokwali manggolom bisibo wengolo yamo balisobe.

Yoseb esa e alel hatwal isa monibaNasalet bib onsiobe.

19 Helote kaanea omito SumeGode abisake tenea Yosebe Isib yebianea aambio dam deib baabanea20Kobo hananeba men esa e biem osadletneba imin moneba Isleli betanone! Nakae men ele Ananano gabenakae kaanebo ge baabasea 21 Yosebehananea men hatwali dletnea iminIsleli betan onsiobe.

22 Ina otane e wentea i baanibaHelote miine Akeleas esak aalebealango dokonea Yudia seli kima biebogesiba Yosebe wentenea e Betlehembib onamino tosiambea Gode imindam deib baabanetamoneta Galili be-tano 23 bibo niniino Nasalet bib yebisebe. E inaseo sinanggwano Godeweng omkeimalin nakai Yesuse wengsango baaniba

Page 7: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 3:1 4 Matyu 3:12I naka ele Nasalet bib sak ge ngan-

hamomabiobo geibbuoweng olo bain inanoa yamo balisobe.

3Yone aa fuayemin nakae weng san-

gobe.(Mak 1:2-8; Luk 3:1-18; Yon 1:19-28)

1 I Nasalet bib ye bliba bifolhomono blimanoa Yesuse daman-abeta Yone aa fuayemin nakaetenea ibuantem ye Yudia betanye tlaneta Gode wengo omkeimamonsebe. 2 Nakaia unangai homonitetemiba baabenea Ibo hengminodeiboniba ib bobol temo deskinaomoniba Gode omaline! Gode nakaiaunangai kimanamabeo mebanoboge baabesebe. 3 Sinanggwano Godee weng omkeimalin nakae, niniinoAisaiae, e wengo omalea baaneaNaka make ibuantem ye bianea

ngambianea Sume tlamabeodeibo kebaniba klaubaine genganamabebo genebuo

Yone teseo weng olo bain inanoayamo balisobe.

4 Yone youme ayambabe. E tilkameli dim ota klanea dubusaneaeka hale eil blumakaui aale klaneatobonea kakame hawatibila gebianeaeka e imenole kwengkwablum isa ekamanggeki un osa ota wembianetabe.5 O dim ota Yudia betano bibgwab gwabo blib isa eka bib sumoYelusalem bibo blib isa eka Yodantamano bib mak bib mako blib isaalukum teniba Yon esu ye minibae wengo wente bianiba 6 elekiemolokiem i hengmino omkeimabibaYone aaye Yodane fuaye monsebe.

7 Yone temea Felisi homon isaSadyusi homon isa Aaye fuelanomogeniba tetemsiba e baabenea Inabmemei ulab ibo kukub misiamosma wafu bliobo, Gode ib kukubmisiam olo yang kenea enin sumoib dimo tam tlamabobe. Wanetabaabeneta Ibo aaye fuelanimiboGode ib kukub misiamo mo yang

kenamabebabo ge baabenebiote? Nemo baabeim blimobe. 8 Ibo kukubayamo wafueiba ne yatem tekeinkenita I hengmino deiboniba i boboltemo deskinaniba Gode omalibbiobogenita aaye fuelabenano! 9 Ibo mofunanibta Ni Eblahame molobselobo,Gode ni hengmino omtlabenamabeboge funanimibe! Wentine! Ibohengmino mo deiboniba ib boboltemo deskinaim blim kenib moleibo Eblahame molobselobo gabibolo mo daabenota Gode kin dimomolot anomabibbabe. Gode tom olobaabonea Obo naka nale ge baabonemole o inanoa Eblahame molobselanamabo kesoa ibo ib hengmino modeibueim blim kenimibo ibo tomomogaisonomabibbabe. 10 Memalo Godenakaia unangai kukubo klabe kesoaklaine! Makob aso yamo balinimblim biamo nakai teniba aso hanibafeboniba kibanabo inaminobe. Iboib hengmino mo deibueim blimblib kesoa ibo makob aso yamo mobalinim blim buo ulabobe. Gode iboyenanamabebe.

11 Ibo hengmino deiboniba ib boboltemo deskina omoniba Gode omka-habibo mitmakam ota ne ibo aayefuayebibe. Otane naka make ne abuktlamabe eta Gode Hobe dabanea te-nea ib bobol temo tlanea makob asoeimbianoa inamin namino kibanoanemat genabo inanea ib bobol temoas kibain kenea ib hengmino ne-mat genamabebe. E titilo ne titilogaisonamabobe. E sumobe. Ne sumbakesoa ne e mo tenanobta wengobaanomobbabe. 12 E makob nakamake difib glitamino wafunea imentoumin biino glitanea imen ayamoolminea eka imen misiam osa aalosa banea oleb monea ase amit eim-binabe tem wat fanamabe inaneanakaia unangai maki dleb moneabib ayam danea eka mak ile dlebmonea bib misiam da nanamabebo gebaabesebe.

Yone Yesuse aaye fuelabasebe.(Mak 1:9-11; Luk 3:21-22)

Page 8: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 3:13 5 Matyu 4:1613 Am olo dim ota Yesuse Galili

betan danea Motemia Yone aaye fu-elatneneko genea tenea Yodan te-man ele tetemea 14 Yone baabaneaKobo nimin kenebta Ne aaye fue-latneneko geta tlebe? Ne naka sum-babe. Kebta ne aaye fuelatnenalege baabase otane 15 Yesuse baabaneaYeye neweng obi yota inanomo! NiboGode bobol temo naine gabe yotainanoba kukubo molot iwat nanomogesea Yone e wengo wentenea in-abasebe.

16 Yone Yesuse debeb daak aayedababu fuelabanea hana nabea abilebelasea temea Gode Hobe makob wankubiameie ulab daakenea Yesuse dimele tleta 17wengmako abilimut danoabaanoa Ele nemiinobo, ne kla gobabi-ania kla seinhabibo ge baasobe.

4Gululame Yesuse dabamatemsebe.(Mak 1:12-13; Luk 4:1-13)

1 Yone Yesuse aaye fuelabanea ut-lea omito GodeHobe Yesuse debetneamonea ibuantem naka blim ye biaGululame dabama tem dabama tembise otaneYesuse ewengomowentimblimobe. 2 Yesuse imeno mo doweimblim bia amo 40 blimanota imen tebsumo ananabota 3 Gululame teneaYesuse baabanea Kobo baaneba NeGode miinobo gabeb kesoa kobo tomolo baaboneba imen anoa dowonalegesea 4 Yesuse baabanea Gode buktemo baanoaImeno nakae afen smike mo dabal-

amoba otane e Gode wengoalukum wentame ota afensmiksa namabebo genobioboge baabasebe.

5 Omito Gululame Yesuse imindebetnea moniba Yelusalem bibye unaniba debeb utnea Gode amsumo golim ut unanea 6 baabaneaKobo baaneba Ne Gode miinobogabeb kesoa gobbia daak one, mokananomobabe. Niminbabe, Godebuk temo baanoaGode abiseli baabenea kafu ko-

momabib kesoa tomyangomobilab kenomobabo genobiobo

gesea 7eka Yesuse baabanea Ina otaneGode buk temo weng mako baanoaKeb Sume Gode mo dabama temaebe

genobiokesoa ne keb wengo wenti mole Godedabama temamabibo ge baabasebe.

8 Gululame Yesuse imin debetneamonea amgolime tekebmine golim utdofanea dabalim olo betano alukumkomokwali kima blib osa eka dabalimolo inamin namino ayam osa alehabianea baabanea 9 Kobo dlong dlonggolbua daak touneba ne niniino nem-touleb neb mole ne inamin namin oloalukum omklamabibo gesea 10Yesusebaabanea Gululam kobo de one! Godebuk temo baanoaKobo Sume Gode elekiem ele

niniin ota dobtouleb bianebaele okok ota okok kemalegenobiobo

gesea 11 Gululame deiba unea abiseliteniba Yesuse daabasiobe.

Yesuse okoko mikiktemo Galili betanye kilosebe.

(Mak 1:14-15; Luk 4:14-15)12-13 Yone wengo omkeima bianea

baanea Helote misiam nanebiobogesea Helote wentenea atliaubasoaawa genalin nakai dlanemoniba Yoneafu debeb moniba klabut am tamdasiba Yesuse weng olo wenteneamonea Galili betano Kabaneambib ye onsebe. Bib olo aamukeGalilie ken ye biotabe. E Nasaletbibo mo unim blimobe. Betano yoSebyulan esa Naftalai esa i molobselibetanobe. 14 Yesuse inaseo Godeweng omkeimalin nakae Aisaiaewengo yamo balinobiobe. Aisaiaebaanea15 Aamuke Galilie kek osa eka aaye

Yodane teman osa ole Sebyu-lan esa Naftalai esa i molebselibetanobe. Betan olo nakaiaunangai homoni Yudaba nakaafeti ye bliobe. 16 I mililambio tem tab bianiba ayal sumeatemomabiobo, eka i God esuomebo mo nim blim skeim

Page 9: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 4:17 6 Matyu 5:11kaanamin bib ye blibo ayaleeibenamabebo genebiotabe.

17 Olo dim ota Yesuse e okokokilonea wengo omkeima bianeabaabenea Ib hengmino deibonibaib bobol temo deskinaniba Godeomaline! Gode nakaia unangaikimanamabe amo meb tlobo gebaabesebe.

Yesuse nakai asuke asuke naidlakanebiobe.

(Mak 1:16-20; Luk 5:1-11)18 Yesuse Galili aamuke ken tla

bebianea temea Saimone, e niniinafeto Fita etabe. E ninge Endlue idabo aningi yemin nakabe. I aamenoomoniba Galili aamuk ele aningihabianiba yebib kesoa yatemnea19 baabenea Ibo ne beketneine! Nealebeia tekein keniba makob memalonaniba aningi yaleb tlebib inanibanakai dleb teniba nesu tlemomabioboge baabesea wenteniba 20 i aamenohebmamsab deiboniba bekeba bliba21mes unaniba Yesuse temea Sebediee meleli Yems esa e ninge Yon esa idumwalo weseme tem daak bianibaaameno bikinabib kesoa yatemneanganabesea 22 isak inaniba wesemeesa eka i ay esa ye deibeniba Yesusebekeba onsiobe.

Yesuse monea Galili bib mak bibmako Gode wengo omkeima bisebe.

(Luk 6:17-19)23 Yesuse Galili betano bib mak

bib mako monea Gode amo temtam unanea aleye bianea Godenakaia unangai kimanamabeo wengoomkeima bianea eka nakaia unangaiginin gam isa eka skila kweilaomisiam isa eka ginino afet afet omoblib isa klaye biam bisebe. 24 Eokok nabeo dowan wengo ometnibamoniba Silia betano bib mak bibmako alukum baaiba i nakaia unangaiginin gam isa eka enino sum enyeboisa eka hob misiami bekebe blib isaeka ginin sumo dlasambua gembibisa eka skilono dimilubenobio isadleb tlebiba klayemonsebe. 25 Yesusebebea nakaia unangai homoni Galilibetan da tlib isa eka Dekabolis betan

da tlib isa eka Yudia bib mak bibmak da tlib isa eka Yudia bib sumoYelusalem bib da tlib isa eka nakaiaunangai Yodane milim wat bianibatlib isa bekeba onsiobe.

5Yesuse amgolim ut Gode wengo

omkeima monsebe.(Luk 6:20-23)

1 Yesuse nakaia unangai dobsilebbebibi yatem deibenea utnea am-golim ut toumbia e okok aleyeminnakai utemiba 2 aleyemonsebe. Einanea aleye bianea baabenea

3 Nakaia unangai Gode baaban-iba Ni titilo blimobo, kobo ni bain-obo galin osa bobol tem funin osadaabenale ge ohabibi seinine! Godedaaye bianea kla kima biebe.

4 Nakaia unangai bobol ilum om-fubebuei seinine! Gode bobol temayamo omyamabebe.

5 Nakaia unangai bobol fiab blibiseinine! I sinanomo Gode baanea In-amin namino omyamabibo genebuoomomabiobe.

6 Nakaia unangai funaniba Godebaanea Ibo inamin namino inainegene mole nibo nanomo gabib nakaiaunangai seinine! Gode daabenea in-amin namin olo kla nanomabiobe.

7 Nakaia unangai naka makunang maki dohalilaniba daayebibiseinine! Gode isa dohalilaneadaabenamabebe.

8 Nakaia unangai hengmino dei-boniba Gode bobol tem funino wafublibi seinine! Sinanomo i Gode keimatemomabiobe.

9Nakaia unangai bobol fiab bianibanakamakunangmaki baabenibaNiboawao mo genalaobe ge baanimibi sei-nine! Gode baabenea Ibo nemeleloboge baabenamabebe.

10 Eka nakaia unangai kukub ayamoGode namine gabeo wafu bliba nakamak unang maki enin kino omkayebiam eka weng misiam oye biam blibiseinine! Gode i kla kima biebe.

11 Naka mak unang maki ibomisiam doka bianiba enin kino

Page 10: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 5:12 7 Matyu 5:24omkaye biam bianiba dim oye biamnabib yo niminbabe, ibo ne bainobogalin naka kesota nayebiobe. Iinayemibo ibo seinine! 12 Inayemibmole ibo bobol ayam fumbianibaseinine! Ina binib biamo sinanomoGode abilim uto inamin namin ayamohomon doyamabebe. Sinanggwano iGodeweng omkeimalin naka isa inayebianiba enino omkaye bianiba yebiambinibbiobo ge baabesebe.

Yal osa ayal osa o saa wengobe.(Mak 9:50; Luk 14:34-35)

13Yesuse imin baabenea Ibomakobyalo ulabobe. Nakai yalo kulanitubusiba klaanino deibonoa gatanaboinaniba ibsa moniba dabalim nakaisuo nimibo isa inaniba kukubo dotmisiamo deibonomabiobe. Yale gameblimanemeo fatnabanibta imin gamayam anamabene? E klaniba iminayam anamino blimobe. Yal ele ami-tiemisiamanea e okokoyeblimanam-abe kesoa i obbiaiba nakaia unangai edime tama tama unemomabiobe.

14 Ibo makob nakai ayalo ulabobe.Nakai ayale oboniba einimibo i deiboalebenamabebe. Ib kukubo makobayale ulab kesoa ibo nakaia unangaiGode deibo alebenomabiobe. Bib summako amgolime tekebmine golim utgenaib biamo ayoko mo biamabob-abe. Ibo o ulabobe. Ib kukubo ayokbakesoa nakaia unangai yatemebiobe.15 Nakai ayale mo ei ofanibta baketeobonibta obbubanimibbabe. I keimofaiba bomat genea nakaia unan-gai alukum am tam blibi eibenam-abebe. 16 Ibsa inaniba inamin naminayamo namibo makob ayal einin ke-bliba nakaia unangai yatemniba ibAye abilim ut bie e niniino dobtoulebnomabiobo ge baabesebe.

Gode hekmel wengo weng otabe.17 Yesuse imin baabenea Ibo mo

funanibta E tenea Mosese hekmelweng osa Gode weng omkeimalinnakai weng osa omtlabenang genetatlebo genimibe! Yeye, ne tenia hek-mel weng osa Gode weng omkeimalinnakai weng osa baanoa Inamin

namino tam tlamabobo genobu oloinania klanang genita tlibe. 18 Nebain baabenamabibe, dabal esa abilesa sma biamo hekmel weng osasma biamabobe. Otane hekmelwengo baanoa Inamin naminotam tlamabobo genobu olo Godealukum inanamabebe. 19 Inanamabokesoa naka make hekmel wenggwabo omtlane mole e naka makisa alebenea isa inaniba naka eleGode kimanin bibo e niniino menanamabebe. Ina otane nakae hekmelwengo kla wafunea naka mak unangmaki alebenea isa inaniba wafunimibo naka ele Gode kimanin biboe niniino sum anamabebe. 20 Wengolosa kla wentine! Hekmel wengtekein kemin naka isa Felisi isabaaniba Ni kukubo molotobo gabibotane i Gode wengo klao mo wafublibbabe. I inabib otane ibo i kukubogaisenibta Gode wengo kla wafueine!Ibomo inaim blim keibmole ibo Godekimanin bibo mo unomabibbabo gebaabesebe.

Atliyemin kukubo makob nakayemin kukubobe.

(Luk 12:57-59)21 Yesuse imin baabenea Ibo tekein

kebiobe, i Mosese hekmel wengokibianiba baaniba O mitmakamo in-aminobo, ibo nakai mo yenaiba kaa-nimibe! Naka make nakai yenaneakaaib mole e debeb moniba kot ke-baine geibbio otane 22 memalo neibo baabenamabibe, nakaewaneta alotliaubanoa e neke dobsuanane molee makob naka ele ananea kaanam-abe kesoa i debeb moniba kot ke-baine! Eka nakae waneta e neke wengmisiam ohabe mole i debeb monibakomokwali dimo kot kebaine! Ekanakae waneta e neke baabanea Kobodot klamikinobo ge baabane mole ease einamabebe. 23 Inamin kesoa iboInamin namino dleb tenoba funobaGode heitdabanomo geniba tanibaGode am sumo tem tam unaniba fu-naniba Sino ne neke kukub misiamnabaia e Yebbabo genebiobo ge fu-naib mole 24 inamin namino Godeheitdabanomogeniba dleb tambiaibo

Page 11: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 5:25 8 Matyu 5:38heitdahamin biino kikib ye dlanibadeibo moniba naka ele tem nanibawengo klaiba blimansota tenibta dlofuniba Gode heitdabanibta lotu ke-baine!

25 Naka make kobo kot kebkenanggenabea moniba Kot kenomo genibabebib biamo hebmamsab wengoklanibta bobol temo makobaine! Ibomo inaim blim kenib mole e kemebmonea kot kimanine kemansea ekaesak kemonea awa genalin nakaekemalea kemeb monea klabut amtam danamabebe. 26 Kobo klabutam tamo biebo kot kimanin nakaebaabkeneaMonio inamin kinawalonege baabkene biamo alukumo mowalim blim keneb mole amitieklabut anamabeobe. Ne wengo bainbaabeiobo ge baabesebe.

Taman kukubo weng sangobe.27 Yesuse imin baabenea Ibo tekein

kebiobe, i Mosese hekmel wengokibianiba baaniba O mitmakamoinaminobo, unang tamano mohenganimibe geibbu otane 28memalone ibo baabenamabibe, nakae wanetaunango watenea e bobolo wabanoafunanea Ne unang olo omeb denitaboge funane mole kukub olo makob etamano henganamabebe. 29 Inaminkesoa keb kine inamin namino wa-temneba bobolo wabkenoa henganebmole ulo obbianale! Keb kine elekiemdeiba bianeba moneba afen smikedoboneba amit neb mole kukub oloayamobe. Ina otane kobo deibanebaasu teme bianeba aseinin bib unebmole kukub olo misiamobe. 30 Ekakeb kweile kweitale kemab maneahengmino henganeb mole waloombianale! Keb kweilone elekiemdeiba bianeba afen smike dobonebaamit neb mole kukub olo ayamobe.Ina otane kobo deibaneba asu tubunabiam bineba aseinin bib uneb molekukub olo misiamobo ge baabesebe.

Alelwali fotebenamin kukubo wen-gobe.

(Matyu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)31 Yesuse imin baabenea Eka weng

mako ibo tekein kebiobe, i baaniba

Nakae e alelo fotebenangge molee futano dolanea baanea Unangolo ne alel otane ne fotebeioboge baa dolanea e alelo omwenetafotebeneko geibbu otane 32 memalone ibo baabenamabibe, naka makee alelo tamano mo hengaim blimbua fotebesea monoa imake afetdobo mole imake emaye naneta otaman unang omfanamabebe. Ekanaka mak esak unango sino o imakefotebenebua e ome mole esa tamanohenganamabebo ge baabesebe.

Gode niniino taisanamin wengobe.33 Yesuse imin baabenea Ibo tekein

kebiobe, i Mosese hekmel wengokibianiba baaniba O mitmakamo in-aminobo, ibo baaniba Sume tekeinkebebo, ni inamin namino bain yenanomabbiobo ge baaibmole bain in-aine geibbu 34 otane memalo ne ibobaabenamabibe, ibo weng afeto obibbiamo Gode niniino mo taisanibtabaanibta Bain ye Gode tekein ke-bebo genimibe! Abile niniin osa motaisanibta baanimibe! Niminbabe,abile Gode biinobe. 35 Dabale niniinosa mo taisanibta baanimibe! Nim-inbabe, dabale Gode biin gwabo skiloola biebe. Eka Yelusalem bibo niniinosa mo taisonibta baanimibe! Nim-inbabe, Yelusalem bibo Komok Sumebibobe. 36 Eka ibo ib gabamono niniinosa mo taisonibta baanimibe! Nim-inbabe, ib gabamano elekiem ke tobotofata mililobe namaobe genomabib-babe. 37 Inamin kesoa ibo baanibaAe genimibo bain inamine! Eka iboYeye genimibo bain yota inamine!Inamin namin weng afeto obianibaGode niniino taisanamin ole nakamisiame data tlebobo ge baabesebe.

Kukub misiamo yang kenamin wen-gobe.

(Luk 6:29-30)38 Yesuse imin baabenea Ibo tekein

kebiobe, i Mosese hekmel wengokibianiba baaniba O mitmakamoinaminobo, naka make keb kinebekelubkene mole naka mak ibsake kine bekelubaine! Eka naka makekananea keb sitono haubkene mole

Page 12: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 5:39 9 Matyu 6:4

naka mak ibsak e sitono haubainegeibbu otane 39 memalo ne ibobaabenamabibe, ibo naka makekukub misiamo omkayebe biamomo yang kenimibe! Naka makekeb keneng wat blelabkene moledeskinaneba keneng milim osakblelabkeneko! 40 Eka kobo nakamake inamin namino nabanebbuae kobo kot kebkenang genabeakot kimanin nakae baabkenea Kebyoum eta gamubanebta koto walonegenea kobo inaneba gamubananggeb mole tib elesa makob asu yegemelubanale! 41 Eka kiab makemenganea baabkenea Ne monio kobowalonamino blim otane kobo neafobeingo skeimbabo meb olotabooleb mo daatnenebte gene molekobo monio bobolo mo funanemebe!Oluba moneba deibo inamin sin yedaatnenale gene biamo gaiso monebaskeim ye daabanale! 42Eka nakamakebaanea Kobo inamin namino donenegene mole dlalale! Eka naka makeInamin namino donebbiota nesakyang kenano genemole kobomoYeyegenemebe! Dlaleba dleb uneko gebaabesebe.

Nibo nib makaai gobenomo!(Luk 6:27-28,32-36)

43 Yesuse imin baabenea Ibo tekeinkebiobe, i Mosese hekmel wengokibianiba baaniba O mitmakamo in-aminobo, ib nekwali kla gobenibaeka ib makaai mo gobenimibe geibbuotane 44 memalo ne baabenamabibe,ibo ib makaai kla gobe nabianiba ekanaka maki ibo enin sumo omkayebibbiamoei Gode nganabaiba daabeneko!45 Ibo inamib mole ib Aye abilim utbie ulab anomabiobe. E afoko omyanakaia unangai ayam isa misiam isatubube biobe. Eka sok osa omanetenoa alukum nakaia unangai ayamisa misiam isa isu tlebo kesoa ibmakaa isa nekwal isa alukum gob-eine! 46 Ibo nakai ibo gobe blibi ilitaibsa gobeib mole olo besabe. Inaminkukubo Gode mo seinyemabebabe.Takis moni bokalin naka isa inaniba

i nakai gobe blibi ilita gobe bin-abiobe. I ina binabib otane ibolenakai alukum kla gobeine! 47 Ekaibo ib nekwali ilita Klayam blibo?ge oyebib osa besabe. Ib kukubolo nabibo naka maki kukubo mogaisenomabibbabe. Bainobo galinnakaba isa ina binabiobe. Ibo nakaialukum Klayam blibo? ge oyemine!48 Ibo kukub moloto wafuniba makobib Aye abilim ut bie nabinabe inaminege baabesebe.

6Nakaia unangai afobeingo blimi

daabenamino wengobe.1 Yesuse imin baabenea Naka

maki funaniba Nakaia unangaikin dimo ni kukubo ayamo wafubianoba nakaia unangai dohalininkukub osa daayemin kukub osa wafubioba I naka ayamobo geniba nitak nganyemine ge fumbib nakaile klaine! Eka ibsa kukub oloklaine! Ibo kukub olo nakaia unangaikin dimo inabiba nakaia unangaiib niniino dotouleb binib biamokukub olo makob i kukub ayamoibo sin yang keib biamabo kesoaGode ib kukub ayamo imino moyang kenamabebabe. 2 Inamin kesoaibo nakaia unangai afobeingo blimiinamin namino doyom gaibo ibomo Inanobta nakaia unangai ni taknganyemine genibta makob dimomin nakai Gode am tam osa ekadeib keim osa inanoba naka makunang maki ni niniino dotouleb ninegeniba nabinabib yo ibo mo namibe!Ne wengo moton baabenamabibe,nakai dabalim ele blibi kukub ayamonaka mak unang maki omkayebibai niniino dotouleb binib biamosinanomo i kukubo ayamo iminyang kenamino blimobe. 3 Ibo nakamak unang maki inamin naminoblimi ibmio doyom gaibo naka makunang maki mo yatemaibe, ayokdoyine! 4 Ib daayemin kukubo ayokbi otane ib Aye inamin namin ayokoalukum tekein kebe kesoa e ib beten

Page 13: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 6:5 10 Matyu 6:20wengo wentenea yang kenamabeboge baabesebe.

Beten kemino kukub otabe.(Luk 11:2-4)

5 Yesuse imin baabenea Eka ibobeten kenom gaibo dim omin nakainaniba Gode am tam osa eka deibsumo ken osa maniba Beten ke-boba nakaia unangai yateniba ni taknganyemine geniba nabinabib yo ibomo inamibe! Olo kla funaine! I in-abiba naka mak unang maki i niniinodotouleb binib biamo sinanomo Godemo baaneta Ibo klayam nabinibbiobogenamabebabe. 6 Ina otane ibo betenkenom gaibo taniba ilib aalamin biintam unaniba amisalo douniba ib Ayeayok bie nganabaine! Ib Aye inaminnamino ayok buo tekein kebe kesoae ib beten wengo wentenea yang ke-namabebe.

7 Ibo beten kebib biamobesawengomo obianibta makob bainobo galin-bai naniba teke beten kebianiba Niklayam beten kebob kesoa Gode wen-tebebo geniba nabinabib yo ibo moinamibe! 8 Ibo mo i ulab animibe!Niminbabe, ibo ib Aye Gode oha bian-iba Ni inamin namino blim biobobogabibo e sin tekein kebebe. 9 Ibo betenkenom gaibo enagge baaine!Ni Ay God kobo abilim ut biebobe.

Keb niniino kining kesoani keb niniino kemtoulebbiobobe. 10 Kobo nakaiaunangai kimanin amo omaebtloko! Keb bobol temfunino abilimo nabeb otanisa dabal dim olo namomogetabe. 11 Kobo memalo niimeno am olo olo dim otaoyene! 12 Kobo ni hengminoomtlabeneba eka nisak nakamaki hengmino omkayebibbiamo funino dokobenoadeibenomo! 13 Gululametenea menganea baabeneaIbo inamin namin kukub olonaine genemeo kobo e modeibanebta ni dlamanemene!Kobo ni kla daabeneba ni

mo henganomobe ge baanibabeten keine!

14 Ibo naka maki kukub misiamoomkayemibo ibo i kukub misiamobobolo funino dokobenoa deibueibmole ib Aye abilimut bie esak ib heng-mino omtlabenemeo imino mo fune-mebabe. 15 Ina otane ibo naka makihengmin kukubo omkayemibo ibo oamitie funimibo ib Aye abilim ut bieesak ib hengmino mo omtlabenam-abebabe. E amitie funamabebo gebaabesebe.

Imeno halamin weng otabe.16 Yesuse imin baabenea Ibo Imeno

halanoba Gode bobol ota fumbianobabeten kemomo gaibo ibo dim ominnakai kukubo mo wafunimibe! Iimen teb yemin kibi kibal welasanibahaabliba nakaia unangai yatenibabaaniba I imeno halaniba beten kebibkesoa i naka ayamobo geine genibanabinabib yo ibo mo inamibe! Iboolo funaine! I inabiba nakaia unangaidabalim ele blibi i niniino dotoulebbinib biamo kukub olo makob i kukubayamo sin yang keib biamabo kesoai kukub ayamo imin yang kenaminoblimobe. 17 I ina binabib otane iboleimeno halanimibo ib kibio fubanibaeka gabamano kom kena bliba 18nakamaki yatemaib otane ib kukub olonabibo i mo tekein keim blim kesoafunaniba I imeno wembiobo gefunaine! Ibo inanomabib otane ibAye ayok bie yatem tekein kebe kesoae baanea Ibo klayam nabinibbiobogenamabebo ge baabesebe.

Sinanomo nibo abilim uto inaminnamin ayamo dlomabbiobe.

(Luk 12:33-34)19 Yesuse imin baabenea Ibo in-

amin namin ayamo dabalim olo buoo bobolo mo wayebota olminamibe!Ibo mo funanibta Ni dabalim oloafobeing ayamo dlomabbiobo genim-ibe! Inamin namino dabal dim olobuo slub isa eka ngawal osa watwatdabua eka ayok henin nakai tenibadaamo baniba ayok oleb une bin-abiobe. 20 Ina otane ib inamin naminayam ole abilim omi ota olmieine!

Page 14: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 6:21 11 Matyu 6:30Abilim ole slub isa ngawal osa in-amin namino ayamo mo watwat da-nimibbabe. Eka ayok henin nakaisa mo tenibta daamo banibta in-amin namin olo ayoko mo oleb un-aibbabe. 21 Inamin kesoa ibo ib bibmako inamin namin ayamo bibe bi-amo ibo funaniba Ni bib olo amitnomo ge fumbianiba ib bobol temoomolomabiobo ge baabesebe.

Keb kino keb damo ayalobe.(Luk 11:34-36)

22 Yesuse imin baabenea Nakai ay-ale oboniba am tam ofanimibo boma-towanea tubunamabebe. Ib kin osamakob inaminobe. Ib kino damo ayalkesoa ibo inamin namino ayam otawateme bianiba namib mole ib boboltem funin osa makob ayal inanoaeibenamabobe. 23 Eka ib kino in-amin naminmisiam otawateme bian-iba namib mole ib bobol tem osamakob amomililambio inanamabobe.Ib bobol tem funin osa inaminobe.Ibo funaniba Ninita ye biobobo gefumbianiba naka mak unang makimo daayemin blim keib mole ibo dotkla mililambio tem tab nomabiobe.Otane ibo naka mak unang makibobolo fumbianiba daayemib ota ay-ale dimo nomabiobo ge baabesebe.

Nakae elekieme okoko asuo mo okokkemabebabe.

(Luk 16:13)24 Yesuse imin baabenea Komok-

wali asu biaibo naka make i okokoasuo mo okok kemebabe. E inaneaasu okok kememole mak eta gobaneamake mo gobaim blim kenamabebe.Eka e okoko asu okok keme mole idab i okoko klao mo okok kemebabe.Make okok ota kla okok kebianeamake okoko deibanamabe inaminobe.Ibo Gode okoko okok kemib mole ibomoni sumo bobolo mo funimibe! Ibomoni bobolo funib mole ibo Godeokoko mo okok kemomabibbabo gebaabesebe.

Bobolo usan keyeminoweng sangobe.(Luk 12:22-31)

25 Yesuse imin baabenea Inaminkesoa ibo ne wengo wentine! Ibo

bobol temo usano mo keyebota boboltem hekheko mo fumbianibta Niimeno fatda dlo dowonome? Niaayo fatda ota dowonome? galaibe!Eka ibo aalo talo mo wabianibta Niyoumo fatda dlonobta ni aalo dlusawaisonome? galaibe! Imena aayayoumao dot misiambabe. Ye ayamotane ib dam ole afen blib kesoa oledot ayamobe. Ib imena aaya youmaoamit ninbabe. Afen smik ele amit ninkesoa ibo inamin namin olo bobolomo fumbianibta ib bobolo usanomo keyemone! 26 Ne nimin kenitainangge baabeine? Niminbabe, waniasal eule eim haablibi asiam sano modoli bianiba eka imeno mo olminabiamnabibbabe. I imenomoolminibaam tamo mo okabibba otane ib Ayeabilim ut bie i imeno okayebebe. Wanile besa kulanobe. Gode emaye kimabianea imeno okayebebe. Otane nakaibole afen smiksa kesoa Gode emayeibo kla kima bianea imeno okayebebe.E inayebe kesoa ibo imena aayayoumao bobolo mo fumbianibta ibbobolo usano mo keyemone! 27 Godenakai kaanomabib amo omakabeneaYodimota kaanomabiobogenebiamootane naka eli inamin namino bobolofunaniba i bobolo usan keyebuafumbianiba Ni imena youmao fatdadlomabbione? galaibo kukub olodaabenoa Gode amo omakabenebuogaiso meseinibta kaanomabiba? Yeyei mo inanomabibbabe. Gode am olomakob ye omakanebiobe.

28 Ibo ib bobol tem daako usanomo keyebota youmo bobolo mofunimibe! Ibo aketo bobolo funaine!O sesa tam buo nakaba kesoayoumo mo bikina bianota okoko mookok keboba otane o keto klayambamtoubobe. 29 Sinanggwano Yudaikomok sume Solomone youm ayamokibinebu otane aket ota Solomoneeito gaisanobiobe. 30 Aketo amitomo nomobabe. Mema yota bamtoufadenoa dilbinoa dimo gatanoa nakaiaunangai mako heleb moniba asofakam binabiobe. Gode aket olebesa eit klabe otane naka ibole afen

Page 15: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 6:31 12 Matyu 7:12smiksa kesoa aketo gaisoibbiobe.E ina bianea naka ibole kla kimabianea youmo okayebebe. Ibo youmobobolo fumbianiba ib bobolo usanokeyemo mole ib bainobo galinomo sbal manomabibba 31 kesoa ibomo funanibta Ni imeno fatda dlotadowonomabbione? Aayo fatda otadowonomabbione? Youmo fatda otadlota kimomabbione? gabianibtafunimibe! 32 Nakaia unangai Godemo bainobo gabibbai inamin naminolo bobolo fumbib otane ibo mo iulab animibe! Niminbabe, ib Ayeabilim ut bie ibo inamin naminoblim bibebuo tekein kebebe. 33 Inaotane mikiktemo ibo Gode nakaiaunangai kimanamabe amo tlamaboosa eka Gode inamin namino inainegabe osa funaine! Ibo inaib moleGode inamin namin olo alukumoyamabebe. 34 Gode ibo kima bietaklayam blib kesoa inamin naminobomanoa tam tlamabo o bobolo mofunimibe! Memalo tam tlo bobol otafunine ge baabesebe.

7Kukubo moton sanin wengobe.(Luk 6:37-38,41-42)

1 Yesuse imin baabenea Ibo nakamaki i kukubo moton sanib mole Godesa ib kukubo inabenamabe kesoa ibomo inamibe! 2 Niminbabe, ibo nakamaki baabeniba I naka misiamobogenimibo God esak ibo baabenea Ibonaka misiamobo ge baabenamabebe.Ibo naka mak unang maki inaminnamino dokayebib biamo God esakyang kenea inamin namin yo olotaibsa doyamabebe. 3 Keb neke difibmamano kin tem wato bibabuo wate-mehabeb otane atbele keb kin temobibkebie ye mo fumbebbabe. 4 Kobokeb neke mo baabanebta Neko, di-fib mamano keb kin tem wato bibke-buo omtlabkenamabibo ge baabane-mebe! Atbele keb kin tem iwayebibkebie ye atemale! 5 Kobo in-amin kukubo nameb mole dim ominsitalsabe. Mikiktemo atbel beselibekeb kin teme bie ye tobtlanebta kino

kla teme bianebta keb neke difib ma-mano omtlabanale ge baabesebe.

Ibo Gode inamin namin ayamo emakaai mo oyaibe galin wengobe.

6Yesuse imin baabenea Nakai Godewengo omdibihabibi makob tili ulabkesoa ibo e wengo mo omkayemibe!Eka ibo nakai Gode weng dobo wengohabibi Gode inamin namin ayamomo oyaibe! I baaniba Olo mit-makam blimobo genimiobe. Kukubolo makob nakai demeeo olaib daa-knoa dabalim daak unoa eili tenibatama teilabbuboniba ut teniba nakaili yantamanomabib inaminobo gebaabesebe.

Nakai amitie beten kemin wengobe.(Luk 11:9-13)

7 Yesuse imin baabenea Ibo Godenganhabib bita Inamin naminodoyene gabibo doyenea eka iboinamin namino hembibo watemnanimiobe. Eka amisal osa gong gonggalaibo Gode betelabenamabebe.8 Nakaia unangai Gode nganhamibiinamin namino dlomabiobe. Ekanakaia unangai wanita inaminnamino hembib biam osa wate-momabiobe. Eka nakaia unangaiwanita amisalo gong gong geib moleGode betelabenamabebe.

9 Eka ib isak tem daako men gwabeaalebe baabanea Ayo, imene moobnene genemeo aalebe tom etaobalamabea bleka? Yeye e imeneobalamabebe. 10 Eka e baabanea Ayo,aninge mo obnene ge baabanemeoinab misiam eta dabalamabea? Yeye,e aninge obalamabebe. 11 Dabalimnaka ibo inaniba ib memei inaminnamin ayamo dokayebib otane ibAye abilim ut bie ibo gaisenebiobe.E memei baabaniba Inamin naminodoyene genimibo bain ye e inaminnamin ayam ota doyamabebe.

12 Ibo funaniba Naka maki nikukubo yota nayemine gabib moleibsak kukub olota i nayemine!Mosese hekmel weng osa Godeweng omkeimalin naka isa weng

Page 16: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 7:13 13 Matyu 7:27olo inangge baaniba dolaibbiobo gebaabesebe.

Deib asuo weng otabe.(Luk 13:24)

13 Yesuse imin baabenea Ibo Godebibo unom gaibo amito gwabobe. Aseinin bibo amit osa eka o deib un-emin esa o beselibobe. Bumolokbakesoa naka homon unang homonideib sum eleta une binabiobe. Deibele kaanamin bib deibobe. 14 Nakaiaunangai amit nin bibo unomgaibo bibolo amito gwabobe. Eka o deib esagwab na kesoa bumolok bianibta tamunine! Deib ele afen smik bib deibobe.Nakaia unangai elekiem olokiem itatam une binabiobo ge baabesebe.

Nibo dim weng omkeimalin nakaiklanomo!

(Luk 6:43-44)15 Yesuse imin baabenea Ibo dim

weng omkeimalin nakai klaine!I teniba ibsu tlaniba dim wengobaabeniba Ni Gode wengo ibo omy-omabbiobo ge baabeniba ib bainobogalino watwat dabenomabiobe. Iaal tib oloko makob eil sibsibiulabobe. I fiab otane i amun temwat ole makob til satili nakai yenadowonom geniba tenabibi ulabobe.I teniba ib bainobo galino watwatdabenom genibta tlomabiobe. 16 Iboi kukubo watemniba tekein kenibaI naka misiamobo geine! I kukuboinaminobe. Nialie yamo waen yamomo balinemebabe. Eka tetning osa oyamo et yamo mo bali nanomobabe.17 Ase ayam damanemeo e yamomakob ayam balinamabebe. Ekaase amgumanemeo e yam osamakob misiam bali nanamabebe.18 Ase ayam damanemeo e yamomisiamo mo balinemebabe. Eka aseamgumanemeo e yamo ayamo mobali nanemebabe. 19 Ase ele yameayamo mo balinim blim kene mole iananiba waa oleb moniba ase faibakibanamabe kesoa 20 ibo dim wengomkeimalin nakai kukubo namibo iboyatemta tekein keine getabe.

Sume nakamaki baabenea Ne ibomotekein kebibabo genamabebe.

(Luk 13:25-27)21 Ibo ib bobol temo mo funanibta

Nakaia unangai ne one bianiba Koboni Sumobo ge onebibi alukum Godekimanin bibo unomabiobo ge fu-nanimibe! Yeye nakaia unangaiwanita ne Aye abilim ut bie baaneaIbo okoko yota naine genemeo wen-teniba ele baabene iwat nabinimibita sinanomo Gode kimanin bibo un-omabiobe. 22Mubiang ambomanomonakaia unangai homoni one bian-iba Sumo, Sumo ge one bianibabaatneniba Keb niniino dim ota niGode wengo omkeima bianoba ekakeb niniino dim ota ni hob misiamifotebena bianoba eka inamin naminokok sumo klabiam binobbiobo gebaatnenomabib otane 23 ne baabeniaIbo ne mo tekein kebibabo, ibo heng-mino henga binabiobo, deitne uninege baabenamabibo ge baabesebe.

Amo asu genalino saa wengobe.(Luk 6:47-49)

24 Yesuse imin baabenea Neinanamabi kesoa nakaia unangaiwanita ne wengo wenteniba wafueibmole i makob nakae bobol temfunin ayame amo genang gameo bansbale teme dikilanea amuno olabbatomo bebonea neketowasoa klaneagenamabe ulabobe. 25 E inanea genebiamo soko beselibo tlem denoa aayebeselibe dobmouleb tena bianea ekaglol sume tenea dilubonemeo am olomo dobo blelanomobabe. Niminbabe,e amo ban sbale tem eta genebiokesoa o mo dabamobabe. 26 Ekanakaia unangai wanita ne wengowentebib otane i mo wafueim blimkeib mole i makob nakae bobol temfunin blime amo nininalim ye nininebeitloke dikilanea amuno olabbaneatomo mo bebueim blim deibonebua27 soko beselibo tlem denoa aayebeselibe dobmouleb tena bianea ekaglol sume tenea dilubonemeo amolo dobo blelanoa alukum watwatdanamabo ulabobo ge baabesebe.

Page 17: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 7:28-29 14 Matyu 8:1528-29 Yesuse weng olo aleyebeo

blimanoa nakaia unangai homoni ewengo wenteniba funaniba E dabalimnaka otane e wengo hekmel wengtekein kemin nakai wengo ulabbabo,e wengo titilsabo geniba dlou on-siobe.

8Yesuse naka make yayo klaubasebe.(Mak 1:40-44; Luk 5:12-14)

1 Yesuse amgolimo deibonea daaktlanea bebea nakaia unangai homonidobsileb bebiba 2naka make yayo kit-dibiha binabobua tenea esu ye dlongdlong golbua daak tounea baabaneaSum kobo keb titilo sbal kesoa kobodaatnenemebo ne yayo ayamut ne-namabobo gesea 3 Yesuse kwei tob-bia afunea baabanea Ae ne klaubkeiaayam anamabeobo ge baaba nabeahebmamsab e yayo kitdibihabuo bli-manoa ayamu basoa 4 baabanea Kobokla wentene! Kobo naka maki mobaabenemebe! Kobo hebmamsabmoneba Gode amo kimanin naka esuunaneba keb aalo alebaneba katem-nea Keb yayo ayamub kenobo geneko!Mosese hekmel wengo baanoa Kebyayo ayamub keno mole wani asudloneba eka eil sibsibe dobo nanebadlebneba moneba Gode amo kimaninnaka esu ye temeba katemea kobokulan eli dlaleba dlonea Gode dlaleanakaia unangai katemniba Keb yayoayamub kenobo geine ge baanobioboge baabasebe.

Yesuse awa genalin nakai komokmake okok nakae klaubasebe.

(Luk 7:1-10)5 Yesuse monea Kabaneam bib ye

temea Lom seli awa genalin nakaikomok make tenea baabanea 6 Neokok nakae genam bineamisiam aneaskila kweilao dimiluba nanobua amtam bianea inamino deitnenobiobabogabianea bobolo misiam fumbianeabiebo gesea 7 Yesuse baabanea Nemonia klaubaia ayam anamabebogese 8 otane naka ele baabanea Yeyekobo sumobo, ne sumba kesoa kobone amo mo na tlaebe! Besa weng

baanebta ne okok nakae ayam aneko!9 Nesa nakai ne okoko kima blibi iwengowentebibo, eka ne awa genalinnaka isa ne wengo wentebiobo, nakamake baabania Kobo one genimioe unamabebe. Eka make baabaniaTele genimio e tlamabebe. Eka neokok naka esa baabania Okok oloklanale genimio e klanamabebe.Inamin kesoa kebsa inaneba gininolo baaboneba Obo naka ele deibaone genemebo deiba unoa ayamanamabebo gesea 10 Yesuse wengolo wentenea dlou unanea smikedeiba unea esak nakaia unangaihomoni bekeba haablibi baabeneaBainobo, ne ibo baabenamabibo,naka ele Yudaba otane e bainobogalino dot sbalobe. Nene meletaniIsleli bainobo galino inamini ne moyatemin blimobe.

11 Kla wentine! Ne bain wengobaabenamabibe, nakaia unangaihomoni Yudabai bib mak bib makoafoko tlebo sin da isa eka afoko unebosin da isa teniba Gode kimanin bib yetoulaniba nib faninwali Eblaham esaAisak esa Yekob esa i tenaniba minibaimeno unalomabiobe. 12 Yudai Godedlakanea baanea Ibo ne kimanin bibounomabiobo genebu otane i alukumomo unomabibbabe. Niminbabe,mak ile mo bainobo geim blimkesoa e fotebenea skeim ye monibamililanobio bib ye bianiba enin kinosum wateme bianiba eka meminosum mebianomabiobo ge baabenea13 eka Yesuse awa genalin nakaikomoke baabanea Moneba kleb bibone! Kobo funaneba Yesuse ne okoknakae mo baka nim blim otane etitilsa kesoa klaubanamabebo gefumbebta ne inabkenano ge baabaseaolo dim ota okok naka ele ayamansebe.

Yesuse Fitae andloko gembua klau-bosebe.

(Mak 1:29-34; Luk 4:38-41)14 Yesuse monea Fitae am

ye unanea temea Fitae andlokokweimo webua gembianoa aambua15 watemnea kwei gong wat wafunea

Page 18: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 8:16 15 Matyu 8:33omfaanea hananoa kweimo gilubonoa imeno fubenoa dowonsiobe.

Yesuse nakaia unangai homoniklaubesebe.

16 Kwinoa afoko dawabbanoa inakaia unangai homoni hob misiamibekebe blibi dleb teniba Yesus esu eletliba Yesuse hob misiami baabeneaDeibe unine genea deibe unibaeka e ginin gami alukum klaubenaseo 17 sinanggwano Gode wengomkeimalin nakae Aisaiae baaneaElekiem eleta nib ginino omtlabeneablimubenobo genebuo Yesuse inaneanakaia unangai klaye monseo wengolo yamo balisobe.

Nakaia unangai Yesuse bekebaninowengobe.

(Luk 9:57-60)18 Nakaia unangai homoni teniba

Yesuse ge dabasiba e okok aleyeminnakai baabenea Walanoba Galiliaamuke milim sin da unomo gebaabesea 19 eka hekmel weng tekeinkemin nakae make tenea Yesuse baa-banea Aleyemin naka kobo monebabib mak bib mako haanamabebone bekebke haanamabibo gesea20 Yesuse baabanea Til satili amodeib temo bibe biota aala biobo, ekawan isa deito bibe biota aala biamblib otane Abilim Da Tlemin Nakane amo aanonamino blimobo, kobone beketne haanang geb mole kebam osa blimobe. Kobo bain beketneunang genebtio? Kla funanebte gebaabasebe.

21 Yesuse okok aleyemin nakaemake baabanea Sum kobo nemo deibkenia monia blia ne ayekaanemeo dobbunita teta bekebkehaanano? gese 22 otane Yesusebaabanea Temdeibanale! Nakai newengo wentebib otane mo wafueimblim blibi kaanabibi ulabobo, imayekaanimibi dolbueine! Kobo nebeketne nale ge baabasebe.

Yesuse glole sume baabanea desebe.(Mak 4:36-41; Luk 8:22-25)

23 Yesuse daaknea weseme temdaak unea e okok aleyeminnakai daaktenaniba bebianiba Yesuse aambia

24 glole sume hebmamsab teneayebianea aayemousie halen tlebianeasinga dibianea daaknea weseme temdaak einang genamonse otane Yesusesma aambia 25 e okok aleyemin nakaidofufu bianiba baabaniba Sum koboaaye weseme tem daak einea obebdaak unom genabuobo, kobo nidaabenale gesiba 26 Yesuse baabeneaIbo nimin kenibta tosiambibe? Ibbainobo galino men bibe biobo gebaabenea hananea glol esa aayemousi esa baabonea Denale gebaabosea desoa 27 i smiko deibe unoaobianiba Dowe! Naka ele aa baka glolbakao baaboneo ewengowentubanoadenobo geniba bobol tem hekhekfunmonsiobe.

Yesuse nakai asusunai hob misiamibekebe bliba fotebebesebe.

(Mak 5:1-17; Luk 8:26-37)28 Yesuse inanea watnea Galili

aamukemilimwatoGadalai betanwattemeanakai asukeniba hamgloutemodeiboniba teniba Yesus esu eletesiobe. Naka eli hob misiami bekebebliba weng misim misiam obianibaham gloutemo tom temo hamidokam binabib ye aalabiba nakaiaunangai funaniba Nibo motemaoboyenanomabiobo geniba ye deibetosiana deiba binabibbua 29 naka eliYesuse ateniba ngam bianiba Godemiin kobo ni fatnabenamabebe?Kobo teneba enin sumo omyanggenebtio? Ni enin amo mo tamtlim blim biobo ge nganha bianibatemiba 30 eil ami homoni skeimsaye bianiba buo wembib kesoa 31 hobmisiami Yesuse tlabianiba baabanibaKobo ni fotebenang gebmole dlanebawatnoba eil eli temwat unomo gesiba32Yesuse baabeneaUnine gesea i nakaasunai deibeniba watniba eili temwat temsiba eili dlindeniba yolyomadaakniba yung dime geteisoniba dlebdaaknoa aamuk daak blelaniba aayedowoniba kulilafaiba 33 eili kima blibnakai yateniba skilaniba dowan omebmoniba bibamo baana bianiba ekainamin namino naka asunai hobmisiami bekebe binibi dimo tam

Page 19: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 8:34 16 Matyu 9:14tlo yeb baka baaiba 34 bib yo selialukum tosiananiba teniba Yesus esutlaniba baabaniba Kobo ni betan olodeiboneba moneba betan afet one gebaabasiobe.

9Yesuse naka make skila kweilao dim-

ilubanobua klaubasebe.(Mak 2:1-12; Luk 5:17-26)

1 Yesuse weseme obetnea aamukeyalanea imin tenea ele bib ele tete-mea 2 naka make skila kweilao dim-ilubanobua bia naka maki atge debebteniba Yesus esu ele tetemiba Yesusei bainobo galino watemubenea skilmisiam ele baabanea Ne miino, kobobobol ayam funanale! Keb hengminoomtlabkeiobo gesea 3 eka hekmelweng tekein kemin naka maki yeblibi atemniba i sinwalo obianibaNaka ele baanea Ne keb hengminoomtlabkeiobo gene kesoa e wengolo misiamobe. Nakai naka makihengmino omtlabenamino blimobe.Gode elekiem eleta nakai hengminoomketouyemin nakabo ge omsiba4 Yesuse i bobol tem funino tekeinkenea baabenea Ibo nimin kenibtabobol tem misiam olo fumbibe? 5 Neibo fatnamin weng ota baabeita ibone titilo tekein kenomabibe? Nenaka ele baabania Ne keb hengminoomtlabkeiobo gei mole ibo tekeinkeniba E wengo bainobo genomabibableka? Yeye kukub olo ibo motekein kenomabibbabe. Otane nebaabania Kobo hananeba keb gloutoometneba one genimi ota ibo kukubolo watem tekein keniba E baintitilsabo genomabiobe. 6 Ina otanene fumbio ibo tekein keine! AbilimDa Tlemin Naka ne dabalim olohengmino omtlabenamabio titilsakesoa omtlabenamabibo ge baabeneae skil misiame baabanea Hananebakeb glouto ometneba moneba klebbibam one ge baabasea 7 e inaneahananea glouto ometnea ele amunea 8 nakaia unangai atemnibatosiananiba i Gode niniino dobtoulebbianiba baaniba God eta enamin titilonakai omkayebebo gesiobe.

Yesuse Matyu ne nganatnesebe.(Mak 2:13-17; Luk 5:27-32)

9 Yesuse deibenea monea temeaMatyu ne takis moni bokalin amtam toumbiania takis monio bok-abia natemnea baatnenea Kobo nebeketne nale gesea ne okok olo deibo-nia hanania Yesuse bekeba unibiobe.10Yesuse ni dabo inanoba monoba neamye beboba takismoni bokalin nakahomon isa eka naka homoni heng-min afeto nabib isa eka Yesuse okokaleyemin naka isa alukum te naibane am ye mibianoba imeno unan-monsobobe. 11 Eka Felisi nakai makitekein kebiobe, takis moni bokalinnakai monio boka bianiba atosinoayok oleb unebiba yateme binabibkesoa i Yesuse okok aleyemin nakaibaabeniba Ib aleyemin nakae niminkeneta takis moni bokalin naka isaeka naka maki hengmino afeto nabibisa i imeno baka wembene? gesiba12Yesuse i wengo wentenea saa wengmako baabenea Nakai gembibbai momoniba dokta isuo mo unaibbabo,gembib ita monibta dokta isuo unai-bobo, 13 ne tlibu osa inaminobe. Nemo tenita naka ayam unang ayamita daabeita bainobo geine geta tli-biobabe. Ne tenia nakaia unangaihengmin gam ita daabeia i boboltemodeskinaGode omaline genita tli-biobe. Gode e buk tem wengo baaneaInamin namini dloniba yenaniba nedokanebib kukub olo ayam otanedohalinin kukub ota ne seinwebibogenebio kesoawengolo kla funaine gebaabesebe.

Sin kukub osa mema kukub osa oweng otabe.

(Mak 2:18-22; Luk 5:33-39)14 Omito Yone aa fuayemin

nakae e okok aleyemin nakai tenibaYesuse baabaniba Am mak dimonisa eka Felisie isa Gode niniinodobtouleb nom gaobo ni imeno mowembinabobbabe. Ni hala bianobaGode beten keha binabob otane kebokok aleyemin nakai fatnanibta ikukub olo wafunamino deibonibtaGode nganhamomgaibo imen osa aay

Page 20: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 9:15 17 Matyu 9:34osa wembinabibe? gesiba 15 Yesusewentenea e atdimo mo kaaim blimsma e okok aleyemin nakai tenablib kesoa saa weng mako baabeneaNaka make alelo omang genea enekwali baka biameo i bobolo ilumomfubenoa imeno halanomabibableka? Yeye i seimbianiba imenowembiam biniba sinanoa makaaialelo omang gabe nakae debeb unibae kibi alang blim keneme o dim otae nekwali bobolo ilum omfubenoaimeno halanomabiobo ge baabesebe.

16 Eka Yesuse saa weng mako iminbaabenea Nakai youme meklie mobalonibta sin youme mo dababmabikinimibbabe. I inaniba fubanimibomema youme gogolanea sin youmemenga debeb tetenasea sum belaneamisiam anamabebe. 17 Eka nakaieil memei aalo gato mo gwelelonibtawaen aayo memao mo banimibbabe.Inaib mole waen aayo sitanoa eil aalobanoa waen aayo unamabobe. Nakaieil aalo mema ota waen aayo memaoibaine! I inanimibo eil aale mo be-laneta waen aaye mo unamebabo gebaabesebe.

Yesuse komoke moon osa eka unangmak osa klaubesebe.

(Mak 5:22-43; Luk 8:41-56)18 Yesuse weng oyebe damib wat

Yudai komok make tenea Yesuse kibikaba sin ye dlong dlong golbuaneamesa aaunanea baabanea Ne moonomemale kaatnenobo, kobo monebawafuneba hananoa ayam anoko gesea19 Yesus ete eka e okok aleyeminnakai tenaniba bekeba 20-21 bebibaunang mako olomisabua bifolo 12blimanobua o bobol temo funanoaNe besa Yesuse youm eta meleban-imio ne ginino ayamut nenamabobogenoa tenoa Yesuse abuk tam tlanoakweil tobbianoa Yesuse youme keneta melebanoa 22 Yesuse deskinaneawatenea baabonea Ne moono obobobol ayam funanale! Obo funanebaNe Yesuse youm eta melebanimione ginino bain blimutnenamaboboge funaneb kesoa ob ginino ayamubkenobo ge baabonabea hebmamsab

unango olomio walabonoa ayam an-sobe.

23 Omito Yesuse monea komokeam tam unanea temea nakaia unan-gai homonimemin anso ngambianibamangglom bianiba weng dobma blibkesoa 24e baabenea Deibo unine! Menolo mo kaaim blimobe. O besa aam-biobo gesea i aben gihamsiba 25 nakamaki baabeniba Ibo tala bib uninegesiba i uniba Yesuse tanea aalalinbiin tamunanea o kwei gongwatwafuomfanea hanasobe. 26 I weng sang oloometniba bib mak bib mako alukumonon tlasiobe.

Yesuse naka asunai kino tumubenobua klaubesebe.

27 E am olo deibonea bebeanaka asunai kino tumu benobueidobsileb bebianiba Yesuso! Komoksume Debite molofeit kobo ni dabodohalilaneba daabenale ge nganbebiba 28 Yesuse tanea am tam bebeanaka asuna eli tam temsiba baabeneaIb dabo fumbibo E titilsa kesoaklaubenamabebo gabibo? gesea ibaaniba Ae Sum kobo titilsa kesoa nibainobo gabuobo gesiba 29 e kweilonoi kino melebenea baabenea Ibobainobo gabib kesoa ib kino ayamubenamabobo gesea 30 hebmamsabi kino webiabesoa e baabenea Iboolo naka maki mo baabenimibe gebaabese 31 otane i deibaniba wengomeb moniba bib mak bib makoalukum baa tlasiobe.

Yesuse naka make kobom anebuaklaubasebe.

32 Naka eli Yesuse deibaniba unomgenabiba nakai naka make hob misi-ame bekebanea kobom anebua de-beb teniba Yesus esu ele tetemiba33 Yesuse hob misiame fotebebaneaunea naka ele wengo omsea nakaiaunangai dlou unaniba baaniba Islelnibo enamino sino nib dimo mo tamtlota watemin blimobo gesiobe. 34 Iinaib otane Felisiei baaniba Hob misi-ami komoke titil ota omkahabeta hobmisiami fotebe nabebo gesiobe.

Yesuse nakaia unangai dohalilasebe.

Page 21: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 9:35 18 Matyu 10:1535 Yesuse monea bib sum osa bib

gwab gwab osa Gode amo tem tamunanea Gode weng aleye bianeaeka Gode sinanoa nakaia unangaikimanamabeo wengo omkaye bianeaeka ginin gam isa eka skila kweilaomisiam isa eka ginino afet afeto omoblib isa klaye biam bisebe. 36 E nakaiaunangai homoni yatenea bobolilum omfubanoa kla dohalilasebe.Niminbabe, i daabenamin nakaiblim kesoa misiam bianiba bobolmisiam fumbianiba makob eil sibsibii kimanini blimi ulab blibtabe. 37 Enakaia unangai Godemitemomo tlimblimi dim tounea e okok aleyeminnakai saa weng mako baabenea Imenhomono damibo damambu otane ulaoleb te toumin nakai homonba kesoa38 ibo damib gosake God eta betenkehabibta e okok nakai mo dlanemoniba e damibo imeno ula oleb temieine ge baabesebe.

10Yesuse okok aleyemin nakai 12 i

niniin otabe.(Mak 3:13-19; Luk 6:12-16)

1 Yesuse e okok aleyemin nakai12 i Hob misiami fotebena biam ekanakaia unangai ginin gami klaye biamnine genea nganebene tliba titiloomyensebe. 2 Yesuse okok aleyeminnakai niniino elitabe. Mikiktemo Sai-mone, e niniin afeto Fita esa e ningeEndlu esa eka Sebedie meleli Yemsesa eka e ninge Yon esa 3 eka Filibesa Batolomyu esa Tomas esa Matyutakis moni bokalin naka nesa ekaYems afete Alfiasemiin esa Tadias esa4 eka Saimon afete Lom seli kimaninkukubo mo gobe binabeba naka esaekaYudas Iskeliote Yesuse komokwalidobyamabe naka esa nitabe.

Yesuse e okok aleyemin nakai 12 iokoko omyensebe.

(Mak 6:7-13; Luk 9:1-5)5 Yesuse nakai 12 eli dlanea unom

genabiba baabenea Ibo mo monibtaYudaba naka afeti betano mo un-aibe! Eka Sameliai bibam osa mounaibe! 6 Ibo Islel ten ilisu ota

unine! I makob eil sibsibi i kimaninblim bianiba bibamo hembianiba to-btlim binabib inabiobo, 7 ibo monibaGode wengo omkeimaniba baabenibaGode nakaia unangai kimanamabedimo tlang genabobo ge oye bian-iba 8 eka nakaia unangai ginin gamiklaye bianiba eka kaaib biamoei do-haaniba hana tlebiam eka yayo aalobobolabenobuei klaubeiba ayam am-biam eka hob misiami bekebe biaibofotebebenaine! Ibo inamin naminoklayemin titil olo ne misim omyi ke-soa ibo moniba klayebib biamo mobaabenibta Monio oyine ge baaben-imibe!

9 Ibo monio mo oleb unaibe! 10 Ekameen osa mo gweleleb unaibe! Ekayoum osa skil otabbumin osa ole olebunomabib otane asu ota mo dleb un-aibe! Eka fong osa mo tebeleb un-aibe! Ibo imeno bobolo mo funim-ibe! Besa moniba nakaia unangaidaayebibta isak imena amao oyine!11 Ibo moniba bib sum osa bib gwabosa ye unaniba naka make atemibabaabenea Ibo ne am tam aala bianibtege baabene mole ibo e am tamo olotaaala bianiba okok kemde deibo wat-wat haabianibte! 12 Eka ibo monibaamo unaibo baabeniba Klayam Godeibo kima bieta tlobobo ge baabeine!13 Am yo seli Gode nakaia unan-gai kimanamabe wengo wentib moleibo baabeniba Gode ibo daabenam-abebo ge baabeine! Otane i wengolo ombiaib mole ibo mo baabenibtaGode ibo daabenamabebo genimibe!14 Eka ibo moniba bib mak ye temibabibam seli ibo dleb tamniba am tamdanamino deibeniba eka ib wengosa mo wentubeim blim keib moleibo bib olo deiboniba ib skilono da-balo glitaniba deibe uniba i yatenibafunaniba Ni kukubo misiamobo gefunaine! 15 Ne bain baabenam-abibe, sinanggwano Sodom bib selisa Gomola bib sel isa henga bin-abibo, sinanomoGodenakaia unangaikukubo klanang gameo dimo e i eninogwab omyamabebe. Niminbabe, ie wengo sino mo wentim blim ke-

Page 22: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 10:16 19 Matyu 10:28soa enino gwab omyamabe otane bibyo seli ib wengo ombiabeibbio moleGode i enino dot sumomyamabebo gebaabesebe.

Inamin namino bobol tem abilo tamtlamabo wengobe.

(Mak 13:9-13; Luk 21:12-17)16 Yesuse imin baabenea Wentine!

Ne ibo dlaia moniba naka misiamisu unomabib kesoa i funanibaMisiam nabenomo ge funanomabiboolo makob naka make e eil sibsibidlanea moniba til satil isu unomabibinaminobe. Eka inab bimani kukuboinaminobe. I inamin naminohebmamsabo mo nanimibbabe.Mikiktemo i kla funanibta mitdatainamin namino nabinabiobe. Ibsainaniba inab bimani kukub olota wafubianibta ibo inamin namino nanomgaibo mikiktemo kla funanibtanamine! Eka wan aninini i kukubosa inaminobe. I bobol fiab bliobe.Ibsa makob i kukubo ulab aine!17 Ibo Yudai naka misiami klaine!I ibo yafu dleb moniba komokwalidimo kot keye bianiba eka mak oleibo yafu dleb taniba I Gode amotem tam unaniba tek tebelo yebiamnomabiobe. 18 Ibo ne bainobo gabibkesoa o dafa ota i dlebmoniba kiabwalisa komok sum isa isu unanibakot keyemibo ibo naka elisa nakamaki Yudaba isa ne dowan wengoomkayemine! 19 I ibo kot keyemiboib bobol temo usano mo keyebotafumbianibta Nibo fatnamin wengota baabenomabbione? ge funimibe!Am olo dimo Gode inamin weng otaomkeimaine genea omyamabebe.20 Weng obba ye baabenomabib yoilib wengbabe. Ib Aye Hob eta wengoobeta ib sital dimo tam tlemabobe.

21 Ekamak ole hekwali teniba ning-wali dleb moniba naka maki doyibayenaiba kulila biam eka ningwali hek-wali dleb moniba naka maki doyibayenaiba kulila biam eka awel isakili memei makaalaniba dleb monibanakamaki doyiba yenaiba kulila biameka meme isak ili biem ay kamwalimakaalaniba dleb moniba naka maki

doyiba yebiba kulila biamnomabiobe.22 Ibo ne niniino omkeimabib kesoanaka homon unang homoni bib makbetan mak olo blibi ib alo tliyebuainayemomabib otane nakaia unangaiwanita sbal maniba i bainobo galinoamitie wafu tatniba mubiang amotam tlamo Gode nakaia unanga elidlebmodanea amit nomabiobe. 23 Ibobibmako bliba enin sumo omkayemibmole bib olo deiboniba moniba bibafet unine! Ne bain baabenam-abibe, ibo Isleli bibamo ne wengoomkayemibo atosino mo alukum bli-maim blim biota Abilim Da TleminNaka ne imin tlamabibe.

24 Aleyemin nakae naka makealebanea tekein kenemeo e mo sumaneta alebane nakae dababbuneme-babe. Eka okok naka esa mo inaneta ekimanin nakae dababbunemebabe.25 Kukub misiamo tenoa kimaninnakae dimo tlo mole o e okok nakaedim osa tam tlamabobe. Eka kukubmisiamo tenoa aleyemin nakae dimotlo mole o e alehabe nakae dim osatam tlamabobe. Niminbabe, i nakamakobobe. Inamin kesoa naka makiib kiminan naka ne hob misiami ayeniniino taisaniba Bielsebul genibaniniin misiam nganatnenib molene melel ibsa dot niniin misiamnganabenomabiobe.

Nakai Gode elekiem ele tol ota tosia-nine!

(Luk 12:2-7)26 Inamin kesoa ibo nakaia unanga

eli tolo mo tosianimibe! I inaminnamino teilabbubo biabio sinanomokeim anamabobe. Eka inamin naminoayok biam osa keim anamabobe. 27Neinamin namino ayok baabei biamoibo nakaia unangai kin dimo keimmaniba weng olo omkeimabeine!Eka ibo inamin namin wengo ayokwentebib olo sinanomo taniba bibdaang tam unaniba omkeimaine!28Naka maki ibo yenaiba kaanomabibotane ibo naka eli tolo mo tosia-nimibe! I dam iboko ye yenaibakaanomabib otane ib afen smikomo watwat dabenomabibbabe. IboGode elekiem ele tol ota tosianine!

Page 23: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 10:29 20 Matyu 10:41Niminbabe, e titilsa kesoa e ib damowananea kaanobua sinanomo afensmik olo aseinin bib ye bianoa eninkino watememabobe.

29 Ibo 1 toeao omoniba wan gwabiasu walomabibo olo moni sumbaotane ib Aye wani elekiem olokiemikaanamino kimabie kesoa e mo Aegeim blim kene mole i mo kaanibtadolmein daakenibta dabalim ele tlaib-babe. 30 Eka elekiem elekiem kobokeb Aye kla tekein kebianea keb gaba-mano elekiem ke tobo tofa tofa biebe.31 Wani ayam otane i besa kulanobe.Eka naka kobole afen smiksabe. KebAye abilim ut bie kobo kla gobke biekesoa kobo mo tosianemebe! E wanikima bie kesoa e kebsa kla kimanam-abebo ge baabesebe.

Yesuse niniino omkeimalinokukubobe.

(Luk 12:8-9)32 Yesuse imin baabenea Nakae

waneta nakaia unangai baabeneaYesuse ne Sumobo ge baabeneane niniino omkeimatnene biamosinanomo nesak abilim uto neAye baabania E nemibo genamabi33otane nakaewaneta nakaia unangaibaabenea Yesuse ne Sumbabo gebaabene biamo nesak inania abilimuto ne Aye baabania Naka elenemibabo genamabibo ge baabesebe.

Yesuse tenea nakaia unangai afetanang geneta tlebiobe.

(Luk 12:51-53; Luk 14:26-27)34 Yesuse imin baabenea Ibo mo

funanibta E tenea nakaia unangai da-balim ele blibi alukum bobol fiabomyang geneta tlebiobo genimibe!Ne tlibuo naka mak unang maki nebainobo getnenomabib kesoa nakamaki dosuanomabiobe. 35 Naka makine bainobo getneiba eka mak ile nemo bainobo getneim blim kenanibamiine aalebe i dumo wasi aiba ekamoono awoko i hat osa min inanibawasi aiba eka miin alelo imak awokoi hat osa inaniba wasia nabianiba isinwalo alang sanine genita tlibiobe.

36 Naka make e alel meleli amo olok-iemo temo aalabib biam otane i sin-walo makaalanomabiobe.

37 Nakaia unangai wanita i awokaaloki gobenimib otane i ne klao mogotneim blim kenib mole i mo neninek anomabibbabe. Eka wanita imiin esa i moon osa gobenimib otanei ne klao mo gotneim blim kenibmole isa mo ne ninek anomabib-babe. 38Nakaia unangai wanita i nini-ino mo omabbuniba inamin naminmisiamo i dimo tam tlemo omnaka-touleb bianiba ne kukubo mo wafu-nim blim kenib mole isa mo ne ninekanomabibbabe. 39 Eka nakaia unan-gai wanita ili bobol tem funino wafubianiba dabalim olo inamin naminogoboblib mole i amito mo biomabib-babe. Otane nakaia unangai wanitane bobolo funaniba dabalim olo in-amin namino deibonimib nakai afensmiko amit namabobo ge baabesebe.

Sinanomo nakaia unangai abilim utoinamin namin ayamo dlomabiobe.

(Mak 9:41)40 Yesuse imin baabenea Ibo

motemiba naka tab unang tab wanitabaabeniba Klayam nata tliobo gebaabeniba dleb taniba am tam danibaimeno doyibmole olomakobYesus netetemia i baatneniba Klayam nata tle-bobo ge baatnenomabib inaminobe.Gode ne nemanea tlibio kesoa nakatab unang tab wanita baatnenibaKlayam nata tlebobo ge baatnenibanemeb taniba am tam daniba imenodonib mole olo makob Gode tetemeai baabaniba Klayam nata tlebobo gebaabanomabib inaminobe. 41 EkaGode weng omkeimalin naka maketenea naka make bib ele tlea nakaele baabanea Klayam nata tleboboge baabane biamo, naka ele Godeweng omkeimalin naka tleta baabanebiamabo kesoa sinanomo Gode einamin namin ayamo dlalang gameoinangge baabane biamo naka elesaemio ulab dlalamabebe. Eka nakaewaneta naka molote make tenea ebib ele tlea Klayam nata tleboboge baabane biamo naka ele naka

Page 24: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 10:42 21 Matyu 11:14molot bieta baabane biamabo kesoasinanomo Gode e inamin naminayamo dlalang gameo inanggebaabane biamo naka elesa emioulab dlalamabebe. 42 Naka makeniniin blim nakae tesea naka tabunang tab wanita atemniba funanibaNaka ele Klaiste bainobo galinnaka kesoa ni daabanomo genibae aaye obaliba dowone biamo nemoton baabenamabibe, sinanomo iinamin namin ayamo dlomabiobo gebaabesebe.

11Yone aa fuayemin naka esa Yesus esa

i wengobe.(Luk 7:18-35)

1 Yesuse e okok aleyemin nakai12 i inamin namin weng olo aleye-bea blimanoa Yesuse bib olo deiboneamoneaGalili betano bibmakbibmakoGode wengo aleye bianea omkeimabiam bisebe.

2 Yone aa fuayemin nakae klabutam bianea Yesus Klaiste okok kebeowengo wentenea Baaba wentanogenea e okok aleyemin nakai makidlane moniba Yesus esu unanibabaabaniba 3 Yone baabkenea Sinang-gwano Gode weng omkeimalin nakaibaaniba Sinanomo Gode DofakaminNakae tlamabebo ge baaibbuo kebtiableka ni naka afet waisanomo? gebaabkeseta tlobobo ge baabasiba4 Yesuse baabenea Ibo imin monibaYon esu unaniba inamin naminowengo wentib olosa eka inaminnamino watemib olosa baabaine!5 Nakai kino tum gebenobueiwebiabenoa teme biam eka skilmisiami tamana biam eka yayokitdibiyebuei ayam an touye biameka klango datenebenobuei iminwelabbebenoa wengo wente biameka kaaibbiamuei imin hana tlebiambliba eka ne Gode dowanweng ayamoomkeimania nakaia unangai inaminnamino blimi omkaye bia 6 ekanakaia unangai wanita ne bainobogabibo mo deibueim blim kenimibiseimbiam bliobo ge baabesea 7 Yone

okok aleyemin nakai deiba unibaYesuse nakaia unangai Yone wengsangobaabenea Sino ibuantemomotanimin watemomo geta unibbue?Nakai bobol temo tekayebua boboltem homon homon fumbinabibii makob glole makalo oleb unetlebinabe inaminobe, Yone i ulaba?Yeye. 8 Ibo ibuantemo mota niminwatemomo geta unibbue? Ibomoniba naka make youm ayamayamo kibe eta atemomo getaunibbua? Yeye. Nakai youmayamo kibibi komok sumi am tambliobe. 9 Ina otane ibo monibanimin watemomo geta unibbione?Ibo moniba Gode weng omkeimalinnakae atemomo geta unibbua?Bainobe, ne baabenamabibe, ibonaka ele atemibbuo e Gode wengomkeimalin naka otane e Gode wengomkeimalin nakaimaki gaisenebiobe.10 Sinanggwano Gode Yon ele ni dabni weng sango e buk temo baaneaWentine! Ne dowan weng omkeima-

lin naka ele dabaia sin moneane wengo omkeimanea kebdeibo klaubkenabeta koboleabuk mo temebta nakaiaunangai keb wengo wentinegenebio kesoa

11 ne bain baabenamabibe, Yonaa fuayemin nakae dabalim nakaialukum gaisenebu otane Gode nakaiaunangai kimanamabeo dimo nakaiaunangai wanita ne bainobo getnenibaGode Hobe i bobol temo bibene molei Yone gaisanomabiobe.

12 Yon aa fuayemin nakae okokokilonea Gode weng omkayem tlebuodim osa eka memalosa nakaia unan-gai sbalmaniba Gode kimanin kukubowafunom genamiobe. Hengminnakaia unanga isa bumolok bianibaGode kimanin kukubo wafunomgenamiobe. 13 Sinanggwano Godeweng omkeimalin naka isa ekaMosese hekmel weng osa Godekimanamabeo wengo omkeimabibbita omito Yone tlebiobe. 14 Yon elenakai baaniba Naka make Ilaiyae ulab

Page 25: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 11:15 22 Matyu 11:27tlamabebo geibbue etabe. Ibo dowanweng olo wenteniba bainobo genomgib mole ayamobe. 15 Nakai ne wengolo wentebibi kla funaine!

16 Naka homon unang homonidabalim olo blibi i makob inaminobe.Meme gwabi bib daang ye toulabianiba ten maki nganabeniba 17 Nihalinin anso ngambob otane ibomo mebibbabo, eka ni waso boubobotane ibo anso mo ngambibbaboge ngambibi ulabobe. 18 Saa wengolo mitmakamo inaminobe. Yoneaa fuayemin nakae tlebuo e Godeniniino dobtouleb namabe kesoa eimen osa waen aay osa halabea nakahomon unang homoni oha bianibaHob misiame e bekeba biebo geniba ekukubo mo gobanim blim binibbiobe.19 Eka Abilim Da Tlemin Naka netlibuo ne Yone ulabbabe. Ne imenowembiania waen aayo wembiam nabiotane naka homon unang homonibaaniba Naka ele atemine! E taliuninobo, e imeno homon wembianeawaen aayo homon wembiam nabebo,e takis moni bokalin naka isa nakamaki hengmin afeto nabib isa inekobo ge one bianiba ne kukubosa mo gotnenim blim bliobe. Inaotane nakaia unangai Gode wengotekein kebibi baaniba Naka asu elikukubo afet afet otane Gode i dabobaabenea I ayamobo gabebo gabioboge baabesebe.

Nakaia unangai mo bainobo geimblimi klaine!

(Luk 10:13-15)20Yesuse nakamaki baabeneaNe ib

bibo inamin namin okok sumo klabiawatemebib otane ib bobol temo modeskina Gode omalim blim blib kesoakukub olo misiamobe. 21 Ibo ne wengolo wenteniba tosianaine! Ayoo! Ko-lasin bib sel ibsa Betsaida bib sel ibsaenin sumo tam tlubenamabobe. Neib bibamo biania okok sumo klabiaibo watemebib otane ib hengminomo deibueim blimobe. Sinanggwanonakamake Taia bib osa Saidon bib osainanea makob ne okoko ulab klabeaTaia bib sel isa Saidon bib sel isa

watemib biota mole i mebianiba ihengmino deiboniba i bobol temo de-skinaniba Gode omalomabib otane isino mo watemin blim kesoa i heng-mino mo deibueim blimobe. 22 Ibomo inaim blim kesoa sinanomo Godenakaia unangai kukubo klanang gamedimo e Taia bib sel isa Saidon bibsel isa enino omyamabe otane iboleenin sumo omyamabebe. 23 Eka Ka-baneam bib sel ibole funaniba Niabilim ut unomabbiobo ge fumbibotane ibo ne wengo wentebibo mowafueim blim kesoa ibo dabbemanibaaseinin bib unomabiobe. Niminbabe,naka make Sodom bibo sin inaneamakob ne memalo ib bibo okok sumoklam haabli inanea klane biota moleSodom bib seli watemniba i heng-mino deibueib kesoa Gode bib olodeibonebua sma biobe. 24 Ibo mo in-aimblimkesoa sinanomoGodenakaiaunangai kukubo klanang game dimoe Sodom bib seli enino omyamabeotane ibole enin sumo omyamabeboge baabesebe.

Yesuse baanea Ibo nesu tlibta bobolayamo omyano genebiobe.

(Luk 10:21-22)25 Am olo dim ota Yesuse Gode

baabanea Ay kobo abilimo Sumeka dabalimo Sum na kesoa neKlayamobo ge baabkenamabibe.Niminbabe, naka maki funanibaNi tekein kemino sumobo gabibikobo keb inamin namin okok ayamomitmakamo mo alebeim blimobe.Otane naka maki tekein keminosumba makob men gwabi bobol temfunino ulab aibi kobo kukub olo mitoalebenebobe. 26 Ae Ay kobo klebbobol tem funin ota inamin naminolo klabinabeb kesoa ne Klayamobogabibo ge baabanea 27 eka omitonakaia unangai baabenea Ne Ayeinamin namino alukum omneneaKimanale ge baatnenebiobe. NakaiGode miin ne bobol tem funino motekein kebibbabe. Aye elekiem eletane bobol tem funino tekein kebebe.Eka nakai Ay Gode bobol tem funinomo tekein kebibba otane ne tekeinkebibe. Nakai wanita ne dlakanimie

Page 26: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 11:28 23 Matyu 12:15isa Aye bobol tem funino tekeinkenomabiobe.

28 Ibo inamin namin kukubo gedlakibilanoa ib bobol temo ilum om-fubeno mole ibo alukum teniba nesutliba neta bobol ayamo omyano! 29Neuntaknganinnakabane bobol fiab ke-soa ibo teniba nesu tlaniba ne wengowentemib mole ne alebenia bobolfiab omyamabibe. 30 Ibo ne wengowentemib mole ne Inamin naminonaine genimio ne daayemabi kesoamo bumolok omfubenomobabo gebaabesebe.

12Singkalin amo okoko awem omkalin

wengobe.(Mak 2:23-28; Luk 6:1-5)

1 Singkalin am bomabua Yesusee okok aleyemin nakai dletnea witdang tla bebianiba e okok aleyeminnakai imen teb yemsoa wito yamomako molaniba kwei tuba kikekanibablongo gamdibiniba unan bebiba2 Felisiei yateniba Yesuse baabanibaKeb okok aleyemin nakai nib hekmelwengo welaniba singkalin am otanei wit yamo molaniba kikekanibablongo gamdibibib yole okok kebiobogesiba 3 Yesuse baabenea Ibo sinang-gwano nib fanine Debite nanebuoweng sango buk temo kibinabib otaneo mitmakamo mo tekein kebibbabe.Am olo dimo Debit esa e meletanisa imen teb yemsoa 4 e tanea Godeam tam temea Gode amo kimaninnakae bleto Gode heitdaha bianibatoubibo olalea oleb tam tlea ete emeletan ite naniba dowonsibo bletolo i awemobe. Nib hekmel wengobaanoa Gode amo kimanin nakaita unaline genobu otane Debitwalidowonsiobe. 5 Ibo hekmel wengokibianiba tekein kebinabib yotabe.Singkalin amo dimo Gode amokimanin nakai okok kebianiba kulaniyenaniba fubianiba Gode heitdahabinabibo olo hengminbabe. 6 Nebain baabenamabibe, Gode amokimanin nakai e am tamo okoko ayamokok kebinabib otane ne okoko ib

isak temo klabio dot ayam kesoaibo mo baanibta ne okok aleyeminnakai misiam naibobo ge nimibe!7 Gode e buk temo baanea Ibo kulaniyenaniba ne heitdatnenamin kukuboayam otane ibo nakaia unangaidohalilaniba daabeib mole kukubolo dot ayamobo genebiobe. Iboweng olo mitmakamo kla tekeinkebib biamo ibo nakai hengabibbaimo baabenibta Ibo misiam naiboboge baabenomabibbabe. 8 Abilim DaTlemin Naka ne titilsa kesoa Godesingkalin amo dimo ne baania Okokolo naine, eka okok olo mo nanimibegenimio ayamobe. Niminbabe,ne singkalin amo kimaninobo gebaabesebe.

Gode singkalin amo Yesuse nakamake kweilone klaubasebe.

(Mak 3:1-6; Luk 6:6-11)9 Yesuse deibenea monea Gode

amo tem tam temea 10 naka makekweile debelabanebue ye bia nakamaki ye blibi funaniba Yesuse nakaele Gode singkalin am olo klaubanemole nibo kot kebanomo geniba iYesuse baabaniba Nib hekmel wengobaanoa Gode singkalin amo nakaeklaubanamino ayamobo genobuableka? gesiba 11 Yesuse baabeneaIbo eil sibsibsa bliba singkalin ambomanoa eil sibsibe make kwiambil amite geteisonea debeb daakunamo ibo debeb ute danomabiobe.12 Eil sibsibe e besa kulan ayamobe.Otane nakae afen smiksa kesoa edot ayamobe. Inamin kesoa Godesingkalin amo dimo nibo nakaiaunangai daabenom gaobo hekmelwengo baanoa Inaine genobiobo gebaabenea 13 omito Yesuse naka elebaabanea Keb kweilone tobtalonalegesea e kweilone tobtalonea ayamubanea makob kweile milim sine ulabane otane 14 Felisiei atemniba monibai sinwalo miniba Yesuse ananobakaaneko ge omonsiobe.

Gode Yesuse dofakaia Ne okoko okokkenemeko ge baasebe.

15 Felisiei baaniba Yesuse ananobakaaneko gesiba e i wengo tekein

Page 27: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 12:16 24 Matyu 12:31kenea bibo yo deibonea bebea nakaiaunangai homoni bekeba bliba be-bianiba ginin gami alukum klayebeaayam ambiba 16 e i watanea baabeneaIbo naka maki ne inamin naminonabeio wengo mo baabenimibe geoyem oyem onsebe. 17 Yesuse okokoina monseo sinanggwano Gode wengomkeimalin nakae Aisaiae wengobaanebuo yamo balisobe. Godewengo Aisaiae dolanea baanea18 Naka ele ne dofakanibua ne okoko

okok kebebo, ne e kla gobabiania seinhabibo, ne Hobe ebekeba bia e nakaia unangaiYudabai ne kukub molotowengo omkeimabenamabebe.19 E dleb wengo mo obianeaeka weng sumo mo ngambiam nemebabo, e bib dangoweng sumo mo omkeimane-mebabe. 20 Nakaia unangaibobolo ilum omfubenomoimakob niimbumo afokofubonoa tebelake tounaboinaminobe. E daabenea i sbalmanomabiobe. Nakaia unan-gai bainobo galino beitlokubenomoi makob aso kiminanggenabo inamin kesoa e titiloomyenea i bainobo galinoimin sbal manomabiobe.E klayam okok kebianeainamin namin misiamogaisonea 21 nakaia unangaiYudabai baaniba Bainobo,e ni daayemin naka kesoawaisanomo genomabiobo gebaanea dolanebiotabe.

I baanibaYesuse Bielsebule tena okokkebiobo gesiobe.

(Mak 3:20-30; Luk 11:14-23; 12:10)22 Omito nakaia unangai maki naka

make debeb teniba Yesus esu tesibohob misiame naka ele bekebanea ekino tumgebanoa kobomanebiotabe.Yesuse naka ele klaubanea kinobomabanoa eka wengo baanasebe.23 E inasea nakaia unangai smikodeibe unoa baaniba Naka ele Godeweng omkeimalin nakae baaneaKomok sume Debite molofeite tenea

kimanamabebo genebue etaso?gesiba 24 Felisiei wenteniba baanibaE Debite molofeitbabo, hob misiamikomoke Bielsebule e niniin makoGululame titil ota omkahabetahob misiami fotebenabebo gesiba25 Yesuse i bobol tem funino tekeinkenea baabenea Betan mak seli isinwalo makaalaniba belalananibaawa genalom gaibo i titil bli-manomabiobe. Eka bib mak sel makisa inaniba i sinwalo makaalanibabelalananiba awa genalom gaiboisa titil blimanomabiobe. Ekanaka make meletan isa inaniba isinwalo makaalaniba belalananibaawa genalom gaibo isa ming inanibatitil blimanomabiobe. 26 Gululamedaatnenea ne hob misiami fotebenimole e kimanino sbal manamabuableka? Yeye e titilo blimanam-abobe. 27 Ibo baaniba Bielsebuletitil ota omkahabeta hob misiamifotebenabebo gabib otane wanetaib meletani daabeneta hob misiamifotebenayebibe? Bielsebul etia bleka?Yeye ibo weng olo baatneibo ibmeletani wentib mole i baanibaIb wengo dim obiobo, Gode Hobetitilobo genomabiobe. 28 Gode Hobeta ne titil olo omkanebeta hobmisiami fotebenabi kesoa ibo watemtekein kenibta Gode nakaia unangaikimanin kukubo tlobo geine!

29 Eka ne saa weng makobaabenamabio inaminobe. Gululamenaka sbal kesoa ne besao mo tanita eam tamo mo unanita e afobeingo mooisanimibabe. Mikiktemo ne e skilakweilao sayo gebanita omito tanita eafobeingo oisanamabibe.

30 Nakae waneta ne mo daaneminblim kene mole e ne makaabe. Nenakai dleb met tenia Gode mitemkalin nakabe. Nakae waneta ne modaanemin blim kene mole e makobnaka make nakai fotebene unanibaGode deiba unomabib inaminobe.

31 Ne ibo baabenamabibe, nakaiaunangai hengmino henga bianibaGode weng dobo weng oha biambianiba hengmin olo omkeimanimiboGode omtlabenamabe otane nakaiaunangai GodeHobewengdobowengo

Page 28: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 12:32 25 Matyu 12:42baabanimibo Gode i hengmin olomo omtlabenamabebabe. 32 Ekanakaia unangai Abilim Da TleminNaka ne weng dobo wengo onebianiba hengmin olo omkeiman-imibo Gode omtlabenamabe otanei Gode Hobe weng dobo wengbaabanimibo Gode i hengmin olomo omtlabenamabebabe. Memalosasinanomosa amitie hengmin olo yebbaka sanomabiobe.

As misiame yame misiam balinam-abebe.

(Luk 6:43-45)33 Ase ayam damanemeo e yamo

ayam balinamabebe. Eka aseamgumanemeo e yam osa misiambalinamabebe. Nakai aso yamowatem motomanibta Ele as ayamobe.Ele as misiamobe genibta tekeinkebinabiobe. 34 Inab misiame memeiulab ibo hengmin gam kesoa ib wengosamisiamobe. Ib bobol temo inaminnamin bobolo funanimibo weng oloib sitalimo tam tloa baanomabiobe.35 Naka ayam ele bobol tem funinayamo e bobol tem amun temo kwekiwelubanobio kesoa ele kukub ayamowafubiebe. Eka naka misiam elebobol tem funin misiamo e boboltem amun temo bibabio kesoa ekukub misiam ota wafu biebe. 36 Inaotane ne baabenamabibe, nakaiaunangai wengo baanom gaibo klafunaniba omin blim besa halitieobinib biamo sinanomo Gode nakaiaunangai kukubo klanamabeo dimo kilbaabeneta yang kenomabiobe. 37Klebwengo ayam obeb biam ota Godebaabkeneta Kobo ne kin dimo kebhengmino blimobo ge baabkenamabeotane keb wengo misiam obeb molee baanea Kobo ne kin dimo hengmingamobo ge baabkenamabebe.

Nakamaki Yesuse baabanibaNi okoksumo mo watemomabbiobo ge baaba-siobe.

(Mak 8:11-12; Luk 11:29-32)38 Omito hekmel weng tekein

kemin naka mak isa eka Felisiei makisa i Yesuse baabaniba Aleyeminnaka kobo okok sumo mo klaneba

ni watemnoba Gode titilo bainomkleta klanebobe genomo gesiba39 Yesuse yang ke baabenea Nakaiaunanga ibo hengmino henga bianibaGode kukubo mo wafu blibba ibote baatneniba Kobo okok sumoklaneba ni sino mo watemin blimkenobbuo watem tekein kenobaKobo Gode titilsabo ge funanomogabib otane Gode ibo okok sumomo alebenamabebabe. SinanggwanoGode e weng omkeimalin nakaeYonae okok sumo olokiem alebanebioyota funaine! Gode inanea klaneaibo watemomabiobe. Okok sumoafeto blimobe. 40 Sinanggwano aningsumo Yonae dobtabbanobua amoasumatna o dimo aningo amun temtab binebio yo Abilim Da TleminNaka nesa inania amo asumatna odimo dabal tem daak biamabibe.41 Sinanggwano Yonae monea Ninebabib ye unanea GodewengoNineba bibseli omkayebea i e wengo wentenibahengmino deibueibbio otane neYonae gaisaiobe. Mema dim olonakaia unanga ibo ne wengo mowentebibba kesoa sinanomo Godenakaia unangai kukubo klanamabeodimo Nineba bib seli ibo baabeniba Ibkukubo misiamobe. Niminbabe, iboYonae gaisanamin nakae wengo wen-tib otane ib hengmino mo deibueimblimobo ge baabenomabiobe. 42 Ekaweng mak ole sinanggwano Yudaikomok sume Solomone tekein keminayamo omkeimasea betan makunango komok sumobe, o afokomelen sin da ye bianoa funanoa Ewengo kla wentenite geno kesoa obibo deibonoa aalan wat aalan watbinoa tenoa e wengo wente binobiootane ne Solomone gaisaiobe. Memadim olo nakaia unanga ibo ne wengomowentebibba kesoa sinanomo Godenakaia unangai kukubo klanamabeodimo unang olo ibo baabenoa Ibkukubo misiamobe. Niminbabe,ibo Solomone gaisanamin nakaewengo mo wentim blimobo gebaabenamabobo ge baabesebe.

Hob misiame imin de tlamabeo weng

Page 29: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 12:43 26 Matyu 13:14sangobe.

(Luk 11:24-26)43 Yesuse saa weng mako baabenea

Hob misiame naka make bekebabianea deibanea Sinanano geneamonea betan eng engo hen haabiablim kesoa 44 baanea Temde moniaamo bi tlibio ye unano genea iminmotemea naka ele sanggwan amoglitanea eito kibonanebua besa biokesoa watemnea 45 imin moneahob misiami maki 7 i i kukubmisim misiamo namino e titilogaisaibbuei baabe dletnea tenibanaka ele bekebaniba e sino misiambinebuo otane am olo dimo e dotmisiam anamabebe. Nakaia unangaimemalo blibi baaniba Hengminodeibonomo gabib otane i boboltemo ne mo nemabbaim blim kesoakukubo dot misiamo i dim osa tamtlubenamabobo ge baabesebe.

Yesuse biem osa e ningwal isa i wengsangobe.

(Mak 3:31-35; Luk 8:19-21)46 Yesuse nakaia unangai wengo

sma oyebea e biem osa eka e ningwalisa teniba bib tam tlaniba wengo baa-banom genamsiba 47nakamake Yesusesu ye bianea baabanea Etale temale!Keb biem osa keb ningwal isa tenibabib etale bianiba wengo baabkenomgenabiobo gesea 48Yesuse Godemelelanamin kukubo aleyemang genabekesoa e naka ele baabanea Wanita nebiemwal eka ne ningwal nae? ge baa-banea 49 e kweilone e okok aleyeminnakai kiye bianea baanea Ele temine!50 Nakaia unangai ne Aye abilim utbie wengo wentebib ita ne ningwalne nengwal eka ne biemwal nabo gebaabesebe.

13Nakaewit sano damibo dibianebiobe.(Mak 4:1-9; Luk 8:4-8)

1 Am olo olo dim ota Yesuse amodeibonea daaknea aamuke ken daaktounabea 2nakaia unangai homoni tege dabaib kesoa e daaknea wesememake ye ofaibbue tem daak touneaeka nakaia unanga ile ninin alim ye

mabliba 3 e weng homono alukum saawengoye bianea baabeneaNakamakewit sano kon sano ulabo oleb monea4 damibo dibim haabinea dibia uneamako dilbi daaknoa deib daak uno olewani teniba doweibbiobe. 5 Eka makodilbi daaknoa tome sume malanebuadabale tib ute gebanebue dim daakuno ole hebmamsab balbu utlobuootane dabale sumba kesoa 6 kimkimogibio tounoa afoko te isak ewit tlanoafubonoa gatanobiobe. 7 Eka makodilbi daaknoa aliam misiamo ningsaomitem daak uno ole aliam misiambaka balbi utlanoa ge omtembano ke-soa o mo damanota yamo mo balinimblimobe. 8 Ina otane mako dilbi daa-knoa dabale ayame dim daak uno otaayam balbu utlanoa yamo bali bianoamako 100 bali biam eka mako 60 balibiam eka mak ole 30 balinanobiobe.9 Nakaia unangai ne weng olo Wen-tomo gabibi kla funaine ge baabesebe.

Yesuse kukubo saa weng ominobe.(Mak 4:10-12; Luk 8:9-10)

10 Omito Yesuse okok aleyeminnakai teniba esu ele tlaniba kilbaabaniba Kobo nimin kenebtakeb wengo i amitie saa weng oyebinabebe? Nakaia unangai keb wengolomitmakamo klaomo tekein kebib-babo gesiba 11 Yesuse baabenea Godeemaye weng ayok olo mitmakamoe kimanin kukubo ibo alebenebe.Ina otane e nakaia unanga eli moalebenim blimobe. 12Nakai ne wengowenteniba kukub ayamo wafunibmole Gode daabenea i bainobo galinodot sbal manomabib otane nakaifunaniba Ni bainobo galino sbaloboge funaniba i kukub ayamo mowafunim blim keib mole Gode ibainobo galino omtlabenamabeboge baabesebe. 13 Nakaia unangaikino inamin namino watemebibotane o mitmakamo klao mo tekeinkebibbabe. Eka i klango wentebibotane i motonomowentenibta tekeinkebibbabe. Inabib kesota ne wengoamit saa weng ota oye binabibe.14 Nakaia unanga eli inabibo Godeweng omkeimalin nakae Aisaiae

Page 30: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 13:15 27 Matyu 13:29wengo yamo balinobe. E Gode wengodolanea baaneaIbo wengo ye wentemomabib otane

o mitmakamo mo tekeinkenomabibbabe. Ibo kinotememomabib otane inaminnamino mo watemomabib-babe. 15 Niminbabe, nakaiaunanga eli bobol temo agokomo yemin blimobe. Eka iklango kweimiki datananibai kino bina bliobe. I kinoinamin namino watemnibaeka i klango wengo wentenibaeka i bobol temo weng olomitmakamo funananiba nesutlib mole ne klaubeia ayamanomabib otane i mo inaimblim kesoa ne mo klaubeitaayam anim blimobo ge baaneadolanebiobe.

16 Ina otane ibo seinbibte! Nim-inbabe, Gode bobol tem funino iboomyebio kesoa ib kino inaminnaminokla watem nabianiba eka ib klangoinamin namin wengo kla wente biambinabiobe. 17 Ibo olo kla funaine!Sinanggwano Gode weng omkeima-lin naka homon isa eka naka molothomon isa i inamin namino ibo wa-temebib olo Watemomo geniba hem-binibbu otane i mo watemin blimobe.Eka ibo wengo wentebib olo i Wen-tomo gabinibbu otane i mo wentimblimobe. Ibo inabib kesoa seinine gebaabesebe.

Yesuse wit sano saa wengo mit-makamo alebesebe.

(Mak 4:13-20; Luk 8:11-15)18 Ibo wit sano kon sano ulabo

dolimin nakae saawengomitmakamowente bianiba funine! 19 Wit sanodilbi daaknoa deib daak unobioyole o mitmakamo inaminobe. Omakob nakaia unangai sinanomoGode kimanamabeo wengo wentaibotane i klao mo funa omabbaim blimkeiba Gululame tenea omketouyebinabe otabe. 20 Eka mako dilbidaaknoa tome dabal baka genebuedim daak unobio yole o mitmakamoinaminobe. O makob nakaia unangai

Gode wengo wenteniba seimbib21 otane i klao mo funa omabbaimblim keniba mema yota fumiba nakamaki Gode wengo omabbubanomogabibi teniba naka eli kukub misiamoomkayemsiba bobol tem abilo i boboltemo tam tlubenoa Gode wengohebmamsab deibo nabib otabe. 22 Ekamako dilbi daaknoa dabalim daakunanoa aliamo ningsao yeb bakabela utlobio yole o mitmakamoinaminobe. O makob nakaia unangaiGode wengo wentebib otane dabalimolo inamin namino talo walin kukubosa eka Monio sum olonite galinkukub osa tam tenanoa i boboltemo Gode wengo omabbubenoadeibo nabib otabe. 23 Eka makodilbi daaknoa dabal ayame dim daakunanoa bela ute damanoa yamomako 100 balinoa eka mako 60balinoa eka mako 30 bali nanobioyole o mitmakamo inaminobe. Omakob nakaia unangai Gode wengowenteniba wafuniba Gode daabeneae titilo omyenea maki e okoko sumokok kebib ekamak ile atosin ota okokkebib eka mak ile men okok kebiamblib itabo ge baabesebe.

Nakaimisiam isa ayam isa i saawengotabe.

24 Yesuse saa weng mako baabe-neaGode kimanin kukubo inaminobe.Nakae wit san ayamo kon sano ulabodamibo dibim haabinea dibia unebua25kwinoa nakaia unangai aala uniba emakaae boublab sano oleb tenea witsan ayamo tem daak dolinea unebua26 wit sano balbunoa damanoa yamobalinang genoa go tlebe go tlebemonoa boublab san osa balbu ute-soa 27 damib okok kemin nakai wa-teniba damibo gosake baabaniba Nifunanoba Kobo wit san ayamo olobdamibo dolinebbiobo gabob otanefatnanota boublab sano yeb baka belautlone? gesiba 28 e baabenea Yolenib makaa eta nanebiobo gesea i baa-baniba Kobo funaneba Ni monobaboublab san olo ula olaine ge fum-bebo? gesiba 29 e baabenea Yeye iboulelom geniba wit san ayam yeb baka

Page 31: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 13:30 28 Matyu 13:44ulelaib kesoa 30 deibueibbua boublabsan baka wit san baka bio bita witosananoa welom gaobo dim ota nemaokok nakai baabesita Boublabo sinulaniba ge olatouniba eka wit ole mitwa oleb moniba imen toumin am tamolaine ge baabenamabibo genebioboge baabesebe.

Mastet dabo saa wengobe.(Mak 4:30-32; Luk 13:18-19)

31 Yesuse saa weng mako iminbaabenea Gode kimanin kukubo in-aminobe. Mastet dabo dot kengken-gobe. Makob fut dabo ulabobe.Naka make mastet dabe obeb moneadamibo dolinebiobe. 32 As afetodabo sumobe. Mastete dab ole dotkengkeng otane e balbunea damaneabeselib anea as afeto gaisoneta wanitenibta e tung dimo deito fakam bin-abiobo ge baabesebe.

Godewengo bibmak bibmako unam-abo o saa wengobe.

(Luk 13:20-21)33 Eka Yesuse saa weng mako

baabenea Gode kimanin kukuboinaminobe. O makob yiso ulabobe.Unang mako yis ele kikonoa bolitetem daak kikanoa daak uneakwekonoa habski habskibua sinanoasitanamabe inaminobo ge baabesebe.

Yesuse wengo saa wengo olota oyebisebe.

(Mak 4:33-34)34 Yesuse inamin namin wengo

nakaia unangai alukum saa wengolota oye binebiobe. E wengo keimomo oyemin blimobe. Saa wengoolota oye binebiobe. 35 Gode wengomkeimalin nakae Aisaiae Yesuseweng sango Gode buk temo dolaneabaaneaNe wengo oyemang gamio saa weng

ota oyemabibe. SinanggwanoGode inamin namino klamtlebuosa memalosa inaminnamin wengo ayok buo wengolo omkeimabenamabibo gebaanea dolanebuo

Yesuse ina monseo weng olo yamobalinobiobe.

Boublab sano saa wengo mitmakamotabe.

36 Yesuse nakaia unangai deibeneamonea am unea e okok aleyeminnakai moniba baabaniba Koboboublab sano damibo balbu utleminosaa wengo mitmakamo ni alebenalegesiba 37 Yesuse baabenea Naka elewit sano ayamo damibo dolinebioyele Abilim Da Tlemin Naka netabe.38 Eka damib ole alukum dabalemonea dene dene otabe. Eka witdab ole nakaia unangai Gode wengowentebiba e kima bie itabe. Ekaboublab san ole Naka Misiamemeletan itabe. 39Eka makaae boublabsano oleb tenea wit sano ayamotem daako dolinebio naka ele KulanMisiam etabe. Eka wito ula touminodim ole mubiang amo bomanamabootabe. Eka wito ula toumin nakaile abisel itabe. 40 Eka i boublabsano ula olminiba aso ola tounibbioyole makob mubiang am bomanomodimo abiseli nakaia unangai bainobogalin blimi dleb moniba aso dlatounomabib otabe. 41 Abilim DaTlemin Naka ne abiseli dlaia monibaGode kimanin betano inamin naminonakaia unangai bainobo galinowatwat daye binabodlo nabianiba ekanakaia unangai kukub misiamo wafubinabib isa alukum dolminiba 42 asebeselibe eimbe tem wat dlatounibaeimbianiba enin kino sum watemebianiba memomabiobe. 43 Ekanaka molot unang molot ile i Ayekimanin bib uto biomabibo i makobGode ayale ulab aniba afok inamintubunomabiobe. Nakai ne weng olowentebibi kla funaine ge baabesebe.

Nakamake bokismonie ayok obuaib-bua atemebue saa wengobe.

44 Yesuse saa weng mako iminbaabenea I bokis monie make damibye ayok ofaibbua naka make teneaatemnea e bobolo wabasoa esakimin obua bianea kla seimbianeamonea nakamaki e afobeingo alukumwalonea monio oleb monea damib

Page 32: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 13:45-46 29 Matyu 14:5olo walosebe. Gode kimanin kukubosa inaminobe. Nakaia unangai Godekimanin kukubo bobolo kla wayebokesoa i afobeingo bobolo funinodeiboniba Gode kimanin kukub otawafunomo gabiobo ge baabesebe.

Bukub san awoko moni sumo saawengobe.

45-46 Yesuse saa weng mako iminbaabenea Gode kimanin kukuboinaminobe. Inamin naminsa nakamake bukub san awoko ayam ayamobib mak bib mako hen haabianeatemea moni sume dot ayame biekesoa atemnea e bobolo wabasoadeibanea monea e afobeingo alukumolonea naka maki walonea moniooleb tenea bukub san ele walebiobe.Gode kimanin kukub osa inaminobe.Nakaia unangai Gode kukub olobobolo wayebobo ge baabesebe.

Aameno saa wengobe.47-48 Yesuse saa weng mako imin

baabenea Gode kimanin kukubo in-aminobe. I aameno omaiba daa-knoa aamuke tem daak unoa omo-mom aningi tlakniba aameno temdaak unaniba kweki welosiba omebwate ken ele omaniba toula bianibaaning ayami bolafaniba diso makotem daak baniba eka aning misiamile dibiaibbiobe. 49 Mubiang am bo-manomosa inanomabiobe. Abiseliteniba naka misiami Gode wengowentebibbai naka molot unangmoloti tem naniba kweko blibi yatemnibaMisiame ele biebe geniba bingge dobotlaniba 50 dolbiaiba watniba ase be-selibe eimbe tem wat unaniba aseeimbianiba enin kino sum watemebianiba memomabiobo ge baabesebe.

Hekmel wengo sin osa mema osa oweng otabe.

51 Yesuse baabenea Ne inaminnamin saa wengo oyebio ibo omitmakamo tekein kebibo? geseai baabaniba Ae ni tekein kebuobogesiba 52 e baabenea Am sake makee kukubo inaminobe. E inaminnamin afobeingo sin osa mema osae am tamo okabebe. Hekmel wengaleyemin nakae make Gode kimanin

kukubo wafune mole e makob amolo gosakobe. E bobol temo Godehekmel wengo sin osa eka memaweng osa tekein kebianea wafu bieboge baabesebe.

Nasalet bib seli Yesuse mo gobanimblimobe.

(Mak 6:1-6; Luk 4:16-30)53 Yesuse saa wengo oyebeo bli-

manoa bib olo deibonea monea 54 elebibam unanea tanea Gode am tamonakaia unangai aleyebea i e wengowenteniba smiko deibe unoa baanibaE tekein kemino sumobe. Naka elebesa bibam sak makob ninib ulabotane e inamin namin okok sumoklabe yole e titil olo fatda omon-ete? 55 E am genalin nakae miinobe,eka e awoko Malia osa e ningwaliYems esa eka Yoseb esa eka Saimonesa eka Yudas esa itabe. 56 E neng-wal isa ele bliobe. Otane e tekeinkemin olo fatda tlubanota inaminnamin okok sum olo klabeso geib ke-soa 57dobsuananiba ewengomowen-tubaim blim deibasiobe. I inahamsibaYesuse baabenea Bib mak bib makseli Gode weng omkeimalin nakai klagobe bianiba i wengo kla wenteyebibotane ili bibam sel isa eka ili dabuatlemin isa ile i mo gobe bianibta iwengo klao mo wenteyebibbabo gebaabesebe. 58 Eka Yesuse ele bibamolo okok sumo homono mo klaminblimobe. Niminbabe, nakaia unangaimo bainobo geim blim kesoa e deibebinebiobe.

14Yone aay fuayemin nakae kaansebe.(Mak 6:14-29; Luk 3:19-20; 9:7-9)

1Yesuse inamonse olo dimoHeloteGalili betano komok an bietabe.2 (-) 3 Sino Helote awa genalinnakai dlanea moniba Yone afunibaklabuto ge debeb moniba klabut amdaibbiotabe. E inase olo mitmakamoinaminobe. Helote e ninge Filibealelo Helodiaso omeb haabia 4 YoneHelote baabanea Kobo keb ninge aleloomeisa haabieb kesoa kobo hekmelwengo welanebobo gesea 5 Helote

Page 33: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 14:6 30 Matyu 14:24atliaubasoa Yone anaia kaanekoge funane otane e nakaia unangaitolo tosiananea deibane biotabe.Niminbabe, i bobol temo funanibaYone Gode weng omkeimalin nakabogabibtabe.

6 Am mak bomanoa Helote awokodobmikinobuo amo tlo kesoa nakamaki teniba Helote tem nabianibafalo ga wembiba Helodiaso moonotenoa naka homoni imeno wembibikibi kaba sin ye blansoa Helotekla seinwe bianea 7 Gode niniinotaisanea baabonea Ne moton ye oboinamin namino donene genemebodoklamabibo ge baabosebe. 8 Unangsou olo wentenoa tamnoa awokosu tam unanoa baabonoa Nefatnamin ota mo baabaita doneke?gesoa awoko baabonoa Obo tanebaHelote baabaneba Yone aa fuayeminnakae gabam eta waisa ofutnenetaobutne tele ge baabosoa moonowentenoa hebmamsab imin tamnoakomok sume Helot esu tam unanoabaabanoa Kobomemale Yone gabamewaisaneba flet kwame tem daakofaneba obutne tele ge baabasobe.O funanoa Ne Yone gabame atemnitabain kaanebe genano genota wengolo Helote inangge baabasobe. 9 Ewentenea bobolo ilum omfubanootane e Gode niniino taisanea nakamaki e temna imeno wembibi kindimo baabonea Ne inamin naminodoklamabibo ge baabone kesoa eawa genalin naka make weng olobaabanea 10 e monea klabut amunanea Yone aa fuayemin nakaegabame waisa obonea 11 flet kwametem daak obakanea obeb teneaunang sou olo obuensea eka osakobeb tamnoa awoko obuensobe.12 I inabasiba Yone okok aleyeminnakai teniba dame debeb monibadofaniba moniba Yesuse baabasiobe.(v2) Yesuse inamsea Helote wengsango wentenea e okok kimaninnakai baabenea Naka ele Yone aafuayemin naka eta imin hananekesoa e titilo omonea okok sumosino ni mo watemin blimo klabea niwatemebuobo ge baabesebe.

Yesuse nakai 5,000 i imeno oyeneadowonsiobe.

(Mak 6:31-44; Luk 9:10-17; Yon 6:1-13)13 Yesuse Helote wengo wentenea

bib olo deibonea elekiem wesemeobetnea aamukewela walaneamoneaibuantem ye unang genea uneanakaia unangai homoni Yesuse unebogeiba wenteniba i bibamo deibonibakan moniba ibuantem ye temiba14 Yesuse weseme tem watnea kenwat obanea daak tlanea temea nakaiaunangai homoni teniba waisa blibkesoa yatenea dohalilanea giningami klayebea 15 kwin tloa e okokaleyemin nakai teniba baabanibaAmo kwinobo, betan olo bibo blimkesoanakaia unangai dlanebamonibabib onon tlaniba imaye imeno walinegesiba 16 Yesuse baabenea Ibo imo dlaiba unaibe! Ibmaye imenooyine gesea 17 i baabaniba Ni imenohomonbabe. Blet gwabo 5 olanobaeka aningi asu olananob biobo gesiba18 Yesuse baabenea Oleb tline geseaoleb tesiba 19 e nakaia unangaibaabenea Bukuban dim daak toulainegesea toulasiba e blet gwabo 5 oolonea aningi asu olo nanea wafubianea abilim ut teme bianea Godegangobo genea bleto hanea e okokaleyemin nakai oyensea oloniba20 nakaia unangai kikibeiba unambiniba matwayensoa atosino olaibkesoa e okok aleyemin nakai olonibatlit meeno 12 o tem daak basiobe.21 Nakai imeno dowonsibi 5,000obe.Unanga tena isa imen olo dowonsibotane i mo kieim blimobe. Naka gangilita kieibbiobe.

Yesuse Galili aamuke dang dim watmama onsebe.

(Mak 6:45-52; Yon 6:15-21)22 Omito Yesuse e okok aleyemin

nakai baabenea Ibo weseme obetnibasin watniba aamuke milim emwalewaitneine! Ne nakaia unangai dlaiauniba deibenita natlamabibo gesea iuniba e nakaia unangai dlanea 23 ilibib onon tlaiba e elekiem utnea amgolim ut bianea beten kebea mililan-ota elekiem bietabe. 24 Yo dim

Page 34: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 14:25 31 Matyu 15:9

ota weseme aamuke isak mimiabewat bia aaye mousie haa tlebianeaeka glole sume tenea yebiam nabi-anea glole weseme imin fuba obet-nea alang tla unebea bumolok bian-iba fulo waldibibibtabe. 25 Bomananggenoa bing genota Yesuse aalangdim wat mama tenea isu tlang ge-nea tebea 26 e okok aleyemin nakaiateniba funaniba Winiminobo genibakla tosiam bianiba ngansiba 27Yesusehebmamsab baabenea Ibo ib boboltemo mo dlou uneyebota tosianim-ibe! Netabo gesea 28 Fitae baa-banea Sum kobo bain ye tebeb biamobaatneneba nesa aa dang dim daaktama tamania kebsu natlano gesea29 Yesuse baabanea Tele gesea Fitaeweseme tem daako deibonea daatneaaa dang dim daak tama tama moneaYesus esu onse otane 30 e glol baka aabakao watenea tosiananea dawabbadaak unangge kesoa Sumo, nafunalege ngansea 31Yesuse afunea baabaneaKeb bainobo galino mo sbal maimblim biebobe. Kobo nimin kenebtabobol tem hekhek fumbebe? ge baa-banea 32 i dabo daatniba weseme temdaak tounabiba glole denea aaye tabgenasea 33 e okok aleyemin nakaiweseme tem daak blibi inamin naminolo watemniba Yesuse lotu keha bian-iba baabaniba Kobo bain Gode miinkebtabo ge ohamonsiobe.

Yesuse ginin gami homoni Genesaletbetan ye klayemonsebe.

(Mak 6:53-56)34 I inaniba weseme obetniba aa-

muke yalaniba watniba Genesalet be-tan wat temiba 35 nakaia unangaiWanetase? geniba temibo Yesus etakesoa i hebie wengo omaiba monoabib mak bib mako meb meb yoonon tlanoa nakaia unangai giningami dleb teniba esu tlaniba baaban-iba 36 Kobo ginin gami deibeneba ikweilo keb youme ken eta meleban-iba i ginino ayamu benoko gesiba edeibenea i inaniba e youmemelebaibiginino alukum ayamu besobe.

15Gode hekmel wengo faninwali hek-

mel wengo gaisonobiobe.(Mak 7:1-13)

1 Yo dim ota Felisiei mak isa ekahekmel weng tekein kemin nakaimakisa Yelusalem bib ye daniba tenibaYesus esu ele tlaniba 2 baabanibaNib faninwali hekmel wengo baanoaIbo imeno dowonom gaibo kweilaokla fubaniba Gode kin dimo kininganibta imeno doweine genobiobe.Keb okok aleyemin nakai niminkenibta nib faninwali hekmel kukubolo deiboniba afet nabibe? I kweilaoklao mo fubaim blim kenibta imenowembiobo gesiba 3 eka Yesus esakyang ke baabenea Ibo Gode hekmelwengo omdib bianibta ilib faninwalihekmel kukub ota wafu bliobe. 4Godehekmel wengo baanoa Ibo ib biem aykamwali kla gobe bianiba i wengokla wenteye bianibte gena bianoaeka weng mak osa baanoa Nakaiaunangai wanita i biem ay kamwaliweng misiam baabeib mole yenaibakaaine genanobu 5 otane ibo obianibaNakaia unangai wanita inaminnamina moniao bibebua olonibai biem ay kamwali daabenaminodeibaniba i baaniba Ni inaminnamin olo Gode dlalomabbiobogenimibo 6 ibo baaniba Ibo biem aykamwali mo daabenimibe gabinabibkukub olo ibo Gode hekmel wengoomabbubaniba ilib faninwali kukubota wafu binabiobe. 7 SinanggwanoGode weng omkeimalin nakae AisaiaeGode buk temo dim omin sitalsaiweng sango dolanebuo memalo netekein kenia Bain ibtabo geiobe. Ebaanea8 Nakaia unanga eli i sital dimo ne

niniino nemtouleb nomabibotane i bobol temo ne moomnomabibbabo, 9 i dabalimnakai hekmel weng ota wafubianiba nakaia unangai aleyebianiba Olo Gode hekmelwen-gobo galomabib kesoa i nelotu kenemibo ne i wengo

Page 35: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 15:10 32 Matyu 15:28mo wentamibabo genebioboge baabesebe.

Inamin namino nakaia unangaimisiam naye binabo wengobe.

(Mak 7:14-23)10 Yesuse nakaia unangai saa weng

mako baabenang genea nganabeseatesiba baabenea Ibo ne wengokla wenteniba funaine! 11 Nakaeimeno kweilao mo fubaim blimkenea dowonameo mo henganemebaotane e inamin namino bobol temmisiamo funaneme ota hengminohenganamabebo ge baabenabea12 omito e okok aleyemin nakaiteniba baabaniba Felisiei keb wengowenteniba aal waisesoa atliyebobe.Kobo olo mo tekein kebebbayo?gesiba 13 Yesuse Felisiei weng sangosaa wengo baabenea Ne Aye abilimut bie e damibsabe. Eka inaminnamin osa alukum e mo dolieimblimobe. Inamin namino omayedamibo balbunobuo ole mit bakaulanamabebe. 14 Ibo i bobolomo funimibe! I makob kino tumgebenobuei ulabobe. Nakai kinotum gebenobua make tenea makedeibe alebanang gameo i dabodeibe geteisaniba atda unomabiobogesea 15 Fitae baabanea Kobo saaweng ele baaneba Nakae kweilaomo fubaim blim deibonea imenodowonameo mo henganemebabogeneb olo mitmakamo ni alebenalegesea 16 Yesuse baabenea Ibsa smatob tlim biobe. 17 Nakae inaminnamino dowonameo e bobol temomo unamobabe. O dowonea daaknoaamun tem daak unobua alo faneamonamabobe. Ibo olo mo tekeinkebibbayo? 18 Ina otane inaminnaminmisiamo e bobol temo bibabuafumbianea obea e sital dimo tam tleboota naka ele hengmino hengabebe.19 Inamin namin kukub misiamo ebobol tem wato bio kesoa e inaminnamin kukub misiamo nabinabeomakob bobol tem misiam funin osaeka nakai yenanoba kaanamin kukubosa eka alelwali deibenoba unangmaki taman deib dleb haanin kukub

osa eka unang taman hengaminkukub osa eka ayok henin kukub osaeka dim omin kukub osa eka nakaiaunangai dim oyemin kukub osa otabe.20 Inamin namin kukub misiam olonakae nabe ota hengminohengabebe.Otane e kweilao mo fubaim blimbianea imeno dowonameo mohenganemebabo ge baabesebe.

Unang mako Islelba otane o Yesusebainobo gesobe.

(Mak 7:24-30)21 Yesus esa eka e okok aleyemin

naka isa i bib olo deiboniba monibabetan mak ye onsiobe. Betano yobibo asube. O niniino Taia bib osaSaidon bib osa otabe. 22Kenan unangmako ye binobiobe. O Islelbabe.O ye binabobua tenoa Yesus esuele tlanoa baabanoa Sum kobokomok sume Debite molofeitobe.Ne moono hob misiame bekebobianea watwat dabonang genabebe.Kobo nemhalilaneba daabotnenale gebaabaso 23 otane Yesuse o wengo moyang ke baabueim blimobe. E okokaleyemin nakai teniba baabanibaKobo unang olo omaneba unoko!O nibo dosi tebianoa ngan tebobogesiba 24 Yesuse baanea Islel tenimakob eil sibsibi deib ayame tobtlimbibi ulab kesoa Gode ne nemanetenia daabenang genita tlibiobe.Ne Islelbai mo daabenamabibaboge baasebe. 25 Otane unang olotenoa e skilono kikib ye dlong dlonggolbua tounoa baabanoa Sum kobodaatnenale gesoa 26 Yesuse baaboneaTili naka memei imeno oise dowon-aibo ayamba kesoa nesa inania Islelideibenia Islelba ita daabei mole olomisiamobo ge baabosea 27 unang olobaabanoa Sum keb wengo bain otanetili i aweli imeno wembiba atosinodilbi daaknoa biin daak unamo iunam binabiobe. Kebsa inanebaIslelba ne nemhalilaneba daatnenalegesoa 28 Yesuse baabonea Obo obbainobo galino sbal mabiebobe. Oboinamin namino inatneneko gabeboinabkenamabibo ge baabonea olo dimota weng tosa o moono ayam ansobe.

Page 36: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 15:29 33 Matyu 16:7Yesuse nakaia unangai homoni ginin

gami klayemonsebe.29 E betano yo deibonea imin

monea aamuke Galilie ken ye unaneautnea bibilim ut toumbia 30 nakaiaunangai homoni skil misiam isa kinotum gebenobue isa eka gilok yalobionaka isa eka kobom isa eka gembibimak isa dleb teniba Yesus esu eledlasiba e klayemonsebe. 31 Yesuseklaubenea kobomi weng obiam ekagilok yalobuei ayam ambiam ekaskil misiami tema tema une biameka kino tum gebenobue isa iminwebiabenasoa Islel nakaia unangaieli yateniba smiko deibe unoa i SumeGode niniino dobtouleb bisiobe.

Yesuse nakai 4,000 i imeno oyadowonsiobe.

(Mak 8:1-10)32 Yesuse e okok aleyemin nakai

nganabenea tesiba baabenea Nenakaia unanga eli dohalimbibe. Ine beketne bliba amo asumatnablimano i imen teb bliobe. Ne dlasiaimen teb bebianiba deib tama deibobeit doka bianoa kin bobob yemokesoa ne mo dlaia unaibbabo gesea33 e okok aleyemin nakai baabanibaOlo naka blim ibuantem olole niboimeno fatda olota naka homon unanghomon eli oyomabbione? gesiba34Yesuse baabenea Ibo bleto fatnaminolaibbione? gesea i baabanibaBlet gwabo 7 olanoba eka aninggwabi asumak olananobbiobo gesiba35 Yesuse nakaia unangai Dabalimdaak toulaine ge nganabesea inanibatoulasiba 36e bleto 7 olo olonea aningiolonanea Gode gangobo genea haneaolonea e okok aleyeminnakai oyenseaoloniba nakaia unangai kikibeiba37 unam biniba matwayensoa atosinoolaib kesoa Yesuse okok aleyeminnakai oloniba tlit meeno 7 o tem daakbasiobe. 38Nakai imeno yo dowonsibi4,000obe. Unanga tena isa imen olodowonsib otane i mo kieim blimobe.Naka gangi ilita kieibbiobe. 39 OmitoYesuse nakaia unangai dlanea uniba

e weseme obetnea monea betanoniniino Magadano ye onsebe.

16Naka maki Yesuse okok sumo mo

klanea watemomo ge baasiobe.(Mak 8:11-13; Luk 12:54-56)

1 Felisiei mak isa eka Sadyusieimak isa i funaniba Nibo Yesuseinabatemoba e weng ayamo moyang keim blim kene mole kotkebanomo ge fumbianiba tenibabaabaniba Kobo okok sumo moklaneba ni watem tekein kenoba kebtitilo bain abilim da tlobe genomogesiba 2 Yesuse baabenea Kwinomoibo baaniba Ban tomo fano olobomanomo am ayam bomanamabobogenabiobe. 3 Eka boman tlam olebaaniba Iib dim uto mililanoa abilesok eito kinane yole memalo sokotlemabobo genabiobe. Ibo klul olowatemniba moton sambinabib otaneinamin namino memalo tam tebuolo watemebibo o mitmakamo motekein kebibbabe. 4 Ibo hengminohenga bianiba Gode kukubo mowafu blibba ibo te baatneniba Niokok sumo mo watemaobobo gabibotane ibo sinanggwano Gode e wengomkeimalin nakae Yonae okok sumoolokiem alebanebio yota funaine!Yonae aningo amun tem wat biaamo asu blimanoa make dime iminfua dabaso inanea Gode nesa makobinatnenamabebe. Gode inanea klaneaibo watemomabiobe. Okok sumoafeto blimobo ge baabenea deibeonsebe.

Felisi isa Sadyusi isa i bleto si-tanamino saa wengobe.

(Mak 8:14-21)5 Am mak bomanoa Yesuse okok

aleyemin nakai weseme obetniba aa-muke welaniba watniba milim sin dawat unib otane i bleto oleb onaminodokobenoa deibo unibbua 6 Yesusesaa weng mako baabenea Ibo Felisieisa eka Sadyusi isa i bleto sitanaminoniniino yiso klaine ge baabeseo 7 ewengo mitmakamo makob Felisie isaSadyusi isa i kukub misiamo na met

Page 37: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 16:8 34 Matyu 16:23

na met bebib ota baabene otane eokok aleyemin nakai weng olo mit-makamo mo tekein keim blim kenibai sinwalo baasese bianiba teka bian-iba baaniba Bleto deibo tlobbio yotabaabenebo gabiba 8 Yesuse i boboltem funino tekein kenea imin baabe-nea Ibo nimin kenibta ib sinwaloobianibta Nibo bleto blimobo gabibe?Ibo ib bainobo galino mo sbal maimblimobe. 9 Ibo sma tekein keim blimbliobe. Ne bleto 5 o olonia ha-nia nakai 5,000 i kikibeia doweibbuotane i alukumomo doweim blimobe.I unan deniba imen homono iminolaiba ibo oloniba tlit meen temobaibbu otane ibo olo mo fumbibbabe.10 Eka bleto 7 o olo hania nakai 4,000i kikibeia unam biniba atosino olaibaibo oloniba tlit meeno temo iminbaibbio yosa ibo mo fumbibbabe. Ibbleto blim otane ne bleto oyenamintitilsabe. Ne weng ele oyebi olo bletowengbabe. 11 Ne bleto wengo baabeiolo mitmakamo inaminobe. Felisieisa Sadyusi isa i inamin namin kukuboaleyebibo klaine genita o saa wengobaabei otane ibo tob tlim biobo gesea12 i wenteniba tekein keniba e wengele baabene olo Bleto sitanaminowengo mo baabeim blimobo e Felisieisa Sadyusi isa i inamin namin kukuboaleyebib ota klaine geneta baabenebogesiobe.

Fitae Yesuse baabanea Kobo Klaistkebtabo ge baabasebe.

(Mak 8:27-30; Luk 9:18-21)13 Yesuse monea bibo niniino

Sisalia Filibai bibo kikib ye unanea eokok aleyeminnakai baabeneaNakaiaunangai Abilim Da Tlemin Naka newanetabo ge one binabibe? gesea14 i baabaniba Maki oke bianiba EYon aa fuayemin naka etabo gesibeka mak ile oke bianiba Gode wengomkeimalin nakae Ilaiya etabo gesibeka mak ile oke bianiba Gode wengomkeimalin nakae Yelemaia etableka Gode weng omkeimalin nakamak etase makobo gesib bliobogesiba 15 e baabenea Ibmal ole newanetabo gabibe? gesea 16 Saimon

Fitae baabanea Gode KemfakaminNaka Klaist kebtabe. Gode amitafen binabe miin kebtabo gesea17 Yesuse baabanea Saimono, Yonaemiin kobo ne seinkebibe. Dabalimnakai ne weng sang olo mo alebkeimblimobe. Ne Aye abilim ut bieta wengolo alebkenebe. 18 Ne kobo Fita genganabkei olo mitmakamo tomobe.Nakai amo genoma bianiba dabalohakenaniba amuno olabbaniba tomobeboniba geib biamo mo fibamobabe.Sbal manamabobe. Kebsa makobtomo ulabobe. Kobo ne meletanine bainobo gabibi daabeneba sbalmanomabiobe. Aseinin bibo titilone meletani mo dlabbunomobabe.19 Ne titilo omklamabio makob Godekimanin bibo kie tobklamabibe. Kobodabalim olo inamin namin kukubmisiamo tlemo Tolobo geneb biamoGod esa inanea abilim uto kukubmisiam olo Tolobo genamabebe. Ekakobo dabalim olo inamin naminkukub ayamo tlemo Ae ayamobogeneb biamo God esa inanea abilimuto kukub ayam olo Ae ayamobogenamabebo ge baabanea 20 Yesusewengo blimanoa omito e okokaleyemin nakai baabenea Ibo nakamaki mo baabenibta Yesuse GodeDofakamin Nakabo ge baabenimibege baabesebe.

Yesuse baanea Ne kaania iminhananamabibo gesebe.

(Mak 8:31–9:1; Luk 9:22-27)21 Amo yo olo dim ota Yesuse e

okok aleyemin nakai baabenea Newatnia Yelusalem bib wat unamiokomokwal isa eka Gode amo kimaninnakai komokwal isa eka hekmel wengtekein kemin naka isa enin sumo om-neniba nanaiba kaania amo asu ke-nia make dime imin hananamabiboge baabesebe. Sino e weng olo mobaabeim blimobe. E weng olo nena yebaabesebe. 22 Fitae wentenea Yesusedebeb tanea sesa tam unanea sbalweng baabanea Sum kobo kukub olokeb dimo mo tam tlamone! GodeTolobo geneko gesea 23 Yesuse deski-nanea Fitae baabanea Gululam kobodeitne one, ne mo watamebe! Keb

Page 38: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 16:24 35 Matyu 17:14bobol tem funin olo Gode bobol temfuninbabe. Nakai bobol tem funin otafunanebta obeobo ge baabasebe.

24 Omito Yesuse e okok aleyeminnakai baabenea Nakai wanita nebeketne nom gib mole i niniinoomabbuniba inamin namin kukubmisiamo i dimo tam tlemo omnaka-touleb bianiba ne kukubo wafu nine!25 Eka nakaia unangai wanita ili boboltem funino wafu bianiba dabalimolo inamin namino gobonimibo iamito mo biomabibbabe. Otanenakaia unangai wanita ne bobolofunaniba dabalim olo inamin naminodeibonimib nakai afen smiko amitnamabobe. 26 Nakaia unangai wanitadabalim olo inamin namino alukumolmina bianiba mo bainobo geimblim bianiba i kaaniba aseininbib unib mole inamin namin olofatnanota daabenamabone? Omo daabenamabobabe. I inaminnamino dloniba i afen smike amitnine waloniba dobonamino blimobe.27 Abilim Da Tlemin Naka ne abiselidlonia eka ne Aye titilo ayal inamineinobuo omonania dleb tenia nakaiaunangai kukubo dabalim olo nabinibbiamo molo yang kebenamabibe.28 Ne weng ele baabenamabi olokla funaine! Naka maki memalodabalim olo blibi mo kaaim blim blibaAbilimDa TleminNaka ne komok sumaia natenibta mit kaanomabiobo gebaabesebe.

17Yesuse aalo afet anea atemsiobe.(Mak 9:2-13; Luk 9:28-36)

1 Amo asuke asuke asuke naoblimanoa Yesuse Fitae dobonea ekaYemse e ninge Yone i dabo e dlonaneadletnea utniba amgolime tekebminegolim ut ilikiem bianiba 2Yesuse aaloafet anea eka e kibi osa afet aneamakob afoko tubunoa bomat genaboinanea eka e youm osa namabebining genoamakob ayal inanoa atemnabianiba 3 eka omito Yesuse okokaleyemin nakai asumatna eli temibaMoses esa Ilaiya esa i dabo abilimdaniba daake temniba Yesuse tena

mabianiba weng obiba yatemniba4 Fitae Yesuse baabanea Sum kobonibo ele biobo ayam kesoa koboAe geneb mole ne amo asumatnagenamabibe. Mako kebmi gebke ekamakoMoses emi geba ekamako Ilaiyaemi geba nanano ge ohabea 5 ayungobomat genoa ayal inamin tubunoa gedlanoa weng mako ayung tem iwatbaabenoa Ele ne miinobe. Ne klagoba biania seinhabibe. Ibo e wengokla wenteha bianibte ge baabesoa6 Yesuse okok aleyemin nakai klatosiananiba dlong dlong golbuadaakniba dabalim daak unanibagabam delabma bliba 7 Yesuse teneaisu tlanea melebenea baabeneaHanaine! Mo tosianimibe gesea 8 ihananiba temiba naka maki blimYesuse elekiem bia atemsiobe.

9 I inaniba amgolimo deibonibadabbema tebianiba Yesuse i baabe-nea Ibo inamin namin olo watemibonaka maki mo baabenimibe! Kimikgeibbua binia Abilim Da Tlemin Nakane kaania imin hanaita weng olobaabeine ge baabenea watasea 10 ekae okok aleyemin naka isak baabanibaHekmel wengo aleyemin nakai niminkenibta baanibta Ilaiyae imin sin tletaGode Dofakamin Nakae abuk tlam-abebo ge obinabibe? gesiba 11 Yesusebaabenea Bainobe. I baaniba Ilaiyaele sin tenea inamin namino alukumklanang genea tlamabebo geibbuo 12ebain inanea sin tlebuo otane nakaiaunangai emo tekein keimblim kenibai ili bobol tem funin ota nabianibae kukub misiam omkaha binibbiobe.Ne weng olo bain baabeiobe. I AbilimDa Tlemin Naka nesa inaniba eninoomkanemomabiobo gesea 13 e okokaleyemin nakai wenteniba funaniba Ebaanea Ilaiyae sin tlebiobo gabe yeleYone aa fuayemin naka eta ohabebogesiobe.

Yesuse naka tene hob misiamebekeba bia fotebebasebe.

(Mak 9:14-29; Luk 9:37-42)14 I amgolim ut daniba teniba

nakaia unanga isu ele tetemiba nakamake tenea Yesus esu ye dlong dlong

Page 39: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 17:15 36 Matyu 18:2golbua tounea 15 baabanea Sum kobone miine dobhalilaneba daabanale! Edabasam bianoa enin obba misiamoenha binabobe. Eka am mak dimole e watnea ase eimbianea eka aantem osa dobbianea daak bina bin-abe kesoa 16 ne funania Keb okokaleyemin nakai klaubaine genia de-beb tetemi otane i titil blim kesoa imo klaubaim blimobo gesea 17Yesusebaabenea Ib bainobo galino blim eka ibobol tem funin osa molotbabe. Ibomakob memalo naka homon unanghomoni dabalim ele blibi ulabobe.Am homono dimo ne ibo amit yebekebe binabi otane ibo ne mo bain-obo getneim blim bliobe. Naka tenedebeb tline gesea 18 debeb tesibaYesuse hob misiame sbal weng baa-banea fotebenea unanea naka ten eledeiba unea hebmamsab ayam ansebe.

19 Omito e okok aleyemin nakaiilikiem teniba Yesuse kil baabanibaNi nimin kenobta hob misiam elemo fotebebaim blime? gesiba20 Yesuse baabenea Niminbabe,ib bainobo galino men kesoa ibomo inaim blimobe. Ib bainobogalino klao mo sbal maim blimbiaib otane ibo funaniba Ni smaGode daabenea inamin namin okoksumo nanomabbiobo ge funanimibonanomabiobe. Eka weng mak osamitmakamo makobobe. As mastetdabe kengkeng otane dolinimibobelanea beselib damanabe inanibaib bainobo galino men bibe biamotane ibo funaniba Ni sma Godedaabenamabebo ge funaib mole iboamgolim make baabaniba Kobo ewatone genimibo e unamabebe. Ibookoko mako tob tlin halonaminoblimobe. Weng olo kla funaine!21 [Inamin namin afeto naneba hobmisiami fotebenamino blimobe.Beten osa eka imen halamin osakukubo asu yo olotabo ge baabesebe.]

Yesuse kaanea imin hananamabeowengo imin baabesebe.

(Mak 9:30-32; Luk 9:43-45)22 Yesus esa e okok aleyemin naka

isa i alukum Galili betan ye mibian-iba Yesuse e okok aleyemin nakai

baabenea I Abilim Da Tlemin Nakane nemeb moniba naka maki nemy-iba 23 nenaiba kaam biania amo asukenia make dime imin hananamabiboge baabesea e okok aleyemin nakaiwenteniba i bobolo ilum omfubesobe.

Yesuse Gode am sumo takis monibokalin nakai monio oyensebe.

24 Yesus esa e okok aleyeminnaka isa i moniba Kabaneam bibye temiba Gode am sumo takismonio bokalin nakai teniba Fitaekil baabaniba Ib aleyemin nakaeGode am sumo takis monio okayebinabeo? gesiba 25 Fitae baabeneaAe e okaye binabebo ge baabenea eimin tanea am tam unanea wengomo baabaim blim bia Yesuse datasin weng omtamanea Fitae baabaneaSaimon kobo fatnangge fumbebe?Dabalim olo komok sumi betan makbetan mak ye blibi fatnanibta takismonio bokam binabibe? Ili meletanita i takis monio okaye binabiba blekanaka afet itio? gesea 26Fitae baabaneaNaka afet itabo gesea Yesusebaabanea Bainobe. Komokwali ilimeletan ikobbabe. Naka afet itatakis monio okaye binabiobe. NiboGode meletan kesoa e am sumotakis monio walonamino denomoboklayam 27 otane i atliaubenomokesoa kobo moneba aamuke aningihuke diyebeba aningo mikiktemotetemoawananomo omoneba anangeteluboneba temebta monio biamoomeb tenebta nib dab nib takis monioomyene ge baabasebe.

18Waneta Gode kimanin bibo komok

anamabene?(Mak 9:33-37; Luk 9:46-48)

1 Weng tosa yota Yesuse okokaleyemin nakai teniba esu ele tlanibakil baabaniba Keb okok aleyeminnaka ni isak tem daako wanetakomok aneta Gode kimanin bibonakaia unangai kimanamabene?gesiba 2 Yesuse naka ten gwabemake nganabane tesea dobonea ikibi kaba sin ye dofanea masea

Page 40: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 18:3 37 Matyu 18:17baabenea 3 Ne bain baabenamabibe,ibo untak nganin kukubo deibonibamakob men gwabi bobol tem funinoulab animibo ibo Gode kimaninbibo unomabiobe. 4 Nakae wanetauntak nganin kukubo deibonea mengwab ele bobol tem funino ulabam bie naka ele Gode kimanin bibokomok an biebe. 5 Eka nakae wanetane bobolo fumbianea men gwabenamine daabane mole kukub olomakob neta daatnenamabebo gebaabesebe.

Kukub misiam ota nakai bainobogalino watwat daye binabobe.

(Mak 9:42-48; Luk 17:1-2)6 Yesuse imin baabenea Nakai tom

beselibe oboniba naka make kwel watobasa gebaniba dobbiaib watnea aayesume dang wat blelanea kaanemeokukub olo misiamobe. Ina otanememe gwabi ne kla bainobo ganebinabib kesoa naka ele hengminohengabea men gwab enamine ateneaesak hengmino hengane mole oledot misiamobe. Niminbabe, e inanebiamo Gode atlihamino e dimo tamtlamabobe. 7 Inamin namin kukubmisiamo nakaia unangai dimo tamtlanota dlabmanota hengmino hengabinabib kesoa ne dohalimbibe. Otanenaka make tenea menganea baaneaNibo inamin namino inanomo geseawenteniba inaniba henganimibonakae tenea menganeme naka eleklaneko! Sinanomo enin sumoe dimo tam tlamabobe. 8 Kebkweilone kemab manea hengminohenganeb mole walo ombianale! Ekaskilon eta kemab manea henganebmole esa walo obbianale! Kebkweilone elekiem deiba bianebaafen smike doboneba amit neb molekukub olo ayamobe. Ina otanekobo deibaneba asu tubuna biambineba aseinin bib unaneba asekiminaminba amit einine tem wateineb mole kukub olo misiamobe.9Keb kine inaminnaminowatemnebabobolo wabkenoa henganeb moleulo obbianale! Keb kine elekiemdeiba bianeba moneba afen smikedoboneba amit neb mole kukub olo

ayamobe. Otane kobo deibaneba asuteme bianeba aseinin bib uneb molekukub olo misiamobo ge baabesebe.

Eil sibsibomako omebmolaibbuo saawengobe.

(Luk 15:3-7)10 Yesuse baabenea Wentine! Ibo

meme gwab eli momisiam doka bian-iba funaniba I besa nakabo galaibe!Niminbabe, i kimanin nakai abiseliabilim uto ne Aye bekeba bianibaateme binabiobe. 11 [Inamin ke-soa Abilim Da Tlemin Naka ne tenianakaia unangai hengmin temo blibidotlanang genita tlibiobe.]

12 Ibo saa weng olo funaine!Naka make e eil sibsibi homon 100bibabliba mako omeb molanemeonimin kenamabene? E maki 99 iamgolime tabab ye dlanea bianibatetano wembiba deibenea moneamako omeb molaneo henamabebe.13 E inanea hen tenea watemameokla seinwemabebe. E eil sibsibimak isa seinyebe otane olole omebmolanebua imin ome kesoa klaseinwemabebe. 14 E inanamabekesoa ib Aye abilim ut bie bobol temosa inaminobe. E fumbeo Memegwabi elekiem olokiem i mo monibtabib misiamo unaibe ge fumbebo gebaabesebe.

Nekwali henganimibo dlo klanaminoweng otabe.

15 Yesuse e okok aleyemin nakaiweng mako imin baabenea Keb nekemisiam nabkene mole klebkiemmoteneba etemna toumbianiba baa-baneba Kobo nemisiam natneneboboge baabaneba e keb wengo wenteneainamin kukub olo deibone moleklayamobe. Ib dabo bobol temomakob omfaniba seinine! 16 Otanee keb wengo mo wentim blim kenemole deiba teneba naka mak unangmaki elekiema asua mak ye dletnebamotemniba etemna toumbianibakobo weng olo imin baabaneba isakkeb wengo daabkeniba Kobo nakaele misiam nabanebobo ge baabanaine! 17Otane e ibwengomowentimblim kene mole kobo debeb moneba

Page 41: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 18:18 38 Matyu 18:35

alukum ne bainobo galin nakaiaunangai dimaneba e i weng osa mowentim blim kene mole fotebeine!E ibo mo baka lotu kemene! Emakob bainobo galinba isa eka takismoni bokalin naka isa i ulab bianetananamabebo ge baabesebe.

Dabalim olo bainobo galin nakainabibo wengobe.

18 Yesuse imin baabenea Ne ibomoton baabenamabibe, ibo dabalimolo inamin namin kukub misiamotlemo tolobo geib biamo God esainanea abilim uto kukub misiam olotolobo genamabebe. Eka ibo da-balim olo inamin namin kukub ayamotlemo Ae ayamobo gabinib biamoGod esa inanea abilim uto kukubayam olo Ae ayamobo genamabebe.19 Eka ne weng mako imin baabenam-abibe, dabalim olo naka mak unangmaki asua asumatnaea mak kenibafunaniba Gode inamin namino in-abenamabebo ge funaniba ne AyeGode abilim ut bie nganhamib molee inabenamabebe. 20 Nakai bain asuaasumatnaea mak keniba miniba nebobolo funom gaibo ne i baka biam-abibo ge baabesebe.

Okoknakamakemisiamnanebue saawengobe.

21 Omito Fitae tenea Yesus esu eletlanea kil baabanea Sum kobo neneke ne kukub misiamo omkanemeone baabania Kobo hengmino neomkanebebo dokotnenoa deibueiobogenamin wengo ohamino fatnaminbaabanamabine? 7 genana bleka?gesea 22 Yesuse baabanea Yeyeinangge ohamin wengo kiminbabe.Homon baabanale! 23 Inaminkesoa Gode nakaia unangai kimaninkukub osa enaminobe. Komok summake funanea Memalo ne okokokimanini inamin namino doitneibbuoyano klasia yang ketneine genea24 toumbianea sin olebue emio kineatemea naka ele monio K10,000,000kesoa watemnea baabenea Ibo nakaele debeb tline gesea debeb tesibabaabanea Keb monio K10,000,000be.Kobo yang ketnenale ge baabane

otane 25 naka ele monio olo yangkenamino blim kesoa komokebaabenea Ibo naka elesa e alelmelel isa eka e afobeing osa alukumoloniba naka maki waloniba monioolonibta ne yan olo nesak oninegesea 26 naka ele komok esu ye dlongdlong golbuanea tlabianea baabaneaSum kobo nemhalilaneba deitnebiebta mitdata yang kebkenanogesea 27 sume naka ele dobhalilaneabaabanea Kobo ne yan olo mowalaebe! Temdeibonale ge baabasea28 naka ele deibanea monea nakamake i dabo dab asu keniba okokolo okok kebinabibbua e naka elemonio K100 oisanebio kesoa kwelwat afunea baabanea Kobo ne yanomemale alukum yang ketnenalegesea 29 e naka elesu ye dlongdlong golbuanea tlabianea baabaneaKobo ne nemhalilaneba deitnebiebta mitdata yang kebkenano gene30 otane e mo wentim blimobe. Esbal manea debeb mo daia klabutam bianea yano waloseta tileisananogenea debeb onsea 31 okok kimaninnakai maki ateniba Yebbabo genibamoniba i komoke baabaniba ekoinanea mak sake ge debetneaklabut am unea deiba tlobobogesiba 32 komoke wentenea naka elenganabanea tesea baabanea Kobookok naka misiamobe. Kobo sinone menebeb binia kemhalilania Neyano mo kitnenemebe! Deitnenalege baabkeibu otane 33 kobo niminkenebta ne nabkeibio inanebta kebneke dobhalilanebta e yano deibaimblime? ge baanea 34 komoke atli-aubasoa okok nakai maki baabeneaGe debeb moniba klabut am daibaklabut am bia klabut am kimaninnakai enino omkahabib binea ne yanoalukum yang ketneseta tileisainege baabenebiobo ge baabenea eka35 imin baabenea Ib nekwali heng-mino ibo omkayemibo dokobenoadeibueine! Ibo mo inaim blim kenibasma ye funib mole ne Aye abilim utbie esa inanea ib hengmino sma yefunamabebo ge baabesebe.

Page 42: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 19:1 39 Matyu 19:1519

Yesuse alelwali fotebenamin kukubowengo baasebe.

(Mak 10:1-12; Luk 16:18)1 Yesuse weng olo oyebeo bli-

manoa Galili betano deibonea iminmonea aaye Yodane milim sin dawato Yudia betan ye bebea 2 nakahomon unang homoni kan motem-siba denea ginin gami klayebea 3Felisimaki Yesuse naatemoba e ni wengoklayamo mo yang keim blim kenemole kot kebanomo geniba tenibakil baabaniba Nib hekmel wengo mobaanoa Nakae e alelo fotebenanggameo ayamobo genobuo? gesiba4 Yesuse baabenea Ibo Gode buk temweng olo kibinabiobe. Sinangg-wano inamin namino mo tam tlimblim bua Gode mikiktem ye kilo-nea klana bianea eka nakae klaneaunango klananea 5 baanea Ne inaikesoa nakae e awok aaleb kamwalideibenea alelo omameo i kamo idamo makob elekiem anomabiobogenebiobe. 6 I kamo mo asuanimib-babe. Gode emaye dleb tete nanam-abe kesoa naka maki mo danimibege baabesea 7 i imin kil baabaiboMosese hekmel wengo mako afetdolanea enangge baanea Nakae ealelo fotebenang ge mole alelwalifotebenamin futano dolanea e aleloomweneta fotebene unoko genebioyo e nimin keneta inamin wengodolanebione? gesiba 8 Yesuse baabe-nea Mosese weng olo baanebuo oloniminbabe ibo weng omdibi bianibakukub ayamo mo wafu blibba ke-sota e baanea Ibo inanibta alelwalifotebenamine ge baabenebiobe. Ekasinanggwano Gode naka esa unangosa klane dimo e inamin kukubo moomfaim blimobe. 9 Ne weng olo bainbaabenamabibe, naka make e alelotamano mo hengaim blim bua imakefotebenea unang afet ome mole etamano henganamabebo ge baabesea10 e okok aleyemin nakai baabanibaNi kukubo inaminobe. Nakae wanetae alelo fotebenangge mole ele bobol

temobe. Otane kobo baaneba Nakamake e alelo tamano mo hengaimblim bua imake fotebenea unang afetome mole naka ele emaye tamanohenganamabebo gabeb yole bumolokkesoa ni funanoba Nakai alelwalidlonamino deiboniba besa kaket nim-ibo klayamobo gabuobo ge baaba-siba 11Yesuse yang ke baabenea Godemo baaneta Nakai alukum alelwalimo dlaibe gabebabe. Emaye nakaielekiem dabakaneme asu dlakane-meo daabenamabe kesoa ita kaketnomabiobe. Otane homon ile alukumalelwali bokaline genebiobe. 12Nakaialelwali bokalino deibenamino mit-makamo afet afetobe. Naka makii awokwali gongam tem da inamindlaniba tekein keniba I damanimiboalelwali mo dloniba eka meme isa modla nanomabibbabo geib biamo itaalelwali mo dlaibbabe. Eka mak ilenaka maki teniba i abuo weletlabeibbiamo i alelwali mo dlaibbabe. Ekamak ile alelwali kweimiki dlonaminodeibeniba besa bianiba Gode bobolota fumbianoba e nakaia unangai ki-manamabeo okok ota okok kemobobogabibi blib nabe. Nakae waneta wengolo wentenea tekein kene mole e in-ameko ge baabesebe.

Yesuse Meme gwabi nesu tlinegenebiobe.

(Mak 10:13-16; Luk 18:15-17)13 Amo yo dim ota nakaia unan-

gai funaniba Nibo meme gwabi dlebmotemoba Yesuse i yafunea betenkebeneko geniba dleb tetemsib otanee okok aleyemin nakai dosuananibabaabeniba De unine ge baabesiba14 Yesuse baabenea Ibo meme gwabimowatanimibe! Deibeiba teniba nesutline! Nakaia unangai ne kla bainobogetnenibamemegwab eli ulab animibita Gode kimanin bibo unomabioboge baabenea 15 e kweilono i gabam utyafunea Gode baabanea Meme gwabeli daabenale ge baabanea blimanolebetan olo deibonea onsebe.

Naka tembale afobeing homonsaeweng sangobe.

(Mak 10:17-31; Luk 18:18-30)

Page 43: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 19:16 40 Matyu 20:216 Naka make tenea Yesus esu ele

tlanea baabanea Aleyemin naka kobone kukub ayamo fatnamin ota nanitaafen smike dobonita amit namabine?gesea 17 Yesuse baabanea Kobonimin kenebta ne kil baatnenebtaFatnamin ota ayame? geta obebe?Gode elekiem eleta ayamobe. Koboafen smike dobonia amit nanogeneb mole hekmel wengo alukumwafunebte ge baabasea 18 nakaelesak Yesuse imin kil baabaneaHekmel wengo fatnamin ote? geseaYesuse baabanea Kobo nakai moyenanebta kaanimibe! Eka kobounang tamano mo henganemebe!Eka kobo ayoko mo henemebe! Ekakobo naka mak unang maki dimwengo mo baabenemebe! 19 Kobokeb biem ay kamwali wengo klawente bianebte! Eka makob klebunaalo gobo bieb inaneba naka makisa gobenanale ge baabasea 20 nakatembal ele baabanea Ne hekmel wengolo alukum wafu bli otane ne kukuboafet osa wafunano? gesea 21 Yesusebaabanea Kobo kukub ayam ota klawafunimia geneb mole moneba kebafobeingo alukum oloneba naka makiwaloneba monio oloneba nakaiaunangai inamin namin blimi oyebbiam ota sinanomo abilim uto inaminnamin homono olamabeobe. Kobomoneba inaneba teneba ne beketnenale ge baabase 22 otane naka tembalele inamin namino homon kesoaYesuse weng olo baabaneo wenteneafunanea Ne afobeingo mo inanitanaka maki oyamibabo ge funaneabobolo ilum omfubanoa e Yesusedeiba onsebe. 23E inanea unea Yesusee okok aleyemin nakai baabeneaNakaemoni osa afobeing osa homonobibabinomo e Gode kimanin bibounang gameo bumolokobe. 24 Ekaweng mak osa inaminobe. Til kameleyoum bikinamin sile amit tem te tamunang gameo bumolok otane nakaewaneta afobeingo homon bibabuaGode kimanin bibo unang gameoolo dot bumolokobo ge baabesea25 e okok aleyemin nakai wenteniba

i smiko deibe unoa baabaniba Koboinang geneb yole nakai afobeingohomon bibebua i Gode kimaninbibo mo unim blim kenimibo nakaewaneta afen smike doboneta amitnamabene? gesiba 26 Yesuse yatemebianea baabenea Dabalim nakaiabilimo imalo unom gaibo i titilblim otane Gode inamin naminobumolok omfubanamino blim kesoae nakaia unangai daabenea dletneaabilim unomabiobo ge baabesea27 Fitae wentenea baabanea Nibib osa inamin namin osa alukumdeibonoba kobo bekebke haabiobkesoa ni nimin dlomabbione? gesea28 Yesuse baabenea Ne weng makobaabenamabio inaminobe. SinanomoGode mema dabale klaneme dimoAbilim Da Tlemin Naka ne Gode titiloayal inamin einobuo omnea komoksume biin toulalino dimo tounia eka12 ibo ne bainobo geniba beketnebinib biamo ibsa komokwali biinodimo toulana bliba Islel nakai mito12 i tliba ibo i wengo wentenibai kukubo klayemomabiobe. 29 Ekanakaia unangai wanita ne bobolofunaniba ne okoko okok kebianiba iamosa damib osa eka biemay kamwalisa eka i dabwal tlemin isa mikimwaltlemin isa eka i meme isa deibehaabinib biamo Gode yang keneaaywal isa biemwal isa inamin naminhomon osa doyenea i afen smikedoboniba amit nomabiobe. 30 Otanenakai wanita memalo funaniba Nininiin sumobo ge fumbinimibi ininiino men anomabiobe. Ekanakai wanita funaniba Ni niniinblimobo ge fumbinimibi i niniino sumanomabiobo ge baabesebe.

20Tek waen dang dikmin nakai weng

sangobe.1 Yesuse baabenea Gode nakaia

unangai kimanin kukubo inaminobe.Tek waen damibo gosake Okoknakai maki mo dleb te daia nedango diknemine genea bomantebua kwitimib hananea monea2 naka maki baabenea Ibo moniba

Page 44: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 20:3 41 Matyu 20:19

ne dango diknemine! Ne wan kinanakae elekiem elekiem walamabiboge baabesea i Ae, inanomabbiobogesiba dlanea okok kem uniba emo bia 3 kelanoa 9 kilokano kesoamonea imen wemin baan dim yetemea naka maki besa ye blibkesoa 4 isa baabenea Ibo monibane dango diknemine! Kwin tlamone ib okoko nabinimibo kinia moniosa ming inamin oyamabibo gebaabenea dlanea uniba e mo bia5 kelanoa afoko te isak ewit tesoaimin motemea naka maki imin teblib kesoa yatemnea baabenea Ibomoniba ne dango diknemine! Kwintlamo monio oyamabibo ge baabeneadlanea okok kem uniba e mo bia kwintloa afoko delwab manoa 3 kilokanoaimin motemea naka maki imin teblib kesoa baabenea Ibo moniba nedango diknemine! Kwinomo moniooyamabibo ge baabenea dlaneamoniba e dango dikhabiba e mobia 6 kwinoa afoko dalang genoa5 kilokanoa imin motemea nakamaki imin te blib kesoa yatemneabaabenea Ibo nimin kenibta okokkemino deibonibta besa ye haablibe?gesea 7 i baabaniba Nakai ni okokoomyenamino blim kesota besa yehaabiobobo ge baabasiba e baabeneaIbsa moniba ne dango diknemine!Kwinomo monio oyamabibo gebaabenea dlanea moniba e damibookok kem uniba e deibenea moneabib bebea 8 amo kwino kesoa eokok kimanin nakae baabanea Kobookok nakai nganabeneba tliba moniooyene! I tlaibo mubiang dlaiaunibbuei sino ye oyaeb ole ye oyenoyen tatneba mikiktem dlaia unibbueile abuko oyenanale ge baabaseanganabenea tliba 9 kwino dimodlanea unibbuei nakae elekiem wankina omyen omyen binea kikibeseaeka 10 kwitimsa dlanea unibbueiyateniba funaniba I kwino dim dlanenatlibbio kesota wan kina kebeneboniko kwitimsa dlanea monoba okokbioba afok smik homono blimanobiokesoa ni monio meseinoba homonolonomabbiobo gabib otane e isa

moni sumomooyimblimobe. Isawankina omyen tlane kesoa 11 i damibgosake dobsuananiba 12 baabanibaNaka eli abuk teniba okok kebianibaafok smiko olokiem keibi moni otawan kinabe. Nile kwitimib te okokkeboba afok smiko homono blimanoaafoko ulanobbio otane kobo kwinotlibbu eli moni ota nisa oyeboboge baabasiba 13 eka damib gosakewentenea okok nakae make baabaneaNe neko kobo wentene! Ne kebmonio mo watlabkeim blimobe.Boman tebuo ne baabkenia Kobomoneba ne dango diknemale! Newan kina walamabibo gesia koboAe genebbio kesoa ne wan kinaomklibo, 14-15 kobo mo omebe! Nenemoni kesoa ne okoko gwab okokkebibi monio sum oyang gamio kobomo nemsuanemebe! Nene san ekanene bobol tem nabe. Keb moniooletneba am one ge baabasebo gebaabenea 16 Yesuse imin baabeneaGode nakaia unangai kimanang gamedim osa inaminobe. E nakaia unangaimema bainobo ge blibi sin dlonetaeka nakaia unangai sin bainobo gebianiba e okoko okok kebinabib ilemit dlonanamabe otane i inaminnamin ole makob kimin dlomabioboge baabesebe.

Yesuse kaanamabeo wengo iminbaabesebe.

(Mak 10:32-34; Luk 18:31-33)17 Nakaia unangai Yelusalem bib

unebiba Yesuse e okok aleyeminnakai ilita dletnea bebianiba deibtamal deib baabenea 18 Nibo utnobaYelusalem bib ut unaobo naka makiAbilim Da Tlemin Naka ne nemonibaGode amo kimanin nakai komokwalisa eka hekmel weng tekein keminnaka isa nemyensiba i baanibaNaka ele anaiba kaaneko ge baanibanomoniba 19 Yudaba naka afetinemyiba i ne weng dobo weng onebianiba tlane biam bianiba eka tektebelo nebiam biniba atdimo nemasasilo biki nenaiba kaania amo asu keniamake dime imin hananamabibo gebaabesebe.

Page 45: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 20:20 42 Matyu 21:3Yemse biemo Yesuse baabanoa Ne

memei mo komokwal anomabibo? gebaabasobe.

(Mak 10:35-45)20 Omito Sebedi kamwali meleli

asuei i awoko dletnoa tenoa Yesusesu ele tlanoa dlong dlong gol-buanoa baabanoa Kobo ne inaminnamino mo natnenamabebo? gebaabasoa 21 Yesuse baabonea Obo nenimin ketneneko genebte? geseao baabanoa Kobo bain wengobaatnenale! Sinanomo kobo komoksum anemeb dimo ne meme elisakomokwal aniba make keb biinokweital dae kikib ye tounea ekamake afan dae kikib ye tounanekogesoa 22 Yesuse enin sumo e dimotlamabo fumbe kesoa e baaboneaObo ob weng olo mitmakamo motekein kebebbabo ge baabonea eYemse Yone i dabo baabenea Ib dabone kab aaye dowonamabie ib dabomo sbal maniba dowonomabibo? gebaabesebe. Saa weng olo mitmakamoe enin kino watenea kaanamabeoweng ota baabesebe. I dabo baabaiboAe nisa inanomabbiobo gesiba23 e baabenea Bainobe. Kab aayele ne dowonamabie ib dab osadowonomabib otane ne nakai modlakania baabenia Nakae yeta komokanea ne kweile kweitale kikib yetounamabebo, eka yeta komok aneakweile afane kikib ye tounamabebogenamin ole ne okokbabe. Ne Ayeokokobe. E nakai sin dlakanea Itainanibta toulanomabiobo genebioboge baabesea 24 e okok aleyemin nakaimaki 10 i weng olo wenteniba YemseYone i dabo dosuansiba 25 Yesusee okok aleyemin nakai alukumnganabenea tesiba baabenea Ibotekein kebiobe, Yudaba naka afeti ikukubo inaminobe. I komok sum ilenakaia unangai inamin namin okokomenga dlasam binabiobe. Eka nakasum ile nakaia unangai sbal wengoye bianiba Ibo inamin namino yotanamine ge oye biam binabib otane26 ibole kukub olo mo namibe! Nakaeib isak temo waneta komok ananogene mole e makob okok nakai ulab

anea mak ibo daayemeko! 27 Eka ibisak temo waneta komok ananggemole e mak ib okok naka nete!28 Abilim Da Tlemin Naka ne tlibuosa inaminobe. Ne mo tlita Nakaiaunangai ne okoko okok keneminegenita tlim blimobe. Ne tenia nakaiaunangai daabenia atdimo kaanianakaia unangai homoni hengminowalubenano genita tlibiobo gebaabesebe.

Yesuse naka asunai kino tumgebenobua klaubesebe.

(Mak 10:46-52; Luk 18:35-43)29 I Yeliko bibo deiboniba bebiba

nakaia unangai homoni Yesusedobsilebniba unebiba 30 eka nakaasui kino tum gebenobua deib kenye toula bliba nakaia unangai baaiboYesuse te dotla unang gebo gesibawenteniba ngambianiba Sumo!Komok sume Debite molofeit koboni dabo dohalilaneba daabenale gengansiba 31nakaia unangai baabenibaKimik geine ge baabeib otane i dabotemdeibeniba amdofa ngambianibaSumo! Debite molofeit kobo ni dabodohalilaneba daabenale ge ngambiba32 Yesuse ma watananea nganabeneaIb dabo ne fatnabeneko genibte?gesea 33 i baabaniba Sum kobo ni dabokino klaubenale genobtabo gesiba34 Yesuse dohalilanea e kweilono ikin wat melebenea hebmamsab i dabikino webiabenoa Yesuse dobsilebonsiobe.

21Yesuse makob komok sumi ulab anea

Yelusalem bib onsebe.(Mak 11:1-11; Luk 19:28-40; Yon 12:12-

19)1 I moniba Yelusalem bibo kikib ye

amgolime Olibe tababo bibo niniinoBetfasi bib asak ye unaniba Yesusee okok aleyemin nakai asu baabenea2 Ib dabo metniba bib meto temibtatil dongki hatwali ye awoko omgi mi-ine dobgi naibbiobo, tileiseniba dlebtline! 3 Inabiba naka maka ye tebaabenea Ibo fatnanibta dleb unomgenibte? gene mole ibo baabaniba

Page 46: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 21:4-5 43 Matyu 21:19Sume okoksa kesota dlane tenobtadleb unom genobtabo ge baabaine!E hebmamsab tileisenea baabeneaDleb unine ge baabenamabebo gebaabesebe. 4-5 Yesuse inaseo sinang-gwano e awoko mo dofaim blim buaGode weng omkeimalin naka makeGode buk temo dolanea baaneaIbo Saion bib seli weng olo baabeniba

Ib komok sume tebebo, atem-ine! E naka fiabobe. E eleuntak nganin nakababe. E tildongki mene dim ut touneatebebo ge baabeine ge baaneadolanebuo bain inasobe.

6 Naka asu na eli metniba makobele baabene unib inaniba 7 til dongkihatwali awok osa eka miin esa dlebtatniba Yesus esu tab teniba i youmotibo gemeloniba til dongki menedim ut donganaiba Yesuse utnea edim ut tounea 8-9 nakaia unangaifunaniba Yesuse komok sumobo geibkesoa maki youmo tibo gamfanabibaeka mak ile flim aan inamino helebtenaniba Yesuse deib unamabe yegunubiba Yesuse til dongki menedim ut toumbia debetnea biin tandimo tama tamanea bebea nakaiaunanga ile maki sin bebiba makile Yesuse abuk dobsileb nabianibangambianiba Nibo komok sumeDebite molofeit ele niniino dobtoulebnomo! E Sume niniin dim otatlebo, Gode daabaneko! Nibo Godeniniino dobtouleb nomo ge nganngan bliba 10 metniba Yelusalembib met temiba nakaia unangaibibo yo seli yateniba dlou unanibabaaibo Naka ele wanetane? gesiba11nakaia unangai Yesuse baka bianibanganbebibi baabeniba Naka ele Godeweng omkeimalin nakae Yesus etabe.E Galili betano bibo niniino Nasaletbib ye daneta tlebo ge baabesiobe.

Yesuse nakai Gode am sumo temtamo inamin namino webibo fotebesebe.

(Mak 11:15-19; Luk 19:45-48; Yon 2:13-22)

12 Yesuse inanea tanea Gode amsumo daam tem tam unanea temeanakai inamin namino dleb teniba

naka maki webianiba monio bokabibkesoa yatemnea fotebenea skila unibaeka mak ile tebolo kikib ye toula blibanaka maki skeim da tlebibi Lom mo-nio oleb teniba oyeniba Islel moniooise unebibi biin osa eka Gode heitda-hamin wani o dimo toubianiba webibbiin osa delabmabenea 13 baabeneaGode e buk temo baaneaNe am sum ole ne beten kenemin

amobo ge baanebu otaneibo am olo misiam omkabiba omakob ayok henin nakai amo ulabanobo ge baabenea 14 e sma Godeam sumo daam tem tam bia nakaikino misiamu benobio isa eka skilmisiam isa tetemiba klayebea 15Godeamo kimanin nakai komokwal isaeka hekmel weng tekein kemin nakaisa i Yesuse inamin namin ayamonabeo watem nabianiba eka memegwabi Gode am sumo daam tem tamowengo ngambianiba komok sumeDebite molofeite niniino dobtoulebblibo wente naniba atliaubesoa 16 ifunaniba Meme eli ngambianibaYesuse Debite molofeitobo gengambib olo misiamobo ge funaibkesoa i Yesuse baabaniba Kobo wengolo ngambibo wentebebo? gesiba ebaabenea Ae ne wentebibo, i klayamnabiobe. Niminbabe, Gode buk temoweng mako baanoaGod kobo naka ten isa unang ten isa

meme gwab isa kukub ayamaleyebeb kesoa i keb niniinokla kemtouleb bliobo geno-biobo ge baabenea

17 e Yelusalem bibo deibonea tabneaBetani bib tab aa unang genea tabonsebe.

Yesuse ase ete baabanea Gatanalegenea gatansebe.

(Mak 11:12-14,20-24)18 E aan senoma boman tebua

imin Yelusalem bib unano geneabebianea imen teb ansoa 19 temea aseete deib ken ye bie kesoa atemneaYame mo bali biameo walo dowonitegenea temeta yame blim besa

Page 47: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 21:20 44 Matyu 21:32aanobbio kesoa atemnea baabaneaKobo yamo imino mo balinemebe gebaabanabea hebmamsab ye gatansea20 e okok aleyemin nakai atenibadlou unaniba baabaniba Ase etefatnaneta hebmamsab gatanene? gebaasiba 21 Yesuse baabenea Ibo olokla funaine! Ibo bobol temo asufunino deiboniba sbal maniba nebainobo getnenib mole ibsa makobne ase ete baabaia gatane ina bianibaeka inamin namin okoko mak osanamomabibo enaminobe. Amgolimele baabaniba Kobo hananebadaakneba aaye sole dang daak ble-lanale genimibo e bain inanamabebe.22Eka ibo ne bainobo geniba funanibaGode bain titilsa kesoa ni inaminnamino nabenamabebo ge funanibaGode baabaniba Ni inamin naminonabenale ge baabanimibo e makobilib weng baanimib inabenamabeboge baabesebe.

I Yesuse baabaniba Waneta kobo titilolo omkakebene? ge baabasiobe.

(Mak 11:27-33; Luk 20:1-8)23Yesuse inaneametnea Yelusalem

bib met unanea tamnea Gode amsumo daam tem tam bianea aleyebeaGode amo kimanin nakai komokwalisa eka Yudai naka gang isa tenibabaabaniba Waneta baabkeneta Okokolo inanale ge baabkeneta kemanetlebbione? Eka waneta kobo titil oloomkakebeta okok olo klabebe? gebaabasiba 24 Yesuse baabenea Nesakibo weng mako kil baabenamabibe.Ibo weng olo yang keib mole ne-sak baabenita Nakae yeta ne titil oloomneneta nemane tenita okok oloklabibo ge baabenano ge baabenea25 eka imin baabenea Yone nakaiaunangai aayo fuaye binebuo wanetae titilo omaneta dabane teneta fuayebinebione? God etia bleka naka itio?gesea i wenteniba i sinwalo obianibaNibo baanoba God eta e titilo omaletaokok binebiobo genob mole e baabe-nea Ibo nimin kenibta e wengo mobainobo geim blime? ge baabenam-abebe. 26 Eka nibo baanoba Nakai titilota e omkahabibta okok kebinebiobo

genob mole nakaia unangai wen-teniba dosuananomabiobe. Nimin-babe, i obianiba Yone Gode wengomkeimalin nakabo, God eta e titiloomkahabeta okok binebiobo ge obin-abiobo ge baaniba 27 i Yesuse dimbaabaniba Ni mo tekein kebobbabogesiba Yesus esak baabenea Nesamo baabenita Nakae yeta ne titiloomkanebeta okok olo okok kebibo gebaabenimibabo ge baabesebe.

Yesuse saa weng mako meme nakateni dim tounea baabesebe.

28 Yesuse Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka Yudai naka gangisa imin baabenea Ne saa wengmako baabenamabio kla funaine!Naka make e memei naka teni asubliba e monea hek esu unaneabaabanea Memalo kobo moneba tekwaen dango dikmale ge baabasea29 miine baabanea Ne denamabibogesea deibanebua mitdanea otamonea dang olo dikbea 30 eka aalebeimin monea ningsak esak baabaseae baanea Ae ne inanamabibogene otane e mo moneta dikminblimobe. 31 Waneta aalebe wengowentubanebione? Hek eta blekaning etio? gesea i baabaniba Heketabo gesiba Yesuse baabenea Godenakaia unangai kimanin bibo uneminosa inaminobe. Takis moni bokalinnaka isa eka unangi tamano hengabibisa wanita hengmino deiboniba ibobol temo omoniba Gode omalaibita ibo gaiseniba Gode kimanin bibounomabiobe. 32 Niminbabe, Yoneaa fuayemin nakae tenea kukubmoloto ibo aleye bianea baabenea Ibhengmino deiboniba Gode kukubomoloto wafunine ge baabene otaneibo e wengo mo wentenibta bainobogeim blimobe. Takis moni bokalinnaka isa eka unangi tamano hengabibisa ile e wengo wenteniba bainobogeniba i hengmino deiboniba iboyatemib otane ibo ib hengmino modeibonibta e wengo mo bainobo geimblim kesoa ne bain baabeiobo gebaabesebe.

Page 48: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 21:33 45 Matyu 22:2Nakamisiami tek waen damibo kima

blibo saa wengobe.(Mak 12:1-12; Luk 20:9-19)

33 Yesuse Gode amo kimaninnakai komokwal isa eka Yudai nakagang isa baabenea Ne saa wengmako baabenamabio kla wentenibafunaine! Naka make tek waen dangodikilanea sano dolinea ituo geneaeka waen aaye bikilamomabib alangetome misiketoufanea klanea ekanakai amo o tem tam bianiba damibokimanomabib amo asaalam genaneadamib kimanin nakai baabenea Ibodamib olo kima bianiba okok kebibatek waen yamo balinoa yamanomo!Deiloniba atosino ibo oleb unebianiba eka atosino nemi toune biamblibte ge baabenea e monea betanmak skeim ye bia 34 sinanoa funaneaEnanoko tek waen yamo bali bianoayaman toumobo genea e okok nakaimaki dlaia moniba nakai damibokima blib isu ye motemiba tek waenyamo weloniba nemio olutnenimiboolutne tline ge baabenea dlaneamotemsiba 35 damibo kima blib nakaiyafuniba make ande dofaniba ekamak ele anaiba kaanea eka mak eletom dum anaiba kaansea 36 damibgosake wentenea e okok nakaiwekib homon dlanea motemiba isaimin sini nabeib inabesiba 37 damibgosake wentenea funaneo Ne miinedabaia motemameo i e wengo wen-tomabiobo genea dabanea motemeotane 38 damibo kima blib nakaiatemniba i sinwalo baaniba Nibo nakaele ananoba kaaneko! Sinanomonaka ele aalebe kaanemeo inaminnamin afobeingo eta olamabe kesoanibo ananoba kaanebua sinanomoe aalebe kaanemeo inamin naminoalukum nibta olomo geniba 39afunibadobbiaiba tanea sesa tam uneaanaiba kaane biamo 40 damib gosaketlameo damib kimanin naka elifatnabenamabene? gesea 41 i Yesusebaabaniba E tenea damib kimaninnaka eli yananea kaaiba damib olonaka mak ita kima bianiba tek waenyamo balinoa yamanomo waanibadamib gosake okahamomabiobo

gesiba 42 Yesuse baabenea Gode buktemo damibo gosake miine anaibbuowengo baanoaAm genalin nakai sbal as ele

Misiamobo, temdeibanomogeibbu otane komoke baaneaYeye ibo sbal as ele isak amunayamobo bikieine gesea iinaniba sbal as ele isak amunbikieiba nakaia unangai Sumeokok olo naneo watemnibaKlayamobo gabiobo genobuo

ibo kibinabib otane o mitmakamomo tekein kebibbabo ge baabesebe.Yesuse saa weng olo oyebeo e boboltemo funanea Damib kimanin nakaeli makob Yudai komokwal itabo gefumbianeta baabesebe. 43 Inaminkesoa ne weng mako baabenamabiolo bainobe. Sinanggwano GodeYuda ibo dlakanea Ibo ne damibokimaine genebu otane ibo klao mokimain blim keib kesoa e omeiseneanaka afeti kukub ayam wafu blib itaomia ita e damibo kimanomabioboge baabesebe. 44 [Eka Yesuse iminbaabenea Nakai wanita sbal as eledime yenano mole wa kengkengmanomabiobe. Eka sbal as ele dladaaknea naka make obbubane moletualonea difib maman inanea ananeakaanamabebo ge baabesebe. Wengolo mitmakamo inaminobe. Sbal asele Yesus etabe. Nakaia unangai emo bainobo geim blim kenimib ileenin kino watemomabiobe.] 45 Godeamo kimanin nakai komokwal isaeka Felisi isa i Yesuse saa wengobaabeneo wenteniba tekein kenibaBanita baabenebo geniba 46 Afunobaklabuto ge debeb unomo geib otanenakaia unangai Yesuse Gode wengomkeimalin nakabo gabib kesoa i tolotosiananiba deibasiobe.

22Fal sumo gabianiba nakae alelo

omamabeo saa wengobe.(Luk 14:16-24)

1 Yesuse saa wengo mako baabenea2 Gode nakaia unangai kimanin

Page 49: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 22:3 46 Matyu 22:22bib unemino inaminobe. Komoksum make e miine alelo omamabekesoa e fal sumo gabianea 3 e okoknakai dlanea moniba sino wengomfubenebio nakai baabeniba Ibonatline! Falo einobua tilanomabbioboge baabeib otane i deib kesoadeibe tetemiba 4 eka komoke okoknakai maki deblib isak baabeneaIbsak moniba baabeniba Komokee miine alelo omamabe kesoa eilblumakau aweli yalonea eka memaeili waafieili yalo nanea ganebiobo,nibo motenoba dowonomo gebaabeine ge baabenea dlanea monibabaabeib otane 5 i wengo yang kebaabenamino deibeniba ili okokobobol ota funaniba make imendang dikin unea eka make moneastuam okok kem onanea 6 ekamak ile komoke okok nakai dlaneatlibi yafuniba weng misiam oyebianiba yebib biniba kaaiba 7 komokewentenea atliaubanoa e awa genalinnakai dlanea moniba e okok nakaiyanubaibi yaloniba am aso ei tenebe-nasiba 8 komoke e okok nakai makibaabenea Ne falo gaibu otane nakaibaabenia Tliba falo tila dowonomogeibio nakai misiam naib kesoa 9 ibomoniba deib deib ye haabianibanakaia unangai yatemaibo baabe dlebtliba imena kulanao wembianoba nemiine alelo omeko ge baabesea 10 imoniba deib deibo hen haabianibanakaia unangai ayam isa misiam isahomoni baa dleb motemniba imenunalin amodinbianiba imena kulanaowembinibbiobe.

11-12 Sino komoke e youmomemao kikibenea baabenea Iboimeno dowonom gaibo youm olodlusa bianibta doweine ge baabeneakikibenebio kesoa tamnea imenunalin am tam unanea yatememhaabianea temea naka make youmememae mo dubusanim blim kesoaatemnea baabanea Nek kobo fat-nanebta youmememae dobklibuemodubusa tlim blime? gesea naka eleweng blimane kesoa 13 e okok nakaibaabenea Ibo naka ele afuniba e skilakweilao sayo gebaniba dobbianiba

tanea bib tamo mililambio temtam bianea enin kino sum watemebianea memino sum memeko gebaabenebiobo ge baabenea 14 ekaYesuse imin baabenea Ne saa wengolo baabeio ibo kla funaine! Godekomok sum ele ulabobe. E nakaiaunangai homoni nganye bianea Ibonesu tline ge nganyebea maki ewengo wentebib ile e dlakanea abilimuto unomabiobo ge baabesebe.

Komokwali komok sume Sisae monioolanamino wengo Yesuse baabasiobe.

(Mak 12:13-17; Luk 20:20-26)15 Felisiei Yesuse deibaniba moniba

i sinwalo miniba Nibo Yesusenaatemoba e misiam yang kebenemole nibo kot kebanomo ge baaomfaniba 16 ili okok aleyemin nakamak isa Helote meletani mak isa idlaiba moniba Yesus esu unanibabaabaniba Aleyemin naka kobo nitekein kebuobe, keb wengo molotota obianeba eka Gode wengo klaaleye biam binabeobe. Kobo mofumbianebta Eli kimanin nakabe, ekaelile kimanin nakababe gabinabeb-babe. Kobo i wengo makob omkayebinabeb kesoa 17 kobo fatnanggefumbebe? Nib hekmel wengo mobaanoaNib takismonio LomokomokeSisa eta olaline genobua bleka? Niolaloma bleka deibanomo? gesiba18 Yesuse i bobol tem funin misiamotekein kenea baabenea Ibo dim ominsitalsabe. Ibo nimin kenibta nenaatemom genibte? 19 Ibo takismonio mo omeb tliba watemite geseamako omeb teniba omansiba 20 ebaabeneaMonio dimo smik osa niniinosa buolo wanemie? gesea 21 i baaiboKomok sume Sisae e smik osa e niniinosa ota biobo gesiba Yesuse baabeneaSisa emi biamo ema dlaniba eka Godemi biamo ema dla naine ge baabesea22 wenteniba dlou unaniba funanibaE baanea Ibo Gabman esa eka Godesa i hekmel wengo kla wafu nanibtege baabenebo ge funaniba deibaonsiobe.

Page 50: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 22:23 47 Matyu 22:44Nakai kaaniba imin hana tlomabibo

weng sangobe.(Mak 12:18-27; Luk 20:27-40)

23 Yudai komokwali maki niniinoSadyusiei fumbianiba Nakai afensmiki amit ninba kesoa kaanim-ibo imino mo hananimibbabo gefumbinabib kesoa amo yo dimomaki teniba Yesuse baabaniba24 Aleyemin naka kobo sinanggwanoMosese hekmel wengo baanea Nakamake alelo omobie otane i kamomemei mo dlaim blim bianiba imakekaane mole e ning esak unang oloomonea memei dlaneko! Memeeli hek sume kaanebue memeobogenebiobe. 25 Eka ni weng makobaabkenomabbuo inaminobe. Ni bibseli nakai dabwal tlemini 7 bianibahek sume alelo omobie otane memeimodlaimblimbianiba kaanea omasea26 eka wabman esak imin omobiootane esa memei mo dlaim blimbianea kaanea omasea eka ibwabmanesak imin omobi kaanea omanaseaeka nekel isak omobi kaan omaoma biniba alukum ye blimansiba27 alel osak abuko ye kaananobiobe.28 Sinanoa kaaibbuei imin hana tlomgaibo am olo dimo unang olo wanetadabamabone? Niminbabe, i dabwalo7 i alukum unang olo omo binibbiobogesiba 29 Yesuse baabenea Gode buktem weng osa eka e titil osa ibo motekein kebibba kesoa ibo tob tlimbianiba wengo yo afet ye obiobe.30 Sinanoa nakaia unangai imin hanatlaibo nakai alelwali imino mo dlibaeka unang isa imakwali imino mo dlonanimibbabe. I makob abiseli ulabaniba besa nomabiobe. 31 Eka Godebuk temo nakai kaaniba imin hanatlomabibo wengo ibo kibinabib otaneo mitmakamo mo tekein kebibbabe.32 Gode buk tem wengo Gode baaneaNe Eblaham esa Aisak esa eka Yekobesa i Sum netabo ge baanebiobogenobiobe. God ele nakaia unangaiafen smike amit nine blim bianibakulila binabibi Sumbabe. E nakaiaunangai afen smike amit nine bibebiei Sumobe. Niminbabe, Eblaham esaAisak esa Yekob esa i sin kaaibbio

otane i afen smike amit nine bibebiaimin hananomabib kesoa e i Sumoboge baabesea 33 nakaia unangai ewengo wenteniba dlou onsiobe.

Hekmel weng ayamo wengobe.(Mak 12:28-31; Luk 10:25-28)

34 Sadyusiei Yesuse wengo wen-teniba weng blim kesiba Felisieiyatemniba i sinwalo miniba wengobianiba 35 make hekmel wengo klatekein kebe kesoa e baanea NetaYesuse naatemamabibo genea etenea Yesuse baabanea 36 Aleyeminnaka kobo fatnamin hekmel wengota hekmel wengo mako alukumgaisonobione? gesea 37-38 Yesusebaabanea Hekmel wengo dot ayamoenaminobe. Keb Sume Gode klagobana bianeba keb bobol tem osakeb afen smik esa keb bobol temfunin osa alukum omoneba keb SumeGode eleta omalale ge baanobio kesoahekmel weng olo hekmel weng makogaisonobiobe. 39 Eka weng mak osamakob inaminobe. Kobo kleb unaalogobo bieb inaneba naka mak isagobenale genobiobe. 40Hekmel wengasu olo Mosese hekmel weng osa ekaGode weng omkeimalin nakai wengosa o mitobo ge baabasebe.

Yesuse Felisiei baabenea Klaistewanete? ge baabesebe.

(Mak 12:35-37; Luk 20:41-44)41 Felisiei ye bliba Yesuse baabenea

42 Ibo Gode Dofakamin Nakae Klaistewane molofeitobo ge fumbibe? geseai baabaniba Komok sume Debitemolofeitobo gesiba 43 Yesuse baabe-nea Sinanggwano Gode DofakaminNakae Klaiste dabalim olo mo tlimblimo dimo Gode Hobe bobol temfunino Debite omalea e buk Samotemo baanea Klaiste ne Sumobo geoha bianea baanea44 Gode ne Sume baabanea Kobo

ne kweile kweitale kikib eletoumbianeba inamin naminokima bieba sinanomo nekeb makaai alukum yaliai titilo blimanamabobo gebaabanebiobo genea

Page 51: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 22:45 48 Matyu 23:1545 Debite emaye Gode Dofakamin

Naka ne Sumo ge one binebio kesoaibo mo baanibta Ne Debite molofeityetabo ge onemibe! Ne Debitemolofeit eka e Sum nabo ge baabesea46 i ewengowentenibawengblimkeibkesoa i imin ohamino tosiananibaamit deibasiobe.

23Hekmel wengo aleyemin nakai

kukubobe.(Mak 12:38-39; Luk 11:43,46; 20:45-46)

1 Omito Yesuse nakaia unangaisa eka e okok aleyemin naka isabaabenea 2 Hekmel wengo aleyeminnaka isa eka Felisie isa i Mosesehekmel wengo tekein kebib kesoa 3 ihekmel weng olo ibo omkayemibokla wentine! Ina otane i kukubnamib ole ibo mo wafu nimibe! Iweng homono omkaye bianiba Iboinaine! Inaine gabib otane imalo monabibbabe. 4 I kukubo inaminobe.I makob naka maki i okok nakaiafobeing abilo bebeiba oleb bebibbiamo i mo funanibta I afobeingoabil ye kiblib yole nibo daabenomogenimibbabe. I inamin naminoimin oleb teniba tib buye binabibiulabobe. I ibo baabeniba Inaminnamino inaine genimib otane imalomo daabenimibbabe. I inamin naminwengo imin baa omeb wat tibtatibta bianiba omkaye binabiobe. 5 Ifunaniba Ni inamin inamin kukuboalukum nanoba nakaia unangaiyateniba ni niniino dotouleb ninegeniba i futan gwabo welonibaGode hekmel wengo dolaniba makodebelon dimo doginiba eka makole banonon dimo doginaniba ekai youmo keno eit ayamo teke tekeooloniba bobubosiba gwalaketoufasoaHaabioba nakaia unangai yateminegeniba ina binabiobe. 6 Eka i imensum unalin am tamo komokwali biinodimo toulalin osa eka Gode amotem tamo nakaia unangai kin dimobiin ayamo dimo toulalin osa klagobo binabiobe. 7 Eka i imen weminbaan dimo unaibo funaniba Nakaia

unangai ni yateniba oye bianibaNaka ayami ye tliobo ge oye bibaeka naka mak ile ni baabeniba Ibo nialeyemin nakabo ge oye biam ninegalin kukubo kla gobo binabiobe.8 Ina otane nakaia unangai iboAleyemin nakabo ge oyemib moleolo misiamobe. Niminbabe, iboalukum makobobe. Gode elekiemeta ib aleyemin nakabe. 9 Eka wengmak osa inaminobe. Ib Aye Godeelekiem eleta abilim ut bie kesoa ibodabalim naka make mo baabanibtaKobo ni Ayobo genimibe! 10 Eka ibobliba naka maki teniba baabenibaKobo ni aleyebeb kesoa kobo nikomokobo geibmole ibo tolobo geine!Niminbabe, Gode Dofakamin Nakane nenekiem neneta ib komokobe.11 Naka make ib isak temo sum aneakima bie mole esa makob okok nakaanea ib okoko daabeneko! 12 Nakaii niniino omfufu binimibi Gode ininiino omabbubenamabebe. Ekanakai i niniino omabbu binimibiGode i niniino omfabenamabebo gebaabesebe.

Yesuse baanea Hekmel weng tekeinkemin naka isa eka Felisie isa i dim ominsitalsabo ge baabesebe.

(Mak 12:40; Luk 11:39-42,44,52; 20:47)13 Yesuse baabenea Hekmel weng

tekein kemin naka ibsa eka Felisiibsa kukub misiamo ib dimo tamtlamabo kesoa klaine! Ibo dimomin sitalsabe. Naka maki Godenakaia unangai kimanin bibo unomgenabib otane ibo watabiobe. Ibmalomo tam unomabibba kesoa ibonaka maki deib osa waise bliobe.14 [Ibo kukub misiamo ib dimo tamtlamabo kesoa klaine! Ibo dim ominsitalsabe. Ibo unang sosoni dim oyebianiba afobeingo oise une bianibaeka ibo funaniba Nakaia unangaini yatemniba ni niniino dotoulebnine geniba nakaia unangai kindimo beteno teke beten kebiambinabib kesoa ibo enin kino sumwatemomabiobe.] 15 Ibo ina binabibkesoa klaine! Ibo dim omin sitalsakesoa kukub misiamo ib dimo tamtlamabobe. Ibo Siibo oletnoba aaye

Page 52: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 23:16 49 Matyu 23:24sole waanoba monoba skeim ye hembianoba nakae mo debeb tenobani kukubo alebanomo ge obianibamoniba hen haabianiba naka makedebeb teniba ib kukubo alehabibatekein kenea ib kukub misiamogaisene kesoa ib sinwalo aseinin bibunomabiobe. 16 Ibo makob nakaikino tum gebenobua i naka makideibo mo alebenomabibbai ulabkesoa kukub misiamo ib dimo tamtlamabo klaine! Ibo i aleye bianibabaabeniba Naka maki inamin naminomako inanoma bianiba Gode amsumo niniino taisoniba baaniba Nimoton inanomabbiobo geib biamosinanoa i mo inaim blim kenimiboni baanoba Olo besabo gabinabobotane i tom golo oleb teniba inaminnamin mako klaniba oleb tanibaGode am sumo tem tam olaibbuoniniino taisoniba baaniba Ni motoninanomabbiobo geib biamo sinanoa imo inaim blim kenimibo ni baanobaIboweng awemo baaibbio kesoawengolo mo deibonimibe gabinabuobo geobinabiobe. 17 Kin misiam tob tliningam ibo ne weng olo baabenimiokla funaine! Nakai tom golo olebteniba Gode am sumo temo toubiboye kining ayam otane Gode am sumole dot kining ayamobe. Nakaitom golo mo oleb teniba Gode amsumo tem tamo mo olaim blimkenimibo mo kining anomobabe. Ioleb teniba Gode am sumo tem tamolaib kesota kining anobiobe. 18 Ekaweng mak osa makob inaminobe. Ibonakaia unangai aleye bianiba baanibaNaka maki inamin namin makoinanoma bianiba Gode heitdahaminbiino niniino taisoniba baaniba Nimoton inanomabbiobo geib biamosinanoa i mo inaim blim kenimiboni baanoba Olo besabo gabinabobotane i inamin namino dleb tanibaGode heitdahamin biino dlaibbuoolo niniino taisoniba baaniba Nimoton inanomabbiobo geib biamosinanomo i mo inaim blim kenimiboni baanoba Ibo weng awemo baaibbiokesoa weng olo mo deibonimibegabinabuobo ge obinabiobe. 19 Kin

misiam ibo ne weng olo baabenimiokla funaine! Nakai inamin naminodleb teniba Gode heitdahamin biinodim ut toubibo ye kining ayam otaneGode heitdahamin biin ole dot ayamkiningobe. I inamin namino Godeheitdahamin biino dimo mo dlaimblimkenimibomokining anomobabe.I Gode heitdahamin biino dim dlaibkesota kining anobiobe.

20 Inamin kesoa naka make Godeheitdahamin biino niniino taisoneabaanea Ne moton inanamabibo genemole olo makob e Gode heitdahaminbiin osa eka inamin namino o dimuto dlanebu osa o niniino taisoneabaanea Ne moton inanamabibo gebaanamabebe. 21Eka nakamake Godeam sumo niniino taisonea baanea Nemoton inanamabibo gene mole olomakob e Gode am sumo niniin osaeka Gode ele am sumo tem tam biee niniin osa taisonea baanea Ne mo-ton inanamabibo ge baanamabebe.22 Eka naka make abilim uto niniinotaisonea baanea Ne moton inanam-abibo gene mole olo makob e Godebiino niniin osa eka Gode biin olotoumbie e niniin osa taisonea baaneaNe moton inanamabibo ge baanam-abebe.

23Hekmel weng aleyemin naka ibsaeka Felisi ibsa kukubmisiamo ib dimotam tlamabo kesoa klaine! Ibo dimomin sitalsabe. Ibo tetan osa ku-muk osa unin gwab gwabo mak osa10 olminiba olokiemo Gode olanibamako ibma unam binabibo kukub oloayam kesoa ibo mo deibonimibe! Ibohekmel weng olo ye wafu blib otanedot ayamo namine genobuo ibo mowafu blibbabe. Kukubo dot ayamolo inaminobe. Kot kemin kukuboafet baka naminba olo unobio iwatnamin kukub osa eka naka maki do-halila daabenamin kukub osa ekabainobo galino sbal manamin kukubosa otabe. 24 Ibo makob nakai kinomisiamu benobua naka maki deibomo alebenomabibbai ulabobe. Ibohekmel wengo gwab gwabo fumbian-iba kla ye wafu binabib otane ibohekmel wengo sum ole mo fumbian-

Page 53: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 23:25 50 Matyu 23:36ibta wafu binabibba kesoa ibo makobnaka make aaye dowonang gameokinduaduae make aan tem daak biebobolo funanea dobtlane otane eilblumakaue aan tem daak bie bobolomo funaim blim deibanea e aa yebbaka dukgene unamabe ulabobe.

25 Hekmel weng tekein kemin nakaibsa Felisie ibsa kukub misiamo ibdimo tam tlamabo kesoa klaine! Ibodim omin sitalsabe. Ibo makob nakaiaangketo tib olo fubawebib otaneamun tem daako mo fubawemin blimdeibo binabibo ulabobe. Ibo ib aaltib yota fuba bianiba klabib otane ibbobol tem iwat ole kukub misiam otakweki welubenobiobe. Ibo naka makunang maki afobeingo ayok oise unebianiba eka Ninita ye biob ese gabin-abiobe. 26 Felisie ibo makob nakaikino tum gebenobuei ulabobe. Mikik-temo aangketo amun tem daako klaginggilaniba fubanimib ota aangketolo ayam anamabobe. Ib bobol temosa makob inaminobe. Kukub misi-amo ib bobol temo bibebio yo deibon-imib ota ayam anomabiobe.

27 Hekmel weng tekein kemin nakaibsa eka Felisie ibsa kukubmisiamo ibdimo tam tlamabo kesoa klaine! Ibodim omin sitalsabe. Ibo makob nakaihaam gloutemo eito kiwe bianiba ekaaketo doli biam bianiba funaniba Olodot ayamobo gabib otane dabal temdaako ono kweki welo bianoa aaladimao klaambianoa kumbinabo ula-bobe. 28 Nakai ib lotu kemin kukubosa eka ib aal tib osa yateme bian-iba funaniba I naka molotobo gabibotane ib bobol tem daak ole dim ominkukub osa eka inamin namin heng-min homon osa kweki welubeno-biobe.

Yesuse hekmel weng tekein keminnaka isa eka Felisie isa baabenea Ibo eninkino watemomabiobo ge baabesebe.

(Luk 11:47-51)29 Hekmel weng tekein kemin naka

ibsa eka Felisie ibsa kukub misiamoib dimo tam tlamabo kesoa klaine!Ibo dim omin sitalsabe. SinanggwanoGode weng omkeimalin nakai kaaibadleb moniba tom temo dokam

binibbuo memalo ibo tom mako olebmoniba olaniba baaniba Ni naka elibobolo mo dokobenomone gabianibaeka nakai kukub moloto nabinibbueigloutemo eito kiwe bianiba 30baanibaSinanggwano nib faninwali naka eliyebinibbuo nita inanoba biaobo moinanobta yenanomobbabo gabin-abiobe. 31 Ibo baaniba Nakai Godeweng omkeimalin nakai yebinibbioyei ni faninwalobo gabib kesoai molobsel ibo makob i boboltemsabe. 32 Ib faninwali Gode wengomkeimalin nakai yemin kukubokiloniba nam tlibbuo i molofeitwalibsak makob kukubo yota wafubianiba nabinabiobe. 33 Ibo kukubmisiam namin nakabe. Ibo makobinab misiami nakai yantumunabinabibi ulabobe. Ibo mo funanibtaGode ni kukubo klanang game dimoe ni mo dlaneta aseinin bib unomab-biobabo genimibe! Yeye aseinin bibunomabiobe. 34 Ibo inamomabibkesoa kla wentine! Ne Gode wengomkeimalinnaka isa eka tekein keminnaka isa eka Gode wengo aleyeminnaka isa dlaia moniba ibsu natlibaibo maki yenaiba kulilaiba eka makile atdimo dlasaniba silo bikinibayebianiba eka mak ile Gode amotem tam yafuniba tek tebelonibayemdeiba uniba kambliba monibabib mak bib mak ye haabliba kanhaanomabiobe. 35 Ibo inamomabibkesoa Gode ib kukub misiamo yangkenamabebe. Sinanggwano ibfaninwali naka homoni kukubmolotonabibi yebinibbiobe. MikiktemoKenee ninge Ebele naka molot otane eananea kaanabea eka ib faninwalinakai kukub moloto nabibi yemwat yem wat tebiam biniba tenibaBelekaiae miine Sekalaiae Gode amsumo tem tamo Gode heitdahaminbiino kikib ye mabia esa ananaibbiokesoa 36 Gode yang kenea i molobselibo yenanea enin kino omyamabebe.Ne bain baabeiobo ge baabesebe.

Yesuse Yelusalem bib seli do-halilasebe.

(Luk 13:34-35)

Page 54: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 23:37 51 Matyu 24:1437 Yesuse baanea Ayoo! Yelusalem

bib sel ibo ne dohalimbibe. IboGode weng omkeimalin nakai yebibakulila biam eka Gode dowan wengomkeimalin nakai dlabene tlaibo tomdum yenaiba kulila biam nabinabibone amitie ibo dolmina biania makobkakaluko memei belo tabab temdaako dlanoa kima binabo inania Ki-manano gabi otane ibo nesuo deitnebliobe. 38Wentine! Ibo ne wengo mowentaobbabo geib kesoa Gode ib biboimino daabenamino deibenamabebe.39 Ne ibo baabenamabibe, ibo iminone mo natemomabibbabe. Otanesinanomo ibo baaniba Sume nakaele dabane tle ele niniino dobtoulebnomo genomabib o dim ota ne imintlita natemomabiobo ge baabesebe.

24Yesuse baanea Gode am sumo wat-

wat danamabobo gesebe.(Mak 13:1-2; Luk 21:5-6)

1 Yesuse Gode am sumo temo deibotanea bib tam bebea e okok aleyeminnakai teniba baabaibo Ele temale! Amsumolo dot ayamobogesiba 2e baabe-nea Ae am olo alukum ayam otanene bain baabenamabibe, i sinanoaam olo galanimibo tome elekiememodeibaiba make dimo delab banaminoblimobe. I alukum galafa dibiaibaunamabobo ge baabesebe.

Yesuse baanea Bobol tem abilo tamtlamabobo ge baasebe.

(Mak 13:3-13; Luk 21:7-19)3 Yesuse utnea amgolime Olibe

golim ut tounabea e okok aleyeminnakai ilita teniba baabaniba Fatnamindim ota kukub olo tam tlamabone?Fatnamin kukub ota sino tam tlotawatemnoba tekein kenobta kobotleba dabal ele blimanamabeo mebtesota namobe genomabbione?gesiba 4 e baabenea Ibo klaine! Nakamaki teniba dim wengo oyem tlaiboibo mo wentaibe! 5 Niminbabe, nakahomoni teniba ne niniino taitnenibabaaniba Ni Gode Dofakamin Nakanitabo ge oyebiba naka homon unanghomoni i wengo wenteniba bainobo

galomabib otane ibole i wengo mowentaibe! 6 Eka ibo wentebiba awaomeb meb olo gembiba bil wengotlem osa eka bib mak bib makogenan haabliba wengo tlem osa ibomo wentenibta dlou une bianibtatosianimibe! Kukub olo tam tlamabootane mubiang amo hebmamsabomo tam tlamobabe. 7 Naka mitmaki moniba mit maki tenaniba awagembiam eka komok make meletanidleb monea komok make meletanitenaniba awa gembiam eka bib makbib mako imeno blimana bianoaeka meimeie bib mak bib makotlebiam namabo 8 olo makob unangomemei dlanang genoa enin kinowatemamabo inaminobe. Kukub oloinanoa tam tlemabo otane ole besakilonamabobe. Otane moton damole mitdata tam tlota enin kino sumwatemomabiobe.

9 Ibo ne niniino omkeimabib kesoanaka homon unang homoni bibmak bib mak seli ib alo tliyebuainayemom geniba yafu dleb monibaenin kino omkaye bianiba yebibakulilamomabiobe. 10 Am olo dimonaka homon unang homoni ne bain-obo galino deibona bianiba eka nakamaki i nekwali i sinwalo makaalasesebianiba alawali teniba alawali dlebmoniba makaai doyiba yena sesebianiba 11 eka naka homoni dimwengo omkeimalin nakai teniba i dimomin wengo omkeimansiba nakaiaunangai homoni i wengo wentenibabainobo gabiam nabiba 12 kukubmisiam homono tam te tam tenokesoa nakaia unangai homoni nakamaki gobenin kukubo deibonomabib13 otane nakaia unangai wanita sbalmaniba i bainobo galino amitie wafutatnibamubiang amo tam tlamoGodenakaia unanga eli dleb mo daneaamit nomabiobe. 14 Ne bainobogalin nakaia unangai Gode nakaiaunangai kimanamabe wengo omebmoniba bib mak bib mako alukumomkeimaiba nakaia unangai wentibtaomito mubiang amo tam tlamaboboge baabesebe.

Page 55: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 24:15 52 Matyu 24:31Enin kino watemomabib amo tam

tlamabobe.(Mak 13:14-23; Luk 21:20-24)

15 (Nakaia unanga ibo buk olo kin-imibo kla funaine!)

Yesuse imin baabenea Sinangg-wano Gode weng omkeimalin nakaeniniino Daniele Gode buk temodolanea baanea Sinanomo nakamaki inamin namino mako bib amowatwat danamabo omeb tenibaGode biin awemo omfanomabiobogenebuo tam tloa ibo watemaibo16 nakaia unangai Yudia betano blibodeiboniba hebmamsab skila ulanibaamgolim unine! 17 Am olo dimonaka make basalim tam biameomo taneta am tamo afobeingo moolamene! E hebmamsab blubluuneko! 18 Eka nakae waneta damibobie mole e imino mo moneta eyoume tibe dofane biamoe modabamene! E hebmamsab gilanuneko! 19 Eka unangi amunsa blibisa eka meme gwabsa isa ayoo, nedohalimbibe. I hebmamsabo moblublu unomabibbabe. 20 Mosesehekmel wengo baanoa Yuda ibo Godesingkalin amo dimo inamin naminokoko mo okok kemibe genobiokesoa ibo Gode nganha bianibabaaniba Inamin namin kukub misiamolo keb singkalin amo dimo motam tlamone ge ohamine! Eka ammisiamo bomanomo inamin naminmisiam olo ib dimo tam tlamoibo hebmamsabo mo unomabibbakesoa ibo olosa Gode nganhamine!21 Am olo dimo nakaia unangaienin kino sum watememomabiobe.Sinanggwano Gode dabale memaklanebio dim osa eka mema dimolosa inamin eninomo tam tlota nibowatemin blimobe. Eka sinanomosainamin enino imino mo tam tlam-abobabe. 22 Enin olo tam tlanoaamit nomo nakaia unangai alukumblimanomabib kesoa Gode nakaiaunangai dlakanebuei dohalilaneabaanea Enin am olo hebmamsabblimanoko genamabebe. 23 Eka wengmak ole naka maki teniba baabenibaEle temine! Gode Dofakamin Nakae

imin tlebo genimibo ibo i wengomo wentaibe! Weng olo dimobe.24 Naka homoni Gode dlakanebionakaia unangai bainobo galinomisiam omfubenomo geniba tenibadim oye bianiba maki baaniba NeGode Dofakamin Naka Klaist netabogesib eka maki baaniba Ne Godeweng omkeimalin naka netabo gesibbianiba i inamin namin okok sumoklabianiba funaniba Nakaia unangaini okok sum olo klamobo watemaiboni bainobo gebenomabiobo genibainamomabib otane 25 ne ibo wengolo sin baabeia wentib biamabo kesoanaka eli teniba inamibo ibo i wengomo wentenibta bainobo genimibe!

26 Inamin kesoa naka maki tenibaibo baabeniba Ele temine! GodeDofakamin Nakae Klaiste imin teneaibuantem ye biebo genimibo iboi wengo mo wentenibta unaibe!Eka naka maki baabeniba GodeDofakamin Nakae Klaiste am olo temtam ayok toumbiebo genimib osa ibomo wentenibta bainobo genimibe!27 Abilim Da Tlemin Naka ne tlanggamio abile hebmamsab timin tilaingkenea belaneta tlita nakaia unangaialukum natemomabiobe. 28 AbilimDa Tlemin Naka ne tlang gamiosa makob wan tiami naniba noiawana i kaaibbua fetango kunubesoadowonom geniba tenabib inania tlianakaia unangai natemomabiobo gebaabesebe.

Sinanomo Abilim Da Tlemin Nakaetlamabebe.

(Mak 13:24-27; Luk 21:25-28)29 Yesuse imin baabenea Enin sum

olo blimanabua o abuko hebmamsabafoko dalbinoa mililana bianoa ekaalime dalbinanea awitnino datoutenabua eka abilim uto inamin naminsbalo fiba biam namota 30 Abilim DaTlemin Naka ne tlang gamio nakaiunangai dabalim olo blibi abilim utotemiba inamin namino mako tamtloa watemniba mebiba ne ayungtem te tebiania Gode titil osa eka etitilo ayal inamin einobu osa omebtlia natem nabiba 31 abisake make

Page 56: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 24:32 53 Matyu 25:1bigule sum obanea ne abiseli dlaiamoniba dabale monea dene deneoGode nakaia unangai dlakanebueialukum dleb teniba minamomabioboge baabesebe.

Ibo aso mako watemaibo funaine!(Mak 13:28-31; Luk 21:29-33)

32 Yesuse imin baabenea Ibo asomako watemaibo kla funaine! O ketobalinomo wateniba funaniba O yamobalim tlang genota nanobo ge fu-nanabib inaminobe. 33 Inamin ke-soa inamin namin olo tam tloa wa-temaibo ibo tekein keniba Abilim DaTlemin Nakae tlang geseta namobegeine! 34 Ne bain baabenamabibe,nakaia unangai dabalim olo memaele blib eli molobseli mo kaaim blimblibta inamin namin olo tam tlam-abobe. 35Abila dabalao blimanamabootane ne wengo mo blimanomobabo,amit namabobo ge baabesebe.

Naka maki Yesuse tlang gameo amotekein kenamini blimobe.

(Mak 13:32-37; Luk 17:26-30,34-36)36Yesuse imin baabenea Nakamaki

ne imin tlang gamio amo tekeinkenamin nakai blimobe. Abisel isaGodemiin nesamo tekein kebobbabe.Aye elekiem eleta am olo tekeinkebebe. 37Makob sinanggwano Noaebie dimo nakaia unangai naib binaboinania Abilim Da Tlemin Naka netlang gami osa inanomabiobe. 38Noaesiibe gembe dimo nakaia unangaidabalim kukubo goboniba Godewengo Noae omkeimabeo omdibihabianiba imena aayao wembianibaalelwali boka biam bliba Noae siibegenea tamnea siib tem tam une dimole 39 aaye einea yaleb daak unea aayedowoniba kulilasib inania Abilim DaTlemin Naka ne imin tlang gami osainaminobe. Nakaia unangai Godewengo omdibiha bianiba dabalim oloinamin namino bobol ota fumbibtane tlamabibe. 40 Olo dimo nakai asukeniba dango dikbib biamo Gode maketa dobonea make deibanamabebe.41 Eka unangi asu keniba imenoninibib biamo Gode mak ota omoneamako deibonamabebe. 42 E kukub

olo inanamabe kesoa ibo waitnebianiba hembibte! Niminbabe, ibSume tlamabe amo ibo mo tekeinkebibbabe.

43 Ne saa weng olo baabenamabiokla funaine! Am gosake tekein keneaayok henin nakae tlamabebo genemole e mo aa uneta ayok henin nakaeteneta amo belaneta afobeingo oisaunamabebabe. 44 Ibsa inaniba klaine!Abilim Da Tlemin Naka ne imin tlam-abi amo ibo mo tekein kebibba kesoaklanibawaitne blibtane ge baabesebe.

Saa weng olo okok nakai ayam esamisiam esa i wengobe.

(Luk 12:42-46)45 Yesuse imin baabenea Nakae

bobol tem funin ayam bianea eokoko ayam okok kebe naka eleinanamabebe. E kimanine baabaneaKobo okok naka eli kima bianebaimeno okayebebte ge baaba unebua46 binea imin tetemea okok nakaele makob ele baaba unebio inabeaatemameo e seinhamabebe. 47 Nemoton baabenamabibe, inanemenaka ele e kimanine baabanea Ne in-amin namino alukum kebta kimanalege baabanamabebe. 48 Otane okoknaka misiam ele funanea Ne kimaninnakae hebmamsabo mo tlamabebabogenea okoko debianea 49 okok nakaimaki yebianea eka nakai aa misiamowembib nakai bakanea imen osaaa misiam osa wembiam bianea50 funanea Ne kimanin nakae memalomo tlamabebaboge fumbianea inabeakimanin nakae tenea atemameo51 ande dofanea dabanea moneabib misiamo nakaia unangai dimomin sitalsai tena bianiba enin kinosum wateme bianiba memin sumomemomabiobo ge baabesebe.

25Unang souwali saa wengobe.

1 Yesuse e okok aleyemin nakai saawengo mako imin baabenea Godenakaia unangai kimanin kukuboinaminobe. Naka make alelo omanggenea tlamabe kesoa unang souwali10 i moniba Deib waisanoba debebtlomo geniba damo oletniba moniba

Page 57: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 25:2 54 Matyu 25:26waisaibbiobe. 2 Asuke asuke makenai bobol tem funin blimobe. Ekaasuke asuke make na ita boboltem funin ayam nabe. 3 Boboltem funin blim ile damo oleb unibotane klasin keto mo iba oleb unimblimobe. 4 Eka bobol tem funinsaile damo oloniba klasin keto ibaoleb na unibbua 5 i naka ele waisablib otane e hebmamsabo mo tlimblim bia i kinadububesoa aala bliba6 ibalanoa naka maki ngam bianibanakae alelo omamabe nakae tlebo,nibo motenoba unomo ge ngansiba7 unang souwali wenteniba hananibai damo klabe klabe bianiba 8 boboltem funin blimi imio olo temibaklasino blimanoa kiminang go kesoawateniba unangi bobol tem funinayami baabeniba Ni damo klasinoblimanoa kiminang genamobo ibmiomo sengeine gesiba 9 eka unangibobol tem funin ayami baabenibaYeye ni klasino nini kikib ese mak biokesoa ni ibo mo sengeyomabbiobabe.Ibo moniba stuam unaniba asitemwalonibta iba oleb tline ge baabeiba10 i walonam uniba eka nakae aleloomamabe nakae tlea unangi boboltem funin ayami sin kla blib ilenaka ele bakaniba taniba imenodowonomabib am tam unanibaamisalo dounabiba 11 eka unangibobol tem funin blim ile monibaklasino waloniba damo iba oletnibatetemibta amisalo dounibbio kesoawateniba gong gong gabianiba aleloomamabe nakae baabaniba Kobo niamisalo betelabeneba tam natlobtegesib 12 otane e baabenea Yeye. Nebain baabenamabibe, ne ibo motekein kebibabo ge baabenamabeinaminobo ge baabenea 13 eka e iminbaabenea Ibo weng olo fumbianibaeka ne tlamabio bobol osa fumbiamnine! Ne tlamabio ibo am osa afoksmik osa mo tekein kebibba kesoaklaniba waitne blibte ge baabesebe.

Okok nakai kimanine monio kik-ibeseo saa wengobe.

(Luk 19:11-27)14 Yesuse saa wengo mako imin

baabenea Gode nakaia unangai

kimanin kukubo inaminobe. Nakamake amo deibonea betan makunama bianea e okok nakai nganabe-nea tesiba baabenea Ibo ne am osaeka inamin namin osa kla kimatneblibte ge baabenea 15 eka e okok nakaeli kukub osa bobol tem funin osa klatekein kebe kesoa makemonio K5,000olanea eka mak ele K2,000 olaneaeka mak ele K1,000 olananea deibeunea 16 eka K5,000 o olan une nakae emoni olo hebie olonea okok kebianeao blofet monio imin K5,000 olonabea17 eka K2,000 o olan une naka esa emoni olo hebie olonea okok kebianeao blofet monio imin K2,000 olonane18 otane K1,000 o olan une naka ele emoni olo olonea dabale hakenaneaayok ilaak olanebua 19 sinanoa ikimanin nakae tenea baanea Tlibamonio klanomo gesea 20 K5,000 oolan unebio naka eta sin teneabaabanea Sumkobo kebmonio K5,000o onen unebbuo ne okok kebianiao blofeto imin K5,000 olibioboge baanea olminea K10,000 ansoaolansea 21 e kimanin nakae seinhabianea baabanea Kobo okok nakaayamobe. Ne okoko mako omklibuokobo klayam nabeb kesoa ne okoksumo omklamabibo, kobo ne okokokimabieba seim bianobte ge baabasea22 eka e abuko K2,000 o olan unebionaka esak tenea baabanea Sum kobokeb monio K2,000 o onen unebbuone okok kebiania o blofeto iminK2,000 olibiobo ge baanea olmineaK4,000 ansoa olansea 23 e kimaninnakae seinha bianea baabanea Kobookok naka ayamobe. Ne okoko makoomklibuo kobo klayam nabeb kesoakebsa ne okok sumo omklamabibo,kebsa ne okoko kimabieba seimbianobte ge baabasea 24ekamubiangonakae K1,000 o olan unebio naka eletenea baabanea Sum kobo ne kebkukubo tekein kebibe. Kobo nakadleb kesoa naka maki inamin naminoklabibo doise tlebianeba eka imendango mo dolmain blim otane nakamaki imeno weleise tlebiam binabebkesoa 25 ne keb tolo tosianania kebmonio sma ele olaibua oleb tlibogesea 26 kimanin nakae baabanea

Page 58: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 25:27 55 Matyu 25:44Nakamisiam kobo blut bianeba okokodebiebobe. Kobo baaneba E nakadleb kesoa naka maki inamin naminoklabibo doise tlebianea eka imendango mo dolmain blim otane nakamaki imenoweleise tlebiam binabebogabeb otane 27 nimin kenebta nemonio moni bumin am temo moolaim blime? Kobo moni bumin amtemo olaeb biota mole o okok kebuablofet monio tlak unebota tenitaolibo ge baabanea 28 e naka makibaabenea Ibo naka ele monio K1,000olo oisaniba nakae K10,000 o oleb bienaka eta olaniba 29-30 eka naka eledabaiba monea mililambio tem yebianea memino sum mebianea eninkino sum watememeko ge baabeneadebeb unibbiobo ge baabenea ekaYesuse imin baabenea Gode nakaeokoko oman temea e okok olo klaokok keme mole e naka ele seinhabianea e okoko imin mesein keneaomalamabebe. Eka Gode nakaeokoko gwab oman temea e okokolo mo okok kemin blim kene moleomeisanamabebo ge baabesebe.

Abilim Da Tlemin Nakae nakaiaunangai afet anamabebe.

31 Yesuse e okok aleyemin nakaibaabenea Sinanomo Abilim DaTlemin Naka ne titilo makob ayalinamin einobuo omona bianiaabiseli dlet nania tenia KomokSum ne nene biino dim ye touia32-33 nakaia unangai alukum tenibanesu ele minomabibo makob eilsibsib kimanin nakae nanea eil sibsibidlonea kweile kweital dae dlanea ekaeil gouti dlonea afan dae dlananabeinania nesa nakaia unangai afetaniakweita sin dae dlania eka afan sindae dlanania 34 eka Komok Sum nekweile kweita sin dae blibi baabeniaNe Aye Gode ibo inamin namin ayamodaabenea omyebio kesoa ibo tlanibabib unine! Sinanggwano dabalemema klane dimo bib olo klaneabaanea Ibmibo genebio kesoa ibo bibolo kimanomabiobe. 35 Niminbabe,sino ne imen teb nebua ibo imenooniba dowonia bingaibiobe. Ekaaanteb nebo osa ibo aayo oniba

doweibiobe. Eka ne bib mak datlia ibo baatneniba Kobo ni am eletele ge baatneniba ne tania ib amtam unibiobe. 36 Eka ne youmoblim biania aal keim blia ibo youmodoniba dlusaibiobe. Eka ne gembiaibo daatneibbiobe. Eka ne klabutam bli osa ibo teniba natem naibbiokesoa bib ayam ele bianiba amitnomabiobo ge baabesia 37 nakamolot unang molot eli baatnenibaSum kobo fatnamin dim ota imentebo kebota ni imeno doklobbione?Eka fatnamin dim ota aantebokebota ni aayo oklobbione? 38 Ekafatnamin dim ota kobo bib mak datlebta ni kemeb tanobta ni am tamdanobbione? Eka fatnamin dim otakobo youmo blim bianeba aal keimbiebta ni youmo doklobbione? 39 Ekafatnamin dim ota kobo gembebta nidaabkenobbione? Eka fatnamin dimota kobo klabut am biebta ni tenobtakatemobbione? ge baatnenimibo40Komok Sumne baabenia Bain ye ibone ningwala nengwalai niniin blimidaaye binibbuo makob neta daanebinibbiobo ge baabenamabibe.

41 Eka afan sin dae blib ile baabe-nia Gode ibo kukub misiam omyebe.Sinanggwano e ase amit einine klaneabaanea Gululam esa e meletan isa ias ele einomabiobo genebio kesoa ibodeitneniba aseinin bib unine! 42 Sinone imen tebo nebo ibo imeno mooniba doweim blimobe. Eka aa tebonebo osa ibo aayo mo oniba doweimblimobe. 43 Eka ne bib mak daniatli osa ibo mo nemeb tanibta ib amtam daibta aa unim blimobe. Eka neyoumo blim biania aal keim blio ibyoumo mo donibta dlusaim blimobe.Eka ne gembiania klabut am tam bliosa ibo mo tenibta daatneim blimobogesia 44 i baatneniba Sum kobo fat-namin dim ota imen tebo kebianoaeka aa tebo kebiam biota ni mo oklimblim deibkenobbione? Eka fatnamindim ota kobo bib mak da tlebta nimo kemeb tanobta am tam daim blimdeibkenobbione? Eka fatnamin dimota kobo youmo blim aal keim biebtani mo doklim blim deibkenobbiote?

Page 59: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 25:45 56 Matyu 26:17Eka fatnamin dim ota kobo gembebtani mo daabkeim blime? Eka fatnamindim ota kobo klabut am biebo ni modaabkeim blim deibke nanobbiote?gesiba 45 Komok Sum ne baabeniaBain ye ibo ne ningwala nengwalaimo daayemin blim kesoa ibo nesa modaatneim blimobo, deitne unine gebaabenia 46 dlaia moniba enin kinoamitie watememomabiobe. Eka nakamolot unang molot ile dlaia monibaamit nomabiobo ge baabesebe.

26Komokwali baaniba Yesuse ananoba

kaaneko gesiobe.(Mak 14:1-2; Luk 22:1-2; Yon 11:45-53)

1 Yesuse weng olo aleyebeo bli-manoa e okok aleyemin nakai baabe-nea 2 Ibo tekein kebiobe, am asuoblimanomo Yudai singkalin am sumoniniino Fasobao tam tloa naka makiteniba Abilim Da Tlemin Naka nenemeb moniba atdimo nemasanibananaiba kaanamabibo ge baabesebe.

3 Amo yo dim ota Gode amo ki-manin nakai komokwal isa eka Yudaikomokwal isa taniba Gode am sumokimanin nakai i komok sume niniinoKaiafase am tam mibianiba 4 wengobianiba baaniba Nibo Yesuse ayokafu debeb monoba ananoba kaanekogeib 5 otane i funaniba Singkalinamo dim olo inasoba nakaia unangaiyateniba dosuam bianiba dleb wengoyemiobo geniba baaniba Nibo de-bioba singkalin amo blimansota mitafu debebmonobta ananomogesiobe.

Unang mako wel aaye Yesuse gaba-mon dime ibabasobe.

(Mak 14:3-9; Yon 12:1-8)6 Yesus esa e okok aleyemin naka

isa Yelusalem bibo deiboniba monibaBetani bib ye unaniba taniba Saimoneam tam onsiobe. Sino Saimon eleyayo kitdi bihabinabo otane iminayamu banobiotabe. 7 Yesus esa ebekeb isa Saimone am tam bianibaimeno wembiba unang mako welaaye tang ayame tom botole temdaak iba obeb tenoa Yesuse gabamondim ut ibabasobe. Nakaia unangai

wel aay ele walom gib mole moniosum walonabiobe. 8 O wel aay eleYesuse gabamon dim ute ibabasoae okok aleyemin nakai watenibaomsuananiba i sinwalo obianiba Ofatnanota wel aaye besa ye ibabanotasasalanone? 9 O wel aa ayam eleobeb monoa naka maki walonoamoni sumo olonoa nakaia unangaiinamin namin blimi daabenamin olefatnanota besa ye sasalanone? gesiba10 Yesuse i bobol tem funino tekeinkenea baabenea Ibo mo baanibtaUnang olo misiam nanobo genibtaomsuanimibe! O ne ayam natnenobe.11 Nakaia unangai inamin naminblimi ibo amitie bekebe bliba daayebinabib otane nele ibo amito mobekebe biamabibabe. 12 Unang olowel aay ele ibatnenoa ne gloutemoklautnenobo ge baabesebe. (Kukubolo Yudai kukubobe. I nakai kaanibadleb moniba dlanom gaibo welaayo ibabenibta dokam binabiobe.)13 Yesuse imin baabenea Ne bainbaabenamabibe, nakaia unangai nedowan weng ayamo omebmoniba bibmak bib mako alukum omkayemomgaibo unang olo natneno biamobobolo fumbianiba naka makunang maki omkayemomabiobo gebaabesebe.

Yudase baanea Ne Yesuse komokwalidobyamabibo gesebe.

(Mak 14:10-11; Luk 22:3-6)14 Omito Yesuse okok aleyemin

naka make, e niniino Yudas Iskeliotemonea Gode am sumo kimanin nakaikomokwal isu unanea 15 baabenea NeYesuse dobyamio ibo inamin naminofatnamin donomabibe? gesea i wen-teniba tom silba monio 30 olansiba16 oletnea monea bianea Ne Yesusefatnabanita debeb monita komokwalidobyamabine? ge funmonsebe.

Yesus esa e okok aleyemin naka isa iFasoba imeno dowonsiobe.

(Mak 14:12-21; Luk 22:7-14,21-23; Yon13:21-30)

17 Gode singkalin am sumo Yudaibleto yis blim unam binabibo oniniino Fasobao tam tloa Yesuse

Page 60: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 26:18 57 Matyu 26:35okok aleyemin nakai teniba Yesusebaabaniba Sum kobo ni imeno fatdafunabobta kobo Fasobao dowonale?gesiba 18 e baabenea Ibo utnibaYelusalem bib ut unaibo nakae nesino baabeibue atemaibo baabanibaNi aleyemin nakae baanea Nekaanamabio amo meb tlo kesoanesa ne okok aleyemin naka isani singkalin amo imeno keb amtam dowonomabbiobo genebo gebaabaine gesea 19 e okok aleyeminnakai moniba ele baabenebio inanibasingkalin amo imeno fusiobe.

20 Kwinoa Yesus esa e okokaleyemin nakai 12 isa taniba amtam bianiba 21 singkalin amo imenowembianiba Yesuse baabenea Newengo baabenamabi ole ib isaktemo naka make ne nemeb moneakomokwali nemia nananomabiobogesea 22 i wenteniba i bobol temoYebbabo ge tlaniba nakai elekiemelekiemi oha bianiba Sum kobo,netio? gesesesiba 23 Yesuse baabeneaNe blete halonia dis teme tubuniadowonang gamio e temna tubudowonaob naka eta ne nemebmonetakomokwali nemyamabebe. 24 AbilimDa Tlemin Naka ne makob sinangg-wano Gode buk temo baanobio inaniakaanamabi otane nakae ne nemebmonea komokwali nemiamabe nakaene dobhalimbibe. E ne kukubmisiam natnenamabe kesoa Godeenin sumo e omalamabebe. E biemodofanamino deibanobiota moleayamobo ge baabesebe. 25 NakaeYesuse debeb monea komokwalidobyamabe nakae Yudase Yesusebaabanea Aleyemin naka kobo netio?gesea Yesuse baabanea Kebmaye baaomkeimanebobo ge baabasebe.

Yesuse e okok aleyemin nakai bletbaka waen aa bakao oya dowonsiobe.

(Mak 14:22-26; Luk 22:15-20; 1 Kolin11:23-25)

26 I inaniba imeno wembianibaYesuse blete obonea Gode gangobogenea hanea e okok aleyemin nakaioyenea baabenea Olo ne damobo,ibo oloniba doweine ge baabenea

doweib ole 27 eka waen aay esakobonea Gode gangobo genea obye-nea baabenea Ele ne ilemobe. Ibooboniba doweine! 28-29 SinanggwanoGode moton wengo baanea Ne kaaniaileme singania nakaia unangai heng-mino omtlabenamabibo genebuo nebain inanamabibe. Ne baabenam-abi ole ne waen aay ele dowei bi-amo imino mo doweim blim bliasinanoa ibte nete nanoba ne Ayekimanin bib uto minomob dim otane waen aay ele imin dowonam-abibo ge baabenea obya doweib ole30 ans mako nganananiba amo dei-boniba ulaniba amgolime Olibe golimut unom geniba onsiobe.

Yesuse Fitae baabaneaKobo baanebaNe Yesuse mo tekein kebibabo genam-abeobo ge baabasebe.

(Mak 14:27-31; Luk 22:31-34; Yon13:36-38)

31 I inaniba deib tamal deibbebianiba Yesuse e okok aleyeminnakai baabenea Memalo kwitimib olodim ota ibo alukum skila unanibanenekiem deitne unomabiobe.Niminbabe, Gode buk temo ne wengsango baanoaGode eil sibsibi kimaninnakae ananea kaanea eil sibsibi skilaonon tlanomabiobo genobu 32 otanene imin hanania sin monia Galilibetan ye bebita ibo mit natlomabioboge baabesea 33 Fitae baabanea Makiko ye deibkeniba skila unomabibotane ne mo deibke unamibabo gesea34 Yesuse baabanea Ne bain baabke-namabibe, memalo boman tlamokakalukemonganaimblimbieta kobone niniino omuatneneba baanebaNe naka ele mo tekein kebibabogenamino asumatna kenamabeoboge baabasea 35 Fitae baabanea I nibdabo asu keniba dleb moniba yenaibakaanob mole ne keb niniino moomuabkenimibabo gesea eka Yesuseokok aleyemin nakai mak isa alukuminangge baasiobe.

Yesuse Getsemani damib ye bianeabeten kebisebe.

(Mak 14:32-42; Luk 22:39-46)

Page 61: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 26:36 58 Matyu 26:5636 Yesus esa e okok aleyemin

naka isa i moniba damibo niniinoGetsemani ye unaniba baabenea Makibole ele blibtane! Nele tania etalebeten kenamabibo genea 37 e Fita esaSebedie meleli Yemse Yone i dab osadlonanea dletnea bebianiba e boboltemo dot misiamu basoa 38 baabeneaNe bobol temo ilum omfutnenoakaanang genamibo, ibo ele blibte!Ibo inaniba biaibo mo aala unaibe!Afen bianiba ne daane bianiba boboltem ayam omkanebibte ge baabenea39 e tanea meb ye dlong dlong baanbilbunea munung baan bilanea Godebaabanea Ay kobo Ae geneb mole nebobol tem abilo omtlatnenale! Inaotane kobo ne bobol tem funino mowafunebta nanemebe! Kleb boboltem funin iwat nanale ge oha bianeabeten kenea 40 hananea tanea temeae okok aleyemin nakai aala blib kesoayatemnea Fitae baabanea Ne eletania beten kebia afok smiko olokiembliman olo ibo mo afen bianibta nedaanebibbabe. Ibo nimin kenibtahebmamsab aala blibe? 41 Ibo kinwayemino deiboniba afen bianibaGode nganhabib mole Gululamedlamanemeo sbal manomabiobe. Ibbobol tem funin oko ye inanomogabib otane naka dam ibta beitalobliobo ge baabenea 42 e imin taneabeten kebianea Aalebe baabaneaAy kobo ne enin kin olo watemalegenebmole ne enin kin olowatemanogabi kesoa kobo kleb bobol temfunin iwat nanale ge baabanea 43 eimin tetemea e okok aleyemin nakaisma ye kinadububebua aala blibkesoa 44 deibenea imin monea wengosino baanea beten ke tle ota iminobianea beten kebea blimanoa eka45-46 imin tanea e okok aleyeminnakai baabenea Ibo sma ye aalabianiba singkabibo? Etemine! AbilimDa Tlemin Naka ne nemeb moneahengmin nakai nemiamabe nakaetle kesoa ibo hananiba isu unomo gebaabesebe.

Nakai teniba Yesuse afu debeb on-

siobe.(Mak 14:43-50; Luk 22:47-53; Yon 18:3-

12)47 Yesuse weng olo oyebe dim ota

e okok aleyemin naka make niniinoYudase Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka Yudai komokwalisa naka maki baabeniba Ibo monibaYesuse afu debeb tline ge baabesibai bainata kwamao tubula binibbuadletnea tesiobe. 48 Sino Yudasenaka eli baabenea Ibo ne natemebibamonia bukbuk gebai mole Yesuse yebieta nabanamabibo, ibo afunibta gedebeb unine ge baabenebio kesoa 49 ehebmamsab tenea Yesuse baabaneaAleyemin naka kobo ye biebo? geoha bianea keneng wat bukbukgahamsea 50 Yesuse baabanea Nenek kobo inamin namino nananggeneba tlebo nanale ge ohamsea eafu debeb unomabib nakai tenibaafusiba 51 naka make Yesuse bekebabie bainate tobonea Gode amokimanin nakai i komok sume eokok nakae ananang genea blelaneaklon eta taisanea tesea 52 Yesusebaabanea Keb bainate imin ele mibtem tobbanale! Nakai bainat dumogembib mole naka maki tenibanaka elisa bainat dum yanaibakulilanomabiobe. 53 Ne funania Yangkenano gei mole ne Aye nganabaiae abisel homoni hebmamsab dlaneateniba daatnenomabib otane nemo inanamabibabe. 54 Gode buktemo baanoa Naka maki teniba Godemiine afu debeb moniba anaibakaanamabebo genobio kesoa ne Ayemo baabanamabibabe. Ne inai moleweng olo yamo mo balinamabobaboge baabanea 55 omito Yesuse e afudebeb unomabib nakai baabenea Ibonimin kenibta bainat osa kwam osatubulanibta tlibe? Ne ayok heninnakababe. Am obba ye bomanomobomanomo ne Gode am sumo temtamo toum biania Gode wengoaleye binabi otane ibo nafunaminodeitne binabiobe. 56 Ina otanesinanggwano Gode weng omkeimalinnakai Gode buk temo ne weng sangobaaniba Inamin namin mako tam

Page 62: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 26:57 59 Matyu 26:74tlamabobo geibbuo bain inanoa tamtlo kesoa weng olo yamo balinoboge baabesea e okok aleyemin naka nialukum wentenoba deibanoba skilaunobbiobe.

I Yesuse debeb moniba Yudai nakasumi dim onsiobe.

(Mak 14:53-65; Luk 22:54-55,63-71;Yon 18:13-14,19-24)

57 Nakai Yesuse afu debetnibamoniba Gode amo kimanin nakaikomok sume niniino Kaiafase amtam unaniba hekmel weng tekeinkemin naka isa eka Yudai komokwalisa alukum te minabibtabe. 58 FitaeYesuse afu debeb bebib dimo dobsilebbebe otane mebo mo unim blimobe.Skeimsa ye bianea kin ota atemematememnea monea Gode amo ki-manin nakai komok sume amo daamtem tam temnea awa genalin nakaiye blibo bekebe bianea Yesuse inaminnamino e dimo tam tlamo atenitegenea toumbia 59 Gode amo kimaninnakai komokwal isa eka Yudai nakasum isa Nakaia unangai baabenobateniba Yesuse dim baabaniba ekukub misiamo yota nanebiobogeib mole ananoba kaaneko genibabaabeiba tliba hen monsib otaneYesuse inamin namin misiamo monanebiota atemin blimobe. 60 Nakahomoni teniba dim ohamonsib otanei Yesuse kukub misiamo inanebiokesoa kaaneko genamin wengo mobaabeim blim kesiba deibenabiba ekanakai asu ita teniba 61 baabeniba Niwenteboba naka ele baanea Ne Godeam sumo galafania genang gamioamo asumatna kenita genamabiboge baanebiobo gesiba 62 Gode amokimanin nakai komok sume hanamanea Yesuse baabanea Kobo i wengele okebib olo bain bleka dimo?Kobo nimin kenebta yang kenaminodebiebe? ge baabase 63 otane Yesusekimik gesea Gode amo kimanin nakaikomok sume imin baabanea Ne Godeamit afen bie niniino taisai kesoakobo moton baatnenale! Kobo Godemiin eka e Kemfakamin Naka kebtabiaebo baatnenale gesea 64 Yesusebaabanea Bain ye baanebobe. Eka ne

weng mako baabenamabibe, AbilimDa Tlemin Naka ne Gode titilsae ekweile kweitale kikib ye toumbiniaayung tem te tlia natemomabiobogesea 65 Gode amo kimanin nakaikomok sume wentenea atliaubasoaele youmo tububanea baabeneaE baanea Ne Gode miinobo genekesoa e wengo misiamobe. Nibokot kebanomabib nakai imino mohenomobe! Yesuse emaye Godeweng dobo weng baabanea ibmalosa wentib yotabe. 66 Ibo fatnanggefumbibe? ge baabesea i baabaniba Emisiam nane kesoa kaaneko gesiba67 i mimao kibi sine helaha bianibaeka kweilo miniba dibi dubu abianibaeka mak ile kweifam dum bingbiangbua abiam bianiba 68 tlahabianiba baabaniba Kobo baanebaNe Gode Nemfakamin Nakabogenebbiobe. Kobo inamin naminoalukum tekein kebeb kesoa nakaele waneta kananene? E niniinobaabenale ge oha biam bisiobe.

Fitae baanea Ne Yesuse mo tekeinkebibabo ge baasebe.

(Mak 14:66-72; Luk 22:56-62; Yon18:15-18,25-27)

69 Fitae daam tem tam toumbiaGode amo kimanin nakai komoksume okok kehamin unango makotenoa baabanoa Kebsa Galili nakaeYesuse bekeba binebbiobo ge baabaso70 otane Fitae baabonea Ne ob wengoobeb yo ne mo tekein kebibabogesea nakaia unangai alukum wentenasiba 71 Fitae deibe tanea amitokikib ye bia unang mak osak imintenoa atemnoa nakai meb ye blibibaabenoa Naka ele Yesuse Nasalet bibsake bekeba binebiobo gesoa 72 FitaeGode niniino taisanea baabonea YeyeGode tekein kebebe, ne naka elemo tekein kebibabo ge baabonebua73namonoa nakai esu meb ye mablibiisak baabaniba KebwengoGalili nakaiweng dikin obeb kesoa bainobe, kebsaGalili nakabe. Yesuse okok aleyeminnaka kebtabo ge baabasiba 74 FitaeGode niniino taisanea baabenea Nenaka ele mo tekein kebibabe. Ne

Page 63: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 26:75 60 Matyu 27:15motono mo baabeim blim kei moleGode nananamabebo ge baabenabeakakaluke ngansea 75 Fitae funaneaSino Yesuse baatnenea Kakalukemo nganaim blim bieta kobo neniniino omuatneneba baanebaNe naka ele mo tekein kebibabogenamino asumatna kenamabeoboge baatnenebiobo ge funanea daamtemo deibo tamnea bib tam unaneabiki dofanea mem wat mem watonsebe.

27I Yesuse debeb moniba Failat esu on-

siobe.(Mak 15:1; Luk 23:1-2; Yon 18:28-32)

1 Glik genoa Gode amo kimaninnakai komokwali alukum tenabibaeka Yudai komokwali tenaniba iYesuse ananomabib wengo baaniba2e sayo gebaniba debebmoniba Failatesu onsiobe. Failate Lom nakabe. Ekomok anea Yudai kima bietabe.

Yudas Iskeliote kaansebe.(Abosel 1:18-19)

3 Yudase Yesuse komokwali dobye-buo wentebea i baaniba I Yesuseanaiba kaanamabebo gesiba wente-nea aal waisasoa funanea Ne misiamnaibiobo genea e tom silba monio30 o imin oleb tenea Gode amo ki-manin nakai komokwal isa eka Yu-dai komokwal isa baabenea 4 Yesusekukub misiamo mo naim blim otanene ibodoblia anaiba kaanamabekesoane hengaiobo ge baabesea i baaban-iba Kleb sanobo, ni sanbabo gesiba5Yudase moni olo Gode am sumo temtam olbiabenea daaknoa biin daakunoa deibenea monea saye takakatobginea gabame binane tam onseamenga tebetnea bumdei unang ge-nea skomiae dalo kaansebe. 6 Godeamo kimanin nakai komokwali moniolo oloniba baanibaMoni olo olonobanakae walonoba ananoba kaanam-abe kesoa nibo moni olo Gode amsumo monio temo mo olakanomobe!Inanob mole Mosese hekmel wengobaanoa mo inanimibe genobuo we-lanomabbiobo geib kesoa 7 i sin-walo teka bianiba baaniba Nibo moni

olo olonoba dabal ket klamin nakaebaano mo walobbua bib mak datlebibi kaanimibo dleb monoba da-bal ele teme dolbumomo geniba 8 imoni olo oloniba dabal ele walibanakaia unangai obianiba Dabal eleilem dimobo ge oha binibbio kesoanisa memalo inangge ohabuobe. 9-10 Iinasibo Godeweng omkeimalin nakaeniniino Yelemaiae wengo yamo bali-nobiobe. Sinanggwano Yesuse da-balim olo mo tlim blim bie dimo Yele-maiae Gode buk temo dolanea baaneaIslel teni baaniba Nibo tom silba

monio 30 o olonoba naka elewalonoba ananoba kaanekoge baaniba walibo ne Sumebaatnenea Moni olo iminoleb moniba dabal ketklamin nakae baano walioboge baatnenebo ge baaneadolanebuo bain inasobe.

Failate Yesuse kil ohamonsebe.(Mak 15:2-5; Luk 23:3-5; Yon 18:33-38)

11 Yesuse komoke Failat esu yebia komok ele Yesuse baabaneaKobo Yudai komok sum kebtio?gesea Yesuse baabanea Kebmayebaa omkeimanebobo gese 12 otaneGode amo kimanin nakai komokwalisa eka Yudai komokwal isa ohabianiba Kobo inamin namino misiamnanebbiobo ge ohabibo e mo yangkeim blimobe. E kimik gene kesoa13 Failate baabanea Kobo i wengolo okebibo mo wentebeba bleka?Kobo nimin kenebta i wengo yangkenamino debiebe? ge baabane otane14 Yesuse kimik gene kesoa komokebobol tem hekhek fumbianea E niminkeneta yang kenamino kimik genene?ge funasebe.

I baaniba Yesuse anaiba kaanekogesiobe.

(Mak 15:6-15; Luk 23:13-25; Yon 18:39–19:16)

15 Yuda ni kukubo inaminobe.Bifole elekiem elekieme dime Fasobaimenodowonomgaobo Lomokomokenakai klabut am biaibo Yuda makiimaye baaniba Nakae yeta tileisanebauneko genimibo e tileisanea onon

Page 64: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 27:16 61 Matyu 27:33binabibbua 16 olo dimo naka makeniniino Balabase klabut am bia nakaiaunangai e kukub misiamo tekeinkebibbiotabe. 17-18 Failate tekeinkenea Yesuse kukub misiamo monaim blim otane Yudai komokwaliYesuse okoko dafao ifananiba gedebeb teniba ne dim baatneniba Nakaele kukub misiamo nabinabebo gebaatneibobo gene otane e funaneaNakaia unangai alukum ele miblibeli funin osa makob komokwalibobol tem fumbib ota isa fumbibbleka? ge funane kesoa i monibaFailat esu ye misiba e baabenea Ibbobol temo fumbib ole ne wanetatileisaneko gabibe? Balabas eta blekaYesuse i Gode Dofakamin Nakabo genganhabib etio? ge baabesebe.

19 Eka weng mak osa Failate kotkemin am tam toumbia e alelo wengoomfubanoa baabanoa Kobo nakamolot ele inamin namin misiamo monabanemebe! Ne sintalo kwitimiboaambiania damo atemi sonoma nebobol temo misiamut nebiobo gebaabasobe.

20 Sino Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka Yudai komokwalisa i nakaia unangai baabeniba IboFailate baabaniba Kobo Balabasetileisaneba unea Yesus ele ananebakaaneko ge baabaine ge baabesiba21 komoke Failate nakaia unangaibaabenea Nakae waneta ne tileisanitadobyane? ge baabesea i baabanibaBalabas etabo gesiba 22 Failate baabe-nea Otane Yesuse i oha bianiba GodeDofakamin Naka etabo ge oha binabibnakae ne fatnabanamabine? geseai baabaniba Atdimo dabasaneba silobiki ananeba kaaneko gesiba 23Failatebaabenea Nimin kenibte? E hengminblim yole ne fatnanita inabanane? gebaabesea i weng sum ngambianibaAtdimo dabasaneba silo biki ananebakaaneko ge ngambianiba 24 Failatewengo omabbubaib kesoa e funaneaI ne wengo ombiatneniba awa genomgenabiobo ge funanea aaye oboneakweilao fubanea baabenea Naka eleanaiba kaanemeo ne sanbabo, ilibsanobo, ne kweilao fubai olo natem

tekein keniba E sanbabo nini sanoboge funaine ge baabesea 25 nakaiaunangai alukum nganha bianibaKobo ye deibenale! Ni obianobakobo ananeba kaaneko gabob kesoaGode naka ele molo yang keneaenino omyang game osa tenoa nidim tena bianoa eka ni molofeitwalidim onanamabobo gesiba 26 Failatewentenea e awa genalin nakaibaabenea Mak ibo moniba Balabaseklabuto tileisaniba dabaiba uneko!Eka mak ibole Yesuse tek dum andedofaniba omito debebmoniba atdimodabasaniba silo biki anaiba kaanekoge baabesea inasiobe.

Awa genalin nakai Yesuse debebmoniba tlahamonsiobe.

(Mak 15:16-20; Yon 19:2-3)27 Failate awa genalin nakai Yesuse

debeb taniba Failate kot kemin amodaam tem tam daniba awa genalinnakai alukum esu ye mi deiboniba28 e youmo gamketoufabaniba youmileme komok sumi youme ulabetekebe doboniba dobtibilubaniba29 eka isabuninge waloniba Hasobogeniba goholo geniba gabamoneobtab bebananiba fonge tabalibaafunasea dlong dlong golbuanibatlaha bianiba baabaniba Yudaikomok sum kobo klayam biebo?ge oha bianiba eka 30 mima helahabiam bianiba ele fonge tebeisanibagabamon dime binaha biam binibole 31 blimanoa deiboniba youm elegamtlabaniba eka ele youmo iminolo kibaniba debeb moniba atdimedabasaniba silo biki ananom genibadebeb onsiobe.

I Yesuse atdimo dabasaniba silo bik-ibasiobe.

(Mak 15:21-32; Luk 23:26-43; Yon19:17-27)

32 I Yesuse debeb bebiba nakamake niniino Saimone e Sailinibib sakobe. E deib ye bia awagenalin nakai ateniba Yesuse aseobeisaniba eta meng meng te obalibaobeb bia moniba 33 bibilime niniinoGolgota ut onsiobe. Golgota oloHiblu wengobe. (Nib weng ole Naka

Page 65: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 27:34 62 Matyu 27:56Gabamon dikinobe.) 34 I inanibautniba ye bianiba waen aaye eninowatabenamin malasine yeb bakakweko klaniba obeb teniba obdiba-siba nanta tenea Denomo gesea35 deibaniba e youmo gemeisanibadoboniba atdime dabasaniba silobikibaniba obo bikiniba e youmooisaniba olaniba baaniba Elekiem kedobo dofa bianoba tomo glim kiminoolo tlan habinobawaneta gaisenemeodebeb on debeb on binoba dleb onontlanomo ge baaniba inaniba tlanhabiniba 36 tlano blimanole deibonibaye toula bianiba Yesuse atemebianiba 37 i weng mako dolanibaYesuse gabam obeb ut da bie utomginiba baaniba NAKA ELE YESUSETABO, E YUDAI KOMOK SUMOBOge baaniba omgi deiboniba 38 ekaayok henin nakai asu dloniba makeatdimo dabasaniba silo bikibanibaYesuse kweile kweital dae bikinibaeka mak esak atdimo dabasanibasilo bikibaniba Yesuse kweile afandae bikinaibbua ye bliba 39 nakaiaunangai teniba Yesuse dobtla unekatleka bianiba aben giha bianibaweng dobo weng oha biam bianiba40 baabaniba Kobo baaneba Ne Godeam sumo galafania amo asumatnakenia genamabibo genebbio kesoakobo bain Gode miin biaebo kebmayekleb skil daabkenota atdimo deibodaak tele ge oha biam nabiba 41 Godeamo kimanin nakai komokwal isa ekahekmel weng tekein kemin naka isaeka Yudai komokwal isa aben gihabianiba 42 baaniba E naka mak unangmaki daaye binabe otane emaloele skilo mo daabanamabebabe. Ebain Isleli komok sum eta biameoemaye ele skil daabanea atdimodeibo daak tleta ni atemnobta e bainGode miinobo genomo! 43 E Godebainobo gabianea Ne Gode miinobogabe kesoa Gode bain gobabie mole ememale daabaneko ge oha biam bliba44 eka ayok henin nakai asuei atdimodlasaniba silo bikibeibbue isa inanibaYesuse weng dobo weng oha biammonsiobe.

Yesuse kaansebe.(Mak 15:33-41; Luk 23:44-49; Yon

19:28-30)45 Kelanoa afoko tenoa isak ewit

tlota dabalim olo alukum mililanobiobita afoko delwab manota iminbomasobe. 46 O dimo Yesusengananea Eli Eli lema sabaktani? genganasebe. Weng olo Hiblu wengobe.Weng olo mitmakamo inaminobe.God kobo nimin kenebta deitnebiebe? ge nganasea 47 naka makimeb ye mablibi wenteniba baanibaE Gode weng omkeimalin nakae,Ilaiyae, nganhabebo gabiba 48 makefunanea Yesuse kwele gatu banebogenea blublu monea deibnamtabinamino omeb tenea waen aayeomabunea dikibasoa omonea atitbilanea omeb utnea Yesuse omdibaiadowoneko genea omalang gena-monse 49 otane naka maki baabanibaDebieba atemnobte! Ilaiyae teneasilo ule tlabanea daak tlamabesemakobo gesiba atemebiba 50 Yesuseimin amdofa ngana nabianea smikedabanea unea deibanea kaansebe.

51 O dimo Gode am sumo tem tamobiin awemo youm teke amite dob-dounibbue mutum ut danea bluludaakenea belanea balanea milim onon nanabea eka meimeie sume yetlebianea tom beselibo klutaka bi-ambua 52 eka ham gloutemo amitobetanoa sino Gode nakaia unangaikulilabiba dolbu binabibi hananiba53 ham gloutemo deiboniba tlebiambliba Yesuse imin hana tle dim ole imoniba Yelusalem bib ye motemibtanaka homon unang homoni yatem-siobe.

54 Awa genalin naka isa eka ikomokwal isa i ye bianiba Yesusekima bliba dabale fiba bianea in-amin namino tam tete tlanowatenibatosiananiba baaniba E bain Gode mi-inobo gesiobe. 55 Sino Yesuse Galilibetano deibonea tebea unanghomonie inamin namino daabaniba bekebatlibbuei Yesuse dofa blib isuo mebodeibeniba skeimsa ye mablib isa in-amin namin olo tam tete tlano wa-temsiobe. 56 Unang eli maki niniin

Page 66: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 27:57 63 Matyu 28:11ole mako Maliao Magdala bib ulakotabe. Eka mak ole Yems esa Yosebesa i biemo Malia otabe. Eka mak oleSebedie meleli i biem otabe.

I Yesuse debeb moniba tom teme do-fasiobe.

(Mak 15:42-47; Luk 23:50-55; Yon19:38-42)

57Monisa naka make niniino Yosebetabe. Esa Yesuse okok aleyeminnakabe. E Alimatia bib sakobe.Kwinoa monea 58 Failat esu unaneabaabanea Kobo Yesuse dame dobnenegesea Failate Ae gesea e awa genalinnakai Yesuse silo uleisaniba debebteniba Yosebe dabaliba 59 e youmemeklie tekebmine dobifane dime do-fanea halbunea tete tlasoa ge 60debebmonea ele tom teme dofasebe. E sinotom tem ele misiketoufanea klanebuotane hami sino mo dlaim blimobe.E inanea Yesuse tom ele tem do-fanea tom kwame beselibe daisa dabadaba debeb tenea amite dobdoubaneadeiba onsebe. 61 Maliao Magdala bibulako tem eka Malia mako Yems esaYoseb esa i biemo tenaniba tenibatom ele kikib ye toula blibtabe.

Awa genalin nakai gloutemo amitkinkin damibo toulabisiobe.

62 Bomanoa Gode singkalin amoinamin namino klabibo blimanoaGode amo kimanin nakai komokwalisa eka Felisie isa moniba Failatebaabaniba 63 Sum kobo dim ominnaka ele sino baanea Ne kaaniaamo asu kenita make dime iminhananamabibo genebio kesoa ni olofumbuobe. 64 Kobo keb awa genalinnakai baabeneba i amito kima blibaamo asumatna blimansota deibaine!E okok aleyemin nakai teniba ayokdebeb unaniba nakaia unangai dimbaabeniba Emaye hana tlebo gesibamema dim omin weng olo danganoasino gaisonomobo gesiba 65 Failatebaabenea Ibo ibmaye ilib deibotoulalin nakai mo dleb mo daibtailib obib inanibta kimaine gesea66 i moniba gloutemo amito asaalodouniba awem omfaniba nakai deibotoulaiba deibe onsiobe.

28Yesuse imin hanasebe.(Mak 16:1-10; Luk 24:1-10; Yon 20:1-

18)1 Gode singkalin amo blimano

sonoma Sande boman tebua MaliaoMagdala bib ulak ote eka MaliaoYemse Yosebe i dab i biemo tenanibaYesuse gloutemo watemomo genibatetemiba 2-3 meimei sume tlebianeadabale fibamsea tememoniba Sumeabisake kibio makob ayal inamineina bianea eka e youm namaomakob ib inamino kinanea abilimodeibonea daakenea tome amitedobdou unibbue daisa dabanea taneaken tam unea e dim ut tounsea4 deibo toula blib nakai ateniba etolo tosiananiba tamameino sumoyalonoa beitaloniba gluka tebelonibadaakniba dabalim daak blela bliba5abisake unang asu dabi baabenea Ibomo tosianimibe! Ne tekein kebibo,ibo teniba Yesuse atdimo dabasaanaibbio naka eta hen tebib otane6 e olo mo biebabe. E makob sinobaabenebio inanea hana unebe. Iboteniba e dofa unibbuo biin alangowatemine ge baabesea i tanibabiino watemsiba 7 imin baabeneaIb dabo hebmamamsab moniba eokok aleyemin nakai baabeniba Ekaanebuo imin hananea sin moneaGalili betan ye unebo, ibo monibtaGalili betan ota atemine ge baabeine!Ne wengo bayotabo ge baabesea8unang asu dabi dlou unaniba Yesuseokok aleyemin nakai baabenobtegeniba gloutemo deiboniba kla seinseiniba hebmamsab moniba 9 deibye temiba Yesuse tenea hetananeabaabenea Ibo ayam blibo? gesea iwatniba e skilonwat afuniba e niniinodobtouleb bisiba 10 e baabenea Ibdabo mo tosianimibe! Moniba nenekwali baabeiba moniba Galili betanye na tlanibta natemine ge baabeneadeibe onsebe.

Deib toulalin nakai wengobe.11 Unang asu dabi mema bebiba

deib toulalin naka maki sin monibaYelusalem bib ye unaniba inamin

Page 67: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Matyu 28:12 64 Matyu 28:20namino tam tlo wengo alukumGode amo kimanin nakai komok-wali baabesiba 12 eka item Yudaikomokwal item naniba miniba wengmako baa omfaniba awa genalin nakaimoni sumo oyeniba 13 baabeniba IbobaanibaNi aala bioba e okok aleyeminnakai teniba e dame ayok debebuniba deiba tlobobo geine! 14KomokeFailate weng olo wentenea ome moleni baabanoba watanoba e kukubmisiamo ibo mo nabenamabebaboge baabesiba 15 awa genalin naka eliwenteniba ili baabeib inaniba moniooletniba unibaweng olo Yudai betanoalukum balianobio kesoa mema dimolosaweng olotawafu bianiba obiobe.

Yesuse e okok aleyemin nakai okokoomyensebe.

(Mak 16:14-18; Luk 24:36-49; Yon20:19-23)

16 Yesuse okok aleyemin nakai 11 imoniba amgolime Yesuse sino baabe-nea Ibo moniba ye golim eta natlinege baabenebio ye motemiba 17Yesusebia atemniba e niniino dobtoulebbisib otane mak ile funaniba BainYesuse kaanebu eta imin hananebleka naka afet eso geniba bobol temasusu na bliba 18 Yesuse baabeneaGode titilo alukum neta omne ke-soa ne abilim ut osa dabalim olosaalukum kimaiobe. 19 Ne titilsa kesoaibo moniba bib mak bib mako alukumnakaia unangai ne wengo aleyebiba ine okok aleyemin naka unang anibaAy esa Miin nesa Hob esa ne niniindimo aaye fuaye bianiba 20 eka newengo ibo omkaye binabio i alebeibaalukum wafuniba inamine! Ne amitieibte nete nabioba dabale blimanam-abe kesoa weng olo kla funine gebaabesebe.

Page 68: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 1:1 65 Mak 1:11

MakDowan Weng Olo MakeDolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unebua bifolo35 ese mak blimanota Make dowanweng olo dolanebiobe. Make e niniinafeto Yon etabe. E aaleb kamwalidofaibbua damanea Yelusalem bibye bianea Fita esa Fol esa i okokodaaye binebiobe. E weng olo Lomten imi dolabenebiobe. Lom tenifumbianiba Inamin namin titiloklayamobo gabib kesoa e Yesuseokok sumo nabinebuo weng sangodolaibua weng olo wateniba Yesusetitilsabo geine geneta dolanebiobe.

1:1-13 Mikiktem wengobe.1:14–9:50 Yesuse Galili betano

nakaia unangai daaye binebuoweng sangobe.

10:1-52 Yesuse Galili betan yedanea monea Yelusalem bib on-seo weng sangobe.

11:1–14:9 Yesuse atdimo dabasaananomabib amo meb tebua eYelusalem bib ye bianea okok ke-binebuo weng sangobe.

14:10–16:8 Yesuse kaanebuo wengosa eka e imin hananebuo wengosa otabe.

16:9-20 Nakaia unangai Yesuseatemebiba ulanea abilim onseowengobe.

Yone aa fuayemin nakae weng san-gobe.

(Matyu 3:1-12; Luk 3:1-9,15-17; Yon1:19-28)

1DowanwengoloGodemiineYesusKlaiste emaye dowan weng ayamobe.2 Sinanggwano Gode weng omkeima-lin nakae niniino Aisaiae Gode buktemo dolanea enangge baaneaWentine! Ne dowan weng omkeima-

lin naka ele dabaia sinmonea newengo omkeimaneakeb deibo klaubkenabeta

kobole abuk mo temebtanakaia unangai keb wengowentine! 3 Naka ele inanam-abeo e ibuantem ye bianeangambianea Sume tlamabeodeibo kebaniba klaubaine genganamabebo genebuo

4 Yone aa fuayemin nakae baininanea monea ibuantem ye bianeaGode wengo nakaia unangai omkayebianea baabenea Ibo hengminodeiboniba ib bobol temo deskinaomoniba Gode omaliba ne aayefuelabeia Gode ib hengmino omt-labeneko ge baabesea 5 nakaiaunangai Yudia betano bib gwabbib gwabo blib isa eka bib sumoYelusalem bibo blib isa alukum tenibaYon esu ye miniba e wengo wentebianiba elekiem olokiem i hengminoomkeimabiba Yone aaye Yodanefuaye monsebe.

6 Yone youme ayambabe. E tilkameli dim ota klanea dubusanea ekahale eil blumakaui aale klanea to-bonea kakame hawatibila gebianeaeka e imenole kwengkwablum isa ekamanggeki un osa ota wembianetabe.7 Eka e ina bianea dowan wengoomkeima binebuo enaminobe. Ebaanea Ne sin tlibu otane nakae neabuk tlamabe titilo ne titilo gaitne-namabebe. E Sumobe. Ne Sumbakesoa ne e mo tenanobta wengobaanomobbabe.

8 Ne ibo aaye fuayebi otaneYesus eta Gode Hobe ib bobol temodababbebenamabebo ge baabesebe.

Yone Yesuse aaye fuelabasebe.(Matyu 3:13-17; Luk 3:21-22)

9 Yone inanabea am olo olo dimota Yesuse Galili betano Nasalet bibodeibonea tetemea Yone aaye Yodanefuelabasebe. 10 E inanea fuelabaneaaatem daako deibo utenea sesa eletlanea abilim uto tememonea abilebelanea Gode Hobe makob wan ku-biameie ulab daakenea Yesuse dimele tleta 11 weng mako abilim utdanoa baanoa Kobo ne miinobo, ne

Page 69: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 1:12 66 Mak 1:31kla gobke biania seinkebibo ge baaba-sobe.

Gululame Yesuse dabama temsebe.(Matyu 4:1-11; Luk 4:1-13)

12 Weng olo inangge baabanabuaomito Gode Hobe Yesuse debetneamonea naka blim ibuantem 13 eilhalebi blib ye bia amo 40 o blimansoyo Gululame tenea Yesuse dabamatem dabama tem bise otane YesuseGululamewengomowentimblimobe.E wengo omdibihabea abiseli tenibadaabasiobe.

Yesuse okoko mikiktemo Galili betanye kilosebe.

(Matyu 4:12-17; Luk 4:14-15)14 Yone wengo omkeima bianea

baanea Helote misiam nanebiobogesea Helote wentenea atliaubasoaawa genalin nakai dlane monibaYone afu debeb moniba klabutam tam dasiba Yesuse weng olowentenea monea Galili ye unaneaGode dowan wengo omkeima bianea15 baabenea Memalo Gode nakaiaunangai kimanamabe amomeb tlobo,ibo hengmino deiboniba ib boboltemo deskinaniba Gode omanibaGode dowan weng ayamo bainobogeine ge oyemonsebe.

Yesuse nakai asuke asuke naidlakasebe.

(Matyu 4:18-22; Luk 5:1-11)16 Yesuse Galili aamuke ken

tla bebianea temea Saimone eninge Endlue i dabo aning yeminnakabe. I aameno omoniba Galiliaamuk ele aningi habianiba yebibkesoa yatemnea baabenea 17 Ibo nebeketneine! Ne alebeia tekein kenibamakob memalo naniba aningi yalebtlebib inaniba nakai dleb tenibanesu tlemomabiobo ge baabeseawenteniba 18 i aameno hebmamsabdeiboniba bekeba bliba 19 mesunaniba Yesuse temea Sebedie meleliYemse e ninge Yone i dabo wesemetem daak bianiba aameno bikinabibkesoa yatemnea 20 nganabesea isakinaniba weseme esa eka i ay esa e

okok naka isa ye deibeniba Yesusebekeba onsiobe.

Yesuse naka make hob misiamebekeba bie fotebebasebe.

(Luk 4:31-37)21 I inaniba bekebaniba moniba Ka-

baneam bib ye bianiba singkalin amodimoYesuse tanea Gode amo tem tamunanea Gode wengo nakaia unangaialeyebea 22 i e wengo wenteniba fu-naniba E dabalim naka otane e wengohekmel weng tekein kemin nakaiwengo ulabbabo, e wengo titilsabogeniba dlou onsiobe. 23 E ina bianeaaleyebea nakae hob misiame bekebabie Gode am tam bianea ngambianea24 Yesuso, Nasalet bib sak kobo nifatnabenamabebe? Kobo teneba niyenanang genebta tlebo? Kobo nimo yenanemebe! Deibenale! Netekein kebibo kobo naka kining Godemiinobo ge ngansea 25 Yesuse hobmisiam ele sbal weng baabanea Kobokimik geneba naka ele deiba onegesea 26 hob misiame naka ele deibaunang genea dabasam bianea wengsum ngambiam denea deiba unea27 nakaia unangai alukum atemnibasmiko deibe unoa i sinwalo obian-iba E weng ele omkeimane yo mit-makamo fatnamine? E weng olomema wengobo makob komokwaliwengo ulab kesoa e hob misiami sbalweng baabenea e wengo wentenibanaka ele deiba uniobo ge omonsiobe.28 Yesuse inanea e weng sango heb-mamsabmonoa Galili betano bib makbib mak yo alukum onon tlasobe.

Yesuse Fitae andloko gembua klau-bosebe.

(Matyu 8:14-17; Luk 4:38-41)29 Yesus esa e bekeb isa i Gode

amo deibo taniba bib tam helanibataniba Saimone e ninge Endlue i dabi am tam unom genamsiba Yemsee ninge Yone i dabo ye tem nanibatamniba am tam unaniba 30 Fitaeandloko kweimo webua gembianoaaambua i Yesuse baabaibo Fitae and-loko ele gembianoa ambiobo gesiba31 Yesuse tamnea osu tam unanea

Page 70: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 1:32 67 Mak 2:5kweil gong wat wafunea omfaa nabeahebmamsab o kweimo gilubonoa o iimeno fubenoa dowonsiobe.

Yesuse nakaia unangai homoniklaubesebe.

32 Kwinoa afoko dawabbanoa bibsum yo seli nakaia unangai gembibidlona bianiba eka maki hob misi-ami bekebe blibi dlonaniba dleb ten-abiba 33 eka nakaia unangai amo mebmeb ye blibi alukum teniba Yesusesu ele tenaniba amit deibo dinibawalo bliba 34 e gembibi ginino klayebianea eka hob misiami nakaia unan-gai bekebe blibi fotebesea hob misi-ami Yesuse tekein kebianiba E GodeDofakamin Nakabo gabib kesoa i eniniino omkeimabanom genamsiba ebaabenea Ibo wengomo omibe, kimikgeine ge baabesebe.

Yesuse monea Galili bib mak bibmako Gode wengo omkeima bisebe.

(Luk 4:42-44)35 E inaye binea ye aan senoma bo-

manole kwitimibhanautlaneamoneanaka blim ibuantem ye beten kebea36 Saimon etem e nekwali i sinwalokok kebinabibi temnaniba Yesuseunebuo kan moniba 37 atemnibabaabaniba Nakaia unangai alukumkobo hembiobo gesiba 38 e baabeneaNibo ile deibenoba bibo meb mebolota haanomo! Ne wengo isaomyang genita tlibiobo ge baabenea39 e monea Galili betan olo bib makbib mako haabianea Gode amo temotanea Gode wengo omkeima bianeaeka hob misiami bekebe blib nakaihobmisiami fotebe naye biam bisebe.

Yesuse naka make yayo klaubasebe.(Matyu 8:1-4; Luk 5:12-16)

40 Yayo kitdibi habinabo nakaetenea Yesus esu ye ton ton golbuadaak tounea tlabianea weng fiabomanea baabanea Sum kobo kebtitilo sbal kesoa kobo daatnenemebone yayo ayamut nenamabobo gesea41 Yesuse e kla dobhalilanea kweiltobbia afunea baabanea Ae neklaubkeia ayam anamabeobo gebaabanabea 42 hebmamsab e yayo

kitdibi habuo blimanoa ayam ansebe.43-44 E yayo inanoa ayamu basoaYesuse baabanea Kobo naka makimo baabenemebe! Kobo hebsamsabmoneba Gode amo kimanin nakaesu unaneba keb aalo alebanebakatemnea keb yayo ayamub kenobogeneko! Mosese hekmel wengobaanoa Keb yayo ayamub keno molewani asu dloneba eka eil sibsibedobo naneba dletneba monebaGode amo kimanin naka esu yetemeba e katemea kobo kulan elidlaleba dlonea Gode dlalea nakaiaunangai katemniba Keb yayo ayamubkenobo geine genobiobo ge baabaneadabanea onse otane 45 naka ele moinaim blimobe. E monea Yesusee yayo klaubaneo weng sango baaomkeimanea bib mak bib makoalukum balian tlano kesoa Yesusebibo mo unim blimobe. E bibo unemole nakaia unangai homoni tenibage dabanomabib kesoa e monea sesanaka blim ye bia nakaia unangai bibmak bib mako blibi teniba esu yetlemonsiobe.

2Yesuse naka make skila kweilao dim-

ilu banobua klaubasebe.(Matyu 9:1-8; Luk 5:17-26)

1 Yesuse inanea naka blim ibuan-tem ye bia am mako ye blimanoaimin tenea Kabaneam bib ele tlea2 nakaia unangai homoni wentibaYesuse imin tenea ele bib tlebo gesibawenteniba dli tete bianiba Yesuseamo diniba tam teniba amit osa dinbliba Gode wengo omkayebea 3 ekanakai asuke asuke nai naka makeskila kweilao dimilu banobua atgedebeb tetemiba 4 nakaia unangaiamo diniba biin deibo walo bliba idebeb taniba Yesus esu tam onaminotobtlin halib kesoa deiboniba debebutniba amanalim ut unaniba Yesuseele bie ut ye amano holo kenanibanaka ele glout baka sa da afu dabadaba bliba daaknea Yesuse biedaak temsea 5 Yesuse i bainobogalino watemubenea skil misiam elebaabanea Ne miino ne keb hengmino

Page 71: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 2:6 68 Mak 2:20omtlabkeiobo ge baabasea 6 hekmelweng tekein kemin naka maki yetoula blibi wenteniba funaniba 7Nakaele fatnamin naka bianeta Ne kebhengmino omtlabkeiobo gabene? Eweng olo misiamobo, nakai nakamaki hengmino omtlabenaminoblimobo, Gode elekiem eleta nakaihengmino omketouyemin nakaboge funsiba 8 Yesuse i bobol temfunino tekein kene kesoa baabeneaIbo nimin kenibta inangge fumbibe?Ib bobol tem funin olo misiamobe.9 Ne ibo fatnamin weng ota baabeitaibo ne titilo tekein kenomabibe?Ne naka ele baabania Ne kebhengmino omtlabkeiobo gei moleibo tekein keniba E wengo bainobogenomabiba bleka? Yeye kukub oloibo mo tekein kenomabibba otanene baabania Kobo hananeba kebglouto ometneba one genimi otaibo kukub olo watem tekein kenibaE bain titilsabo genomabiobe. Inaotane ne fumbio ibo tekein keine!10 Abilim Da Tlemin Naka ne dabalimolo hengmino omtlabenamabiotitilsa kesoa omtlabenamabibo gebaabenea 11 e skil misiame baabaneaNe baabkenamabibo, kobo hananebakeb glouto ometneba moneba klebbibam one ge baabasea 12 e inaneanaka homon unang homoni kin dimye hananea e glouto ometnea uneanakaia unangai ateniba dlou unanibaGode niniino dobtouleb bianibaobianiba ni inamin kukubo sino mowatemin blimobo ge omonsiobe.

Yesuse Libaie nganabasebe.(Matyu 9:9-13; Luk 5:27-32)

13 Yesuse imin aamuke ken tlametemea nakaia unangai homoni yetetemsiba Gode wengo omkaye binea14metemea Alfiase miine Libaie takismoni bokalin am tam toumbianeamonio bokabe kesoa atemnea baa-banea Kobo ne beketne nale geseae hananea okok olo deibonea Yesusebekeba onsebe.

15Yesuse inanea Libaie dabmonibaLibaie am ye bebiba takis monibokalin naka homon isa eka naka

homoni hengmin afeto nabianibaYesuse bekeba haablib isa eka Yesuseokok aleyemin naka isa i alukumLibaie am ye mibianiba imeno unanmonsiobe. 16 Felisiei maki hekmelwengo kla tekein kebiobe. I Yesuseatemiba takis moni bokalin nakaisa eka naka maki hengmin afetonabib isa bakanea imeno wembekesoa atemniba e okok aleyeminnakai baabeniba E fatnaneta takismoni bokalin naka isa eka naka makihengmin afeto nabib isa i imeno bakawembene? gesiba 17 Yesuse i wengowentenea saa weng mako baabeneaNakai gembibbai mo moniba doktaisuo mo unaibbabo gembib itamonibta dokta isuo unaibobo, netlibu osa inaminobe. Ne mo tenitanaka ayam unang ayam ita daabeitabainobo geine geta tlibiobabo, netenia nakaia unangai hengmin gamita daabeia i bobol temo deskina Godeomaline genita tlibiobo ge baabesebe.

Sin kukub osa mema kukub osa oweng otabe.

(Matyu 9:14-17; Luk 5:33-39)18 Yone aa fuayemin nakae e okok

aleyemin naka isa eka Felisiei okokaleyemin naka isa i Gode niniinodobtouleb nom gaibo i imeno mowembinabibbabe. I hala bianiba Godebeten keha binabib kesoa am makbomanoa naka maki teniba Yesusesu ele tlaniba baabaniba Yone okokaleyemin naka isa eka Felisiei okokaleyemin naka isa i imeno hala blibotane keb okok aleyemin naka ile fat-nanibta imeno mo halaim blim blibe?gesiba 19 Yesuse wentenea e atdimomo kaaim blim sma e okok aleyeminnakai tena blib kesoa saa weng makobaabenea Naka make alelo omang ge-nea e nekwali baka biameo i imenohalanomabiba bleka? Yeye aleloomamabe nakae tena biaibo i imenomo halanimibbabe. I seimbianibawembiam biniba 20 sinanoa makaaialelo omang gabe nakae debeb unibae kibi alang blim keneme o dim otae nekwali bobolo ilum omfubenoaimeno halanomabiobo ge baabenea

Page 72: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 2:21 69 Mak 3:821 eka saa weng mako imin baabeneaNakai youmemeklie mo balonibta sinyoume mo dababma bikinimibbabe.I inaniba fubanimibo mema youmegogolanea sin youme menga debebtetenasea sum belanea misiam anam-abebe. 22 Nakai eil memei aalo gatomo gwelelonibta waen aayo memaomo banimibe! Inaib mole waen aayositanoa eil aalo banoa waen aayounamabobe. Nakai eil aalo memaota waen aayo memao ibaine! I ina-nimibo eil aale mo belaneta waenaaye mo unamebabo ge baabesebe.Yesuse weng sang olo mitmakamosin kukubo mo omo mema kukubomo omo nata kwekonimibe genetabaabesebe.

Singkalin amo okoko awem omkalinwengobe.

(Matyu 12:1-8; Luk 6:1-5)23 Singkalin am bomabua Yesuse e

okok aleyemin nakai dletneawit dangtla bebianiba e okok aleyemin nakaiwito yamo mako molaniba kwei tubakikekaniba blongo gamdibiniba unanbebiba 24 Felisiei yatemniba Yesusebaabaniba Nimin kenibta keb okokaleyemin nakai inabibe? 25 I nibhekmel wengo welaniba singkalin amotane iwit yamomolaniba kikekanibablongo gamdibibib yole okok kebiobogesiba 26Yesuse baabenea Ibo sinang-gwano nib fanine Debite nanebuoweng sango buk temo kibinabib otaneo mitmakamo mo tekein kebibbabe.O dimo Abaiatae Gode amo kimaninnakai komok sum an bia Debit esa ekaemeletan isa imen teb yemsoa Debitetanea Gode am sumo tem tam temeaAbaiatae bleto Gode heitdaha bianibatoubibo olalea dowonea eka atosinoe meletani oya dowonasibo blet olo iawemobe. Nib hekmel wengo baanoaGode amo kimanin naka ita unalinegenobuo otane Debitwali dowonsioboge baabenea 27 eka e imin baabe-nea Mikiktemo Gode nakaia unangaiklaneta mitdanea singkalin amo om-fanebua nakaia unangai daabe biota

singka binabiobe. E nakaia unan-gai mo klaneta Ibo singkalin amodaabueine geim blimobo ge baabenea28 imin baanea E inanebuo Abilim DaTlemin Naka ne titilsa kesoa Godesingkalin amo dimo ne baania Okokolo naine! Eka okok olo mo na-nimibe genimio ayamobe. Nimin-babe, ne singkalin amo kimaninoboge baabesebe.

3Gode singkalin amo Yesuse naka

make kweilone klaubasebe.(Matyu 12:9-14; Luk 6:6-11)

1 Naka make kweilone debela-banebua Gode am tam bia Yesusetanea Gode am olo tem tam tenea2 naka maki ateniba fumbianibaMemalo Gode singkalin am kesoanibo naka ele atemeboba Yesuseklaubanea atemob mole kot ke-banomo ge fumbiba Yesuse nakaekweile debelabanebue 3 baabaneaHananeba isak ele manale geseae hananea masea 4 Yesuse nakaiaunangai baabenea Nib hekmel wengoGode singkalin am bomanomofatnaine genobione? Kukub misiamnamine genobua bleka kukub ayamnamine genobuo? Nibo nakaiaunangai daabenoba ayam ainableka yenanoba kaaino? geseai wengo yang kenamino kimikgesiba 5 e al tliaubasoa yatememhaabinea temeta i bobol temo ewengo mo wentubanomobbabogabib kesoa yatemnea e boboltemo ilum omfubanoa e naka elebaabanea Keb kweile tobtalonalegesea e inanea kweilone tobtaloneaayamu banea 6 Felisiei atemnibahebmamsab moniba Helote meletanibaabenaniba baaniba Nibo Yesuseananoba kaaneko gesiobe.

Naka homon unang homoni aamukeGalilie ken ye minamonsiobe.

7 Yesus esa eka e okok aleyeminnaka isa i bib olo deiboniba Galiliaamuk unom geniba bebiba nakaiaunangai homoni ye bekebena on-siobe. 8 Nakaia unanga eli maki

Page 73: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 3:9 70 Mak 3:28Galili teman da te eka maki Yudiabetan da te eka maki Yelusalem bibda te eka maki Idumia betan da teeka maki aaye Yodane milim sindawato seli te eka maki bib sumo Taiabib osa eka Saidon bib osa o kikibmeb meb ye blibi tebib nanibtabe.I Yesuse inamin namin okoko nabeowengo wenteniba tetemiba 9Yesuse eokok aleyemin nakai baabenea Nakahomon unang homon eli genemanibaneketo watnenimiobo ibo weseme klakima blibta inatnenom gaibo watnitaweseme temwat unano ge baabesebe.10 E inangge baabeseo niminbabe,sino e naka homon unang homoniginino klaubenebio kesoa ginin gaminakamakunangmakimenganiba bal-aib wat minim minim bliba tenibameletnenimiobo geneta baabesebe.

11 Am obba ye bomano bomano yonakaia unangai hob misiami bekebeblibi Yesuse atemaibo dlong dlonggolbua daak toulaniba ngambianibaKobo Gode miinobo ge nganha bin-abibbua amo yo dim osa naka makunang maki hob misiami bekebe blibiteniba ateniba dlong dlong golbuadaak toulaniba nganha bianiba KoboGode miinobo ge nganhamsiba 12 ei sbal weng baabenea Ibo naka makimo baabenibta Ne etabo genimibe gebaabesebe.

Yesuse e okok dlasanin nakai 12 idlakasebe.

(Matyu 10:1-4; Luk 6:12-16)13-14Yesuse nakamaki dlakaibua ite

netem nabianoba aleye biania dlaiaGode wengo ometniba moniba bibmak bib mako haabianiba omkayemhaanine genea utnea bibilim utunanea nganabenea tesiba e nakaidlakanano gabei 12 dlakanea 15 hobmisiami fotebenayemin titilo omye-nea 16 Saimone niniino afeto Fita genganabanea 17 eka Sebedie meleliYemse e ninge Yone i dabo i niniinoafet ole Boanesis ge nganabenasebe.Niniin olo mitmakamo inaminobe.Ame ngambinabe e memebe. 18 Ekamak ile Endlu esa Filib esa Batolomyu

esa Matyu esa Tomas esa Alfiasemiine Yems esa eka Tadias esa ekaSaimone Lom seli kimanin kukubomo gobe binabeba naka esa 19 ekaYudas Iskeliote Yesuse komokwalidobyamabe naka esa ita dlakasebe.

I baanibaYesuse Bielsebule tena okokkebiobo gesiobe.

(Matyu 12:24-32; Luk 11:14-23; 12:10)20 Yesus esa e okok aleyemin naka

isa taniba am tam bebiba nakaiaunangai homoni teniba ge dlaibaYesus esa e okok aleyemin naka isa iimeno dowonamino debliba 21Yesusemeletani wenteniba teniba Debebunomo geniba tesiobe. Niminbabe,i wentiba nakaia unangai baanibaE weng misiam obianeta nabebogesibtabe.

22Hekmelweng tekein kemin nakaimaki Yelusalem bib daak daniba uttlibi i sinwal obianiba maki baaniba EBielsebule bekeba bietabo gesiba ekamaki baaniba E hob misiami komoketitilo omkahabeta hob misiamifotebenabebo genasiba 23 Yesusewentenea nakaia unangai nganabe-nea teniba elesu ye tesiba saa wengmako baabenea Gululame fatnanetaele skil fotebenamabene? 24 Betanmak seli i sinwalo imaye makaalanibabelalananiba awa genalom gaibo ititil blimanomabiobe. 25 Eka nakamake meletani i sinwalo makaalanibabelalananiba awa genalom gaibo isatitil blimanomabiobe. 26 Ibo baanibaGululame titil ota e omkahabetahob misiami fotebenabebo gabibotane Gululam esa e meletanisa i makaalaniba belalananibaawa genalom gaibo i titil bli-manomabiobe.

27 Ne saa weng mako baabenam-abio inaminobe. Gululame naka sbalkesoa ne besao mo tanita e am tamomo unanita e afobeingo mo oisa-nimibabe. Mikiktemo ne e skilakweilao sayo gebanita omito tanita eafobeingo oisanamabibe.

28 Ne wengo moton baabenam-abibe. Nakaia unangai hengminohenga bianiba Gode weng dobo

Page 74: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 3:29 71 Mak 4:14wengo oha biam bianiba heng-min olo omkeimanimibo Godeomtlabenamabe 29 otane nakaiaunangai wanita Gode Hobe wengdobo wengo baabanimibo Gode ihengmin olo memalosa sinanomosamo omtlabenemebabe. Hengmin olodeibonea amit yebbaka sanomabioboge baabesebe. 30Niminbabe, i baanibaYesuse hobmisiame bekeba bieta hobmisiami fotebenabebo ge baasib olo iGode Hobe weng dobo weng baabaibkesota e weng olo inangge baabesebe.

Yesuse biem osa e ningwal isa i wen-gobe.

(Matyu 12:46-50; Luk 8:19-21)31 Amo yo olo dim ota Yesuse biem

osa eka e ningwal isa teniba bibtam tlaniba weng omfubaniba Telegesiba 32 naka homon unang homonige daba blibi baabaibo Etale temale!Keb biem osa keb ningwal isa tenibabib etale bianiba wengo baabkenomgabiobo gesiba 33 esak yang ke baabe-nea Wanita ne biemwal eka ne ning-wal nae? ge baanea 34nakaia unangaige dabaibbuei yateme bianea baaneaEle temine! 35 Nakaia unangai Godewengo wentebib ita ne biemwal ekane ningwal ne nengwal nabo gebaabesebe.

4Nakaewit sano damibo dibianebiobe.(Matyu 13:1-9; Luk 8:4-8)

1 Yesuse aamuke Galilie ken yebianea aleyebea eka nakaia unangaihomoni te ge dabaib kesoa e daakneaweseme make ye ofaibbue tem daaktounea naka maki dliba obaiba wat-nea aalang wat unea eka nakaiaunanga ile aamuke ken ninin alimye mabliba 2 e weng homono alukumsaa weng oye bianea mako enanggebaabenea 3 Ibo wentine! Naka makewit sano kon sano ulabo oleb moneadamibo dibim haabianea dibia unea4 wit sano mako dilbi daaknoa deibdaak uno ole wani teniba doweib-biobe. 5 Eka mako dilbi daaknoatome sume malanebua dabale tib ute

gebanebue dim daak uno ole heb-mamsab balbu utlobuo otane 6dabalesumba kesoa kimkimo gibio tounoaafoko te isak ewit tlanoa fubonoagatanobiobe. 7 Eka mako dilbi daa-knoa aliam misiamo ningsao mitemdaak uno ole aliam misiam baka balbiutlanoa ge omtembano kesoa o modamanota yamo mo balinim blimobe.8 Otane mako dilbi daaknoa dabaleayame dim daak uno ota ayam balbuautlanoa yamobali bianoamako 30 balibiam eka mako 60 bali biam eka makole 100 balinanobio kesoa 9 nakaiaunangai ne weng olo kla wentomogabibi kla funaine ge baabesebe.

Yesuse kukubo saa weng ominobe.(Matyu 13:10-17; Luk 8:9-10)

10 Omito nakaia unangai homonitlibbuei uniba Yesuse elekiem bia eokok aleyemin nakai 12 isa eka nakaiaunangai e tena blib isa i baabaiboSaa weng olo mitmakamo baabenalegesiba 11 e baabenea Gode emayeweng ayok olo mitmakamo e kimaninkukubo ibo alebene otane nakaiaunangai bainobo geim blim ile saawengo olota wente bianiba o mit-makamo mo tekein kenomabibbabe.

12 Inanomabib kesoaI kino tememomabib otane i inamin

namino mo watemomabib-babe. Eka i wengo ye wente-momabib otane o mitmakamomo tekein kenomabibbabe. Itekein keib mole i hengminodeiboniba Gode bobolofunaniba bainobo geiba e ihengmino omtlabenamabeotane i mo inanomabibbaboge baabesebe.

Wit sano saa wengo mitmakamotabe.

(Matyu 13:18-23; Luk 8:11-15)13 Yesuse i baabenea Ibo saa weng

olo mo tekein keim blim keib moleibo saa wengo mako mo tekeinkenomabibbabe. Ne saa weng olomitmakamo alebenamabibe. 14 Witsano dolinebio naka ele nakae Godewengo ometnea bib mak bib makohaabianea omkayem haabie etabe.

Page 75: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 4:15 72 Mak 4:3215Makodilbi daaknoadeib daakun-

obio yole o mitmakamo inaminobe.O makob nakaia unanga eli Godewengo wentebiba Gululame teneaGode wengo i bobol temo omketouyebinabe otabe.

16 Eka mako dilbi daaknoa tomedabal baka genebue dim daak unobioyole o mitmakamo inaminobe. Omakob nakaia unangai Gode wengowenteniba seimbib otane 17 i klao mofuna omabbaim blim keniba memayota fun tlaniba nakai Gode wengoomabbubanomo gabibi teniba nakaeli kukub misiamo omkayemsibabobol tem abilo i bobol temo tamtlubenoa i Gode wengo hebmamsabdeibonabib otabe.

18 Eka mako dilbi daaknoa dabalimdaak unanoa aliamo ningsao yebbakabela utlobio yole o mitmakamo in-aminobe. 19 O makob nakaia unan-gai Gode wengo wentebib otane da-balim olo inamin namino talo walinkukub osa monio sum olonite galinkukub osa eka inamin namino bobolwayemin kukub osa tam tenanoai bobol temo Gode wengo omab-bubenoa deibonabib otabe.

20 Eka mako dilbi daaknoa dabaleayame dim daak unanoa yamo mako30 balinoa eka mako 60 balinoa ekamako 100 balinanobio yole o mit-makamo inaminobe. O makob nakaiaunangai Gode wengo wenteniba wa-funiba Gode daabenea e titilo omye-nea maki e okoko sum okok kebib ekamak ile atosin ota okok kebib ekamakile men okok kebiam blib itabo gebaabesebe.

Ayalo saa wengobe.(Luk 8:16-18)

21 Yesuse imin baabenea I ayalemo ei ofanibta bakete obonibtaobbubaniba eka biino kitem daakomo ofananomabibbabe. I keim ofaibadukge tubunamabebe. 22 Inaminnamino ayok biamo sinanomo keimanamabobe. Eka inamin naminonakai teilabbubo biaib osa keimanamabobe. 23 Nakaia unangai neweng olo kla wentomo gabibi kla

funaine ge baabenea 24 eka iminbaabenea Weng olo wentibo kla funaomabbaine! Ibo inamin naminonakaia unangai okaye binib biamoGode yang kenea inamin naminowekib mesein kenea doyamabebe.Eka ibo nakaia unangai kukubmisiam omyib biamo Gode yangkenea kukubo dot misiamo iboomyamabebe. 25 Nakai ne wengowenteniba kukub ayamo wafunibmole Gode daabenea i bainobogalino sbal manomabib otane nakaifunaniba Ni bainobo galino sbaloboge funaniba i kukub ayamo mowafunim blim keib mole Gode ibainobo galino omtlabenamabebo gebaabesebe.

Wit sano balbu damanobuo saa wen-gobe.

26 Yesuse imin baabenea Godekimanin kukubo inaminobe. Nakamake wit sano damibo dolinea27 aalabea amo homono blimanoa witsano bela damanomo e mo tekeinkenamabebabe. O damano e motekein keim blim kesoa fatnanotabelanota damanone? genamabebe.28 Dabale ayam kesoa wit sanohebmamsab bela utlanoa damanoadabo balina bianoa eka damo blongtemte binano utlanoa sitanoa damobobunoa sum anoa 29 sananota nakaele teneta welo oleb moneta amolanamabebo ge baabesebe.

Mastet dabo saa wengobe.(Matyu 13:31-32; Luk 13:18-19)

30 Yesuse baanea Nibo fatnanobtaGode kimanin kukubo alebenobta in-aminobo genomabbione? Nibo fat-namin saa weng ota baanobta o mit-makamo tekein kenomabibe? 31 Omakob asiame niniino mastete dabeulabobe. Mastet dabo dot kengkengobe. Makob fut dabo ulabobe.32 Otane nakai e dabe dolinimibobala utlanea damanea beselib aneaas afeto gaisonabebe. E tunge be-selib ifanea dounebua wani teniba etung dimo deito fakam binabiobo gebaabesebe.

Page 76: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 4:33 73 Mak 5:13Yesuse wengo saa weng olota

omkeima binebiobe.(Matyu 13:34-35)

33Yesusenakaia unangai saawengohomono omkeimanea wentib molesaa wengo mak osa imin omkeimabaabe baabe binebiobe. 34 E inaminnamin wengo alukum saa weng olotaoye binebiobe. E wengo keimo mooyemin blimobe. Saa weng olotaoye binebiobe. Ina otane ele okokaleyemin nakai ilita tena biaib otawengo mitmakamo omkeimanetaweng olo mitmakamo inaminobogeneta aleye binebiobe.

Yesuse glol sume baabanea desebe.(Matyu 8:23-27; Luk 8:22-25)

35 Am olo dim ota kwinoa Yesusee okok aleyemin nakai baabeneaNibo walanoba Galili aamuke milimsin da unomo gesea 36 i nakaiaunangai ye deibeniba dli daaknibaweseme Yesuse toumbie ele tem daaktemibole Yesuse temnaniba i wesemeele ye obetniba eka weseme afetomako ye temnanoa bebiba 37 glolsume te ye bianea aaye mousie halientlebianea singa dibianea daakneaweseme tem daak unanea aayeweseme tem daake einang genabea38Yesus ele weseme kakam tem tab yebianea filoe obonea gabame obaneaaaunebua e okok aleyemin nakaidofufu bianiba baabaniba Aleyeminnaka kobo aaye weseme tem daakeinea obeb daak unom genabob ololekobo mo tosiambebbayo? gesiba39 Yesuse hananea glol esa aayemousi esa baabonea Denale geseaglole denea eka aaye mousie halientlemino denasea 40 e okok aleyeminnakai baabenea Ibo nimin kenibtatosiambibe? Ib bainobo galino smamen bibebiobo gesea 41 i wentenibakla tosiananiba i sinwalo baase baasebianiba baaniba Dowe! Naka elefatnamin naka bieta glol esa aay esa oe wengo wentubanone? geniba boboltem hekhek fun monsiobe.

5Yesuse naka make hob misiame

bekeba bia fotebebasebe.(Matyu 8:28-34; Luk 8:26-39)

1 Yesus esa e okok aleyeminnaka isa inaniba watniba Galiliaamuke milim wato Gelasa betan watunaniba 2 Yesuse weseme tem daakodeibonea daake bib ele tenabea nakamake hob misiame bekebabia haamgloutem daanea tenea Yesus esu eletetemsebe. 3 Naka ele haam gloutemye aalam binabebiotabe. Naka maki eafu watanamino blimobe. Sen say osagebanamino blimobe. 4 Am homonodimo sen sayo tebeloniba skilonakweilonao gebanimibo kweilonoseno wanea skilono seno tom dumwaka biam binabe biotabe. E dotsbalobe. Naka maki e afunaminoblimobe. 5 E tab dim osa kwinomodim osa e haam gloutema bibilimaota binabebiotabe. E ina bianeaweng sum ngam biam bianea tomoolonea e aalo manaka biam binabebua 6 am olo dimo temea Yesuseskeim ye bie kesoa atemnea blublutenea esu ele tlanea dlong dlonggolbuasea 7-8 Yesuse baabanea Hobmisiam kobo naka ele deibaneba onegesea hob misiam ele ngambianeaYesus kobo God Sume miinobo, kobone fatnatnenamabebe? Gode niniindim ota baabkeiobo, kobo ne eninomo omnaebe ge ngambea 9 Yesusebaabanea Keb niniino wangkebte?gesea e baabanea Ne niniino Homonnetabe. Niminbabe, hob misiam nihomonobo ge baanea 10 eka e Yesusebaabanea Kobo hob misiam ni modlanebta monobta betan mako mounaobe ge oha bianea 11 temea eil amihomonimeb bibilim yewembib kesoa12 hob misiami Yesuse baabanibaKobo ni dlaneba watnoba eil emwalitemunomo gesiba 13Yesuse baabeneaAe ibmaye unine gesea i naka eledeibaniba watniba eili tem wattemsiba eil homoni makob 2,000 idlindeniba yolyoma daakniba yungdime geteisoniba dleb daaknoaaamuk daak blelaniba aaye dowoniba

Page 77: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 5:14 74 Mak 5:35kulilafaiba 14 eili kima blib nakaiyateniba skilaniba dowan omebmoniba bib sum osa eka bib gwabgwabo bib sumo kikib meb mebye bio yo sel isa alukum baaibawenteniba Nakaia unangai monobainamin namino tam tlo watemomogeniba 15 teniba Yesus esu ele tlanibasino hob misiami homoni bekebabinibbio naka ele atemiba e youmedobo genea eka bobol temo klafunananea toumbie kesoa atemnibatosiananabiba 16 eka nakai bib oloseli nakae hob misiami bekeba blibafotebebanea atemibo weng sang osaeka eili naiboweng sang osa nakamakunang maki alukum baabesiobe.

17 Nakaia unangai Yesuse baaban-iba Kobo ni betan olo deibenebamoneba betan afet one ge baabasiba18 Yesuse bain inanea deibe daakneaweseme tem daak tounea unanggenamsea hob misiami bekeba blibafotebebane naka ele tenea tlabianeaYesuse baabanea Ne kobo bekebkeunamabibo gese otane 19 Yesusemo Ae ge baabaim blimobe. Ebaabanea Kobo moneba kleb bibamunaneba keb meletani Sume inaminnamino klaubkeneo weng osa ekakemhalilaneo weng osa baabenale gebaabanea 20 naka ele inanea Yesusedeibanea monea Dikabolis betanye unanea monea bibo 10 o seliYesuse inamin namino nabaneowengsango omkeimabea nakaia unangaiwenteniba smiko deibe onsobe.

UnangmakoYesuse youmeafubanoaklaubosebe.

(Matyu 9:18-26; Luk 8:40-56)21 Yesuse imin daaknea weseme

tem daak tounea e okok aleyeminnakai tenaniba weseme obetnibaGalili aamuke imin yalaniba watnibamilim watemiba naka homon unanghomoni teniba ge dabasiba Yesuseaamuke ken daak bia 22 Gode amokomoke niniino Yailase Yesuseatenea tenea e skilo kikib ye dlongdlong golbuanea mesa aa unanea23 tlabianea baabanea Ne moonokatnenang gabobo kobo moneba

wafuneba hananoa ayam anoko gesea24 Yesuse wentenea bekeba bebeanaka homon unang homoni Yesusebekeba blibi tana tofaibbua bokou gebekelaniba minim ononaniba Yesuseisak daak dofakaniba onsiobe.

25 Unang mako olomisa bua bifolo12 blimanobua 26 dokta homoni yeklawebiba moni sumo webo otane oginin olo mo ayamu bueim blimobe.Amit sum ye bibo binabo biotabe.27-28 Unang olo Yesuse weng sangowento kesoa o bobol temo funanoaNe besa Yesuse youm eta meleban-imio ne ginino ayamut nenamabobogenoa tenoa Yesuse abuk tam nakaiaunangai glagla daak manoa kweil to-bbianoa Yesuse youme ken eta mele-banoa 29 hebmamsab olomio wal-abonoa o funanoa Ne ginino blimutnenobo ge funasobe.

30 Eka Yesus esa tekein keneanakai ginino klaubenamin titilo makoblimu bano kesoa deskinanea baaneoWaneta ne youme melebanene?gesea 31 eka e okok aleyemin nakaibaaibo Ele temale! Naka homonunang homoni ele ge kama bianibamen kebib olole kobo fatnanebtaWanita meletneibe? geta obebe?gesiba 32 Yesuse Meletnene nakaeatenia Nakae yeta natnenebe genitegenea henhabia 33 eka unang olosakinamin namino o dimo tam tlowatemnoa dlou unanoa omasaninobba sumo omasambua tenoa Yesusesu ye tlanoa dlong dlong golbuanoainamin namino nabono alukum baaomkeimasoa 34 Yesuse baabonea Nemoono obo funaneba Ne Yesuseyoum eta melebanimio ne gininobain blimut nenamabobo geneb kesoaob ginino ayamub kenobo, bobolayam funaneba moneba bobol ayamnale! Ob ginino blimub kenobo gebaabosebe.

Yesuse komoke moono omfaaneahanasobe.

35 Yesuse wengo owebe dimye naka maki komoke Yailase amdaniba teniba baabaniba Keb moonokaanobo, kobo aleyemin nakae besao

Page 78: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 5:36 75 Mak 6:11mo debeb natlaebe ge baabasibotane 36 Yesuse i wengo mo wentimblimobe. E klang ota wentebeabaasiba e komoke baabanea Kobobobolo misiamo mo funemebe! Kobone bainobo getnenale ge baabanea37 nakaia unangai watanea Ibo ne mobeketne tlaibe ge baabenea e Fita esaeka Yemse e ninge Yon esa ita dletneakomoke bekeba onsiobe.

38-39 I inaniba moniba komoke amye temiba nakaia unangai mangglombianiba weng dobma blib kesoaYesuse yatemnea tanea am tamunanea baabenea Ibo fatnanibtamangglom bianibta weng dobmablibe? Men olo mo kaaim blimobo,besa aambiobo gesea 40 i abengihamsiba e nakaia unanga elibaabenea Ibo alukum tala bib uninegenea i tala bib uniba e men oloaaleb kamwal ita dlonea eka eleokok aleyemin nakai asumatnaita dlonanea dletnea taniba biinomeno aambio tam unaniba 41 Yesusewatnea kwei gong wat wafuneabaabonea Talita kumi gesea wengolo mitmakamo inaminobe. Mengwabo neta okebibo obo hananalegesea 42 men gwab olo hebmamsabhaananoa mama haamonsobe. (Obifolo 12 obe.) O inanoa nakaiaunangai wateniba dlou unemsiba43Yesuse baabenea Ibo inamin naminolo watemibo weng sango nakamaki mo baabenimibe ge baabeneaeka men olo imeno mo dluboibadowonoko ge baabenasebe.

6Nasalet bib seli Yesuse mo gobanim

blimobe.(Matyu 13:53-58; Luk 4:16-30)

1 Yesuse bib olo deibonea moneaele bibam unang genea unea e okokaleyemin nakai bekeba onsiobe. 2 Einanea monea ele bibam ye bia Godesingkalin am bomanoa tanea Godeam tam unanea Gode wengo nakaiaunangai omkayebea naka homonunang homoni e wengo wentenibadlou unaniba baaniba Naka ele weng

olo fatda omeb tlene? E tekeinkemin sum olole fatda tekein ketlene? Waneta e titilo omaleta okoksum olo klamene? 3 Naka ele nitekein kebuobo, e am genalin nakabo,Maliao miin etabo, Yems esa Yosisesa Yudas esa eka Saimon esa i heketabo, e nengwal isa ele bliobo gebaaniba dobsuananiba e wengo mowentubaim blim deibasiobe. 4 Iinahamsiba Yesuse baabenea Bib makbib mak seli Gode weng omkeimalinnakai kla gobe bianiba i wengo klawenteyebib otane ili bibam sel isa ekaili dabua tlemin isa eka ili meletanisa ile i mo gobe bianibta i wengo klawenteyebibbabo ge baabesebe. 5 Ebibam seli mo bainobo geim blimkesoa e okok sumo ele bibamo moklaim blimobe. E besa nakaia unangaielekiem olokiemi gembib biamo itakweile tofubenea klaye binebiobe.6 Nakaia unangai mo bainobo geimblimblib kesoa e bobolo usankehabuafumbianea I fatnanibta inabibe gefumbianea ele bibo deibonea moneabib mak bib mako meb meb yebio yota haabianea Gode wengoomkayebisebe.

Yesuse e okok aleyemin nakai 12 iokoko omyensebe.

(Matyu 10:5-15; Luk 9:1-6)7 Yesuse e okok aleyemin nakai

Dlaiamoniba bibmakbibmakohaabi-aniba hob misiami fotebenaminegenea nganabenea te misiba hobmisiami fotebenamin titilo omyeneabaabenea 8 Ibo fong ota tebeletnibtaunine! Eka inamin namin afet osaeka imen osa eka meen osa ekamoni osa mo oleb unaibe! 9 Skilotabbumin ota otabba unine! Ekayoumo dlusa unomabib otane makomo dleb unaibe ge baabenea nakaiasuke dlanea bib mak on bib makon bliba 10 baabenea Ibo monibabib mako unaniba amo temo tamunaibo ming yo olo tem ota bianibaaalande deibo watwat haabianibte!11 Eka ibo moniba bib mak ye temibabibam seli mo dleb tamniba am tamdaim blim keniba eka ib weng osa

Page 79: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 6:12 76 Mak 6:27mo wentubeim blim keib mole ibobib olo deiboniba ib skilono dabaloglitaniba deibe uniba i yatenibafunaniba Ni kukubo misiamobo gefunaine ge baabenea 12 dlanea i Godewengo ometniba moniba bib mak bibmako haabianiba naka mak unangmaki omkaye bianiba baabeniba Ibbobol temo deskinaniba omonibaGode omaline ge oye bianiba 13 ekahob misiami fotebenaye bianiba ekagembib biamo naka unangi wel aayotang kunin ayamo oloniba i gabamondimo alibeniba klaubeiba ayam anbiam bliba okok kebinibbiobe.

Yone aa fuayemin nakae kaansebe.(Matyu 14:1-12; Luk 3:19-20; 9:7-9)

14 Amo yo dimo Yesuse okokonabeo weng sango bib mak bib makoalukum onon tlanoa balianoa wen-teniba tekein ke tlanabiba eka Yu-dai komok sume Helot esa wentenan-abea naka mak unang maki obianibaYone aa fuayemin nakae sino anaibakaanebuo memalo imin hanane ke-soa e titil omonea okok sumo sino nimo watemim blimo klabea ni wate-mebuobo gesib 15 eka maki baanibaGode weng omkeimalin nakae Ilaiyaeta imin hana tebiebo gesib eka makibaaniba E Gode weng omkeimalinnakabo, e makob sinanggwano Godewengo omkeima binebio etabo gesibnamsiba 16Helote Yesuse weng sangowentenea baanea Sino ne awa genalinnakae dabaia monea Yone gabamewaisanea kaanebu eta memalo iminhana bianeta okok kebebo ge baasebe.

17-18 Sino Helote e heke Filibealelo omeisane kesoa Yone Helotebaabanea Kobo keb heke aleloomeisaneb yole hekmel wengowelanebobo ge baabasea HelodiasoYone dobsuanasoa Helote awagenalin nakai dlanea moniba Yoneafuniba klabuto ge debeb monibaklabut am daibbua 19 Helodiasodobsuananoa ananang genamsoaHelote tolobo gesebe. 20 Niminbabe,Helote tekein kenea Yone nakakiningobe. E bobol tem funinoayam kesoa e Yone tolo tosiananea

tolobo genebua kima bianea e wengowentenea e bobol asusu fumbianea Ewengo fatnamine? gabianea e boboltemo ilum omfubabio otane e Yonewengo kla wentehamonsebe.

21 Helodiaso Yone deibanobuasinanoa Helote e biemo dobmiki-nobuo amo tlo kesoa naka sum sumie okoko daaha binabib isa eka awagenalin nakai komokwal isa ekaGalili seli naka gang isa baabeneaIbo tliba falo ga dowonomo gebaabene kesoa Helodiaso funanoa Iimeno unalaib dimo Yone anaine gefunanabua 22 i dli tete tlaniba imenounalib dim ole Helodiaso moonotamnoa biin tam unanoa komokwaliimen wembibi kin dim ye biin tlablanhasoa Helot esa e bekeb isa klagoboniba komok sume Helote unangsou olo baaboneo Obo nimin dlanggenebte? Obo inamin namino dlanogabeb biamo baatnenebta ne doklanoge baabonea 23 e Gode niniinotaisanea baabonea Obo baaneba Koboinamin namino donene genemebone doklamabibe. Obo ne baatnenebaKobo inamin namino kima bieboatosino mo waneba kimanano genebmole waklamabibo gesea 24 unangsou olo wentenoa tamnoa awok osutam unanoa baabonoa Ne fatnaminota mo baabaita doneke? gesoaawoko baabonoa Obo taneba Helotebaabaneba Yone aa fuayemin nakaegabam eta waisa ofutneneta obutnetele ge baabosoa moono wentenoahebmamsab imin tamnoa komoksume 25 Helot esu tam unanoabaabanoa Kobomemale Yone gabamewaisaneba flet kwame tem daakofaneba obutne tele ge baabasobe.O funanoa Ne Yone gabame atemnitabain kaanebe genano genota wengolo Helote inangge baabasobe.

26 E wentenea e bobolo ilum om-fubano otane e Gode niniino taisaneanaka maki e temna imeno wem-bibi i kin dimo baabonea Ne inaminnamino doklamabibo ge baabone ke-soa e unang sou olo wengo moombiabueim blimobe. 27 E wente-nea awa genalin naka make baa-

Page 80: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 6:28 77 Mak 6:49banea Kobo moneba Yone gabamewaisa obeb tele ge baabanea da-banea monea klabut am unanea Yonegabame waisa obonea 28 flet kwametem daak ofakanea obeb tenea unangsou olo obuensea eka unang souosak obeb tamnoa awoko obuensobe.29 I inaniba Yone gabame waisaibae okok aleyemin nakai wentenibateniba dame debeb moniba dofaib-biobe.

Yesuse naka homoni 5,000 i imenooyensebe.

(Matyu 14:13-21; Luk 9:10-17; Yon 6:1-13)

30 Yesuse okok dlasanin nakaidlanea unibbuei imin teniba Yesusesu ele tlaniba i okokonabianiba Godewengo nakaia unangai omkayebitlibo wengo Yesuse baabasiobe.31 Nakaia unangai homoni unebetlebe bliba daaye bianea Yesus esaeka e okok aleyemin naka isa i imenomo dowonomabibba kesoa Yesuse eokok aleyemin nakai baabenea Ibohebkeiba nibo monoba naka blimibuantem ye unanoba ibo sinaibte gebaabe dletnea 32 i weseme obetnibamoniba naka blim ibuantem ye unib33 otane naka homon unang homoniyatemiba i unib kesoa yatemnibanakaia unangai bib sum sumo blibialukum dalo obetniba Yesuse memaweseme tem bebea ita sin gaisanibamoniba ibuantem ye bebiba 34Yesuseweseme obeb watnea ken wat obaneadaak tlanea temeanakahomonunanghomoni teniba waisa blib kesoayatenea kla dohalilanea funanea Imakob eil sibsibi i kimanini blim blibanabinabibi ulabobo genea e Godeweng homono omkaye monsebe. 35 Einayebea afoko dawabbanoa e okokaleyemin nakai teniba baabanibaBetan olo naka blim kesoa afokodawabbanang gobo 36 kobo nakaiaunangai dlaneba moniba bib gwabgwabomebmeb ele buo olo imenomowalo doweine gesiba 37Yesuse baabe-nea Ibo i mo dlaiba unaibe! Ibmayeimeno oyine gesea e okok aleyeminnakai baaibo Kobo fumbebo ni K200

o fatda olonobta imeno walonobtanakaia unanga eli oyomabbione?gesiba 38 Yesuse baabenea Ib bletofatnamin olaibbione? Monibawatemine gesea i moniba watemnibabaaibo Blet gwabo 5 olanoba ekaaningi asu olananobbiobo gesiba39-40 Yesuse wentenea baabeneo Ibonakaia unangai baabeiba tenibabukuban dim ele heba toun hebatoun bianiba maki 100 toula maki 50toula bisibte gesea i baabeiba inanibatoulasiba 41 Yesuse blet gwabo 5 oolonea eka aningi asuei olonaneawafu bianea abilim ut teme bianeaGode gangobo genea blete sin obohanea e okok aleyemin nakai oyenseaoloniba nakaia unangai kikibeib oleeka aning asu osak olo hanea oyaolo kikibenasiba 42 unam binibamatwayensoa 43 atosino olaib kesoaYesuse okok aleyemin nakai olonibatlit meeno 12 o tem daak basiobe.

44 Nakai imeno yo dowonsibi 5,000obe. Unanga tena isa imen olodowonsib otane i mo kieim blimobe.Naka gangi ilita kieibbiobe.

Yesuse Galili aamuke dang dim watmama onsebe.

(Matyu 14:22-33; Yon 6:15-21)45 Omito Yesuse e okok aleyemin

nakai baabenea Ibo weseme obetnibasin watniba aamuke milim Betsaidabib emwale waitneine ge baabeneadlanea uniba deibenea 46 e elekiembianea nakaia unangai dlane onontlaiba deibenea e utnea amgolim utbianea beten kebea 47 kwinota Yesuseokok aleyemin naka ile weseme obet-niba watniba aamuke isak mimiabewatye bebiba eka Yesus ele elekiemamgolim ut beten kebinea daakeneaninin dim ele mabianea 48 temea eokok aleyemin nakai glole sume te-nea fube dletnea alang tla unebeabumolok bianiba walbibiba amo yebomanang genoa bing geno kesoayatemnea aalang dimwatmamamet-nea gaise unang genamsea 49 e okokaleyemin nakai temiba e aalang dimwat mama tla monang genabe kesoaateniba funaniba Winiminobo geniba

Page 81: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 6:50 78 Mak 7:11kla tosiam bianiba ngansiba 50Yesusehebmamsab baabenea Ibo ib boboltemo mo dlou uneyebota tosianim-ibe! Netabo genea 51daaknea wesemetem daak tounabea glole desea eokok aleyemin nakai ateniba dlouonsiobe. 52 Niminbabe, i Yesusebleto 5 o nakaia unangai homoni oyadoweibso e titil olo o bobolo mo fu-naim blimobe. I tobtlim bianibtabe.

Yesuse ginin gami homoni Genesaletbetan ye klaye monsebe.

(Matyu 14:34-36)53 I inaniba weseme obetniba aa-

muke yalaniba watniba Genesalet be-tan wat unaniba weseme ye obgin-abiba 54 nakaia unangai hebmamsabYesuse atem tekein keniba 55 nakaiblu blu moniba betano yo bib makbib mako alukum onon tlaniba baaibaNakaia unangai gembibi glouto genadletniba tlebianiba naka mak unangmaki deib ye biaibo dlo baabenibaYesuse fab biene? geiba i baanibaE bibo yota biebo genimibo wen-teniba dleb motem dleb motem bian-iba 56 eka Yesuse monea bib sumosa eka bib gwab osa eka alukumbib mak betan mak yosa haanemeo igembib naka unangi ge dleb monibae bibo tlamabe unamabe ye dokabianiba baabaniba Kobo ginin gamideibeneba i kweilo keb youme ken etamelebaniba i ginino ayamu benokogesiba e deibenea i inaniba e youmemelebaibi ginino alukum ayamu be-sobe.

7Gode hekmel wengo faninwali hek-

mel wengo gaisonobiobe.(Matyu 15:1-9)

1 Felisiei maki tenabiba eka hek-mel weng tekein kemin nakai makitenaniba Yelusalem bib daniba tenibaYesus esu ye ge dabaniba temiba2Yesuse okok aleyemin nakai kweilaomo fubaim blim bianiba kwei niniksaye imeno wembib kesoa yatemniba3 Felisie isa eka Yudai mak isa i fan-inwali hekmel wengo wafu bianiba i

kweilono aayo mo fubaim blim bi-aibo imeno mo dowonaiba 4 eka imoniba imen wemin baan dimo modatlaibo aayo mo fuelaim blim biaibosa i imeno mo dowonaibbabe. Ekai faninwali hekmel wengo afet osawafu bianiba i kab osa eka sosben osaeka dis osa fuba bianiba biin osa fubabiam bianibta imeno unam binabibbiotabe. I mo fubaim blim keib mole imo dowonaibbabe.

5 I ina binabib kesoa Felisie isaeka hekmel weng tekein kemin nakaisa i yatemniba Yesuse baabanibaKeb okok aleyemin nakai fatnanibtafaninwali kukubo mo wafueim blimkenibta kwei niniksa imeno wem-bibe? gesiba 6 Yesuse baabeneaSinanggwano Gode weng omkeimalinnakae Aisaiae Gode buk temo dimomin sitalsai weng sango dolanebuomemalo ne tekein kenia Bain ibtabogeiobe. E baaneaNakaia unanga eli i sital dimo ne

niniino nemtouleb nomabibotane i bobol temo ne moomnomabibbabo, 7 i dabalimnakai hekmel weng ota wafubianiba nakaia unangai aleyebianiba olo Gode hekmel wen-gobo galomabib kesoa i nelotu kenemibo ne i wengomo wentamibabo genebioboge baanea dolanebuo

8 ibo bain inanibaGodehekmelwengodeiboniba dabalim nakai hekmelweng ota wafu bliobo ge baabenea9 eka imin baabenea Ibo Godehekmel wengo omdibiha bianiba ilibfaninwali hekmel wengo kukub otawafu blib kesoa ibo funaniba Ni nakaayamobo gabiobe.

10 Mosese Gode buk temo dolaneabaanea Ibo ib biem ay kamwali klagobe bianiba i wengo kla wenteyebianibte gena bianea eka weng makosa baanea Nakaia unangai wanitai biem ay kamwali weng misiambaabeib mole yenaiba kaaine genebiootane 11 ibo obianiba Nakaia unan-gai wanita inamin namina moniaobibebua oloniba i biem ay kamwali

Page 82: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 7:12 79 Mak 7:30daabenamin otane i baaniba Ni in-amin namin olo Gode dlalomabbiobogenimibo 12 ibo baaniba Ibo biem aykamwalimodaabenimibe ge oye biambinabiobe.

13 Ibo kukubo yota nabianiba Godehekmel wengo omabbubaniba ib fan-inwali kukubo nabib yota naka makunang mak isa aleye biam bianibaeka kukub afet afeto homono nabiambliobo ge baabesebe.

Inamin namino nakaia unangaimisiam naye binabo wengobe.

(Matyu 15:10-20)14 Yesuse nakaia unangai imin

nganabenea tesiba baabenea Ibone wengo kla wenteniba funaine!15 Nakae imeno kweilao mo fubaimblim kenea dowonameo e mohenganemeba otane e inaminnaminobobol tem misiamo funaneme otahengmino henganamabebe. 16Nakaiaunangai ne weng olo kla wentomogabibi kla funaine ge baabenea 17 enakaia unangai ye deibenea e okokaleyemin nakai tenaniba monibaele am ye unaniba e okok aleyeminnakai kil baabaniba Saa weng olomitmakamo baabenale gesiba 18 ebaabenea Ibsa sma tobtlin biobe.Nakae kweil aayo mo fubaim blimbianea inamin namino dowonameo emo henganemebabe. 19 Niminbabe,e inamin namin olo dowonameoe bobol temo mo unamobabe.O dowonea daaknoa amun temdaak unobua mitdanea alo faneamonamabobe. Ibo olo mo tekeinkebibbayo? ge baabesebe. Yesuseweng olo mitmakamo inaminobe.Nakaia unangai omomom imenodowonaibo mo henganimibbabogeneta weng olo baabenebiobe.

20 E imin baanea Inamin naminmisiamo nakae bobol temo bibabuafumbianea obiam bie ota hengmi-nobe. 21 Inamin namin kukub misi-amo nakae bobol tem wato bio ke-soa e inamin namin kukub misiamonabinabeo makob bobol tem misiamfunin osa eka unang taman hengaminkukub osa eka ayok henin kukub osa

eka nakai yenanoba kaanamin kukubosa 22 eka alelwali deibenoba unangmaki taman deib dleb haanin kukubosa eka bobol wayemin kukub osa ekakukub misiamo afeto namin osa ekadim omin kukub osa eka unang bobolwayemin kukub osa eka fun yate-memin kukub osa eka nakaia unan-gai dim oyemin kukub osa eka wengomdibi bianiba kukubmisiamonaminkukub osa eka ili tak ngambianibaninita ye biobabo galin kukub osaota 23 nakaia unangai bobol temobibebiota fumbianiba obiam bian-iba hengmino henga binabiobo gebaabesebe.

Unang mako Islelba otane Yesusebainobo gesobe.

(Matyu 15:21-28)24 Yesuse bib olo deibonea monea

Taia bibo kikib ye unanea tamnea amtam bianea funanea Nakaia unangaine mo natemomabibbabo, ayok blibogese otane nakaia unangai e atemtekein kesiobe.

25 Yesuse inanea bie otane unangmako Yesuse ye biebo gesibawentenoa o moono unang tenobe,hob misiame bekebo bie kesoahebmamsab tenoa Yesus esu yedlong dlong golbua daak tounsobe.26 Unang olo Yudababe. O bib makunangobe. O gongam bibo SailoFinisia bib ye biobe. O Yesusebaabanoa Kobo ne moono hobmisiame fotebebotnenale gesoa27 Yesuse baabonea Tili naka memeiimeno oise dowonaibo ayamba kesoanesa inania Isleli deibenia Islelbaita daabei mole olo misiamobe.Naka meme ita sin oyenobta eka tilile mit oyomo gesea 28 unang olobaabanoa Sum kobomoton ye baanebotane tili memei imeno wembibabolo dilbi daaknoa biin daak unamowembinabiobe. Kebsa inaneba Islelbane nemhalilaneba daatnenale gesoa29 eka Yesuse baabonea Obo inanggebaaneb yole ob wengo ayamobe.Obo imin moneba ob am one! Hobmisiame ob moono deibo unebo gebaabosea 30 o monoa olo am unanoa

Page 83: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 7:31 80 Mak 8:12temoa hob misiame moono deibounebua am tam aambua watemsobe.

Yesuse naka make klangodatenebanoa kwele gebananobuaklaubasebe.

31 E inanea Taia betano deiboneamonea Saidon betan ye helaneamonea Dikabolis betan ye helananeaimin monea Galili aamuke temanonsebe.

32 E inanea motemea naka makeklango datenebanoa eka kwelegebananebua debeb teniba Yesusebaabaniba Kobo naka ele kebkweile melebaneba daabanale gesiba33 Yesuse naka ele debetnea nakaiaunangai deibeniba moniba afet yeunaniba Yesuse kweil mibmilibonaka ele klang milim tofubabananeaeka kweile mima tubunea hang wattofubanea 34 abilimo watemnabea ebobol temo memin bobol omfubasoahengkuk doung genea Efata gebaabasebe. Weng olo mitmakamoinaminobe. Keb klango welabbebkenoa wentene ge baasebe.

35 E inabasea e klangowelabbebanabianoa eka inamin namino hangdeibla waisabuo blimubananoa ewengo klayam webia baanasea36 Yesuse nakaia unangai baabeneaIbo ne nakae klaubai o weng sangonaka maki mo baabenimibe! Oloawemobo ge baabene otane nakaiaunanga eli naka ele klaubaneowengo omeb moniba bib mak bibmako nakaia unangai baabeiba37 nakaia unangai wenteniba dlouunaniba baaniba Inamin naminoafeto ayam ye nabe otane e nakaiklango datenebenobua klaubeneawelabbebenoawengowente biam ekakwelo gebenobua klaubenea wengoobiam blib olo e dot ayam nabebo geomonsiobe.

8Yesuse nakai 4,000 i imeno oya

dowonsiobe.(Matyu 15:32-39)

1 Am olo dimo naka homon unanghomoni imin teniba Yesus esu ele

mibianiba amo asumatna yo dimo iimen blim bianiba imen teb aalantab tlib kesoa e okok aleyemin nakainganabenea tesiba baabenea 2 Nenakaia unanga eli dohalimbibe. Ine beketne bliba amo asumatna bli-mano i imen teb bliobe. 3Maki skeimda tlemin kesoa ne i imen teb yedlaia unib mole bebianiba deib tamaldeibo beit doka bianoa kin bobobye mabobo gesea 4 e okok aleyeminnakai baaibo Betan olo imeno meboblim yole fatda ota olonobta nakaiaunanga eli oyomabbione? gesiba5 e baabeneo Ib bleto fatnamine?gesea i baaibo Blet gwabo 7 obogesiba 6 e nakaia unangai baabeneaTeniba dabalim daak toulaine geneateniba toulasiba bleto 7 olo oloneaGode gangobo genea hanea olonea eokok aleyemin nakai oyensea olonibanakaia unangai kikibesiba 7 eka an-ing gwabo asu mak olaibbio kesoaosa olonea imin inanea Gode gangobogenea e okok aleyemin nakai oye-nea oloniba nakaia unangai kikibeiba8 unam biniba matwayensoa atosinoolaib kesoa e okok aleyemin nakaioloniba tlit meeno 7 o tem daak ba-siobe.

9 Nakai 4,000 obe. I inanibadoweiba 10 e dlanea onon tlaib ole ehebmamsab e okok aleyemin nakaidletnea daakniba weseme tem daaktoulanibawaisa obetnibamoniba Dal-manuta betan onsiobe.

Felisiei Yesuse okok sumo mo klaneawatemomo ge baasiobe.

(Matyu 16:1-4)11 Felisiei teniba Yesuse tenaniba

alang weng baase baase biniba iYesuse naatemomo geniba baabanibaKobo okok sumo mo klaneba wa-tenobta keb titilo bain abilim da tlobegenomo gesiba 12 Yesuse atliaubasoahekowanea baabenea Nakaia unangaibo memalo dabalim olo blib ibonimin kenibta baatnenibta Koboinamin namin okok sumo moklanebta katemomo gabibe? Nemoton baabenamabibe, nemema dimolo okok sumo klaia nakaia unangai

Page 84: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 8:13 81 Mak 8:31watemnamino blimobo ge baabenea13 deibenea imin daaknea wesemetem daak tounea waisa obetneawalanea Galili aamuke milim sin daonsebe.

Felisie isa eka Helot esa i bleto si-tanamino saa wengobe.

(Matyu 16:5-12)14 Yesus esa e okok aleyemin

naka isa inaniba unomabibo e okokaleyemin nakai bleto oleb onaminodokobenoa deibo unibbua elekiemweseme tem daak bia 15 Yesuse eokok aleyemin nakai saa weng makobaabenea Ibo Felisie isa eka Helot esai bleto sitanamino niniino yiso klainege baabeseo e wengo mitmakamomakob Helotwali kukub misiamonaamet naamet bebib ota baabeneotane Yesuse okok aleyemin nakaiweng olo mitmakamo mo tekeinkeim blim keniba 16 i sinwalo baasesebianiba teka bianiba baaniba Bletodeibo tlobbio yota baabenebo gabiba17 Yesuse i bobol tem funino tekeinkenea imin baabenea Ibo niminkenibta ib sinwalo obianibta Nibobleto blimobo gabibe? Ne wengomitmakamo afetobe. Ibo ne titilowatemibsuo mo tekein kebibbayo?Ib bobol temo nekek gebe biotio?18 Ibo kinsa otane mo teme biam ekaklangsa otane ibo mo wente biamblibbio? Ibo ne titilo watemibsuohebmamsab dokobebiobe.

19 Sino ne nakaia unangai homoni5,000 i bleto 5 o hania kikibeiaunandeniba atosino olaibo ibotlit meeno fatnamin gwelelonibtabaibbione? gesea i baabaniba 12obo gesiba 20 eka e imin baabeneaNakaia unangai homoni 4,000 ibleto 7 o hania kikibeia unambiniba atosino deibobibo tlit meenofatnamin gwelelonibta babibe? geseai baabaniba 7 obo gesiba 21e baabeneaIbo yo inaia watemibbio yole ibofatnanibta ne titil olo mo tekein keimblime? ge baabesebe.

Naka make kino tum gebanobuaYesuse klaubasebe.

22 I inaniba watniba Betsaida bibwat temiba nakaia unangai nakamake kino tum gebanobua debebteniba Yesuse baabaniba Kobo nakaele kweile melebaneba daabanalegesiba 23 Yesuse kin misiam ele kweigongwat afu debetnea bibo deibonibawatniba bib asak wat unaniba e mi-mae kin wat helabanea eka e kweilokino milim tofubabananea baabaneoKobo inaminnaminomowatemebebegesea 24 eka naka ele teme bineabaabanea Ne nakai yatemi otane iaso ulab haabliobo gesea 25 Yesusekweilo imin kin wat tebelubaneaota kla webiabanoa inamin naminokla watemsea 26 dabanea ele bibamunamabea baabanea Kobo Betsaidabibo mo unaebe! Moneba kleb amone ge baabanea onsebe.

Fitae Yesuse baabanea Kobo Klaistkebtabo ge baabasebe.

(Matyu 16:13-20; Luk 9:18-21)27 Yesuse inanea e okok aleyemin

nakai dletnea moniba bibo niniinoSisalia Filibai bib ye onsiobe. Ideib tamal deibo bebibo Yesusee okok aleyemin nakai baabeneaNakaia unangai ne wanetabo ge onebinabibe? gesea 28 i baabaniba Makioke bianiba Yon aa fuayemin nakaetabo gesib eka mak ile oke bianibaGode weng omkeimalin nakae Ilaiyaetabo gesib eka mak ile oke bianibaGode weng omkeimalin naka etasemakobo ge okebib bliobo gesiba 29ekae baabenea Ibmalole ne wanetabogabibe? gesea Fitae baabanea GodeKemfakamin Naka Klaist kebtabogesea 30 e baabenea Weng olo nakamaki mo baabenibta Yesuse GodeDofakamin Naka Klaist etabo gebaabenimibe ge baabesebe.

Yesuse baanea Ne kaania iminhananamabibo gesebe.

(Matyu 16:21-28; Luk 9:22-27)31 Yesuse inanea aleye bianea

baabenea Abilim Da Tlemin Naka neenin kino watemamabibo, komokwalisa eka Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka hekmel wengtekein kemin naka isa i ne mo

Page 85: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 8:32 82 Mak 9:10gotneim blim keniba nanaiba kaaniaamo asu kenia make dime iminhananamabibo ge baanea 32 saawengba keim ye inangge baasea Fitaewentenea Yesuse debeb tanea sesatamunanea sbal weng baabanea Koboinamin wengo imino mo baanemebegesea 33 eka Yesuse kibi kaba sindeskinanea e okok aleyemin nakaiyateme bianea Fitae dobsuananeabaabanea Gululam kobo deitne one!Keb bobol tem funin olo Gode boboltem funinbabe. Nakai bobol temfunin yota fumbianebta obeobo gebaabasebe.

34 Omito Yesuse e okok aleyeminnaka isa eka naka mak unang mak isanganabene tesiba baabenea Nakaiaunangai wanita ne beketne nomgib mole i niniino omabbunibainamin namin kukub misiamo i dimotam tlemo omnakatouleb bianibane kukubo wafunine! 35 Nakaiaunangai wanita ili bobol tem funinowafu bianiba dabalim olo inaminnamino gobonimibo i amito mobiomabibbabe. Otane nakaia unangaiwanita ne bobolo funaniba dabalimolo inamin namin kukubo alukumdeiboniba ne kukub ota wafu bianibane wengo omkeima binimib nakaiafen smiko amit namabobe. 36Nakaiaunangai wanita dabalim olo inaminnamino alukum olmina bianiba i mobainobo geim blim bianiba kaanibaaseinin bib unib mole inamin naminolo fatnanota daabenamabone? Omo daabenamabobabe. 37 I inaminnamino dloniba i afen smiko amitnino walo omonamino blimobe.38 Nakaia unangai memalo dabalimolo bianiba Gode kukubo deibonibahengmin ota hengabiba eka nakamak unang maki i isak temo blibi newengo aleyebi osa ne niniin osa aalgenam binib biamo sinanoa AbilimDa Tlemin Naka ne abisel kiningidlonia eka Ne Aye titilo ayal inamineinobuo omonania dleb tlamio nesakaal gembiania nakaia unanga elibaabenia Ne ibo mo tekein kebibaboge baabenamabibo ge baabesebe.

91 Yesuse inangge baabenea eka

weng mak osa imin baabenea Ne bainbaabenamabibo, naka maki memalodabalim olo blibi kaanomabib otanesma bliba Gode nakaia unangai ki-manamabeo amo e titil baka tloa wa-tenibta kaanomabiobo ge baabesebe.

Yesuse aalo afet anea atemsiobe.(Matyu 17:1-13; Luk 9:28-36)

2 I ye bianiba aalabiba amo asukeasuke asuke nao blimanoa YesuseFita esa Yems esa Yon esa dletneautniba amgolime tekebmine golimut ilikiem bianiba Yesuse aalo afetanea atemsiobe. 3 E inaseo eyoumo ayal inamin tubunoa bomatgenoa namanotabe. Dabalim nakaiyoumo fubanimibo mo inanotanamanamabobabe. 4 E youmoinanoa namanabua eka omito Yesuseokok aleyemin nakai asumatna elitemiba Mosese Ilaiyae i dabo abilimdaniba daake temniba Yesuse tenamabianiba weng obiba yatemsiobe.5-6 I yateniba kla tosiananiba Fitaewengo fatnangge baanane? gefunane kesoa e Yesuse baabaneaAleyemin naka kobo nibo ele bioboayam kesoa ni amo asumatna genobamako kebmi gebke eka mako Mosesemi geba eka mako Iliaya emi gebananomabbiobo ge baabasebe. 7 Fitaeinangge baanabea ayungo ge dlan oleweng mako ayung tem wat baabenoaEle ne miinobo, ne e kla goba bliboibo e wengo kla wenteha bianibtege baanabua 8 i hebmamsab temibanaka maki blim Yesuse elekiem biaatemsiobe.

9 I inaniba amgolimo deibonibadaak bema tebianiba Yesuse i baabe-nea Ibo inamin namin olo watemibonaka maki mo baabenimibe! Kimikgeibbua binia Abilim Da Tlemin Nakane kaania imin hanaita weng olobaabeine ge baabenea watasea 10 iweng olo wenteniba wafu bianiba isinwalo baase baase bianiba baanibaE baanea Haam gloutem daak da-nia imin hana tlamabibo gene yole eweng olo mitmakamo fatnamin weng

Page 86: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 9:11 83 Mak 9:29baanene? geniba 11 e kil baabanibaHekmel weng aleyemin nakai niminkenibta baanibta Ilaiyae imin sin tletaGode Dofakamin Nakae abuk tlam-abebo ge obinabibe? gesiba 12 Yesusebaabenea Ilaiya ele bain sin teneainamin namino alukum klanang ge-nea tlamabe otane o fatnanota Godebuk tem wengo baanota Abilim DaTlemin Naka ne enin kino watemebiaeka nakaia unangai weng dobo wengonebia nomabiobo genobione? 13 Oinangge nobu otane ne baabenamabiole Ilaiyae imin sin tlebu otane nakaiaunangai ili bobol tem funin ota wafubianiba i kukubmisiam omkaha bian-iba makob Gode buk temo baanobioinahabiobo ge baabesebe.

Yesuse naka tene hob misiame beke-babia fotebebasebe.

(Matyu 17:14-21; Luk 9:37-43)14 I inaniba amgolimo deibo daake

temiba nakaia unangai homoniteniba Yesuse okok aleyemin nakaimaki ge dlabliba hekmel weng tekeinkemin nakai maki teniba Yesuse okokaleyemin nakai tenaniba sbal wengbaase baase blib kesoa yatemnabiba15 eka nakaia unanga eli temibaYesuse tle kesoa atemniba i dlouunaniba hebmamsab blublu monibaesu unaniba baabanibaKobo ye tlebo?ge baabasiba 16 eka esak e okokaleyemin nakai baabenea Ibo niminweng ota i tenanibta alang wengbaase baase blibe? gesea 17 nakamake nakaia unangai isak tem ye bieye baabanea Aleyemin naka kobo nemiine kobom anamin hob misiamebekebatne bia kobom am bieta debebtlibe.

18 Am mak bomanomo am mak bo-manomo dimo hob misiame men eleafunea dobbianea daaknea dabalimdaak blelanea mimao smei mima ga-bananak inamino heleb tam te sitalken ken olo toubianea eka sit glot sitglot abianea eka kaanea dokobanoatika de tika de bieta debeb teniakeb okok aleyemin nakai baabeniaIbo fotebebaiba uneko ge baabeianaatemib otane i titilo blim kesoa e

mo deiba unim blimobo ge baabasea19Yesuse wentenea baabenea Ib bain-obo galino blimobe. Ibo makob nakahomon unang homoni dabalim eleblibi ulabobe. Am homono dimone ibo amitie bekebe binabi otaneibo ne mo bainobo getneim blimbliobe. Naka tene debeb tline gesea20 i men ele debeb tetemsiba hobmisiame Yesuse atemnea men eledabasan denea dobbianea daakneadabalim daak blelanea deski maskibianea mimao makob smei mima ga-bananak inamino heleb tam teneasital ken keno toumsea 21 Yesusee aalebe baabaneo E hob misiamebekeba binabeo bifolo fatnamin bli-manobione? 22 gesea e baabanea Egwab afa hob misiame bekeba bin-abebo, e am mak bomanomo bo-manomo anaia kaaneko genea atdabatouna biameka dobbianea aatemune biam binabebe. Kobo titilsabieb mole ni dohalilanebta daabanalegesea 23 Yesuse baabanea Kobo fat-nanebta baatnenebta Kobo titilsa bi-aebo daabenale geta obebe? NakaeGode bainobo gabe biamo inaminnamino kufiabubanoa klanamabeboge baabasea 24 naka ten ele aalebeYesuse baabanea Ne bainobo gabiotane ne bainobo galino menobo,daatnenebta ne bainobo galino sumutnenoko gesea 25 Yesuse temea nakahomon unang homoni teniba mieibkesoa yatemnea hob misiam ele sbalweng baabanea Kobom anamin hobmisiam kobo naka men ele deibaone! Imino mo tenebta bekebane-mebe gesea 26 hob misiam ele wengsum ngambianea men ele dabasandenea deiba unea men ele dimilaneamakob kaanabib inasea naka homonunang homoni baaniba E kaanebogesib otane 27Yesuse afunea dofaaneahanamasebe.

28 Yesuse inanea hob misiamefotebene unea deibanea deneamoneaele am onsea e okok aleyemin nakaibaabaibo Ni nimin kenobta hobmisiam ele mo fotebebaim blime?gesiba 29 Yesuse baabenea Beten otahob misiami fotebenamabobe. Eka

Page 87: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 9:30 84 Mak 9:45-46inamin namino afeto naniba hobmisiami fotebenamino blimobo gebaabesebe.

Yesuse kaanea imin hananamabeowengo imin baabesebe.

(Matyu 17:22-23; Luk 9:43-45)30 I bib olo deiboniba moniba Galili

betano isak ye unaniba Yesuse e okokaleyemin nakai aleyemabe kesoa efunanea Ne betan olo biamabio nakamaki mo tekein kenibta e ye biebegenimibe ge funasebe.

31 E inanea e okok aleyemin nakaialeye bianea baabenea I Abilim DaTlemin Naka ne nemeb monibanaka maki nemyiba nenaiba kaanblia amo asu kenia make dimeimin hananamabibo ge baabesea32 e okok aleyemin nakai e wengolo mitmakamo mo tekein keimblim keib otane i tosiananiba wengolo mitmakamo kil baabanaminodeibasiobe.

Waneta Gode kimanin bibo komokanamabene?

(Matyu 18:1-5; Luk 9:46-48)33 I teniba Kabaneambib ele tlaniba

tamniba am tam unaniba Yesuse eokok aleyemin nakai kil baabeneaIbo deib tamal deibo tlibo fatnaminweng ota alang weng baasesebi tlibe?gesea 34 i weng blim kesiobe. Nimin-babe, i deib tamal deibo tebibo obian-iba Nakae waneta naka mak nibogaiseneta nib sum anamabene? geomtlibbiotabe.

35 Yesuse inanea tounea e okokaleyemin nakai 12 i nganabenetesiba baabeneaNakaewaneta komokanea kimanang ge mole e niniinoomfufumino deibonea naka makitabab tem daak bianeta komok anekoge baabenea 36 e men gwabe makeafu debeb tenea ele okok aleyeminnaka isu ye dofanea masea afu debebte takan tem wat dabasa bianeabaabenea 37 Nakae waneta ne bobolofumbianea men gwab enaminedaabane mole kukub olo makob eneta daatnenamabebe. Eka nakaewaneta inanea ne daatnene mole nenenekiembabe. E ne Aye nemane

tlibu esa ni dum daabenamabebo gebaabesebe.

Nakai nibo mo makaalabeim blimkeib mole i nib nekwalobe.

(Luk 9:49-50)38 Yone Yesuse baabanea Aleyemin

naka kobo ni naka make atemoba ekeb niniino taitkenea hob misiamifotebenayebea atemob otane enibo mo bekebe haabieba kesoa nitolobo genobbiobo gesea 39 Yesusebaabanea Ibo mo tolobo genimibe!Nakae ne niniino taitnenea okoksumo klane mole e ne wengmisiamo hebmamsabo mo baatne-namabebabe. 40 Niminbabe, nakainibo mo makaalabeim blim keibmole i nib nekwalobe. 41 Ekanaka make ibo yatemnea funaneaNaka eli Klaiste bainobo galin nakakesoa ne daabenano genea e aayeibo obia doweib biamo ne motonbaabenamabibe, sinanomo naka eleinamin namin ayamo dlamabebo gebaabesebe.

Kukub misiam ota nakai bainobogalino watwat daye binabobe.

(Matyu 18:6-9; Luk 17:1-2)42 Yesuse imin baabenea Nakai

tom beselibe oboniba naka makekwel wat obasa gebaniba dobbiaibwatnea aaye sume dang wat blelaneakaanemeo olo misiamobe. Ina otanememe gwabi ne kla bainobo ganebinabib kesoa naka ele hengminohengabea men gwab enamine ateneaesak hengmino hengane mole oledot misiamobe. Niminbabe, e inanebiamo Gode atlihamino e dimotam tlamabobe. 43-44 Keb kweilonekemab manea hengmino henganebmole watlanale! Keb kweiloneelekeim deiba bianeba afen smikedoboneba amit neb mole kukub oloayamobe. Ina otane kobo deibanebaasu tubuna biam bineba aseininbib unaneba ase kiminaminba amiteinine tem wat eineb mole kukubolo misiamobe. 45-46 Keb skilekemab manea hengmino henganebmole watlanale! Keb skile elekiemdeiba bianeba afen smike doboneba

Page 88: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 9:47 85 Mak 10:15amit neb mole kukub olo ayamobe.Ina otane kobo deiba bianeba asutamana bianeba aseinin bib unebmole kukub olo misiamobe. 47 Ekakeb kine inamin namino watemnebabobolo wabkenoa henganeb moleutlanale! Keb kine elekiem deibabianeba moneba Gode kimanin bibouneb mole kukub olo ayamobe. Inaotane kobo deibaneba asu temebianeba aseinin bib uneb molekukub olo misiamobe. 48 Aseininbib olo bemi nakai yantumunamiboi mo kaanimibbabe. I amit bianibayantumunam tesomabiobe. Eka asesa mo kimin anemebabe. Amiteinamabebe.

49 Kukub misiam osa enin osanib dimo tam tlebianoa nib bain-obo galino dosbal sambua nib bain-obo galino sbal manomabbuo makobnakai yalo kulano tubuniba dlaib-bua mo klaanomoba klayam binaboinanomabbiobe.

50 Yale ayam otane e game bli-manemeo ibo fatnabanibta imin gamayam anamabene? E klaiba imingam ayam anamino blimobe. Yalenakaia unangai bobol temo bibebiomitmakamo inaminobe. I bobolayam bianiba naka mak unang makidaabesese bliobe. Inamin kesoa iboib sinwalo bobol temo makob anibamaki daabesese bianiba bobol temfiab bianibte ge baabesebe.

10Yesuse alelwali fotebenamin kukubo

wengo baasebe.(Matyu 19:1-12; Luk 16:18)

1 Yesuse bib olo deibonea moneaYudia betano Yodan aamuke milimsin da wat bebea nakaia unangaihomoni imin inaniba temisibamakobsino aleye binabe inanea Gode wengoaleye monsebe.

2 Yesuse inanea aleyebea Felisimaki Yesuse naatemoba e ni wengoklayamo mo yang keim blim kenemole kot kebanomo geniba tenibakil baabaniba Nib hekmel wengomo baanoa Nakae alelo fotebenang

gameo ayamobo genobuo? gesiba3 Yesuse yang ke baabenea Mosesefatnamin hekmel weng ota iboomyebione? gesea 4 i baaibo Mosesebaanea Nakae e alelo fotebenang gemole alelwali fotebenamin futanodolanea e alelo omweneta fotebeneunoko genebiobo gesiba 5 Yesusebaabenea Ibo weng omdibi bianibakukub ayamo mo wafu blibba kesotaMosese inangge baabenebiobe.

6 Sinanggwano inamin namino motam tlim blim bua Gode mikiktemye kilonea klana bianea eka nakaeklanea unango klananea baanea Neinai kesoa 7 nakae e awok aalebkamwali deibenea alelo omameo8 ikam i damo makob elekiemanomabiobe. I kamo mo asuanimibbabe. 9 Gode emaye dlebtetenanamabe kesoa naka maki modanimibe ge baabesebe.

10 E inangge baabenebua wengoomkayebeo blimanoa i moniba iliam unaniba e okok aleyemin nakaiweng olo mitmakamo baabasiba 11 ebaabenea Naka make e alelo fotebe-nea unang afet ome mole e tamanohenganamabebe. 12 Eka unang makoimake deibanoa monoa imakwal asitdlo mole o tamano henganamaboboge baabesebe.

Nakaia unangai mo meme gwab aimblim keib mole i abilimo mo unomabib-babe.

(Matyu 19:13-15; Luk 18:15-17)13 Nakaia unangai funaniba Nibo

meme gwabi dleb motemoba Yesuse iyafunea beten kebeneko geniba dlebtetemsiba e okok aleyemin nakai do-suananiba baabeniba De unine gebaabesiba 14 Yesuse yatemnea e okokaleyemin nakai dosuananea baabe-nea Ibo meme gwabi mo watanimibe!Deibeiba nesu tline! Nakaia unangaine kla bainobo getnenibameme gwabeli ulab animib ita Gode kimanin bibounomabiobe. 15 Ne bain baabenam-abibe, nakai makob men gwab anibaGode baabaniba Kobo ni kimanalegeim blim kenib mole i mo monibtaGode kimanin bibo unomabibbabo ge

Page 89: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 10:16 86 Mak 10:31baabenea 16 e yafu dotouleb bianea ekweilono gabam oub ut yafunea Godebaabanea Kobo meme eli daabenalege baabasebe.

Naka tembale afobeing homonsaeweng sangobe.

(Matyu 19:16-30; Luk 18:18-30)17 Yesuse bib olo deibonea monea

deib tamal ye bebea naka make teneaesu ye dlong dlong golbua daaktounea baabanea Aleyemin NakaAyam kobo ne kukubo fatnamin otananita afen smike dobonita amitnamabine? gesea 18 Yesuse baabaneaKobo fatnanebta ne naka ayamoboge onebebe? Gode elekiem eletaayamobe. 19 Kobo Gode hekmelwengo tekein kebeb yotabe. Godehekmel wengo baanoa Kobo nakaimo yenanebta kaanimibe! Eka kobounang tamano mo henganemebe!Eka kobo ayoko mo henemebe!Eka kobo naka mak unang makidim wengo mo baabenemebe! Ekanaka maki mo dim baabenebta iinamin namino ayoko mo oise unebianemebe! Kobo keb biem aykamwali wengo kla wente bianebtegenobiobo gesea 20naka ele baabaneaAleyemin Naka kobo Gode hekmelweng obba olo baatnenebo ne singwab afa wafu binabibua memalosasma ye wafu blibo gesea 21 Yesusenaka ele atenea kla gobanea baabaneaKobo ina bieb otane kukubo olokiemota mo nabebbabo, kobo monebakeb afobeingo alukum olonebanaka maki waloneba monio olonebanakaia unangai inamin namin blimioyeb biam ota sinanomo abilim utoinamin namino homon olamabeobe.Kobo moneba inaneba teneba nebeketne nale ge baabase 22 otanenaka ele inamin namino homon kesoaYesuse weng olo baabaneo wenteneafunanea Ne afobeingo mo inanitanaka maki oyamibabo ge funaneabobolo ilum omfubanoa e Yesusedeiba onsebe.

23 Yesuse e okok aleyemin nakaiyatemem haabianea baabenea Nakaia

unangai moni osa afobeing osahomon bibebinomo i Gode kimaninbibo unom gaibo bumolokobo gesea24 e okok aleyemin nakai wentenibadlou unemsiba imin baabenea Nememe ibo nakai Gode kimanin bibounom gaibo bumolokobe. 25 Tilkamele youm bikinamin sile amit temte tam unang gameo bumolok otanenakae waneta afobeingo homonbibabua Gode kimanin bibo unanggameo olo dot bumolokobo gesea26 e okok aleyemin nakai wentenibai smiko deibe unoa i sinwalo baasebaase bianiba baaibo Kobo inanggeneb yole nakai afobeingo homonbibebua i Gode kimanin bibo mounim blim kenimibo nakae wanetaafen smike doboneta amit namabene?ge omsiba 27 Yesuse yateme bianeabaabenea Dabalim nakai abilimoimalo unom gaibo i titil blim otaneGode inamin namino bumolokomfubanamino blim kesoa emayenakaia unangai daabenea dletneaabilim unomabiobo gesea 28 Fitaewentenea baabanea Ni bib osa inamininamin osa alukum deibonoba kobobekebke haabiobobo gesea 29 Yesusebaabenea Ne bain baabenamabibe,nakaia unangai wanita ne bobolo fu-naniba ne dowan wengo omkeimamhaabianiba i bib osa eka dabua tleminisa mikimua tlemin isa eka biemay kamwal isa meme isa damib osadeiboniba haabinib biamo 30 memadim olo Gode yang kenea am osadabua tlemin isa mikimua tleminisa eka biem osa ay esa eka memeisa damib osa homon doyamabebe.Eka i inabib biamo naka maki tenibaenino i omkaye biam nomabiobe.Sinanoa mubiang amo bomananggamo dimo i afen smike dobonibaamit nomabiobe. 31 I inamomabibotane nakai wanita memalo funanibaNi niniin sumobo ge fumbinimibii niniino men anomabiobe. Ekanakai wanita funaniba Ni niniinblimobo ge fumbinimibi i niniino sumanomabiobo ge baabesebe.

Yesuse kaanamabeo wengo imin

Page 90: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 10:32 87 Mak 10:47baabesebe.

(Matyu 20:17-19; Luk 18:31-34)32 I Yelusalem bib unomo geniba

Yesuse sin bebea e okok aleyeminnakai abuk dobsileb bebianiba tosiambiba eka nakaia unangai e bekebahaablib isa tosiam biam bliba Yesusee okok aleyemin nakai ilita dlebmonea dlabianea inamin naminosinanoa tam tlamabo wengo 33 oyebianea baabenea Naka maki AbilimDa Tlemin Naka ne nemoniba Godeamo kimanin nakai komokwal isaeka hekmel weng tekein kemin nakaisa nemyensiba i baaniba Naka eleanaiba kaaneko ge baaniba nemonibaYudaba naka afeti nemyiba 34 i neweng dobo weng one bianiba tlanebiam bianiba eka mima helane biamnane bianiba tek tebelo nebiambiniba nanaiba kaania amo asu keniamake dime imin hananamabibo gebaabesebe.

Yemse Yone i dabo komokwalanomabbiobo ge baasiobe.

(Matyu 20:20-28)35 Sebedie memei Yemse e ninge

Yone i dabo teniba Yesuse baabanibaAleyemin Naka kobo ni weng olobaabkenomobo, kobo inamin naminomo inabenale gesiba 36 esak baabeneaIbo ne nimin kebeneko genibtaonebibe? gesea 37 i baabaniba Kobomemalo ni dlakanebbua sinanoakobo komok sum aneba nakaiaunangai kimanemeb dimo nisakomokwal anoba make keb kweilekweital dae kikib ye tounea ekamake afan dae kikib ye tounanomogesiba 38 Yesuse baabenea Ib daboweng olo baaibo o mitmakamo klaomo tekein kebibbabo genea e saaweng mako baabenea Ib dabo nekab aaye dowonamabie ib dabo mosbal maniba dowoniba eka ne aayefuelanamabie mo fuelananomabibo?ge baabesebe. Saa weng olomitmakamo e enin kino wateneakaanamabeo weng ota baabesebe.

39 I dabo baabaibo Ae nisainanomabbiobo gesiba Yesusebaabenea Bainobe. Kab aay

ele ne dowonamabie ib dab osadowonomabiobe. Eka ne aayele fuelanamabi esa ib dabo fue-lananomabib otane 40 ne nakai modlakanea baabenia Nakae yeta komokanea ne kweile kweitale kikib yetounamabebo, eka yeta komok aneakweile afane kikib ye tounamabebogenamin ole ne okokbabe. Godeemaye nakai sin dlakanea ita inanibtatoulanomabiobo genebiobo gebaabesea 41 e okok aleyemin nakaimaki 10 i weng olo wenteniba YemseYone i dabo dosuansiba 42 Yesusee okok aleyemin nakai alukumnganabenea tesiba baabenea Ibotekein kebiobe, Yudaba naka afeti ikukubo inaminobe. I komok sum ilenakaia unangai inamin namin okokomenga dlasam binabiobe. Eka nakasum ile nakaia unangai sbal wengoye bianiba ibo inamin namino yotanamine ge oye biam binabib otane43 ibole kukub olo mo namibe! Nakaeib isak temo waneta komok sumanano gene mole e makob okok nakaiulab anea mak ibo daayemeko! 44 Ekaib isak temo waneta komok anangge mole e mak ib okok nakanete!45 Abilim Da Tlemin Naka ne tlibuosa inaminobe. Ne mo tlita Nakaiaunangai ne okoko okok keneminegenita tlim blimobe. Ne tenia nakaiaunangai daabenia atdimo kaanianakaia unangai homoni hengminowalubenano genita tlibiobo gebaabesebe.

Yesuse naka make kino tumgebanobua klaubasebe.

(Matyu 20:29-34; Luk 18:35-43)46 Yesus esa eka e okok aleyemin

naka isa eka nakaia unanga isa iteniba Yeliko bib ye tlaniba Yelikodeiboniba moniba deib ye temibaBatimiase Timiase miine kino tumgebanobua deib ken ye toumbianeanakaia unangai Monia imenao moonine ge nganye bianea 47 wenteai baaniba Yesuse Nasalet bib saketebebo gesiba wentenea ngambianeaYesuso, komok sume Debite molofeit

Page 91: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 10:48 88 Mak 11:14

kobo ne nemhalilaneba daatnenalege ngansea 48 nakaia unangai atenibadobsuananiba baabaniba Kimikgenale ge baabaib otane e temdeibenea amdofa ngambianea Debitemolofeit kobo ne nemhalilanebadaatnenale ge ngambea 49 Yesusetebeo mawatananea baabeneaNganabaib tleko gesea i monibabaabaibo Yesuse ngangkebebo kobobobol ayam funaneba motemalegesiba 50 e hananea youme makegamane daak blelasea deibaneahebmamsab tenea Yesus esu eletetemsea 51 Yesuse baabanea Kobone fatnatneneko genebte? geseanaka ele baaneo Aleyemin Nakakobo ne kino klautneneba webiat-nenoko genitabo gesea 52 Yesusebaabanea Kobo funaneba Yesuse bainklautnenea ayam anamabibo genebkesoa keb kino webiabkenobo, onege baabanabea hebmamsab e kinowebiabanoa Yesuse bebeo dobsilebonsebe.

11Yesuse makob komok sumi ulab anea

Yelusalem bib onsebe.(Matyu 21:1-11; Luk 19:28-40; Yon

12:12-19)1 I moniba Yelusalem bibo kikibo

bibo niniino Betfasi bib osa ekaBetani bib osa o tle tle ye amgolimeOlibe tabab ye unaniba Yesuse eokok aleyemin nakai asu baabenea2 Ib dabo metniba bib meto temibtatil dongki mene bib ye dobginib-bua biebo nakai sino e dimo motounibta debeb haanin blimobo, iboatemaibo hebmamsab tileisanibadebeb tline! 3 Ibo inabiba nakamaka ye te baabeniba Fatnanibtadebeb unom genibte? geib mole ibobaabeniba Sume okoksa kesotabo,debeb motemoba e inamin naminonaneta imin dababenea tlamabebo gebaabenibta debeb tline gesea 4 i dabomoniba temiba til dongki tembaleamit tam unemin ye dobgieibbuadaakenea deib ele bie kesoa atemnibatileisa debeb unom genamsiba 5 nakamaki meb ye bliobe, yatemniba

baabeibo Ib dabo fatnanom genibtatenibta til dongki mene tileisa debebunomgenibte gesiba 6asu dabi wengomakob Yesuse ele weng baabenebioinaniba baabesiba wenteniba Ibmayedebeb unine gesiba 7 asu dabi tildongki mene debeb tatniba Yesus esutab teniba i youmo tibo gemelonibatil dongki mene dim ut donganaibaYesuse utnea e dim ut tounea 8nakaiaunangai funaniba Yesuse komoksumobo geib kesoa i youmo tibogamfanabiba eka mak ile monibadamib unaniba flim aan inaminoheleb tenaniba Yesuse deib unamabeye gunubiba Yesuse til dongki menedim ut toumbia debetnea biin tandimo tama tamanea bebea 9 nakaiaunanga eli maki sin bebiba makile Yesuse abuk dobsileb nabianibangambianiba Nibo Gode niniinodobtouleb nomo! Naka ele Sumeniniin dimota tlebo, Gode daabaneko!10 Nib fanine Debite kimanin kukuboimin tlobo kimanin kukub oloGod kobo daabonale! Nibo Godeniniino dobtouleb nomo ge ngambiba11Yesuse monea Yelusalem bibo Godeam sumo daamo tem tam unaneainamin namino Gode am sumo temtamo buo alukum watem tlanabeaamo kwinoa afoko dalang go kesoa eokok aleyemin nakai dletnea monibaBetani bib onsiobe.

Yesuse ase ete baabanea Gat analegenea gat ansebe.

(Matyu 21:18-19)12 I inaniba moniba Betani bib ye

sibnoma bomanole imin Yelusalembib tlomo geniba tebianiba Yesuseimen teb anasoa 13 temea as etemake skeimsa ye mala bianea aanedoumbie kesoa atemnea yame mo bi-ameowalo dowonite geneamotemetaam olo dimo yamo balimin amba ke-soa aanob bia atemnea 14 baabaneaSinanomo nakaia unangai keb yamomo baliebta welo dowonaibbabo gatanale ge baabanea e okok aleyeminnakai wentensiobe.

Page 92: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 11:15 89 Mak 11:32Yesuse nakai Gode am sumo tem

tamo inamin namino webibo fotebesebe.(Matyu 21:12-17; Luk 19:45-48; Yon

2:13-22)15 I inaniba teniba Yelusalem bib

ele tlaniba Yesuse tanea Gode amsumo daam tem tam unanea temeanakai inamin namino dleb tenibanaka maki webianiba monio bokabibkesoa yatemnea fotebenea skila unibaeka mak ile tebolo kikib ye toula blibanaka maki skeim da tlebibi Lom mo-nio oleb teniba oyeniba Islel moniooise unebibi biin osa eka Gode heit-dahamin wani o dimo toubianiba we-bib biin osa delab mabenea 16 nakaiaunangai alukum baabenea Ibo inaminnamino mo dleb tanibta Gode amsumo daam tem tamo mo unemibege baabenea 17 aleye bianea baabeneaGode e buk temo baanea Ne am sumole nakaia unangai alukum tenibane beten kenemin amobo genebuotane ibo am olo misiam omkabibao makob ayok henin nakai amo ulabanobo ge baabesea 18 Gode amo ki-manin nakai komokwal isa eka hek-mel weng tekein kemin naka isai wenteniba funaniba Fatnabanobtaananobta kaaneke? ge funasib otanenaka homon unang homoni e wengowente bianiba seinbib kesoa i e tolotosiananiba deibasiobe.

19 I inaniba deibanabiba kwino ke-soa Yesus esa eka e okok aleyeminnaka isa i Yelusalem bibo deibonibaonsiobe.

Bainobo galin nakae beteno titil sabe.(Matyu 21:20-22)

20 I inaniba unib sonoma bomantebua imin bebianiba Yesuse as etegat anale ge baabanesoe atemiba aanosa tung osa alukum gatan daakeneakimkim osa alukum gat ane kesoaatemniba 21 Fitae Yesuse baabaneaAleyemin Naka kobo ele temale!Sintalo ete yame mo balinim blimbia kobo henwaneba baabaneba Gatanale ge baabanebsoe gat anebogesea 22 Yesuse baabenea Ibo Godetitilo ele nane olo wateniba Godekla bainobo geine! 23 Ne wengo

bain baabenamabibe, nakae wanetae bainobo galino sbal manea e boboltemo asu funino deibonea olokiemdeibo bianea amgolim ele baabaneaKobo hananeba daakneba aaye soledang daak blelanale genemeo e baininanamabebe. Eka inamin namin afetosa baabonea Obo inanale genemeoo inanamabobe. 24 Ne baabenamabioIbo Gode baabaniba Ni inamin naminolo doyene geniba ibo funaniba Godebain doyamabebo ge funaib moleinamin namin olo ilib dlomo gefumbib inaniba dlomabiobe. 25-26 Amobba ye bomanomo bomanomoyo dimo ibo amit Gode nganhabianiba nakamaki ibo kukubmisiamoomkayemibo kukub misiamo bobolofunino dokobenoa deibueib mole ibAye abilim ut bie esak ib hengminoomtlabenemeo e imino mo funeme-babo ge baabesebe.

I Yesuse baabaniba Waneta kobo titilolo omkakebene? ge baabasiobe.

(Matyu 21:23-27; Luk 20:1-8)27 I imin teniba Yelusalem bib

ele tlaniba Yesuse tanea Gode amsumo daam tem tam haabia Godeamo kimanin nakai komokwal isaeka hekmel weng tekein kemin nakaisa eka komokwal afet isa teniba28 baabaniba Waneta baabkenetaOkok olo inanale ge baabkenetakemane tlebbione? Eka wanetakobo titil olo omkakebeta okok oloklabebe? ge baabasiba 29 Yesusebaabenea Nesak ibo weng makokil baabenamabibe. Ibo weng oloyang keib mole nesak baabenitaNakae yeta ne titil olo omnenetanemane tenita okok olo klabiboge baabenano ge baabenea ekae imin baabenea 30 Yone nakaiaunangai aayo fuaye binebuo waneta etitilo omaneta dabane teneta fuayebinebione? God etia bleka nakaitio? gesea 31 i wenteniba i sinwaloobianiba Nibo baanoba God eta etitilo omaleta okok binebiobo genobmole e baabenea Ibo nimin kenibtae wengo mo bainobo geim blime?ge baabenamabebe. 32 Eka nibo

Page 93: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 11:33 90 Mak 12:14baanobaNakai titil ota e omkahabibtaokok kebinebiobo genob molenakaia unangai wenteniba dosua-nanomabiobe. Niminbabe, i obianibaYone Gode weng omkeimalin nakabo,God eta e titilo omkahabeta okokbinebiobo ge obinabiobo ge baaniba33 i Yesuse dim baabaniba Ni motekein kebobbabo gesiba Yesus esakbaabenea Nesa mo baabenita Nakaeyeta ne titilo omkanebeta okok olookok kebibo ge baabenimibabo gebaabesebe.

12Naka misiami waen damibo kima

blibo saa wengobe.(Matyu 21:33-46; Luk 20:9-19)

1 Yesuse saa weng mako baabeneaNaka make waen dango dikilaneasano dolinea ituo genea eka waenaaye bikilamomabib alange tomemisiketoufanea klanea eka nakaiamo o tem tam bianiba damibokimanomabib amo asaalam genaneadamib kimanin nakai baabeneaIbo damib olo kima bianiba okokkebiba teke yamo balinoa yamanomodeiloniba atosino ibo oleb une bianibaeka atosino nemi toune biamblibte gebaabenea e monea betan mak skeimye bia 2 sinanoa funanea Enanoko!Tek yamobali bianoa yaman toumobogene kesoa e okok naka make dabaiamonea nakai damibo kima blib isumotemea teko yamo weloniba nemioolutnenimibo olutne tleko geneadabanea moteme 3 otane naka eliteke yame walubanamino deibanibaafuniba ande dofaiba motemea4 damibo gosake atemnea eka okoknakae make imin dabane motemeaele gabamon sin ande dofaniba wengdoboweng oha bianiba kukubmisiamomalib kesoa 5 deibanea mak esakimin dabanea motemea ele anaibakaanea deibanea eka mak ile homondlanea motemiba isak imin inanibamaki yenaiba kulilaiba eka mak ilewal yemde dlanaib kesoa 6 deibeneamubiang ole ele miine yanmakobe, ekla goba bie damib gosak ele baanea

Ne miin ele dabaia mo temameo ie wengo kla wentomabiobo geneadabanea moteme otane 7 damibokima blib nakai i sinwalo baanibaNibo e deibanobbua e aye kaanseaeta afobeingo olamebo nibo ananobakaanebua sinanoa e aye kaanemeonibta e afobeingo olomo geniba8 naka ele afuniba ana dobbiaibasesa tam unebiobo ge baabenea ekaYesuse imin kil baabenea 9 Damibgosake fatnanamabene? E teneadamib kimanin naka eli yenaneakaaiba damib olo naka mak ita omyakimanomabiobe.

10 Gode buk temo damibo gosakemiine anaibbuo wengo baanoaAm genalin nakai sbal as ele

misiamobo temdeibanomogeibbu otane komoke baaneaYeye ibo sbal as ele isakamun ayamobo bikieinegesea i inaniba sbal as eleisak amun bikieiba 11 nakaiaunangai Sume okok olonaneo watemniba klayamobogabiobo genobuo

ibo kibinabib otane o mitmakamomo tekein kebibbabo ge baabesebe.Yesuse saa weng olo oyebeo e boboltemo funanea Damib kimanin nakaeli makob Yudai komokwal itabo gefumbianea 12 inangge baabesea Yu-dai komokwali Yesuse saa weng olobaabeneo wenteniba tekein kenibaBanita baabenebo geniba Afunobaklabuto ge debeb unomo geib otane inakaia unangai tolo tosiananiba deibaonsiobe.

Komokwali komok sume Sisae monioolanamino wengo Yesuse baabasiobe.

(Matyu 22:15-22; Luk 20:20-26)13 Felisie isa eka Helote meletani

mak isa i Monoba Yesuse naatemobae misiam yang kebene mole nibo kotkebanomo geniba 14 teniba baabanibaAleyemin Naka kobo ni tekein ke-buobe, kebwengomolot ota obianebaeka Gode wengo kla aleye biam bin-abeobe. Kobo mo fumbianebta Elekimanin nakabe, eka elile kimanin

Page 94: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 12:15 91 Mak 12:33nakababe gabinabebbabe. Kobo iwengo makob omkaye binabeb kesoakobo fatnangge fumbebe? Nib hek-mel wengo mo baanoa Nib takis mo-nio Lomo komok sume Sisa eta olalinegenobua bleka? Ni olaloma blekadeibanomo? gesiba 15 Yesuse i boboltem funino tekein kenea baabeneaIbo fatnanibta ne naatemom genibte?Monio mo omeb tliba watemite gesea16 i monio mako omeb tesiba baabe-neo Monio dimo smik osa niniinosa buolo wanemie? gesea i baaiboKomok sume Sisae smik osa e niniinosa ota biobo gesiba 17 Yesuse baabe-nea Sisa emi biamo ema dlaniba ekaGod emi biamo ema dla naine gebaabesea wenteniba i smiko deibe on-sobe.

Nakai kaaniba imin hana tlomabiboweng sangobe.

(Matyu 22:23-33; Luk 20:27-40)18 Yudai komokwali maki nini-

ino Sadyusiei fumbianiba Nakai afensmiki amit ninba kesoa kaanimiboimino mo hananimibbabo ge fumbin-abibbua i teniba 19 Yesuse baaban-iba AleyeminNaka kobo sinanggwanoMosese hekmel wengo baanea Nakamake alelo memei mo dlaim blim buaimake kaane mole e ning esak unangolo omonea memei dlaneko! Memeeli hek sume kaanebue memeobo gebaanebuo 20 nakai dabwal tlemini 7bianiba hek sume alelo omobie otaneo memei mo dlaim blim bua imakekaansea 21 wabman esak omo biandenea kaansea eka omito ibwabmanesak imin omo bianea esa kaanea22 eka nekel isak omo de kan kanbebibo 7 i unang olo omibo memeimo dlaim blim bua i kulilaiba alelosak abuko kaananobua 23 sinanomokaaibbuei imin hana tlom gaibo amolo dimo unang olo waneta dabam-abone? Niminbabe, i dabwalo 7 ialukum unang olo omo binib biam-abobo gesiba 24Yesuse baabeneaGodebuk tem weng osa eka e titil osaibo mo tekein kebibba kesoa ibo to-btlim bianiba wengo afet ye obiobe.25 Sinanoa nakaia unangai imin hana

tlaibo nakai alelwali imino mo dlibaeka unang isa imakwali iminomo dlo-nanimibbabe. I makob abiseli ulabaniba besa nomabiobe.

26 Ibo nakai kaaibbua sinanomoimin hana tlomabibo wengo baatneibyo Mosese as gwabe dimo ase eimbeaatenabea Gode baabanea Ne Eblahamesa Aisak esa Yekob esa i Sum netaboge baabanea Mosese weng sang olodolanebuo ibo kibinabib otane o mit-makamo mo tekein kebibbabe.

27 God ele nakaia unangai afensmike amit nine blimi kulila bin-abibi Sumbabe. E nakaia unan-gai afen smike amit nine bibebieiSumobe. Niminbabe, Eblaham esaAisak esa Yekob esa i sin kaaibbuotane i afen smike amit nine bibebiaimin hananomabib kesoa e i Sumobe.Ibo wengo unobuo deiboniba afet yeobiobo ge baabesebe.

Hekmel weng ayamo wengobe.(Matyu 22:34-40; Luk 10:25-28)

28 I sinwalo baase baase bianibaobiba hekmel weng tekein keminnakamake tenea i wengo wentea i inabianiba Yesuse i wengo mitmakamoayam yang keyebe kesoa wentenea eYesuse baabaneoAleyeminNaka kobohekmel wengo fatnamin ota hekmelwengo mako gaisonobione? gesea29 Yesuse baanea Hekmel wengo dotayam ole enaminobe. Mosese Godebuk temo dolanebuo baanoa Islel ibowentine! Nib Sume Gode elekiemobo,30 kobo keb Sume kla goba bianebakeb bobol tem osa keb afen smik osakeb titil osa keb bobol tem funin osaalukum omoneba keb God Sume oma-lale gena bianoa 31 eka weng mak olebaanoa Kobo kleb unaalo gobo biebinaneba naka mak isa gobenale geno-biobe. Hekmel wengo asu olota hek-mel wengo mako gaisonobiobo gesea32 hekmel weng tekein kemin nakaeYesuse baabanea AleyeminNaka kobokeb wengo ayam baanebobe. Godeelekiem eleta Sumobe. Sumi imini eulabi blimobe.

33Nibo nib bobol tem funin osa ekanib kukub nabob osa Gode omanoba

Page 95: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 12:34 92 Mak 13:2kla gobanoba makob nibo ninib un-aalo gobo biob inanoba naka makunang maki gobenomo! Nibo kukubolo inamob mole kukub olo nakai ku-lani yena dleb te funiba Gode doka-hamin kukub osa eka inamin naminodokahamin kukub osa ayam otanenakai hekmel wengo asu olo in-amib mole kukub olo kukub makogaisonamabobo gesea 34 Yesuse nakaele wengo wentea e wengo makobtekein kemin nakai weng dikin baaseaYesuse baabanea Kobo Gode kimaninbib osu meb biebobo ge baabaseanakaia unangai imino kil ohaminotosiananiba amit deibasiobe.

Yesuse Klaiste wengo baabesebe.(Matyu 22:41-46; Luk 20:41-44)

35 Yesuse Gode am sumo tem tambianea nakaia unangai Gode wengoomkaye bianea baabenea Hekmelweng tekein kemin nakai niminkenibta i baaniba Klaiste komok sumeDebite molofeitobo ge omonabibe?36Gode Hobe Debite bobol tem funinoomalea Debite buk Samo temo baaneaGode ne Sume baabanea Kobo ne

kweile kweitale kikib eletoumbianeba inamin naminokima bieba sinanomo ne kebmakaai alukum yalia i titiloblimanamabobo genebiobogenea

37 Debite emaye Gode DofakaminNaka ne Sumo ge one binebio kesoaIbo mo baanibta Ne Debite molofeityetabo ge onemibe! Ne Debitemolofeit eka e Sum nabo geseanakaia unangai wenteniba bobolayam funasiobe.

Hekmel weng aleyemin nakaikukubobe.

(Matyu 23:1-36; Luk 11:37-54; 20:45-47)

38Yesuse Godewengo nakaia unan-gai aleye bianea baabenea Ibo hek-mel weng aleyemin nakai kukuboklaine! I youm tekeo dlusanibamoniba Imen wemin baan dim yemotemoba nakaia unangai yateniba

Naka ayami ye tliobo ge oyeminegalin kukub osa 39 eka moniba Godeamo tem tamo nakaia unangai kindimo biin ayamo dimo toulalin kukubosa o kla gobo bianiba eka imen sumunalin am tam osa inaniba komok-wali biin ota toula bianiba 40 ekamoniba unang sosoni dim oye bian-iba afobeingo bola olube une biambianiba i funaniba Nakaia unangaini yatemniba ni niniino dotoulebnine geniba nakaia unangai kin dimobeteno teke beten kebiam binabib ke-soa i enin sumo watemomabiobo gebaabesebe.

Unang sosono Gode monio olansobe.(Luk 21:1-4)

41 Yesuse bokise monio Godeheitdabanimibo bubinabibe kikibye toumbianea yatemebea nakaiaunangai monio Gode hetdaha bianibabokis teme bubiba eka monisa nakaisa ye teniba moni sumo oleb tenibaye bubiam bliba 42 eka unang makole imake kaabonebua o monioblim otane wan toea ota asu dlebtenoa dlabbasoa watemnea 43 e okokaleyemin nakai nganabene tesibabaabenea Ne moton baabenamabibo,unang soson olo imake kaabonebuotane o moni sumo olanoa nakamak unang maki gaisenobe. 44 Nakamak unang mak ile i moni sumosma ye bibebiota atosin ota Godeokahabib otane unang olo o monioimino blimobe. Asu yota bua dlalobe.Imino bua dlonoa imeno walonaminoblimobo ge baabesebe.

13Yesuse baanea Gode am sumo wat-

wat danamabobo gesebe.(Matyu 24:1-2; Luk 21:5-6)

1 Yesuse Gode am sumo deiboneatanea bib tam bebea e okok aleyeminnaka make tenea baabaneo AleyeminNaka kobo am olo watemale! Tomolo sum eka am olo ayam nabo gesea2 Yesuse baabanea Ae am olo alukumayam otane ne bain baabenamabibe,i sinanoa am olo galanimibo tome

Page 96: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 13:3 93 Mak 13:16elekieme mo deibaiba make dimodelab banamino blimobe. I alukumgalafa dibiaiba unamabobo gebaabesebe.

Yesuse baanea Bobol tem abilo tamtlamabobo ge baasebe.

(Matyu 24:3-14; Luk 21:7-19)3 Yesuse amgolime Olibe golim ut

toumbianea Gode am sumo omwatda watemebea Fita esa Yems esaYon esa Endlu esa i teniba baaban-iba 4 Fatnamin dim ota kukub olotam tlamabone? Fatnamin kukubota tam tlota ni watenobta mebtlota nanobo genomabbione? gesiba5 Yesuse baabenea Ibo klaine! Nakamaki teniba ibo dim wengo oyemtlaibo ibo mo wentaibe! 6 Nakahomoni teniba ne niniino taitnenibabaabeniba Ni Gode Dofakamin Nakanitabo ge obiba naka homon unanghomoni i wengo wenteniba bainobogalomabib otane ibole i wengo mowentaibe!

7 Eka ibo wentebiba awao mebmeb olo gembiba bil wengo tlemosa eka bib mak bib mako genanhaabliba wengo tlem osa ibo mo wen-tenibta dlou une bianibta tosianim-ibe! Kukub olo tam tlamabo otanemubiang amo hebmamsabo mo tamtlamobabe. 8 Naka mit maki monibamit maki tenaniba awa gembiam ekakomok make meletani dleb moneakomok make meletani tenaniba awagembiam eka bib mak bib makoimeno blimana bianoa eka meimeiebibmak bibmako tlebiamnamabo olomakob unango memei dlanang genoaenin kino watemamabo inaminobe.Kukub olo inanoa tam tlemabo otaneole besa kilonamabobe. Moton damole mitdata tam tlota enin kino sumwatemomabiobe.

9 Am yo tam tlamo dimo iboklaine! I ibo yafu dleb moniba ikomokwali dimo kot keye bianibaeka ibo Gode amo tem tamo biaiboyebianomabiobe. Niminbabe, ibone bainobo gabib kesoa i iboinayemomabiobe. I funaniba NiboYesuse dababbunomo geniba inabianiba ibo yafu dleb moniba i

kiabwal isa eka komok sum isa idimo kot keye biam nimibo ibo nedowan wengo i omkayemine! 10 Ibonakaia unangai alukum ne wengoomyiba wentibta omitomubiang amotam tloko! 11 Eka i ibo dleb monibakot kebenom gaibo ibo bobol temousano mo keyebota fumbianibta Nibofatnamin weng ota baabenomab-bione? gabianibta funimibe! Iboinamib dimo Gode inamin wengota omkeimaine genea omyamabekesoa weng olo omkeimaine! Wengobba ye baabenomabib yo ilibwengbabe. Gode Hobe emayeomkeimanamabebe. 12 Eka makole hekwali teniba ningwali dlebmoniba naka maki doyiba yenaibakulila biam eka ningwali hekwalidleb moniba naka maki doyibayenaiba kulila biam eka awel isakili memei makaalaniba dleb monibanakamaki doyiba yenaiba kulila biameka meme isak ili biem ay kamwalimakaalaniba dleb moniba naka makidoyiba yebiba kulila biamnomabiobe.13 Ibo ne niniino omkeimabib kesoanaka homon unang homoni bibmak bib mak seli ib alo tliyebuainayemomabib otane nakaia unangaiwanita sbal maniba i bainobo galinoamitie wafu tatniba mubiang amotam tlamo Gode nakaia unanga elidleb mo danea amit nomabiobo gebaabesebe.

Enin kino watemomabib amo tamtlamabobe.

(Matyu 24:15-28; Luk 21:20-24)14 (Nakaia unanga ibo buk olo kin-

imibo kla funaine!) Yesuse iminbaabenea Ibo bliba naka maki inaminnamin mako bibamo watwat danam-abo omeb teniba Gode biin awemoomfaiba watemaibo nakaia unangaiYudia betano blibo deiboniba heb-mamsab skila ulaniba amgolimunine!15 Am olo dimo naka make basaldim tam biameo mo taneta am tamoafobeingo mo olamene! E heb-mamsab blublu uneko! 16 Eka nakaewaneta damibo bie mole imino momoneta e youm tibe dofane biamoe

Page 97: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 13:17 94 Mak 13:35modabamene e hebmamsab gilan un-eko! 17Eka unangi amunsa blib isa ekaunangimemegwabsa isa ayoo! Nedo-halimbibe. I hebmamsabo mo blubluunomabibbabe. 18 Ibo am misiambomanomo inamin naminmisiam oloib dimo tam tlamo ibo hebmamsabomo unomabibba kesoa Gode ngahabianiba baaniba God kobo am misiambomanomo inamin namin olomo tamtlamone ge ohamine! Niminbabe,19 am olo dimo nakaia unangai eninkino sum watemomabiobe. Sinang-gwano Gode dabale mema klanebiodim osa eka mema dim olosa in-amin enino mo tam tlota nibo wa-temin blimobe. Eka sinanomosa in-amin enino imino mo tam tlamabob-abe. 20 Enin olo tam tlanoa amitnomo nakaia unangai alukum bli-manomabib kesoa Gode nakaia unan-gai dlakanebuei dohalilanea baaneaEnin am olo hebmamsab blimanokogenamabebe.

21 Eka weng mak ole nakamaki teniba baabeniba Ele temine!Gode Dofakamin Nakae imin tlebogenimibo ibo i wengo mo wentaibe!Weng olo dimobe. 22 Naka homoniGode dlakanebio nakaia unangaibainobo galino misiam omfubenomogeniba teniba dim oye bianiba makibaaniba Ne Gode Dofakamin NakaKlaist netabo gesib eka maki baanibaNe Gode weng omkeimalin nakanetabo gesib bianiba i inamin naminokok sumo klabianiba funanibaNakaia unangai ni okok sum oloklamobo watemaibo ni bainobogebenomabiobo geniba inamomabib23 otane ne ibo weng olo sin baabeiawentib biamabo kesoa naka eli tenibainamibo ibo i wengo mo wentenibtabainobo genimibe ge baabesebe.

Sinanomo Abilim Da Tlemin Nakaetlamabebe.

(Matyu 24:29-31; Luk 21:25-28)24 Yesuse imin baabenea Enin sum

olo blimanabua o abuko hebmamsabafoko dalbinoa mililana bianoa ekaalime dalbinanea 25 awitnino datoutenabua eka abilim uto inaminnamino sbalo fiba biam nomo dim

ota temibta 26 Abilim Da TleminNaka ne ayung tem te tebiania Godetitil osa eka e titilo ayal inamineinobu osa omeb tlia nakaia unangainatemomabiobe. 27 Inana biania neabiseli dlaia moniba dabale moneadene deneo nakaia unangai Godedlakanebuei alukum dleb tenibaminamomabiobo ge baabesebe.

Ibo aso watemaibo funaine!(Matyu 24:32-35; Luk 21:29-33)

28 Yesuse imin baabenea Ibo asowatemaibo kla funaine! O keto bali-nomo wateniba funaniba O yamobalim tlang genota nanobo ge fu-nanabib inaminobe. 29 Inamin ke-soa inamin namin olo tam tloa wa-temaibo ibo tekein keniba Abilim DaTlemin Nakae tlang geseta nanobegeine! 30 Ne bain baabenamabibe,nakaia unangai dabalim olo memaele blib eli molobseli mo kaaim blimblibta inamin namin olo tam tlam-abobe. 31Abila dabalao blimanamabootane ne wengo mo blimanomobabo,amit namabobo ge baabesebe.

Naka maki Yesuse tlang gameo amotekein kenamini blimobe.

(Matyu 24:36-44)32 Yesuse imin baabenea Inanam-

abo otane naka make ne imin tlanggamio amo tekein kenamino blimobe.Abisel isa eka Abilim Da Tlemin Nakanesa ni am olo mo tekein kebobbabe.Aye eleta tekein kebebe.

33 Inamin namino am olo dimo tamtlamabo ibo mo tekein kebibba ke-soa ibo klaniba waitne bianiba hem-bibte! 34 Am olo tam tlamabo in-aminobe. Naka make amo dei-bonea betan mak unama bianea eokok nakai okoko omyenea baabeneaAmo kla kimaine ge baabenea ekamak ele baabanea Kobo amito kla ki-mananale ge baabananamabe inaminkesoa ibo klaniba waisanine! 35 Ibomo tekein kebibbabe, fatnamin dimota am gosake tlamabene? Kwintlota tlamene bleka ibanota tlamenebleka ibala ota tlamene bleka bo-manang genabota tlamene makobe.

Page 98: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 13:36 95 Mak 14:15Ibo mo tekein kebibbabe. 36 E heb-mamsab tlamabe kesoa e tetemea ibosma aala bliba yateme mole olo misi-amobe. 37 Weng olo ibo baabeionakaia unanga isa alukum baabeioboibo klaine ge baabesebe.

14Komokwali baaniba Yesuse ananoba

kaaneko gesiobe.(Matyu 26:1-5; Luk 22:1-2; Yon 11:45-

53)1 Am asuo blimanomo bleto yis

blim dowonamin amo niniino Fasobaamo tlamabo kesoa Gode amo ki-manin nakai komokwal isa eka hek-mel weng tekein kemin naka isai baaniba Nibo fatnanobta Yesuseayok afu debeb monobta ananobakaaneke? geib otane 2 i funanibaSingkalin amo dim olo inasoba nakaiaunangai yateniba dosuan bianiba dlebweng oyemiobo geniba baaniba Nibodebioba singkalin amo blimansotamit afu debeb monobta ananomogesiobe.

Unang mako wel aaye Yesuse gaba-mon dime ibabasobe.

(Matyu 26:6-13; Yon 12:1-8)3 Yesus esa e okok aleyemin naka

isa Yelusalem bibo deiboniba monibaBetani bib ye unaniba taniba Sai-mone e yayo kit dibihabinabu otaneimin ayamu banobue e am tam bian-iba imeno wembiba unang mako welaaye tang ayame tom botole temdaak iba obeb tenoa Yesuse gaba-mon dim ute ibabasobe. Nakaiaunangai wel aay ele walom gib molemonio sum walonabiobe. O ina-soa 4 naka maki ye blibi watenibaomsuananiba i sinwalo obianiba Ofatnanota wel aaye besa ye ibaban-ota sasalanone? 5 O wel aay ayamele obeb monoa naka maki walonoaK300 olonoa nakaia unangai inaminnamin blimi daabenamin ole fatnan-ota besa ye sasalanone? gansiba6 Yesuse baabenea Ibo mo baanibtaUnang olo misiam nanobo genibtaomsuanimibe! O ne ayam natnenobe.7Nakaia unangai inamin namin blimi

ibo amit ye bekebe bliba daaye bin-abib otane nele ibo amito mo bekebebiamabibabe. 8 O wel aaye ibatnenoolo klayam nanobe. O ne kaanamabiobobolo funano kesoa wel aay ele ibat-nenoa ne gloutemo klautnenobe. 9Nebain baabenamabibe, nakaia unan-gai ne dowan weng ayamo omebmoniba bib mak bib mako alukumomkayemom gaibo unang olo nat-neno biamo bobolo fumbianiba nakamak unang maki omkayemomabioboge baabesebe.

Yudase baanea Ne Yesuse komokwalidobyamabibo gesebe.

(Matyu 26:14-16; Luk 22:3-6)10 Omito Yesuse okok aleyemin

naka make niniino Yudas Iskeliotemonea Gode amo kimanin nakaikomokwali baabenea Ne Yesusedobyamabibo gesea 11 i Yudas Iske-liote wengo wenteniba seimbianibaisak baabaniba Kobo inanemeboni monio mo oklomabbiobo gesibaYudase wentenea Ne Yesuse fatna-banita debeb monita komokwalidobyamabine? ge funmonsebe.

Yesus esa e okok aleyemin naka isa iFasoba imeno dowonsiobe.

(Matyu 26:17-25; Luk 22:7-14,21-23;Yon 13:21-30)

12 Gode singkalin am sumo Yudaibleto yis blim unam binabib amotlamo i eil sibsib memei yenanibafuniba Gode heitdaha binabibo oniniino Fasoba amo tlang genabokesoa Yesuse e okok aleyemin nakaibaabaniba Sum kobo ni imenofatda funabobta kobo Fasobaodowonale gesiba 13 e nakai asu dlaneaunomabiba baabenea Ibo moniba bibsum ye temiba naka make aaketegabamon dim ut ofanea obeb unemole ibo dobsileb bebiba e am tamunameo ibsa taniba am tam unaniba14 am olo gosake baabaniba AleyeminNakae baanea Ne biino fab o tem otane okok aleyemin nakai ni sinwaloFasoba imeno dowonomabbione?genebo ge baabaibta 15 e biin beseliboasal ut biobo o temo biin toulalin osaeka tebol osa mikil na kesoa o tem

Page 99: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 14:16 96 Mak 14:34ota alebeneta Fasoba imeno fubibanatlobta dowonomo ge baabeneadlane moniba 16 inamin naminomakob ele baabenebio ina tlanibaFasoba imeno funabiba 17 kwinoleYesuse e okok aleyemin nakai makidletnea teteme ole 18 i toula bianibaimeno wembianiba Yesuse baaneaNe wengo baabenamabi ole ib isaktemo naka make ne nemeb moneakomokwali nemia nananomabibe,naka ele ne temna toumbianobaimeno wembuobo gesea 19 e okokaleyemin nakai wenteniba i boboltemo yebbabo ge tlaniba nakaielekiem elekiemi oha bianiba Netiogesesesiba 20 Yesuse baabenea 12ib isak temo naka make ne bletehalonia dis teme tubunabia emione baka tubunea dowoname nakaeta ne nemeb moneta komokwalinemyamabebe. 21 Bainobe, Abilim DaTlemin Naka ne makob sinanggwanoGode buk temo baanobio inaniakaanamabi otane nakae ne nemebmonea komokwali nemyamabe nakaene dobhalimbibe. E ne kukub misiamnatnenamabe kesoa Gode einin sumoe omalamabebe. E biemo dofanaminodeibano biota mole ayamobo gebaabesebe.

Yesuse e okok aleyemin nakai bletbaka waen aay bakao oya dowonsiobe.

(Matyu 26:26-30; Luk 22:15-20; 1 Kolin11:23-25)

22 I inaniba imeno wembianibaYesuse blete obonea Gode gangobogenea hanea e okok aleyemin nakaioyenea baabenea Olo ne damobo,doweine ge baabenea doweib ole23 eka waen aay esak obonea Godegangobo genea obya oboniba obubmadowon tlaiba 24 e baabenea Ele neilemobe. Sinanggwano Gode motonwengo baanea Ne kaania ilemesingania nakaia unangai hengminoomtlabenamabibo genebuo ne baininanamabibe. 25 Ne baabenamabiole waen aay ele dowei biamo iminomo doweim blim blia sinanoa Godekimanin bib ut waen aay ele imindowonamabibo ge baabene ole 26 ans

mako ngananiba amo deibonibaulaniba amgolime Olibe golim utunom geniba onsiobe.

Yesuse Fitae baabaneaKobo baanebaNe Yesuse mo tekein kebibabo genam-abeobo ge baabasebe.

(Matyu 26:31-35; Luk 22:31-34; Yon13:36-38)

27 I inaniba deib tamal deibo be-bianiba Yesuse e okok aleyemin nakaibaabenea Ibo alukum ne deitnenibaskila unomabiobe. Niminbabe, Godebuk temo ne weng sango baanoaGode eil sibsibi kimanin nakaeananea kaanea eil sibsibi skila onontlanomabiobo genobu otane 28 neimin hanania sin monia Galili betanye bebita ibo mit natlomabiobo gebaabesea 29 Fitae baabanea Makiko ye deibkeniba skila unomabibotane ne mo deibke unamibabogesea 30 Yesuse baabanea Ne bainbaabkenamabibe, memalo bomantlamo kakaluke ngananamino moasu keim blim bieta kobo ne niniinoomuatneneba baaneba Ne nakaele mo tekein kebibabo ge naminoasumatna kenamabeobo ge baabasea31 Fitae weng sbal weng baabaneaI nib dabo asu keniba dleb monibayenaiba kaanob mole ne keb niniinomo omuabkenimibabo gesea ekaYesuse okok aleyemin nakai mak isaalukum inangge baa tlasiobe.

Yesuse Getsemani damib ye bianeabeten kebisebe.

(Matyu 26:36-46; Luk 22:39-46)32 I moniba damibo mako niniino

Getsemani ye unaniba Yesuse eokok aleyemin nakai baabenea Iboele toula blibtane! Nele taniaetale unania beten kenamabiboge baabenea 33 e Fitae doboneaeka Yemse e ninge Yone i dabodlonanea dletnea bebianiba Yesusetosianin obba sumo tam tlubanabianoa eka bobol tem abil sumotam tlubanasoa 34 Fitawali baabeneaNe bobol temo ilum omfutnenoakaanang genamibo ibo ele blibte!Ibo inaniba biaibo mo aala unaibe!Afen bianiba ne daane bianiba bobol

Page 100: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 14:35-36 97 Mak 14:55tem ayam omkanebibte ge baabenea35-36 e tanea meb ye unanea dlongdlong golbua daak tounea munungbaan bilanea Gode nganha bianeaAy kobo inamin namino nanaminotitilsa kesoa kobo Ae geneb molene bobol tem abilo omtlatnenale!Ina otane kobo ne bobol tem funinomo wafunebta nanemebe! Klebbobol tem funin iwat nanale ge ohabianea beten kenea 37 hananea taneatemea e okok aleyemin nakai aalablib kesoa yatemnea Fitae baabaneaSaimon kobo aambiebo? Ne eletania beten kebia afok smiko olokiemblimano olo ibo mo afen bianibta nedaanebibbabe. Ibo nimin kenibtahebmamsab aala blibe? 38 Ibo kinwao yemino deiboniba afen bianibaGode nganhabib mole Gululamedlamanemeo sbal manomabiobe. Ibbobol tem funin oko ye inanomogabib otane naka dam ibta beitalobliobo ge baabenea 39 e imin moneawengo sino obianea beten ke tlebuota imin obianea beten kenea 40 imintetemea e okok aleyemin nakai smaye kinadububebua aala bliba yatemeai weng blim keib kesoa deibeneaimin monea beten kebinea 41-42 imintenea baabenea Ibo sma ye aalabianiba singkabibo? Etemine! AbilimDa Tlemin Naka ne nemeb moneahengmin nakai nemyamabe nakaetle kesoa ibo hanaiba isu unomo gebaabesebe.

Makaai teniba Yesuse afu debeb on-siobe.

(Matyu 26:47-56; Luk 22:47-53; Yon18:3-12)

43 Yesuse weng olo oyebe dim ota eokok aleyemin nakamake niniino Yu-dase Gode amo kimanin nakai komok-wal isa ekahekmelweng tekein keminnaka isa eka Yudai komokwal isanaka maki baabeniba Ibo monibaYesuse afu debeb tline ge baabesibai bainata kwamao tubula binibbuadletnea tesiobe. 44 Sino Yudase nakaeli baabenea Ibo ne natemebiba mo-nia bukbuk gebai mole Yesuse ye bi-eta nabanamabibo ibo afunibta ge de-

beb unine ge baabenebio kesoa 45 einanea tenea Yesus esu ele tlaneaAleyemin Naka kobo ye biebta tlioge oha bianea bukbuk gan hamsea46 afu debeb unomabib nakai tenibaafusiba 47nakamakemebYesus esu yemabiebe bainate tobonea Gode amokimanin nakai i komok sume e okoknakae ananang genea blelanea kloneta taisanea tesea 48Yesuse baabeneaIbo nimin kenibta bainat osa kwamosa tubulanibta tlibe? Ne ayok heninnakababe. 49 Am mak bomanomo bo-manomo ibtem netem nanoba Godeam sumo tem tamo bianoba aleyebinabi otane ibo nafunamino deitnebinabiobe. Ina otane sinanggwanoGode wengo omkeimalin nakai Godebuk temo ne weng sango baanibaInamin namin mako tam tlamabobogeibbuo bain inanoa tam tlo kesoaweng olo yamo balinobo ge baabesea50e okok aleyemin nakai alukumwen-teniba deibaniba skila uniba 51 nakatembale make youme dobo geneaYesuse debeb bebibo kan bebeta 52afudobo genomo geniba youm da afusibagenan deniba youme gameisaiba aalkeim gilan onsebe.

I Yesuse debeb moniba Yudai nakasumi dim onsiobe.

(Matyu 26:57-68; Luk 22:54-55,63-71;Yon 18:13-14,19-24)

53 I Yesuse debetniba monibaGode amo kimanin nakai komoksum esu uniba Gode amo kimaninnakai komokwal isa eka Yudaikomokwal afet isa eka hekmel wengtekein kemin naka isa alukum tenibamisiobe. 54 I inaniba Yesuse afu debebuniba Fitae dobsileb bebe otanemebomo unim blimobe. Skeimsa ye bianeakin ota atemem atememnea moneaGode amo kimanin nakai komoksume amo daam tem tam temneaawa genalin nakai aso tefubibo bakabianea esa aso tefubea 55 Gode amokimanin nakai komokwal isa ekaYudai naka sum isa Nakaia unangaibaabenoba teniba Yesuse kukubonabinabeo omkeima bianiba misi-amo mo nanebua omkeimanimibowentenoba ananoba kaaneko geniba

Page 101: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 14:56 98 Mak 15:4baabeiba tliba hen monsib otaneYesuse inamin namin misiamo monanebiota atemin blimobe. 56 Nakahomoni teniba dim ohabib otanei wengo makobo mo baanibta kotkebaim blimobe. Mak imio afetbaase afet baase bianiba 57 eka makile teniba Yesuse dim oha bianibabaaniba 58 Ni wenteboba e baaneaNe Gode am sumo nakai geibbuolo galafania amo asumatna keniaafet genimio nakai am olo mogenomabibbabo genebiobo gesibotane 59 i weng olosa makobbakesoa molotbabe. 60 I inamib kesoaGode amo kimanin nakai komoksume tenea isak daak manea Yesusebaabanea I weng ele okebib olobain bleka dimo? Kobo niminkenebta yang kenamino debiebe? gebaabase otane 61 Yesuse Gode amokimanin nakai komok sume wengomo yang kebaim blim deibasea e iminbaabanea Kobo Gode KemfakaminNaka Gode miin kining kebta bleka?gesea 62 ota Yesuse wengo tilaneabaabanea Bain ye baanebobe. AbilimDa Tlemin Naka ne Gode titilsae ekweile kweitale kikib ye toum biniaayung tem te tlia natemomabiobogesea 63 Gode amo kimanin nakaikomok sume wentenea atliaubasoaele youmo tububanea baabenea Nibokot kebanomabib nakai imino mohenomobe! 64Emaye Godeweng doboweng baabanea Ibmal osa wentibyotabe. Ibo fatnangge fumbibe? gebaabesea i baabaniba E misiam nanekesoa kaaneko gesiba 65 deibueibole naka maki mima helaha bianibaeka youme doboniba kin deiboge waisaniba abiam bianiba tlahabianiba baabaniba Kobo Gode wengomkeimalin nakae ulab kesoa nakaele waneta kananene? Kobo e niniinobaabenale ge oha biam binib ole ekaawa genalin naka isak debeb monibaabiam monsiobe.

Fitae baanea Ne Yesuse mo tekeinkebibabo ge baasebe.

(Matyu 26:69-75; Luk 22:56-62; Yon18:15-18,25-27)

66 Fitae daam tem daak bia Godeamo kimanin nakai komok sume okokkehamin unango tetemoa 67 Fitae asetefube kesoa dlo dlo ateme bianoabaabanoa Kebsa sino Yesuse Nasaletbib sake bekeba binebbiobo gesoa68 Fitae baabonea Ne mo tekeinkebibabo, ne ob wengo obeb yo motekein kebibabo ge baabonea daamtemo deibo tamnea bib tam bebeakakaluke ngananea 69 unang olo iminatemnoa naka maki meb ye blibibaabenoa Naka elesa Yesuse okokaleyemin naka etabo gesoa 70 Fitaeimin baanea Yeye genebua namonodimo naka maki esu meb ye mablibisak baabaniba Bainobo kebsa Galilinakabo, i ninekobo gesiba 71 FitaeGode niniino taisanea baabeneaIbo naka ele ohabibo ne mo tekeinkebibabe. Ne motono mo baabeimblim kei mole Gode nananamabeboge baabenabea 72 kakaluke iminnganasea Fitae funanea Sino Yesusebaatnenea Kakaluke ngananaminomo asu keim blim bieta kobone niniino omuatneneba baanebaNe naka ele mo tekein kebibabogenamino asumatna kenamabeobo gebaatnenebiobo ge funanea biki dofamemonsebe.

15Yesuse debeb moniba Failat esu on-

siobe.(Matyu 27:1-2,11-14; Luk 23:1-5; Yon

18:28-38)1 Glik genoa Gode amo kimanin

nakai komokwal isa eka Yudai nakagang isa eka hekmel weng tekeinkemin naka isa eka Yudai nakasum isa i wengo ohabibo blimanokesoa i Yesuse sayo gebaniba debebmoniba Lomo komoke Failat esudasiba 2 Failate Yesuse baabaneaKobo Yudai komok sum kebtio?gesea Yesuse baabanea Kebmayebaa omkeimanebobo gesea 3 Godeamo kimanin nakai komokwalidim baabaniba e kukub misiamonanebiobo gesiba 4 Failate baabaneaI baaniba Kobo kukub misiamonaneb biobo ge okebib yole kobo

Page 102: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 15:5 99 Mak 15:22fatnanebta i wengo yang kenaminokimik ge biebe? ge baabane otane5 Yesuse Failate wengo mo yang kebaabaim blim kene kesoa Failatefunanea Yesuse fatnaneta wengoyang kenamino kimik ge biene? gefunasebe.

I baaniba Yesuse anaiba kaanekogesiobe.

(Matyu 27:15-26; Luk 23:13-25; Yon18:39–19:16)

6 Yudai kukubo inaminobe. Bi-fol elekiem elekiem e dime Fasobaimeno dowonom gaibo Lomo komokenakai klabut am biaibo Yudai imayebaaniba Nakae yeta tileisaneba unekogenimibo e tileisenea une binabiobe.7 Am olo dimo naka make niniinoBalabase naka maki dletnea moneaLom seli awa genalin nakai tenanibaawa genan deniba naka maki yenaibakaaibta i klabuto ge dleb te daibtaklabut am blibtabe. 8 Nakaia unan-gai makob sino nabinabib inanibamoniba Failat esu unaniba baabanibaKobo klabut nakai mo tileisabenalegesiba 9-10Failate tekein kenea Yesusekukub misiamo mo naim blim otaneGode amo kimanin nakai komok-wali Yesuse okoko dafao ifananibage debeb teniba ne dim baatnenibaNaka ele kukub misiamo nabinabeboge baatneibobo gene kesoa baabeneaIbo fumbibo Ne Yudai komok sumeta tileisai natleko? gesea 11 Godeamo kimanin nakai komokwali nakaiaunangai baabeniba Ibo Failate baa-baniba Kobo Balabas eta tileisanebatleko ge baabaine gesiba i inanibabaaniba Kobo Balabas eta tileisanebatleko gesiba 12 Failate imin baabe-nea Ibo fumbibo Ne ibo naka eleYudai komok sumobo ge oha bin-abib ele fatnabanamabine? gesea 13 ingambianiba atdimo dabasaneba silobiki ananeba kaaneko ge ngansiba14 Failate imin baabenea E hengminoblim yole ne fatnanita inabanane?ge baabese otane i weng sum ngam-bianiba Atdimo dabasaneba silo bikiananeba kaaneko ge nganib kesoa

15 Failate funanea Ne deibesia i fu-naniba E naka misiamobo genimiobone ili weng obib inabesia i funanibaE naka ayamobo ge baatneine ge fu-nane kesoa e wentenea e awa genalinnakai baabenea Mak ibo moniba Bal-abase klabuto tileisaniba dabaiba un-eko! Eka mak ibole Yesuse tek dumande dofaniba omito debeb monibaatdimo dabasaniba silo biki anaibakaaneko ge baabesea inasiobe.

Awa genalin nakai Yesuse debebmoniba tlaha monsiobe.

(Matyu 27:27-31; Yon 19:2-3)16 Awa genalin nakai Yesuse

debeb taniba Failate kot kemin amodaam tem tam unaniba awa genalinnakai maki nganabeiba tesiba 17 ie youmo gemke toufabaniba youmileme komok sumi youme ulabetekebe doboniba dobtibilubanibaeka isabuninge waloniba Hasobogeniba goholo geniba gabamoneobtab bebananiba 18 hana manibamakob kiabwali tesiba komokwalinaniba kweilo tebelubeniba Ibo yetlibo genabib inaniba Yudai komoksum kobo klayam biebo ge oha binibole 19 deibaniba atdab tebelonibagabamon sine binaha bianiba ekamimao helaha biam bianiba dlongdlong golbua daak toulaniba wengdobo weng oha bianiba Ni keb niniinokemtouleb biobobo ge oha biambiniba bliman ole 20 deiboniba youmilem ele gam tlabaniba eka ele youmoimin olo kibaniba debeb monibaatdime dabasaniba silo biki ananomgeniba debeb onsiobe.

I Yesuse atdimo dabasaniba silo bik-ibasiobe.

(Matyu 27:32-44; Luk 23:26-43; Yon19:17-27)

21 Naka make niniino SaimoneSailini bib sakobe. Lufas esa ekaAleksanda esa i ay etabe. E Yelusalembib unang genea tetemea awa genalinnakai Yesuse ase obeisaniba mengmeng teniba eta obaliba obeb bia 22 iYesuse debetniba moniba bibilimeniniino Golgota ut onsiobe. Golgotaolo Hiblu wengobe. (Nib weng

Page 103: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 15:23 100 Mak 15:43ole Naka Gabamon dikinobe.) 23 Iinaniba utniba ye bianiba waen aayeenino watabenamin malasine niniinomele yebbaka kweko klaniba obebteniba obdibasib otane e mo doweimblimobe. 24-25 Kelanoa 9 kilokanokesoa i Yesuse youmo gemeisanibadoboniba atdime dabasaniba silobikibaniba obo bikiniba e youmooisaniba olaniba baaniba Elekiemeke dobo dofa bianoba tomo glimkimino olo tlanha binoba Wanetagaisenemeo debeb on debeb onbinoba dleb onon tlanomo ge baanibainabiniba 26 eka ase dim ute einamin namino nanebuo weng sangodolaniba baaniba E YUDAI KOMOKSUMOBO ge baaniba dola omginiba27-28 eka ayok henin nakai asudloniba make atdimo dabasanibasilo bikibaniba Yesuse kweile kweitaldae bikiniba eka mak esak atdimodabasaniba silo bikibaniba Yesusekweile afan dae bikinaibbua ye bliba29 nakaia unangai teniba Yesusedob tla uneka tleka bianiba abengihabianiba weng dobo weng ohabiam bianiba baabaniba Sino kobobaaneba Ne Gode am sumo galafaniaamo asumatna kenia genamabibogenebbio kesoa 30 kebmaye kleb skildaabkenota atdimo deibo daak telege ohabiba 31 Gode amo kimaninnakai komokwal isa eka hekmel wengtekein kemin naka isa aben gihabianiba isinwaloweng doboweng ohabianiba baaniba E naka mak unangmaki daaye binabe otane emalo eleskilomo daabanamabebabe. 32E GodeDofakamin Naka Isleli komok sumeta biameo emaye ele skil daabaneaatdimo deibo daak tleta ni atemnobtae bain Gode miinobo genomo geohabiba eka ayok henin naka asueiatdimo dlasaniba silo bikibeibbue isainaniba Yesuse weng dobo weng ohabiam monsiobe.

Yesuse kaansebe.(Matyu 27:45-56; Luk 23:44-49; Yon

19:28-30)33 Kelanoa afoko tenoa isak ewit

tlota dabalim olo alukum mililanobio

bita afoko delwab manota iminbomasobe. 34 O dimo Yesusengananea Eloi! Eloi lama sabaktanige nganasebe. (Weng olo mitmakamoinaminobe. God kobo nimin kenebtadeitne biebe? ge nganasebe.) 35 Einangge nganasea naka maki meb yeblibi wenteniba baaniba Wentine! EGode weng omkeimalin nakae Ilayaenganhabebo gabiba 36 naka makefunanea Yesuse kwele gatu banebogenea blublu monea deibnamtabinamino omeb tenea waen aayeomabunea dikibasoa omonea atitbilanea omeb utnea Yesuse omdibaiadowoneko ge baanea inanea baaneaDebliba atemnobte! Ilaiyae tenea siloule tlabanea daak tlamabese makobogesea atemebiba 37 Yesuse iminamdofa nganana bianea kaansebe.

38 O dimo Gode am sumo tem tamobiin awemo youm teke amite dobdounibbue mutum ut danea bluludaakenea belanea balanea milimononasebe.

39 Awa genalin nakai komoke mebye mabia Yesuse inanea kaanseaatemnea baanea Bainobo naka elemoton Gode miinobo ge baanabea40 eka unang maki skeimsa ye bianibaatemsibi niniino Maliao Magdalabib ulak osa eka Malia afeto Yemsafete tembal esa eka Yosis esa i biemosa eka Salomi osa i unang makibekebe blibtabe. 41 I sino Yesuse Galilibetan ye bia daaha bianiba bekebahaabinibbue isa eka unang makibekebaniba Yelusalem bib tlibbue isaye blibtabe.

I Yesuse debeb moniba tom teme do-fasiobe.

(Matyu 27:57-61; Luk 23:50-55; Yon19:38-42)

42 Kwinoa bomanomo singkalinam anamabo kesoa singkalin imenofum haabliba Yosebe Alimatiabib sakobe, esa Yudai komokobe,43 naka maki fumbianiba Yosebenaka ayamobo ge ohabiba Godekimanamabe dimo waiso bie kesoae Failate tolo tosianino deiboneamonea esu unanea baabanea Kobo

Page 104: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 15:44 101 Mak 16:16Yesuse dame dobnene gesea 44 Failatee wengo wentenea dlou unaneafunanea Yesuse mo kaaim blimbiamebo ge funanea awa genalinnakai komoke nganabanea teseadobo baasea baanea 45Kaanebo geseaYosebe baabanea Kaanebo gabebokebmaye debeb one gesea 46 youmnamae walonea dobifanea Yesusesilo uleisanea debeb daake dofaneahalbunea tete tlasoa ge debeb moneatom teme klaibbue tem wat dofaneatom kwame beselibe daisa daba dababia tenea amite dob doubasebe.

47 Malia Magdala bib ulak osa ekaMalia afeto Yosise biemosa ye bianibaYesuse tom tem wat dofaibo atem-siobe.

16Yesuse imin hanasebe.(Matyu 28:1-8; Luk 24:1-12; Yon 20:1-

10)1 Singkalin amo blimano sonoma

Malia Magdala bib ulak osa ekaMalia afeto Yemse biem osa ekaSalomi osa i wel aayo tang kuninayamo waloniba Yesuse undimoalibanomo geniba 2 Sande bomantebua moniba Yesuse gloutem unomgeniba bebianiba obianiba 3 Wanetatome amite datlabenamabene? geomomniba 4 moniba temiba tomeamite dobdou unibbue daisa dabaibatanea ken tam unebua amito keimbio kesoa watemniba 5 watnibabiin wat unaniba temiba nakatembal make youm namae tekebedubusanea Yesuse kweile kweitaletofa bine dae toumbia atemniba dlouunaniba tosiansiba 6 baabenea Ibomo tosianimibe! Ne tekein kebibe,ibo Yesuse Nasalet bib sake atdimodabasaniba silo biki anaibbu eta hentebib otane e olo mo biebabe. Ehananea unebe. Ibo teniba e dofaunibbuo biin alango watemine geseai taniba biino watemsiba 7 baabeneaIbo moniba Fita esa eka e okokaleyemin nakai mak isa baabenibaYesuse makob sino baabenebioinanea sin monea Galili betan yeunamabebo, ibo monibta Galili betan

ota atemine ge baabeine gesea8unang eli wenteniba kla tosiananibamoniba naka maki baabenaminokimik gesiobe.

Malia Magdala bib ulako Yesuseatemsobe.

(Matyu 28:9-10; Yon 20:11-18)9 [Yesuse Sande boman teboa

imin hananea mikiktemo moneaMalia Magdala bib ulak osu yemotemea atemsobe. Sino o hobmisiami 7 bekebo bliba fotebebonebiotabe. 10 Malia Magdala bib ulakoinanoa Yesuse atemnoa monoanakaia unangai sino Yesuse bekebahaabinibbue isu ye motemoa 11 ibobolo misiamu bebua mangglomblibo baabenoa Ne Yesuse imin hanatlea atem tlibo ge baabenoa wentibotane i o wengo mo bainobo gebueimblim deibosiobe.

Yesuse okok aleyemin nakai asueiYesuse atemsiobe.

(Luk 24:13-35)12 Sinanoa Yesuse okok aleyemin

nakai asu keniba Yelusalem bibo dei-boniba bebiba Yesuse tlea atemsibotane e kibio afetobe. 13 I inanibaYesuse atemniba imin moniba e okokaleyemin nakai maki baabesib otane inaka asunai wengo mo wentubenibtabainobo geim blimobe.

Yesuse e okok aleyemin nakai 11 iatemsiobe.

(Matyu 28:16-20; Luk 24:36-49; Yon20:19-23)

14 Sinanoa e okok aleyemin nakai11 i ye bianiba imenowembiba Yesusetetemea i mo bainobo galin blim ke-soa sbal weng baabenea Ib bainobogalino blimobo, naka maki obianibaYesuse hananea ni atemobobo gabibotane ibo mo bainobo gabibbabe.

15 Ibo moniba nakaia unangai bibmak bib mak olo blibi alukum newengo omkayemine! 16Nakaia unan-gai wanita ne wengo wenteniba bain-obo geniba aaye fuelaib mole Godedaabenea dleb utnea abilim ut daneaamit nomabiobe. Otane nakaia unan-gai ne mo bainobo geim blim keib

Page 105: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Mak 16:17 102 Mak 16:20mole i hengminsa kesoa Gode kotkebenea dlanea moniba aseinin bibunomabiobe. 17 Naka eli bainobogeib mole Gode titilo i ge dlanoa iinamin namin okoko sumo klabian-iba eka ne niniino taitneniba nakaiaunangai hob misiami bekebe biaibofotebena yebianiba eka weng afeto imo tekein kebibbao obianomabiobe.18 I inab misiami yantamanimib osaeka aamisiamo nakai dowoniba kaan-abib aayo dowonaib osa i mo kaan-imibbabe. I kweilono nakaia unan-gai ginin gami melebenimibo i ayamanomabiobo ge baabesebe.

Gode Yesuse debeb ula abilim onsebe.(Luk 24:50-53; Abosel 1:9-11)

19 Sume Yesuse wengo oyebeo bli-manoa Gode debeb utnea abilim utdanea e kweile kweitale kikib yetounea 20 e okok aleyemin nakaideibanibamonibaGode dowanwengobib mak bib mako omkayem haablibaSume i okoko daaye bianea i wengoomsbal sambea i okok sumo klabibanaka mak unang maki wentenibabainobo geibbiobe.]

Page 106: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 1:1-4 103 Luk 1:15

LukDowan Weng Olo LukeDolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim uneta omitoLuke dowan weng olo dolanebiobe.Luke sino dokta bineta omito edokta okoko deiboneta Fole okokodaaha binebiobe. E Yudababe. Eweng olo Glik ten imi dolabenebiobe.Glik teni fumbianiba Kukub molotwafunino klayamobo gabib kesoae Yesuse kukubo nabinebuo wengsango dolaibua weng olo watenibaYesuse bain kukub molot wafuninnakabo geine geneta dolanebiobe. Enibo alebenea baanea Yesuse nakaiaunanga nibo dohalinin nakabo genabianea eka Yesuse okok dlasaninnakai okoko nabinibbuo weng sangobuk mako temo dola nanebiobe.

1:1-4 Mikiktem wengobe.1:5–2:52 Yone aa fuayemin naka

esa eka Yesus esa i ten binibbuoweng sangobe.

3:1-20 Yon aa fuayemin nakaeokoko weng sangobe.

3:21–4:13 Yone Yesuse aaye fue-labanebuo weng sang osa ekaGululame Yesuse dabamatemseoweng sang osa otabe.

4:14–9:50 Yesuse Galili betanonakaia unangai daaye binebuoweng sangobe.

9:51–19:27 Yesuse Galili betan yedanea monea Yelusalem bib on-seo weng sangobe.

19:28–21:38 Yesuse atdimo dabasaananomabib amo meb tebua eYelusalem bib ye bianea okok ke-binebuo weng sangobe.

22:1–24:53 Yesuse kaanebuo wengosa eka e imin hananebuo wengosa otabe.

1-4 Ae komok Tiofilas kobo ne wengsango dola omfubkenang genitabe.Inamin namin kukubo Sume klaneani aleyebea nakai mikiktemo kukub

olo tloa watemibi weng sang olo nisaalebeiba naka homoni bain weng olodolabib otane nele weng olo kla kib-iania wentebi kesoa inamin naminomikiktemo tam tlobu osa eka omitotam tlobu osa eka mubiango tamtlobu osa o weng sango ne alukumdola omfubkenang genitabe. Nimin-babe, kobo tekein keneba weng olobainobo genebta kla tekein kenale!

Gode baanea Lisabeto Yone do-fanamabobo gesebe.

5 SinoYudai komoke niniinoHelotedabalim olo bie dimo Gode amokimanin nakae niniino Sekalaiaebianea e sino Gode amo kimaninnakae Abaisae molofeitobe. Ealelo niniino Lisabet otabe. OsaGode amo kimanin nakae Elonemolofeitobe. 6 I kamo Gode kindimo kukub ayamo wafu bianibaSume hekmel weng osa kla wafunabianiba i kukub misiamo mo naminblim bianiba 7 Lisabeto fioum kesoa ikamo memei blim binabibbua am olodimo imake hangkalebmin anabeaeka alelo konokmon anaib biotabe.8-9 Gode amo kimanin nakai kukuboinaminobe. I okoko alango wayentlaniba am mak bomanoa Sekalaiaemeletani Gode am sumo kimaninokoko klaniba Sekalaiae dofaib kesoae tanea Gode am sumo tem tamunanea Gode heitdabanamabeo welaaye tang ayamo bafunang geneaunea 10 Yuda nakaia unangai homonibib tam bianiba Gode nganhabibaSekalaia ele Gode am sumo temtamo wel aaye tang ayame bafunabea11 Sume abisake tenea wel aaye bafu-namin biino kweital sin da ye mabia12 Sekalaiae atemnea e smiko deibaunoa tosiansea 13 abisake Sekalaiaebaabanea Kobo mo tosianemebe!Kobo Gode nganhabebo e keb wengowente kesoa keb alelo Lisabetoamun sanamabobo, sinanomo omiine dofanomo e niniino Yonge nganabaine! 14 Ib kamwalo edofanimibo seinhabiba naka makunang mak isa seinhamomabiobe.15 Niminbabe, e biemo amun temobiameo Gode Hobe bekeba bia eka

Page 107: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 1:16 104 Luk 1:38dofanomo osa amitie bekeba bia ekawaen aay esa aay afeto sbal osa e modowonamabebabo, e Gode kin dimonaka ayamobe. 16 Eka e Gode wengoIslel nakaia unangai omkayebeanakaia unangai homoni e wengowenteniba bobol temo deskinaniba iSume Gode omalomabiobe. 17Makobsinanggwano Gode weng omkeimalinnakae Ilaiyae nanebio inanea Yonesa inanamabebo, Gode Hobe bekebabiamabe kesoa e titilo sumobe. Ekae sin tenea Sume deibo kebanea eweng ayamo omkaye bianea aleyebeanakaia unangai wenteniba i memeitena awa gembibo deiboniba i memeigobeniba eka naka misiam unangmisiam isa i bobol temo deskinanibaGode omaliba Yone nakaia unangaeli klaubenea ayam aniba Sumetlamabeo waisanomabiobo gesea18 Sekalaiae abisake baabanea Nehangkalebmin aia eka ne alelo konok-mon ananobbio kesoa ne fatnanitakeb wengo bainobo gebkenamabine?gesea 19 abisake Sekalaiae baabaneaNeGebliel netabo, ne God esu ye blia enemanea tenia kebsu ele tlania dowanweng ayamo baabkei otane 20 kobone wengo mo bainobo geim blimkesoa kobo kobom anebbua sinanoane wengo yamo balinomo dim otakobo wengo imin baanamabeoboge baabanabea 21 eka Yuda nakaiaunangai bib tam blibi Sekalaiaewaisa bianiba fumbianiba Niminkebianeta Gode am tamo bieta afoksmiko homono blimanamabone? gefumbiba 22 e tam tle otane kobom anekesoa e wengo mo baabeim blimobe.I atemniba funaniba Sekalaiae damdeib watemebo gabiba e kweilon otakinea alebene otane e wengo mobaaim blimobe. 23 E okoko blimanoae monea ele bibam bianea e aleloomebbia amunsanoa 24 am tam buaalimo asuke asukemakenaoblimanoabaanoa 25 Ne sino fioum blia nakaiaunangai natemniba fumbianiba Omisiamobo ge fumbiba ne aal genambinabi otane mema olo Sume emayekukub ayamo omnea amunsania aal

genalino blimutnenobo gesobe.

Gode baanea Maliao Yesuse do-fanamabobo ge baasebe.

26 Lisabeto amunsabua alimo 6blimanota Gode abisake niniinoGebliele dabaneamonea Galili betanobib gwabo niniino Nasalet bib yeonsebe. 27Unang souo niniino MaliaoNasalet bib ye bianoa o imake Yosebedobone ge baabueib otane i kamomakobo mo haanim blim blibtabe.Yosebe Yudai komok sume Debitemolofeitobe. 28 Abisake tenea osuye tlanea baabonea Ayam biebo?Sume gobke bianea kamakaneabekebkenebo obo seinale gesea29 Maliao e wengo wentenoa bobolhekhek fumbianoa E weng olomitmakamo fatnamine? ge funsoa30 abisake imin baabonea Maliao obomo tosianemebe! Gode katemneaseinkemebo, 31 obo amunsanebamene dofanemebe e niniino Yesusge nganabanale! 32 E damanemeoniniin sum anamabebe. Sume nemiinobo ge ohamabebe. Eka emakob e fanine Debite Yudai komokeulab kesoa Gode Yesuse dofakaneae nakaia unangai kimanamabebe.33 Eka e amitie Yekobe molobselikomok anamabebo, e nakaia unangaikimanino mo blimanomobabo gebaabosea 34Maliao abisake baabanoaNe imake mo dibim blim bli ololefatnanita ne amunsa namabine? gebaabasoa 35 abisake baabonea GodeHob eta daabkeneta bekebkenebo,Sume titilo gekemano kesoa ob miinedofanemebe nakaia unangai ohabianiba E Gode miin kiningobo geohamomabiobe. 36 Eka ne wengmako baabkenamabio Ob baaboLisabeto sino nakaia unangai owebianiba o fioumobo, memei modlanamabobabo ge owe binabibo okonokanobuo otane o amunsa buoalimo 6 blimanobe. 37 Gode titilo sbalkesoa inamin namin okoko sino klamtlebuo mema olosa klabianea olosainanamabebo gesea 38Maliao abisakebaabanoa Ne Gode okok unangobo,kobo weng olo baatnenebo Gode

Page 108: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 1:39 105 Luk 1:68emaye inatneneko gesoa abisakedeibo onsebe.

Maliao monoa Lisabeto am onsobe.39 Maliao bianoa mitdanoa monoa

beil bibo bib sumo Yuda betan yeunanoa 40 tamnoa Sekalaiae am tamunanoa Lisabeto baabonoa Ayambiebo? gesoa 41 Lisabeto wentenabuamene amun tem wat doungowaseaeka Gode Hobe Lisabeto bekebobia 42 Lisabeto Maliao weng sumbaabonoa Obo Gode daabkene kesoaobo seinamabeobe. Unang makiseinino ob seinino gaisenoa obmene dofanemebe Gode daabaneaseinamabebe. 43 Obo ne Sumedofanamabeb otane teneba niniinblim unang ne am ele tlebobo,44 ne ob wengo wentena bia nemene amun tem wat seimbianeadoungowanebe. 45 Obo Gode wengowenteneba e wengo bainobo genebkesoa Gode daabkenea seinamabeoboge baabosobe.

Maliao Gode niniino dobtoulebbisobe.

46 Maliao baanoa Ne Sumeniniino dobtouleb biania 47 Gode nehengmino temo blio nemtlanamabenakae bobolo fumbiania seinbibe.48-49 Ne niniin blim besa okok unangotane Gode natemnea ne niniinonemtouleb biebe. E titilo sumkesoa e inamin namin kukub olosum omnebo, nakaia unanga isa imolobseli walo unaib isa baanibaMaliao Gode daabonea seinbinobioboge onemomabiobe, Gode niniinokiningobe. 50 Sinanggwano nakaiaunangai dabalim olo bianiba Godeniniino dobtouleb binibbio isa ekamemalo e niniino dobtouleb blibisa sinanomo waloniba e niniinodobtouleb nomabib isa Gode do-halilanea daaye binabebe. 51 E titilsakesoa e okoko klabianea nakaia unan-gai ili untak ngambibi dlanea onontlaniba esu mebo blimaibbiobo, 52 ekomok sumi niniino omabbubeneaeka e nakai niniin blimi i niniinota omfabenebiobe. 53 Eka nakaiaunangai inamin namin blimi e inaminnamin ayamo doyebiobe. Eka inamin

namino homono bibebio naka ilee inamin namin ayamo mo doyimblimobe. E besa dlane unibbiobe.54-55 Eblaham esa nib faninwal makisa Gode baabenea Ne amitie ibsa ibmolobseli walo unaib isa dohalimbiania daaye binabibo genebuo eweng olo funanea Yuda nibo e okokkebob naka unang nibo daabeneboge baananoa o wengo blimanole56 Maliao Lisabeto am ye bekebobua alimo asumatna blimanoa iminmonoa olo bib onsobe.

Lisabeto Yone aa fuayemin nakae do-fasobe.

57 Lisabeto miine dofanamabodimo tloa o miine naka ten dofanoa58 Gode omhalilanea men eledobwene kesoa o bibam sel isaeka o meletan isa wenteniba isaseimbiba 59 amo 8 blimanoa nakaiaunanga eli e aalo watlabanomogeniba teniba e niniino aalebe niniinota imin Sekalaia ge nganabanomgenabib otane 60 e awoko baanoaYeye. E niniino Yon etabo gebaasoa 61 i baaboniba Ob meletanininiino inamini blimobo geniba62 i Sekalaiae kobom weng baaban-iba Keb miine niniino fatnanggenganabanamabebe? gesiba 63 ekobom weng baabenea Ibo tomoolutneiba dolanano gesea i tomoolubasiba E niniino Yon etabo ge baadolasea i bobol tem hekhek fumbiba64 Sekalaiae weng olo dolabe dimota e wengo hebmamsab webianeabaanea Gode niniino dobtoulebnea 65 e bibam seli smiko deibeunoa eka wengo monoa Yudiabib mak bib mako beil bibo onontlanoa 66 nakaia unangai wentenibaobianiba Naka ten ele sinanomofatnamin naka namabene? gefunmonsiobe. Niminbabe, Sumeemaye daabanetabe.

Sekalaiae wengobe.67 Gode Hobe naka ten ele aalebe

Sekalaiae bekeba bie kesoa e Godewengo omkeimanea baanea 68 Yudabib sel nibo nib Sume Gode teneadaabenea nib hengmino walubene

Page 109: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 1:69 106 Luk 2:12kesoa nib dimo enino imino motam tlamabobabe. Nibo e niniinodobtouleb nomo! 69 Gode nakasbale dobyebo, e Debite molofeitobo,e nibo hengmino temo biobodotlanamabebo, 70 sinanggwanoGode e weng omkeimalin nakaiweng olo omya dolaibbuo memaolo bain inanobe. 71 SinanggwanoGode nib faninwali baabenea Ibwasi naka isa eka nakai ibo mogobe blibba isa ne ibo i kweibandimo deibenia dleb unamabibo gebaabenebiobe. 72 Sinanggwano einanea nib faninwali dohalilaneabain wengo baabenea Ne amitiedaayemabibo, ne weng olo sinobaabeibuo mo dokotnenomobabo gebaabenea 73 Gode bain weng olo nibfanine Eblahame baabanebuo memaolo inanea 74-75 nibo daabenea nibowasi nakai kweiban dimo dotlanekesoa nibo e okoko okok kemobo motosianomobe! Amitie e okoko okokkebianoba Gode kin dimo nibo kukubayamo moloto olota wafu unomo gebaanea 76 eka Sekalaiae imin baaneaNe miino, kobo nakaia unangai

nganabkeniba God Sumeweng omkeimalin nakaboge nganabkeib kesoa kobosin moneba Sume deibokebanabebta e mitdanetatlamabebo, 77 kobo Gode ihengmino omtlabenea dlam-abe weng olo omkayemale!78 Sume nibo gobenea daabe-nea makob afoko walabbanoabomat ge tubunabo inanebe.Gode naka make dofakaneanib hengmino walubenekesoa olo makob nib ayalobe.79 Nibo sino mililan biotem tab bianoba kaanomgenabob otane memalo eayale tle kesoa nibo deibayame alebenea bobol ayamomyenea nibo deib eletaunomabbiobo ge baasebe.

80 Eka naka ten ele damanea ebobol temokla funanea e ibuantemyebie bita Isleli atemomabib dimo tlotamotemeta nakaia unangai atemsiobe.

2Maliao Yesuse dobmikisobe.(Matyu 1:18-25)

1 Am olo dimo Lom bib seli komoksume niniino Sisa Ogastase baaneaBib mak bib mako alukum nakaiaunangai niniino oyemabibo gesebe.2 I sino kukub olo mo inaim blimobe.Mema olota kukub olo omfanibtabe.Am olo dimo Silia bib seli komokeniniino Sailinias eta kima bia 3nakaiaunangai alukum i bibamo deibonibamoniba faninwali binibbio bib yemotemoba niniino dolabeine genibaunebiba 4 eka Yoseb ele Debitemolofeit kesoa e Galili betano biboNasalet bib ye danea monea Yudiabetano e fanine Debite bibo niniinoBetlehem bib ye motemano genea5Maliao Yosebe omakabaniba Yosebealelobo geibbu otane i mo kam keimblimobe. O bekebanoa kam monobaniniino dolabeine geniba onsiobe. Iinasibo Maliao amunsa biotabe. 6 Iinanibamoniba Betlehem bib ye blibamene weme kesoa 7o miine hek sumenaka ten dofanoa o youme mekliedobbubanoa eil blumakaui imenbumin bokise tem daak dofabiotabe.Niminbabe, nakaia unangai homoniBetlehem bib ye bianiba i niniino dolabianiba dait aalamin amo dinib kesoai eil blumakaui am ota aala bianibtamene dobmikisobe.

Eil sibsib kimanin nakai weng san-gobe.

8 Eka am olo dim ota eil sibsibkimanin nakai kwitimib sibsibibib asak ye kima bliba 9 Sumeabisake daak tenabea Sume ayaleabilim ut danea bomat ge tubuneai isak daak dlakasea atemnibatosiansiba 10 abisake baabenea Ibomo tosianimibe! Ne dowan wengayamo baabenang genita daak tlibe.Nakaia unangai homoni weng olowentaibo i seinomabiobo, 11 amolo dimo Debite bibo unang makoSume Klaiste dofanobe. KlaistemitmakamoGodeDofakaminNakabo,e nakaia unanga ibo hengminotemo blibo dotlanamabebe. 12 E

Page 110: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 2:13 107 Luk 2:34biemo youme meklie dobbubanoa eilblumakaui imen bumin bokise temdaak dofanoa aambiebo, ibo monibane wengo baabei olo watemniba ewengo bainobo geine ge baabenabea13 hebmamsab abisel homoni daakteniba abisake mak esu ye daaketeniba i Gode niniino dobtoulebbianiba baaniba 14 Ni abilim utbianoba Gode niniino kla dobtoulebnomabbiobo, eka dabalim olo nakamak unangmaki Gode gobe biei boboltem ayam omyebo gesiobe.

Eil sibsib kimanin nakai monibaYesuse atemsiobe.

15 Abiseli inaniba deibeniba abilimuniba eil sibsib kimanin nakaibaaniba Nibo monoba Betlehembib unanoba Sume inamin naminobaabene olo watemomo geniba16 i hebmamsab moniba Betlehembib unaniba Malia osa Yoseb esayatemniba eka mene eil blumakauiimen bumin bokise tem daakbiosa atemnasiobe. 17-19 I inanibamene weng sango Gode abisakebaabeneo omkayebiba Maliao wengolo wentenoa amitie fumbianoa buaeka i deibeniba moniba naka makunang maki weng olo omkayebiba iwente bianiba bobol hekhek funiba20 eil sibsib kimanin nakai deibenibaimin moniba eil sibsibi kima bianibaGode weng olo abisake baabene osaeka i moniba Yesuse atem tlib osafumbianiba Gode gangobo gabianibae niniino dobtouleb monsiobe.

Simion esa Ana osa i weng sangobe.21 Amo 8 blimanoa i Yesuse

aalo watlabaniba e niniino Yesusge nganabaniba sino awoko moamunsaim blim bua abisake baaboneaOb miine dofanemebe e niniinoYesus ge nganabanale ge baabonebiokesoa o inanoa e niniino Yesus genganabanoa 22Mosese hekmel wengobaanoa Unango memei dlano molebua amo 40 blimanota o amun temoniniko klanoko! I hato moniba Godeam unaniba kulani dloniba Godeamo kimanin nakai doyiba Gode amokimanin nakai yenaniba Gode dlalibae i niniko omtlabeneko genobuo am

olo tlo kesoa Yoseb esa Malia osa iYesuse debetniba moniba Yelusalembib unaniba Gode dabalomo genibaonsiobe. 23 Niminbabe, Gode buktemo baanoa Hek sume sin dofanomodebeb moniba Gode dabaline genoaeka 24 weng mak osa imin baanoaIbo wan kubiamei ulabi asu yafudleb moniba Gode amo kimaninnakai doyiba Gode amo kimaninnakai yenaniba Gode dlaliba Gode ininiko omtlabeneko genobua Yosebesa Malia osa i weng olo fumbibkesoa i inanomo geniba Yesusedebetniba moniba Yelusalem bib yetemiba 25 naka make niniino Simionenaka ayamobe. E Yelusalem bibye binabebiotabe. E Gode wengosbalma wafu bianea e Islel nakaibobol ayamo omyamabe nakae waisabianea hembea Gode Hobe e bekebabisebe. 26 Gode Hobe sino Simionebaabanea Kobo kaanamabeb otaneGode Dofakamin Nakae Klaiste tleaatemnebta mitdata kaanamabeoboge baabanebua 27 Gode Hobe debebtamnea Gode am sum tam temnabeaeka Yesuse aaleb kamwali Godehekmel wengo olo baanobio inanomogeniba debeb teniba Gode am sumotem tam temiba 28 Simione meneatemnea afu dobonea Gode niniinodobtouleb bianea baanea 29 Sumkobo sino keb wengo baatnenebbiomemalo inaneba atemi kesoa nebobolo ayam funania kaanamabibo,30-31 kobo naka ele dofakanebbuani hengmino temo biobo dotlanam-abebe. Memalo tlea ne kino atemibe.Eka e sinanomo naka mak unang makisa atemomabiobe. 32 E Yudabai ayalkesoa tubunea deib ayame alebeneaatemniba Yudabai Islel ni niniinodotouleb nomabiobo ge baaneaSimione mene weng sango 33 aalebkamwali baabesea wenteniba bobolhekhek funsiba 34 e Gode baabaneaI daabenale ge baabanea eka Maliaobaabonea Gode men ele dofakanebuoIslel nakaia unangai mito bakabianiba maki e bainobo geniba sbalmaniba eka mak ile e mo bainobogeim blim keniba watwat danomabib

Page 111: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 2:35 108 Luk 3:3kesoa nakaia unangai homoni eweng dobo weng ohamomabiobe.35 I inaniba i bobol tem funinokeim anoa naka mak unang makiwatemomabiobo, obsa bobolo ilumomfubkenamabobo gesea 36 ekaGode weng omkeimalin unang makoniniino Anao Gode am sumo tem yebio o aalebe niniino Fanyuel etabe.O Asae molofeitobe. O imake omoneakamkebliba bifolo 7 blimanoa e kaanekesoa 37 deibanoa besa bua bifolo84 blimanoa o konokanobiotabe. Oamitie Gode am sumo tem tam bianoakwinomosa tab dimosa oGode bobolofumbianoa imeno mo unalin blimbesa bianoa beten kebianoa Godeniniino dobtouleb binabobua 38 amolo dimo tenoa Gode am sumo temtamo Yesuse atemnoa Gode gangobogenoa Yelusalem bib seli i wasi nakaikweiban dimo Gode dotlanamabeowaisa hembib naka unangi men eleweng sango omkaye bisobe.

Yoseb esa e alel hatwal isa monibaNasalet bib onsiobe.

39 Yoseb esa Malia osa i Godehekmel wengo baanobio inaniba bli-manoa i imin moniba ili bibo Galilibetano Nasalet bib ye bliba 40 i mi-ine damanea titilo omonea e boboltemo kla funanea Gode kima bia ayambisebe.

Yesuse monea Gode am sumo temtam onsebe.

41 Bifole elekiem elekieme Fasobafal gamin dime amitie Yesuse aalebkamwali moniba Yesusalem bib unebinabib kesoa 42 Yesuse bifolo 12blimanoa i imin inaniba Yesusetemnaniba moniba Yelusalem bibo43 Fasoba falo dowoniba blimanoanakaia unangai dli moniba ili bibamunebib otane Yesuse Yelusalem bibye bia aaleb kamwali mo atemimblim keniba 44 i funaniba Nakaiaunangai homoni dlibib kesoa nakamak ita bekebe natlamabebo genibaam olokiemo dimo deiba bebianibahen heniba moniba aam biin ye waisabianiba hembiba i nekwali alukummo temib otane e mo baka tlim blimkesoa 45 i imin kammoniba Yelusalem

bib unaniba mene hembiba 46 amoasumatnao blimanoa i taniba Godeam sumo tem tam temiba biaatemsiobe. E aleyemin nakai bekebebia i wengo ohabiba wente bianeakil baabenemeo i yang kesib eka47 isak e kil baabasiba yang kesebianiba e tekein kemino ayam kesoa eklayam yang kebea i atemniba smikodeibe unoa 48 eka e aaleb kamwalisa atemniba i smiko deibe unoa ebiemo baabanoa Men kobo inabebaaye ni kamo hembianoba e ayam biebleka misiam bieso gabianoba bobolilum omkayebobo, nimin kenebtakobo inabebe? ge baabasoa 49 e awokkamwali baabenea Nimin kenibtaibo ne hembibe? Ne Aye am ele bliolole ibo mo tekein kebibbayo? gesea50awok kamwali e wengomitmakamoklao mo tekein keim blim keniba51 imin e temnaniba moniba ili biboNasalet bib ye bianiba awok kamwaliwengo kla wente bianea inaminnamino inanale genimibo klabea ebiemo e kukub nabeo kla fumbisobe.52Yesuse ina bianea damanea e tekeinkemino ayam anoa Gode kin dim osanakaia unangai kin dim osa ayamansebe.

3Yone aa fuayemin nakae weng san-

gobe.(Matyu 3:1-12; Mak 1:2-8; Yon 1:19-

28)1-2 Taibilias Sisae Lom bib seli

komokam bia bifolo 15 o bliman-ota Sekalaiae miine Yone ibuantemye bia Gode wengo omanseo dimoFontias Failate Yudia bib seli komokanabea eka Helot ele Galili bib selikomok anabea eka e ninge Filib eleItulia bib sel isa Tlekonaitis bib selisa i komok anabea eka Laisenias eleAbilini bib seli komok anabea ekaAnas esa Kaiafas esa ile Gode amokimanin nakai komokwali i sum anablibtabe. 3 Am olo dimo Yone ibuan-temo deibonea monea bib mak bibmako aaye Yodane ken ye haabianeaGode wengo omkaye bianea baabe-nea Ibo hengmino deiboniba ib bobol

Page 112: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 3:4 109 Luk 3:17temo deskina omoniba Gode omal-iba ne aaye fuelabeia Gode ib heng-mino omtlabeneko ge oye bisebe.4 Sinanggwano Gode weng omkeima-lin nakae niniino Aisaiae Gode wengodolanea baaneaNakamake ibuantemyebianeangam-

bianea Sume tlamabeo deibokebaniba klaubaine! 5 Bilodafamano biamo getitinawebianiba eka amgolim osabeil osa taiba daake ngananabianoa Deibo dakal biamomolot deib kena bianibaeka deibo tom tem tembiamo daketoufaniba klaine!6 Gode naka make nakaiaunangai hengmino temo blibodotlanang genea dabaneadaak tlamabe nakaia unangaialukum atemomabiobo genganamabebo ge baaneadolanebuo

inanoa 7 naka homon unang homonifunaniba Ni motemoba Yone aayefuelabeneko geniba dli tetemiba Yonebaabenea Inab memei ulab ibo kukubmisiamo sma wafu bliobe. Gode ibkukub misiam olo yang kenea eninsumo ibdimo tam tlamabobe. Wanetabaabeneta Ibo aaye fuelanimiboGode ib kukub misiamo mo yangkenamabebabo ge baabenebiote? Nemo baabeim blimobe. 8 Ibo kukubayam wafueiba ne yatem tekeinkenita I hengmino deiboniba i boboltemo deskinaniba Gode omalibbiobogenita aaye fuelabenano! Ibo mofunanibta Ni Eblahame molobselobo,Gode ni hengmino omtlabenamabeboge funanimibe! Wentine! Ibohengmino mo deiboniba ib boboltemo deskinaim blim keib moleibo Eblahame molobselobo gabibolo mo daabenota Gode kin dimomolot anomabibbabe. Gode tom olobaabonea Obo nakanale ge baabonemole o inanoa Eblahame molobselanamabo kesoa ibo ib hengmino modeibueim blim kenimibo ibo tomomogaisonomabibbabe. 9 Memalo Gode

nakaia unangai kukubo klabe kesoaklaine! Makob aso yamo balinimblim biamo nakai teniba aso hanibafeboniba kibanabo inaminobe. Iboib hengmino mo deibueim blimblib kesoa ibo makob aso yamo mobalinim blim buo ulabobe. Godeibo yenanamabebo ge baabesea10 i baabaniba Inanamabe kesoa nifatnanomabbione? gesiba 11 Yonebaabenea Naka make e youmo asubibabua make youmo blim biameoemi eta dabaleko! Eka naka makeimensa bie mole make imen blimbiame olaleko ge oyemonsebe. 12 Ekae inabea takis moni bokalin naka isaYone aaye fuelabeneko geniba tenibaYone baabaniba Ni fatnanomab-bione? Kobo alebenale gesiba 13 ebaabenea Ibo nakaia unangai mo dimoye bianibta i monio oise unemibe!Ibo takis monio olota boka bianibtege baabesea 14 eka awa genalin nakaisa baabaniba Ni fatnanomabbione?gesiba Yone baabenea Ibo nakai moyebianibta inamin namino ayokomo henimibe! Eka ibo nakai dimwengo mo oye bianibta i afobeingooise unemibe! Ibo ib okok moniobokabibo olota fumbianiba seininege baabesea 15 Yuda nakaia unangaifunaniba Gode Dofakamin Nakaewaisa hembinabob etabo geniba iYone wengo wenteniba i bobol temofunaniba Gode Dofakamin Naka etasogesiba 16 Yone baabenea Ne ibo aayefuayebi otane naka make ne abuktlamabe eta Gode Hobe dabaneatenea ib bobol temo tlaneamakob asoeimbianoa inamin namino kibanoanemat genabo inanea ib bobol temoas kibain kenea ib hengmino nematgenamabebe. E titilo ne titilogaitnenamabebe. E sumobe. Nesumba kesoa ne e mo tenanobtawengo baanomobbabe. 17 E makobnaka make difib glitamino wafuneaimen toumin biino glitanea imenayamo olminea eka imen misiamosa aal osa banea oleb monea aseamit eimbinabe tem wat fanamabeinanea Yesus esa nakaia unangai

Page 113: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 3:18 110 Luk 4:2maki dleb monea bib ayam daneaeka mak ile dleb monea bib misiamda nanamabebo ge oye bianea 18 ekaweng mak osa aleye bianea Godedowan wengo omkayemonsebe.

Yone Yesuse aaye fuelabasebe.(Matyu 3:13-17; Mak 1:9-11)

19-22 Yone nakaia unangai Godedowan wengo omkaye bianea ekaaaye fuaye biam nabianea Yesusesa fuelabasea e Gode nganha beaabile belanea Gode Hobe makob wankubiameie ulab daakenea Yesusedim ele tleta weng mako abilim utdanoa baanoa Kobo ne miinobo,ne kla gobke biania seinkebibo gebaabasobe. Yone inanea nakaia unan-gai Gode dowan wengo omkayebeodimo Galili komoke niniino Helote eninge Filibe alelo niniino Helodiasoomeisanea eka okok afet osa misiamnabiam bia Yone baabanea Kebkukubo misiamobo ge baabanebiokesoa Helote Yone klabuto gedebeb onsebe. Helote ele kukubnabe ota Yone baabane otane edeitnenebabo genea klabuto gebaseolo dot misiamobe.

Yesuse faninwali niniinobe.(Matyu 1:1-17)

23Yesuse bifolo 30 blimanoa e Godeokoko kilonea okok kebea i funanibaE Yosebe miinobo gesiobe. Eka Yosebele Hilaie miinobe. 24 Eka Hilai eleMatate miinobe. Eka Matat ele Libaiemiinobe. Eka Libai ele Melkaie mi-inobe. Eka Melkai ele Yanaie mi-inobe. Eka Yanai ele Yosebe mi-inobe. 25 Eka Yoseb ele Matataiasemiinobe. EkaMatataias ele Emosemi-inobe. Eka Emos ele Neame miinobe.Eka Neam ele Eslaie miinobe. EkaEslai ele Nagaie miinobe. 26 Eka Nagaiele Meate miinobe. Eka Meat eleMatataiase miinobe. Eka Matataiasele Semene miinobe. Eka Semen eleYoseke miinobe. Eka Yosek ele Yodaemiinobe. 27 Eka Yoda ele Yoananemiinobe. Eka Yoanan ele Lesae mi-inobe. Eka Lesa ele Selababele mi-inobe. Eka Selababel ele Sialtiele mi-inobe. Eka Sialtiel ele Nelaie miinobe.28 Eka Nelai ele Melkaie miinobe. Eka

Melkai ele Edaie miinobe. Eka Edaiele Kosame miinobe. Eka Kosam eleElmedamemiinobe. Eka Elmedam eleEae miinobe. 29 Eka Ea ele Yosuaemiinobe. Eka Yosua ele Eliesa e mi-inobe. Eka Eliesa ele Yolime miinobe.Eka Yolim ele Matate miinobe. EkaMatat ele Libaie miinobe. 30 Eka Libaiele Simione miinobe. Eka Simion eleYudae miinobe. Eka Yuda ele Yosebemiinobe. Eka Yoseb ele Yoname mi-inobe. Eka Yonam ele Elaiakime mi-inobe. 31 Eka Elaiakim ele Melia e mi-inobe. Eka Melia ele Menae miinobe.Eka Mena ele Matatae miinobe. EkaMatata ele Netane miinobe. Eka Ne-tan ele Debite miinobe. 32 Eka Debitele Yesie miinobe. Eka Yesi ele Obet emiinobe. Eka Obet ele Boase miinobe.Eka Boas ele Salmone miinobe. EkaSalmon ele Nasone miinobe. Eka Na-son ele Aminadabe miinobe. 33 EkaAminadab ele Admine miinobe. EkaAdmin ele Anaie miinobe. Eka Anaiele Heslone miinobe. Eka Heslon eleFelese miinobe. Eka Feles ele Yudaemiinobe. 34 Eka Yuda ele Yekobe mi-inobe. Eka Yekob ele Aisake miinobe.Eka Aisak ele Eblahame miinobe. EkaEblaham ele Telae miinobe. Eka Telaele Nehoe miinobe. 35 Eka Neho eleSelake miinobe. Eka Selak ele Liyuemiinobe. Eka Liyu ele Felekemiinobe.Eka Felek ele Ibaemiinobe. Eka Iba eleSilae miinobe. 36 Eka Sila ele Kenanemiinobe. Eka Kenan ele Afaksate mi-inobe. Eka Afaksat ele Siememiinobe.Eka Siem ele Noae miinobe. Eka Noaele Lemeke miinobe. 37 Eka Lemek eleMetusalae miinobe. Eka Metusala eleInoke miinobe. Eka Inok ele Yeletemiinobe. Eka Yelet ele Mahalalilemiinobe. Eka Mahalalil ele Kenanemiinobe. 38 Eka Kenan ele Inose mi-inobe. Eka Inos ele Sete miinobe. EkaSet ele Adamemiinobe. Eka Adam eleGode miinobe.

4Gululame Yesuse dabamatemsebe.(Matyu 4:1-11; Mak 1:12-13)

1 Gode Hobe Yesuse bekeba bianeadebetnea Yodane deibanea moneaibuantem naka blim ye bia 2 amo40 ye blimanso Gululame dabama

Page 114: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 4:3 111 Luk 4:21tem dabama tem bise otane Yesusee wengo mo wentim blimobe. Yesuseinabea amo 40 ye blimanso e imenomo doweim blim besa bia imen tebananota 3 Gululame Yesuse baabaneaKobo baaneba Ne Gode miinobogabeb kesoa kobo tom ele baabanebaimen anea dowonale gesea 4 YesuseGululame baabanea Gode buk temobaanoaImeno nakae afen smikemo dabalam-

obabo genobiobo ge baabasea5 deibanea eka debeb utnea amgolimut unanea hebmamsab dabalim olobetano alukum komokwali kima bliboalebanea 6 eka Gululame Yesuse iminbaabanea Dabale kimanin titil olosaeka e niniin sum osa alukum koboomklamabibe. Inamin namin oloalukum nemi anobio kesoa nemiobe.Eka ne baania omkli mole naka makimo yeye genimibbabe. 7 Kobo neniniino nemtouleb neb mole ne omk-lamabibo gesea 8ekaYesuseGululamebaabanea Gode buk temo baanoaKobo Sume Gode elekiem ele

niniin ota dobtouleb bianebaele okok ota okok kemalegenobiobo gesea

deibanea 9 eka imin debetnea monibaYelusalem bib ye unaniba debeb ut-nea Gode am sumo golim ut unaneabaabanea Kobo baaneba Ne Gode mi-inobo gabeb kesoa gobbia daak one!10 Mo kananomobabe. Niminbabe,Gode buk temo baanoaGode abiseli baabenea kimaniba

11 kafu komomabib kesoa tomyango mo bilab kenomobabogenobiobo gesea

12 Yesuse baabanea Gode buk temobaanoaKeb Sume Gode mo dabama temaebe

genobiokesoa Ne keb wengo wenti moleGode dabama temamabibo gesea13 Gululame Yesuse dabamatemdabamatem bio yeb minim keneafunanea Ne deibaibua imino dim otadabama temano genea deiba onsebe.

Yesuse okoko mikiktemo Galili betanye kilosebe.

(Matyu 4:12-17; Mak 1:14-15)14 Gode Hobe titilo Yesuse bekeba

bio kesoa e monea Galili betan yeunea e weng sango Galili bib mak bibmak osa eka bib afet osa onon tlasobe.15 Yesuse monea Gode amo tem tamunanea Gode wengo aleyebea nakaiaunangai Yesuse niniino dobtouleb bi-siobe.

Nasalet bib seli Yesuse wengoomdibiha monsiobe.

(Matyu 13:53-58; Mak 6:1-6)16 E monea Nasalet bibo sino e

gwabo bib olo bianea damanebio bibye unanea bib mak mako haabia Godesingkalin amo bomanomo e moneaGode am une binabe kesoa memalosainanea tanea manea Gode buko wengsango kinano genabea 17 i Gode wengomkeimalin nakae Aisaiae dolanebuoomubasiba bantaba watemnea kib-ianea weng olo baanoa18 Gode Hobe ne beketne bianea

nemakanea baatnenea Kobomoneba nakaia unangai imenosa afobeing osa blimi Godedowan wengo omkayemale!Eka kobo moneba klabutam unaneba nakaia unangaiklabut am blibi baabenebaKlabut amo deiboniba uninege baabenale! Eka nakai kinotum gebenobuei klaubenale!Wasi nakai teniba naka makienino omkayebib kesoa kobomoneba naka eli baabenale gebaatnenea 19 e imin baatne-nea Kobo moneba Sumenakaia unangai kimanamabeodimo tlamabobo ge baaomkeimanale ge baatneneboge baanea dolanebiobo genea

e kimino blimanoa 20 e buko kakib-inea Gode amo okok nakae omanea edaak tounea Gode wengo baa omyangge kesoa nakaia unangai Yesuse ate-mebiba 21 e baabenea Ne Gode buktemoweng sang olo kibia ibo wentibomemalo weng olo bain anoa yamo

Page 115: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 4:22 112 Luk 4:39balinobo gesea 22 i e wengowentenibabaaniba E wengo bainobo geniba ismiko deibe unoa baaniba E Yosebemiin otane e nimin keneta weng olobaabenene? gabiba 23 e baabeneaIbo saa weng olo baatneniba Kingkankobo kebmaye kleb skil sitaneba ayamaneb mole ni katemnoba Kobo bain-obo genomo! Kobo Kabaneam bibobianeba okok sumo klabeba watemebinibbuo ni weng sango wentenob-buo kobo keb damanebbio bib olosainaneba klaneb mole ni katemnobaKobo bainobo genomabbiobo ge baat-nenom genabiobo ge baabenea 24 eimin baabenea Gode weng omkeima-lin nakai moniba ili bibam sel isuunaniba wengo omkayebib otane iweng olo bibam seli mo wenteyebib-babe. 25Ne moton wengo baabenam-abibe. Ibo wentine! Sino Gode wengomkeimalin nakae Ilaiyae Islel bib yebie dimo bifolo asumatnao blimanoaeka alimo asuke asuke asuke naoblimananobio soko mo tlemin blimkesoa imen sano namanoa nakaiaunangai imeno blim imen teb blibtaIsleli unang soson homoni Islel bibye blibo 26Gode Ilaiyae mo baabanetaKobo moneba Islel bib seli sosonisu unaneba daabenale ge baabaimblimobe. E baabanea Kobo mon-eba Saidon betano bib mako nini-ino Salefat bib unango sosono Yud-aba osu unaneba daabonale ge baa-banea dabanea unebiobo ge baabe-nea eka 27 imin baabenea Sino Godeweng omkeimalin nakae Ilaisae Islelbib ye bie dimo Islel bib seli nakahomoni yaio amit wenye binabuei moayamubenimblimotane Silia bib sakeYudaba nakae Nemane yaio ayamubanobiobo gesea 28 nakaia unangaialukum Gode am tamo blibi Yesusewengo wentib kesoa dobsuanasiobe.Niminbabe, e baanea Gode wengomkeimalin nakai ili bibam seli modaayemin blimobo, i Yudaba ita daayebinibbiobo gene kesoa 29 i haananibabibo fotebeniba i bibo amgolim ke-soa afu debet metniba amgolim aatdamet unaniba dobbianoba daaknea

ananoko gesib 30 otane Yesuse nakaiaunangai glagla temte onsebe.

Yesuse naka make hob misiamebekeba bie fotebebasebe.

(Mak 1:21-28)31 E daaknea Galili betano bibo

niniino Kabaneam bib daak unaneaGode singkalin amo dimo nakaiaunangai Gode wengo aleyebea 32 ie wengo wenteniba funaniba Edabalim naka otane e wengo hekmelweng tekein kemin nakai wengoulabbabo, e wengo titilsabo genibadlou onsiobe. 33 Nakae hob misiamebekeba bie Gode am tam bianea wengsum ngambianea 34 Yesuso, Nasaletbib sak kobo ni fatnabenamabebe?Kobo teneba ni yenanang genebtatlebo? Kobo ni mo yenanemebe,deibenale! Ne tekein kebibo kobonaka kining Godemiinobo ge ngansea35 Yesuse hob misiam ele sbal wengbaabanea Kobo kimik geneba nakaele deiba one gesea hob misiamenaka ele dobbianea tabnea nakaiaunangai isak tab blelanea e deibaneaonsea e mo misiam nabaim blimkesoa 36 nakaia unangai alukumatemniba i smiko deibe unoa i sinwaloobianiba E wengo omkeimane yomitmakamo fatnamine? E wengomakob komokwali wengo ulab kesoae hob misiami sbal weng baabeneae wengo wenteniba naka ele deibauniobo gesiba 37 e weng sango monoaGalili betano bibmak bibmak yo onontlasobe.

Yesuse Fitae andloko gembua klau-bosebe.

(Matyu 8:14-17; Mak 1:29-34)38 Yesuse Gode amo deibonea

monea Saimone am tam temeaSaimone andloko kweimo webuagembianoa aambio kesoa naka makibaabaibo Kobo daabonamabebo?gesiba 39 e wentenea watnea osu watmanea baabonea Ginino blimubonalegesea blimubonoa o hebmamsabhananoa Yesus esa e meletan isaimeno fubenoa dowonsiobe.

Page 116: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 4:40 113 Luk 5:13Yesuse nakaia unangai homoni

klaubesebe.(Mak 1:35-39)

40 Kwinoa afoko dawabbanoa biboyo seli ginin gami dleb teniba Yesusesu ele tliba e kweilono i gabam dimut tebelubenea ayaman toubiba 41ekanakaia unangai hob misiami bekebeblib ile hob misiami fotebesea nakaiaunangai deibeniba unom gabianibabaabaniba Kobo Gode miin kebtaboge baabasiobe. I tekein kebianibaYesuse GodeDofakaminNakabo gabibkesoa i e niniino omkeimabanomgenamsiba e i sbal weng baabeneaIbo wengo mo omibe! Kimik geinege baabesea i deibaniba uniba eaansenoma 42 kwitimib hananea bibolo deibonea monea ibuantem yebebea nakaia unangai Yesuse ikamfaniba kan metniba baabaniba Koboni mo deibenebta unaebe! Ni bib elebiante ge baabasib 43 otane e baabe-nea Ne monia bib mak bib mako Godekimanamin amo tam tlamabo dowanweng olo omyamabibo, Gode ne okokolo deib ota nemane daak tlibioboge baabenea 44 deibe monea Yudiabetano bib mak bib mako Gode amotemo Gode wengo omkaye monsebe.

5Fitae aning homoni yalosebe.(Matyu 4:18-22; Mak 1:16-20)

1 Yesuse am mak bomanoa aamukeniniino Genesalete ken ye mabianakaia unangai Gode wengo wentomgeniba Yesuse ge daba waisasiba 2 etemea weseme gwabo asu aamukeken ye oginibbio kesoa watemseotane aning yemin nakai wesemeodeiboniba aameno fubabiba 3 Yesusedaaknea Saimone weseme tem daakunanea baabanea Saimon koboweseme dliba obaneba keno deibowaseinin keneko gesea e inaneaobanea wat onsea Yesuse daakneaweseme tem daak tounea nakaiaunangai Gode wengo omkayemon-sebe.

4 Yesuse inanea omkayebeablimanoa e Saimone baabanea

Weseme obaeba watnea aa dangwat unea ibo aameno omaib daakunoa aningi haaniba mo yalinegesea 5 Saimone Yesuse wengo yangkenea baabanea Aleyemin naka kobowentene! Kwitimib beselib olo nibumolok bianoba aningi men isamo yenaim blim besa ye hantesobotane aleyemin naka kobo inanggebaaneb mole ni aameno omanobadaak unamabobo gesea 6 i inanibaomaib daaknota aning obba homonibaniba aameno belanang gabuagoleb ute daniba 7 i nekwali wesememake tem daak blibo nganabeobaTe daabeine geniba nganabesibaweseme make obeb watesiba aningiminim klutaniba weseme make temdaak babanaiba wesemeo abil alonoaoleb daak unang go kesoa 8 SaimonFitae e niniino asube, e watemneaYesuse skilono kikib ye dlong dlonggolbuanea debelon sin aaunaneaYesuse baabanea Sum kobo deitneone! Ne hengmin gamobo gesebe.9 Niminbabe, e aningi yalib otayatemneta inasea eka naka maki etemna blib isa smiko deibe unoa10 Saimone nekwali Sebedie melelinaka teni asuei niniino Yemse Yonei dab osa inaniba i smiko deibeunoa dlou onasiba Yesuse Saimonebaabanea Kobo mo tosianemebe!Kobo memalo aning yemin nakabo,sinanomo kobo nakaia unangai dlebte ne mitem tlemin naka namabeoboge baabasea 11 i inaniba weseme obebwatniba ken wat obaniba i inaminnamino alukum ye deiboniba Yesusebekeba onsiobe.

Yesuse naka make yayo klaubasebe.(Matyu 8:1-4; Mak 1:40-45)

12 Yesuse bib sum mak ye bianaka make yayo kitdibiha binabueye bianea e Yesuse atemnea e kibikaba sin ye dlong dlong golbuaneadebelon sin mesa aaunanea tlabianeabaabanea Sum kobo keb titilo sbalkesoa kobo daatnenemebo ne yayoayamut nenamabobo gesea 13 Yesusekwei tobbia afunea baabanea Aene klaubkeia ayam anamabeobo

Page 117: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 5:14 114 Luk 5:30ge baabanabea hebmamsab e yayokitdibiha binabuo blimanoa ayamubasoa 14 Yesuse baabanea Kobo nakamaki mo baabenemebe! Kobo heb-mamsab moneba Gode amo kimaninnaka esu unaneba keb aalo alebanebakatemnea keb yayo ayamub kenobogenekoMosesehekmelwengobaanoakeb yayo ayamub keno mole wani asudloneba eka eil sibsibe dobo nanebadlebneba moneba Gode amo kimaninnaka esu ye temeba katemea kobokulan eli dlaleba dlonea Gode dlaleanakaia unangai katemniba keb yayoayamub kenobo geine genobiobogesea deibanea unea 15Yesuse kukubonaneowengo onon tlano kesoa nakaiaunangai funaniba Nibo monobae wengo wenteboba e nib gininoklaubenea ayam anomo ge funanibai moniba Yesus esu une monsib16 otane e amitie monea ibuantemye une bianea Gode nganha bisebe.

Yesuse naka make skila kweilao dim-ilubanobua klaubasebe.

(Matyu 9:1-8; Mak 2:1-12)17 Am mak dimo Yesuse nakaia

unangai Gode wengo aleyebea Felisieimak isa eka hekmel weng tekeinkemin naka isa te toula blibi bibamomaki Galili betan da te eka makiYudia betan da te maki Yelusalembib da tenaibbue isa ye bliba ekaSume titilo Yesuse daababia nakaiaunangai ginino klayebeta 18 eka nakamake skila kweilao dimilubanobuanaka maki atge debeb tanoba biintam Yesuse kikib ye dofanomo geib19 otane nakaia unangai diniba giningame debeb tam onamin deibowaiseib kesoa i debeb utniba amanalim ut unaniba amano holo kenanibanakae glout baka sai da afu dabaibadaaknea Yesuse kibi kaba sin daaktemea 20 Yesuse i bainobo galinowatemubenea baabanea Neko, nekeb hengmino omtlabkeiobo gesea21 hekmel weng tekein kemin nakaisa eka Felisie isa wenteniba obianibaNaka ele fatnamin naka bianeta Nekeb hengmino omtlabkeiobo gabene?E weng olo misiamobe. Naka maki

hengmino omtlabenamino blimobo,Gode elekiem eleta nakai hengminoomketouyemin nakabo ge omsiba22 Yesuse i bobol tem funino tekeinkenea baabenea Ibo nimin kenibtainangge fumbibe? Ib bobol temfunin olo misiamobe. 23 Ne ibofatnamin weng ota baabeita ibone titilo tekein kenomabibe? Nenaka ele baabania Ne keb hengminoomtlabkeiobo gei mole ibo tekeinkeniba E wengo bainobo genomabibableka? Yeye kukub olo ibo motekein kenomabibbabe. Otanene baabania Kobo hananeba kebglouto ometneba one genimi ota ibokukub olo watem tekein keniba Ebain titilsabo genomabiobe. 24 Inaotane ne fumbio ibo tekein keine!Abilim Da Tlemin naka ne dabalimolo hengmino omtlabenamabiotitilsa kesoa omtlabenamabibo gebaabenea e skil misiame baabaneaNe baabkenamabibo, kobo hananebakeb glouto ometneba moneba klebbibam one gesea 25 e inanea nakahomon unang homoni kin dim yehananea e glouto ge debeb tlibbuaaambio ometnea monea ele bibamunanea Gode niniino dobtoulebne kesoa 26 nakaia unangai smikodeibe unoa tosiananiba kweilono hawembianiba Gode niniino dobtoulebbianiba baaniba Kukub olo afetmintam tlota watemobobo gesiobe.

Yesuse Libaie nganabasebe.(Matyu 9:9-13; Mak 2:13-17)

27 Sinanoa Yesuse motemea nakamake takis moni bokalin am tamtoumbianea monio bokabea atemse eniniino Libai etabe. Yesuse inaneaatenea baabanea Kobo ne beketnenale gesea 28 e hananea afobeingainamin naminao ye deibonea Yesusebekeba onsebe.

29 Libaie ele am tam imen homonofunea takis moni bokalin nakaisa eka naka mak isa eka YesuseLibaie i dab osa tenaniba imenowembiba 30 Felisie isa eka hekmelweng tekein kemin nakai Felisieimeletan isa Yesuse okok aleyeminnakai baabeniba Ibo nimin kenibta

Page 118: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 5:31 115 Luk 6:6imena aayao takis moni bokalin nakaisa eka naka maki hengmin afetonabib isa imeno baka wembibe?gesiba 31 Yesuse i wengo wenteneasaa weng mako baabenea Nakaigembibbai mo moniba dokta isuomo unaibbabo, gembib ita monibtadokta isuo unaibobe. 32 Ne tlibu osainaminobo, ne mo tenita naka ayamunang ayam ita daabeita bainobogeine geta tlibiobabo, ne tenia nakaiaunangai hengmin gam ita daabeiai bobol temo deskina Gode omalinegenita tlibiobo ge baabesebe.

Sin kukub osa mema kukub osa oweng otabe.

(Matyu 9:14-17; Mak 2:18-22)33 Naka maki Yesuse baabaniba

Am mak bomanomo bomanomoYone okok aleyemin nakai Godeniniino dobtouleb nomabib kesoai imeno mo wembibbabo, i halabianiba amitie beten kebiba ekaFelisiei okok aleyemin naka isainabiam blib otane keb okok aleyeminnaka ile inanamino deiboniba Godenganhamom gaibo imena aayaowembiobo gesiba 34 Yesuse wenteneae atdimo mo kaaim blim sma eokok aleyemin nakai tena blib kesoasaa weng mako baabenea Nakamake alelo omang genea e nekwalibaka biameo i imeno halanomabibableka? Yeye i seimbianiba imenowembiam biniba 35 sinanoa makaaialelo omang gabe nakae debebuniba e kibi alang blim kenemeo dim ota e nekwali bobolo ilumomfubenoa imeno halanomabioboge baabenea 36 eka saa wengomako imin baabenea Nakai youmemeklie mo balonibta sin youme modababma bikinimibbabe. I inanibafubanimibo mema youme gogolaneasin youme menga debeb tetenaseasum belanea misiam anamabebe. Ekayoume meklie baloniba sin youmedababma bikinimibo youme mekliesin youme kiminbabe. 37 Nakai eilmemei aalo gato mo gwelelonibtawaen aayo memao mo banimibbabe.Inaib mole waen aayo sitanoa eil

aalo banoa waen aayo unamabobe.38 Nakai eil aalo mema ota waenaayo memao ibaine! I inanimiboeil aale mo belaneta waen aaye mounamebabe. 39 Eka nakae waenaaye sin eta dowonameo e memaemo gobanamabebabe. E baaneaSine dot ayamobo genamabebo gebaabenasebe.

6Singkalin amo okoko awem omkalin

wengobe.(Matyu 12:1-8; Mak 2:23-28)

1 Singkalin am bomabua Yesusee okok aleyemin nakai dletnea witdang tla bebianiba e okok aleyeminnakai wito yamomakomolaniba kweituba kikekaniba blongo gamdibinibaunam bebiba 2 Felisiei baabeniba Ibonimin kenibta inabibe? Ibo nibhekmel wengo welaniba singkalinam otane ibo wit yamo molanibakikekaniba blongo gamdibibib yoleokok kebiobo ge baabesiba 3 Yesusebaabenea Ibo sinanggwano nib fanineDebite nanebuoweng sango buk temokibinabib otane o mitmakamo motekein kebibbabe. Am olo dimo Debitesa e meletan isa imen teb yemsoa4 e tanea Gode am tam temea Godeamo kimanin nakae bleto Gode heit-daha bianiba tobibo olalea dowoneaeka atosino e meletani oyea dowona-sibo blet olo i awemobe. Nib hek-mel wengo baanoa Gode amo ki-mamin naka ita unaline genobu otaneDebitwali dowonsiobo ge baabenea5eka imin baabenea Abilim Da TleminNaka ne titilsa kesoa Gode singkalinamo dimo ne baania Okok olo naineeka okok olo mo nanimibe genimioayamobe. Niminbabe, ne singkalinamo kimaninobo ge baabesebe.

Gode singkalin amo Yesuse nakamake kweilone klaubasebe.

(Matyu 12:9-14; Mak 3:1-6)6 Gode singkalin am mako

Yesuse tamnea Gode amo temtam unanea Gode wengo nakaiaunangai omkayebea naka makekweilone kweitasine debelabanebue

Page 119: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 6:7 116 Luk 6:25ye bia 7 hekmel weng tekein keminnaka isa eka Felisie isa atenibafumbianiba Memalo Gode singkalinam kesoa nibo naka ele atemebobaYesuse klaubanea atemob mole kotkebanomo ge fumbiba 8 Yesuse ibobol tem funino tekein kenea nakaekweile debelabanebue baabaneaHananeba isak ele manale geseae hananea masea 9 Yesuse hekmelweng tekein kemin naka isa Felisieisa baabenea Ne kil baabenamabibo,nib hekmel wengo Gode singkalinam bomanomo fatnaine genobione?Kukubmisiam namine genobua blekakukub ayam namine genobuo? Nibonakaia unangai daabenoba ayam ainableka yenanoba kaaino? ge baabenea10 eka e nakaia unangai alukumyateme bianea nakae kweil misiamebaabanea Keb kweilone tobtalonalegesea e inanea kweilone tobtaloneaayamubasea 11 i atemniba atliaubesoaobianiba Nibo Yesuse fatnabanome?ge omonsiobe.

Yesuse e okok dlasanin nakai 12 idlakasebe.

(Matyu 10:1-4; Mak 3:13-19)12 Am olo dimo Yesuse Beten ke-

mano geneamonea bibilim ye unaneakwitimib beselibo beten kebea bo-manoa 13e okok aleyemin nakai ngan-abenea tliba 12 ita dlakanea Ibo neokok dlasanin nakabo ge baabesebe.Niniin olo mitmakamo makob Yesuseokok dlasanin nakabe. 14 Naka makeSaimon otane Yesuse e niniin makoFita ge nganabasebe. Saimon Fitaee ninge Endlu esa eka Yems esa eninge Yon esa Filib esa Batolomyu esa15 Matyu esa Tomas esa Yems afeteAlfiase miin esa Saimon afete Lomseli kimanin kukubo mo gobe bin-abeba naka esa 16 Yudas afete niniinaseke Yemse miin esa Yudas IskelioteYesuse komokwali dobyamabe nakaesa itabe.

Yesuse nakaia unangai klayemon-sebe.

(Matyu 4:23-25)17Yesuse inanea emeletani dletnea

daakniba dabalim keim ye mahalisiba

nakaia unangai Yesuse wengo wen-tebib isa eka nakaia unangai makiYudia betan da te maki Yelusalem bibda te nanabiba eka mak ile aa kekbibo niniino Taia bib osa Saidon bibosa blibi te naibbua ye bliba 18 nakahomoni hob misiami bekebe blibi bibmak da te bib mak da te binibbuaYesuse hob misiami fotebenea ayamambiba 19 Yesuse titilo sum kesoanakaia unangai kweilono melebasibae titilo monoa nakaia unangai dimunoa ayam an toubisiobe.

Seinin naka isa simanin naka isa iweng sangobe.

(Matyu 5:1-12)20 Yesuse e okok aleyemin nakai

yateme bianea baanea Nakai da-balim olo inamin namino blim iboseinine! Niminbabe, Gode daayebianea kla kima biebe. 21 Wanibtamemalo imen tebo yebo moleibo seinine! Sinanomo dowonibamatwayamabobe. Wanibta memalomebib mole Gode gangobo geine! Eseinye bianea sinanomo ibo bobolayamo omyamabebo ge baanea 22 ekaimin baabenea Sinanomo Abilim DaTlemin Naka ne bainobo getnenibabeketne haaniba naka maki yatem-niba atliaubenoa ibo fotebe nabianibaweng dobo weng oye bianiba ibniniino watwat dayemibo ibo seinine!23 Inayemib mole ibo bobol ayamfumbianiba seinine! Ina binib biamosinanomo Gode abilim uto inaminnamin ayamo homon doyamabebe.Sinanggwano i faninwali Gode wengomkeimalin nakai inaye binibbiotaibsa nayemomabiobe. 24 Nakaiinamin naminsai klaine! Sinanomokukub misiamo tam tlamabo memaloib inamin namino homon kesoaibo seimbib otane sinanomo Godeibo inamin namin ayamo moomyamabebabe. 25Memalo dowonibamatwayembio naka ibo klaine!Sinanomo kukub misiamo tam tlamoimen teb sumo yebianamabobe. Nakaibo memalo aben gibib biamo klaine!Sinanomo kukub misiamo tam tlamoibo halin bianiba memomabiobe.

Page 120: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 6:26 117 Luk 6:4126Nakaia unanga ibo nakamak unangmaki ib niniino dotouleb binib moleibo klaine! Sinanomo kukub misiamotam tlamabobe. Sinanggwano i fanin-wali inaniba Gode weng omkeimalinnakai dim omini niniino dotoulebbinibbio kesoa kukub misiamo tamtlubenobiobe. I molobsel isak iboinaye momabiobo ge baabesebe.

Nibo nib makaai gobenomo!(Matyu 5:38-48)

27 Yesuse imin baabenea Nebaabenamabibe, nakaia unangaine wengo wentebib ibo wasi nakaikla gobeine! Naka maki atliyebuaibo wasi dokabib mole ibo kukubayamo alebeine! 28 Nakai ibo misiamnabenomo gabibi kukub ayamoalebeine! Nakai ibo weng dobo wengoyebibi Gode nganabaiba daabeneko!29Eka nakamaki ib kenengo blelabeibmole deskinaiba keneng milim osakblelabeine! Eka naka maki ib youmtibo doiseniba eka iminbaanibaYoumafet osa iminmo doyine geibmole ibomo Yeye genimibe! Doyine! 30 Nakamaki baabeniba Ibo inamin naminodoyine geib mole ibo doyine! Ekanaka maki ib inamin namino doiseibmole ibo mo sbal weng baabenibtaImin doyine genimibe! Deibeiba dlebunine! 31 Ibo funaniba Naka maki nikukubo yota nayemine gabib moleibsak kukub olota i nayemine!

32 Eka nakai ibo gobe blibi ilitaibsa gobeib mole olo besabe. Inaminkukubo Gode mo seinyemabebabe.Hengmin naka isa inaniba i nakaigobe blibi ilita gobe binabiobe. Iina binabib otane ibole nakai alukumkla gobeine! 33 Ibo ib nekwali kukubayamo nabianiba ibo daayebibo ibsainaniba kukub ayamo daabenimiboGode baabenea Kukub olo besabogenamabebe. Hengmin naka isakukub olo ina binabiobe. 34 Ibo wasinaka isa inaniba daabeine! Ibo in-amin namino naka maki doyib bi-amo ibo funaniba Imin yang kebeinegenimibo Gode baabenea Kukub olobesabo genamabebe. Hengmin naka

isa inamin namino hengmin nakamaki doyib biamo yano makob oloulab dlomabiobe. 35 Ina otane ibowasi nakai gobeniba daabeine! Ibinamin namino i doyaibo ibo mo fu-nanibta i yang kebeine genimibe! Ibomisim doyib mole Gode abilim ut bieib kukubo yang kebenea ibo e melelanomabiobe. E nakai goba blibbaidaaye bianea eka naka misiami daayebiam biebe. 36 Ib aye nakamaki kukubayamo daayebe kesoa ibsa inanibanaka maki daayemine ge baabesebe.

Kukubo moton sanin wengobe.(Matyu 7:1-5)

37 Yesuse imin baabenea Ibo nakamaki i kukubo moton sanib moleGode esa ib kukubo inabenamabekesoa ibo mo inamibe! Ibo naka makeatemniba baaniba Naka misiam etaboge baabaibmole God esa ibo baabeneaNaka misiam ibtabo genamabe kesoaibo mo inangge baanimibe! Nakamaki kukub misiamo nabenimibotane ibo yang kenamino dokobenoadeibueib mole Gode ib hengminoomtlabenamabebe. 38 Ibo inaminnamino naka maki doyaibo God emiosa ibo doyamabebe. Eka kukubmak osa inaminobe. Naka maki inineki tliba imeno weleleb tenibanini gebeiba unan deniba olanabibinaminobe. God esa inamin naminhomono ibo doyamabebe. Ibo nakamaki inamin namino doyom gaibosa inaminobe. Sum doyaibo Godesa ibo sum doyamabebe. Ekagwab doyaibo God esa ibo gwabdoyamabebo ge baabenea 39 ekasaa wengo mako baabenea Nakamake kino tum gebano biamo kinmisiame make deibe alebanamabeo?Yeye i dabo deibe geteisaniba atdaunomabiobe. 40 Eka aleyemin nakaenaka make alebanea tekein kenemeoe mo sum aneta alebane nakaedababbunemebabe. E alehabeatekein kenea makob alehamin nakaeulab anamabebe. 41 Keb neke difibmamano kin tem wato bibabuowatemehabeb otane atbele keb kintemo bibkebie ye mo fumbebbabe.

Page 121: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 6:42 118 Luk 7:842 Kobo keb neke mo baabanebtaNeko difib mamano keb kin temwato bibkebuo omtlabkenamabiboge baabanemebe! Atbele keb kintem i waye bibkebie ye atemale!Kobo inamin kukubo nameb moledim omin stalsabe. Mikiktemoatbel beselibe keb kin teme bie yetobtlanebta kino kla teme bianebtakeb neke difib mamano omtlabanalege baabesebe.

As misiame yame misiam balinam-abebe.

(Matyu 7:17-20; 12:33-35)43 Yesuse saa weng mako imin

baabenea Ase ayam damanemeo eyamomisiamomobalinemebabe. Ekaase amgumanemeo e yam osa ayamomo balinanemebabe. 44 Nakai asodimo watemnibta as ele ayamobemisiamobe genabiobe. Nialio yamo etyamo mo balinota nakai welaibbabe.Eka tetning yam osa waen yamo mobalinota welaibbabe. 45 Naka ayamele bobol tem funin ayamo e boboltem amun temo kweki welubanobiokesoa ele kukub ayamo wafu biebe.Eka naka misiam ele bobol tem funinmisiamo e bobol tem amun temobibabio kesoa e kukub misiam otawafu biebe. Nakae e bobol temo in-amin namin bobolo funanemeo wengolo e stalimo tam tloa baanamabeboge baabesebe.

Amo asu genalino saa wengobe.(Matyu 7:24-27)

46 Yesuse imin baabenea Ibo neniniino Sumo! Sumo ge nganebibotane ibo ne wengo mo wafueimblimobe. 47 Nakaia unangai wanitateniba nesu tlaniba ne wengo wen-teniba wafunimibo ne i kukubo kiniaalebeia yatem tekein kenomabiobe.48 Nakaia unanga eli i makob nakamake amo genang gameo dabalohaketoufanea amuno olabbanea tombaka dabal bakao basea amuno nekekgenoa biino omfanea genamabeulabobe. E inanea gene biamo sokotlemdenoa aaye tenea dilubonemeo omo dobo blelanomobabe. Niminbabe,naka ele amo kla genebio kesoa

o mo dabamobabe. 49 Eka nakaiaunangai wanita ne wengo wentebibotane i mo wafueim blim keib molei makob nakae amo amuno besadikanea olabbanea genebua aayetenea dilubosea dobo blelanamaboulabobo ge baabesebe.

7Yesuse awa genalin nakai komok

make okok nakae klaubasebe.(Matyu 8:5-13)

1 Yesuse nakaia unangai wengolo omkayebea blimanole moneaKabaneam bib ye 2 motemea Lomseli awa genalin nakai komok makeKabaneam bib ye bianea e okok nakaegoba bie gembianea kaanang genabekesoa 3 awa genalin nakai komokewentea Yesuse tenea Kabaneambib ye tlebo gesiba wentenea eYudai komokwali maki dlaia monibabaabaiba tenea Ne okok nakaeklaubaneko genea 4 dlanea monibaYesus esu unaniba baabaniba Awagenalin nakai komoke naka ayamobo,kobo moneba daabanale! 5 Yudanibo gobe bianea e Gode amo amgenalin nakai monio walosea genambinabiobo gesiba 6 Yesuse wenteneabekebenea moniba awa genalinnakai komoke amo kikib ye bebibaawa genalin nakai komoke nakamaki dlane teniba baabaniba Awagenalin nakai komoke baanea 7 Sumkobo dim tlaebobo, kobo sumobo,ne sumba kesoa kobo ne amo motlaebe! Ne funania Ne naka ayambianita monita kebsuo natlamibakesoa kobo besa weng baaneba neokok nakae ayam aneko! 8 Nesanakai ne okoko kima blibi i wengowentebibo eka ne awa genalin nakaisa ne wengo wentebiobo, nakamake baabania Kobo one genimioe unamabebe. Eka make baabaniaTele genimio e tlamabebe. Eka neokok naka esa baabania Okok oloklanale genimio e klanamabebe.Inamin kesoa kebsa inaneba gininolo baaboneba Obo naka ele deibaone genemebo deiba unoa ayam

Page 122: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 7:9 119 Luk 7:26anamabebo genebo gesiba 9 Yesuseweng olo wentenea dlou unaneasmike deiba unea deskinanea nakaiaunangai homoni bekeba haablibibaabenea Ne ibo baabenamabibo,naka ele Yudaba otane e bainobogalino dot sbalobe. Nene meletaniIsleli bainobo galino inamini ne moyatemin blimobo gesea 10awa genalinnakai komoke nakai dlane tlibbueiimin moniba am unaniba okok nakaetemiba ayam anea atemsiobe.

Yesuse naka tembale Nen bib sakedofasebe.

11 Sinan mono dimo Yesuse moneabibo niniino Nen bib ye onseo e okokaleyemin naka isa nakaia unangaihomon isa bekebanibtabe. 12EmoneaNen bibo daamo amito kikib ye bebeabib olo seli nakae kaanebue debebtetemsiobe. Naka ele awoko memeiimini blimobe. Elekiem eleta bianetakaanebiotabe. O imake sinanggwankaanebiotabe. Nakaia unangaiunang olo temna tliba 13 Yesuseunang olo watemnea omhalilaneabaabonea Obo mo memebe gebaabonea 14 watnea nakai gloutoomeb blib isu wat unanea kweileglouto wafunea baabanea Naka tenohananale gesea 15 nakae kaanebuehana ute tounea weng omsea Yesusenaka ten ele awoko baabonea Obmiine ayam anebo, debeb one gesea16nakaia unangai alukum tosiananibaGode niniino dobtouleb bianibaGode weng omkeimalin naka sumenib isak temo tebiebo gabianibaweng mako baaniba Gode nakaedabanea tebianeta 17 nakaia unangaidaayebebo gesiba Yesuse weng sangolo Yudia betano atosin atosin osabetan mak betan mak yosa alukumonon tlasobe.

Yone aa fuayemin naka esa Yesus esai wengobe.

(Matyu 11:2-19)18Yoneokok aleyeminnakai Yesuse

weng sango wenteniba Yone baaba-siba 19 wentenea Ne okok aleyeminnakai mo dlaia moniba baaba wenten

tline genea asu nganabene tlibabaabenea Sinanggwano Gode wengomkeimalin nakai baaniba SinanomoGode Dofakamin Nakae tlamabeboge baaibbio kesoa ibo unaibo Yesusekil baabaniba Kobo Gode DofakaminNaka kebta bleka ni afet waisanomoge baabaine gesea 20 naka asunaiteniba Yesuse baabaniba Yon aafuayemin naka eta dlaneta tloboboe baabkenea Kobo Gode DofakaminNaka kebta bleka ni afet waisanomo?ge baabkenebo gesiba 21 am olo dimoe nakaia unangai ginino afet afetgembibi klaye bianea eka maki hobmisiami bekebe blibi fotebenayebianea maki kino tum bibenobueibemela ye biam bie kesoa 22 naka asudabi baabenea Ibo imin moniba Yonesu unaniba inamin namino wengowentib olosa eka inamin naminowatemib olosa baabaine! Nakai kinotum gebenobuei webiabenoa temebiam eka skil misiami tamana biameka yayo kitdibiyebuei ayam an touyebiam eka klango datenebenobueiimin welabbebenoa wengo wentebiam eka kaaib biamuei imin hanatlebiam eka ne Gode dowan wengayamo omkeimania nakaia unangaiinamin namino blimi omkayebiam 23 eka nakaia unangai wanitane bainobo gabibo mo deibueimblim kenimibi seimbiam bliobo gebaabesea 24 Yone okok aleyeminnakai deiba uniba Yesuse nakaiaunangai Yone wengo baabenea Sinoibuantemo mota nimin watemomogeta unibbue? Nakai bobol temotekayebua bobol tem homon homonfumbinabibi makob glole makalo olebune tlebinabe inaminobe. Yone iulaba? Yeye. 25 Ibo ibuantemo motanimin watemomo geta unibbue?Ibo moniba naka make youm ayamayam ota kibeta atemomo getaunibbua? Yeye. Nakai youm ayamokibibi komok sumi am tam bliobe.26 Ina otane ibo moniba niminwatemomo geta unibbione? Ibomoniba Gode weng omkeimalinnakae atemomo geta unibbua?

Page 123: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 7:27 120 Luk 7:43Bainobe. Ne baabenamabibe, ibonaka ele atemibbuo e Gode wengomkeimalin naka otane e Gode wengomkeimalin naka maki gaisenebiobe.27 Sinanggwano Gode Yon ele ni dabni weng sango e buk temo baaneaWentine! Ne dowan weng omkeima-

lin naka ele dabaia sin moneane wengo omkeimanea kebdeibo klaubkenabeta koboleabuk mo temebta nakaiaunangai keb wengo wentinegenebio kesoa

28 ne baabenamabibe, Yone dabalimnakai alukum gaisenebio otane Godenakaia unangai kimanamabeo dimonakaia unangai wanita ne bainobogetneniba Gode Hobe i bobol temobibene mole i Yone gaisanomabioboge baabesebe.

29 Nakaia unanga isa takis monibokalin naka isa i sino Yone dimoaaye fuelaibbio kesoa i weng olo wen-teniba baaniba Bainobo, Gode wengomotonobo gesib otane 30 Felisie isaeka hekmel weng tekein kemin nakaisa ile sino Yone dimo aaye mo fu-elaim blim kesoa Gode deib ayamealebene abuk walam binibbiobe.

31 Yesuse imin baabenea Nakahomon unang homoni dabalim oloblibi i makob inaminobe. 32 Memegwabi bib daang ye toula bianiba tenmaki nganabenibaNi halinin anso ngambob otane ibo

mo mebibbabo, eka ni wasoboubob otane ibo anso mongambibbabo ge ngambibiulabobe.

33 Saa weng olo mitmakamo in-aminobe. Yone aa fuayemin nakaetlebuo eGodeniniino dobtouleb nam-abe kesoa e imen osawaen aay osa ha-labea naka homon unang homoni ohabianiba Hob misiame bekeba biebogeniba e kukubo mo gobanim blimbinibbiobe. 34Abilim Da Tlemin Nakane tlibuo neYone ulabbabe. Ne imenowembiania waen aayo wembiam nabi

otane ibo baaniba Naka ele atem-ine! E tali uninobo, e imeno homonwembianea waen aayo homon wem-biam nabebo, e takis moni bokalinnaka isa naka maki hengmin afetonabib isa i nekobo gabianiba ibo nekukub osa mo gotneim blim bliobe.35Nakaia unangai Gode wengo tekeinkebibi baaniba Naka asu eli kukuboafet afet otane Gode i dabo baabe-nea I ayamobo gabebo gabiobo gebaabesebe.

Unang mako hengmin sa bianoa welaaye Yesuse skilono alibasobe.

36 Felisi make e niniino SaimoneYesuse baabanea Kobo tleba ne amtam imeno dowonomo ge baabaseaYesuse motemnea Felisiei am tambianiba imeno wembiba 37 unangmako hengminsabe. Bib ye bianoawenteboa i baaniba Yesuse Felisieam tam imeno baka dowonamabebogesiba wentenoa wel aaye tangayame tom botole tem daak ibaobetnoa 38 monoa Yesuse skilonokikib ye manoa mebua kin aamukowaldibi daaknoa Yesuse skilo dimdaak unebua olo gabamano wafuolonoa glitaha bianoa Yesuse skilwat buk buk gaha bianoa wel aayeskilono alihabua 39 Felisie Yesusenganabane tlea imeno wembibokukub olo wateme kesoa funaneaNaka ele Gode weng omkeimalinnaka biameo unang olo kweile afunofunanea Unang olo hengminsaboge funanemebo ge funsea 40 Yesusebaabanea Saimono! Ne weng makobaabkenamabibo gesea Saimon esakbaabanea Aleyemin naka kobo kebwengo baaneba wentano gesea41 Yesuse baabanea Naka asunai nakamake monio oisanomo geniba make100 kina oisanea eka mak ele 10 kinaoisanaibbu otane 42 i yang kenamindimo tloa imoni blim kesoa deibanibamisimu banobiobe. I inaibbuo i dabonaka ele goba blib otane waneta klagobanamabene? gesea 43 Saimonesak yang kenea baabanea Ne funaioNaka ele monio 100 kinao misimubanobiobo gesea Yesuse baabanea

Page 124: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 7:44 121 Luk 8:12Kobo bain ye baanebobo ge baabanea44 Yesuse deskinanea unang olowateme bianea Saimone baabaneaYuda nib kukubo inaminobe. Netenia keb am ele tlio kobo ne skilonoaaye mo fubatneim blim deitnebieb otane unang olo watemale! Omebua kin aamuko waldibi daakenoaskilono fubatnenoa olo gabamanoolonoa gito glitutnenobo, 45 ekakobo ne tlibuo mo buk buk getneimblim otane unang olo ne skilonobuk buk ganebobe. 46 Kobo welaaye ne gabamone alitneim blimotane unang olo wel aaye tangayame skilono alitneno 47 kesoane baabkenamabibe. O gotnenoakukub ayamo nano kesoa kobofunaneba Gode o hengmino homonomtlabonebo gabeb otane Godeinanea naka make hengmino gwabomtlabane mole naka elesa Godegwab gobanamabebo ge baabanea48 eka Yesuse unang olo baaboneaNe ob hengmino omtlabkeioboge baabosea nakai Yesuse temna49 toula blibi baaniba Naka elefatnamin naka bianeta hengminoomtlaiobo gabene? Gode elekiemeleta hengmino omketouyebeboge obiba 50 Yesuse unang olo iminbaabonea Ob bainobo galino sumkesoa ob hengmino blimubkenobo,obo moneba bobol ayam funale gebaabosebe.

8Unang maki Yesuse bekeba haamon-

siobe.1 Sinanoa Yesuse monea bib sum

osa bib gwab gwab osa haabianeaGode nakaia unangai kimanamabewengo omkayemonseo e okokaleyemin nakai 12 i tenanibtahaamonsiobe. 2 E inamonseo unangmaki sino hob misiami fotebebeneaginino klaubenanebue isa Yesusebekeba haamonsiobe. Unangi inasibininiino elitabe. Maliao naka maki oniniino Magdala ge nganwe binabibosino hob misiami 7 bekebo blibafotebebonebu osa eka 3Yudai komoke

Helote am kimanin nakae niniinoSusae alelo Yoana osa eka Susana osaeka unang mak isa i Yesuse bekebahaamonsibo unang eli imaye moniaimenao Yesus esa e okok aleyeminnaka isa okaye bianibtabe.

Nakaewit sano damibo dibianebiobe.(Matyu 13:1-9; Mak 4:1-9)

4 Nakaia unangai homoni bib makda tete binibamisiba Yesuse saa wengmako baabenea 5Naka make wit sanokon sano ulabo oleb monea damibodibim haabianea dibia unea wit sanomako dilbi daaknoa deib daak unoole 6 nakai tama teilabbuboniba waniteniba doweibbiobe. Eka mako dilbidaaknoa dabalim daak uno ole balbiutlobu otane dabal tem daake tomdim anea aaye gibbu wemin blimkenoa gatanobiobe. 7 Eka makodilbi daaknoa aliam misiamo ningsaomitem daak uno ole aliam misiambaka balbi utlanoa ge omtembano ke-soa o mo damanota yamo mo balinimblimobe. 8 Eka mako dilbi daaknoadabal ayame dim daak uno ota ayambalbu utlanoa yamo 100 balinobioboge baana bianea ngananea Nakaiaunangai ne weng olo kla wentomogabibi kla funaine ge baasebe.

Yesuse kukubo saa weng ominobe.(Matyu 13:10-17; Mak 4:10-12)

9 E okok aleyemin nakai wengolo mitmakamo alebenale gesiba10 baabenea Gode emaye weng ayokolo mitmakamo e kimanin kukuboibo alebenebe. Otane nakai mobainobo geim blim ile saa weng olowenteniba i kino inamin naminowatemebib otane omitmakamo i klaomo tekein kebibbabe. Eka i klangowentebib otane o mitmakamo motekein kenomabibbabo ge baabesebe.

Yesuse wit sano saa wengo mit-makamo alebesebe.

(Matyu 13:18-23; Mak 4:13-20)11 Yesuse imin baabenea Saa weng

olo mitmakamo inaminobe. Wit sanole Gode weng otabe. 12 Eka witsano dilbi daaknoa deib daak unobioyole o mitmakamo inaminobe. O

Page 125: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 8:13 122 Luk 8:27makob nakaia unangai Gode wengowentebib otane 13 Gululame funaneaI bainobo gesiba Gode i hengminotemo blibo dotlanemebo genea omke-touye binabe otabe. Eka mako dilbidaaknoa tome dabal baka genebuedim daak unobio yole o mitmakamoinaminobe. O makob nakaia unan-gai Gode wengo wenteniba seimbibotane i klao mo funa omabbaim blimkeniba mema yota bainobo ge mon-saniba inamin namin kukub misiamoi dimo tam tloa watemniba Godewengo deibonabib otabe. 14 Eka makodilbi daaknoa dabalim daak unanoaaliamo ningsao yebbaka bela utlobioyole o mitmakamo inaminobe. Omakob nakaia unangai Gode wengowentebib otane dabalim olo inaminnamino talo walin kukub osa moniosum olonite galin kukub osa eka da-balim olo seinin kukub osa tam ten-anoa i bobol temo Gode wengo omab-bubenoa deibonabib otabe. 15 Ekamako dilbi daaknoa dabal ayame dimdaak unobio yole o mitmakamo in-aminobe. O makob nakaia unan-gai Gode wengo wenteniba sbalmawafu blib ita yamo balinobiobo gebaabesebe.

Ayalo saa wengobe.(Mak 4:21-25)

16 Yesuse imin baabenea Ibo ayalemo ei ofanibta bakete obonibtaobbubaniba eka biino kitem daakomo ofananomabibbabe. Ibo keimofa bliba dut ge bieta nakaiaunangai temem tememnibta tamnatlomabiobe. 17 Gode inaminnamino ayok bio sinanomo keimanamabobe. Eka inamin naminonakai teilabbubo biaib osa keimanamabobe. 18 Ibo ne wengo wen-teniba kla funaine! Nakai ne wengowenteniba kukub ayamo wafunibmole Gode daabenea i bainobogalino sbal manomabib otane nakaifunaniba Ni bainobo galino sbaloboge funaniba i kukub ayamo mowafunim blim keib mole Gode ibainobo galino omtlabenamabebo gebaabesebe.

Yesuse biem osa e ningwal isa itabe.(Matyu 12:46-50; Mak 3:31-35)

19 Am olo dimo Yesuse e biem osaeka e ning wal isa atemomo genibatetemiba nakaia unangai deibo wai-seib kesoa i bib tam bliba 20 nakamake Yesus esu ye bianea baabaneaEtale temale! Keb biem osa kebningwal isa teniba bib etale bianibawengo baabkenom genabiobo gesea21 Yesuse baabenea Nakaia unangaiGode wengo wente bianiba kukubayamo wafu blib ita ne biemwal ekane ningwal nabo ge baabesebe.

Yesuse glol sume baabanea desebe.(Matyu 8:23-27; Mak 4:35-41)

22 Am mak bomanoa Yesus esae okok aleyemin naka isa wesemeobetniba Unom gena bianiba Yesusee okok aleyemin nakai baabenea NiboGalili aamuke milim sin da unomoge baabesea bebianiba 23 Yesuseweseme tem daak aambia glol sumetenea aamuk wat yebianea aayeweseme tem daake einea obeb daakunom genamib kesoa 24 i Yesusedofufu bianiba baabaniba Aleyeminnaka kobo memalo aaye wesemetem daak einea obeb daak unomgenabuobo ge baabasiba Yesusehananea glol esa aaye mousi esaDenale ge baabonea desoa 25Yesuse eokok aleyemin nakai baabenea Niminkenibta ibo bainobogalinomenblibe?ge baabesea i tosiananiba smikodeibe unoa baaniba Dowe! Nakaele fatnamin naka bianeta baasetaglol esa aaye mousi esa e wengowentubanone? geniba bobol temhekhek fun monsiobe.

Yesuse naka make hob misiamibekeba bliba fotebebasebe.

(Matyu 8:28-34; Mak 5:1-20)26 Yesus esa e okok aleyemin naka

isa inaniba walaniba Gegesa betanonsiobe. Gegesa betano aamukeGalilie milim wat biota wat onsiobe.27 Yesuse weseme obeb watneaobanabea naka make betan yo sakehob misiami bekeba bliba tese ele esino youmo mo gembianea am osa

Page 126: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 8:28-29 123 Luk 8:48mo aala biam nin blimobe. E amitham gloutem ota aala binabe biotabe.28-29 Am homono dimo hob misiaminaka ele kukub misiamo omkahabibae kimanin nakai sen sayo tebelonibaskilona kweilonao gebanimibo waadibiyebea hob misiami debetnibamoniba ibuantem ye une binabibbuaYesuse tesea naka ele Yesuse atemneaamdofa ngansea Yesuse naka eleatemnea hob misiami baabeneaNaka ele deiba unine gesea naka eledaaknea Yesuse skil tama bie daakaaunanea Yesuse baabanea Yesuso,God Sume miin kobo ne fatnatnenamabebe? Ne kobo baabkeiobo,kobo ne enino mo omnaebe gebaabasea 30Yesuse naka ele baabaneaKeb niniino wangkebte? gesea ebaabanea Ne niniino Homon netaboge baabasebe. Niminbabe, hobmisiam homoni bekeba blib kesotae niniin olo baaneta Homon netabogesebe. 31 E inasea hob misiamiYesuse baabaniba Kobo kwiam bilamit teme tamalaim blim e tememo dlaneba unaobe ge baabaniba32 temiba eil ami homoni meb bibilimye wembib kesoa yatemniba Yesusebaabaniba Kobo dlaneba watnoba eilemwali tem unomo gesiba Yesusebaabenea Ae ibmaye unine gesea 33 inaka ele deibaniba watniba eili temwat temsiba eili dlindeniba yolyomadaakniba yung dime geteisoniba dlebdaaknoa aamuk daak blelaniba aayedowoniba kulilafaiba 34 eili kima blibnakai yatemniba skilaniba dowanomeb moniba bib sum osa eka bibgwab gwabo bib sumo kikib mebmeb ye bio yo sel isa alukum baaiba35 nakaia unangai Monoba inaminnamino tam tlo watemomo genibateniba Yesus esu ele tlaniba temibtanakae hob misiami bekeba blibodeiba uniba youme dobo genea boboltemo kla funananea Yesuse skilekikib ye toumbie kesoa atemnibatosianasiobe. 36 Yesuse inanea nakaele klaubaneo naka maki kukub olowatemniba maki baabeniba Sinonaka ele hob misiami bekeba binabibotane memalo ayam anebo gesiba

37 Gegesa betano bib mak bib makseli tosiananiba Yesuse baabanibaKobodeibe one gesibaYesusewesemeobetnea unang gabea 38 hob misiamibekeba bliba fotebebane naka eletenea tlabianea Yesuse baabanea Nekobo bekebke unamabibo gese otaneYesuse baabanea 39Kobo moneba kebbibam unaneba Gode inamin naminoklaubkeneo weng sengo keb bibamseli baabenale ge baabanea dabaneamonea ele bib unanea nakaia unangaiYesuse kukubo naneo weng sangoomkayemonsebe.

Yesuse komoke moon osa eka unangmak osa klaubesebe.

(Matyu 9:18-26; Mak 5:21-43)40 Yesuse imin tetemea nakaia

unangai waisa blibi atemnibaseimbianiba 41-42 naka make niniinoYailase Gode amo komokobe. Emoono unang teno olokiemobe. O bi-folo 12 bua gembianoa kaanang gen-abo kesoa aalebe tenea Yesuse skilokikib ye dlong dlong golbuanea mesaaaunanea tlabianea baabanea Kobone am natele gesea Yesuse moneae am unang gabea nakaia unangaideibo waisasiba 43 unang makoolomisa bua bifolo 12 blimano buanaka maki o ginino klaubonaminoblimobe. 44 Unang olo tenoa Yesuseabuk tam nakaia unangai glagla daakmanoa kweil tobbianoaYesuse youmeken eta melebanoa hebmamsabblimubonoa 45 Yesuse baabeneaWaneta meletnenene? gesea nakaiaunangai Nikobbabo ge tlasiba Fitaebaabaneo Aleyemin naka kobo nakaiaunangai homoni gekamaibbi ololegesea 46 Yesuse baanea Ne nakaiginino klaubenamin titilo makoblimutneno kesoa ne tekein keiobo,naka maki ne meletneibobo gesea47 unang olo funanoa Yesuse tekeinkenebo geno kesoa o tosiananoatenoa Yesus esu ele dlong dlonggolbua tounoa Yesuse melebanobiomito omkeimanoa baanoa Ne gininomema yota blimutnenobo gesoanakaia unangai wentensiba 48 Yesusebaabonea Ne moono, obo funaneba

Page 127: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 8:49 124 Luk 9:12Ne Yesuse youm eta melebanimione ginino bain blimutnenamabobogeneb kesoa ayamub kenobe. Bobolayam funaneba moneba bobol ayamnale ge owebea 49 naka make komokeYaliase am danea tenea baabaneaKeb moono kaanobo, kobo aleyeminnakae besao mo debeb natlaebe geohamsea 50 Yesuse wentenea komokebaabanea Kobo bobol misiamomo funemebe! Kobo ne bainobogetnenale! Keb moono imin hananoaayam anamabobo ge baabanea51 moniba komoke am osu unanibaYesuse nakaia unangai watanea Ibone mo beketne tlaibe ge baabenea eFita esa Yon esa Yems esa ita dletneamenolo awok aaleb kamwali tenanibataniba am tam temiba 52 nakaiaunangai mangglom blib kesoa Yesusebaabenea Ibo mo mangglom nimibe!O mo kaaim blimobo, besa aambiobogesea 53 i funaniba O kaanobiobogeniba aben gihabib 54 otane Yesuseunang ten olo kweil gong watwafunea Meno hananale ge ngansea55 o smike imin twas unuboneahebmamsab hana utesoa Yesusenakaia unangai baabenea Imeno modlubueiba dowonoko ge baabesea56 aaleb kamwali smiko deibe unoaYesuse baabenea Ib kamo nakamaki weng olo mo baabenimibe gebaabesebe.

9Yesuse okok aleyemin nakai 12 i

okoko omyensebe.(Matyu 10:5-15; Mak 6:7-13)

1 Yesuse e okok aleyemin nakai12 i Hob misiami fotebe nabiam ekanakaia unangai ginin gami klayebiamnine genea nganabene tliba titiloomyenea 2 baabenea Ibo monibanakaia unangai Gode kimanamabewengo omkaye bianiba ginin gamiklaye biam unine ge baabenea 3 ekaimin baabenea Ibo inaniba unomgaibo inamin namino fong osa meenosa imen osa moni osa mo olebunaibe! Youmo dlusa unomabibotane mako mo dleb unaibe! 4 Eka

ibo moniba am mako tam unaibo amolo tem ota bianiba aalande deibowatwat haabianibte! 5Eka ibomonibabib mak ye temiba bibam seli mo dlebtamniba am tam daim blim kenibaeka ib weng osa mo wentubeim blimkeib mole ibo bib olo deibonibaib skilono dabalo glitaniba deibeuniba i yateniba funaniba Ni kukubomisiamobo ge funaine ge baabenea6 i moniba bib mak bib mako Godewengo omkaye bianiba ginin gamiklaye biam monsiobe.

Yudai komoke Helote Yesuse wengsango wentensebe.

(Matyu 14:1-2; Mak 6:14-16)7 Yudai komoke Helote Yesuse

weng sango wentea naka makiobianiba Yone aay fuayemin nakaesino anaiba kaanebuo memalo iminhananea te biebo gesib 8 eka makibaaniba Gode weng omkeimalinnakae Ilaiyae imin abilim daneate biebo gesib eka maki baanibaSinanggwano Gode weng omkeimalinnaka mak eta hana te biebo gesib nibkesoa Helote bobolo hekhek funanea9 baanea Yone gabam eko waisanibuotane naka elewaneta bianeta inaminnamin okoko klabene? gene kesoae funanea Ne naka ele atemano gefunasebe.

Yesuse nakai 5,000 i imeno oyadowonsiobe.

(Matyu 14:13-21; Mak 6:30-44; Yon6:1-13)

10 Yesuse okok dlasanin nakai iminteniba i okoko okok kem haabi tlibowengo Yesuse baabasiba wenteneanaka afeti temdeibenea e okokdlasanin naka ita dletnea monibabibo niniino Betsaida bib ye uniba11 nakaia unangai wentiba naka makibaabeniba Yesuse Betsaida bib unebogesiba wenteniba kan motemibaYesuse yatemnea Klayam natatliobo genea Gode nakaia unangaikimanamabeo wengo omkaye bianeaginin gami klaye biam bia 12 kwinoae okok dlasanin nakai 12 i baabanibaBib olo imeno blim amo blim nabo,kobo nakaia unangai dlaneba moniba

Page 128: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 9:13 125 Luk 9:32bib mak onon tlaniba am osa imenosa mo henwaniba aala unine gebaabasiba 13Yesuse baabenea Ibo imodlaiba unaibe! Ibmaye imeno oyinege baabesea i baabaniba Ni imenohomonbabo, blet gwabo 5 olanobaeka aningi asu olananobbiobo, kobofumbebo Ni monoba nakaia unangaeli imeno walo olube tlomo? gesiba14 unanga tenai mo kieim blim otanenaka gang ita 5,000 obe. Yesuse eokok aleyemin nakai baabenea Ibobaabeniba nakai 50 ye toula toulaunine gesea 15 e okok aleyemin nakaiinaniba alebeiba toulasiba 16 Yesuseblet gwabo 5 o olonea aningi asuolonanea wafu bianea abilim ut temebianea Gode gangobo genea hanea eokok aleyemin nakai oyensea olonibanakaia unangai kikibeiba 17 unambiniba matwayensoa atosino olaibkesoa Yesuse okok aleyemin nakaioloniba tlit meeno 12 o tem daakbasiobe.

Fitae Yesuse baabanea Kobo Klaistkebtabo gesebe.

(Matyu 16:13-19; Mak 8:27-29)18 Am mak dimo Yesuse beten

kebea e okok aleyemin nakai bekebabliba baabenea Nakaia unangai newanetabo ge one binabibe? gesea19 i baabaniba Maki oke bianibaYon aa fuayemin naka etabo gesibeka mak ile oke bianiba Gode wengomkeimalin nakae Ilaiya etabo gesibeka mak ile oke bianiba SinanggwanoGode weng omkeima binebio nakaeta hananetabo ge oke biam bliobogesiba 20 eka e baabenea Ibmalolene wanetabo gabibe? gesea Fitaebaabanea Gode Kemfakamin NakaKlaist kebtabo ge baabasebe.

Yesuse baanea Ne kaania iminhananamabibo gesebe.

(Matyu 16:20-28; Mak 8:30–9:1)21 Yesuse e okok dlasanin nakai

sbal weng baabenea Weng olo awe-mobo, ibo naka maki mo baabenim-ibe ge baabenea 22 eka imin baabe-nea Abilim Da Tlemin Naka ne eninkino watemamabibo, komokwal isa

Gode amo kimanin nakai komok-wal isa hekmel weng tekein keminnaka isa ne mo gotneim blim kenibananaiba kaania amo asu kenia makedime imin hananamabibo ge baabe-nea 23 eka e imin baabenea Nakaiaunangai wanita ne beketne nom gibmole am obba ye bomanomo bo-manomo yo dimo i niniino omab-buniba inamin namin kukubmisiamoi dimo tam tlemo omnakatouleb bian-iba ne kukubo wafu nine! 24 Ekanakaia unangai wanita ili bobol temfunino wafu bianiba dabalim olo in-amin namino gobonimibo i amito mobiomabibbabe. Otane nakaia unangaiwanita ne bobolo funaniba dabalimolo inamin namino deibonimib nakaiafen smiko amit namabobe. 25Nakaiaunangai wanita dabalim olo inaminnamino alukum olmina bianiba mobainobo geim blim bianiba kaanibaaseinin bib unib mole inamin naminolo fatnanota daabenamabone? Omo daabenamabobabe. 26 Eka nakaiaunangai wanita ne niniin osa newengo aleyebi osa aal genam binibbiamo sinanoaAbilimDaTleminNakane titil osa eka Aye titil osa ekaabiseli titil osa ayal inamin einobuotemte tlang gamio nesak aal gembia-nia nakaia unanga eli baabenia Neibomo tekein kebibabo ge baabenam-abibe. 27 Ne moton baabenamabibe,naka maki memalo dabalim olo blibimo kaaim blim bliba Gode nakaiaunangai kimanamabe amo tloa wa-tenibta kaanomabiobo ge baabesebe.

Yesuse aalo afet anea atemsiobe.(Matyu 17:1-13; Mak 9:2-13)

28 Yesuse weng olo aleyem deneabia amo 8 blimanoa e beten kemanggenea Fita esa Yon esa Yems esa i dlebutnea amgolim ut beten kebea 29 ekibio afetu banoa youmo namananoa30 Mosese Ilaiyae i dabo tetemnibaYesuse tenanibaweng omonsiobe. 31 Idabo Gode titilo ayal inamin einobuoyebbaka teniba Yesuse moneaYelusalem bibo kaanamabeo wengoohabiba 32 Fita esa e bekeba blibnaka isa i kina dububesoa aalabliobe

Page 129: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 9:33 126 Luk 9:50hananiba temiba Yesuse titilo ayalinamin einobua naka asu dabi temnabianibawengobib kesoa yatemnabiba33 Moses esa Ilaiya esa i deiba unomgenamib kesoa Fitae Yesuse baabaneaNibo ele biobo ayam kesoa ni amoasumatna genomabbiobe. Makokebmi gebke eka mako Moses emigeba eka mako Ilaiya emi gebananomabbiobo ge baabasebe. Einaseo klao mo funaneta weng olobaabaim blimobe. 34 Fitae wengoobe dim ota ayungo hebmamsab gedlano kesoa i tosiansiba 35wengmakoayung tem wat baabenoa Naka elene miinobo, ne Dofakamin Nakabo,ibo e wengo kla wente habianibte gebaabenoa wentenabiba 36 blimanoaayungo glitanoa i temiba Yesuseelekiem mabia atemniba inaminnamino tam tloa watemibo amolo dimo i naka maki mo baabeimblimobe.

Yesuse naka tene hob misiamebekeba bia fotebebasebe.

(Matyu 17:14-23; Mak 9:14-32)37 Bomanoa i amgolimo deiboniba

daakniba deib daak temiba nakaiaunangai homoni tetemiba 38 nakamake nakaia unangai isak tem daakmabianea Yesuse baabanea Ne mi-ine elekiem kesoa aleyemin nakakobo daabanale! 39 E hob misiamebekeba bia ngambianea nabea dob-dibibea mimao gububsam bianea eaalo manakaha biam nahabe kesoahebmamsabo mo deibanamabebabe.40Ne keb okok aleyemin nakai baabe-nia Hob misiame fotebebaiba un-eko ge baabesia naatemib otane ititilo blim kesoa e mo deiba unimblimobo ge baabasea 41Yesuse baabe-nea Ib bainobo galino blim eka ibbobol tem funin osa molotbabe. Ibomakob memalo naka homon unanghomoni dabalim ele blibi ulabobe.Am homono dimo ne ibo amit yebekebe binabi otane ibo ne mo bain-obo getneim blim bliobe. Keb mi-ine debeb tele gesea 42 naka ele mi-ine debeb tebea hob misiame dlibadobbianea daak blelasea ande watwat

tebea Yesuse hob misiame baabaneaNaka ten ele deiba one gesea deibaunea klaubanea aalebe baabanea De-beb one gesea 43nakaia unangai Godetitil sbalo watemniba smiko deibeunoa Yesuse okok olo klaneo wa-temniba bobol tem hekhek fumbibaYesuse e okok aleyemin nakai baabe-nea 44Ne weng olo baabenamabio ibokla wentemine! I Abilim Da TleminNaka ne nemeb moniba komokwalinemyomabiobo ge baabene 45 otaneweng olo mitmakamo ayok ano kesoae okok aleyemin nakai weng olo mit-makamo mo tekein keim blimobe. Iweng olo mitmakamo kil baabanomogabib otane i tosiananiba deibasiobe.

Waneta Gode kimanin bibo komokanamabene?

(Matyu 18:1-5; Mak 9:33-37)46 Yesuse okok aleyemin nakai i

sinwalo dleb weng baasese bianibaWaneta komok anamabene? ge baasebaase blib kesoa 47 Yesuse tekein ke-nea bobol tem funin olo i bobol temobibebio kesoa men gwabe make de-beb tenea esu ele dofanea masea48 baabenea Nakae waneta ne bobolofumbianea men gwab ele daabanemole kukub olo makob e neta daatne-namabebe. Eka nakae waneta inaneane daatnene mole ne nenekiembabe.E ne Aye nemane tlibu esa ni dumdaabenamabebe. Inanamabe kesoanaka make ib isak temo niniino blimbiame naka eta komok anamabebo gebaabesebe.

Nakai ibomomakaalabeim blim keibmole i ib nekwalobe.

(Mak 9:38-40)49 Yone Yesuse baabanea Aleyemin

naka kobo ni naka make atemoba ekeb niniino taitkenea hob misiamifotebenayebea atemob otane e nibomo bekebe haabieba kesoa ni tolobogenobbiobo gesea 50Yesuse baabaneaIbo mo tolobo genimibe! Nakai ibomo makaalabeim blim keib mole i ibnekwalobo ge baabesebe.

Samelia naka maki i bibo tolobonibaYesuse fotebesiobe.

Page 130: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 9:51 127 Luk 10:1051Gode Yesuse debeb ula abilim on-

amino mebano kesoa Yesuse funaneaNe imin monia Yelusalem bib unanogenea 52nakamaki sin dlaneamonibaSamelia betano bib mak ye motem-niba amo mo omfakatne nabibte ge-nea dlanea unib 53 otane bibo yoseli funaniba Yesuse Yelusalem bibunamabe yole ni Yelusalem bib seli niafinba kesoa ni amo mo debeb tamunaobbabo geib kesoa 54 Yesuse okokaleyemin nakai Yemse Yone i daboweng olo wenteniba Yesuse baabaiboAleyemin naka kobo baaseba Godenganabasoba abilim ase kikanea te-nea nakaia unanga eli kibaine gesiba55Yesuse deskinanea i dabo baabeneaWeng olo mo baanimibe ge baabenea56 i moniba bib mak onsiobe.

Nakaia unangai Yesuse bekebaninowengobe.

(Matyu 8:19-22)57 I moniba deib ye temiba naka

make Yesuse baabanea Kobo monebabib mak bib mako haanamabebo nebekebke haanamabibo gesea 58Yesusebaabanea Til satili amo deib temobibebiota aalabiobo eka wan isa deitobibebiota aala biam blib otane AbilimDa Tlemin Naka ne amo aanonaminoblimobo, kobo ne beketne haananggeb mole keb am osa blimobe. Kobobain beketne unang genebtio? Klafunanebte ge baabanea 59 eka nakamake imin baabanea Kobo te beketnenale ge baabasea naka ele baaneaSum kobo ne mo deibkenia moniablia ne aye kaanemeo dobbunitateta bekebke haanano? gesea60 Yesuse baabanea Temdeibanale!Nakai ne wengo wentebib otane mowafueim blim blibi makob kaanabibiulabobo, imaye kaanimibi dolbueine!Kobo moneba Gode kimanamabeowengo omkeimamale gesea 61 ekamak esak baabaneo Sum kobo nebekebkenamabi otane mikiktemo nemonia ne meletani heitdabesitanegesea 62 Yesuse baabanea NakaiGode bobolo fumbib otane iminabuk walaniba Gode bobolo funinodeiboniba bobol tem afet funib

mole i Gode kimanin bibo mounomabibbabo ge baabanasebe.

10Yesuse nakai 72 i dlaneamonibaGode

wengo omkeimam onsiobe.1 Sinanoa Sume nakai 72 i dlakanea

baabenea Ibo asuke onon nine! Ibosin moniba bib sum osa bib gwabosa onon tlaibta ne abuk natlano gebaabenea 2eka e nakaia unangai Godemitemo mo tlim blimi dim touneasaa weng mako imin baabenea Imenhomono damibo damambu otane ulaoleb te toumin nakai homonba ke-soa ibo damib gosake God eta betenkehabibta e okok nakai mo dlanemoniba e damibo imeno ula oleb temieine ge baabenea 3 eka imin baabe-nea Wentine! Ne ibo dlaia monibanaka misiam isu unomabib kesoa ifunaniba watwat dabenomo ge fu-nanomabibo makob naka make e eilsibsibi dlanea moniba til satil isuuniba satili funaniba Yena dowonomoge funanomabib inaminobe. 4 Ibo ku-meno moni bumin osa imen osa skilotabbumin osa mo oleb unaibe! Ekanakaia unangai deib tamalo te het-ananimibo ibo mo mabianibta besawengo mo oyemibe!

5 Ibo moniba am mako temo tamtemaibo Gode baabaniba Nakaiaunangai am olo seli bobol ayamomyene ge baabaine! 6 Eka nakamake amo yo temo bobol tem fiabebie mole ibo baabaniba Gode kobodaakenamabebo ge baabaine! Otaneinamin nakai blim biaibo ib wengolo mo baanimibe! 7 Okoko goseliokok nakae monio walonaminoayam kesoa ibo amo yo olo tem otabianiba imena aayao amo yo seliokayemibo wembianibte! Olo ibokoko wemabobe. Ibo mo monibtaalukum amo olokiem olokiemo temomo haanimibe!

8 Ibo bibmakomotemibanakai dlebtaniba i am tam unaib nakai imenodoyaibo dowonine! 9 Ibo bib olo seliginin gam ita klaubeniba eka Godenakaia unangai kimanamabeo ibsutlang genabo wengo baabeine! 10 Ina

Page 131: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 10:11 128 Luk 10:22otane ibo bib mako motemiba i amomo dleb tam daim blim kenib moleibo moniba bib daang ye mabianibabaabeniba 11 Ib bib olo dabalo niskilon dimo bobuben otane ni gli-tanobobo, ibo yatemniba Ni kukubomisiamobo geine ge baabeine!Ibo inanimibo imin baabeniba Klafunaine! Gode kimanamabe dimomeb tlo otane ibo abuk wauliobo gebaabeine ge baabenea eka 12 iminbaabenea Sinanggwano Sodom bibseli hengabinibbuo sinanomo Godenakaia unangai kukubo klananggameo dimo enino gwab omyam-abebe. Niminbabe, Sodom bib selie wengo sino mo wentim blim kesoaenino gwab omyamabe otane biboyo seli ib wengo ombiabeibbio moleGode i enino dot sum omyamabeboge baabesebe.

Nakaia unangai mo bainobo geimblimi klaine!

(Matyu 11:20-24)13 Ibo ne weng olo wenteniba

tosianaine! Ayoo, Kolasin bib sel ibsaBetsaida bib sel ibsa enin sumo tamtlubenamabobe. Ne ib bibamo bia-nia okok sumo klabia ibo wateme-bib otane ib hengmino mo deibueimblimobe. Sinanggwano naka makeTaia bib osa Saidon bib osa inaneamakob ne okoko ulab klabea Taia bibsel isa Saidon bib sel isa watemib-biota mole i mebianiba i hengminodeiboniba i bobol temo deskinanibaGode omalomabib otane i sino mowatemin blim kesoa i hengmino modeibueim blimobe. 14 Ibo mo inaminblim kesoa sinanomo Gode nakaiaunangai kukubo klanang gamedimo eTaia bib sel isa Saidon bib sel isa eninoomyamabe otane ibole enino dot sumomyamabebe. 15 Eka Kabaneam bibsel ibole funaniba Ni abilim ut un-omabbiobo ge fumbib otane ibo newengo wentebibo mo wafueim blimkesoa ibo dabbemaniba aseinin bibunomabiobo ge baanea 16 eka e okokaleyemin nakai 72 i imin baabeneaNakai ib wengo wentubenimib nakaine weng osa wentomabiobe. Eka

nakai ib wengo omabenimib nakai neweng osa omatnenomabiobe. Eka newengo omatnenimib nakai ne Aye ne-mane tlibio nakae weng osa ombia-banomabiobo ge baabenea dlanea bibmak bib mako onon tlasiobe.

Nakai 72 i Gode wengo omkayemunibbio imin tesiobe.

17 Sinanoa 72 nakai imin tenibaseimbianiba Yesuse baabaniba Sumkobo ni keb niniino taikenoba hobmisiami baabesoba wenteniba nakaideibe unebibta omkayebi tlobobogesiba 18 Yesuse baabenea Gululameabilim ut danea timin tilain keneadobmein tloa atemibo, e titiloblimubanobo, 19 ibo wentine! Netitilo omyibo ibo inab mesoa esa beminabi totol isa yantamanimibo ibomo kaanomabibbabe. Ne titilo ibdim wat biobe, Gululame titilo mogaisenomobabe. 20 Otane ibo moseimbianibta baanibta Hob misiamini wengo wentubeibobo genimibe!Gode abilim uto ib niniino dolayebeota seinine ge baabesebe.

Yesuse seimbianea Gode niniinodobtouleb bisebe.

(Matyu 11:25-27; 13:16-17)21 Am olo dimo Gode Hobe Yesuse

bobol temo seinino omansea YesuseGode baabanea Ay kobo abilimoSum eka dabalimo Sum na kesoane Klayamobo ge baabkenamabibe.Niminbabe, naka maki funaniba Nitekein kemino sumobo gabibi kebokoko 72 nakai okok kebibo koboinamin okoko naka eli mo alebeimblimobe. Otane naka maki tekeinkemino sumba makob men gwabibobol tem funino ulab aibi kobokukub olo mito alebenebobe. Kobofunaneba Ne inanano geneba inanebkesoa ne klayamobo gabibo ge baaneole 22eka nakai 72 eli baabeneaNeAyeinamin namino alukum ne omneneakimanale ge baatnenebiobe. NakaiGode miin ne bobol tem funino motekein kebibbabe. Ne Aye elekiemeleta ne bobol tem funino tekeinkebebe. Eka nakai Ay Gode boboltem funino mo tekein kebibba otane

Page 132: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 10:23 129 Luk 11:1ne tekein kebibe. Nakai wanita nedlakanimie isa Aye bobol tem funinotekein kenomabiobo ge baabene ole23 eka ele okok aleyemin nakai 12ile dlabianea baabenea Ibo inaminnamin sumo klaia watemibo seinine!24 Ne baabenamabibe, sinanggwanoGode weng omkeimalin naka homonisa eka komokwal homon isa iinamin namino ibo watemebib oloisa watemomo geniba hembinibbuotane i mo watemim blimobe. Ekaibo wengo wentebib olo isa wentomogabinibbu otane i mo wentimblimobe. Ibo inabib kesoa seinine gebaabesebe.

Saa weng olo Samelia nakae e wasinakae dobhalilase otabe.

25 Hekmel weng tekein keminnaka make Yesuse naatemang geneabaabanea Aleyemin naka kobo nefatnanita afen smike dobonita amitnamabine? gesea 26 Yesuse baabaneaHekmel wengo fatnangge baanobiotakibinabebe? ge baabasea 27 hekmelweng tekein kemin nakae baabaneaGode buk temo baanoa Keb SumeGode kla goba bianeba keb bobol temosa keb afen smik osa keb titil osa kebbobol tem funin osa alukumomonebakeb God Sume omalale! Eka kobo klebunalo gobo bieb inaneba nakamak isagobenale genobiobo gesea 28 Yesusebaabanea Kobo moton ye baanebobo,kobo ina bianebta amit nale gebaabasea 29 hekmel weng tekeinkemin naka ele funanea Naka makigobenia eka mak ile deibeia Yesusefunanea Ne naka ayamobo geneko gefunane kesoa e Yesuse imin baabaneaNakae ne neke wanete? gesea30 Yesuse saa weng mako baabaneaNaka make Yelusalem bibo deiboneadaaknea Yeliko deib daak temea ayokhenin nakai teniba inamin naminooisaniba ana daba unibbua deib yebianea kaanang genabea 31 Godeamo kimanin naka make deib tlamonea ateme kesoa deibanea kendeib unea 32amo yo olo dim ota Libaiemulubi make imin tenea atemneaesa imin inanea deibanea deib ken

deib unea 33 eka Samelia naka ileYudai wasi otane Samelia nakaetenea Yuda naka elesu ye tle kesoaatemnea kla dobhalilanea 34 watneameb wat unanea ya malasino oloneayaio bebanea dofanea debeb utneatil dongkie dim ut dofanea tounseadebeb monea dait aalamin amo temtam danea kimanea dofa senoma35 bomanoa amo gabam sake monioolanea baabanea Kobo naka elekla kima biebta ne imin tenitakeb monio enamin walubanebbiobegenita ne keb monio yang kenanoge baabanebiobo ge baabanea 36 ekaimin baabanea Kobo fatnanggefumbebe? Nakai asumatnai tlib otanewaneta ayok henin nakai anaibbionakae e neke? gesea 37 hekmel wengtekein keminnakae baabanea Samelianaka eta dobhalilata daabanebiobogesea Yesuse baabaneaKebsamonebainamone ge baabasebe.

Mata osa Malia osa i weng sangobe.38 Yesus esa e okok aleyemin naka

isa moniba bib mak ye temiba unangmako niniino Matao tenoa Yesusebaabanoa debeb tamnoa o am tamdanoa 39 wengo aleyebea o nengoniniinoMaliao tenoa Sume skilo kikibye toumbianoa Sume wengo wente-bua 40 eka Mata ole imeno olokiemfubua okoko sumu bosoa funanoa Nenengo deitnebiota nenekiem fubibogenoa tamnoa Yesuse baabanoa SumKobo ne nengo deitnebua ne imenonenekiem fubibo, kobo baabonebate daatnenoko gesoa 41 Sume Mataobaabonea Matao ob bobol temohekheko mo fumbianebta boboloilumo mo omkakemone! 42 Maliaone wengo wentebobo, ne wengowentemin kukubo kukub afetogaisono kesoa ne mo baabonitaDeiboneba okok afeto klanale gebaabonimibabo ge baabosebe.

11Beten kemino kukub otabe.(Matyu 6:9-15; 7:7-11)

1 Am mak bomanoa Yesuse betanato da ye beten kebea beteno

Page 133: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 11:2 130 Luk 11:21blimansoa e okok aleyemin nakaimake baabaneo Sum kobo sinoYone nanea e okok aleyemin nakaialebenebio inaneba nisa betenoalebenale gesea 2Yesuse baabenea Ibobeten kenom gaibo enangge baaine!Ni Ay keb niniino kining kesoa nikeb niniino kemtouleb biobobe.Kobo nakaia unangai kimanin amoomaneb tloko! 3 Ni imeno am obbaye bomanomo bomanomo yo dimookayemale! 4 Kobo ni hengminoomtlabeneba eka nisak naka makihengmino omkayebib biamo funinodokobenoa deibenomo! Naka makiteniba menganiba baabeniba Iboinamin namin kukub olo nainegenimibo Kobo ni daabeneba nihengmino mo henganomobe gebaanibta beten keine ge baabenea5eka imin baabeneaNakamake ib isaktem daako inanea kwitimib moneae nek esu 6 unanea baabanea Nekokobo imeno asumatna onene! Neninek make tle otane ne imen blimkesotabo gesea 7 naka ele baabaneaAmisalo dounia memei dla aaunanggenabi kesoa ne mo hananita imenomo doklamibabo ge baabanamabe in-aminobe. 8 Ne baabenamabibe, nakaele mo funaneta Naka ele ne nekobo,imeno dlalano ge funaim blim otanee ngambe bita ngambe bita mitdatahananeta imeno dlalamabebe. 9 Einanamabe kesoa ne baabenamabioIbsa inanibta Gode nganhabib bitainamin namino doyene gabibodoyenea eka ibo inamin naminohembibo watemnanimiobe. Ekaamisal osa gong gong galaiboGode betelabenamabebe. 10 Nakaiaunangai Gode nganhamibi inaminnamino dlomabiobe. Eka nakaiaunangai wanita inamin naminohembib biam osa watemomabiobe.Eka nakaia unangai wanita amisalogong gong geib mole Gode amisalobetelabenamabebe. 11 Eka ib isak temdaako men gwabe aalebe baabaneaAyo! Aninge mo obnene genemeoaalebe inab misiam dabalamabeableka? Yeye e aninge obalamabebe.12 Eka e baabanea Ayo! Wan uno

mo obnene ge baabanemeo aalebetakum hok ota omalamabeo? Yeyee wan une obalamabebe. 13 Dabalimnaka ibo inaniba ib memei inaminnamin ayamo dokayebib otane ib Ayeabilim ut bie ibo gaisenebiobe. Ememei baabaniba Keb Hobe dobyenegenimibo e bain ye dobyamabebo gebaabesebe.

Nakaia unangai baaniba YesuseBielsebule temna okok kebiobo gesiobe.

(Matyu 12:22-30; Mak 3:20-27)14 Naka make hob misiame bekeba

bie kesoa e kobom anebua Yesusefotebebanea naka ele wengo omseanakaia unangai wenteniba i boboltemo hekhek fumbianiba 15 nakamaki baaniba Hob misiami komokeBielsebule e niniin mako Gululametitil ota Yesuse omkahabeta hobmisi-ami fotebenabebo gabiba eka 16 makile Yesuse inaba temomo genibabaabaniba Kobo Gode nganabanebae titilo omklea inamin namin okoksumo ni sino mo watemin blimoklanale gesiba 17 Yesuse i boboltem funino tekein kenea baabeneaBetan mak seli i sinwalo makaalanibabelalananiba awa genalom gaibo ititil blimanomabiobe. Naka makemeletani i sinwalo makaalanibabelalananiba awa genalom gaiboisa titil blimanomabiobe. 18 Ibobaaniba Bielsebule titil ota eomkahabeta hob misiami foteben-abebo gabib otane Gululam esae meletan isa i makaalaniba be-lalananiba awa genalom gaibo ititil blimanomabiobe. 19 Bielsebuletitil ota omkahabeta hob misiamifotebenabebo gabib otane wanetaib meletani daabeneta i hob misiamifotebenayebibe? Bielsebul etia bleka?Yeye ibo weng olo baatneibo ibmeletani wentib mole i baanibaib wengo dim obiobo, Gode Hobetitilobo genomabiobe. 20 Nele Godetitilo omneta hob misiami fotebenabikesoa ibo watem tekein kenibta Godenakaia unangai kimanin kukubotlobo geine! 21 Eka ne saa wengmako baabenamabio inaminobe.Gululame naka sbalobe. E sbal manea

Page 134: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 11:22 131 Luk 11:33ane obonea e amo kimanemeo eafobeingo ayam bibanamabo 22 otanenaka make dot sbale tenea e tatakenea naka ele anane mole anasekuao oisanea e afobeingo emeletanita kikibenamabebe. 23Nakae wanetane mo daanemin blim kene molee ne makaabe. Ne nakai dlebmetenia Gode mitem kalin nakabe.Nakae waneta ne mo daaneminblim kene mole e makob naka makenakai fotebene unaniba Gode deibaunomabib inaminobe.

Hob misiame imin de tlamabeo wengsangobe.

(Matyu 12:43-45)24 Yesuse saa wengo mako baabe-

nea Hob misiame naka make bekebabianea deibanea monea Sinanano ge-nea betan engengo hen haabia blimkesoa baanea Temde monia amo sinobi tlibio ye unano genea 25 iminmote-mea naka ele sanggwan amo glitaneaeito kibonanebio kesoa 26 watemneae imin monea hob misiami maki 7i i kukub misim misiamo naminoe titilo gaisaibbuei baabe dletneamoniba naka ele bekebaniba e sinomisiam binebuo otane am olo dimo edotmisiam anamabebo ge baabesebe.27 Yesuse weng olo obe dimo nakaiaunangai homoni ye bliba eka unangmako i isak daak bianoa ngananoaunang olo sino kemfanoa moyo kemdibiam nabinobio kesoa o seinokogesoa 28 Yesuse baabenea Bain otanenakaia unangai Gode wengo wentebianibawafu nimib naka unang ita klaseinine ge baabesebe.

Naka maki Ni okok sumo mo wa-temaobobo ge ngambisiobe.

(Matyu 12:38-42; Mak 8:12)29 Nakaia unangai homoni te mib-

liba Yesuse baabenea Nakaia unangaibo mema dim olo naka misiamunang misiamobo, ibo funaniba Koboinamin namin okok sumo klanebani sino mo watemin blimo watemtekein kenoba Kobo Gode titilsaboge funanomo gabib otane Godeibo inamin namin okok sumo moalebenamabebabe. Sinanggwano

Gode e weng omkeimalin nakaeYonae okok sumo olokiem alebanebioyota funaine! Yonae aningo amuntem wat bia amo asu blimanoa makedime imin fua dabaso inanea Godenesa makob inatnenamabebe. Godeinanea klanea ibo watemomabiobe.Okok sumo afeto blimobe. 30 Makobsino Nineba bib seli Gode Yonaeokoko omalea e nanea watemniba ifunaniba God eta dabanea tlebioboge funasib inania Abilim Da TleminNaka nesa okok sumo memaloklaia nakaia unangai watem tekeinkeniba God eta dabaneta tlebiobogenomabiobe. 31 SinanggwanoYudai komok sume Solomone tekeinkemin ayamo omkeimasea betan makunango komok sumobe. O afokomelen sin da ye bianoa funanoa Ewengo kla wentenite geno kesoao bibo deibonoa aalan wat aalanwat binoa tenoa e wengo wentebinobio otane ne Solomone gaisaiobe.Mema dim olo nakaia unangaine wengo mo wentebibba kesoasinanomo Gode nakaia unangaikukubo klanamabeo dimo unangolo baanoa Nakaia unanga ibo ibkukubo misiamobe. Niminbabe, iboSolomone gaisanamin nakae wengomo wentim blimobo ge baabenam-abobe. 32 Sinanggwano Yonae moneaNineba bib ye unanea Gode wengoNineba bib seli omkayebea e wengowenteniba hengmino deibueibbiootane ne Yonae gaisaiobe. Memadim olo nakaia unanga ibo ne wengomowentebibba kesoa sinanomo Godenakaia unangai kukubo klanamabeodimo Nineba bib seli baaniba Nakaiaunanga ibo ib kukubo misiamobe.Niminbabe, ibo Yonae gaisanaminnakae wengo wentib otane ibhengmino mo deibueim blimobo gebaabenomabiobe.

Keb kino keb damo ayalobe.(Matyu 5:15; 6:22-23)

33 Yesuse imin baabenea Nakai ay-ale mo ei oboniba amo kitem daakomo ofaniba eka bakete mo obonibtaobbuba nanimibbabe. I keim ofa

Page 135: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 11:34 132 Luk 11:49bliba dukge bieta nakaia unangai amolo temo tam tlom gaibo atenibtatam tlomabiobe. 34 Nakai ayaleoboniba am tam ofaniba tubunea bo-matowanamabebe. Ib kino makobdamo ayal kesoa ibo inamin naminoayamotawateme bianiba namibmoleib bobol tem funin osa makob klayamayal inamin anamabobe. Eka ib kinoinamin namin misiam ota watemebianiba namib mole ib bobol temosa makob amo mililambio inaminanamabobe. 35 Inamin kesoa kobokla kimanale! Keb kino misiamubkenomo kobo inamin namin kukubayamo mo nanamabebbabe. 36 Ekakeb bobol tem funino alukum ayalsabianoa atosino mo mililaim blim bi-amo keb damo bomat geneba makobayal tubunin kenamabeobe.

Felisie isa eka hekmel weng aleyeminnaka isa i kukub misiamo wafu binib-biobe.

(Matyu 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk20:45-47)

37 Yesuse weng olo baabenabeaFelisi make Yesuse nganabaneaKobo tleba ne am tam bianobaimeno dowonomo ge nganabaseatamnea biin tam temna bianiba38 imeno dowom gena bianiba Felisietemeo Yesuse kweilono mo fubaimblim bianeta imeno dowonanggenabe kesoa atemnea e bobol temohekhek funsea 39 Yesuse baabaneaFelisie ibo makob nakai aangketotibo fubawebib otane amun temdaako mo fubawemin blim deibobinabibo ulabobe. Ibo ib aal tibyota fuba bianiba klabib otane ibbobol tem iwat ole kukub misiam otakweki welubenobiobe. 40 Ibo boboltem funin blimobe. Gode inaminnamino tib olo klanea bobol temosa klanebiobe. 41 Otane ibo boboltem ayam bianiba inamin naminonaka maki inamin namin blimi okayebianiba daayemib mole ib bobol temfunino ayam anamabobe. 42 Felisieibo kukub misiamo ib dimo tamtlamabo kesoa klaine! Ibo tetan osakumuk osa unin gwab gwabo mak osa10 olminiba olokiemo Gode olaniba

mako ibma unam binabibo kukub oloayam kesoa ibo mo deibonimibe! Ibohekmel weng olo ye wafu blib otanedot ayamo namine genobuo ibo mowafu blibbabe. Kukubo dot ayam oloinaminobe. Kot kemin kukubo afetbaka naminba olo unobio iwat naminkukub osa eka Gode gobanin kukubosa otabe. 43 Ibo kukub misiamoib dimo tam tlamabo klaine! IboGode amo tem tamo nakaia unangaikin dimo toulalino kukub osa ekaimen wemin baan dimo motemobanakaia unangai yateniba naka ayamiye tliobo ge oyemine galin kukubosa ota gobo binabiobe. 44 Ibo kukubmisiamo ib dimo tam tlamabo klaine!Ibo makob haam gloutemo haamidolbueibbua naka maki mo tekeinkebibba kesoa tama tama unebiboulabobe. Inanimib nakai Gode kindimo ninik gamobe. Ibo inaiba nakaiaunangai ibo yatemniba funaniba Inaka ayamobo geniba isa ib ulabaib otane Gode kin dimo isa ninikgamobo gesea 45 hekmel weng tekeinkemin nakae make Yesuse baabaneoAleyemin naka kobo weng olo niweng dobo weng baabenebobo gesea46 Yesuse baabenea Kukub misiamohekmel weng tekein kemin naka ibdimosa tam tlamabo kesoa ibo klaine!Nakaia unangai Gode kukubo wafunomo gabibi ibo hekmel weng afetohomono dolaniba doyiba i hekmelweng olowafu nomogeniba naatemibotane bumolokobe. Ibo mo daayebibbabe. 47 Ibo kukub misiamo ibdimo tam tlamabo kesoa klaine! Ibfaninwali Gode weng omkeimalinnakai yenaiba kaansiba dolbueibbuaibo gloutemo eito kiwe binabiobe.48 Ibo funaniba Nib faninwali klayamnanibta Godeweng omkeimalin nakaiyenaiba kaaibbiobo ge fumbib kesoaibo i gloutemo eito kiwe binabibotane 49 Gode tekein kemino ayamkesoa baanea Ne weng omkeimalinnaka isa ne okok dlasanin nakaisa dlaia moniba isu temiba nakaiaunangai teniba ne weng omkeimalinnaka isa eka ne okok dlasanin naka isa

Page 136: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 11:50 133 Luk 12:10maki yanaiba kaaniba eka maki eninsumo omyenanomabiobo genebiobe.50 Sinanggwano Gode dabale memaklane dim ye kiloniba Gode wengomkeimalin nakai yebiba kulilamtlibbuo memalosa sma ye yebibakulilabib kesoa Gode yang kenea inabinibbio nakai molobsel ibo eninoomyamabebe. 51 Mikiktemo Kenee ninge Ebele ananea kaanabea ekaib faninwali nakai kukub molotonabibi yem wat yem wat tebiambiniba teniba Sekalaiae Gode amsumo tem tamo Gode heitdahaminbiino kikib ye mabia esa ananaibbiokesoa Gode yang kenea i molobselibo yenanea enin kino omyamabebe.Ne bain baabeiobe, 52 ibo hekmelweng afeto homon dolaib kesoa Godenakaia unangai kukub misiamo temodotlanamabeomitmakamomo tekeinkebibbabe. Ibo Gode deib ayamo klaomo tekein kebibba kesoa ibo nakamak unang maki tekein kemin deibowaise bliba i mo wentebibbabo gebaabenea 53-54 deibe tanea bib tambebea hekmel weng tekein keminnaka isa Felisie isa i funaniba Niboe naatemoba e misiam yang keneaatemob mole kot kebanomo genibanaatem naatem bisiobe.

12Dim omin kukubo klaine!(Matyu 10:26-27)

1 Naka homon unang homonidiniba maki dim dotema sesesibaYesuse e okok aleyemin nakai saaweng mako baabenea Ibo Felisieidim omin kukubo klaine! I dimomin kukubo makob nakai bletoklanom gaibo yiso bolit temokekelakaiba sitanoa einabo inanibaFelisiei kukub misiam osa inanoasum anoa nibsuo tlamabo kesoaibo klaine! 2 Inamin namino nakaiteilabbubo biaibo sinanomo keimanamabobe. Eka inamin naminoayam biam osa sinanomo keimanamabobe. 3 Inanomabib kesoa ibweng ayok olo obibo sinanomonakaiaunangai alukum wentomabiobe.

Eka am tam bianiba wengo menobib ibo sinanomo taniba bibdaang tam unaniba weng sumomkeimalomabiobo ge baabesebe.

Nibo Gode elekiem e tol otatosianomo.

(Matyu 10:28-31)4 Yesuse imin baabenea Nekwalo

ne baabenamabibe. Naka maki iboyenaiba kaanomabib otane ibo nakaeli tolo mo tosianimibe! I dam ibokoye yenaiba kaanomabib otane ib afensmiko mo watwat dabenomabibbabe.5Ne wengo ibo baabenamabibe. Godetitilsa kesoa ibo e tol ota tosianine! Eibo yenanea kaaibbua sinanomo do-bianea aseinin bib unomabiobe. Nebaabenamabibe, ibo e tolo tosianine!6 Ibo tekein kebib yotabe. Nakai2 toea gwabo dloniba wan gwabiasuke asukemake nai walomabibo olomoni sumba otane Gode wan gwabiolokiemo mo dokobanota deibone-mebabe. E alukum kima biebe. 7 Ekaelekiem elekiem kobo keb aye kobokla tekein kebianea keb gabamanoelekiem ke tobo tofa tofa biebe. Waniayam otane i besa kulanobe. Eka nakakobole afen smiksabe. Keb aye abilimut bie kobo kla gobke bie kesoa kobomo tosianemebe! E wani kima biekesoa e kebsa kla kimanamabebo gebaabesebe.

Yesuse niniino omkeimalinkukubobe.

(Matyu 10:19-20,32-33; 12:32)8 Yesuse baabenea Nakae waneta

nakaia unangai baabenea Yesusene Sumobo ge baabenea ne niniinoomkeimatnene biamo sinanomoAbilim Da Tlemin Naka nesa abiselibaabenia E nemibo genamabi 9 otanenakae waneta nakaia unangaibaabenea Yesuse ne Sumbabo gebaabene biamo sinanomo nesa Godeabiseli baabenia Naka ele nemibabogenamabibe. 10 Eka nakaia unangaiAbilim Da Tlemin Naka ne weng doboweng one bianiba omkeimanimiboGode i hengmin olo omtlabenamabeotane nakaia unangai Gode Hobe

Page 137: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 12:11 134 Luk 12:27weng dobo wengo baabanimibo Godei hengmino mo omtlabenamabebabe.

11 Eka ibo ne niniino omkeimabibodafao naka maki ibo dleb monibaGode amo tem tamo kiabwal isaeka komokwal afet isa isuo unaiboib bobol temo usano mo keyebotafum bianibta Nibo fatnamin weng otabaabenomabbue? ge funimibe! 12Amolo dimo Gode Hobe alebenea Ibowengo enangge baabeine ge alebe-namabebo ge baabesebe.

Weng olo nakai inamin naminafobeingo bibebuei saa wengobe.

13 Naka make naka homon unanghomoni isak tem daak bianea uteneaYesuse baabanea Ni aye kaanebuaafobeingo aab eta alukum oleb biekesoa aleyemin naka kobo aabebaabaseba aye afobeingo minimklutanea atosino ne onensete gesea14 Yesuse baabanea Ne ib kukubklamin nakababe. Eka ne ib afobeingkikimin naka nababo ge baabanea15 eka imin baabenea Ibo ib bainobogalino kla kimanimibo, inaminnamino bobolo mo wayemobabe.Niminbabe, nakai i afen smikayamo inamin namino dumo mowalomabibbabo ge baabenea 16 ekainaminnaminobobolwayemin kukubosa o saa weng mako baabeneaInamin naminsa nakae damibo imenhomono damanomo, 17 naka elefunanea Ne imen toumin amo blimyole fatnanita ne imeno am temoolanane? ge funane kesoa 18 e baaneaNe imen toumin am gwab olotagalafa olonita sum genita alukuminamin namin imeno o tem tamolania 19 ne baania Bifol homonone afobeing ayamo bitnebio kesoamemalo singka biania imena aayaolo wembiania seimbianano gese20 otane Gode baabanea Kobo nakaobba bobol tem funin blim kebtabo,kwitimib olota kaanamabeobe. Ekakeb inamin namin ele olminabeb olowaneta olamabene? ge baabanamabeinaminobe. 21 Naka maki inaminnamin afobeingo minabib nakai Gode

kin dimo i inamin namino blimobo gebaabesebe.

Bobolo usan keyeminoweng sangobe.(Matyu 6:25-34)

22 Yesuse e okok aleyemin nakaibaabenea Inamin kesoa ibo ne wengowentine! Ibo bobol temo usanomo keyebota bobol tem hekhekomo fumbianibta Ni imeno fatda dlodowonome? galaibe! Eka ibo ib damotalo mo wabianibta Ni youmo fatdadlonobta ni aalo dlusa waisonome?galaibe! 23 Imena aaya youmaodot misiambabe, ye ayam otane ibdam ole afen blib kesoa ole dotayamobe. Ib imena aaya youmaoamit ninbabe. Afen smik ele amit ninkesoa ibo inamin namin olo bobolomo fumbianibta ib bobolo usanomo keyemone! 24 Ibo wani kukubofunaine! Wani asal eule eim haablibiasiam sano mo doli bianiba eka iimeno mo mina biam nabibbabe. Iimeno mo olminiba am tamo mookabibba otane ib Aye abilim ut biei imeno okayebebe. Wan ile besakulanobe. Gode emaye kima bianeaimeno okayebebe. Otane naka iboleafen smiksa kesoa Gode emaye ibokla kima bianea imeno okayebebe. Einayebe kesoa ibo imena aaya youmaobobolo mo fumbianibta ib bobolousano mo keyemone! 25 Gode nakaikaanomabib amo omakabenea Yodim ota kaanomabiobo gene biamootane naka eli inamin namino bobolofunaniba i bobolo usan keyebuafumbianiba Ni imena youmao fatdadlomabbione galaibo kukub olodaabenoa Gode amo omakabenebuogaiso meseinibta kaanomabiba? Yeyei mo inanomabibbabe. Gode amolo makob ye omakanebiobe. 26 Iboinamin namin gwab olo mo inaimblim keib mole ibo inamin naminmakolo bobolomo fumbianibta bobolilumo mo omkayemone!

27 Ibo aketo bobolo funaine! O sesatam buo nakaba kesoa youmo mobikina bianota okokomo okok kebobaotane o keto klayam bamtoubobe.Sinanggwano Yudai komok sume

Page 138: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 12:28 135 Luk 12:45Solomone youm ayamo kibinebuotane aket ota Solomone eitogaisanobiobe. 28 Aketo amito monomobabe. Mema yota bamtoufadenoa dilbinoa dimo gatanoa nakaiaunangai mako heleb moniba asofakam binabiobe. Gode aket olebesa eit klabe otane naka ibole afensmiksa kesoa aketo gaisoibbiobe.E ina bianea naka ibole kla kimabianea youmo okayebebe. Ibo youmobobolo fumbianiba ib bobolo usanokeyemo mole ib bainobo galino mosbalma nomabibba kesoa 29 ibo mofunanibta Ni imena aayao fatdadlota dowonomabbione? gabianibtafunimibe! 30 Nakaia unangai Godemo bainobo gabibbai inamin naminolo bobolo fumbib otane ibo mo iulab animibe! Niminbabe, ib Ayeabilim ut bie ibo inamin namino blimbibebio tekein kebebe. 31 Ina otaneibo amitie fumbianiba Gode nakaiaunangai kimanamabe amo tlamaboboge funimib ota Gode inamin naminolo ibo oyamabebo ge baabesebe.

Abilim uto inamin namin ayamoolomabbiobe.

(Matyu 6:19-21)32 Yesuse imin baabenea Ne

kukubo wafu blib naka ibo motosianimibe! Nib Aye baanea Nenakaia unangai kimanang gamio ibsakimanamabi kesoa ne seinyebibogenebiobe. 33 Ibo afobeingo alukumnaka maki waloniba i monio oiseoleb moniba inamin namin blimioyeniba daabeine! Ibo inanimiboinamin namin ayamo abilim utoolomabiobe. Inamin namin olomo blimanomobabe. Eka abilimoayok henin kukubo blimobe. Ekabemamina inamin namina i mo bolodowonaibbabe. 34 Inamin kesoa ibo ibbib mako inamin namin ayamo bibebiamo ibo funaniba Ni bib olo amitnomo ge fumbianiba ib bobol temoomulomabiobo ge baabesebe.

Okok nakai klabianiba hembiboweng sangobe.

35-36 Yesuse imin baabenea Iboklaniba makob naka make monea

naka make alelo omamabeo Imenobaka dowonita tlamabibo geneaunebua e okok nakai youmo gemetlaniba aala onamino deibonibasma dlusaniba ayalo otana olabianiba Kimanin nakae tlamabebo gefumbianiba waisa bliba tenea amisalogong gong gansea hebmamsabbetelabanomabib inaniba ibsa klaine!37 Kimanin nakae tetemea e okoknakai mo aala unim blim bianibawaisa hembiba yateme mole naka eliseinine! Ne moton baabenamabibe,kimanin nakae emaye i biinotounomabib wengo baabenea ekaemaye imeno oyenanamabebe.38 Eka ibo ibalanomo osa eka mebbomanang genabo biamo osa ibomo aala unim blim bliba kimaninnakae te yateme mole ibo seinine!39Ne saa weng olo baabenamabio klafunaine! Am gosake tekein keneaayok henin nakae tlamabebo genemole e mo aa uneta ayok henin nakaeteneta amo belaneta afobeingo oisaunamabebabe. 40 Ibsa inaniba klaine!Abilim Da Tlemin Naka ne imintlamabi amo ibo mo tekein kebibbakesoa klaniba waitne blibtane gebaabesebe.

Saa weng olo okok nakai ayam esamisiam esa i wengobe.

(Matyu 24:45-51)41 Fitae baanea Sum kobo saa weng

olo ninita baabeneb bleka alukumnakaia unanga isa baabenebo? gesea42 Sume baabanea Ne okok nakaayami weng ota baabenamabibe.Nakae bobol tem funin ayam bianeae okoko ayam okok kebe naka eleinanamabebe. E kimanine baabaneaKobo okok naka eli kima bianebaimeno okayebebte ge baaba unebua43 binea imin tetemea okok nakaele makob ele baaba unebio inabeaatemameo e seinhamabebe. 44 Nemoton baabenamabibe, inanemenaka ele e kimanine baabanea Ne in-amin namino alukum kebta kimanalege baabanamabebe. 45 Otane okoknaka ele funanea Ne kimanin nakaehebmamsabo mo tlamabebabo genea

Page 139: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 12:46 136 Luk 12:59okoko debianea okok nakaia unangaimaki yebianea imeno wembianeaaa misiamo wembiam bianea egabam tol temo mima fuba denabua46 funanea Ne kimanin nakae memalomo tlamabebaboge fumbianea inabeakimanin nakae tenea atemameoande dofanea dabanea monea nakaiaunangai Yesuse mo bainobo geimblim isu unamabebe.

47 Eka okok nakae e kimanin nakaebobol tem funino tekein kebe otanee inamin namino klaneta kimaninnakae okoko nanale gabeo mo naimblim kene mole kimanin nakae klaande dofanamabebe. 48 Otane okoknakae e kimanin nakae bobol temfunino mo tekein keim blim bianeae okoko misiam nabe mole kimaninnakae gwab ande dofanamabebe.Naka maki Gode bobol tem funinoklayamo omkayebe nakai e okoksumo klamine! I bobol tem funinoklayam wafu blib nakai naka makunang maki daabeine ge baabesebe.

Yesuse kukubo nakaia unangaibakalinobe.

(Matyu 10:34-36)49 Yesuse imin baabenea Ne tenia

dabalim ele tlibuo makob ase obebdaake daia tubuneko genita daak tlibuotane as ele mo tubueim blim biekesoa ne funania As ele atole heb-mamsab tubuneko gabibe. 50 Makobnakai aayo fuelaiba aa gamo wat-noa nakai dim wat unamabo in-aminobe. Nesa inania enin sumo nedimo tam tlamabo kesoa memalo nebobolo ilum omfutnebio otane eninoblimutnenomo ne bobolo ayam fu-nanamabibe. 51 Ibo mo funanibtaE tenea nakaia unangai dabalim eleblibi bobol tem fiab omyang genetatlebiobo genimibe! Ne baabenam-abibe, ne tlibuo nakamak unangmakine bainobo getnenomabib kesoa nakamaki dosuanomabiobe. 52 Memalosasinanomosa nakaia unangai asukeasukemake nai am olokiemo tem tamblibi maki ne bainobo getneiba ekamak ile ne mo bainobo getneim blimkenaniba belaniba mito asuaniba asuiteniba asumatnai wasi dlaiba eka

asumatna isak asuei wasi dlananiba isinwalo baase baase bianiba 53 nakamaki ne bainobo getneiba eka makile ne mo bainobo getneim blim ke-naniba aalebe tenea miine wasi do-fanea eka miin esak tenea aalebe wasidofanea eka awoko tenoamoonowasiomfanoa eka moono tenoa awokowasi omfanabua eka imake awokotenoa miin alelo wasi omfanabuamiin alelo tenoa imake awoko wasiomfana bianiba i sinwalo alang saninegenita tlibiobo ge baabesebe.

Inamin namin kukubo tam tlanggamo klulo kinoa watenoba tekein ke-namino wengobe.

(Matyu 16:2-3)54 Yesuse nakaia unangai baabe-

nea Ibo temebiba ayungo genoa amomililansoa ibo hebmamsab baanibaSoko tlamabobo ge baanimibo mo-ton ye tenabobe. 55 Eka ibo teme-biba am ayam bomanoa glol sumetlemsea baaniba Ameng unemanggenotabo ge baanimibo bain inanoaameng unemabobe. 56 Ibo dim ominsitalsabe. Ibo klul olo watemniba mo-ton sambinabib otane inamin naminomemalo tam tebu olo watemebibo omitmakamo mo tekein kebibbabo gebaabesebe.

Kobo nakai kot kebkenomabib nakaitemnaniba wengo klaine!

(Matyu 5:25-26)57 Yesuse imin baabenea Ibo nimin

kenibta ibmalo klao mo funanibtakukub olo misiamobe eka kukubolo ayamobe geim blime? 58 Nakamake kobo kot kebkenang genabeaKot kenomo geniba bebib biamohebmamsab klanibta bobol temomakob aine! Ibo inaim blim kenibmole e kemeb monea kot kimaninnakae kemansea eka esak kemoneaawa genalin nakae kemalea kemebmonea klabut am tam danamabebe.59 Ne bain baabenamabibe, koboklabut am tamo biaebo kot kimaninnakae baabkenea Monio inamin kinawalone ge baabkene biamo alukumomo walim blim keneb mole amitieklabut anamabeobo ge baabesebe.

Page 140: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 13:1 137 Luk 13:2013

Nakaia unangai bainobo geim blimikaanomabiobe.

1 Am olo dimo naka maki tenibaYesuse baabaniba Galili seli eilblumakaui yenaniba Gode heitd-abamomo gabib otane Failate awagenalin nakai dlanea moniba Galilinakai yenaiba kaaiba naka eli ilemosa eka eil blumakaui ilem osa makobdaak unobo gesiba 2Yesuse baabeneaIbo baaniba Kaaib naka eli i hengminoGalili naka maki i hengmino gaiseibkesoa i kaaibobo gabiba? 3 Yeye ibbobol tem funin olo molotbabe. Neibo baabenamabibe, ib hengmino modeiboniba ib bobol temoGode omalimblim keib mole ibsa kaanomabiobe.4 Eka ibo funaine! Sino Siloam biboamo asal am geibbua dobo blelanoanakai 18 i yaloa kaaibbio ibo fumbiboI hengmino naka maki Yelusalem bibye blibi i hengmino gaiseib kesoa ikaaibbiobo ge fumbiba? 5 Yeye ibbobol tem funin olo molotbabe. Neibo baabenamabibe, ib hengmino modeiboniba ib bobol temoGode omalimblim keib mole ibsa kaanomabiobo gebaabesebe.

Asiame ete yamo mo balimim blimesaa wengobe.

6 Eka Yesuse saa weng mako baabe-nea Naka make damibo asiame etesano dolinebua damano kesoa teneayamo temea blim kesoa 7 e damibkimanin nakae baabanea Bifoloasumatna bliman otane ne tetemiaasiame yamo mo balimim blim kesoakobo namtlanale! Fatnaneta dabalayame besa sesalanene? gesea 8 ekaokok nakae baabanea Sum kobodeibanebbua bifol ele blimansete!Ne mit daake dabale hetlania amamflulo heleb te olubanamabibe.9 Inabaibua sinanoa bifole makedime mo balinemeo atemomo ekae mo balinim blim kene mole kobobaatnenebta Ne namtlanano gebaabanamabebo ge baabesebe.

Gode singkalin amo dimo Yesuseunang mako klaubosebe.

10 Gode singkalin am bomabuaGode amo tem tamo Yesuse nakaiaunangai Gode wengo omkaye bea11 eka unang mako hob misiamebekebo bianea ginino omkawebeabifolo 18 blimanoa o gimonehamabonebua o deibo moloto motamanam haanim blim binabobua12 Yesuse watemnea nganabonetesoa e kweile gabamon dim uttofubonea baabonea 13 Ne unango,ob ginino klaubkeiobo ge baaboseao hebmamsab ayam tamanoa Godeniniino dobtoulebbu 14 otane Godesingkalin amo Yesuse unang oloklaubone kesoa Gode amo komokeatliaubasoa nakaia unangai baabeneaIbo amo asuke asuke asuke na olo dimota okok kemine! Ibo funaniba Nimo temoba ginino klaaubeneko genibmole okok amo dim ye tetemibtaklaaubeneko! Eka Gode singkalin amodimo mo tlaibe ge baabesea 15 Sumebaabanea Ibo dim omin sitalsabe!Ibsa Gode singkalin amo alukummoniba eil blumakaui am unanibablumakau isa til hos isa tileise dlebmoniba aayo unam binabib 16 otaneunang olole Eblahamemolofeitobe. Oib blumakau isa til hos isa gaisenobe.Bifolo 18 blimanobio Gululame geomfanebio kesoa ne Gode singkalinamo dimo tileisoi otane ibo kukubolo misiamobo gabibo? gesea 17 ewasi nakai aal waisenoa eka nakamak unang maki alukum e wengowenteniba inamin namin okok sumotam tloa watemibo kla seinmonsiobe.

Mastet dab osa yis osa o saawengobe.(Matyu 13:31-33; Mak 4:30-32)

18 Yesuse saa weng mako iminbaabenea Gode kimanin kukubo fat-namine? Ne fatnanita ibo Gode ki-manin kukubo alebenita Inaminobogenamabine? 19Omakob asiamenini-inomastete dabe ulabobe. Nakamakee damibo dolinebua balanea damaneamakob aso ulab anea wani e tungdimo toulamomabiobo ge baabenea20 eka imin baabenea Ne fatnanitaGode kimanin kukubo alebeita tekein

Page 141: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 13:21 138 Luk 14:2kenomabibe? 21 O makob yiso ula-bobe. Unang mako yis ele kikonoabolite tem daak kikakanoa daak uneakwekonoa habski habskibua sinanoasitanamabe inaminobo ge baabesebe.

Amit gwabo weng sangobe.(Matyu 7:13-14,21-23)

22 Eka Yesuse monea bib mak bibmako bib sum osa bib gwab osahaabianea Gode wengo omkayemomkayemnea monea Yelusalembib unang genabea 23 naka makebaabanea Aleyemin naka kobo Godenakaia unangai hengmino temoblibo homoni deibenea mak itaelekiem olokiem dotlanamabeo?gesea Yesuse baabenea 24 Ibo sbalmanibta monibta amit gwabe tamunine! Ne baabenamabibe, nakahomon unang homoni amit gwabetam unomo gabib otane i mo tamunomabibbabe. 25 Sinanomo amogosake amisalo dounabea ibo tenibabib tam tlaniba amisalo gong gonggabianiba baabaniba Sumo, amisalobetelabenale genimibo e baabeneaIbo wanibte? Ne mo tekein kebibaboge baabesea 26 ibo baabaniba Sinokebtem nitem nanoba imena aayaowembianoba eka kobo ni bib dangye mabianeba aleye binebbioboge baabanomabib 27 otane e ibobaabenea Ibo ne mo tekein kebibabo,ibo hengmin naka ibtabo, de uninege baabesea 28 temiba Eblaham esaAisak esa Yekob esa eka Gode wengoomkeimalin naka mak isa Godekimanamabe bibo bliba yatemaibotane ibole fotebenea daaknibasesa daak bianiba enin kino sumwateme bianiba eka memino summebianomabiobe. 29 Ibo inanimibole eka nakaia unangai homoniYudabai bib mak bib mako afoktlebo sin da tlebiam eka afokounebo sin da tlebiam eka melenmilim saut da tlebiam eka melenmilim not da tlebiam naniba Godekimanin bibo toula bianiba imenounalomabiobe. 30 I inamomabib kesoanakai memalo funaniba Ni niniinsumobo ge fumbinimibi i niniin men

anomabiobe. Eka nakai funanibaNi niniin blimobo ge fumbinimibita i niniin sum anomabiobo gebaabesebe.

Yesuse Yelusalem bib seli do-halilasebe.

(Matyu 23:37-39)31 Am olo dim ota Felisiei maki

teniba Yesuse baabaniba Kobo bibolo deiboneba moneba betan makone! Komoke Helote awa genalinnakai dlane teniba kananomabiobogesiba 32Yesuse baabenea IbomonibaHelot obba til satili ulabe baabanibaYesuse memalosa bomanomosa hobmisiami fotebenaye biania giningami klaye biam namabibo, eka obomanomoota ne okoko alukumklaiablimanamabobo genebo ge baabaine!33 Otane memalosa bomanomosayota ne deib temalo samabibe. Ekao bomanomole monia Yelusalembib unamabibe. Niminbabe, i Godeweng omkeimalin nakae bib makomo ananimibba kesoa ne moniaYelusalem bib unamabibe. 34 Ayoo,Yelusalem bib sel ibo ne dohalimbibe.Ibo Gode weng omkeimalin nakaiyebiba kulila biam eka Gode dowanweng omkeimalin nakai dlabenetlaibo tom dum yenaiba kulila biamnabinabibo, ne amitie ibo dolminabiania makob kakaluko memei belotabab tem daako dlanoa kima binaboinania kimanano gabi otane ibonesuo deitne bliobe. 35 Wentine!Ibo ne wengo mo wentaobbabogeib kesoa Gode ib bibo iminodaabenamino deibenamabebe. Neibo baabenamabibe, ibo imino ne monatemomabibbabe. Otane sinanomoibo baaniba Sume naka ele dabanetle ele niniino dobtouleb nomogenomabibo dim ota ne imin tlitanatemomabiobo ge baabesebe.

14Yesuse naka make skila kweilao

sitkahabua klaubasebe.1 Gode singkalin am bomanoa

Yesuse monea Felisiei komok makeam tam temnea imeno wembibanakaia unangai kla atemebiba 2 eka

Page 142: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 14:3 139 Luk 14:21naka make skila kweilao sitkahabinobua tenea Yesus esu meb yebia 3 Yesuse atemnea hekmel wengtekein kemin naka isa Felisie isabaabenea Ne ginin game Godesingkalin amo klaubanamabio kukubolo ayama bleka? ge baabese otane4 i wengo kimik geib kesoa Yesusenaka ele afunea klaaubanea dabaneunea 5 baabenea Naka make ib isaktem daako men gwabe biba bianeaGode singkalin amo dimo aamukeweleb daak unameo e afu dobbianeautlamabebe. Eka eil blumakauita biba bianiba mako weleb daakunam osa 6 inanea wafu ombianeautlamabobe. Olo bain bleka dimeso ge baabesea i tekein keniba ewengo bain kesoa i mo yang keimblim kesiobe.

Nakai niniino omabbueine!7 Nakai imeno unalom geniba

teniba komokwali biino toulansibaYesuse yatemnea saa weng makobaabenea 8 Naka make baabenea Ibotliba imeno wembianoba ne aleloomano gesea motemom gaibo 9 ibokomokwali biinomo tounimibe! Nakamaki niniin oyemini baabenea tesibatenea ibo baabenea Biin olo nakaeleta omaline gesea ibo aal fotomklaniba moniba abuk tam tounimibkesoa 10 naka make nganabeneamotemniba imeno dowom gaibomoniba abuk tam toumblibta naka eleemaye tenea baabenea Ibo utenibabiin toulalin dim ele toulaine gebaabeseta utnibta tounine! Iboinanimib ota nakai alukum ye tenibamibianiba imeno wembib nakai ibniniino dotouleb nomabiobo gebaabenea 11 eka imin baabenea Nakaii niniino omfufu binimib nakai Godei niniino omabbubenamabebe. Ekanakai i niniino omabbu binimib nakaiGode i niniino omfabenamabebo gebaabesebe.

Nakai nganabenoba tliba falo gadowonamin kukub otabe.

12 Eka Yesuse tetemnea Felisieikomoke dab bianiba imeno wembian-iba baabanea Kobo fal sumo ganang

gaebo kleb nekwal isa dab tlem-inwal isa eka kleb meletan isa klebbibam seli monisa isa mo nganaben-emebe! Sinanomo i fal osa ganomgaibo nganabkeiba motemneba gadowoniba yang kenomabib 13 kesoakobo fal sumo ganang gaebo nakaiaunangai inamin namin blim isa kweilmisiam isa skil misiam isa kin misiamisa ita nganabenale! Inabeneb bi-amo 14 i mo yang kenomabibba kesoanaka ayami ham gloutem daak danibahana tlemomabib dimoGodekebuninolo yang kebkenamabe kesoa koboseinale ge baabasebe.

Fal gamino saa weng otabe.(Matyu 22:1-10)

15 Nakai alukum miniba Yesusetem nabianiba imeno wembian-iba wentebiba naka make Yesusebaabanea Gode kimanin bibo toulabianiba imeno unalomabib nakaiseinine gesea 16 Yesuse saa wengmako baabanea Naka make fal sumoganama bianea naka homoni wengomfubenebua 17 falo ganebuo einokesoa tilanamabibo genea e okoknakae dabanea monea sino wengomfubenebio naka eli baabenea Ibonatline! Falo einobua tilanomabbioboge baabene 18 otane i alukum baanibaNe mo unamabibabo ge tlaniba makebaanea Ne damib mako walibuomonia watemamabi kesoa ne mounamabibabo, kobo moneba kebkomoke baabanale gesea 19 eka makesak baabanea Kobo moneba komokebaabanale! Ne eil blumakaui 10 iwalibuo monia yatemamabi kesoane mo unamabibabo genabea 20 ekamak esak baabanea Kobo monebakomoke baabanale! Ne alelo memaleomobli kesoa ne mo unamabibaboge baabanasiba 21 naka ele deibeneamonea komoke weng olo baabaneaI inangge baaniba desiba deibe tlibogesea falo kimanin nakae weng olowentenea atliaubasoa okok nakaebaabanea Inaib yole kobo deibemoneba bib mak bib mak olo bibsum osa bib gwab gwab osa henhaabianeba nakaia unangai inamin

Page 143: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 14:22 140 Luk 15:7namin blim isa kweil misiam isa skilmisiam isa kin misiam isa ita dlebtele ge baabanea dabanea moneabaabe dleb tetemea biino toulanibamako sma deibueib kesoa 22 okoknaka ele komoke baabanea Sumkobo ne keb wengo wentenia inaiotane biino mako sma deibueibobogesea 23 komoke baabanea Iminmoneba deib deib osa damib osahen haabianeba nakaia unangaiimin mo baabe dleb tele! Nefunania Am olo dinsibte gabibo gebaabanea eka imin baabanea 24 Nebaabkenamabibo, nakai sino wengomfubeia deibbio naka eli ne imenomo dowonomabibbabo genebiobo gebaabasebe.

Nakai kla funanibta Yesuse bekebanine.

(Matyu 10:37-38)25 Naka homon unang homoni

Yesuse bekeba bebiba deskinabaabenea 26 Nakaia unangai wanitane bainobo getneniba ne okoko okokkemom gib mole e aaleb esa awokosa alel osa meme isa hekwal isaningwal isa enwal isa nengwal isaeka ili bobol tem funin osa deibonibane bobol ota funib mole i ne okokaleyemin nakanomabiobe. 27 Ekanakaia unangai wanita i niniino moomabbuniba inamin namin misiamoi dimo tam tlemo omnakatoulebbianiba ne kukubo mo wafuninblim kenib mole i ne okok aleyeminnakababo ge baabenea 28 eka Yesuseimin baabenea Ib isak temo nakamake Am sumo genano genemeo ekla funanea am olo monio walamabiomoni olo mo kinoa walamabi bleka?genea tekanete! 29 E mo inaim blimbianea maa omusane mole monioblimanoa deibonebua naka maki tewatemniba tlaha bianiba 30baabanibaNaka ele amo kla omfanebio otane emonio blimano kesoa e hebmamsabomo klaim blimobo ge ohamomabioboge baabenea 31 eka imin baabeneaKomok make meletani dleb moneakomok make meletani Awao genanogenea unang gameo e funanamabebe.Ne awa genalin nakai 10 tousen bliba

eka wasi nakai komoke meletan ile 20tousen dleb tlamabe kesoa e funaneaNe mo bingania dolblia unomabibbleka? genea 32 e funa temea emo sbal manea inanamabeba molewasi nakai tlim blim bliba e nakamaki dlane motemniba baaniba Awaodenomo geniba awa wengo blimanoadeibonomabib inaminobe. 33 Ekanaka make ib isak temo inanea einamin namin afobeingo alukumabuk wawenea ne bekebne nimblim kene mole e ne okok aleyeminnakababo ge baabesebe.

Yale saa wengobe.(Matyu 5:13; Mak 9:50)

34 Yale ayam otane game blimane-meo fatnabanobta imin gam ayamanamabene? 35 Yale ele okoko blimkesoa nibo besa obbianomabbiobe.Nakaia unangai ne wengo kla wen-tomo gabibi kla funaine ge baabesebe.

15Eil sibsibomako omebmolaibbuo saa

wengobe.(Matyu 18:12-14)

1 Takis moni bokalin naka isa ekanaka maki hengmin afeto hengabibisa Yesuse wengo wentom genibateniba esu tesiba 2 Felisiei isa ekahekmel weng tekein kemin nakaisa yatemniba dosuananiba baanibaNaka ele fatnaneta hengmin nakaibobol wat dokabianea i bakaneaimeno wembiam biene? geib kesoa3 Yesuse saa weng olo baabenea4 Naka make ib isak temo eil sibsibhomoni 100 bibabliba mako omebmolanemeo nimin kenamabene? E 99i betan atosin ye dlane bianiba tetanowembiba kimanin naka ele deibeneamonea mako omeb molanebuo henmonea omonea 5 bobol wat omfaneaomnakatoulebnea sein seinea monea6amunanea e nekwal isa bibam sel isanganabenea te misiba baabenea Niboseinomo! Ne sibsibo omeb molaibuohembinia omibo ge baabenamabeinamin kesoa 7 abilim osa inaminobe.Nakai 99 i i kukubo molot wafubianiba seimbianiba blib otane

Page 144: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 15:8 141 Luk 15:32hengmin naka make e hengminodeibonea e bobol temo deskinaneaomonea Gode omalameo abilimoseinino dot sum tam tlamabobo gebaabesebe.

Monio omeb molanamin saa wen-gobe.

8 Eka Yesuse saa weng mako iminbaabenea Unang mako monio toeao10 bibobua mako omeb molanomoayale eibianoa biino glita bianoahembinoa omamo 9 nekwal isa bibamsel isa nganabeno te misiba baabenoaNe monio omeb molaibu otanememalo ne imin omi kesoa niboseinomo ge baabenamabo inaminobe.10 Hengmin nakae e hengminodeibonea e bobol temo deskinaneaomonea Gode omalameo Gode abiselikla seinhamomabiobo ge baabesebe.

Naka tembale make aalebe deiba on-seo saa wengobe.

11 Eka Yesuse saa weng mako iminbaabenea Naka make meme nakateni asu blibbua 12 ning sake aalebebaabanea Ay kobo monia inaminnaminao mo oyenseba olonoba aabeatosino oleb unea ne atosino olebonanano ge baanea mengane kesoaaalebe inamin namino mako daboyensea ning sake olone otane 13 emo bianeta defaim blimobe. E hebieoleb monea betan mak ye bianeakukub misiam wafu bianea moniainamin naminao webianea deneadileb molanea blimansoa 14 bibo yoimeno namanoa imen teb sumo tamtloa e inaminnaminoblimkesoa imenteb sumo amoa 15 e denea moneanaka make betano yo sake okok otaokok kehabea dabane monea e eilikimaba bia 16 e imen teb sumo abokesoa e eili asiamo wembib ota esadowonano gabise otane naka makie daabaniba imena inamin naminaodlanamino blimobe. 17 E kla funaneabaanea Ne Aye okok nakai kla imenhomono wembianiba blibta ne imenteb biania kaanang genabibo, 18 nemonia ay esu unania baabania Ay kebkin dim osa Gode kin dim osa misiamnaibio 19 kesoa kobo mo baatneneba

Kobo ne miinobo genemebe! Kobobaatneneba Kobo ne okok nakaboge baatnenale genano ge funanea20 monea skeimsa ye bebea aalebeatemnea dobhalilanea blublu moneaafunea buk buk gahamsea 21 miinebaabanea Ay kobo ne keb kin dimosa Gode kin dim osa misiam naibiokesoa kobo mo baatnenebta Nemiinobo genemebe gese 22 otaneaalebe okok nakai baabenea Ibohebmamsab youmo ayamo dlebteniba dlusubaniba eka kweilobtabbumine obtabbebaniba ekaskil otabbumin osa olusubananiba23 eka eil blumakau meno memaeilo matak yota wananiba gaibbuaeinoa dowonoba seinomo! 24 Nefunania Ne miin ele kaanebiobogenia debeb molaibu otane e smaafen bianea imin tle kesoa niboseinomo ge baasea inaniba seinbiba25 heke damib unebua binea teneabib asak tlanea i seinin wengowentenea 26 e okok nakae nganabaseatetemea Seinin weng olo mitmakamofatnamine? gesea 27 okok nakaebaabanea Keb ninge ayam binea iminteteme kesoa keb aye okok nakaibaabenea Blumakau meno memaeilo matako wananiba ga dowoibobogesea 28 heke weng olo wenteneaatliaubasoa e bibo mo unim blimbia aalebe monea baabanea Kobo amtele! Kobo alo mo tlikemone gese29 otane miin heke aalebe baabaneaNe bifol homono dimo kima bianiaokoka inamin naminao daake bianiakeb wengo mo omdibikemin blimkeb wengo kla wente biania nabiotane kobo eil meme meno mo omebtenebta wananebta ganebta nesane nekwal isa dowonobta seininblim biob otane 30 keb miin elemoni sumo oleb monea bib makye bianea unangi taman deib dlebhaabianea monia inamin naminaodileb molanea imin tesea kobo eilblumakau meno mema eilo matakowananeba gebaeba dowonebo gesea31 aalebe baabanea Kobo amitie dumbinabob kesoa ne inamin naminoalukum kebmiobe. 32 Ne funania

Page 145: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 16:1 142 Luk 16:15Keb ning ele kaanebiobo genia debebmolaibu otane e sma afen bianeaimin tle kesoa klayam nanebo genobani seinhabuobo ge baabanamabeinaminobo ge baabesebe.

16Okok nakai okoko misiam nabibo saa

wengobe.1 Yesuse okok aleyemin nakai

baabenea Monisa nakae e moniainamin inaminao kimanin nakaebia naka maki teniba monisa nakaebaabaniba Keb okok kimanin nakaeinamin namin afobeingo dibikebebogesiba wentenea 2 e okok kimaninnakae nganabane tesea baabaneaKobo fatnabebta ne weng olowentine? Kobo inabeb kesoa kebokoko blimubkenobo, moneba neinamin namin afobeingo kimatnebiebo niniino dola omeb wat daomfutneneba watemano gesea3 okok naka ele funanea E ne okokonemtlanea ne fatnanamabine? genekesoa e funanea Ne dang dikmin titiloblimano yole ne fatnanane? Ne nakamaki imen wengo nganabenamabiotane aal genalibo genea 4 e baaneaNe inanano! Nakai ne komokeinamin namino misim doisaibbionaka ita i nek ania sume ne okokonemtlaneo naka elita bekebe moniai am ye baka biano genea 5 inaneanaka maki e komoke inamin naminomisim doisaibbio nakai alukumwengo omfubesea tlebiba make teseabaabanea Kobo ne sume inaminnamino fatnamin dleb bione? gesea6e baaneaWel keto 100 olibiobo geseaokok kimanin nakae baabanea Heb-mamsab afobeing olo olebbio niniinbuko biamo omoneba 50 dolanebaatosino alukumo mo dolanemebe gebaabanea inanea dolanabea 7 makesak tesea baabanea Kobo fatnamindleb bione? gesea naka ele baaneaAsiamo wit meeno 100 gwelelibiobogesea baabanea Afobeing olo niniinbuko biamo omoneba 80 dolanebaatosino alukumo mo dolanemebe gebaabanea inanea dolanebua 8 komoke

wentenea baanea Ne moni kimaninnaka misiam ele tekein keminosumobo ge baabasebe. Niminbabe,nakaia unangai dabalim okokogobo blibi dabalimo tekein keminosumobe. Gode okok nakai dabalimotekein kemino men kesoa komokebaanea Naka ele tekein keminosumobo ge baasebo ge baabenea 9 ekaimin baabenea Ne baabenamabibe,ibo monia inamin naminao nakamak unang maki okaye bianibadaayebiba ib nek wal ambib kesoasinanomo moni osa inamin naminosa blimanang gamo dimo Godesak ibo dleb monea e bibo dlaneaamit nomabiobe. 10 Eka naka makeinamin namin gwabo kla kima biemole naka ele e inamin naminosum osa kla kimanamabebe. Ekanakae inamin namin gwabo klaomo kimanim blim kebe mole einamin namin sum osa klao mokimanamabebabe. 11 Eka ibo dabalimolo moni osa inamin namin osa klaomokimanimblimkebinib biamoGodeabilimo inamin namino mo doyenetabaaneta Inamin namin olo kimainege baabenamabebabe. 12 Eka nakamaki dabalim olo inamin naminomo kimabeim blim keib mole Godeibo inamin namino mo doyenetaIbmiobo ge baabenamabebabe. 13 Ekakomokwali asu biaibo naka make iokoko asuo mo okok kemebabe. Einanea asu okok keme mole maketa gobanea make mo gobaim blimkenamabebe. Eka e okoko asu okokkememole i dab i okoko klaomo okokkemebabe. Make okok ota kla okokkebianea make okoko deibanamabeinaminobe. Ibo Gode okoko okokkemib mole ibo moni sumo bobolomo funimibe! Ibo moni bobolofunib mole ibo Gode okoko mo okokkemomabibbabo ge baabesebe.

Hekmel weng osa Gode kimanamabeweng osa o weng sangobe.

14 Felisiei monio gobo blib kesoai Yesuse wengo baaneo wentenibaweng dobo weng baabasiba 15 Yesusebaabenea Ibo nakai kin dimo Niayam biobobo gabib otane Gode ib

Page 146: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 16:16 143 Luk 17:1bobol tem funino watemeyebeo e kindimo misiamobe. Ibo inamin naminowatemniba fumbianiba Ayamobogabib otane Gode kin dimo inaminnamin olo misiamobe. 16 Hekmelweng osa eka Gode weng omkeimalinnakai weng osa omkayem tenibaYone aa fuayemin nakae binebio yedasiba omito Gode dowan wengoalukum bib mak bib mako onontlanoa nakaia unangai sbal manibaGode kima bie bib ota unaobobogabiobe. 17 Sinanomo abila dabalaoblimanamabo otane Gode hekmelweng olo weng sum osa weng gwabosa mo blimanomobabe. O amitnamabobo ge baabesebe.

Yesuse alelwali fotebenamin kukubowengo baasebe.

18 Yesuse imin baabenea Nakamake alelo fotebenea unang afetome mole e tamano henganamabebe.Eka naka make alelo omo bineafotebenebua naka make imin omemole naka elesa tamano henganam-abebo ge baabesebe.

Moni naka esa Lasalas esa i wengsangobe.

19 Yesuse imin baabenea Sinang-gwano moni naka make bianea eyoumo ayam ayamo sbalo olotawebianea am obba ye bomanomobomanomo amitie kibianea eka imenayam ayamo wembiam nabea 20 ekanaka make inamin namin blime eniniino Lasalas ele yai ota boboladofanobua 21 moni nakae imenowembea bolo dilbi daatnoa biindaak unebo Lasalase bolafa unalanogenea tenea amit tam unemin eletoumbia tili teniba yaio haang danibaantubuhabiba 22 sinanoa inaminnamin blim ele kaanea abiseli tenibadebeb moniba abilim daiba Eblahameinaa bliba ekamoni naka esak kaanseadobbueiba 23 e monea aseinin bibbianea enin sumo enhabua bianea kinomeb utnea temea Eblahame ye biaLasalase temna blib kesoa yatemnea24 nganabaneo Ayo, Eblaham kobonemhalilaneba Lasalase dabanebtenea aaye kweilone tubunea ne

haange afutnesea enino gilutnesete!As ele eimbio enin sumo enebobogesea 25 Eblahame nganabanea Nemiino kobo funanale! Sino koboafen bianeba inamin namin ayamoboka bianeba unin ayamo wembiambieba eka Lasalas ele misiam bianeaimen aalo kitemo hembi tlebio otanememalo e seimbianea bieta koboleenkebobo ge nganabanea 26 eka wengmak ole nganabanea Ib tletle nitletle daako Gode balete belanea afetanebio kesoa ni mo watnobta ibsuwat natlobta eka ibsak watenibtanisu olo tenanimibbabo gesea 27moninakae nganabanea Inanebio molekobo Lasalase dabaneba moneane aye am unanea 28 ne dabtleminwali asuke asuke make naisbal weng baabeneko! I bib olomo tlanibta enin kino watemaibegene otane 29 Eblahame nganabaneaMosese hekmel wengo dolanebuosa eka Gode weng omkeimalinnakai wengo dolaibbu osa biamokibianiba i weng olota wenteminegesea 30 moni nakae nganea Yeyeay kobo yo mo daabenamabobabo,nakai ham gloutem daak danibahanamo temsiba yatemaib ota ihengmino deiboniba i bobol temodeskinanibta Gode omalaibobo genganasea 31 Eblahame nganabaneaI Mosese hekmel wengo dolanebuosa eka Gode weng omkeimalin nakaidolaibbuo weng osa wentemim blimblib mole naka maki ham gloutemdaak daniba hana teniba i wengoomyaib osa i mo wentomabibbabo genganabanebiobo ge baabesebe.

17Kukub misiam ota nakai bainobo

galino watwat daye binabobe.(Matyu 18:6-7,21-22; Mak 9:42)

1 Eka Yesuse e okok aleyeminnakai imin baabenea Inamin naminkukub misiamo tam tlebianoa nakaiaunangai dlabmanoa hengmino hengabinabib otane naka make teneamenganea baanea Nibo inaminnamino inanomo gesea wenteniba

Page 147: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 17:2 144 Luk 17:20inaniba henganimibo nakae teneamenganeme naka ele klaneko!Sinanomo enin sumo e dimo tamtlamabobe. 2 Naka ele nakaiaunangai ne bobolo fumbibi baabeneamenganea Nibo inamin namin kukubmisiamo nanomo gesea wentenibainaniba hengmino henganimibo ekukubo dot misiam kesoa i naka elesin ye inaniba tom beselibe obonibakwel wat obasa gebaniba dobbiaibwatnea aaye sole dang wat blelaneakaanebua e mo inaim blim kenamabemole kukubolo ayamobe. Niminbabe,i inabaib biamo Gode atlihamino edimo mo tam tlamabobabe. 3 Iboibmaye klaine! Ib neke hengminohengane mole ibo baabaniba Kebkukubo misiamobo ge baabanibadobo klaiba e hengmino deibonea ebobol temo deskina Gode omale moleibo e hengmino bobolo imino mofunimibe! 4 Eka e amo olokiem dimokukubmisiamonayem tatnea 7 geneaeka kukub olo nake bianea te okemino7 genane mole ibo e hengmino iminomo funhamibe ge baabesebe.

Bainobo galino kukubobe.5 Yesuse ele okok dlasanin nakai

baabaniba Aleyemin naka kobo nibainobo galino atomabeneba sumubenoko gesiba 6 Sume baabenea Iboas mastet dabe keng keng otanedolinimibo belanea beselib damanabeinaniba ib bainobo galino men bibebiam otane ibo funaniba Ni sma Godedaabenamabebo ge funaibmole ibo asele baabaniba Kobomit baka ulo obebwatneba aaye sole dang wat malanalege baabanimibo e ib wengo wenteneainanamabebo ge baabesebe.

Okok nakai kukubobe.7 Yesuse imin baabenea Naka

make ib isak temo e okok nakaedabanea monea damibo dabalhakabene eil sibsib kima biene maknabinea tenea am tlameo e komokemo baabaneta Kobo hebmamsabte touneba imeno dowonale gebaabanamabebabe. 8 E baabanea Kebyoumo ayamo dlusaneba ne imenefuneba ifa obutne tleba dowonia aaye

dowonasita mitdata keb imena aayaodowonale ge baabasea 9 okok nakaekomoke wengo wentenea inanemeokomoke mo baabaneta Ayamoboge baabanamabebabe. Niminbabe,emaye baabanea Inanale gesetananamabebe. 10 Gode okok naka ibsamakob inaminobe. Ibo inamin naminokoko Gode omyebuo alukum klaibmole mo funanibta Gode ni ayamoboge baabeneko ge funimibe! Gode okokolo klaib mole ibo baaniba Ni Godeokok naka unang kesoa e okok olo niomyebuaokok kebinabuoboge funinege baabesebe.

Yesuse nakai 10 i yaio kitdibiye bin-abobua klaubesebe.

11 Yesuse Yelusalem bib unanggenea monea Samelia betano tle-tle Galili betano tletle ye helananea12 monea bib mak ye temea nakai 10obe yaio kitdibiye binabobua Yesusewaisa hen tebianiba skeim da atem-niba 13nganabaniba Yesuso, aleyeminnaka kobo ni dohalilanale ge ngan-abasiba 14 e yatemnea baabenea Ibomoniba ib aalo Gode amo kimaninnakai alebeine ge baabesea i inanibabebiba i yaio ayamu besoa 15 makeaalo watemea ayamu bano kesoa iminbebianea Gode ayamobo ge ngannganea monea 16 Yesuse ski tamabieye tonton golbua tounea Gode niniinodobtouleb bianea ayamobo ge baasenaka ele Samelia nakabe. 17 Yesusenaka ele atemnea baanea Ne nakai 10eli klaubeia ayam aib otane elekiemeta tenea ne gangobo genebe 9 i fabblibe? 18Nakai amiseli 9 i mo tenibtaGode niniino mo dobtouleb blibbabe.Fetal da tlemin eta teneta 19 Godeniniino dobtouleb biebo genea baa-banea Hananeba one! Kleb bainobogalin ota klaubkenota ayam aneboboge baabanea onsebe.

Gode nakaia unangai kimanamabeotlamabobe.

(Matyu 24:23-28,37-41)20 Eka Felisiei Yesuse baabaniba

Fatnamin dim ota Gode nakaia unan-gai kimanamabeo tlamabone? gesiba

Page 148: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 17:21 145 Luk 18:4Yesuse baabenea Gode kimanaminotlamabo nakaia unangai keimo motlota watemomabibbabe. 21 Eka imo watemnibta baanibta Ele biobogeniba Etale biobo genanimibbabe.Gode kimanin ole ib bobol temwat biobo ge baabenea 22 eka eleokok aleyemin nakai baabeneaAm olo dimo tlamo ibo meminbobol wayensoa baaniba AbilimDa Tlemin Nakae hebmamsab tleaatemomo genomabib otane ne motlita natemomabibbabe. 23 Eka nakamaki ibo baabeniba Atemine! Eetale biebo gesiba maki baaniba elebiebo gesib nimibo ibo i wengo mowentubenibta bainobo genimibe!24 Ibo tekein kebib yotabe. Timinetilanea nakaia unangai bib makbib mak olo alukum atemnabibinaminobe. Abilim Da Tlemin Nakanesa inanita imin tlamabibe. 25Otanemikiktemo ne dabalim olo nakaiaunangai ni sinwal biobi ne abukwaneniba enin sumo omnomabiobe.26Makob sinanggwano Noae bie dimonakaia unangai naib binabo inaniaAbilim Da Tlemin Naka ne tlanggami osa inanomabiobe. 27 Noaesiibe gembeo dimo nakaia unangaidabalim kukubo goboniba Godewengo Noae omkeimabeo omdibihabianiba imena aayao wembianibaalelwali boka biam bliba Noae siibegenea tamnea siib tem tam une dimole aaye sume ei tenea yalebua 28 Lotesak inanea Sodom bib ye bie dimonakaia unangai inaniba imen osa aayosa wembianiba eka inamin naminowebiam eka inamin namino dlebmoniba naka maki webiam eka dangdibbiam am gembiam blib 29 otaneLote Sodomo deibo une dim oleabilim ute akile tom baka daakenoanakaia unangai yalobio 30 inaniaAbilim Da Tlemin Naka ne imintlang gami osa inaminobe. Nakaiaunangai Gode bobolo dokobenoadabalim olo inamin namino bobolota fumbibta ne tlamabibe. 31 Amolo dimo naka make basal dim tambiameomo taneta am tamo afobeingomo olamene! E hebmamsab blublu

uneko! Eka nakae waneta damibobie mole e imino mo moneta e youmtibe dofane biamoe mo dabamenee hebmamsab gilan uneko! 32 Ibosinanggwano Lote alelo weng sangofunaine! O deib tamal deibo beboimin deskinanoa abuko temnoa Godewengo ombiabano kesoa dimilanoayal inanoa kaanobiobe. 33 Eka nakaiaunangai wanita ili bobol tem funinowafu bianiba dabalim olo inaminnamino gobonimibo i amito mobiomabibbabe. Otane nakaia unangaiwanita ne bobolo funaniba dabalimolo inamin namino deibonimibnakai afen smike amit namabebe.34 Wentine! Am olo dimo nakai asukeniba heba aambiaibo Gode makedebeb unanea make deibanamabebe.35 Eka unangi asu keniba imenoninibib biamo Gode mak ota omoneamako deibonamabebe. 36 Eka makole nakai asu keniba dango dikbibbiamo Gode make dobonea makedeibanamabebo ge baabesea 37 iwenteniba baabaibo Aleyemin nakakobo olo fatda tlamabone? gesibaYesuse baabenea Abilim Da TleminNaka ne tlang gami osa makob wantiami naniba noia wanai kaaibbuafetango kunubesoa dowonom genibatenabib inania tlia nakaia unangainatemomabiobo ge baabesebe.

18Unango kukub klamin nakae ngana-

banoa daaboseo saa weng otabe.1 Yesuse e okok aleyemin nakai

Alebeia i beten kemin kukub olosbalma wafueine gene kesoa 2 e saaweng olo baabenea Kukub klaminnaka make bib mak ye bie e Godetolo mo tosianim blim eka nakaiaunangai bobolo mo fumbiam nimblim nakabe. 3 Unang soson makoimake kaabonebua bib ye bianoatenoa baabanoa Ne wasi nakaikukub misiamo omkanebiobo, kobodaatneseba kot kesite ge baabaonon bio otane 4 e hebmamsabomo daabueim blim deibo bia amitinabua binea e funanea Ne Gode tolomo tosian biania nakai bobolo mo

Page 149: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 18:5 146 Luk 18:21fumbiam bliba otane 5 unang sosonolo imake kaabonebua bumolokoomkanebo yole daabosia kot kenoadeitnenoko! Deibo blia amittlenemobo genebiobo ge baabenea6 eka Sume e okok aleyemin nakaiimin baabenea Ibo kukub klaminnakamisiam ele wengo funaine! 7 Nakaiaunangai Gode dlakanebuei kwinomobomanomo amitie nganhamibodaabenamino deibenamabeo? E heb-mamsab daabenamino deibe tabtabunamabeo? 8 Yeye e hebmamsabdaabenamabebe. Inanamabe otanesinanomo Abilim Da Tlemin Nakane tenia yatemia dabalim olo nakaiaunangai bainobo geibbua bleka?genia yatemamabibo ge baabesebe.

Felisie isa takismoni bokalin naka isai weng sangobe.

9 Naka maki fumbianiba Ni nakaayamobo, naka maki misiamobogabib kesoa Yesuse saa weng makobaabenea 10 Naka maki asu kenibaFelisi etem eka takis moni bokalinnakae temnaniba moniba Gode amsumo tem tam unaniba 11 Felisiehananea enangge beten kebianeaGod kobo ne naka maki ulabbabe.I naniba bobol waye biam ayokhembiam bianiba dim omin kukubonabianiba alelwal bokalin kukubowaka biam binabibi ulabbabo, ekane moni bokalin naka ele ulab nabakesoa ne God kobo kla gangobo gebaabkeiobe. 12 Keb singkalin amoolokiem olokiemo dimo am asuo nekeb bobolo fumbiania unino amitieawem omka biania beten keke bianiaeka nemonia inamin namino dli moleolokiem ke omo omfa omfa binia 10olania olokiemo kobo okenia eka 9 olene oleb unebiam binabibo ge baaneabeten kenea eka 13 takis moni bokalinnaka ele aal waisasoa nakaia unangaiisuo mebo mo unim blim skeimye manea abilimo mo watememimblim e gabam delab manea betenkebianea baanea God kobo nehengmin nakabo nemhalilanale gebaabanebiobo ge baabenea 14 ekaimin baabenea Wentine! Naka elebeten kenea monea ele am unanea

Gode kin dimo e naka ayam anebiobe.Eka Felisie beten weng ole Godemo wentim blim kesoa e Godekin dimo naka ayambabe. Nakaii niniino omfufu binimibi Gode ininiino omabbubenamabebe. Ekanakai i niniino omabbu binimibiGode i niniino omfabenamabebo gebaabesebe.

Yesuse Meme gwabi nesu tlinegenebiobe.

(Matyu 19:13-15; Mak 10:13-16)15 Nakaia unangai funaniba Nibo

meme gwabi dleb motemoba Yesuse iyafunea beten kebeneko geniba dlebmo temib otane e okok aleyeminnakai dosuananiba baabeniba Deunine gesiba 16 Yesuse meme gwabinganabene tesiba e okok aleyeminnakai baabenea Ibo meme gwabimo watanimibe! Deibeiba nesutline! Nakaia unangai ne kla bainobogetnenibamemegwab eli ulab animibita Gode kimanin bibo unomabiobe.17 Ne bain baabenamabibe, nakaimakob meme gwab aniba Godebaabaniba Kobo ni kimanale geimblim keib mole i mo monibta Godekimanin bibo unomabibbabo gebaabesebe.

Nakae afobeing homonsae weng san-gobe.

(Matyu 19:16-30; Mak 10:17-31)18 Eka komok make Yesuse

baabanea Aleyemin naka ayam kobone kukubo fatnamin ota nanita afensmike dobonita amit namabine?gesea 19 Yesuse baabanea Kobofatnanebta ne naka ayamobo geonebebe? Gode elekiem eletaayamobe. 20 Kobo Gode hekmelwengo tekein kebeb yotabe. Kobounang tamanomohenganemebe! Ekakobo nakai mo yenanebta kaanimibe!Eka kobo ayoko mo henemebe! Ekakobo naka maki dim wengo mobaabenemebe! Kobo keb biem aykamwali i wengo kla wente biambianebte ge baabasea 21 naka elesakbaabanea Gode hekmel weng obbaolo baatnenebo ne sin gwab afa wafu

Page 150: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 18:22 147 Luk 18:43

binabibua memalosa sma ye wafublibo gesea 22 Yesuse wentenea esakbaabanea Otane kobo kukubo olok-iem ota mo nabebbabo, kobo monebakeb afobeingo alukum olonebanaka maki waloneba monio olonebanakaia unangai inamin namin blimioyeb biam ota sinanomo abilim utoinamin namino homon olamabeobe.Kobo moneba inaneba teneba nebeketne nale ge baabane 23 otanenaka ele inamin namino homonkesoa Yesuse weng olo baabaneowentenea funanea Ne afobeingo moinanita naka maki oyamibabo gefunanea bobolo ilum omfubanoa eYesuse deiba onsebe. 24 Inasea Yesuseatemnea baabanea Nakaia unangaimoni osa afobeing osa homon bibebinomo i Gode kimanin bibo unomgaibo bumolokobe. 25 Til kameleyoum bikinamin sile amit tem te tamunang gameo bumolok otane nakaewaneta afobeingo homon bibabuaGode kimanin bibo unang gameoolo dot bumolokobo gesea 26 nakaiaunangai weng olo wenteniba baaiboNakai afobeingo homon bibebuaGode kimanin bibo mo unin blimkenimibo nakae waneta afen smikedoboneta amit namabene? gesiba27 Yesuse baabenea Dabalim nakaiabilimo imalo unom gaibo i titil blimotane Gode inamin namino bumolokomfubanamino blim kesoa emayenakaia unangai daabenea dletneaabilim unomabiobo gesea 28 Fitaewentenea baabanea Ni bib osa inaminnamin osa alukum deibonoba kobobekebke haabiobobo gesea 29 Yesusebaabenea Ne bain baabenamabibe,nakaia unangai alukumGode kimaninbibo bobolo funaniba e okoko okokkebianiba i bib osa alelwal isa eka dabtleminwal isa ay esa biem osa memeisa deibe haabinib biamo 30 Godemema dim olo inamin namin homonoyang kebenea eka inamin namino afetosa yang kebenamabebe. Eka sinanoamubiang amo bomanang gamo dimo iafen smike doboniba amit nomabioboge baabesebe.

Yesuse kaanamabeo wengo iminbaabesebe.

(Matyu 20:17-19; Mak 10:32-34)31 Yesuse e okok aleyemin nakai 12

i baabenea Ibo wentine! Mema olonibo Yelusalem bib unomo! Sinang-gwano Gode weng omkeimalin nakaiAbilim Da Tlemin Naka ne wengodolaniba baaibbuo bain anoa yamobalinobe. 32 I naka maki nemyiba ine weng dobo weng one bianiba tlanebiam bianiba eka mima helane biamnane bianiba 33 eka tek tebelo nebiambiniba nenaiba kaania amo asu ke-nia make dime imin hananamabiboge baabese 34 otane e okok aleyeminnakai weng olo mitmakamo ayok anokesoa i mo tekein keim blim kesiobe.

Yesuse naka make kino tumgebanobua klaubasebe.

(Matyu 20:29-34; Mak 10:46-52)35 Yesuse tenea Yeliko bib ye

tetemea naka make kino tumgebanobua deib ken ye toumbianeanakaia unangai Monio mo onine gengambianea 36 wentea naka homonunang homoni dli tlemsiba nakamaki baabenea Wanita tlebibe?gesea 37 i baabaniba Yesus Nasaletbib sak eta tebebo gesiba 38 ewentenea ngambianea Yesuso,komok sume Debite molofeit kobone nemhalilaneba daatnenale gengansea 39 nakaia unangai sin tebibiwenteniba dobsuananiba baabanibaKimik genale ge baabaib otane etemdeibenea amdofa ngambianeaDebite molofeit kobo nemhalilanebadaatnenale ge ngambea 40 Yesusete manea nakaia unangai baabeneaDebeb tline gesea debeb tesibabaabanea 41 Kobo ne fatnatnenekogenebte? gesea e baabanea Sum kobone kino klautneneba webiatnenokogenitabo ge baabasea 42 Yesusebaabanea Kobo funaneba Yesuse bainklautnenea ayam anamabibo genebkesoa keb kino webiabkenoa temalege baabanabea 43 hebmamsab e kinowebiabanoa Yesuse dobsileb moneaGode niniino dobtouleb ne kesoa

Page 151: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 19:1 148 Luk 19:24nakaia unangai atemniba i Godeniniino dobtouleb monsiobe.

19Sakiase weng sangobe.

1 Yesuse monea Yeliko bib yehelanea unang genabea 2 monisanakae niniino Sakiase takis monibokalin nakai komokobe. 3 EYesuse atemang genabe otane emebweingobe. Nakaia unangai deibowaisasiba e mo atemin blim kenekesoa 4 e deibe tekein kebe kesoa esin hebmamsab monea asal daba utbia 5 Yesuse ye temte tebianea omutda atemnea nganabanea Sakiaso,kobo hebmamsab daak tele! Memalone keb am tam aaunamabibo gesea6 wentenea sein seinea daak teneaYesuse debetnea monea e am uniba7 nakaia unangai yatemniba atliaube-soa baaniba Yesuse monea hengminnakae am tam aaunamabebo geohabiba 8 eka i bebianiba Sakiasedeib ye manea Sume baabaneaSum kobo wentene! Memalo neinamin namino alukum olminiaatosino nakaia unangai inaminnamin blimi oyenia eka sino ne nakamaki dim baabenia monio atosinoayok oiseibuo nakai asuke asukenai oyenia yang kenamabibo gesea9 Yesuse baabanea Niminbabe, nakaelesa Eblahame molofeit kesoa Godenakaia unangai am olo seli memalohengmino temo blibo dotlanebe.10 Abilim Da Tlemin Naka ne tenianakaia unangai hengmin temo blibihembiania dotlanang genita tlibioboge baabasebe.

Okok nakai i kimanine monio kik-ibeseo saa wengobe.

(Matyu 25:14-30)11 Yesuse inangge baasea nakaia

unangai wentenabiba saa weng makobaabesebe. Niminbabe, Yesuse teneaYelusalem bibo kikib ye bia nakaiaunangai fumbianiba Memalota Godekimanamin dimo tam tloa nakaiaunangai alukum watemiobo galib ke-sota e saa weng olo baabenea 12Nakamake funanea Ne monia bib mak

skeim ye motemia kiabwali komoknemfaiba imin tenia nene bib ele okokkebiania ne bibam seli kimanano ge-nea 13 e okok nakai 10 i nganabenetesiba 20 kina oyen tlanea baabe-nea Moni olo oloniba inamin naminomo waloniba olabianiba webianibaatosambiba sum anabota tlano gebaabenea deibe unea 14 ele bibamseli dobsuananiba naka maki dlaibamoniba kiabwali baabeniba Ni nakaele mo moneta ni bibamo kimaname-babo geib otane 15 kiabwali i wengoombiabeniba dofaiba komok ambineasinanoa imin tenea bibam seli baabe-nea Sino ne okok nakai monio oyenunibiobo nganabeiba i blofet mo-nio olib biamo oleb tliba watemanogesea 16 nganabesiba naka make te-nea baabanea Sum kobo keb K20 oonen unebbuo webiania blofet monioK200 olibiobo gesea 17 komok sume eokok naka ele seinha bianea baabaneaKobo okok naka ayamobo, moniogwabo kla kima bieb kesoa memalokomok kemfaia bibo 10 olo kimanam-abeobo ge baabanabea 18 mak esaktenea baabanea Sum keb K20 owebia-nia blofet monio K100 olibiobo gesea19 komoke baabanea Kobole kemfaiabibo asuke asuke make na olo ki-manamabeobo ge baabanabea 20 ekamak ele tenea baabanea Sum keb K20olonia baus tem daak olakania kimablibe. Smaele biobe. 21Niminbabe, netekein kebibe, kobo naka dleb kesoanaka maki inamin namino klabibiodoise tlebianeba eka imen dang osadolmaib biamo imenoweleise tlebiambinabeb kesoa ne keb tolo tosiananiakeb monio sma ele olaibua oleb tlibogesea 22 komok sume baabanea Kobookok naka misiamobo, kleb weng otakot kebkenobe. Bainobe neko yenaka dleb biania naka maki inaminnamino dlaib biamo doise wembia-nia eka naka maki imen dango dol-maib biamo weleise wembiam bin-abibe. 23Kobo olo tekein kebeb otanenimin kenebta ne monio moni buminam temomo olaim blime? Kobomonibumin am temo olanebbiota mole ookok kebua blofet monio tlak uneb-ota tenita olibo genea 24 e naka maki

Page 152: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 19:25 149 Luk 19:46meb ye mablibi baabenea E K20 ooisaniba nakae K200 oleb bie nakaeta olaline gesea 25 i baabaniba Kobonaka ele K200 o bibabiobo ge baasiba26 komoke baabenea Ne wengo wen-tine! Ne nakae okoko oman temiae okok olo kla okok keme mole nenaka ele seinha biania e okoko iminmesein kenia omalamabibe. Eka nenakae okoko gwab oman temia e okokolo mo okok kemin blim kene moleomeisanamabibo ge baabenea 27 ekaimin baabenea Newasi nakai kiabwalibaabeniba Ne mo komok anamenege baatnenibbio nakai dleb tenibanene kin dim ele yenaiba kaaine gebaabenebiobo ge baabesebe.

Yesuse komok sumi ulab aneaYelusalem bib onsebe.

(Matyu 21:1-11; Mak 11:1-11; Yon12:12-19)

28 Yesuse wengo oyebea blimanoadeibenea Yelusalem bib unang genea29 e sin monea bibo niniino Betfasibib osa eka Betani bib osa o tletleye amgolime Olibe tabab ye unanea eokok aleyemin nakai asuei baabenea30 Ib dabo metniba bib meto temibtatil dongki mene bib ye dobginib-bua biebo, nakai sino e dimo motounibta debeb haanin blimobo iboatemaibo hebmamsab tileisaniba de-beb tline! 31 Eka naka maka yebianiba baabeniba Fatnanibta debebunom genibte? ge baabeib mole ibobaabeniba Sume okoksa kesota dlanetenobta debeb unom genobtabo gebaabenibta debeb tline ge baabe-nea 32 dlanea moniba ele baabenebioinaniba 33 talo tileisa dobonabiba egoseli baabeibo Ibo fatnanibta debebunom genibte? gesiba 34 eka asu dabibaabeniba Sume okoksa kesota dlanetenobta debeb unom genobtabo gebaabeniba 35 debeb tatniba Yesusesu tab teniba i youmo tibo gemel-oniba til dongki mene dim ut don-gananiba Yesuse daabaiba utnea 36 tildongki mene dim ut tounea de-beb bebea nakaia unangai funanibaYesuse komok sumobo geib kesoayoumo deib deib ye toum unibbua

37 e tenea amgolime Olibe golimut tlanea amgolime deibanea delabmabianiba Yelusalem bibo kikib mebtlib kesoa e okok aleyemin nakaie inamin namin okok sumo klaneawatemibbuo i funaniba seimbianibaGode niniino dobtouleb bebianiba38ngambianiba Komok Sum ele Sumeniniin dimota tlebo, Gode daabaneko!Gode nibo seinyebebo, nibo e niniinodobtouleb nomo ge ngan nganiba be-biba 39 eka Felisiei maki nakaia unan-gai isak daak bianiba Yesuse baaban-iba Aleyemin naka kobo keb okokaleyemin nakai deine ge baabenale gebaabasiba 40 e baabenea I kimik geibmole Gode tomo weng omulea ngam-bianoa ne niniino nemtouleb nam-abobo ge baabesebe.

Yesuse Yelusalem bib selimelabesebe.

41 Yesuse inanea monea Yelusalembibo watemnea nakaia unangai meyebianea 42 baabenea Mema dim olo iboinamin namino bobol ayam omyam-abo tekein kenimibo ayam otane in-amin namin olo ayok bio kesoa ibomo watemnibta tekein kenomabib-babe. 43 Ibo wentine! Sinanomo ibwasi nakai yenanomo geniba tenibadeib unemino alukum ge waisenibakan moniba 44 ibsa ib alelwal isa ibmeme isa yafuniba yenaniba bibamoinamin namin osa alukum watwatdabe tlanomabiobe. Niminbabe, netenia deib ayame alebei otane ibone bobolo mo funaim blim kesotanabenomabiobo ge baabesebe.

Yesuse nakai Gode am sumo temtamo inamin namino webibo fotebesebe.

(Matyu 21:12-17; Mak 11:15-19; Yon2:13-22)

45 Omito Yesuse tanea Godeam sumo daam tem tam unaneatemea nakai inamin namino dlebteniba naka maki webianiba moniobokabib kesoa yatemnea fotebenea46 baabenea Gode e buk temobaanea Ne am sum ole ne nganeminamobo genebu otane ibo am olomisiam omkabiba o makob ayokhenin nakai amo ulab anobo ge

Page 153: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 19:47 150 Luk 20:17baabesebe. 47 Yesuse inanea yebianea am obba ye bomanomobomanomo yo dimo nakaia unangaiGode am sumo tem tam aleyebeaGode amo kimanin nakai komokisa eka hekmel weng tekein keminnaka isa eka besa komokwal afetisa baaniba Ananoba kaaneko gabibotane 48 nakaia unangai e wengo sbalmaniba wentemib kesoa komokwalinakaia unangai tolo tosiananiba e moanaim blim deiba bisiobe.

20I Yesuse kil baabaniba Waneta kobo

titil olo omkakebene? ge baabasiobe.(Matyu 21:23-27; Mak 11:27-33)

1 Am mak bomanoa Yesuse nakaiaunangai Gode am sumo daam temtamo wengo omkaye bianea aleyebeaGode amo kimanin nakai komokwalisa eka hekmel weng tekein keminnaka isa naka gang isa teniba2 baabaniba Waneta baabkeneta Okokolo inanale ge baabkeneta kemanetlebbione? Eka waneta kobo titilolo omkakebeta okok olo klabebe?be baabasiba 3 e baabenea Nesakibo weng mako kil baabenamabibe.4 Yone nakaia unangai aayo fuayebinebuo waneta e titilo omanetadabane teneta fuaye binebione?God eta bleka naka itio? gesea 5 iwenteniba i sinwalo obianiba Nibobaanoba God eta e titilo omaleta okokbinebiobo genobmole e baabenea Ibonimin kenibta e wengo mo bainobogeim blime? ge baabenamabebe.6 Eka nibo baanoba Nakai titil otae omkahabibta okok kebinebiobogenob mole nakaia unangai tomoolo bina yenanomabiobo geniba i fu-naniba Yone Gode weng omkeimalinnakabo, God eta e titilo omkahabetaokok binebiobo geniba 7 i Yesusedim baabaniba Ni Yone aa fuayeminnakae kukubo mo tekein kebobbabogesiba 8 Yesus esak baabenea Nesamo baabenita Naka yeta ne titiloomkanebeta okok olo okok kebibo gebaabenimibabo ge baabesebe.

Naka misiami waen damibo kimablibo saa wengobe.

(Matyu 21:33-46; Mak 12:1-12)9 Yesuse nakaia unangai saa weng

olo baabenea Naka make tek waendango dikilanea damib kimanin nakaibaabenea Ibo damib olo kima bianibaokok kebiba tek waen yamo balinoayamanomo deiloniba atosino ibo olebune bianiba eka atosino nemi tounebiam blibte ge baabenea e moneabetan mak skeim ye binea 10 sinanoafunanea Enanoko! Tek waen yamobali bianoa yaman toumobo geneae okok naka make dabaia moneanakai damibo kima blib isu motemeateko yamo weloniba nemio olutnenimibo olutne tleko genea dabaneamoteme otane damibo kima blibnakai tek waen yamo welubanaminodeibaniba afuniba ande dofanibafotebeiba motemsea 11 eka mak esakdabanea motemea imin inaniba tekwaen yame welubanamino deibanibaafuniba ande dofaniba dabaiba motemnane kesoa 12mubiangomak esakdabanea motemea ande dofanibafotebeib kesoa 13 damibo gosakebaanea Ne fatnanane? Ne miine klagoba bli eta dabaia motemameo i ewengo wentomabiobo genea dabaneamoteme otane 14 nakai damibokima blib nakai atemniba i sinwalobaaniba Nibo naka ele ananobakaaneko! Sinanomo naka ele aalebekaanemeo inamin namin afobeingoeta olamabe kesoa nibo ananobakaanebua sinanomo e aalebe kaane-meo inamin namino alukum nibtaolomo geniba 15 dobbiaib tamneasesa tam onsea anaiba kaane biamodamib gosake damib kimanin naka elifatnabenamabene? 16 E tenea okoknaka eli yenanea kaaiba damib olonaka mak ita omya kimanomabiobogesea nakaia unangai wenteniba imo inanomabibbabo gesib 17 otaneYesuse yateme bianea baabeneaWeng olo mitmakamo fatnamin otaGode buk temobione? Gode buk temobaanoaAm genalin nakai sbal as ele

misiamobo temdeibanomo

Page 154: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 20:18 151 Luk 20:37geibbu otane komoke baaneaYeye ibo sbal as ele isak amunayamobo bikieine gesea iinaniba sbal as ele isak amunebikieibbiobo genobio kesoa

18 Nakai alukum sbal as eledime yenano mole wa keng kengmanomabiobe. Eka sbal as ele dladaaknea naka make obbubane moletualonea difib maman inanea ananeakaanamabebo ge baabesebe. Wengolo mitmakamo inaminobe. Sbal asele Yesus etabe. Nakaia unangai e mobainobo geim blim kenimib ile eninkino watemomabiobe.

19 Hekmel weng tekein keminnaka isa Gode amo kimanin nakaikomokwal isa i Yesuse saa wengolo baabeneo wenteniba Banitabaabenebo geniba Afunoba klabutoge debeb unomo geib otane i nakaiaunangai tolo tosiananiba deibasiobe.

Komokwali komok sume Sisae monioolanamino wengo Yesuse baabasiobe.

(Matyu 22:15-22; Mak 12:13-17)20 I Yesuse kima bianiba naka

maki baabeniba Ibo moniba Yesusesu unaniba e wengo wentebuobogabianiba kil baabaiba e wengo afetyang kene mole nibo wentenoba afudebeb monoba komok sume dimokot kebanomo geniba dlaiba moniba21 baabaniba Aleyemin naka kobo nitekein kebuobo, kobo weng molotota obianeba eka Gode wengo klaaleye biam binabeobe. Kobo mofumbianebta Eli kimanin nakabe ekaelile kimanin nakababe gabebbabe.Kobo i wengo makob omkaye bin-abeb kesoa 22 kobo fatnangge fum-bebe? Nib hekmel wengo mo baanoaNib takis monio Lomo komok sumeSisa eta olaline genobua bleka? Niolaloma bleka deibanomo? gesiba23 Yesuse i dim omin kukubo tekeinkebe kesoa baabenea 24 Ibo moniomo omniba watemite gesea oman-siba watemnea baabeneaMonio dimosmik osa niniin osa buolo wanemie?gesea i baaibo Komok sume Sisae esmik osa e niniin osa ota biobo gesiba

25 Yesuse baabenea Sisa emi biamoema dlaniba eka God emi biamo emadla naine ge baabenea 26 eka nakaiaunangai kin dim osa weng afeto mobaabeim blim na kesoa i bobol temhekhek funaniba weng blim kenibaafunamino deibasiobe.

Nakai kaaniba imin hana tlomabiboweng sangobe.

(Matyu 22:23-33; Mak 12:18-27)27 Yudai komokwali maki niniino

Sadyusiei fumbianiba Nakai afensmiki amit ninba kesoa kaanim-ibo imino mo hananimibbabo gefumbinabib kesoa i teniba Yesuse28 baabaniba Aleyemin naka kobosinanggwano Mosese hekmel wengobaanoa Naka make alelo memeimo dlaim blim bua imake kaanemole e ning esak unang olo omoneamemei dlaneko! Meme eli heksume kaanebue memeobo genebiobe.29 Eka naka maki dabwal tlemini7 bianiba hek sume alelo omo bieotane memei mo dlaim blim buaimake kaansea 30 wabman esak omobian denea kaansea 31 eka omitoibwabman esak imin omo bianeaesa kaanea nekel isak omo de kaankaan bebib otane 7 i unang olo omibomemei mo dlaim blim bua kulilaiba32 alel osak abuko kaananobua33 sinanoa kaaibbuei imin hana tlomgaibo am olo dimo unang olo wanetadabamabone? Niminbabe, i dabwalo7 i alukum unang olo omo binibbiobogesiba 34 Yesuse baabenea Memadim olo nakaia unangai alelwalbokalin kukubo wafu bianiba bokabib35 otane sinanoa Gode kimananggame dimo bainobo gabibi Godedleb utnea abilim ut unameo alelwalbokalin kukubo mo wafu nimibbabe.36 I makob abiseli ulab aniba iimino mo kaanimibbabe. I Godememe anomabiobe. Niminbabe, iGode imin dohaanea hananibbiokesotabe. 37 Mosese nakai kaaibbuasinanomo imin hana tlomabiboweng sango alebenebuo weng sangolo inaminobe. As gwabe dimoase eimbianea Sume baanea NeleEblaham esa Aisak esa Yekob esa i

Page 155: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 20:38 152 Luk 21:7Sum netabo ge baanebiobe. 38 Godele nakaia unangai afen smike amitnine blimi kulila binabibi Sumbabe.Nakaia unangai afen smike amit ninebibebiei Sumobe. I kaaibbio otane ialukum afen bliobo gesea 39 hekmelweng tekein kemin naka makibaaniba Aleyemin naka kobo ayambaanebobo geniba 40 i kil ohaminotosiananiba amit deibasiobe.

Yesuse Felisiei Klaiste wengobaabesebe.

(Matyu 22:41-46; Mak 12:35-37)41 Omito Yesuse Felisiei baabe-

nea Nimin kenibta i baaniba Klaistekomok sume Debite molofeitobo geomonabibe? 42Buk Samo temo DebiteGode Dofakamin Nakae weng sangobaaneaGode ne Sume baabanea Kobo ne

kweile kweitale kikib eletoumbianeba inamin naminokimabieba 43 sinanomo nekeb makaai alukum yalia ititilo blimanomabiobo gebaabanebiobo ge baanea

44 Debit emaye Gode DofakaminNakae ne Sumo ge one binebiokesoa ibo mo baanibta Ne Debitemolofeit yetabo ge onemibe! NeDebite molofeit eka e Sum nabo gebaabesebe.

Hekmel weng aleyemin nakaikukubobe.

(Matyu 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk11:37-54)

45 Nakaia unangai alukum mib-ianiba Yesuse wengo wentebibaokok aleyemin nakai baabenea 46 Ibohekmel weng aleyemin nakai kukuboklaine! I youm tekeo dlusanibaMonoba imen wemin baan dimomotemoba nakaia unangai yatenibaNaka ayami ye tliobo ge oyeminegalin kukubo gobo bianiba ekamoniba Gode amo tem tamo nakaiaunangai kin dimo toulalin kukubosa gobo nabianiba eka i imensum unalin amtam osa inanibakomokwali biin ota toula bianiba47 eka i moniba unang sosoni dim

oye bianiba afobeingo bola olube unebianiba i funaniba Nakaia unangaini yatemniba Ni niniino dotoulebnine geniba nakaia unangai kin dimobeteno teke beten kebiam binabibkesoa i enin sumo watemomabioboge baabesebe.

21Unang sosono Gode monio dlansobe.(Mak 12:41-44)

1Yesuse Gode am sumo tem tambianakaia unangai monisai Gode heit-daha bianiba monio bokis tem daakbubib kesoa 2 yateme bianea temeaunangmako imake kaabonebua omo-nio blim otane o 1 toeao asu dlebtenoa dlabbasoa 3 watemnea baaneaNe moton baabenamabibo, unang so-son olo imake kaabonebu otane omoni sumo olanoa naka mak unangmaki gaisenobe. 4 Naka mak unangmak ile i moni sumo sma ye bibebiota atosin ota Gode okahabib otaneunang olo monio imino blimobe.Asu yota bua dlalobe. Imino buaolonoa imeno walonamino blimoboge baabesebe.

Yesuse baanea Gode am sumo wat-wat danamabobo ge baabesebe.

(Matyu 24:1-2; Mak 13:1-2)5 Naka maki Gode am sumo tem

tamo obianiba baaibo Nakaia unangaitom eit kimino ayamo oloniba ekainamin namino Gode heitdahabiboolo nanibta Gode am sum olo geibbiokesoa ayamobo ge baasiba 6 Yesusebaanea Inamin namin ayamo wa-temib olo sinanoa am olo galanim-ibo tome elekieme mo deibaiba makedimo delab banamino blimobe. Ialukumgalafa dibiaiba unamabobo gebaabesebe.

Yesuse baanea Bobol tem abilo tamtlamabobo ge baasebe.

(Matyu 24:3-14; Mak 13:3-13)7 E okok aleyemin nakai Yesuse

baabaniba Aleyemin naka kobofatnamin dim ota kukub olo tamtlamabone? Fatnamin kukub ota sinotam tlota watemnobta meb tlanota

Page 156: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 21:8 153 Luk 21:27nanobo genomabbione? gesiba8 Yesuse baabenea Ibo klaine! Nakamaki teniba dim wengo oyem tlaiboibo mo wentaibe! Naka homoniteniba ne niniino taitneniba baanibaNi Gode Dofakamin Naka nitabo gebaabenimibo ibo mo wentaibe! Eka ibaaniba Mubiang amo meb tlobiobogenimib osa ibo mo wentenibtabekebe unaibe! 9 Eka bib mak bibmak osa meb meb olosa awao walogenan haaibobo galiba wentemibmole ibo mo dlou une bianibatosianimibe! Kukub olo tam tlamabootanemubiang amo hebmamsabomotam tlamobabo ge baabenea 10 eka eimin baanea Naka mit maki monibamit maki tenaniba awa gembiam ekakomok make meletani dleb moneakomok make meletani tenaniba awagembiam 11ekameimei sume bibmakbib mako tlebianea bib mak bib makoimenoblimana bianoa eka ginin sumotam tena biam nanomota temibtaabilimo kukub homono tam tlotawatemnibta tosiananomabiobe.

12 Inanomabib otane kukub olotam tlim blim biota wasi nakai iboyafuniba enino omkaye bianiba ekaGode amo tem tamo kot kebenibayafu ge dleb mo klabut am toubiamnomabiobe. Niminbabe, ibo nebainobo gabib kesoa o dafa ota iinaye bianiba i dleb moniba komoksum isa kiabwal isa i dimo kotkeyemomabiobe. 13 Inayemib otaibo ne dowan wengo omkayemine!14 Inayemib otane ibomo fumbianibtaFatnamin weng ota baabenome?gabianibta bobol asusu nimibe!15 Nemaye wengo ib sitalimo omfubenabiania tekein kemino omyenanamabibe. Wasi nakai ib wengomo ombiabenibta ne wengo omyamioomabbube nomabibbabe. 16 Ilibaywal isa biemwal isa dabwa tleminisa nekwal isa imaye mak ibo dlebmoniba makaai doyiba yenaiba kulilabiam nabiba 17 eka ibo ne niniinoomkeimabib kesoa naka homonunang homoni bib mak bib makseli ib alo tliyebua inayemomabibotane 18 ib afen smiko mo watwat

dabenomabibbabe. 19 Ibo sbal manibmole afen smike doboniba amitnomabiobo ge baabesebe.

Yesuse baanea Yelusalem bibomisiam anamabobo ge baabesebe.

(Matyu 24:15-21; Mak 13:14-19)20 Sinanomo ibo temebiba awa

genalin nakai teniba Yelusalem biboamo galafanimib ota tekein keine!Bibo watwat danamino meb tebiotananomabib kesoa 21 am olo dimonakaia unangai Yudia betano blibodeiboniba hebmamsab skila ulanibaamgolim unine! Eka nakaia unangaiYelusalem bibo deibo moniba damibam biaibo imino mo monibta bib amtemo mo unaibe! 22 Am olo dim oleGode kukub misiamo yang kenamabekesoa e buk temo wengo yamo bali-namabobe. 23 Unang amunsa biaibaeka unangi meme gwabsa biaiba iboayoo, ne dohalimbibe. Niminbabe,ibo memei dlanomobo seinomo gabibotane am olo dimo bobol tem abilsum osa Gode atlihamin osa nakaiaunangai dimo tam tlamabobe. 24 Ibwasiei Yudabai teniba ib nineki skemdang dumyan toubiba kulila biam ekamaki ge dlebmoniba bibmak naka isuye toubiambianiba ita Yelusalembibokima bliba sinanota Gode naka elibaabenea Ibo kima blibo blimanoboge baabenea i deibo unomabiobo gebaabesebe.

Sinanomo Abilim Da Tlemin Nakaetlamabebe.

(Matyu 24:29-31; Mak 13:24-27)25 Yesuse imin baabenea Afoka

alima awitninao dimo kukub homonotam tena bianoa eka nakaia unangaidabalim olo blibi bobol tem amuntemo misiamu benoa eka aaye solemousie haka bianea un tlemseatosiam bianiba 26 eka abilim utoawitnina inamin naminao fibamsoawatemniba nakaia unangai funanibaNimin tam tlang genota namone?geniba tosiananabiba i kin osa glaglaomfubenamabobe. 27 Olo tam tloawatemaib dim ota temibta Abilim DaTleminNaka ne ayung tem te tebianiaGode titil osa eka e titilo ayal inamin

Page 157: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 21:28 154 Luk 22:10einobu osa omeb tlita nakaia unangainatemomabiobe. 28 Sinanoa kukubolo tam tlamo dimo ibo hembibteGode ibo dlamabeo meb tlamaboboge baabesebe.

Ibo aso watemaibo funaine!(Matyu 24:32-35; Mak 13:28-31)

29 Eka Yesuse e okok aleyeminnakai saa weng mako baabenea Iboaso watemebiba 30 keto balinomowateniba funaniba O yamo balimtlang genota nanobo ge funanabibinaminobe. 31 Inamin kesoa inaminnamin olo tam tloa watemaibo Godekimanamabe dimo meb tlobiota tamtlobe geine! 32 Ne bain baabenam-abibe, nakaia unangai dabalim olomema ele blib eli molobseli mo kaaimblim blibta inamin namin olo tamtlamabobe. 33 Abila dabalao ye bli-manamabo otane ne wengo mo bli-manomobabo, o amit namabobo gebaabesebe.

Yesuse okok aleyemin nakai klaine!34 Yesuse e okok aleyemin nakai

baabenea Ibo klaine! Ibo aa misiamomo wembianiba eka inamin naminkukubo mo gobona unanibta nebobolo mo dokobenomone! Inaminnamin kukubo ib dimo tam tloane bobolo dokobenomo dim otane hebmamsab makob ano binaibahebmamsab monoa kulani mayenaboinanita tlamabibe. 35 Am olo dimoalukum nakaia unangai betan makmak ele blib isu osa kukub olo tamtlamabobe. 36 Ibo klabianiba Godenganhabiba titilo omkayebeta inaminnamin kukubo gaiso gaiso bianibte!Ibo inabiba Abilim Da Tlemin Nakane imin tlia ne kin dimo manimiboibo aalo mo genalomabibbabo gebaabesebe.

37 Am homono dimo Yesuse nakaiaunangai Gode am sumo tem tamoaleyebise otane kwinomole moneaamgolime Olibe golim ut aalabisebe.38 Eka nakaia unanga ile aalasaibo bo-man tebua kwitimib hananiba tenibaGode am sumo tem tamo Yesusewengo wentebisiobe.

22Komokwali baaniba Yesuse ananoba

kaaneko gesiobe.(Matyu 26:1-5; Mak 14:1-2; Yon 11:45-

53)1 Singkalin am sumo bleto yis blim

unam binabibo amo niniino Fasobaomeb tebua 2Gode amo kimanin nakaikomok isa eka hekmel weng tekeinkemin naka isa i funaniba Ni fat-nanobta Yesuse ayok afu ananobtakaaneke? ge funasiobe. Niminbabe,i keim afunomabib otane i nakaiaunangai tolo tosiananibtabe.

Yudase baanea Ne Yesuse komokwalidobyamabibo gesebe.

(Matyu 26:14-16; Mak 14:10-11)3 Am olo dimo Gululame Yesuse

okok aleyemin naka make YudasIskaliote bekeba bianea bobol temfuninmisiamoomalea 4emoneaGodeamo kimanin nakai komokwal isa ekaGode am sumo awa genalin nakaikomokwal isa isu unanea baabeneaNe daabeia Yesuse afunomabiobogesea 5 i wenteniba seimbianibabaabaniba Kobo inanemebo ni moniooklomabbiobo gesiba 6 e Ayamobogenea funanea Am mak dimo nakaiaunangai Yesuse mo bekebanim blimkenimibo ne fatnabanita debebmonita komokwali dobyamabine? gefunmonsebe.

Yesus esa e okok aleyemin naka isa iFasoba imeno dowonsiobe.

(Matyu 26:17-25; Mak 14:12-21; Yon13:21-30)

7 Gode singkalin am sumo Yudaibleto yis blim unam binabib amotlamo i eil sibsib memei yananibafuniba Gode heitdaha binabibo nini-ino Fasoba otabe. Am olo tlanggenabo kesoa 8 Yesuse Fitae Yonei dabo baabenea Ibo moniba imenofunabibta nibo Fasobao dowonomogesea 9 i baabaniba Sum kobo niimeno fatda funabobta Kobo Fasobaodowonale? gesiba 10 e baabenea Ibomoniba bib sum ye temiba naka makeaangkete gabamon dim ut ofaneaobeb une mole ibo dobsileb bebiba

Page 158: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 22:11 155 Luk 22:30e am tam unameo ibsa taniba amtam unaniba 11amo gosake baabanibaAleyemin nakae baanea Ne biino fabo tem ota ne okok aleyemin nakai nisinwalo Fasoba imeno dowonomab-bione? genebo ge baabaibta 12 e biinbeselibo asal ut biobo o temo biintoulalin osa eka tebol osa mikil nakesoa o tem ota alebeneta ibo Fasobaimeno fubiba natlobta dowonomo gebaabenea 13 dlane moniba inaminnamino makob ele baabenebio inatlaniba Fasoba imeno fusiobe.

Yesuse e okok aleyemin nakai bletbaka waen aay bakao oya dowonsiobe.

(Matyu 26:26-30; Mak 14:22-26; 1Kolin 11:23-25)

14 Fasoba imeno dowonamin dimotloa Yesus esa e okok dlasanin nakaisa te toulaniba imeno wembian-iba 15 e baabenea Ne enin sumowatemamabio dimo tlo otane nefunania Mikiktemo nesa ne okokdlasanin naka ibsa Fasoba imenodowonobta omito ne enin kinowatemnita kaanano ge funai kesoanibo imeno dowonomabbiobe. 16 Nemoton baabenamabibe, ne dabalimolo mo bianita Fasobao imino modowonamabibabe. Sinanoa ne Godekimanino keim anomo dim otaFasobao mitmakamo keim ananotane imin dowonamabibo ge baabenea17 e waen aaye obonea Gode gangobogenea i baabenea Ibo alukum eledoweine! 18 Ne baabenamabi ole newaen aay ele dowei biamo imino modoweim blim blia sinanoa Gode ki-manino keim anota waen aay ele imindowonamabibo ge baabenea 19 ekablete obonea Gode gangobo geneahanea e okok aleyemin nakai oyeneabaabenea Olo ne damobo doweine!Ne ib bobolo fumbi kesoa ne damoibo oyenea daabeibua sinanomo ibsaina bianiba ne bobolo fumbianibaunaline ge baabenea dowonsiobe.20 Eka waen aay esak obonea imininanea obyenea baabenea Ele neilemobe. Sinanggwano Gode motonwengo memao baanea Ne kaaniaileme singania nakaia unangai heng-mino omtlabenamabibo genebuo

ne bain inanamabibe. 21 Otanewentine! Nakae ne komokwalinemiamabe nakae e temnanobaimeno wembuobe. 22 SinanggwanoGode baanea Abilim Da TleminNakae kaanamabebo ge baanebiokesoa Abilim Da Tlemin Naka neinania kaanamabi otane naka makekomokwali nemyamabe nakae nedobhalimbibe. E kukub misiamnatnenamabe kesoa Gode enin sumoe omalamabebo gesea 23 e okokaleyemin nakai i sinwalo obianibabaaniba Waneta inanamabene? geomonsiobe.

Yesuse okok aleyemin nakai obianibaWaneta komok anamabene? ge obisiobe.

24 Yesuse okok aleyemin nakai isinwalo obianiba Waneta nib isaktem daako komok sum anamabene?gesiba 25 Yesuse baabenea Bib makseli komokwali naka maki kima bian-iba i okoko amit meng meng dlasam-biba i okok nakai baaniba Ayamnayebiobo galaibo 26 ibo mo inamibe!Ib isak temo waneta sum anang gemole e okok naka neko! Eka ib isaktemo waneta komok anang ge molee besa okok naka neko! 27 Wanetakomok sume? Nakae toumbianeaimeno wembe etia bleka? Nakaeimeno fu oluba tlebe etia? Ne funa-nia Nakae toumbianea imeno wembeetabo gabibe. Ina otane nele okoknaka biania ibo daayebibe. 28 Nenaka maki kukub misiam omkanebibotane ibo mo deitneim blimobe. Ibobeketne bliobe. 29 Ne aye sinobaatnenea Kobo nakaia unangai ki-manale genebio kesoa nesa inaniaibo baabenamabibe. 30 Ibsa nakaiaunangai kimaine! Ne nakaia unangaikimanamabio dimo ibo ne beketnebianiba aaya imenao wembianiba ekakomokwali biino dimo toula bianibaIslel nakai mito 12 i tliba ibo i wengowenteniba i kukubo klayemomabioboge baabesebe.

Yesuse Fitae baabaneaKobo baaneba

Page 159: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 22:31 156 Luk 22:50Ne Yesuse mo tekein kebibabo genam-abeobo ge baabasebe.

(Matyu 26:31-35; Mak 14:27-31; Yon13:36-38)

31 Yesuse Saimone baabaneaSaimono, Gululame Gode baabaneaNe naka eli bainobo galino dlamaiamakob unangi wit sano banibaolasambiba blongo gamdibi unanoadamob deibonabo inaiba yatenia ibainobo galino sbal bleka? genanogesea Gode baabanea Ae inanalegenebu 32 otane ne Gode beten kehabiania baabania God kobo Fitaedaabaneba e sbal maneko gei kesoakeb bainobo galino deiboneb biamoimin wafunamabeobe. Inanamebota kobo keb nekwali daabeneba ibainobo galino sbal manomabiobogesea 33 Fitae baabanea Sum kobonaka maki kemetniba klabut amunomgaibonesa bekebkeunamabibe.Eka i kanaiba kaanang gaebo netena kaanomabbiobo gesea 34 Yesusebaabanea Ne baabkenamabibe,memalo boman tlamo kakaluke monganaim blim bieta kobo ne niniinoomuatneneba baaneba Ne nakaele mo tekein kebibabo genaminoasumatna kenamabeobo ge baabanea35 eka e okok aleyemin nakai iminbaabenea Sino ne baabenia Ibomoniba bib mak bib mako unomgaibo ib kumeno moni bumin osameen osa skil otabbumin osa mooleb unaibe ge baabeia inaibbio iboimen teb binibbuo? gesea i baanibaYeye gesiba 36 e imin baabenea Otanememalo naka make kumene monibumine bie mole goleb uneko! Ekanaka make meensa bie mole esagoleb uneko! Eka nakae bainatoblim bie mole youmo oleb moneanaka make walonea monio oisaneabainatowaleko! 37SinanggwanoGodeweng omkeimalin nakae Aisaiae Godebuk temo dolanea baanea E debebutniba nakai kukubmisiamowafublibisu ut daiba bekebenamabebo gebaanea ne weng sango dolanebiokesoa bain anoa yamo balinamaboboge baabesea 38 i baabaniba Sum

kobo watemale! Ni bainato asuele bibebiobo gesiba e baabenea Newengo bayotabo ge baabesebe.

Yesuse amgolime Olibe golim utbianea beten kebisebe.

(Matyu 26:36-46; Mak 14:32-42)39 E bib olo deibonea sino nabinabe

inanea monea amgolime Olibegolim ut unea e okok aleyeminnakai dobsileb motemiba 40 bianibabaabenea Gululame ibo dlamatemeakukub misiamo nanimibo misiamkesoa ibo beten kemine ge baabenea41 i deibenea monea skeimsa yemanea ton ton golbua daak touneaGode baabanea 42 Ay kobo Aegeneb mole ne bobol tem abiloomtlatnenale! Ina otane kobo nebobol tem funino mo wafunebtananemebe! Kleb bobol tem funiniwat nanale gesea 43 Gode abisakedaak tenea Yesuse dobsbal manea44 Yesuse bobolo dot ilum omfubanokesoa e beteno dot sum beten kebea eifao makob ilemo ulab walabuanoadaaknoa dabalim daak unebua45 beten kebea blimanoa hananeaimin monea e okok aleyemin nakaitemea i bobolo ilum omfubenoa aalabliba yatemnea 46 baabenea Ibo aalablibo hananiba Gode nganhamine!Ibo Gode nganhabib mole Gululamedlamanemeo sbal manomabiobo gebaabesebe.

Nakai teniba Yesuse afu debeb on-siobe.

(Matyu 26:47-56; Mak 14:43-50; Yon18:3-12)

47 Yesuse wengo oyebe dim ota eokok aleyemin naka make niniinoYudase tebea naka homoni dobsilebbliba teniba Yudase Yesuse bukbukgebanang genabe otane 48 Yesusebaabanea Yudas kobo Abilim DaTlemin Naka ne bukbuk gahamsia Eafunomabib nakai atemniba afueinegenebtio? ge baabasea 49 Yesusebekeba blib nakai funaniba NakaiYesuse afueibobo ge funaib kesoa baa-baniba Sum kobo ni bainate tobonobayenanomabbiobo ge baaniba 50 nakamake bainate tobonea Gode amo

Page 160: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 22:51 157 Luk 22:71kimanin nakai i komok sume e okoknakae ananang genea blelanea klonekweital da eta taisanea tesea 51YesuseAwao deine ge baabenea naka eleklone afunea klaubanea ayam anea52Gode amo kimanin nakai komokwalisa eka Gode amo awa genalin nakaikomokwal isa naka gang isa tenibaYesuse afunom genamsiba Yesusebaabenea Ibo nimin kenibta bainatosa kwam osa tubulanibta tlibe? Neayok henin nakababe. 53 Am homonodimo ibtem netem nanoba Godeam sumo tem tamo biob otane ibonafunamino deitne binabiobe. Inaotane memalo ibo inanomabib amotam tlo kesoa Gululame ibo titiloomya nafunomabiobo ge baabesebe.

Fitae baanea Ne Yesuse mo tekeinkebibabo ge baasebe.

(Matyu 26:57-58,69-75; Mak 14:53-54,66-72; Yon 18:12-18,25-27)

54 I Yesuse afu debetniba monibaGode amo kimanim nakai komoksume am unom geniba bebibo Fitaedobsileb bebe otane mebo mo unimblimobe. Skeimsa ye bianea kinotaatemem atememnea monea 55 Godeamo kimanin nakai komok sumeamo daam tem tam tenea nakamaki ase fablibo e tenaniba ye toulabliba 56 Gode amo kimanin nakaikomok sume okok kehamin unangomako tenoa Fita esu ele tetemoa easo tefube kesoa kla ateme bianoabaanoa Naka elesa Yesuse bekebabinebiobo gesoa 57 e Yesuse niniinoomwabanea baabonea Ne naka elemo tekein kebibabo ge baabonebua58mitdanea nakamak esak imin teneaatemnea baabanea Kebsa Yesuse okokaleyemin naka kebtabo gesea Fitaebaabanea Nekobbabo ge baabanabea59 afok smiko olokiem blimanoanaka make baanea Ne wengo bainbaabenamabibo, naka ele Yesuseokok aleyemin naka etabo, e Yesuseulab Galili nakabo gesea 60 Fitaebaabanea Ne keb weng olo obebo motekein kebibabo genabea kakalukehebmamsab nganasea 61 Sume deski-nanea Fitae atemnabea Fitae funaneaSino Yesuse baatnenea Kakaluke

mo nganaim blim bieta kobo neniniino omuatneneba baanebaNe naka ele mo tekein kebibabogenamino asumatna kenamabeoboge baatnenebiobo ge funanea 62daamtemo deibo tamnea bib tam unaneabiki dofanea mem wat mem watonsebe.

Yesuse weng dobo weng ohamon-siobe.

(Matyu 26:67-68; Mak 14:65)63 Naka maki Yesuse afuniba weng

dobo weng oha bianiba abiam bian-iba 64 i youme doboniba kin deibo gewaisaniba imin abianiba tlaha biambianiba baabaniba Kobo Gode wengomkeimalin nakae ulab kesoa nakaele waneta kananene? E niniinobaabenale ge oha bianiba 65 eka wengmakosa oha biambianiba kukubmisi-amo omkahamonsiobe.

Gode amo kimanin nakai komokwaliYesuse kot kehabisiobe.

(Matyu 26:59-66; Mak 14:55-64; Yon18:19-24)

66 Glik genoa Isleli naka gangisa eka Gode amo kimanin nakaikomokwal isa hekmel weng tekeinkemin naka isa miniba Yesusedebeb moniba Yudai komokwalmaki isu unaniba Yesuse baabaniba67Kobo Gode Kemfakamin Naka kebtabiaebo baabenale gesib otane Yesusebaabenea Ne ibo baabenimio mobainobo genomabibbabe. 68 Eka neweng osa kil baabenimio ibo mo yangkenomabibba 69 otane Gode titilsakesoa sinanomo Abilim Da TleminNaka ne utnia e kweile kweitale kikibye tounamabibo gesea 70 i baabanibaKobo Gode miin kebtio? gesiba ebaabenea Ae ibo bain baaibobo gesea71 i sinwalo obianiba Emaye Godeweng dobo wengo oha bianea baaneaNe Gode miinobo gesea Nibo wentobkesoa nibo kot kebanomo! Nibo wengafeto mo henomobe ge baasiobe.

Page 161: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 23:1 158 Luk 23:2223

I Yesuse debeb moniba Failat esu on-siobe.

(Matyu 27:1-2,11-14; Mak 15:1-5; Yon18:28-38)

1 I alukum Yesuse debeb monibaFailat esu unaniba 2 baabaniba Nakaele Yuda nakai dim baabenea i boboloilum omyenea Ibo takis monio Lomokomokwali mo oyaibe ge baanabianea eka weng mak osa baanea NeGode Nemfakamin Naka netabo, neYudai komok sumobo genanebiobogesiba 3 Failate Yesuse baabaneaKobo Yudai komok sum kebtio?gesea Yesuse baabanea Kebmayebaa omkeimanebobo gesea 4 FailateGode amo kimanin nakai komokwalisa eka naka mak unang mak isabaabenea Yesuse misiam naebione mo watemin blimobo gesea 5 isbal weng baabaniba E Galili betanobianea wengo omkayebea nakaiaunangai bobolo hekhek fumbiba ekaomito e tenea Yudia betano bib makbib mak olosa ina binebiobe. Ekamemalo Yelusalem bib olosa inabeboge baabasiobe.

Yesuse debeb moniba Helot esu on-siobe.

6 Failate i wengo wentenea baabe-nea E Galili naka etio? gesea 7 ibaabaniba Ae e Galili nakabo gesibaFailate wentenea e tekein kebebe,Helote Galili seli komok kesoa NeYesuse dabaia monea Helot esu uneaeta e wengo wenteko genea dabaneamonea Helot esu onsebe. Helote amoyo dimo Yelusalem bib ye bietabe.

8 Helote sino Yesuse weng sangowentenea funaneaNeYesuse atemia einamin namin okok sumo sino ne mowatemin blimo mo klanea ne atemimole ayamobo genano ge funanebuae sma ye fumbe kesoa i Yesusedebetniba moniba Helot esu temibaHelote Yesuse atemnea e seimbianea9 weng homono kil ohabe otaneYesuse Helote wengo mo yang keimblimobe. 10 Gode amo kimanin nakaikomokwal isa hekmel weng tekeinkemin naka isa bianiba sbal wengo

baabaniba Emisiamnanebiobo gesiba11 Helot esa eka e awa genalin nakaisa Yesuse kukub misiamo omkahabianiba eka weng dobo weng ohabiam bianiba komokwali youm ayamedubusubaniba Helote Yesuse imindabaia monea Failat esu uneko geneadabanea onsebe. 12 Sino FailateHelote i dabo makaa otane am olodimo nekan bianibtabe.

I baaniba Yesuse anaiba kaanekogesiobe.

(Matyu 27:15-26; Mak 15:6-15; Yon18:39–19:16)

13 Failate Gode amo kimanin nakaikomokwal isa Yudai komokwal isanaka mak unang mak isa nganabeneatliba baabenea 14 Ibo naka ele debebteniba baatneniba E nakaia unangaidim baabene kesoa i Lom tenitenaniba awa gonom genabiobo gebaatneib otane ne kil ohabia ibowengolo wentibiotabe. Ne e misiamo monanebiota atemim blimobe. 15 Helotesa kil ohabe otane esa e kukubmisiamo mo nanebiota watemubaim blim kesoa e imin dabaneatenea nibsu ele tle otane e kukubmisiamo mo naim blim kesoa nibsamo ananoba kaanemebabe. 16 Nebesa ne awa genalin nakai baabeniaAnde dofaine ge baabeia i inanibaande dofaiba ne tileisanamabiboge baabesebe. 17 Bifol homonodimo Fasobao dowonom gaibo inabinabib kesoa imin inaniba i monibaFailat esu unaniba baabaniba Klabutnakae yeta ni dofakanobobo gesibaFailate naka ele klabuto tileisaneadobo dobyensebe. E baabeneaNe Yesuse tileisanamabibo geneotane 18 i alukum baabaniba Yeyeanaeba kaanea Balabas eta tileisanalegesiobe. 19 Sino Balabas esa naka makisa i moniba Lom seli awa genalinnakai tenaniba awa genan deniba enakamake ananea kaaneta i e klabutoge debeb te daibta klabut am bietabe.

20 Failate Yesuse tileisananogenea nakaia unangai imin baabeneotane 21 i nganha bianiba Atdimodabasaneba silo biki ananeba kaanekoge ngansiba 22 Failate imin baabenea

Page 162: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 23:23 159 Luk 23:43Nimin kenibte? Ehengmino fatnaminhenganebiote? E hengmino blimkesoa ne mo ananimibabo, ne awagenalin nakai baabeia Ande dofaibatileisanamabibo gesea 23 i iminngambianiba Atdimo dabasaneba silobiki ananeba kaaneko ge ngansibaFailate i wengo wentenea 24 awagenalin nakai baabenea Ae ibo iwengo wenteniba inaine genea25 klabut naka mak ele awa genalinnakai tenaniba awa gembianibanaka make anane kaanea klabutam bie naka ele niniino Balabasetileisanea unea i funaniba Yesuseanaiba kaaneko geib kesoa FailateYesuse awa genalin nakai dobyeneabaabenea Inaine gesebe.

I Yesuse atdimo dabasaniba silo bik-ibasiobe.

(Matyu 27:32-44; Mak 15:21-32; Yon19:17-27)

26 I debeb bebiba nakamakeniniinoSaimone e Sailini nakabe tetemea awagenalin nakai atemniba baabanibaKobo Yesuse ase obnakatoulebnebaYesuse dobsileb nale gesiba inanea27 nakaia unangai homoni Yesusedobsileb bebianiba unang maki isakdaak blibi memino sum mehambebiba 28 Yesuse deskinanea baabe-nea Yelusalem bib wanggel ibo nemo menemibe! Ibsa ib meme isaita meyemine! 29 Kukub misiamoYelusalem bib olo tlang gamo dimoi baaniba Unangi fioum isa ekamemei mo dlaim blim isa eka memegwabi moyo mo dolibibba memeblim isa blublu unomabib kesoa iseinomabiobo gesiba 30 am olo dimonakaia unangai baaniba Amgolimosum osa gwab osa kalo helo tenoani bubenoa kaanomobo ayamobo gebaanomabiobo ge baabenea 31 ekaimin baabenea Ne makob aso asitoulab otane i ne enin sumo omniobe.Ibo makob aso gato ulab kesoa iibo enino dot sum omyomabioboge baabenasea 32 awa genalin nakaiYesus esa eka nakai asuei ayok heninnaka isa Yenanomo geniba dlebmoniba 33 bibilime niniino Naka

Gabamon dikin ye bianiba i Yesuseyoumo gemeisaniba doboniba atdimodabasaniba silo bikibaniba eka ayokhenin nakai asue isa inaniba makekweitasin da dabasaniba silo bikibaniba eka make afan sin da dabasasilo bikibanasiba 34 Yesuse baaneaNe Ayo, i hengmino omtlabenale! Iokok olo inaib otane o mitmakamolo mo tekein kebibbabo gesea i eyoumo oisaniba olaniba elekiemkedobo dofaniba tomo glim kiminooloniba tlanha bianiba wanetagaisene mole youme ye debeb onsedeiba deiba biam binoba kitobbianomo geniba inabiba 35 ekanakaia unangai mabianiba atemebibakomokwali weng dobo weng ohabianiba baabaniba E naka mak unangmaki daaye binabebo, e Klaist GodeDofakamin Naka eta bie mole emayeele skil daabaneta atdimo deibo daaktleko gesiba 36 awa genalin nakaisa weng dobo weng oha bianibaeka waen aaye koke obdi obeb teobaniba 37 baabaniba Kobo Yudaikomok bieb mole kebmaye atdimodeiboneba daak ele ge baabasiobe.38 Ase dim ute weng mako dolanibabaaniba NAKA ELE YUDAI KOMOKSUMOBO ge baaniba dolaibbiotabe.39 Eka ayok henin nakae make Yesuseweng dobo weng baabanea KoboGode Kemfakamin Naka kebta biebmole kebmaye atdimo deibonebanisa daabeneba nibo atdimo deibodaak unomo gesea 40 make baabaneaKobo inamin wengo denale! KoboGode tolo tosiambeb biamo wengolo mo inang ge baanemebbabo,i esa nibsa kukub misiamo yangkenomabiobe. 41 Nib dab ole kukubmisiamo wafu biob ota yang keibobe.Otane e kukub misiamo mo naimblimobo ge baabanea 42 eka e Yesusebaabanea Kobo nakaia unangaikimanamabebo tlamo ne bobol osafunanale gesea 43Yesuse baabanea Nebain baabkenamabibe, am olo dimokebte nete nanobamonoba bib ayamobiomabbiobo ge baabasebe.

Page 163: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 23:44 160 Luk 24:12Yesuse kaansebe.(Matyu 27:45-56; Mak 15:33-41; Yon

19:28-30)44 Kelanoa afoko tenoa isak ewit

tlota dabalim olo alukum mililanobiobita afoko delwab manota iminbomasobe. 45 Eka Gode am sumotem tamo biino awemo youm tekeamite dobdounibbue belanea balaneamilim ononanea 46 Yesuse amdofangananea Ayo, ne smike dobonia kebkweiban dim dofaiobo ge ngananabianea kaansea 47 awa genalin nakaikomoke atemebea Yesuse inaneakaansea atemnea Gode niniinodobtouleb bianea baanea Bainobo,e naka molotobo gesea 48 nakaiaunangai homoni Yesuse kaanameoatemomo geniba tlebinibbuei Yesuseinanea kaanea atemniba i bobolo ilumomfubenoa moniba ili bib am onontlaiba 49 eka nakaia unangai Yesusebekeba blib isa eka unangi sinoYesuseGalili betano deibonea Yelusalem bibele tlang genea tlea bekeba tlibbue isaskeimsa ye bianiba inamin namin olowatemsiobe.

I Yesuse debeb moniba tem teme do-fasiobe.

(Matyu 27:57-61; Mak 15:42-47; Yon19:38-42)

50-51 Naka make ye bie e nini-ino Yoseb etabe. E Yudia betanobibo niniino Alimatia bib sakobe. Enaka molotobe. E Gode kimanamabedimowaiso bianea naka sumi baanibaYesuse ananoba kaaneko gabib nakaibekebe bie otane e mo Ae geimblimobe. 52 E monea Failat esuunanea baabanea Kobo Yesuse damedobnene gesea Failate Ae ge baabasea53 Yosebe Yesuse silo uleisanea debebdaakenea youm meklie dobifanebuedim ele dofanea halbunea tete tla-soa ge debeb monea tom teme do-fasebe. I sino tom tem ele misike-toufaniba klanibbu otane hami sinomo dlaim blimobe. 54 Afoko delwabmanoa Gode singkalin amo meb tlokesoa am olo dim ota i singkalin amoimeno fubiba 55 sino Yesuse Galilibetano deibonea Yelusalem bib tlea

unangi bekeba tlibbuei Yosebe dob-sileb bebiba e Yesuse tom temo do-fanea atemniba funaniba Sinanomotenoba wel aayo tang kunin ayamoYesuse damo alibanomo geniba 56 iimin moniba am unaniba wel aayoayamo klabiba Gode singkalin amotlo kesoa i hekmel wengo baanobioinaniba besa bisiobe.

24Yesuse imin hanasebe.(Matyu 28:1-10; Mak 16:1-8; Yon 20:1-

10)1 Gode singkalin amo blimano

sonoma Sande boman tebua unangiMonoba gloutem unomo geniba welaayo tang kunin ayamo kla oletniba2 motemiba tome amite dobdouunibbue daisa dabaiba tanea kentam unebua amito keim bua 3 i tamtemib otane Sume Yesuse dame blimkesoa 4 i bobolo hekhek fumbianibatemiba naka asunai youm namaoayalo ulabo dlusanibbua meb yemablib kesoa 5 unangi yatemnibatosiananiba dlong dlong golbuanibadaak touniba gabam delab masibanaka asu dabi baabeniba E tom temolo dofaibbu otane e olo mo biebabe.E hananea unebo, 6 ibo gloutemolo mo henimibe! E sino Galili yebianea baabenebio yo funaine! 7 Ebaabenea I Abilim Da Tlemin Nakane hengmin nakai kweiban dimonemfaiba atdimo nemasaniba silobiki nanaiba kaania amo asu keniamake dime imin hananamabibogenebiobo ge baabesiba 8 i sinoYesuseweng olo baabenebiobe funaniba9 gloutemo deiboniba imin monibae okok aleyemin nakai 11 isa nakamak isa inamin namino watemibowengo baabesiobe. 10 Malia Magdalaosa eka Yoana osa Malia afeto Yemsebiem osa eka unang maki i bekebehaabi tlib isa i weng olo Yesuse okokdlasanin nakai baabesiba 11 Yesuseokok dlasanin nakai funaniba Wengolo bainbabo geniba i mo bainobogeim blim deibeib otane 12 Fita etamonea gloutem unanea delab manea

Page 164: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 24:13 161 Luk 24:35biin wato temea youmob bio kesoawatemnea imin monea bib unaneainamin namino tam tloa wateme olofunmonsebe.

Naka asuei Yesuse Emeas bib deibunemin ye atemsiobe.

(Mak 16:12-13)13 Am olo dimo olota i isak temo

naka maki asu keniba moniba bibgwabo niniino Emeas bib ye onsibodeib ele Yelusalem bib ye danibamoniba Emeas bib olo unom gaiboafok smiko olokiem blimanota motabib olo onabiobe. 14 I dabo bebianibainamin namino tam tlo olo wengoobianiba tekam bebiba 15 Yesusetenea isu ye tlanea bekebe bebeotane Gode 16 i kin deibo waisebia i atemib otane i mo tekeinkenibta Yesus etabo geim blimobe.17 E baabenea Ib dabo nimin wengobibe? gesea i bobol temo abilubebio kesoa maniba dleban bianiba18make niniino Kliobas eta baabaneoBib mak nakai homoni memaloYelusalem bib ye mibianiba inaminnamino Yelusalem bibo tam tebuowatemebib otane kobole mo tekeinkeim blim bianebtio? gesea 19 Yesusebaabenea Nimine? gesea i baabanibaNi Yesuse weng sang ota obuobo,Yesuse Nasalet bib sake Gode wengomkeimalin naka kesoa e okok sbalookok kebianea weng sbalo Gode kindim osa eka nakaia unangai kindim osa omkeimabea 20 Gode amokimanin nakai komokwal isa ekanib komokwal isa doboniba Lomseli komok sume kweiban dimodofaniba baaniba Ananomo gesiba eAe anaine gesea i atdimo dabasanibasilo bikiniba anaiba kaanesobe.21 Yuda ni sino funanoba Naka eleIslel naka ni wasi nakai kweibandimo dotlanamabebo ge funanobbuotane i anaiba kaanesobe. Wengmak osa memalo e kaanea tomtemo dobbunibbuo amo asumatnablimanobe. 22-23 Eka memalo bomantebuo ni isak temo unang makimoniba gloutemo unaniba Yesusedame mo atemin blim otane i abiseliyatemiba i baabeniba E hananea

afen anea unebo ge baabeibtadeibe tlobobo gesiba ni wentenobabobol hekhek funanoba 24 nimalosaknaka maki motemib otane i Yesusemo atemin blimobe. Isa makobunangi watem tlibbiota watemiobogesiba 25 Yesuse baabenea Ib boboltem funino blimobe. Ibo Godeweng omkeimalin nakai wengodolaibbuo hebmamsabo mo bainobogabibbabe. 26 I dolaniba baanibaGode Dofakamin Nakae Klaiste eninkino watemneta mitdaneta monetaabilimo unamabebo ge baanibadolaibbiobo ge baabene ole 27 ekaMoses esa eka Godeweng omkeimalinnaka isa i buk temo ele weng sangodolaibbuo mito alukum oye bianeaaleye biam bia 28 moniba Bib olounomo geniba bebibo meb unanibaYesuse imin ye unang genamsea29 asu dabi wataniba baabanibaKobo ni bekebenale! Memalo afokodawab banobio kesoa namo namobelo ngananamabobo ge baabasibaYesuse tamnea i am tam unanea idabo bekebe bia 30 mitdaniba imenodowonom genamib kesoa Yesuse idabo heba tounea blete obo helaneaGode gangobo genea oya 31 i atemnibatekein keniba Yesus etabo geiba eblimanea i imino mo atemin blimkesiobe. 32 I obianiba Nibo deib temadeibo tebobo e wengo oye bianeaGode buk tem wengo mitmakamoomkeimayem tebea nib bobol temoklayam fun tlobobo ge omomniba33 am olo dimo olota imin monibaYelusalem bib ye temniba Yesuseokok aleyemin nakai 11 isa eka alawalmak isa blibo temnaniba mibianiba34 i naka asu dabi baabeiboMotonobo,Sume imin hananea tlea Saimoneatemebo gesiba 35asu dab isak inaminnamino deib tama deibo watem tlibowengo oye bianiba baabeniba E bletehelanea Gode gangobo geneta ni daboatem tekein ke tlobobo ge baabesiobe.

Yesuse e okok aleyemin nakai atem-siobe.

(Matyu 28:16-20; Mak 16:14-18; Yon20:19-23)

Page 165: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Luk 24:36 162 Luk 24:5336 I weng olo obib dim ota Yesuse

isak daak manea baabenea Ib boboltemo ayam bianibte ge baabesea 37 idlou unaniba tosiananiba fumbianibaUnimine ye atemobobo gansiba38 Yesuse baabenea Ibo fatnanibtadlou une bianibta bobol temoasusu blibe? 39 Ne skila kweilaonafunibta temine! Netabe. Nediim osa on osa bitnebiobe. Otanesmike diimo blim eka ono blimnabo ge baabenea 40 e skila kweilaoalebenea 41 i seimbianiba Bain etio?gabianiba bobolo hekhek funsibaYesuse baabenea Ibo imeno mobione? gesea 42 i aningo atosinmako funibbuo omansiba 43 omoneaunansea atememsiba 44 baabeneaSino ibte nete nabianoba baabeniaSinanggwano ne weng sango Mosesehekmel wengo tem osa Gode wengomkeimalin nakai buk tem osa ekabuk Samo tem osa alukum yamobalinamabobo ge baabeibiobo gebaabenea 45 e Gode wengo omkeimaalebeia i Gode wengo buk temomitmakamo tekein keine genea ibobol tem funin ayamo omyenea46 baabenea Gode buk temo baanoaGode Dofakamin Nakae enin kinowatemnea kaanea amo asu keneamake dime imin hana tlea 47 ekanaka maki e niniino mikiktemoYelusalem bib seli sino omyenibtamitdata bib mak bib mak sel isaGode Dofakamin Nakae Klaisteniniino omkeimaniba omkaye bianibabaabeniba Ib hengmino deibonibaib bobol temo deskinaniba Godeomaliba e ib hengmino omtlabenekoge baabenomabiobo genobiobe.48Eka ibo inaminnamin olowatemibowengo baabeine! 49 Wentine! SinoAye baanea Naka ele dobiamabibogenebuo ne memalo utnia abilim utunamio dababeia tlamabebe. Ibo bibsum olota blibta dabaia daak teneatitil sumo omyeta mitdanibta bibmak bib mako monibta ne wengoomkeiman haanine ge baabesebe.

Gode Yesuse debeb ulanea abilim on-sebe.

(Mak 16:19-20; Abosel 1:9-12)

50 E okok aleyemin nakaidleb monea Betani ye unaneakweilono tebelubenea Gode baabaneaDaabenale ge baabanabea 51 Godedebebulanea abilimunea 52 i e niniinodobtouleb bianiba imin monibaYelusalem bib unaniba seimbianiba53Gode am sumo tem tamomibianibaGode niniino dobtouleb monsiobe.

Page 166: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 1:1 163 Yon 1:15

YonDowan Weng Olo YoneDolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse daakenea atdimo kaaneaimin hananea ulanea abilim unebuabifolo 60 ese mak blimanota Yonedowan weng olo dolanebiobe. Yonele Yesuse okok aleyemin nakaetabe. E weng olo dolanibua nakaiaunanagai kibianiba tekein kenibaYesuse bainobo geniba afen smikeamit nine doboniba amit nine genetadolanebiobe. E Yesuse inamin naminokoko nabinebuo wengo mo dolaimblimobe. E Yesuse wengo baanebuota dolanebiobe.

1:1-18 Mikiktem wengobe.1:19-51 Yone aa fuayemin naka esa

eka Yesuse okok aleyemin nakamak isa i weng sang otabe.

2:1–12:50 Yesuse Galili betanonakaia unangai daaye binebuoweng sangobe.

13:1–17:26 Yesuse atdimo dabasaananomabib amo meb tebua eYelusalem bib ye bianea okok ke-binebuo weng sangobe.

18:1–20:31 Yesuse kaanebuo wengosa eka e imin hananebuo wengosa otabe.

21:1-25 Mubiang wengobe.

Wengo afen smiksao nakawalanebiobe.

1 Sinanggwano dabale mo tamtlim blim o dimo wengo Gode temnabinobiobe. Weng ele Yesus Klaistetabe. Niniin olo mitmakamo eGode wengo nakaia unangai keimaleyeminobe. Weng ele emayeGodobe. 2 Yo dimo ete God etenabinibbiobe. 3 Gode titilo Klaisteomaleta eta inamin namino alukumkla tlanebiobe. Inamin naminoomalo mo tam tlim blimobe. Klaisteemaye inamin namino alukum klatlanebiobe. 4 E afen smiko mitobe.E tenea nakaia unangai ayale obye-biobe. 5 Ayal ele amitie mililambio

temo eibinabebe. Mililanamino mogaisanota kiminemebabe.

6Gode e dowan nakamake dabaneatese e niniino Yon etabe. 7 E teneaayale Yesus Klaiste weng sang otanakaia unangai baabeia i e weng sangolo wenteniba bainobo geine genetatlebiobe. 8Yone ayal ekobbabe. E besatenea ayale weng sango omkeima-mang geneta tlebiobe.

Nakaia unangai Yesuse mo gobaninblimobe.

9 Yesus Klaiste Ayal Moton elefunanea Ne ayale nakaia unangaialukum dabalim olo blibi obyamabibogeneta tlang gena binebiobe. 10 Godetitilo Klaiste omaleta eta dabal eleklanebio binea emaye daak tenea da-balim olo binebu otane dabalim selnakaia unangai e mo tekein keimblimobe. 11 E tenea ele meletaniYuda isuo ele bibamo klanebu eletlebu otane i mo gobanibta Klayamnata tlebo geim blimobe. 12 I inabibotane maki gobaniba Klayam natatlebo geniba e bainobo gabinibbio ke-soa e baabenea Ne titilo ibo omyiaibo nememe aibobo ge baabenebiobe.13 Gode meme anamin kukubo enam-inobe. I aaleb kamwali imino mookok kebianibta dlaim blimobe. Ekai dabalim nakai bobol tem funin osamo dlaim blimobe. Gode emaye elebobol tem funin ota nakaia unanga elidlanea i e meme aibbiobe.

Yesuse Gode kukubo niboalebenebiobe.

14 Weng ele naka nea nibo bakabia nibo e titilo ayal inamin einobuowatemubanobbiobe. E Gode miinyanmakob kesoa e Aye Gode titilo ayalinamin einobu olo omalea daayeminkukub osa eka weng moton ominkukub osa e bobol temo sibbe-banobiobe. 15 Yone tenea naka eleweng sango omkeimabebua Yesusetle kesoa atemnea nakaia unangaibaabenea Sino ne ibo baabenia Nesin tlibu otane ne naka sumbabe.Naka make ne abuk tlamabe enaka sumobe. Niminbabe, dabalemo tam tlim blimo dimo naka ele

Page 167: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 1:16 164 Yon 1:34binebiobo ge baabeibio nakae eletaboge baabesebe. 16 Daayemin kukubo ebobol temo sibbebanobio kesoa e niboamit daaye binabebe. E daayeminkukub olo mo blimanomobabe.17 Gode hekmel wengo Moseseomalea esak nibo omyebu otanedaayemin kukub osa eka weng motonomin kukub osa ole God eta YesusKlaiste omaleta esak nibo omyebiobe.18Nakai Gode atemnaminoblimotaneGode miine yanmakobe Yesuse e AyeGode bobol temo makobam bianeaeta Gode kukubo nakaia unangaialebenea keim anebiobe.

Yone aa fuayemin nakae wengobe.(Matyu 3:1-12; Mak 1:2-8; Luk 3:2-18)

19 Yudai komokwali Yelusalem bibye blibi Gode amo kimanin nakaimak isa eka Libaie meletani makisa dlaiba moniba Yon esu unanibabaabaniba Kobo wangkebte? gebaabasiba 20 Yone hebmamsab keimbaabenea Ne Gode Dofakamin NakaeKlaist ekobbabo ge baabesea 21 ekai imin kil baabaniba Otane kobowangkebte? Kobo sinanggwano Godeweng omkeimalin nakae make nini-ino Ilaiya kebtio? gesiba Yon esakimin yang ke baabenea Ne ekobbaboge baabesea i imin baabaniba KoboGodeweng omkeimalin nakaeMoseseulabe tlamabea ni waisabiobe keb-tio? gesiba e baabenea Yeye ne ekob-babo gesea 22 i imin baabaniba Kobowangkebte? Baabenale! Kobo keb-mal ole Ne wanetabo gabebe? Nikeb weng sango omeb monoba nakaini dlaiba tlobbuei baabenomabbiobogesiba 23YoneGodeweng omkeimalinnakae Aisaiae wengo baabeneaNaka make ibuantem ye bianea

ngambianea Sume deibokebanabibte ge nganamabebogenebuo

naka ele netabo ge baabesebe.24 Felisiei naka eli dlaiba tlibbiobe.

25 I Yone baabaniba Kobo baanebaNe Gode Dofakamin Naka Klaistekobbabo, eka ne Ilaiya ekobbabo,eka ne Gode weng omkeimalin nakae

waisabiobe ekobbabo geneb yolekobo fatnanebta nakaia unangai aayofuayebebe? gesiba 26 Yone baabeneaAe ne nakaia unangai aayo fuayebiotane naka make ibo baka bie ibo motekein kebibbabe. 27 E ne abuk tebeotane e sumobe. Ne sumba kesoa ne emo tenanobta wengo baanomobbaboge baabesebe. 28 I olo nasib ole afoktlemin sin da aaye Yodane milim watBetani bib ye bianibta omonsiobe.Bibo yo Yone aaye ye fuaye binebiobe.

Yesus ele Gode eil sibsib menobe.29 Aan sibnoma boman ole Yesuse

Yon esu tlang genea tebea Yone ate-nea Yudai kukubo eil sibsibi yenanibaGode dokaha binabib kesoa e o dimtounea nakaia unangai baabeneaEtemine! Gode eil sibsibmene tebebe.E nakaia unangai dabalim ele blibihengmino omtlabenamabebe. 30 Sinone ibo baabenia Ne sin tlibu otane nenaka sumbabo, naka make ne abuktlamabe e naka sumobe. Niminbabe,ne biemo mo nemfaim blimo dimonaka ele binebiobo ge baabeibuo nakaeletabe. 31 Sino ne Gode eil sibsibmen ele niniino mo tekein kenitaInaminiab etabo geim blim otane netlibu ole Islel teni tekein keniba etlamabebo geine genita tenita aayefuayebibo ge baabesebe.

32-33 Eka Yone weng mak osaomkeimanea baabenea Ne sino motekein kenita e Gode DofakaminNakabo geim blim otane Gode nenemanea tenia nakaia unangaiaayo fuayebia e baatnenea Kobotemebeba ne Hobe abilim ut daneamakob wan kubiameie ulab daakeneanaka make dim ut tounea atemebmole naka eleta ne Hobe nakaiaunangai bobol temo dababbebeneamakob aso eimbianoa inamin naminokibanoa nemat genabo inanea i boboltemo as kibain kenea i hengminonemat genamabebo ge baatnenebiokesoa 34 naka ele tleo e dimo baininanoa atemnita E Gode miinobo gebaabeiobo ge baabesebe.

Yesuse e okok aleyemin naka makimikiktemo dlakasebe.

Page 168: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 1:35 165 Yon 2:535 Aan sibnoma boman ole Yon esa

e okok aleyemin nakai asue isa yebliba 36 Yone temea Yesuse tlaneadotla unang genabe kesoa ateneae okok aleyemin nakai baabeneaEtemine! Gode eil sibsib mene elemombebo ge baabesea 37 wentenibai dabo Yesuse dobsileb bebiba 38 edeskina temea i dabo dobsilebbebib kesoa baaneo Ibo nimin hentebibe? gesea i baabaniba Aleyeminnaka kobo fab aalabebe? gesiba(i wengo aleyemin nakai labai geoye binabiobe). 39 E baabeneaIbo ne beketne monibta ne amoaalabio watemine gesea i dabobekeba moniba e bib unaniba eamo aalabeo watemubaniba e bakabliba kwinsobe. (Kwin tlota 4 kilokese mak biota inasiobe.) 40 Nakaasu dab eli Yone wengo wentenibaYesuse dobsileb onsibi make niniinoEndlue Saimon Fitae ning etabe.41 Endlue hebmamsab monea eheke Saimone baabanea Ni GodeDofakamin Nakae atemobobo gebaabasebe. (Hiblu wengo Klaist olomakob Gode Dofakamin Nakabe.) 42 ESaimone debetnea moniba Yesus esuye moteniba Yesuse Saimone atemebianea baabanea Kobo Yone miinSaimon kebtabe. I kobo Sifas gengangkemomabiobo ge baabasebe.(Niniin Sifas olo Alameik wengobe.Eka Fita ole Glik weng nabe. Niniinasu olo mitmakamo makob tombeselibobe.)

Yesuse Filib esa Nataniel esa idlakasebe.

43 Aan sibnoma boman ole Yesusewalanea Galili unano genea moneaFilibe atenea baabanea Kobo nebeketneneba unomo ge baabasebe.44 (Filib esa Endlu esa Fita esa ialukum Betsaida bib selobe.) 45 Filibesak Nataniele henmonea ateneabaabanea Sinanggwano Mosesehekmel weng osa eka Gode wengomkeimalin naka isa naka makeweng sango dolaibbue atemobobe.Yosebe miine Yesuse Nasalet bib saketabo ge baabasea 46 Nataniele Filibebaabanea Ne bobol temo fumbio

Nakai naka ele weng sango dolaibbuele naka ayamobe. Nasalet bib olebib misiamobe. Naka ayam eleNasalet bib dao mo tlamebabo geseaFilibe baabanea Kebmaye tenebtaatemale ge baabasea bebiba 47Yesusetemea Nataniele esu tlang geneatebe kesoa Yesuse baanea Nakaele Islel ten motonobe. E boboltemo dim omin kukubo blimobogesea 48 Nataniele wentenea Yesusebaabanea Kobo fatnanebta ne tekeinkebebe? gesea Yesuse baabaneaFilibe mo nganabkeim blim bieta nesin temia kobo as ete mit ye biebakatemibo ge baabasea 49 Natanielebaabanea Aleyemin naka kobo Godemiin Isleli komok sum kebtabo gebaabasea 50 Yesuse baabanea Nebaabkenia Ne sin temia kobo as etemit ye bieba katemibo ge baabkeiyota kobo bainobo gabeobe. Olo ayamotane mitdata inamin namino dotayamo tam tlota watemamabeoboge baabanea 51 eka weng mak osabaabenea Ne bain baabenamabibe,ibomitdaniba temiba abilime belaneaGode abiseli daakeniba Abilim DaTlemin Naka nesu ele da imin utabilim utda bianiba usa daaka blibayatemomabiobo ge baabesebe.

2Yesuse okok sumo mikiktemo nase

otabe.1-2 Amo asu blimanoa Galili te-

mano Kena bib ye naka make aleloomamabe kesoa i Yesus esa e awokosa e okok aleyemin naka isa wengomfubeniba baabeniba Ibo tliba faloga wembianoba nakae alelo omekogeibbua tliba imen baka waen aaybakao wembianiba 3 waen aayo bli-mano kesoa Yesuse awoko baabanoaWaen aayo blimanobo ge baabasoa 4 ebaabonea Ob bobol temo fumbebo Edaabeneko ge fumbeb otane ne titilonakaia unangai alebenamabio amomo tam tlutneim blim biobo gesea 5 ebiemo okok nakai baabenoa E baaneaInamin namino inaine gene mole ibo

Page 169: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 2:6 166 Yon 2:23ele weng baaneme iwat namine gebaabesobe.

6 Amo gosake tom keto beseliboasuke asuke asuke nao olanea Yudaiili hekmel kukubo wafunom gaiboi kweil aayo fuba bianiba eka fletofuba biam nine geneta olanebiotabe.Okok nakai aangket olo temo elekiemelekieme aangket gwabo odi olebteniba ibumino 10 genimib ota utlam-abobe. 7 Yesuse okok nakai baabeneaIbo aayo dowon teniba tom aangketolo ibaboine ge baabesea i inanibaaayo dowon teniba ibaiba sibbesoa 8 ebaabenea Aangket gwabomo obonibaaay ele obdi obeb moniba falo kimabie nakae obaline gesea i inaniba obdiobebmoniba obansiba 9dowon temeaaaye deskinanea waen aay anea ekaaangket sum otem osa alukum ina-sobe. Okok naka eli aaye ele dowontlibbue tekein kebib otane emo tekeinkebeba kesoa e funanea Waen aay elegam ayamobe. Fatda obdi obeb tlibe?ge funanea 10 nakae alelo omamabebaabanea Nakai alukum waen aayogam ayamo sin kiki dowoniba nakaigabam tol temo mima fubesota waenaayo gam misiamo mit kikita dowon-abib otane kobole waen aayo gamayamo deibo bineba Abuk kiki dowo-nine gabeobo ge baabasebe. 11Yesusee okok sum olo mikiktemo Galili te-mano Kena bib ye klanea e titiloalebenea wateniba e okok aleyeminnakai e bainobo gesiobe.

Yesuse monea Gode am sumo temtamonakai inamin naminowebibi fotebe-sebe.

(Matyu 21:12-13; Mak 11:15-19; Luk19:45-46)

12 Olo inabibo blimanoa Yesus esae awok osa e ningwal isa eka eokok aleyemin naka isa i monibaKabaneam bib ye bliba amo milimmak blimansobe. 13 Yudai singkalinam sumo i Fasoba imeno dowon-abib amo dikib tebiota Yesuse ulan-eta Yelusalem bib onsebe. 14 E ut-nea Yelusalem bib ut unanea taneaGode am sumo daam tem tam unaneatemea naka maki am yo temo makob

imen wemin baan dim omfa bian-iba eil blumakaua eil sibsiba wana idleb teniba toubiba naka maki tenibawalo dleb mo funiba Gode heitda-habiba eka mak ile tebol dim ye toulabliba naka maki skeim da tlebibi Lommonio oleb teniba oyeniba Islel mo-nio oise une biam blib kesoa yate-nea 15atliaubasoa sayo tebelonea eitaldabanea tobonea biou biou yemde-nea alukum naka isa eil sibsib isaeil blumakau isa fotebenea uniba ekamonio biino delabmabenea moniodilbi daaknoa biin daak unoa 16 ekawaniwebibnakai baabeneaDleb onontlaine! Ibo ne Aye am olo temo we-biba makob imen wemin baan dimano kesoa deibueine ge baabesebe.17 E inasea e okok aleyemin nakaiateniba funaniba E weng sango Godebuk temo baanoaGod kobo ne keb amo talowabia i ne

nenanom genabiobo genobio

yamo balinobo ge funasiobe. 18Yudaikomokwali e inaneo watenibabaabaniba Kobo waneta baabkesetanaebe? Kobo okoko sumo moklaneba ni katenoba tekein kenobawaneta baabkeneta inanale gesetanaebobe genomo gesiba 19 Yesusebaabenea Ibo Gode am sum ologalafanimibo ne amo asumatnakenia imin genamabibo ge baabesea20 i baabaniba Nakai Gode amsum olo geibbuei gembiba bifolo46 blimanota geibbio otane kobofatnanebta Ne amo asumatna kenitaimin genamabibo gabebe? gesib21 otane Yesuse Gode am sumoweng sango inangge baabese oloGode am sum okobbabe. Ele dimtouneta baasebe. Sinanomo e anaibakaanea amo asu kenea make dimeimin hananamabeo saa weng otabaabesebe. 22 E inangge baanebuasinanoa e atdimo anaiba kaanea amoasu kenea make dime imin hanatlea e okok aleyemin nakai funanibaE sino inangge baanebiotabo gefunaniba Gode buk tem weng osa ekaYesuse wengo oye bine osa bainobogesiobe. 23 Fasoba imen unalin am

Page 170: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 2:24 167 Yon 3:17bomabua Yesuse Yelusalem bib yebianea e inamin namin okok sumoklabea nakaia unangai homoni ebainobo gesiobe. 24 Ina otane Yesuseemalole i wengo mo bainobo geimblimobe. Niminbabe, e nakai alukumi kukubo tekein kenea i bobol temoklao mo bainobo gabibba kesotabe.25Naka maki Yesuse baabaniba Nakaibobol temo inangge fumbiobo gebaabanamini blimobe. Niminbabe,e nakai bobol temo sin tekein kebebe.

3Yesus ete Nikodimas ete nanibaweng

omonsiobe.1 Yudai komok make niniino

Nikodimas etabe. E Felisiei mele-tanobe. 2 Naka ele kwitimib teneaYesus esu ele tlanea baabaneaAleyemin naka kobo ni tekein kenobaGod eta kobo kemaneta tenebtanakaia unangai aleyebeobo gabuobe.Gode naka make mo bekeba nim blimkenemeo e okoko sumo kobo okokkebeb enamino mo klanamabebabogesea 3 Yesuse baabanea Ne bainbaabkenamabibe, Gode naka makeimino mo dofaim blim kene mole emo mema naka neta Gode kimaninbibo mo watemamabebabo gebaabasea 4 Nikodimas esak baabaneaNakae sin damane biamo Godefatnaneta e imin dofaneta memanaka namabene? E imino modeskinaneta watneta e awoko amuntem wat uneta dofanamabobabogesea 5 Yesuse baabanea Ne bainbaabkenamabibe, nakae aaye mofuelanea Gode Hobe e bobol temomo dababbaim blim kene mole emo mema naka neta Gode kimaninbibo mo unamabebabe. 6 Nakaedabalim naka kamwali dofaibbue edabalim kukub ota wafu binabebe.Eka nakae Gode Hobe dofanebu eleGode kukub ota wafu binabebe. 7 Nebaabkenia Gode ibo imin dlanekogabi olo kobo mo dlou unemebe!8 Glole emaye ele bobol tem fugewaletnea monea betan ato unebuabi fuge waletnea betan ato unebuabi binabebe. Kobo unin wengo yewente binabeb otane kobo mo tekein

kenebta inamin sin da ye kilonetatlaneta Inamin sin da ye unebebegenebta tekein kenabebbabe. GodeHobe nakaia unangai bobol temoklanea mema naka unang ambibosa makob inamin kesoa kobomo tekein kebebbabo ge baabasea9Nikodimase baabanea Inamin naminolo fatnanota tam tlamabone? gesea10 Yesuse baabanea Kobo Islel tenialeyemin naka sum otane fatnanebtao mo tekein keim blim biebe? 11 Newengo bain baabkenamabibe, nesane okok aleyemin naka isa inaminnamino tekein kebob osa eka inaminnamino watemobbuo weng osa Yudaibo baabenomob otane ibo ni wengomo wentubeim blim weng omdibiyebinabiobe. 12 Ne ibo dabalim oloinamin namino wengo baabenimioibo mo bainobo gabinabibba kesoane abilimo inamin namino wengobaabenimio ibo weng olosa mobainobo genomabibbabe. 13 Nakamaki mo utnibta abilim ut danibtaimin daak tlim blimobe. Abilim DaTlemin Naka ne nenekiem nenetaabilimo deibonia daak tenia dabalimele tlania abilim omimio weng sangoibo oyebibe. 14 Sinanggwano ibuan-tem ye Mosese tom blonso oloneainabe smike klanea ase tekebminehalonea dabasa genea bikinebuanakaia unangai inab motoni yanta-manimibo inabe smik ele dobutdaateniba i kaanamino deiboniba sbalsambinibbiobe. Mema dim olosanakai Abilim Da Tlemin Naka neinatneniba atdimo nemasaniba silobikitneniba obo bikinomabiobe.15 Nakaia unangai nemutda natemebianiba bainobo getnenimibo isamo kaanimibbabe, amit nomabiobe.16 Gode dabalim nakaia unangaikla dohalim bianea kla gobe biekesoa e miin yanmakob ne nemaneatenia atdimo kaania nakaia unangaidaabenamabi kesoa nakaia unangaiwanita ne bainobo getnenimibi mokaanibta alang namanimibbabe. Iafen smike amit nine doboniba amitnomabiobe. 17 Gode e miin ne mo

Page 171: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 3:18 168 Yon 3:36nemane tenita dabalim sel nakaiaunangai hengmin gami kot kebeneadlanea aseinin bib unine genetanemaneta tlim blimobe. E funaneaNe dabaia daaknea dabalim selnakaia unangai hengmino temo blibodotlaneko geneta namaneta daaktlibiobe. 18 Nakaia unangai wanitaGode miin ne bainobo getnenimibiGode i mo kot kebeneta dlanetaaseinin bibo mo unomabibbabe. Inaotane nakaia unangai wanita ne mobainobo ganebibbai Gode sin baaneaI aseinin bib unomabiobo genebiobe.Niminbabe, i Gode miin yanmakob nemo bainobo geim blim kesoa i aseininbib unomabiobe. 19 I aseinin bibunomabibo mitmakamo enaminobe.Ayal ne sin ye daak tenia dabalim eletlibi otane nakaia unangai ayal negotnenamino deitnenibamililanaminota gobo bliobe. Niminbabe, i kukubmisiamo wafu blib kesotabe. 20Nakaikukub misiamo wafu blibi ayalemakaalaniba ayal esuo mo blibbabe.Niminbabe, i funaniba Ni ayal esuobioba ni kukub misiamo nabobokeim anoa naka mak unang makiwatemubenimiobo genibta ayalemakaa dofa bliobe. 21 Otane nakaikukubmolotowafu blib ile ayal esu yebliba i kukub nabibo keim anoa nakamak unang maki wateniba tekeinkeniba Gode kukubo yota nainegeneta e titilo omyenseta nabin-abiobo genomabiobo ge baabasebe.

Yone Yesuse weng sango baaomkeimanea E okoko inaminobo gesebe.

22 Yesuse weng olo oyebeoblimanoa omito ete e okok aleyeminnaka nite nanoba monoba Yudiabetan onsobobe. Ni ye bianoba nakaiaunangai aayo fuaye bisobobe. 23 Inonbibo Selim bibo kikib ye biobe. Bibolo aayo homono ye bio kesoa nakaiaunangai homoni teniba Yon esu eletlebiba aayo fuaye monsebe. 24 (Yodimo Helote Yone klabuto mo gedebeb monea klabut amo mo daimblim bietabe.) 25 Yone okok aleyeminnaka maki tenabiba eka Yuda naka

make tenaniba aa fuayemino wengoobianiba Yone okok aleyemin nakaibaaniba Inaminobo gesiba eka Yudanakae baanea Yeye inaminobo gesebianiba obiniba 26 teniba Yon esuele tlaniba baabaniba Aleyeminnaka kobo sino Yodane milim watonakae kobo bekebke bia e wengsango omkeima binebbue bobolomo fumbebe? Naka ele memalonakaia unangai aayo fuayebea nakaiaunangai alukum kobo deibkenibamoniba esu unebiobo gesiba 27 Yonebaabenea Gode abilim ut bie nakaielekiem elekiem i okoko omkayebebe.28 Ibo tekein kebiobe, sino ne baaniaNe Gode Dofakamin Nakaba otanee ne sin nemanea tlibiobo geibiobe.29 Nakae alelo omea e nineke wengsango wentameo e kla seinamabebe.Nesa makob nakae alelo ome nakaenineke ulabobe. Ne kla seimbibe.Niminbabe, newentia nakaia unangaimoniba Yesus esu unebiobo gabiobe.30 E niniin ota sum anoa ne niniinomen anoko! 31 Nakae abilim datlebu ele e titilo sum kesoa nakamaki titilo gaisenebiobe. Eka neledabalim naka kesoa ne dabalimomimi ota tekein kebibe. Ekanaka elele abilim da tlebio kesoae abilim osa dabalim osa omimiotekein kebianea ne gaitnenebiobe.32 E inamin namino watemebu osaeka wentebu osa nakaia unangai owengo oyebe otane i e wengo mowentehabibbabe. 33 Nakaia unangaiYesuse wengo wenteniba bainobogabibi tekein keniba Gode weng osamotonobo gabiobe. 34 Gode nakaedabanea tlebue e Gode wengo klaomkeimabebe. Niminbabe, GodeHobe e dabalea Hob ele e boboltemo sibbeba biebe. 35 Eka Aalebe emiine Yesuse kla goba bianea titiloomanea inamin namino alukumeta olalebua kima biebe. 36 Nakaiaunangai Gode miine bainobo gabibiafen smike doboniba amit bliobe.Eka nakaia unangai baaniba Yesusebain Gode miinbabo ge baaib molei afen smike mo dobonibta amitnomabibbabe. Gode i alo amit

Page 172: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 4:1-3 169 Yon 4:21tlihabobo ge baabesebe.

4Yesus ete Samelia unang ote naniba

weng omonsiobe.1-3 Nakaia unangai baaniba Yone

nakaia unangai aayo fuayebe otanenaka homon unang homoni monibaYesus esu unebiba aayo fuayebeihomon aniba Yon emiei gaiseibobogeiba Felisiei wentiobo gesiba Yesusewentenea e bobol temo funanea NeYudia betano deibonia imin moniaGalili unano ge funasebe. (I aayofuayebib otane Yesuse emalo aayomofuayemin blimobe. E okok aleyeminnaka nita fuaye monsobobe.) 4 NiYudia betano deibonoba monobaGalili unomo genoba Yuda ni unebinabob deibe deibanoba Sameliadeib onsobobe.

5 Ni monoba Samelia betano biboniniino Saika bib ye onsobobe. Bibolo sinanggwano Yuda ni fanineYekobe e miine Yosebe betanoomalebuo skeimbabe, o mebobe.6-8 Bibo yota Yekobe Aa unine dabalehaketoufaneta klanebiotabe. Nibeboba binoa kelanoa afoko te isakeut tloa Yesuse teng alosoa tenea aayeken ye toumbianea singkabea e okokaleyemin naka ni deibanoba monobabib yo imeno walonam unobbuaYesuse ye bia Samelia unang makoaaye obdinang genoa tetemoa Yesusebaabonea Aaye mo obditnenebadoweite gesea 9 o wentenoa dlouunanoa baabanoa Kobo Yuda nakabo,eka ne Samelia unang na otane kobonimin kenebta baatneneba Aaye moobditneneba doweite ge onebebe?ge baabasobe. Niminbabe, YudaiSamelia teni mo gobe binabibbakesoa e aa wengo baaboneo o dlouonsobe. 10 Yesuse baabonea OboGode aaye obklea dowoneba amitnamabebe mo tekein kebebbabe.Eka aaye obneba doweite ge okebinaka nesa obo mo tekein kebebbabe.Obo ne weng ele baabkei olo tekeinkebeb biamo ne baatneneba aayele obklia dowoneba amit namabeb

otane obo mo tekein kebebbabo gebaabosea 11 o baabanoa Naka sumkobo aaye dabal tem ele bob daakkesoa keb aangketo blim yole aayeafen smiksae fatda obdinamabebe?12 Nib fanine Yekobe dabal elehaketoufanea klaubenebiobe. Aaunin ele klayamobe. Esa e meletanisa e eil blumakau isa wembinibbiobe.Ina otane Yekobe aaye dot ayamele mo obyim blim kesoa koboYekobe gaisaneba keb aaye dot ayamele obiamabebo? gesoa 13 Yesusebaabonea Nakaia unangai aay eledowonaibo aa tebo imin yemabo14 otane nakaia unangai wanita neaaye obiamo gabie dowonaibo i aatebo imino mo yemabobabe. Ne aayeobiamabi ele i bobol temo makob aabantema eibein kenea gang dim touune bianea afen smiko doya amitamit nomabiobo gesea 15 o boboltemo funanoa Yesuse aay motonoweng sang ota onebebo genoabaabanoa Naka sum kobo aaye ye moobnebta dowonita ne aa tebo iminnananamino deitnenoa eka ne imintenia aay ele obdinamin osa denanogesoa 16 e baabonea Obo moneba obimake baaba debetneba imin telegesea 17o baabanoaNe imake blimobogesoa Yesuse baabonea Obo baanebane imake blimobo gabebo motonobe.18 Sino obo imakwali dlobi deibedeibenino asuke asuke make naebbiootane memalo naka ele obtenablib ele ob imakbabe. Ob wengomoton baatnenebobo ge baabosea19 o baabanoa Naka sum kobo nemo tekein kebebba otane kobo nekukubo nabio omkeimatneneb kesoane tekein kenia kobo Gode wengomkeimalin nakabo geiobe. 20 Nifaninwali Samelia ten iko amgolimele golim uto Gode lotu keha binabibotane Yuda naka ibo baaniba Nakaiaunangai alukum teniba Yelusalembib ele Gode lotu kehamine geobinabiobo gesoa 21 Yesuse baaboneaUnang obo ne weng olo baabkenimiobainobo genale! Sinanomo nakaiaunangai amgolim ele golim ut esa

Page 173: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 4:22 170 Yon 4:38

eka Yelusalem bib osa olota Aye Godemo lotu kehamomabibbabe. I bibmak betan mak osa alukum Godelotu kehamomabiobe. 22 Sameliaten ibo Gode lotu keha binabibotane ibo e mo tekein kebibbabe.Yuda nita Gode kla tekein kebianobalotu keha binabuobe. Niminbabe,nakaia unangai hengmino temo blibodotlanamin kukub ole Gode Yuda tenita alebeneta isak naka mak unangmaki alebenomabiobe. 23Sinanomosamemalosa nakaia unangai Aye Godemoton lotu kehabib ile i wengomotonobianiba i bobol temo Gode lotukeha binabiobe. Nakaia unangaiinaniba Aye Gode lotu kehabib ile ei kukub olo kla gobo biebe. 24 Godedabalim nakababe. E hobobe. Nakaiaunangai Gode lotu kehabib ile i wengomoton obianiba i bobol temo Godemoton lotu kehamine ge baabosebe.25 O baabanoa Ne tekein kebibe,Gode Dofakamin Nakae i Klaist genganhabibe tlameo e nibo inaminnamino alukum alebenamabebogesoa 26 Yesuse baabonea Ne i nakaele Klaist ge oha binabib naka netaokebibo ge baabosebe.

27 E inangge owebea e okokaleyemin nakai imin teniba temiba eunango tenaniba weng obiba atenibadlou onsib otane i nakae elekiemeYesuse mo baabaneta Kobo niminkenebta unang olo tenanibta wengobibe? O fatnatnenoko genebte? gebaaba naim blimobe. 28 Unang oloaangkete obanoa metnoa bib metunanoa nakaia unangai baabenoa29 Ibo moniba naka ye atemine! Ene mo tekein kebeba otane e nesino inamin namin kukubo nabinabioalukum omkeimatnene kesoa e GodeDofakamin Nakae Klaiste nibo Lomseli kima blibo dotlanamabe etasemakobo gesoa 30 i bibo deibonibamoniba Yesus esu onsiobe.

31 O inanoa metnoa nakaiaunangai bib met blibi baabenam mesunoa Yesuse okok aleyemin nakaibaabanibaAleyeminnaka kobo imenodowonale gesiba 32 e baabenea Neimeno bitnebuo ibo imen olo mo

tekein kebibbabo gesea 33 e okokaleyemin nakai i sinwalo imayebaasese bianiba obianiba Naka makiimeno sin oluba tlibbiota obe bleka?ge omsiba 34 Yesuse baabenea Nenakae nemanea tlibue bobol temota wafu biania e baatnenemeo nee weng ota wente biania okok blikesoa ne okoko okok kebia blimansotegenitabe. Imeno ayam otane neGode okoko okok kebio kukub olo dotayamobe. Ne yo inanimi olo makobne imenobe.

35 Ibo enangge obianiba Alimoasuke asuke nao blimanomo dim otawito wakamomabbiobo gabib otanene baabenamabi ole kin omonibawit damibo watemine! Sanggwanyam anobiobe, welonaminobo gebaabesebe. (Yesuse saa weng elebaabese olo mitmakamo enaminobe.Samelia teni tebibta yateneta eokok aleyemin nakai baabenetaNaka eli Gode Dofakamin Nakaewengo wentomo geniba tebib elimakob wito yam anoa welomabibinaminobo ge baabesebe.) 36 Yesuseimin baabenea Nakae ne wengoomkeimabe ele makob nakae witsano dolibe ulabobe. E inanea newengo omkeimabea nakaia unangaiwenteniba bainobo geniba afen smikedoboniba amit amit nomabibomakobnakai wito yam anoa weleb monibaam olanomabib inaminobe. Nakaiasu keniba make wito sano dolibeaeka mak ele yamo weleb te toubiamnimibo i dabo kla seimbianiba okokolo okok kebiba sinanomo Gode iokokomolo yang kenea inaminnaminayamo doyamabebe. 37 Weng olomotonobe. Nakai asu keniba makewit dabo dolibea eka mak ele waatoubianamabebe. 38 Ne ibsa inaniadlaia moniba nakaia unangai dlebmeteniba ne mitem tlibbi otanesino naka maki bumolok bianibane wengo i omkeimaye binibbiobe.Makob nakae mikiktemo wit dabodolinebua damanoa yamo balinobuayam anomo naka make tenea waatoufanamabe inaminobe. Naka makimikiktemo ne wengo omeb moniba

Page 174: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 4:39 171 Yon 5:3-4

nakaia unangai baabeibbua memalone ibo dlaia isu unaniba daabeiba i nebainobo genomabiobo ge baabesebe.

39 Eka Samelia nakaia unangaihomoni bibo yo seli unang olo wengowenteniba i Yesuse bainobo gesiobe.Niminbabe, o baanoa Ene sino inaminnamin kukubo nabinabio alukumomkeimatnenebo gesota i wentenibtabainobo gesiobe. 40 O inang genokesoa Samelia nakaia unangai tenibaYesus esu ele tlaniba baabaniba Kobodeneba ele biante gesiba e wenteneaye baka bia amo asu blimansobe. 41 Edowan wengo omkeimayebea nakahomon unang homoni maki imine bainobo gesiobe. 42 I unang olobaaboniba Ni memalo ob wengo olotamo wentenobta naka ele bainobogebaim blimobe. Ni nimaye e wengowente nanobta Naka eleta dabalimnakaia unangai alukum i hengminotemo blibi dotlanamabebo genoboboge baabosiobe.

Yesuse komok make miineklaubasebe.

43 Amo asuo blimanoa Yesuse biboyo deibonea monea Galili onsebe.44 Sino Yesuse emaye baanea Godeweng omkeimalin nakai ili bibamseli mo gobe bianibta i wengo klaomo wenteyebibbabo genebiotabe.45 Bainobe, e meletani Galili tenimo goba blibba otane sino Fasobaimen unalin am bomabio dimo imoniba Yelusalem bib ye unanibaYesuse inamin namin okoko nabeowatemibbio kesoa e Galilio motemeonakaia unangai Klayam nata tleboboge baabasiobe.

46 E imin monea Galili betano Kenabib ye unanea bibo yo aaye deski-nanea waen aay ansebe. Komokmakeye bie e miine Kabaneam bib daakgenhabea 47 Yesuse Yudia betanodeibonea tenea Galili ele tlebo gesibawentenea tenea Yesus esu ele tlaneabaabanea Ne miine Kabaneam bibdaak bianea gembianea kaatnenanggenabe kesoa kobo ne beketnenebamonoba klaubanale gesea 48 Yesusenaka ele bainobo galino naatemano

genea e naka ele baabanea Ibo okoksumomo watemin blim keib mole ibone mo bainobo getnenomabibbaboge baabasea 49 komoke baabaneaNaka sum kobo hebmamsab tlebaunomo! Ne mene kaatnenemebogesea 50 Yesuse baabanea Sma daaktemebta keb miine ayam anamabebogesea naka ele funanea Yesuse wengobain baatnenebo genea deibanea51monea tamal aan senoma bomanoabebea e okok nakai teniba deib tamaldeib baabaniba Keb miine ayamanebo ge baabasiba 52 e kil baabeneaAfok smiko fatnamin dim ota ayamanesone? gesea i baabaniba Sintalowan kilok ota e kweimo gilu banosobogesiba 53 e funanea Sintalo afoksmiko bayo dim ota Yesuse baatneneaKeb miine ayam anamabebo gebaatnenesobo ge funanea e Yesusebainobo genea eka e meletan isaYesuse bainobo ge nasiobe. 54 YesuseYudia betano deibonea monea Galilibetan ye unanea okok sumo asuonasebe. Mako aaye deskinanea waenaay ansebe. Eka mak ole komokemiine klaubanasebe.

5Yesuse Betesda aamuk ye naka make

ginino klaubasebe.1 Yesuse inabea ammako blimanoa

Yudai singkalin am mako dikib tlokesoa e monea Yelusalem bib on-sebe. 2 Aamuk make Yelusalem bibye einebua Hiblu wengo i Betesda geoha bianiba bib olo daamo ge tete-naniba aamuke ken ye amit mako yehatlaibbiotabe. O niniino Eil SibsibiAmit otabe. Aamuk ele keno monamo asuke asukemake nao ye genaib-biotabe. 3-4 Naka homon unanghomoni mon am olo temo aala bin-abib biotabe. Maki kino misiam anye bianoa ekamaki skilonomisiam antouye bianoa ekamaki gilok yalonanobiotabe. [Niminbabe, i funaniba Ammak dimo Sume abisake telaakneaaamuk etem daak unea aaye blitblit galameo nibo fuelanomo genibtawaisa binibbiobe. Aamuke inanea

Page 175: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 5:5 172 Yon 5:24blit blit galameo naka tab unang tabwanita sin daakniba aan tem daak un-aibo i ginino blimubebe binobiobe.]

5 Naka make amit ye gembinea bi-folo 38 o blimanobua e sma ye gem-bianea mon am ye bia 6 Yesuse te-nea naka ele atemnea e tekein keneanaka ele gembinabeo bifol homonoblimanobiobo gene kesoa e baabaneaKobo fumbeb ole ne ginino aya-mut nenoko gabebo? ge baabasea7ginin game baabanea Sum kobo aayeblit blit galameo nakai ne nafu ne-meb daakniba aan tem daak nem-fakanamin nakai blim kesoa nemayefiab beteng daak unang ge temitanaka maki gaitneniba ita sin daakunaniba i ginino ayam ansib ne dede binabibo gesea 8 Yeuse baabaneaKobo hananeba keb biin asaalo omet-neba one ge baabasea 9 hebmamsab eginin olo ayamu banoa hananea e biinasaalo ometnea onsebe.

E inaseo Gode singkalin ambomabio 10 kesoa Yudai komokwalinaka ele baabaniba Memalo Godesingkalin am otane kobo biin asaaloometneba bebeb yole misiamobe.Nib hekmel wengo baanoa Awemobogenobiobo gesiba 11 e baabenea Neklautnenea ayam ai naka ele baatne-nea Keb biin asaalo ometneba onege baatnesetabo gesea 12 i baabanibaWanete? Waneta baabkeneta Kebbiin asaalo ometneba one gesete?ge baabasib 13 otane e mo tekeinkeneta nakae yeta klautnenebe geimblimobe. Niminbabe, nakaia unangaihomon aiba Yesuse sanggwan dalaunea deibanea 14 e monea Gode amsumo tem tam bia Yesuse tenea iminatenea baabanea Ye temale! Kobomemalo ayam aneb kesoa hengminoimino mo hengamebe! Kobo inamebmole inamin namin misiam sumokeb dimo tam tlubkenamabobo gebaabasea 15 naka ele monea Yudaikomokwali baabenea Ne klautneneaayam ai nakae Yesus etabo gebaabesebe.

16 Gode singkalin am bomabuaYesuse naka ele klaubane kesoa Yu-

dai yo dim ota kiloniba Yesuse kukubmisiamo omkahamonsiobe. 17Yesusei weng olo tekein kene kesoa e baabe-nea Ne Aye Gode am obba ye bo-manomo bomanomo yo dimo amitieokok kebianea eka singkalin am bo-manomo dim osa okok kebianea nibodaaye binabe kesoa nesa inania okokkemabibo ge baabesebe. 18 Yesuseweng olo inangge baane kesoa Yudaikomokwali funaniba Nibo Yesuse mo-ton ananoba kaaneko ge funasiobe.Niminbabe, i inasibo e Gode singkalinamo hekmel wengo baanobuo deibo-neo olobbabe. Ewengmak osa baaneaGode ne Ayobo gene kesoa i funanibaOlo makob e baanea God esa nesa nimakobobo ge baanea e dim obebo gefunasiobe.

Gode e miine okok kemin titilo oma-lebiobe.

19 Yesuse Yudai komokwali baabe-nea Ne bain baabenamabibe, Godemiin ne okoko nabio nene bobol temfunino mo okok kebibabe. Ne Ayeokoko nabeo olota wateme bianianesa ming inanita okok kebibe. NeAye okoko nabeo e miin nesa olotanabibe. 20 Aye Gode e miin ne klagotne bianea e inamin namino nabeone alenebebe. Sinanoa e okok oloulabba mikiko dot ayamo aletnenam-abeo ibo dlou unomabiobe. 21 AyeGode nakaia unangai kaaib biamoimin dohanea afen smiko omkayebinabe kesoa e miin nesa inanianakaia unangai dlakania afen smikoomkayebibe. 22 Eka Aye nakaia unan-gai mo kot keye binabebabe. Okokolo e miin neta omnenea baatneneaKobo nakaia unangai kot keyemalege baatnenebiobe. 23 Nakaia unan-gai Aye Gode niniino dobtouleb blibkesoa i e miin ne niniin osa nem-touleb nomabiobe. Nakaia unangaiwanita Gode miin ne niniino nem-touleb blibba ile i ne Aye nemaneatlibue niniin osa mo dobtouleb blib-babe.

24 Ne moton baabenamabibe,nakaia unangai wanita ne wengowenteniba ne nemanea tlibio nakae

Page 176: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 5:25 173 Yon 5:44bainobo gabib ile afen smikedoboniba amit bliobe. Gode i mo kotkebenamabebabe. I kaanamin deibedeibaniba afenin deib eta bebiobe.25 Ne moton baabenamabibe, nakaiaunangai sinanomosa memalosakaanamin deibe bebibi Gode miin newengo wentomabiobe. Eka nakaiaunangai wanita ne wengo wentibmole afen smike doboniba amitnomabiobe. 26 Aye Gode afen smikemitmakamobe. E e miin nesa titiloomnebio kesoa nesa afen smikemitmakamobe. 27 Eka Aye Gode miinne Abilim Da Tlemin Naka kesoa enamakanea baatnenea Kobo nakaiaunangai kot kebenamin okoko okokkemale ge baatnenebiobe. 28 Ibomo dlou unemibe! Niminbabe, ammak bomanomo dimo ne nganaianakaia unangai kulila binabibi hamgloutem daako blibi ne wengowenteniba 29 hana ut tlaniba kukubayam wafu binib biamo ile afensmike doboniba amitniba eka kukubmisiamo wafu binib biamo ile kotkeniba omito aseinin bib unomabioboge baabesebe.

Yesuse kukubo omkeimalin wengobe.30 Yesuse Yudai komokwali imin

baabenea Ne okoko nabio nenebobol tem funino mo nabibabe. Nenakaia unangai kot kebenang gamioGode tekein kemino omneta klayamkot keye binabibe. Niminbabe, nenamane tlibio nakae bobol temfunin ota wafu blibe. Ne nenebobol tem funino mo wafu blibabe.31 Ibo ne kukubo nemaye baaomkeimanimio ibo ne wengo mobainobo genomabibbabe. 32 Otanenakamake ne kukubo baa omkeimabeole ne tekein kebibe, e ne wengsango bain ye baa omkeimabe kesoaibo wentomabiobe. 33 Sino ibo ibokok nakai dlaiba moniba Yone aafuayemin nakae baabaiba e ne wengsango bain baabenebiobe. 34 Nemo funanita Nakai ne kukubo baaomkeimamine ge fumbibabe. Otanene funania I hengmin temo bliboYone ne weng sango baabenea i

wenteniba bainobo geib mole Godedaabenea i hengmin temo blibodotlanamabebo ge funai kesota neYone wengo baabeiobe. 35 Yonemakob ayal inamin einebiobe. Ayalodutgenomo bebualiei moniba tubunabinabib inaniba ibo moniba Yonewengo wentib otane ibo amito mobianibta wentemin blimobe. Memayota wentem tlaniba deibueibbiobe.36 Ne Aye baatnenea Kobo monebainamin namin okoko namale gebaanea nemanea tenia okok olo nabikesoa nakaia unangai watemnibatekein kenimibi funaniba E bain Godedabanea tlebiobo gabiobe. Yone nekukubo wengo omkeimabe otane neokok olo nabio Yone wengo gaisonoane kukubo ibo kla aleyebobe. 37 EkaAy Gode ne nemanea tlibio nakaesa ne kukubo omkeimabebe. Iboe wengo ele sital dimo mo baanetawentim blim eka ib kino e mo ateminblim nabe. 38 Eka ibo e weng osa ibbobol temo mo omabbaim blimobe.Niminbabe, eta ne namane tlibuotane ibo ne mo bainobo getneimblimobe. 39 Ibo Gode buk temo afensmike mitmakame hembinabiobe.I Gode buk temo ne weng sangodolaibbu otane ibo sma ye tobtlimbiobe. 40 Ibo teniba ne mit temotlib mole afen smike dobonibaamit nomabib otane ibo nesuo motlaobbabo gabiobe.

41 Ne mo funanita Nakaia unangaine niniino nemtouleb nine gabiba42 otane ne ib kukubo tekein kebibe.Ib bobol tem daako Gode mo gobablibbabe. 43 Ne Aye ele bobol temye namane tlibu otane ibo mobaatnenibta Klayam nata tleboboge baatneim blimobe. Ibo nakamake ele bobol tem tenea baanea NeGode Dofakamin Nakabo genea eleniniino omfufume eta ibo Klayamnata tlebobo ge baabanomabiobe.44 Ibo ib sinwalo ilib tak ngambianibamaki niniino omfabesesenin kukubotawafu bianiba eka iboGode elekiemeleta sumobo, e ni seinyemeko galinkukubo bobolo mo wayebobabe. Ibo

Page 177: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 5:45 174 Yon 6:19inabib kesoa ne mo bainobo get-nenomabibbabe. 45 Ibo obianiba NiMosese hekmel wengo wafunomoboGode tenanoba amit nomabbioboge obinabib otane kot kenamindimo tlamo ne Aye mo baabanita Ine wengo omdibine binibbiobo gebaabanamabibabe. Mosese emayebaabanea I ne Yesuse weng sangodolaibuo omdibiha binibbiobo gebaabanamabebe. 46 Gode buk temoMosese dolanebuo ne weng sang otadolanebiobe. Ibo e wengo bainobogenimibo ne bainobo getnenomabib47 otane ibo e wengo klao mo bainobogeim blim kesoa ibo ne weng osa klaomo bainobo gabibbabo ge baabesebe.

6Yesuse naka homoni 5,000 i imeno

oyenea dowonsiobe.(Matyu 14:13-21; Mak 6:30-44; Luk

9:10-17)1 E inabea sinanole Yesus etem eka

e okok aleyemin naka nitem nanobamonoba Galili aamuke niniin makoTaibiliase yalanoba walanoba milimsin da unoba 2nakaia unangai homonisino Yesuse okok sumo nanea giningami klaubenea atemibbuei kan natesiobe. 3-4 Yo dimo Gode singkalinam sumo Yudai bleto yis blim dowon-abibo o niniino Fasoba fal gamin genganwe binabib amo meb tebiotabe.Yesuse monea bibilim ye unea eokok aleyeminnakani tenanoba toulabisobobe.

5-6 Ni inanoba toula bianobaYesuse temea nakaia unangai homonidli tlebib kesoa yatenea e inaminnamino nanamabeo sin tekeinkebe otane e Filibe naatemano gefunanea baabanea Nibo imeno fabota walonobta nakaia unanga elioyoba dowonomabibe? gesea 7 Filibebaabanea Nibo monio K200 o olonobai imeno walubenomob osa mo kinotadoweibtamatwayamobabo,menanoai dowonitab kenomabiobo gesea8 Yesuse okok aleyemin nakae makeniniino Endlue Saimon Fitae ninge

baanea 9 Naka ten ele blet gwabo5 olanea eka aningi asu olananebuotane olo sumbabo nakaia unangaihomonobo gesea 10 Yesuse e okokaleyemin naka ni baabenea Ibo nakaiaunangai baabeiba teniba toulainege baabesea ni baabenoba tenibabetan olo mulub mulube genea fikaloblelanebio kesoa i alukum o dim yetoulasiba i naka gang ita 5,000 kinibaeka unanga tena ile mo kinim blimdeibesiobe.

11 Yesuse blet olo olonea Gode gan-gobo genea haanea nakaia unanga elikikibenea eka aning osak olonea imininanea haanea kikibenanea dowoniba12 matwayoa atosino olasiba Yesusee okok aleyemin naka ni baabeneaIbo atosino deibueibo olmieine! Modeibonimibe! Sasalanomobo gebaabesea 13 ni nakaia unangai bleto 5o haa kikibeoba unam biniba atosinodeibueibo olonoba tlit meeno 12 otem daak basobobe.

14 Nakaia unanga eli Yesuse okoksum olo klaneo wateniba baanibaSino Gode buk tem wengo baanoaSinanomo Gode weng omkeimalinnakae daakenea dabalim ele tlam-abebo genobuo bain naka eleta tebiebo gesiobe. 15 I funaniba Yesuse nikomok sum aneko ge funsiba Yesusei bobol tem funino tekein kenea fu-nanea I ne menganiba Ni komok sumanale ganemib isuo deibe unano ge-nea deibeneaulanea amgolimonsebe.

Yesuse aa dang dim wat mama on-sebe.

(Matyu 14:22-33; Mak 6:45-52)16 Afoko dawabbanoa Yesuse

okok aleyemin naka ni daaknobaweseme obgi tlobbue imin tileisaofakanoba 17 aamuke yalanobawalanoba Kabaneam bib unomogenoba bebobtabe. Amo mili kikinootane Yesuse nisuo mo tlim blimbietabe. 18 Ni inanoba wesemeobetnoba aa dang tla beboba glolesume tlebianea eka aayemousie sumehaa tlebiam bia walbim walbimnoba19watnoba isak wat unanoba temobaYesuse aalang dim wat mama tenea

Page 178: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 6:20 175 Yon 6:37weseme esumeb tlebio kesoa atenobatosiansoba 20 e baabenea Ibo motosianimibe! Netabo gesea niwentenoba 21 bobol ayam funanobabaabanoba Daakeneba weseme temele tele gesoba daakenea touneadebebnoba dim bain kenoba heb-mamsab watnoba bib wat onsobobe.

Nakaia unangai Yesuse hen haamon-siobe.

22 Yesuse okok aleyemin nakani inanoba wala unoba eka nakaiaunangai aamuke milim sin da watdeibe unobi sibnoma bomasoafunaniba Sintalo wesemeo iminoblim elekiem eleta bia atemebobakwinoa obeb unom genabib dimoYesuse blim e okok aleyemin nakaiilita obeb uniba yatemobsobe. Yesusesma bib ele fa biebo? gesiobe.23 Eka Taibilias bib seli maki Yesuseatemomo geniba wesemeo oletnibateniba Sume imeno Gode gangobogenea haa kikibenea doweibso bib eletetemniba 24 nakaia unangai makisma bib yo blibi tenaniba temibaYesus esa e okok aleyemin nakanisa ni bib olo blim biob kesoa i dlidaakniba wesemeo tem daak unanibawalaniba Kabaneam bibo Yesuse henonsiobe.

Yesuse makob afen smik imenobe.25 Nakaia unangai watniba aamuke

milim sin da wat temiba Yesuse ye biekesoa atemniba baabaniba Aleyeminnaka kobo sintalo fatnamin dim otatlebsone? Eka kobo deib ole fab temtetebebe? gesiba 26 Yesuse baabeneaNe bain baabenamabibe, sintalone okok sumo naia watemibso ibomo funanibta E bain Gode miinobogenibta ne hen tebibbabe. Yeyeibo ne imen homono oyia dowonibamatob buk geibso yo deib ota tliobe.27 Ibo imeno klaanamabo yo talomo wabonibta hen haanimibe! Iboinamin namino amit namabo otahenine! Olo imen motonobe. Iboimen olo dowonaibo afen smikedoboniba amit nomabiobe. GodeAbilim Da Tlemin Naka ne nem-fakanea e okoko omnenea baatnenea

Kobo amit nin imen olo oyene gebaatnenebiobo gesea 28 i baabanibaGode inamin namin okoko nainegabeo ni fatnamin okok ota okokkebobta Gode ni seiyemabene? gesiba29 Yesuse baabenea Gode okok oleinaminobe. Ibo Gode nemane tlibionaka ne bainobo getneib mole Godeibo kla seinyemabebo ge baabesea30-31 i baabaniba Sinanggwano nibfaninwali ibuantem ye bianiba imenoniniino manao unam binibbiobe.Gode buk temo weng mako baanoaImeno abilim danoa tlebua Moseseokayebea unam binibbiobo gebaanobio otane kobole dabalimimen ota oyebta dowonobsobe.Kobo fatnamin okok sum otaklaneba ni watem tekein kenobaGode titilo bain omkleta klanebobegenomabbione? gesiba 32 Yesusebaabenea Ne bain baabenamabibe,sinanggwano Mosese abilim imenomo oyim blimobe. Ne Ay eta abilimimeno okayebeta unam binibbiobe.Eka mema olole e imen motoneobabenea daak tlebiobe. Nakaiaunangai imen ele obo wembibi i amitbliobe. 33 Niminbabe, Gode nakamake dabanea abilim ut danea daaktebianea nakaia unangai dabalimolo blibi afen smike dobkayebenaka eta Gode imenobo ge baabesea34 i baabaniba Naka sum kobo amobba ye bomanomo bomanomo yoimen olota okayemale ge baabasiba35 Yesuse baabenea Nakaia unangaidabalim olo blibi imena aayaodowonib mole i matwayoa i gininoblim klayam nomabiobe. Nesamakob imenobe. Nakaia unangaiwanita ne bainobo geib mole i afensmike doboniba klayam bianiba amitnomabiobe. Kukub olo makob i imenteba aan tebao mo yemabobabe.36Otane sino ne wengo ibo baabeibuoinaminobe. Sino ne naibio ibonatemibbu otane ibo ne mo bainoboganebibbabe. 37 Ne Aye nakaiaunangai dlakanea baanea I ne miinetenanine genebuei alukum tenibanesu tlaibo nemo baabenita De unine

Page 179: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 6:38 176 Yon 6:59ge baabenimibabe. 38 Niminbabe, neabilimo deibonia daakenia dabalimele tlibuo ne nene bobol tem funinota namano genita tlibiobabe. Yeyene tenia ne namane tlibio naka elebobol tem funin ota namang genitatlibiobe. 39 Ne nemane tlibio nakaeele bobol tem funin ye baatnenea Nenakaia unangai dlakania Ibo ne miinetenanine ge baabeibuei kobo i alukumkla kima bianeba i bainobo galinoomsbal sanyebeba i bainobo galinomo deibonimibe! I bainobo galinosbalmawafu blibamubiang amo dimokobo i imin dohaaneba hananibaamit nine ge baatnenebiobe. 40 NeAye bobol tem funino inaminobe. Efunanea Nakaia unangai alukum nemiine ateme bianiba e bainobo gabibiamit nomabiobo gabe i mubiang amodimo ne imin dohaaia hananiba amitnomabiobo ge baabesebe.

41 Yesuse baanea Imeno abilim utdanoa tlobuo netabo ge baane kesoaYudai wenteniba i sinwalo bolababianiba 42 baaniba Naka ele dabalimnakae Yosebe miine Yesus etabe.Ni e ay esa biem osa tekein kebobotane e baanea Ne abilim da tlibiobogabe yole e kukubomisiamobo gesiba43 Yesuse baabenea Ibo ne weng elebaabei olo alomo tliyebotawenghekomo omibe! 44 Naka mak unang makiili bobol temo mo tenibta nesuo motlaibe! Ne Aye nemane tlibue emayedlebseta tenibta nesuo tlibbiotasinanoa mubiang am bomanomodimo ne imin dohaaia hananiba amitnine! 45 Sinanggwano Gode wengomkeimalin nakai Gode buk temodolaibbuei make baanea Gode nakaiaunangai alukum aleyemabebo gebaanebiobe. Gode nakaia unangaialeyebei i alukum e wengo wentaibonesu tlomabiobe. 46 Dabalim nakaiAye Gode atenamini blimobe. God esuut dania tlibio naka neta nenekiemAye Gode ateme binibiobe. 47 Nebain baabenamabibe, nakaia unangaiwanita ne bainobo getneib ile afensmike doboniba amit bliobe. 48Nakaiaunangai afen smike dobyamabo

imen ole netabe. 49 Sinanggwanoib faninwali ibuantemo imenoniniino manao wembinibbu otanekulilafaibbiobe. 50 Otane imenoabilim ut danoa daak tlobu ololenakaia unangai dowonaibo mokaanomabibbabe. 51 Nakaia unangaiafen smike dobyamabo imeno abilimda tlobu ole netabe. I imen olodowonaibo amit nomabiobe. Imenolo ne diimobe. Nakaia unangaidabalim olo blibi imen olo oyiadowonaibo amit nomabiobo gebaabeseo weng olo mitmakam oleele ananomabibo saa weng otabaabesebe.

52 Yudai wenteniba atliaubesoa isinwalo baase baase bianiba baanibaNaka ele fatnaneta e diimo nibo oyetadowonomabbione? gesiba 53 Yesusefunanea I ne nenaniba kaania nakaiaunangai hengmino walubeia i nebainobo getnenomabiobo ge fumbekesoa e saa weng mako enanggebaabenea Ne bain baabenamabibe,ibo Abilim Da Tlemin Naka ne diimosa ilem osa mo doweim blim keibmole ib bobol tem daako afen smikemo bibe bieta amit nomabibbabe.54 Nakaia unangai wanita ne diimosa eka ne ilem osa unalaibo afensmike dibibbua mubiang amo dimone imin dohaaia hananomabiobe.55Niminbabe, ne diimole imenmotoneka ne ilem ole aa moton nabe.56 Nakaia unangai wanita ne diimane ilemao unalib mole ile ne beketnebliba eka nele i bobol tem wato nablibe. 57 Ay Gode amit afen binabetane namane tlibiobe. Nesa e ulabkesoa amit blibe. Eka nakaia unangaiwanita ne bainobo gabianiba ne diimosa ne ilem osa unam binimibi amitnomabiobe. 58 Ib faninwali imenounam binibbuo imeno abilim datlo olo ulabbabe. Imen olo unambinibbuei kulilafaibbiobe. Otaneimeno abilim da tlo olole netabe.Nakaia unangai wanita imen olounalaibi afen smike doboniba amitnomabiobo ge baabesebe. 59 Yesusenakaia unangai hengmino temo blibodotlanamabe wengo Kabaneam bib

Page 180: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 6:60 177 Yon 7:10wato Gode am tam aleye monsebe.

Yesuse bekeb homoni deiba onsiobe.60 Yesuse e bekeb homoni maki

weng olo wenteniba baaniba Wengolo mitmakamo bumolok kesoani mo wentomabbiobabo ge obiba61 Yesuse i wengo mo wentim blimotane e i bobol temo tekein keneabaabenea Ibo weng olo wentibo ibbobol tem daako misiam omfubenoaDenomobobo gabiobe. 62 Abilim DaTlemin Naka ne imin ulania nene bitlibio unia natemibmole ibo funanibaE misiam nanebo genomabiba bleka?63 Nakaia unangai imalo afen smikemo dobonibta amit blibbabe. GodeHob eta i afen smike dobye biotaamit bliobe. Ne Gode Hobe inaminnamin weng ele baabei olo ibo wentibmole afen smike doboniba amitnomabiobe. 64-65 Ina otane mak iboleweng olo mo bainobo gabibba kesoao mitmakam ota ne sino baabeniaNakaia unangai ili bobol temonesuo mo tlaibbabo, ne Aye emayedlebseta tenibta nesuo tlaibobo gebaabeibiobo ge baabesebe. (SinoYesuse sin tekein kenea Nakai elita nemo bainobo getnenomabibbabo genabianea eka Nakae eleta ne nemebmonea komokwali nemiamabeboge nane biotabe.) 66 Yesuse bekebhomoni maki weng olo wentenibaamit ye deiba uniba 67 Yesuse eokok aleyemin naka 12 ni baabeneaIbsa Deiba unomo gabibo? gesea68 Saimon Fitae baabanea Sum koboni deibkenomobo nakae wanesuunaobbabe. Klebkiem kleb wengoomkayebeb ota ni afen smike dobyuaamit nomabbiobe. 69 Ni tekeinkebuobe, kobo naka kiningobe. Godesu danebta tlebbiobo gabuobo gesea70Yesuse baabenea Ne ibo 12 dlakaibuotane mak ele Gululame meletanoboge baabeseo 71 e funanea Ne okokaleyemin nakai 12 otane SaimonIskeliote miine Yudase nemeb moneakomokwali nemiamabebo ge funanekesota weng olo baabesebe.

7Yesus esa e ningwal isa i wengobe.

1 Yesuse inabea blimanoa eYelusalem bibo deibonea moneaGalili betano bib mak bib makohaamonsebe. E Yudia betano mohaanim blimobe. Niminbabe, Yudaikomokwali baaniba Ananomabbiobogeib kesotabe. 2 O dimo Yudai umam temo aala bianiba singka binabibamo dikib tebio kesoa nakaia unangaihomoni Yelusalem bib unomo genibaunebibtabe. (v5) Yesuse ningwali eokok sum sumo nabeo mitmakamotobtlim bianiba i mo tekein kenibtaE Gode Dofakamin Nakabo geimblim bianiba 3 baabaniba Kobo betanolo deiboneba moneba Yudia betanye unaneba inamin namin okokomo naneba keb bekebi watenibaAyamobo geine! 4 Nakae funaneaNakaia unangai ne inamin naminokoko naia wateniba Ayamobogeine ge funaneme e ayoko monanemebabe. Keim ye nanamabebe.Kebsa inanebta keb okoko keim yenabebta nakaia unangai alukumkateniba Ayamobo geine ge baabasiba5 (-) 6Yesuse baabeneaNe titilo nakaiaunangai alebenamabio amo mo tlimblim bio kesoa ne mo unamabibabe.Otane i ibo mo makaa dlablibbakesoa ilib bobol temobe. Enamindim ota unomo genimibo unaibobe.7 Ibole nakaia unangai mo makaadlanomabibbabe. Nele i kukubmisiamo nabibo amitie omkeimayebinabi kesoa i ne klao mo gotneblibbabe. 8 Ibmaye moniba singkalinamo singkabib ye motemine! Neonamin amo mo tlim blim bio kesoane memalo mo unamabibabo gebaabenea uniba 9 e Galili teman yebisebe.

Yesuse monea Yudai um amo singkabinabib amo watemsebe.

10 Yesuse inangge baasea e ning-wali deibaniba moniba Yelusalembibo Yudai um amo singka binabibamo watemnam uniba eka Yesusesak abuk motemsebe. E onse otanekeimo mo unim blimobe. E ayok

Page 181: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 7:11 178 Yon 7:30deib motemsebe. 11 Nakaia unangaiYelusalem bib ye mibianiba singkabianiba falo gamonsiobe. O dimoYudai komokwali Yesuse hembianibabaaniba E fab biene? ge omonsiobe.12Nakaia unangai ye miblibi i sinwaloayok baase baase bianiba makibaaniba E naka ayamobo gesib ekamaki baaniba E nakaia unangai dimoye binabebo gesib binibbu 13 otane ikeimo mo omin blimobe. Niminbabe,i Yudai komokwali tolo tosiananibaayok omonsiobe.

14 I inaniba falo gabianiba aalanmetniba isak tem bebibta o dimoYesuse tanea Gode am sumo daamotem tam bianea aleyebea 15 Yudaikomokwali ateniba e wengo wen-teniba dlou unaniba baaniba Dowe!Naka ele Yuda nib hekmel wengo moalebaim blim otane e fatnaneta tekeinkebene? gesiba 16Yesuse baabeneaNeweng ele aleyebi olo nene wengbabe,ne nemane tlibio nakae God eta wengolo omkanebeta aleyebibe. 17 Nakaiaunangai Gode wengo wente bianibaele weng baaneme iwat nabib ile neweng ele aleyebi olo tekein kebianibafunaniba Bainobe. E ele bobol temoni mo oyebebabe. Gode bobol temfunin ota omkahabeta omoneta nialeyebebo ge funomabiobe. 18Nakaiaunangai wanita i wengo ili bobol temfunin ota omkeimaib mole i funanibaNaka mak unang maki ni niniinodotouleb nine genibta nanomabiobe.Otane nakaia unangai dlane tlibbionakae niniino dobtouleb blib ile nakamolot unang molotobe. I boboltem osa dim omin kukubo blimobe.19Mosese hekmel wengo ibo omyebuotane ib isak temo hekmel wengowafunamin nakai blimobe. Hekmelwengo baanoa Ibo nakai mo yenaibakaanimibe genobu otane ibo baanibaE Mosese hekmel wengo welanebiokesoa ananoba kaaneko gabiobo gebaabesea 20 i baabaniba Nakai kobokananamini blimobe. Kobo hobmisiame bekebke bieta weng misiamobeobo ge baabasiba 21 Yesus esakbaabenea Gode singkalin amo dimo

ne nakae klaubaia ayam ane kesoaibo ateniba dlou unibbiobe. 22-23 IboMosese hekmel wengo wafu bianibamakob ilib faninwali naniba aalowaketou binibbio inaniba ib memeisa waketouye binabiobe. Ibo Godesingkalin amo dimo memei aaloweketouye binabib olo okok otaneibo mo funanibta Olo Gode singkalinam kesoa memei aalo watlabenaminamo ye tlo otane deibenob sakabtabomasota wetlabenomo ge funanabibbabe. Yeye ibo Gode singkalinamo dimo funaniba Mosese hekmelwengo olo baanobio iwat nanobamemei aalo wetlabenomo genibawaketouye binabibo osa okok kesoane naka ele Gode singkalin amodimo klaubaia ayam aneo ibo monemsuanimibe! 24 Ibo nakae okokonanemeo besa kino mo watenibtabaanibta E okok olo misiamobogalaibe! Ibo e okoko mitmakamotekein kenibta okoko ayam nanebeeka misiam nanebe genibta tekeinkeine ge baabesebe.

I baaniba Naka ele Gode DofakaminNakabo gesiobe.

25 Yelusalem bib seli maki ewengo obeo wenteniba dlou unanibabaaniba Naka ele i Ananomo gabibotane 26 etemine! E nakaia unangaiayoko mo aleyebebabe. E keim elealeyebebo, nakai e okoko watanibatolobo genamin nakai blimobe.Nib komokwali funaniba E GodeDofakamin Nakabo ge fumbib esemak otane 27 e Gode DofakaminNakababe. Niminbabe, naka ele bibamo nibo tekein kebuobe. GodeDofakamin Nakae tlamabeo e bibamo nakai tekein kenamini blimoboge ohabiba 28 Yesuse Gode am sumodaamo tem tam bianea aleye bianeaweng sum ngananea Ibo ne tekeinkebianiba eka ne bib am osa tekeinkebib otane ne nene bobol temo motlamibabe. Yeye weng moton ominnaka eta nemane tlibiobe. Ibo e motekein kebibba 29 otane nele etenabianoba nemane tlibio kesoa e klatekein kebibo ge baabesea 30 Yudai

Page 182: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 7:31 179 Yon 7:51komokwali wenteniba baanibaAfunoba klabuto ge debeb unomogeib otane i mo inaim blimobe.Niminbabe, e ananamin amo mo tlimblim kesoa deibasiobe. 31 Nakaiaunangai homoni e bainobo geib kesoai baaniba Gode Dofakamin Nakaetenea e okok sumo namabeo makobnaka ele okok sumo nabe olo ulabanamabo kesoa ni funanoba Nakaele okok kebe ele Gode DofakaminNakabo gabuobo ge baasiobe.

Yudai komokwali i okok nakaibaabeniba Ibo moniba Yesuse klabutoge debeb tline ge baabesiobe.

32 Felisiei nakaia unangai wengoYesuse ohabibo wenteniba item Godeamo kimanin nakai komokwal itenaniba baaniba Nibo naka maki modlanoba moniba Yesuse afuniba klab-uto ge debeb tline geniba dlaiba on-siobe. 33 Yesuse nakaia unangaibaabenea Ne ibo amito mo bekeben-imibabo, memaloko yemo bekebe tabunanita yota deibenita imin monianakae ne nemane tlibue esu unam-abibe. 34 Inanimio ibo ne henomabibotane mo natemomabibbabe. Ekane bib olo unamabi osa ibo mounomabibbabo ge baasea 35 Yudaikomokwali i sinwalo baaniba E fabuneta nibo henwa deibanomabbione?E monea nib atuei moniba Glikamye blib isu unanea Glik teni aleye-mang geneta obeso? 36 E baaneaIbo ne henomabib otane ne mo nate-momabibbabo, eka ne bib olo unam-abi osa ibo mo unomabibbabo gabeyole weng olo mitmakamo ni notekein kebobbabo ge baasiobe.

Afen smik aaye wengobe.37 Yudai um amo singka binabib

amoblimanamabo dimodot singkalinam sum bomabua Yesuse hanamaneaamdofa ngambianea Nakaia unangaiwanita aan tebo yebo mole tenibanesu tlaniba aaye doweine! 38 Neaaye obiamabi ele weng sango Godebuk temo baanoa Nakaia unangai nebainobo getneib mole afen smik aayei bobol tem wato biki ut tlanea un-emabebo genobiobo ge nganasebe.

39 Afen smik aaye Yesuse baabanebuele Gode Hob etabe. Nakaia unangaiYesuse bainobo gabibi Hob ele i boboltemo te was unamabebe. Ina otaneyo dimo Yesuse mo kaaneta Gode etitilo ayal inamin einobuo omaneadebeb ulanea abilimo mo unim blimbie kesoaGode eHobemodabane tlimblim bietabe.

Nakaia unangai Yesuse wengo tekabianiba baase baase monsiobe.

40 Naka homon unang homoniYesuse weng olo wenteniba makibaaniba Moton Gode weng omkeima-lin nakae Mosese ulabe tlamabea niwaisa binabob etabo gesiba 41 ekamaki baaniba Gode Dofakamin Nakaetabo gesib eka maki baaniba YeyeGode Dofakamin Nakae Galili betandao mo tlamebabe. 42 Gode buk temobaanoaGodeDofakaminNakaeDebitemolofeite Debite bibo Betlehem bibye dofanomabiobo ge baanobiobogesib bianiba 43 i bobol temo afet afetfunmonsiobe. 44 I ina bianiba makibaaniba Nibo afunoba klabuto gedebeb unomo geib otane i mo afunibage debeb unim blimobe.

Yudai komokwali Yesuse mo bainobogeim blimobe.

45 Omito naka eli imin monibaGode amo kimanin nakai komokwalisa Felisiei isa isu ye motemiba ibaabeniba Ibo nimin kenibta e de-beb tenamino deiba tlibe? gesiba46 naka eli baabeniba E weng oloayamobe. Sino nakai inamin wengomo obinabibbabo gesiba 47 eka Felisieisak baabeniba Ibo e dim omin wengolo mo wentaibe! 48 Komokwal isaeka Felisi nisa ni sinwalo e mo bain-obo gabobbabe. 49 Nakaia unangaiMosese hekmel wengo mo tekein ke-bibba kesoa i Yesuse wengo wente-biobe. Gode i dlanea moniba aseininbib unomabiobo gesiba 50 Felisi make,e niniino Nikodimase, sino e kwitimibmoneaYesus esu unebio nakae baabe-nea 51 Nib hekmel wengo baanoaNakai besaomo dlebmo daibta klabut

Page 183: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 7:52 180 Yon 8:18animibe! Mikiktemo i wengo wen-teniba temiba hekmel wengo waib-biobe genibta dleb mo daibta klabutaine genobio kesoa mikiktemo niboYesuse wengo wentenoba e inaminnamin misiamo nanebiobe genobtegesea 52 i baabaniba Kebsa makob eulab tobtlinin gam kobo Galili da tleb-bua? Keb weng olo makob tobtliningam ele wengo ulabobe. Gode buktemo baanoa Gode weng omkeima-lin nakai Galili da tenamini blimobogenobiobo, kobo Gode weng bukokineba tekein kenale ge baabasiobe.

Taman unango weng sangobe.53 [Omito nakaia unangai alukum

dli moniba ili am onon tlaniba8

1 eka Yesus ele amgolime Olibegolim ut une sonoma 2 bomantebua kwitimib monea Gode amsumo daamo tem tam temea nakaiaunangai homoni teniba ge dabasibae toumbianea aleye monsebe.3 Hekmel weng aleyemin naka isaeka Felisie isa i unang mako tamanohengasoa wateniba omeb tenibanakaia unangai kin dim ye omfaniba4 Yesuse baabaniba Aleyemin nakakobo unang olo tamano henganoani watemobobe. 5 Mosese hekmelwengo baanoa Tamano henganimibye ile tom dum inaine genobuo kobofatnangge fumbebe? ge baabasiobe.6 I inasibo i funaniba Nibo Yesusenaatemoba e wengo misiam yangkebene mole atenoba kot kebanomogenibta inaib otane Yesuse gabamdelabma toumbianea kweil milibmilibe tobonea dabalim daak dolabea7 i amit ye kil ohamonsiba e gabamofanea baabenea Ib isak temo nakaewaneta hengmino blim bie mole etamikiktemo tome obonea mawesetaeka mak ibole abuk olonibta sawemtenibta wanaine ge baabenea 8 eimin gabam delab manea dabalimdaake imin dolamea 9 i wentenibai bobol temo alukum funaniba Nihengmino blimbabo ge funa tlaibkesoa sin heke sin ye unea eka nekel

isa inaniba elekiem ke onon tlanibaYesus esa eka unang olosa ilikiemdeibe uniba 10 Yesuse gabam ofaneatemea unango olokiem mabio kesoabaabonea I fab blibe? Nakai obokananamin nakai blimo? gesea11 o baabanoa Naka sum kobo nakaialukum dli uniobo gesoa e baaboneaNesa obo mo kananimibabe. Obounaebo imino mo hengamebe gebaabonea omanea onsobe].

Yesus ele dabalim olo ayalobe.12 Yesuse nakaia unangai ye miblib

yei imin baabenea Nakaia unangaidabalim olo blib ile kukub ayamomo wafu blibba kesoa i mililambiotem tab bliobe. Ne dabalim oloayalobe. Nakaia unangai ne kukubowafueib mole i mililambio temomo nomabibbabo ge baabesea13 Felisiei maki ye blibi baabanibaKobo kleb kukub nabebo weng otaomkeimabeb kesoa ni keb wengolo mo wentubkenobta bainobogenomobbabo gesiba 14 Yesusebaabenea Ne nene kukubo nabiowengo nemaye omkeimabi molene weng olo bainobe. Niminbabe,ne bibo biania tlibu osa eka nebib olo unamabi osa ne tekeinkebibe. Otane ibole ne bib olobiania tlibu olosa eka sinanomobib olo unamabi osa ibo mo tekeinkebibbabe. 15 Ibo dabalim nakaibobol tem funin ota wafu bianibanakaia unangai kukubo nabibomotonsanyebib otane nele dabalim ele bliodimo ne nakaia unangai kukubomo moton sanyebibabe. 16 Ne ikukubo mo moton sanyebiba otanene inanang gamiomolot nanamabibe.Niminbabe, ne nenekiemo moblibabe. Ne Aye nemane tlibue tenabiob kesoa dum kenoba nakai kukubomoto manomabbiobe. 17 Ib hekmelwengo baanoa Nakai asu bianibainamin namino watemniba i wengomakob baaib mole i wengo motonobogenobiobe. 18 Ne nene kukubo nabiowengo nemaye omkeimabia eka neAye nemane tlibu esa ne kukubonabio wengo omkeimabebe. Ni dumo

Page 184: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 8:19 181 Yon 8:40weng olo obob otane ibo mo bainobogabibbabo ge baabesea 19 i baabanibaKeb Aye fab biene? gesiba Yesusebaabenea Ibo ne mo tekein kebibbakesoa ne Ay esa mo tekein kebibbabe.Ibo ne tekein keib mole ne Ay esatekein kenomabiobo ge baabesebe.20Yesusewengolo aleyemonseoGodeheitdaha bianiba monio toubinabiboo biino tem tam bianeta aleyebeotane nakai e mo afunibta klabutoge debeb unim blimobe. Niminbabe,e ananamin amo mo tlim blim biokesoa deibasiobe.

Yesuse baanea Ne bibo unamabio ibomo unomabibbabo gesebe.

21 Yesuse imin baabenea Neunamio ibo henomabib otane monatemomabibbabe. Eka ne bibounamabi osa ibo mo unomabibbabe.Ibo hengminsa kaanomabiobo gebaabesea 22Yudai komokwali baanibaE baanea Ne bibo unamabio ibomo unomabibbabo gabe yole emayeele skilanea kaanang geneta obeso?gesiba 23-24 Yesuse baabenea Nebaania Ibo hengminsa kaanomabioboge baabei yole niminbabe, ibole kilaele ninobe. Otane nele abilim ewitninobe. Eka ibole dabalim olo selobe.Nele dabalim olo sakbabe. Eka nebaabenia Gode nemanea tlibiobogenimio ne weng olo ibo mo bainobogeim blim keib mole ibo hengminsakaanomabiobo ge baabesea 25 ibaabaniba Kobo wankebte? gesibaYesuse baabeneaNe sin osamemalosaoye biania Gode nemanea tlibiobo geoyebibe. 26Ne wengo homonobe. Iboinamin namin homono nabinabibone misiamobo genamabi otane nemo inang genimibabe. Ina otane nenemane tlibio nakae weng motononebea nakaia unangai dabalim eleblibi ne weng olo omkaye binabibo gebaabesebe.

27 Imo tekein keniba e ele Ayewengsang ota oyebebe geim blim keib ke-soa 28 Yesuse baabenea Sinanoa iboAbilim Da Tlemin Naka ne nemebmoniba atdimo nemasa nananimib o

dim ota ibo tekein keniba Gode e do-fakanea dabanea tlebiobo, e okoko elebobol tem funinomo nabebabo, e Ayealebanebuo weng ota omkaye bin-abebo genomabiobe. 29 Eka ne Aye nenemane tlibue emo deitnenemebabe.Ete nete na biobobe. Niminbabe, ne eokoko kla okok kebi kesoa e seinebeboge baabesea 30 naka homon unanghomoni Yesuse weng olo wentenibabainobo gesiobe.

Ibo Yesuse mo bainobo geim blimkenimibo hengmino ibo kimanamabobe.

31 Yesuse Yudai e bainobo geibbueibaabenea Ibo ne wengo aleyebi olowente binabib biota mole ibo ne nakaunang motonobe. 32 Ibo inaib molemoton wengo mitmakamo tekeinkenomabib kesoa ota ib hengminotileisobe namabobo ge baabesea 33 ibaabaniba Ni Eblahame molobselobe.Inamin namino ni mo ge dlanobiobabe. Kobo nimin kenebtaMoton wengo tileisobe namaboboge oyebebe? gesiba 34 Yesusebaabenea Ne bain baabenamabibe,nakaia unangai hengmino hengabinabib ile hengmino ge dlanobiobe.35 Eka nakaia unangai hengmino gedlanobu eli i Gode mo tenanibtaamit nomabibbabe. Ina otane e miinneta ete nanobta amit namabibe.36 Inamin kesoa Gode miin ne ibhengmino tileisonang gamio klatileisobenia hengmino imino mo gedlanomobabe. 37 Ne tekein kebibe,ibo Eblahame molobsel otane ibo newengo aleyebio ib bobol temomowasuneyeboba kesoa ibo ne nananomgenabiobe. 38 Ne weng ele aleyebiolo ne Aye emaye aletnenebiotaibo omkayebi otane ibo weng olowentenamino deiboniba ib ayewengo baabeneme ota nabiobo gesea39 Yudai komokwali baabaniba Niaye Eblaham etabo gesiba Yesusebaabenea Ibo Eblahame meme biaiboele okok nabinebio inamomabiobe.40 Ne moton wengo ibo omkayebioalukum ne Aye omkanebe ota iboomkayebi otane ibo ne nananomgenabiobe. Eblahame kukub olo mo

Page 185: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 8:41 182 Yon 9:1namin blimobe. 41 Ibo ilib aye kukubota wafu bliobe. Eblahame ib aybabe.Ib aalebe afetobo gesea i baabanibaNi taman memebabe. Ni Aye elekiemGod etabo gesiba 42 Yesuse baabeneaNe God esu dania tenia ele bli olo nenene bobol temo mo tlim blimobe.Ne Aye emaye nemane tlibiobe.Gode bain ib Ay biameo ibo negotnenomabib otane ibo ne mo gotneblibba kesoa e ib Aybabe. 43 Ibo newengo mitmakamo tekein kebibbabe.Niminbabe, ibo kweimiki E wengomowentaobbabo geniba omdibinebiobe.44 Ibo Gululame memebe. Ib ayebaanea Ibo inamin namin okokonaine geneme ota ibo nabinabiobe.Gode dabale mema klane dim yeGululame naka yemin kukub osadim omin kukub osa kilonebua wafubinabebe. Niminbabe, e bobol temobain wengo blimobe. Dim ominkukubo e wengobe. E dim omin nakakesoa e dim omin kukubo ayobe.45 Ne bain wengo oye binabi otaneibo ne wengo mo bainobo gabib-babe. Niminbabe, ne ib hengminoomkeimayebi kesotabe. 46Naka makene baatnenea E henganebo genaminoblimobe. Ne bain wengo oye binabiotane ibo ne wengo mo bainobo geimblimobe. 47 Gode meletani e wengowente binabib otane ibo e meletanbakesoa ibo e wengo wentebibbabo gebaabesebe.

Eblahame mo dofaim blim o dimoYesuse binebiobe.

48 Yudai komokwali Yesuseweng olo wenteniba inamin wengodeibenebabo ge funaib kesoa isakbaabaniba Kobo Samelia nakatobtlinin gam kebtabe. Hob misiamebain kobo bekebke biebo gesiba49 Yesuse baabenea Ne hob misiamemo beketne nim blimobe. Ne Ayebaabania Keb kukubo ayamobo gabiotane ibo ne baatneniba Keb kukubomisiamobo gabiobe. 50 Ina otanene nene niniino mo omfufubibabe.Gode funanea I ne miine niniinoomfufuhamine gabe kesoa nakaia

unangai mo inabibbai e i kukubomoton sanyebebe. 51 Ne bainbaabenamabibe, nakaia unangai newengowentebib ilemokaanimibbaboge baabesea 52 Yudai komokwalibaabaniba Eblaham esa Gode wengomkeimalin naka isa Gode wengokla wente biniba i kulilaibbio otanekobo baaneba Nakaia unangai newengowentebib ilemokaanimibbabogabeb yole hob misiame bekebkebieta obeobe. 53 Nib fanine Eblahamesa Gode weng omkeimalin nakaisa kulilaibbiobe. Kobo fumbeboNe i komokobo gabebo? gesiba54 Yesuse baabenea Ne nene niniinoomfufubi mole olo besabe. Ne AyeGod eta ne niniino omfufunebebe.Ibo baaniba E ni Sumobo gabibotane 55 ibo e mo tekein kebibbabe.Neta e tekein kebibe. Ne baaniaNe e mo tekein kebibabo gei molene makob ibo nabinabib inaniadim baanamabibe. Otane ne etekein kebiania e wengo wente biamblibe. 56 Sinanggwano ib fanineEblahame ne dabalim ele tlamabiowengo wentenea seimbinebua ekane dabalim ele tlia nateme osa seim-binebiobe. E am olo watemnea bobolayam fumbinebiobo ge baabesea57 Yudai komokwali baabaniba Kebbifolo 50 o mo blimubkeim blim buotane kobo Eblahame atemebbuo?gesiba 58 Yesuse baabenea Ne ibomoton baabenamabibe, sinanggwanoEblahame awoko mo dofanim blimbuo dimo ne binibiobo gesea 59 iwenteniba funaniba E wengo inanggene yo mitmakamo makob Ne Godeulabobo genebo geniba ananomgeniba tomo bokan haasiba Yesuseayok denea Gode am sumo deiboonsebe.

9Naka make kino tum gebanobua

Yesuse klaubasebe.1 Am mak bomanoa Yesuse

bebianea temea naka make awokomema dofanoa gongam tem da ye ekino tum gebanobua bia atemnabea

Page 186: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 9:2 183 Yon 9:232 e okok aleyemin naka ni baabanobaAleyemin naka kobo naka ele awokogongam tem da ye dofanabua e kinotum gebanobio yole wani hengminota e kin olo gebanobione? Ele heng-min ota bleka aaleb kamwali hengminotaso? gesoba 3 Yesuse baabeneaEle hengmin osa e aaleb kamwalihengmin osa e kino tumo mo gebaimblimobe. E kino tum gebanobu olomitmakam ole inaminobe. Gode etitilo nakaia unangai alebenamabekesota e kin olo tum gebanobiobe.4 Nakaia unangai okoko tab dimokok kebiobe. I kwinomo dimo mookok kemibbabe. Nibsa inanobaafen biob dim ele ye ne nemanetlibue Gode okoko okok kemomo!Mililanamino tlamo nibo Gode okokomo okok kemomabbiobabe. 5 Nedabalim olo blio dabalim sel nakaiaunangai ayalobo ge baabenea 6 emimae tabiane daaknea dabalim daakonsea dabal yeb baka afu bikilaneabeitalosea oleb utnea e kino alibanea7 baabanea Daakneba Siloam aamukefubanale gesea daaknea fubanea kinowebiabanoa tetemsebe. (Siloamolo mitmakamo makob dabaneaunebiobe.) 8 E inabasea nakaiaunangai ele bibam sel isa eka nakamak unang maki sino e moni wengongenyebea ateme binabib isa atenibai sinwalo baase baase bianiba makibaaniba Naka ele toumbianea moniwengo ngembea ateme binabobetaso? gesiba 9 maki baaniba Aeetabo gesiba eka maki baaniba Yeyeekobbabo, nakamake e ulab binabebogesib namsiba naka ele emaye baaneaBanetabo gesea 10 i baabaniba Kebkino fatnanebta webiabkenone?gesiba 11 e baabenea Nakae niniinoYesus eta mimae tabiane daakneadabalim daak onsea dabal baka tububikila oleb ut tenea ne kino alitneneabaatnenea Daakneba Siloam aamukefubanale gesea ne daaknia fubaitane kino hebmamsab webiatnenotatemibo gesea 12 i baabaniba E fabbiene? gesiba e baabenea Ne motekein kebibabo ge baabesea 13 i naka

ele debeb moniba Felisie isu onsiobe.14 Yesuse mimae tabiane daaknea

dabalim daak onsea dabal bakatubu bikila oleb ut tenea nakaele kino alibanea klaubaseo dimoGode singkalin am bomabiotabe.15 E inabane kesoa Felisiei nakaele baabaniba Fatnasebta keb kinowebiab kenone? gesiba e baabenea Edabal beite halonea ne kino alitneneaaaye fubaita ne kino webiatnenobogesea 16 Felisi maki baaniba Nakaele Gode singkalin amo hekmelwengo welane kesoa e God esuo mobianeta tlim blimobo gesib eka makibaaniba Nakae hengminsa biameo einamin okoko mo klanemebabo gesibbiniba belalanaib 17 kesoa Felisieinaka ele imin baabaniba Keb kinoklaubkene naka ele kobo fatnaminnakabo gabebe? gesiba e baabeneaE Gode weng omkeimalin nakabo gebaabesebe.

18 Sino naka ele kino tumgebanobua webiabanoa temebeotane Yudai komokwali sino nakaele mo ateme binibbioba kesoa imo funanibta Bainobo naka elekino tum gebanobiota memalowebiabanoa temebebo geim blimobe.I e aaleb kamwali nganabeiba tesiba19 baabeniba Naka ele ib miino?Ibo baaniba Naka ele awoko memadobmikinabua gongam tem da ye ekino tum gebanobiobo gabib otanee fatnaneta e kino webiabanone?gesiba 20 aaleb kamwali baabenibaAe ele ni miinobe. E awoko memaye dofanabua e kino gongam tem daye tum gebanobiobe. Ni olo tekeinkebob 21 otane ni mo tekein kenobtae kino fatnaseta webiabanone? geimblimobe. Eka e kino webiabano osani mo tekein kenobta nakae wanetae kino klaubanebe geim blim nabe. Eaaleb beselib kesoa emaye baabaibtabaabeneko ge baabesiobe. 22 E aalebkamwali inangge baasibo niminbabesino Yudai komokwali baanibaNakaiaunangai wanita baaniba Yesuse GodeDofakamin Nakabo geib mole i Godeam tamo fotebenomabbiobo geibbio23 kesoa i Yudai komokwali tolo

Page 187: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 9:24 184 Yon 9:41tosiananibtawengolo baaniba E aalebbeselib kesoa ibo emaye baabainege baasiobe. 24 Felisiei naka eleimin nganabaib tesea baabaniba Nitekein kebuobe Yesus ele hengmingam kesoa kobo e niniino modobtouleb bianebta baanebta Yesuseta klautnenebo genemebe! KoboGode niniin ota dobtouleb bianebabaaneba God eta klautnenebogenale gesiba 25 e baabenea Ne motekein kenita naka ele hengminsabegabibabe. Ne kukub olo tekein kebiosino ne kino tum getnenobu otanememalo webiatnenoa tememi olotane tekein kebibo ge baabesea 26 iimin baabaniba E dot fatnabkenetakeb kino webiabkenone? gesiba 27 ebaabenea Ne sino baabei otane ibomo wentim blimobe. Fatnanibtaibo Imin baabenale ge onebibe?Ibsa e okok aleyemin naka nomgenibtio? gesea 28 i wentenibaatliaubesoa dobsuananiba Kebta eokok aleyemin nakabo, nile Moseseokok aleyemin nakabe. 29 Ni tekeinkebuobe, God eta Mosese wengoomalebu otane naka elele titilo fatdaomoneta okok kebene? Ni e titilolo mo tekein kebobbabo gesiba30 naka ele baabenea Baina? Iboolo mo tekein kebibbayo? E nekino klautnene otane ibo baaniba Etitilo fatda omoneta okok kebene?gabiobe. 31 Nibo tekein kebuobe,Gode nakaia unangai hengminsaiwengo mo wentebeba otane nakaiaunangai kukub moloto wafu blib isaeka Gode baanea Inamin naminonaine genemeo ele weng baanemeiwat nabib isa i weng ole Godewentebebe. 32 Sinanggwano Godedabale mema klanebuo dim osaeka memale biob dim olosa i mobaaniba Nakae awoko gongam temda ye dofanoa kino tum gebanobiotanaka make teneta klaubanetawebiabanobiobo ge baaibta nibowentenabobbabe. 33Naka ele God esudao mo tlim blim biameo e inaminokoko mo nanemebabo ge baabesea34 i baabaniba Kobole hengmin kukub

ota keb biemo kemfanobua hengmingam ye bieb kesoa naka ayam ni moaleyemebe ge baabaniba i Gode amtamo fotebesiobe.

Nakai baaniba Ni hengmino blimobogabibi makob nakai kino tum gebenobueiulabobe.

35 Yesuse wentea i baaniba Yudaikomokwali kino tum gebanobuawebiabano nakae Gode am tamofotebeibobo ge baasiba wentembianea hen monea hetananeabaabanea Kobo Abilim Da TleminNakae bainobo gabebo? gesea36 e baabanea Naka sum kobo ewanetane? Kobo baatnesebta ne ebainobo ge baanano gesea 37 Yesusebaabanea Kobo natemebobo, wengookebi naka netabo ge baabasea38 naka ele Yesus esu ye dlong dlonggolbua daak tounea baabanea Sumkobo ne bainobo gebkeiobo gesea39 Yesuse baabanea Ne tenia dabalimolo tlibu ole nakaia unangai afetatlania maki hengminsa bianiba i Godemo tekein kebibbai daabeia i boboltemo ne omneniba bainobo genibamakob nakai kino tum gebenobuawebiabenoa tememomabib inaibaeka nakaia unangai maki obianibaNi Gode inamin namino kla watemtekein kebuobo gabib otane i ekukubo mo wafu blibba ile makobnakaia unangai kino tum gebenobueiulab aniba I Gode mo tekein kenaimblim keine genita daak tlibiobogesea 40 Felisi maki ye baka bianibawenteniba baabaniba Kobo inanggeobeb yole nisa kino gebenobueiulabobo ge oyebebo? gesiba41 Yesuse baabenea Ibo kino tumgebenobua baaniba Ni Gode motekein kebobbabo geib mole Gode mobaabeneta Ibo hengmin gamobo gebaabenamabeba otane ibo baanibaNi Gode inamin namino kla watemtekein kebuobo gabib kesoa Gode ibhengmino mo omtlabenamabebabe.Ibo amit hengminsa ye nomabiobo gebaabesebe.

Page 188: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 10:1 185 Yon 10:2110

Eil sibsibi daamo saa wengobe.1 Yesuse baanea Ne ibo moton

baabenamabibe, ayok henin nakai eilsibsibi daam temo daak unom gaibo iamit tem teo deiboniba daam dim tladaba ulaniba golbia daak unaniba in-amin namino ayok oleb unomabiobe.2 Otane eil sibsib kimanin naka eleamit tem te tam unamabebe. 3 Emoton amit deib motemea amisalokima bie nakae betelabaneta taneaele eil sibsibi niniino nganabenea ie wengo wenteniba bekebaniba dlebtam bib tam unanea 4 nganabe ngan-abe haanemeo i e wengo kla wen-tebib kesoa dobsileb haabinabiobe.5 I naka afete mo bekeba unaib-babe. I deibaniba skila unomabiobe.Niminbabe, e wengo afet kesoa i etolo tosiananiba deiba unomabioboge baabesebe. 6 Yesuse saa weng oloYudai komokwali baabene otane i omitmakamo mo tekein keim blimobe.

Yesuse eil sibsib kimanin nakaayamobe.

7 I saa weng olo mitmakamo motekein keim blim kesoa Yesuse Yu-dai komokwali imin baabenea Nemoton baabenamabibe, neta amitdikin kesoa eil sibsibi ne tem te tamtlebiobe. 8 Nele memale tlibe, sinonakai elekiem elekiem teniba ibo oyebianiba Ne GodeNemfakaminNakaboge oye binibbio ye ile alukum makobayok henin nakai ulabobe. Ayok deibteniba nakaia unangai ne bainobogabibo watwat dabenom genibta tlib-bio kesoa ne eil sibsibi i wengo mowentim blimobe. 9 Makob eil sibsibinaniba taniba daam tem tam danibaimin tam te bib olo tetano dowonibaimin taniba daam tem tam da bianibaamit tem te tama tlabinabib inanibanakaia unanga isa ne tem te tamtlib mole ne i hengmino temo biaibodotlania kla kimanamabibe. 10 Ayokhenin naka ile besao mo tlaibbabe.I teniba inamin namino ayok dlebune bianiba eka naka isa eil sibsib isayebianiba eka inamin namino watwatdabianom genibta tlomabiobe. Nele

tenia nakaia unangai daabenia afensmike dobia i seimbianiba amit ninegenita tlibiobe. 11 Ne eil sibsib ki-manin naka ayamobe. Eil sibsib ki-manin naka ayame e eil sibsibi bobolofumbe kesoa e kaanamino tolo motosiambebabe. E funanea Nemayekaania ne eil sibsibi daabenano gabeinania nesa ne nakaia unangai bobolofumbibe. 12-13 Nakae funanea Ne eilsibsibi mo kima biania monio boka-mano ge funaneme naka ele klaomo kimanamabebabe. E eil sibsibigosakba kesoa satili tlaibo e eil sib-sibi mo dohalilaneta satili kulilaneunaibbabe. E besa moni okok kebekesoa gilan unanea deibe unea satiliteniba eil sibsibi kan haabliba skilaonon tlanomabiobe. 14-15Ne eil sibsibkimanin naka ayamobe. Ay Gode netekein kebea eka nesak e tekein ke-biam blibe. Inamin kesoa nesa ne eilsibsibi tekein kebia eka isak ne tekeinkebiam bliobe. Ne i bobolo fumbikesoa ne kaanamino tolo mo tosi-ambibabe. Ne funania Nemaye kaa-nia ne eil sibsibi daabenano gabibe.16 Ne eil sibsibi maki daam olo temomo blibba kesoa ne monia isu unanianganabeia i newengowenteniba tlibadleb tenia dolminia alukum nemayekimanamabibe. 17 Ne Aye kla gotnebie yo niminbabe, ne nene eil sib-sibi bobolo fumbianea ne kaanaminotolo mo tosiambiba kesota e gotnebiebe. Ne funania Nemaye kaaniane eil sibsibi daabenano gabibe. Neinania kaanimio imin hananamabibe.18 Naka maki ne nenanamini blimotane nemaye funania Ne kaananogei mole ne deibeia nenaiba kaanam-abibe. Niminbabe, ne kaanaminosa imin hananamin osa o titilsabe.Ne Aye nemfakanea baatnenea Kobookok olo inanale ge baatnenebioboge baabesebe. 19 E inangge baabeseaYudai komokwali wenteniba i sin-walo baase baase bianiba 20 homonibaaniba E hob misiame bekeba bi-eta weng misim misiam biebo, iboe wengo mo wentemibe gesib 21 ekamaki baaniba Hob misiame bekebabiameo e inamin wengo mo ome-

Page 189: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 10:22 186 Yon 11:1babe, naka ele sino nakae kino tumgebanobuo klauba nanebiobe. Nakaehob misiame bekeba biameo e nakaikino tum gebeno biamo mo inanetaklaubenemebabo gesib monsiobe.

Yudai komokwali Yesuse mo bainobogebaim blimobe.

22 Sinanggwano wasi nakai tebianiba Gode am sumo tem tamoinamin namino watwat dabiba Yudaifaninwali teniba fotebeiba unibai Gode am sumo tem tamo iminlotu kebinibbio kesoa bifol amodimo Yudai olo bobolo fumbianibaYelusalem bibo singkamom gaibodimogil obba sume tenea yebinabebe.Memalosa imin inaniba singkabiba23 o dimo Yesuse Gode am sumotem tamo Solomone basalo dimtla bebea 24 Yudai komokwali makiteniba ge dabaniba baabaniba Kobofatnamin dim ota keb wengo nikeim baabenamabebe? Kobo GodeDofakamin Naka kebta biaebo nimoton baabenale gesiba 25 Yesusebaabenea Ne sino baabeibu otane ibomo bainobo geim blimobe. Aye titilota ne inamin namin okoko nabiao ibo aleye bianoa E Gode miinobogabo 26 otane ibo ne mo bainobogabibbabe. Niminbabe, ibo ne eilsibsibba kesoa ibo ne wengo mowentebibbabe. 27 Eil sibsib ile amitie ikimanin nakae wengo wente bianibakla bekeba haabinabiobe. Ne meletanisa inaniba ne wengo kla wentebibaeka nesa i kla tekein kebiam bliai ne beketne haabinabiobe. 28 Imo kaanibta alang namanimibbabe.I afen smike amit nine dobonibaamit nomabiobe. I ne beketne blibkesoa nakai i yafu doitnenaminoblimobe. 29 Nakaia unanga eli Ayenemi donebua e i kla kima bie kesoanakai i yafu doisanamino blimobe.Niminbabe, ne Aye titilo nakaiaunangai titilo gaisonebiobe. 30 Nesane Ay esa ni dumomakob elekiemoboge baabesea 31 Yudai komokwaliwenteniba atliaubesoa imin Tomo olobina ananoba kaaneko geniba tomobokan haasiba 32 Yesuse baabenea Ne

Aye okok homon ayamo alebeibuofatnamin okok o dafa ota ibo tomoolo bina nenanom genibte? gesea33 Yudai komokwali baabaniba Nikeb okok ayamo nabeb o dafa otakananomobbabe. Kobo Gode wengdobo weng ohabeb o dafa ota ni tomoolo bina kananom genobtabe. Kobodabalim naka otane kobo funanebaNe Gode ulabobo gabeb yotabo gesiba34 Yesuse i baabenea Sinanggwanonakai bianiba Gode wengo wentebinibbuei i weng sango ib hekmelwengo baanoa Gode i baabenea Ibo neulabobo ge baabenebiobo genobiobe.35-36 Gode ne nemfakanebua nedaakenia dabalim ele biania baaniaNe Gode miinobo gabio ibo onebianiba Kobo Gode weng doboweng ohabeobo ge onebiobe. Godewengo dim omino blimobe. O bainoolobbiobe. O baanoa Dabalim nakaeli Gode ulabobo genobio kesoa nebaania Ne Gode miinobo genimio ibone mo baatnenibta Kobo Gode wengdobo weng ohabeobo ge onemibe!37Ne Aye Gode okoko mo okok keminblim kei mole ibo ne mo bainobogetnenimibe! 38 Otane ne e okokookok kebio ibo mo bainobo geim blimkeib mole ne okok sumo nabi otawatemnibta Bainobe, e Ay etem nabliobe geine ge baabesebe.

39 I e wengo wenteniba iminfunaniba Afunoba klabuto genomogesib otane e dala unea deibasiobe.40 Yesuse imin monea aaye Yodaneyalaneamonea sinoYone aa fuayeminnakae bianea aayo fuaye binebio bibye bia 41 nakaia unangai homoniteniba esu ye tlaniba i sinwaloobianiba Yone okok sumo monaim blim otane e naka ele wengsango moton baabenebiobo geniba42 naka homon unang homoni Yesusebainobo gebasiobe.

11Lasalase kaanebuo weng otabe.

1 Betani bib sak make, niniinoLasalase, gembisebe. Betani bibo

Page 190: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 11:2 187 Yon 11:27Malia osa eka o eno Mata osa i dabi bibobe. 2 Malia olo wel aaye tangkunin ayame obonoa Yesuse skilonoibabanoa olo gabamano olonoa welgamo glitubanamabo unang otabe.O heke Lasalase gembe 3 kesoa enengwali Yesuse weng omfubanibabaabaniba Sum kobo keb neke klagoba biebe gembebo ge baabasiba4 Yesuse weng olo wentenea baaneaGinin olo e mo kaanemebabe. Gininolo tam tlubanobuo inaminobe. Godefunanea Nakaia unangai ne niniinonemtouleb nine genetabe. Gode miinne naka ele daabaia nakaia unangainatemaibo ne niniin osa nemtoulebnomabiobo ge baasebe. 5 YesuseMata osa eka o nengo Malia osa ekaLasalas esa i kla gobe binabe 6 otane ibaaniba Lasalase gembebo geibo emounim blimobe. E debianea imin amoasu kenea 7 e okok aleyemin naka nibaabenea Nibo imin Yudia betan un-omo gesea 8 ni baabanoba Aleyeminnaka kobo Yudai komokwali memaletomo olo binaniba kananom genam-siba deibe tebieb yole fatnanebta iminunang genebte? gesoba 9-10 Yesusebaabenea Nakai bomanobua afokalohaabiaibo i mo dlo blela yenanomob-abe. Niminbabe, bomanobio kesoa iteme bianiba misiam temo deibonibaayam ota haanomabiobe. Otanemililanobio temo haanimib ile ayalblim kesoa dlo blela yenanamabobe.Nakai tab okok kemibi klayam okokkemomabiobe. Nesa inania memalone okok am kesoa okok kebi olomakob nakai tab dim haablib in-aminobe. I ne nenaiba kaanamabiamo mo tlim blim biobo ge baabe-nea 11-13 eka weng mak osa baabe-nea Nib neke Lasalase aambio, nemonia dofanamabibo ge baabeseo omitmakamo inaminobe. Lasalasekaanebo gene otane e okok aleyeminnaka ni funanoba E besa aambi-eta obebo ge funaob kesoa ni baa-banoba Sum kobo e aalameo e gininoblimubanoa ayam anamabebo gesoba14 Yesuse keim baabenea Lasalasekaanebiobo, 15 ne esuo mo nim blim

kesoa ne Klayamobo gabibe. Neibo daabeia natemniba bainobo get-nenomabiobo, ibo tliba esu unomoge baabesea 16 Tomase, e niniin afetoDidimase, Yesuse okok aleyemin nakamak ni baabenea Nibo motemobanibtem etemna yenaiba kaanomo gebaabenea onsobobe.

Yesuse baanea Neta nakaia unangaikulilabibi dohaania afen smike amit ninedobyenanamabibo genebiobe.

17 Yesuse tenea Betani bib asakye tetemea i baabaniba Lasalasekaanea debeb moniba tom temodofaibbuo amo asuke asuke naoblimanobo ge baabaiba wentensebe.18 Betani bibo Yelusalem bibo o kikibmebobe. Yelusalem bib danebaBetani bib onamino 3 kilomita esemakobe. 19 Mata osa Malia osai Betani bib ye bianiba ili am yebliba Yuda nakaia unangai homonii heke Lasalase kaanebuo tenibakima bianiba mebianiba bliba 20 nakamaki teniba Matao baaboniba Yesusetebebo gesiba wentenoa Waisa unanogenoa onso otane Maliao sma amtam biotabe. 21 Matao motemoaYesuse tebea atemnoa baabanoa Sumkobo ele biebta mole ne aabe mokaatnebebabe. 22 Otane ne tekeinkebibe, kobo Gode baabanemeboe keb wengo wentamabebo gesoa23 Yesuse baabonea Ob heke iminhananamabebo gesea 24 o baabanoaAe ne tekein kebibe, mubiang amobomanoa nakaia unangai kulilabinabibi imin hana tlemib dimoesa imin hananamabebo gesoa25 Yesuse baabonea Neta nakaiaunangai kulila binabibi dohaaiaimin hananomabiobe. Eka netanakaia unangai afen smike amitnine dobyamabibe. Nakaia unangaine bainobo getnenimib ile i damokaanomabib otane i afen smiko mokaanomobabe. 26 I afen bianiba nebainobo gabianiba amit nomabiobe.Obo weng olo bainobo gabebo? gebaabosea 27 o baabanoa Ae Sum kobone olo bainobo geiobe. Kobo GodeKemfakamin Naka eka e miin nakebtabe. Sinanggwano e baanea

Page 191: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 11:28-30 188 Yon 11:50Sinanomo ne miine dabaia daakneadabalim daak unamabebo genebiokebtabo ge baabasobe.

Yesuse melasebe.28-30Matao inangge baabanoa unoa

Yesuse bibo mo unim blim sma bibasak wato Matao motemnoa wengobinib wat bia Matao monoa o nengoMaliao ayok baabonoa Aleyeminnakae baanea Obo tele genebo gesoaMaliao wentenoa hebmamsab daakbib daak blelanoa motemnam unoa31 Yuda nakaia unangai o kima blibiwateniba funaniba O monoa gloutemunanoa memang genotabo genibakan bebiba 32 Maliao monoa Yesuseatemnoa esu ye dlong dlong golbuadaak tounoa osak imin baabanoaSum kobo ele biebta mole ne aabemo kaatnebebabo gesoa 33 Yesuseyatemea osa eka Yuda nakaia unangaio baka tlib isa memsiba e funaneaKaanamin ota nakaia unangai bobolilumo omkayebobo genea e boboltem daako Yebbabo ge baanoa bobolilum omfubasoa 34 baabenea Ibo fabdofaibbione? ge baabesea i baabanibaSum kobo tenebta atemale gesiba 35 ememe 36 kesoa Yuda nakaia unangaiateniba baaniba Etemine! E nakaele kla bobol wat dofa binabebuakaanebiota mehabebo geib 37 otanemak ile obianiba E sino nakaekino tum gebanobuo klaubaneaayam anebu otane e nimin kenetanaka ele mo inaneta klaubaim blimdeibaneta kaanebiota mehabene? geomonsiobe.

Yesuse Lasalase dofaanea iminhanasebe.

38 Yesuse bobol ilum omfubasoae monea gloutem onsebe. Tomtem ele i tom kwame beselibe dalebteniba amite dobdou waisaibbiotabe.39 Yesuse baabenea Tome datlainegesea kaanebio nakae nengo MataoYesuse baabanoa Sum kobo e kaaneadofanobbuo amo asuke asuke naoblimanobio kesoa nibo inanob molefetange kunamabebo gesoa 40 Yesusebaabonea Ne sino baabkenia Obone bainobo getneneb mole Gode

titilo wateneba e niniino dobtoulebnamabeobo ge baabkeibiobo gesea41 i tome amite datlasiba Yesusedelubmanea abilim ut teme bianeabaanea Ay kobo klayam nanebane wengo wentutnenebobe. 42 Netekein kebibe, kobo ne wengo amitiewentene binabeb otane ne memalobaania Kobo klayam naneba newengo wentutnenebobo gei ole omitmakamo inaminobe. Nakaiaunangai ele blib eli keb titilowatenibabainobo geniba kebta ne nemanebatlibiobo geine genita weng olobaabkeiobo ge baabanea 43 ekaLasalase nganabanea Lasalaso! Kobogloutemo deiboneba tam tele gesea44 haam ele e skila kweila kibiaoyoumo genubaibbuo yeb bakasa tamtenea keim ele tesea Yesuse baabeneaIbo e skila kweila kibiao youmogenubaibbuo tila kenubaine gesea itila kenubasiobe.

Yudai komokwali baaniba Yesuseananomo gesiobe.

(Matyu 26:1-5; Mak 14:1-2; Luk 22:1-2)

45 Yuda nakaia unangai homoniMaliao bekebo blibi Yesuse kukubolo naneo wateniba e bainobogebaib 46 otane maki moniba Felisieibaabeniba Yesuse inaneta atemtlobobo ge baabesiba 47-48 Gode amokimanin nakai komokwal isa ekaFelisie isa i miniba teka bianibabaaniba Naka ele okok sumo nabeolo nibo mo wataim blim kenomoboe amitie nabea nakaia unangaialukum ateniba e bainobo gebaiba e ikomok sum anea Lomo komok sumealango dokonemole Lomo komokwaliatliaubenoa i meletani dlaib tenibaGode am sum osa eka nib nakaiaunanga isa watwat danomabiobogesiba 49 naka make ye bie, e niniinoKaiafase, bifole ye dime e Godeamo kimanin nakai komok sum ambie kesoa e baabenea Ibo tobtlimbiobe. 50 Naka elekiem ele ananobakaanemeo Lom teni Yuda niboalukumo mo yalaibbabe. E ananobakaanemeo nibo alukum daabenea

Page 192: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 11:51 189 Yon 12:9Lom teni nibo mo yalomabibbakesoa kukub olo klayamobo gebaabesebe. 51 Kaiafase weng oloinangge baabeseo e ele bobol temomo baabeim blimobe. E bifoleye dime Gode amo kimanin nakaikomok sum am bie kesoa Gode ebobol tem funino omalea e weng olobaabenebuo mitmakamo inaminobe.Yesuse kaanamabeo Yuda nakaiaunangai daabenea ayam nomabiobe.52 Eka e inanamabeo Yudai ilita modaabenemebabe. E Yudaba naka afetisa daabenamabebe. E inanea kaaneahananamabe kesoa Gode meletanibib mak bib mak olo blibi alukummakob anomabiobe. 53Kaiafase wengolo baabene kesoa amo yo dim otaYudai komokwali Yesuse ananaminwengo kiloniba omonsiobe. 54 Iananom genamib kesoa Yesuse Yudanakaia unanga isuo keimo mo haaninblimobe. E monea Eflaim bib yebianea e okok aleyemin nakai tenabinibbiobe. Bib olo ibuantemo kikibye biotabe.

55 Gode singkalin am sumo,niniino Fasobao, Yudai bleto yisblim dowonamin amo dikib tlo kesoanakaia unangai homoni i bib amodeiboniba dli tete bianiba Yelusalembibo Gode kin dimo ayam anaminkukubo klanoba Gode kin dimoayam anobta Fasoba imen ole mitdowonomo geniba klamonsiobe.56-57 Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka Felisie isa i funanibaNibo Yesuse atemob mole klabutoge debeb unomo geib kesoa i nakaiaunangai baabeniba Ibo Yesuse atemibmole hebmamsab ni baabeine gebaabesiba nakaia unangai i bibodeiboniba teniba Yelusalem bib yetlaniba Fasoba falo ga dowonomogabibi Yesuse hembianiba tanibaGode am sumo tem tam miniba isinwalo obianiba maki baaibo Ibofumbibo Yesuse tenea Fasoba imenodowonamabebo ge fumbibo? gebaasese bisiobe.

12Maliao wel aaye tang kunin ayame

obonoa Yesuse skilono ibabasobe.(Matyu 26:6-13; Mak 14:3-9)

1 Fasoba singkalin amo tlamaboamo asuke asuke asuke nao moblimaim blim sma bua Yesuse iminmonea Betani bibo Lasalase kaanebuadofaanebio bib onsebe. 2 E inaneamotemea i imeno fubaibbua einoaMatao ifanoa Yesus etem Lasalasetem eka naka mak item naniba toulabianiba imeno wembiba 3 Malia olewel aaye tang ayame tom botoletem daak iba obeb tenoa Yesuseskilon dimo ibabanoa olo gabamanowafu olonoa wel game glitubanoaengubasoa e tange amo alukumbukusebe. Nakaia unangai wel aayele walom gib mole monio sumwalonabiobe. 4 O inasoa Yesuseokok aleyemin naka make sinanomoYesuse debeb monea komokwalidobia ananomabib nakae, niniinoYudas Iskeliote, baanea 5 O wel aayayam ele obeb monoa naka makiwalonoa K300 olonoa nakaia unangaiinamin namin blimi daabenaminole fatnanota besa ye sasalanone?ge baasebe. 6 E weng olo baaseoinaminobe. E nakaia unangai inaminnamin blimi bobolo mo funanetabaaim blimobe. E ayok henin nakabe.E funanea Ne moni kimanin nakakesoa o inanoamonio olonoa onensoaatosino ayok oisonano ge funanetaweng olo baasebe. 7 E inangge baaseaYesuse baanea Ibo mo owemibe!Deibueine! O ne kla gotnenoa nekaaia tom tem wato nemfanomabibobobolo funanota wel aay ele sinalitneno kesoa ne funania O ayamnanobo gabibe. 8 Niminbabe, nakaiaunangai inamin namin blimi iboamitie bekebe bliba daaye binabibotane nele ibo amito mo bekebebiamabibabo ge baabesebe.

Gode amo kimanin nakai komokwalibaaniba Lasalase ananomo gesiobe.

9 Naka homon unang homoniwentiba Yesuse Betani bib yebiebo geiba wentib kesoa i baaniba

Page 193: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 12:10-11 190 Yon 12:27Nibo monoba esa eka Lasalasesino kaanebua Yesuse dofaanebuabie naka esa yatemomo genibai Betani bib onsiobe. 10-11 Yudanaka homon unang homoni YesuseLasalase nabaneo wengo wentenibai komokwali wengo wenteminodeibeniba i Yesuse bainobo gebaibkesoa i komokwali funaniba I inaibyole nibo Lasalase ananoba kaanekoge omonsiobe.

Yesuse komok sumi ulab aneaYelusalem bib onsebe.

(Matyu 21:1-11; Mak 11:1-11; Luk19:28-40)

12 I ina biniba sibnoma bo-manoa nakaia unangai Fasobaimeno dowonomo geniba tenibaYelusalem bib ye minabibi wentibaYesuse tebebo gesiba wentensiobe.13-15 Yesuse til dongki mene makedobonea e dim ut tounea teseosinanggwano Gode buk temo baanoaYelusalem bib sel ibomo tosianimibe!Ib komok sume til dongki mene dimut toumbia debeb tebebo genobuoe bain inanea tebea nakaia unangaiflim aan inamino haa olebmoniba esuunaniba ngambianiba Islel ten nibonib komok sume niniino dobtoulebnomo! E Sume niniin dim ota tlebo,Gode daabaneko ge ngan monsiobe.16Yesuse inaseo e okok aleyemin nakani o mitmakamo mo tekein keimblimobe. Otane sinanoa e kaaneaimin hananea ula abilim uneta ota niYesuse Yelusalem bib unebuo bobolofunanobta Sinanggwano Gode buktem wengo baanobuo bain inanotawatemobbiobo genobbiobe.

17 Sino Lasalase kaanea tom temwat dofaibbua Yesuse nganabaneahana tam tlea nakaia unangaiatemibbuei o wengo naka mak unangmaki oyebiba 18 i Yesuse okok sumonanebio wengo wenteniba monibaYesus esu unaniba 19 e niniinodobtouleb nib kesoa Felisiei yatenibaobianiba Ye temine! Nakaia unangaialukum esu uniobe. Nibo mo sbalmanobta watanomabbiobabo geomonsiobe.

Glik naka maki teniba baaniba NiYesuse atemom genobtabo gesiobe.

20 Yuda nakaia unanga isa eka Glikteni mak isa moniba Fasoba imenowembianoba Gode niniino dobtoulebnomo geniba moniba Yelusalem bibye bianiba 21 Glik naka eli monibaYesuse okok aleyemin nakae nini-ino Filibe, Yelusalem bib ye bie esuunaniba baabaniba Naka sum koboni Yesuse atemomabbiobo ge baaba-siobe. Filibe Betsaida bib sakobe.E Galili betan da tlebiotabe. 22 Iinangge baabasiba Filibe monea End-lue baabanea dab moniba Yesusebaabaniba Aleyemin naka kobo Gliknakai teniba kobo katemomabbiobogabiobo gesiba 23 Yesuse baabeneaAbilim Da Tlemin Naka ne Godene niniino nemtouleb namabeo amotlobe. 24 Ne bain baabenamabibe,kon sane molmein daaknea dabalimdaak uname bala damanea yamo bali-namabebe. Otane e dabalim daakomo molmein daak unim blim kenemole e mo bala damaneta yamo mobalinemebabe. Nesa makob konsane bala damanamabe inania kaaniaimin hanania nakaia unangai homonidleb mete Gode mitem danamabibe.25Nakaia unangaiwanita ili bobol temfunino wafu bianiba dabalim olo in-amin namino gobonimibo i amito mobiomabibbabe. Eka nakaia unangaiwanita ne bobolo funaniba dabalimolo inamin namino deibonimib nakaiafen smiko amit namabobe. 26Nakaiaunangai wanita ne okoko okok kemibmole i nene kukub nabi ota wa-fueine! I inaib mole ne bibo nam-abio naka elisa itena nomabbiobe.Nakaia unangai ne okoko okok kebibine Aye baanea I ayam nabinabiobo gebaanamabebo ge baabesebe.

Yesuse e kaanamabeo weng sangobaabesebe.

27 Yesuse imin baabenea Memalone bobol tem daako misiam utnenootane ne Gode mo baabanita Aykobo ne enin sumo ne dimo tamtlamabo daatneneba deitnenokogenamabibabe. Yeye ne enin olo deibtlibio kesoa ne mo inanimibabo ge

Page 194: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 12:28 191 Yon 12:43baabenea 28 omito e Gode baabaneaAy kobo ne keb niniino kemtoulebnano ge baabasea weng mako abilimut danoa baanoa Kobo sino neniniino nemtouleb binebbiobe. Ekasinanomosa imin inaneba ne niniinonemtouleb namabeobo ge baasoa29 nakaia unangai ye blibi wengolo wenteniba maki baaniba Amngambebo gesiba eka maki baanibaAbisak eta baabanebo gesib blib30 otane Yesuse baabenea Weng elebaano olo ne mo baatnenota ne boboltemo nemsbal maim blimobe. Wengolo ibta baabenota dosbal manobe.31 Mema olo Gode dabalimo inaminnamin kukubo klanea Eli kukubomisiamobe eka eli kukubo ayamobegenamabebe. E inanemeo e dabalimolo komoke Gululam esa fotebeneaonanea 32 i ne nemeb moniba atdimonemasaniba silo bikitneniba as bakaobo bikiniba nemfaiba biania kaanianakaia unangai dleb mete ne mitemdanamabibo ge baabesebe. 33 Eweng olo baabeseo e kukubo naneakaanamabeo weng ota baabesebe.34 E inangge baabesea nakaia unangaisak baabaniba Nib hekmel wengobaanoa Gode Dofakamin Nakae mokaanemebabo, e amit afenamabebogenobi otane kobo baaneba AbilimDa Tlemin Nakae atdimo dabasanibasilo bikibaniba as baka obo bikieibabianea kaanamabebo gabeb yole nimo tekein kenobbabe. Abilim DaTlemin Naka ele wanete? gesiba35 Yesuse baabenea Memalo ayal neibo bekebe biamabi otane ne ibo mobekebe blita sinanomobabe. Memayota bekebe tlania deibe unamabibe.Ne sma ibte netemna nomabbio kesoaibo ne okoko okok kem haaine! Iboinaib mole sinanomo mililanaminomo tlamabobabe. Mililanamino ibdimo tam tlubeno mole ibo mo temebianibta okok kem haanomabibbabe.36 Ayal ne ibo baka biania ibone bainobo getneine gabibe. Iboinanimibo ayalsa nomabiobo gebaabesebe.

Yudai Yesuse sma ye mo bainobogebaim blim bisiobe.

Yesuse inangge baabenea deibemonea ayok ye bisebe. 37 Yesuseinamin namin okok sumo nabeoYuda nakaia unangai watemebibotane i e mo bainobo geim blimkesoa 38 sinanggwano Gode wengomkeimalin nakae, niniino Aisaiae,wengo baanebuo bain inasobe.Aisaiae enangge baaneaSum kobo ni keb weng ayamo

omkeimabob otane i mobainobo gabibbabe. Eka kobookok sumo keb titil yeb bakaklabeba i watemebib otane ikobomobainobo gakebibbaboge baanea dolanebiotabe.

39 Nakaia unanga eli Yesuse mobainobo geim blim binibbuo nimin-babe, Gode i bainobo galin deibowatabenebiotabe. O mitmakam osasinanggwano Aisaiae enangge baanea40 Gode i kino tum gebenea i bobol

tem funino nekek gebobenane kesoa i kino temebibotane inamin namino mowatemebibbabe. Eka i boboltemo inamin namin bobolofumbib otane o mitmakamomo tekein kebibbabe. IGode bobolo funaniba esutlib mole e klaubenea ayamanomabib otane i mo inaimblim kesoa e mo klaubenetaayam anim blimobo ge baaneadolanebiotabe.

41 Gode Yesuse titilo ayal inamineinobuo Aisaiae alebaneta e Yesuseweng sango dolanebiobe. 42 Yudaikomokwali maki Yesuse bainobogabib otane i funaniba Ni bainobogalin olo omkeimasoba Gode amoFelisiei ni fotebenimiobo geniba iFelisiei tolo tosiananiba i bainobogalino ayok omwa binibbiobe. 43 I inabinibbuo niminbabe, i mo funanibtaGode ni niniino omfabeneko gefunaim blimobe. I funin ole Nakaini niniino dotouleb nine genibtai bainobo galino omkeima naminodeiboniba teilabbubo binibbiobe.

Page 195: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 12:44 192 Yon 13:12Nakaia unangai Yesuse wengo wen-

tim blimi bib misiam unomabiobe.44Yesuse ngananeaNakaia unangai

wanita ne bainobo geib mole olomakob i ne Aye ne nemane tlibuesa bainobo genomabiobe. 45 Ekanakaia unangai wanita ne natemibmole olo makob i ne Aye ne nemanetlibu esa atemomabiobe. 46 Gode ayalne daakenia dabalim ele tlibio kesoanakaia unangai wanita ne bainobogetneib mole mililambio temo monomabibbabe. 47 Nakaia unangai newengo wentebibbai ne mo baabenitaIbo bib misiam unomabiobo genim-ibabe. Niminbabe, ne dabalim olomo tenita nakaia unangai oyebianitainamin ibo bib misiam unomabiobo,eka inamin ibo bib ayam unomabiobogalano genita tlim blimobe. Netenia i daabenia hengmin temoblibo dotlanang genita tlibiobe.48 Ne weng olo omkeima binabiomubiang am bomanomo dimo nakaiaunangai ne weng olo mowentim blimkeibbiamoei baabenia Ibo ne wengoomkayebi otane ibo mo wentimblim binibbio kesoa bib misiamunomabiobo ge baabenamabibe.49 Niminbabe, ne weng olo omkeimabinabio nene bobol tem funino moomkeima binabibabe. Ne Aye nenemane tlibue emaye omkanebetaomkeima binabibe. 50Nakaia unangaiwanita Ay Gode weng olo wentibmole i afen smike amit nine dobonibaamit nomabib kesoa ne e weng eleomkeimabi olo ne Aye ele wengbaaneme iwat omkeima binabibo gebaabesebe.

13Yesuse e okok aleyemin nakai skilono

aayo fubabesebe.1 Yudai singkalin am sumo, niniino

Fasobao, meb tloa Yesuse tekeinkenea Ne kaania dabalim olo deiboniaAy esu unamabi amo tlobo gefunasebe. E meletani dabalim eleblibi sin osa memalosa amitie klagobe binebiobe. 2 Sino Gululamebobol tem funino Saimone miine,

Yudas Iskeliote, omalea e funaneaNe Yesuse debeb monia komokwalidobyamabibo genebiotabe. KwinoaYesus esa e okok aleyemin naka nisaimeno wembianoba 3Yesuse e Aalebetitilo omanea inamin namin osaalukum eta omalebua kima bie osaeka e Gode deibanea daak tlebu osaeka e imin Aalebe God esu unamabeosa e alukum tekein kebe kesoa 4 emakob okok nakai ulab anea e nibokla gobebie kukubo i alebenano geneaimeno deibonea hananea e youmetibe gamtlanea taole teke doboneakakame gebianea 5 aaye dis tem daakibane daak onsea obeb bianea e okokaleyemin naka ni skilono elekiemke fubabanea taole mutume doboaagito glitubana deiba deiba binea6 metenea Saimon Fita esu ele teseae funanea Yesuse ne okok nakababoge funanea baabanea Sum kobo neskil aayo mo fubatnenemebe gesea7 Yesuse baabanea Ne keb skil aayofubabkenamabio o mito kobo motekein kebebba otane mitdanebtatekein kenamabeobo ge baabasea8 Fitae baabanea Otane kobo ne skilaayo mo fubatnenamabebbabo geseaYesuse baabanea Ne keb skilono mofubabkeim blim kenimio kobo nemo baka okok kemabebbabo gesea9 Saimon Fitae wentenea e wengolo mitmakamo mo tekein keimblim kene kesoa baabanea Sum koboinanamabeb yole skilono olo tlonomo fubatnenemebe! Kweilon osagabam esa alukum fuelatnenale gesea10 Yesuse baabanea Nakaia unangai idamo aayo sin fuambinibbuei iminomo fuelanimibbabo, i kining aibbiokesoa i skilono olota fubabenibakining anomabiobe. Ibole bobol temomemalo alukum kining an blib otanenakae elekiem eta sma hengminsabiebo ge baabesebe. 11 E inanggebaabeseo e sin tekein kenea nakaee debeb monea komokwali dobiaananomabib kesota e baabenetaIb bobol temo alukum kiningo moblibbabo ge baabesebe.

12 Yesuse inanea e okok aleyeminnaka ni skilono alukum fuba fube-

Page 196: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 13:13-14 193 Yon 13:29nea e youme tibe gamo dofanebueimin dobo dubusanea utnea ele biinut tounea e okok aleyemin naka nibaabenea Ibo ne kukub olo nania ibskilono fubabeio o mitmakamo motekein kebibba kesoa ne baabenam-abibe. 13-14 Ibo ne Aleyemin Nakaoge one bianiba Sumo ge one biamblibo, olo bainobe. Ne ib Sum ekaib aleyemin naka nabe. Otane nenene niniino omfufumin kukubo mowafu binabiba kesota ne ib skilonoaayo fubabeiobe. Ibsa inanibta ibniniino omfufumino deibo bianibtaib sinwalo inaniba maki daabesesebianiba eka okok afet osa inanibadabesese nine! 15 Kukub olo alebeiota ibsa wafu bianiba ib sinwalo minginam tesine! 16 Ne bain baabenam-abibe, okok nakae mo sum anetae kimanin nakae mo dababbuneme-babe. Eka nakae dowan wengo omebhaabie naka esa mo sum aneta ekima bianea wengo omanea dabaneahaabie nakae mo dababbunemebabe.Inamin kesoa ibo mo sum anibtaib Sum ne mo nemabbunimibbabe.Otane memalo ne ibo daabei kesoaibsa inanibta naka mak unang makidaabesese nine! 17 Ibo memalo kukubolo mitmakamo tekein keibobe. Neokok olo naia natemibo ibsa smainanibta seinomabiobe. 18 Ne wengobba ele baabei olo alukum ibomo in-amomabibbabe. Ne nakai dlakaibueitekein kebi otane ib isak temo nakamake ne kukubmisiam omnamabebe.Sinanggwano Gode buk temo i wengmako dolaniba baanibaNaka ele ne bakanea imeno wembe

otane e ne makaa nemfaneanenanamabebo ge baanibadolaibbuo bain inanamabobe.

19 Inamin namin olo mo tam tlimblim biota ne weng olo sin baabeibiamabobe. Sinanomo o tam tlota ibowatem tekein kenibta E bain AbilimDa Tlemin Nakabo genomabiobe.20 Ne bain baabenamabibe, nakaiwanita ne naka make dabaiamotemameo i debeb taniba i am tamdaib mole kukub olo makob i nesanemeb taniba i am tam danomabiobe.

Eka nakai wanita ne nemeb taniba iam tam daib mole kukub olo makob ine Aye nemane tlibu esa debeb tanibai am tam danomabiobo ge baabesebe.

Yesuse baanea Yudase ne nemebmonea komokwali nemiamabebo gebaasebe.

(Matyu 26:20-25; Mak 14:17-21; Luk22:21-23)

21 Yesuse weng olo inangge baabenabea e bobol temo ilum omfubanokesoa e baabenea Ne baabenamabiole ib isak temo naka make nenemeb monea komokwali nemianananomabiobo ge baabesea 22 eokok aleyemin naka ni wentenobani sinwalo e ulab dofa atemsesemonsob otane ni mo tekein kenobta enakae yeta baabanebe geim blimobe.23 Ni inasobo Yon ne Yesuse klagotne binabe kesoa ni dabo hebatoumbianoba imeno wembuobe.24 Saimon Fitae gabam gotot geneabaatnenea Kobo baabaneba Nakaele waneta ohabebe? ge baabanalege baatnesea 25 ne tam mili watniaYesus esu wat unania baabaniaSum kobo naka ele wanete? gebaabasia 26 Yesuse baatnenea Kobotemebeba ne blete halonia dis temetubunia omalia dowoname nakaetabo ge baatnesea ne ateme moniae bain inanea blete halonea disteme tubunea Saimon Iskeliotemiine Yudase omalea 27 omeisanabeaGululame Yudase kino men watateme bianea kima biaba watneae bobol tem wat unubasea Yesusebaabanea Kobo inamin naminonanano gabebo hebmamsab nanalege baabasea 28 Yesuse okok aleyeminnaka ni ye toula bianoba imenowembob ni Yesuse Yudase wengolo baabaneo o mitmakamo motekein keim blimobe. 29 Yesuse okokaleyemin naka ni inamin naminokoko okok keboba naka maki niwebibo ni moni olo Yudase kimabinabe kesoa ni funanoba Yesusebaabanea Kobo imeno waleba Fasobaimeno dowonomo geneta baabanebogenaboba ekamaki funaniba E inaminnamino nakaia unangai afobeing

Page 197: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 13:30 194 Yon 14:11blimi oyene geneta baabanebo gefunana nabiba 30 amo mililanoaYudase imeno hebmamsab omodowonea mililano tem te ye dalaonsebe.

Hekmel wengo mema otabe.31 Yudase inanea unea Yesuse e

okok aleyemin naka ni baabeneaMemalo Abilim Da Tlemin Nakane titilo nakaia unangai alebeia iGode niniino dobtouleb nomabiobe.Eka ne kukubo nanimi osa ne Godeniniino dobtouleb namabibe. 32 Neinania Gode niniino dobtoulebni mole God esak inanea e titiloayal inamin einobuo omneneane niniino nemtouleb namabebe.33 Ne memeo, ne ibo amito mobekebenamabibabe. Memalota ibtemnetem nanobobe. Imino dim olene kibio henwanomabiobe. Neweng mako baabenamabio sinoYudai komokwali baabeibu ota ibsabaabenamabibe. Ne bibo unamabioibo mo unomabibbabe. 34 Ne hekmelwengo memao baabenamabibe, neibo kla gobe bli kesoa ibsa inanibaib sinwalo kla gobesese nine! 35 Iboinamib mole naka mak unang makiibo yatemniba I Yesuse okok aleyeminnakabe genomabiobo ge baabesebe.

Yesuse Fitae baabaneaKobo baanebaNe Yesuse mo tekein kebibabo genam-abeobo ge baabasebe.

(Matyu 26:31-35; Mak 14:27-31; Luk22:31-34)

36 Saimon Fitae Yesuse baabaneaSum kobo fab unamabebe? geseaYesuse baabanea Ne bibo unamabiokobo memalo mo beketne unam-abebbabe. Otane sinanomota kobomonebta ne beketne biamabeobogesea 37 Fitae baabanea Sum kobone bekebke unamabibe. Ne inaia inananom gaib osa imaye nanaine!Ne kaanamino tolo mo tosiambibabogesea 38 Yesuse baabanea Kobobain netemna kaanama bianebtaobeba? Ne bain baabkenamabibe,kakalukemonganaimblimbieta kobone niniino omwatneneba baanebaNe naka ele mo tekein kebibabo

genamino asumatna kenamabeoboge baabasebe.

14Yesus eta God esu unemin deibobe.

1 Yesuse e okok aleyemin naka nibaabenea Ib bobol tem daako ilumomo omfubenomone! Ibo Gode bain-obo gena bianiba nesa bainobo getnenabianibte! 2 Sino ne baabenia Nemonia ib amo klaubenamabibo gebaabeibu olo bainobe. Ne Aye bie bibolo amo homon eka bib osa beselibnabe. Bib olo temo ib am osa yebiobe. 3Nemonia ib amoklaubenimioimin tenia dleb ut daia ibtem netemnanoba bib olo nomabbiobe. 4Ne bibolo unamabio o deib esa ibo tekein ke-biobo ge baabesea 5Tomase baabaneaKobo bib olo unamabebo nimo tekeinkebobba kesoa ni bib olo unemin deibesa ni mo tekein kebobbabo gesea6 Yesuse Tomase ni sinwalo baabeneaGode bib unemin deib ele nenekiemnenetabe. Nakai deib afetemoniba neAy esuo onamino blimobe. Eka wengbain omino kukub osa eka afeninkukub osa omitmakamo netabe. 7 Ibone kla tekein keib mole ne Ay esatekein kenomabiobe. Ibomemalo Ayetekein keibobe. Sinanomosa amitietekein kemomabiobe. Ibo ne natemibkesoa Ay esa atemiobo ge baabesea8 Filibe baabanea Sum kobo keb Ayeni alebenale! Kobo ni alebeneba ate-mob mole ni imino mo baabkenobtaAlebenale genomobbabo ge baabasea9 Yesuse Filibe baabanea Am homonodimo ibtem netem na binabob otanekobo nemo tekein kebebbabe. Nakaiaunangai ne natemibbuo olo makobne Aye God esa atemibbiobe. Kobone mo baatnenebta Keb Aye ni alebe-nale ge baatnenemebe! Kobo nenatemebbuo ne Ay esa atemebbiobe.10 Ne Aye ni dumo ete nete nanobamakob biobobe. Kobo olo bainobogabeba? Ne weng olo omkaye bin-abio nene bobol tem funinbabe. NeAye Gode ele bobol tem funin otaomkanebeta ne omonia ibo omkayebiania e okoko okok kebibe. 11Ne baa-nia Ne Aye ni dumo ete nete nanoba

Page 198: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 14:12 195 Yon 14:30makob biobobo gabi olo ibo bainobogeine! Otane ibo olomo bainobo geimblim keib mole ne okok olo nabin-abi ota watem tekein kenibta Baine Aye i dumo makob bliobe geine!12 Ne bain baabenamabibe, nakaiaunangai wanita ne bainobo getneibmole ne okok olo nabio isa inanibaklamomabiobe. Ne okok sumo okokkebinabi otane ne Ay esu unamio eHobe dabanea tenea ne bainobo galinnakaia unangai daabenea i okoko dotsum okok kemomabiobe. 13 Ibo neniniin dimo Gode baabaniba Kobo niinamin namin olo nabenale genimiboGode miin ne funania Ne Aye niniinodobtouleb nano ge fumbi kesoa ne in-amin namin olo bain inabenamabibe.14 Ibo ne niniin dimo baaniba Koboni inamin namino nabenale geibmolene nabenamabibo ge baabesebe.

Yesuse baanea Gode Hobe daak tlam-abebo ge baabesebe.

15 Yesuse e okok aleyemin naka niimin baabenea Ibo ne gotneib molene hekmel wengo sino baabeibuo klawafunomabiobe. 16 Ibo inaniba wa-fueiba ne Aye Gode baabaia e Hobeweng moton omine dabanea daake-nea esa makob nene daaye bini bi-amo ina bianea ibo amitie bekebe-namabebe. 17 Nakaia unangai da-balim kukubo wafu blib ile Hob elemo atem tekein kebibba kesoa e isuomo biamabebabe. Otane ibole etekein kebiobe. Niminbabe, etemibtem nabianiba e ib bobol temonamabebe. 18 Ne ibo mo deibeitaibo aban dikino mo nimibbabe. Neimin tenia ibsu tlamabibe. 19 Namonamo dimo nakaia unangai dabalimkukubo wafu blibi ne imino mo nate-momabibba otane ne imin hanan-imio ibo natemomabiobe. Ne ami-tie afen biania Gode bekebanamabikesoa ibsa inaniba amitie afen bian-iba Gode bekebanomabiobe. 20 Nekaania imin hananimi dim ota ibonatem tekein kenibta E Aye i dumomakob bliba nibsa etem nabiobobogenomabiobe. 21 Nakaia unangaiwanita ne kla gotnenib mole i nehekmel wengo kla tekein keniba wafu

bliba ne Aye i kla gobenea nesa i gob-enia keimabeia natemomabiobo gebaabesea 22 Yudas esak Yesuse baa-banea Sum kobo ni keim abenebakatemomabbu otane nakaia unangaidabalim kukubo wafu blib ile niminkenebta i kin dimo keim abenaminodeibenamabebe? ge baabasebe. Yu-das ele Iskeliot ekobbabe. Yudasafete niniin asek etabe. 23 Yesusebaabenea Nakaia unangai wanita nekla gotneib mole i ne wengo kla wa-fueiba ne Aye i kla gobenamabebe. Einanea gobenemeo ni dumo tetem-noba itemnitemnanoba amit nomab-biobe. 24Nakaia unangai ne mo gotneblibba ile newengomowafu blibbabe.Ibo ne wengo omkaye bia wente bin-abib olo nene bobol tem funinbabe.Ne Aye ne nemane tlibu eta omkane-beta ibo omkaye binabibe. 25 Nesma ibtem netem nabianobta wengolo baabeiobe. 26 Sinanoa ne deibeunamio Ay Gode e Hob Ayame da-banea tenea ne alango dokonamabeeta inamin namino alukum alebenetawatem nabianiba eka ne sino inaminnamino baabei biamo osa e imin oye-bea funomabiobe. 27 Ne deibe unam-abio ibo bobol ayam blibte! Ne deibeunanggi kesoa nene bobol tem ayamoomyibe! Nakaia unangai dabalimolo kukubo wafu blibi bobol ayamoenamino mo omyomabibbabe. Ibobobol misiamomo fumbianibta tosia-nimibe! 28 Ne baabenia Ne deibeuni biamo imin tlamabibo ge baabeiawentib kesoa ibo ne kla gotneib moleibo funaniba e Ay esu unamabeboge funaniba seinomabiobe. Nim-inbabe, ne Aye gaitnene kesoa iboseinomabiobe. 29 Inamin namin olomo tam tlim blim biota ne weng olosin baabeiobe. Sinanomo o tam tlotaibo watem tekein kenibta ne bainobogenomabiobe. 30 Dabalim olo kukubokomoke Gululame ne nananang ge-nea meb tlebio kesoa ne dabalim oloamito mo bianita ibo weng homonomo oyemabibabe. E ne kukub misi-amo omnenamin titilo blim otanene e nananamino mo watanimibabe.

Page 199: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 14:31 196 Yon 15:1831 Niminbabe, nakaia unangai da-balim olo blibi tekein keniba e Aye in-amin namino nanale ge baabanemeoele weng baaneme iwat nabianea eAye kla goba biebo geine genita oyebikesoa tliba unomo ge baabesebe.

15Yesuse baanea Ne tek waen

motonobo genebiobe.1 Yesuse e okok aleyemin naka

ni imin baabenea Ne tek waenmotonobe. Eka ne Ay ele damibogosakobe. 2 Ne tungo yamo mobalinim blim besa dim touno moleAye weiso tebe tlanamabebe. Ekatungo atosino yamo balibo ole ekuko haketouwebea daabo iminbalbi damam bianoa yamo homonbalimabobe. 3 Ne saa weng elebaabei olo mitmakamo inaminobe.Ne wengo ibo omkayebia wentebinabibo o makob ibo kining anibayamo homon baliniba makob ne teketungo weng sango baabei inaibbiobe.4 Tungo afeta teleb wat danomoyamo mo balinomobabe. Damodim wat bela tamanomota yamobalinamabobe. Ibsa inaminobe. Ibone dim wato mo tamaim blim keibmole ibo mo sbal manibta ne okokoklayamo mo okok kemomabibbakesoa ibo ne dim wat tamaiba ekanesak ib bobol tem wat onanano!

5Ne tek waen dimobe. Eka ibole netungobe. Ibo ne dim wat temaib moleib okoko ayam okok kemomabiobe.Otane ibo ne dim wato mo tamaimblim keib mole ibo inamin naminoayamo mo nanomabibbabe. 6 Ibone dim wato mo tamaim blim keibmole olo makob nakai as tungo weisotebelaibbua gatanoa haa oleb monibaaso fanomabib inanea Aye God esaibo inabenamabebe. 7 Ibo ne dimwat tamaniba ib bobol tem funinone bobol tem funino ulab aniba newengo ib bobol tem wato kla omabbabianiba Gode baabaniba Kobo inaminnamin olo nabenale ge baababaibmole e bain inabenamabebe. 8 Ibone okoko ayam okok kemibo nakaia

unangai ibo yateniba funaniba Ikukub ayam wafu blib kesoa i Yesuseokok aleyemin nakabo geniba ne Ayeniniino dobtouleb nomabiobe.

9 Ne Aye ne kla gotne bie inanianesa ibo kla gobe bli kesoa ibo fu-naniba E ni kla gobe biebo genibanene weng baanimi iwat namine!10 Ibo inaniba nene weng baanimiiwat namib mole ne ibo amitie klagobenamabibe. Nesa sino inania neAye ele weng baaneme iwat ina bianiae ne gotne bie kukubo bobolo klafumbinibiobe. 11 Ne funania Ne klaseimbi kesoa ibsa inaniba kla seininege funanita weng olo baabeiobe. 12Nehekmel weng mako baabenamabi oloinaminobe. Makob ne ibo kla gobe bliinaniba ibsa ib sinwalo kla gobesesenine! 13 Gobenin kukubo ayam otanenaka make e nineki inamin naminonasiba e funanea I yenanomabib yoleneta i alango dokonia kaaia i deinege funanea eta kaanea i deib molegobenin kukub olo dot ayamobe.14 Ibo makob nene baabei biamoiwat namib mole ibo ne ninekobe.15 Okok nakae e kimanin nakae in-amin namino nabeo mitmakamo emo tekein kebeba otane nele ne Ayeinamin namin wengo onebeo mit-makamo alukum ibo baabei kesoa neibo mo baabenita Ibo ne okok nakaboge baabenimibabe. Ne ibo nekwalo gebaabeiobe. 16 Ibo nesuo tlibbuo ilibbobol temomo tlimblimobe. Neta ibodlakania nganabeia tliba baabenia Ibookok olo okok kemine ge baabeibiokesoa okok olo mo blimanomobabe.O amit namabobe. Ibo ne okok ayamolo okok kebianiba ne niniin dimoAyeGode baabaniba Kobo inamin naminonabenale genimibo e inabenamabebe.17 Ne baania Ibo ib sinwalo gobesesenine genamabibo ge baabesebe.

Nakaia unangai dabalim kukubowafu blib ile Yesuse meletani makaadlanomabiobe.

18 Yesuse e okok aleyemin nakani imin baabenea Nakaia unangaidabalim kukubo wafu blibi ibo makaadlaib mole ibo funaniba I sino Yesuse

Page 200: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 15:19 197 Yon 16:10inaha binibbiota nisa nayemiobegeine! 19 Ibo dabalim kukubo wafunibmole i funaniba I nini ninekobogeniba gobenomabib otane ne ibodlakaia dabalim kukubo deibueibbiokesoa i ibo makaa dlanomabiobe.20Ne wengo sino baabeio kla funaine!Okok nakae mo sum aneta e kimaninnakaemodababbunemebabe. Inaminkesoa nakaia unangai ib kimaninnaka ne kukub misiamo omkanemibmole i ne okok naka ibsa kukubmisiamo omkayemomabiobe. Eka iib kimanin naka ne wengo wentibmole i ne okok naka ib wengosa wentomabiobe. 21 Otane i nenemane tlibio nakae Gode tekeinkebibba kesota i kukub misiam olonayemomabiobe. Niminbabe, ibone meletanobe. 22 Ne mo tenitane weng osa ne Aye weng osa i mobaabeim blim biamio i mo tekeinkenibta e Gode miinobe, God etae dabane tlebiota okok olo okokkebebe genomabibbabe. Ne teniaweng moton olo i aleyebi otane imo bainobo gabibbabe. I inanibane mo bainobo gabibba kesoa imo baanibta Nakai mo tenibtakukub ayamo ni alebeim blim kesoahenganobbiobo genimibe! 23 Nakaiaunangai ne makaalatne blib ile neAy esa makaalaba bliobe. 24 Netenia okok homono sino nakaiinamin okoko mo nabinabibbao naiai watemibbiobe. Ne inamin okoko monaim blim biamio i ne mito mo tekeinkenibta God eta nemane tlibiobegenomabibbabe. Otane ne okok olonabio i wateniba i sma ye ne Ayeni dumo makaa dlabliobe. I inabibkesoa ne Aye ni dumo baanoba Ihengmin gamobo gabuobe. 25 I kukubolo nabibo ili hekmel weng makobaanoa Ne inamin namin misiamomonaimblimotane i nemakaa nemfabinibbiobo genobuo i bain inabiobe.

26 Weng moton omin HobeAye Gode deibanea tenea ibodaabenamabe neta dabaita tenetane weng sango e nakaia unangaiomkayemabebe. 27 Ibsa ina bianibane weng sango omkeimamine!

Niminbabe, ibo ne okoko memakilonia okok kemi dim ye beketnebiam biniba inamin namin okokowatemib kesoa ibsak omkeimaminege baabesebe.

161 Yesuse e okok aleyemin naka ni

imin baabenea Ne weng ele baabeiolo ne funania Sinanoa inamin naminkukub misiamo ib dimo tam tesoaib bainobo galino deibonimiobo gefunanitaweng olo baabeiobe. 2Kukubolo inaminobe. Yuda naka maki ibobaabeniba Ibo Gode am temo mo lotukemibe ge baaniba fotebe nabianibaeka mak ile funaniba Yesuse okokaleyemin nakai yemin kukub oloGode okokobo geniba i ibo yebiamnomabiobe. 3 I inamomabibo Ayeni dumo i mo tekein kebibba kesotanamomabiobe. 4 Sino ne sma blikesoa ne weng olo ibo mo baabeimblim otane memalo ne deibe unanggikesoa weng olo baabenamabibe.Sinanoa i inayemibo ibo funanibtaSino Yesuse weng olo babenebiotanayemiobe geine ge baabesebe.

Gode Hobe okoko inaminobe.5 Yesuse e okok aleyemin naka

ni imin baabenea Ne memalo moniane nemane tlibu esu unang genamiotane ibo ne mo baatnenibta Kobofab unamabebe? ge baatneim blimbliobe. 6Ne inangge baabesia ib boboltem daako ilum omfubeno 7 otanene bain baabenamabibe, ne deibeunamabi olo klayamobe. Nimin-babe, ne mo unim blim kei moleGode Hobe mo teneta ibo daabenam-abebabe. Otane ne unami ota e dabaiatenea 8 nakaia unangai dabalim oloblibi aleye bianea baabenea Ib boboltem funino misiamobe. Ibo hengminkukub osa eka kukub molot wafuninkukub osa eka Gode nakaia unan-gai kukubo klanamabe osa o mit-makamo klao mo tekein kebibbabe.9 Ibo Yesuse mo bainobo geim blimblib kesoa kukub olo ibo hengminkukubo wafu bliobo gesea i baanibaNi henganobobo gesiba 10 eka e imin

Page 201: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 16:11 198 Yon 16:27baabeneaYesuse kukubmoloto naneaatdimo kaanea ib hengmino walube-nea imin hananea ulanea e Ay esuunebuo ibo e imino mo atemomabib-babo ge baabenemeo i funaniba SinoYesuse weng olo baabenebuo baininanobe. E kukub moloto nanebogabiba 11 eka weng mak osa baabe-nea Gode dabalimo komoke Gululamekukubo klanea baabanea Keb titiloblimubkenoko ge baabanebio kesoaibo klaine ge baabenea i funaniba Enib kukub osa inanea klanamabe ke-soa nibo klanomo genomabiobe. 12Neweng homono ye bua baabenam-abi otane ibo weng olo mitmakamoalukumo mo tekein kenomabibba ke-soa ne memalo weng olo alukumomo baabenimibabe. 13 Otane GodeHobe weng moton omin eta tenetabain wengo alukum alebeneta tekeinkenomabiobe. E inamabeo ele boboltem funino mo oyemabebabe. EAye wengo ohabea wentebe ota oyebianea eka inamin namino sinanoatam tlamabo weng osa oye biamnamabebe. 14 E inabea ne inaminnamin wengo baabaia wentenea iboomkayemeo kukub olo e ne niniinonemtouleb namabebe. 15Ne Aye Godebobol tem funino alukum tekein kebikesota ne baabenita Ne weng otaHobe omkahabita ibo omkayemabeboge baabeiobo ge baabesebe.

Yesuse baanea Ib bobolo ilumomfubenamabo otane sinanota iminseinomabiobo genebiobe.

16 Yesuse e okok aleyemin nakani imin baabenea Namo namodimo ne deibe unamio ibo ne monatemin blim tab unanibta yota iminnatemomabiobo ge baabesea 17 eokok aleyemin naka maki i sinwaloobianiba E weng olo fatnamin wengbaabenene? E baanea Namo namodimo ibo ne mo natemin blim tabunanibta yota imin natemomabioboge nabianea ekawengmak osa baaneaNe ulania ne Ay esu unamabi kesotaweng olo baabeiobo ge nane yole18 weng olo mitmakamo fatnamine?Ni mo tekein kebobbabo ge omsiba

19 Yesuse i bobol tem funinotekein kenea yatemea i weng olomitmakamo baabanomgenabib kesoayatemnea baabenea Ne enanggebaabenia Namo namo dimo ne deibeunamio ibo ne mo natemin blim tabunanibta yota imin natemomabiobogebaabei olowengota ibo baatnenomgenibta obibo? 20Ne bain baabenam-abibe, ne ibo deibe unamabio ibobobol ilum omfubenoa memomabibotane dabalim nakaia unanga ileseinomabiobe. Ib bobol temo ilumoomfubenamabo otane sinanoa neimin hananimio dim ota ibo iminseinin bobolo wayota seinomabiobe.21 Ibo makob unango memei dlananggenabo ulabobe. O dlanang gamoenino omubonoa o mo seinomobabe.O enwebua dla yatemnoa eninoblimubonoa dokobonoa deibonoaseinamabo 22 inaniba ibsa memalodimo ib bobol temo ilum omfubebuotane sinanomo ne imin hana tlitanatenibta ibo imin seinomabiobe.Ibo inanimibo naka maki teniba ibseinin olo omtlabenamino blimobe.23 Inaniba seinimib dimo ibo ne mobaatnenibta Kobo inamin naminonabenale genomabibbabe. Nebain baabenamabibe, ibo Aye Godebaabaniba Yesuse niniin dim ota koboinamin namino nabenale genimiboe bain nabenamabebe. 24 Sin osamema dim olosa ibo ne Aye mobaabanibta Kobo Yesuse niniin dimoni inamin namino nabenale gebaabaim blimobe. Ibo Inamin naminonabenale genimibo e nabenea klaseinomabiobo ge baabesebe.

Yesuse titilo dabalim kukubogaisonobiobe.

25 Yesuse e okok aleyemin nakani imin baabenea Ne sino inaminnamin weng olo saa weng oye binabiotane sinanomo saa wengo imino mooyemibabe. Ne Aye weng sango keimoyemabibe. 26 Amo yo dimo ibo nemobaatnenibtaKebAyebaabanebanidaabeneko genomabibbabe. Ibmayene niniin dimo ne Aye baabaiba eibo daabenamabebe. 27 Niminbabe,ibo obianiba Yesuse bain God esu ut

Page 202: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 16:28 199 Yon 17:12bianeta daakeneta nisu ele tlebioboge obianiba ne gotne blib kesoa neAy esak ibo gobe bianea daayebebe.28 Ne bain Ay esu ut danita daak-enita dabalim ele tlibiobe. Memalone dabalim olo deibonia imin moniaAy esu unang genabibo ge baabesea29 e okok aleyemin naka ni baabanobaBainobe, memalo kobo weng olo saawengo deiboneba keim baabenebobe.30Kobo inaminnamino alukum tekeinkebeobe. Ni inamin namin mako owengo mo baabkeim blim biob otanekobo sin tekein keneba alebeneb ke-soa kobo bain God esu ut bianebtatlebbiobo gesoba 31 Yesuse ni baabe-nea Ibo funaniba Memalo ni bainobogabuobo gabib otane 32 namo namodimo ibo alukum skilaniba ilib bibam onon tlaniba nenekiem deitneunomabiobe. Ibo inanomabib otanene nenekiemo mo biamabibabe. NeAye tena biomabbiobe. 33 Ne funa-nia Ibte nete nanoba nib bobol temomakob anoba ibo tosianino deibonibabobol ayam nine ge funanita wengolo baabeiobe. Nakaia unangai da-balim kukubo wafu blibi ibo kukubmisiamo omkayebiba enin kino wate-memomabib otane ibo mo tosianim-ibe! Niminbabe, ne dabalim kukubogaisoibio kesoa ne ibo kimanamabiboge baabesebe.

17Yesuse Gode baabanea Kobo ne okok

aleyemin nakai kimanale ge baabasebe.1-2 Yesuse weng olo oyebeo

blimanoa e gabam delubmaneaabilim ut teme bianea Gode baabaneaAy kobo keb titilo omneneba nemfakanebbua ne nakaia unangai alukumkima blibe, nakaia unangai kobodlakaneba baabeneba Ibo Yesusemeletan aine ge baabenebbuei neafen smike amit nine dobia amitnomabib kesoa kobo kukub ayam olonakaia unangai alebenamabeb amotlobe. Kobo ne niniino nemtoulebneba nesak keb niniino kemtoulebnano! 3 Afen smike amit nin elemitmakamo inaminobe. Nakaiaunangai nemie ile kobo bain kla

tekein keniba Ae klebkiem klebtaGod motonobo geniba eka koboYesuse Klaist ne nemaneba tlibio nesakla tekein kenaine getabe. 4 Kobone baatneneba Inamin namin okokolo okok kemale ge baatnenebanamaneba daakenia dabalim elebiania okok olo alukum klabinibuokukub olo ne keb niniino kemtoulebbinibiobe. 5 Sinanggwano dabale moklaim blimo dimo Ay kebtem netemnanoba dum asu kebianoba kobo neniniino nemtouleb binebbio inanebamemalosa ne kebsuo na tlamio neniniino imin nemtouleb nale! 6 Kobodabalim naka maki dlakaneba kebmeletan aiba baabeneba Ibo Yesusemeletan aine ge baabenebbuo nenaka eli keb kukub ayamo wengoalebeia i keb wengo kla wentibbiobe.7 Memalo i tekein keniba Ne inaminnamino alukum kebta omnebbiobogeibobe. 8 Keb wengo baatnenebbuone i baabeia wenteniba baaniba Kobobain God etemnabianibta e kamanetadaak tlebbiobo geniba bainobogabiobe. 9 Ne baabkenamabio kobonakai dlakaneba baabeneba IboYesusemeletan aine ge baabenebbueidaabenale genita baabkenamabibe.Niminbabe, i kebmibe. Ne mobaabkenita Kobo nakai dabalimkukubo wafu blib ita daabenalegenita okebibabe. 10 Nakai nemeletan animibi makob nib dum nibmeletanobe. I kukub ayam wafublib kesoa i ne niniino nemtoulebbliobe. 11 Ne memalo dabalim olodeibonia kebsu natlang genami otaneile sma dabalim ele biomabiobe.Ay kobo hengmin blim kiningobe.Kobo nakai dlakaneba Ibo Yesusemeletan aine ge baabenebbuei kebtitilo sino ne omnebbu olota isaomyeneba kimaneba i makob elekiemaniba makob nib dumo nanobaelekiem biob inaine! 12 Sino netemiten nabiob dimo ne keb titil oloomnebbuo omania i kima blia ialukum klayam binibbu otane nakaelekiem eta aseinin bib unamabebe.E inanamabeo sinanggwano keb buktem wengo baanobuo bain anobe.

Page 203: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 17:13 200 Yon 18:613 Ne dabalim olo blio memalodeibonia kebsu natlang genami kesoane funania Ne seinino i bobol temdaako bibenoko ge funanita wengolo obibe. 14 Ne keb wengo naka eliomiawentibanakaia unangai dabalimkukubo wafu blibi i yatemniba makaadla bliobe. I inayebibo niminbabe,ne dabalim olo sakba kesoa isainaniba dabalim nakao deibonibamakob ne ulab aib kesota i nayebiobe.15 Ne mo baabkenita Kobo naka elinakaia unangai dabalim kukubo wafublib isuo deibeneba dleb one gebaabkenimibabe. Ne baabkenamabioKobo i kla kimaneba Gululame ibainobo galino watwat dabenaminodeibeneko genita okebibe. 16 Nedabalim olo sakba kesoa isa inanibadabalim nakao deiboniba makob neulab aibobe. 17 Keb wengo bainobe.Kobo i dlakaneba i keb wengo wentebianiba keb okoko olota okok kemine!18 Kobo ne nemaneba tenia nakaiaunangai dabalim kukubo wafu blibisu ele tlibio inania nesak naka elidlaia moniba nakaia unanga elisuunibbiobe. 19 Ne keb wengo wentebiania kleb okoko olob okok kebibe.Ne funania I ne nateniba isa Godewengo wenteniba ele okoko olotaokok kemine ge funaiobe. 20Ne wengolo baabkenamabio kobo naka eliilita daabenale babe. Nakaia unangainaka eli wengo wenteniba ne bainobogetnenomabib isa daabenale genitaokebibe. 21 Ne funania Ay kobo idaabeneba elekiem aniba makob nibdumo nanoba elekiem biob inanibaitem nibtem nanoba makob elekiemanomo! I inanimibo bainobo galinbanakaia unangai yateniba baanibaYesuse bain God eta dabane tlebiobogenomabiobo ge fumbibe. 22 Kebtitilo omnebbuo titil olo ne i omyaota daabenoa nib dumo elekiembiob inaniba isa elekiem aine! 23 Nisinwalo elekiem anoba makob nibdumo elekiem biob inanomo! Nefunania I elekiem aib mole nakaiaunangai dabalim kukubo wafu blibiyateniba baaniba Gode Yesuse dabanetlebua goba bianea e Yesuse meletan

isa inanea gobe biebo genomabiobogabibe. 24 Ay kobo ne fumbio Nakaele donebbu eli, ne bibo unamabioisa moniba ne baka bianiba ne titiloayal inamin einoa watemine gabibe.Sinanggwano dabale mo klaim blimodimo kobo gotneneba titilo ayalinamin einobu olo omnebbiobe.25 Ay kobo naka molotobe. Nakaiaunangai dabalim kukubo wafu blibikobo mo tekein kebibba otane nelekobo tekein kebibe. Eka naka elisatekein kenibaKobo bain nenemanebatlibiobo gabiobe. 26 Ne keb kukuboi alebeibiobe. Ne funania Kobone gotnenin kukubo i bobol temobibenoa netem item nanoba elekiemanomo ge fumbi kesoa ne kobo iamitie aleyebibo ge baabasebe.

18Nakai teniba Yesuse afu debeb on-

siobe.(Matyu 26:47-56; Mak 14:43-50; Luk

22:47-53)1 Yesuse Gode wengo ohabeo bli-

manoa deibonea esa e okok aleyeminnakanisa tanoba aayeniniinoKidlonebaaninobe, e daal tam helanoba wat-noba as olib san dolimin wat beboba2-3 Gode amo kimanin nakai komok-wal isa eka Felisie isa i Gode amodeib toulalin naka maki baabenibaIbo moniba Yudase bekeba uninege baabeniba dlaiba moniba YudaseYesuse komokwali dobyamabe nakaesu ye mo temiba Yudase ni sinwaloYesuse dletnea monoba damib oloune bianoba tekein kebinabe kesoae awa genalin naka maki dlonea ekaGode amo deib toulalin naka eli dlo-nanea i ayal osa kwam osa oletnibateniba damib ele tetemsiobe. 4Yesuseinamin namin olo e dimo tam tlam-abo e sin tekein kebe kesoa e moneaisu meb unanea baabenea Ibo wanetahen tebibe? gesea 5 i baabanibaNi Yesuse Nasalet bib sak eta hentebuobo gesiba e baabenea Banetaboge baabesebe. Yudase Yesuse komok-wali dobyebio naka esa i baka bi-etabe. 6Yesuse baabenea Banetabo gebaanabea i abuk sin nininiba gimon

Page 204: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 18:7 201 Yon 18:24sin dleb daaknoa blam biniba iminhana utesiba 7 Yesuse imin baabeneaIbo waneta hen tebibe? gesea isakimin baabaniba Yesuse Nasalet bibsak eta hen tebuobo gesiba 8 Yesusebaabenea Ne sin baabenia Banetabogabi ole ibo neta hen tebib biamone okok aleyemin naka elile deibeibaunine ge baabesebe. 9 E weng olobaaseo e sino Gode baabanea Nakaikobo donebbuei ne kima blia i alukumklayam blib otane elekiem eta aseininbib unamabebo ge baabanebuo wengolo bain ansobe. 10 Saimon Fitae ebainate tobonea Gode amo kimaninnakai i komok sume e okok nakae,e niniino Malkase, ananang geneaklone kweital da eta taisanea tesea11 Yesuse Fitae baabanea Keb bainatetoboneba ele mib tem tobtenanale!Ne Aye nemfakanea baatnenea Koboenin kino watemale genebio kesoa neinanamabibo, kobo mo tolobo gene-mebe ge baabasebe.

Awa genalin nakai Yesuse afu debet-niba moniba Anas esu onsiobe.

12 Yesuse Fitae inangge baabaseaawa genalin naka isa eka i kimaninnaka esa eka Yudai deib toulalin nakaisa i Yesuse afuniba sayo gebaniba13 debeb moniba komoke AnaseKaiafase molim esu onsiobe. Bifoleye dime Kaiafase Gode amo kimaninnakai komok sum am bietabe. 14 SinoKaiafas ele e meletani Yudai komok-wal maki baabenea Naka elekiemele ananoba kaanemeo Lom teniYuda nibo alukumo mo yalaibbabe.E ananoba kaanemeo nibo alukumdaabenea klayam nomabbio kesoakukub olo klayamobo gebanebio nakaetabe.

Fitae baanea Ne Yesuse okokaleyemin nakababo gesebe.

(Matyu 26:69-70; Mak 14:66-68; Luk22:55-57)

15-16 Saimon Fitae tem eka Yesuseokok aleyemin nakamake tem nanibai Yesuse debeb unibo kan monibaGode amokimanin nakai komok sumeam onsiobe. Yesuse okok aleyeminnaka ele Gode amo kimanin nakai

komok sume tekein kebe kesoa iYesuse debeb talaniba daam temunibo e kan unea eka Fita ele bib tambia Yesuse okok aleyemin naka eleinanea baka tam danea imin taneaunango amito kimabuo baabonea Neneke mo debeb tam tlamine? geseao Ae gesoa e Fitae baaba debetneadab tamniba daam tem tam bliba17 unang olo Fitae baabanoa Kebsanaka ele okok aleyemin nakabogesoa e baabonea Yeye ne e okokaleyemin nakababo gesea 18 deibanoaokok naka isa eka Gode amo deibtoulalin naka isa gil dububesoa asefa tefubibo Fitae ye baka bianea asetefu monsebe.

Gode amo kimanin nakai komoksume Yesuse kil oha monsebe.

(Matyu 26:59-66; Mak 14:55-64; Luk22:66-71)

19 Gode amo kimanin nakai komoksume Yesuse e okok aleyemin nakaiwengo kil baabanea Yesuse yangkesea e imin baabanea Kobo kebwengo nakaia unangai omkayebinabeb weng osa baatnenale gebaabasea 20 Yesuse baabanea Newengo nakaia unangai ayoko moomkaye binabibabe. Ne monia YudaiGode am temo minabibo keim yeomkeima biania eka Yudai Godeam sumo tem tamo minabib biamosa monia keim ye omkaye biambinabibe. 21 Kobo nimin kenebtane kil onebebe? Nakaia unangai newengowente binabibi tekein kebiobo,ita baabenebta baabkeine ge baabasea22 eka Gode am sumo deib toulalinnaka make Yesuse wengo wenteneabaabanea Kobo Gode amo kimaninnakai komok sume inamin wengomo ohamebe ge baanea watneakeneng wat biangowabasea 23 Yesusebaabanea Ne weng misiam baanimiokobo baaneba Yo misiam nanebobogenamin otane ne wengo ayamoolota obi yole kobo nimin kenebtanananebe? ge baabane otane nakaele mo yang ke baabaim blimobe. Edeibanea 24 Yesuse sayo gebaibbuosma teksa ye bia Anase dabanea

Page 205: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 18:25 202 Yon 18:40monea Gode amo kimanin nakaikomok sume Kaiafas esu onsebe.

Fitae imin baanea Ne Yesuse okokaleyemin nakababo gesebe.

(Matyu 26:71-75; Mak 14:69-72; Luk22:58-62)

25 Saimon Fitae sma aseinin yemabianea aso tefubea naka makibaabaibo Kebsa e okok aleyemin nakakebtabo gesiba e baabenea Yeye ne eokok aleyemin nakababo ge baabesea26 Yesuse afu dobonabib dimo Fitaebainate tobo blelanea Gode amokimanin nakai komok sume okoknakae klone tabiabanea unibe e ninekmake ye bianea esa Fitae baabaneaKebsa damib wato ye bieba katemtlibiobo gesea 27 Fitae imin Yeyegenabea weng tosa yota kakalukenganasebe.

I Yesuse debeb moniba Lomo komokeFailat esu onsiobe.

(Matyu 27:1-2,11-31; Mak 15:1-20; Luk23:1-5,13-25)

28 Yudai Yesuse Kaiafase amo dei-boniba debeb moniba Lomo komokeFailate am onsiobe. I inaniba onsiboamo bomanang genabotabe. Yudaisingkalin am sumo tlang genabokesoa i funaniba Nib hekmel wengobaanoa Fasoba imeno dowonomabibamo meb tebiamo ibo Yudabai amomo unaibe! Ibo inanimibo Gode kindimo misiam anomabiobo genobioboge funaniba i amo tam onaminodeiboniba bib tam bliba 29 Failatetam tenea baabenea Naka ele fatnanebiota kot kebanom genibte? gesea30 Yudai komokwali baabaniba Ekukubmisiamomo naim blim biameoni mo debeb tenobta kebsuo motlaobbabe. E misiam naseta debebtlobobo gesiba 31 Failate baabeneaIbmaye debeb moniba ilib hekmelwengo baanobio inaniba kot kebainegesea i baabaniba Lom sel ib hekmelwengo baanoa Ibo nakai mo yenaibakaanimibe genobiobo ge baabasiobe.32 (Sino Yesuse e okok aleyemin nakani baabenea I ne atdimo nemasanibasilo biki nenaiba kaanamabibo gebaabenebuo Lom teni Yesuse inabasib

olo e wengo bain ansobe.) 33 I Failateinangge baabasiba e deibe tanea amtam unanea Yesuse nganabanea teseabaabanea Kobo Yudai komok sumkebtio? gesea 34 Yesuse baabaneaKobo weng olo kebmaye kleb boboltem funanebta baaneb bleka nakamak ita ne weng sango baabkeibbiotabaanebo? gesea 35 Failate baabaneaNe keb ninek Yudababe. Kleb ninekisa eka kleb Gode amo kimanin nakaikomokwal isa imaye kemeb tenibanesu ele daibobe. Kobo fatnaminkukub misiam nanebbiote? gesea36 Yesuse baabanea Ne dabalim olokimanin naka biamio nemeletan itemeka nakai ne nafu nemeb tlibbue itemnaniba awa geniba i ne tolobo geibaklabuto mo getnenomabibbabe. Nekimanino afet kesota ne meletaniYudai komokwali mo tolobo geimblim deibeibta klabuto ge nemebtliobo gesea 37 Failate baabaneaKobo baaneba Ne komok sumobogabebo? gesea Yesuse baabaneaKobo baatneneba Kobo komoksumobo gabebo? ge baatnenebolo bainobe. Gode nemfakaneanemaneta daakenita dabalim olotlita ne biemo nemfanobiobe. Nedabalim olo tlibuo weng motonomkeimamano genita daakenitadabalim olo tlibiobe. Nakaia unangaiweng motono i bobol tem daakobibebuei ne wengo wente binabioboge baabasea 38 Failate baabaneaWeng moton ole fatnamine? gebaabanea e imin tanea bib tamunanea Yudai baabenea Ne doboohabi otane e misiamo nanebio nemo watemin blimobe. 39 Otane Yudaib kukub inaminobe. Bifole elekiemelekieme dime ibo Fasoba imenodowonom gaibo Lomo komok nenakai klabutam biaibo Yuda ibmayebaatneniba Nakae yeta tileisanebauneko genimibo ne tileisaia ononbinabib inania Yuda ib komoksum esa tileisabenano gesea 40 ingambianiba Yeye kobo naka eledeibaneba Balabas eta tileisanebatleko ge ngan monsiobe. Balabas elenaka maki yemde dlanea afobeingo

Page 206: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 19:1 203 Yon 19:16ayok oiseneta klabuto ge debeb tedaibbiotabe.

191 Omito Failate Yesuse imin

debeb tanea am tam unanea awagenalin nakai baabenea Ibo teketoboniba Yesuse ande dofaine gebaabesea i inabaniba 2 eka isabuningewaloniba Hasobo geniba gohologeniba gabamone obtabbebaniba ekae youmo gamketoufabaniba youmileme komok sumi youme ulabetekebe doboniba dobtibilubaniba3 tlaha bianiba baabaniba Yudaikomok sum kobo klayam biebo ge ohabianiba kweifamdumaniba biangowaanana inabiba 4 Failate imin moneanakaia unangai baabenea Wentine!Ne debeb tam tenia ibsu tlamabi yoleniminbabe, ne e inamin namin misi-amomo nanebua atemim blim kesotadebeb tam tlamabibo gesea 5 Yesusetam tenea bib ele tesea atemiba egabam obtabbumine obtabbebanibaeka youm ileme teke dubusabanaibbua tam tle kesoa atemnabibaFailate Yesuse dobhalilanea baabeneaEtemine! I naka ele ande dofaibbuamisiam biebo gesea 6 Gode amokimanin nakai komokwal isa ekaGode amo deib toulalin naka isaateniba ngambianiba Debeb monebaatdimo dabasaneba silo biki ananebakaaneko gengansiba Failate baabeneaYeye ne e inamin namin misiamomo nanebua atemin blim kesoa nemo ananimibabo, ibmaye debebmoniba atdimo dabasaniba silo bikianaiba kaaneko ge baabesea 7 Yudaeli baabaniba E baanea Ne Godemiinobo genebio kesoa ni hekmelwengo baanoa Inang genimib nakaiyenaiba kaaine genobiobo gesiba8 Failate weng olo wentenea funaneaE bain Gode miin bleka? ge funaneatosiananea 9 e Yesuse imin debebtanea am tam unanea baabaneaKobo abilim data tlebbio blekafab danebta tlebbue? ge baabaneotane Yesuse mo yang ke baabaimblim deibasea 10 Failate baabaneaKobo nimin kenebta ne wengo yang

ketnenamino deitnenebe? Ne komokkesoa titilsabe. Ne baania Tileisainegenimio tileikenomabiobe. Ekane baania Debeb moniba atdimodabasaniba silo biki anaiba kaanekogenimio i inaniba kemeb monibaatdimo kamasa silo biki kanaibakaanamabeb kesoa kobo olo motekein kebebbayo? gesea 11 Yesusebaabanea Gode titilo kobomo omklimblim biameo kobo ne inamin naminkukubo mo omnamabebbabe. Inaminkesoa kobo ne nananeba kaanimiokukub olo hengmin otane nakae nenemeb tenea kobo nemklebio nakae ehengmin ota dot sumobo ge baabasea12 Failate wentenea funanea Nefatnamin kukub ota nanita e klabutotileisaia unamabene? ge funase otaneYudai ngambianiba Nakae baaneaNe komok sumobo gene mole e Lomten ib komok sume makaa dofanetainaminwengo baanamabe kesoa kobonaka ele tileisaneb mole kebsa Lomten ib komok sume makaa dofanebtananamabeobo ge ngansiba 13 Failatei weng olo wentenea funanea NeLom ten ni komok sume mo makaadofanimibabo genea tanea Yesusedebeb tam tenea bib ele dasebe.Kukub klamin nakae e biino tomkwamo da oleb teniba dabalim daakeheba ofa ofa bianiba ngananiba odim uto biin toulalino omfaibbuakukub klamin nakae toulabea Yudaiowe bianiba Gabata ge owe binabiboFailate o dim ut toumbietabe. 14 Einaseo kelanoa Yudai Fasoba imenoklanomabibo amo tlotabe. Failateinanea toumbianea Yudai baabeneaIb komok sume ele biebo, ateminegesea 15 i ngambianiba Debebmonebaatdimo dabasaneba silo biki ananebakaaneko gengansiba Failate baabeneaIbo fumbibo ne ib komok sumeatdimo dabasania silo biki anaiakaaneko gabibo? gesea Gode amokimanin nakai komokwali baanibaLom ten ib komok sume Sisae elekiemeleta nib komok sumobo ge baasiba16 Failate i wengo wentenea baaneaYesuse atdimo dabasaniba silo bikianaiba kaaneko ge baabesebe.

Page 207: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 19:17 204 Yon 19:31I Yesuse atdimo dabasaniba silo biki

anaiba kaansebe.(Matyu 27:32-44; Mak 15:21-32; Luk

23:26-43)Failate inang gene kesoa awa

genalin nakai Yesuse debeb moniba17 ase e dabasa ananomabib aseobaliba obnakatoulebnea Yelusalembibo deiboniba moniba bibilimeniniino Golgota ye onsiobe. Golgotaolo Hiblu wengobe. Eka nib wengole Naka Gabamon dikinobe. 18 Iinaniba Yesuse youmo gemetlabanibaatdimo dabasa silo bikibaniba ekanaka asu isa inabeniba atdimo dlasasilo bikiniba make obo milim bikibiki naniba eka Yesus ele isak daakbiki nasiobe. 19-20 Failate wengmako enangge baa dolanea YESUSNASALET BIB SAKE YUDAI KOMOKSUMOBO ge baa dolanea deskineaatosino Hiblu weng dolanea ekaatosino Lom teni ili weng dolaneaeka atosino Glik weng dola naneaomeb utnea Yesuse ase dabasanibasilo bikibaibbua ele gabam obebut dabie ut omginebua bibilim olobib asak meb kesoa Yuda nakaiaunangai homoni weng olo watemebianiba kimonsiobe. 21 Yudai Godeamo kimanin nakai komokwali wengolo wateniba Failate baabanibaKobo baaneba Yesuse Yudai komoksumobo ge baanebbu olo misiamobe.Kobo weng olo deiboneba baanebaNaka ele baanea Ne Yudai komoksumobo genebiobo ge baanebtadolanale gesiba 22 Failate baabeneaNe dolaibio iwito mo watlanitaimino mo dolamibabo, makob sinye dolania deibueibiobo ge baabesea23 awa genalin nakai Yesuse atdimodabasaniba silo bikibaniba youmogemeisa olaibbuo nakai asuke asukena eli olo kikiniba elekiem ke debebonon tlaniba eka mak ele tananibadebeb tetenaniba dolonaminodeiboniba besa unin tlin ye tunumuteniba kwelam ele daniba tanaibbuele doboniba 24 baaniba Ele mobanomobe! Dofa bianoba tomoglim kimino olonoba tlan habianobawaneta mak nibo gaisene mole eta

youm ele debeko ge baaniba inasibosinanggwano Gode buk temo wengmako dolaniba baaniba I ne youmooitneniba kikiniba ola bianiba tomoglim kimino oloniba tlan habianibanaka make gaisene youme makedebeb unebiobo genobuo awa genalinnakai weng olo baanobio iwat naibkesoa weng olo bain ansobe.

25 Unang maki Yesuse asedabasaniba silo bikibaibbue kikibye mablibi Yesuse biem osa eka oneng osa eka mako niniino MaliaoKlofase alel osa eka mako niniinoMaliao Magdala bib ulak osa itabe.26 Yesuse e biem osa eka e gotnebinabe nesa ni esu meb ye mabiobayatemnea e biemo baabonea Biemonaka ele ob miin anebo ge baabonea27 eka e okok aleyemin naka nesakbaatnenea Unang olo keb biem anoboge baatnesea ne o omebmoniamakobnene biemo kima bli inania kimabinibiobe.

Yesuse kaansebe.(Matyu 27:45-56; Mak 15:33-41; Luk

23:44-49)28 Yesuse tekein kenea Ne okoko

alukum blimutnenobo gene kesoa ebaanea Ne aan teb dubutnenobo gebaaseo e weng sango Gode buk temobaanobuo bain inasobe. 29 I Yesuseaa wengo baaneo wenteniba deib-namtab inamino omoniba ase nini-ino hisobe tunge toboniba bilanibaomeb daakniba waen aaye tole distem daake ibaibbue omabueiba dik-ibasoa omeb utniba Yesuse omdiba-siba wantama 30 notnot ge dowoneabaanea Ne okoko ye blimutnenobo gebaanea e smike dabane unea gabamdelabmanea kaansebe.

Awa genalin nakae anate toboneaYesuse geilam wat bikinea tula temsebe.

31 Am olo dimo Yudai Fasobaimeno alukum klaib skabo bo-manomo singkalin am sum bomanoasingkalomabib kesoa i funaniba Nibhekmel wengo baanoa Ibo nakaiaunangai kaanimibi mo deibeibtasingkalin amo mo nimibe genobiobo

Page 208: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 19:32 205 Yon 20:9geniba i Failate baabaniba Kobokeb awa genalin nakai baabenebai moniba naka eli kumuno onohaubeiba i hebmamsab kaaiba nakaiteniba dleb mo dolbueine gesiba32 Failate Ae ge baabenea e awagenalin nakai dlaneamoniba naka asunai Yesuse i sinwal yenanom genibaatdimo dlasaniba silo bikibeibbueikumunoonohaubeib 33otane i Yesuseatemiba e dam ye kaanebio kesoa i ekumuno ono haubanamino deibaniba34 awa genalin naka make anatetobonea Yesuse geilam wat bikineatulasea ilem esa aay esa singa tesebe.

35 Weng olo bainobe. Olo ne ne-maye nene kino watemi biota wengolo dolanamabi kesoa ibsa amitiebainobo geine! 36 I inanibaYesuse onohaubanamino deibaniba eka anat etatoboniba bikiniba tulasibo Gode buktemwengo baanoa I e ono haubanim-ibbabo gena bianoa 37 eka Gode buktemo weng mak osa imin baanoa Inaka ele biki tulaiba atemomabiobogenanobuo bain inasobe.

I Yesuse debeb moniba tom tem watdobbusiobe.

(Matyu 27:57-61; Mak 15:42-47; Luk23:50-56)

38 Naka make, e niniino Yosebe,Alimatia bib sake e Yesuse okokaleyemin naka otane e Yudaikomokwali tolo tosiananea Ne Yesusebainobo galin nakabo genaminokimik gebinabe otane yo dimo emonea Failate baabanea Ne Yesusemo debeb unamine? gesea FailateAe kebmaye debeb one gesea emonea Yesuse debeb unang genabea39 Nikodimase sino kwitimib tetem-nea Yesuse temna weng obinibbionakae wel aayo tang kunin ayamoo abilo 45 kiloglemobe, oletneatetemnea 40 Yosebe dab kenibamakob Yuda ni nini haami dolbunomgenoba nanabob inaniba i Yesusedoboniba wel aayo tang kunin ayamooloniba alibaniba youm tekeo dlonibagebasiobe. 41 Asiam damib makoYesuse atdimo dabasa anaibbuo kikibye biotabe. Tome make damib ye

bia i misiketoufaibbuo otane i sinohaami e temo mo dolbueim blimobe.42 Tom tem ele meb kesoa i Yesusedebeb moniba e tem ye dobbusiobe.Niminbabe, am olo dimo Fasobaimeno klabib amo blimanoa singkalinamo meb tlang genamo kesota iinasiobe.

20Yesuse imin hanasebe.(Matyu 28:1-8; Mak 16:1-8; Luk 24:1-

12)1 Yesuse dobbunib sonoma bo-

manoa imin bliba bi kwinoa sibnomaSande boman tebua klaomo glik geimblim smamili kikibuaMaliaoMagdalabib ulako monoa Yesuse gloutemotemoa tom kwame amite dobdouwal-ibbue daleb taniba ken tam dabaib-bio 2kesoa atemnoa hebmamsab imintenoa Saimon Fita esa eka Yesusegotne binebio naka nesa baabenoa Inib Sume kaanea tom temo dofaibbuosanggwan debeb unibbiobe. Ne motekein kebibabe, debeb moniba afetyefamak dofaibbiobo ge baabesoa Fi-tae ni dabsak Gloutem unomo genoba3-4 dab makob blublu bebob otane neFitae gaisania neta sinmonia gloutemye uni 5 otane biin wato onamino dei-bonia besa delab mania biin wato wa-temnia eka youm ota watem nanabia6 Saimon Fitae ne abuk tle eta wat-nea biin wat unanea youmo watem-nea 7 eka youm make Yesuse gabamegebaibbu esa atem nasebe. Youmele youm mako i sinwalo makobomo dlaim blimobe. E halbu genibaafet ye dofaibbua atem nasea 8 ekasin tlibio nesak watnia inamin naminolo watem tekein kenia Yesuse bainhana unebiobo ge naibiobe. 9 Niinanobbuo Gode buk temo baanoaGode Dofakamin Nakae kaanea Iminhananamabebo genobuo ni kibinabobotane o mitmakamo klao mo tekeinkeim blim binabob biotabe.

Yesuse tetemea Maliao Magdala bibulako atemsobe.

(Mak 16:9-11)

Page 209: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 20:10 206 Yon 20:2810 Yesuse okok aleyemin naka ni

inanoba imin nini am unob 11 otaneMalia ole imin tenoa gloutem yebianoamebianoa gabam delabmanoabiin wato temoa 12 abiseli youmnamao dlusaniba make Yesuse gabamofa bine dae tounea eka mak ele skilola bine dae touna bliba yatemnabua13 i baaboniba Obo fatnanebtamebebe? ge baabosiba o baabenoa Ine Sume debeb moniba afet dofaibbuese makobo, ne mo tekein kebibaboge baabe nabianoa 14 deskinoa temoaYesuse melen kabo ele mabia atemootane omo tekein kenota Yesus etabogeim blimobe. 15 E baabonea Obowane dafa mebianebta hembebe?ge baabone otane o funanoa Damibkimanin naka etabo genoa baabanoaKobo debeb moneba afet dofanebbiamo baatnenale! Ne monia debebunamabibo gesoa 16 Yesuse baaboneaMaliao gesea o e wengo wentenoadlou unanoa deskinanoa Hiblu wengobaanoa Labonai ge baabasobe. Wengolo mitmakamo aleyemin nakakebtabo genaminobe. 17 Yesusebaabonea Ne Ay esuo mo unim blimbli kesoa obo ne mo nafunemebe!Deitneneba moneba ne nekwalibaabeneba Yesuse baanea Ne moniaAye God esu unamabibe. E ibsa ibAy Godobo genebo ge baabenalege baabonea 18 Maliao Magdala bibulako monoa e okok aleyemin nakani baabenoa Ne Sume atemibo gebaabenoa eka e wengo baabone osabaabenasobe.

Yesuse tetemea e okok aleyemin nakani atemsobobe.

(Matyu 28:16-20; Mak 16:14-18; Luk24:36-49)

19 Sande kwinoa Yesuse okokaleyemin naka ni dli te minobafunanoba Yudai komokwali nisayenanomabiobo ge funanobatosiananob kesoa amisalo neke-towanoba amda tam dounoba biobaYesuse tenea ni isak daak maneabaabenea Ibo mo tosianimibe!Bobol ayam blibte ge baabenea 20 ekweilo silo bikibaibbu osa eka anate

geilam wate bikiniba tulabaibbu osaalebesea ni watem tekein kenobaNib Sume bain hananebo genoba klaseinsoba 21 Yesuse imin baabeneaIbo mo tosianimibe! Bobol ayamblibte! Ne Aye nemanea tenia eokoko okok kebi inania ibsa dlaiamoniba e okoko okok kemine gebaabenea 22 e hobe fugebeneabaabenea Ne Gode Hobe dobyibo, ibodibine! 23 Nakaia unangai hengminohengabibo deibueiba ibo baabenibaNi ib hengmino o bobolo iminomo funomabbiobabo ge baabeibmole Gode esa inanea i hengminobobolo imino mo funamabebabe.E omtlabenamabebe. Eka nakaiaunangai hengmino hengabibo modeibueim blim keiba ibo baabenibaNi ib hengmino bobolo funino modokobenomobabo ge baabeib moleGod esa hengmin olo mo omtlaben-emebabe. E amitie funamabebo gebaabenea deibe onsebe.

Yesuse tetemea Tomase atemsebe.24Yesuse imin hana tetemea e okok

aleyemin naka ni atemsob olo dimo eokok aleyemin naka make Tomase, eniniin afeto Didimase blimobe. Maknita bioba Yesuse tetemea atemobbua25 bianoba Tomase baabanoba NiSume atemobbiobo gesoba Tomasebaabenea Ne e kweilono sil alangowatemnia ne kweile meleboniaeka anat alange atemnia ne kweileminia binai wat onsea hatemnanim blim kenimio ne mo bainobogenimibabogebaabenebua 26bianobaSande elekiem kenoba Yesuse okokaleyemin naka ni alukum am tamminoba Tomas etem nanoba amisaloneketowanoba amda tam dounobabioba Yesuse tenea ni isak daakmanea baabenea Ibo mo tosianimibe!Bobol ayam blibte ge baabenea 27 eTomase baabanea Kobo ne kweilowateneba sil alango melebonebaeka keb kweile tebeb wat tenebane anat alange hatem naneba kobobobol tem hekhek funino deibonebabainobo genale ge baabasea 28Tomasebaabanea Kobo God, ne Sumobo

Page 210: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 20:29 207 Yon 21:17gesea 29 Yesuse baabanea Kobonatemnebta bainobo gabeb otanenakaia unangai ne mo natemin blimbianiba bainobo gabib ile Gode seininsumo omyamabebo ge baabasebe.

Yon ne weng olo mitmakamo in-aminobe.

30 Yesuse okok sumo mak osa yeklabea e okok aleyemin naka ni wa-temobbu otane ne o weng sangoalukumo mo dolanamabibabe. 31 Inaotane weng ele dolai olole ne funaniaNakaia unangai tekein keniba YesuseGode Dofakamin Naka eka e Godemiin nabo geniba e bainobo genibaafen smike doboniba amit nine genitaweng olo dolanamabibe.

21Yesuse tetemea e okok aleyemin naka

mak ni atemsobobe.1 Sinanoa Yesuse imin tenea Taibil-

ias aamukye tetemea e okok aleyeminnaka ni atemsobo wengo inaminobe.2 Saimon Fitae tenabea eka Tomase,e niniin afeto Didimase tenabea ekaNataniele Galili betano bibo niniinoKena bib sake tenabea eka Sebediemelel asu ni tenaboba eka Yesuseokok aleyemin naka mak isa asu ten-anoba ye mibianoba 3 Saimon Fi-tae baaneo Ne aameno omeb mo-nia aningi haamabibo gesea mak nibaanobo Ni tena unomo ge baanobadaaknoba weseme tem daak tounobamonoba bianoba kwitimib beselib yodimo aameno omdibi bianoba haabobotane ni aningi dot men isa mo dlimblimobe. 4 Besa ye haabob binoabomanoa glik genabua Yesuse teneanininalim ye mabia e okok aleyeminnaka ni atemob otane ni mo tekeinkenobta Yesus etabo geim blimobe.Ni funanoba Naka afetobo gaboba 5 enganabenea Ten nakao, ibo aningimo dlibo? gesea ni baabanoba Yeyegesoba 6 e baabenea Ibo aamenoomoniba weseme kene kweital sin daeta ombianibta aningi mo dline geseani inanoba aameno ombianoba daakunoa aningi tlakniba sibbesiba omebut tlom genoba sitanoba 7 Yesuse

gotne binabe ne Fitae baabania EleSum etabo gesia Fitae weng olo wen-tenea e youme gamo dofa bianeaaningi haabeo imin dobo dubusaneawala daaknea aantem daak blelaneawalanea Yesus esu unea 8 eka Yesuseokok aleyemin nakamak nile wesemeobakanoba aningi menga goleb wat-noba nininalimo kikib ye onsobo ske-imba mebobe, 100 mita ese makobe.9 Ni weseme ye deibanoba watnobanininalim wat temoba ase make yeeimbianea akil dlambea aningi makiakgwal dim ye eimbiba eka blet osaye nabio kesoa watenaboba 10 Yesusebaabeneo Ib aningi mema dlibi modleb tline ge baabesea 11 Saimon Fitaewatnea weseme tem wato aningi aa-men da wafunea menganea glili gliligoleb watenea nininalim ele golaseaaning eli dot homon eka beselib nabe.153 be. I dot abil otane aameno mobelaim blimobe. E inanea goleb watdasea 12 Yesuse baabeneo Ibo tenibaunaline ge baabene otane e okokaleyemin naka ni mo baabanobtaWankebte? ge baabaim blimobe.Niminbabe, ni tekein kenoba Sumetabo genoba deiba bioba 13 Yesusedaaknea bleto olonea kikibenea ekaaning osa imin inanea kikibenaneadowonobbiobe. 14Yesuse hana tlebuoe okok aleyemin naka ni atemnaminoasumatna kesobobe.

Yesuse Fitae wengo baabasebe.15 Ni inanoba imeno dowonob

ole Yesuse Fitae baabanea Saimon,Yone miino, naka eli ne gotne blibotane kobo ne kla gotne biebo?ge baabasea Fitae baanea Ae Sumkobo tekein kebeb yotabo ne gobkeblibo ge baabasea Yesuse baabaneaKobo ne eil sibsib memei imenogibanemale ge baabanea 16 Yesuseimin baabanea Saimon, Yone miino,kobo ne kla gotne biebo? ge baabaseae baabanea Ae Sum kobo tekein kebebyotabo ne gobke blibo ge baabaseaYesuse baabanea Ne eil sibsibi imenogibanemale ge baabanea 17eka Yesuseimin baabanea Saimon, Yone miino,kobo gotne biebo? ge baabasea Fitae

Page 211: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yon 21:18 208 Yon 21:25bobol ilum omfubasobe. Niminbabe,Yesuse baabanea Kobo ne gotnebiebo? ge ohamino asumatnakesetabe. Inabasea eYesuse baabaneaSum kobo inamin namino alukumtekein kebeobe. Kobo tekein kebebyotabo ne kobo gobke blibo geseaYesuse baabanea Ne eil sibsibiimeno gibanemale! 18 Ne kobobain baabkenamabibe, kobo sinotembal bineb bio dimo kebmayeyoumo kineba bib mako inamin bibota unano genemebo une binebbuotane sinanomo kobo hangkalebminanemebo keb kweilo asu tebehanebanaka maki youmo olo kibkenibakemeb moniba kobo bibo mogoboneba Ne bib olo mo unamibabogabeb ota kemeb mo danomabioboge baabasebe. 19 (Yesuse Fitaeweng olo baabaseo o mitmakamoinaminobe. Sinanomo Fitae Godeokoko okok kebeo dafao naka makiteniba ananom gaibo e gilan onaminodebia anaiba naka maki e bainobogalino watemubaniba Gode niniinodobtouleb nomabib kesota e wengolo baabasebe.) Omito Yesuse Fitaebaabanea Kobo ne okoko okok kemalege baabasebe.

Yesuse gotne binebio ne weng san-gobe.

20 Yesus esa Fita esa bebianiba eFitae baabanea Inamin namin olotamtlubke namabobo ge baabaseaFitae deskina temea Yesuse gotnebinabe naka ne i abuk ye dosi tebikesoa natemebiobe. Sino ni imenowembianoba ne tam mili watniaYesus esu wat unania baabania Nakaewaneta Sum kobo komokwali kemiakananomabibe? ge baabaibio nakanetabe. 21 Fitae inanea ne natemneaYesuse baabanea Sum kobo naka elefatnabasota kaanamabene? gesea22 Yesuse baabanea Ne naka elebaabania Kobo amit afen biebtane imin tlano ge baabai moleolo keb okokbabe. Ne baabkeniaKobo ne kukubo kla wafunale gebaabkenimio yota keb okokobo gebaabasebe. 23 Yesuse Fitae weng

olo baabaneo balianoa bainobogalin nakaia unangai wenteniba isinwalo obianiba Yesuse baanea Yonemo kaanamabebabo ge baanebo geomonsib otane e mo baaneta Yonne mo kaanamabibabo ge baaimblimobe. E baanea Ne baabania Koboamit afen biebta ne imin tlano gebaabai mole olo keb okokbabo gebaanebiotabe.

24 Yesuse okok aleyemin nakanemaye inamin namin olo nenekino watemnita o weng sango buktem olo dolaiobe. Nibo olo tekeinkebianoba weng olo motonobogalomo! 25 Yesuse inamin naminokoko mak osa ye klabinebu otanene o weng sango alukumo mo dolaimblimobe. Nakai Yesuse inamin naminolo nabinebuo o weng sango alukumdolaib mole dabalim olo din tlanoa oolanamin alango henwanomabib esemakobe.

Page 212: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 1:1-2 209 Abosel 1:9

AboselYesuse okok dlasanin nakaii weng sangobe.Tekein kemin wengobe.Yesuse daakenea atdimo kaanea

imin hananea ulanea abilim unebuabifolo 33 ese mak blimanota LukeYesuse okok dlasanin nakai okokonabinibbuo weng sango dolanebiobe.E mikiktemo Yesuse dowan wengodolaneta omit ole Yesuse okokdlasanin nakai okoko nabinibo wengsang olo dola nanebiobe. Weng oloGode Hobe Yesuse okok aleyeminnakai daabenea moniba Yesusedowan wengo bib sumo Yelusalemoomkeima bianiba eka moniba Yudiabetan osa Samelia betan osa ekabetan mak osa omkeimam haabinib-buotabe. Fitae okoko nabinebuoweng sang ole sabta 1-12 o tem otabiobe. Eka Fole okoko nabinebuoweng sang ole sabta 13-28 o tem otabiobe.

1:1-26 Mikiktem wengobe.a 1:1-14 Yesuse imin ulanea abilim

onseo wengobe.b 1:15-26 Yudas Iskeliote alango

naka make imin dofasibe wen-gobe.

2:1–8:3 Yesuse okok dlasanin nakaiYelusalem bibo binibbuo wengotabe.

8:4–12:25 Yesuse okok dlasaninnakai Yudia betan osa Sameliabetan osa binibbuo weng otabe.

13:1–28:31 Fole okoko weng san-gobe.

a 13:1–14:28 Fole bib mak bib makohaabianea Yesuse dowan wengoomkaye binebuo wengobe.

b 15:1-35 Bainobo galin nakaiaunangai Yelusalem bibo minabianiba weng obinibbuo wengotabe.

c 15:36–18:22 Fole bib mak bib makohaabianea Yesuse dowan wengoomkaye binebuo wengobe.

d 18:23–21:16 Fole bib mak bib makohaabianea Yesuse dowan wengo

omkaye binebuo wengobe.e 21:17–28:31 Fole klabuto ge debet-

niba haamonsiboweng sangobe.1-2 Ae Tiofilas ne keb futano dola

omfubkenamabibe. Sino Yesuseinamin namin okoko klabianeainamin namino nakaia unangaialeye biam bianea e okok dlasaninnakai dlakanea Gode Hobe titilo eomalea Yesuse titil olo omonea eokok dlasanin nakai inamin naminokoko alukum alebenea Gode imindebeb ulanea abilim onsebe. Ne sinobuk mako inangge baania dolaibiotamemalo imin inangge baanita buk olodolanamabibe.

Yesuse imin ula abilim onsebe.3 Sino Yesuse enin kino watenea

kaanea imin hana bianea e ulaneaabilim unamabeo amo 40 o smaye bio kesoa e bia e okok dlasaninnakai ateme bianiba e bain Godedofaanebiota biebo gabiba e teneaGode kimanin kukubo e okok dlasaninnakai aleye biam binebiobe. 4 Einanea i tena bianiba baabenea IboYelusalem bibo mo deibonimibe! Nesino baabenia Gode Hobe dobyam-abebo ge baabeibue waisa bliba tletamitdata onon tlaine! 5 Sino Yonenakaia unangai aaye fuelabenebuotane ibo Gode Hob ele mo blibtasinanamobabo memalo dabaneadaakenea ib bobol temo onontlanamabebo ge baabesebe. 6 Yesusee okok dlasanin nakai tena bianibabaabaniba Sum kobo memalota Lombib seli mo dlabeneba uniba Islel nakani nini dabale nimaye imin kimanobaIslel ni niniino sumu benamabuo?gesiba 7 Yesuse baabenea Islel ibdabale ibma kimanomabib dimo ibomo tekein kebibbabe. Ne ay eta amolo omfakanebua elekiemeleta tekeinkebebe. 8 Ina otane Ne Gode Hobedabai tenea ibo bekebe bianea e titiloomkayebea ibo moniba Yelusalembib sel isa Yudia betano bib mak bibmak sel isa eka Samelia bib sel isa ekabib mak betan mako blib isa alukumne wengo omkayemomabiobo gebaabenea 9deibe ulanea abilim unang

Page 213: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 1:10 210 Abosel 2:4genea bebea atemebiba utnea isakye une monea ayungo ge waisanoai mo atemim blim kesiobe. 10 Einanea unea e okok dlasanin nakaiabilim uto sma ye teme monsibaabiseli youm namao dlusaibbueiasuke teniba Yesuse okok dlasaninnakai isu ye tlaniba baabeniba 11Galilinaka ibo mo mabianibta abilim utotememibe! Yesus ele unea atemibosinanomo tlang game osa makobmemale unea atemib inamin ye tleaimin atemomabiobo ge baabesiba12 i amgolime Olibe golim ut blibodeiboniba moniba Yelusalem bibonsiobe. Amgolim ele meb Yelusalembibo kikib ye malane biotabe.

Yudase alango naka make dofasiobe.13 I inaniba moniba Yelusalem bib

ye unaniba utniba biino asal uto aalabinabibo tem ut onsiobe. Biin olotemo ut onsibi i niniino elitabe. Fitaesa Yon esa Yems esa Endlu esa Filibesa Tomas esa Batolomyu esa Matyuesa Yemse niniin aseke Alfiase miinesa Saimone Lomseli kimanin kukubomo gobe binabeba naka esa Yemseafete miine Yudase niniin asek esaitabe. I inaniba minabiba 14 MaliaoYesuse biem osa eka unang mak isaeka Yesuse ningwal isa i tetemnanibamibianiba Gode amitie nganhabinibbiobe. 15Amolo dimota bainobogalini nakaia unangai 120 ese makminiba Fitae hana manea baabenea16-17 Nekwal ibo wentine! Yudaseni sinwalo Yesuse dlakanebua nitemYudas etem nabioba Yesuse okoko nialeyebea klabob otane Yudase moneaYesuse komokwali baabenea tenibaYesuse afu debeb moniba klabutamunibbiobe. Sinanggwano Gode Hobenib fanine Debite weng olo omaleae naka ele weng sango Gode buktemo dolanebuo weng sang olo baininanoa tam tlobe. 18 Yudase inaneakukub misiam olo nanea Yesuseananomabib nakai monio olaliba olebmonea dabale walonea monsaneaablabu daak blelanea ananoa alegobiaba tlea kaanebiobe. 19 E inaneakaanea Yelusalem bib seli wengsango wenteniba dabal ye niniino

Akeldama ge nganhabiobe. Niniin olomitmakamo dabal ele ilem dimobe.20 Sinanggwano nib fanine Debiteanso buko Samo temodolanea baaneaE amo besa noko! Nakai o temo mo

nimibe gena bianeaeka ans mako tem osa dola baaneaNaka mak eta e alango dokoneko

genanebio kesoa21-22 nibo memalo nakai e alango modofanomo! Nibo inanoba dofanomgaobo bibilib ile mo dlanomobe! SinoYone aa fuayemin nakae okoko okokkebe dimo ni Yesus etem nabiobanakai ni bekebe haabianiba inaminnamin okoko Yesuse nabeo wate-mebiba kaanea ula abilim une nakaita mo dofanoba e tena bianobaYesuse kaanea imin hana uneowengoomkeimameko gesea 23 i nakai asudlakasiobe. Naka eli dlakasibi makeniniino asumatnabe. Mako Yoseb ekamak ole Basabas Yastas etabe. E dofanabianiba eka mak ele Mataiase dofanasiobe. 24 I inaniba dlakaniba Godebaabaniba Sum kobo naka eli boboltemo alukum tekein kebeb kesoa kobofunaneba Nakae yeta dofaine gabebmole alebeneba 25 e Yudase alangodokonea e okoko deiboneo okok ke-meko! Yudase Yesuse okok dlasaninokoko deibonea monea aseinin bibunebo ge oha bianiba beten keniba26 bianiba tomo olo tlan habianibawane tom eta molot daake blelanemole dofanomo geniba ina binibaMataiase tom eta molot daak tle ke-soa eta dofaiba Yesuse okok dlasaninnakai 11 i tena haabinibbiobe.

2Gode Hobe dabane daak tlebiobe.

1 Singkalin am sumo niniino Fen-tikos amo tlo kesoa Yesuse bainobogalin nakai am olokiemo tem tammina bianiba wentiba 2 unine sumeabilim ut danea makob ati unin kem-sea wentenabiba daakenea am tamosa unin eta dasea deibanabiba 3 atolinamino halbi tenoa nakaia unangaidimo alukumonon tlanoawatenabiba4 Gode Hobe i bobol temo alukum

Page 214: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 2:5 211 Abosel 2:23onon tlanea e wengo omyensea i bibmak nakai weng ota afet afet obiba5 Yuda nakai bib mak bib mako Godewengo sin ota wafu bianiba alukum teYelusalem bib ye blibi 6 i unine wen-teniba mina bianiba temibta bainobogalin nakaia unangai inaniba wengoafet afet omsiba Yuda naka makiwentibta ba i weng ota obib kesoawenteniba smiko deibe unoa i boboltemo hekhek omfubesoa 7 baanibanaka eli Galili naka otane 8 i niminkenibta bib mak bib mak naka nibwengo wente bianibta obibe? 9 Nibobib mak bib mako bianoba maki Fa-tia betan da te maki Midia betanda te maki Ilam betan da te makiMesobotemia betan da te maki Yudiabetan da te maki Kabadosia betan date maki Fontas betan da te maki Esiabetan da te 10 maki Flisia betan date maki Famfilia betan da te makiIsib betan da te maki meb Sailini be-tano kikibo Libia betan da te blibaeka Lom betano biob nisa inanobaYuda naka ni tenaboba eka nakaiYuda nib kukubo wafu blib nakai ten-anoba teboba 11 eka maki Klit betanye blib isa eka maki Alebia betan yeblib isa tenanoba mi biob otane nakaeli Gode okok sumo klanebio wengsango nib weng omkeimaiba wento-bobo geniba 12 i smiko deibe unoabobol temo hekhek fumbianiba i sin-walo baase baase bianiba kukub olomitmakamo fatnamine? ge omon-sib otane 13 naka maki weng doboweng oye bianiba Naka eli waen aayehomon dowonibta gabamon temomi-mau bebiota nabiobo ge oye mon-siobe.

Fitae wengo omkeima bisebe.14 I inamsiba Fita esa eka Yesuse

okok dlasanin nakai mak isa hana-maniba Fitae nakaia unangai baabe-nea Yuda ibsa eka naka mak unangmak ibsa teniba Yelusalem bib ele blibibo ne weng ele baabenamabio klawentine! 15 Ib bobol temo fumbiboNaka eli gabamon tol temomima fubebiota weng namin namin bliobo gabibotane i gabam tol temo mo mima

fubeim blimobe. Memale afoko tubu-tubu tebo olomole aaymisiam unalinamba 16 otane bib mak bib mak nakaiwengo afet afet obiba ibo wentib yosinanggwano Gode weng omkeimalinnaka e niniino Yoele weng olo Godebuk temo dolanea baanea17 Gode baanea Mubiang amo meb

tlamo dimo ne Hobe dabaiamonea nakaia unangai dimoalukum onon tlanea ib memeialukumunang ten isa naka tenisa i ne wengo omkeimabibaeka ne ib naka tembali in-amin namino daam deib aleyebiania eka hangkalebminwalidaam moton aleye biam bliawatememomabiobe. 18 Ae,am olo dimo ne Hobe neokok kemin naka unang isadobya i ne wengo omkeimaibawentenabiba 19 ne inania in-amin namin afeto dabalim oloalebenamabio ibo sinomowa-temim blimobe. Ilem osaas osa atum osa otabe. Ekaibo abilim uto watemiba neinamin namin afeto alebe-nia 20 afoko deskinaia mililanabianoa eka alime deskinaiailem ananeme dim ota Sumetenamino tam tlamabobe. Amolo dim ota nakaia unangaie okoko wateniba e niniinodobtouleb nomabiobe. 21 Amolo dim ota nakaia unangaiSum ne nganatneib mole nedaabeia i ne naka an ne unangan nanomabiobo ge baaneai Yoele dolanebuo memalo eweng olo yamo balinobo gebaabenea

22 eka e imin baabenea Islel ibone wengo kla wentine! Ibo YesuseNasalet bib sake tekein kebib yotabe.Sino e dabalim ele bianea ibo bekebebie dimo Gode titilo omkahabea in-amin namin okok sumo ibo sino mowatemim blimo klabea watem tekeinkebib yotabe. E bain God eta da-bane tlebiobe. 23 Sinanggwano Godefunanea Sinanomo Ne miine dabaia

Page 215: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 2:24 212 Abosel 2:39daaknea dabalim daako unameo ikweiban dimo dofanano ge funanebiokesoa inanea Yesuse ib kweiban dimodofanea debeb moniba Lom sel isutemiba i Yesuse atdimo dabasa silobiki anaiba kaane otane 24 i Yesuseimin hananamin deibo mo waisaimblimobe. Gode Yesuse imin do-faanea kaanamin kukubo omakibi-lanea hananebiobe. 25 Sinanggwanonib fanine Debite inamin namin olofunanea e Gode buk temo dolaneabaaneaNe Sume atemia e amitie ne

beketne bianea ne kweilekweitale kikib ye bie kesoane nakaia unangai tolo motosiambibabo, 26 ne boboloayam fumbiania e niniinodobtouleb biania kaanimioimin hananamabibo genia27 ne kukub olo tekein kebibe.Ne kaanamabi otane kobo neafen smike haam gloutemomodeitnenamabebbabo, kobofumbeboNeOkokNakaAyamedamo mo klaanemebabogabeb kesoa ne dame moklaanimibabo, 28 kobo afensmik deib ayamo aletnenebbuosa eka kobo beketne bieb osane kla seimbibo ge baaneadlanebio kesoa

29 nekwal ibo ne weng olo ibobaabenamabibe. Nib fanine Debitekaanea nakaia unangai tom temwat dofaibbuo e gloutemo sma buanibo watemobbuo Debite ele wengsango mo dolaim blimobe. Nakaafete weng sang ota e dolanebiobe.30 Sinanggwano Debite Gode wengomkeimalin nakabe. Gode Debitebaabanea Keb molofeite komok aneamakob kleb ulab anea nakaia unangaikimanamabebo gesea Debite funaneoe wengo bainobo ge funasebe.31 Sinanggwano Debite weng olotekein kenea funanea Sinanomo GodeDofakamin Nakae tenea kaanea iminhananamabebo genea e buk temodolanea baaneaGode e dame gloutemo amito mo

deibaneta klaanamabebabogenebio

nibo tekein kebuobe. Weng sang oloKlaiste weng sangobo ge baabenea32eka Fitae imin baabenea Gode Yesusele imin dofaanea hananea ni alukumatemobbiota oyebuobe. 33 Memalonaka ele Gode debeb utnea abilimut danea e kweile kweitale kikib yetoumbiebe. Yesuse inanea toumbiasinanggwano Gode baabanea NeHobe dobklamabibo ge baabanebuomemalo bain inanea dabalea Yesusedebeisa dabanea daakenea nisu eletlebe. Ibo inamin namin olo watenibawengo wentenaib olo Gode Hob etani dobyeta atemiobe. 34 Debite wengolo dolanebuo ele dimo mo baaimblimobe. Eka e abilim ut osa mounim blim na otane e Gode buk temodolanea baaneaGode ne Sume baabanea Kobo ne

kweile kweitale kikib yetoumbianeba inamin naminokima bieba 35 sinanomo nekeb makaai alukum yaliai titilo blimanamabobo gebaabanebiobo genea

Debite emaye inangge baaneadolanebio kesoa 36 Islel nakaia unangaibo ne wengo kla wentine! Ibo Yesuseatdimo dabasa anaibbue Gode nakaele baabanea Kobo ne KemfakaminNakaneba komok sum anale geneainanebiobo ge baabesebe.

Naka homon unang homoni Yesusewengo bainobo gesiobe.

37 Yuda nakai Fitae wengo wen-teniba i bobolo ilum omfubenoa iFita esa Yesuse okok dlasanin nakaimak isa baabeniba Nekwal ibo nifatnanomabbione? ge baabesiba38 Fitae baabenea Ibo ib hengminodeiboniba ib bobol temo deskinanibaGode omaniba Yesus Klaiste niniindimo aaye fuelaniba Gode ib heng-mino omtlabenea e Hobe dobyeko!39 Sinanggwano God Sume motonwengo baabenea Ibsa ib molobselwalo unaib isa bib mak bib mak selisa Ib hengmino deiboniba ib bobol

Page 216: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 2:40 213 Abosel 3:9temo deskina omoniba ne omnaibone Hobe dobyamabibo genebiokesoa nakaia unangai e dlakanebueiinaib mole e Hobe dobyamabeboge baabenea 40 eka e weng makosa homon oye biam bianea ekabaabenea Ibo nakaia unangai misiamii hengmino kukubo mo wafunimibe!I enin sumo tam tlubenamabobe. Iboib bobol temo omoniba Gode omalinegesea 41 naka homon unang homoniFitae wengo wenteniba bainobogeniba aaye fuelasibi 3,000 obe. Iinaniba aaye fuelaniba sin bainobogeibbuei tenaniba mi haabisiobe.

Yesuse bainobo galin nakaikukubobe.

42 Yesuse okok dlasanin nakaiinaniba aleyebiba bainobo galinnakaia unangai i wengo wentebianiba i sinwalo mibianiba bainobogalinnakamakunangmaki daabesesebianiba Yesuse kaanebio bobolofumbianiba imeno makob olminibawembianiba eka Gode nganabanomgaib osa miniba i bobol tem makobomfaniba nganha biam bliba 43 Godetitilo omkayebea Yesuse okokdlasanin nakai inamin namin okoksumo klabiba naka homon unanghomoni wateniba dlou unanibaobianiba Dowe! Kukub olo fatnaminkukub tam tlebone? ge omonsiobe.44 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai inaniba mibianiba i afobeingosa oleb te olminiba baaniba Oloalukum bainobo gabob nibmioboge obianiba 45 eka inamin naminooleb moniba naka maki walonibamonio oise tlebianiba eka i dabalosa naka maki deibeiba waliba moniooise tlebiam bianiba olmina bianibaoloniba bainobo galin naka makunang maki inamin namin blimiokaye binibbiobe. 46 I ina bianibaam obba ye bomanomo bomanomoyo dimo Yesuse bainobo galin nakaiaunangai Gode am sumo temo minibaGode nganha bianiba eka Yesusekaanebuo bobolo fumbianiba monibaam mak am mako temo mina bianibaimenowembianiba i imaye bie bie nin

kukubo deiboniba naka maki dohaliladaabesese bianiba i bobol ayamfumbianiba 47Gode niniino dobtoulebbliba Yuda naka mak unang makifumbianiba Bainobo galin nakaiaunangai kukubo klayamobo gabibaamobba ye bomanomobomanomoyodimo nakaia unangai Yesuse bainobogeniba te watem te watem bianibahomon anibta binibbiobe.

3Fitae Yone i dabo gilok alobio nakae

klaubasiobe.1 Am obba ye bomanomo bo-

manomo yo dimo afoko delwabmanomo nakaia unangai Godenganhabibbua am mak bomanoaFitae Yone i dabo bliba kwin tlanoaafoko delwab masoa imin inanibaMonoba Gode am sumo tem unanobaGode nganhamomo geniba tetemiba2 naka make awoko mema gongamtem da dobmikinoa gilok alobua amobba ye bomanomo bomanomo yodimo e bibam seli ge debeb tenibaamito niniino amit ayamo kikib yedobkabiba bianea nakaia unangaitlaniba Gode am sumo temo unomgaibo moni wengo ngenye binabebuaolo dim osa imin inaniba debeb tedaibbua bia 3 Fitae Yone i dabo tenibaGode am sumo amit ye tetemiba emoni wengo ngenyemsea 4 i dabodlo dlo ateme bianiba Fitae baabaneoKobo ni yatemale gesea 5 gilok alobionakae inanea deskina yatenea ebobol temo funanea i inamin naminodonom genibtabo gamsea 6Fitae iminbaabanea Ne monio blim otane YesusKlaiste Nasalet bib sake titilo omnekesoa ne daabkenamabibe. Kobohananeba one ge baabanea watnea 7 ekweilone kweital dae kwei gong watafunea dofanea hebmamsab e skilonosa kabmukon osa ayamu banoa 8 ehebmamsab hananea sein seineaFitae Yone i dabo bekebebia tanibaGode am sumo tem tam unaniba eseim bebianea Gode ayam nanetadaatnenebo gansea 9 naka homonunang homoni Gode am sumo tem

Page 217: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 3:10 214 Abosel 4:1-2tam blib isa atemibta e biin tlahaabianea Gode niniino dobtoulebnekesoa ateniba 10 baaniba Sino nakaele amit ayamo kikib ye toumbianeanganye bianea Monio onine gengambea ni ateme binabob otanememalo e ayam anebo ge funanibai smiko deibe unoa 11 e deibeneaFita esa Yon esa i sinwalo kwei nakatem naka tem biniba taniba Godeam sumo basal dim tam onsiobe.Basal olo niniino Solomone basalobe.Nakaia unangai i smiko deibe unoablublu teniba Fita esa Yon esa gilokalo binobio naka esa isu ele tlemsiba12 Fitae yatenea baabenea Islel nakaiaunanga ibo mo dlou une bianibtani mo dlo dlo yatememibe! Ibo mofunanibta I titilo sbal bianibta i gilokalo binobio nakae klaubaibobo gefunanimibe! 13 Gode Eblaham esaAisak esa Yekob esa eka nib faninwalimak isa i kimaninobe. E miine Yesusedaabanea e niniin sumo omalebuotane ibo debeb moniba komokwalidobyiba komoke Failate funaneo Eayamobo, ne tileisanano gene otaneibo baaniba Yeye geibbiobe. 14Yesusekintalin naka ayam kining otane iboe wengo wentenamino deibanibaFailate baabaniba Nakai yenanekaaibbio naka eta tileisaneba unekogesiba e tileisane unea 15 Yesus elenib afen smiko deib ayame aleyebeaibo baaniba Anaine ge baanibadoboniba komokwali dobyiba anaibakaane otane Gode imin dofaaneahananea ni atemobbio kesoa ni oweng sango baabenomabbiobe. 16 NiYesuse niniino bainobo gabob kesotae titilo gilok alo binobio naka eleklaubanoa atemiobe! Bainobo galinolo Yesus eta omyeta o naka eleklaubanoa ibo atemiobe. 17Ne tekeinkebibe, ibo mo tekein kenibta YesuseGode miinobe geim blim bianibtaib komokwali ib sinwalo Yesuseanaibbiobe. 18 Sinanggwano Godee weng omkeimalin nakai e wengoomya i nakaia unangai omkaye bian-iba baabeniba Ne Dofakamin Nakaetenea enin sumo watemamabebogeibbio ibo Yesuse anaibbuo weng

olo bain anobiobe. 19 Ibo inaibbiokesoa ib hengmino deiboniba ib boboltemo deskinaniba Gode omaliba eib hengmino omtlabeneko! 20 Iboinanimibo God Sume bobol tem funinayam osa e titil osa omyenea Yesusedabanea tenea ibsu tlamabebe.Sinanggwano Gode e miine YesusKlaiste ibo daabeneko ge baaneadofakane biotabe. 21 Memalo Yesuseabilim ut biebe. Sinanggwano Godee weng omkeimalin nakai wengolo omyensea i nakaia unangaiomkaye bianiba baabeniba SinanomoGode inamin namino imin memaklanang gameo Yesuse dabanea imindaakenea dabalim ele tlamabebogeibbio amo yo tlamo dim ota e imintlamabebe. 22 Sinanggwano MoseseGode buk temo dolanea baaneaIb Sume Gode weng omkeimalinnakae dabanea tlamabeo makob ene namanea tlibio inanamabebe. EYuda nakabo makob ibtabo, ibo ewengo klawentine! 23Nakaia unangaie wengo mo wentim blim keibmole i Yesuse bainobo galin nakaimo baka nimibe! I Gode yenaneakaanomabiobo ge baanea dolanebuaeka 24 Gode weng omkeimalinnaka make niniino Samyuel esaeka Gode weng omkeimalin nakaimaki Samyuele abuk dleb tleminisa i alukum kukub ele tam tlebuawatemebib olo weng sango oyebinibbuo 25 Gode weng omkeimalinnaka eli alukum ib faninwalobe. Godei wengo omyebuo e ibsa memaloinanea weng olo omyebiobe. GodeEblahame moton wengo baabaneaKeb molobseli walaibo bib mak bibmak seli alukum daabeiba ayamanomabiobo genebio kesoa 26 Godemiine dabanea mikiktemo teneaibo daabenebio kesoa ib hengminodeiboniba ib bobol temo deskinaGode omaniba e meletan aine gebaabesebe.

41-2 Fitae Yone i dabo nakaia

unangai baabeniba Yesuse kaaneaimin hananebio kesoa dabalim

Page 218: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 4:3 215 Abosel 4:19naka isa kaaib biamo sinanomoimin hananomabiobo ge oyemsibaGode amo kimanin nakai mak isaGode am sum deib bomin nakaikomok esa Sadyusi nakai mak isai wengo wenteniba atliaubenoateniba 3 Fitae Yone i dabo yafu dlogenabiba amo kwinoa mililano kesoai funaniba deibenob skabo bomasotakot kebenomo ge baaniba dleb tanibaklabutam tam dasiobe. 4 Ina bisibolo dimo naka homon unang homoniFitaewengowenteniba nakai bainobogenabiba eka sin bainobo gabib nakaitenaniba misibo 5,000 ese makobe.

Komokwal isa naka gang isa i FitaeYone i dabo kot kebesiobe.

5 Bomanoa Yudai komokwal isa ekanaka gang isa hekmel weng tekeinkemin naka isa 6 eka Gode amo ki-manin nakai i komok sume niniinoAnas esa eka Kaiafas esa Yone niniinasek esa Aleksanda esa eka Gode amokimanin nakai i komok sume mele-tani mak isa teniba Yelusalem bib yeminiba 7 i Fitae Yone i dabo baabenibaNi kibi kaba sin ele maine gesibai masiba baabeniba Wane titil otagilok alo binobio nakae klaubanone?Waneta ibo titilo omyeneta Inainege baabene biote? ge oyemsibahebmamsab 8 Gode Hobe Fitae daa-banea wengo omalea esak baabe-nea Komokwal ibsa naka gang ibsa9 ibo ni kil oye bianiba ibo niminkenibta naka ele klaubaibta ayamanene? ge oyebib olo ne baabenam-abibe. 10 Ibsa eka Islel nakaia unangaisa alukum kla wentine! Ibo alukumYesus Klaiste Nasalet bib sake atdimodabasa anaiba kaanea Gode imin do-faanea hananebue e titil ota gilokalo binobio nakae klaubanota iboatemiobe. 11 Ibole makob am genalinnakai ulabobe. Eka Yesus ele makobsbal ase ulabobe. Gode buk temobaanoaAm genalin nakai sbal as ele

misiamobo temdeibanomogeibbu otane komoke baaneaYeye ibo sbal as ele isak amunayamobo bikieine gesea i

inaniba sbal as ele isak amunebikieibbiobo genobu olo

Yesuse weng sangobe. Kukub olomakob ibo Yesuse baabaniba Ni kobodeibkenoba kananoba kaanamabeobogeniba anaiba kaane otane Godeimin dofaanea hananea bainobo galinnakaia unangai kima biebe. 12 Godeeleta dabakanea e nib hengminowalubenebio kesoa nibo utnobaabilim uto amit nomabbiobe. Godedabalim nakai maki niniino mobaabeneta nakae yeta ib hengminowalubenebo geim blimobe. EYesuse niniino olota baanea etaib hengmino walubenebiobo gebaanebiobo ge baabesebe. 13 FitaeYone i dabo inaniba weng oloomkeimabibo i mo tosianim blim,aal gamakabeno kesoa yatemniba ifunaniba Naka eli dolamin kukubomo tekein kebibbabe. I sesa nakaotane ni tolo mo tosianbibbabo, isino Yesuse bekeba binibbio kesotanabiobo geniba bobol tem hekhekfunmonsiobe. 14 I ina bianibatemibta gilok alo binobio nakaeayam anebua Fitawala Yonwalaitena blib kesoa ateniba weng blimkesiobe. 15 Komokwal isa naka gangisa i Fitae Yone i dabo baabenibani weng mako baanomabbiobo, ibobib tam onsibte gesiba i taniba bibtam onsiba deibeniba i sinwalo baasebaase bianiba 16 baaniba Naka asueli okok sum olo klaiba Yelusalembib seli alukum watemib kesoa nibokukub olo omwanamino deibo blimyole nibo naka eli fatnabenome?17 Weng olo balianoa naka makiwentib mole misiam kesoa nibonaka eli watanoba Ibo naka makunang maki Yesuse weng osa e niniinosa mo baabenimibe ge baabenomogeniba 18 i imin Fitawali nganabeibataniba am tam temiba baabeniba IboYesuse wengo iminomo oye bianiba ekukubo mo aleyemibe gesiba 19 FitaeYone i dab sak yang ke baabeniba NiYesuse wengo mo deibonomobbabe.Gode ni baabenea Ibo Yesuse wengsango nakaia unangai omkayemine

Page 219: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 4:20 216 Abosel 4:36gabe otane ibo Yesuse wengodeibueine gabib yole ni Gode wengodeibonoba ib kukub ota wafunomoboGode kin dimo ayam bleka? Ibo klafunaine! 20 Yesuse inamin naminokoko alukum klanea ni watemobbuosa eka weng ayamo ni wentobbuosa ni mo deibonomobbabe. Niomkeimamomabbiobo ge baabesiobe.21Komokwali Fitae Yone i dab i wengowenteniba temiba nakaia unangaigilok alo binobio nakae ayam anekesoa ateniba God eta klaubanetaayam anebo ge funaniba Gode niniinodobtouleb nib kesoa yateniba ifunaniba Nibo Fitae Yone i daboklabut ge dleb unom bleka yenanomeso ganmonsib otane i nakaia unangaitolo tosiananiba deibeniba baabenibaIbo Yesuse wengo nakaia unangaiimino mo oyemibe ge baabeibaonsiobe. 22 Gilok alo bua klaubasibele bifolo 40 obe.

Bainobo galin nakai Gode baabaibatitilo omkaye bisebe.

23 Fitae Yone i dabo komokwalideibeniba i nekwali moteniba bian-iba Yudai komokwali inamin naminonaye biniba tlibo wengo baabesiba24 alawali wentib ole i alukum minibaGode baabaniba Sum kobo abil esaeka inamin namino abilim uto bu osaklana bianeba eka dabal esa inaminnamino dabal ele dimo buo klanebaeka aaye sole klaneba eka inaminnamino e tem daak buo klananeb-biobe. 25 Sinanggwano ni fanine Deb-ite keb okok nakae keb Hobe dabalebae buk temo dolanea baaneaBib mak bib mak seli fatnanibta

alo tliyebone? I God esae Dofakamin Naka esa awagenomo gabib otane i monanomabibbabe. 26Betanmakolo komok sum isa komok-wal isa miniba baaniba NiboGod esa eka e Dofakamin Nakaesa awa genaobobo ge baaib-biobo ge baanea dolanebioboge baabaniba

27 Fitae Yone i dab osa eka i nekwalisa imin Gode baabaniba Debite weng

olo baanebuo i bain inaibbiobe. Helotesa eka Fontias Failat esa ekaYuda tenisa eka bib mak sel isa i bib ele minibabaaniba Yesuse ananomo geibbiobe.28 Sinanggwano kobo inanggefunanebbua eka Helot esa Failat esaeka i meletan isa inaniba keb OkokNakae dofakanebbue anaibbiobe.29 God kobo ni Sumobe. I baabenibaIbo Yesuse wengo omkeimaib moleni yananomabbiobo gesiba kobo iwengo wenteneba keb titilo omyebani keb wengo omkeimanomabbiobe.Kobo daabenebta ni tosianinodeibonomo! 30 Keb titilo omyeba niginin gami klaubenoba ayam anbibakeb Dofakamin Nakae Yesuse niniinoomkeimanomobo e titilo omyebainamin namin okok sumo klamomoge obianiba beten kenabiba 31 i amofibamsoa deibo bliba Gode Hobei bobol temo alukum onon tlaneatosianino deiboniba Gode wengosbalma omkeima monsiobe.

Yesuse bainobo galin nakaia unangaii bobol temo makob ansiobe.

32 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai i bobol tem funino makobomfaniba i afobeing osa kebmibenemibe galino deiboniba makobolminiba baaniba Olo alukum bain-obo galin nakaia unanga nibmiobogabiba 33 eka Gode titilo Yesuse okokdlasanin nakai omkayebea i Godewengo omkeima bianiba baabenibaYesuse kaanea Gode imin dofaaneahana tlebiobo gesiba nakaia unangaimo bainobo gabibbai wentenibafunaniba Yesuse okok dlasaninnakai ayamobo gabiba 34-35 am makbomanomo bomanomo bainobo galinnakaia unangai dabala amao nakamaki waloniba monio oise tenibaYesuse okok dlasanin nakai okayebibaeka Yesuse okok dlasanin nakaimoni olo oloniba bainobo galin nakamak unang maki inamin naminoblim biaibi dokayebiba i isak temoimena moniao blimu benamino blimmakob amitie dlanye binobiobe.36 Naka make niniino Yosebe e Libainakabe. E gongam bibo Saiblas otabe.

Page 220: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 4:37 217 Abosel 5:19-20Yesuse okok dlasanin nakai e niniinmako Banabas ge nganha binibbiobe.Niniin olo mitmakamo daayeminnakabe. 37 Banabas ele dabale nakamake walonea monio oleb teneaYesuse okok dlasanin nakai oyensebe.

5Ananaias esa Sabaila osa i weng san-

gobe.1 I inabiba naka make, niniino

Ananaiase e alelo Sabailao i kam osainaniba i dabale naka make waloniba2 monio oloniba atosino ima kamwaloleb unaniba atosin ota oleb teneaYesuse okok dlasanin nakai oyeneabaabenea Ne monio alukum oloniaGode olalibo ge baabesea 3 Fitaebaabanea Kobo Gululame bobol temfunin ota funanebta Gode Hobe dimbaabanebobo, keb monio atosinokebma oleb unaneba atosin otaoloneba ni oyeb otane Ne monioalukumGode olalibo genebobe. 4Sinoi dabal ele mo walim blim blibokebmibe eka waloneba monio olebosa moni olo kebmi otane kobonimin kenebta ni dim baabenebe?Kobo naka ita dim baabeiobo gabebotane kobo God eta dim baabaneboboge baabasea 5 Ananaiase Fitaewengo wentenea glukatobo daakblelanea kaanea naka maki weng olowenteniba tosianaiba 6 naka tembalita teniba youme doboniba unalimoge waisaniba glouto ge debetnibamoniba gloutem ye dobbunabiba7afok smiko asumatnao blimanoa alelosak o imake kaanebuo wengo mowentim blim kesoa tenoa 8Fita esu eletetemsoa Fitae baabonea Ib kamwalodabale walibbuo monio fatnaminolibbione? gesea o baabanoa Nidabale walobbuo ne imake monioalukum oleb tenea ibo oyebiobogesoa 9 Fitae omsuananea baaboneaNimin kenibta ib kamwalo wengo baaomfanibta Gode Hobe naatemibbue?Nakai ob imake dobbuniba tenibaamit etale mabliobo obsa kemebunomabiobo gesea 10 o wentenoaosak glukatobo daak blelanoa kaanoanaka eli tam te wateniba glouto ge

ometniba moniba o imake dobbueibekikib ye ombunaiba 11 bainobo galinnaka unang isa eka naka mak unangmaki weng olo wentib isa i tosianmonsiobe.

Yesuse okok dlasanin nakai inaminnamin okok sumo klabinibbiobe.

12 Yesuse okok dlasanin nakaiinamin namin okok sumo klabibanaka mak unang maki watemebibaeka am homono dimo bainobo galinnakaia unangai bobol temo makobomfaniba teniba Gode am sumobasalo niniino Solomone basal dimutminabiba 13 eka nakaia unangai mobainobo gabibbai fumbianiba Bain-obo galin nakaia unangai ayamobogeniba i niniino dotou binibbu otanei tosiananiba bainobo galin naka isuomebo mo unemin blimobe. 14 Inaotane nakaia unangai namin yebainobo ge tewat sin bainobo gabibitena kweko kweko bliba eka 15 nakaiaunangai Yesuse okok dlasanin nakaiokok sumo klabibo weng sangowenteniba i funaniba Nibo ginin gamidleb monoba Fitae deib monamabeye dlanobbua tla unang gameo afokotubunoa e smike watnea ginin gamiyafunea ayam aine geniba dlebteniba maki youmo dongananiba odim ut dlaniba eka mak ile biinogelaniba o dim ut dlanaibbua blibaeka 16Yelusalem bibo bib gwab gwaboseli alukum teniba Yelusalem bib yemina bianiba ginin gam isa eka nakaihob misiami bekebe blib isa dlebteniba Yesuse okok dlasanin naka isutlebiba klayebiba ayam an binibbiobe.

Abisake Yesuse okok dlasanin nakaiklabutam blibo dotlasebe.

17-18 Gode amo kimanin nakaikomok sum esa e meletani Sadyusieisa Yesuse okok dlasanin nakai okokonabibo yateniba atliaubesoa i awagenalin nakai baabeniba Ibo nakaeli klabuto ge dleb taniba klabutamtam dlaine gesiba inaniba ge dlebtam daibbua kwinoa aala bliba19-20 ibalanoa Gode abisake dabaneadaakenea klabutamo amisalo bete-lanea dleb tam bib tam unanea

Page 221: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 5:21 218 Abosel 5:38baabenea Ibo moniba Gode am sumotem tam unaniba nakaia unangaialukum baabeniba Ibo Gode wengowenteniba bainobo geib mole iboafen smike doboniba amit nomabioboge baabeine ge baabesea 21 Yesuseokok dlasanin nakai abisake wengowenteniba bebiba afoko walabbanoatubutubu tloa moniba Gode am sumotem tam unaniba nakaia unangaiGode wengo omkayebiba eka Godeamo kimanin nakai komok sum esae meletan isa i te mina bianibaIsleli komok isa naka gang isanganabeiba tenaniba miniba i awagenalin nakai baabeniba Ibo tanibaklabutam tamo naka eli dleb tlinegesiba 22 awa genalin nakai tanibaklabutam tam unaniba Yesuse okokdlasanin nakai henwaib kesoa iminmoniba komokwali baabeniba 23 Niklabutam tamo tam temoba deibtoulalin nakai amisalo neketowadouniba amito kima bliba yatemdeibenoba amisalo betela tanobaam tamo temob otane naka eliblimobo gesiba 24Gode am sumo deibtoulalin nakai komok esa eka Godeamo kimanin nakai komokwal isa iwengo wenteniba fumen tananibaI fatnata unibe? gansiba 25 nakamake te baabenea Ibo nakai klabutamtam dotama binibi memalo Godeam sumo tem tam mabianiba Yesusele wengo omkeimabiobo gesea26 i wenteniba awa genalin nakaisa i komok esa moniba Yesuseokok dlasanin nakai dleb tlibbuotane i mo yemde dlaim blimobe.Niminbabe, i funaniba Ni naka eliyenanob mole nakaia unangai tomoolo binaniba ni yenanomabiobo gefunaniba 27 i Yesuse okok dlasaninnakai besa dloniba Isleli komokwalisa naka gang isa i kin dim ye dlaibamasiba Gode amo kimanin nakaikomok sume baabenea 28 Ni sinobaabenoba Ibo Yesuse wengo moomkemanimibe ge baabenobbu otaneibo ni wengo mo wentim blimobe.Ibo Yelusalem bib seli nakaia unangaialukum weng olo baabeniba Islelikomokwal isa naka gang isa ita Yesuse

anaiba kaanebiobo ge oyebiobo gesea29 Fita esa Yesuse okok dlasaninnakai mak isa baabaniba Ni nakamaki wengo mo wentaobbabe. NiGode wengo olota wentebuobe.30 Ibo Yesuse atdimo anaiba kaaneanib faninwali Gode imin dofaaneahananea debeb utnea abilim utunanea e kweile kweitale kikib yedofanea tounea 31 Gode baabaneaKobo nakaia unangai komokobo,Islel nakaia unangai hengmino temobiobo dotlaneko ge funaib mole kobodaabeneba i hengmino deibonibai bobol temo deskina ne omnibane i hengmino omtlabenano gebaabanebio kesoa 32 nite Gode Hobete nanoba Gode okok olo watenobaomkeimanoba nakaia unangai Godewengo wenteniba bainobo geib moleGode Hobe dobyamabebo gesiba33 Isleli komokwali Yesuse okokdlasanin nakai wengo wentenibaatliaubenoa i denoba yananomo gesib34 otane Felisi naka make niniinoGameliele e Mosese hekmel wengoaleyemin nakabe. E ye bia nakamaki fumbianiba E naka ayamobogabinabibbua e hana manea Yesuseokok dlasanin nakai baabenea Niweng mako baanomabbiobo, ibo talabib unine gesea i tala bib onsiba35 Yesuse imin hananebuo e motekein kebeba otane e komokwalibaabenea Islel naka ibo naka eliyenanomo gabib otane kla tenibte!36 Sinanggwano naka make niniinoTiudase naka maki baabenea Neniniin sumobo, ibo beketneine geseanaka homoni 400 nakai bekebahaablib otane awa genalin nakaiteniba naka ele anaiba kaanea ebekeba haablib nakai skila monibaili bibam unibbua 37 omito kiabenakaia unangai niniino oyebe dimoGalili naka make niniin aseke Yudasesak imin tenea baabenea Ne niniinsumobo, ibo beketneine ge baabeseanaka homoni imin inaniba bekebahaablib otane awa genalin naka makiimin teniba esa anaiba kaanea ebekeba haablib nakai skila moniba ilibibam onon tlaibbiobe. 38 I inaibbio

Page 222: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 5:39 219 Abosel 6:11kesoa ne memalo baabenamabioNibo naka eli komoke Yesuse nibomo tekein kenobta bain dabalimnakabe gabobba kesoa ibo naka elimo yenanimibe! Deibeiba blibtegabibe. Dabalim naka ita i okokokima biaibo i okok osa inanoamakob sinanggwano naka eli naibbioinata blimanomobe! 39 Eka Godeta i okok olo kima bie mole ibowatanamino deibo blimobe. Ibo Godeokoko watanimibo ibo makob Godetenaniba awa gonomabib inaminobogesea Isleli komokwali Gamelielewengo wenteniba 40 i Yesuse okokdlasanin nakai imin nganabeibataniba am tam temiba komokwaliawa genalin nakai baabeniba Ibosayo tebeloniba naka eli yemdedlaine ge baabeiba inaniba yemdedlasiba komokwali Yesuse okokdlasanin nakai baabeniba Ibo Yesusewengo imino mo omkeimanimibege baabeniba tileiseniba 41 Yesuseokok dlasanin nakai Isleli komokwalisa naka gang isa deibeniba tanibabib tam unaniba funaniba Ni Yesusewengo omkayebob o dafa ota ienino omyiba Gode nibo baabeneaIb kukubo ayamobo ge baabenebogeniba seinmonsiobe. 42 I inanibabianiba Gode am sumo tem osa ekaam afet osa o temo moniba nakaiaunangai Yesuse wengo aleye bianibabaabeniba Yesus ele Gode DofakaminNakabo ge oye monsiobe.

6I Yesuse okok dlasanin nakai okok

daayemin nakai 7 i imin dlasiobe.1 Am olo dim ota Yesuse bainobo

galin nakaia unangai homon anibaGlik wengo obibi Hiblu wengoobibi dosuananiba baabeniba Amobba ye bomanomo bomanomoYesuse okok dlasanin nakai imenooloniba bainobo galin nakaia unangaiimen blimi kikiyemom gaibo Hibluwanggeli soson ita homon okayebianiba eka Glik wanggeli sosonile gwab okayebia nabiobo gesiba2 Yesuse okok dlasanin nakai 12

i wenteniba bainobo galin nakaiaunangai nganabeiba tliba baabenibaNi Gode weng omkeimamin okokodeibonoba imen kikimin okok otaokok kemob yole dot ayambabo,3 nekwal ibo ib isak tem daako nakai7 i tekein kemin ayami Gode Hobei bobol temo bibe bie ita dlanobaimen kikimin okoko kima bianibakikiyemine! 4 Nile Gode nganhabianoba e wengo omkeimamin okokoolota okok kemomabbiobo gesiba5 bainobo galin nakai Yesuse okokdlasanin nakai wengo wentenibafunaniba Weng olo ayam ye baaibobogeniba i nakai dlasibi niniino elitabe.Stibene bainobo galino sbal mabiaGode Hobe e bobol temo biba bie esaeka Filib esa Blokolas esa Naikenaesa Taimon esa Famenas esa NikolaseAntiok naka esa ita dlasiobe. SinoNikolas ele Yudai kukubo watemneagobo bianea wafu binebiotabe. 6 Iinaniba Yesuse okok dlasanin nakaikweilo naka eli gabaman dim uttebelubeniba Gode baabaniba Kobonaka eli daabeneba i okoko klayamokok kemine ge baabasiobe. 7 Nakahomon unang homoni Yesuse wengowente bianiba bainobo gabiba ekaYelusalem bib sel isa eka Gode amokimanin nakai komokwal isa Yesusebainobo gesiobe.

Yudai Stibene kot kebasiobe.8 Eka Gode Stibene daabanea e

titilo omale kesoa e inamin naminokok sumo nakaia unangai sino mowatemin blimo klabea tam tlebuawatemebiba 9 Yuda naka maki Salinibibo blib isa eka Aleksandlia biboblib isa eka Silisia betano blib isaeka Esia betano blib isa i Godeamo niniino Flimano tem tamoolota mina binabibbua tetemnibaStibene temna bianiba e baase ibaasib blib otane 10 Gode HobeStibene titilo omalea e i wengoomabbubene kesoa 11 i naka makibaabeniba Ibo moniba komokwalidim baabeniba Ni Stibene atemebobaMoses esa God esa i weng doboweng baabeneta atemobbiobo gebaabenimibo ni monio oyomabbiobo

Page 223: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 6:12 220 Abosel 7:14gesiba 12 naka maki wenteniba baininaniba dim baasiba nakaia unangaisa Yudai naka gang isa hekmel wengtekein kemin naka isa dim wengolo wenteniba al tliaubesoa monibaStibene dobona bianiba eka nakai dimomin weng olo baaibbuei dlonanibadleb moniba Yudai naka sum isuye teniba bianiba kot kebianiba13 dim omin naka eli baabenibaNaka ele amitie Gode am sum osaeka Mosese hekmel weng osa wengdobo weng owe bianea 14 baaneaYesuse Nasalet bib sake Gode amsum olo watwat dabona bianea ekaMosese hekmel wengo nibo omyebuosa afet omfananamabebo genea niwentobbiobo gesiba 15 komokwalisa naka gang isa i Stibene atemibae kibio makob abisake kibi otawalasanea atemsiobe.

7Stibene wengo komokwali omkaye

monsebe.1 Gode amo kimanin nakai i komok

sume Stibene baabanea I weng eleokebib olo baino? gesea 2 Stibenebaabenea Ne nekwal ibsa aywalibsa wentine! Gode titilo sumobe.Sinanggwano nib fanine EblahameHelan bibo mo unim blim smaMesobotemia betan ye bieta Godele tenea Eblahame baabanea 3 Kebbibam osa keb meletan isa deibenebamoneba bib mako alebkenamabi yeone ge baabasea 4 e inanea Kaldiabetano deibonea monea Helan bibye bia e aye kaaneta e Helan bibodeiboneta Gode debetnea teneaIsleli betan ele binebu otane 5 GodeEblahame dabalemen osamowalalimblimobe. E betan blim bia Godebaabanea Sinanota ne keb betanomo wakli biota keb molobsel isanomabiobo ge baabase otane amolo dimo Eblahame meme blimobe.6 Gode Eblahame imin baabanea Bisinanomo keb molobseli monibanaka maki betan ye temiba ita kebmolobseli kima bliba i okoko okokkeyemibo monia inamin namino mookayemin blim deibeniba i besa okok

keyebiba naka eli keb meletani kukubmisiam osa enin sum osa omkayebianiba yebiam nomabibo bifolohomono 400 o blimanota 7 ne nakaikeb molobseli kima bliba besa okokkeyebib nakai enin sumo omyita kebmolobseli bibo yo deiboniba iminteniba kleb bibam ele tlaniba neniniino nemtouleb nomabiobo gebaabanea 8 eka imin baabanea Nekobo daabkeia keb molobseli walaiboibo nemiobo, ibo aalo waketouminkukubo wafuniba ne wengo bainobogeine ge baabanebio kesoa EblahameAisake awoko debeb tlobua amo8 blimanota e aalo watlabanebuaeka Aisak esak Yekobe dofanea aalowatlabanebua eka Yekob esak ememei naka teni 12 dlanea aalowaketoufabenasebe. 9 Yekobe melelii ninge Yosebe kukub ayam namseaaalebe gobasea hekwali atemnibaatliaubesoa debeb moniba naka makiwaloniba monio oliba naka elitaYosebe debeb moniba Isib betan yedaiba bianea okok homono okok kebeotane i monio mo okahamin blimdeiba bliba besa okok kebe otaneGodekima bianea 10 daaha bianea boboltem funin ayamo omkahabea Isibkomok sume Feloe atemnea Yosebetekein kemino sumobo ge funaneabaabanea Kebta komok aneba Isibsel isa eka ne amo okok kebib nakaunang isa kimanale ge baabaneainanea kima bia 11 sinanoa Isib betanosa eka Kenan betan osa imenonamanoa nakaia unangai alukumimen teb bliba eka nib faninwal isainaniba imen teb bliba naka makiom haabianiba baaniba 12 Isib betanoimeno mako ye biobo gesiba Yekobewentenea ememei dlanea Isib betanosino mo unim blim binabibo nenaye moniba imeno walo oleb tlibbua13 mitdaniba imeno imin walomgeniba mo temib otane i Yosebe motekein keim blim bliba ema baabeneaNe Yoseb netabo ge baabenabea nakamaki wenteniba Feloe baabanibaYosebe hekwal isa ning esa e ay esasma bliobo ge baabaiba wenteneatekein kenabea 14Yosebe e hekwal isaning esa baabenea Ibo imin moniba

Page 224: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 7:15 221 Abosel 7:36Kenan betan unaniba ne ay esa ekane meletan isa baabeiba tline gebaabenea moniba baabeiba tlibbuei75 obe. 15 Yekobe inanea teneaIsib ye bianea kaanebua eka nibfaninwal isa Isib betan ye bianibakulilaiba dlebmoniba 16 sinanggwanoEblahame Hemoe molobseli Sikembib seli smeo wale binabuo sinoYekobe kaaneo debeb moniba smeolo temo dofaibbua eka nib faninwalisa kaaibo dleb moniba sme olotemo dolaibbiobo ge baabenea 17 ekaStibene imin baabenea SinanggwanoGode Eblahame baabanea Kebmolobseli Isib betano deibonibamoniba Kenan betan ye unomabioboge baabanebuo am olo meb tloa nibfaninwali inaniba homon anabiba18 am olo dim ota naka make Isibseli komok anea e sinanggwanoYosebe kaanebio kesoa Yosebe bobolofunino deibonea 19 komok ele nibfaninwali dim baabenea enin sumoomyenea baabenea Ib memei dlebtaniba bib tam daiba kaaine gebaabesea i inabiba 20 am olo dimoMosese biemo e dofanoa temotadot men ayame dofano kesoa aalebeam tam dofa bia alimo asumatnablimanoa 21 awoko debet daaknoaaaye ken daak dofasoa Feloe moonote atemnoa debeb monoa am unanoabaanoa Ne miinobo gesoa dofabliba damanea 22 Isib nakai kukuboalebaiba Mosese tekein kenea wengsbal obianea eka e okoko makobkomok dikin okok kebea 23 bifolo 40ye blimanoa e meletani Islel nakaiaunangai yatemang genea 24motemeaIsib nakae tenea Islel nakae makeanasea Mosese yatemnea Islel nakaedaabanea Isib nakae ananea kaanea25 e funanea Ne meletani funanibaGode Mosese dabanea tenea nibodaabenamabebo genomabiobo geseotane i mo inangge funaim blimobe.26 E inane sonoma bomanoa iminmonea Islel isu ye temea ele bibamseli asu keniba awa gembib kesoayatemnea watanang genea baabeneaIb dabo awao deine! Ibo niminkenibta awa gembibe? gese otane

27 nakae naka make watwat dahabenakae ananang genea watnea Mosesedliba dobbianea baabanea Wanetabaabkeneta Kobo ni kukubo klabi-aneba kimanang genebte? 28 Kobomakob sintalo Isib nakae anabebinaneba nesa nananang genebtio?ge baabasea 29 Mosese wenteneatosiananea wetou monea naka makibetano niniinoMilian betan ye bianeaalelo omonea memei naka teni asusuna dlanebiobo ge baabenea 30 ekaStibene iminbaabeneaMosese inaneabia bifolo 40 o blimanota moneaibuantemo amgolime Sainaie kikibye temea ase asub alut tubunea eintesea temea atol ele teme abisake isakwat mabia atenea dlou unanea 31 esmike deiba unea inabe ye de watniameb wat mania kla atemnite geneawatnea meb wat manea atememsea32 Gode baabanea Ne keb faninwaliSum netabe. Ne Eblaham esa Aisakesa Yekob esa i Sumobo gesea Mosesedlou unanea tosiananea atememinodeiba bia 33 Gode imin baabaneaKobo dabal ele dime mabiebo nebli kesoa dabal ele kiningobo, kebskil otabbumino detlanale! 34 Isibseli ne nakaia unangai Isleli eninsumo omkayebiba kukub olo neamitie wateme biania ne i meminwengo wente biam nabi kesoa nedaake dabalim ele tlania ne nakaiaunangai daabenia dleb monia betanafet ye danamabi kesoa ne kobokemaia moneba Isib betan unanebaIsleli daabenale ge baabasea 35 Islelnakaia unangai i sino Mosese wengoomdibiha bianiba baabaniba Kobo nikima bianeba ni kukubo klabebbaboge baabaibbuo yo dimo Gode boboltem funino omonea abisake atole temwat mabie omansea abisake weng oloMosese baabanea wente kesoa Godeemaye Mosese dabanea monea Isibbetan unanea Islel nakaia unangaikomok anea daabenebiobe. 36Mosesemonea Isib betano inamin naminokok sumo homono klabiam bineaIsib betano deibonea Islel nakaiaunangai dletnea monea aaye soleniniino Led sie ken yemoniba bianiba

Page 225: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 7:37 222 Abosel 7:52Mosese inamin namin okok sumohomono klabianea aaye baabaseawelanea Led sio deiboniba monibaibuantem ye bianiba Mosese inaminnamin okok sumo homono klabeobifolo 40 blimanota 37 Islel nakaiaunangai baabenea Gode emaye nenemanea tlibiota ewengo ibo omkayebinabibo, sinanomo Gode naka makedabanea tenea ib molobseli isak temotlanea Gode wengo omkayemabenakae makob ne ulabobo gebaabesebe. 38 Islel nakaia unangaiibuantem ye bliba Mosese bekebebianea utnea amgolim ut temneaabisake te naniba bianiba Godebobol tem funino abisake omaleaabisake omkeimanea Mosese wentendaakenea nib faninwali baabenebuonibo wentenoba wafunob mole afensmike dobonoba amit nomabbuotane 39 nib faninwali Mosesewengo omdibiha bianiba i boboltemo fumbianiba ni imin Isib betanunomo gabianiba 40 Mosese hekeElone baabaniba Mosese Isib betanodeibonea nibo dleb tlebue fab unene?Kobo smike mo klaneba nibo unomgaobo smik ele sin bebea nibo abukdobsileb unomo gesiba 41amolo dimoElone inanea i god dim omine smikemakob eil blumakaue ulab klaneai eil blumakaui yananiba dlanibabaabaniba Ni kulano imen baka dok-lob mole kobo daabenale gabianibafunaniba Ni okoko ayamobo gansiba42 Gode funanea I inamib yole nedeibesia imaye afoka alima awitninao niniin ota omtouleb nine geneadeibenea makob sinanggwano Godeweng omkeimalin nakai Gode wengodolaniba baanibaIslel nakaia unanga ibo ibuantem ye

bliba bifolo 40 blimanoa eilblumakau isa eka eil sibsib isayenaib otane ne mo donimblim deitneniba 43 god dimomine smik eta klaniba e nini-ino Molok ge nganha bianibaibo unom gaibo e sok um amyeb baka dalo obnakatoulebniba haabianiba eka mak elemakob awitnino ulab klaniba

e niniino Lefan ge ngana-bananiba o niniino omtoulebbianiba ne niniino mo nem-touleb nin blim deitneib ke-soa ne dlaia moniba Bebilonbibo abuk da tam unomabiobogenebiobo ge baaniba dolaib-biobe.

44 I ibuantem ye blibo Gode Mosesebaabanea Ne smik mako alebkeita ibone sok um amo inanibta getneinege baabasea i wenteniba Gode sokum amo geniba am olo tem tamoIslel nakaia unangai Gode niniinodobtouleb blibta 45 sinanota YosuaeIsleli komok anea Isleli moniba bibmak ye unaniba Gode daabeneabibam olo seli yaliba naka makiskilaniba betan mak uniba Islelnakaia unangai Gode sok um amodobo obeb teniba bib olo tem yeobabba bliba Debite komok anea46 Gode Debite kla goba bia DebiteGode baabanea Yekobe Sum kobone keb amo gebkenamabibo gesea47Gode Yeye gene kesoa deibonebua emiine Solomon eta Gode amo motongenebiobe. 48 Ina otane Gode Sumkesoa e amo nakai gembibo temomo biebabe. Gode weng omkeimalinnakae Gode buk temo dolanea baanea49 Abilimo ne biin toulalin eka

dabalim ole ne skilonoolana blibo, ibo ne fatnaminam getnenom genibte?Ne fatda sinanamabine?50 Inamin namin olo nemayeklaibiobo genebiobo gebaanea dolanebiobe.

51 Ibo weng omdibimin nakabe. Ibbobol tem funino makob mililambiotem tab blibi bobol tem funino ula-bobe. Ibo klango datana bianiba GodeHobe amitie dobdibi bianiba makobib faninwali naniba dobdibi binibbioinabiobe. 52 Sinanggwano ib fanin-wali Gode weng omkeimalin nakaialukum enin kino omkaye bianibamaki baaniba Sinanomo Gode NakaMolote dabanea tlamabebo geib nakaiyenaiba kulilaibbua eka ibsakmemalo

Page 226: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 7:53 223 Abosel 8:13Gode Naka Molote dabane tle debebmoniba komokwali dobyiba anaibakaanebiobe. 53 Sino Gode abiseli Godehekmel wengo omkayebiba wentebibotane ibo i wengo omdibiye biobo gebaabesebe.

I Stibene tom dum anaiba kaansebe.54 Komokwal isa naka gang isa i

Stibenewengowenteniba atliaubesoakweilono wa unan monsib 55 otaneGode Hobe Stibene bobol temo biekesoa e delubmanea abilim utoGod esa eka e titil sum osa makobayal inamin einebua bia Yesuse ekweile kweitale kikib ye mana biabliba yatemnea 56 baabenea Ibowentine! Abilimo amisalo betelabuaAbilim Da Tlemin Nakae Gode kweilekweitale kikib ye mabia atemibogesea 57 komokwali Stibene wengowenteniba klango datananiba kulekge nganasese bianiba blublu tenibaalefuniba 58 debetniba moniba bibasak ye unaniba Stibene dim baabaib-bio nakai youmo tibo gemelonibanaka tembale niniino Sole skilonokikib ye dlaniba tom bolaniba59 Stibene salabiba e Sume nganhabianea baabanea Yesus Sum kobo nesmike debeitneneba ne natlano gebaabanea 60 ton ton golbunea Sumeimin baabanea Sum kobo i ne enin eleomkanebib olo kobomo yang kenebtai enino mo omyaebe ge baabaneakaanebiobe.

81-2 I inaniba Stibene anaiba kaansea

Sole funanea ayam nata anaibobogesea nakamaki Gode bobolo fumbibiteniba Stibene debeb moniba dob-buniba mehabiba amo yo dim otanaka maki teniba Yesuse bainobogalin nakaia unangai Yelusalem biboblibi enin kino omkayemiba maki ski-laniba Yudia betano bib mak bib makonon tlaiba eka mak ile skilanibamoniba Samelia betano bib mak bibmako onon tlanasib otane Yesuseokok dlasanin naka ita Yelusalem bibye bliba 3 Sol esak Yesuse bainobogalin nakai alukum yenanang genea

monea am amo alukum hen haabi-anea Yesuse bainobo galin nakaiaunangai dleb monea klabutam tamdlane tam une monsiobe.

Filibe Samelia betan onsebe.4 Eka bainobo galin nakai skila

moniba bib mak bib mak onon tlaibimo bianiba bibo yo Gode wengoomkeimabiba 5 Filib esa inaneamonea Samelia betan ye bianea GodeDofakamin Nakae Klaiste wengoSamelia bib seli omkayebea 6 nakaiaunangai Filibe wengo wente bianibaeka inamin namin okoko sumoklabeo wateme bianiba e wengokla wente monsiobe. 7 Niminbabe,Filibe Gode wengo omkeimanseahob misiami naka maki bekebe blibikulekowa ngananiba deibe unebibaeka naka maki maao dot misiamubenobue isa eka maki gilok yalobionaka isa klaubenea ayam an inamib8 kesoa Samelia bib seli seimbianibae wengo wentebiba 9 eka naka makeniniino Saimone kingkanobe. Sinoe kingkano sitayebea Samelia bibseli nakaia unangai ateniba smikodeibe unoa e baabenea Ne niniinsaboge oyebea 10 nakaia unangai inaminnamin blim isa eka inamin naminsaisa e wengo wente bianiba baanibaGode titil sbalo naka ele omaleo oniniino Titil Sum otabo ge obianiba11 am homono dimo e inamin naminokok homono klanea wateniba dlouunaniba funaniba inamin okokye klame yole nibo e wengo klawente bianobte geniba e wengoamitie wenteha binabib naka esaSamelia bib ye bia 12 Filibe inanea tebianea Yesus Klaiste wengo omkayebianea baabenea Sinanomo Godenakaia unangai kimanamabebo geseaSamelia bib seli nakaia unangai Filibewengo wenteniba Yesuse bainobogeiba e aaye fuelabenea 13 Saimonelesa inanea Yesuse bainobo geneaaaye fuelabanea Filibe bekeba bietaFilibe inamin namin okoko sumonakaia unangai sino mo wateminblimo klabea Saimone atemneadlou onsebe. Inamin namin olo

Page 227: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 8:14-17 224 Abosel 8:33Saimone sino mo watemin blimbieta nena ye tam tlota watemsebe.14-17 Samelia bib seli nakaia unangaiYesuse wengo wenteniba bainobogeniba Yesuse niniin dimo aayefuelaibbu otane Gode Hobe i boboltemo mo nim blim kesoa Yesuseokok dlasanin nakai Yelusalem bibye blibi wenteniba i Yon esa Fitaesa dlaiba moniba Samelia bib yetemniba i Samelia bib seli bainobogabibi kweilono gabamon dim uttebelubeniba Gode baabaniba Godkobo keb Hobe dabaneba daakeneanakaia unanga elisu tleko geiba GodeHobe daakenea i bobol temo onontlanea 18 Yesuse okok dlasanin nakaiinaniba i kweilono gabamon dim uttebelubeiba Gode Hobe daakeneanakaia unangai bobol temo biaSaimone i titilo watemnea moniooleb tenea 19 baabenea Ibo kweilonogabamon dim ut tebelubeiba GodeHobe daakenea nakaia unangaibobol temo onamin titilo omniba nemonio oyano gesea 20 Fitae baabaneaGode titilo misim omkayebebo, kobofunaneba Ne monio titil olo walanogeneb mole kebsa keb moni osaaseinin bib unine! 21 Gode kebbobol tem funino watemekebeomisiam kesoa kobo ni okok olo moklanamabebbabe. 22 Keb bobol temfunin misiam olo deiboneba kebbobol temo deskinaneba omonebaGode omaneba baabaneba Kobo nehengmino omtlatnene ge baabanale!23 Ni keb bobol tem funino tekeinkebuobe. E kobo ni titil olo bobolowakebua fumbianeba Ne titil oloomonia okok kemia nakaia unangainatemniba ne niniino nemtoulebnine gabeb kesoa hengmin olo kebbobol temo watwat dakebobo gesea24 Saimone Fita esa Yon esa baabeneaIbo Gode baabaniba daatneneakukub misiam olo ne dimo mo tamtlamone gesea 25 Fita esa Yon esaSamelia bib seli baabeniba BainYesuse Gode Dofakamin Nakabo gebaabeniba Sume wengo omyenanibadeibe tebianiba Samelia bib mak bibmak seli Yesuse wengo omkayem

omkayemniba imin teniba Yelusalembib ele tesiobe.

Filibe Gode wengo Itiobia nakaeomansebe.

26 Gode abisake Filibe baabaneaKobo moneba Saut da ye temebtadeib make Yelusalem bib daniba ketlaniba Gesa bib une binabib deibesine ye biebo gesea 27-28 Filibe wen-tenea monea deib ele walanea deibtla bebianea Itiobia nakae atemsebe.Naka ele e niniin ohaminobe. E Itio-bia seli komok sumo niniino Kan-desio monio kimanin nakabe. Emonea Yelusalem bib ye bianea Godeniniino dobtouleb binea Imin monianene bib unano genea kalise tem tamtoumbia til hosi tekda buba debebbliba bebianea Gode weng omkeima-lin nakae Aisaiae wengo dolanebuokim bebea Filibe atenabea 29 GodeHobe baabanea Kobo moneba kalisesu one ge baabasea 30 Filibe blublumonea naka elesu unanea temea eGode weng omkeimalin nakae Aisa-iae wengo dolanebuo kibe kesoa baa-banea Kobo weng olo kibebo o mit-makamomo tekein kebebo? gesea 31ebaabanea Naka maki o mitmakamomo aletneim blim kesoa ne o mit-makamo mo tekein kebibabo, koboteneba ne kalis tem ele touneba alet-nenale ge baabasebe. 32 Gode wengolo enangge baanoaNakai eil sibsibi yenanom gaibo

i wengo mo ngananim-ibbabe. Eka eil sibsibmeme isa dleb moniba aanowaketoufabenom gaib osai wengo nganino kimikge bliba waketoufabenabibinanea naka elesa wengokimik gebia debeb moniba33 enin kino omaniba dimbaabaniba E hengminosumobo geniba naka maki mobaanibta E meletani ye bliobogenomabibbabo, e anaibakaanamabe kesoa e dabalimolo alang namanamabebo gebaanea dolanebuota kibetabe.

Page 228: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 8:34 225 Abosel 9:1434 Itiobia nakae inanea Filibe baa-

banea utnea kalise dim ut toun-sea baabanea Gode weng omkeima-lin nakae weng olo dolanebuo waneweng sang ota e dolanebione? Emananama bianeta dolanebio bleka nakaafet nanomabibta ele besa weng sangota dolanebuo? gesea 35 Filibe wen-tenea dobonea weng olo mitmakamoalebane ole eka omit ole Yesuse wengayamo alebanane ole 36 i kalise obet-niba bebianiba aaye make ye bie ke-soa atemniba Itiobia nakae Filibe baa-banea Aaye ele biebo, niminsabminota ne deibo waitne biota aaye fu-elanamino debline? gesea 37 [Filibebaabanea Keb bobol temo Yesusebainobo gabebmole ne aaye fuelabke-namabibo gesea Itiobia nakae baa-neo Ne Yesus Klaiste bainobo gabiboe Gode Miinobo ge baabasea] 38 etil hosi kimanin nakae baabanea Tilhosi mo dleb unaebe, debiebo ge baa-banea i kalis tem uto deibo daakebib ele blelaniba moniba aaye kenye unaniba Filibe Itiobia nakae aayefuelabanea 39 wate ken ele tenabibaGode Hobe Filibe debeb unea Itiobianaka ele Filibe iminomo atemim blimkesebe. Filibe inanea unea Itiobianakae deiba monea ele bibam unaneaseimbianea bia 40 Filib ele tenea As-dot betan ye helanea tebianea bibmak bib mako Yesuse weng ayamoomkayem omkayemnea tenea Sisaliabib ele tesebe.

9Sole hengmino deiboneaYesuse bain-

obo gesebe.1 Sole amitie obianea Ne Yesuse

bainobo galin nakaia unangaiyenanitabo ge obianea monea 2 Godeamo kimanin nakai i komok sumebaabanea Kobo futano dolatnenalegesea e Yudai Gode amo kimaninnakai Damaskas bib ye blibi futanodolanea baabenea Ibo Yesuse bainobogalin nakaia unangai mo blibayatemaibo yafu dloniba naka eledlaliba dletnea Yelusalem bib eletleko ge baanea dolabasea 3 e

ometnea monea Damaskas bib asakye bebea ayal sume abilim ut daneabomatowanea daakenea Sole gedofakasea 4 Sole til hose dim uttoumbiebe gama daaknea dabalimdaak blelasea weng mako baanoaSolo, Solo, kobo nimin kenebta neenino omkanebebe? gesoa 5 Solebaanea Sumkobowankebte? gesea 6eSole baabanea Ne Yesus netabo, koboenino omkanebeb kesoa memalohananeba moneba Damaskas bib yeunebta naka make teneta ne okokoomakabkeibio wengo baabkenekoge baabasea 7 naka maki e bekebabebibi dlou unaniba smiko deibeunoa i wengo kimik gebianiba nakadame mo atemim blim otane wengota wentiba 8 Sole hananea e kinoboma temeta ib inamino gebanoae mo yatemim blim kene kesoanaka maki kweil gong wat afudebetniba moniba Damaskas bibye daiba bianea 9 amo asumatnakeseo e kino sma ye gebabua eimena aaya osa mo unalim blim besabieta 10 Yesuse bainobo galin nakaeniniino Ananaiase Damaskas bib yebia Sume tenea baabanea Ananaiasogesea e baabanea Ae Sum kobo neele blibo gesea 11 Sume baabaneaKobo moneba Yudase amo deibunemino niniino Molot ye unanebataneba Yudase am tam unanebabaabaneba Tasas bib sake niniinoSole fab biene? Ne wengo baabananggenitabo genale! Sole am ye bianeaGod ne ngane bianea 12 damo temeanakae niniino Ananaiase tenea ekweilo e kin dim wat tebelubaseaSole kino webiabanabua temebogesea 13 Ananaiase baabanea Sumkobo naka homon unang homonibaaniba Sole Yesuse bainobo galinnakaia unangai Yelusalem biboblibi enin kino omkayebea 14 ekakeb amo kimanin nakai komokwalibaabaniba Kobo moneba Damaskasbib ye unaneba Yesuse bainobo galinnakaia unangai yafu dlet monebaklabutam tam kamale geib kesoae tenea Damaskas bib ye tlanea

Page 229: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 9:15-16 226 Abosel 9:34inanano gabebo geiba wentibo gesea15-16 Sume imin baabanea Koboone! Ne naka ele ne okok nakadofakaia e ne okoko okok kebianea newengo omeb monea nakaia unangaiYudaba isa eka bib mak bib mak selikomokwal isa eka Islel ten isa omkayebianamabebe. Ne Sole baabaniaKobo ne niniino omkeimamebodafao naka maki teniba enin kinoomklomabiobo ge baabanamabibogesea 17 Ananaiase wentenea moneaYudase niniin aseke amo Sole bie tamunanea e kweilo Sole tebelubaneabaabanea Ne nek Sol kobo deib tamadeib tebianeba nib Sume Yesuseatemebbue emaye nemaneta tlibokeb kino webiabkenoa Gode Hobedabanea daakenea keb bobol temdaak unubkeneko gesea 18 Sole kinoaning blong inamino kin deib blawaisabuo gemelaba tloa e kinoimin webiabanoa temnea hananeaAnanaiase Sole aaye fuelabanea19 omito imeno dowonea sbal maneaYesuse bainobo galin nakaia unangaiDamaskas bib ye blibi baka bianea20monea meb meb yo Gode amo temtamo Gode wengo omkaye bianeabaabenea Yesuse Gode miinobo geoyem haasea 21 naka maki wentenibadlou unaniba baaniba Naka elesino Yesuse bainobo galin nakaiaunangai Yelusalem bibo blibi eninkino omkaye bianea tenea Bib oloseli Yesuse bainobo galin nakaiaunangai klabuto ge dleb monia Godeamo kimanin nakai i komokwalisu unamabibo gabinebuo ba etabogesib 22 otane e Yesuse wengoomkeimamin titilo omo bianeabaabenea Yesuse Gode DofakaminNakabo gesea Yuda nakai Damaskasbib ye blibi wenteniba funaniba Ewengo motonobo geniba i weng blimkesiobe.

Sole monea Yelusalem bib onsebe.23-25 Sole inabea am homono

blimanoa Yuda nakai miniba Soleananomo ge baaniba kwin tlamoboman tlamo Damaskas bibo tomosmen baka funiba daamo geibbuo

amit deibo alukum genha bianiba niSole ananobtabo galib kesoa nakamake wentenea Sole baabanebuakwinoa Sole bekeba nin nakai debebutniba daam dim ut unaniba tlitmeene tem daak dababbaniba saida afu daba daba bliba daaknea kimdaak blelanea bib olo deiboneamonea26 Yelusalem bib ye unanea Yesusebainobo galin nakaia unangai ye blibita bekebe biang gesea i funanibaE Yesuse bainobo galin nakababogeniba e tolo tosiananiba deibasiba27 Banabas eta elekiem debeb moneaYesuse okok dlasanin naka isu daneabaabenea Naka ele Damaskas bibdeib unemin ye monea nib Sumeatemna bianea e wengo wentenaneamonea Damaskas bib ye bio e motosianim blim sbal mabianea Yesusewengo omkayebe biota debeb tliboge baabenea 28 Sole bainobo galinnakaia unangai ye bekebe bianeaYelusalem bib seli Yesuse wengoomkaye monseo e mo tosianimblimobe. 29 E inabea Yuda nakaiGlik weng obibi tetemsiba e Yesusewengo baabesea i wenteniba halentlaniba weng ombiabasiba e baasei baasib biniba atliaubesoa ananomgenamsiba 30 Yesuse bainobo galinnakai wenteniba Sole debeb monibaSisalia bib ye unaniba dabaiba moneaTasas bib onsebe. 31 Sole inanea uneaYesuse bainobo galin nakaia unangaiYudia betano blib isa eka Galili betanoblib isa Samelia betano blib isa inakamaki eninomo omkayemin blimkesoa i ayam bianiba naka homonunang homoni Yesuse bainobo geibaGode Hobe daakenea titilo omya iYesuse bainobo galino sbal masiobe.

Inias esa Dokas osa i weng sangobe.32 Fitae dalanea bibmak bibmak ye

baka wat baka wat binea monea Lidabib ye Yesuse bainobo galin nakaiaunangai Lida bibo blibi baka bianeatemea 33 naka make niniino Iniasegilok alobua ye binabeo bifolo 8 bli-mano bua atemnea 34 baabanea Iniaskobo Yesus Klaist eta klaubkenetaayam anebobo, hananeba keb biin

Page 230: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 9:35 227 Abosel 10:17tano gemelo ge dlanale gesea 35 ehebmamsab hananea Lida bib sel isaSelon bib sel isa atemniba i Yesusebainobo gesiobe. 36 Yesuse bain-obo galin unango niniino TabitaoYoba bib ye biota Glik teni o nini-ino Dokas ge nganwebiba o okokoamitie klayam okok kebianoa nakaiaunangai imena moniao blimi misimokaye binabobua 37 amo yo dimo ogenandenoa kaanoa unang mak isaeka soson isa teniba aaye fuelabonibaomeb utniba biin asal ut omfa bliba38 Lida bibo skeimbabe, meb yotabe.Naka maki baaniba Fitae Lida bibye baka biebo gesiba Yesuse bain-obo galin nakai wenteniba nakai asudlaib moniba Fitae baabaniba Kobo nibekebeneba hebmamsab Yoba bib un-omo gesiba wentenea 39 baka moneaDokaso niniino mako Tabitao am tamunanea utnea biin asal uto tem uttemea sosoni alukum teniba Fita esuele miniba mebianiba Dokaso youmobikibenobuo Fitae alebasiba 40 Fitaebaabenea Ibo alukum tala bib uninegenea i tala bib onsiba e tontongolbua daak tounea Gode nganhabianea unang olo kaanobuo baaboneaTabita obo hananale gesea 41 o kinobomanoa Fitae atemnoa hana utetounsoa e kweilone tobwensea ale-funoa omfaanea hana ute masoa dei-bonea unang soson isa bainobo galinnakaia unangai mak isa nganabeneaimin tam temiba o mo alebenea eleomfaiobo ge baabenea 42 weng oloYoba bib seli alukum wenteniba nakahomon unang homoni Yesuse bain-obo gesiobe. 43 Am homono dimoFitae Yoba bib ye binebuo Saimone eilblumakaui aal klamin nakae am tamaala binebiobe.

10Koniliase Fitae nganabanea tesebe.

1 Naka make niniino Koniliase Lombibo awa genalin nakai komokobe. ESisalia bib ye bianea awa genalin nakahomoni 100 i kima binabe biotabe.Awa genalin naka eli niniino Italiawa genalinobe. 2 Konilias ele e

alelo ikam osa eka e meletan isa iYuda nakaba otane i Gode bainobogabianiba e niniino dobtoulebbianiba Yuda nakaia unangai inaminnamin blimi daaye bianea moniookaye bianea Gode amitie nganhabinabebua 3 am mak bomanoa biakwin tloa afoko delwab manoaabisake tenea baabanea Koniliasogesea 4 Koniliase abisake atemneadlou unanea baabanea Sum kobonimin deib tlebe? gesea abisakebaabanea Kobo Gode amitie nganhabianeba eka naka mak unang makidaaye biam nabebo, Gode kukub olowatemub kenea keb bobolo funanea5-6 naka make niniino asube, SaimonFita etabe. E Yoba bib ye bianeaeil blumakaui aalo klamin nakaeniniin aseke Saimone bekeba biebo,e amo meb aaye sole ken ye biobo,kobo nakai mo dlaneba moniba Fitaebaabaiba tleko ge baabanea 7 abisakeunea Koniliase deibanea okok nakaiasu nganabene tliba dlona bianea ekaawa genalin nakaeGodewengo amitiewente bianeaKoniliase bekeba binabenaka esa dobonanea 8 abisake wengobaabaneo baabenea dlane monibatamal sibnoma 9 bomanoa monibaYoba bib asak ye bebiba kelanoaFitae utnea biin asal ut unanea Godenganhabea 10 imen tebo anasobe.Naka maki imeno mema ye fubibaFitae inanea imen teb anasoa temea11 abilimo amisalo betelanoa youmesume flanggete ulabe abilim ut daneasayo asuke asuke nao keno tebegieibbua sa da e wafu wafu blibadaakesea temea 12 inamin naminhomoni tila eila wana inaba i youmetem wat bliba yatemnabea 13 wengmako baabanoa Fita kobo hananebakulan eli yenaneba dowonale gesoa14 Fitae baanea Yeye kulan eli neawemobo, ne mo dowonamibabogesea 15weng olo imin baabanoaGodebaanea Uninobo gene mole kobomo baanebta Awemobo genemebegenoa 16weng olo ohamino asumatnakenoa wentea youme imin debebula abilim unea 17 Fitae funanea

Page 231: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 10:18 228 Abosel 10:39Kukub olo mitmakamo fatnamine?gabea Koniliase nakai dlane tebibiSaimone amo hente bianiba nakaibaabesib alebe dlo dla dla blibateniba amisalo kikib ye tlaniba18 Saimon Fitae am olo tem tamaalabeo? ge nganasiba 19 Fitaekukub olo alebano fumbea GodeHobe baabanea Naka maki asumatnateniba kobo hembiobo, 20 kobomo tosianabenemebe! Hananebamoneba i baka one! Nemaye dlaiatliobo gesea 21 Fitae daakenea nakaeli baabenea Ibo naka ele hembibenetabo, ibo nimin deib tlibe? gebaabesea 22 i baabaniba Awa genalinnakai 100 i komoke niniino Koniliaseta ni dlaneta tlobobo, e nakaayamobe. E Gode niniino dobtoulebbia Yuda nakai alukum fumbianibaE naka ayamobo gabiba Gode eabisake tenea baabanea Kobo nakaimo dlaneba moniba Fitae debeb tlibae wengo wentemale ge baabasetaKoniliase ni dlane tlobobo gesiba23 Fitae baabenea Ibo tam tenibaam ele aaunine ge baabenea aansibnoma bomanoa Fita esa naka elisaYesuse bainobo galin nakai makiYoba bib ye blib isa moniba temalsibnoma 24 bomanole teniba Sisaliabib ele tetemiba Koniliase e meletanidolmina bianea eka e nekwal makisa nganabene tenaniba miniba Fitaewaisa bianiba 25Koniliase tamnea bibtam bia Fitae tesea atemnea tontongolbua daak tounea Fitae niniinodobtoulebsea 26 Fitae baabaneaHananale! Kobo mo inamebe! Nenaka makob kleb ulabobo geseaKoniliase hananea 27 Fitae Koniliasedab keniba weng omomniba tanibaam tam teniba naka homon unanghomoni am tam blibo temna bianiba28 Fitae nakaia unangai baabeneaYudai hekmel wengo baanoa Yudanakaia unangai naka afeti mo bakanimibe! Eka i am osa mo nimibegenobu otane Gode aletnene kesoane funania Ne mo baanita Nakamaki misiamobo genimibabo genia29 naka eli moniba baatneniba Koboni bekebeneba unomo geibo ne Yeye

genamino deibonia tlibe. Ibo niminweng nganatneniba tele geibta tline?gesea 30 Koniliase Fitae baabaneaNe inamin namin olo tam tloawatemibuo amo aalan tebio asukeimin asuke naiobe. Inamin naminolo tam tloa watemibuo inaminobe.Ne bib ele blia kwin tloa makobmemale biob enasoa tania am tambiania Gode nganhabia naka makee youmo makob ayal einin kenobuodlusanebua tenea meb ele maseaatemna bia 31-32 baatnenea Koniliasokeb wengo Gode wentubkenea Kobonakai inamin namin blimi moniaimenao okaye binabebo memalodaabkenang gebo, kobo nakai modlaneba moniba Yoba bib unanibaSaimon Fitae niniin asue debeb tline!E Saimon afete eil blumakauo aalklamin nakae amo tem ye biebo,am olo meb aaye sole ken ye biobogesea 33 ne wentenita hebmamsabnaka eli dlaita monibta baabkeibtatlebobe. Kobo inaneba tlebo nifunanoba Klayam nanebta tlebobogabuobe. Ni Gode kin dimo alukumne am ele mibiobobe. E Sume kukubokobo alebkenebuo ni alebenalegesea 34 Fitae baabenea Ne fumbiomemalo Gode nakaia unangai mitomo fumbianea eka nakai niniinsaibobolo mo fumbiam biebabe. 35 Elenakaia unangai e tolo tosiam bianibakukub ayam wafu blib ita e kla gobebiebe. 36 Sino Gode weng olo Islelnakaia unanga ni omyebuo dowanweng ayam olo baanoa Yesus Klaistenakaia unangai alukum i Sumobo, ebobol tem fiab omyebo genobiobe.37-38 Ibo tekein kebib yotabo, Yone aafuayemin naka eta aayo fuaye bianeaGode wengo omkeima biam bianeaeta sin okok kebeta eka Nasalet bibsak ele e okoko Galili betan ye kiloneaGode Hobe daabanea dabanea moneaYudia betan ye unea Gode e Hobesa titil osa omanea daabanea titiloomananea dabanea monea Yudiabetan mak mako haabianea nakaiaunangai daaye bianea eka Gululametitilo ge dlabiamo klaye bianea 39 ekaYelusalem bib sel isa eka Yuda betano

Page 232: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 10:40 229 Abosel 11:15bib mak bib mako blib isa daayebianea klaye biam bia ni atemnobanisa e dowan weng olo omkayeboba idebeb moniba atdimo dabasa anaibakaanea 40 amo asu kenea make dimeGode imin dofaanea hananea nakamaki atemib otane 41 naka homonunang homoni mo atemim blimobe.Gode dlakanebio naka unang nitaYesuse imin hananeo atenoba ete nitenabianoba imena aayao wembiambianoba 42 Yesuse ni baabenea Godene nemfakanebio kesoa sinanomone nakaia unangai afen blib isakulilaibbio isa i kukubo klamin nakanamabibo, ibo moniba weng olonakaia unangai alukum baabeinege baabenebiobe. 43 SinanggwanoGode weng omkeimalin nakai Yesuseweng olo buk temo dolaniba baanibaNakaia unangai e bainobo geib moleGode i hengmino omtlabenamabeboge baabenibbiobo ge oyemonea44 weng obe dim wat ye Gode Hobedaakenea nakaia unangai wengolo wentebibi i bobol temo onontlanea wengo afet afet obianiba45-46Godeniniino dobtouleb nib kesoaYuda bib seli Yesuse bainobo galinnakai Fitae baka tlibbuei i wengoafet afeto obibo wenteniba i smikodeibe unoa i funaniba Gode HobeYuda naka unang ninita dobyebiobogabob otane e naka afet isa dobyebogesiba 47 Fitae baabenea Gode Hobedabanea tenea Yuda nakaia unanganib bobol tem osa naka afeti boboltem osa onon tlane kesoa ne aayefuelabenamabibo, naka maki mobaanibta Aaye mo fuelabenemebegenimibe ge baabanea 48 e Koniliasesa e meletan isa imin baabeneaIbo Yesuse niniino taisaniba aayefuelaine gesea i inaniba aayefuelaniba Fitae baabaniba Nibo elebinobte ge baabasiobe.

11Fitae Koniliase weng sango

omkeimasebe.1 Yuda nakaba naka afet isa Yesuse

wengo wenteniba bainobo gabiobo

ge baasiba Yesuse okok dlasaninnaka isa eka bainobo galin naka makunang maki Yudia betan ye blib isaweng olo wentenabiba 2 Fitae imintenea Yelusalem bib ele tetemeabainobo galin nakai aalo waketoubibifunaniba Ni Yesuse meletanobo, ekaaalo waketoubibba ile Yesuse mele-tanbabo geniba Fitae dobsuananiba3 baabaniba Kobo nimin kenebtanakai aalo waketoumin blimi amomoneba i imeno baka dowon tlebe?gesiba 4 Fitae Koniliase weng sang oloomkaye bianea baabenea 5 Ne Yobabib ye biania Gode nganhabia inaminnamin mako dam dikin aletnenoatemia youm sume flanggete ulabeabilim ut danea sayo asuke asukenao keno tebe gieibbua sa da wafuwafu bliba daakenoa nenesu ele tesoa6 youme tem wate temia inaminnamin homoni eila tila wana inaba iblib kesoa yatemnabia 7 weng makobaanoa Fita kobo hananeba kulaneli yenaneba dowonale! gesoa 8 nebaania Yeye Sum kobo kulan eli neawemobo, ne mo dowonamibabogesia 9weng olo imin baatnenoa Godebaanea Uninobo gene mole kobo mobaanebta Awemobo genemebe! gebaatnenoa 10 weng olo baanaminoasumatna keno wentia youm eleimin ulanea abilim unea temnabia11 omito nakai asumatnai Sisalia bibsake Koniliase dlane tebibi teniba neSaimone am temo bli ye tetemiba12 Gode Hobe baatnenea Kobo ibaka one! Kobo mo tosianemebe!gesea bainobo galin nakai asukeasuke asuke nai ele blib eli tenanobamonoba Koniliase bib ye temoba 13 ebaabenea Ne am ele blia abisaketenea baatnenea Kobo nakai modlaneba moniba Yoba bib unanibaSaimon Fitae niniin asue baabaibtenea 14 ne wengo kebsa nakaiaunangai keb amo blib isa omyiawenteniba ibo afen smike dobonibaamit nine! ge baatnenebiobo gebaabesea 15 nesak Gode wengoomkayemonia GodeHobemakob nibosino mikiktemo daake nabenebioinanea i bobol tem osa onon tlanea

Page 233: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 11:16 230 Abosel 12:416 sino ni Sume baabenea SinoYone aaye fuayebe otane aa motonfuayebebo, ibta sinanomo Gode Hobedabanea daakeneta ib bobol temoonon tlanamabebo ge baabenebuone weng olo funabibe. 17 NiboYesus Klaiste bainobo gaboba Godee Hobe dabanea daakenea nib boboltemo onon tlanebuo memalo inaneadabanea daakenea i bobol temoonon tlabe kesoa ne mo baanitaDenano genimibabo gesea 18 Yudaibainobo galin nakaia unangai Fitaewengo wenteniba i inamin wengoimino omino deiboniba Gode niniinodobtou bianiba baabaniba Kobo nakamak unang mak isa i hengminoomtlabeneba i afen smike dobonibaamit nine ge baabasiobe.

Antiok bib seli bainobo galin nakaiwengobe.

19 Sino Stibene anaiba kaaneaeka bainobo galin nakaia unangaienino omkayemib kesoa bainobogalin nakaia unangai skilaniba bibmak bib mak ye onon tlaniba makiFinisia betan uniba eka maki Saiblasaaubil uniba eka maki Antiok bibonaniba bianiba Yesuse wengo Yudanakaia unangai bibo yo blibi ilitaomkayebib 20 otane Saiblas bib selisa Sailini bib sel isa i bainobo galinnakai maki moniba Antiok bib yebianiba Yuda isa eka nakaia unangaiYudaba isa Yesus Sume dowan wengayamo omkayebiba 21 Sume titiloi omkayebea naka homon unanghomoni i wengo wente bianibabainobo gabiba 22 bainobo galinnakai Yelusalem bibo blibi wengolo wenteniba i Banabase dabaibamoneaAntiok bib ye temea 23bainobogalin nakaia unangai Antiok biboblibi Gode daabe bie kesoa Banabaseyatemnea seimbianea baabeneaIbo Sume bainobo galino sbalmawafueine ge baabesebe. 24 Banabasenaka ayamobe. E Yesuse bainobogalin osa sbalobe. E bobol temoGode Hobe amitie bie kesoa nakahomon unang homoni e wengowentebianiba bainobo galiba 25 Banabase

deibenea monea Sole Tasas bib yebio hente debetnea 26 imin monibaAntiok bib ye bianiba bifol olokiemodimo i Yesuse bainobo galin nakamakunang maki tenaniba mibianiba SoleBanabase i dabo Gode wengo aleyemonsiobe. Antiok bib seli bainobogalin nakaia unangai mema niniinodlaniba I Klistenobo ge nganabesiobe.27 Am olo dim ota Gode wengomkeimalin nakai maki Yelusalembib ye blibi bib olo deiboniba monibaAntiok bib ye teniba 28 naka makeniniino Agabase Gode Hobe boboltem funino omalea e tenea mabianeabaanea Sinanomo dabalim olo imenoalukum blimanamabobo ge baabenea29 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai Antiok bib ye blibi Agabasewengo wenteniba funaniba Nibobainobo galin nakaia unangai Yudiabetan ye blibi daabenomo! genibai monio atosino ima oleb unanibaatosin ota oloniba 30 Banabas esaSol esa oyiba oleb moniba Yelusalembib ye unaniba Bainobo galin nakaiaunangai komokwali Yelusalem bib yeblibi oyensiobe. I inabiba sinanoaKlodiase Lombib seli komok ane dimobib mak bib mako imeno alukumblimansobe.

12Helote awa genalin nakai Fitae ge

debeb moniba klabutam onsiobe.1 Am olo dimo Yudai komok sume

Helote bainobo galin nakamak unangmaki enino omkaye bianea 2 awagenalin nakai baabenea Ibo bainatetebeb moniba Yone heke Yemseanaiba kaaneko ge baabesea i inanibamoniba Yemse ananiba kaanea3Yudai funaniba Helote ayam nanetaYemse ananebo gesiba Helote i boboltem funino yatemnea funanea Ne Fitaesa anaia i imin ne niniino nemtoulebunine genea awa genalin nakaibaabenea Ibo moniba Fitae ge debebmoniba klabutam daine ge baabeseaam olo dimo singkalin am sumobleto yis blim dowonamin am bomabiotabe. 4 Awa genalin nakai inaniba

Page 234: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 12:5 231 Abosel 12:20Fitae klabuto ge debeb monibaklabutam daniba Helote funaneaNaka homoni Fitae kimanomabibkesoa e mo unamabebabo ge funaneae awa genalin nakai 16 obe, baabeneaIbo Fitae kla kimaib skabo singkalinam sumo niniino Fasobao blimansotadebeb monia Yuda isu unania kotkebania anaia kaaneko gesea 5 Fitaeklabutam tam bia Gode bainobo galinnakaia unangai Gode nganhabibta6 amo yo dim ota Helote funaneaBomanomo Fitae debetnia Yudaisu kot kem unano ge funanabeaam olo dimo awa genalin nakaimilim anononasiba Fitae isak daakanonsea sen sayo asu gebanibaaambia amit kimanin nakai amitokima bliba 7 ibalanoa Sume abisakedaak tlea ayale sume klabutam tamotubunabea abisake Fitae melen watblelabanea Hananale ge baaneadofasea sen sayo kwei gong watgebaibbuo debianoa tila tebel meindaaknoa kim daak blelanoa 8 abisakeFitae imin baabanea Keb youmodlusaneba keb skil otabbuminootabbanale gesea inasea baabaneaEka youme tibe imin dobusanebate nemsileb nale gesea 9 e inaneadobsileb bia tamniba bib tam unanibaFitae fumbianea Kukub olo damtemebi bleka bain keim eso gabea10 tala bebib otane amit kimaninnakai mo yatemin blim keiba dotlataniba daamo amisal osa tam temibaomaye betelanobio kesoa omtla tambib tam unaniba bebianiba abisakedeiba unea 11 Fitae funanea baaneaNe tekein kebibo, inamin namin olobainobo, Helot esa Yuda isa nananomgabib kesoa Sume abisake dabaneadaakeneta ne klabutam tamo blionemeb tam te bib ele tlebo ge funanea12monea YonMake niniin asue biemoMaliao am ye temea bainobo galinnakaia unangai homoni Maliao am yemibianiba Gode nganhabiba 13 Fitaeamisalo gong gong gansea Maliaookok kewemin unango niniino Lodaotenoa Wankebte? gesoa Fitae baaneaNetabo gesea 14 o e weng olo wento

Fitae weng baane kesoa amisalobetelanamino deibonoa seinseinoatanoa bainobo galin mak isu tamunanoa baabenoa Fitae tenea amitetale biebo gesoa 15 i baabonibaSeimbianeba dim dim wengo ominodenale gesiba o baanoa Fitae weng yebaaneta wentibo gesoa i baaibo Damekobbabo, e bekel etabo ge omoniba16 e imin gong gong gansea i amisalobetelaniba temiba bain Fita eta kesoaateniba i smiko deibe unoa wenghek baasiba 17 Fitae kweile sital wattofanea kinea enaniba wengo kemikgeine gesea kimik gesiba baabeneaNe klabutam tam blio Sume abisakedabanea daakenea nemeb tam teneabib ele daneta tlibo, ibo weng oloYems esa bainobo galin naka makisa baabeine ge baabenea e deibeneabib mak une sonoma 18 bomanoa awagenalin nakai Fitae amo henwanibabaaniba Fitae amolo blimbie olole fabunene? gesiba 19Helote baabenea Klahenwaine gesea hembib otane i moatemin blim keib kesoa Helote Fitaekima binibbio nakai baabenea Ibofatnabaibta une bione? gesea i e kimasibnoma biinob bua watemibbuowengokla baabasibaHelotewenteneafunanea Dim obiobo genea awagenalin nakai maki baabenea IboFitae kima binibbio naka eli dlebmoniba yenaiba kaaine ge baabeneai inaniba dleb mo inaiba HeloteYudia betano deibonea monea Sisaliabib onsebe. Helode inanea bianea20 Taia bib sel isa Saidon bib sel isadosuanasea Taia bib sel isa Saidon bibsel isa i betano imeno blimanobuai moniba Helote betan ota imenowebib kesoa i funaniba Deibanobbiamo sinanoa nimonoba imeno iminwalom gaobo Helote dosuananeatolobo genamabebo geniba i sinwalominiba moniba Blastase Heloteamo kimanin nakae baabanibaKobo ni daabeneba monoba Helotebaabanoba E atlihamin kukubodeibueko gesiba Blastase i wengowentenea dleb monea Helot esuunaniba baabaniba Kobo atlikeminkukubo deibonale ge baabasiobe.

Page 235: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 12:21 232 Abosel 13:1521 Helote inanea e amo omakanebuotlo kesoa e komokwali youmedubusanea tanea komokwali biintam toumbianea e wengo nakaiaunangai omkayebea 22 i e wengowenteniba am dofa ngambianibakeb weng olo nakai wengbabo, kebwengo makob Gode wengo ulaboboge nganhabibo 23 e mo baaneta Yeyene Godbabo, ne dabalim nakabo gebaanamino deibonea e Gode niniinomo dobtouleb nim blim kene kesoaGode abisake dabanea tenea Heloteande dofanea kaseli e amun temowaloniba doweiba kaanebiobe. 24 Einanea kaane kesoa nakaia unangaihomoni Yesuse wengo wentenibabainobo gesiobe. 25 Banabase Sole idabo Antiok bib seli monio Yelusalembib seli olubeibo olebmoniba oyenibaYon Make debetniba imin Antiok bibonsiobe.

13Banabase Sole i dabo Gode wengo

omkaye monsiobe.1 Nakai niniino Banabas esa

Simione e niniin mako Milil esa ekaLusias Sailini naka esa Isleli komokeHelote ninge Maneyen esa Sol esaitabe. Naka eli maki Gode wengomkeimalin nakabe. Eka mak ile ewengo aleyemin naka nabe. I Yesusebainobo galin nakaia unangai Antiokbibo blibi bekebe bliba 2ammak dimobainobo galin nakaia unangai minibaimeno hala bianiba Gode amitienganha bianiba e niniino dobtoulebbliba Gode Hobe baabenea Ibo SoleBanabase i dabo dlakaibta ne okokookok kemine gesea 3 i imeno smaye hala bianiba Gode imin nganhabianiba naka eli yafuniba kweilogabamon dim ut tebelubeniba Godebaabaniba Kobo naka eli daabenebakeb okoko okok kemine ge baabanibadlaiba onsiobe. 4 Gode Hobe inaneaSole Banabase i dabo dlanea monibaSelusia bib ye unaniba siibe obetnibamoniba aaubile Saiblase bibo niniinoSalamis bib ye onsiobe. 5 I inanibamoniba Salamis bib ye bianibamoniba Yudai Gode amo tem tamo

Gode wengo omkeimabiba Yon Makesa i bekebe monea ye bianea iokoko daayebea biniba Salamis bibodeiboniba watniba 6 Saiblas aaubilemilim sin da wato bibo niniino Fefosbib wat unaniba bib olo kingkaneniniino Ba-Yesuse ye bia Glik teniElimas ge oha binabibe, e Yudanakabe, e Saiblas seli komoke SesiasFolase nekobe. E dim baanea NeGode weng omkeimalin nakabo gabea7 Sesias Folase tekein kemin nakabe.E Gode wengo wentano genea nakamake dabanea monea Banabase Sole idabo baabenea Ibo Sesias Folas esuunine gesea mo temiba 8 Elimasefunanea Sesias Folase Yesuse bainobogene mole olo misiamobo genekesoa e sbal manea Sole Banabasei dab i wengo omabbubesea 9 GodeHobe Sole, niniin mako Fol etabo,e bobol temo telaak unubasea eElimase ateme bianea baabanea10 Gululame miin kobo kukub ayamoomabbuna binabeobo, kobo dimomin nakabe. Inamin namin kukubmisiamo nabianeba dim omin kukubota amitie wafu bianeba Gode wengobaanobuo deiboneba deskinanebaafet obinabeb 11 kesoa memalo Godekemde kemfanea keb kino bibkenoaafoko mo watemamabebbabo, amitiebibkenobua am homono blimanam-abobo ge baabasea hebmamsabayungo mililo daakenoa e kinotum gebanoa tobtlin halonea tubutubu motemea naka maki kweilgong wat afuniba deibo alebaiba12 komoke Sesias Folase atemnea dlouunanea Yesus Sume wengo bainobogenebiobe.

Folwali Antiok bibo Fisidia betan yebianibta tesiobe.

13 Fol esa eka e bekeb isa i Fefos bibodeiboniba siib tem moniba Famfiliabetano bib gwabo niniino Fega bib yeunaniba Yon Make Folwali deibeneaimin Yelusalem bib unea 14 eka Folwalile Fega bibo deibonibamoniba Fisidiabetano bib gwabo niniino Antiokbib ye bliba singkalin am bomanokesoa taniba Gode am tam toulabliba 15 Gode amo kimanin nakai

Page 236: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 13:16 233 Abosel 13:34Mosese hekmel weng osa Gode wengomkeimalin nakai dolaibbu osa kinibaFolwali isak baabeniba Nekwal iboGode weng ayamo aleyebeo mo biomole nisak alebeine gesiba 16 Folehananea kweile kiye bianea baabeneaNi nekwali Islel ibsa eka IslelbaiGode niniino dobtouleb blib ibsawentine! 17 Islel nakaia unangaiGode nib faninwali dlakanea kimabia i Isib betan ye bianiba walonibaGode titilo i kimanoa dletnoa Isibbetano deibonibamoniba 18 ibuantemye unib osa Gode sma ye kima biabifolo 40 o blimanoa 19 ibuantemodeiboniba moniba Kenan betan yeuniba Gode baabenea Ibo nakaiaunangai bib olo seli yaline gesea iinaniba Kenan bib seli naka mito 7i yaliba Gode betan olo nib faninwalita omya bliba 20 bifol homono 450o blimanota o abuk ota Gode ikomokwali dokabea kima de watwattebibta eka e weng omkeimalinnakae niniino Samyuele dofakanea21 kimane dimo nib faninwali Godebaabaniba Kobo ni komok sumi modofakabenale geibta e komok sumeniniino Sole Bensamine molofeiteKise miine dofakaneta kima biabifolo 40 o blimanota 22 Gode Soleimin dobtlanea Debit eta dofakaneakimasea baaneaNeYesiemiineDebiteatemnia ne kla gobaiobo, e ne wengokla wentemabebo genebiobe. 23 Godeinanea Debite molofeite Yesuse Yudanakaia unangai hengmino temo blibodotlaneko genea dofakanea dabanea24 tlang genabea Yone aay fuayeminnakae Islel nakaia unangai baabeneaIbo ib hengmino deiboniba ib boboltemo deskinaniba Gode omaniba aayefuelaine ge oye bianea okok kebea25 blimanang go dimo baabenea Ibofumbibo Ne fatnamin nakabo gabibe?Nele ibo naka elewaisa blib ekobbabe.Ne sin tlibu otane ne abuk tlamabenakae titilo ne titilo gaitnenamabebe.E Sumobe. Ne sumba kesoa ne emo tenanobta wengo baanomobbabogenebiobe. 26 Nekwali Eblahamemolobsel isa eka bib mak seli Godeniniino dobtouleb blib ibsa kla

wentine! Gode weng olo baabenoaIbo Yesuse bainobo geib mole e ibohengmino temo blibo dotlanamabeboge baabenobuo Gode weng olo niboomyebiobe. 27 Yesuse daak tenea nibhengmino walubene otane Yelusalembib sel isa eka i komokwal isa imo funanibta Yesuse Gode miinobogeim blimobe. I singkalin amo tlanggamo dimo Gode weng omkeimalinnakai Gode wengo dolaibbuo kibibotane i o mitmakamo mo tekeinkeim blimobe. Weng olo dolanibabaaniba I Gode Dofakamin Nakaekukubo wateniba baaniba Anainegenomabiobo geibbuo i bain inanibaanaibbiobe. 28-29 I tekein kebiobe,Yesuse kukub misiamo mo naimblim otane Gode weng omkeimalinnakai baaniba I Gode DofakaminNakae ananomabiobo ge baanibadolaibbio inaniba i Failate baabanibaKobo Yesuse ananeba kaaneko gesibae inanea atdimo dabasa silo bikiananea kaanea imin silo uleisanibadebeb moniba tom teme nakaimo kaanimibo dolbunomo genibaklaibbue tem wat dofaib otaneGode imin dofaanea hananebiobe.30-31 Nakaia unangai homoni Galilibetano deiboniba moniba Yesusebekebaniba Yelusalem bib unibbueiam homono dimo i Yesuse kaaneaimin hananeo atemibbio kesoa iweng sang olo Isleli omkayebibbua32-33 nisa inanoba memalo ibo dowanweng ayam olo omyomabbiobe.Inamin namin olo sinanggwanoGode nib faninwali moton wengobaabenea Sinanomone inamin naminolo doyamabibo genebua memaloe molofeitwal nibo bain inaneadobyebiobe. E inanea e miine Yesuseimin dofaanea hananea e wengo bainanobiobe. Gode buk temo Sam 2 otemo Gode baaneaKobo ne miinobo, eka nesa keb ay

aiobo genobiobe.34 Gode Yesuse dofaanea

hananebuo e imino mo kaanetaklaanemebabe. O weng sango Godeweng omkeimalin nakae Gode buk

Page 237: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 13:35 234 Abosel 13:50temo dolanea enangge baaneaGode baanea Ne Debite baabania Ne

daabkenia bobol tem funinayam omklamabibo genibuomemalo inamin naminolo ne kobo omklamabiboge baanebiobo ge baaneadolanebuo weng olo Yesuseweng sangobe.

35 O inanoa weng mak osa baanoaKeb Dofakamin Nakae kaanea

klaanameomisiamkesoa koboimin dofaaneba hananekogenobiobe.

36 Nibo tekein kebuobe, sinang-gwano Debite mo kaaim blim biedimo e Gode okoko okok kebineakaanea e meletani debeb monibae faninwali dolbueibbuei kikibye dobbuniba klaanebu otane37 naka mak ele e damo mo klaaimblimobe. Gode dofaanea iminhananebiobe. 38-39 E inanebio kesoane nekwal ibo kla wentine! Yesuseib hengmino omtlabenebuo wengota ne baabeiobe. Nakaia unangaialukum Yesuse bainobo geib molee i hengmino omtlabenamabebe.Mosese hekmel wengo titil blimkesoa o ib hengmino mo omtlabeimblimobe. 40-41 Sinanggwano Godewengo omkeimalin nakai Gode buktemo dolaibbuo baanoaNe wengo tlawe bianiba mo bainobo

geim blim ibo kla funaine! Ibokaanomabiobe. Niminbabe,ibo sma dabalim ele bliba neinamin namin okoko sumoklaia naka make okok oloweng sango baabene otane ibomo bainobo genomabibbaboge baanebiobo ge baaniba

dolaibbio kesoa ibo kla wentine! IboGode wengo tlawe biniba kaaibbueiulabomonimibe ge baabesebe. 42Foleinangge baabenea Banabase i daboGode amo deiboniba unom genam-siba nakaia unangai baabeniba Godesingkalin amo make dim ele imintenibta weng olo imin alebeine ge

baabeiba 43 taniba bib tam bebibanakaia unanga isa Gode amo dei-boniba Yuda naka maki tenabibaeka Yudaba naka afeti Yudai kukubowafu blibi tenaniba Fole Banabase idabo bekebe bebiba Fole Banabasei dabo naka eli baabeniba Gode ibodaabenea e wengo kla wente bian-iba e kukubo sbalma wafueine gebaabeibbua 44 Gode singkalin amomake dime bib olo seli alukum teminiba Gode wengo wentom gen-abiba 45 Yuda naka maki yatenibaFolwali okoko dafao ifananiba nisainamin okoko mo okok kebobbaboge funaib kesoa i atliaubesoa Foleweng dobo weng oha bianiba baanibaFole wengo dim obebo gesib otane46 Fole Banabase i dabo Yuda nakaiaunangai tolo mo tosianaim blimobe.I aalob olaketou bianiba baabenibaYuda ibo Gode meletan kesoa ni daboGodewengo ibo sin omyenobte gabobotane ibo weng olo mo wentaobbabogabiobe. Ibo bainobo genimibo Godebibo amit nomabib otane ibo mobainobo genomobbabo gabib kesoa nimemalo ibo deibenoba monoba Yud-aba ita Gode wengo omyomabbiobe.47 Sume ni baabeneaNe ibo dlakaia ayal einin keniba

nakaia unangai Yudabai nedeibe alebeniba baabenibaIbo bainobo genimibo Godeibo hengmino temo blibodotlanamabebo ge baabeinegenebio

kesoa ni inanomabbiobo gesiba48 nakaia unangai Yudabai Folwaliwengowenteniba funaniba God Sumewengo ayamobo geniba seimbianibanakaia unangai Gode sin dlakaneanaka eli afen smike doboniba amitnomabiobo genebuei bainobo geiba49 Gode wengo Fisidia betano bibmak bib mako alukum onon tlanoaYudabai Sume wengo alukum wentibotane 50 Yudai bainobo geim blimidim baasiba nakaia unangai niniinoyemini Gode niniino dobtouleb blibidim weng olo wenteniba baaniba

Page 238: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 13:51 235 Abosel 14:18Ibo Folwala Banabaswalai eninoomyine geiba i inaniba Folwali eninoomyeniba ibo bib olo mo nimibege baaniba kulilasiba 51 Folwalideibe unoma bianiba funanibaNib skilo dabal baka difib mamanbakao dilbinoba bib olo seli kukubolo wateniba funaniba Ni kukubomisiamobo ge funaine geniba inanibadeibo moniba Aikoniam bib unaniba52 bainobo galin nakaia unangaiAntiok bibo blibi deibe uniba iseiniba Gode Hobe i bobol temo bibebinebiobe.

14Folwali Aikoniam bib ye binibbiobe.

1 Fole Banabase i dabo Aikoniambib ye bianiba moniba Yudai Godeamo tem tam unaniba Gode wengokla omkeima bianiba Yuda isa ekaYudaba isa wente bianiba bainobogabib otane 2 Yudai maki bainobogabibbai dim wengo omsiba Yud-abai dim weng olo wenteniba i FoleBanabase i dab i wengo mo wen-tubeim blim deibesiobe. 3 Fole Ban-abase i dabo am homono dimo Aiko-niam bib ye bianiba Sume wengoomkeimabibo i mo tosianim blimobe.I sbal maniba omkeimabiba Sume idaabenea inamin namin okok sumonakaia unangai sino mo wateminblimo klabiba tam tlebua bib yo seliwatem tekein kebiba Sume daayebeotane 4 i bobol tem funino asu om-faniba belalananibamaki baaniba Yu-dai weng ota motonobo gesib ekamaki baaniba Yesuse okok dlasaninnakai weng ota motonobo gesib mon-siobe. 5 I inabiba sinanoa Yudai ten-abiba eka komokwali tenabiba ekaYudabai tenaniba i sinwalo baa om-faniba Nibo Folwali tom olo binayenanomo gesiba 6 Folwali weng olowentenibawetoumoniba Likionia be-tano bibo niniino Listla bib osa ekaDebi bib osa eka bib mak mak osa bibolo kikib ye biobe. I moniba ye bian-iba 7 Yesuse dowan wengo omkeimamonsiobe.

Folwali Listla bib osa Debi bib osa otabinibbiobe.

8 Folwali inabiba naka makeawoko gongam tem da dobmikinoagilok alobua ye binabebua 9 Folewengo obeo wentenea e boboltem daako fumbianea Gode titiloklautnenoa ayam anamabibo gefumbea Fole e bobol tem funino atemtekein kenea dlo dlo ateme bianea10 baabanea Kobo hananale gesea ehebmamsab hanamanea tama tamaonsea 11 nakaia unangai Fole okoksum olo klaneo wateniba Listla bibseli Likionia ili weng ngambianibagod asuei nakaniba daak tenibani bib ele tliobo ge ngambianiba12 Banabase mema niniino dabanibaSus ge nganabaniba eka Fol eleweng omin nakabo geniba Hemisge nganabananiba 13 god dim ominoniniino Suso amo bib olo daamo kikibye bua Suso amo kimanin nakaeeil blumakau imakwali dlonea ekaaket osa haananea oletnea teneabib olo daamo geibbuo amit yetetemea nakaia unangai tenanibafunaniba Folwala Banabaswalaigod kesoa nibo eil blumakaui dlebmonoba yenanoba funoba i niniinodotouleb nomo gesiba 14 FolwalaBanabaswalai wenteniba inaminkukubo deibueibbabo ge funaniba iyoumo baa dibianiba blublu tenibanakaia unangai isak daak manibabaabeniba 15 Ibo mo inanimibe!Ni naka makob ib ulabobe. Nitenoba Gode dowan weng ayamoomyoba ibo kukub misiam olodeibo moniba Gode afen smiksaesu unine genobta tlobbiobe. Eabil esa dabal esa klanea eka aayesol esa eka inamin namino e temobu osa klananebio kesoa ib boboltemo deskinaniba Gode omaline!16 Sinanggwano nakaia unangai Godedeibenea imaye ili kukub ota wafubinibbu 17 otane e kukubo ayamoaleyebea ibo watem tekein kebiobe.Gode abilim ut bianea soko omanetenoa damibo inamin namin sanodokabibo gibbuwebua eka e imenhomon osa okaye bianea bobol ayamoomkayebebo ge baabesiba 18 nakaia

Page 239: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 14:19 236 Abosel 15:4unangai wenteniba Ibmaye obibtege oye bianiba eil blumakaui doyomgenabiba Fole Banabase i dabo melekbianiba wata biniba wata nabiba19 eka Yuda nakaia unangai mobainobo gabibbai Antiok bib osaAikoniam bib osa blibi teniba Listlabib olo seli dim baabeniba FolwalaBanabaswalai misiam nabiobo gesibaListla bib seli wenteniba bainobogeniba tom obo binaniba Fole anaibakaanea debetniba bib olo daam temodeibo tam bib tam unaniba kaaneboge funaib otane 20bainobo galin nakaiteniba ge dabasiba imin hana utlaneamonea bib une sonoma bomanoleBanabase temnanibamoniba Debi bibonsiobe. 21 I dabo inaniba monibaDebi bib ye bianiba Gode wengoomkeimabiba naka homon unanghomoni Yesuse dowan weng ayamowenteniba bainobo geiba Folwali Debibibo deiboniba iminmoniba Listla bibosa Aikoniam bib osa Antiok bib osahaabianiba 22 Yesuse bainobo galinnaka mak unang maki aleye bianiba ibainobo galino omsbal sanye bianibabaabeniba Ib bainobo galino sbalmawafueine! Naka maki nibo enin sumoomkayemomabib otane sinanomonibo monoba Gode kimanin biboamit nomabbiobo ge oye bianiba23bainobo galin nakaia unangai Listlabiba Aikoniam biba Antiok bibaoblibi i komokwali maki dlakanibaimeno hala bianiba Gode nganhabianiba baabaniba God kobo nakaeli bainobo galino sbal maib kesoakobo daabenale ge baabaniba dlaiba ibainobo galino sbalma wafueibbiobe.

Fole Banabase i dabo imin monibaSilia betano Antiok bib onsiobe.

24 Folwali inaniba Fisidia betanoAntiok bibo deiboniba moniba Fam-filia betano bibo niniino Fega bib yebianiba 25Gode wengo omkayem deibole bib olo deiboniba moniba Ateliabib ye unib ole 26 siib tem monibaSilia betano bib mako niniino Antiokbib ye onsiobe. Sino Folwali Godewengo omkayem unom genabib dimobib olo seli Gode baabaniba Naka eli

keb okok deibo unom giobo kobodaabenale ge baabaniba dlaiba unib-biotabe. 27 Folwali inaniba okok olookok kem haablibo blimanoa monibaAntiok bib ye unaniba bainobo galinnakaia unangai alukum dolminibaGode i dabo inamin namino alebe-nea watem tlibo wengo oye bianibabaabeniba Nakaia unangai YudabaiGode deibe alebenea Yesuse bain-obo geibobo ge baabeiba wentib ole28 am homono dimo i dabo bainobogalin nakaia unangai Antiok bibo blibibekebe binibbiobe.

15Yesuse bainobo galin nakai

Yelusalem bib ye mina binibbiobe.1 Bainobo galin nakaia unangai Yu-

dia betano blibi maki teniba Antiokbib ele tlaniba bainobo galin nakaiaunangai Antiok bibo blibi baabenibaIbo Mosese hekmel wengo deibonibaib aalomowetlaim blim keibmole iboGode meletanbabo gesiba 2 Fole Ban-abase i dabo wenteniba dosuanasibai sinwalo baase baase biniba bainobogalin nakaia unangai Fole Banabase idabo dlona bianiba eka bainobo galinnakamaki dlonaniba DlanobamonibaYelusalem bib ye unaniba Yesuseokok dlasanin naka isa eka bainobogalin nakaia unangai komokwal isabiaibo baabe wenteniba Yudabai aalowaketoumin kukub osa wafuein blekadeibueino? geiba i Yeye genimib Aegenimibo wenten tline geniba dlaibamoniba 3Finisia betano tle tle Sameliabetano tle tle ye unaniba Finisia bibseli bainobo galin isa eka Samelia bibseli bainobo galin isa baabeniba Yud-abai Yesuse bainobo gabiobo gesibabainobo galin nakaia unangai bibasu yo blibi wenteniba seiniba Fol-wali deibeniba moniba 4 Yelusalembib ye temiba bainobo galin nakamak unang mak isa eka Yesuse okokdlasanin naka isa eka bainobo galinnakaia unangai komokwal isa yatem-niba Klayam nata tliobo ge baabesiba

Page 240: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 15:5 237 Abosel 15:23eka Fole Banabase i dabsak Gode in-amin namino i dimo klabea tam tle-bua okok haabi tlibo wengo baabeibotane 5 Felisiei maki bainobo gabibiuteniba baaibo Nibo Yudabai bainobogabibi baabenoba Ibo Mosese hek-mel wengo baanobio inaniba ib aaloweketoumine ge baabenomo gesiba6 Yesuse okok dlasanin nakai ten-abiba eka bainobo galin nakaia unan-gai komokwali tenaniba baase baasebianiba 7 Fitae baabenea Nekwal ibotekein kebib yotabe, sino Gode okokonibo omkaye bianea nele nemakaneabaatnenea Kobo moneba Yudabai newengo omyeba isa ne wengo wen-teniba bainobo geine ge baanea om-nena bianea 8Gode nakaia unanga nibbobol tem funino yatemnea e Hobedabanea daakenea nib bobol temoonon tlanebio inanea nakaia unangaiYudabai bobol tem osa Gode Hobeonon tlane kesoa isa moniba Godebibo amit nomabiobe. 9 Gode mofunaneta Yudai naka afeti gaiseiboboge fumbebabe. E bobol temo fum-beo Yuda isa Yudaba isa makoboboge fumbe kesoa Yudabai Yesuse bain-obo gabibi hengmino omtlabenam-abebe. 10 Ibo Yudabai bibo momonibta baabenibta Ibo Yesuse bain-obo genimibo Mosese hekmel wengosa alukum wafueine ge oyemibe!Ibo nimin kenibta Gode naatemomogenibte? Sinanggwano nib faninwaliMosese hekmel wengo wafunaminoi titil blim kesoa i kakubu webinib-bua nibsa inanoba kakubu webuobe.11 Ina otane nibo Sume Yesuse bain-obo genomobo e daabenea nibo heng-min temo biobo dotlanamabebe. EkaYudaba isa Yesuse bainobo geib molee i hengmin temo blib osa dotlanam-abebo ge baabesebe.

12 Nakaia unangai ye mibianibaweng obib yei wenteniba weng blimkesiobe. Fitae wengo inanea baabeneole eka Fole Banabase i dabsak Godetitilo omkayebea i inamin namin okoksumo klabianiba Yudabai aleyebi tlib-buo weng sango obibabi bliman ole13 eka Yems esak utenea baabenea

Nekwal ibo ne wengo kla wentem-ine! 14Saimon Fitaeweng ele baabenewentib olo sino Gode mikiktemo te-nea Yudaba isu ota tlanea dlakanea emeletan aibbuo weng ota baabenetawentiobe. 15 Gode weng omkeimalinnakai Gode buk temo dolaibbuo16 Sume baanea Debite molobseli

makob amo dobo blelanobioinaibbiota sinanomo ne tenitaklaubeita ayam anomabiobe.17 Ne inania nakaia unangaiYudaba isa dlakaia i alukumnemi aniba Sum ne henenteniba nesu tlomabiobogenebua 18 memalosa imininangge baanebo ge baanibadolaibbio

19 kesoa ne funania Yudabai Godebainobo geib mole nibo weng afetomo oye bianobta bumoloko moomkayemobe ge funaiobe. 20 Inaotane nibo futano dola omfubenobabaabenoba Naka maki god dim ominoo doual kulana imenao oyib moleibo mo dowonaibe! Eka taman osamo hengamibe! Eka nakai kulaniyafuniba kwelo bikilafa yenanimib isamo dowonaibe! Eka kulani ilem osamo dowonanimibe! Inamin namin elebaabonob olo alukum awemobo gebaabenomo! 21 Nibo tekein kebuobe,i sinanggwanosa eka memalosaGode singkalin am bomanomobomanomo naka maki Gode amotemo taniba Mosese hekmel wengokibiba wentebiobe. Eka singkalinam bomanomo naka maki monibabib mak bib mako Mosese hekmelweng olo omkaye biam bliobo gesea22 Yesuse okok dlasanin naka isaeka bainobo galin nakaia unangaikomokwal isa eka bainobo galinnakaia unangai Yelusalem bibo blibisa i Yemse weng olo wentenibafunaniba Nibo Fole Banabase i daboAntiok bib unomabibo nakai modlab bekebenobta dletnibta uninegeniba Yudase niniino asube, makoBasabas etabe, e doboniba eka Sailasedobonaniba dlakaniba i dabo bainobogalin naka ayam kesoa 23 futano

Page 241: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 15:24 238 Abosel 16:3dolaniba enangge baaniba Ae ninekwal Yudabai bainobo gabib iboAntiok bib osa Silia betan osa ekaSisalia betan osa blib ibo ni Yesuseokok dlasanin naka nisa eka bainobogalin nakaia unangai komokwal nisanita ib futan olo dola omfubenomab-biobe. 24 Ni wentebobo naka maki niisak temo blibi moniba ibsuo natlebianiba omomom wengo oyebiba ibowente bianiba ib bobol temo ilumomfubebiobo geiba wentob kesoa nifutan olo dola omfubenomabbiobe.Ni inamin naka eli mo dlanobtanatlim blimobe. I imaye ili bobol temye natlibbiobe. 25Ni alukum inanomoge baanobta naka asu eli ulelonobtani nekwali Fole Banabase i dabodlab bekebenobta natlomabiobe.26 Banabase Fole i dabo Sume Yesuseokoko okok kebib o dafa ota nakamaki funaniba Nibo i yenanobakaaine gabibo i mo tosiambibba kesoa27 ni funanoba Nibo Yudase Sailasei dabo dlanoba moniba ita wengolo baabeine ge baanobta dlanobanatlomabiobe. 28 Ni ibo hekmelwengo homono mo oyemobba otaneGode Hobe ni bobol tem funino omyekesoa ni funanoba baabenomabbuo29 ibo naka maki god dim ominoo doual kulana imenao oyaib osaeka kulani ilem osa eka nakai eiliyafuniba kwelo bikila yenanimibisa mo dowonaibe gena bianobaeka taman osa mo henga bianibakukub misiam olo mo namibe! Niwengo bayotabo ge baaniba dolaniba30 naka eli omyeniba dlaiba monibaAntiok bib ye unaniba bainobo galinnakaia unangai baabeiba dli te misibafutan olo omyiba 31 bainobo galinnakaia unangai kiniba watemib oleseimbianiba bliba 32 Yudase Sailasei dabo am homono dimo ye bakabianiba Gode weng omkeimalin nakakesoa Yesuse dowan wengo bainobogalin nakaia unanga eli aleyebiba ibainobo galino sbalmawafueib ole 33 idabo deibe unom genabiba bainobogalin nakaia unangai baabenibaKlayam unine ge baabeniba dlaiba

imin Yelusalem bib tlom genamunaniba 34 [Sailas ele funanea Nedenia ele nomo gene kesoa deibaneaYudas eta tlea Sailas ele ye bekebebinebiobe.] 35 I inaiba eka FoleBanabase i dab ole Antiok bib ye blibabib yo selimak isa daabeniba i sinwaloGode wengo omkeima bianiba aleyebinibbiobe.

Fole Banabase i dabo alang wengbaase baase monsiobe.

36 Folwali inaniba bianiba aleyebibasinanoa Fole Banabase baabaneoNibo bib mak bib mako Gode wengosino aleye binobbuo imin monobabainobo galin nakaia unangai ayambiaib misiam biaibo imin yatememhaanomo gesea 37 Banabase baaneoAyamobo nibo inanomabbio yoleYon Make debebnobta unomo gesea38 Fole baaneo Yeye sino nibo Famfiliabetan onsobo e bekebemodanea imindetlaanea e okoko deibo tlebio kesoanibo e imino mo debeb unaobbabo gebaanea tolobo gesea 39 i dabo baasebaase biniba afet aniba BanabaseMake i dabo siib tem dalaniba Saiblasaaubil uniba 40 eka Fol ele Sailasedebetnea unang genabea bainobogalin nakaia unangai baabanibaKlayam Gode kimaneta one gebaabaiba monea 41 Silia betana Silisiabetanao haabianea Gode wengoomkeima bianea nakaia unangaibainobo galino dosbal sambinebiobe.

16Timotie Folwala Sailaswalai bekebe

onsebe.1 Bainobo galin naka make nini-

ino Timotie Listla bib ye bia e biemoYudabe, o Yesuse bainobo galin unan-gobe. Eka aaleb ele Glik minobe. FoleSailase i dabo moniba Debi bibo omt-laniba moniba Listla bib ye temiba2 Timotie ye bia bainobo galin nakaiaunangai Listla bibo blib isa eka Aiko-niam bibo blib isa e kukubo nabeoateme bianiba E naka ayamobo geohabib kesoa 3 Fole atemnea debebunama bianea e aalo watlabasebe.

Page 242: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 16:4 239 Abosel 16:18Niminbabe, Timotie aalebe Yudabakesoa Fole funanea Ni bib mak bibmako unomabbuo Yuda nakaia unan-gai bib amo yo blibi funaniba Timotieaalebe Yudaba kesoa e aale mo wat-laim blim yole e Gode meletanbaboge baaniba e Godewengo omkayemeowentenamino deibanimiobo ge fu-nanea e aalo wetlabane ole 4 i Yesuseokok dlasanin naka isa eka bain-obo galin nakaia unangai komok-wali Yelusalem bibo blib isa i fu-tano dolaniba Antiok bib seli om-fubeibbuo imin ometniba moniba bibmak bib mako haabianiba aleye bian-iba baabeniba Weng olo baanoa Ibokukub olo inamine genobiobo geoyem haabiniba alebesiba 5 bainobogalin nakaia unangai wenteniba ibainobo galino sbal maniba naka makunang maki imin bainobo ge te wa-tem te watem bianiba homon an-siobe.

Fole damo temsebe.6 Gode Hobe Fol esa e meletan

isa baabenea Ibo mo moniba Esiabetano mo unaniba betan yo seline wengo mo omyaibe gene kesoai deiboniba moniba Flisia betan osaGalesia betan osa o tle tle ye unaniba7 moniba Misia betano tle tle Bitiniabetano tle tle ye bliba Yesuse Hobeimin tolobo gene kesoa i Bitiniabetano unom genabibo deiboniba8 Misia betan deib moniba Tloas bibye bebiba kwino kesoa aala bianiba9Fole damo temebeaMasedonia minetenea nganabanea Fol kobo aaye soleyala wateneba Masedonia betan eletlaneba ni daabenale ge nganhabeaatemna bianea teme kesoa 10 Luk nefutan olo dolabi naka nesa eka FoleSailase i dab osa ni funanoba GodeHobe baabene yole nibo monobaMasedonia betan ota Yesuse dowanwengo omkeimamomo genoba niafobeingo beilob ole 11 Tloas bibodeibonoba siibe obetnoba monobaSamotles bib ye unob sonomabomanole siibe imin dletnea monobaNiabolis bib ye danea sobnomabomanole 12 siibe ye deibanoba kim

deib monoba Masedonia betanobib sumo niniino Filibai bib yetenoba bib olo sino Lom ten itatenibta bibam olo genaib biotabe.Ni ye baka biobta 13 Gode singkalinamo tlo kesoa ni funanoba Yudanakaia unangai aaye ken ye minabianiba Sume nganhamomabiobogenoba bib olo deibonoba monobaaaye ken ye temoba unang ita blibkesoa yatemnoba isu ye bianobaGode wengo omkeimaboba 14 unangmako niniino Lidiao Taiataila bib datlobuo ni Gode wengo omkeimabobowentenoa Yesuse bainobo gesobe.O youm ilemo moni sum ota walooleb tlebianoa naka maki webinabobiotabe. O Yudaba otane o Godeniniino dobtouleb binabo kesoa Godebobol tem funin ayamo omweneaFole Yesuse dowanwengo omkayebeokla wentenoa 15 aaye fuelanoaeka o meletan isa bainobo genibafuelanaib ole Lidiao ni baabenoa Ibofunaniba O moton bainobo genoboge funaib mole teniba ne am eletline ge baanoa mengano kesoa nio wengo wentubonoba o am ye aalabinobbiobe.

Folwala Sailaswalai Filibai bib yeklabutam bisiobe.

16 Ni inanoba baka bioba am makbomanoa monoba Gode ngahaminbaan dim ye unomo genoba bebobaunang mako moni okokba besaokok kemin unango tebo nanobatetenanoba hetananoba unang olohob misiame bekebo bianea inaminnamin kukubo sinanoa tam tlamabowengo omkawebea wente bianoaomkeimabua naka mak unang makio weng olo wentom gaibo monio olebteniba unang olo goseli webianibawente binabibbua 17 Ni inanobahetananobbua unang olo Fol nidabwalo amitie dosileb haabianoangambianoa Naka eli God Sume okoknakabe. I Gode nibo hengminotemo biobo dotlanamabe wengoalebenomabiobo ge ngambianoa18 dosileb haabibi biobua imininanoa dosileb bianoa ngan tebo

Page 243: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 16:19 240 Abosel 16:38binoa Fole tengo alosoa omhalilaneadeskinanea hob misiam ele baabaneaNe Yesus Klaiste niniin dim otabaabkenamabibo, kobo unang olodeibo one gesea e hebmamsab deibounea 19 unang olo goseli temibtawengo omkawebea inamin naminkukubo sinanoa tam tlamabo wengoomkeimabua naka mak unang makiteniba webianiba wentebiba i moniobokam binabibo blimubono kesoawateniba i atliaubesoa Fole Sailasei dabo klabuto ge dleb monibakomokwali imen wemin baan dim yeblibo temniba komokwali tenanibadleb moniba 20 Lom komokwali dimunaniba baabeniba Naka eli Yudabo,i nib bibam ele te bianiba kukubmisiamo nabianiba 21 kukub makoLom ten ibo awem omfa binaboboi afet deib omfaniba aleyebiobogenabiba eka 22 nakaia unanga isamakob olota baanasiba komokwaliwenteniba Fole Sailase i dab i youmogemet tlabeniba Lom teni awagenalinnakai baabeniba Ibo atdab tebelonibanaka eli yemde dlaine gesiba awagenalin nakai inaniba 23 i yemdedlaib ole dleb taniba klabutam tamdasiba komokwali klabut kimaninnakae baabaniba Kobo naka eli klakimanale ge baabasiba 24 e dleb taneaisak biin tam dlanea aso tebelonea iskilo abalan dae tofa dang dae tofananea sen saye tobonea neketowadleb tetenanea dlakibila gebenea25 aala bliba ibalanoa Fole Sailase idabo Gode nganha bianiba e niniindobtouleb nin anso ngambiba klabutnaka maki biin mak mak ye aalablib isa wenten tlanabiba 26 meimeisume hebmamsab tenea yebianeaamo omasanea klabutamo amisaloalukum betana bianoa eka klabutnakai sen sayo genaubeibbua aalablibo tilafubenasoa 27 klabut kimaninnakae aambiebe hana temetaklabutamo amisalo alukum betanokesoa watemnea funanea klabutiskila unibbiobo genea ele skil bainatetobo Tulania kaanano genea inananggenamsea 28 Fole nganabanea Yeyeni mo skila unim blimobo, ni alukum

sma ele biobobo, kobo kleb skilo motulanebta kaanemebe gesea 29 klabutkimanin nakae wentenea e klabutkimanin naka make nganabaneaayale eiba tesea e tosiananea taneaklabutam tam unanea Fole Sailasei dab i skilono kikib ye tontongolbua daak toumbine ole 30 FolwalaSailaswalai dletnea taniba bib tamunaniba baabenea Ne fatnanita afensmike dobonita amit nane? gesea31 i baabaniba Kobo Sume Yesusebainobo genemeb ota afen smikedobonebta amit namabeobo, eka kebmeletan isa inaniba Yesuse bainobogeib mole isa afen smike dobonibaamit nomabiobo ge baabanaib ole32 i dabo God Sume wengo klabutkimanin naka elesa eka e meletan isaomkayebiba 33 kwitimib yo olo dimota esak i yebinibbuo yayo aayo fubafubene ole eka Fole Sailase i dabsakklabut kimanin naka elesa eka emeletan isa i aaye fuelabenaib ole 34 eFolwali dleb tanea e am tam unaneaimeno oyia doweib ole naka ele emeletani i sinwalo Yesuse bainobogeniba seinmonsiobe. 35 I inabibaamo boman ole Lom komokwali awagenalin nakai dlaiba moniba klabutkimanin nakae baabaniba Kobo nakaeli tileisenale gesiba 36klabut kimaninnaka esak Fole baabanea Lomkomokwali ne weng omfutnenibakobo Folwali klabuto tileisenebadlaneba unine ge baatneibobo iboklabutamo deiboniba tla uninegesea 37 Fole klabut kimanin nakaibaabenea Ni Lom ten otane Lomkomokwali ni koto klanibta bainnaibbiobe geta yemde dlanaminodeiboniba i besa ye awa genalin nakaibaabeniba Atdab tebeloniba nakaeli yemde dlaine gesiba i inanibanakaia unangai kin dim ye yemdedlaniba ge dlet teniba klabutamele daibbio otane i baaniba Ibounine geib yole ni mo unanobbabe.Imaye teniba ni tileise dleb tanibabib tam dasibta unaobobo gesea38 awa genalin nakai wenteniba iminmoniba Lom komokwali baabenibaFole Sailase i dabo Lom tenobo i

Page 244: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 16:39 241 Abosel 17:14baaniba komokwali ibmaye tenibtatileisesibta unaobobo geibobo gesibaLom komokwali wenteniba funanibaBainobo i Lom ten otane ni i kotoklanamino deibonoba besa ye yemdedlanobbio yole misiam nanobbiobogeniba tosiananiba moniba 39 Folwalisu unaniba baabeniba Ni misiamnabenobsobo ge baabeniba dlebtaniba bib tam unaniba baabenibaNi bib olo deibo unine gesiba40 Fole Sailase i dabo klabutamodeiboniba moniba Lidiao am yetemiba bainobo galin nakaia unangaimaki ye blib kesoa yatemniba Godewengo omyeniba i bainobo galinodosbal maniba deibe onsiobe.

17Fole Tesalonaika bib ye binebiobe.

1 Fole Sailase i dabo inanibamonibaAmfibolis bibo omtlaib ole ye dalamoniba Abolonia bibo omtlanaib olemoniba Tesalonaika bib ye bianibaYudai Gode amo ye bio kesoa 2 Folesino nabinabe inanea yo dimosa Godesingkalin amo asumatna yo dimoimin ina bianea Gode buk temo aleyebianea 3 baabenea Gode buk temobaanoa Gode Dofakamin Nakae eninkino watemnea kaanea Gode imindofaanea hananamabebo genobiotane Yesuse weng olo omkayebibo eGode Dofakamin Nakabo gesea 4Yudanaka mak isa eka Glik nakai makiGode niniino dobtouleb binabib isaeka Glik wanggeli niniin oyeminisa i Fole wengo wenteniba bainobogeib otane 5 Yuda mak ile temibtanaka homon unang homoni Folwaliwengo wente bianiba bekebe haaibkesoa yatemniba atliaubesoa wengomoniba naka misiami nganabeibate misiba baabeniba Fole Sailase idabo Yesone am tam aalabiobo nibomonoba yafu dleb monoba nakaiaunanga isu unomo gesiba bebianibanaka misiami Fole Sailase i daboweng misiam nganiem nganiem blibamoniba Yesone amo amit deiblawaiseniba temibta 6 i blim blibkesoa deibeniba Yeson eta dobona

bianiba eka bainobo galin naka makiYesone am tam blib ita dlonanibadleb moniba Tesalonaika bib selikomokwali baabeniba Naka asu elibib mak betan mak olo haabianibaokok misiamo klabinabibbua memadim olo teniba ni bib ele tetemiba7 Yeson ele dleb tanea e am tamdanea aala bianiba i nib komok sumeSisae e hekmel wengo deiboniba nakaasu eli baaniba Komok sume makeniniino Yesus etabo gabiobo gesiba8 nakaia unanga isa eka komokwalisa wenteniba dlou unib kesoa9 komokwali Yeson esa eka bainobogalin nakai mak isa baabeniba Ibo kotmonio waloniba ilib bibam uniba ekaFole Sailase i dab osa ili bibam onainegesiba i inasiobe.

Fole Sailase i dabo Belia bib onsiobe.10 Amo yo olo dim ota kwinoa

bainobo galin nakai Fole Sailase idabo dlaiba moniba Belia bib yeunaniba taniba Yudai Gode amo temtam onsiobe. 11 Folwali inaniba Beliabib ye bliba bib yo seli Fole wengowenteniba seimbianiba i kukuboayamo nabibo Tesalonaika bib seligaisesiobe. I inaniba bianiba am obbaye bomanomo bomanomo yo dimo iamitie Gode buko kibianiba watemebianiba Fole inamin wengo baabeneobain buk temo bio mole bainobegabianiba eka blim bio mole dim obegabiam bianiba moton sambiba 12 ekaYuda naka homon unang homoniBelia bib ye blibi imin bainobogenabiba eka Glik ten isa naka homonunang homoni niniin oyemini Yesusebainobo genasiobe. 13 I inabibanaka mak unang maki omha bianibabaaniba Fole Belia bib ye bianeaGode wengo omkeimabebo gesibaYudai bainobo gabibbai Tesalonaikabibo blibi wenteniba moniba nakaiaunangai Belia bib yo blibi baabenibaNaka elile misiamobo gesiba nakaiaunangai bainobo gabibbai bib yoblibi wenteniba atliaubeno kesoa14 bainobo galin nakai wentenibai hebmamsab Fole dabaiba moneaaaye sole ken ye aaunea eka Sailase

Page 245: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 17:15 242 Abosel 17:30Timoti i dab ole Belia bib ye aanasibnoma bomanoa 15 naka maki Foleimin debeb moniba Atens bib yedaniba imin deiba unom genamsibabaabenea Ibo unaibo Sailase Timotiei dabo hebmamsab dlaiba tline gebaabenea deibaniba imin Belia bibonsiobe.

Fole Atens bib ye bisebe.16 Fole Atens bib ye Sailase Timotie

i dabo waise bianea god dim ominismik homono Atens bib yo buowatemnea e bobolo ilum omfubano17 kesoa deibo monea Yudai Gode amye temnea Yudai mak isa eka Gliknakai maki Gode niniino dobtoulebbinabib isa ye blib kesoa i tena bianibagod dim omini weng osa eka Yesuseniniino weng osa omonsiobe. Foleina bianea am obba ye bomanomobomanomo yo dimo monea minaminbaan dim ye une bianea naka makiteniba minamin baan dim ye tlebibitenaniba god dim omini weng osaeka Yesuse niniino weng sang osa obiobi monsiobe. 18 Ebikulian teni makitenabiba eka Stoik tenimaki tenanibaFole tenaniba weng obianiba baasebaase monsiobe. I Gode mo bainobogabibba otane i dabalim olo inaminnamino tekein kemino sumobe. Iinaniba tetemniba dleb weng baasebaase bianiba maki baaniba Besaweng ota melekla omin naka eleniminobo gabene? gesiba eka makile Fole Yesuse dowan weng osa ekaYesuse kaanea imin hananebuo wengosa omkeima binabe kesoa baanibaBib mak seli god dim omini wengota omkeimabebo gesib monsiobe.19 Ebikulian ten isa eka Stoik tenisa i Fole debetniba moniba bibilimemake niniino Aliobagas ye minabibomoteniba bianiba baabaniba Nikeb wengo mema wengo nakaiaunangai omkayem haabieb wengoni wentobo 20 weng olo mema wengkesoa kobo ni imin alebeneba ni omitmakamo tekein kenomo gabuoboge baabasiobe. 21 Atens bib selisa eka bib mak seli teniba Atensbibo blib isa i amitie ina bianiba

am obba ye bomanomo bomanomoyo teniba minamin baan dim olomina bianiba mema wengo wentibbiam osa eka weng afeto fumbibbiam osa kil obianiba o mitmakamotekein kebinabib kesoa olosa Foleinabasiba 22 Fole hana manea nakaiaunangai Aliobagas ye minabibibaabenea Atens bib sel ibo wentine!Ne yatemebio ibo amitie lotukebianiba ib godo niniino omtoulebbliba 23 ne tenia ib bib ele tlaniahaabiania ib godo smiko watemeyemhaabianea make atemia tome dimuto niniino dolaniba baaniba God eleni mo tekein kebobbabo ge baanibadolaibbua atemnabio ibo God ele moatemebibbabe. Ibo besa e niniinodobtouleb binabibe, e weng ota nememalo omyamabibe. 24 God eledabale klanea eka inamin naminodabal ele dimo buosa klananebueabilimo sum eka dabalimo sum nakesoa e nakai amo kweilo tubunibagembibo temo mo biebabe. 25 Godele emaye nakaia unangai afen smikedobye nabianea bobol tem funinoomyenanebua eka inamin naminolosa dokayebebe. E inamin naminomo men anoa blimubanota nakaimo dlalaibbabe. 26 SinanggwanoGode nakae elekiem klaneta ekanaka eleta yomaneta nakaia unangaihomoni walib ole Gode i betanowayenea dla tlanea eka i kaanaminamo kinea omakabenanebuo 27 efunanea nakaia unangai ne henimibomaki ne natemomabiobo gene kesoae skeimo nino deibonea meb elebiebe. 28 Ib bibam seli tekeinkemin nakai buk mako dolanibabaaniba Eta nib afen smiko omyenabianea eka titilo omyenanebiotanibo haabianobta inamin naminonabuobo gena bianiba eka weng makosa imin dolaniba baaniba Nibo ememebo ge baaniba dolaibbiobe.29 Olo bainobe. Nibo Gode memekesoa ibo mo funanibta Gode makobtom silba osa gol osa tom afet osao ulabobo naka ita smik klaibbioboge funanimibe! 30 Sinanggwanonakaia unangai e inamin namino

Page 246: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 17:31 243 Abosel 18:15mo tekein kebibba kesoa i kukubnabibo Gode oyemino deibenebuotane memalo e bib mak bib mak selialukum baabenea Ibo ib hengminodeiboniba ib bobol temo deskinane omnine ge baabenebiobe. 31 Eamo omakanebuo tlamo e DofakaminNakae nakaia unangai kukuboalukum klanamabebe. Inanamabenaka ele sino kaanea Gode imindofaanea hananebio kesoa nakaiaunangai tekein kebiobo Gode baininanamabebo gesea 32 naka makinakae kaanea imin hana tlebioweng olo wenteniba maki Fole wengdobo weng oha bianiba tlahamonsibotane mak ile baabaniba Sinanomoimin teneba weng olo imin mobaabeneba wentomo ge baabasiba33 Fole deibenea unea 34 naka makibekeba bebianiba Yesuse bainobogesibi make niniino Daionisias etabe.E Aliobagas ye minabibi mak etabe.Eka maki bainobo gesibi unangoniniino Damalis otabe. O tenabua ekanaka mak unang mak isa tenanibtaYesuse bainobo gesiobe.

18Fole Kolin bib ye bisebe.

1 Fole inabene ole Atens bibodeibonea monea Kolin bib ye temea2 Yuda naka make niniino AkwilaeKolin bib ye bia atemsebe. E awokoFontas bib ye dobmikino biotabe. Ealelo niniino Flisilao i kam i betanoItali otabe. E sino Itali ye binabeotane Lom seli komoke make niniinoKlodiase baanea Yuda nakaia unangaibo alukum Lom bibo deibo uninegene kesoa e alelo Flisilao i kam ibetano Italio deiboniba kam tenibaKolin bib ye bliba Fole inanea moneai am tam temsebe. 3 I kamwali okokomakob e okoko okok kebinabe otaisa inamin okok kebinabib kesoae inanea motemnea bianiba sokumo klabibo daayebea klabianiba4Yudai Gode singkalin ambomanomobomanomo monea Gode am temoune bianea naka mak unang makitenaniba wengo omde omdenib

kesoa e funanea Yuda isa Glik isa iYesuse bainobo geine ge funane kesoaYesuse wengo omkayebeta 5 SailaseTimotie i daboMasedoniao deibonibatetemib ole bianiba Fole Gode wengoamitie omkeima bianea Yudai oyebianea Yesuse Gode DofakaminNakabo ge oyebe 6 otane Yudaie wengo omdibiha bianiba wengdobo weng oha bianiba tlahamibkesoa e youmo difibo boubou geneadilbinea baabenea Ibo aseinin bibounib mole ilib sanobo, ne sanbabo,ne memalo ibo deibenia moniaYudaba isu unamabibo ge baabenea7 deibe monea Tisias Yastase amye temsebe. Tisias Yastase Yudabaotane e Gode niniino dobtouleb ninnakabe. E amo Yudai Gode amokikib ye biotabe. 8 Gode amo komokeniniino Klisbas esa eka e alel melelisa i Fole wengo wenteniba Yesusebainobo genabiba eka Kolin bib selimak isa bainobo genasiba Fole aayefuelabesebe. 9 Fole ina bianea ammako dimo kwinoa aambianea damotemea Yesuse baabanea Kobo motosiam bianebta kimik genemebe! Newengo sbalma omkeimamale! 10 Nekobo bekebke bli kesoa naka makikobo mo kananimibbabo, ne bainobogalin naka homon unang homoni bibele nabliobo ge ohabea teme binekesoa 11 e Kolin bib ye bianea Godewengo aleye bianea bifolo olokiemkenea eka alimo asuke eka imin asukeeka imin asuke nanabeta 12 GalioeGlik teni komok anea Yudai minibabaaniba Nibo Fole kot kebanomo gebaaniba afu debeb moniba Galio esuunaniba 13 dim baabaniba Naka ele nibibam seli baabenea Yuda nib hekmelkukubo deiboniba mema kukubo neGode niniino dobtouleb biania aleyebiota wafueine ge oyebebo gesiba14 Fol esak baabenang genamseaGalio eta dobtlanea baabenea Yudaibo wentine! Naka ele hengminhenga bianea kukub misiamo nabiambiameo ne ibwengowentamabi otane15 ibo ilib weng osa eka ilib niniinosa ilib hekmel weng osa ota obibyole ne mo wentenita klanimibabo,

Page 247: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 18:16 244 Abosel 19:4ibmaye klaine ge baanea 16 e kot amtamo kulilasea 17 i atliaubesoa isakYudai Gode amo komoke Sosteniseafu debeb taniba kot amo amgegen yedofaniba abiba Galioe wentebe otanee mo daabaneta wataim blimobe,deibasebe.

Fole imin monea Antiok bib onsebe.18-19 Am homono dimo Fole

Kolin bib ye bine ole bainobo galinnakaia unangai Kolin bibo blibideibenea unang genamsea AkwilaeFlisilao i kamo temnaniba monibaSenklia bib ye bianiba Fole Yudai ilikukubo nabinabib inanea e gabamanedeilasebe. Niminbabe, e Gode motonwengo baabane kesoa e inaneagabamane deilane ole i Silia betanunomo geniba siibe obetniba monibaEfesas bib ye unaniba Akwila kamwalideibenea Fol ele tanea Yudai Godeamo tem tam temnea weng obianiba20 baabaibo Nibo ele binoba sinansotaone gesiba e Yeye ge baabenea21 deibe unama bianea baabeneaMemalole deibe unibua sinanoa Godebaabaia baanea Ae one genebe genitaimin tlano ge baabenea Efesas bibodeibonea tanea siib tem tam touneamonea Sisalia bib ye une sonoma22 bomanole siibe Sisalia bib yedeibanea kim deib monea Yelusalembib ye une ole bainobo galin nakaiaunangai Klayam blibta tlio? gebaabene ole e haabianea Gode okokookok haabi tleo wengo omkaye binesonoma bomanole Yelusalem bibodeibonea monea Antiok bib ye bia23 am homono blimanole Antiok bibodeibonea monea Galesia betano bibmak bib mak osa eka Flisia betano bibmak bib mak osa haabianea bainobogalin nakaia unangai biaibo Godewengo omkayebea i bainobo galinosbal sambisiobe.

Abolose Efesas biba Kolin biba yebisebe.

24 Am yo dim ota Yuda nakamake niniino Abolose monea Efesasbib ye onsebe. E gongamo awokoAleksandlia bib ye dobmikinobiobe.E tekein kemin nakabe. E Gode

weng buko tekein kebe kesoa 25 nakamaki Yesus Sume wengo alebaibatekein kenea sbalma bianea Yesusewengo kla omkaye bianea okok kebeotane e Yesuse bainobo galin kukuboklao mo tekein keim blimobe. EYone aa fuayemin kukubo olotatekein kebebiotabe. 26 E ina bianeamonea Yudai Gode amo temoune bianea Yesuse wengo sbalmaomkeimabeaAkwila kamwali ewengowentemib kesoa debeb taniba i amtam unaniba Yesuse wengo mako emo tekein kebebao alebaiba tekeinkenea 27 dalanea Glik betan unanggenamsea Efesas bib seli bainobogalin nakaia unangai Klayam one gebaabaniba futano dolaniba baanibaBainobo galin nakaia unangai Akaiabetano blib ibo Abolose natlameodaabaine ge baaniba dola omfubeibae ometnea monea Glik betan yebianea nakaia unangai Gode daabebia e bainobo gabibi daaye binebiobe.28 Abolose inabea Yuda nakaiaunangai maki tetemniba mibianibabaase baase biniba e tata kenea iwengo omabbubenea Gode buk temokinea baabenea Buk olo kla alebenoabaanoa Yesuse Gode DofakaminNakabo genobiobo ge baabesebe.

19Fole Efesas bib ye bisebe.

1 Abolase Kolin bib ye bia Folekim deib monea Efesas bib ye temeabainobo galin naka maki blib kesoayatemnea 2 baabenea Ibo nanabainobo geibbuo dimo Gode Hobe ibbobol temo onon tlanebuo? gesea ibaabaniba Ni wente binabobo Hobemo biebo geiba wentenabobba kesoani mo tekein kebobbabe. Hob elewanete? gesiba 3 eka e baabeneaIbo aaye fuelaibbuo fatnanibtafuelaibbione? gesea i baabanibaYone aaye fuaye binebio inanobtafuelanobbiobo gesiba 4 Fole baabeneaYone aaye fuaye binebuo mitmakamoinaminobo, Yone nakaia unangaibaabenea Ibo hengmino deibonibaib bobol temo deskina omoniba Gode

Page 248: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 19:5 245 Abosel 19:26omaline! Naka make ne abuk tlamabee niniino Yesus etabo, ibo eta bainobogeine ge baabenebiobo gesea 5 i Folewengo wenteniba bainobo genibaYesus Sume niniino dimo aaye iminfuelaiba 6 Fole kweile i gabam oubutyafunea Gode Hobe daakenea nakaiaunanga eli bobol temo onon tlaneawengo afet afet obianiba Gode wengoomkeima monsiobe. 7 Naka eli 12ese mak bianibta aaye fuelasiobe.8 Fole ina bianea Yudai Gode amotem tam unanea Gode nakaia unangaikimanin kukubo wengo sbal maneaomkayebea alimo asumatna blimansootane 9 naka maki amitie halengkabatlebianiba Weng olo bainbabo geobianiba moniba minamin baan dimye unaniba obianiba Yesuse kukubomisiamobo galib kesoa Fole deibeneae bekebi bainobo galini dlebneamoniba Tilanase aleyemin am tambianiba am obba ye bomanomobomanomo yo dimo Gode wengoaleyebea 10 bifolo asu blimansobe.Bifol asu yodimoFoleYuda isa Glik isaEsia betano blibi Sume Yesuse wengoomkaye binebiobe.

Sibae meleli weng sangobe.11 Gode titilo Fole omkahabea

inamin namin okok sumo klabea12 nakaia unangai i ninek makigembib isa eka hob misiami bekebeblib isa blib mole deibeniba ifaglitmino niniino henkisib osa ekayoum afet osa biamo dleb teniba Folemelebaniba dleb moniba ginin gamisa eka hob misiami bekebe blib isamelebeiba ayam an bianiba nakaihob misiami bekebe blibi deibe unebiam bisiobe. 13 Fole ina bianea okokkebea eka Yudai maki i hob misiamikulilaiba unemin okoko okok kemhaabianiba maki i sinwalo baanibaNibo Sume Yesuse niniino taisanobahob misiami kulilanoba unine genibahob misiami baabeniba Fole Yesusewengo omkeimabeo niniin otataisonoba baabenomabbiobo ibonaka eli deibe unine ge baabesiobe.14 Ina bisib naka eli Yudai Gode amokimanin nakai komok sume niniino

Sibae melel itabe. I sebenobe. 15 Iinamsiba hob misiame baabenea NeYesus esa Fol esa kla tekein kebiboibole wanibta tenibta inam tlibe?ge baabesea 16 nakae hob misiamebekeba bie nakae gobbia watneanaka eli yafunea yemdenea aalomanafubenea youmo baubenea beitdlanea skilasiobe. 17 Inasiba Yudaisa Glik isa Efesas bibo blibi alukumwenteniba tosiananiba Sume Yesuseniniino dobtouleb bliba 18 eka makisin bainobo geibbue ile hengminoomkeimanasiba 19 eka kingkanhomoni wenteniba moniba i kingkanbuko oleb teniba aso faiba bibamseli alukum watemsiobe. I kingkanbuk olo walom gaibo o monio makobK50,000 olota walonaminobe. 20 Iinamsiba naka homon unang homonibib mak bib mako blibi Sume wengobainobo geniba o titilo watemsiobe.

Efesas bibo dleb wengo baasese bi-siobe.

21 Fole inabea Gode Hobe boboltem funino omalea e funanea Nemonia Masedonia betan osa ekaGlik betan osa omtla tlania moniaYelusalem bib ye biam binita Lombib ole mit unano ge funane kesoa22 e daahamin nakai Timotie Ilastasei dabo dlanea moniba Masedoniabetan uniba Fol ele sma Esia betanye bia 23 am olo dim ota naka makiYesuse bainobo galin kukubo wengobaase baase monsiobe. 24 Efesasbibo god dim omino niniino Atemisoniniino omtouleb binabibbua nakamake niniino Dimitliase Efesas bibye bianea tom ayamo niniino silbaoolonea smik awemo Atemiso klabekesoa e okok nakai dlobianea kimabia klabiba naka maki teniba monisumo waloniba oleb unebiba i moniolo bokabibbua 25 e Fole weng sangowente kesoa e okoknakai smik awemoklabinabib isa eka okok afet okokkebinabib isa alukum nganabenea temisiba baabenea Nibo smiko klabobanaka maki moni sumo oleb tenibawebianiba oleb unebib otane 26 nibowenteboba Fole baanea God olo nakaikweilo tubuniba klabib ole bainbabo

Page 249: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 19:27 246 Abosel 20:3ge baasea naka homoni Esia betanoblib isa eka Efesas bibo blib isaFole wengo bainobo geibbio kesoa27 ne funania Fole wengo nib okokomisiam omfubenea nakaia unangaibaaniba Atemiso amo awembabobesabo genomabiobe. Esia sel isaeka bib mak bib mak sel isa i Atemisoniniino omtouleb binabib otane Foleinangge baane kesoa nakaia unangaibaaniba Atemiso god motonbaboge baaniba o niniino omtoulebnino deibonomabiobo ge funaioboge baasea 28 i Dimitliase wengowenteniba atliaubesoa ngambianibaAtemiso Efesas bib seli sumoboge ngansiba 29 eka Efesas bib selinaka mak unang mak isa weng sumngambiam bliba Gaiase Alistakasei dabo Masedonia bib selobe. Folebekeba tlibbua ye bliba nakaiaunangai atliyebuei yatemniba yafudleb taniba weng omin am tamdasiobe. 30 Fole baanea Ne monianakaia unangai atliyebue isu unaniawengo baabenamabibo gene otanebainobo galin nakai wataiba desebe.31 Komokwal maki Esia betano kimablibi Fole nekwalobe. I futanodola omfubaniba baabaniba Koboweng omin amo mo tam unaebe gebaabasiobe. 32 Nakaia unanga eliam dofaniba maki imaye Inaminoboge ngambib eka mak isa imayeInaminobo ge ngambe bliba nakaiaunangai maki tlebe tlebe blibi kukubolo mitmakamo mo tekein kebibbaotane tebian temiba bibam seliinabib kesoa yatem te watem tewatem bianiba ngansiba 33 Yudaimaki Aleksandae baabaniba KoboEfesas bib seli baabeneba Olo Yudaisanbabo ge baabenale ge baabanibadliba dabaiba watnea go wat maneakweile taubeia nateniba wengongambibo kimik geine genea inaneotane 34 nakaia unangai ateniba eYuda nakabo ge funaniba am dofangambianiba Atemiso! Efesas bibseli sumobo ge ngambiba afok smikoasu blimanoa 35 Efesas bib seli komokmake Ibo kimik geine ge nganasea i

kimik gesiba baabenea Efesas bib selibo wentemine! Nib godo Atemisoam osa eka tom awemo abilim utdanoa daak tlobua kima binabobonakai alukum tekein kebiobe. 36Nakamake baanea Efesas bib seli Atemisomo kima blibbabo genamino blimkesoa ibo alo mo tliyebota kukubmisiamo hebmamsabo mo namibe!Fiab nabianibte! 37 Eka ibo naka asudab eli yafuniba ge dlablib otane inib godo amo inamin namino ayokomo dloniba eka i weng dobo wengomo baabonaim blimobe. 38 Eka wengmak ole Dimitliase daabaniba smikoklabinabib nakai i sinwal i wengobaanom gib mole debliba kot keminamo tloa kot kemom gaib dim otakukub klamin nakai dimo baaine!39 Eka Weng afeta ye bua baanomo gefumbib mole wengo omom gaib dimyota baaine! 40 Ibo inamomabib otaneibo wengo mitmakam blimo ngambibyole kimanin nakai Lom seli tenibayatemaibo ib kukubo misiamobogenomabiobe. Eka ibo niminkebianibta dleb wengo baasese blibe?genimib osa nibo fatnanobta yangke baabenomabbione? Ne funaniaNibo weng blim kenomabbiobo gefumbibe. 41 Ne wengo bayotabo,ibmaye onon tlaine ge baabenea onontlasiobe.

20Fole monea Masedonia betano omt-

lanea monea Glikam onsebe.1 I ina bianiba wengo ngambibo bli-

mano kesoa Fole bainobo galin nakaiaunangai baabenea Te mieine geneate misiba bainobo galino sbal man-amin wengo omyenea dosbal maneole deibenea Masedonia deib be-bianea 2 nakaia unangai betano yoblibi bainobo galino sbal manaminwengo omkaye bianea dosbal sansaneamoneaGlik betan onsebe. 3Foleinanea monea Glik betano bia alimoasumatna blimanoa siib tem moneaSilia betan unang genabe otane Yudaimaki obianiba Fole ananomo ge obibawente kesoa funanea Ne siib temo

Page 250: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 20:4-6 247 Abosel 20:24deibonia imin denia Masedonia deibunano ge funasebe.

Fole mubiang dimo Tloas bib yebisebe.

4-6 Luk ne Fole ni dabo Glik betanodeibonoba monoba Filibai bib yebioba Yudai singkalin am sumoniniino bleto yis blim dowonaminamo bliman ole siib tem beboba amoasuke asuke make nao blimanotawatnoba Tloas bib wat temsobobe.Naka maki Fole bekeba haabinabibininiino Sofatae, Filase Belia bib sakemiine tenabea eka Tesalonaika bibseli asube, Alistakase Sekandase i dabkenabiba eka Gaiase Debi bib saketenabea eka Timotie tenabea eka Esiaseli Tikikase Tlofimase i dab kenanibasin watniba waise bliba ni inanobawatemob ole Tloas bib ye biobaamo sebeno blimanole 7 Salele dimekwinoa bainobo galin nakaia unangaimaki tenabiba ni tenanoba Yesusekaanebuo bobolo fumbianoba Imenodowonomo genoba dli utnoba am utunanoba Fole funanea Bomanomone deibe unamabibo gene kesoaGode wengo omkayebea afoko tenoaisak ewit tloa 8 ni amo mibiobotem uto ayalo homono tubu biota9 naka tene niniino Yutikase gil deiboamito hatlaibbio ut toumbia Folewengo omkayebe binoa Yutikasekina dububasoa dumun denea daladaaknea kim daak ananoa kaaneanaka maki hebmamsab daaknibaafu dobo nabiba 10 Fol esak daakneamelmel golbua daak tounea Yutikaseafu temnea baabenea Ibomomemibe!E mo kaaim blim sma afen bieboge baabenea 11 imin utenea biinele tle ole Yesuse kaanebio bobolofumbianoba imeno hanea kikidowonob ole Fole wengo imin oyebeabomanoa deibe unea 12 Yutikase mokaaim blim bie kesoa nakaia unangaidebeb taniba ele am tam unanibabobol ayam funasiobe.

I Tloas bibo deiboniba Mailitas bibonsiobe.

13 Fole baabenea Ne kim deib mo-nia Asos bib ye natlamabibo, ibomoniba Asos bib ye waitnenabibte

gene kesoa ni deibanoba siibe obet-noba watnoba 14Asos bib wat waisan-aboba wat natle ole siib tem de-betnoba monoba Mitilini bib ye aansobnoma 15-16 bomanoa Mitilini bibodeibonoba siibe obetnoba bebianobaFole baabenea Fentikos singkalin amsumo tlamo ne Yelusalem bib watbiamabi kesoa nibo Esia betano Efesasbib deibo mo unomabobbabo, nibomolot monoba Yelusalem bib un-omo genea inanoba monoba aaubileKaiose kikib ye aan sobnoma bo-manoa imin teboba kwinoa tenobaSemos bib wat sobnoma boman oletenoba Mailitas bib ele tetemsobobe.

Fole Efesas bib seli bainobo galinikomokwali Ayam blibte ge baabesebe.

17 Fole Mailitas bib ye bianea wengomfanea Efesas bib seli bainobogalin nakaia unangai komokwalitline genea 18 tetemiba baabeneaMikiktemo ne tenia Esia betan yetlia bianoba ne kukubo nabio ibo klanateme binibbiobe. 19 Am homonodimo Yudai nesa eka ne okok osamisiam natnenom gabiba ne boboloilum omfutneno otane ne Gode okokookok kebi kesoa ne nene niniino moomfaim blimobe. 20 Ne minaminbaan dim osa ilib am tam osa wengoomkeima biania daayemin wengoalukum aleye binibiobe. 21 Amhomono dimo ne Yuda isa Yudabaisa baabenia Ib hengmino deibonibaib bobol temo deskinaniba Godeomaniba Yesus Sume bainobo geinege oye binibiobe. 22 Ne ina binibuomemalo Gode Hobe baatnenea KoboYelusalem bib one ge baatnene kesoane wentenia Yelusalem bib unamabiotane inamin namin olo ne dimotam tlamabo ne mo tekein kebibabe.23 Ne bib mak bib mako haablioGode Hobe baatnenea Naka makiteniba klabuto ge kemeb monibaklabutam unaniba kukub misiamoomkakemomabiobo ge onebe otane24 ne kaanamin kukub osa afeninkukub osa ne mo tekein kebibabe.Ne kaanang gami afen biang gamiosa ayamobe. Yesus Sume emayee okok olo omnebua Gode wengo

Page 251: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 20:25 248 Abosel 21:6-7nakaia unangai omkayebia Gode i kladaabe bie kesoa ne okok olo bobolowanebua makob okok blia blimanokogabibe. 25Ne sino ibsu ele biania Godekimanin wengo omkaye binibu otanememalo ne tekein kebibe, ibo iminone mo natemomabibbabe. Mubiangoele natemib kesoa 26 ne weng olobaabenamabio naka maki deib ayamegeteisaniba deib misiam eta unibmole olo ne sanbabe, ilib sanobe.27 Niminbabe, ne Gode wengo makobomkeimanita ato hatunubibabe. Nealukum omkeima binibiobe. 28 GodeHob eta nakaia unanga eli ibo doyebiokesoa kla kima bianiba ibmal osa klabiam bianibte! Gode e miine ilem otaoloneta nakaia unanga eli hengminowalubenea Nemibo genebiobe. Ibomakob eil sibsib kimanin nakai ulabkesoa nakaia unanga eli kla kimaine!29 Ne deibe unia naka maki tenibaibo baka bianiba inamin naminmisiamo aleyemomabibo, makobeil sibsibi bib ele bliba til satiliteniba yenanomabib inaniba nakaelisa ibo inayemomabiobe. 30 Nakamaki ilib isak temo blibi imayemen weng men weng oye bianibabainobo galin kukubo misiamobo,deibueine gansibta ibo Baine genibtaib bainobo galino deibonomabibkesoa 31 ibo klaine! Bifolo asumatnaoblimano dimo ne teng wengo moomin blimobe. Ne amitie sbalmabiania tab dim osa eka kwinomodim osa dohalim biania aleyem tlibiokesoa ibo funaniba klaine! 32 Nememalo ibo dlonia Gode kweiban dimdlaiobe. Eta ibo kimanamabe kesoaibo e wengo kla wente bianiba ibbainobo galino sbal maine! E nakaiaunangai e bainobo gabibi daayebeoibsa inanea daabenamabebe. 33 Nenaka maki youma monia o bobolomo wanebobabe. 34-35 Ibo tekeinkebiobe, ne nemaye okok kebianiamonia youma imena inamin naminaoboka biania mako olonia ne bekebikikiye biania eka atosin ole nemaloboka biam bli kesoa ne funania Nekukub olo inania bainobo galin nakamaki beitalo blibi daabei mole ne

naka mak unang maki daayeminkukubo ibo alebenamabibo gabiaYesus SumebaaneaNakamaki inaminnamino doklaibo kobo seinamabebotane kebmio i dokayebeb otaGode seinin sumo omklamabeboge baatnenebiobo ge baabesebe.36 Fole wengo omkayebeo ye blimanokesoa bainobo galin nakai komokwalitenabiba Fole tenaniba dlong dlonggolbua daak toulaniba beten keib ole37 i Fole afuniba meha bianiba kenengwat bukbuk gaha biam bianibabaabaniba Klayam one ge oha biambianiba 38 sino e baabenea Mubiangoele natemomabiobo imino ne monatemomabibbabo ge baabenebiokesoa i weng olo funaniba i boboloilum omfubenoa debeb moniba siibesu dasiobe.

21Fole siib tem monea Yelusalem bib

unang monsebe.1 Ni Mailitas bibo deibonoba siibe

obetnoba molot watnoba Kos bib watsobnoma boman ole imin bebobakwinoa watnoba Los bib wat aansobnoma boman ole imin bebobakwinoa watnoba Batala bib watunanoba 2 ni siibe e tem bebobe,ye deibanoba siibe make Finisiabetan unang genabe e tem bebianoba3 aaubile Saiblase afan da ewalebiebe atememde naob ole watnobaSilia betano kikib da wat unob olekikibubonoba monoba Finisia betanobibo niniino Taia bib wat ye unanobasiibe okok kemin nakai afobeingoye oketoumib kesoa ni deibanobabib yo seli 4 bainobo galin nakaihen te yatemnoba baka bioba GodeHobe bobol tem funino i omyenseaFole baabaniba Kobo Yelusalembibo mo unaebe ge baabaib ole 5 yebioba amo sebeno blimanoa bainobogalin nakaia unangai alukum bibobdeiboniba meme baka dalo obeb blibadaaknoba aaye sole ninin alim daakunanoba dlong dlong golbua daaktounobabetenkenobole 6-7bibamseliKlayam blibte ge baabenaboba eka

Page 252: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 21:8 249 Abosel 21:25isak ibo Klayam unine ge baabenaibole i imin ula bib uniba nile deibetanoba siib tem tam toulanobaTaia bibo deibonoba monobaTolemes bib ye temnoba bainobogalin nakaia unangai blib kesoayatemnoba Klayam blibta ni tlobo gebaabenoba i baka sobnoma 8 bomanole deibenoba siibe imin obetnobamonoba Sisalia bib ye unanoba siibeye deibanoba monoba Gode dowanweng omkeimalin nakae Filibe amtam tenoba ye baka aaunobbiobe. Esino Yelusalem bibo bainobo galinnakaia unangai imeno kikiyeminegeniba nakai sebeni dlakaibbuei maketabe. 9 Filibe meme unang teniasuke asuke nai imakwali mo dlimblimobe. Isa Gode weng omkeimalinwanggelobe. 10Ni Sisalia bib ye biobaam homono blimanabota Gode wengomkeimalin nakae niniino AgabaseYudia betan danea tenea 11 Fole haletila tebeisanea ele skil skila kweilaogebanea baabenea Gode Hobe nebaatnenea Yelusalem bibo Yudaihal ele gosake enabaniba ge debebmoniba Yudabai dobyomabioboge baatnenebo ge baabesea 12 niwentenoba ni tenaboba bibo yoseli tenanoba Fole tolobo genobaKobo Yelusalem bibo mo unaebege baabasob otane 13 e baabeneaIbo ne dafao mo mebianibta nebobol tem abilo mo omkanemibe!Ne Yesus Sume niniino dobtoulebbli kesoa o dafa ota Yelusalembib seli ne saye ge nemeb monibanenaiba kaai mole olosa ayamobo,ne sin ye klaibiobo ge baanea 14 niwengo ombiabene kesoa ni iminoohamino deibanoba baabanoba Sumebaabkenea Inanale genebo kebmayeinanale ge baabasobobe.

Fole Yelusalem bib onsebe.15 Ni inaboba am mako ye bliman

ole afobeingo kla oletnoba Yelusalembib unom genamsoba 16-17 Sisalia bibseli bainobo galin naka maki kimaibole monoba Yelusalem bib ye unobole monoba bainobo galin nakaeniniino Nesone Saiblas bib sakobe,

e sin bainobo galin nakabe. E amtam temoba bainobo galin nakai makisa ye bliobe, i ni yatemniba seinyebianiba Klayam nanibta tliobo gebaabeib ole Nesone baabenea Ibo neam tam bianibte gesea ni e am yesobnoma 18boman ole Fole ni sinwaloYemse hen motemobta bainobo galinnakaia unangai komokwali alukumYemse tena blib kesoa yatenoba19 Fole heitdabe tlane ole baabeneaNe Yudabai baka blio Gode daatnebia e wengo omkeima bia nakaiaunangai homoni wenteniba bainobogeibbiobo ge baabene ole eka eGode okoko okok kem haabi tleoweng osak oyemsea 20 i wentenibaGode niniino dobtouleb bianiba isakFole baabaniba Nek kobo tekeinkebeobe, Yuda naka homon unanghomoni Yesuse bainobo gabianibaeka Mosese hekmel wengo kla gobonablib otane 21 Yuda naka makibaabeniba Fole baanea Yudai monibaYudabai baka blib mole Mosesehekmel wengo deibueine! Eka ibmemei aal osa mo waketouyemibe!Eka Yuda nib faninwali kukub osamo wafunimibe gabebo ge oyebiba22 wentebib biota kobo tleb kesoa niwengo baabkenomob ota wentenebainanale! 23 Nakai asuke asuke naibaaniba Nibo Gode kin dimo ayamanamin kukubo nanamino inaminnamino klanomabbio ni Gode motonbaabanobobo gabib kesoa 24 kebtena moniba Gode kin dimo ayamanamin kukubo klaniba kebta ibinamin namin olo nanomabibomonio imi osa kebmi osa alukumwaleba blimanota i Gode kin dimoayam aniba i gabamano alukumdeilaniba hebiabeine! Kobo inanebaMosese hekmel wengo wafunebanakaia unangai katemniba baanibaNi wengo sino wentebobo bainbabo,Fole Mosese hekmel wengo klagobo biebo ge baanomabiobe. 25 NiYudabai bainobo galini weng makomo baabenomabbiobabe. Sino nifutano dola omfubenoba baabenobaNaka maki god dim omini doualkulana imenao oyib mole ibo mo

Page 253: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 21:26 250 Abosel 22:2dowonaibe! Eka taman osa mohengamibe! Eka nakai kulaniyafuniba kwelo bikila fa yenanimibisa mo dowonaibe! Eka kulani ilemosa mo dowonanimibe! Inaminnamin ele baabonob olo alukumawemobo ge dola omfubenobbioboge baabanaib ole sibnoma 26bomanoaFole nakai asuke asuke nai dletneamoniba Mosese hekmel wengo Godekin dimo ayam anamin kukubo klaibole e tanea Gode am sumo tem tamunanea nakaia unangai baabenea NiMosese hekmel wengo Gode kin dimoayam anamin kukubo klanobobobioba amo sebeno blimanomo otaokoko yo klabob naka ni eili elemi yedleb dleb binomob ole tenoba Godeamo kimanin nakai doyoba dlonibaGode heitdabaiba ni Gode kin dimoayam anomabbiobo ge baabesebe.

Yuda nakai Fole Gode am sumo temtam afusiobe.

27 Amo sebeno blimanang genabuaFole tenea Gode am sumo tem tamtemea Yuda nakai maki Esia betan datlebibi atemniba afuniba weng sumngansiba nakaia unangai Fole dob-suambiba 28 Yudai ngambianiba Nek-wal Islel ibo ni daabeine! Naka eleYudabai aleye bianea baabenea Yudaisa i hekmel weng osa Gode am sumosa misiamobo gabianea eka Yudabaisa dleb tanea Gode am sumo temtam une bianea Gode am sumo watwat dabinabebo ge ngambisiobe. 29 Iweng olo inangge baasibo inaminobe.Sino Efesas bib sake niniino Tlofimasetlebua Fole dab keniba Yelusalem bibye bliba yatemibbio kesoa i funanibaFole Tlofimase debeb tanea Gode amsumo tem tam unebiobo ge funanibtaweng olo nganmonsiobe.

Lom teni awa genalin nakai komokeFole debeb onsebe.

30 Inamsiba Yelusalem bib selialukum wenteniba dlou unanibataniba Gode am sumo tem tamoFole afu menga debeb tam tenibabib ele tlaniba Gode am sumoamisalo hebmamsab douboniba31 Fole ananom gabiba naka maki

omha bianiba Lom teni awa genalinnakai komoke baabaniba Yelusalembib seli weng sum ngambianibaawa gembiobo gesiba wentenea32 e awa genalin nakai hebmamsabdletnea mo temea nakaia unangaiyatemniba Fole ananom gabibodeibasiba 33 komoke Fole afuneaawa genalin nakai baabenea Nakaele sen sayo asu tebeloniba gebainegenea inabaiba eka nakaia unanga ilebaabenea Naka ele niniino wanete?E nimin kenebiote? ge baabesea34 i yang keib otane maki imayeInaminobo ge ngambe ngambebliba mitmakamo homon anoa e iwengo mitmakamo mo tekein keimblim kene kesoa awa genalin nakaibaabenea Debeb moniba ilib amunine genea 35-36 i debeb bebibanakaia unangai al obba sumo tliyebuadosileb bianiba ngambianiba Anaine!Anaine ge ngambiba awa genalinnakai debeb utniba basalo kikib utunaniba afu dobtouleb utniba basaldim ut dofakaniba debeb tala 37 amunom genamsiba e awa genalin nakaikomoke Glik weng baabanea Newengo baabkenano? gesea komokesak baabaneo Kobo Glik wengotekein kebeba? 38 Sino Isib nakamake kikalin nakabo e komokwaliyenanang genea naka yebinabibnakai 4,000 i dletneamonea ibuantemye unibbuo kebtio? gesea 39 Folebaabanea Yeye nekobbabo, ne Yudanakabo, ne Silisia betano bibo niniinoTasas bib sak netabo, ne bibo bib sumayamobo, ne nakaia unangai wengomo baabenano gesea 40 komokebaabanea Kebmaye baabenale geseaFole basal dim ut mabianea nakaiaunangai weng homon ngambib kesoayatemnea e kweile tofanea atemnibakimik gesiba e Hiblu weng baabesebe.

221 E enangge baabenea Aiwala

aabwala ibo wentemine! Ne inaminnamino nabio wengo baabenamabibogesea 2 wentemsiba e Hibluei iliweng oyemsea wenteniba men osa

Page 254: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 22:3 251 Abosel 22:24baanamino kimik gebliba 3 baabeneaNe moton Yuda nakabe. Ne gongambibo biemo nemfanobu ole Silisiabetano bibo niniino Tasas bib watnemeb tlobiobe. Gongam ota inanotaTasas bibo nemikinobiobe. Ekadamanamin ole ne biem ay kamwaliYelusalem bib ele nemfa blibtadamaibiobe. Ne nib faninwali hekmelwengo Gameliele aletnenea ne Godewengo kla wente binibuo ibsa inanibamemalo Gode wengo kla wentebiobe.4 Ne sino nakaia unangai memawengo wentebibi enino omkayebiania eka maki yantou biania makiklabut gengka biam binibiobe. 5 Neina bia Gode amo kimanin nakaikomok sum esa eka Yuda nakasum isa i ne kukubo natemniba iYudai Damaskas bibo blibi futanodolaniba omneniba baatnenibaKobo ometneba Damaskas bib onegesiba ne funania Ne monia memawengo wentebib naka unangi yatemimole yafunia sen saye gebeniadletnia imin tenia Yelusalem bibele tlania yenanano ge funania6 bebia kelanoa monia Damaskasbib asak ye bebita abilim ute ayalehebmamsab bomat ge tubunea neisak daak nemfakasea 7 til hose dimut toum blio deibonia gama daakniadabalim daak blelasia weng makobaatnenoa Solo, Solo, kobo niminkenebta ne enino omkanebebe?ge baatnesoa 8 nesak yang keniaSum kobo wankebtane? gesia ebaatnenea Ne Yesus Nasalet bib sakneta kobo enino omkanebeobo gebaatnesea 9 ne bekebi dleb bebieiayale atemibbu otane i wengo mowentim blimobe. 10 Ne baania Sumkobo ne fatnanamabine? gesiae baatnenea Hananeba monebaDamaskas bib ye biebta naka maketa ne inamin namin okoko omkliowengo baabkeneko ge baatnenabea11 ayale ne kin dimo bomatowaneane kino tum getneno kesoa nebekebi kweigong wat nafu nemetnibamonoba Damaskas bib ye biobta12 naka make e niniino Ananaiasehekmel weng tekein kemin naka

ayamobe. E Damaskas bib ye bia Yudanakai alukum E naka ayamobo geoha binabiobe. 13 Tenea baatneneaNe dab tlemin Sol kobo keb kinowebiabkenoko ge baatnesea heb-mamsab ne kino bomatnenoa atemnabia 14 baatnenea Kobo nib faninwaliSume God eta kemfakanebo, koboe bobol tem funino olota tekeinkeneba eka e okok Naka Ayameniniino Yesuse atemneba e wengo klawentene! 15Niminbabe, kobo inaminnamino watemeb osa eka wentebosa nakaia unangai alukum baaomkayemabeobe. 16 Kobo mo biaebe,hananeba Yesuse niniino taisanebae keb hengmino omtlabkenea aayefuelanale ge baatnenebiobe.

Sume Fole baabanea Kobo Yudabaine wengo alebenale ge baabasebe.

17 E inangge baatnenebua ne imintenia Yelusalem bib olo Gode amsumo tem tam unania beten kebianiaSume atemnabia 18 baatneneaKobo hebmamsab Yelusalem bibodeibo one! Bib olo seli ne wengoomkayemebo i mo wentomabibbabogesea 19ne baabania Sumkobone sinokeb bainobo galin nakaia unangaikeb am tam blibi klabuto gengkabiania yebia nabita 20 keb wengoomkayemin nakae niniino Stibeneananom genamibo ne baabeniaAe anaine ge baabenia nemaye eananomabib nakai youmo gemelut-neibawafube blita anaibbio kesoa i nekukubo tekein kebiobo gesia 21 Sumebaatnenea Ne kobo Yudabai skeimye blib ita kemfubenamabibo gebaatnenebiobo ge baabesea 22 YudaiFole wengo wentib otane mubiangweng olo wenteniba ngambianibaNaka ele debeb monoba ananomo!Inamin naka ye mo deibanobtanemene kaaneko ge ngambianiba23 al obba sumo tliyebua youmo makogemelo dlasam bianiba ibalo waadibi biam nib kesoa 24 awa genalinnakai komoke awa genalin nakaibaabenea Ibo debetniba ilib am tamunine genea i debeb unom genabibotane e funanea Bib olo seli nimin

Page 255: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 22:25 252 Abosel 23:10dafa dobbianibta dobsuambibe? gefunane kesoa awa genalin nakai iminbaabenea Ibo debeb tam unaibosayo tebeloniba ande dofasibtatosiananeta e kukub misiamo nanebiamo baa omkeimaneko gesea25 awa genalin nakai sayo tebelonibagenhabiba eka awa genalin nakaikomoke mak ele Fole kikib ye mabiaFole baabanea Ne Lom nakabo, ibokot ketneim blim otane besa nemdenemfanomabiobo, ib hekmel wengobaanoa Kukub olo ayamobo genobuo?gesea 26 komok ele wentenea moneaawa genalin nakai komok sumebaabanea Naka ele Lom nakabo, ibonimin kenibta ananom genabibe? gebaabasea 27 komok sum esak moneaFol esu unanea baabanea Kobo Lomnaka moton biaebo baatnenale geseaFole baabanea Ae ne Lom nakabogesea 28komok esak Fole baabanea Nemoni sumo walonita Lom nakai biobogesea Fol esak yang kenea baabaneaNe aye Lom naka kesoa nesa Lomnakabo ge baabasea 29 Fole ananomgabib nakai wenteniba hebmamsabdeibaiba awa genalin nakai komokesa funanea Fole Lom naka otanene Saye geine ge baabesia gebaibyole misiam naiobo ge funaneatosianasebe. 30 Awa genalin nakaikomoke funanea Yudai nimin kenibtaFole misiam nabebo ge ohabibe? gefunane sonoma bomasoa e funaneaNe Fole wengo wentano genea awagenalin nakai baabenea Ibo Fole sayetileisaine ge baabesea i tileisasibakomoke Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka Yuda naka sumisa nganabenea te misiba Fole debebdaakneaYuda naka isu daak dofasebe.

231 Inabasea Fole Yuda naka sumi kin

dam tol wat yateme bianea baabe-nea Nekwal ibo ne Gode nateme bin-abebe. Ne amit ele haabinabio inaminnamin misiamo mo naibiota baanitaInaibiobo genimibabo gesea 2 nakamaki Fol esu ye blibi Gode amo ki-manin nakai i komok sume niniinoAnanaiase baabenea Sital wat biango

wabaine gesea inabasiba 3 Fol esakbaabanea Gode kananamabebo, koboaso ulab kebtabo, nakai keb aantibokateniba Ayamobo gabib otane kebamun temo klabkenobiobe. Kobo elebianeba Ne hekmel wengo wafuninnakabo gabianeba ne kot ketnenanggabeb otane kobo baaneba Biangowabaine gabeb yole hekmel wengoomdibibeobo ge baabasea 4nakamakiFol esu ye mablibi baaniba KoboGode amokimanin nakai komok sumeweng misiam ohabeobo ge baaba-siba 5 Fole baabenea Gode amo ki-manin nakai komok sum etio? Nemo tekein kebibabo, ne tekein kebimole inamin wengo mo baabanim-ibabe. Niminbabe, Gode buk temobaanoa Ib kimanin nakae weng misi-amo mo baabanimibe genobiobo geoye bianea 6 temea Naka eli makiSadyusi eka maki Felisi na kesoabaabenea Nekwal ibo ne aye Felisikesoa nesa Felisi nabo, ne nakaiaunangai kaanimibo Gode imin do-haanea hananomabibo wengo bain-obo gabiania o wengo omkeimabio dafa ota ibo kot ketnenom gen-abiobo ge baabesea 7 Felisiei tenabibaeka Sadyusiei tenaniba i sinwalo dlebweng baase baase bianiba i boboltem osa afet afet funasese bianibamaki wengo ombiabesese monsiobe.8 Niminbabe, Sadyusiei fumbianibaAbisel isa hob isa blibbabo, nakaikaanimibo Gode imino mo dohaaneaafen animibbabo ge fumbiba eka Fe-lisie ile obianiba Abisel isa hob isabliobo, eka nakaia unangai kaanimibiGode dohaanea imin hananiba afenanomabiobo ge obiam binabib kesoa9 i inaniba alukum weng sum ngam-biba eka Felisiei maki hekmel wengotekein kebib ile hana maniba baanibaNi naka ele wengo wentebobo, ehengmino blimobo, hob ese abisakese mak ohabibta obese makobo, nimo tekein kebobbabo gesib bianiba10 wengo sum anang genamo kesoaawa genalin nakai komoke tosiananeatemea Felisiei tenabiba eka Sadyusieitenaniba Fole afu menga ngananiba

Page 256: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 23:11 253 Abosel 23:30telaniba anaiba kaanang gename ke-soa e awa genalin nakai baabeneaIbo watniba nakai isak wat unanibaFole afu debeise debebmoniba ilib amdaine ge baabenea inaniba debeb modaib sonoma bomanole 11 bia kwinoaSume tenea esu ele manea baabaneaFol kobo mo tosianemebe! Sbal man-ale! Kobo Yelusalem bib ele bianebanewengoomkaye binebta Lombib olemit monebta ne wengo omkayemalege baabasebe.

Yudai baaniba Fole ananomogesiobe.

12 Inane sonoma bomanoa Yudaimaki i sinwalo miniba baanibaMoton abilim ewitobo, nibo Foledam ye ananoba kaaneko! E smaafen biameo nibo imena aayao modowonomabbiobabo ge baasiobe.13-14 Nakai baaniba Moton abilimewitobo, ni Fole ananomabbiobo gebaasibi 40 obe. I inangge baanibamoniba Gode amo kimanin nakaikomokwal isa eka naka gang isabaabeniba Ni moton ye Fole ananobakaanamabebo, e sma afen biameo niimena aayao mo dowonomabobbakesoa ananomabbiobe. 15 Ib sin-walo Lom teni awa genalin nakaikomoke dim baabaniba Ni Foleinamin namino nanebuo wengo iminbaabanomabbiobo, kobo debeb natele ge baabasiba e Fole debetneanatesea ni deib tounoba ananobakaaneko ge oyebiba 16 Fole ele unangmiine wentenea tanea awa genalinnakai am tamo aainse bio baabanea17 wentenea esak awa genalin nakaikomok make nganabane teseabaabanea Naka tembal ele kebkomoke weng mako baabanamabibogabebo, debeb one gesea 18 e debebmonea awa genalin nakai komoksum esu unanea baabanea Klabutnakae Fole baatneneaNaka tembal eledebebmoneba keb komok esu danebae wengo baabaneko ge baatnesetadebeb tlibo gesea 19 komoke nakatembal ele kweigong wat afudebetnea naka maki blibo deibemoniba afet ye unaniba baabanea

Nimin wenge? ge baabasea 20 nakatembal ele baabanea BomanomoYudai kobo dim baabkeniba Ni Foleinamin namino nanebuo wengoimin baaba wentomabbiobo, debebtele ge baabkenimibo 21 kobo iwengo mo wentaebe! Nakai 40yei baaniba Moton abilim ewitobo,nibo Fole ayok waisanoba ananobakaaneko! E sma afen biameo niimena aayao mo dowonomabbiobaboge baaniba waisa bliobe. Kobodebeb mo temaebo ananomabioboge baabasea 22wentenea komok esaknaka tembale baabanea Kobo wengolo naka maki mo baabenemebe gebaabanea dabanea onsebe.

Awa genalin nakai komoke Fole da-banea Filiks esu onsebe.

23-24 Komok sume awa genalinnakai komokwali asu nganabeneatesiba baabenea Ibo awa genalinnakai 200 dloniba eka til hosi dimtoulalinnaka ile 70 dloniba eka fusauowafunamin naka ile 200 dlonanibaFole debetniba unine! Ibo inanibaunom gaibo tabo mo unaibe, klabibamililansota til hosi Fole mo dabaliba edime touneme ole debetnibtamonibaSisalia bibo komoke Filiks esu uninege baabenea 25 eka futano dolaneaFilikse omfubanea baabanea 26 AeFiliks kobo Klodias Lisias neta kebfutano dola omfubkenamabibe. Kobokimanin naka ayamobe. 27 Yudainaka ele afuniba Ananoba kaanekogabib otane ne awa genalin nakaidletnia tenoba naka ele dobo temobae Lom naka kesoa dobo tolobo genoba28 ne e kukub misiamo nanebuowentenite genia debeb daaknia Yudaikomokwal isa naka gang isa isu daakunania baabei otane 29 i baaniba EYuda ni hekmel wengo mo wafunimblim bietabo gesiba ne funaniaE inamin namino mo naim blimyole ni besao mo ananoba kaaneaeka klabut osa mo genanomobe gefunana biania 30 weng mako wentia ibaaniba Ni ayok waisanoba ananobakaanamabebo ge baaiba wenti kesoane hebmamsab dofubkenia e kot

Page 257: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 23:31 254 Abosel 24:17kehabib nakai baabenia Ibo monibaFole kukub misiamo nanebuo wengoFilikse baabaine ge baabenia dlaianatlomabiobe. Ne wengo bayotabe.Kobo klayam biebte ge baaneadolanea 31 awa genalin naka isa ekatil hosi dleb haanin naka isa omyeole wengo baabene wentena nabibamililan ole Fole debetniba monibaAntibatlis bib wat aan sibnoma32 bomanoa awa genalin nakai imindeibeniba bib tliba eka til hosidleb haanin naka ita Fole debebmoniba 33 komoke Filikse Sisalia bibye bio moteniba futano omubanabianiba Fole debeb te dabanasiba34 komoke futano kinea watemeole Fole baabanea Kobo betano fabbianebta tlebbue? gesea Fole baaneaNe Silisia betan danita tlibiobo gesea35 komoke baabanea Keb kot kekebibnakai tesibta ne keb wengo wentanoge baabanea e okok nakai baabeneaNaka ele debeb taniba Helote am tamdaniba kla kima blibte ge baabesebe.

24Yudai baaniba Fole kukub misiamo

nabebo gesiobe.1 Amo asuke asuke make nao

blimanoa Gode amo kimanin nakaikomok sume niniino Ananaias esaeka naka gang isa Lom teni hekmelweng tekein kemin nakae niniinoTetalas esa i daakniba Sisalia bibdaako kimanin nakae niniino FilikseFole inamin namino nabeo wengobaabasiba 2 Filikse Fole nganabanetetemea Tetalase Fole wengo Filiksebaabanea Komok sum kobo klayamkima bieba ni inamin namin kukubmisiamo namino deibonoba klayambiob kesoa 3 nisa bib mak bib maknaka isa ni alukum amitie seinkebobkesota ni gangobo gebkenomabbiobe.4Neweng gwabmako baabkenamabiokobo mo wentamabeb bleka newengo teke okemibabe, gwab olotabaabkenang genitabe. 5 Naka elekikalin nakabe. E bib mak bib makohaabianea Yudai kikalin kukubo aleyebinabebe. E Nasalet bib sake bainobo

galin nakai komokobe. 6 E Gode amsumo inamin namin awemo watwatdabonang genabe kesota ni afunobaklabuto genoba [Yuda nini hekmelwengo baanobio inanoba e kukuboklanomo gabob otane 7 awa genalinnakai komoke Lisiase tenea mengadebeisenea 8 Fole kot kehabob nakani baabenea Ibo Filiks esu uninege baabeseta tlobobe.] Kebmayenaka ele baabanebta Ni kot kehabobwengo baabkeneta mito kla tekeinkenale ge baabasea 9 Yuda maki yeblib isa baaniba Bainobo genasiba10 komoke Fole sital muk ge baabaneaKeb weng osak baanale ge baabaseaFol esak baanea Ne tekein kebibo,bifol homono blimano kobo nakaiaunanga eli klayam kima binabebkesoa ne bobol ayam funania nekeb wengo yang ke baabkenamabibe.11Kebmaye naka maki kil baabenebtaisak ne monia Yelusalem bibo lotukebia amo 12 o blimambo wengobaabkeine! 12 Ne Gode am sumotemo weng alang wengo mo baaitaYudai natemim blimobe. Eka Godeam tam osa bib tam osa nakaiaunangai awao genaline galin wengosa mo baabeim blimobe. 13 EkaYudai baabkeniba Fole hengabebogabib otane i weng olo mito moalebkenomabibbabe. Otane ne wengmako baabkenamabi ole 14 i baanibaFole Yesuse bainobo gabebo gabibole bainobe. Ne e bainobo gabianiani faninwali Sume Gode niniinodobtouleb biania eka Mosese hekmelweng osa Gode weng omkeimalinnakai wengo dolaibbu osa bainobogabibe. 15 Nesa Yuda mak isa nitekein kebuobe. Sinanomo nakaiaunangai alukum ayam isa misiam isakulila binabibi Gode imin dohaaneahananomabiobe. 16 Ne olo tekeinkebi kesoa Gode kin dim osa ekanakaia unangai kin dim osa ne amitiekukub ayam nabia natemebib kesoane aalo ginino blimobe. 17 Ne bibmak bib mako haablia bifol homonoblimanota imin tenia Yelusalem biboGode heitdabania Yudai maki monio

Page 258: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 24:18 255 Abosel 25:10oyenanita tlibiobe. 18 I ne natemibbiodimo ne Mosese hekmel wengo Godekin dimo ayam anamin kukubo klaniaayam ania Gode am sumo tem tamobinibuo naka homon unang homonine mo beketne bianibta weng sumngambiam nin blimobe. 19 OtaneYuda maki Esia betan da tenibanafueibbuei blib mole ita tenibtane kukub misiamo naia natemibbiamo baabkeine! I mo baabkeimblim keib mole 20 sino komokwal isanaka gang isa i kot ketneibbueita nehengmino mo bua watem utneibbiomole maki ele bliobo isak baabkeine!21 Ne kukubo nasia natemnibakot ketneibbuo baabkenamabi oleinaminobe. Ne baabenia Nakaiaunangai kulila binabibi Gode imindohaanea hananomabibo wengobainobo gabiania owengo omkeimabio dafa ota ibo kot ketnenom gabioboge baabeibiobo ge baabasea 22 Filiksewentenea e Yesuse bainobo galinnakai kukubo tekein kebe kesoabaabenea Debliba sinanoa awagenalin nakai komoke Lisiase tesetaib wengo klanano ge baabenea23 eka e awa genalin nakai komokmake baabanea Fole klabutam tamdofaneba kla kimanamabeb otanesayo mo gebanemebe! Eka e nekwaliinamin namino dluba tlaib osa kobomo watanemebe ge baabanasebe.

Filikse Dlusilao i kamo Fole wengowente bisiobe.

24 Filikse Fole inabanebua sinanoaam mako blimansoa e alelo nini-ino Dlusilao Yuda unangobe, omet-nea kam teniba Fole nganabane teseabaabanea Kobo Yesus Klaiste bainobogalin kukubo baatnenale gesea 25 Foleesak utenea kukub ayamo wafuninoweng osa eka nakae bobol temokla kimanin kukubo weng osa ekaGode nakaia unangai kukubo klanam-abeo weng osa ohabinea baabasea Fi-likse wentenea tosiananea baabaneaKobo unebbua sinansota imin ngan-abkei tlebta wengo imin baanomoge baabanea 26 Filikse bobol temofumbianea Fole monio onamabebo

ge fumbe kesoa e amitie nganabanetlebea wengo obi obi monsib otaneFolemonio Filiksemo olalim blimobe.27 Bifolo asu blimanoa Filikse Sisaliabibo deibo unang gena bianea fu-nanea Ne Fole klabutam tam deibaunia Yudai seinemine gene kesoadeiba unea e alango Fosias Festas esaktenea Sisalia bib ele tesebe.

25Fole baanea Ne motemia Lom teni

komok sume Sisa eta ne wengo wen-tamebo ge baasebe.

1 Festase te bia amo asumatna bli-manoa Sisalia bibo deibonea moneaYelusalem bib ye temea 2 Gode amokimanin nakai komokwal isa eka Yu-dai komokwal isa teniba Festas esuele tlaniba Fole wengo imin baa-baniba 3 Festas kobo ni daabenebaFole nganabaneba tenea Yelusalembib ele tleko ge baabasiobe. I fu-naniba Baabanoba nganabane teseadeib waisanoba ananomo ge funanibainangge baabasiba 4 Festase baabe-nea Yeye Fole Sisalia bib ye biete!Ne hebmamsab monia ye temam-abibo, 5 Fole inamin namin misiamonanebio mole ib komokwal maki nebeketneiba monobta Sisalia bib yekot kebaine ge baabenea 6 Yelusalembib ye bia amo 10 o blimanoa eimin Sisalia bib une sonoma bomanoatanea kot kemin am tam tounea awagenalin nakai baabenea Fole debebtline ge baabeneamoniba Fole 7debebtetemiba Yudai Yelusalem bib da tlibikot keha bianiba Festase baabanibaFole inamin namin kukub misiamhomononabinebiobo ge ohabib otanei weng olo mitmakamo blimobe. Besaye ohabisiba 8 Fol esak baanea Nekukub misiamo mo namin blimobe.Yudai hekmel weng osa Gode am sumosa Sisa esa ne misiamo mo nabeimblimobo ge baane otane 9 Festase fu-nanea Ne Yudai bobol ayamo omyen-sia ne gotneine ge funanea e Folebaabanea Kobo Yelusalem bib unam-abebo, ne keb weng olo Yelusalem bibwat klanamabibo ge baabasea 10 Fole

Page 259: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 25:11 256 Abosel 26:2-3baabanea Kobo tekein kebeobe, neYudai kukub misiamo mo nayeminblim kesoa Kobo Lom teni hekmelwengo baanobuo kla funanebta newengo wentene! 11 Ne moton hen-gaibua ibo baaniba Ananomo gen-imibo ayam otane ne mo hengaimblim kesoa ibo mo nemeb monibaYudai mo nemyaibe! Ne Lom tenikomok sume Sisa eta ne wengo baa-banamabibo ge baabasea 12 Festasewentenea naka gangi tena wengobaaniba Festase imin Fole baabaneaKobo funaneba Nemo temia Lom tenikomok sum eta ne wengo wentekogeneb mole kebmaye mo temebta etaklaneko ge baabasebe.

Agliba esa Benaisi osa i teniba Festasesu ele tesiobe.

13 Ammako blimanoa komok sumee niniino Aglibae e nengo Benaisio imikimo teniba Festas esu ele tlanibaKobo ye biebta tlobo ge baabaniba14 e baka bliba am homono blimanoaFestase Fole wengo komok Aglibaebaabanea Filikse naka make e niniinoFole klabuto ge debeb tanea klabutamtam danea deiba unebiobe. 15 Sinone Yelusalem bib ye blia Gode amokimanin nakai komokwal isa eka nakagang isa i naka ele wengo baatnenibaFole inamin namin kukub misiamonanebio kesoa kobo awa genalinnakai dlabmaneba anaiba kaanekoge baatneib otane 16ne baabenia Lomten ni kukubo inaminobo, naka makekukub misiamo wafu biebo geib moleni besaomodobyaobbabo,mikiktemoe kot kebaibbio naka ite nanibawengoklasibtabo ge baabe tlisonoma 17 isaktliba sobnoma bomanoa tanoba kotkemin am tam unanoba Fole debebtline ge baabesia debeb tliba 18 nefunania E inaminnaminomotonnaneatemibbua baanomabiobo gabi otane19 i kot wengo mitmakamo mo biotabaaim blim besa ili hekmel wengowafunamino weng ota obianibaeka Fole weng mako baanea Nakaeniniino Yesuse kaanea imin hananebiobo gabe yota wenteniba dobsuambianibta nabib kesoa yatemnia 20 ne

kot weng olo mitmakamo klaomo tekein keim blim kei kesoabaabania Nibo monoba Yelusalembib unanobta ne keb wengo iminklanano ge baabai otane 21 Folebaanea Yeye deitneiba klabutam bliasinanota monia Lom teni komoksum esu temita eta ne nomo klanekogesea ne awa genalin nakai baabeniaNaka ele kla kima bliba sinanotane dabaia Lom teni komok sum esuuneko ge baabeibiobo ge baabasea22 Aglibae wentenea esak Festasebaabanea Nesak naka ele wengowentamabibo gesea Festase baabaneaAe bomanomo wentamabeobo gebaabane sonoma 23boman ole Aglibaee nengo Benaisio i mikimo eithomono kiniba tenabiba eka awagenalin nakai komokwali te eka niniinoyemin nakai tenaniba taniba wengomin am tam unaniba Festase awagenalin nakai baabenea Fole debebtline gesea moniba debeb tetemiba24 Festase baabenea Komok sumAgliba kebsa eka naka mak ibsanaka ele atememine! Yudai bibolo blib isa eka Yelusalem bibo blibisa baatneniba Naka ele ananobakaaneko ge baatneib otane 25 ne ehengmino hembio e hengmin sumoblim kesoa ne mo ananimibabo gebaania deibasia emaye baanea Lomteni komok sumeta newengo klanekogene kesoa ne Lom teni komoksume dofubanamabi otane 26-27 nefunania Ne klabut naka ele besadabaia une mole kukub olo misiamkesoa ne e kukubo nanebio wengowentenia futan temo dolanita nakadam yebbaka dlaita unaibobo geniadeiba bli kesota debeb tlia komoksum Agliba kebsa eka naka mak ibsa ewengo wenteniba futano daatneibadolanomo genita debeb tlibo gebaabesebe.

26Fole wengo Aglibae baabasebe.

1 Aglibae Fole baabanea Kebwengo baanale ge baabasea Folebaabanea 2-3 Komok sum Agliba

Page 260: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 26:4 257 Abosel 26:21kobo Yudai baaniba Fole inaminnamin misiamo nabebo geibbuo,kobo Yuda ni kukub osa ni hekmelweng osa kla tekein kebeb kesoa nememalo seimbiania inamin naminonaibio wengo baabkenamabibe. Kobone wengo tengo mo kemone! Klawentene! 4 Sino ne gwab binibuodim osa eka damania Yelusalembibo binibuo dim osa Yudai nekukubo kla natem tekein kebiobe.5 Yuda ni Felisi ge oyebibi kukubodot bumolokobe. Kukub olo Yudani kukub afeto gaisonobi otane newafu binibiobe. Yudai kukub olowatemibbio kesoa baabkenom gibmole baabkeine! 6-7 SinanggwanoGode Yuda ni faninwali moton wengobaabenea Sinanomone inamin naminmako nanamabibo ge baabenebuaNi faninwali 12 i bainobo gabianibakwinomo dim osa tab dim osa amitielotu kebianiba am olo waiso binibbuaeka molobsel isa memalo i inabibonesa inania bainobo gabi o dafaota i kot ketneibbiobe. 8 Yuda ibonimin kenibta Gode kulila binabibidohaanamabeo bainobo genaminodebinabibe? 9 Nesa sino Nasalet bibsake Yesuse okoko watwat dabananoge funai kesoa 10 inania Yelusalembibo Gode amo kimanin nakaikomokwali baatneniba Kobo Yesusebainobo galin nakaia unangai klabutogengkalale geibo ne inania Yesusebainobo galin homoni ge dleb moniaklabutam tam kabia Yudai baanibaYenanomo genimibo nesa baaniaYenanomo genasia yebinibbiobe.

Fole nena bainobo genebuo wengoomkeimasebe.

11 Ne ina biania Gode amo temtam osa ne awa genalin nakaidlabmaia bainobo galin nakaiaunangai yebinibbuo ne bainobogalini baabenia Ibo Yesuse bainbabogeine ge baabeia inabiba ne Yesusebainobo gabibi alo tlinebua kanhaablia skilaniba bib mak skeimye unaib osa kan monia yafuniaenino omkayebibua 12 imin inaniaunang genamsia Gode amo kimanin

nakai komokwali weng omnenibakobo Damaskas bib one gesibabebia kelanoa monia Damaskas bibasak ye bebia 13 abilim ute ayalebomat ge tubunea ne bekeb isa gedlakanea atemibuo afoko tubunaboulabbabe. E inanea ge dlakasea14 ni til hosi dim ut toulabiobogemela daaknoba dabalim daakblelasoba weng mako Hiblu wengbaatnenoa Solo, Solo, kobo niminkenebta ne enino omkanebebe? Kobomakob ane isabia naka make atemeotane kweimiki skilone tatgeneabilabanamabe inaneba enino klebskila beobo ge baatnesoa 15 nesakbaania Sum kobo wankebtane?gesia Sume baatnenea Ne Yesusnetabo, kobo enino omkanebeb otane16 hanamanale! Ne tenia kemakaiakobo ne okoko okok kebianebainamin namino watemeb osa ekasinanoa alebkeia watemamabeb osanaka mak unang maki aleyemalegenita tlibe. 17 Ne kobo kimanamabikesoa Yuda isa eka Yudaba isa kobomo kananomabibbabe. Ne kemaiamoneba isu unaneba 18 i bobol temomililanabo inabebua Gululame titiloge dlabuei ne kukubo alebeneba i nebainobo geniba Gode titilo ge dlanoai bobol temo makob ayal einin kenibane i hengmino omtlabeia i nakaiaunangai Gode dlakaebuei tena ninegenita tlibo ge baatnenebiobe.

Fole e okoko wengo baasebe.19 Komok sum Agliba kobo ne

abilim dao wengo baatneno moombiaim blimobe. 20 Ne wenteniaGode wengo mikiktemo watniaDamaskas bib wat biania omkayebini ole deibenia monia Yelusalembibo omkaye binai ole omito moniaYudia betano haabiania omkayebiania eka monia Yudaba isa Godewengo omkaye biania baabenia Ibhengmino deiboniba ib bobol temodeskinaniba Gode omaniba e okokookok kebiba nakaia unangai yatenibafunaniba Ib hengmino deibueiboboge funaine ge oye biam 21 nabio dafa ota Yudai teniba ne Gode

Page 261: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 26:22-23 258 Abosel 27:9am sumo tem tam blio nafunibabaaniba Ananoba kaaneko gabibotane 22-23 Gode ne amitie daatne biekesoa nakai alukum niniin oyemin isaeka niniin oyeminba isa Gode wengoomkayebibe. Sinanggwano Moses esaeka Gode weng omkeimalin naka isai inamin namino tam tlamabo wengoomkeima bianiba baabeniba GodeDofakamin Nakae enin kino wateneakaanea kulila binabibi imin hanatlemino eta sin hananea Yuda isa ekaYudaba isa e bainobo galin kukuboomkeimabenamabebo ge baanibadolaibbuo nesa olota omkeimabibogesea 24 Festase nganabanea Fol koboklangmikinobo, kobo skul kebianebatekein kemin homono tekein kenebaklangmikin anebbiobo ge baabasea25 Fol esak Festase baabanea Yeyene klangmikinbabe, motonobe. Nebobol temo ayam fumbiania bainbaabkeiobe. 26 Komok sume Aglibaeinamin namin olo tekein kebe kesoane wengo e baabanamabio motosiambibabe. Ne inamin naminonabio ayoko mo naim blim kesoa ekla tekein kebebo ge baabanea 27 ekaFole imin Aglibae baabanea Komoksum kobo Gode weng omkeimalinnakai wengo bainobo gabeba? Netekein kebibe, kobo bainobo gabeoboge baabasea 28 Agliba esak Folebaabanea Kobo memale obeb olotae hebmamsab Yesuse bainobo galinkukubo wafuneko ge fumbebo?ge baabasea 29 Fol esak baabaneaMemale bainobo genemebo ayamobe.Eka sinanoa bainobo genemeb osaayam nabe. Ne kebsa eka naka makine wengo wentebib isa ibo betenkeye biania i ne Yesuse bainobo gabiinaniba bainobo genomabib otanesen sayo mo gebenimibe gabibe. Nefunania Ibo Yesuse bainobo genibane naibio inaine gabibo ge baabesea30 komok sum esa eka kimanin nakaesa Benaisi osa eka i bekeb isa hanatamniba 31 bib tam unaniba obianibaNaka ele mo hengaim blimobo, i eklabuto mo geniba eka anananimibege omonsiobe. 32Aglibae Festase baa-

banea Nibo klabuto tileisanomabbiootane e baanea Lom teni komok sumeta ne wengo klaneko gabe kesoadeibanomo ge baabasebe.

27Fole siib tem monea Lom bib onsebe.

1 Festase baanea Fole Itali betanoLom bib uneko ge baasea i Fol esaeka klabut nakai mak isa dleb monibaklabuti kimanin nakae Yuliase dlan-siobe. Awa genalin nakai komok eleLom teni komok sume e awa genalinnaka etabe. 2 Luk ne tena bia i ten-anoba Sisalia bib ye bioba siib makeAdlamitiam bib danea tlanea Esia be-tan unang ge kesoa ni bib olo dei-bonoba siib ele tem unom genabobaMasedonia nakae niniino AlistakaseTesalonaika bib danea tetemea etemnanoba beboba kwinoa aala bioba si-ibe dleb bebea 3 bomanoa monobaSaidon bib ye unanoba Yuliase Foleweng ayam baabanea Kobo monebakeb nekwali yateneba inamin naminodokliba dleb tlang gaeb osa ayamoboge baabasea Fole inanea mo daneaimin tle ole 4 Saidon bibo deibonobaItali betan unemin deib unom gen-aboba glol sume tleme kesoa ye deibodeibonoba aaubile Saiblase abuk sinda ota glole mensa omkabe kesoaye deib monoba 5 Silisia betano tletle Famfilia betano tle tleo omtlananoba monoba Lisia betano biboniniino Maila bib wat sobnoma bo-masoa 6 Yuliase temea siibe makeAleksandlia bib danea tlanea Italibetan unang genabe kesoa ateneadletnea watnoba siib ele tem watunanoba 7 fiab beteng beboba amhomono blimanoa monoba Naidasbibo kikib ye beboba glole tlebianeadeibo walea ni deibo onamino to-btlin halob kesoa deibonoba aaubileKlit da ota glole mensa kesoa yetem te monoba Salmoni bibo omt-lanoba 8 ken tla bebianoba bumolokwat wat binoba watnoba Lasia bibokikib wato aaye ulam omfanea tla-manebio wat unanoba aay ele nini-ino Ulam Ayam etabe. 9 Ye bioba

Page 262: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 27:10 259 Abosel 27:30am homono blimanabua Yudai heng-min omketouyemin amo blimanoleglol sume tlebianea aaye mousie haatlebiamnea siibe unang gameo wat-wat danamabe kesoa Fole baabenea10 Naka ibo ne wengo wentine! Nebobol temo fumbio aay ele deibanobaunob mole siib esa afobeing osanaka nibsa misiam nanomabbio ke-soa nibo ele biomo ge funaiobo gebaabene otane 11 awa genalin nakaikimanin nakae Fole wengo mo wen-tim blimobe. E siibe kimanin nakaesa eka siib gosak esa i weng otawentenea 12 eka naka homoni siibtem ye tana blib ile baaniba Glolsume tlemang gabea nibo aa dang elebiob yole ayambabo, aa dang olo dei-bonoba monoba Finiks bib ye biobatlebinea blimanseta unomo ge baa-siobe. Finiks bibo aaubile Klite tembiotabe. Bib olo glol sume mo tlebin-abebabe. O glol blim bib ayamobe.

Glol sume tlebianea aaye mousie haatlemonsebe.

13 I inangge baanabiba gloleSaut dae gwabsa tleme kesoa ifunaniba Glol ele mensa kesoaaamun sume ayam unomabbioboge funaniba siibe skilo deisonibadaaknoa tamanobuo imin wafueibautloa aamun ele deibanoba aaubileKlit da eta kikibanoba ken tla yebeboba 14 glole sume niniino Taleoe Klit da tlebianea 15 siibe onamindeibo waisanea fuba obetnea monoba16 aaubil gwabe e niniino Kodaemukam deib bebianoba aaye mousiesumo mo haa tlemin blim bie kesoaweseme gwabe siibe abuk da tabobgieibbue melekla binoba obginobabuba 17 obeb utnoba siibe dame dimut obasa genoba i funaniba Glole siibefuba obebmoneaAfelika betanonininaalim wat delabbanemebo genibasiibe glole fuba obeb haanin youmegamtlabaniba siibe fiab beteng obkibebianea 18 obubma obabma bebeabomanoa i funaniba Siibe misiamanamabebo geniba i afobeingo makodibiaiba daaknoa aan tem daak unoadeibonoba beboba 19 bomanoa i siibe

glole fuba obeb haanin youmo makosa eka sai osa eka inamin naminafet osa imin dibiaiba aan tem daakblela kiki unoa deibonoba beboba20-21 am homono blimanso sokotlebianoa ayungo neketowa genoaabil ete dabal ete nanea kaki bineani afok osa awitnin osa mo wateminblimobe. Eka imen osa mo doweimblim nabioba glol sume sma ye tlebeani bobol temo fumbianoba Siibemisiam anea obeb daak unomabbioboge fumboba Fole nakai isak daakhana manea baabenea Ibo ne wengowentutneiba Klit aaubil ye biobtamole inamin namin misiamo motam tlobabe. 22 Eka ne wengmako baabenamabi ole Siibe misiamanamabe otane naka nib ole elekiememo kaanomabbiobabe. Nibo alukumsma biomabbiobe. Ibo bobol ayamfumbibte! 23 Ne God Sume niniinodobtouleb binabibua sintalo kwinoaGode abisake tenea baatnenea 24 Folkobo mo tosianemebe! I kemetnibaLom teni komok sum esu unam-abeobo, Gode kla gobke bie kesoakeb bekeb isa mo kaanomabibbaboge baatnenesobe. 25 Ibo bobol ayamfunine! Gode wengo baatneneo baininanamabebe. Ne Gode weng olobaatneneo bainobo geiobe. 26 Aayesma dleb monea aaubile make ken yedlanamabebo ge baabesebe.

Siibe misiam ansebe.27 Ni inam beboba amo 14 o bliman

ole 14 olo kwinota glole siibe fubaobetnea aaye sole niniino Edliae dangtla beboba ibalanoa afoko tenoa isakewit tloa siibe okok kemin nakaifunaniba ken ele tlobbu ese makobogeniba 28 aamune saye ki temiba36 mita yeb minim kesoa deibabebianiba eka imin ki temiba 27 mitayeb minim kene kesoa 29 i funanibaSiibe tom dimo wambianemeohelanamabebo ge funaniba siibeskilo asuke asuke nao kakam sinoolaiba daaknoa bikisoa funanibaAmo hebmamsab bomanoko gefunaniba 30 siibe okok kemin nakaifunaniba Siibe deibanoba wesemegwabe tem unomo geniba i weseme

Page 263: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 27:31 260 Abosel 28:12oboniba aalang daak ofakaniba makidim baabeniba Ni metnoba siibegabam met unanoba siibe skilo makoolanob daaknoa bikinamabobo gebaabesiba 31 Fole i bobol tem funinotekein kenea awa genalin naka isaeka i komok esa baabenea Naka elisiibe deiba unib mole ibo yalowakulilanomabiobo ge baabesea 32 awagenalin nakai weseme saye waisaibaobkileb unea 33 amo bomananggenamo kesoa Fole nakai alukumbaabenea Amo 14 o blimano dimoibo bobol misiam fumbianiba imenosa mo doweim blim tebib kesoa34 ibo memalo imeno dowoniba sbalmaine! Inamin namin misiamo nibdimo mo tam tlubenomobabo gebaabenea 35 e imeno olonea Godeheitdabanea hanea unansea nakamaki atemniba 36 i bobol ayamfunaniba imi osa olo dowonsiobe.37 Nakai siib ele tem tame bisobihomoni 276 obe. 38 Ni inanobaimeno dowonoba matwayensoa siibeabil alobiebo geniba asiamo niniinowito dibiaiba aantem daak blelakiki unoa deibonaboba 39 afokotubunoa i ninin alimo watemib otanei betan olo mo tekein kebibbabe. Iinaniba wateme bianiba temiba aayeulomfanea aamune dikilanea ninineobbia utlebio kesoa ateniba i funanibaNibo siibe obeb utnoba ninin alimut unomo geniba 40 i siibe skilo sayoweisoiba oleb daak unoa siibe stiaeafu obeb haanin ase tileisaniba ekasiibe glole fuba obeb haanin youmedoboniba gabam dae imin dobbunibaglole fuba obeb watnea ninine kikibwat une otane 41 aaye isak watedaal omfanebua siibe watnea delabbanea aaye mousie haa tlebianeasiibe kakam dae helane kesoa 42 awagenalin nakai funaniba Klabutiskilaniba aaye wa onon tlanimioboyenanomo gesiba 43 komoke funaneaI Fole mo ananimibe ge funanekesoa awa genalin nakai watanea enakai alukum baabenea Aawaminnaka ibo wa moniba ken unine!44 Eka aawaminba kweifum ibolesiibe klutanea hanota olakaniba wafu

blibta dleb monoa ken danoko gebaabesea ni alukum inanoba watnobaken was onon tlasobobe.

28Fole Molta bib ye bisebe.

1 Ni inanoba alukum klayamwatnoba ninin alim wat temoba nakamaki baabeniba aaubil ele niniinoMolta etabo gesiba wentenaboba2 betan olo seli teniba heitdabenibakima dlasiba bioba soko tlebianoagildububeno kesoa i ase febeibatefuboba 3 Fole imin anggameyo bolaoleb te fakansea inabe as amun temiwat bianea ulanea wat tenea Folekweil wat antamasea 4 betano yo seliatemiba inabe e kweil wat antamabie kesoa i sinwalo obianiba Naka elenaka yemin nakabo, aantem daakomo kaaim blim otane memalo kukubklamin gode make baanea E kaanekogene kesoa inabe antamabiebo gesibotane 5 Fole kweilone halele geneadabianea akil tem wat unea deibaneaklayam bia 6 betano yo seli bianibafumbianiba Situbanea kaanamabeboge fumbiba e inamin namino moomubaim blim kesoa i imin funanibaE godobo ge funasiobe. 7 Betano yokomoke niniino Fabliase ni dletneatanoba e am tam aalaboba e klakima bia amo asumatna blimansodimo 8 Fabliase aye kweimo abua alobela biam bia Fole atemnea kweilegabamon ut afunea beten kebaneaayam ane kesoa 9 nakaia unangaiginin gami maki wenteniba tlebibaklaye bisebe.

Fole monea Lom bib onsebe.10-11 Siib make smik mako asu

klaniba god dim omine Suse memenaka ten itabo geniba siib elemukungmete dlasa geibbue Aleksandlia bibdanea tetemea glole tleme kesoadenea Molta ye binabebua ni inabobaalimo asumatna blimano kesoa Deibeunomo genoba tanoba siib ele temtam unom genaboba Fole ginin gamiklayebei inamin namin homonooleb teniba ni oyib ole deibenoba12 monoba Sailakyus bib ye bioba

Page 264: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 28:13 261 Abosel 28:28amo asumatna bliman ole 13monobaLisiam bib ye sobnoma bomanoaglole melen milim Saut da teneafube dletnea beboba kwinoa siib temwat aalabioba glole fuba obeb bebeabomanoa monoba Byutiolai bib yeunanoba siibe ye deibanoba 14 biboyo seli nakaia unangai maki Yesusebainobo gabibi ni baabeniba Ibo nibaka binibte gesiba baka bioba amosebeno bliman ole deibenobamonobaLom bibo kikib ye beboba 15 Lombib seli maki Yesuse bainobo gabibiFolwali tebiobo gesiba wentenibateniba maki Abiase imen wemin baandimo waiseiba eka mak ile StuamoAsumatnao baan dimo waisenabliba Fole monea yatemnea e Godeheitdabanea bobol ayam funane ole16 ni monoba Lom bib ye temobaawa genalin nakai Fole klabutamomodabaib tam unim blim besa deibanibabaabaniba Am afet tam biebte gebaabaiba awa genalin nakae makekima bia 17 amo asumatnao blimanole Fole baanea Yudai komokwaliLom bibo blibi tline gesea dli temisiba baabenea Nekwal ibo ne Yudanib inamin namino kukub misiamomo nabueim blimobe. Eka ne nibfaninwali kukub osa mo ombiaimblim na otane Yelusalem bib seliklabuto besa ge nemeb teniba Lombib sel isu ele daibbua 18 Lom tenine inamin namin kukub misiamonane biamobo geniba hembibo nekukub misiamo mo naibiota nateminblim kesoa i baaniba Naka ele kukubmisiamo mo naim blimobo, e mokaanemene! Tileisanoba unekogeib otane 19 ninib atoi Yudai Yeyegeniba i Lom teni wengo ombiabeibkesoa ne baabenia Ibo nemetnibamonoba Lom teni komok sum esutemobta eta ne kukubo klaneko gebaabeibiobe. Ne inaibu otane nib atoimo kot kebenimibabe. 20 Yo wengota baabenano genita nganabeita tetawentiobe. Islel nakaia unangai GodeDofakamin Nakae waisa blibo nelee tlebiobo gabi o dafa ota ne kweilesai ye getneibbiobo ge baabesea21 i baabaniba Yudia seli keb kukub

nabebo wengo futan temo ni mobaabeibtawentimblimobe. EkaYudainaka maki mo tenibta baabenibaFole kukub misiamo nabebo geibtani mo wentim blimobo, 22 nakamak unang maki bib mak bib makolo blibi obianiba Yesuse bainobogalin kukubo misiamobo gabib otanekobo keb bobol temo fumbebo nibaabenale ge baabaniba 23 am makoomakabaniba yo dim ota Gode wengoalebenale ge baabaibbua am olotlamo tlebiba Gode nakaia unangaikimanamabe weng osa eka Yesusebainobo galin kukubo Mosese buktemo dolanebu osa eka Gode wengomkeimalin nakai dolaibbu osa sbalmanea aleyebea i Yesuse bainobogeine genea aleye bia boman tebotlib biamo aleyebea bi kwin kwin biootane 24mak ita bainobo gabiba makile mo bainobo geim blimobe. 25 Ibobol temo afet afet fumbianiba Foledeiba unomgenamsiba Fole baabeneaGode Hobe Gode weng omkeimalinnakae niniino Aisaiae bain baabaneaeka Aisaiae nib faninwali weng oloomkeimanea baabenea Gode Hobebaatnenea26 Kobo moneba Yuda nakaia unanga

isu unaneba baabeneba Ibowengo ye wentemomabibotane o mitmakamo motekein kenomabibbabe. Ibokino tememomabib otaneinamin namino mo wate-momabibbabe. 27 Niminbabe,nakaia unanga eli bobol temoagoko mo yemin blimobe. Ekai klango kweimiki datananibai kino bina bliobe. I kino in-amin namino watemniba ekai klango wengo mo wentenibaeka i bobol temo weng olomitmakamo funaniba nesutlib mole ne klaubeia ayamanomabib otane i mo inaimblim kesoa ne mo klaubeitaayam anim blimobo ge baaneadolanebiobo ge baabesebe.

28 Fole inanea imin baabenea Ibotekein keine! Gode nibo hengmino

Page 265: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Abosel 28:29 262 Abosel 28:31temo biobo dotlanamino wengoYudaba ita omfubenebio kesoawentomabiobo ge baabesea 29 [Yudaii sinwalo alang weng baasese binibaFole deiba onsiobe.] 30 Bifol asuoblimanso dimo Fole am mako temoaala bianea am olokiem olokiemodimo emaye imeno webianea oleb tetoubiam bia nakaia unangai teniba eam tam tlebiba Klayam nata tlibo? geoye bianea bobol ayam bianea 31Godewengo sbal manea omkeima bianeaGode nakaia unangai kimanin kukubosa eka Sume Yesus Klaiste dowanweng osa aleye monseo naka makiwatanamino blimobe. E sbal maneaomkaye monsebe.

Page 266: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 1:1 263 Lom 1:8

LOMFole Lom teni bainobogalini futano dola

omfubesebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo27 ese mak blimanota Fole bib sumoniniino Kolin bib ye bianeta futanolo dolaneta unang mako niniinoFibio omuleta omeb monota Yesusebainobo galin nakaia unangai Lombib ye blibi omyobiobe. Lom ole Italibetano bib sumobe. Fole funanea Nemonia Lom bib unania Gode okokookok kebiania Yesuse bainobo galinnakaia unangai daabenano genekesota e Futan olo dola omfubeia itekein keniba klanabibta motemanogeneta dolanebiobe. Fole futan olonakaia unangai alukum Yuda isaYudaba isa Yesuse bainobo gabib itadola omfubenebiobe.

Futan olo temo Fole enanggebaanea Nakaia unangai alukumYuda isa Yudaba isa hengmino temwat bliobo, nakaia unangai Yesusebainobo geniba Gode ele wengbaaneme iwat nabib ita Gode baaneaI ne kin dimo naka molot unangmolotobo gabebe. Gode Hobe nakaiaunanga eli hengmino temo blibodotlanea dleb tenea Yesus esu eledanea afen smike doboniba amitnomabiobo genebiobe.

1:1-17 Mikiktem wengobe.1:18–3:20 Nakaia unangai hengmino

temo blibi wengobe.3:21–4:25 Gode nakaia unangai

hengmino temo blibo dot-lanamin wengobe.

5:1–8:39 Nakaia unangai Klaistebainobo geniba mema nakaunang ambibi wengobe.

9:1–11:36 Gode Isleli inamin naminonabenamabeo wengobe.

12:1–15:13 Yesuse bainobo galinnakaia unangai kukubo naminowengobe.

15:14–16:27 Mubiang wengobe.1 Ne Fol neta bainobo galin nakaia

unangai Lom bibo blib ibo futan olodola omfubenamabibe. Ne YesusKlaiste okok naka netabe. Gode nenemfakanea baatnenea Kobo ne okokkamasaninnaka kemfai kesoa kobonedowan weng ayamo nakaia unangaiomkayemale ge baatnenebiobe.

2 Sinanggwano Gode e wengomkeimalin nakai moton wengobaabenea Ne ne miine dowan wengayamo omyamabibe. Weng olo bainwengobe. Ibo weng olo ometnibamoniba nakaia unangai omkayeminegenea i weng olo Gode buk temodolaibbiobe. 3 Dowan weng ayamolo e miine nib Sume Yesus Klaisteweng sang ota baabenebiobe. Etenea dabalim unango amun temtlea dofanoa e makob dabalim nakaiulab anea komok sume nib fanineDebite molofeit ansebe. 4 Eka ekaane otane Gode titilo sbal kesoao Yesuse imin dofaanoa hananebuonibo tekein kebuobe, e Gode miinobe.E bobol tem funino kining makobGode bobol tem funino ulabobe.5 Gode Yesus Klaiste baabaneaKobo Fole daabaneba bobol temfunin ayamo omaleba e ne okokdabasanin nakaneko genea YesusKlaiste inanea ne daatnene kesoa ne eokok namasanin nakabe. E inanea nenemfakanebio kesoa ne funania Ne edowanwengo ometniamonia bibmakbib mako Yudabai alukum omkayebiai e wengo wenteniba kla wafuniba eniniino dobtouleb nine gabibe. 6GodeLom ten ibsa dlakane kesoa ibo ewengo wenteniba bainobo genibaYesus Klaiste meletan aibbiobe.

7 Lom teni Gode kla gobeneadlakanea e meletan aibbue ibo Folneta ib futan olo dola omfubenam-abibe. Nib Aye Gode esa eka SumeYesus Klaist esa i dumo daaye bianibabobol ayamo omkayemine!

Fole Lom bib unamo gambisebe.8 Mikiktemo ne weng olo enangge

baabenamabibe. Ibo Yesus Klaiste

Page 267: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 1:9 264 Lom 1:19bainobo gabibo o weng sango alukumbalianoa bib mak bib mak seli wen-tebib kesoa ne alukum ib bobolo fu-nania Yesus Klaiste niniin dimo GodSume gangobo geiobe. 9 Ne Godebobolo amitie fumbiania e okoko ami-tie okok kebiania emiine dowanwengayamo nakaia unangai omkaye bin-abibe. Ne Gode amitie oha bianiaKobo Lom teni kla kimanale ge ohabia Gode tekein kebebe, ne weng olobainobe. 10 Eka ne sino ib bibo monatlim blim bli kesoa ne Gode baaba-nia God kobo ne Lom bib unamo gabikesoa deibo ketneneba unano gabibe.E Ae gene mole ne ibsu natlamabibe.11 Ne bobol temo funania Ne moniaibsu natlania Gode wengo ibo omkayebia GodeHobe bobol tem funin ayamoomyenea dosbal manea ib bainobogalino sbalma wafueine gabibe. 12Newengolo enaminobe, iboGode bobolokla fumbianiba ne daatneniba Godewengo omkanebiba Gode ne boboltem funin ayamo omkanebea nesakGode bobolo kla fumbiania ibo daabe-nia Gode wengo omkayebi kesoa e ibobobol tem funin ayamo omyamabebe.Nibo inanomabbio kesoa nibo bobolayam fumbianoba nib bainobo galinosbalma wafunomo!

13Ne bobol temo fumbio Ne nekwalibo ne weng olo baabenimio ibo klafunaine gabibe. Am mak bomanomoam mak bomanomo ne fumbianiaNe Lom bib unano gabi otane in-amin namino ne deibo waitnesoa de-blibe. Ne bib mak bib mako moniaYudabai Yesus Klaiste wengo omkayebia i wenteniba bainobo geniba Godememe ambib kesoa ne ibsu osa nat-lania Gode wengo omkaye bia nakamak unang maki ib isak temo blibisa inaniba bib mak seli nabib in-aine gabibe. 14 Gode ne daatne-nea baatnenea Kobo nakaia unangaibib sumo blib isa eka sesa naka isaeka tekein kemin nakaia unanga isaeka mo tekein kebibba nakaia unangaisa i alukum Yesus Klaiste wengoomkayemale ge baatnenebio kesoanesak yang kenia naka mak unang

maki daabenamabibe. 15 E inanggebaatnenebio kesoa ne funania Nemo-nia Lom ten isaYesusewengoomyanogabibe.

Yesuse dowan weng ayamo titilsabe.16 Ne Yesus Klaiste dowan

wengo bobolo fumbiania Bainobo,Yesus Klaiste weng olo baanebioinanamabebo ge funania ne wengolo nakaia unangai omkayemanogabibe. Niminbabe, Gode titilo sumkesoa nakaia unangai hengminohengabibi dosuambe otane nakaiaunangai wanita bainobo geib moledosuanino deibenea i hengmino temoblibo dotlanamabebe. Yuda nakaiaunanga ni Yesus Klaiste weng olo sinwentobta eka Yudaba nakaia unangaibole mit wentibbiobe. 17 Gode YesusKlaiste weng sango baanea Nakaiaunangai Yesus Klaiste bainobo geibmole ne kin dimo naka molot unangmolotobo genebuo memalo e kukubolo nibo aleyebebe. Nakaia unangaifunaniba Ni Gode kin dimo nakamolot unang molot anomo geib molei Yesus Klaiste bainobo geine! Godebaanea I naka molot unang molotobogabeo deib afeto blimobe. Gode buktem wengo enangge baanoaNakaia unangai Gode wengo bainobo

geibmole Gode baanea Nakaiaunanga eli ne kin dimo nakamolot unang molotobo geneai afen smike doboniba amitnomabiobo genobiobe.

Nakaia unangai Gode kukubodeibueibi weng sangobe.

18 Nibo weng olo tekein kebuobe,Gode abilim ut bianea inamin naminkukub misiamo nakaia unangainabibo mo gobueim blim kenea ealo sum tliaubanoa e nakaia unangaikukub olo nabibo yang kenamabeo ebobol tem funin olo nibo aleyebebe.Nakaia unanga eli Gode kukubodeiboniba inamin namin kukubmisiam ota nabianiba i Gode wengodeibo waiso bianiba Gode bain wengomo tekein kebibbabe. 19 Gode ekukubo nakaia unangai alukum

Page 268: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 1:20 265 Lom 1:32keim alebenebio kesoa wanita Ekukubo tekein kenomo geib moletekein kenomabiobe. 20 Niminbabe,sinanggwano Gode abil esa dabalesa eka inamin namin osa klanebuonakaia unangai wateniba kla tekeinkeniba Gode komok sum kintalintitilsabo geine! I Gode mo ateminblimotane imobaanibtaNimo tekeinkebianobta Gode biebo gabobbabogenimibe!

21 I e kukub olo tekein kebib otane imobaanibtaGodeni sumobo, elekiemeleta ni Godobo genibta e niniinodobtouleb bianibta gangobo geimblimobe. I e inamin namin ayamoklanebuo bobolo klao mo funaimblim kesoa i bobol tem funino blimbianiba i bobol temo makob nakaimililanobua deibo geteiso kwalobinabib inabiobe. 22 I baaniba Nitekein kemino dot sumobo gabibotane i bobol tem funino blimobe.23 I Gode amit nine niniino dobtoulebnino deibaniba nakai kintalinbaismik osa eka wani smik osa eka eilismik osa tili smik osa inabi smik osanakai klaibbuo niniin ota omtoulebbinabiobe.

24 Inamib kesoa Gode deibenea itaman bobolo olota fumbianiba i sin-wal i dimo kukub misiamo nabesesebinabiobe. 25 I Gode moton wengoomdibiha bianiba dim omin weng otawente bianiba Gode inamin naminoklanebue niniino mo dobtouleb nimblimobe. I inamin namino Godeklanebuo niniin ota omtouleb binabibotane Gode emaye inamin namin oloklanebio kesoa nibo amitie e niniinota dobtouleb nomo! Bainobe.

26 I ina bianiba Gode abuk walalibkesoa esak i deibenea ili bobol temfunin misiam ota wafu bianiba kukubmisiamo nabiba eka unang isa iliimakwali mo dleb haanim blimdeibeniba unang maki i sinwal iliskil tlanhabiba 27 eka naka isa kukubayamo i alelwali tena tlanhaminodeiboniba i bobol temo funanibanaka maki tenanoba tlanhamomogeniba i bobol tem daako kaklamoyemsoa moniba naka maki tenanibatlanha bianiba kukub misiamo wafu

blib kesoa Gode yang kenea eninoomkayebebe. Sino Gode baanea Ibokukub misiam olo wafunib molene yang kenia enino omyamabibogenebiobe.

28 I Gode wengo tekein kebibotane ina bianiba funaniba NiGode bobolo mo funomobbabo gefunaniba Gode deiba blib kesoaesak i deibenea ili bobol tem funinmisiam ota wafu bianiba kukubmisiamo nabiobe. 29-31 I bobol temmisiamo olota fumbianiba inaminnamin kukub misiamo nabianibanaka maki afobeingo bobol wayebianoa eka naka mak unang makimisiam doka bianiba eka bobol temmisiam funyateme bianiba naka makiyebianiba eka dleb weng obianibaawa gembianiba naka maki dim oyebiam bianiba i amitie kukub misiamota nabianiba naka mak unang makikukubo inabiobo geniba ayok oyebiam blib kesoa i Gode makaabe. Inaka mak unang maki sbal weng oyebianiba i ili niniino omfufu bianiba ikukub misiamo kla gobonib kesoa ikukub misiamo sino nakaia unangaimo namin blimo imaye asitemfunaniba nabianiba awok aalokiwengo omdibiye biambianiba i kukubayamo tekein kenamino blimobe. Ibaaniba Nibo inanomo genimib otanei motono mo nabibbabe. Eka i nakamak unang maki mo dohalilanibtadaayebibbabe. 32 I tekein kebiobe,Gode hekmel wengo baanoa Nakaiaunangai kukub misiam olo wafunibmole Gode i kukub misiam olo yangkenea i kaanimibo God esuo mounomabibbabo genobu otane i amitiekukub misiam olo nabib kesoa kukubolo misiamobe. Eka naka mak unangmak isa kukub misiam olo naibanakaia unanga eli yatemaibo baanibaAyam naibobo gabiam blib kesoa ikukubo dot misiamobe.

2Gode nakaia unangai kukubo molot

klanamabebe.

Page 269: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 2:1 266 Lom 2:121 Nakaia unanga ibo obianiba

Naka mak unang maki amitie kukubmisiamo wafu bliobo, sinanomo Godei kukub misiam olo yang kebenam-abebo ge oyemib mole kukub olomisiamobe. Ibo naka mak unangmaki inangge oyemib mole ilib daye unemomabiobe. Niminbabe, ibsakukub misiam olo wafu binabiobe.2 Nibo tekein kebuobe, Gode nakaiaunangai kukub misiamo wafu blibi ikukub misiam olo yang kenamabebe.E inanamabeo e kukub olo ayamobe.3 Ibo wentine! Ibo obianiba Nakamak unang maki kukub misiamonabib kesoa Gode yang kenamabebogabib otane ibsa kukub misiam olonabiobe. Ibo funaniba Gode nibkukub misiamo nabobo mo yangkenamabebabo gabiba? Yeye Godeib kukub misiamo nabib osa yangkenamabebe. 4 Ibo tekein kebiobe,Gode ibo dohalim bianea daayebebe.E mo funaneta Ne i kukub misiamonabibo hebmamsab yang kenanogabeba kesoa ibo mo funanibtaKukub olo besabo genimibe! Godefunanea I hengmino deiboniba boboltemo deskinaniba ne omnine gefumbe kesoa e ib kukub misiamohebmamsabo mo yang kenemebabe.E ibo waise biebe. 5 Ib bobol temfunino misiamobe. Ibo bobol temmisiamo amitie fumbib kesoa Godeib alo tlihabua ibo dosuambebeo sumano kesoa sinanomo e nakaia unangaikukubo nabibo yatenea klanea ayamyang kenang game dimo e ib alo sumtliaubanoa kukub misiamo sum yangkenamabebe. Gode nakaia unangaikukubo nabinimibo klanamabeodimo e wengo baanea nakaia unangaiwentaibo baaniba E kukubo klaminokoko molotobo genomabiobe.6Gode inanea nakaia unangai kukubonabinibo elekiem olokiem yangkenea kukub ayamo nabinimibikukub ayam omyenea eka kukubmisiamo nabinimibi kukub misiamomyenanamabebe. 7 Naka makunang maki kukub ayamo sbalmawafuniba i bobol temo funaniba

Gode e titilo ayal inamin einobuosa eka e afen smik esa ni doyeneaamit bioba e ni baabenea Ibo nakaayam unang ayam kesoa ib niniinosumobo geneko geniba amitie kukubayamo sbalma wafu binimibo Godenakaia unanga eli dletnea moniba ebib unaniba amit nomabiobe. 8 Inaotane nakaia unangai wanita ili boboltem funin misiam ota wafu bianibakin alaak hembianiba i Gode wengobaanebio omdibiha bianiba kukubmisiamo nabinimibo Gode nakaiaunanga eli alo sum tliaubanoa ikukub misiamo nabinimibo moloyang kenea enin sumo omyamabebe.9Gode nakaia unangai kukubo nabiboklanang gameo dimo nakaia unangaikukub misiamo nabibi i kukub oloalukum yang kenea enino omyai bobolo ilum omfubenamabobe.Gode Yuda nakaia unangai kukubmisiamo wafu blibi enin sumo sinomyenea eka Yudaba nakaia unangaikukub misiamo wafu blib isa eninoomye nanamabebe. 10 Otane nakaiaunangai kukub ayamo wafu blib ileGode e ayal esa e bobol tem ayamosa omyenea baanea Ibo naka ayamunang ayam kesoa ib niniino sumobogenamabebe. E Yuda nakaia unangaikukub ayamo wafu blibi kukub ayamolo sin omyenea eka Yudaba nakaiaunangai kukub ayamo wafu blib isakukub ayamo omye nanamabebe.11 Niminbabe, Gode nakaia unangaikukubo nabinimibo klanang gameo emakob kimin klanamabe kesoa eYudaisa Yudaba isa i kukubo makob yangkenamabebe.

12 Nakaia unangai Yudabai Godehekmel wengo Mosese dolanebuomo tekein kebibbai hengmino hengabinib biamo Gode i dlanea aseininbib unom gaibo e mo baabenetaIbo Mosese hekmel wengo mo wafubinibbioba kesoa ne ibo dlaia aseininbib unomabiobo ge baabenemebabe.Niminbabe, i Mosese hekmel wengomo tekein keim blim kesoa ebaabenea Ibo henga binibbio kesoao mitmakam ota ne dlaia aseinin

Page 270: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 2:13 267 Lom 2:24bib unomabiobo ge baabenamabebe.Eka Yuda nakaia unanga ile Mosesehekmel wengo tekein kebib otanedeiboniba kukub misiamo nabibkesoa Gode baabenea Ibo ne hekmelwengo Mosese omalibuo tekein kebibotane ibo mo wafueim blim blibkesoa o mitmakam ota ne dlaiaaseinin bib unomabiobo ge baabeneadlanea aseinin bib unomabiobe.13 Nakaia unangai Gode hekmelwengo wentebib otane klao mo wafublibba ile Gode mo baabeneta I nakamolot unang molotobo genemebabe.Otane nakaia unangai Gode hekmelwengo wenteniba wafu blib ita Godeoye bianea I naka molot unangmolotobo ge oyebebe. 14 Yudabanakaia unangai Gode hekmel wengomo tekein kebibba otane i imaye ilibobol tem funin ota kukub ayamomakob Gode hekmel wengo ulabonabibo kukub olo makob i imayeGode hekmel wengo wafu bliobe. 15 Iinabib kesoa nibo yatenoba funanobaBainobo, Gode hekmel wengo i boboltemo bibebiobo gabuobe. I boboltemo amit oye bianoa Ibo kukubo yolemisiam nabinabiobo eka yole kukubayam nabinabiobo gabianoa oyebokesoa nibo yatenoba tekein kenobaBainobo, Gode hekmel wengo i boboltemo bibebiobo gabuobe.

16 Inamin kesoa sinanomo GodeYesus Klaiste baabanea Kobo nakaiaunangai kukubo klanale ge baa-banemeo e nakaia unangai boboltem ayoko fumbianiba Kukub oloayamobe, eka kukub olo misiamobege fumbinabibo tekein kebe kesoainanea i kukubo nabibo klananam-abebe. Ne Yesus Klaiste dowan wengolo ibo omkayebio inang genobiobe.

Yudai Gode hekmel wengo tekein ke-binibbiobe.

17Nakaia unanga ib isak temomakibaaniba Ni Yuda nakabo, ni Godehekmel wengo wentebob kesoa Godeni oye bianea Ibo naka ayam unangayamobo ge oyebebo gabianiba ilibuntak ngambianiba Ni Gode naka

unangobo gabiobe. 18 Ib aywali Godehekmel wengo ibo aleye binibbio ke-soa ibo Gode kukubo e kla gobobiotekein keniba inamin namin kukubowatemiba motomaniba Kukub ayamoolota kukub ayamo afeto gaisono-biobo gabiobe. 19 Ibo obianiba NiGode wengo kla tekein kebob ke-soa ni makob nakaia unangai kinotum gebenobuamaki deibo aleye bin-abib inanoba naka mak unang makibobol tem funin blimi daabenobaGode wengo aleye bianoba ekamakobayalo mililam biamo tubunoa bo-mat genabo inanoba nakaia unan-gai bobol tem funin blimi kukubayamo aleye biam biobobo gabiobe.20 Ibo fumbianiba Ni Gode wengokla tekein kebob kesoa ni nakaiaunangai bobol tem funin blimi daayebianoba kukub ayamo aleye bianobaeka nakaia unangai Gode wengo motekein kebibbai i bobol tem funinomakobmeme gwabi bobol tem funinoulab isa daaye bianoba Gode wengoaleye biam biobobo gabiobe. Iboina bianiba funaniba Ni Gode hek-melwengo tekein kebob kesoa inaminnaminoGode tekein kebeo nisa tekeinkebuobo gabiobe.

21 Ibo kla funaine! Ibo ina bianibanaka mak unang mak eli aleyebibotane ibmalo kukub ayam olo mowafu blibbabe. Eka ibo i baabenibaIbo ayoko mo henimibe gabibotane ibmaye ayok hembinabiobe.22 Ibo i baabeniba Ibo tamano mohengamibe gabib otane ibmayetamano hengabiobe. Eka ibo ibaabeniba Ibo god dim omini niniinomodotouleb nimibe! Ni kukub olomogobo biobbabo gabib otane ibo tanibaam kweisam tamo inamin naminooleb unebib kesoa kukub olo makobibo Gode niniino omabbu nahabiobe.23 Ibo ilib untak ngambianiba baanibaNi Gode hekmel wengo kla tekeinkebuobo gabib otane iboGodehekmelwengo omdibihabib kesoa nakaiaunangai yateniba funaniba Godebesabo gabiobe. 24 Ibo tekein kebiobe,ne wengo olo bainobe. Niminbabe,

Page 271: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 2:25 268 Lom 3:5Gode buk tem osa baanoa Yuda nakaibo baaniba Ni Gode wengo kla wentebianoba wafubuobo gabib otaneibo Gode wengo omdibihabib kesoaYudaba nakaia unangai yatenibaGode niniino weng dobo wengohabiobo genobiobe.

Aalowaketoumin kukubomitmakamblimobe.

25 Ibo Gode hekmel wengo wentebianiba wafu bliba i Yudai kukubonabinabib inaniba ib aalo wetlabeibmole kukub olo ayamobe. O ibokla daabenamabobe. Ina otane iboGode hekmel wengo deibonib moleaalo waketoumin kukub olo ibo modaabenamabobabe. 26 Kukub makosa inaminobe. Nakai i aalo mowaketoumin blim otane i Gode hek-mel wengo wafunib mole Gode fu-nanea Naka eli makob nakai aalowaketoubibi ulab kesoa i ne mele-tan motonobo genamabebe. 27 Nakaiaalo mo wetlaim blim otane i Godehekmel wengo wafu blibi Yuda nakaibo baabeniba Ib kukubo misiamobogabiobe. Niminbabe, ibo aalo wake-tou bianiba eka Gode hekmel wengowente biam blib otane ibo Gode hek-mel weng olo klao mo wafu blibbakesoa i ibo baabeniba I kukubo misi-amobo gabiobe. 28 Naka mene Yudakamwali dofanimibo e moton Yudanaka bleka? Yeye e moton Yudanakababe. Eka naka make e aalowatlane mole e Gode miina bleka?Yeye e Gode miinbabe. 29 Yudanaka ibo obianiba Ni moton Yudanakabo, ni Gode meletanobo gabibotane ibo moton Yudababe. NakaiGode Hobe i bobol temo bibe bianeai bobol tem funin misiamo omke-touye bianea bobol tem funin ayamomkayebe ita moton Yuda nakabe. IGode memebe. Eka nakai besa aalowaketoumin kukubo hekmel wengodolaibbuo ota wafu bianiba bobol temfuninmisiamomodeibueimblimkeibmole i moton Yuda nakaba kesoa iGode memebabe. Gode meme ile eniniino dobtouleb bliobe. Ibo ibmaloGode niniino mo dobtouleb blibbabe.

Gode Hob eta ibo daayebeta ibo eniniino dobtouleb bliobe.

3Kukub misiamo kukub ayamo

omabbu namino blimobe.1 Inamin kesoa naka mak unang

maki ne weng olo baaio baatnenibaFatnamin kukub ota Yuda ibodaabenota Gode tekein kebibo ibtekein kemin olo naka mak unangmaki i tekein kemino gaiseibe? I aalowaketoubibo kukub olo besa bleka?ge baatnenomabiobe. 2 Inaminnamin homono Yuda ni daayebobe.Gode e wengo mikiktemo Yuda nifaninwali omyenea baabenea Ibone weng ele omyi olo kla kimabianiba naka mak unang makiomkayemine ge baabenebio kesoa3 ibo fumbibo Yuda naka mak unangmaki Gode wengo klao mo wafunibanaka mak unang maki mo aleyeminblim keib mole God esak e motonwengo baanebuo deibonea e nisa modaabenamabebabo ge fumbiba bleka?4 Ibo inamin bobolo mo funimibe!Nakaia unangai alukum dimweng otaobianiba Gode wengo deibueib mosaGode sma e moton wengo baanebioinanea nibo daabenamabebe. Debitehenganea Gode kukubo nabaneobobolo funanea weng olo Gode buktemo dolanea baaneaI God keb wengo baaneba wentib

mole i tekein keniba Kebwengolo motonobo geiba koboi kukubo klaneba i tekeinkeniba keb kukubo ayamobogeine genebiobe.

5 Ina otane Yuda nakaia unangaiwanita baaniba Nibo kukub misiamonanomobo olo ayamobo, nibo kukubmisiamo naboba Gode nibo daabeneae kukub ayamo nabeo keim anokogeniba namib mole ni fatnanggebaabenomabbione? Ni i baabenobaGodenib kukubmisiamonaboboyangkene kesoa e kukubo misiamobo gebaabenoma? Ne weng olo baaio, nebobol tem funinbabe. Ne dabalimnakai bobol tem funin ota wafu

Page 272: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 3:6 269 Lom 3:20bianita baaiobe. 6Weng olo bainbabe.Gode naka ayamobe. Gode kukubayamo mo naim blim kene molenakaia unangai dabalim ele blibikukubo nabibo mo klanamabebabe.7 Nakaia unangai maki obianiba NiGodewengo omdibihabob otane Godee moton wengo baanebio inaneadaabene kesoa naka mak unangmaki ateniba Elekiem eleta ayamobogabianiba e niniino dobtouleb nibmole e fatnaneta ni kukub misiamoyang kenea ni enin kino omyam-abene? ge obiobe. 8 Inangge obibiweng olo bain bua nisa baanoba Nihengmino hengamomo! Ni inamobanaka mak unang maki nibo yatemtekein keniba I misiamobo Godeelekiem eleta ayamobo gabianibaGode niniino dobtouleb nine genobmole ni weng olo bain bleka dim eso?Yeye weng olo misiamobe. Nakaiaunangai maki dim baaniba Wengolo Fol eta baanebiobo gabib kesoasinanota Gode i kukub misiam oloyang kenea enino omyamabebe. Ekukub olo ayamobe.

Nakae elekieme Gode kin dimomolote blimobe.

9 Inamin kesoa Yuda naka unangnita ayam eka Yudaba naka unangibo misiama bleka? Yeye ne sinobaabenia Yuda nakaia unanga nisaeka Yudaba naka unang ibsa niboalukum hengmino ge dlanobiobo gebaabeibiobe. 10 Gode buk temoenangge baanoaNakae elekieme Gode kin dimo

molote blimobe. 11 Eka nakaiaunangai Gode kukubo klatekein keniba wafu blib isaeka nakaia unangai Gode nibobol temo bibeneko gabib isablimobe. 12 Nakaia unangaialukum Gode bobolo funinodeibaniba kukub misiamota nabinibbiobe. Nakaiaunangai kukub ayamo naminiblimobe. 13 I wengo makobnakai kaaniba dolbueibbuaklambiba dikubeiba fetango

kumbinabib inaniba i wengoobib osa misiamobe. Iwengo dim sital obianiba isitalo wengo nakaia unangaiwatwat dayebibo makobinab misiami nakai yan-tamaniba kaanabib inayebinabiobe. 14 I bobol temmisiam fumbianiba naka makunang maki dosuam bianibadolbianiba 15 hebmamsabmoniba naka mak unang makiyenaiba kulila binabiobe.16 I ina bianiba bib mak bibmako haabianiba naka makunang maki kukub misiamoomkaye bianiba i boboloilum omkaye binabiobe. 17 Iinabibo naka mak unangmaki mo daayebibta ayamomo blibbabe. 18 Eka i mofunanibta Gode sumobogenibta e tolo tosiambibbabogenobiobe.

19 Inamin kesoa nibo tekeinkebuobe, Gode e hekmel wengoYuda nakaia unanga ni omkayebeani kukub misiamo nabobo aleyebokesoa Gode Yuda nisa eka Yudabaibsa nib sinwalo baabenea Ibone hekmel wengo Mosese omal-ibuo tekein kebib otane mo wafubinibbiobabo ge baanea nakaiaunangai elekiem olokiem nib kukubonabinob biamo klanang game dimonibo wengo mo tila baanobta Sinoni mo tekein kenobta ni kukubonabobo misiamobo geim blimobo gebaanomabbiobabe. 20 Niminbabe,nakaia unanga nibo Gode hekmelwengo alukumo mo wafu biobbabe.Nakaia unangai kukub ayamo wafubliba sinanomo Gode yatemneabaabenea Ibo ne kin dimo naka molotunang molotobo ge baabenaminiblimobe. Gode hekmel wengo okokoinaminobe. Nib kukub misiamonabobo o aleyebobe.

Nakaia unangai Yesus Klaiste bain-obo geib mole i Gode kin dimo naka molotunang molotobe.

Page 273: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 3:21 270 Lom 3:3121 Gode memalo nakaia unan-

gai e kin dimo molot anaminokukubo aleyebe kesoa nibo Mosesehekmel wengo wafunomobo Godemo baabeneta Ne kin dimo ibonaka molot unang molotobo gebaabenemebabe. Ina otane Mosesesa Gode weng omkeimalin naka isai wengo dolaniba enangge baaniba22 Sinanomo Gode e miine dabaneadaak tlea nakaia unangai e bainobogenimibo i naka molot unangmolotobo ge baaniba dolaibbiobe.Yuda nisa eka Yudaba ibsa nibo nakamolot unang molotba otane niboYesus Klaiste bainobo genomobonibo Gode kin dimo nibo naka molotunang molotobe. Yuda nisa Yudabaibsa nib bobol temo makobobe.Gode mo funaneta Naka eli Yudakesoa ne kin dimo i naka ayamobo,eka naka elile Yudaba kesoa i nakamolotbabo ge fumbebabe. E fumbeole I Yesus Klaiste bainobo genimibota i naka molot unang molotobo gefumbebe. 23 Dabalim nakaia unanganibo alukum hengmino henganobbiokesoa niboGode hengmino blim ayamesuo mo biobbabe. 24 Nibo nakaayam unang ayamba otane Gode nibodohalilanea daabenano genea YesusKlaiste dabanea tenea atdimo kaaneae ilemo nakaia unanga nib hengminoalukum walubenebio kesoa niboYesuse bainobo genomobo Godefunanea Ne kin dimo i hengminoblimobo ge funanamabebe. Niboinanomobo mo yang kenomobbabe.E besa daabenebiobe. 25 Eka GodeYesus Klaiste dabanea daakeneaatdimo kaanea Gode atenea funaneaYesuse ele ilem ota nakaia unangaihengmino walubenebo genea enakaia unangai hengmino omtlabe-nea i alo tlihamino deibonebiobe.Nakaia unangai Yesus Klaistebainobo geib mole e i hengminoomtlabenamabebe. Gode inanebiokesoa e kukub ayamo nabeo nakaiaunangai aleyebebe. Sinanggwanonakaia unangai hengmino hengabibotane Gode hebmamsabo mo yang

keim blimobe. Niminbabe, efunanea Ne Yesus Klaiste dabaiadaaknea atdimo kaanea i hengminowalubeneko geneta deibenebiobe.26 Ina otane memalo Gode Yesusedabanea daakenea atdimo kaaneanib hengmino walubenebuo kukubolo makob Gode e kukub ayamo niboalebenebiobe. Nakaia unangai YesusKlaiste bainobo gabibi i hengminoGode omtlabenea baanea I ne kindimo hengmino blimobo ge oyebinabebe.

27 Inamin kesoa Yuda ni ninininiino omfufu bianoba baanobaNi Mosese hekmel wengo kla wafubiob kesoa nibo Gode kin dimo nakamolot unang molotobo genomabbuableka? Yeye ni Mosese hekmel wengoklao mo wafueim blim kesoa ni ninininiino mo omfufumobbabe. Inaotane nibo Yesuse bainobo genobae nib hengmino omtlabenebio kesoaGode baanea I ne kin dimo nakamolot unang molotobo gabebe.28 Inamin kesoa nibo tekein kebuobe,Gode mo obianeta I Mosese hekmelwengo wafu blib kesoa i ne kin dimohengmino blimobo gabebabe. Otanenibo Yesus Klaiste bainobo genomoboe baanea I ne kin dimo hengminoblimobo genamabebe.

29 Gode Yudai ilikiem imibabe. Ealukum Yuda nisa Yudaba ibsa nibGodobe. 30 Niminbabe, Gode elekiemeleta God motonobe. Yuda nakaiaunanga ni Yesuse bainobo genomoboGode baanea Ne kin dimo ibo heng-mino blimobo genamabebe. Ekanakaia unangai Yudabai Yesuse bain-obo genimib osa Gode baanea Ne kindimo ibo hengmino blimobo genam-abebe.

31 Inanamabe kesoaYesuse bainobogabob nibo Mosese hekmel wengodeibonomabbua bleka? Yeye niboYesus Klaiste bainobo gabob kesoanibo tekein kebuobe, Mosese hekmelwengo ayamobe.

4Gode baanea Eblahame naka molo-

Page 274: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 4:1 271 Lom 4:12tobo gesebe.

1 Nibo Yuda ni fanine Eblahameweng sango funanomo! Nibo baanobaEblahame kukub ayamo nabe otaGode baanea E naka molotobo gebaabanebiobo genoma bleka? 2 YeyeEblahame kukub ayamo nabe otaGode baabanea Kobo Ne kin dimohengmino blimobo ge baabanemeoEblahame ele niniino omfufu bianeabaanea Ne naka ayamobo genamabeotane Gode Eblahame kukubo nabeomo ateneta baabaneta Kobo ne kindimo hengmino blimobo ge baabaimblimobe. 3 Gode buk temo baanoaEblahame Gode wengo bainobo gabeota Gode baabanea Kobo ne kin dimonaka molotobo ge baabanebiobogenobiobe. 4Nakae naka make okokookok kehabea e naka ele okoko moloyang kenea monio olalameo nibomo baanobta E monio misim olalebogenomabbiobabe. Nibo baanoba Eokoko mol ota yang keneta moniolo olalebo genomabbiobe. 5 Olonakai kukubobe. Eka Gode kukubole afetobe. Nakaia unangai sbalmaniba kukub ayamo wafu blibifunaniba Gode ni kukub ayamo yangkenea baabenea Ibo ne kin dimonaka molot unang molotobo genekoge funanimib naka unangi Gode mobaabeneta I ne kin dimo naka molotunang molotobo gabebabe. E baaneaNakaia unanga ibo hengmin gamotane ne ib hengmino omtlabeiaibo ne wengo wenteniba bainobogenimibo ne baabenia Ibo ne kindimo naka molot unang molotoboge baabenamabibo genebiobe.6 Gode nakaia unangai kukub ayamonabibi mo baabeneta Ibo ne kindimo naka molot unang molotobogenemeba otane e i bainobo galinowatemubenea baanea Ibo ne kindimo naka molot unang molotobo geoyebebe. Sinanggwano komok sumeDebite baanea Inanimib naka unangiseinomabiobo ge baanebiobe. E iweng sango Gode buk temo dolaneaenangge baanea7 Nakaia unangai i hengmino

hengabibo Gode omtlabeneaimino funanamino dokobanoadeibeneme naka unangiseinine! 8 Eka Gode nakaiaunangai baabenea Ib heng-mino hengabibo ne omtlabeikesoa ne ib hengmino nabibomoyang kenita enino omyam-abibabo ge baabeneme nakaunangi seinine genebiobe.

9 Gode seinin weng olo Debiteomalea dolanebuo inaminobe. Godemo baaneta Ne Yudai hengmin oloomtlabeia seinine ge baaim blimobe.E weng olo Yuda nisa Yudaba ibsanibo alukum baabenebiobe. Nimin-babe, ni sino Gode buk tem wengoibo baabenoba Eblahame Gode wengobainobo gabe kesoa Gode baabaneaKobo ne kin dimo naka molotoboge baabanebiobo ge baabenobbio ke-soa ni weng olo imin inangge baadolanobobe. 10 Eblahame aalo sinwatlaneta Gode baabaneta Kobo nekin dimo naka molotobo ge baa-banebua bleka? Yeye e aalo mo wat-laim blim bieta Gode sin baabaneaKobo ne kin dimo naka molotobo gebaabanebiobe. 11 E aalo mo wat-laimblimbianeaGodewengo bainobogene kesoa Gode baabanea Ne kindimo kobo naka molotobo ge ohabetaomito i e aalo watlabaib kesoa nakaiaunangai kukub olo wateniba tekeinkeniba Bainobo, Gode Eblahame baa-banea E ne kin dimo naka molotobogenebo gesiobe. E sino inanebio ke-soa nakai aalo mo wetlaim blim bian-iba Gode bainobo gabibi Gode baabe-nea I ne kin dimo naka molotoboge oyebebe. Inangge oyebe nakaile Eblahame molobselobe. 12 Ekaaalo waketoubob naka nisa Eblahamemolobselobe. I besa aalo olota wake-toubib biamo i Eblahame molobsel-babe. Eblahame sino e aalo mo wat-laim blim bianea Gode wengo bain-obo genea omito i e aalo watlabaib-bio inaniba naka mak isa sin bainobogeiba i aalo wetlabenimib ita Ebla-hame molobselobe. Inamin kesoane sino wengo olo Yuda isa Yudaba

Page 275: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 4:13 272 Lom 4:22ibsa baabenia Gode wengo bainobogenomob nibo e nib hengmino omt-labenamabe kesoa nibo seinomo gebaabeibuo weng olo motonobe.

Gode nakaia unangai e bainobogabibi moton wengo baabenebiobe.

13 Gode Eblahame moton wengobaabanea Kebsa keb molobsel isa itanakaia unangai alukum dabalim oloblibi kimanomabiobo ge baabanebioEblahame hekmel wengo mo wafu bi-eta Gode weng olo baabaim blimobe.E Gode wengo bainobo genea Godebaabanea Kobo ne kin dimo nakamolotobo ge baabaneta emotonwengolo baabanebiobe. 14 Mosese hekmelwengo nakaia unangai daabenoa iGode kin dimo naka molot unangmolot aniba inamin namino alukumkimanomabib biamo Gode bainobogalin kukub osa eka e moton wengosa mitmakam blimanamabo otaneMosese hekmel wengo mo inanotanakaia unangai mo daabeim blimkesoa i Gode moton wengo wentebianiba i bainobo galino sbal maine!15 Hekmel weng olo blim biamonibo naka mak unang maki inaminnamin kukub misiamo nanimibonibo mo baanobta I hekmel wengoombiaibobo genomabbiobabe. Otanehekmel weng olo bianoa aleyebokesoa nakai unangai wanita hekmelweng olo ombiaib mole Gode i alotliaubanoa i kukub misiam olo nan-imibo yang kenamabebe. 16EblahameGode wengo bainobo gabe kesoaGode Eblaham esa eka e molobsel isamoton wengo baabenebuo e i kukubayamo wafu blibo mo yatemnetabaabeim blimobe. E ele bobol temye daabenebiobe. E moton weng olobaabenebuo Yuda ni Mosese hekmelwengo wafu bianoba bainobo gabobni ninikiemo mo baabeim blimobe.E Yudaba nakaia unanga ibo makobEblahamenanea Godewengo bainobogabinebio inaniba Godemotonwengobainobo gabib ibsa nibo alukumbaabenebiobe. Gode inabenebiokesoa Eblahame alukum bainobo

galin nakaia unanga nib faninobe.17 Gode buk temo Eblahame wengsango enangge baanoaGode baanea Ne kobo Yudaba naka

afet isa i fanin kemfaiobo gebaabanebiobo genobiobe.

Eblahame Gode wengo bainobogabinebio kesoa Gode wengo bainobogabobnakaunangniboGode kindimonibo Eblahame molobselobe. Godekaaib biamo nakaia unangai imindofufu bianea eka inamin naminoblim bu osa baabonea Inamin naminobo, tam tele ge owebea tam tlebobe.Eblahame Gode bainobo gebasebe.

18 Sinanggwano Gode Eblahameoha bianea Keb molobsel homoniwalo unomabibi makob awitnininanomabiobo ge ohabe kesoaEblahame e wengo wente bianeafumbianea Ne memei blimobo gabeotane e Gode moton wengo modeibueim blimobe. E kla bainobogabianea waiso binebua e molobselhomoni waloniba bib mak bib makoonon tlaib kesoa e i faninobe. 19 Etekein kebebe, e bifolo 100 blimananggenabua e hangkalebmin anea titiloblimubanabua eka e alelo Sela osafioum binoa konokmon ananobiootane Eblahame mo funaneta Godebaatnenea Keb molobsel homoniwalomabiobo ge onebe yomotonomoinanibta walomabibbabo ge funaimblimobe. E Gode wengo bainobo ge-nea sbalmawafu binebiobe. 20-21GodeEblahame baabanea Kobo miine do-fanamabeobo ge baabaneo Eblahamemo baaneta Ne hangkalebmin aiaeka Selao konokmon ananobio kesoani mene mo dofanomabbiobabo gefunaim blimobe. E funanea Godemoton wengo baatneneo bainobo,e titilsa kesoa e wengo baaneobain inanamabebo genea e Godeniniino dobtouleb bia Gode Eblahamebainobo galino omsbal mabasebe. 22EGode weng olo wentenea bainobogabe kesoa Gode baabanea Nekin dimo kobo naka molotobo gebaabanebiobe.

Page 276: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 4:23-24 273 Lom 5:1123-24 Gode Eblahame weng olo baa-

banebua nakai weng olo Gode buktemo dolaibbiobe. Nib Sume Yesusekaaneo Gode imin dofanebiobe. Niboe bainobo genomabbio kesoa e nibbobol osa fumbianea Eblahame baa-banea Ne kin dimo kobo naka molo-tobo ge oha binebu olo makob e nibobaabenea Ibo ne kin dimo naka molotunang molotobo genebiobe. 25 Sinonibo Gode hekmel wengo omdibi-habob kesoa Gode Yesuse doboneakomokwali kweiban dimo dofanea ianaiba kaanea nib hengmino walube-nea Gode e imin dofaanea hananebiokesoa memalo nibo Gode kin dimonaka molot unang molotobe.

5Nibo Gode kin dimo naka molot

unang molotobe.1 Inamin kesoa nib Sume Yesus

Klaiste nib hengmino walubenebuanibo bainobo gabobo Gode kindimo nibo hengmino blim kesoamemalo nibo Gode makaababe. Enib hengmino omtlabenea bobol temayamo omyebiobe. 2 Yesus Klaistenibo daabenea nibo bainobo genobae dleb metnea God esu met danebiokesoa nibo e kin dimo naka molotunang molotobe. Sinanomo nibsakining anoba makob e kining binabeinanomabbio kesoa nibo seimbianobaam olo tlamabo waiso biobobe. 3 Ekaweng mak ole enino nib dimo tamtlemo osa seinwebuobe. Nibo tekeinkebuobe, enino nib dimo tam tlamodosbal manoa nibo kukub ayamosbalma wafunomabbiobe. 4 Ekaenino inanoa nib dimo tam tlemonibo kukub ayamo sbalma wafunobmole Gode nibo yatenea baanea Ibkukubo ayamobo genamabebe. Enibo inangge oyememole nibo kininganoba makob Gode ulab anomabbuowaiso bianoba seinomabbiobe. 5Niboam olo waiso biobo am olo baintlamabo kesoa nibo bobol ilumo moomfubenamabobabe. Niminbabe,Gode e Hobe dabanea tenea nibbobol temo bibe bianea Gode nibo kla

gobe bie kukubo nib bobol tem watoomabbu nayebebe.

6 Sino nibo hengmino dei-bonamin titilo blim biobta Godeamo omakanebuo tloa Yesusetenea atdimo kaanea hengmin gamnaka unang nibo daabenebiobe.7 Naka maki kaaniba nakai hekmelwengo wafu blibi daabenamin nakaiblimobe. Kukub olo bumolokobe.Nakai elekiem elekiemi funaniba Nikaanoba nakai naka maki daayeminkukubo wafu blibi daabenomo genibakaanomabib ese mak otane nemo tekein kebibabe. 8 Ina otanehengmin gam naka unang nibosino hengminsa biobta Gode Yesusedabanea daakenea atdimo kaanetanibo daabenebiobe. E inanebiokesoa kukub olo Gode nibo klagobe bianea aleyebebe. 9 Sinonibo hengminsa bioba Klaiste ilemosinganea nib hengmino walubeneaGode funanea I ne kin dimo nakamolot unangmolotobo genebio kesoamemalo nibo kla tekein kebuobe,Klaiste titilsa kesoa e nibo Godeatlihamino temo dotlanea Gode nibhengmino molo kukub misiamomo yang kebenemebabe. 10 Sinonibo hengmino henga bianoba Godemakaa biob otane Klaiste atdimokaanea Gode atlihamino blimanobiokesoa memalo nibo Gode nekwalobe.E inanebuo nibo kla tekein kebuobe,e dletnea abilim unomabbiobe.Niminbabe, e imin hananea afenbianea nibo daayebe kesoa okok olodot sumobe. Inamin kesoa sinanomonibo kining anoba makob Gode ulabanomabbuo waiso biobo, o baintlamabo kesoa nibo bobol ilumo moomfubenamabobabe.

11 Nibo weng mak osa tekeinkebuobe, Gode nib Sume YesusKlaiste baabanea Kobo i daabenebane nekwal aine gene kesoa nib SumeYesus Klaiste inanea nibo daabeneaGode nekwal anobbiobe. Sinanomoe dletnea abilim ut unomabbio kesoamemalo nibo Gode seinha bianoba eniniino dobtouleb biobobe.

Adam esa Klaist esa i weng sangobe.

Page 277: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 5:12 274 Lom 5:2012 Nibo tekein kebuobe, nakae

elekiem eta hengmino henganetakaanebiobe. E inanebio kesoanakaia unanga isa e nanebuokibianiba i alukum kulila binabiobe.Niminbabe, nakaia unanga niboalukum hengmino henganobbiobe.13 Sinanggwano Mosese hekmelwengo mo tlim blim bio dimo nakaiaunangai hengmino henga binibbiobe.I ina binibbu otane yo dimo Mosesehekmel wengo blim kesoa Godemo baabeneta I ne hekmel wengoomdibine bianiba hengabiobo gebaabeim blimobe. 14 Ina otanekulilamin kukubo Adame bie dimye kiloniba kulilam tlibbua binibateniba Mosese binebio dim osakulila binibbiobe. Nakaia unangaiGode wengo mo ombianibta makobAdame nanebio inaim blim otaneisa henga bianiba kulila binabiobe.Adam ele nakae abuk tlamabeklul ota kinebiobe. E hengminohengane kesoa kulilamin kukubokilonebiobe. Eka Abuk Tle Naka elekukub ayamo nanea mema kukubayamo kilonanebiobe.

15 I inaibbu otane i kukubomakobbabe. Gode nibo daayebekukub osa eka Adame Gode hekmelwengo ombiabanebio kukub osa omakobbabe. Afet afetobe. Nakaelekieme Gode hekmel wengoombiabanea hengmino henganebiokesoa nakaia unangai alukum kulilabinabiobe. Ina binabib otane Godenibo daabenea naka elekieme YesusKlaiste dabanea daakenea atdimokaanea naka homon unang homonnibo daabenebiobe. E nib kukubayamo nabobo mo yateneta daabeimblimobe. E besa nibo daabenebiokesoa nibo mo yang kenomobbabe.16Eka Gode nakaia unangai daaye bin-abe osa eka naka elekieme hengminohenganea kaanamin kukubo tamtlobu osa makobbabe. Afet afetobe.Nakae elekieme hengmino henganeaomito Gode naka homon unanghomoni baabenea Ibo hengminohengaib kesoa ibo kaanomabiobo

ge baabenebu otane sinanoa eYesuse dabanea daakenea atdimokaane kesoa Gode nakaia unangaihekmel weng homono omdibihabibidaabenea i hengmino omtlabeneabaabenea Ne kin dimo ibo hengminoblimobo genebiobe. 17 Nibo tekeinkebuobe naka elekiem eta hengminohengane kesoa nakaia unanga niboalukum kulila binabuobe. Otane nakaelekieme Yesus Klaiste kukub otaAdame kukubo gaisonobiobe. GodeYesuse dabanea daakenea atdimokaaneanibhengminowalubene kesoaGode nibo kla daabenea hengminoomtlabenea baabenea Ibo ne kindimo naka molot unang molotobo gebaabenebiobe. Inangge baabenebionaka unang nibo e afen smik ayamenibo dobyenea Yesus Klaiste nibodaabenebio kesoa nibo seimbianobaamit nomabbiobe.

18 Inamin kesoa ne weng olomitmakamo enaminobe. Nakaelekieme Gode hekmel wengoombiane kesoa Gode baanea Alukumnakaia unanga i kukubo misiamobo,i kaanomabiobo genebiobe. Ekanaka mak ele e kukubo klayam nanekesoa nakaia unangai e bainobogabibi Gode baabenea I alukum nakamolot unang molotobo ge oyebebe.I memalosa sinanomosa seimbianibaamit nomabiobe. 19 Niminbabe, nakaelekieme Gode hekmel wengo ombia-bane kesoa Gode naka homon unanghomoni baabenea Ibo hengmingamobo ge baabenebiobe. Eka nakamak ele Gode wengo kla wentehabine kesoa Gode naka homon unanghomoni e bainobo genimibi baabeneaIbo ne kin dimo naka molot unangmolotobo genamabebe.

20 Gode funanea Nakaia unan-gai tekein keniba Ni hengminohengabuobo geine ge funanea ehekmel wengo Mosese omaleaMosese buk temo dolanebua hekmelweng olo nakaia unangai i hengminohengabibo aleye binabo kesoa okokolo o okokobe. Sino nakaia unangaiMosese hekmel wengo mo wentim

Page 278: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 5:21 275 Lom 6:11blim blibo dimo i hengmino hengabianiba hekmel wengo wentenibatekein keib otane i hengminoimin sum henga binibbiobe. Inaotane Gode daayemin kukubonakaia unangai omkayebe titilohengmin kukubo titilo gaisonobiobe.21 Adame inanebio kesoa nakaiaunangai hengmino henganimibo ikaanomabiobe. Ina otane Gode nibodaabenea nib Sume Yesus Klaistedabanea daakenea dabalim ele bianeakukub ayamo nanea daabenebua ebainobo gabob naka unang nibo Godebaabenea Ibo ne kin dimo naka molotunang molotobo ge oyebe kesoa nibomemalosa sinanomosa seimbianobaamit nomabbiobe.

6Nibo Klaiste tena kaanobbiobe.

1 Ibo fumbibo Gode ni baabenea Ibone kin dimo naka molot unang molo-tobo gabeo fatnangge baanomabibe?Ibo baaniba Nibo hengmino amitiehengabobta Gode amitie daayebianea hengmino omketouyemekogenomabiba bleka? 2 Yeye bobol temfunin olo misiamobe. Nibo makobkaanabibi ulab anoba hengminkukubo deibonobbio kesoa nibohengmino imino mo hengamobe!3 Ibo mo tekein kebibbayo? Niboalukum aaye fuelanoba Yesusetenanoba nib bobol tem funin osaYesuse bobol tem funin osa makobanoba kukub olo makob nibo YesusKlaiste tenanoba kaanobbiobe. 4 SinoYesus Klaiste kaanea dobbueib-bua Gode titilsae imin dofaaneahananebuo kukub olo makob nibtena hananobbiobe. Nib bobol temfunin osa Yesuse bobol tem funinosa makob anob kesoa kukub olomakob nibo Yesuse temna kaanobadolbueibbua Gode imin dohaaneaYesuse temnanoba hana tlobbiokesoa memalo nib bobol temo memakukubo bobolo funin ota fumbianobakukub ayam ota wafunomo!

Nibo Yesuse tenanoba amit nomab-biobe.

5 Nibo Yesuse tenanoba nib boboltem funin osa e bobol tem funinosa makob anoba e kaanebuo kukubolo makob nib tena kaanobbio kesoanibo kla tekein kebuobe, e kaaneaimin hananebio inanoba nibsa iminhananoba e tena biomabbiobe. 6Nibotekein kebuobe, nibo Klaiste ten-anoba nib bobol tem funin osa e boboltem funin osa makob anob kesoa sinoe atdimo kaanebuo kukub olo makobnib temnanoba atdimo kaanobanib hengmin osa kaanobiobe. Sinonibo hengmin kukub ota wafubinobbu otane memalo nibte Yesusete nanoba atdimo kaanoba nibhengmin kukub olo wandakibi-lanobbio kesoa memalo hengminkukub olo titilo blimanobiobe.Nibo inanobbio kesoa nibo makobokok naka make kaanea e kimaninnakai okoko imino okok kehaminodeibanamabe inanoba nibsa kaanobahengmino titilo wandakibilanobbiokesoa nibo hengmino imino mohengamomabbiobabe. 7 Nibo makobnakai kaaniba alang namaniba iminhengamino deibonabibi ulab kesoanibo Klaiste tenanoba nib boboltem funin osa e bobol tem funinosa makob anobbiobe. E kaanebuokukub olo makob nib tena kaanobbiokesoa nib bobol temo hengmino titiloblimobe. 8Nibo tekein kebuobe, niboKlaiste kaanebio inanoba kaanobbiokesoa nibo afen smike amit ninedobonoba Klaiste tena biobobe. 9SinoKlaiste kaanea imin hana tlebiokesoa e imino mo kaanamabebabe.Kaanamin titilo blim kesoa e iminomo kaanamabebabe. E inanebiokesoa nibo tekein kebuobe, nibo afensmike amit nine dobonoba Klaistetena biobobe. 10 Nakaia unanganibo hengmino henga binabob kesoaYesuse nib hengmino walubeneaatdimo kaanebiobe. E deib makobkaanea Gode titilo imin dofaanoahananebio kesoa afen bia Gode titilodaahabea e amit afen biebe.

11 E inanebio kesoa ibo fumbian-iba Nibo makob kaaibbuei ulab anobahengmino titilo blimubenoa Godeafen smike dobyebio kesoa nibo Yesus

Page 279: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 6:12 276 Lom 6:23Klaiste tenanoba e bobol tem funinosa nib bobol tem funin osa makobanoba afen biobobo ge funine! 12 Iboinaibbio kesoa bobol tem misiamomo fumbianibta kukub misiam olobobolo mo wayebota namibe! 13 Ekaibo ib skila kweila sitala kina boboltema klangao kla kimaine! Ibobobol tem misiamo mo fumbianibtaib skila kweila sitala kina klanga boboltemao mo omonibta kukub misiamonamibe! Ib skila kweila sitala kinaklanga bobol temao omoniba Godeomaniba e kukub ayam ota namine!Ibomakob nakai kaaniba imin hanan-abib inaniba memalo ibo afen blibaGode bobol tem funin ayamo iboomkayebe kesoa ibo inamin naminolo omoniba Gode omaniba e kukubayam ota namine! 14 Gode hek-mel wengo Mosese omalea esak iboomyebu otane ibo o klao mo wa-funim blimobe. Niminbabe, hek-mel weng olo ibo klao mo daabenotaibo hengmino mo deibueim blim blibkesoa memalo Gode ibo daayebebe.Ibo inaniba hekmel wengo deibueibaGode daayebe kesoa hengmino titilblimanoa ibo mo kimabiobabe.

Nibo Gode okok naka unangobe.15 Inamin kesoa nibo fatnanomab-

bione? Memalo Mosese hekmelwengo nibo mo kimabioba otaneGode nibo daabenea nib hengminoomtlabenebio kesoa nibo fatnanggebaanomabbione? Nibo hengminohengabob otane mo tekamobe, Godedaayebebo genomabbua bleka? Yeyebobol tem funin olomisiamobe. 16 Ibonaka make okok ota okok kebianibae wengo wente biam bianiba wafu-nimibo ibo e okok nakaiba eka eleib sum ananamabebe. Ibo inanibahengmin bobolo fumbianiba wafu-nib mole ibo hengmino okok nakaibaeka ole ib sum anabua kaanimiboGod esuo mo unomabibbabe. Otaneibo Gode wengo wente bianiba wa-funimibo e okok nakaiba eka ele ibSum anea baabenea Ne kin dimo ibonaka molot unang molotobo genam-abe kesoa ibo olo mo tekein kebib-

bayo? 17 Sino ibo ilib bobol tem funinmisiam ota wafu bianiba hengminookok naka binibbu otane naka makiYesus Klaiste wengo ibo omkayebibaibo i weng olo wente bianiba bainobogabianiba kla wafu bliobe. Ibo inabibkesoa nibo Gode gangobo genomo!18 Gode ibo hengmino sai inamingebenobua tilesenebio kesoa e ibodaabenea ibo e okok naka unanganiba kukub molot ota nabiobe.

19 Ne dabalim okok nakai saawengo baabeio niminbabe, ibodabalim kukub ota kla tekeinkebianiba eka Gode kukub ole klaomo tekein kebibba kesota ne wengolo baabeiobe. Sino ibo bobol temmisiam fumbianiba ib skila kweilasitala kina klanga bobol temaoomoniba kukub misiam ota omwembianiba nabinibbu otane memaloibo ib skila kweila sitala kina klangabobol temao omoniba Gode omanibaamitie Gode bobolo fumbianiba Godekukub molot ota namine! 20 Sinoibo hengmino okok naka unangbianiba kukub misiamo wafu blibdimo ibo kukubo moloto mo wafubianibta ib bobol tem funino mokimaim blimobe. 21 Ibo inamin naminkukub misiamo wafu binibbio kukubolo ibo daabenoa ayam binibbuableka? Yeye ibo baaniba Nibokukub olo wafunob mole nibo klaseinomabbiobo ge obinibbu otaneibo mo seinim blimobe. Memaloibo kukub olo bobolo fumbianibaaal gembiobe. Kukub olo ibodletnoa aseinin bib unomabiobe.22 Ina otane Gode ibo hengminosai inamin gebenobua tilesenebiokesoa memalo ibo e okok nakabe.E inanebio kesoa memalo ibo nakamolot unang molot ambianiba kukubayam ota nabianiba Gode tena bliobe.Sinanomosa inaniba Gode tenanibaamit nomabiobe. 23Newengo baabeiomitmakamo enaminobe. Nakaiaunangai hengmino hengabib moleGode i hengmin kukubo molo yangkenea i kaanimibo God esuo monomabibbabe. Ina otane nakaiaunanga ibo nib Sume Yesus Klaiste

Page 280: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 7:1 277 Lom 7:10tenaniba ib bobol tem funino makobaib mole Gode afen smike amit ninemisim dobyamabebe. E afen smik eledobyameo ibo mo yang kenimibbabe,besa doboniba amit nomabiobe.

7Nibomema bobol temo okok ota okok

kemomo!1 Ne nekwal ibo hekmel wengo

tekein kebiobe, nakai afen blibo hek-mel wengo kimabi otane i kaanimibohekmel weng olo i mo kimanomob-abe. 2 Ne wengo enaminobe. Hek-mel wengo baanoa Unango imake mokaaim blim bie mole o e tena bian-iba e kimaneko! Eka e kaanea oimakwal afet dlang gamo ayamobogenobiobe. 3 Inamin kesoa unangoimake sma bia deibanoa naka asitdobo mole hekmel wengo baanoaO imakwal bokalin kukubo wanam-abobo, o kukub olo taman kukubobogenobiobe. Ina otane o imake kaaneaimak afet dabamo o imakwal bokalinkukubo mo welanomobabe. Hekmelwengo mo baanota Kukub olo tamankukubobo geim blimobe.

4 Inamin kesoa ne nekwal ibohekmel wengo makob nakae e alelokima bie inanoa ibo kima binobuotane memalo Yesus Klaiste tenanibaib bobol tem funino makob am blibkesoa e kaanebio kukub olo makobib temna kaaniba hekmel wengotitilo ibo kimabuo blimanobiobe.Eka Yesuse imin hananebuo kukubolosa makob ib temna hanaibbuae memalo makob ib mema imakdikin anea ibo kima biebe. E inabie kesoa nibo alukum Gode kukubayamo wafunomo! 5 Niminbabe,sino nib bobol tem funin misiam otanib damo kimabua hekmel wengobaabenoa Ibo inamin namin kukubmisiamo mo namibe ge baabenobuowentebob otane nibo deibonobakukub misiam olo bobolo wayebuanib skila kweila sitala kina klangabobol temao omonoba hengmin olonabinobbiobe. Nibo ina binobbiokesoa God esak yang ke baanea Ibokaanimibo nesuo mo tlomabibbabo

genebiobe. 6 Ina otane memalo niboYesuse tena kaanobbio kesoa hekmelwengo nibo mo kima biobabe. Sinonibo funanoba Nibo Gode okoko okokkemomo genob kesoa nibo e hekmelwengo wafunin kukubo naatemobbuotane motono mo naim blimobe.Ina otane memalo Gode Hobe nibodobyebio kesoa nibo e okok nakabe.Nibo mema kukub ota wafu bianoba eokoko okok kebuobe.

Hengminonibowatwat dabenobiobe.7 Hekmel wengo nibo imino mo

kima bioba kesoa nibo fatnanggebaanomabbione? Mosese hekmelwengo misiamobo genoma bleka?Yeye Mosese hekmel wengo kukubmisiamo ne mo aletneim blim kenomole ne kukub misiamo mo tekeinkenamabibabe. Hekmel wengo mobaanoa Ibo naka mak unang makiinamin namino bobolo mo wayebianoa eka naka maki alelwala ekaunang maki imakwala i bobolo mowayebota ayok doise hanomo gefunimibe geim blim kenobio molene mo tekein kenita Kukub olohengminobo genimibabe. Mosesehekmel wengo omaye baanoa Kukubolo hengminobo genobiobe. 8Mosesehekmel wengo baanoa Ibo nakamaki inamin namino bobolo mowayemone genobuo ne bain inaniainamin namino bobolo wanebua Neyo inanitabo, inanitabo gabianiafumbinibiobe. Hekmel wengo blimbiamo nibo inamin namin kukubonabobo hengminbabe. Otane hekmelwengo omaye baanoa Inamin naminkukubo hengminobo genobio kesoanibo nabianoba henga binabuobe.9 Sino ne Mosese hekmel wengo motekein keim blim bli dimo Ne nakamolotobo ge fumbinibiobe. Otaneomito ne hekmel weng olo watemtekein kenia Ne hengmino hengabikesoa sinanoa ne kaanimio God esuomo unamabibabo ge funaibiobe.

10 Inaibio kesoa ne tekein kebibe,sinanggwano Gode funanea Ne hek-mel wengo nakaia unangai omkayebia kla wafu namib mole i afen

Page 281: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 7:11 278 Lom 7:24-25nomabiobo ge funanea omyebu otanehekmel weng olo ne aletnenoa tekeinkenia Ne hengmin gam kesoa kaa-nimio God esuo mo unamabibabogeibiobe. 11 Mosese hekmel wengobaanoa Ibo nakamaki inamin naminobobolo mo wayemone genobu otanene bobol tem daako hengmino bit-nebuo dim baatnesoa hekmel wengoombiania ne kukub olo wafu bia-nia bib misiam bib deib unemin etabinibiobe.

12 Ne inaibio kesoa hekmel wengoMosese buk temo dolanebuo bainwengobe. Gode weng olo Moseseomalebio kesoa o weng molotayamobe. Ne kukub misiamo naminnakabe.

13 Inamin kesoa hekmel weng ayamolota ne bib misiam bib deib unem-ine nemfanota binibua bleka? Yeyene nene bobol tem funin misiamota baatnenota Kobo Gode hekmelwengomowafunemebe ge baatnenoanemabmanoa bib misiam bib deibunemine binibiobe. Ibo bobolo mowayemone galin weng olo God etaMosese omalea dolanebio kesoa nibotekein kebuobe, Gode hengmino om-suam bianea klao mo gobo biebabe.

Hengmino nib bobol temo bibebuota dlabmanota nibo hengmino hengabinabuobe.

14 Nibo tekein kebuobe, hekmelweng olo Gode Hob eta nibo omye-bio kesoa e nib bobol tem funinodaabenang gabe otane ne bobol temfunino hengmino bitnebio kesoa nebobol temo Hobe bobol temo fumbeomo fumbibabe. Ne hengmino okoknaka kesoa ne amitie henga binabibe.15Ne kukub misiamo mo namine gabiota nabiania eka kukub ayamo na-manogabi ole naminodeibo binabibe.Ne fatnanita inamino nabinabine? Nemo tekein kebibabe. 16 Eka ne kukubomo gobo bliba ota amitie nabinabi ke-soa ne tekein kebibe, hekmel wengoayamobe. Niminbabe, kukubo nemo gobo blibao nabio ne bobol temobaatnenoa Yomisiamobo ge onebobe.17 Inangge onebo kesoa ne nemalo

hengmin kukub olo mo nabibabe.Yeye hengmino ne bobol temo bit-nebu ota nemabmanota hengminohengabibe. 18 Ne tekein kebibe, nebobol temo kukub ayamo mo bit-nebiobabe. Ne nene bobol tem misi-amo fumbi ota ne skila kweila sitalakina klanga bobol temao ge omanokesoa ne kukub misiam ota nabibe.Ne kukub ayamo namano gabi otanene mo nabinabibabe. 19 Ne kukubayamo namano gabio deibonia ekakukub misiamo ne mo namibabo gabiota amitie nabinabibe. 20 Ne kukubone mo namibabo gabi ota nabibe. Neinabio nemalo mo nabibabe. Heng-mino ne bobol temo bitnebu ota ne-masambota hengmino hengabibe.

21 Ne ina binabi kesoa ne funa-nia Ne kukub ayam ota namano gabiotane hengmino ne bobol temo bit-nebio kesoa ne kukub misiam otanabinabibe. 22 Niminbabe, ne Godehekmel wengo kla wafunin kukubobobolo wanebobe. 23 Otane titil afetone bobol temo bitnebiobe. Titil olohengmino titil otabe. Titil olota Godehekmel weng olo ne bobol temo bit-nebuo tenanoa awa gembianoa heng-mino titilo tata kenoa ne nemet-noamonia hengminohenga binabibe.24-25 Ayoo! Ne watwat daibio nakabe.Hengmino ne bobol temo bitnebuota ne skila kweila sitala kina klangabobol temao daabonoa kukub misi-amo nabinabi kesoa ne deib misiameta monia bib misiam unamabibe.Inanamabi kesoa ne bobol temo funa-nia Ne Gode hekmel weng ota wafu-nano gabi otane nene bobol tem funinmisiamo ne skila kweila sitala kinaklanga bobol temao daabono kesoane hengmin okok ota okok binabibe.Waneta ne daatneneta ne hengminodeibonita deib misiame onamino de-namabine? God eta ne daanebebe. Enib Sume Yesus Klaiste dabanea daaktenea nib hengmino temo dotlanebiokesoa ne Gode gangobo gabibe.

8Yesuse nib hengmino omtlabenea e

Page 282: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 8:1 279 Lom 8:15Hobe nibo dobyebiobe.

1 Inamin kesoa memalo nakaiaunanga nibo Yesus Klaiste bainobogenoba e tenanoba bobol tem funinomakob am biob nibo Gode mobaabeneta Ib kukubo misiam kesoane o molo yang kenamabibo gebaabenamabebabe. 2 Niminbabe,Yesus Klaiste bainobo gabob nibodaabenea Gode Hobe dabanea daaktenea nibo kima bie kesoa niboYesus Klaist etem nanoba nib boboltem funino makob anoba afenbiobobe. Sino nibo hengminomakob sa gein kenoa kima bianoadletnoa aseinin bib unom genabobotane Gode Hobe hengmin olo tilaomtlabenea nibo hengmino temodeibonobbiobe. 3 Nibo hengmin gamkesoa Mosese hekmel wengo klao mowafu binabobbabe. Hekmel weng olonibo mo daabeim blim otane GodefunaneaNe i hengmin kukub olo yangkenano genea e miine makob nakaihengminsai ulab dabanea daak teneaatdimo kaanebiobe. Gode inaneanib kukub misiamo yang kenanogabeo omonea Yesuse dimanea etanib alango dokonea atdimo kaaneanibo denobbiobe. 4 E inanebio kesoamemalo hengmino nib bobol temobibebuo nib damo mo kimanotaskila kweila sitala kina klanga boboltemao mo wafu biobabe. MemaloGode Hobe nib bobol temo bibebie kesoa e titilo nibo daabeneanibo e hekmel weng ayamo klawafubuobe. 5 Nakaia unangai boboltem funin misiamo wafu blibi boboltem misiam olo gobo bianiba amitieinamomo gabinabiobe. Ina otanenakaia unangai Gode Hobe kukubowafu blib ile Gode Hobe kukubo gobobie ota amitie namomo gabinabiobe.6 I bobol tem funin misiamo amitiewafu blib mole i makob kaanabibiulab blib kesoa i kaanimibo God esuomo unomabibbabe. Ina otane i GodeHobe bobol temo fumbe ota isa funibmole i sma afen bliba Gode bobol temayamo omkayemabebe. 7 I bobol temfunin misiamo wafu bianiba i damokukub misiamo nanomo galib mole i

Gode makaabe. I funaniba Ni boboltem funin misiam ota wafunomogabib kesoa i Gode hekmel wengo mowafu blibbabe. I titil blim kesoa i Godehekmel wengo mo wafu blibbabe.8 Inabib naka unang ile bobol temfunin misiam ota wafu blib kesoaGode mo seinyebebabe.

9 Ina otane ibo bobol tem funinmisiam olo mo wafu blibbabe. Nim-inbabe, Gode Hobe ib bobol temo biekesoa ibo e bobol temo fumbe otaibsa fumbiobe. Eka Klaiste Hobe ibbobol temo mo bieba mole ibo Klaistemibabe. 10 Ibo hengmino hengabibkesoa ib damo kaanomabib otaneKlaiste ib bobol temo bibe bie kesoaGode ib hengmino omtlanea baabe-nea Ibo naka molot unang molotobogabe kesoa ib afen smiki Gode temnabliobe. 11 Eka Gode Yesuse imin do-faanebue e Hobe ib bobol temo bibebiebe. E Yesuse imin dofaanebiokesoa ibo tekein kebiobe, ib damokaanomabib otane Gode, e Hobe ibbobol temo bibe bie baabanea Koboi daabenale genea e ibo daabeneaib damo imin dohaanea hananibaafenomabiobe.

Gode Hob eta nibo daabeneta nibo ememe anobbiobe.

12 Inamin kesoa ne nekwal ibonibo bobol tem funin misiam olomo wafu bianobta kukub misiamomo namobe! Gode Hobe Ibo kukubayam ota namine ge oye bianeadaayebe kesoa nibo e bobol temofumbe ota nibsa fumbianoba wafunomo! 13 Niminbabe, nakaia unangaimemalo bobol tem misiam fumbibikaanimibo God esuo mo unomabib-babe. Ina otane nakaia unangaiHobe baabaniba Ni titil blim ke-soa ni kukub misiam osa bobol temfunin misiam osa mo deibonomab-biobabo, kobo ni daabeneba keb titiloomyeba ni kukub misiam osa boboltem funin misiam osa deibonomogenimibi Gode afen smike i dobyaamit nomabiobe. 14 Nakaia unan-gai Gode Hobe wengo wentehabibita Gode memebe. 15 Sino tosianinkukub ota ibo kima binobi otanememalo Gode Hobe ib bobol temo

Page 283: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 8:16 280 Lom 8:28bibe bie kesoa tosianin kukubo iboimino mo kima biobabe. Hobe nibbobol temo bie ele nibo daabeneaGodememe anoba E ayo ge ohabuobe.16 Gode Hobe emaye nibo baabeneaIbo Gode memebo gabea nib boboltemo fumbianoba E weng olo bain-obo ge fumbuobe. 17 Eka nibo ememe anob mole e inamin naminayamo dlomabbiobe. Inamin naminolo Yesus Klaiste dlamabe ota nibsadlomabbiobe. Nibo e kukub ayamowafu biob o dafa ota nakamaki tenibamakob sino i Yesuse enino omalib-bio inaniba nibsa enino omkayebiobe.Nibo inanoba Klaiste tenanoba eninkino watemob mole nibte ete nanobaabilim uto bianoba seinomabbiobe.

Sinanomo nibo naka molot unangmolot anobamakob Klaiste ulab anomab-biobe.

18 Ne tekein kebibe, nib enin kinowatemebobo gwabobe. Ina otanesinanoa nibo nakamolot unangmolotanoba makob Klaiste ulab anomabbiokukub olo dot ayam kesoa niboenin kino watemebobo bobolo mofunomobe! 19 Gode meme nibo nakamolot unang molot anoba makobKlaiste ulab anomabbuo dimo inaminnamino Gode klanebuo dabal esaabil esa inamin namino dabalimobu osa eka inamin namino abilim utbu osa Yatemano genoa waise biobe.20-21 Niminbabe, inamin namin oloGode klanebuo klaanamabo otaneomalo mo funanota Ne klaanamabibogabobabe. Gode emaye baanea Neinamin namino klaibuo amito monomobabo klaanamabobo genebiokesoa inamin namin olo klaambobe.Ina otane Gode meme nibo nakamolot unang molot anoba makobKlaiste ulab anomabbio dimo inaminnamino Gode klanebu osa moklaanamobabe. Inamin namin olote Gode meme nibo te nanoba ayamnomabbiobe. Inamin namino Godeklanebuo am olo waiso biobe.

22 Nibo tekein kebuobe, inaminnamin olo Gode klanebuo sinosamemalosa o makob unango memeidlanang genoa enin kino wateme

bianoa memei dlanamino waisebinabo inanoa osa enin kino watemebianoa Gode meme nibo naka molotunang molot anoba makob Klaisteulab anomobo yatenite genoa waisebiobe. 23 Inamin namino Godeklanebuo olobbabe. E meme nibsaenin kino watemebuobe. Hengminonib dam osa sa gein kebua eninkino watemebob otane sinanomoGode tileisenea enin olo blimubenoae nib damo mema omya e memeanoba Klaiste ulab anomabbiobe.E Hobe sin dobyebio kesoa nibotekein kebuobe, e weng olo baanebuobain ele baanebio iwat nanamabekesoa nibo am olo hebmamsabtloko ge fumbianoba waiso biobobe.24 Niminbabe, Gode nibo hengminotemo biobo dotlanebio dimo ebaabenea Sinanomo ne imin tlia iboKlaiste ulab anomabiobo genebiokesoa nibo am olo waiso biobobe.Ina otane inamin namin olo nibowaiso biobo tloa watemaobo iminomowaiso nomabbiobabe. Niminbabe,nakae inamin namino waiso bianeawatemameo e imino mo waisonamabeba inaminobe. 25 Ina otaneGode inamin namin olo mo nanetanibo mo watemin blim kesoa niboobianoba E bain inanamabebo genobasbalma bianoba waiso biobobe.

26 Eka nibo titil blim kesoa GodeHob eta daayebebe. Nibo Gode ngan-aba nomabbu otane nibo Gode boboltem funino klao mo tekein kebobbakesoa nibo fatnanobta Gode inaminnamin wengo nganaba nomabbione?Nibo weng blim kesoa deiba biobotane Hob eta nibo daabenea nibalango dokonea Gode nganhabebe.27 Aye nakaia unangai bobol temokla watemeye bianea eka e Hobebobol tem funin osa tekein kebebe.Gode Hobe God ele bobol tem funinota wafu bianea oha bianea Kobonib bainobo galin nakaia unangaidaabenale ge ohabebe.

28 Eka Gode ele bobol tem funinye nibo dlakanebua nibo e kla gobabiobobe. Inanebio kesoa nibo tekeinkebuobe, inamin namino ayam osamisiam osa alukum nib dimo tam

Page 284: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 8:29 281 Lom 8:38-39tlebo olo Gode nibo baabenea Nekukub olo ibo omkaye biania dosbalsambi kesoa ibo sbal manomabiobogenebiobe. 29 Niminbabe, Godesinanggwano dabal esa inaminnamin osa mo klaim blim bianeanakaia unangai dlakanea baaneaNe nakaia unanga eli kla gobe blikesoa i naka molot unang molotaniba makob ne miine ulab anibae ningwal an e nengwal an nanibahomon aiba e nakaia unanga elihek sum anamabebo genebiobe.30 Eka sinanggwano e nakaia unangaidlakanea baanea I ne miine ulabaine genebuei memalo nganabeneatlibbiobe. Nakaia unanga elenganabenea tlibbu eli e oye bianeaIbo ne kin dimo hengmino blimoboge oyebebe. E nakaia unangai oyebianea Ne dimo ib hengmino blimoboge oyebe eli afen smik ayam etadobyebiobe. Inanebio kesoa nibotekein kebuobe, nibo Yesuse ulabanomabbiobe.

Gode nibo gobenino mo deibeneme-babe.

31 Gode inanea nibo daaye bianeagobe bie kesoa e inamin naminonabenebio olo nibo fatnanggebaanomabbione? Gode nibo daabenekesoa waneta kukub misiamonibo omyeneta gaisenamabene?Inanamin nakai blimobe. 32 Godee miine dobyebuo e mo funanetaI ne miine mo anaiba kaanemenege funaim blimobe. E e miinedobonea komokwali kweiban dimodofanea anaiba kaanea nibo alukumdaabenebiobe. E inanebuo nibotekein kebuobe, e inamin naminomak osa nibo daaye bianoa nibbainobo galino dosbal sambo kesoasinanoa nibo nakamolot unangmolotanomabbiobe. Nibo inanomabbuoe inamin namin ayamo dokayebeotane nibo mo yang kenomobbabe.E besa misim dokayebebe. 33 Godedlakanebio naka unang nibo wanetabaabeneta Ibo hengmin gamobo gebaabenamabene? Inangge baanaminnakai blimobe. Gode emaye nibo oye

bianea Ibo ne kin dimo hengminoblimobo ge oyebebe. 34 WanetaGode nakaia unanga nibo baabenetaIbo kukub misiam nabib kesoa neib kukub olo yang keia enin kinowatemomabiobo ge baabenamabene?Inangge baabenamin nakai blimobe.Yesus Klaiste kaanea imin hananebuenib komok anea Gode kweile kweitalekikib ye toumbianea Gode ohabianeaNe i hengmino walubeibio kesoai ne kin dimo naka molot unangmolotobo ge ohabebe. 35 Fatnaminkukub ota Klaiste nibo kla gobe biotemo biobo dotlanamabone? Inaminnamin kukub misiamo nib dimotam tlebo osa eka nibo enin kinowatemaob osa eka nakai nibo kukubmisiam omyaib osa eka nibo imenteb nomob osa eka nibo youm blimnomob osa eka inamin namin kukubmisiamo tenoa nib dimo unamo osaeka wasi nakai teniba nibo yenanomgaib osa kukub olo inanoa nib dimotam tlamo nibo Klaiste gobe bio temobiobo dotlanamabua bleka? Yeye.Kukub olo nibo Klaiste kla gobe biotemo biobo dotlanamino blimobe.36 Inamin namin olo nib dimo tamtlamabo Gode buk temo baanoaNi keb meletan kesoa am obba

ye bomanomo bomanomoyo dimo naka mak unangmaki ni yebianiba funanibaBainobo galin nakaia unangaimakob eil sibsib memeiinanabob inanoba inanomoge fumbiobo genobiobe.

37 Kukub misiam olo nib dimo tamtlemo mole nibo funanoba Klaistenibo gobene kesoa kaanea nib heng-mino walubenebiobo ge funanomab-bio kesoa kukub misiam olo niboe gobanin kukubo mo gaisonomab-biobabe. Yeye nibo e sma gobabioba nibo e gobanin kukubo sumanamabobe. 38-39 Ne kla tekein ke-bibe, inamin namino nibo Gode gobebio temo biobo dotlanamino blimobe.Kaanomob osa afen biaob osa ekaabisel isa hob misiam isa eka dabalimolo komokwal isa eka inamin namino

Page 285: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 9:1 282 Lom 9:14memalo bu osa eka inamin naminosinanomo tam tlamabo osa eka in-amin namino abilim ut bu osa ekainamin namino dabal tem daak buosa eka inamin namin mako Godeklanebu osa inamin namin kukub olonibo Gode gobe bio temo biobo dot-lanamino blimobe. Nibo nib SumeYesus Klaiste bainobo gabob kesoa enibo amitie gobe biebe.

9Fole e nekwali Isleli bobolo funanea e

bobolo ilum omfubabisobe.1 Ne Klaist emi kesoa ne wengo

bain baabenamabibe, ne dimo mobaabenimibabe. Ne bobol temo fu-nania weng olo bainobo gabia ekaGode Hobe ne bobol temo bitne bieesa baaneaWeng olo bainobo gabebe.2 Ne nekwali Isleli Yesuse mo bain-obo gabibba kesoa ne bobol temo dotilum omfutnebiobe. 3 Isleli Yesusemo bainobo gabibba otane ne funa-nia I bainobo geine ge fumbi kesoaYesuse ne baatnenea Kobo i alangodokoneba ne i kukub misiamo nabiboyang kenia kobo kemaia aseinin bibouneba i aseinin bibo onamino deinege baatnene mole ne bobol ayam fu-namabi otane emo inangge baatneimblimobe. 4 Gode Isleli dlakanebiokesoa i e memebe. Gode e titiloayal inamin einobuo i alebenebiobe.Gode i moton wengo baabenea Neibo daabeia ayam anomabiobo ge-nea lotu kemin kukubo i alebeneaeka e hekmel weng osa moton wengosa omyenanea baabenea Ne Do-fakaminNakae dabaia ibsu tlamabeboge baabenebiobe. 5 I faninwali Ebla-ham esa Aisak esa Yekob esa itabe.Eka Gode Dofakamin Nakae dabalimele binebue i molofeitobe. Gode Do-fakamin Nakae elekiem eleta Godobe.E nakaia unanga isa eka inaminnaminosa i Sumobe. Nibo amitie e niniinodobtouleb nomo! Bainobe.

Nakaia unanga eli God emidlakanebiobe.

6 Ne nekwal ibo Isleli Yesuse mobainobo gabibbao wengo ne baabeione mo baanita Gode wengo Islel

ni fanine Eblahame baabanebioe memalo mo inanemebabo gebaabenimibabe. Eblahame molofeiteIslele molobseli homon walibbuotane maki Gode mo bainobogeim blim kesoa i Islel motonbabe.Yesuse bainobo gabib ita Islelemolobsel motonobe. 7 Eblahamemolobseli alukum Gode meletan-babe. E molobseli atosin ita Godemeletanobe. Sinanggwano GodeEblahame moton wengo baabaneaKeb miine Aisake meletani nemianomabiobo genebio Hegao miinehek sume dofanoe Gode e bobolomo funaim blimobe. Selao miinedofanoe Aisak esa eka e molobsel isa ibobol ota fumbinebiobe. 8 Ne wengolo mitmakamo enaminobe. Nibomo baanobta Eblahame molobselialukum Gode meletanobo genomob-babe. Gode Eblahame molobseliatosin ita moton wengo baabenebiokesoa moton wengo baabenebueita e meletanobe. 9 SinanggwanoGode Eblahame moton wengoenangge baabanea Bifolo olokiemblimanota Selao mene naka tendofanota ne imin tenita atemamabiboge baabanebua Selao bain inanoaAisake dofasobe. 10 Weng mak osainaminobe. Lebeka osa inanoa amuntemo memei asu dlabbanoa binobuoaalebe ni fanine Aisake elekiemetabe. 11-12 Eka i dabo i awoko modlanoa i kukub ayam osa kukubmisiam osa mo naim blim blibaGode Lebekao baabonea Afan etakomok anea kweitale kimanamabeboge baabosebe. Gode ele bobol temfunaneta inanebiobe. E inanebiokesoa nibo tekein kebuobe, e nakaiaunangai dlakanang gameo i kukubayamo mo yateneta dlakanemebabe.E ele bobol tem funin dlakanabe nakaunang ita e meletanobe. 13Olo makobGode e buk temo baanea Afane Yekobesa e melel isa ita ne kla gobe blibo,eka kweitale Iso esa e melel isa nemo gobe blibabo genebio 14 kesoanibo fatnangge baanomabbione?Nibo baanoba Gode am mak dimokukubo afet nanebua eka am mak

Page 286: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 9:15 283 Lom 9:26dim osa kukub afet nabinabebogenoma bleka? Yeye e kukubomakob nabe olota amitie nabinabebe.15 Sinanggwano e Mosese baabaneaNe nene bobol tem funino funaniaNe naka ele dobhalilania daabananoge funai mole ne nene bobol temfunin olo wafu biania naka eledaabanamabibo ge baabanebiobe.16 E inangge baabanebio kesoa nibotekein kebuobe, Gode nakaia unangaibobolo ayam fumbianiba kukubayamo nabibo mo wateneta dohaliladaaye binabebabe. E emaye ele boboltem funaneta naka mak unang makidohalila daayebebe. 17 Weng makolosa funaine! Gode buk temo baanoaGode Isib teni komoke Feloe baabaneaNe kobo kemfakaia komok anebobe.Ne inamin namin kukub misiamoomkakemia nakaia unangai bib makbetan mako blibi ne titilo watenibane niniino nemtouleb nomabioboge baabanebiobo genobiobe. FeloeGode nakaia unangai kukub misiamomkayebe otane Gode titilo gaisanoanakaia unangai wateniba i alukumGode niniino dobtouleb binibbiobe.18 E inanebio kesoa nibo tekeinkebuobe, Gode ele bobol tem funaneaNakaia unangai dohalila daabenangge mole dohalila daabenamabebe.Eka e Nakaia unanga eli ne wengoomdibinemine genemeo emaye ibobol tem funino neket gebenea i ewengo omdibihamomabiobe. Kukubolo Feloe kukubobe.

Gode nakaia unangai maki dosuambianea eka mak ile dohalim bianeadaayebebe.

19 Ne funania Naka maki ib isaktemo bianiba baatneniba Gode nakamake ne wengo omdibinemeko ge-nea naka ele bain inanea ombia-banemeo Gode mo baaneta E misiamnanebo genemebabe. Niminbabe,Gode emaye naka ele dabab maneaKobo inamale gabe kesoa e inabeboge baatnenomabib ese makobo gefunaiobe. 20 Wentine! Dabalimnaka ibo nimin kenibta Gode sbalweng baabanomabibe? Ibo kukub

olo deibueine! Nakae dabal sosbenoklanebuo mo baabanota Kobo fat-nanebta ne enanebta klanebbione?ge baabanamabobabe. 21 Sosbenklamin nakae dabale halonea sos-beno asu klanang ge mole e emayeele bobol tem funanea Ne inanitaklaneme geneta klanamabebe. E sos-benemake sbal ayam klanea eit kiminofanea eka mak ele besa eil imen bu-min klanane mole ele bobol temobe.

22Godemakob dabal sosben klaminnakae nabinabe inane mole ibo emo dobsuanimibe! E nakaia unangaiklanebio otane maki e wengoomdibi-habib kesoa e dosuananea watwatdaabenamabebe. Ina otane Gode idohalimbe kesoa e hebmamsabo mowatwat dabenamabebabe. I makob eilimen bumin sosbene ulabobe. Sinan-ota e i watwat dabeneta naka makunang maki e titil osa e atlihamin osawatemomabiobe. 23 Gode inanamabekesoa e titilo ayal inamin einobuonaka mak unang maki alebenanogenea e nibo dohalilanea dlakaneaalebene biobe. 24 E dlakanebio niboYuda nakaia unanga nisa eka Yudabanakaia unanga ibsa nibtabe. Nibomakob sosben sbal ayame ulabobe.25Gode weng omkeimalin nakae nini-ino Hosea esa Gode buk temo GodeYudabai dlakanamabei weng sangodolanea enangge baaneaGode baanea Nakaia unangai sino

ne meletanbai ne dlakaniabaabenia Ibo ne meletanoboge baabenia, eka nakaiaunangai sino ne mo gobeblibai ne dlakania baabeniaIbo ne gobe bli naka unangoboge baabenamabibo genebogena bianea

26 eka weng mak osa imin dolaneabaaneaSino bibam olo seli Gode baanea

Ibo ne meletanbabo genebiomemalo naka mak unangmaki bib olo seli baabenibaIbo God kintaline meletanoboge baabenomabiobo gebaanea dolananebiobe.

Page 287: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 9:27 284 Lom 10:427 Eka Gode weng omkeimalin

nakae Aisaiae Isleli weng sangobaaneaIsleli naka homon unang homoni

waloniba makob ninininanomabib otane Godemilimmak ye ita i hengmino temoblibo dotlanamabebe. 28 Sumenakaia unangai alukum ikukubo nabibo klananggameo e hebmamsab tenea ikukub ayamo nabib osa kukubmisiamo nabib osa wateneai kukubo nabinimibo moloyang kenamabebo genebiobe.

29 Sinanggwano Aisaiae GodeIsleli dohalilanamabei weng sangoenangge baaneaSume bib mak bib mak sel isa abisel

isa i komoke nib faninwaliIsleli alukum yalone molenibo makob Sodom bib osaGomola bib osa o nanoaalukum watwat danoa ekanakaia unangai bib oloblibi alukum blimaibbioinanomabbu otane e Islel nibfaninwali alukumo mo yalimblimobo, atosini deibenebiotanibo biobobo genebiobe.

Islel teni Yesuse mo bainobo geimblimobe.

30 Gode inanebio kesoa ne wengomitmakamo inaminobe. Yudabanakaia unangai mo funanibta Gode nibaabenea Ibo ne kin dimo naka molotunang molotobo ge baabeneko gefunaim blim otane i Yesuse bainobogabib kesoa Gode i baabenea Ibo nekin dimo nakamolot unangmolotoboge baabenebiobe. 31 Eka Islel nakaiaunanga ile sbal maniba funanibaNibo hekmel wengo kla wafunobmole Gode baabenea Ne kin dimo ibonaka molot unang molotobo genekogeniba i okoko sbalma okok kebibotane i Gode hekmel wengo klaomo wafunim blim kesoa i Gode kindimo naka molot unang molotbabe.32Niminbabe, i mo funanibta Gode nititilo omyenea daabene kesoa nibo e

hekmel wengo wafunomo genibta emo bainobo geim blimobe. I funanibaNibmaye okoko sbalma bianoba Godehekmel wengo wafunomo gabiobe.I Yesuse mo bainobo gabibba kesoai makob nakai blublu moniba tomele dimo bangbanganiba dlo blelainanabo inaminobe. 33 Ibo tekeinkebiobe, Gode buk temo saa wengmako Yesuse makob tomobo genoaenangge baanoaWentine! Ne tome Isleli bib sumo

niniino Yelusalem bib yeofaibua nakaia unangai tomele dimo bangbanganiba dloblela yenanamabobe. Ekanakaia unangai e bainobogabib mole i bobol ilumomo omfubenamabobabogenobiobe.

101 Ne nekwal ibo wentine! Ne

nemaye Islel teni bobolo fumbianiaGode nganha biania God kobo nemeletani Isleli hengmino temodotlanale ge ohabibe. 2 Ne i kukuboyatemebi kesoa baanamabibe. I Godeokoko sbalma bianiba okok kebibotane i Gode bobol tem funino motekein kebibba kesoa i Gode okokomoloto mo okok kemin blimobe.3 Niminbabe, i Gode kukubo naneanakaia unangai baabenea Ibo nakamolot unang molotobo ge oyebeo imo tekein keim blimobe. I funanibaNimaye okok ayamo okok kebianobaGode kin dimonibonakamolot unangmolot anomo ge funaniba i okokosbalma okok blib otane i e kin dimomo molot aim blimobe. Sino Godebaanea Ibo ne bainobo geib mole nekin dimo naka molot unang molotanomabiobo genebuo i ele wengbaanebio iwato mo naim blimobe. Iili bobol tem funin ota nabinibbiobe.4 Nakaia unangai funaniba Nibohekmel weng olo kla wafunob moleGode kin dimo nibo naka molotunangmolotobo ge fumbinibbu otaneolo bainbabe, dimobe. Bobol temfunin olo Klaiste atdimo kaane kesoa

Page 288: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 10:5 285 Lom 10:16blimanobiobe. E inanebio kesoanakaia unangai Yesuse bainobo geibmole Gode kin dimo i naka molotunang molot anomabiobe.

Gode nakaia unangai hengmino temoblibi dotlanamabebe.

5 Nakaia unangai Gode hekmelwengo wafuniba Gode kin dimonaka molot unang molot anaminkukubowengoMoseseGode buk temodolanea baaneaNakaia unangai hekmel wengo

alukum kla wafu blibiafen smike doboniba amitnomabiobo genebiobe.

6-7 Ina otane nakaia unangai Klaistebainobo gabibi Gode baabenea Ibo nekin dimo nakamolot unangmolotobogabebe. Inamin kesoa ibo sinangg-wano Mosese wengo Gode buk temodolanea baaneaWaneta utneta abilim ut unamabene?

Eka waneta daakneta hamgloutem daak unamabene?genebuo

o bobolo mo funimibe! Weng olomitmakamo inaminobe. Nakai ut-niba Klaiste abilim ut bio debebdaak teniba dabalim ele tenaminoblimobe. Niminbabe, Klaiste dabalimele biebe. Eka nakai moniba hamgloutem unaniba Klaiste debeb uttenamin osa blimobe. Niminbabe,Klaiste sino imin hananebiobe.

8 Ina otane Mosese weng olobaanea Gode dowan wengo meb ibsuye buo ib sital dim osa ib boboltem osa ye bibebiobo genebiobe.Yesuse bainobo galin weng olo niibo omkayebuobe. 9 Ibo Yesuseniniino omkeimaniba baaniba YesuseSum kesoa e nakaia unanga nisaeka inamin namin osa alukumkima biebo ge baana bianiba ekaib bobol tem osa funaniba Bainobo,Yesuse kaane otane Gode imindofaanea hananebiobo geib moleGode ibo hengmino temo blibodotlanamabebe. 10 Niminbabe, nibbobol temo bainobo gabobo Gode

nibo baabenea Ibo ne kin dimohengmino blimobo gabebe. Eka nibonib bainobo galino omkeimabobmoleGode nibo hengmino temo biobodotlanamabebe. 11 Gode buk temwengo enangge baanoaNakaia unangai e bainobo genimibi

e bain ele weng baanebioinanamabe kesoa i bobolilumo mo omfubenomobabogenobiobe.

12 Yuda nisa eka Yudaba ibsa niboafet afetbabe, makobobe. Nimin-babe, nib Sume elekiemobe. Nakaiaunangaiwanita e nganhabianiba Sumkoboni daabenale gabibi e iwengo klawentenea yang kebianea daayebebe.13Niminbabe, Gode buk temo baanoaNakaia unangai Sume nganha bian-

iba Kobo ni daabeneba dlonegabibi e i alukum daabeneai hengmino temo blibo dot-lanamabebo genobiobe.

14 Nakaia unangai Yesuse mobainobo geim blim keib mole i emo nganhamomabibbabe. Eka i ewengo mo wentim blim keib molee mo bainobo genomabibbabe. Ekanaka mak unang maki e weng sangomo omkayemin blim keib mole i eweng sango mo wentomabibbabe.15 Eka Gode nakai Yesuse wengoomkeimamomabibi mo dlanea unimblim keib mole i mo monibta Yesusewengo omkeimamomabibbabe. Godebuk temo enangge baanoaNakai Gode dowan wengo omeb tlaibi

kukub olo dot ayamobo geno-biobe.

Isleli Yesuse moton wengo mo bain-obo geim blimobe.

16 Ina otane Yuda nakai mo aluku-mata Yesuse dowan weng olo bain-obo geim blimobe, elekiem olokiemita wente binibbiobe. SinanggwanoAisaiae kukub olo funanea Gode buktemo dolanea baaneaSum kobo sino ni keb wengo nakaia

unangai omkayebobo nakaiaunangai elekiem olokiemi

Page 289: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 10:17 286 Lom 11:6

wenteniba bainobo geibbiobogenebiobe.

17 Inamin kesoa nakaia unangaimoniba Klaiste wengo omkeimamibonakaia unangai maki wente bianibabainobo galomabiobe. 18 Ina otane newengo baanamabi ole Yudai Klaistedowanweng olomowente binibbiobableka? Yeye i wente binibbu otanei mo bainobo geim blimobe. Godebuk temowengmako enanggebaanoaGode weng omkeimalin nakai Godewengo omkayebibo alukum bib makbib mako onon tlanoa nakaia unangaialukum Gode wengo wentebib otane imo bainobo geim blimobo genobiobe.19 Eka ne imin baanamabibe, ibo mofunanibta Isleli mo tekein kenibtaNi Gode dowan wengo mo wentimblim kenomobo e omeisenea Yudabaita omyamabebo geim blimobo gen-imibe! Yeye, i tekein kebinibbiobe.Sino Mosese Gode buk temo dolaneabaaneaGod neta nakaia unangai Yudabai

kukub ayamo nabenamabikesoa Yuda nakaia unangaibo ne kukub ayamo Yudabainabenimio yateniba bobolwayebua dolnomabiobe. Ekane nakaia unangai tekeinkemin blimi dlonia kukubayamo omyamabi kesoa Yudanakaia unanga ibo atliyebua idolnomabiobo ge baanebo gebaanea dolanebiobe.

20 Eka Gode weng omkeima-lin nakae Aisaiae Gode wengoomkeimanea dolanebuo e Yudai tolomo tosianaim blimobe. E YudabaiYesuse bainobo genomabibi wengsango dolanea baanea Gode enanggebaaneaNakaia unangai ne mo hembinib-

biobai memalo ne bainobogabiobe. Eka ne tenia nakaiaunangai naka mak unangmaki mo baabenibta Godekukubo fatnamine? geim blimisu ye tlania keim aia nateniba

ne kukubo kla tekein keiboboge baana bianea

21 eka e Isleli weng sang osa baaneaNe amitie Isleli nganyebi otane i

ne wengo omdibine bianibaweng misiam onebioboge baanebo ge baaneadolanebiobe.

11Isleli milim ita Gode dohalilanea

daabenebiobe.1 Inaibbio kesoa ne baania Gode

meletani Isleli fotebenebiobo genanableka? Yeye e mo fotebeim blimobe.Nesa Islel nakabe. Ne Eblahamemolofeit eka Bensamine mulub nabe.Ne Yudabe, Gode ne mo fotebeimblimobe. 2 Sinanggwano Gode da-bale mo klaim blim bianea e mele-tani Yudai dlakanebuei emo fotebeimblimobe. Ibo Ilaiae weng sango Godebuk temo dolanebuo tekein kebiobe.E Isleli kukub misiamo nabibo yate-nea Gode baabanea3 Sum kobo i keb weng omkeima-

lin nakai yenaiba kulila bian-iba eka keb heitdakemin biinosa dakake binabiobe. Ekane nenekiem neta keb niniinokemtouleb blia i ne nenanomgeniba kan haabliobo gesea

4 Gode yang kenea baabaneaNe naka homoni 7,000 i sma yafu

bli kesoa i ne wengo kla wafubliobe. I god dim omine Baleniniino mo dobtouleb blib-babo ge baabanebiobe.

5 Memalosa inaniba Islel nakaiaunangai alukum Gode mo abukwalalim blimobe. Milimi Godedlakanebuei e daayebe kesoa i emeletanobe. 6 Gode i mo yatenetafunaneta I kukubo ayam nabib kesoane i daabenamabibo geneta dlakaimblimobe. E ele bobol tem funaneaNakaia unanga eli kukubo misiamnabib otane ne i daabenamabibo gefunanea i dlakanebiobe. Gode nakaia

Page 290: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 11:7 287 Lom 11:17unangai kukubo ayam nabiba yatem-nea funaneaNe daabenano genemolee kukub olo daayemin kukubbabe, oloyang kemin kukubobe.

7 E ina binabe kesoa nibo tekeinkebuobe, Isleli Gode kin dimo nakamolot unang molot anamin kukubohembib otane imowatemimblimobe.Ina otane Gode nakaia unangaidlakanebuei e kin dimo naka molotunang molotobe. Naka mak unangmaki Gode mo dlakaim blimi Godei klango datenebenea e wengo mowentim blimobe. 8 Weng olo makobGode buk tem wengo baanoaGode funanea i kina bobol temao klao

mo funaim blim keine genekesoa i kinomowatemimblimeka i klango mo wentim blimnabe. Memalosa i makob mininamin ye bliobo genobiobe.

9 Eka Isleli komok sume DebitebaaneaGod kobo nakaia unanga eli keb

bobolo funino dokobenoadeibkeniba singka bianibaimen ayamo wembib kesoaimen olo makob imikobe, i ya-funoa yenanamabobe. Koboyenaneba i kukub misiamoyang kenale! 10 I makobnakai kino tum gebenoainamin namino klao mowatemebibbai ulab aine! Eka iamitie inamin namin kukubmisiamo i dimo tam tlemoomnakatouleb bianiba makobunangi afobeing abilo olebbebianiba gimono taka takaonabib inamine genebiobe.

Nakaia unanga eli makob nakaiaunangai Mosese hekmel wengo wafublib otane i Yesus Klaiste wengo mowentaobbabo geniba omdibihabibiulabobe. Gode kin dimo i mo molotaim blimobe.

Gode Yudaba nakaia unangai heng-mino temo blibo dotlanebiobe.

11 I inaibbio kesoa ne iminbaabenamabibe, Gode Yuda nakaia

unangai i daayemino halit deibeneawatwat dabenebua bleka? Yeye iYesuse wengo omdibihabib kesoa omitmakam ota Gode i daabenaminodeibenea Yudaba nakaia unangaita daabenea i hengmino temoblibo dotlanebiobe. Gode funaneaYudai kukub misiam olo wafublib kesoa ne deibenia Yudaba itadaabeia Yudai funaniba E Yudaba itagobenea daabenea nibo daabenaminodeibenebo, nibo Yesuse bainobogesoba nibsa inanea daabenekoge funaine geneta i daabenaminodeibenebiobe. 12 Yudai Godedobdibibib kesoa e i daabenaminodeibenea Yudaba nakaia unangaita daabenea kukub ayamo omkayebinebiobe. E inanebio kesoa Yudaiimin teniba God esu ele tlanibamotonGodemeletan animibo dimo Gode bibmak bib mak seli kukubo dot ayamoomyamabebe.

13 Yudaba ibo wentine! Godene nemfakanea baatnenea Kobomoneba Yudaba nakaia unanga isuunaneba ne wengo omkayemalege baatnenebiobe. E inanggebaatnenebio kesoa ne seimbianiaokok olo sbalma biania okok kebiania14 ne bobolo funania Ne meletani Yu-dai Gode Yudabai daabeneo atenibafunaniba E nisa inanea daabenekoge funaniba atosini Gode baabanibaNisa daabeneba ni hengmino temobiobo dotlanale ge baabaine gefumbibe. 15 Niminbabe, GodeYudai fotebenebuo dimo e Yudabaidlonea baabenea Ibo ne nekwalobogenebiobe. E inanebio kesoa eYudai imin dlameo kukub olo makobe kulilaib biamoi imin dohaaneahananomabib inaminobe. 16 Ekanakai Yuda ni kukubo omeisenibablete mikiktemo halo omfanimiboGode omalib mole blete ye alukumGod emiobe. Eka nakai ase kimkimehaloniba Gode tabalibmole e tung osaalukum God emiobe. Inamin kesoaYudai fanine EblahameGod emi kesoae meletan isa alukum God emiobe.

17 Ina otane Yuda nakaia unangaimakob as make damib ye dolieiba

Page 291: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 11:18 288 Lom 11:25-26damane e niniino olibe ulabobe.Eka Yudaba ibole makob sesaolibe ulabobe. Yudai maki Godewengo omdibihabib kesoa Gode ifotebenea Yudaba nakaia unanga itadaabenea emeletan aibbuo kukub olomakob nakae olibe kweitlume tungohaketoufanea eka sesa olibe tungehalo tebeb tenea kweitlume tungohetlaneo dimo imin atomabanamabeinabenebiobe. E inanebio kesoaibo olibe kweitlume kimkim otaunggamo ibo dokayebobe. Wengolo mitmakamo inaminobe. As elekimkim ele makob Yudai faninwalitabe. Sinanggwano Gode Yudaibaabenea Ne ibo daabenamabibogenebio e inanea ibsa daabenam-abebe. 18 E inanamabe olo ibomo baanibta Ni naka ayam unangayam kesoa Yudai gaisenobbiobo,Gode Yudai makob atunga keneahaketoufanebiobo genimibe! Iboinangge baaib mole kla funaine! Ibokimkimo titilo mo omwilim blimobe.Kimkim ota ibo titilo omkayebobe.Yudai faninwali makob akimkiminamin kesoa ibo titilo omkayebobe.19 Ne funania Ibo baaniba Gode Yudanakaia unangai ewengoomdibihabibifotebenea makob nakae as olibekweitlume tungo haketoufanamabeinabenea Yudaba nita dlanea Yudanakaia unangai fotebenei alangodokonobobo genomabib ese makoboge funaiobe. 20 Weng olo bain otaneibo kla funaine! I Yesus Klaiste mobainobo geim blim keib kesoa Godei atunga kenea heketoufanebiobe.Eka ibole Yesus Klaiste bainobogabib kesoa sma bliobe. Ibo mofunanibta Ni ayam bianobta Yudaigaisenobbiobo ge funanimibe! IboGode tolo tosiam bianiba e bobolokla funine! 21 Niminbabe, GodeYuda nakaia unangai e wengoomdibihabibi mo dohalilaim blimkenea fotebenebiobe. Yudaimakob asolib otane ibole makob sesa as kesoaibsa e wengo mo wafueim blim keibmole e ibsa dohalilanamino deibeneafotebenamabebe.

22 E inanamabe kesoa nibo tekein

kebuobe, e nakaia unangai maki do-halilanea daaye bianea eka mak ilei alo tlihabua dolbiebe. Nakaiaunangai e wengo omdibiha bianibakukub misiam ota wafu blib ile do-suambebe. Eka ibo e wengo klawente bianiba e bobolo funimibo edaayemabebe. Eka ibo e wengo klaomo wente bianiba e bobolo mo fu-nim blim keib mole e ibsa fotebe-nea makob nakae atungo haketo-ufanamabe inabenamabebe. 23 EkaYuda nakaia unangai Yesus Klaisteimin bainobo geib mole Gode i imindleb tenea atunga kenea imin atom-anamabebe. Niminbabe, e titilsakesoa atungo helo olanea gatanobiootane e imin tebelonea atomaboneadamanamabobe. 24 Ibo tekein ke-biobe, Yudaba nakaia unanga ibomakob sesa ase olibe tungobe. Godeibo daabenea ibo e meletan aib-buo kukub olo makob nakae sesaolibe tungowelonea kweitlume tungodimo atomanamabe inabenebio ke-soa kukub olo bumolokobe. OtaneYuda nakaia unanga ile makob olibekweitlume tungobe. Gode i daabeneai imin e meletan animibo olo makobnakae olib tungo imin tebelonea eletungo ele skil atomabonamabe in-amin kesoa kukub olo bumolokbabe.

Gode Islel nakaia unangai daabenea ihengmino temo blibo dotlanamabebe.

25-26 Sino Gode wengo atosino ayokbu otane memalo Gode e weng olone aletnene kesoa ne funania Wengolo ne nekwal isa baabeia wentenibai bobol temo fumbianiba Ni tekeinkemino sumobo galin bobol temofunino deibueine ge funai kesoa neweng ayok olo ibo baabenamabibe.Memalo Yudai milimi Yesus Klaistewengo mo bainobo geim blim bliobe.Ina otane Gode Yudaba nakaia unan-gai maki e dlakanebuei alukum YesusKlaiste bainobo genimib dimotaYudanakaia unangai alukum Yesuse bain-obo geiba Gode i hengmino temoblibo dotlanamabebe. Gode buk temoenangge baanoa

Page 292: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 11:27 289 Lom 12:2Nakaia unangai i hengmino temo

blibo dotlanamabe nakaeYudai bib sumo niniinoYelusalem bib da tlamabebe.E tenea Yekobe molobselidaabenamabe kesoa i Godewengo imino mo omdibi-hamomabibbabe. 27 Ne ihengmino temo blibo dot-lanamabio dimo sinanggwanone moton wengo Yekobebaabaibuo bain inanamabobogenobiobe.

28 Yuda nakaia unangai YesusKlaiste wengo omdibiha bianibaGode makaa dofa blib kesoa Yudabanakaia unanga ibta Yesuse wengowenteniba God esu tlomabiobe. Inaotane Gode Yuda nakaia unangaifaninwali dlakanea moton wengobaabenea Ne ibsa ib molobsel isadaabenamabibo ge baabenebio kesoae Yuda nakaia unangai sma gobebiebe. 29 Niminbabe, sinanggwanoGode Yudai faninwali baabeneaIbo ne meletan kesoa ne ibodaabenamabibo genebio kesoa eweng olo mo tobmanomobabe.E moton inanamabebe. 30 SinoYudaba ibo Gode wengo omdibihabinibbu otane memalo Yudai ewengo omdibihamib kesoa i deibeneaYudaba ibta dohalilanea daabenebe.31 E inane kesoa Yuda nakaiaunangai maki Yudaba nakaia unangaibo Gode dohalilanea daabenebiokukubo wateniba funaniba Gode nisadaabeneko ge funaniba e wengowentemib kesoa e isa dohalilaneadaabenamabebe. 32 SinanggwanoGode funanea Ne nakaia unangaialukum dohalilania daabenamabibogene kesoa e hengmino deiboneanakaia unangai alukum ge dlabiobita sinanota e alukum dohalilanetadaabenebiobe.

Nibo Gode niniino dobtouleb nomo!33 Gode titilsa kesoa e inamin

namin afet osa o Sumobe. E boboltem funin osa e tekein keminosa dot sumobe. Waneta Godeinamin namino nanano gabeo

Gode bobol tem funin olo tekeinkenamabene? Eka nakae wanetaGode inamin namino nabeo e inanetanabebe geneta o mitmakamo tekeinkenamabene? Inamin nakai blimobe.34Gode buk temo baanoaWaneta Sume Gode bobol tem funino

tekein kebene? WanetaGode baabaneta Kobo okokoenanebta okok kemale genetabaabanamabene? 35 Inaminnamino God emi kesoanakae waneta inamin naminodloneta Gode dlaleta Godenaka ele yang kebanamabene?Inanamin nakai blimobogenobiobe.

36 Gode ele bobol tem funanea Neinamin namino alukum klanano genekesoa e inamin namino weng baaneatam te te tlanobiobe. Gode Sumobe.E inamin namino alukum kima bie ke-soa o eniniinodobtouleb biobe. Nibsae niniino amitie dobtouleb nomo!Bainobe.

12Nibo nib dam osa nib bobol tem funin

osa Gode omalomo!1 Inamin kesoa ne nekwal ibo

wentine! Gode nibo dohalilaneadaabenebio kesoa ne ibo sbal wengbaabenamabibe. Ib dam osa ib boboltem funin osa Gode omaniba makobnakaia unangai eil sibsibi yenanibafuniba Gode heitdabanabib inanibaib dam osa bobol tem funin osaGode omaniba Gode kukub ayam otanamine! Ibo inaib mole Gode niniinomoton dobtouleb nomabiobe. Godeinamin kukubo kla gobo biebe. 2 Ekaibo dabalim nakaia unangai kukuboamito mo wafu nimibe! Gode boboltem funino mema osa mema kukubosa ibo omkayebe kesoa ibo amitiee bobol tem funin ota wafu bianibae kukub ota namine! Ibo kukub oloinamibmole Gode kukubo ibo naminegabeo tekein kenomabiobe. Eka okokayamo nakaia unangai daayeminokok osa eka okok mako okok kemiboGode seinyemabe osa eka okoko ibo

Page 293: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 12:3 290 Lom 12:16daabenoa naka molot unang molotanomabib osa tekein kenomabiobe.

Gode titilo nibo omyebu otaomonobta okok kemomo!

3 Gode ne daatnenea e okok oloomnebio kesoa elekiem olokiem ibone weng olo baabenamabibe. Ibountako mo ngambianibta Ni nakasumobo ge funimibe! Ib boboltemo fumbianiba Ne Yesuse bainobogabi ota Gode titilo ne omnebuota omonita okok kebibo, ne nenetitilo mo okok kebibabo ge funine!4 Nibo tekein kebuobe, nib damoolokiem otane o atosino homonobe.O okoko makobbabe, afet afetobe.5 Inaminobe, Klaiste bainobo galinnakaia unanga nibo homon otanenibo Yesuse tenanoba nib boboltem funino makob am biob kesoanibo makob e dam olokiemobe.Eka bainobo galin nakaia unanganibo nib sinwalo daabesese biobonib daayemin kukubo afet afetkesoa kukub olo makob nib damoatosino afet afeto ulabobe. 6 Godeelekiem olokiem nibo daayebeoafet afet kesoa nib okoko titil osaafet afet omkayebebe. Nibo okokoGode omyebio yota okok kemomo!Nakaia unangai wanita Gode Hobewengo omye mole i kla motomanibaWeng olo Gode buk tem osa inanggenobiobe genibta naka mak unangmak isa omyine! Eka temiba Godebuk temo inamin wengo blim biomole weng olo naka mak unangmaki mo omyaibe! 7 Eka Godenaka make nakaia unangai daayeminokoko omale mole e nakaia unangaikla daayemeko! Eka Gode nakamake aleyemin okok omale mole ealeyemin okoko kla okok kemeko!8 Eka Gode e okoko naka makeomanea Kobo naka mak unang makibobol tem funin ayamo omkayemalegene mole e okok olo kla okokkemeko! Eka Gode naka makeokoko omanea Kobo inamin naminodloneba nakaia unangai inaminnamino blimi dokayemale gene molee okok olo kla okok kebianea nakaia

unangai inamin namino homondokayemeko! Eka Gode naka makeokoko omanea Kobo naka mak unangmaki kimanale gene mole e okok oloolota okok kemeko! Eka Gode nakamake baabanea Keb nekwali dohalimbianeba daayemale ge baabane molee seimbianea daayemeko!

Ibo ib nekwali bain gobe nine!9 Ibo Ni bobol temo ni nekwali

omyenoba gobenomo geib mole bainomyeniba gobeine! Ibomoomyobobogenibta dim baanimibe! Ibo kukubmisiamo ib nekwali omkayeminkukubo deibueine, o mo gobo nimibe!Ibo kukub olo deiboniba kukub ayamosa eka daayemin kukub osa otakla wafueine! 10 Ibo ib bobol temobainobo galin naka mak unang makiomyeniba gobenomabibo makobnakae e bobol temo e dab tleminwaliomyenea gobe bie inaine! Ibo nakamak unang maki mo baabenibta Nenaka ayamobo, ne okok osa ayamobogalaibe! Ibo hebmamsab naka makunang maki niniin ota omfabesesenine! 11 Ibo Gode okoko okok kebibotengo mo yemone! Gode Hobe ibobekebe bianea daayebe kesoa ibte etenaniba SumeGode okoko sbalmaokokkemine! 12 Gode ibo baabenea YesusKlaiste imin tenea ibo dletneamonibane bibam ye unaniba amit nomabiobogenebio kesoa ibo e weng olo klafumbianiba seinine! Enino ib dimotam tlamo ibo sbal maniba amitieGode nganhamine! 13 Ibo ib nekwalibainobo gabibi maki afobeingo blimblibi daayemine! Eka bib mak nakaiteniba ib bibamo tlaibo dleb taniba ibam tam daniba imeno doyine!

14 Naka maki ibo kukub misiamoomyib mole ibo Gode baabaniba Nakaeli daabenale ge baabaine! Ibo Godemo baabanibta Naka eli yenanebakaaine ge baabanimibe! 15 Eka nakaiaunangai seimbib mole ib tena sei-nine! Naka mak unang maki kukubmisiamo i dimo tam tloa memibmole ib tena memine! 16 Bainobogalin nakaia unanga ibo ib bobol tem

Page 294: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 12:17 291 Lom 13:7funino makob aine! Ibo ilib untakomo ngambianibta Ni niniin sumobogalaibe! Ibo nakai niniin sumbai ten-aniba makob haaine! Ibo mo fu-nanibta Ni tekein kemino sumobo gefunimibe!

17 Eka naka maki ibo kukub misi-amo omyib mole ibo mo yang kenibtai kukub misiamo omyaibe! Ibo boboltemo kla fumbianiba nakaia unangaikin dimo okoko klayam ota okok kem-ine! 18 Ibo awa genalin bobolo mo fu-nimibe! Ibo besa gil bianiba fumbian-ibaNimomonobta nakamakimo ten-anobta awao mo genaobe ge funine!19 Ne kla gobe bli nakaia unanga ibokla wentine! Naka maki ibo kukubmisiamo nabenimibo ibo ibmalo moyang kenimibe! Deibeibta Gode atli-hamin ota yang kenoko! Sume e buktemo baaneaYang kemin kukubo ne okokobo,

nemaye yang kenita eninoomyamabibo genebiobe.

20EkaGode buk temowengmakosaimin baanoa Ib wasi nakai imen teboyebo mole imeno oyiba dowonine!Eka i aan tebo yebo mole aayo oyibadoweine! Ibo kukub olo inabeib molei kukub misiamo ibo omkayebibo aalwaisenamabobo ge baanobiobe. 21 Ibokukub misiamo mo wafu blibta o ibomo ge dlanomone! Ibo kukub ayamota nabiba ib kukub ayamo kukubmisiamo wandakibilanoko!

13Nibo komokwali wengo kla wente

bianoba inamomo!1 Nakaia unangai alukum gabman-

wali wengo kla wente bianiba ili wengbaanimib iwat inamine! Nibo tekeinkebuobe, gabmanwali imalo mo tamtlim blimobe. Gode emaye gabman-wal eli dlanea baanea Ibo nakaiaunangai komok aine genebiobe.Gabmanwal eli Gode emaye sindlakanebiota kima bliobe. 2 Inanebiokesoa nakaia unangai gabmanwaliwengo ombiabeib mole i Gode wengosa ombiabanomabiobe. Eka nakaia

unangai wanita gabmanwali wengoomdibiyemib mole i kukub misiamolo yang keniba enin kino omyibawatemaibo Gode yatenea baaneaAyamobo genamabebe. 3 Gabmanwalile nakaia unangai kukub ayamo wafublibi tosianino mo omkayebibbabe.I nakaia unangai kukub misiamowafu blib ita tosianino omkayebiobe.Ibo funaniba Ni gabmanwali tolomo tosianomobbabo ge funaib moleibo kukub ayam ota wafunine! Iboinanimibo gabmanwali baabeniba Ibkukubo ayamobo ge oyemomabiobe.4 Niminbabe, gabmanwal ile Godeokok nakabe. God eta i dlanea tlibbuaibo daayebib kesoa ibo kukubo ayamota wafunomabiobe. Ina otane iboamitie kukub misiam ota wafu blibmole ibo tosianine! Niminbabe, Godenakaia unangai kukubmisiamonabibiyatenea atlihabua dosuambebe.Gabmanwal eli Gode okok nakakesoa e titilo omkayebea i nakaiaunangai kukub misiamo nabibi eninoomkayebiobe. 5 E inayebe kesoanibo nib gabmanwali wengo klawenteye bianoba ili weng baanimibiwat namomo! Niminbabe, nibo iwengo mo wenteyemin blim kemobmole i nibo kukub misiamo naboboyang keniba enino omyomabiobe.Eka weng mak ole nib bobol temofumbianoba kukub olo ayamobogabob kesoa nibo gabmanwali wengowentemomo!

6 Nibo inangge fumbob kesoa takismonio gabmanwali okayemomo!Niminbabe, i Gode okok naka bianibai moni olota olonibta okok kebianibtaibo kima bliobe. 7 Gabmanwali iboInamin namino ni oyine genimibooyine! Gabmanwali ibo baabeniba Iboni inamin namin okoko takis moniookayemine geib mole ibo okayemine!Eka ibo gabmanwali wengo omibowente bianiba ili weng baanimib iwatnabianiba i niniino dotouleb nine!

Nakai naka maki kla gobe blib ilehekmel wengo kla wafu bliobe.

Page 295: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 13:8 292 Lom 14:58 Ibo naka maki baabeniba Ib mo-

nio ni oyib biota sinanota nisak yangkenomo ge baabeniba oiseibbio moleibo hebmamsab yang keine! Godenibo kla gobe bie kesoa nibsak yangkenoba naka mak unang maki gobe-sese nomo! Niminbabe, nakai nakamak unang maki kla gobe blib ilehekmel wengo kla wafu bliobe. 9Nibotekein kebuobe, Gode hekmel wengobaanoa Ibo alelwala imakwalai modeibenibta tamano mo hengamibe!Eka ibo naka mak unang maki moyenaibta kaanimibe! Eka ibo inaminnamino ayoko mo dlaibe! Ibo nakamak unang maki inamin namino wa-temaibo bobolo mo wayemone geno-biobe. Hekmel weng olosa eka hek-mel wengo afet osa o mitmakamomakobobe. Alukum hekmel wengolo mitmakamo inaminobe. Ibo ilibunaalo gobo blib inaniba naka makunang maki ibo baka blib isa kla gobenine genobiobe. 10 Nakae naka makikla gobe biameo e naka eli kukubmisiamo mo omyamebabe. Inaminkesoa nakae naka mak unang maki ebaka blibi kla gobe bie naka ele Godehekmel wengo kla wafu biebe.

Nibo kukub ayam ota wafunomo!11 Ibo inamin namin kukub olo ne

baabei yota namine! Niminbabe, nibomema bainobo genob dimo Gode nibodlamabe amo meb an binobu otanememalo am olo dot meb ano kesoaibo aalanino deiboniba hananibaklaniba waiso nine! Ibo olo tekeinkebiobe. 12 Mema dim olo makobkwinoa mililanobiobe. Yesuse tlamedim ole makob bomanamabobe.Mema dim olo kwinamino unoabomanamino tenamino meb anobiokesoa nibo inamin namin kukubmisiamo mililambua ayok nabobodeibonoba inamin namin kukubayamo tab dim kukubo nakaiaunangai watemomabib ota nabianobakukub misiamo tenanoba awagenalomo! 13 Nibo kukub ayamonamomabbuo makob nakaia unangaitab dim haablibo ulab ota namomo!Nibo aa misiamo mo dowonobta

kukub misiamo mo namobe! Ekataman osa mo hengamobe! Nibo dlebwengo mo obianoba eka naka makiinamin namino bobolomowaye biamnomone! 14 Ibo Sume Yesus Klaistedeibaiba eta ibo inamin naminonabibo kimaneko! Ibo ilib bobol temfunin misiamo mo wafu nimibe!

14Ibo ib nekwali kukubo mo klamibe!

1 Eka naka mak unang maki bain-obo gabib otane i Klaiste kukubo klaomo tekein keim blim bianiba i bain-obo galino mo sbal maim blim blibiibo baka lotu kemom gaibo ibo motolobo genimibe! Tline ge baabenibadleb te daiba ibo baka lotu kem-ine! Ibo inaniba dleb te danimiboibo i inamin namino mo tekein ke-bibbao weng sango mo obianibta in-aminobo gesese nimibe! 2 Inaminobe,nakamaki bainobo galino sbalma blibile funaniba Ni omomom imena ku-lanao wembobo kukub olo ayamobogabib otane naka mak ile i bain-obo galino mo sbal maim blim ke-soa i kulano mo wembibbabe. 3 Ekanakai inamin namino alukum wem-bibi mo funanibta Kulano wembib-bai i bainobo galino mo sbal maimblimobo galaibe! Eka kulani mowem-bibbai mo funanibta Nakaia unan-gai inamin namino alukum wem-bibi kukubo hengminobo ge funan-imibe! Niminbabe, Gode i alukumbaabenea Ibo ne meletan eka neokok naka nabo genebiobe. 4 Nakaewaneta nakai kulani mo wembibbaibaabeneta Ibo Klaiste okok keminnakai kukubo klaine genebiote? Dloklamin okok olo ib okokbabe. OloSume okokobe. Sume emaye i kukuboklaneta I kukubomisiamobe ayamobegenamabebe. Sume emaye i kimaninnaka kesoa emaye kima bianea daayebianea i bainobo galino omsbal sanyebianea I ayamobo gabinabebe.

5 Naka maki funaniba Am makodimo Gode amobo, eka am mak dimole Gode ambabo gabib otane makile funaniba Gode kin dimo amoalukum makobobo gabiam nabiobe.

Page 296: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 14:6 293 Lom 14:18Nakaia unangai elekiem olokiemi ibobol temo kla funaniba tekein keine!6Nakaia unangai wanita funaniba Ammak dim ole Gode funanea Am olodim ota nakaia unangai ne niniinonemtouleb nine genebiobo genimibiinaniba Gode niniino dobtoulebbinabiobe. Eka mak ile inaminnamino dowonom gaibo Sume bobolofumbianibtawembinabiobe. I inanibainamin namino dowonom gaibo Godegangobo genibta wembinabiobe.Eka nakaia unangai maki kulaniAwemobo geniba deiboniba besaimenob wembinabib isa Sume bobolofumbianiba gangobo gabianibtawembinabiobe. 7Niminbabe, bainobogalin nakaia unanga nibo afenbiaobo nib kukubo ninib bobol temonanamino blimobe. Eka ninib boboltem kaanamin osa blimobe. 8 Niboafen biaobo Gode bobol tem funin otawafu bianobta okok kebinabuobe. Ekanibo kaanom genabob biam osa Godebobolo fumbinobta kaanabuobe.Nibo ina binabob kesoa nibo afenbiaob osa kaanomob osa nibo Godemiobe. 9 Yesus Klaiste kaanea Godeimin dofaanea hananebio kesoa etanakaia unangai afen blib isa kaaibbueisa i Sum an biebe.

10 Ina bie kesoa kulani wembibbaibo ib nekwali kukubo nabibo momotonsam bianibta I kukubo nabibohengabiobo galaibe! Eka kulani wem-bib ibo ib nekwali kukubo nabibo moyatenibta funanibta I bainobo galinosbalmaimblimobogenanimibe! Nim-inbabe, sinanoa Gode nib kukuboklanang gameo dim ota nibo alukumGode biin toulalino kibi kaba sin yemanobta dlo klanamabebe. 11 Godebuk temo enangge baanoaSume baanea Ne amit afen bin-

abi neta moton weng olobaabenamabibe. Nakaiaunangai alukum ne kibikaba sin ye dlong dlonggolbuaniba daak toulaniba neniniino nemtouleb bianibabaaniba Kobo Godobo geonemomabiobo genebiobogenobiobe.

12 Inanamabe kesoa am olo tamtlamo dim ota Gode nibo elekiemolokiem baabenea Ibo kukub olo fat-nanibta nabinibbione? ge baabene-meo nibo e weng olo yang kenomab-biobe.

Nibo nib nekwali bainobo galinowat-wat dayemin kukubo mo namobe!

13 Gode inanamabe kesoa nibo nibkukubo mo watenobta naka maki mobaabenobta Ib kukubo misiamobo gebaabesese nomobe! Otane ibo ilibkukubo nabib ota wateniba funanibaNi kukub olo nabob ota ni nekwaliyatenibta i hengmin kukubo nabibbleka? geniba temiba bain ano molekukubo yo deibueine! 14 Ne SumeYesus Klaiste bainobo genia e bobolofumbi kesoa ne tekein kebibe, omo-mom imeno omalo awemo blimobe.Ina otane naka make funanea Imenolo awemobo gene mole o e awemkesoa e mo dowonamene! 15 Eka ibneke Imen olo awemobo gabea ibounansiba e yatenea esak imen olowembianea funanea Ne kukub olonaio hengaiobo genea bobolo ilumomfubano mole ib kukub olo ib nek-wali gobenin kukubbabe. Ibo ibimeno wembibo bobolo mo fumbian-ibta Klaiste kaanea ib neke heng-mino walubanebua bainobo gabeomo waubanimibe! 16 Ibo tekeinkeniba Ni kukubo nabobo ayamobogabib otane naka mak unang makibaaniba Bainobo galin nakaia unangaeli kukubo nabibo misiamobo genibaGode weng dobo weng ohamib kesoaib kukub ayamo nabib olo deibueine!17 Niminbabe, Gode nibo kima bionib imen unalin kukub osa aa un-alin kukub osa e mo funaneta misi-amobo ayamobo gabebabe. Gode ki-manin kukub ole enaminobe. E Hobedabanea daakenea nibo daayebe ke-soa nibo inamin namin kukub ayamowafu biobobe. E nibo bobol temayam osa eka seinin bobol tem osaomkayebebe. 18 Nibo tekein ke-buobe, nakaia unangai Klaiste wengowente bianiba ele weng baanebioiwat nabinabib ile Gode seinyebea eka

Page 297: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 14:19 294 Lom 15:6naka mak unanga mak isa i oye bian-iba I naka ayam unang ayamobo geoye binabiobe.

19 Inamin kesoa nibo sbal manobanaka maki bainobo galino daabesesebianoba nib bobol temomakob anobanib bainobo galino omsbal sanomo!20 Ibo mo funanibta Ni kulanidowonomo genibta wembianibtaGode okoko mo wakahamibe! Imenakulanao alukum ayamobe. Gode mobaaneta Awemobo geim blim otaneibo imen olo doweiba bainobo galinnaka mak unang maki fumbianibaKulani awemobo gabibi yateniba isadowoniba hengaib mole ib kukub olomisiamobe. 21 Ibo funaniba Nibokulan isa waen aay osa naka makiawemobo gabibo mo dowonaobe!Eka inamin namin kukubo naka makiawemobo gabib osa mo nanomobe!Nibo inasoba naka maki Yo awemobogabibi yateniba isa doweib molehenganomabib kesoa nibo modowonaobe geniba deibueib mole ibkukub olo ayamobe.

22 Ibo funaniba Inamin naminkukub olo ayamobo geniba in-amomabib otane naka maki funanibaKukub olo misiamobo gabibi wengolo mo baabenimibe! Ibo wengolo God eta oha bianibte! Nakaifunaniba Inamin namin olo ayamobogeniba inanimibo i bobol temomo funanibta Ne kukub olo naiomisiamobo ge funaim blim kenimibnakai seinomabiobe. 23 Nakaiaunangai bobol temo tekabesoafunaniba Ni kulani dowonob molekukub olo misiam bleka ayam esogeniba tekanimib otane i unalib molekukub olo hengminobe. Niminbabe,i bobol temo mo funanibta Gode kindimo kukub olo bain ayamobo geimblim bianibta dowonomabib kesoa ikukub olo hengminobe. Nibo inaminnamin mako nanom gaobo nib boboltem daako mo funanobta Kukub olobain Gode kin dimo ayamobo geimblim kenomob otane nibo kukub olonanob mole olosa hengminobe.

15Nibo Klaiste bobol tem funin ota

nibsa funomo!1 Bainobo galino sbalma biob naka

unang nibo mo funanobta Ninita yebiobobo gabianobta imena kulanaoalukumo mo unalaobe! Nakaia unan-gai bainobo galinomo sbalmaim blimblibi funaniba Kulan maki awemoboge fumbib kesoa nibo i bobolo fu-nanoba kulan eli dowonamino de-nomo! 2 Nibo alukum bainobo galinnaka mak unang maki nibsuo bi-aibi i bobolo funomo! I funanibaKulan unalin kukub osa eka inaminnamin kukubo afet osa misiamobogabib mole nibsa inanoba kukub olodeibonoba i daayeboba ayam aniba ibainobo galino sbal maine! 3 Nibotekein kebuobe, Klaist esa ele boboltem funino mo namin blimobe. EGode kukubo gobobie ota e nabin-abebe. Gode buk temo kukub misi-amo Klaiste dimo tam tlemabo wengobaanoaNakaia unangai God kobo weng dobo

weng okemibo kebkobbaboneta onemomabiobo geno-biobe.

Inamin kesoa e Gode bobol temfunin ota wafu bianea nakaia unangaideibenea i e weng dobo wengohabinibbiobe. 4 Sinanggwano Godebuk temo wengo dolaibbuo nibtabaabenibta dolaibbiobe. Weng oloalukum nib bobol temo omsbalsanyebua nib bainobo galino amitiesbal mabianoba Klaist esu unomabbioamo waiso biobobe.

5Gode nib bobol temo omsbal sam-bianea daayebe kesoa nib bainobogalino amitie sbal mabiobobe. Godedaabenea ibo Yesus Klaiste tenanibaib bobol temo makob aine! 6 Iboinanimibo ib bobol temosa ib sital osamakob aniba Gode niniino dobtoulebnomabiobe. E nib Sume Yesus KlaisteAyobe.

Yesus Klaiste Yuda isa eka Yudabaisa daabenebiobe.

Page 298: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 15:7 295 Lom 15:18-197 Bainobo galino sbalma blib ibsa

eka bainobo galino mo sbal maimblim ibsa ib sinwalo alukum nekwalkesoa ib bobol temo makob omfanibamakob sino Klaiste ibo baabenea Ibone meletan kesoa nibo makob anomogenebio inaniba makob aine! Iboinanimibo nakaia unangai dabalimolo blibi Gode niniino dobtoulebnomabiobe. 8 Niminbabe, Gode emiine Yesus Klaiste dabanea daake-nea dabalim ele tlanea ni alebeneamakob sino Gode ni faninwali motonwengo baabenebio inanea Yudaidaabenebiobe. 9 Eka kukub mak osaKlaiste tenea Yudaba nakaia unangaidohalilanea daabenebio kesoa i obobolo fumbianiba Gode niniinodobtouleb nine! Weng olo makobDebite Gode buk temo dolanebuobaanoaE inanebio kesoa ne keb niniino

Yudaba nakaia unangai kindimo omkeimania baabeniaGode niniino dot Sumoboge baabenia eka ne kebniniino kemtouleb nin ansongananamabibo gena bianoa

10 eka mak ole enangge baanoaYudaba nakaia unanga ibo Gode

meletani temnaniba seininegena bianoa

11 eka weng mak osa imin baanoaYudaba nakaia unanga ibo alukum

Sume niniino dobtouleb nine!Eka nakaia unangai alukumbib mak betan mako blibibsa e niniino dobtouleb ninegenanobiobe.

12 Eka Gode weng omkeimalinnakae niniino Aisaiae Gode wengobuk temo dolanebu osa baanoaYesie meletani isak temo naka

make tenea Yudaba nakaiaunangai komok anea i ebainobo gebaniba e inaminnamin kukub ayamo iomyamabeo waisonomabiobogenanobiobe.

13 Gode baabenea Ne ibo dlet-nia ne bibam unomo genebio ke-soa ibo e waisa bliobe. Ne Godebaabania I kobo bainobo gabib ke-soa kobo seinin sum osa bobol temayam osa omyene! Kobo i sinoHobe titilo omyebbua daayebo kesoai Yesuse imin tlameo dletnea monibakebbibamunomabibowaiso blibo sei-nine ge ohabibe.

Fole monea Yudaba nakaia unangaiGode wengo omkaye bisebe.

14Nenekwal ibo ne tekein kebio ibokukub ayamo amitie wafu bliobe. IboGodewengokla tekein kebib kesoa iboib sinwalo alebesese blibo ne funaniaIb aleyemin kukub olo ayamobogabibe. 15 Ne funania Gode wengoatosino imin alebeia funaine gabikesoa ne olo mo tosiananita deibon-imibabe. Ne sbal weng baania dolaomfubenamabibe. Niminbabe, Godeemaye daatnenea 16 nemfakaneaKobo Yesus Klaiste dowan wengoomeb moneba Yudaba nakaiaunangai omkayemale ge baatnenebiokesoa ne inania omkayebibe. Ne inabiania nakaia unangai Gode Hobei daayebea hengmino deiboniba ibobol temo deskina omoniba Godeomkahabiba e i baabenea Ibo nemeletanobo ge oyebei dleb teniaGode dokaha biania makob Gode amokimanin nakai eil sibsibi ina dleb tefuniba Gode dlanabib inaye bia Godeseinyebebe. Gode kobo inamale gebaanea nemfakanebio kesoa ne sbalweng olo ibo dola omfubenamabibe.

17 Ne Yesus Klaiste ni dab ni boboltem funino makob an bianoba Godeokok olo okok kebi kesoa ne okok oloseinwe biania weng olo ibo dola om-fubenamabibe. 18-19 Klaiste titilo neomnenea daatnene kesoa ne Yudabanakaia unangai Gode wengo omkayebiania daaye bia eka Gode Hob esak etitilo omnenea daatnenane kesoa neokoko sumo sino i mo watemin blimoklabia i Gode wengo wente bian-iba ele weng baanebio iwat inabiobe.Weng olo ne okoko Klaiste daatnebia okok kebio weng sango olota ibo

Page 299: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 15:20 296 Lom 15:33baabenamabibe. Ne weng afeto mobaabenimibabe. Ne Klaiste weng oloinania okok kem unibuo Yelusalembibo sin omkeimai ole deibonia mo-nia bib mak bib mako weng oloomkeimamwatwatniamonia Ililikambetan ye biania omkeima binibiobe.20 Ne bib mak bib mako monia YesusKlaiste niniino nakaia unangai sinomo wentim blimi omkayemang gen-itabe. Ne mo monita nakaia unangaisino naka maki Gode wengo i omkayebinibbuei imino mo omkayemibabe.Kukub olo makob naka maki amo singeibbua ne amo o dim ut genam-abi inamin kesoa ne mo inanimibabe.21 Nakaia unangai Klaiste niniino motekein keim blimi weng sango Godebuk temo baanoaNakaia unangai sino eweng sangomo

wentim blimi wenteniba klatekein kenomabiobo genobiokesoa

ne monia nakaia unangai Klaistewengo mo tekein kebibba isu unaniaweng olo omkayemabibe.

Fole funanea Ne Lom bib unamogesebe.

22-23 Bifol homono dimo ne amitiefumbiania Ne monia bainobo galinnakaia unangai Lom bibo blibiyatemamo gabinabi otane ne okokolo amitie watanebo kesoa ne motenita ibo yatenabibabe. Ina otanebetan olo seli nakaia unangai alukumKlaiste wengo wentib kesoa ne okokosa blimanobe. 24 Ne inai kesoafunania Ne monia Sben betan unanogei otane mikiktemo monia ibsunatlania yatenia ye baka biania boboltemo ayamut nenoa ibo inaminnamin ayamo doneniba daatneibtamonita Sben betan unamabibe.25 Ne inanamabi otane memalomonio oletnia monia Yelusalembib unania bainobo galin nakaiaunangai inamin namino blimi oyanogabibe. 26 Niminbabe, bainobogalin nakaia unangai Masedoniabetan ye blib isa eka Akaia betanye blib isa funaniba Ni nekwali

bainobo galin naka mak unang makiYelusalem bib ye blibi inamin naminoblim kesoa ni inamin namin olo idaabenomo geniba i sinwalo monioolminib kesoa ne oletnia Yelusalembib unamabibe. 27 I ili bobol temfunaniba monio olminiba Yelusalembib seli olubenomabib kesoa kukubolo ayamobe. Sino Yudai bainobogalin nakaia unangai Yudaba nakaiaunangai Yesuse wengo omkayebibai Yesuse wengo wente bianiba isaYesuse bainobo geniba e meletanaibbio kesoa i kukub olo yang kenibamonio olminiba Yuda nakaia unangaibainobo gabibi Yelusalem bib ye blibiolubenomabiobe. 28 I inaib kesoane moni olo oletnia monia bainobogalin nakaia unangai Yelusalem bibye blibi oyamabibe. Ne inania omitone Yelusalem bibo deibonia moniaSben betan unang gamio tenia ibsuye tlania yatenita omit ota monitaSben betan unamabibe. 29 Ne tekeinkebibe, ne ibsuo natlang gamioKlaiste bobol tem funin ayamo telaakunutnenota monita ibsu natlita ibbobol tem osa ayamu benamabobe.

30 Ne nekwal ibo nib Sume YesusKlaiste goba bliba Gode Hobe ibodaayebea bainobo galin naka makunang maki kla gobe blib kesoa neweng mako baabenamabibe. Ibtenete nanoba sbalma bianoba Godenganhamomo! 31 Ibo Gode baabanibaGod kobo Fole daabaneba e moneaYudia betanounamabeonakaia unan-gai Yesuse mo bainobo gabibbai e moananimibe! Eka e monea bainobogalin nakaia unangai inamin naminoblimi Yelusalem bib ye blibi moniooyang gameo bobol tem ayam bianibaoisaine ge baabaine! 32 Ibo inabibaGode baanea One gene mole ne seinseinia monia ibsu natlia bobol ayamnomabbiobe. 33 Gode bobol ayamoomkaye binabe nakae ibo bekebeneko! Bainobe.

16Fole nakaia unangai homoni Klayam

blibte ge baabesebe.

Page 300: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 16:1 297 Lom 16:171 Ne Fibio weng sango ibo

baabenamabibe, Fibi osa Yesusebainobo galin unang kesoa o makobnib nengobe. O bainobo galin nakaiaunangai Senklia bibo blibi daayebinabobe. 2 Ne ibo baabenamabibe,Fibio ib sinwalo ibo Sume bainobogabib kesoa o monoa ibsuo natlamoibo baaboniba Obo ye tlebo gebaaboniba omeb taniba ib am tamdaine! Inanimibo kukub olo bainobogalin nakaia unanga nib kukubobe.Eka o inamin namino blim biamoibmio douline! Niminbabe, o bainobogalin nakaia unangai homoni daayebianoa nesa daane binabobe.

3 Ibo Flisila osa eka o imake Akwilaesa baabeniba Fole baanea Ibo ayamblibte ge baabenebo ge baabeine!Ite nete nanoba Yesus Klaiste okokookok kebinabuobe. 4 Wasi nakaine nenanom gabibo i kamo mo fu-nanibta Ni Fole daabanob mole i nisayenanomabiobo geim blimobe. Ine daatneib kesoa i ne mo nenaibtakaaim blimobe. I ne inatneibbio ke-soa ne i kamo Gangobo gabinabionenekiembabe, Yudaba nakaia unan-gai bib mak bib mako mina bianibalotu kebinabib isa i kamo Gangoboge oye binabiobe. 5 Eka ibo bainobogalin nakaia unangai i kam i amominiba lotu kebinabib isa baabenibaFole ibo Klayam blibte ge baabeneboge baabeine! Eka ne neke Esia nakaeEfinitase ne kla goba blie e Yesusesin bainobo genea eka Esia ten nakaiaunangai mak isa mit bainobo genaib-bio naka esa 6 eka Maliao sbal mabi-anoa ibo daaye binabo unang osa7 eka ne meletani Andlonikase Yuni-ase i dab osa i baabeniba Fole Klayamblibte ge baabenebo ge baabeine!Andlonikase Yuniase i dabo Yesuseokoko okok kebib kesoa ni dabwaloklabuto makob ge dleb mo daibaklabutam binobbiobe. Yesuse okokdlasanin nakai i dabo baabeniba IYesuse okok naka ayamobo ge oye-biobe. I sin Yesus Klaiste bainobogeibbiota nele mit bainobo geibiobe.

8 Eka Amflietase ni dabo Sumebainobo gabob kesoa ne e kla goba bli

esa 9 eka Ebane etem nitem nanobaYesus Klaiste okoko okok kebob esaeka ne neke kla goba blie Stekis esai baabeniba Fole Klayam blibte gebaabenebo ge baabeine!

10 Afelise Klaiste bainobo galinosbal mabie naka esa eka nakaia unan-gai Alistobyulase amo blib isa 11 ekane meletane make Helotian esa ekanakaia unangai Yesuse bainobo gabibiNasisase amo blib isa 12 eka Tlaifi-nao Tlaifosao i dab osa baabenibaFole Klayam blibte ge baabenebo gebaabeine! Unang asu eli Sume okokosbalma okok bliobe. Eka ne neko klagobo blio Fesiso Sume okoko sbalmaokok bio osa 13 eka Lufase Sumekukubo kla wafu bie naka esa eka ebiem osa makob ne biem na kesoa ibobaabeniba Fole baanea Klayam blibtege baabenebo ge baabeine!

14 Eka ibo Asinklitas esa eka Fligonesa eka Hemis esa eka Fatlobas esaeka Hemas esa eka i nekwali bainobogalini i baka blib isa 15 eka Filolo-gas esa eka Yulia osa eka Neliase eunango i mikim osa eka Olimfas esaeka Gode bainobo galin nakaia unan-gai i baka blib isa alukum baabenibaFole ibo Klayam blibte ge baabeneboge baabeine!

16 Gode nakaia unanga ibo ib sin-walo heitdabesese nine! Klaiste bain-obo galin nakaia unangai bib mak bibmako mina bianiba lotu kebinabibialukum ibo Ayam blibte ge baabei-bobe.

Bainobo galinbai dim omin wengoklaine!

17 Ne nekwal ibo ne weng makobaabenamabibe, naka maki mobainobo gabibbai ib isak temo blibiYesus Klaiste wengo deiboniba wengafet ota nakaia unangai omkayebibaYesuse bainobo galin nakaia unangaimaki funaniba I wengo bainobogabiba eka mak ile I wengo dimoboGode weng ota bainobo gabiamnabianiba bainobo galin nakaiaunangai isak temo niniino misiamomkabiobe. Nakaia unanga eliamitie bainobo galin nakaia unangai

Page 301: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lom 16:18 298 Lom 16:27i bainobo galino watwat dayebinabiobe. Ibo nakaia unanga elisuoafetu beine! 18 Ina binabib nakaunang ile nib Sume Klaiste okokomo okok kebibbabe. I imeno bobolota fumbinabiobe. I weng ayamayamob obianiba ibo baabeniba Imenolo uninobo doweine! Eka imenolole awemobo mo dowonaibe geoye biam binabiobe. I ina bianibanakaia unangai men weng menweng oye biam bliba nakaia unangaibobol temo klao mo fumbibbai iweng olo wenteniba funaniba I wengolo klayamobo gabinabiobe. 19 IboGode wengo wafu blibo weng sangonakaia unangai alukum wentebibkesoa ne ibo seinyebibe. Ibo inablib kesoa ne bobol temo funaniaIbo kukub ayamo olota tekein kenibanabianiba kukub misiam ole amitiedeibueine gabibe. 20 God ele bobolayamo mitmakamobe. E bobolayamo ibo omyebua Gululame ib skilotabab tem daak dobtamanea e titilblimanamabeo amo meb anobe. NibSume Yesus Klaiste ibo daayemeko!

Naka maki Lom bib seli Klayamblibte ge baabesiobe.

21 Timotie ni dabo Klaiste okokookok kebob naka esa ibo Ayam blibtege baabenebe. Eka ne meletani Yudaimaki Lusias esa Yeson esa eka Sosifataesa i Ayam blibte ge baabeibobe.

22 Futan olo Fole besa weng obetaTetias neta futan olo dolaita iboomfubenamabebe. Tetias ne Sumeniniino taisania Ayam blibte gebaabeiobe. Ne weng gwabo bayotabe.

23 Eka Gaias esa Ayam blibte gebaabenebe. Fol ne e am ele blibe.Yesuse bainobo galin nakaia unan-gai teniba e am ele mina bianibalotu kebinabiobe. Eka Elastase bibamolo monio kima binabe naka esa ekanib neke Kwotas esa Ayam blibte gebaabeibobe.

24 [Nib Sume Yesus Klaiste iboalukum daayemeko! Bainobe.]

Nibo Gode niniino dobtouleb nomo!25 Nibo Gode niniino dobtouleb

nomo! Ne Yesus Klaiste dowanwengo

naka mak unang maki omkayebio nebaabenia Yesuse ib bainobo galinoomsbal mabenamabebo ge baabeibioe bain titilsa kesoa e ib bainobo galinosa omsbal mabenamabebe. Sinang-gwano Yesus Klaiste weng olo amitieayok binabo 26 otane memalo Godeomkeimanebiobe. Sinanggwano Godkintaline e bobol temo funanea Bibmak bib mak seli Yuda isa eka Yudabaisaweng olowenteniba bainobo geinegeneta weng olo e weng omkeima-lin nakai baabeneta buk temo dolaib-biobe. 27 Gode elekiem eleta inaminnamino alukum tekein kebebe. EYesus Klaiste dabanea tenea atdimokaanea nibo dleb metenea God esuele danebio kesoa nibo Gode niniinodobtouleb nomo! Bainobe. Ne wengobayotabe. Fol neta ib futano dolaomfubenamabibe.

Page 302: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 1:1 299 1 Kolin 1:9

1 KolinFole Kolin bib seli futanomikiktemo dolaomfubesebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse daakenea atdimo kaanea

imin hananea ulanea abilim unebuabifolo 24 ese mak blimanota Fole bibsumo niniino Efesas ye bianeta fu-tan olo dolaneta Yesuse bainobo galinnakaia unangai Kolin bibo blibi om-fubenebiobe. Kolin bibo Glik be-tan ye biobe. Yuda nakaia unangaimaki ye Glik teni baka binibbiobe.Nakaia unangai Kolin bib olo blibi iisak temo naka homon unang homonihengmino nabibta i isak temo bain-obo galin naka maki Fole futano dolaomfubasibta esak yang keneta i futanolo dola omfubenebiobe.

1:1-9 Mikiktem wengobe.1:10–4:21 Bainobo galin nakaia

unangai bakalin wengobe.5:1–7:40 Yesuse bainobo galin

nakaia unangai kukubo naminowengobe.

8:1–11:1 Bainobo gabib isa eka bain-obo gabibba isa i kukubo wen-gobe.

11:2–14:40 Lotu kemin kukubo wen-gobe.

15:1-58 Klaiste hananebio kesoa ebainobo gabib isa hana tlomabibi wengobe.

16:1-4 Bainobo galin nakaia unan-gai monio olmina bianiba bain-obo galini naka mak unang makidaayemin wengobe.

16:5-24 Mubiang wengobe.1 Gode Fol ne nemfakanea

baatnenea Kobo Yesus Klaiste okokookok kemale ge baatnenebio kesoane Yesus Klaiste okok namasaninnakabe. Sostenise ne beketne biebe.E Yesus Klaiste bainobo galin nakakesoa e ne nekobe. 2 Ae Godemeletani Yesuse bainobo galin nakaiaunangai Kolin bibo blib ibo ne

Sostenise ni dabta ib futan olo dolaomfubenomabbiobe. Sino Gode ibodlakanea baabenea Ibo Yesus Klaistewengo wenteniba bainobo genibakukub misiamo deiboniba kukubayam ota wafuniba nemi aine gebaabenebiobe. Bib mak bib makseli naka homon unang homoni NibSume Yesus Klaiste niniino sumoboge baaniba e niniino dobtouleb blibiib sinwalo emibe. Yesus Klaiste nibSumobe. 3 Nib Aye God esa nib SumeYesus Klaist esa i dumo ibo daayebianiba bobol ayam omkayemine!

Fole Gode gangobo gesebe.4 Ibo Yesus Klaiste naka unang

kesoa Gode ibo daaye binabeo neo bobolo amitie fumbiania Godegangobo gabinabibe. 5-6 Ni YesusKlaiste weng ayamo ibo omkayebobaweng olo wenteniba bainobo geibbuamemalo ib bainobo galino sbalmawafu bianiba Yesus Klaiste tena blibkesoa Gode e bobol tem funin ayamoibo omkayebea ibo e weng ayamokla tekein kebianiba weng ayam otaobiobe. 7 Gode Hobe e bobol temfunin ayamo alukum ibo omyebuolo bainobe. E inanebio kesoa ibonib Sume Yesus Klaiste imin tleanakaia unangai atemomabib amowaiso bianiba ayam bliobe. 8 YesusKlaiste ibo daaye bianea ib bainobogalino omsbal sanyebe kesoa ibo ibbainobo galino amitie sbalma wafubiam biniba kaanomabiobe. Ibo inabliba nib Sume Yesus Klaiste imintlameo naka mak unang maki ibobaabeniba Ibo hengmin gamobogenamino blimobe. 9 Gode ibodlakanea baabenea Ibo ne miineYesus Klaiste tena bianiba ib boboltemo makob aniba makob ib SumeYesus Klaiste bobol tem funino ulabaine ge baabenebiobe. Sino Godeibo baabenea Ne ibo daaye bianiaib bainobo galino omsbal sanyebikesoa ib bainobo galino amitie sbalmawafunomabiobo genebio kesoa e baininanamabebe.

Page 303: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 1:10 300 1 Kolin 1:20Bainobo galini bobol temo afet afet

funmonsiobe.10 Ne nekwal ibo ne nib Sume

Yesus Klaiste niniin dimo ne enanggebaabenamabibe. Ibo ib sinwalomo afetasese bianibta alang wengomo omibe! Ib weng osa ib boboltem funin osa ib okok osa makobolokiem wafueine! 11 Ne nekwalibo ne weng mako wentia Klowiomeletan maki baatneniba Kolin bibseli bainobo galin nakaia unangaii sinwalo alang weng obiobo gebaatneibbiobe. Bainobo galin nakaiaunanga ibo ib bobol temo makobkesoa ibo ib sinwalo alang wengomo baasese nimibe! 12 Ib alang wengolo inaminobe. Ib sinwalo alukumweng afet baase baase bianiba makibaaniba Ni Fole meletanobo gesib ekamaki baaniba Ni Abolose meletanobogesib eka maki baaniba Ni Fitaemeletanobo gesib eka maki baanibaNi Klaiste meletanobo gesib blibotane 13 Klaiste wengo olokiemobe.Ibo ib sinwalo alang wengo obibokukub olo makob ibo funaniba Klaistewengo ni aleyebuo afet afetoboge fumbiobe. Mak ibo baaniba NiFole meletanobo gabib otane niminkenibta ibo inangge obibe? Ne atdimomo kaanita ib hengmino walubeimblimobe. Klaist eta atdimo kaanetaib hengmino walubenebiobe. Ibo neniniino mo taitnenibta aaye fuelaimblimobe. Klaiste niniino dim ota iboaaye fuelaibbiobe. Ibo inaibbuo neokok nakao mo nim blimobe. IboKlaiste okok nakaibbiobe. 14-15 Neaayo ibo homono mo fuelabeimblimobe. Ne Klisbas esa Gaias esa idabo asu ye ita fuelabeibio kesoa nakamaki baaniba Fole ni aayo fuelabenekesoa ni e okok nakabo genaminoblimobe. Ne olo bobolo fumbianiaGode gangobo gabibe. 16 Ne dokotnebiotabe. Stefanas kamwal isa eka imeme isa fuelabei biobe. Naka makesa fuelabaibione? Makobe. 17Klaistene mo baatneneta Kobo naka homonunang homoni aayo fuayemale gebaatneim blimobe. E baatnenea

Kobonewengo ometneba haabianebanakaia unangai omkayemale gebaatnenebiobe. Ne Klaiste weng oloibo omkayebio naka maki dabalimolo inamin namin homono tekein ke-bianiba inaminnamin oloweng sangonakaia unangai oyebibo ulabbabe.Ne i wengo ulab omkeimami molenakaia unangai ne baatneniba Folewengo dot ayamobo ge one bianibane niniino nemtouleb nomabibotane ne mo inangge baanimibabe.Ne inanimio ibo funaniba Klaisteatdimo kaanebuo e titilo blimoboge baaniba e niniino mo dobtoulebnomabibbabe.

Gode titilo Klaiste nibo alebenebiobe.18 Nakaia unangai nibo hengmino

temo biobo dotlanebio nakae Yesusemo bainobo gabibbai obianiba Yesuseatdimo kaanebio weng ole weng obbaafano ye obiobo ge oyebib naka unangile kaanimibo alang namanomabiobe.Otane Yesuse nibo hengmino temobiobo dotlanebua sinanomo dletneaabilimo unomabbio naka unang nibole obianoba Yesus Klaiste atdimokaanebio weng olo weng ayamobo,e atdimo kaanea Gode titilo niboalebenebiobo gabuobe. 19Nibo tekeinkebuobe, weng olo bainobe. Nimin-babe, Gode e buk tem wengo enanggebaaneaNakaia unangai dabalimo inamin

namino alukum tekein ke-buobo gabibi i tekein keminowatwat daabena biania ekanakaia unangai funaniba Nihekmel wengo mitmakamoalukum tekein kebuobogabib isa i tekein keminolo omtlabenanamabibogenebiobe.

20Nakai Gode mo bainobo gabibbaiobianiba Ni tekein kemin nakabo, nihekmel wengo mitmakamo alukumtekein kebianoba weng ayam obiambiobobo gabibi Gode oye bianea Itekein kemino mitmakam blimobo geoyebebe.

Page 304: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 1:21 301 1 Kolin 1:3021 Gode tekein keminsa kesoa e fu-

nanea Nakai baaniba Ni tekein keminnakabo gabibi i bobol tem funino nealebenoa tekein kenamino blim ke-soa i ne mo bainobo geitnenomabib-babo ge funanea e weng olo niboomkayebea nibo e dowan weng olonaka mak unang maki omkayebobatekein kemin naka eli oye bianibaI weng obba halebo ye obiobo geoyebib otane naka mak unang makile e weng olo wente bianiba bain-obo gabib kesoa e i hengmino temoblibo dotlanebua amit nomabiobe.22 Yuda item Yudaba item nanibaobianiba Ibo weng obba halebo yeobiobo ge oyebiobe. I ina bian-iba Yuda naka maki baaniba Godeokok sumo sino e mo klanea ni wa-temim blimo klanea watemob moleni tekein kenoba Yesuse bain GodeDofakamin Nakabo genobta bainobogenomobobo gabiobe. Eka Yud-aba isa maki obianiba Nibo wengolo tekein kenoba O mitmakamsabogenob mole weng olo wentenobabainobo genomabbiobo gesib bliobe.23 I inangge obib otane ni Yesuse at-dimo kaanebio wengo nakaia unangaiomkayebobo Yuda ile baaniba GodeDofakamin Nakae Klaiste atdimo mokaanemebabo, naka misiam ita at-dimo kaanabib kesoa ni weng olomo gobo biobbabo gesib eka Yudabaile obianiba I weng obba halebo yeobiobo ge baasib bliobe. 24 I inabibotane Gode Yuda nisa eka naka makunang maki Yudaba isa dlakanebuani e bainobo gabianoba funanobaKlaiste atdimo kaanebuo e Gode okokosa e titil osa nibo alebenebiobogenoba gobo biobobe. 25 Niminbabe,nakaia unangai mo bianobo gabib-bai obianiba Gode bobol tem funinblimobo ge ohabib otaneGode e boboltem funino nakaia unangai i boboltem funino alukumgaisenobiobe. Ekai obianiba Gode titilo blimobo gabibotane e titilo i titilo gaisenobiobe.

26 Ne nekwal ibo ib kukubo sinonabinibbuo bobolo imin funanibatekein keine! Sino Gode ibo dlakanea

bainobo geibbuo dimo fatnamin nakaunang binibbione? Ibo alukum tekeinkemin nakababe. Eka ibo alukumtitilsababe. Eka ibo alukum niniinoyeminbabe. Elekiem olokiemi ibisak temo blib ita maki tekein kebibiblib eka maki titilsa blib eka makininiin oyemini blib nabe. 27Nakamakunang maki ibo oye bianiba I tekeinkemino blimobo ge oye binabib otaneGode ibo dlakane kesoa e bainobogeibbiobe. Nakaia unangai dabalimolo inamin namino tekein kebibiGode mo dlakaim blimobe. Godefunanea Nakai ni tekein keminsabogabib ile tekein keniba Ni bobol temfunino misiamobo geine ge funanekesoa e nakai tekein kemin blimita dlakanebiobe. Eka naka makunang maki ibo oye bianiba I titiloblimobo ge oyebib otane Gode ibodlakanea e bainobo geibbiobe. Godenakaia unangai titilsai mo dlakaimblimobe. E funanea Nakai Ni titilsabogabib ile tekein keniba Ni boboltem funino misiamobo ge funainegene kesoa e nakaia unangai titilblim ita dlakanebiobe. 28 Nakaiaunangai bainobo gabibbai bainobogalin nakaia unangai oye bianiba Ininiin blimo besa naka unangobo, ibobol tem funin osa blim kesoa ni iwengo mo wentaobbabo gabib otaneGode i dlakanea bainobo geibbiobe.Nakaia unangai funaniba Ni niniinosumobo gabib ile Gode i mo dlakaimblim kesoa i mo baanibta Ni niniinosumobo genimibe! E oye bianea Ininiino blim besa naka unangoboge oyebebe. 29 Dabalim nakaiaunangai teniba Gode ele bobol temdlakanebuei oye bianiba I tekeinkemino blimobo ge oyebib otanenaka eli Gode emaye dlakanebiobe.E inanebio kesoa naka make e niniinoomfanea Gode kin dimo baanea Netekein kemino sumobo genaminoblimobe. 30 Gode ibo daabenea IboYesus Klaiste bainobo geniba ete ibtenabliobe. Klaiste e bobol tem funinonibo omkayebea nibo Gode e okokosa e kukub osa kla tekein kebob

Page 305: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 1:31 302 1 Kolin 2:10kesoa Gode nibo yatenea baabeneaIbo naka molot unang molot kesoa nenaka unangobo ge oyebebe. Sino nibohengminsa biob otane Klaiste kaaneanib hengmino walubenebua memalonibo kukub ayamo wafu biobobe.31 Klaiste inanebuo Gode buk temobaanoaNakaia unangai ili niniino mo

omfufumibe! I obianiba Godeokoko ayam natlanebioboge obianiba ele niniin otadobtouleb nine! genobiobe.

2Fole Yesus Klaiste atdimo kaanebuo

wengo omkeima binebiobe.1 Ne nekwal ibo ne sino ibsuo

monia Gode bain wengo omkayebinibuo ne mo funanita Ne inaminnamin homono wengo makob tekeinkemin nakai wengo ulab omkaye bianakaia unangai wenteniba bainobogeniba ne niniino nemtouleb ninegeim blimobe. 2 Niminbabe, ne sinoKolin bibo natlio ne mo funanitaInamin namin weng sango afet afetoomkayemano ge funaim blimobe. NeYesus Klaiste bobolo olota fumbianiane funania Yesus Klaiste atdimokaanebuo weng olota omkayemanoge funaibiobe. 3 Ne sino monia ibsunatlania bekebe binibuo dimo netekein kemin osa ne bobol tem funinosa dot sumba kesoa ne funaniaNe Yesus Klaiste okoko klao mookok kemin blim kenimio kukub olomisiamobo ge funania tosiam bianiabobolo ilum omfutne binobiobe. 4Nesino weng olo ibo omkaye binibuodimo ne mo funanita Ne i men wengmen weng oye bia i funaniba E wengotekein kemin nakai wengo ulabobogeniba ne niniino nemtouleb ninegenita omkayemin blimobe. OtaneGode Hobe ne daatnenea titilo omneane Gode wengo omkeima bia ibowenteniba baaniba Weng olo bainGode wengobo gabinibbiobe. 5 Neinaibuo ibo dabalim nakai tekeinkemino mo daabenota Gode bainobo

geim blimobe. Ibo Gode ele titil otadaabeneta bainobo geibbiobe.

Gode Hobe nibo bobol tem funinayamo omkayebebe.

6 Ne tekein kemin nakai wengoulabo ibo mo omkayemin blimobe.Otane ne Gode wengo naka makunang maki e wengo kla wente-bib ita e tekein kemin weng oloomkayebibe. Ne Gode wengo iomkayebi kesoa i Gode wengo klatekein kenomabiobe. Ne weng olotekein kemin nakai dabalim olo blibisa eka dabalim olo komokwal isa iwengo ulabbabe. Naka eli sinanomokaaiba nakaia unangai i wengo amitomo wentemomabibbabe. 7 Godetekein kemin weng olo sino ayokbinobu ota ne omkeimabibe. SinoGode weng olo ayok bio kesoanakaia unangai bainobo gabibbai mowentemin blimobe. SinanggwanoGode dabal ele mo klaim blim biedimo e baanea Sinanomo nakaiaunangai ne bainobo getnenimibiweng ayok olo kla tekein kenibabobol ayam fumbianiba amit ayamnomabiobo genebiobe. 8 Komokwalidabalim olo blibi Gode weng ayok olomo tekein keim blimobe. I weng olotekein kebib biamo nib Sume Godemiine atdimo mo dabasaniba silo bikiananimibbabe. Otane i weng olo motekein keim blim kenibta anaibbiobe.9 Ina otane nakaia unangai Gode gobablib ita e wengo wentebiobe. Godebuk temo enangge baanoaGode inamin namin ayamo klanea

baanea Nakaia unangai newengo gobo blibi inaminnamin ayam olo doyamabibo,eka nakaia unangai dabalimolo blibi inamin namin ayamolo watemniba o wengowentenanamino blimobo,eka nakai inamin namin olobobolo funanamin osa blimnabo genebiobo genobiobe.

10 Inamin namin olo ayok bu otaneGode e Hobe baabanea Kobo ne weng

Page 306: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 2:11 303 1 Kolin 3:5ayok olo ne bainobo galin nakaiaunangai aleyemale ge baabaneae Hobe e weng ayok olo niboalebenebiobe. Gode Hobe inaminnamino alukum tekein kebianea Godebobol tem funin osa eka e wengosino ayok binobu osa e alukum tekeinkebebe.

11 Nakae naka make bobol temfunino tekein kenamino blimobe.Naka ele emaye ele bobol tem funinotekein kebebe. Eka nakai Godebobol tem funino tekein kenaminoblimobe. Gode Hob eta Gode boboltem funino tekein kebebe. 12 Nibbobol tem funino dabalim nakaibobol tem funino ulabbabe. Godee Hobe nibo dobyebue e nib boboltemo bianea Gode inamin naminonibo daayebeo aleyebe kesoa niboGode daayemin kukubo kla tekeinkenomabbiobe. 13 Gode bobol temfunin olo ni omkayebeo wafu bianobaweng olo ibo omkayebuobe. Niinabobo dabalim nakai bobol temfunino mo omkeimabobbabe. IGode Hobe wengo omkayebe otaomkeimabuobe. Ni Gode Hobe wengowente bianoba weng olo Gode Hobenakaia unangai i bobol temo bibe bieita omkaye buobe.

14 Nakaia unangai Gode e Hobe ibobol temo mo bibe bieba ile GodeHobe wengo mo wentebibbabe. I fu-naniba Weng obba halebo ye obiobogabianiba i weng olo mitmakamo motekein kebibbabe. Gode Hobe nibbobol temo bibe bie naka unang nibtae wengo aleyebeo tekein kebuobe.15 Nakaia unangai Gode Hobe i boboltemo bibe bie ile tekein kebianibainamin namin olo ayamobe, misi-amobe, gabianiba tekein kebib otanenakaia unangai Gode Hobe i boboltemo mo bibe bieba ile Gode Hobebibe bie naka unang nib bobol temoi mo tekein kebibbabe. 16Niminbabe,Gode buk temo baanoaNakaia unangai nib Sume e bobol tem

funino mo tekein keniba ekae okoko mo alebana nomabib-babo genobiobe.

Ina otane Klaiste bobol tem funinoGode Hobe nibo omyebio kesoanakaia unangai Gode Hobe i boboltemo mo bibe biebai nib bobol temfunino mo tekein kenomabibbabe.

3Gode okok nakai wengobe.

1 Ne nekwal ibo sino ne ibo bekebebiania Gode wengo omkaye binibiodimo Ne wengo makob memalo GodeHobe nakaia unangai i bobol temobibe biei nania omkayebi inaminwengo ibo mo omyim blimobe.Nakaia unangai mema bainobogenimib ile makob meme gwabiulabobe. Sino ne Gode wengo iboomkaye binibio dimo ibsa makobmeme gwabi ulab bianiba Gode Hobewengo mo sbalma wafueim blimbinibbiobe. Ibo ina bliba makob nenania nakaia unangai Gode Hobe ibobol temo mo bibe biebai wengofiab omkayebio weng ota ibsa omkayebinibiobe. 2 Ib bobol tem funinomakobmeme gwabi bobol tem funinoulab kesoa ibo Gode weng sbalo mowentim blimobe. Ne wengo iboomkaye binibuo makob meme gwabimoio wembibo ulabobe. Ne wengolo naka gang unang gangi imenowembibo ulabo mo oyim blimobe.Memalosa ibo sma ib bobol temfunino makob meme gwabi ulab blibkesoa ne meme gwabi imen ota iminoyamabibe. 3 Ibo sin kukubo amitiewafu bianiba kukub misiamo sma yenabiobe. Ibo ina bianiba ib nekwalmaki bainobo gabibi dosuambiba ibsinwalo dleb weng obib kesoa netekein kebibe, ibo sin kukubo smaye nabianiba nakaia unangai bainobogabibbai kukub ota ibo wafu bliobe.4 Ibo ina bianiba maki baaniba Ni Folemeletanobo gesib eka maki baanibaNi Abolose meletanobo gesib bianibakukub misiamo sma ye wafu bliobe.Ib kukub olo nabibo makob bainobogalinbai kukubo ulabobe.

5 Ibo kla funaine! Ibo nimin kenibtabaka bianiba mak Ni Abolose mele-tanobo gese maki baaniba Ni Fole

Page 307: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 3:6 304 1 Kolin 3:15meletanobo gese blibe? Ni dabo besaGode okok nakabe. Sume emayeni okoko afet afet omkayebe kesoani e okoko okok kebianoba e wengoibo omkayeboba wenteniba bainobogeibbiobe. 6 Ni okoko makob nakaidango dikilanabib inaminobe. NeGode okoko omnebuo okok kebianiaGode wengo ibo sin omyibiobe. Neokok olo inaibuo makob imen sanodolmaibiobe. Eka Abolos ele ne abuktenea okok kebianea Gode wengo iboaleye binebio kesoa kukub olo makobe damib olo aliamo betelanebiobe. Niokok olo inanoba okok kebob otaneGode emaye e bobol tem funin ayamoibo omkayebea ibo e wengo kla wentebianiba bainobo geniba bobol ayamfumbinibbuo kukub olo makob Godeemaye imen olo daabonea ayam ut-lanoa damo damanobiobe. 7 Nakaeimen sano dosan binabe naka esaeka aliamo betawe binabe naka esai niniin blimobe. God eta imen oloklabea damam binabo kesoa e niniinota sumobe. 8Ni dab ni okoko makobnaka asu dabi nanibamake imen sanodosambea ekamake aliamo beta biamnomabib inanoba ne Gode wengo ibosin omyena bia eka Abolos ele neabuk tenea ibo daabenea Gode wengoomyenea dosbalma nanebiobe. Nidab ni okokomakobobe. Sinanomo nidab ni okok olo nabobo Gode klaneaokok olo kinea o molo yang kenam-abebe. 9Abolose ni daboGode e okokoomye kesoa ni dabo asu kebianobaGode okoko okok kebuobe. Ni in-abobo ibo makob Gode damibo ulabkesoa ni dabo dang olo klabuobe. Ekaibomakob Gode amo ulab kesoa ni amolosa gembiam biobobe.

Bainobo gabib nakai makob nakaiamo genabib inaminobe.

10Nemakob nakamaki amo genomgaibo maki sin teniba amuno hakenaolabba onsiba eka maki teniba biinoomfa onsiba ekamaki tenibamolongotebelaniba waao baniba genabibinania ne sin tlia Gode daatneneaibo Gode wengo omkayebi onsia ekanaka make ne abuk tle ele tenea Gode

wengo imin meseinea omkayebebe.Nakaia unangai amo genom gaibokla funaniba Inabonomobobe genibaklanabib inaniba ibsa Gode okoko klaokok kemine! 11Nibo tekein kebuobe,Gode Yesus Klaiste baabanea Kobomakob sbal amuno isak daakobikieibbua geiowanoa am damosbalmabinaboulabobogebaabanebiokesoa naka maki sbal amune afetehaleb teniba bikinamino blimobe. Olomakob inaminobe. Ne Yesus Klaistewengo ibo sin omia wentibbio kesoanaka maki imin teniba naka afetiwengo ibo imin omkayemib moleibo weng olo mo wentaibe! 12Nakaiaunangai Gode bainobo gabibi makobam genalin nakai ulabobe. Makiokoko ayam okok kebib ile makobnakai amo genoma bianiba sbal asoamit namabo heleb te bikinabiboulabobe. Eka maki okoko ayamokok kebibba ile makob nakai amogenoma bianiba amuno beit aso helebte bikinibbua hebmamsab aluanaboulabobe. 13 Sinanoa Gode nakaiaunangai okoko klanamabe amotlamo inamin namino makob atolinamino tenoanakaia unangai i okokonabinibbuo alebenamabobe. Ibo sbalas osa beit as osa o bobolo funaine!Amun olo inanoa aso tubu einomosbal amun olo mo kibanomobabe. Inaotane beit amun ole alukum kibanoanibo watem tekein kenoba as olomisiamobe genomabbiobe. Godenakaia unangai okoko klanamabeamo tlamo inamin namino makobatol inamino tenoa bainobo galinnakaia unanga nibo okoko nabinobbiamo alebenoa nib sinwalo watemtekein kenoba okok olo ayamobemisiamobe genomabbiobe. 14 Nakaiaunangai i okoko ayam okok kebinibbiamoGodeokokolomolo yangkeneainamin namin ayamo doyamabebe.15 Eka nakaia unangai okoko misiamokok kebinib biamo ile i okokomisimu benoa makob nakai amtam bliba am aso tubunoa amitdeibla waisesoa afobeingo alukumam tam deiboniba naka ita gilanmoniba eimbianoa afobeingo alukum

Page 308: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 3:16 305 1 Kolin 4:3kibabenoa deiboniba afobeingo blimbinabib inaniba nakaia unanga elisaabilimo utniba amit nomabib otane iokoko molo misimu benoa deibonibainamin namino blim besa nomabiobe.

Bainobo galin nakaia unanga nibolemakob Gode amobe.

16 Nakaia unangai Gode bainobogabib ibo alukummakobGode amobe.Gode Hobe ib bobol temo bibe biekesoa ibo olo mo dokobenomone!17 Nakai wanita ibo watwat dabeibmole olo makob i Gode amo watwatdabonomabiobe. Eka i Gode amowatwat dabueib mole Gode naka elisawatwat dabenamabebe. Niminbabe,Gode am ole dot ayamobe. Eka bain-obo galin nakaia unanga ibole alukumGode am ayamobe. 18 (-)

Nibo Gode niniino olota dobtoulebnomo!

19 Nakaia unangai dabalim olo in-amin namin homono tekein kebibile Gode oye bianea I tekein keminoblimobo ge oyebebe. Gode buk temobaanoaNakaia unangai bainobo gabibbai

obianiba Ni tekein keminsakesoa inamin namin olonanomabbiobo gabib otaneGode baabenea Ibo inaminnamin olo mo nanomabib-babo ge baanea i watwatdabenamabebo genobiobe.

20 Weng mak osa Gode buk temoimin baanoaNakaia unangai dabalim olo inamin

namino alukum tekein kebibiGode i bobol tem funinowatemnea baanea I tekeinkemino blimobo gabebogenobiobe.

(v18) Inamin kesoa ibo ne wengolo baabenamabio wentine! Ibo ibbobol temo dim bobolo mo funimibe!Naka maki ib isak temo blibi ili untakngambianiba baanibaNi tekein keminnakabo, inamin namino dabalim olobuo ni alukum tekein kebuobo gebaaib mole i bobol tem funin oloayambabe. Eka nakaia unanga eli

i tekein kemino alukum deibueibanaka mak unang maki yatenibabaabeniba I tekein kemin blimoboge baabeib mole Gode e bobol temfunin osa e tekein kemin osa nakaiaunang eli omya i bobol tem funin osatekein kemin osa ayam anomabiobe.21 Ibo weng olo bobolo funaine! Ibonakai niniino mo dotouleb bianibtaobianibta I tekein kemino sumoboge oyemibe! Ibo Gode elekiem eleniniin ota dobtouleb nine! E nakaelisa inamin namin osa alukum ibodoyebua i ibo daayebiobe. Godenaka elisa inamin namin osa ibodokayebe kesoa i alukum ibmiobe.22Abolos esa Fita esa Fol nesa ni ibmikesoa ni ibo daayebuobe. Gode ibobaabenea Afenomabiobo genemeoibo afenomabiobe. Eka e baaneakaanomabiobo gene mole ibo baininaniba kaanomabiobe. Inaminnamino dabalim olo bu osa ekainamin namino ib dimo memalotam tlebo osa eka inamin naminosinanoa ib dimo tam tlamabo osaGode alukum ibmi omyebiobe. 23 Ekaibole Klaist emiobe. Eka Klaist ele Godemiobe.

4Sum eta nakaia unangai okoko

nabibo klanamabebe.1 Ibo ni bobolo funaniba oye bian-

iba I Klaiste okok nakabo, sino Godewengo ayok binabo e i omyeneabaabenea Ibo ne weng olo omebmoniba nakaia unangai omkayeminege baabenebio kesoa i weng olo niomkayebiobo ge oyemine! 2 Godebobol tem funino inaminobe. Makobkimanin nakai funanibaNi okok nakaini wengo kla wente bianiba ni okokokla okok kemine ge funanabib inaneaGod esa ni bobolo funanea Ne okokdlasanin nakai ne wengo kla wentebianiba ne okoko kla okok kemine gefumbebe. 3 Ibsa naka mak unang makisa wanita ne okoko nabio watemut-neniba Misiam nabeobo genimibo nebobolo ilumo mo omfutnenomobabe.Eka ne nene okoko nabio mo wa-tenita baanita Ne okok olomisiamobo

Page 309: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 4:4 306 1 Kolin 4:13genanimibabe. 4 Ne funania Sino neibo bekebe biania okoko nabinibuo neokok olo ayam okok kebinibiobo gefumbi otane ne funin olo baine dimemakobe. Otane nib Sume elekiemeleta olo tekein kebebe. Emayene okoko nabinabio watemutnenetaAyamnabinebbiobe,misiamnabineb-biobe genamabebe. 5 Nib Sume motlim blim bie dim olo ibo nakaiaunangai okoko nabibo mo watem-nibta oye bianibta I okokomisiamobe,ayamobe galaibe! Ibo Sume tlamabeota waisanine! E tenea inamin naminokok olo i ayok fumbianiba nabiboomkeimanea nakaia unangai alukumwatemomabiobe. Am olo dimo Sumeemaye nakaia unanga nib okoko nabi-nob biamo watenea nib okoko ayambiamo baabenea Ib okok olo nabinib-buo ayamobo ge baabenamabebe.

Kolin bib seli ili tak ngambinibbiobe.6 Ibo ib kimanin nakai niniino

dotouleb blib kesoa kukub olo neAbolose ni dab ni niniino dolaniaalebenamabibe. Ne inanamabio iboib kimanin nakai bobolo kla funaine!Ibo ni weng olo wentaibo Godewengoe buk temo buo kla funaine! Ibo ibsinwalo ib niniino mo omfufu bian-ibta Ni kimanin nakai ib kimaninnakai gaiseibobo gese gese nimibe!7Niminbabe, ib isak temo naka makeniniin sum aneamak ibo kimanaminoblimobe. Ibo alukum makobobe.Ibo mo obianibta Ni niniin sumobogalaibe! Ib inamin namin olo Godeta omkayebe kesoa ibo mo obian-ibta Ni nini titil ota inamin naminokoko nabuobo gabianibta ib niniinomo omfufumibe!

8 Ibo fumbianiba Ni Gode wengotobtlin halonamino blimobo, ni omitmakamo alukum tekein kebuoboge fumbianiba eka mak osa enanggefunaniba Ni Gode kin dimo e wengoalukum tekein kebianoba niniin sumanobobe. Folwal ile mo inanibta Godekin dimo e wengo alukumomo tekeinkeim blimobo ge fumbiam blib otaneibo bain inaniba Gode kin dimo ewengo alukum tekein kebib molene kla seinamabibe. Niminbabe, ibo

memalo bain inaniba Gode kin dimoe wengo alukum tekein kenimibonisa inanoba Gode kin dimo e wengoalukum tekein kenomabbu otanememalo nibo mo inaim blim biobobe.9 Ne funania Gode e okok dlasaninnaka ni baabenea Ibo besa nakaboge baabenebio kesoa ni makob sinonaka maki inamin namino nasibakiabwali dleb moniba komoke dimokot keiba komoke baanea Yenainegenea i yenaiba nakaia unangaisa abisel isa yatemibbuei ulaboboge funaiobe. 10 Ni Klaiste wengoomkayebob kesoa naka mak unangmaki baabeniba Ibo weng obbahalebo ye obiobo ge oyebiobe. Ekaibole fumbianiba Ni Klaiste meletankesoa ni tekein kemino sumoboge fumbiam blib otane ibo tekeinkemin blimobe. Nakaia unanga eli niyateniba baabeniba I titilo blim ekai niniin osa sum nababo ge oyebiboibo fumbianiba Ni titilo sbalobo,naka mak unang maki ni baabenibaI niniin sumobo ge baabeine gefumbib otane ibo titilo blim ekaib niniin osa blimobe. 11 Sino niGode okoko okok kebobo naka makunang maki ni mo daabenibta inaminnamino mo dokayemin blimobe. Nimemalosa imin inanoba imen tebaa teb bianoba okok kebuobe. Niyoum ayam osa blimobe. Ni inabobanaka mak unang maki teniba yebiambliba misiam biobobe. Ni bib mak bibmako haabiob osa amo blimobe. 12Ninimaye okok kebianoba monio bokabianobta imeno walo wembianobayoumo walo kibiam bianobta okokkem haabiobobe. Ni inabobo nakamak unang maki teniba ni wengdobo wengo oyemib osa ni Godebaabanoba Kobo nakaia unanga elidaabenale ge ohabuobe. I ina bianibani enino omkayebib otane ni moyang kebobbabe. 13 I weng misiamoyemibo ni weng ayam oyebuobe. Niinabobo nakaia unangai mo bainobogabibbai fumbianiba I besa nakabomakob ni inamin namin misiamodibianabobo ulab kesoa ni i wengomo

Page 310: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 4:14 307 1 Kolin 5:4wentubenomobbabo ge fumbiobe.I bobol tem funin olo sino inanggefumbinabib biota memalosa imininangge fumbiobe.

Kolin bib sel isamakob Fole okok kebeinamine!

14 Ne weng olo ibo dola omfube-namabio ne mo funanita I ne wengolo wenteniba aal waisenoko genitadola omfubenanobabe. Ibo makob nememe dikin kesoa ne ibo kla gobeblibe. Ne weng olo ibo dola om-fubenimio kla wenteniba ib niniinoomfufumin kukub osa kukubmisiamoafet osa alukum deibueine! 15 Nakahomoni Gode wengo ibo aleyebib ke-soa kukub olo ayamobe. Ina otaneib aywal ile homonbabe. Nenekiemnetabe. Nemaye sino Yesus Klaistewengo ibo omkaye bia ibo e weng olowenteniba bainobo geibbio kesoa nemakob ib ayobe. 16 Ne makob ib aykesoa ne weng olo baabenimio ibo klawenteniba makob nene nania YesusKlaiste kukubo wafubli inaniba ibsawafueine ge funai 17 kesoa ne Timotiebaabania Kobo moneba Kolin bib selisu one ge baabania dabaia natlebe.Timotie sino ne Gode wengo omaliae wentenea bainobo genebio kesoa emakob nene miin dikinobe. Ne e klagoba blibe. E Sume okoko kla okok ke-binabebe. E ibsuo natlamabeo makobne nania monia bib mak bib makoYesus Klaiste wengo nakaia unangaiomkaye binabi inanea esa ibo Godewengo omyamabebe. E ne okokonabinabio weng sango ibo baabene-meo ibo kla wenteniba makob ne na-nia Yesus Klaiste kukubo wafu binabiinaniba ibsa wafueine!

18 Ib isak temo naka maki ili nini-ino omfufu bianiba baaniba Fole tosi-ambe kesoa e nisuo mo tlamabebaboge one bianiba ne wengo omdib-inebiobe. 19 Nib Sume ne baatneneaKobo hebmamsab moneba Kolin bibsel isu one genemole ne natlamabibe.Ne natlamio nakai ili niniino omfu-fubib eli wengo wentenia i okok osawatemia ayamnabibmole i bain GodeHobe titil ota omkayebeta nabiobe

genamabibe. Eka i afet nabib moleolo Gode Hobe titilbabe ge funanitatekein kenamabibe. 20 Niminbabe,nakaia unangai Gode kima biei i besaomo bianibta wengo obibbabe. GodeHobe titilo i omkayebe kesoa i etitilo wafu bianiba e okoko kla okokkemomabiobe. Inamin kesoa nesanaka eli okoko nabib ota yatenita ikukubo tekein kenamabibe. 21 Ibone wengo wentaibo fatnangge fu-nanomabibe? Ibo funaniba NiboFole wengo wentob yole kukub misi-amo deibonoba kukub ayam ota wafubioba Fole tenea yatenea bobol ayamfunanea seinye bianea weng ayamoomkayemeko ge funanomabiba blekaibo funaniba Nibo kukub misiam otawafu biobta Fole tenea dosuananekoge funanom gaib osa ilib sanobe.

5Bainobo galin nakaia unangai Kolin

bibo blibi taman kukubowafu binibbiobe.1 Ne weng mako wentia nakaia

unangai obianiba Kolin bib seli bain-obo galin nakaia unangai isak temotaman kukubo naniba naka make te-nea e aalebe alelo sbilo omeisa unebogeiba wenti kesota futan olo dolaomfubenamabibe. E kukub olo dotmisiam nanebe. Bainobo galinbanakaia unanga isa kukub olo mo nan-abibbabe. 2 Ibo ilib tak ngambian-iba baaniba Ni Yesus Klaiste bainobogenobbio kesoa ni naka ayam unangayamobo ge obib otane naka makehengmino hengabe ib isak temo biekesoa ibo ilib untako mo ngambian-ibta seinimibe! Bobolo ilum om-fubenoko! Ibo nakae ibsuo bianeakukub misiamo nabe mo deibaibtabianeta kukub misiamo amito monamene, fotebeiba uneko! 3 Ne nibsinwalo mo biobbabe. Ne skeim elebli otane ne ib bobolo funania nibSume Yesus Klaiste niniin dimo neibo baabenamabio Naka ele kukubomisiamobo genamabibe. Ne ibtemnabiaob osa ne inangge baanamabibe.4 Bainobo galin nakaia unanga ibomina bianiba wengo omom gaib dimo

Page 311: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 5:5 308 1 Kolin 5:12-13ne ib bobolo fumbia nib Sume YesusKlaiste ibo bekebe bie kesoa ibo SumeYesuse niniin dimo 5 naka misiamele baabaniba Kobo nisuo deibenebamoneba Gululam esu uneba e eninkino omkleko ge baabaine! Iboinabaiba Gululame e enino omaleae enin kino watenea funanea Nekukubo nabio misiamobo ge funaneae kukub olo deiboneko! E inaneakukub misiam olo deibone biamosinanomo nib Sume imin tlameo enaka ele debeb utnea Gode bib utdanea amit namabebe.

Kolin bib seli bainobo galini kukubayam ota wafueine!

6 Ibo obianiba Ni Gode wengo klawente bianoba kukub ayamo wafubiobobo ge obianiba ib niniino om-fufubib kesoa ib kukubo misiamobe.Ibo funaine! E kukub misiamo nabeolo makob nakai kulani mana bian-iba mato welabbe bosiba mat gamodaatnoa damo tem daak unanoa dik-ibanoa mat gam eta weitam dib-ianabe inanoa e kukub misiam olonabeo sum anoa naka mak unangmak ib bobol tem osa alukum wat-wat dabenamabobe. 7 Ne kukub olobobolo funanita weng olo baabenam-abibe. Kukub misiam olo nabe nakaemakob kulanimatowelabbanomo tla-knoa damo temo alukum weitamdibianabo inanea naka ele bainobogalin naka mak unang mak ibo ibbobol temo watwat dabenamabe ke-soa ibo naka ele baabaniba Kobonisuo de one ge baabaine! Kukubmisiam olo ib isak temo mo nim blimkeno mole Gode ibo baabenea Ne kindimo ibo nakamolot unangmolotoboge baabenamabebe. SinanggwanoIsib betano Yudai eil sibsibi memaeili yenaniba ilemo deloniba amitoalieibbua abisake tenea ilemo wate-nea deibenea Isib ten ita yalebiobe.Yudai olo bobolo fumbianiba singkabinibbuo singkalin am olo niniino Fa-soba otabe. Klaiste makob eil sibsibmene ulab anaiba kaanea e ileme sin-ganea nib hengmino omtlabenebiokesoa Gode nibo oye bianea Ibo ne

kin dimo naka molot unang molo-tobo ge oyebebe. Klaiste inanea nibhengmino omtlabenebio kesoa ibokukub misiamo nabe nakae baaban-iba Kobo nisuo de one ge baabaine!8 Ibo inaniba nibo Klaiste bobolo fu-nanoba makob sino Yudai nanibaFasoba imeno dowonom gaibo sinimeno deiboniba mema imen otadowonabib inanoba nibo sinweng osasin kukub osa deibonoba mema wengota obianoba mema kukub ota wafu-nanomo!

9 Ne futano sino dola omfubeibuobaabenia Bainobo galin nakaiaunangai tamano hengabibi ibomo deibenibta i tena nimibe gebaabeibiobe. 10 Ne weng olo ibobaabeibio dimo ne nakaia unangaibainobo gabibbai bobolo mo funaimblimobe. Nakaia unangai bainobogeim blimi i kukubo inaminobe. Makitamano hengabibi blib eka maki nakamak unang maki inamin naminobobolo wayebuei blib eka maki nakamak unang maki afobeingo ayokoise unebibi blib eka maki god dimomini niniino dotouleb blibi blibna otane ne ibo mo baabenita Ibonakaia unanga eli mo tena nimibe gebaabenimibabe. Niminbabe, inabibnaka unangi bib mak bib makoalukum blib kesoa ibo deibe onaminoblimobe. 11 Ina otane ne wengosino enang genita baabeibiobe.Nakai wanita Ni bainobo gabuobogabib otane i tamano henga bianibai inamin namino imaye bobolsakebianiba god dim omini niniinodotouleb bianiba naka mak unangmaki inabiobo geniba dimoye bianibaeka aa misiamo homon dowonibagabam tol temo mima fubenoa wengnamin namin bianiba eka naka makunang maki afobeingo ayok oise unebiam blib nakai ib sinwalo makobomo bianibta i mo temna haabianibaeka imeno dait osa mo unalaibe getabaabeiobe. 12-13 Ne sino baabeibuoNakaia unangai bainobo geim blimibobolo mo funanita ibo baabeimblimobe. Niminbabe, ne i kukubo mo

Page 312: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 6:1 309 1 Kolin 6:10klamibabe. Olo ne okokbabe. Godeemaye i kukubo klanamabebe. Inaotane nele nakaia unangai bainobogabianiba kukub misiamo nabibi ibobol ota funanita ibo weng olobaabeibiobe. Bainobo galin naka makunangmaki kukubmisiamonanimibodlo klamin kukub olo nib okokobe.Gode buk temo baanoaBainobo galin nakaia unanga ibomib-

ianiba ib isak temo naka makunang maki kukub misiamoamitie namib mole fotebeibaunine genobio

kesoa ibsa inaniba kukub misiamonabe naka ele baabaniba Kobo nisuodeibe one ge baabaine!

6Bainobo galin nakaia unanga ibo ib

sinwalo maki mo kot kebenimibe!1 Bainobo galin nakaia unanga

ibo bainobo galin naka maki in-amin namin misiamo nabesiba dlebmoniba kiabwali bainobo gabibbaibaabeniba Ibo naka eli ni sinwal nikukubo klaine ge baabeib mole kukubolo misiamobe. Otane ibo monibabainobo galin naka mak unang makisu unaniba baabeniba Ibo naka elini sinwalo dlo klaine ge baabeibmole kukub olo ayamobe. 2 Ibotekein kebiobe, sinanomo Gode bain-obo gabob naka unang nibo bain-obo gabibba naka unangi i kukuboklanomabbio kesoa ibo okok gwabokla okok kebianiba ib sinwal ib dimoklamine! Ibo okok gwab olo mo klaimblim deibo binib biamo sinanomo fat-nanibta okok sum olo klanomabibe?3 Ibomo funanibta Ni kukubomemalonabobo mo klanomabbiobabo ge fu-nimibe! Niminbabe, sinanomo bain-obo gabob nibo abiseli kukubo sumota ye klanomabbio kesoa nibo nibkukub gwab gwabomemalo nabob oleklanom gaobo sma klanomabbiobe.4 Inamin kesoa bainobo galin nakamak unang maki ibo kukub misi-amo omkayebiba ibo funaniba Ni i

kot kebenobtabo ge funaib mole ib-maye i kukub olo klamine! Ibo momonibta naka maki bainobo gabib-bai mo baabenibta Ibo naka eli nisinwalo dlo klaine ge baabenimibe!5 Ne weng olo ibo baabeia wen-teniba aalo waisenoa inamin kukubodeibueine genita baabenamabibe. IbofumbiboNi isak temonakai bobol temayami ni kukubo klanamini blimoboge fumbianibta nabiba? Yeye iboinamin bobolo mo funimibe! Nakaibobol tem funin ayami ib isak temoye bliobe. 6 Ibo inanamino deibonibabainobo galin naka maki ibo inaminnamino nabenimibo dleb moniba ki-abwali bainobo gabibbai baabenibaNikukub olo klaine ge oyebib kesoa ibkukub olo misiamobe.

7 Ibo ib sinwalo inabib kesoa netekein kebibe, ibo Gode bobol temfunino mo wafu nim blim bianibtakukub olo nabiobe. Ib sinwaloina bianiba naka maki ibo kukubmisiamo omkayebiba eka mak ileib afobeingo ayok oise une biamnimibo ibo moniba kiabwali bainobogabibbai baabeniba Ibo ni kukuboklaine ge baabenamino deibonibmole ib kukub olo ayam 8 otane iboinanamino deiboniba naka maki dlebmoniba kiabwali dimo kot keyebibkesoa kukub olo makob ibmayekukub misiamo bainobo galin nakamak unang maki omkaye bianiba iafobeing osa ayok oise unebiobe.

9 Ibo mo funanibta Bainobogalinbai kukub misiamo nabinabibimoniba Gode kimanim bibo un-omabiobo ge funimibe! Bobol temfunin olo dim kesoa ibo mo funimibe!Nakaia unangai tamano hengaminkukubo wafu blib isa eka god dimomini niniino dotouleb nin kukubowafu blib isa eka nakai naka makialelwali taman deib doise haaninkukubo wafu blib isa eka unangiunang maki imakwali taman deibdoise haanin kukubo wafu blib isaeka nakai ili skil naka maki tamandeib dleb haanin kukubo wafu blibisa 10 eka nakaia unangai naka makiafobeingo ayok oise unemin kukubo

Page 313: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 6:11 310 1 Kolin 6:19-20wafu blib isa eka nakaia unangainaka maki inamin namino bobolowayemin kukubo wafu blib isa ekanakaia unangai aa misiamo homondowoniba gabam tol temo mimafubenoa weng namin namin ninkukubo wafu blib isa eka nakaiaunangai naka mak unang maki dimoyemin kukubo wafu blib isa ekanakaia unangai naka mak unangmaki yenaniba i afobeingo ayokoise unemin kukubo wafu blib isai mo monibta Gode kimanin bibounomabibbabe. 11 Sino ib isak temonaka maki kukub olo wafu binibbuotane ibo nib Sume Yesus Klaistebainobo geniba Gode ib hengminoomtlabenea bobol tem funin ayamoibo omyenea baabenea Ibo nemioboge baabenea e Hobe ibo dobyeneae ib bobol tem daako bia etem nibSume Yesus Klaiste tenaniba ibodaayebiba Gode baanea Ne kin dimoibo naka molot unang molotobo gebaabenebiobe.

Bainobo gabobnib damomakobGodeamo ulab kesoa kla kimanomo!

12 Naka maki ib isak temo blibiobianiba Yesus Klaiste kukubhomonomo wataim blim kesoa ni kukub olonanomobo mo henganomobbabogabib otane ne baabenamabio Ibokukubo naiba o mo daabeim blimkeno mole ibo kukub olo deibueine!Nibo kukubo mo daabenamabobaonamob mole nibo kukub olo boboloamitie fumbianoba Gode bobolofunino dokobenamabo kesoa nibokukub olo mo wafunomobe! 13 Nakamaki ib isak temo blibi obianibaGode nib alo klaubenebua niboimeno dowonaobo daaknoa al olotem daak une binabobe. E inaneaimen olo alo daabonoko geneaklanebiobo ge obianiba eka wengmak osa baaniba Taman kukub osanib damo daabenoko geneta Godeklanebiobo ge obiam binabib otanene weng olo baabenimio nakai ib isaktemo bianiba kukub olo nabibi klafunaine! Imen osa al osa o mitmakamblimobe. Sinanomo Gode baanea Oboblimanale genea blimanamabobe.

Otane ib dam ole mit afetobe. Godenib damo klaneo e mo baaneta Ibotaman kukubo wafueine ge baabeimblimobe. E nib damo klane dimo ebaabenea Ibo ne wengo kla wentebianiba ib Sume Yesus Klaiste okokokla okok kebiba e ibo kimaneko gebaabenebiobe. Gode inang genebiokesoa nibo tamano mo hengamobe!14 Nib Sume Yesus Klaiste kaaneaGode imin dofaanea hananebiokesoa nibsa kaanomobo Gode imindohaanea hananoba nib damomemao omyia amit nomabbiobe.Nibo inanomabbio kesoa tamanohengamino deibonomo!

15 Ibo tekein kebiobe, ibo Sumemi kesoa ibo makob e skilon oleeka e kweilon ole eka e kin nabe.Ibo makob e dam kesoa ibo monibaunangi tamano henga binabibi dlebhaaib mole kukub olo makob nibSume Yesuse dam atosino unang olotaman deib omeb haabianea e damosa unang olo dam osa i makobanomabib inaminobe. Kukub oloayama? Yeye kukub olo dot misiamkesoa ibo mo namine! 16 Ibo tekeinkebiobe, nakae unango tamanohengabinabo omeb haane mole e dam osaeka o dam osa i makob anomabiobe.Gode buk temo enangge baanoaNakae unango omeb haane mole

i damo makob anomabiobogenobiobe.

Inamin kesoa unangi tamanohenga binabibi mo dleb haanimibe!17 Ibo nib Sume Yesus Klaistebainobo gebaniba ibtem etem nanibmole ib bobol tem funino makobanomabiobe. 18 Ibo bliba nakaiaunangai te baabeniba Nibo tamanohenganomo geib mole ibo i wengomo wentenibta inamibe! Deibeine!Nakamakunangmaki kukubmisiamoafeto namibo kukub olo i damo mowatwat dabenamabobabe. I tamanohenganimib ota i damo watwatdabenamabobe. 19-20 Ib dimo kukubmisiamo mo namibe! Niminbabe, ibdam ole Gode amobe. Gode Hobe ibodobyebua ib bobol tem osa ib dam

Page 314: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 7:1 311 1 Kolin 7:10osa bibe biebe. Gode ibo dohalilaneae miine dabanea daakenea atdimokaanea ibo hengmino temo blibowalebio kesoa ibo God emiobe. Einanebio kesoa ibo ib damo ibmalomo kima blibbabe. God eta ibdamo kima biebe. Ibo mo baanibtaNi nini bobol tem funin ota wafunomabbiobo ge obianiba eka unangitamano henga binabibi taman deibomo dleb haananimibe! Niminbabe,Klaiste ib hengmino walubenebiokesoa ibo e kukub osa e okok osa klaokok kebianiba e niniino dobtoulebnine!

7Nakai alelwali dlonamin kukubo

wengobe.1 Ne ib futan olo omfutneibbuo

ne ib weng olo yang kebenamabibe.Nakai wanita alelwali dlonamino dei-boniba besa kaket nimibo ayamobe.2 Ina otane ibo alukum kaket bianibamaki tamano henganimib kesoa nakaibo alelwali bolaiba eka unangi imak-wali bolananiba kamwal keine! Nakakobo unango omo biaebo bayota omobianebte! Kobo unang maki tamandeibo mo dleb haanemebe! Ekaunang obsa imake dobo biaebo bayetadobo bianebte! Obo mo deibanebtanaka maki taman deibo mo dlebhaanemebe! 3-4 Alel obo ob damoobmalo mo kima biebbabe. Imak etaob damo kima biebe. Eka imak kebdam osa inaminobe. Keb damo keb-malo mo kima biebbabe. Alel otakeb damo kima bio kesoa alelo imakkobo baabkenoa Kobo ne nemet nalegeno mole imak kobo o wengo moombiabonemebe! Wentubonale! Ekaalel obsak imake baabkenea Mo ke-meb binite gene mole alel obo motolobo genemebe! E wengo wen-tubanale! 5 Ib kamo alel ob damoimake mo tolobo geseb eka imakedamo alel obo mo tolobo gese nim-ibe! Otane ib kamo ib bobol temomakob aniba funaniba Nibo amitiebeten kebianoba besa binoba amoasu eka asu matnaia mak kenobtege funaib mole inaine! Ibo inabiba

am olo blimano mole imin kam tete-naniba heba aalamine! Ibo mo in-aim blim keib mole Gululame dla-masea imake monea unang afeti dlebdenabea eka alel osak motemoa nakamaki omeb denanomabiobe. 6Ne momenganita Ibo inamine ge baaben-imibabe. Ne besa baabenamabibe.Ibmaye weng olo wenteniba unangiimakwali dliba eka nakai alelwali dlo-nanom gaibo ayamobe. 7 Ne alel-wal blim kaket kesoa ne funaniaNakaia unangai souwal tembal blibinakai alelwali dlonamino deibonibabesaniba eka unang isak imakwalidlonamino deibonaniba besa ne ulabnib mole kukub olo ayamobo gefumbibe. Ina otane nakaia unanganibo Gode e titilo afet afet omye-bio kesoa nibo kukub afet afet wafubuobe. E nakaia unangai maki baabe-nea Naka kobo alelo omone! Ekaunang obo imake dobone genemeo iinanomabiobe. Eka e baanea Nakaoinamin kobole alelwali mo dlaebe!Eka unang obo inamin obole imak-wali mo dlaebe ge baabenea e titiloomyameo i bain inaniba besa kaketnomabiobe.

8 Ne baabenamabio tembali alel-wali blim kaket blib isa eka nakaialelwali dlo bliba kaabeibbue isa ekaunangi souwal isa eka unangi imak-wali sino dlo bliba kaabeibbua sosonblib isa ibo makob ne ulab kaket nomgib mole olo ayamobe. 9 Ina otanenaka ibo fumbianiba Ni unangi modleb nomobobo ge funib mole i alel-wali dline! Eka unang ibsak inanibawanita fumbianiba Ni nakai mo dlebnimiobo ge funaib mole ibsa imak-wali dline! Ibo inaniba nakai alelwalidliba eka unang isak imakwali dlonaibmole olo ayamobe. Ibo inanaminodeiboniba besa bianiba inamin boboltemo amitie funib mole bobol temfunin olo sumu benoa ibo tamanohenganomabiobe.

10 Eka bainobo galin nakaiaunangai imakwalsa alelwalsa ibo neweng olo baabenamabio weng olone wengbabe. Nib Sume wengobe.Unangi imakwalsa ibo ib imakwali

Page 315: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 7:11 312 1 Kolin 7:21mo deibenimibe! 11 Otane unangoo imake deibanomo o mo monotanaka afeti mo dlamone! O besanoko! O inanoa besa biam binoa iminmotenoa imake tenaniba imin kamkeib mole kukub olo ayamobe. Ekanaka esa alelo mo baaboneta Ne mokamamabibabo, obo nesuo de one gebaaboneta fotebene unamone!

12 Eka weng mak ole inaminobe.Weng olo nib Sume mo baatneimblim otane Gode Hobe ne bobol temfunino omne kesoa ne weng oloibo baabenamabibe. Nakaia unangaiwanita kamwal keniba tetena bian-iba imake bainobo gene otane e aleloYesuse mo bainobo geim blim bianoao naka ele goba bianoa Ne imakkobo mo deibkenimibabo gabo molee mo fotebenemene! 13 Eka alel osainanoa o Yesuse bainobo geno otaneimake mo bainobo geim blim bianeae unang olo gobo bianea Ne alel obomo deibkenimibabo gabe mole o modeibanomone! 14 Niminbabe, aleloYesuse bainobo genoa eka o imakemo bainobo geim blim biameo Godekin dimo i makob elekiemobe. Ekaimak esak inanea e Yesuse bainobogenea eka e alelo mo bainobo geimblim biamo osa Gode kin dimo ikamo makob elekiemobe. I Gode kindimo mo elekiem aim blim biaibo imemeimakob bainobo galinba nakaiaunangai memei ulabobe. Ina otaneGode kin dimo i kamo elekiem ke-soa i memei makob bainobo gabibimemebe. 15 Ina otane alelo bain-obo genoa eka imak ele mo bainobogeim blim bianea deibo unang gameoalelo mo watanomone! Deibanoa un-eko! Eka imak esa inanea e bain-obo genea eka alelo mo bainobo geimblim bianoa deiba unang gamo imakemo watanemene! Deibonea unoko!Ibo watanimibo alang wengo baasesenomabib kesoa deibeiba unine! Godefumbianea Nakaia unangai ne bain-obo gabibi i alo mo tliaubenota alangwengo mo omibe gabebe. 16 Inaminkesoa unangi bainobo gabib ibo klafunaine! Ib imakwali mo bainobogeim blim bianiba i hengmino dei-

boniba i bobol temo deskina omonibaGode omalomabibo ibo mo tekein ke-bibbabe. Eka naka ibsak bainobogabiba ib alelwali mo bainobo geimblim bianiba i hengmino deibonibai bobol temo deskina omoniba Godeomalomabibo ibo mo tekein kebibbakesoa nakae bainobo gabe e alelohebmamsabo mo fotebenemene! Ekaunang osa bainobo gabo o imake heb-mamsabo mo deibanomone!

Nib okoko Gode ele weng baanemeiwat namomo!

17 Gode ibo dlakanea bainobogeniba e titilo ibo elekiem olokiemomyen tlanea Ibo inamin kukub otanamine genebio kesoa e ibo Inainegene biamo min yota namine! Wengolo bainobo gabibi bib mak bib makoblib isa ne inangge oye binabibe.18 Naka make Yudai kukubo wafubianea e aalo watlanebua sinanoae Gode bainobo gene mole e mofunaneta Naka maki ne aalo iminomabmatneine ge funanemene! Ekanakae waneta e aalo mo watlaim blimbianea Gode bainobo gene mole emo funaneta Ne aalo watlanano gefunanemene! 19 Aalo waketouminosa eka aalo mo wetlaim blim osakukub olo Gode kin dimo besabe.Otane Gode wengo kla wente bianibae wengo kla wafu nin kukub otamitmakamsabe. 20 Gode nakaiaunanga ibo dlakanea bainobo genibaibo alelwala imakwalai dlib biamo ibomo funanibta Ni imakwala alelwalaideibenoba imin tembal anobasouwala nanomo ge funanimibe!Eka ibo aalo wetlaib biamo mobaanibta Ni aalo imin dlabmabeinegenimibe! Eka ibo aalo mo wetlaimblim biaibo mo baanibta Ni aalowetlabeine genimibe! Ibo kukub olonam tlibbuo amit yota wafu bianibaGode okoko okok kemine! 21 Ib isaktemo nakae naka maki moni okokbabesa okok keyebea Gode dofakaneabainobo genebio mole e mo baanetaNe okok olo moni okokba besa okokkebibo geneta e bobol temo ilumomo omfubanomone! Otane okokogabamsake emaye baanea Okoko

Page 316: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 7:22 313 1 Kolin 7:34blimubkenobo genene geta yotadeibaneta uneko! 22 Nakaia unangainaka maki ge dleb mo daibbuabianiba moni okokba besa okokookok keyebib ibo bobol ilumo moomfubenomone! Niminbabe, sino ibokukubmisiamonabibo ge dlabu otaneSume Gode dlakanea ibo e wengowenteniba bainobo geib dimo e ibohengmino temo blibo dotlanebiokesoa kukub olo ibo imino mo gedlanomobabe. Eka nakai inaminnamino ibmaye kima bianiba okokkebib naka ibsa Gode dlakanea iboKlaiste wengo wenteniba bainobogeniba e okoko okok kebib kesoaibo makob Klaiste okoko besa okokkehamin nakabe. 23 Gode e miinedabane daakenea atdimo kaaneaib hengmino walubenea ibo emiaibbio kesoa ibo naka maki okokookok kebib biamo Gode bobolo modokobenota deibanimibe! E bobolokla fumbianibte! 24 Ne nekwalibo ne weng olo ibo baabenimiokla wentine! Gode nakaia unangaibo dlakanea bainobo geniba ibkukubo nam tlibbuomo deibonimibe,amitie namine! Ibo inanimibo Godeseinyemabebe.

Unangi souwal isa eka nakai tembalisa i wengobe.

25 Souwal tembal ibo ib wengo nibSume ne mo baatneim blim otane neweng olo nene bobol tem baabenam-abibe. Gode ne nemhalim bianeadaanebea ne bobol temo kla fumbia-nia eka weng osa ayam obiam bin-abi kesoa ibo ne weng olo wentaibobaaniba E Gode okok dabasanin nakakesoa nibo e wengo kla wentomoge baanomabiobe. 26 Memalo nakamak unang maki bainobo galin nakaunang nibo enino omkayemib ke-soa ibo makob memalo blib inaminye nib mole ayamobe. 27 Naka ibowanita alelwali dlo blib mole i mofunanibta Ni alelwali deibenomo gefunanimibe! Eka nakai wanita i alel-wali mo dlim blim blib mole i mofunanibta Ni alelwali dlomo ge funa-nimibe! 28 Otane ibo alelwali dlaibo

olo hengminbabe. Eka unang souwalibsa imakwali dlaibo olosa hengmin-babe. Otane nakaia unangai alel-walsa imakwalsa ile inamin naminkukub homono i dimo tam tlebianoai bobol temo ilum omkayebo kesoane ibo alelwali dlosiba inamin kukuboib dimo tam tlamobo genia ibo modlaibe ge baabenamabibe.

29 Ne nekwal ibo ne wengobaabenamabio mitmakamo in-aminobe. Ibo Gode okoko okok kebibomubiang amo meb ano kesoa iboe okoko kla okok kebianiba eka eokoko bobolo amitie fumbiambianibamakob nakai alelwal blimi naniba iokoko afeto dowo yafunamino blimkesoa i Yesus Klaiste okoko boboloolota fumbianiba okok kebinabibinamine! 30 Nakaia unangai inaminnamino i dimo tam tloa i bobolo ilumomfubenoa mebibi o bobolo amitomo fumbianibta memibe! I bobol temsum ole Yesus Klaiste okoko bobolota fumbianiba e okoko okok kemine!Eka nakaia unangai seinimibo i boboltemo seinino mo omulaibe! I boboltem sum ole Yesus Klaiste okokobobol ota fumbianiba okok kemine!Eka nakaia unangai inamin naminowebibo o bobolo sumo mo funimibe!I bobol tem sum ole Yesus Klaisteokoko bobol ota fumbianiba e okokookok kemine! 31 Eka nakaia unangaidabalim olo inamin namino klamibo ibobol temomo omulaibe! I bobol temsum ole Yesus Klaiste okoko bobol otafumbianiba okok kemine! Nibo tekeinkebuobe, sinanomo inamin naminodabalim olo buo alukum blimanoaasitem tam tlamabobe.

32 Ne funania Kolin bib sel iboinamin namin afeto bobolo funinodeiboniba Sume okoko bobolo olotafunine ge funaiobe. Nakai alelwalblim ile Sume bobolo olob fumbianibaNi Sume okok olo okok kebobae ni seinyemeko geniba inabiobe.33 Ina otane alelwalsa ile funanibaNi inamin namin ayamo nanoba nialelwali yatemniba ni gobeine gefumbianiba dabalim okoko omasaGode okoko omasananiba asu okokkebiobe. 34 Inabib nakai bobolo

Page 317: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 7:35 314 1 Kolin 8:4asu fumbiobe. Mako Sume boboloye fumbianiba eka mak ole Ni alelmeleli inamin namino nabenobtabogalin bobol temo ye fumbiambliobe. Eka unangi imakwal blim ilefunanibaNibo Sumeokoko ayamokokkebianoba bobol temo kla fumbiambioba Sume nibo seinyemeko gefumbianiba e okoko olota okokkebiobe. Otane unangi imakwalsaile funaniba Ni inamin namin ayamonanoba ni imakwali seinyemine gefumbianiba dabalimo okoko omasaeka Gode okoko omasananiba asuokok kebiobe. Unangi inabib ile ibobolo asu fumbiobe. Mako Sumebobolo ye fumbianiba eka makole Ni imakwali inamin naminonabenobtabo galin bobol temo yefumbiam bliobe. 35 Ne ibo daabenitaweng olo baabenamabibe. Ne mobaabenita Ibo dlonamino deibeinegenimibabe. Ina otane ne funania Ikukub ayamo wafu bianiba i boboltem funino makob Gode bobol temfunino ulab aniba i bobol temo Godeokoko bobolo olota fumbianiba okokkemine ge funai kesota weng olobaabenamabibe.

36 Naka make e alelo omakabaibbuotane naka esa unang osa i funanibaNibo Sume bobolo amitie fumbianobakam kenamino deibonoba naka nebesa tembal ye nia eka unang obsakbesa sou ye nanomo ge funaniba inabiaib otane e unang olo bobolo wa-banoa funanea Ne unang olo deiboblia bobol wanebo olo misiam ke-soa unang olo de omano ge funaneaomameo kukub olo ayamobe. Einanemeo olo hengminbabe. 37Otanenaka make funanea I unang olo neomakatneibbuo ne mo omamibabo,ne deibonia besa tembal biania Sumebobol ota funano ge funanea e sbalmanea o omonamino deibone molekukub olo ayamobe. 38 Inamin kesoanakae e alelo omakabaibbuo omameoe kukub olo ayamobe. Eka nakae ealelo omakabaibbuo omonamino dei-bonea besa tembal ne mole olosa dotayamobe.

39 Eka unango o imake mo kaaim

blim biameo mo deibanota naka asitimo dlamone! Otane e kaane mole otadeibanota monota naka asiti dloko! Oinanang gamonakai bainobo gabibbaimodlamone! Bainobogabib ita dloko!40 Ne weng olo baabenamabio nenewengobe. Ne funania Unang sosoniimakwal asiti dlib mole i seinomabibotane i mo dlim blim keib mole dotkla seinomabiobo ge funaiobe. GodeHobe ne bobol temo bitne bie ke-soa ne funania Ne bobol tem funinomakob Gode bobol tem funino ula-boboge funanitawengolo baabenam-abibe.

8Smiko doual kulani wengobe.

1 Eka weng mak osa naka maki fu-naniba Ni nakai kulani yaleb tenibafuniba nakai as osa tom gol osanakai smiki kla olaibbuo doyobobogeniba dlo wembiba ni baka wem-bobo ayamobo gabibo ne weng sangolo baabenamabio kla funaine! Bain-obe, nibo bobol temsa otane nibtekein kemin olo naka mak unangmaki mo daayebobabe. Nakai inaminbobol temo fumbibi ili tak ngam-bianiba i niniino omfufubib otanei naka mak unang maki gobenibadaayemibo kukub olo bainobo galinnakaia unangai dosbal manamabobe.2 Nakai funaniba Ni inamin naminokla tekein kebuobo ge fumbib ile ibobol tem funin olo ayambabe. Itekein kemino mito klao mo tekeinkebibbabe. 3 Otane nakaia unangaiGode goba blib ile i bobol tem funinoayamobe. Nakaia unanga eli Godeoye bianea I nemi kesoa ne i tekeinkebibo ge oyebebe. 4 Inamin kesoa nenaka maki smiki kla olanibbua kulaniyaleb teniba funiba Doyobobo genibadlo wembibi weng sango baabenam-abibe. Bainobo galin nakaia unan-gai kulan eli wembibo ayam bleka?Nibo tekein kebuobe, smiki nakaiklabibo o naka motonba kesoa onibo mo kimanomobabe, olo besaasobe. Naka ita klabiobe. Nibkimanin nakai homonbabe. Gode

Page 318: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 8:5 315 1 Kolin 8:13

elekiem eleta nibo kima biebe. 5Nakahomon unang homoni obianiba In-amin namino abilim uto bu osa ekadabalim olo bu osa ota ni kima bioboge obib 6 otane nibo tekein kebuobe,nib kimanin nakae Gode elekiemeletabe. E nib Ayobe. Eta inaminnamino alukum klanebua nibo emikesoa e okoko okok kebuobe. Eka nibSum esa elekiemobe. E Yesus Klaistetabe. Gode e baabanea Kobo in-amin namin olo klanale ge baabanea einanea klanebua nibo e bainobo gabi-anoba ayam biobobe. Inamin kesoasmiki nakai klabibi o besa asobe. Onibo mo kima biobabe.

7 Ina otane bainobo galin naka makunang maki mo tekein kebianibtanakai kulani yaleb te funiba smikidokayemin kukubo besabe gabib-babe. Sino i Yesuse mo bainobo geimblim blib dimo i smiki kla olaibbuakulani yaleb te funiba Doyobobogeniba wembianiba funaniba Smik elititilsabo i ni kimablib kesoani godoboge fumbinibbiobe. Mema dim olo iYesuse bainobo gabib otane i bainobogalino sbalbabe. I nakai kulani yalebte funiba smiki Doyobobo gabibidowonaibo i funaniba Kukub olomisiamobo ge fumbiobe. 8 Nibofatnamin kukub ota nanobta Godekin dimo naka molot unang molotanomabbue? Nibo nakai kulaniyena dleb te funiba smiki doyobobogabibi dowonaob ota Gode baabenetaIbo naka molot unang molotobogenamabea bleka? Nibo nakaikulani yena dleb te funiba smikidoyobobo gabibi mo doweim blimkenomob ota e baabeneta Ibo nakamolot unang molotobo genamabea?Yeye nibo dowonaob osa eka modoweim blim kenomob osa Godenibo mo baabeneta Ibo naka molotunang molotobo genemebabe. Nibodowonaob osa doweim blim biaob osaolo mitmakam blim besabe. 9-10 Inaotane ibo nakai kulani yena dlebte funiba smiki dokayebibo besaboge baaniba dowom gib mole klafunanibte! Ibo inasiba bainobo galin

naka mak unang maki i bainobogalino klao mo sbal maim blim blibifumbianiba Ni nakai kulani yenadleb te funiba smiki dokayebibodowonaobo kukub olo misiam kesoani halanomo ge fumbib otane tekeinkebib ibo baaniba Nakai kulani yenadleb te funiba smiki dokayebibounalin kukubo mitmakam blimbesabo ge baaniba doweiba i yatenibaisa inaniba doweib mole kukub olomisiamobe. Niminbabe, i funanibakukub olo misiamobo ge fumbibotane i dowonomabib kesoa kukubmisiam olo ib sanobe. 11 Inanimibkesoa ibo kulan eli mo dowonaibe!Nakaia unanga eli Klaiste kaaneai hengmino walubenebio kesoa isaYesuse bainobo gabiobe. Tekeinkebib naka unang ibo funaniba Nakaikulani yena dleb te funiba smikidoyobobo gabibi mitmakam blimbesabo gabib ibo nakaia unanga elibobolo funaine! Ibo nakai kulani yenadleb te funiba smiki doyobobo gabibidoweiba i yatemniba isa doweib moleibmaye nanibta alebenomabib kesoaibmaye i bainobo galino watwatdabenomabiobe. Inamin kesoaibo inamin kulani mo dowonaibe!12 Nakaia unanga eli i bainobogalino mo sbal maim blim blibkesoa ibo inaniba i bainobo galinowatwat dabeib mole ibmaye i misiamnabena bianiba eka Klaist esa misiamnabananomabiobe. 13 Inamin kesoane funania Nibo kulan eli dowonsobabainobo galin naka mak unang makiyateniba isa inaniba kukub misiamolo nanimiobo ge funai kesoa nibomo dowonaobe! Nibo tekein kebuobe,nibo nakai kulani yena dleb te funibasmiki doyobobo gabibi dowonaobokukub olo mitmakam blim besa otanenibo kukub olo mo nanomobe! Nibobainobo galin naka mak unang maki ibobolo fumbianoba kla gobenomo!Nibo mo inaim blim kenob molei kulan eli dowoniba hengminohenganimib kesoa nibo kulan eli mounalaobe!

Page 319: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 9:1 316 1 Kolin 9:119

Fole Yesuse okok dlasanin okoko okokkebeo e kla seimbinebiobe.

1Nakamaki obianibaNi Folewengomo wentaobbabo ge onebib otaneibole ne weng olo wentine! NeYesuse okok namasanin naka kesoane inamin namino nemaye kima bia-nia okok kebibe. Naka maki nebaatneniba Kobo inanale genaminoblimobe. Ne nib Sume Yesus Klaisteatemnia e wengo ibo omia wen-teniba bainobo geibbio kesoa ibotekein kebiobe, ne weng olo bainwengobe. 2 Naka mak unang makine one bianiba Fole Yesus Klaisteokok dabasanin nakababo ge onebibotane ibole tekein kebiobe, ne bainYesuse okok namasanin nakabe. Nesino Sumewengo ibo omia wentenibabainobo geniba Sume kukubo wa-fueibbio kesoa nakaia unangai iboyatem tekein keniba E bain Yesuseokok dabasanin nakabo gabiobe.

3 Naka mak unang maki ne onebianiba Fole wengo bainbabo geonebibi ne weng olo baabenamabibe.4 Ne naka maki ne tena biobi nisinwalo nib Sume Yesus Klaisteokoko okok kebob kesoa nakaiaunangai wanita ni daabeniba okokolo molo yang keniba imen osaaay osa oyib mole kukub olo ayamotane ibo mo inabibbabe. 5 Fitaesa eka Yesuse okok dlasanin nakaimak isa eka Sume Yesuse ningwalisa i unangi bainobo gabibi dlonabianiba eka ili alelwali dlonanibadletniba bibmakbibmakohaabianibaYesuse okoko okok kemha blib kesoanakai ni sinwal biobi ni sinwal osainanoba bainobo galin wanggeli dlobianoba dletnoba bib mak bib makohaabianoba Gode okoko okok kebobanaka mak unangmaki ni imena aayaookayemibmole kukub olosa ayamobe.6 Banabase ni dabo Yesuse wengonaka mak unang maki omkayebobotane i mo yang kenibta ni imenaaayao mo okayebibbabe. Ni dabonimaye moni okoko okok kebianobamonio boka bianoba imena aayao

walo wembianobta Gode okoko okokkebuobe. Ni inabob otane nakamak ile mo inabibbabe. Ile Yesuseokoko okok kebibo naka mak unangmaki okok olo molo yang kenibaimena aayao okayebiba wembianibtaokok kebiobe. I ni dab osa inanibaokayemib mole kukub olo ayamobe.Ibo ni dabo mo baabenibta Ib kukubomisiamobo genimibe! 7 Ne wengmako ibo baabenamabio wentine!Awa genalin nakai i imeno imalomo walo wembibbabe. I kimaninnakai kima bianiba i imeno weyebibawembianibta i okoko okok kebiobe.Eka kukub mak osa inaminobe. Nakaiimen dango dolmaiba damanomobesao mo deibonimibbabe. Ulelowembiobe. Eka nakai eili gibabib isabesao mo gibabibbabe. I gibabinibasinanomoyenawembinabiobe. I okokolo nabibo molo yang keniba imenaaayao wembianibta okok kebib otaneni fatnanobta ni dabo Gode okokookok kebobo naka mak unang makini imena aayao mo okayemin blime?

8 Ne weng ele baabenamabi olonakai bobol tem funinbabe. Godehekmel wengo Mosese omalebu osainangge baanoa9 Ibo wit dango klabiba Eil blumakaui

daaye bianiba okok kemiboibo i sitalo mibo mo dlabbebenimibe! Deibeiba witsano wembianibte genobiobe.

Gode eil blumakaui ili bobolota funaneta Mosese weng oloomalebua bleka? 10 Yeye e nibbobol ota funaneta weng oloomalebiobe. Nakai imen dango kimdaako dikbianiba eka imen sanodosam biam nimibo fumbianiba Niimen dang olo dolmanob biamodamo ulelo dowonomabbuabo gefumbianibta okok kebiobe. Godeokok osa inaminobe. Nakai wanitae wengo omkayebib mole nakaiaunangai weng olo wentebibi yangkeniba inamin namino dokayemine!11 Banabase ni dab osa inaminobe. NiYesus Klaiste okoko okok kebianoba

Page 320: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 9:12 317 1 Kolin 9:20e wengo ibo omkayebobo wentebianiba bainobo gabib kesoa iboyang keniba ni imeno okayemib molekukub olo ayamobe. 12 Sino Banabaseni dabo ibo Gode wengo omkayemdenobbua naka maki ni abuk tenibaGode wengo omyibo ibo yang kenibaimeno oyibbuo kukub olo ayamotane ibo fatnanibta ni sin tenobakla daabenobo imeno oyenaminodeibeibbione? Ibo nisa oyib biotamole kukub olo dot ayamobe.

Ina otane ni funanoba Ni i imenookayemine gesoba i funaniba I YesusKlaiste wengo nibo omkayebibonibo okok olo molo webianobaimeno okayemob yole kukub olomisiam kesoa nibo i Yesus Klaistewengo omkayemibo nibo wenteminodeibonomo genimiobo ge funanobani ibo mo baabenobta Ibo ni imenookayemine ge baabeim blimobe.Ni okoko nimaye bumolok bianobaokok kebianoba inamin namino dlowembianoba eka am mak dimo besaimen teb bi inabob otane ni ibomo baabenobta Ibo ni imeno oyinege oyemin blimobe. 13 Ibo tekeinkebiobe, nakaia unangai imeno olebtaniba Gode amo kimanin nakaiokayebibo Gode amo kimanin nakaiimen olo atosino wembinabiobe.Eka nakai kulani dleb teniba Godedlalomabib nakai doyaib osa i atosinowembinabiobe. I ina binabibo ikukub olo ayamobe. 14 I ina binabiboSume baanea Nakaia unangai neokoko okok kebianiba ne dowanwengo nakaia unangai omkayemiboisak yang keniba imeno okayeminegenebuo nibo tekein kebob kesoa niibo baabenoba Ni Sume wengo iboomkayebobo ibo ni okok olo moloyang keniba imeno okayemine genobmole kukub olo ayamobe. 15 Ina otanene sino ibo mo inangge baabeimblimobe. Ne sino Yesus Klaiste wengoibo omkayebi dimo ne mo baabenitaIbo imeno okanemine ge baabeimblimobe. Eka memalo ne futan olodola omfubenamabi dim osa ne mofunanita I imeno onine genimibabe.

Ne ibo imeno donine genamino deibebiania imen tebo kaanang gamione ibo mo baabenita Imeno doninegenimibabe. Ne naka mak unangmaki baabenia Kolin bib seli neimeno mo okanebibbabo ge oyebiaibo imeno onaibo nakaia unangaiwengo baabeibuei funaniba E dimbaabenebiobo genomabib kesoa neibo mo baabenia Ibo imeno oninegenimibabe. 16 Gode emaye nemabmanea Kobo Yesus Klaiste dowanwengo nakaia unangai omkayemalege baatnenea okok olo omnebiotaokok kebi kesoa ne mo baanita Nenaka ayam bianita okok olo okokkebibo genimibabe. Gode okokolo ne omnebuo mo okok keminblim kei mole e kukub misiamo neomnamabebe. 17 Ne okok olo okokkebio nene bobol tem funin ota okokkebi mole ne baania I ne okok olomolo yang keniba monio okaneminegenamabi otane ne okok olo nenebobol tem funino mo okok kebibabe.Gode emaye okok olo omnebua nee wengo wente biania okok kebikesoa ne mo baanita Ibo moniookanemine genimibabe. 18 Ne okokookok kebio molo nimin dlamabine?Ne okoko okok kebio omolo dlamabioinaminobe. Ne Klaiste dowan wengonakaia unangai misim omkayebiokukub olota ne okoko yan kesoane nakaia unangai Klaiste wengoomkayebio ne mo baabenita Ibo imenosa moni osa okanemine genimibabe.

Fole makob okok nakai ulab aneanakaia unangai daaye binebiobe.

19 Ne naka make mo kima bietae okoko besao mo okok kehabibabe.Ne inamin namin okoko nemaye kimabiania okok kebibe. Ina otane nefunania Ne makob nakae naka makekima bia e naka ele okoko besa okokkehabe inania nesa nakaia unangaidaaye bia i Yesus Klaiste wengo wen-teniba bainobo geine ge funania in-abibe. 20 Ne Yudai bekebe biania inabiania Yesus Klaiste okoko okok kebione funania Ne inania i kukubo wa-funimio i Yesus Klaiste wengo wen-

Page 321: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 9:21 318 1 Kolin 9:27teniba bainobo genomabiobo ge fu-nai kesoa ne kukub olo wafu blibe.Ne Yesus Klaiste hekmel wengo wafubli kesoa ne Gode kin dimo nakamolotobe. Otane ne funania Mosesehekmel wengo wafu blib naka itabekebe biania nete nanoba Mosesehekmel wengo kla wafu bianoba ne-sak Yesus Klaiste wengo omkaye biaisak weng olo wenteniba Bainobogeine ge fumbibe. 21 Eka weng makosa ne funania Ne Yudabai Mosesehekmel wengo mo wentebibba itabekebe biania i kukubo nabibo netemna nabianoba nesak Yesus Klaistewengo i omkayemia wenteniba YesusKlaiste bainobo genimiobo ge funaikesota ne i kukub olo wafu blibe. Neinabio Gode hekmel wengo Moseseomalebuo mo deibueim blimobe. NeKlaiste hekmel weng osa Gode hek-mel wengo Mosese omalebu osa asuye wafu blibe. 22 Ne nakaia unangaibainobo galino klao mo sbal maimblim blibi bekebe biami osa ina bin-abibe. Ne kukubmako naia i watenibabaaniba Keb kukub olo misiamobogeib mole o deibo deibo binabibe.Niminbabe, ne funania I kukubolomogobo blibba kesoa ne kukub olo amitienami mole isa kukub olo wafunibanabianiba Yesus Klaiste wengo dei-bonomabib kesoa ne kukub olo dei-bonia i kukub nabib ota nesa wafublia i Klaiste wengo wente bianiba ibainobo galino sbal sambibte geniainabibe. Ne funania Nakaia unan-gai bib mak bib mak seli alukumYesus Klaiste wengo wenteniba bain-obo geib mole e i hengmino temoblibo dotlanamabebo ge funai ke-soa nesa makob i kukubo nabib otabaka nabiania Yesus Klaiste wengo iomkayebibe. 23Ne funania Ne ina bia-niaYesusKlaiste dowanwengonakaiaunangai omkaye bia maki weng olowenteniba bainobo geiba Gode in-amin namin ayamo ni sinwalo doyekoge funanita okok olo okok kebibe.

Nibo Gode okoko kla okok kemobo eyang kenamabebe.

24 Ibo tekein kebiobe, nakai gigiunom gaibo i funaniba Nibo gigiune bianoba nakae waneta mak nibogaisene mole eta inamin naminodleko geniba i alukum aniba ye gigiunebib biam otanemak eta sinmoneamaki gaisenea inamin namin ayamodlamabe inaniba Gode okoko sbalmabianiba okok kebiba Gode baabe-nea Ibone kindimonakamolot unangmolotobo ge baabenea inamin naminayamo doyeko! 25 Nakai funanibaNi sbal manoba gigi monoba nakamaki gaisenoba inamin namin ayamodlomo ge funanimibo abilo deibonibahang fleleng aniba gigi unaibo nakamaki gaisenibta inamin namin ayamodlomabiobe. I inaniba inamin naminayam olo dlomabib otane o amitomo nomobabe. O un kesoa iminblimanamabobe. Otane nibo Godeokoko sbal manoba okok kebinobbiamo e inamin namin ayamo bli-manaminba amit nino doyamabebe.26 Nakai gigi unom gaibo i mo de-skinibta milim tem milim tem nim-ibbabe. I makob bebib sino olotatemem temem nibta monibta nakamaki gaisenibta inamin namin ayamodlonabiobe. Nesa inania okok afetobobolo mo fumbibabe. Ne Godeokok olo bobolo olota fumbiania okokkebibe. Makob nakai aatem daakoaningi yenanomgaibo i geimo tebelebmet tebeleb tabo deiboniba molottebelubeniba biki yenanabib inanianesa Gode okoko okok kebio klafumbiania inaneme inaneme gabi-anita okok kebibe. 27Ne funania Godene baatnenea Kobo ne wengo nakaiaunangai omkayebeba wente bianibabainobo gabib otane kebmalole nemonanemebe gabio nabianeba ne wengoomdibinebeb kesoa ne inamin naminayamomo doklamibabo ge baatnene-mebo ge fumbi kesoa ne Gode okokookok kebio ne inamin namin kukubmisiamo bobolo wanemino deiboniaGode ele bobol tem funin ota wafubianita okok kebibe.

10Ibo kukub misiamo mo wafu nimibe!

Page 322: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 10:1 319 1 Kolin 10:131 Ne nekwal ibo Yuda ni fan-

inwali kukubo nabinibbuo kla fu-naine! Sinanggwano Yuda ni fanin-wali alukum Mosese bekeba monibaibuantem ye onsibo Gode ayungobaabonea I unaibo obo asaluto sin yegenan genan bebeba i abuk kemsilebhaaine ge baabonea o inanoa genanbebua i kim daako haabinibbuo Godeayung olo tem wat bianea kima bietahaabinibbiobe. I alukum inam inam-niba moniba aaye sole niniino Led sieken ye uniba aay esa wela met welatab kenea dalob deibonea dli walaonsiobe. 2 I alukum inaniba Mosesetemnaniba ayung temte motemibaaaye inanea wela met wela tab ke-nea dli wala onsibo i bobol tem osaeka Mosese bobol tem osa makobomfaib kesoa kukub olo makob Godei aaye fuelabenea i Mosese mele-tan aibbiobe. 3-4 I ibuantemo binib-buo aayo mebo blim eka imen osablim na kesoa Gode i aaya imenaookayebea wembinibbiobe. I ina binib-buo aayo omaye tom tem wat danoabiki wat tlota wembinibbiobe. Imenaaaya olo Yesus Klaist eta okayebetawembinibbiobe. E ina bianea emayetom anea aayo e temte biki wattlebua wembiba e i bekebe haabi-anea daaye bianea i bobol tem funinayamo omkaye binebiobe. 5 Godeina bianea i inamin namin ayamoalukum dokayebe otane naka homonunang homoni Gode wengo omdibihabianiba kukubmisiamowafueib kesoaGode mo seinyemin blim kenea yaleaibuantem ye kulilaibbiobe.

6 Ibo ni faninwali kukub misiamolo nabinibbuo o bobolo funaine! Ikukub misiam olo bobolo wayebuawafu binibbuo ibo mo inanibta kukubmisiam olo mo wafu nimibe! 7 Nifaninwal eli ina bianiba maki tomooloniba god dim omine smike klanibae niniino dobtouleb biam binibbuo oweng sango Gode buk temo baanoaNakaia unangai daak toulaniba

imena aayao dowoniba iminhananiba blan haabianiba ekanakai tomo oloniba god dim

omine smike klaibbue niniinodobtouleb nabliobo genobiokesoa

ibo mo i nabinibbio inanibta smikonakai ima klabibo niniino mo om-touleb nimibe! 8 Ibo tamano mohenganimibe! Sinanggwano ni fanin-wali inaniba maki tamano hengamibkesoa am olokiemo dim ota Godetamano hengabib naka unangi 23,000ye yalea kulilaibbio kesoa ibo tamankukubo mo wafu bianibta tamanohengamibe! 9 I ina bianiba nakamak unang mak ile Gode oha bianibaGode ni klao mo kima biebabo geohamib kesoa e inabi dlanea tenibayantemaiba kulila biam binibbio ke-soa ibo inamin kukubo mo wafu bian-ibta Gode mo inahamibe! 10 Ekamak ile funaniba Gode kukubo nabeoayambabo ge funaniba e alo tliyemokesoa Gode abisake naka yemine da-banea daakenea yalea kulilaibbio ke-soa ibomo inanibta i kukubo nabinib-buo mo wafu bianibta Gode alo motliyemone!

11 Ni faninwali inaniba kukub olonabiba kukub misiam olo i dimo tamtlemo kesoa Gode funanea Imolobseliwalo unaibo inamin kukubo iminomo namibe ge funanea e weng olonaka maki omya i Gode buk temodolaibbio kesoa nibo weng olo klakibianoba eka bobol tem osa klafumbiam bianoba Yuda ni faninwalikukub misiam olo nabinibbuo nibodeibonomo! Memalo nibo dabalimolo biobo Klaiste tlamabe amo mebano kesoa nibo weng olo funanomo!12 Nakaia unangai fumbianiba Nibainobo galino sbal kesoa ni kukubmisiamo mo nanomabbiobabo gabibibo klaine! Ibo ibma inangge omu-naniba hengmino henganomabiobe.13 Inamin namin kukub misiamo ibdimo tam tlemabo afetbabe. Makobsino naka mak unang maki dimotam tlebinobio yota ib dim osa tamtlemabobe. Gode moton wengobaanea Kukub misiamo ib dimo tamtlang go mole ne mo deibueita ibomo kimanomobabo genebuo e bain

Page 323: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 10:14 320 1 Kolin 10:25inanea kukub misiamo ib dimo tlanggamo e daabenea titilo omyenea sbalmanomabiobe.

Gode kukubo wafu biob nibo hobmisiame kukubo mo wafunomobe!

14 Ne nekwal ibo ne ni faninwalikukubo nabinibbuo weng sangobaabeio ibo mo dokobenoa dei-bonibta ibsa inamibe! Ibo inamibmole kukub olo misiam kesoa ibosmiki nakai klabibi niniino modotouleb nimibe! 15 Ibo boboltem funinsa kesoa ne weng olo klafunaniba ayam biamo misiam biamotekein keine! 16 Nibo Yesus Klaistekaanea nib hengmino walubenebuoo bobolo funanoba nib bobol temoomanoba mina bianoba waen aayoolonoba Gode gangobo genobabaanoba Olo Yesuse ilemobo genobawembianoba eka imen osak olonobaGode gangobo genoba haanobabaanoba Olole Yesuse damobo gebaanoba wembinabuobe. 17 Niboinanoba nib bobol temo Klaisteomanoba nib bobol temo makobanoba imene elekiem otane obonobahaanoba homon anoa dowonabobokukub olo makob nibo naka homonunang homon otane nib dam osaKlaiste dam osa elekiemobe.

18 Ibo Yudai kukubo sino nabinib-buo funaine! I kulani yenaniba Godeheitdahamin biino dimo dlaniba Godedokaha binibbiobe. I inaniba kulaneli atosino dowonaibo i bobol temfunino makob Gode bobol tem funinoulab aniba makob elekiem an binib-biobe. 19 Ne weng olo mitmakamoinaminobe. Nakai kulani yena dlebte funiba smiki doyobobo gabib ku-lan olosa eka smik dam isa o titilblimobe. 20 Ina otane nakaia unangaiYesuse mo bainobo gabibbai i smikikla olaibbua kulani yena dleb te fu-niba dokayebibo kukub olo makob ikulani yena dleb teniba hob misiamidokayebiobe. I Gode mo dlalaibbabe.Nakaia unangai kulan eli wembibi ibobol tem funino makob hob misiamibobol tem funino ulab aniba i makobelekiem an binabib kesoa ne funa-nia Ib bobol tem funino makob hob

misiami bobol tem funino ulab aibmole kukub olo misiamobo ge funaikesoa ibo nakai smiki kla olaibbuakulani yena dleb te funiba dokayebibkulani mo dowonaibe! 21 Ibo Sumebobolo funaniba mina bianiba imenosa waen aay osa wembibo ib boboltem funin osa Sume bobol tem funinosa makobobe. Ibo inabib otanenimin kenibta ib bobol tem funinohob misiami omyeniba makob anbianibta nakai smiki klaibbua kulaniyena dleb te funiba dokayebib kulaniwembibe? Kukub olo misiam kesoaibo mo inanibta Gode kukubo omoeka hobmisiami kukubo omo nanibtaasuke omasa wafu nimibe! 22 Nibohobmisiami kukubomoomonoba ekaSume kukubo mo omonanobta asudlasa wafunobta Sume atlihaminomoomalaobe! Nibo kulani yena dlebtenoba smiki doyob mole kukub olomakob nibo funanoba Ni titilo Godetitilo gaisonobo ge funanomabbio ke-soa nibo inamin kukubo deibonomo!

Nibo Gode niniino amitie dobtoulebnomo!

23 Ib isak temo naka maki obianibaInamin namino Klaiste mo baanetaKukub olomisiamobo, ibomo namibegeim blimo nibo namob mole kukubolo ayamobo ge obib otane nebaabenamabio kukub homon oloibo mo daabenota ib bainobo galinosbal manomabibba kesoa ibo kukubolo mo namibe ge baabenamabibe.24 Ibo mo funanibta Ninita ye biobobogenimibe! Ibo funaniba Ni kukubolo nanomobo naka mak unang makidaabenamabobe? ge funanibta naine!

25 Nakai smiki klaibbua kulaniyena dleb teniba doyobobo genibaimin dleb moniba imen wemin baandimo dokabiba ibo moniba imenowebianiba kulan elisa walom gaiboibo mo baabenibta Kulan eli nakaismiki klaibbua yena dleb te funibadoyobobo geniba wembib kulan blekabesa kulan afeto? genimibe! Ibobesa walo doweine! Eka ibo kulaneli dowonaibomo funanibta Ni kukubolo nanobo misiam naob ese makoboge fumbianibta bobol asusuo mo

Page 324: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 10:26 321 1 Kolin 11:3nimibe! Kulani alukum God emikesoa ib bobol temo hekheko mofumbianibta kilo mo omibe! Besahalit walo unaline! 26 Niminbabe,Gode buk temo baanoaDabal esa eka inamin namino da-

balimo buosa o alukum Sumemiobo genobiobe.

27 Naka make Yesuse mo bainobogeim blim bianea ibo baabeneaIbo teniba ne am ele tliba imenodowonomo genea ibo mo tenibaimena kulanao fubeo unalom gaiboibo mo baabanibta Kulan olo nakaismiki klaibbua kulani yena dleb tefuniba dokayebib ota bleka besa kulanafeto? genimibe! Ibo besa doweine!Ibo inaniba kulan eli dowonaibomo funanibta Ni kukub olo nanobomisiam naob ese makobo genimibe!28 Otane ibo kulan eli dowomgenabiba nakamake baaneaKulan olonakai smiki klaibbua kulani yena dlebte funiba doyobobo geniba wembibokulanobo gene mole ibo kulan olo modowonaibe! Ibo doweib mole nakaele yatenea e funanea I smiki kulanidowoniba smik eli niniino dotoulebnib kesoa i kukub olo misiamobo gefunanea e bobol tem funino misiamomfaneme kesoa ibo kulan eli modowonaibe! 29 Nakaia unangai makiib isak temo blibi funaniba Smikikulani dowonamino misiambabogeiba eka maki funaniba Kukub olomisiamobo, ni mo dowonaobbabogenanomabib kesoa nakai ne kulanidonaibo ne mo kil baanita Kulaneli smiki kulan bleka kulan afeto?genabibabe. Ne imblia wembinabibe.30 Ne imen osa kulan osa dowonanggamio ne Gode gangobo gebaia etitilo daatnenoa dowonamabi kesoane kukub olo ayamobe. Ne inaianaka make baatnenea Keb kukubolo misiamobo ge baatnene mole ebobol tem funin olomisiamobe. 31 Iboimena aayao dowonomgaibo ibonakamak unang maki bobolo funaine! Iboimbliao mo unalaibe! Kla watemnibaNi kukub olo nanomobo Gode niboseinyemea naka mak unang mak isaGode niniino dobtouleb nomabiobe

genibta doweine! Eka ibo temiba ibounin olo dowonaibo Gode nibo moseinyemin blim kenea i Gode niniinomo dobtouleb nomabibba keno molemo dowonaibe! 32 Ibo Yudai Yesusemo bainobo gabibba isa eka Yudabaisa eka Godemeletani Yesuse bainobogabib isa i bobolo funaine! Ibo ibkukubo nanomgaibo klawatemnibte!Ibo kukubo watemiba Ni kukub olonanomobo isa inaniba hengminohenganomabiobo ge funaib molekukub olo mo nanimibe! 33 Nesaina binabibe. Kukubo ne watemiaNe kukub olo nanimio nakaiaunangai seinemomabiobo genimi otanabinabibe. Eka kukubo watemiakukub olo nanimio nakaia unangaimo seinemomabibba keno mole nemo nabinabibabe. Ne mo funanita Nekukub olo namio o ne daatnenamabokesoa ne kukub olo namano gefumbibabe. Ne funin ole Ne kukubolo nabia naka homon unang homonidaabenoa i Yesus Klaiste bainobogeiba Gode i hengmino temo blibodotlanea dletnea moniba e biboamit nine ge funanita ne kukub olonabinabibe.

111 Ne kukubo nabinabio makob

Klaiste kukubo ulab kesoa ibo nekukub olo watemniba ibsak inamine!

Unango Gode nganabanang gamo ogabam obtabbumine obtabbanote!

2 Ne Yesus Klaiste wengo iboomkayebio kla wente bianiba wafublib kesoa kukub olo ayamobe. 3 Neweng mako baabenamabio ibo klawentine! Naka maki obianiba Godeelekiem eleta nib kimaninobo, ekanaka mak ile nibo mo kima blibbakesoa nibo nib gabam otabbuminodetlanomobo naka mak unang makiyatem tekein keniba naka make i mokima biebabo, Gode elekiem eleta ikima biebo genomabiobo ge obianibai Gode wengo naka mak unangmaki omkayemom gaibo i gabamotabbumino detla bianiba omkayebibkesoa i kukubo ayamobe. Imakwaliinabibo i alelwal isa obianiba Nib

Page 325: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 11:4 322 1 Kolin 11:15imakwali nib kimanin kesoa nibogabam otabbumino otabbanomobonaka mak unang maki yatenibafunaniba Nakai nib kimaninobogenomabiobo ge obianiba i Godeniniino dobtouleb nom gaibo i gabamotabbumino otabbaniba e niniinodobtouleb bliobe. Naka homonunanghomoni kukub olo wafu blibo kukubolo ayamobe. God ele Yesus Klaiste ki-maninobe. Eka Yesus Klaist ele nakaikimaninobe. Eka naka ile unangikimaninobe. 4 Inamin kesoa nakaigabam otabbumino lotu am tamootabba bianiba Gode nganha bianibae wengo omkeimamib mole kukubolo misiamobe. I inanimibo kukubolo makob i baaniba Gode ni kimaninnakababo genomabiobe. 5 Unangilotu am tamo bianiba Gode nganhabianiba e wengo omkeimanom gaiboi gabam otabbumino detlaib molekukub olo misiamobe. Kukub olomakob gabamano alukum deilanibahebianomabib inaminobe. Inaminkesoa unangi lotu am tamo bianibaGode nganha bianiba e wengoomkeimanom gib mole i gabamotabbumino otabbaine! I mo inaimblim keib mole kukub olo makob iimakwali i kimanin kukubo o boboloklao mo funaim blim kenibta i gabamotabbumino detlanomabib kesoa 6 imakob taman wanggeli ulabobe. Ikimanin nakai blim kesoa i gabamanohebiaiba naka mak unang makiyateniba aalo waisenabo inaminobe.Unangi lotu am tamo bianiba igabam otabbumino detlaib mole isaaalo waisenamabo kesoa i gabamotabbumino otabbaine! 7 Nakailotu am tamo bianiba Gode nganhabianiba e wengo omkeimamom gibmole i gabam otabbumino detlaine!Niminbabe, Gode inamin naminoalukum kimanin nakabe. E nakaeklane dimo baabanea Kebta inaminnamin olo alukum kimaneba makobne kima bli inanale ge baabanebiokesoa nakai inamin namino alukumkimanin nakabe. I lotu am tamobianiba Gode nganha bianiba e

wengo omkeimamom gaibo i gabamotabbumino detlaiba nakamak unangmaki yateniba funaniba Gode elekiemeleta i kimaninobo ge funaine! Otaneunang ile naka ita i kima blib kesoai lotu am tamo bianiba Gode nganhabianiba e wengo omkeimamom gaiboi gabam otabbumino otabbaine!

8 Niminbabe, sinanggwano Godeunango sino mo klaneta o melemboletaisoneta nakae mo klaim blimobe.Naka eta sino klanea e melemboletaisaneta unang ole abuk klanebiobe.9 Eka e unango bobolo mo funanetaNe nakae klaia daaboneko geimblimobe. E nakae bobolo funanetaNe unango klaia e daabanoko genetaunang olo klanebiobe. 10 Inaminkesoa unangi lotu am tamo bianibaGode nganha bianiba e wengoomkeimamom gaibo i funaniba Nakaini kima bliobo geniba i gabamotabbumino otabbaine! I inaibmole abiseli yateniba baabenibaI kukubo ayamobo genomabiobe.11 Ina otane Sume Yesus Klaistebainobo gabianoba e temna biobnibo makobobe. Nakae funaneaUnango ne okoko daatnenoko gabeaeka unang osak Nakae ne okokodaatneneko gabiam bio kesoa inanibadaabesese bianiba dait dait okokkebianibte! 12 Sinanggwano Godenakae sin klanea e melemboletaisanea unango abuk klanebu otanememalole unang ita nakai dokabinabiobe. Otane naka nibsa unangisa inamin namin osa nibo alukumGod eta klanebiobe.

13 Ibo olo funaine! Unango gabamotabbumino blim bianoa lotu amtamo Gode nganabanang gamo kukubolo ayambleka? Nibo tekein kebuobe,kukub olo misiamobe. 14 Nakaiaunanga nib kukubo inaminobe.Nakae e gabamano dlabane molekukub olo misiamobe. 15 Otaneunango gabamane dlabone moleolo ayamobe. Niminbabe, Godeemaye o gabaman olo klauboneao gabam aale deibe waisonebiokesoa o lotu am tamo bianoa

Page 326: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 11:16 323 1 Kolin 11:26Gode nganabanang gamo o gabamobtabbumine obtabbanoko! 16 Otanenaka maki ib isak temo blibi wengolo wenteniba i mo gobonim blimkenimib nakai kla wentine! Yesuseokok dlasanin naka nisa eka Godemeletani Yesuse bainobo galin nakaiaunangai bib mak bib mak olo blib isani alukum kukub olo inabuobe.

Kolin bib seli komoniono dowonomgaibo kukub misiam wafu binibbiobe.

17 Ne memalo ibo sbal wengbaabenamabibe. Ibo lotu am tamotaniba miniba Gode wengo wentomgaibo ibo kukub misiamo nabinabibkesoa ne mo baabenita Ib kukuboayamobo genimibabe. Ib kukubo dotmisiamobe. 18 Ne wengo mikiktemoinaminobe. Ne wentia naka makibaatneniba Kolin bib seli lotu amtam unaniba Gode wengo wentomgaibo i bobol temo makob omfanibaGode wengo wentenamino deibonibai bobol temo imaye afet afet fumbian-ibta lotu kebiobo gesiba wentenia nefunania Weng olo atosino motonoboge funaibiobe. 19 Ibo ib bobol temomakob omfanamino deiboniba makiimaye bobol tem afet fumbe fumbeblib kesoa ibo watemibta wani wengota bain ano mole tekein keine! Iboinanimibo kukub olo ayamobe. Iboinaniba funaniba Nakai wani wengota bainobo geib mole ib bobol temosa makob omfaine! 20 Ne wentebioibo mina bianiba Gode niniinodobtouleb bianiba imen osa waenaay osa dowonom gaibo ibo nib SumeYesus Klaiste kaanea nib hengminowalubenebio nakae e bobolo mofumbibbabo ge baaiba wentibe. 21 Iboinaniba imen osa waen aay osa olebmoniba olminimibo naka mak unangmaki inamin namin blimi i bobolofuna doyenamino deiboniba ilibta yeblib keniba imeno alukum doweibamaki henwaniba imen teb kla unebibaeka mak ile waen aayo tali dowonibagabam tol temo mima fubenoa wengnamin namin nabliobe. 22 Ibo kukubolo inabibo bainobo galin naka makunangmaki kukubmisiamnayebiobe.

Ibo naka mak unang maki imenblimi i bobolo funanamino deibonibainabibo kukub olo makob ibo ioye bianiba Ibo naka ayambabo geoyebiba i aal gembiobe. Ne ib kukubolo nabibo baabenia Ib kukub oloayamobo genamabia bleka? Ne moinang genimibabe. Ne baabenamabioib kukub olo misiamobe. Ibo inanibaimeno tali unalom gib mole ilib amye dowonibta eka lotu am ole besaunine!

Yesuse e okok aleyemin nakai komo-niono oyia dowonsiobe.

23 Ibo nib Sume Yesus Klaistebobolo klao mo funaim blim bianibtakukub misiam olo nabib kesoa neweng olo kla wentine! Nib Sume ewengo ne omnea ibo baabeibu otanedokobenobio kesoa imin baabenam-abibe. Yudase Yesuse komokwalidobyamabe dimo kwinoa Yesuseimene obonea 24 Gode gangobogenea hanea e okok aleyemin nakaikikibenea baabenea Olo ne damobe.Ne ib bobolo fumbi kesoa ne damoibo oyenia daabeibua sinanomo ibsaina bianiba ne bobolo fumbianibaunaline ge baabenea dowonsiobe.25 Eka waen aay esak obonea Godegangobo genea imin baabeneaWaen aay ele Gode mema wengoalebenebo, ne ileme singania ibotekein keniba Gode weng olo baanebiamo bain inanamabebo gabianibaibsak sinanomo inaniba ne bobolofumbianiba waen aay ele unaline gebaabenea obia doweibbiobe. E wengolo baabenebuo inaminobe. E atdimokaanea ileme singanamabe kesotaweng olo inangge baabenebiobe.26 E inanebio kesoa ibo e bobolofumbianiba imen osa waen aay osaina bianiba wembiba naka makunang maki yatem tekein keniba NibSume atdimo kaanea nib hengminowalubenebiobo gabiba ibo nib Sumetlamabe amo waiso bianiba ammak dimo ibo imen osa waen aayosa dowonom gaibo Yesuse bobolofunine!

Page 327: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 11:27 324 1 Kolin 12:3Nakaia unangai komoniono

dowonom gaibo klanibta doweine!27 Ne baabenamabio Nakaia

unangai kukub misiamo nabianibaeka nib Sume Yesus Klaiste kaanebuoo bobol osa eka e bainobo galin nakamak unang maki gobenin bobol osamo funin blim bianiba e imen osawaen aay osa wembibo kukub olomakob i obianiba Yesuse e dam osae ilem osa mitmakam blim besabo geobib kesoa i kukub olo misiamobe.28 Inamin kesoa ibo imen osa waenaay osa dowonom gaibo kla funanibaNi inamin namin kukub misiamoni dimo blimobe genibta doweine!Eka temiba inamin namin kukubmisiamo ib dimo bio mole o sinomoniba Sume dim anibta e imenbaka e waen aay bakao mit doweine!29 Nakaia unangai nib Sume YesusKlaiste atdimo kaanea nib hengminowalubenebuo o bobolo mo funaimblim bianiba e imen baka waenaay bakao dowoniba baaniba Imenbaka waen aay baka olo mitmakamoblimobo, besa imenobo ge baanibadoweib mole kukub olo misiamobe.Sinanomo Gode i kukub misiam oloyang kenamabebe. 30 Ib sinwaloina bianiba nib Sume Yesus Klaistekaanea nib hengmino walubenebuoo bobolo mo funaim blim bianiba eimen baka waen aay bakao wembibyotamaki gembianiba unomokongantouyebua titil blim bliba eka mak ilekulila biam bliobe. 31 Ibo imen osawaen aay osa dowonom gaibo klafunaniba Ni inamin namin kukubmisiamo ni dimo blimobe genibtadoweine! Ibo inaniba kukub misiamoib dimo buo omoniba Sume dimaniba e imen baka waen aay bakaodowonaibo klayam nanomabib kesoaGode ibo enino mo omyamabebabe.32 Memalo nib Sume Gode nib kukubmisiamo nabobo yatemnea funaneaNe i kukub misiamo nabibio alebeiatosiananiba deibueine ge baanea dloklabe kesoa nibo kukub misiamodeibonob biamo sinanomo e nakamak unang maki kukub misiamonabibo yang kenea dlanea moniba

aseinin bib unomabib otane nibolee mo dlaneta monobta aseinin bibomo unomabbiobabe. 33 Inamin kesoane nekwal ibo Yesus Klaiste bobolofunaniba miniba imen osa waenaay osa dowonom gaibo ibo nakamak unang maki mo deibenibtamak ibta unalaibe! Waise bliba itenasiba ibo alukum minibta dowondowon bianibte! 34 Eka wanibtaimen tebo yebo mole ilib am yedowonibta tline! Ibo mo de te blibtaimen tebo mo yebota bobol asusunimibe! Ibo dowon tebianiba Sumebobolo kla fumbianiba naka makunang maki waise bliba i alukumte misibta Sume imen baka e waenaay bakao wembianibte! Ibo moinamin blim kemib mole ibo kukubmisiam ota namiba Gode yang keneaibo enino omyamabebe. Ne wengmako ye bu otane ne futan temo mobaabenimibabe. Deibueibua sinanotamonita weng keim baabenano!

12Gode Hobe e titilo nibo afet afet

omkayebeta okok kebuobe.1 Ne nekwal ibo ne weng

olo baabenamabio kla wentine!Gode Hobe e titilo nibo afet afetomkayebeta nibsa e okoko afet afetokok kebuobe. Ne funania Ibo GodeHobe e titilo nibo omkayebe olomitmakamo kla tekein keine gefunanita weng olo baabenamabibe.2 Ibo tekein kebiobe, sino ibo YesusKlaiste bainobo geim blim blibdimo Gululame ibo nganabeneateniba nakai aso weloniba smikoklaibbuo weng ominba o niniinota omtouleb binibbiobe. 3 Inaminkesoa ne funania Ne weng olo ibaabenimio o mitmakamo kla tekeinkeine ge funaiobe. Naka makunang maki obianiba Gode Hobee wengo ni omyebua ni weng olonakaia unangai omkayebuobo geobib otane nibo fatnanobta wengolo tekein kenobta i weng olodimobe bainobe genomabbione?Nibo tekein kebuobe, nakaia unangai

Page 328: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 12:4 325 1 Kolin 12:16obianiba Yesuse naka ayamba kesoaGode dabanea monea aseinin bibunamabebo ge obibi Gode Hobei bobol temo blim kesota i wengolo obiobe. Otane nakaia unangaiobianiba Yesus Klaiste nib Sumoboge omib mole nibo tekein kenobaNaka elita Gode Hobe i bobol temobibe bieta weng olo obiobe genomo!4 Gode Hobe elekiemobe. Ina otane etitilo nibo afet afet omkayebeta niboGode okoko okok kebuobe. 5 Sumeelekiem otane e okok ota afet afetomkayebeta okok kebuobe. 6 Godeelekiem otane e titilo nibo afet afetomkayebeta e okok osa afet afet okokkebuobe. 7 Gode Hobe nib boboltemo bibe bianea e funanea Ne titilone bainobo galin nakaia unangaiomia i klayam bianiba i sinwalo makidaabesese nine geneta e titilo niboalukum elekiem olokiem omkayebekesoa Gode bainobo galin naka unangnibo titil olo omonoba naka makunang maki daabesese nomo! 8 GodeHobe e titilo nibo alukum afet afetomye biobe. Maki Gode wengo nakamak unangmaki kla omkayemin titiloomkaye bianea eka mak ile Godewengo mitmakamo naka mak unangmaki alebeiba tekein kenamin titilomkaye bianea 9 eka mak ile Godebainobo geniba e okoko sbalma okokkemin titilo omkaye bianea eka makile nakaia unangai gembib biamoklaubeiba ayam anamin titilo omkayebianea 10 eka mak ile Sume okoksumo sino nibo mo watemim blimoklamin titilo omkaye bianea eka makile Gode wengo omkeimamin titiloomkaye bianea ekamak ile i nakamakunang maki okoko watemeye bianibai bain Gode Hobe titil ota omkayebetaokok olo okok kebiobe, eka elile hobmisiame titil ota omkayebeta okokkebiobe gabianiba moton sanin titilomkaye bianea eka mak ile wengodabalim nakaia unangai inaminwengo sino mo obibta wentim blimoomin titil omkaye bianea eka mak ileweng olo sino mo wentim blim otaneolo dimo wenteniba deskin kabianiba

naka mak unang maki omkayemintitilo omkaye biam biebe. 11 Godebainobo galin naka unang niboinabobo Gode Hobe elekiem eletanibo titilo omkayebeta okok kebuobe.E ele bobol tem ye fumbianea etitilo nakai elekiem elekiemi afet afetomkayebebe.

Bainobo galin nakaia unanga ilemakob Yesuse damobe.

12 Gode Hobe e titilo nibo afetafet omkayebe otane nib bobol temfunin ole makobobe. Bainobo galinnakaia unanga nibo elekiemobe.Makob nakai damo olokiem otaneskila kweilao homon ta okayem tlobioinanoba bainobo galin naka unangnibsa makob Klaiste dam otane nibokoko afet afetobe. 13 Yuda nisaeka Yudaba ibsa eka nakaia unangainaka maki kima bliba i okoko moniokokba besa okok kebib isa eka nakaiaunangai inamin namin okoko imayekima bianiba okok kebib isa niboalukum nib bobol tem funino makobanoba Klaiste elekiem ele niniin dimota aaye fuelanobbiobe. Gode Hobesa elekiem otane e nib bobol temoalukum bibe bie kesoa nibo makobKlaiste dam elekiemobe. 14 Nibotekein kebuobe, nib damo alukumkinbabe. Skalo ye delasube nabianoaeka kweilo ye welasube nabianoaeka kino ye ulabe nabianoa ekamukunge ye halasube nanebu otanedam ele elekiemobe. 15 Skila kweilaoo okoko makobbabe. O okoko afetafet kesoa skilono nakanoa baanoaNe kweilonbabe. Ne okoko sumbakesoa ne dam olo o atobabo genomole o weng olo bainbabe. Osa ookoko sumobe. Osa damo atosinobe.16 Eka klang osa kin osa o okok osamakobbabe. O okoko afet afet kesoaklango nakanoa baanoa Ne kinbabe.Ne okok osa sumba kesoa ne damolo atobabo geno mole o weng olobainbabe. Osa o okoko sumobe.Osa damo atosinobe. Bainobogalin nakaia unanga nibsa makobinaminobe. Nib okoko afet afetobe.Makob skila kweila klanga mukungakina o ulabobe. O homon otane o

Page 329: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 12:17 326 1 Kolin 12:28damo olokiem bio inanoba Yesusebainobo galin nakaia unanga nibokok osa afet afet otane nibo makobKlaiste dam kesoa nibo mo baanobtaBainobo galin naka mak unang makib okoko afet kesoa ni ib atobabogenomobbabe. Bainobo galin nakaunang nib damo makob elekiemobe.17 Inaminobe, kino olota ulabenoaklango ulabenamino deibeno biamowengo mo wentomabbiobabe. Ekaklang olota ulabenoa mitdifeno moulabeim blim deibeno biamo inaminnamin tango mo kunkayemabobabe.18 Gode nibo klaneo klango modeiboneta kino olota ulabeimblimobe. E ele bobol tem funin yefunanea ne inaneme genea skil osakweil osa kin osa klang osa mukungesa klanebiobe. 19 Gode nib damoklanebio dimo e kin olota klane biamoo mo dam moton anamabobabe. Obesa kinanamabobe. 20 Gode nibdamo klanebio dimo e kino olokiemomo klaim blimobe. E skilon osakweilon osa klang osa mukung esaklananebu otane o damo elekiemobe.21 Kino nakano mole kweilono mobaabonota Obo blim biaebo nenemaye namabibo genomobabe. Ekagabam esa skilono mo baabonetaObo mo nim blim biaeb osa nenemaye namabibo genanamabebabe.Kin osa kweilon osa gabam esaskilon osa o okoko alukum afet afetotane o dam olo temo bio moledam olo ayam namabobe. Bainobogalin nakaia unanga nibsa inanobamakob anomo! Nibo bainobo galinnaka mak unang maki mo oyebianobta Ib okok osa ni okok osa omakobba kesoa nimaye Yesuse okokookok kemomabbiobo, ibo de uninegenomobe! Nibo inamino deibonobanib bobol temo alukum makobomfanoba Yesuse okoko okok kemobmole nibo sbal manoba e okokokla okok kemomabbiobe. 22 Nibonib damo atosino owe bianoba Olosbalbabo ge owebob otane o nib damodimo mo nim blim biamo nibo mosbal manobta ayam nomabbiobabe.23 Eka nib damo atosino mako owe

bianoba Olo besabo gabob kesoa oeito kiwe bianoba eka atosin olefunanoba Naka mak unang maki nidamo atosin olo watemubenimibomisiamobo ge funanoba nibo aalgembianoba youmo dlusanoba odeibo waiso biobobe. 24 Otanenib damo atosino owe bianoba Oloayam kesoa naka mak unang makini damo atosin olo watemaibo niaalo mo genalomabbiobabo gabobole nibo youmo ge waisonaminodeibonobbua naka mak unangmaki watemeyebiobe. Eka nibdamo atosino owe bianoba Olo klaayambabo ge owebob olo Gode oolminea o okoko sum omulebiobe.25 Gode nibo klanebuo e o mo afetaneta skilo omaye kla eka kweiloomaye kla eka kino omaye kla ekamukunge emaye kla naim blimobe.E makob elekiem klanea e atosinotetauba tlanebua o makob kesoanibo ayam biobobe. Nibsa inanobamakob nib damo atosin mako klakimabio inanoba nibsa bainobo galinnaka mak unang maki kla kimanobanib sinwal nib bobol temo makobomfanoba ayam nomo! 26 Nib damoatosino enyemo mole atosino besaomo nomobabe. Alukum enyemabobe.Nibsa inaminobe. Bainobo galinnaka mak unang maki enino i dimotam tlamo nib dim osa alukum tamtlamabobe. Eka nakaia unangaibainobo galin naka make oha bianibaE naka ayamobo gabib osa niboseimbuobe.

27 Bainobo galin naka unang niboalukum makob Klaiste damobe. Ekaelekiem olokiem nibo makob Klaistedamo atosinobe. 28Gode titilo inaneaibo afet afet omyebio kesoa ibo eokok osa inaniba afet afet okok ke-biobe. E okok olo inanebuo Godetitilo naka maki Yesuse okok dlasaninokoko omkayebea okok kebibo okokolo okok afeto gaisono kesoa o nambawanobe. Eka e titilo naka makiomkayebea Gode weng omkeimalinokoko okok kebib ole namba tube.Eka Gode titilo naka maki omkayebeaKlaiste wengo aleyemin okoko okok

Page 330: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 12:29 327 1 Kolin 13:5kebib ole namba tlibe. Eka makiokok sumo sino nibo mo watemimblimo klamin titil omkaye bianea ekamak ile nakaia unangai gembib bi-amo klaubeiba ayam anamin titiloomkaye bianea eka mak ile nakamak unang maki dohalim bianibadaayemin titil omkaye bianea ekamak ile inamin namin okoko kimanintitilo omkaye bianea ekamak ilewengafeto o mitmakamo i mo wente bian-iba tekein kebibbao baanamin titiloomkaye biam binebio kesoa okokolole okoko asumatna olo kitem daakbiobe. 29 Bainobo gabob naka unangnibo alukum Yesuse okok dlasaninnakababe. Eka nibo alukum Godeweng omkeimalin nakababe. Ekanibo alukum Klaiste wengo aleyeminnakababe. Eka nibo alukum okoksumo sino nakaia unangai mo wa-temim blimo klamin nakababe. 30 Ekanibo alukum nakaia unangai gembibiklaubenoba ayam anamin nakababe.Eka nibo alukum weng afeto o mit-makamo nibo mo wente bianobatekein kebobbao omin nakababe. Ekanibo alukum weng olo deskinobanaka mak unang maki omkayeminnakababe. Nibo inamin namin okokolo alukumo mo okok kebobbabe.31 Gode emaye nibo e titilo afet afetomyebio kesoa nib okok osa inanobamaki imaye afet ye okok kebib okokkebebiobobe. Titil olo alukum ayamotane mako dot ayam kesoa makogaisonobiobe. Ibo funaniba Godetitilo dot ayamo ni omyeko ge fu-naib mole kukub olo ayamobe. Otanememalo ne kukubo dot ayamo ibobaabenamabio ibo wafueib mole dotayamobe.

13Nibo naka mak unang maki gob-

enomo!1 Gode Hobe e titilo nibo

omkayebea nibo weng afeto omitmakamo nibo mo wente bianobatekein kebobbao nib sital dimo tamtlebua obianoba eka abiseli wengosa nibo o mitmakamo mo tekein

kebobbao obiambiob otane nibo nakamak unang maki klao mo gobenobadaayemin blim kenob mole nib wengolosa bainbabe, omitmakamblimobe.O makob naka maki belo mitmakamblim ye olana bianiba eka nakai wasomitmakam blim ye boubiam binabibinamin anamabobe. 2 Gode Hobee titilo nibo omkayebea nibo Godewengo naka mak unang maki omkayebianoba eka ewengo sino ayok binaboosa eka e wengmak osa omitmakamoalukum tekein kebiam bianoba nibbainobo galino sbalma biob kesoanibo amgolim mako baabonobaObo betan olo deiboneba monebabetan afet mawenale genomobo obain inanoa nibo inamin namin olobain inanomabbu otane nibo nakamak unang maki klao mo gobenobadaayemin blim kenob mole Godekin dimo nib okok olo mitmakamblim besabe. Ina otane nibo nakamak unang maki kla gobenoba daayebianoba inamin namin okok olo okokkemob ota Gode kin dimo okok olomitmakamsabe. 3 Nibo nib inaminnamino alukum naka mak unangmaki inamin namin blimi dokayebianoba eka Gode wengo omkayebiam bioba o dafao naka mak unangmaki mo bainobo gabibbai tenibanibo dlebmoniba atdimodlasa genibaaso febeiba kibanoba kulila biambianoba nibo inamin namin oloalukum inamob otane nibo nakamak unang maki klao mo gobenobadaayemin blim kenob mole Godemo seinyemabebabe. Otane nibonaka mak unang maki gobe bianobadaaye bianoba inaminnamin okok olonamob ota Gode kla seinyemabebe.

4 Nibo naka mak unang maki klagobenob mole amitie daayemomo!Nibo i mo dosuan bianoba eka iinamin namino bobolo mo wayebiam biota naka mak unang makimo oye bianobta Ni kukubo ayamoboge oye bianobta nib niniino moomfufumobe! 5 Nibo naka makunang maki mo dlabbunoba nibtaewit bianobta ninita ye biobabo

Page 331: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 13:6 328 1 Kolin 14:1gabianoba eka naka mak unang makinibo inamin namino nabenimiboalo mo tliye bianoa eka naka makunang maki nibo kukub misiamoomkayemibo bobolo mo fumbiamnomobe! 6 Nibo naka mak unangmaki kla gobe bioba i kukub misiamonaib mole nib bobol tem daako ilumomfubenamabobe. Ina otane i kukubmisiamo deiboniba kukub ayamota namib mole nibo bobol ayamfunanoba kla seinomabbiobe. 7 Nibonaka mak unang maki gobe biobai kukub misiamo nibo omkayemibmole nibo mo deibenomobe! Amitiegobe bianoba i bobolo fumbianoba Ikukub misiamo nabib olo amito monamomabibbabo, sinanomo i kukubmisiam olo deibonomabib kesoa niboi daayemobo i kukub misiam olobobolomo funyemobe ge fumbianobagobenomo!

8 Nibo nakaia unangai gobe biobokukub olo mo blimanomobabe.Amit namabobe. Sinanomo GodeHobe e titil olo nakaia unangaiomkayebea i e wengo naka makunang maki omkayebib osa eka wengafeto o mitmakamo i mo tekeinkebibbao i sital dimo tam tlebuaobib osa eka nakaia unangai tekeinkemin homono tekein kebib osa oalukum blimanamabobe. 9 NiboGode wengo alukumo mo tekeinkebobbabe. Atosin ota tekeinkebianobta naka mak unang makiomkayebuobe. 10 Sinanomo inaminnamino dot ayamo tloa eka inaminnamino memalo bu ole alukumblimanamabobe. Am olo dimoGode Hobe e titilo nibo omkayebeainamin namino nabobo alukumblimanamabo otane naka makunang maki gobenin kukub ole moblimanomobabe. O amit namabobe.11 Sino ne gwab binibio dimo newengo makob meme gwabi wengota obiania eka ne bobol tem funinomakob meme gwabi bobol tem funinota fumbiam biania eka ne funaniaNe inaneme genimi osa makob memegwabi bobol tem funin ota fumbianiaina binibu otane memalo damania

sino ne gwab biania kukubo nabinibuosa eka bobol temo fumbinibuosa deibueibiobe. 12 Memalo nibomeme gwabi nabinabib inanobainamin namino alukumo mo tekeinkebobbabe. Besa ato ota tekeinkebuobe. Makob nibo tenoba aayoeino biamo kikib ye mabianoba aakikito dokamobo nib kibio klao mowatenabobba inanoba nibo Godekukub osa alukumo mo tekeinkebobbabe. Memalo nibo inanobaatosin ota tekein kebuobe. Sinanomonibo Gode kibio atem nabianoba ekamakob e nanea nib kukubo kla tekeinkebe inanoba nibsa e kukubo klatekein kenomabbiobe. Am olo dimoinamomabbuo nakai Gode wengonaka mak unang maki omkayebiboimino mo omyena bianiba eka nakaiaunangai weng afeto o mitmakamoi mo tekein kebibbao imino moobianiba eka nakaia unangai tekeinkemin homono tekein kebibo iminomo tekein kenanomabibbabe. Amolo dimo inamin namin olo alukumblimanamabo 13 otane kukuboasumatna ota mo blimanomobabe.O amitie bua nibo amitie namtesomabbiobe. Nibo kukub olonamomabbuo inaminobe. Nibo Godeamitie bainobo gabianoba eka makole fumbianoba E kukubo ayamoamitie omkayebebo ge fumbianobaeka mak ole naka mak unang makiamitie gobenanomabbiobe. Kukuboasumatna olo alukum ayam otanenaka mak unang maki gobenin kukubota dot ayamobe. O kukub asuogaisonobiobe.

14Gode wengo naka mak unang maki

omkayemin titilo dot ayamobe.1 Ibo ne weng olo wenteniba naka

mak unang maki kla gobeine! Nakamak unang maki gobenin kukubolo dot ayamobe. Ne weng makobaabenamabio inaminobe. GodeHobe e titilo ibo afet afet omkayebekesoa ibo fumbianiba Gode titilo nialukum omyeko ge funine! Godewengo naka mak unang maki ili

Page 332: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 14:2 329 1 Kolin 14:9wengo omkayemin titilo dot ayamkesoa ibo o bobolo kla wayemoko!2 Ibo fumbianiba Gode Hobe niwengo dabalim nakaia unangaimo obinabibbao ni sital dimo tamtleyebua omin titilo omyeko gabibotane ibo ib sital dimo weng olotam tleyebua omibo o naka makunang maki mo daabenota tekeinkenomabibbabe. Nakaia unangaiweng olo i sital dimo tam tleyebuaobibi naka mak unang maki mooyebibbabe. Niminbabe, naka makunang maki i weng olo mo tekeinkebibbabe. Eka nakaia unangaiweng olo i sital dimo tam tlebuaobib isa imalo mo tekein kebibbakesoa i weng olo God eta ohabiobe.Gode Hobe emaye weng ayok oloomkayebeta obiobe. 3 Ina otane nakaiGode wengo ili weng omkeimanibanaka mak unang maki omyaiboweng olo ili weng kesoa i o klawenteniba tekein keniba i bainobogalino sbal manomabiobe. I inanibaGode wengo ili weng omkeimaibanaka mak unang maki weng olowentaibo bobol ayam funaniba iGode okoko tosianino deibonibasbalma okok kemomabiobe. 4 Nakaiaunangai wengo dabalim nakaiaunangai mo obinabibbao obib wengole nakai weng olo obib nakai ilibobol tem funin ota daaye bianoai bainobo galino dosbal sambobe.Otane nakai Gode wengo ili wengomkeima bianiba naka mak unangmaki omkayebib oleweng olo ili wengkesoa bainobo galin nakaia unangaialukum i kla wentebiba weng olo ibobol tem funino daayebua i Godekukubo kla tekein kebiobe. 5 Neenangge funania Ibo wengo dabalimnakaia unangai mo obinabibbaoibo alukum omib mole kukub oloayamobo ge funai otane ibo Godewengo ilib weng omkeimaniba nakaiaunangai omyaib ota dot ayamobe.Nakaia unangai Gode wengo iliweng wentaibo weng olo i boboltem funino daabenamabobe. Ina

otane nakaia unangai wengo dabalimnakaia unangai mo obinabibbaoomkeimanimibo weng olo baanimibnakai ili bobol tem funin otadaabenamabobe. Eka naka makunang maki weng olo wentaib ile omitmakamo mo tekein kenomabibbakesoa weng olo i bobol temo modaabenota i bainobo galinomo dosbalmanamabobabe. Otane Gode e titilonaka make omalea e wengo dabalimnakaia unangai mo obinabibbaomitmakamo tekein kenea e wengolo ele weng deskinanea naka makunang mak ibo omyame ota iboweng olo tekein keniba o ib boboltem funino daabenamabo kesoakukub olo ayamobe. 6 Ne nekwalibo wentine! Sinanoa ne ibsuonatlamabio wengo dabalim nakaiaunangai mo obinabibbao baabeimole ibo o mitmakamo mo tekeinkenibta o ib bobol tem funino modaabenamabobabe. Otane ne Godewengo ninib weng omkeimaniaomyami ota ibo kla wentenibta o ibbobol tem funino daabenamabobe.Ne Gode wengo e inamin naminonanamabeo wengo ninib wengomkeima biania ibo aleyemi ota ibokla wentenibta weng olo ib bobol temfunino daabenamabobe.

Nibo Gode wengo ninib wengomkeimamomo!

7 Inamin namino afen smik blimosa makob inaminobe. Nakai wasadlamao boubib biamo o wengoklao mo nganim blim besa klingklang no mole nibo fatnanobta owengo ngambo tekein kenomab-bione? 8 Nakai eili boniba nakamaki nganabenom gaibo i wengowebianiba sum nganasibta nakamaki wenteniba tetemnibta monibtagenomabiobe. Otane i wengo klao mowebia nganaim blim keib mole nakamaki mo wenteniba tlibta monibtagenomabibbabe. 9 Ibsa inanibawengodabalim nakaia unangai mo obin-abibbao obianiba Gode wengo nakamak unang maki omkayemib mole iweng olo klao mo wentomabibbabe.

Page 333: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 14:10 330 1 Kolin 14:20Ib weng olo tib deib unamabobe.O nakaia unangai bobol temo mounota i weng olo mitmakamo motekein kenomabibbabe. 10 Nakaiaunangai dabalim olo blibi i wengoafet afet obib otane i weng oloalukum mitmakamsabe. I weng oloobibo ili weng kesoa o mitmakamotekein kebiobe. 11 Inamin kesoa nibominoba Gode wengo omkeimabobbiamo naka make wengo dabalimnakaia unangai mo obinabibbaobaanemeo nibo e wengo mo tekeinkeim blim kenomobo funanoba Ebib mak nakabo genomabbiobe.Eka nibsa wengo baanomobo nakaele nib wengo mo tekein keimblim kenea e funanea I bib maknakabo genanamabe kesoa e nibbobol tem funino mo daabeneta ekanibsak e bobol tem funino mo daabananomabbiobabe. 12 Inamin kesoaibo funaniba Gode bainobo galin nakamak unang maki i bobol tem funinodaayemin titilo ni omyia e okoko okokkemomo ge fumbianibte!

13 Ibo lotu kenom geniba minabianiba nakamake e sital dimowengodabalim nakaia unangaimo obinabib-bao tam tlubanoa baanang ge molee Gode baabanea God kobo weng olomitmakamo ne tekein kenia deskinanene weng baanamin titilo omnenege baabanea e omaleta e weng olomitmakamo ele weng deskinanetanaka mak unang maki omyeko! 14Neweng olo ibo baabenamabio kla fu-naine! Gode Hobe e titilo nibo omye-nea nibowengo dabalimnakaia unan-gai mo obinabibbao obianoba Godenganhamobo nibo o mitmakamo motekein kenomabbiobabe. Besa sitalota ye nganhamomabbu otane Godeemaye weng olo mitmakamo tekeinkenamabebe. 15 Inamin kesoa ne fat-nanamabine? Ne kukub olota nanam-abibe. Ne lotu kenang genia tenia lotuamo tlamio Gode titilo ne omnamabekesoa newengo dabalimnakaia unan-gai mo obinabibbao obiania Godenganhamang gamio e titilo ne om-nea weng olo mitmakamo tekein ke-

nia deskinania nene weng omkeimabiania eka mak ole Gode Hobe titiloomkanebea ne wengo dabalim nakaiaunangai mo obinabibbao anso ngam-biam blia e titilo omkanebea ne ansolomitmakamo tekein kenia deskina-nia nene weng ans ngambiam nam-abibe. 16 Ibsa mo inaim blim keibmole naka mak unang maki ib wengomo wentomabibbabe. Ibo wengo da-balim nakaia unangai mo obinabib-bao obianiba Gode niniino dobtoulebnimibo naka mak unang maki ibweng olo mo wentenibta bainobogenomabibbabe. Ibo inamibo i ibweng olo tobtlin haloniba weng oloni wengba yole i fatnangge obibe?gabianiba tobtlinomabiobe. 17 Ibowengo dabalim nakaia unangai moobinabibbao omibo ibo Gode nini-ino kla dobtouleb nomabib otanenaka mak unang maki weng olomitmakamo mo tekein kebibba ke-soa weng olo i mo daabenomobabe.18 Ne mo baanita Ibo wengo dabalimnakaia unangai mo obinabibbao moomibe ge baabenimibabe. Nemal osaGode Hobe e titilo ne omkanebea amhomono dimo ne nemaye nenekiembiania wengo dabalim nakaia unangaimo obinabibbao obiania Gode nganhabinabibe. E titil olo ne omkanebeota ibo omkayebeo gaisonobiobe. Netitil olo bobolo funania Gode gangobogabibe. 19 Ina otane bainobo galinnakaia unangai mina bianiba lotukebiba ne baka lotu kenang gamione kukub olo deibonia Gode wengoili weng omkaye bia nakaia unan-gai weng olo wente bianiba i Godekukubo kla tekein kebib kesoa nekukub olo ayamobe. Ne funania Newengo dabalim nakaia unangai moobinabibbao omi mole i ne weng olomitmakamo mo tekein kenomabibbakesoa i wengo tekein kebib ota wengoi mo tekein kebibbao gaisonobiobo gefunaiobe. Nibo Gode wengo ili wengomkeimabobo i o mitmakamo tekeinkebib kesoa o i bainobo galino daayebinabobe.

20 Ne nekwal ibo ne weng olo

Page 334: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 14:21 331 1 Kolin 14:27kla wentine! Ibo mo meme gwabiulab anibta wengo dabalim nakaiaunangai mo obinabibbao obianibtao bobolo mo funimibe! Memegwabi mo tekein kenibta kukuboyo nanomob ota nakaia unangaidaabenamabobe gabibbabe. Otanenaka gang ile bobol temo klafumbianiba Kukubo yo nanomobota nakaia unangai daabenamabobeeka yole i mo daabenamabobabegabib kesoa ibo meme gwabi funinodeiboniba naka gangi bobol temsaine!Inanomabib otane ib bobol temokukub misiam namino o bobolodokobenoa deiboniba makob memegwabi bobol tem fumbib inaine! 21 Ibowentine! Sinanggwano Gode e wengoe weng omkeimalin nakai omkayebeai weng olo Yudai ili weng obianibaYuda nakaia unangai omkayebibotane i weng olo omdibimib kesoaSume bib mak nakai dlanea tenibai betan mak seli weng ota Yudaiomkayebiba i weng olo wentemimblim binibbiobe. I ina binibbuo Godebuk temo baanoaSume baanea Ne bib mak nakai

weng afet omini dlaia tenibaYudai kima bianiba Godewengo ili weng omkayebibaYudai weng olo mitmakamomo tekein kenibta bainobogenomabibbabo genebiobogenobiobe.

22 Inamin kesoa nibo weng olotekein kebuobe. Gode funanea Netitil olo nakaia unangai omkayemiowengo dabalim nakaia unangaimo obinabibbao omibo bainobogalin naka mak unang maki kukubolo mo aleyemomabibba otanenakaia unangai mo bainobo gabibbaile weng olo wenteniba funanibaGode ni dosuan bianeta weng oloomkayebebo ge funaine geneta eweng olo omin titilo bainobo galinnaka mak unang maki omkayebebe.Ni Gode weng omkeimalin titilolo bainobo galin nakaia unangaiomkayeboba i Gode wengo ili

weng obianiba naka mak unangmaki omkayebibo bainobo galinnakaia unangai weng olo wentenibafumbianiba Weng olo bain Godewengobo o nibo daayemabobo gabibotane nakaia unangai mo bainobogabibba ile weng olo mitmakamo motekein kebibbabe.

23 Bainobo galin nakaia unanga ibolotu damibo te mina bianiba wengodabalim nakaia unangai mo obin-abibbao ibo alukum obiba naka makunang maki kukub olo mo tekeinkebianibta bainobo gabibbai tenibaweng olo wentaibo i fatnangge fu-nanomabibe? I funaniba Nakaiaunanga eli bobol tem funin blimbianibta wengo misiam ye obiobogenomabiobe. 24-25 Otane ibo lo-tuo kimanom gaibo Gode wengo ilibweng omkeima bianiba nakaia unan-gai omkayemibo nakaia unangai mobainobo gabibbai teniba weng olowentaibo i kukub misiamo nabib osaeka bobol tem misiamo fumbib osafunaniba Ni kukub olo nabobo misi-amobo, i weng ota bainobo, ni Godekukubo mo wafu biobbabo ge fu-naniba i Gode niniino dobtouleb bian-iba baaniba Bainobo, Gode ibo bekebebiebo genomabiobe.

Bainobo galini Gode niniino motondobtouleb nine!

26 Ne nekwal ibo wentine! Ibominiba Gode niniino dobtoulebbianiba okoko namom gaibo kukubolota namine! Make anso kimaneaeka make Gode kukubo alebenea ekamak ele Gode wengo e omalameoomkeimanea eka mak ele wengodabalim nakaia unangai mo obin-abibbao obea eka mak ele e wengolo deskinamin titilo Gode omalameoili weng deskinea nakaia unangaiomkaye biam nine! Ibo kukub olotaina bianiba bainobo galin naka makunang maki i bainobo galino omsbalsanyemine! Ibo inamibo kukubowatemiba bainobo galin naka makunang maki mo daabenamaboba biomole kukub olo deibueine! 27 Nakamak unang maki wengo dabalim

Page 335: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 14:28 332 1 Kolin 15:1nakaia unangai mo obinabibbaobaanamin titilo Gode omya baanomgaibo naka homoni mo omibe! Asuaasumatnaea mak ita baa tlaiba ekabib sak ele i weng olo deskinanea iliweng baa omkeimaneko! 28 Otanebibam olo sake Gode titilo omalea eweng olo deskinamin nakae blim biemole wengo dabalim nakaia unangaimo obinabibbao obib nakai weng olomo baanimibe! I deiboniba imayebianiba God eta weng olo ohamine!29 Nakai asua asumatnaea mak itaGode wengo omkeimamib ole ekamak ibole i weng olo moton sambianiba Olo bain Gode wengobeeka olole Gode wengbabe gabianibamoton sam bianibte! 30 Naka makeGode wengo omkeimabea eka nakamake Gode bobol tem funino omaleaesak weng olo omkeimanang gemole sino mabianea omkeimabenakae denabanea esak omkeimaneko!31 Ibo ina bianiba Gode wengo baaomkeimasese bianiba bainobo galinnaka mak unang maki omkayebibai weng olo wente bianiba i bainobogalino sbal maine! 32-33 Ibo lotukebianiba Gode niniino dobtoulebblibo e fumbianea I mo alukummanibta ne wengo omkeimamibe!Elekiem elekiem ita omkeimabibamak ile dongke toula bianibaweng olo wenteniba kla funainege fumbe kesoa nakae Gode wengoomkeimanang gameo funanea Amoyo dim ota omkeimaneme ekayo dim ole deiboneme gabianetaomkeimameko! 34 Ibo lotu kebianibaGode ninino dobtouleb nom gaibounang ile wengo mo omibe! I kimikgeniba makob bib mak bib mak selinaniba i lotu damibo unangi wengokimik gebinabib inamine! Gode buktemo baanoaUnangi imakwali kitem daak nine

genobiobe.35 I inabiba nakai Gode wengo

omkeimaibawenteniba omitmakamoklao mo tekein keim blim kenim-ibo i heke blib temo mo baanimibe!

Deibueibbua am unaniba ili imakwalita baabeibta alebeine! Unangi lotudamibo unangi wengo baaib molekukub olo misiamobe. 36 Ibo fat-nanibta ne wengo wentenamino dei-bonibta kukub afeto nabibe? Ib kukubolo misiamobe. Gode e wengo sinoibo mo omyim blimobe. E nakamak unang mak ita sino omyenetaibole mit omyebiobe. Gode e wengoilibkiemo mo omyim blimobe. E nakamak unang mak isa alukum omye-biobe. Inamin kesoa ibo ne wengomo omdibine bianibta ilib bobol temfunino mo namibe!

37 Naka maki ib isak temo blibifunaniba Ni Gode weng omkeimalinnaka kesoa Gode Hobe e titilo niomkayebea ni e okoko okok kebuoboge fumbib ibo ne weng ele dolaomfubenamabi olo tekein kenibaweng olo nib Sum eta Fole omaletadola omfubenebe geine! 38 Ib isaktemo naka maki obianiba Fole wengolo nib Sume wengba kesoa nie wengo mo wentaobbabo gabibnakai weng olo ibo baabenimiboibo i wengo mo wentaibe! 39 Nenekwal ibo miniba lotu kemomgaibo Gode enangge baabaine! Godkobo keb titilo ni omyeba ni kebwengo nini weng omkeimanomo gebaabaine! Ibo inaniba Gode wengoilib weng omkeimanimibo kukubolo dot ayamobe. Eka naka makewengo dabalim nakaia unangai moobinabibbao baanang game osa ibomo watanibta tolobo genimibe! 40 Inaotane ibo Gode wengo ilib wengomkeimamib osa eka wengo dabalimnakaia unangai mo obinabibbaoobianiba Gode niniino dobtoulebnimib osa ilib bobol tem funino moomasanibta namibe! Makob olounobio iwat nabianiba elekiem ke utebaa omkeimase omkeimase nine!

15Klaiste kaanea imin hananebiobe.

1 Ne nekwal ibo wentine! Sinone Yesus Klaiste dowan wengo ibo

Page 336: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 15:2 333 1 Kolin 15:14omkayebia wenteniba bainobo geib-buo memalo ibo ib bainobo galinosbalma wafu bliobe. Ne funania Neibo weng olo imin baabeia funainege funania weng olo baabenamabibe.2 Sino ibo hengmino temo bliba Godedotlanebio kesoa ibo Klaiste dowanweng olo amitie kla wafu blib moleGode kukub ayamo omyia ibo amitnomabiobe. Eka ibo weng olo klaomo bainobo geim blim blib mole iboamito mo nomabibbabe. 3 Ne sinoYesus Klaiste wengo wente bianiane weng olo ibsa omkaye binibiobe.Ne weng olo ibo omkaye binibio,weng olo sbalobe. Weng olo enam-inobe. Klaiste atdimo kaanea nibhengmino walubenebuo makob sinoGode weng omkeimalin nakai Godebuk temo dolaibbio inanea Klaiste te-nea atdimo kaanea 4 naka maki de-beb moniba tom tem wat dofaibbuaamo asu kenea make dim ele Godee imin dofaanea hanasebe. Sinang-gwano nakai weng olosa Gode buktemo dolaibbiobe. 5 E imin hananeamikiktemo monea Fita esu ye mote-mea atemeta omito e monea e okokdlasanin nakai mak isu ye motemeaisa atemnaibta 6 omito e monea bain-obo galin nakaia unangai homoni 500i miblib isu ye motemea isa atemib-biobe. Ne futan ele dolanamabi olodimo nakaia unanga eli maki kaaibbuotane homoni sma bliobe. 7 Omitoe monea e ninge Yems esu ye mote-mea atemea omito e monea alukume okok dlasanin naka isu osa mote-mea i atemnaibta 8mubiango e teneanesu ele tleta atemibiobe. Amo yodimo ne naka misiam hengmin gamkesoa Yesuse ne tenanimba otane etenea nesu tleta atenita ne bainobogeibiobe. 9 Yesuse okok dlasaninnakai kukubo misiam otane Fol nekukub ole dot misiamobe. Sino neYesuse mo bainobo geim blim binibiodimo ne Yesus Klaiste bainobo galinnakaia unangai enin kino omkayebinibio kesoa naka maki ne baat-neniba E naka ayambabe, e Klaistebainobo galin nakaia unangai enino

omkaye binebio kesoa ni e mo baa-banobta E Yesuse okok dabasaninnakabo genomobbabo geib mole iwengo bainobe. 10 Ina otane ne Godenemhalilanea daatnenea bobol temfunin ayamo omnebio kesoa memalone Yesuse okok namasanin nakabe.Gode ne nemhalim bianea amitiedaanebe kesoa ne besaomonimibabe.Ne e okoko omkanebeo sbalma bianiaokok kebibe. Yesuse okok dlasaninnakai maki okoko ye bumolok bianibaokok kebib otane ne okoko sbalmabiania okok kebio i okoko gaisei biobe.Otane ne nene titilo mo daaneb-ota Yesuse okoko sbalma okok ke-bibabe. Gode ne nemhalim bianeadaane bianea e titilo omkanebe ke-soa ne e okoko sbalma okok kebibe.11 Yesuse okok dlasanin nakai makini sinwalo Yesuse okoko okok ke-buobe. Ibo ni bobolo mo fumbianibtaFole okok ota sbal okok kebe blekaKlaiste okok dlasanin nakaimaki okokota sbal okok kebib bleka? gabi-anibta mo funimibe! Ibo ni wengobaabenobbuo bobolo funaine! NeYesuse okok dlasanin nakai maki nisinwal ni wengo alukum makobobe.Ni ibo Yesuse kaanea imin hananebiowengo oyebuobe. Ibo amitie weng olobobolo funine! Ibo weng olo wen-teniba bainobo geibbiobe.

Bainobo galini kaaib biamo iminhana tlomabiobe.

12 Ni amitie Yesus Klaiste kaaneaGode imin dofaanea hananebiowengo ibo omkaye binabuobe. Iboweng olo wentebib otane nakamaki ib isak temo blibi baanibaNakaia unangai kaaibbuei imino mohananomabibbabo ge obib kesoai bobol tem funin osa eka i wengolosa misiamobe. 13 I weng olobain bio mole sino Yesus Klaist esakaaneo mo inaneta hana tlamebabe.Otane e hana tlebio kesoa i weng olodimobe. 14 Ni ibo baabenoba YesusKlaiste kaanea Gode imin dofaaneahananebiobo ge oye binabuobe. Niinangge oye binabob otane e Godeimino mo dofaaim blim kenebiomole ni weng olo dimobe. Eka

Page 337: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 15:15 334 1 Kolin 15:27ibo weng olo wenteniba bainobogeibbu osa Yesuse imino mo hanaimblim kenebio mole ib bainobo galinolo dimobe. 15 Ni ibo baabenobaKlaiste kaanea Gode imin dofaaneahananebiobo ge oye binabob otanenaka maki ib isak temo blibi baanibaNakaia unangai kulilaibbuei iminomo hananomabibbabo gabiobe. Iweng olota bain obib mole ni wengoGode dim oha binabuobe. Otanebain ye Gode Klaiste imin dofaaneahananebiobe. 16 Gode sinanomonakaia unangai kulilaibbuei imindohaaia hana tlomabiobo genebioweng olo dim bio mole ni sinobaabenoba Sino Gode Yesus Klaistekaaneo imin dofaanea hananebioboge baabenobbuo weng olosa dimobe.17 Yesus Klaiste kaaneo Gode e iminomo dofaaneta hana tlebioba bua iboYesuse bainobo gabibmole ib bainobogalino yo mo daabenota Yesuse ibohengmino temo blibo dotlaneta amitnomabibbabe. 18 Eka nakaia unangaiobianiba Gode nakaia unangaikaaibbuei imino mo dohaanetahananomabibbabo gabibo weng olobain bio mole sino nakaia unangaiYesus Klaiste bainobo gabianibakulilaibbuei mo monibta Gode biboamit nomabibbabe. 19 Nibo YesusKlaiste wengo bainobo gabianobasma dabalim ele biobo Gode nibodaaye bianea kima bia nibo klayambiob otane sinanoa nibo kaanomobodimo Gode nibo mo daabeneta iminomo hana tlim blim kenob molebainobo galinba nakaia unangainibo baabeniba Ibo dim weng yotawenteniba bainobo gabib bita ibbainobo galino misimu benobogeniba dohalinomabiobe.

20 Ina otane sino Yesus Klaistekaaneo Gode imino mo dofaanetahanaim blimobo galin weng olodimobe. Yesuse kaaneo Gode bain yedofaanea imin hananebiobe. Wengolo bainobe. Sino e imin hananebiokesoa nibo tekein kebuobe, sinanomoGode nakaia unangai kulilaibbue isaimin dohaanea hana tlomabiobe.

21 Sinanggwano Adame kukubmisiamo naneo Gode baabanea Koboinaneb kesoa sinanomo kebmolobseliwalo unaibi alukumkulilamomabioboge baabanebua sinanoa naka makee niniino Yesus Klaiste kaanea iminhananeo Gode Yesuse baabaneaKobo inaneba imin hananeb kesoasinanomo nakaia unangai kulilaib-bue isa imin hananomabiobo gebaabanebiobe. Sinanomo i baininanomabiobe. 22 Nibo Adamemolobsel kesoa nibsa kukub misiamonanoba kaanomabbiobe. Eka bainobogalin nakaia unanga nibo Klaiste tenabiob kesoa sinanoa nibo kaanomoboGode imin dohaanea hananoba eamit bekeba nomabbiobe. 23 Niboinanoba imin hananomabbu otaneYesus Klaist eta sin hananebio kesoae imin tlameo e bainobo galin nakaiaunanga nibo kaanob biamo iminhananomabbiobe.

24-26 Sinanoa Yesus Klaiste imintlameo dimo dabalim olo inaminnamino alukum blimanamabobe.Yesus Klaiste inamin namin oloalukum kima bie bita sinanota Godebaabanea Kobo keb makaai alukumyenaneba gaiseneba kebta i kimanalege baabanemeo e inanamabebe.Am olo dimo Yesus Klaiste dabalimolo komokwali omomomi e wengoomdibihabib isa eka Gululamemeletan isa watwat dabe tlanemeo,o abuk ota e makaa sumo watwatdabonamabebe. Olo kaanamin kukubotabe. E baanea Kaanamin kukuboblimanoko genea blimanamabokesoa nakaia unangai imino mokaanomabibbabe. Yesus Klaiste emakaai gaisenea watwat dabenea emeletan isa inaminnaminosa alukumdlonea Gode dlalea e inamin naminolo alukum kla kimanamabebe.27 Nibo tekein kebuobe, kaanaminkukub osa blimanamabobe. Nimin-babe, Gode buk temo Yesus Klaisteweng sango enangge baanoaGode baabanea Kobo inamin namino

alukum gaisoneba inaminnamin olo alukum kimanalege baabanebiobo genobio

Page 338: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 15:28 335 1 Kolin 15:34kesoa Yesuse inanea nakaia unangaisa eka inamin namin osa alukumkimanamabebe. Ina otane YesuseGode mo dabasananeta kimaneme-babe. Niminbabe, Gode emaye wengolo baabanebio kesoa e Yesuse kitemdaako mo biamabebabe. 28 SinoGode e miine Yesus Klaiste baa-banea Kobo inamin namino alukumkimanale ge baabanebua e miin eleinanea inamin namino alukum kimabiebe. Sinanomo e kimanin okokoblimanoa deibonea inamin naminoalukum omonea Gode omanea baa-banea God kobo ne kimaninobo gebaabanamabe kesoa Gode elekiemeleta Yesus esa nakaia unanga isa ekainamin namin osa alukum kimanam-abebe.

29 Bainobo galin nakaia unangaimaki aayo mo fuelaim blim bianibakaaibbua eka naka mak unangmaki afen blibi i bobolo funanibai bainobo galin nakaia unangaikimanin nakai baabeniba Ibo niaayo imin fuelabeine! Ni aayeimin fuelabenomabib olo makobibo bainobo galin naka mak unangmaki aayo mo fuelaim blim bianibakaaibbuei i aayo fuelabenomabioboge baabenomabib otane naka makunang maki fumbianiba Nakaiaunangai kaaibbuei Gode i iminomo dohaaneta hananomabibbaboge fumbinabib kesoa i bobol temfunin olo bain bio mole nakaiaunangai kulilaibbu eli bobolofunaniba aaye imin fuelanomabibkukub olo mitmakam blimobe.Ibo kukub olo inabib kesoa nibotekein kenoba Bain nakaia unangaikaaibbuei imin hananomabiobogabuobe. 30 Ni monoba bib makbib mako haabianoba Gode wengoomkeimabob o dafa ota nakamak unang maki baaniba Niboi yenanoba kaaine gabiobe. Iinangge oyebib kesoa ni kaanomoboimino mo hananomabbioba moleni tosiananoba ni mo monobtabib mak bib mako haabianobtaGode wengo mo omkeimamobbabe.Otane ni kaanomobo bain ye imin

hananomabbio kesoa naka makunang maki baaniba Ni i yenanobakaaine ge oyemibo ni i tolo motosiambobbabe. Ni Gode wengosma omkeimamomabbiobe. 31 Ibonib Sume Yesus Klaiste bainobogeiba ibte nete Klaist ete nanobanib bobol temo makob ambiobkesoa ne ibo seinyebibe. Ne wengolo bainobe. Eka ne weng makosa baabenamabio bainobe. Amobba ye bomanomo bomanomoyo nakaia unangai bobol temoamitie fumbianiba Ni Fole ananobakaaneko ge fumbiobe. 32 Naka makiEfesas bib ele blibi makob til satilieil halebi yenanabib inaniba nenananom genabiobe. Nakaia unangaikaanimibo iminomo hananomabibbabiamo ne Gode okoko okok kebiolo mitmakam blimobe. Naka makibaaniba Nibo kaanomobo imino mohananomabbioba kesoa nibo imenaaayao tali wembianoba ninib boboltem namomo! Niminbabe, nibokaanomobo alang namanomabbiobogabib otane i bobol tem funin olomisiamobe. Nibo mo inamobe!

33 I weng olo bainbabe. Ibo iweng olo mo wentaibe! Weng makobaanoa Nakaia unangai i bobol temfunino misiam fumbibi naka makunang maki i baka haanimibo i boboltem funino watwat dabenomabiobogenobio kesoa weng olo bainobe. Ibonakaia unanga eli wengo wentenibabainobo geib mole i weng olo ib boboltem funino watwat dabenomabib ke-soa ibo i weng olomowentaibe! 34 Iboib bobol tem funino misiam fumbibkesoa ibo ib bobol tem funin misiamolo deiboniba ibo hengmino iminomo hengamibe! Naka mak unangmaki ib isak temo blibi i Gode motekein kebibba kesoa i bobol temofumbianiba Nakaia unangai kaanim-ibo Gode i imino mo dohaanam-abebabo ge fumbib kesoa ne fu-nania Ibo ib bobol tem funin olobobolo fumbianiba aal genaline gebaabenamabibe.

Nakaia unangai kaaniba imin hana-

Page 339: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 15:35 336 1 Kolin 15:50nimibo i damo afet anamabobe.

35 Naka mak unang maki baanibaFolwal ibo obianiba Nakaia unangaikaaib biamo imin hananomabiobogabibo ib weng olo mitmakamblimobe. Nakaia unangai kaaibbueifatnanibta imin hananomabibe? Iimin hanaib mole i damo fatnaminnanomabibe? ge baanomabiobe.36 Ibo inangge baanimibo ne baabeniaIbo bobol tem funin blimobo gebaabenamabibe. Ibo wentine! Ibokon sano dolinimibo o gatanobio kesoa dabal tem daak bianoabela utlanoa damanabo inanibanakaia unanga isa kaanimibo iminhananomabiobe. 37 Ibo konodoliom gaibo damanobuo dimomo weiso tebeleb tenibta tebelbunomabibbabe. Ibo dabo olobdoliniba difingo bela utlanoa anotelo dlanoa damanabobe. 38 Godeele bobol tem funanea baaneaNakai mil sano dolinimibo mil yedamanoa eka kon sano dolinimibosa makob kon daman anamabobogenebio kesoanakaia unangai inanibainamin namino dabo afet afeto sanodolinimibo inamin namino afet afetdamanamabo inaniba nakaia unangaikaanimibo imin hananiba i damo afetanomabiobe. 39 Eka inamin naminialukum dabalim olo blib isa i damoafet afetobe. I damo makobbabe.Nakaia unangai dam osa afetobe.Eka eila tila wana aninga i dam osamakobbabe, afet afetobe. 40 Abiselidam osa eka dabalim nakaia unangaidamosa omakob klayamotane abiselidamo dabalim nakaia unangai damoulabbabe. Afetobe. 41 Afok osa alimesa awitnin osa alukum ayam otaneafoko afet alime afet eka awitnino afetnabe. Awitnino okoko afet afetobe.Mako dukge tubunoa eka mak ole kikimiin biam binabobe.

42 Nakaia unangai damo kaanimibisa eka hananimibi dam osa inanibaafet anomabiobe. Nakaia unangaikaanimibo nibo dolbunomobo i damoklaanomabib otane sinanoa i iminhananiba i damo memao omomabibodam olo mo klaanomobabe. I dam olo

amit namabobe. 43 Nakaia unangaikaaiba nibo dolbunomobo i damomisiamobe. I titil blim nabe. Inaotane i imin hana tlaibo memadamo omoniba ayam aniba titilmanomabiobe. 44 Nakaia unangaikaaiba nibo dolbunomobo i damolo dabalim olo damobe. Otanesinanoa imin hana tlaibo i dam oloabilimo damobe. Memalo nib damolo dabalim olo damobe. Sinanomonib dam olo abilimo dam anamabobe.45Gode buk temo baanoaSino Gode Adame klanebio dimo e

afen bianea dabalim olo nakabinebiobo genobiobe.

Memalo nib damo makob Adamedamo ulabobe. Klaiste tenea dabalimolo binebio nakaia unangai ohabianiba E makob mema Adamoboge oha binibbiobe. E afen smikeamit nine nibo dobyebio kesoanibo amit nomabbiobe. 46 SinoGode abilimo damo nibo mo omyimblimobe. Dabalimo dam ota sin omyebiobe. Nib dam olo dabalim olodam kesoa klaanomabbiobe. Sinanoanibo kaanoba imin hananomoboGode nibo abilim damo omyea amitnomabbiobe. 47 Sino Gode dabalehalonea Adame klanebua eka sinanoae Adam afete e niniino Yesus Klaistedabanea abilim danea daak tlebiobe.48 Nibo Adame molobsel kesoadabalim nakaia unanga nibo makobGode dabale haloneaAdameklanebueulabobe. Yesus Klaiste abilim datlebio kesoa e abilim nakabe. Ebainobo gabob nakaia unanga niboe meletanobe. 49 Nibo dabalim elebiobo nib damo makob dabalimnakae Adame damo ulab biobobe.Eka sinanoa monoba Gode bibamounaobonib damomakob abilimnakaeKlaiste damo ulab anomabbiobe.

50 Ne nekwal ibo wentine! Nakaiaunangai damo dabalim olo bliboklaanamabobe. O mo monota Godebibamo mo unamabobabe. Nakaiaunangai i damo afet animib itamonibta Gode bibo unomabiobe. Imoniba bibo yo biomabibo inaminnamino mo klaanamabobabe. I

Page 340: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 15:51 337 1 Kolin 16:4moniba e bibo unaibo e i klakimanamabebe. 51 Ne nekwal ibowentine! Ne sino weng mako ayokbinobio ibo baabenamabibe. Bainobogalin nakaia unanga nibo makikaanomabib otane mak nibo smaafen bioba Yesuse imin tlameo niboalukum kaaib biamo isa eka afen biobnibsa nib damo afet anomabbiobe.52 Mubiang am bomanomo dimoabisak make bigule obanea nib damohebmamsab timin tilain kenoa afetanabua eka Gode kulilaibbio nakaiaunangai imin dohaanea hananiba idamo afet ananoa i mema dam oloimino mo kaanomabibbabe. I amitnomabiobe. Eka bainobo galin nakaiaunanga nibo sma afen biob nibsa nibdamo afet anoba amit nomabbiobe.53 Gode nib damo afeto omyameonib dam olo mo klaanomabbiobabe.Nib damo mema olo God emikesoa nibo mo kaanomabbiobabe.Amit nomabbiobe. 54 Nib damolo ayambabe, o klaanamabobe.Sinanomo nib dam olo deibonobaGode nib damo afeto omyea dam olomo klaanomobabe. Amit namabobe.Nibo inanomobo weng olo naka makeGode buk temo dolanea baaneaKaanamin ole ne makaa kesoa ne

titilo o omakibilaia blimanam-abobo genebuo bain inanam-abobe.

55 Eka naka mak esa Gode buk temodolanea baaneaAm olo dimo Gode e makaai alukum

gaisenea eka kaanaminkukubo blimanoko geneablimananoa nibo iminomo kaanomabbioba kesoanibo kaanamino tolo iminomo tosianomabbiobabogenebiobe.

56 Gode hekmel wengo Moseseomalebuo baanoa Inamin naminkukub misiamo mo namibe genobuootane nakaia unangai weng olomo wafueim blim deiboniba kukubmisiam ota wafu binabib kesoasinanoa i enin kino watenibakaanomabiobe. 57 Ina otane Gode

nib Sume Yesus Klaiste dabaneadaakenea atdimo kaanea nib heng-mino walubenea imin hananeakaanamin kukubo watwat daboneanibo hengmin kukubo deibonobbiokesoa nibo kaanamin kukubo toloimino mo tosianomabbiobabe. Niboolo bobolo fumbianoba Gode gangobogalomo!

58 Ne nekwal ibo ne kla gobe blibe.Ibo bainobo galin nakaia unanga nibokaanoba imin hananomabbuo wengolo bobolo kla fumbianiba ib bain-obo galino amitie sbalma wafueine!Ibo nib Sume okoko okok kebibosbalma okok kemine! Sinanoa ibokaaniba imin hananimibo Gode ibokok olo molo yang kenea inaminnamin ayamo doyamabebe. Wengolo bain inanamabo kesoa ibo sbalmaniba e okoko amitie okok kemine!

16Kolin bib sel ibo monio oloniba in-

amin namino blimi daabeine!1 Ne weng mako ibo baabenam-

abibe. Ib monio olminiba Gode bain-obo galin nakaia unangai Yelusalembib ye blibi oyine getabe. Neweng olosino bainobo galin nakaia unangaiGalesia betan ye blibi baabeibiomemalo ibsa weng olo baabenimioibsa inaine! 2 Ibo sande elekiemelekieme dime elekiem olokiemib monio ilib am ye olminamine!Ib okoko molo ib kimanin nakaimonio sum okayebib mole sumolaine! Eka ib okoko molo ib kimaninnakai monio men okayebib mole ibomen olaine! Ibo monio olminabibane natlamio imino mo bumolokbianibta henomabibbabe. 3 Ibomoniosin olminabib biamabo kesoa nenatlamio oniba ne futanob dolaniabaabenia Naka eli Kolin bib sel itadlaibta ibsuo natliobo ge baabeia ibonakai ibmaye dlakaniba elita uninegenimibo i futan baka moni bakaolo oleb moniba Yelusalem bib selibainobo galin nakaia unangai oyine!4 Nesa Yelusalem bib unamabi esemakobe. Ne funania Ne Yelusalembib unano geni mole ne i baka

Page 341: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 16:5 338 1 Kolin 16:18unamabibe. Eka ne funania Nemo unamibabo gei mole deia itaunomabiobe.

Fole baanea Ne monia Kolin bib un-amo genebiobe.

5 Ne monia ibsu natlamabi otanemikiktemo ne monia Masedoniabetan ye unania monia bib mak bibmako Gode wengo omkeima binitaomito ne monita ibsuo natlamabibe.6-7 Ne monia ibsuo natlamio yebaka blia amo asu blimanota deibeunamine? Eka ye baka binitamitdanita deibe unamabi esemakobe.Ina otane ne bobol temo fumbio Neibo hebmamasabo mo deibenita bibmako mo unamabibabe. Ne ibo yebekebe blia alim homono blimanotadeibe unamabibo ge fumbi otane nibSume baatnenea Ae kobo i bekebebieba alim homono blimanote gebaatnene mole ne soko tlebianoaamo misiam anomo dimo ne iboye bekebe biamabibe. Ne inaniaibo bekebe binia deibenia bib makunang gamio ibo ne deib tamal deibunamabio daatneiba monia bib makunania Gode wengo bibo yo sel isaomkayemabibe. 8-9 Ina otane ne smaEfesas bib ele blibe. Bib olo selinakaia unangai homoni fumbianibaNi Yesus Klaiste wengo wentaobobogabib kesoa ne bib olo sma bianiaGode wengo omkayebibe. Ne okokolo ina biania okok bli kesoa nakaiaunangai homoni Yesus Klaiste wengowenteniba bainobo geine gabibe. Bibolo seli Yesus Klaiste mo bainobogabibbai i makob Yesuse makaabe. Ine Gode wengo omkeimabio watabibotane ne i tolo mo tosiambibabe.Ne bobol temo funania Ne nakaiaunangai Yesuse bainobo gabibidaabeia i bainobo galino sbal mainege fumbiania Efesas bib ele blibe.Gode singkalin am sumo niniinoFasoba amo boma binoa blimanomodim ota ne monita Masedonia betanunamabibe. 10 Timotie Sume okokookok kebeo makob ne okoko ulabokok kebe kesoa e ibsuo natlameokla daahabiba ibte ete naniba klayam

binibta deibe uneko! 11 E ibo bekebebiameo ib bobol temo mo funanibtaE naka gangbabo, tembal kesoani e wengo mo wentaobbabo gefunanimibe! Ibo e kla daahabibabinea deibenea monea bib makbib mako unang game osa e deibtamal deibo unamabeo ibo daahabibahaabinea imin tenea nesu ele tleko!Ne esa eka bainobo galin naka makiGode okoko okok kebib isa waisebiania nesu tesibte gabibe.

12 Memalo ne Abolose weng osaibo baabenamabibe. Ne e baabaniaKobo tem bainobo galin nakaia unan-gai mak item naniba moniba Kolinbib unine ge ohabi otane e baatne-nea Ne memalo mo unamabibabo geonebebe. Ina otane mitdanea e fu-nanea Ne hein olota unano genemeoe monea ibsu natlamabebe.

Weng olo mubiang wengobe.13 Ibo kukub misiamo nanimib ke-

soa ib bobol temo kla fumbianibaklabianiba ib bainobo galino sbalmabianiba mo tosianimibe! 14 Ibookoko okok kemomabibo ib boboltemo nakaia unangai kla gobe bianibadaaye bianibte!

15 Ne nekwal ibo ne Stefanas esa ealelmelel isa i weng sango baabenam-abio ibo kla wentine! I Yesuse sinbainobo ge blibta omito Glik seli makisa i Yesus Klaiste wengo wentenibabainobo geibbiobe. Stefanas esa ealel melel isa i sin Yesuse bainobogeniba e okoko sbalmaokok kebianibai bainobo galin nakaia unangai makidaayebiobe. 16 Ibo i wengo baabenim-ibo kla wente bianiba eka naka makunang maki i tenaniba Gode okokookok kebibi weng osa ibo baabenim-ibo kla wentine!

17 Ne ibo mo yatemim blim bianiane bobolo ilum omfutnebu otane iboStefanas esa Fotyunetas esa Akaikasesa i dlaiba teniba nesu ele tlib kesoane kla seimbibe. 18 I teniba nesuele tlaniba ib weng sang ayamo nebaatneniba bobol tem ayam omnib-biobe. Ibo ne weng olo wentaibo ibsabobol ayam funanomabiobe. I nibo

Page 342: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Kolin 16:19 339 1 Kolin 16:24daayebib kesoa ibo i baabeniba I nakaayamobo ge oyemine!

19 Bainobo galin nakaia unangaiEsia betano bib mak bib mak ye blibiIbo klayam blibte ge baabeibobe. EkaAkwila esa eka e alelo Flisila osa ekabainobo galin nakaia unangai teniba ikamwali am ele mina bianiba lotu ke-bib isa ibo baabeniba Klayamblibte gebaabeibobe. I ib sinwalo Sume mele-tan kesoa i ibo gobe bliobe. 20Bainobogalin nakaia unangai bib olo selialukum ibo baabeniba Klayam blibtege baabeibobe. Ibo bainobo galinnaka mak unang maki gobe bianibahetananimibo heitdabeine!

21 Ne futan olo atosino naka maketa dolatnene otane weng atosinolole Fol nemaye nene kweilonotubu dolanita ibo omfubenita Klayamblibte ge baabenamabibe.

22 Nakaia unangai nib Sume YesusKlaiste klao mo goba blibbai eninkino watemomabiobe. I e mo bakabianibta amito mo nomabibbabe!Ne bobol temo fumbiania Nib SumeYesus Klaist kobo hebmamsab tele gefumbibe.

23 Ne bobol temo fumbiania NibSume Yesuse ibo daayebea klayamnine ge fumbibe. 24 Nib sinwaloalukum Yesus Klaiste meletan kesoane ibo kla gobe blibe. Ne wengobayotabe. Ne Fol neta ib futan olodola omfubenamabibe.

Page 343: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 1:1 340 2 Kolin 1:9

2 KolinFole futan olo abukodolanea Kolin bib seliomfubesebe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unebuabifolo 26 ese mak blimanota Folefutan olo dolaneta Yesuse bainobogalin nakaia unangai Kolin biboblibi omfubenebiobe. Sino Folefutan mako dolanea i omfubeneawatemibbua e monea Masedoniabetan ye bie dimo Taitase Kolinbib danea tenea Fol esu tlaneabaabanea Nakaia unangai maki kebwengo baabenebbuo wenteniba ihengmino deiboniba i bobol temodeskina omoniba Sume omalib otanemak ile obianiba Fole Yesuse okokdabasanin naka motonbabo ge obiambliobo gesea wenteneta futan olodolanebiobe.

1:1-11 Mikiktem wengobe.1:12–7:16 Fole bainobo galin nakaia

unangai Kolin bib seli wengoomkaye binebuotabe.

8:1–9:15 Bainobo galin nakaia unan-gai monio olmina bianiba bain-obo galini naka mak unang makidaayemin wengobe.

10:1–13:10 Fole baanea NeYesuse okok namasanin nakabogenebiobe.

13:11-14 Mubiang wengobe.1 Fol neta futan olo dolanita Gode

meletani Yesuse bainobo galin nakaiaunanga ibo Kolin bibo blib ibsa ekaYesuse bainobo galini Glik betano blibibsa omfubenamabibe. Nib neke Tim-otie ne beketne bianea daanebebe.Gode ele bobol tem funin ye neYesus Klaiste okok nemasanin nakanemakanebiobe. 2 Nib Aye God esaeka Sume Yesus Klaist esa i dumo ibodaaye bianiba bobol ayam omkayem-ine!

Fole Gode gangobo genebiobe.

3-4 Nibo nib Sume Yesus Klaiste eAye Gode niniino dobtouleb nomo!Inamin namin kukub misiamo nidimo tam tloa ni bobol temo misiamomfubenomo e dohalilanea amitiedaaye bianea bobol ayam omkayebinabe kesoa nisak inanoba naka makunang maki inamin namin kukubmisiamo i dimo tam tloa i boboltemo misiam omfubenomo daayebianoba bobol ayam omkaye buobe.5 Makob naka maki Klaiste kukubmisiamo omkahabiba e bobol temomisiamu babinobio inaniba nakamak isa ni kukub misiamo amitieomkayebiba ni bobol temo misiamubebu otane Klaiste ni sinwalo nibobol tem funino makob anbiobkesoa Gode makob Klaiste daahabianea bobol ayamo omkaha binabeinanea nisa amitie daaye bianea bobolayamo omkayebebe. 6 Ni enin kinowatemebobo ibsa inaniba enin kinolo watemaibo ni daabenoba Godebobol ayamo omyenea hengminotemo blibo dotlanamabebe. EkaGode ni daabenea bobol ayamoomyameo e ibsa inanea daabeneabobol ayamo omyamabebe. Ni eninkino watemebob inaniba ibsa eninkino watememib mole Gode ibodaabenea bobol ayamo omyenea sbalmanomabiobe. 7 Makob naka makini kukub misiamo omkayebiba nibobol temo misiamu bebio inanibanaka mak isa ibo kukub misiamoomkayebiba ib bobol temo misiamubebu otane Gode makob ni daayebianea bobol ayamo omkaye binabeinanea ibsa daaye bianea bobolayamo omkayebe kesoa ni tekeinkebuobe, ibo ib bainobo galino sbalmanomabiobe.

8 Ne nekwal ibo ne weng makobaabenamabibe. Ni sino Esia betanobinobbio inamin namin kukubmisiamo ni dimo tam tlanoa nibobol temo dot ilum omfubenokesoa ni funanoba Ni kaanomabbioboge funanobbiobe. 9 Bainobe,kukub misiamo ni dimo tam tlanoani bobol temo ilum omfubesoafunanoba Ni kaanomabbiobo, ni

Page 344: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 1:10 341 2 Kolin 1:23nini skil daabenamin titilo blimobogenobbu otane kukub olo ayamobe.Niminbabe, ni mo funanobta Ni niniskil daabenomo geim blimobe. Godekulila binabibi imin dohaanamintitilsa kesoa ni ilum olo omonobae kweiban dim omfanoba e titilota ni daabene biobe. 10 Ni bainye inanoba enin obba misiamoomubenoa kaanom genabob otaneGode ni daabenea dotlanebio kesoani tekein kenoba E sinanomosaamit ina bianea daayemabebogabianoba waisa biobobe. 11 Ibsa nibeteno daayemiba Gode ib wengowente bianea daayebea sinanomosanaka homon unang homoni nibeteno daayebiba Gode i betenowentebea ohabianiba Kobo Folwalidaayebebo, ni gangobo gabuobo geohamomabiobe.

Fole Kolin bib seli mo dim baabeimblimobe.

12 Ni bain baabenomabbiobe, ninaka mak unang maki kukub ayamoye omkaye binobbu otane ibole dotayam omkaye binobbio kesoa niseimbuobe. Ni dabalim olo tekeinkemino mo omonobta ibo kukubayamo mo omkaye binobbiobabe.Gode emaye ni daaye bianea e kukubayam osa weng moton omin kukubosa omkayebeta ni omonobta iboomkaye binobbiobe. Ni ina binobbiokesoa ni bobol ayam fumbianoba Nii kukub ayam omkaye binobbiobogabuobe. 13 Ni futano ibo doladlubebebiobo ayokbabe. Ibo kinimiboo mitmakamo tekein kenomabiobegenobta dola dlubebe biobobe. 14 Iboni seinyebib otane ibo ni kukuboklao mo tekein kebibba kesoa nefunania Ibo ni kla tekein keniba I bainYesuse okok dlasanin nakabo genibakla seinyemine gabibe. Ibo memalotekein keniba I bain Yesuse okokdlasanin nakabe geib biamo sinanoanib Sume Yesuse tlame dimo ni iboseinyemoba eka ibsak ni seinye biamnomabiobe.

15-16 Sino ne tekein kenia Ibo neseinemomabiobo gei kesoa ne funa-nia Ne Kolin bib seli yatenamino asukenano ge funai biobe. Mikiktemomonia Kolin bib sel ibo yatemamiole deibenia monia Masedonia betanye dania imin tenia yatemamio ib-sak seinino asu keiba deibenia iminYudia betano tlang gamio imenodoniba dlebnita deib tamal deibotlamabibo ge funaibu otane ne bainomo inanita tlim blimobe. 17 Ibomo fu-nanibta Fole tlamabibo genebuo dimbaabenebiobo genimibe! Ne dabalimnakai baaniba Ni inamin naminonanomabbiobo genimib otane i boboltemo funaniba Ni mo inanomabbiob-abo geniba i baino nanamino den-abibi ulabbabe.

18 Nibole makob Gode baanea Neinamin namino nanamabibo gene-meo bain nabinabe inanoba nibsaInamin namino nanomo genomobobain nabinabuobe. 19 Fol nesa ekaSailas esa eka Timoti esa nita sinoGode miine Yesus Klaiste weng sangoibo baa omkeimanobta omyobbiobe.Yesus ele dimo mo baanemebabe.E Inamin namino nanano genemeobain ina binabebe. 20 Gode motonwengo baanea Ne inamin naminonanamabibo genebuo inamin naminolo alukum bain inanoa Klaiste dimotam tlebinobio kesoa ni e niniin dimOlo bainobo ge obianobaGodeniniinodobtouleb binabuobe. 21 Gode emayenib sinwalo daabeneta nibo Klaistebainobo galino sbal mabiobobe. Einanea bainobo galin nakaia unanganibo dlakanea 22 baabenea Ibo ne-miobo ge baabenebiobe. E sinanomoinamin namin kukub ayamo omyam-abe kesoa sino e Hobe nibo dobye-nea baanea Ibo tekein keniba Ni Godemi kesoa e Hobe ni dobyebiobo,sinanomo e inamin namin ayamomak osa homon omyamabebo geinegenebiobe.

Fole Kolin bib sel isuo hebmamsabomo unim blimobe.

23 Ne weng ele baabenamabi olodim biamo Gode omkeimanamabe

Page 345: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 1:24 342 2 Kolin 2:13otane ne weng olo bainobe. Ne Kolinbibo imin natenamino deibeibuomitmakamo inaminobe. Ibo kukubmisiam naibbio kesoa ne funaniaNe isuo imin monia hengmin oloomkeimai mole i bobolo ilumomfubenamabobo ge funai kesota neibsuo natenamino deibeibiobe. 24 IboKlaiste bainobo geniba ib bainobogalino sbalma bliobe. Ne ib bainobogalino mo kimabe blibabe. YesusKlaiste emaye ib kimanin naka kesoane bobol tem abilo mo omyamibabe.Ne funania Ne i daaye bia ite netenanoba seinbianobte gabibe.

21 Ne inangge fumbi kesoa ne bobol

temo funania Ne imino mo monitai hengmino omkeimabenita i boboltemabilo omyamine ge funaiobe. 2Neinania ibo bobol tem abilo omyi moleib bobol temo misiamu benoa ekaibsak seinino ne mo omnibta seim-bianamabibabe. 3 Sino ne futanodola omfubenia Ibo kukub misiamolo deibueine ge baabeibuo ne funa-nia I kukub misiam olo klaibbua nemotemamio ne bobol temo abilo moomfutnenomobabe. I sin klaibbuabogenia ne i kla seinyemano ge fu-nanita futano dola omfubeibiobe. Netekein kenia Ne monia ibsu natlaniaseinimio ibsa seinomabiobo geibiobe.4 Sino ne ib futano dolayebi dimone bobol tem daako misiamut nenoamemin bobol wanembua mebianitadola omfubeibiobe. Ne inaibuo nemofunanita Ne inanimio i bobol tem abilomyamabibo ge funaim blimobe. Nefunania Ne weng olo dola omfuben-imio i wateniba tekein keniba Fole nikla gobe bianeta weng olo baabenebogeine genita dola omfubei biobe.

Kolin bib seli nakae hengmino naneobobolo amito mo funhamibe!

5 Bainobe, naka ele ne bobol temoilum omnebu otane nenekiembabe.Bainobo galin naka mak unang makibsa bobol tem ilum olo omyebiobe.Ne bobol temo funania Ibo alukumib bobol temo ilum omfubenobo gefunai otane ne momenganita baanita

Ibo alukumobo genimibabe. 6 Ibo newengo sino dola omfubeia wentenibanaka homon unang homon ibo ohabianiba Keb kukubo misiamobo geoha bianiba e dobo klabibo kukub oloayam otane memalo inamin wengoiminomoohamibe! Yebminimkenibadeibaine! 7 Memalo ibo e heng-mino bobolo funino dokobenoa dei-boniba weng fiab omkahamine! In-amin wengo amitie ohamin ole ebobol temo misiamu banoa e bainobogalin bobolo funino dokobanoa dei-bonamabebe. 8 Inamin kesoa ibo imindobhalilaiba e yatemnea funanea Ine gotneibobo ge funaneko! 9 Sinone funania Ne naka ele wengo Kolinbib seli futano dola omfubeita i neweng olo wentutnenimib deitnenim-ibo yatemano ge funai kesota futanodola omfubeibiobe. 10 Ibo naka makihengmino bobolo funino dokobenoadeibobo binabibonesak inania i heng-mino bobolo funino dokotnenoa dei-bobo binabi kesoa ne funania Ne idaabenamabibo ge funania nakamakikukub misiamo omnibo Klaiste kindimo ne i hengmino bobolo funinodokotnenoa deiboni mole kukub oloibo daabenamabobe. 11 Nibo Gu-lulame kukubo tekein kebuobe, ebainobo galin nakaia unangai watwatdabenang gabe kesoa nibo naka makunang maki hengmino bobolo funinodokobenoa deibonob mole e nibo mowatwat dabenemebabe.

Taitase Tloas bibo mo nim blimobe.12 Ne Klaiste dowan weng ayamo

Tloas bib seli omyang genia teniaTloas bibo tlibuo inamin namino nemo wataim blimobe. Sume sin deiboklautnene biotabe. 13 Ne inania tliotane ne neke Taitase mo bianetaib weng sango baatneim blim kesoane funania Inamin yebbabo e bianeaKolin bib seli weng sango baatne-setababo genia Tloas bib sel ibo ib-maye blibte ge baabenia deibenia hentenia Masedonia betan ele tetemia eele bie kesoa atemia e ib weng sangayamo baatnenebiobe.

Page 346: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 2:14 343 2 Kolin 3:7Klaiste titil ota e okok dlasanin nakai

sbalma bianibta Gode okoko okok ke-binibbiobe.

14 Ne inaibu otane ne amitieGode gangobo ge oha binabibe.Niminbabe, nite Klaist ete nanoba nibobol temo makob anbianoba Klaistetitilo Gode ni amitie omkayebea nikukub misiamo omabbunaboba etitilo dlebnoa monoba bib mak bibmako haabianoba nakaia unangaiYesus Klaiste weng sango omkayebinabuobe. Ni kukub olo nabinabobomakob inamin namin tang ayamoglolo fubonoa walebnoa bib makbib mako onon tlanabo inaminobe.15 Klaiste ni bobol temo bibe bioGode kin dimo kukub olo makob nitang ayamo ulabobe. Ni monobaKlaiste weng ayamo nakaia unangaihengmin temo bliba Gode doketoubeisa eka nakaia unangai aseininbib deibe bebib isa omkayebobokukub olo makob isa tang ayam olokungkayebobe. 16 Nakaia unangaiaseinin bib deibe bebibi Klaiste wengayamo gobo blibba kesoa i funanibaKlaistewengomakob fetangoulaboboge fumbib otane nakaia unangaiabilim ut unomabib ile Klaiste wengayamo gobo blib kesoa i funanibaKlaiste wengo makob tang ayamoulabobo ge fumbiobe. Nakai ilititilo Klaiste wengo omkeimanaminoblimobe. Nile Gode titil otaomkayebeta omkeimabuobe. 17 Nakahomoni fumbianiba Ni Klaiste wengoomkeima bianoba o molo monio bokabianobte gabib otane nile mo inanggefumbobbabe. Ni kukubo inaminobe.Klaiste titilo dimo Gode ni dlanea bibmak bib mako haabianoba Klaistewengo omkeimabobo Gode tekeinkebebe ni kukubo molotobe.

31 Ni weng olo baabenomobo ibo

imino mo funanibta I ili niniinoomfufubiobo ge funanimibe! Godeweng omkeimalin naka maki ibsunatlom gaibo naka maki i futanodolabeniba baaniba Naka eli wengayam omkeimalin nakabo ge baaniba

dolabeniba dletniba moniba ib bib yebianiba omkaye biniba deibe unomgaibo ibsak futano imin inanggebaaniba dolabeiba dletniba wat bibmak bib mak haabinabib otane nileinamin futano mo dleb haabiobbabe.2 Ibo makob nakai naka maki futanodola dlubesiba kiniba tekein kenabibinaniba naka mak unang mak isa ibkukubo wateniba funaniba Folwalibain Klaiste okok dlasanin nakabogabibo kukub olo makob ibo nifutanobe. 3Naka mak unang mak iboyateniba fumbianiba Klaiste Folwalidlanea teniba e wengo Kolin bib seliomkayebibo i wenteniba bainobogeibbiobo gabib kesoa kukub olomakob Klaiste futano dolanebuo niomeb haabianoba ibo omkayebuobe.E inanebuo ele kweilo mo tubutadolaim blimobe. Eka e Mosesenanebuo e mo inaneta tom dim osamo dolaim blim nabe. Gode amit ninee Hob eta doboneta nakaia unangaibo dobye biobe.

4 Ni kla tekein kenoba Klaiste Godetitilo ni omkayebe kesoa ni okokonabobo weng sango omkeimabuobe.5 Ni Gode okoko nini titilo mo okokkebobbabe. Ni nini titilo inaminnamino nanamino blimobe. Godetitil ota ni omkayebeta okok kebuobe.6 Sinanggwano Gode e hekmel wengoemaye tom dimo dolanea oleb te-nea Mosese olalebiobe. E inanebuonakaia unangai bumoloku benoa hek-mel weng olo alukumo mo wafueimblim kenibta o mitmakam ota i kulilabinibbiobe. I inabiba bifol homonoblimanota Klaiste mema wengo omebtlebua nakaia unangai mema wengolo wafu blibi Gode Hobe i boboltemo bianea daayebe kesoa i mokaanibta alang namanimibbabe. Iamit nomabiobe. Gode emaye e titiloni omkayebeta ni mema weng olonakaia unangai omkayebuobe.

7 Gode makob ayal inamin einebuee hekmel wengo tom dimo dolaneaoleb tenea Mosese olanabea e ayalele watnea Mosese debelon dimosak tububanebiobe. E debelondimo makob ayal inamin tubunea

Page 347: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 3:8 344 2 Kolin 4:3datowanebua Islel nakaia unangaie debelon dimo mo watemehaminblim blib bita namdibim namdibimwatneta blimu banebiobe. Hekmelwengo sin olo titilsa otane nakaiaunangai bumoloku benoa i oalukumo mo wafueim blim kenibtao mitmakam ota i kulila binabiobe.8 Ina otane Gode Hobe mema wengolo nakaia unangai omkayebeo iafen smike amit nine dibib kesoae weng olo titilo Mosese hekmelwengo titilo gaisono biobe. 9Hekmelwengo sin olo titilsa otane bumolokubenoa nakaia unangai o alukumo mowafueim blim kenibta o mitmakamota i kulila binabiobe. Ina otaneKlaiste mema wengo omeb tlebuonakaia unangai mema weng olo wafublibi Gode Hobe i bobol temo wasunubenea i Gode kin dimo nakamolot unang molot aibbiobe. Memaweng olo hekmel wengo sino klagaisono biobe. 10 Hekmel wengosino titilsa otane mema wengo titilobeselib kesoa sin wengo gaisonoao titil blimanobiobe. 11 Hekmelwengo sin olo unobe, makob Mosesedebelon dime ayale nanea namdibimnamdibim watnea blimanebio inanoaosa o titilo blimanobio otane memaweng ole o titilo mo blimanomobabe.Amit namabo kesoa o titilo sumobe.

12 Ni tekein kebuobe, mema wengotitilo blimanaminba o amit nin kesoani o wengo omkeimamino mo tosi-ambobbabe. 13Mosese debelon dimoayal inamine tububanebua namdibimwatnea blimanang ge kesoa e funaneaIslel teni atemenemiobo ge funaneayoume dobonea debelon deibo gewalo binebiobe. Nile mo inanobtaKlaiste mema wengo omwabiobbabe,omkeimabuobe. 14 Ina otane Islelten ile makob Mosese nanea youmedobonea debelon deibo ge walobinebio inaniba i bobol tem funinonekek gebenoa i hekmel wengokimibo o mitmakamo mo tekein keimblim binibbua memalo blib isa inabiobe. Otane Klaiste e bainobo galinnakaia unangai i bobol tem funin ole

som heila kenoa bamtebebeno kesoai weng olo kibianiba o mitmakamotekein kebiobe. 15 Inabib ile memalodim osa i Mosese hekmel wengoGode buk temo kibib otane i boboltem funino sma nekek gebe biobe.16 Eka nakaia unangai kukub misiamodeiboniba moniba Sume mit temunebib ile i bobol tem funino somheila kenoa bamtubuyebua i hekmelwengo mitmakamo tekein kebiobe.17 Sum ele emaye Gode Hobobe.E bainobo galin nakaia unangaibobol temo bibe bie kesoa i hekmelweng osa eka hengmin osa moge dlabiobabe. 18 Alukum Klaistebainobo gabob naka unang nib boboltem ole inamin namin kukub olomo gebe bioba kesoa nakaia unangainibo yateme bianiba i Sume kukubowatem tekein kebiobe. Sume Hobenib bobol temo bibe bianea daayebeotane nibo hebmamsabo mo e ulabanomobbabe. Daayem bebe bita eulab anomabbiobe. Memalo Sumetitilo nib bobol temo men bibebiootane sinanomo sumu benamabobe.

4Yesuse okok dlasanin naka ni makob

dabalo heloniba keto klaibbuo ulabobe.1 Gode inanea dohalilanea okok

ayam olo omyenea baabenea IboKlaiste mema wengo omeb tlebuoomkayemine ge baabene kesoani okok olo mo tosiam bianobtakakubuwebobbabe. 2 Naka makikukub misiamo ayok nabib otanenile inamin kukub olo aal waisenoadeibonobbiobe. Ni mo dim baanobtaweng afeto omkeimanobta Olo Godewengobo ge obobbabe. Ni Godewengo keim omkeimaboba naka makunang maki wente bianiba baanibaWeng olo moton Gode wengobo geobiba eka God esa ni wengo wentebianea yateme biam bie 3 otanenakaia unangai aseinin bib deibebebib ile obianiba Weng olo ayokkesoa ni o mitmakamo mo tekeinkebobbabo ge obiobe. Ina otaneKlaiste bainobo galin nakaia unanga

Page 348: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 4:4 345 2 Kolin 4:18ile ni weng olo mitmakamo kla tekeinkeniba obianiba Weng olo motonoboge obiobe. 4 Klaiste makob Godeulab kesoa nakaia unangai e wengowentebibi i bobol tem ole makob ayalinamin ei bliobe. Eka nakaia unangaiKlaiste mo bainobo gabibba ile dabalele komoke Gululame i bobol temoneket gebe bia i sma mililambio temtab bianiba Klaiste dowan weng ayamolomitmakamomo tekein kebibbabe.5Nimo fumbianobta Ni Klaiste wengoomkeimaboba naka mak unang makiyateniba ni niniino dotouleb ninege funanobta e wengo omkeimabob-babe. Ni fumbianoba Ni Sume YesusKlaiste inamin namino alukum kimabianea ni daayebe kesoa nisak ibodaayemomo ge fumbianobta wengolo omkeimabuobe. 6 Sinanggwanodabale mo klaim blim o dimomililanamin ota biota Gode baaneaBomanale geneta bomanobiobe. Ekamemalosa God ele imin inanea e ayaleni bobol temo eibe bia ni Klaisteatemnoba tekein kenoba Gode baintitilsabo genoba e niniino dobtoulebbiobobe.

7 Nibo makob dabalo heloniba ketoklaibbuo ulab kesoa nibo sbalbabe,unobe. Ina otane Gode emaye e titilsumo ni bobol temo omabbebenebiokesoa nakaia unangai ni yateme bian-iba baaniba Naka eli i titilo blimotane Gode e titil ota omkayebebo geobiobe. 8 Kukub misiamo homononi dimo ye tam tlebo otane o ni mowatwat dabeim blimobe. Eka ni boboltem osa hekhek fumbob otane ni mofunanobta Klaiste wengo deibonomogabobbabe. 9 Eka naka maki ni kukubmisiam omkayebiba ni enin kino wa-temebob otane Gode ni mo deibeimblimobe. E ni kla daayebebe. Eka i niyena dolbiaib daaknoba dabalim daakblabob otane ni motono mo yenaibtakaaim blimobe. 10 Nakaia unan-gai sino Yesuse ananoba kaaneko geoha bianiba enino omkaha binibbioinaniba nisa yenanoba kaaine gabian-iba enino omkayebiba ni kaanaminogeteiso geteiso binabuobe. Gode fu-

nanea Naka mak unang maki Fol-wali yateme bianiba baaniba Yesuse ibekebe bianea daayebeta i mo kaaimblim afen bliobo ge oyemine ge fu-nane kesoa e enin kukub olo dei-bonea ni dimo tlebinabobe. 11 NiYesuse dowan wengo omkeima bin-abobo o dafa ota naka maki obian-iba Ni Folwali yenanoba kaaine geobinabib otane naka mak unang makini kukubo wateniba obianiba I da-balim naka otane i Yesuse titilsaboge obinabiobe. 12 Ni Yesuse dowanwengo omkeimabobo o dafa ota nakamaki ni yenanomo gabinabib otaneibole ni weng olo omkayebobo wen-tebib kesoa afen smike doboniba amitnomabiobe.

13 Sinanggwano naka make Godebuk temo dolanea baaneaNe Gode bainobo genia e wengo

omkeimabibo genebuonisa inanoba Gode bainobo genobae wengo omkeimabuobe. 14 Nitekein kebuobe, sinanomo GodeSume Yesuse kaaneo imin dofaaneahananebio inanea Yesuse meletannisa dohaanea hananoba ibtemnitemna dlebnea utnoba Yesus esu utnomabbiobe. 15 Ni ibo daabenomogenoba weng olo omkayebobo odafa ota enin sumo ni dimo tamtlebinabobe. Inamin kesoa Godenakaia unangai homoni daayebinabeo isak e gangobo geniba eniniino dobtouleb bina biobe. 16 Iinabib kesoa ni okok olo mo tosiambianobta kakubuwebobbabe. Nikobain ye hekwal anoba ni undimoaaya kenoba ban ban bebob otaneni bobol temo afen smik ole amobba ye boma boma unamo yodimo amitie mema ye bio mema yebio bibenamabobe. 17 Memalo nienin kino watemebob olo unobe.Otane o ni daayebo kesoa sinanomoGode titilo ayal inamin einobuo niomya o amit bianoa ni enin kin olowatemebobo gaisonamabo kesoa nibaanoba Enin olo menobo gabuobe.18 Eka nibo inamin namino memalobua watemebobo ni o bobolo mo

Page 349: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 5:1 346 2 Kolin 5:14fumbobbabe. Ni nibo inamin naminomo watemebobbao o bobol ota klafumbuobe. Niminbabe, nibo inaminnamino memalo dabalim olo buawatemebob ole amit ninbabe, ounobe. Eka inamin namino abilim utbua memalo nibo mo watemebobbaota amit namabobe.

51 O enaminobe, ni dam olo dabalim

olo biobo makob mon am dikinobe.Amit ninbabe, o unobe. Ni kaanobani damo klaanob mole ni amo abilimut bibebuo nakai mo geim blimobe.Gode emaye gebenebiobe. Am olounbabe, amit ninobe. 2 Ni dam olomakob mon am tem inamin kesoani mon am olo tem tam bianoba niam tem amo abilim ut buo bobolokla wayebua fumbianoba Ni o temunaobobo gabuobe. 3 Niminbabe,ni am olo tem tam unob mole niafen smiko am tem unamabobe. Oho mo biamabobabe. 4 Ni dam olodeibonoba ni afen smiko am blimho biang gamo olo misiam otane Nimema damo omonoba monoba amtem amo abilim ut buo tem unomogabuobe. Am olo ni damo gaisonobiokesoa ni monoba o tem unaobo nimo kaanomabbiobabe, amit nomab-biobe. 5Gode emaye funaneaNe i dlebutnia i amo abilim ut gebeibuo temut danamabibo genebiobe. Memaloni am olo temo mo biobba otanesino Gode e Hobe ni dobyenea baaneaIbo tekein keniba Gode ni dleb utneaabilim ut danamabe kesoa e Hobe nidobyebiobo, sinanomoeni dleb utneani amo abilim ut gebenebuo tem utdanamabebo geine genebiobe.

6 Gode e Hobe ni dobyebio kesoani mo tosiambobbabe. Ni dam olomakob amoulab kesoani smadabalimele biobobe. Ni dabalim olo biobo niSumeYesuse abilimutomo tena biob-babe. 7 Inamin namino sinanoa tamtlamabo ni mo watemebobba otaneni Gode wengo bainobo gabob kesoani tekein kebuobe, o bain tam tlam-abobe. 8 Ni funanoba Ni kaanobani dam olo deibonoba utnoba abilimut unanoba Sume Yesuse tena nomo

gabob kesoa ni kaanamino tolo motosiambobbabe. 9 Ni abilim ut biaobeka dabalim ele biaob osa ni funanobaNi kukub ayam ota wafu bioba eseinyemeko gabuobe. 10 Niminbabe,sinanomo Klaiste nibo alukum kotkebenemeo dimo e elekiem olokiemnib kukubo dabalim olo nabinob bi-amo klanea maki kukub ayam wafubinib biamo o molo kukub ayam yangkebenea ekamaki kukubmisiamwafubinib biamo o molo kukub misiamyang kebe nanamabebe.

God esa nakaia unanga isa i boboltemo makob anamin wengobe.

11 Ni tekein kebuobe, Sume Godeinanea nib kukub misiamo yangkebenamabe kesoa ni tosiananoba nibobol temo fumbianoba Ni nakaiaunangai daayeboba i Gode wengotekein keine genoba ni amitie Godewengo i aleyeboba bainobo gabiobe.Gode ni kukubo tekein kebebe. Nefunania Kolin bib sel isa ni kukubotekein keniba baaniba Gode kin dimoFolwali kukubo klayamobo geinegabibe. 12 Ne weng ele baabei olone mo funanita I ni niniino dotoulebnine genita baabeim blim kesoa ibomo baanibta Folwali imin ili niniinoomfufu biobo genimibe! Niminbabe,naka mak unang maki nakai kukubonabibowatenibamoton sambib otanei bobol tem misiamo fumbibo mowatem moton sanyebibbabe. Neweng ele baabei olo ibo nakaiaunanga eli baabeniba Folwali kukubonabib osa i bobol temo fumbibosa klayamobo ge baabeine genitaweng olo baabeiobe. 13 Naka makibaaniba Folwali weng misiam obiobogabib otane ni mo wentebobbabe.Ni okok olo okok kebianoba Godeniniino dobtouleb nomo genobtaokok kebuobe. Eka maki baanibaFolwali bobol tem funino ayamobogeib mole ni baanoba Ni Kolinbib seli daabenom genobta okokolo okok kebuobo genomabbiobe.14 Ni tekein kebuobe, Yesus Klaistenibo kla gobe bianea nib alangodokonea atdimo kaanebio kesoa

Page 350: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 5:15 347 2 Kolin 6:4nibo e okok ota okok kehabuobe.Yesuse elekiem eleta nib alangodokonea atdimo kaanebio kesoakukub olo makob nakaia unangaialukum ete naniba kaaibbiobe. Nibomakob nakai kaaniba alang namanibahengmino imino hengamino denabibinanoba nibo hengmino imino mohengabobbabe. 15 Yesus Klaistefunanea Nakaia unangai ili bobol temfuninomowafunimibe! Ne bobol temfunin ota wafu nine ge funane kesoae nib alango dokonea at dimo kaaneaimin hananebiobe.

16 Sino ni makob dabalim nakainabinabib inanoba fumbianoba YesusKlaiste inamin nakabo gabinobbiotane memalo ni mo inanggefumbobbabe. Ni kukubo memalonamomabbu osa eka sinanoanamomabbu osa inaminobe. Ninakai unaalkin osa i afobeing osamo watemubenobta funanobta Inaka sumobo eka i naka sumbabogalaobbabe. 17 Nakae waneta ebobol temo Yesus Klaist ete nanibai bobol temo makob aibbio molenaka ele sin kukubo deibonea memakukub ota wafu biebe. E makobmema naka ambiebe. 18 Gode emayeni mema kukub olo omyebiobe.Sino ni Gode makaa biob otane eYesus Klaiste dabanea daakenea nidleb tenea God esu danebua ni ebainobo gabianoba nite God etenanoba ni bobol temo makob anobaGode nisak baabenea Ibsa inanibanaka mak unang maki daabeiba isaKlaiste bainobo geiba ite nete nanobani bobol temo makob anomo gebaabenebiobe. 19 Gode funanea Netenakaia unanga ite nanoba ni boboltemo makob anomo gene kesoa e niweng omyia ni nakaia unangai oyebianoba Gode nibo gobe bianea YesusKlaiste dabanea daakenea atdimokaanea nib hengmino omtlabenebiokesoa e nib hengmino bobolo iminomo funamabebabe. E inanebiokesoa ibte ete naniba ib bobol temomakob aine ge oyebuobe. 20 Kukubolo inaminobe, Gode ni dlakaneaYesus Klaiste kukubo nabianea

wengo omkeima bineo omeisanea niomyenea dlanea tenoba menganobaibo oye bianoba Yesus Klaiste ibhengmino walubenebio kesoa ibteGod ete naniba ib bobol temo makobaine ge oyebobo weng olo makobKlaiste emaye oyebebe. 21 YesusKlaiste hengmin blim otane e nibalango dokonea nib hengminoalukum omeisenea Gode kin dimoe hengmin gam ane kesoa Gode nibhengmino molo yang kenea eta eninsumo omalea enin kino wateneaatdimo kaanebio kesoa nibo Godekin dimo naka molot unang molotanobbiobe.

6Folwali Gode okoko okok kebiba ilum

homono i dimo tam tlebinobiobe.1 Ni okoko God ete na okok kebob

kesoa ni wengmako ibo baabenomab-biobe. Ibo mo funanibta Gode nidaaye binabe kukub olo besabo gefunimibe! Ibo e okoko amitie okokkemine! 2Gode e buk temo baaneaSino ne amo kinia yo dim ota ib

wengo wentamo geibua amoyo tam tloa ib wengo wen-tibiobe. Ne ibo hengminotemo bliba dotlaibuo dim otaibo daabeibiobo genebiobe.

Ibo kla wentine! Gode amo kineabaanea Ne yo dim ota ib wengowentamo genebuo memalotabe.Eka Gode ibo hengmino temo blibodotlanamabeo am osa memalotabe.3Ni inamin namino nanoba naka makunang maki dlabmanoba hengminohenganamino blim kesoa naka makunang maki baaniba Gode Folwaliokoko omyebu otane i okok oloklao mo okok kebibba kesoa nimo Klaiste meletan anomobbabogenamini blimobe. 4 Yeye, ni kukuboafetobe. Ni inamin namin kukuboklayam wafu bioba nakaia unangaiyateniba baaniba I Gode okokoklayam okok kebiobo gabiobe. Nikukubo inaminobe. Inamin naminkukub misiamo ni dimo tam tlebo

Page 351: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 6:5 348 2 Kolin 6:18osa eka inamin namino ni watwatdabenang genabo osa eka inaminnaminoni bobol temo ilumomkayeboosa kukub olo ni dimo tam tlebo otaneni sbalma biobobe. 5 Am mak dimonakai ni yebianiba eka am mak dimoni klabuto ge dleb moniba klabutam kabianiba eka am mak dim oleni ngan dikinaye biam binabiobe. Niokoko bumolok bianoba ni kinwaomoaala bianoba eka imen osa blim kesoaimen teb aala biam nabob otane nisma okok kebinabuobe. 6 Ni kukuboklayam wafu bianoba Gode wengomitmakamo tekein kebuobe. Ni alohebmamsabo mo tliaube nabobabe.Ni nakaia unangai kla dohalimbianoba daayebuobe. Gode Hobeni kla kima bia ni naka mak unangmaki kla gobe binabuobe. 7Ni wengobaino olota obinabuobe. Gode titiloni bobol temo bibe biobe. Ni Godekukubo moloto wafu biobo makobni klemo afan sino wafunoba ekafusauo kweita sino wafu nabianobaawa gembuobe. 8 Naka mak unangmaki ni niniino omfufuyebiba ekamak ile ni niniino omabbuna yebiamnabiobe. Eka naka mak unangmaki baaniba Folwali kukubo misiamnabiobo gabib otanemak ile baaniba Ikukubo klayam nabiobo gabiobe. Ekaweng mak osa naka mak unang makibaaniba Folwali dim omin nakabogabib otane ni wengo baino olotaomin nakabe. 9 Naka mak unangmaki baaniba Folwali besa nakabogabib otane naka homon unanghomoni ni tekein keniba Folwali Godeweng omkeimalin nakabo gabiobe.Am homono dimo kukub misiamoni dimo tam tlebua ni kaain kekebinabob otane ni sma afen biobobe.Gode enino deibonea tenoa ni dimotlebinabo kukub olo e ni mo yenanetakaanabobbabe. E kukub olo ni dloklabinabebe. 10 Am mak dimo nibobolo ilum omfube binabo otaneni yo talo mo wabinabobbabe. Nibobol temo amitie seimbinabuobe.Ni afobeingo blim binabob otane niGode inamin namin homono nakaiaunangai dokaye binabuobe. Eka ni

inamin namino blim otane Klaiste nisinwal ole inamin namin olo alukumo goselobe.

11 Kolin bib sel ibo ni wengobaabenobobe. Olokiemo modeibueim blimobe. Ni ibo gobebianoba daayebob 12 otane ibta nibobolo funino deibe bliobe. Ni ibo klagobe biob otane ibo mo inanibta nimo gobe blibbabe. 13Ne ibo weng olooyebio makob aalebe e memei wengomkaye bianea dlo klabe inayebibe.Ni ibo gobe biob kesoa ibsak inanibani gobe nine getabe.

Nib bobol temo makob Gode amobe.14 Klaiste bainobo gabob nakaia

unanga nibsa eka bainobo galinbanakaia unanga isa nib bobol temomakobbabe. Afet afet kesoa ibobainobo galinba ite naniba ib boboltemo makob aniba dait okok kemindeibo blimobe. Kukub molot osaeka hengmin kukub osa o makob-babe. Afet afetobe. Eka ayal esamililanamin osa o mo kwekonam-abobabe. 15 Klaist esa Gululam esai kukubo makobbabe. Inamin ke-soa bainobo galin nakaia unanga isaeka bainobo galinba nakaia unangaisa i kukubo afet afetobe. 16 Niam kweisamo haleb tenoba Gode amtamoomfanobmole dotmisiamkesoani mo inanomabbiobabe. Bainobogalin nakaia unanga nibomakobGodeam kesoa e nib bobol tem wat biebe.Gode e buk temo baaneaNe watnia nakaia unangai bobol

tem wat unania ite netenabianoba ne i Sum aia eka ine naka unang ananomabiobogenebiobe.

17 Inamin kesoa God Sume e buktemo nakaia unangai baabeneaIbo nemeletan kesoa ibo bainobo gal-

inba nakaia unangai kukubodeiboniba kukubo afet wa-fueine! Ibo Gululame kukubmisiamo mo wafunimibe! IboGululame kukubo afetu baibmole ne ibo dleb meteniane mit tem dania 18 ne ib

Page 352: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 7:1 349 2 Kolin 7:10aaleb aia eka ibo ne memeananomabiobo genebiobe.

Sume titilsa eta weng olo inanggebaanebiobe.

71 Ne nekwal ibo ne ibo kla gobe

blibe. Gode baabenea Ibo ne memeanomabiobo genebuo weng olo bainkesoa nibo Gode tolo tosiam bianobasbal manoba nib damo hengminonamino deibonoba eka bobol temmisiam funino deibo nanoba Gode kindimo kining anomo!

Kolin bib seli hengmin kukubodeibueib kesoa Fole seinye binebiobe.

2 Ibo ni kla gobenine! Ni ibokukub misiamo mo nabenoba eka ibomo watwat dabenoba eka dim osamo baabenobta ib monio mo oise-naim blimobe. Ni ibo kukub ayamoolota omkaye binabuobe. 3 Wengele baabei olo ne mo funanita Ikukubmisiamonaibbiobo ge funanitabaabeim blimobe. Niminbabe, sinone baabenia Ni ibo kla gobe bioboboge baabeibio kesoa ibo mo funanibtaFolwali ni mo gobe blibbabo gen-imibe! Ibo kaanom gaibo nitemnanoba kaanomabbiobe. Eka iboafenibmole nitem nanoba afenomab-biobe. Inanomabbio kesoa nakaiaunangai mo baanibta Folwali Kolinbib seli kukub misiam omyibbiobogenimibe! 4Ne ibo seinye biania baa-nia Kolin bib seli klayamobo genia in-amin namin kukub misiamo ni dimotam tlebo ne bobol ayam biania klaseimbibe.

5 Ne ibo seinyebibe. Niminbabe,sino ni monoba Masedonia betan yebinobbio dim osa kukub misiamoni dimo tam tlemino mo deibeimblimobe. Kukubmisiamota betano yobukubua nakaia unangai ni weng temoye biam dleb weng oye biam bian-iba yebiam bliba ni bobol temo ilumomfubenoa tosiam binobbiobe. 6 Inaotane nakaia unangai bobolo ilumomfube biamo Gode daaye bianeabobol tem ayam omkaye binabe kesoa

memalo biob dim osa imin inaneani daabenea Taitase dabanea teneanisu tle kesoa ni bobol ayam funanob-biobe. 7 Gode Taitase dabanea teneanisu tleo olota ni bobol temo ayamomyim blimobe. E ib weng sang osaeka ibo daahabibo weng osa omebtenea ni baabesea wentenoba ne iboseinye binibiobe. E ni baabenea Kolinbib seli i hengmino nabinibbuo fu-naniba bobolo ilum omfubenoa Folkeb talo wabianiba baaniba Ni Foleatemaobobo gabiobo ge baabene ke-soa ne kla seimbinibiobe.

8 Sino naka ele ib isak temokukub misiamo nabea ibo mo Tolobogeim blim deiba bliba ne futanodola omfubeibuo ne funania Ifutan olo watemaibo i bobolo ilumomfubenamabobo genia nesa boboloilum omfutne binobiobe. Ibo nefutano yo kiniba bobolo ilum omfubebinobu otane ibo bobol ilum yo amitomo bibenim blimobe. Ne futan yoibo daabenobio kesoa ne seimbibe.9 Otane bobol tem ilumo ib dimo tamtlobio yonemo seimbibabe. Ne seininolole bobol tem ilumo ib dimo tamtlanoa daabenoa ibo kukub misiamodeiboniba naka ele dobo klanibbu otane seimbibe. Gode funanea Kolin bibseli naka ele dobo klanamino deibabianiba isa hengmin olo gobo blibkesoa aal waisenoa deibueine geneaibo inaibbio kesoa ne sino futano ibodola omfubeibuo ne kukub misiamoibo mo omyim blimobe, ne ibodaaye binibiobe. 10 Nakaia unangaihengmino hengaiba Gode daabeneai bobol temo ilum omfubenoabaaniba Ni hengmino temo biobodeibonomobobo geib mole Gode ihengmino temo blibo doketoubeai amit nomabiobe. I mo baanibtaNi hengmino temo bioba Godedotlane olo misiam nabenebogenimibbabe. Eka nakaia unangaimak ile i hengmino hengabibobobolo ilum omfubeno otane bobolilum olo dabalim olo bobol ilumkesoa i baaniba Ni hengmino temobiobo mo deibonomabbiobabo gabibkesoa i kaanomabiobe. I amito mo

Page 353: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 7:11 350 2 Kolin 8:6nomabibbabe. 11 Gode ibo hengminohengabiba daabenea ib bobol temoilum omfubenobuo kukub olo e ibokla daabenebiobe. Ibo funanibaNibo hengmino henganobobo genibaib hengmino hebmamsab deibueibkesoa nakaia unangai baanibaMemalo i kukub ayam wafu bliobogeibbiobe. Ibo hengmin olo afetuboniba Gode tolo tosiam binibbiobe.Ibo ni yatenamin teb yebua funanibaNibo kukub misiamo nabobo klanobaafetu bonomo geniba nakae ib isaktemo bianea hengabe naka ele ibosbal weng baabaibbiobe. Kukubolo ne mo baabenita Ibo misiamnaibbiobo genimibabe. 12 Ne sinofutano ibo dola omfubeibio dimone nakae tenea aalebe alelo omeisahaabinebio naka esa eka e aaleb esai bobolo olota mo funanita futanyo dola omfubeim blimobe. Nefunania Gode kin dimo Kolin bibseli ni kla gobe blib kesoa ne futanodola omfubeia i funaniba Ni Folwaligobebuobo geine genita futan yo ibodola omfubeibiobe. 13 Ibo ni gobe blibkesoa ni bobol ayam fumbuobe.

Eka weng mak ole Taitase moneaibsu natlanea yatemea ibo kukubayam wafu blib kesoa e bobol ayamfunanea seindabenea imin tenea nibaabene kesoa nisa ibo seinyebuobe.14 Sino ne Taitase baabania Kolin bibseli kukub ayamo bobol wayeboboge baabaibiobe. Ibo kukub misiamolo mo deibueim blim kenib mole neaal genalamabi otane e monea ibsunatlanea yatemea ibo bain inanibakukub misiam olo deiboniba kukubayam ota wafu blib kesoa e funaneaFole wengo bain baatnenebiobo gefunanebiobe. Ibo ne aal ginino moomnim blimobe. 15 Sino Taitase ibogobe bie otane e monea ibsu nat-lanea yatemea ibo kukub misiamonamino tolo tosiananiba e baaban-iba Klayam nata tlebobo ge baaban-iba e wengo kla wentehabib bineadeibe tle kesoa memalo e ibo klagobe biebe. 16 Ne tekein kebibe, ibomemalosa sinanomosa kukub ayam

wafunomabib kesoa ne seimbibe.8

Bainobo galin nakaia unangai inineki daabesese nin wengobe.

1 Ne nekwal ibo ne weng makobaabenamabibe. Gode bainobo galinnakaia unangai Masedonia betan yeblibi daayebea isak naka mak unangmaki daaye biobe. 2 Kukub oloinaminobe. Inamin namin kukubmisiamo i dimo tam tlebinobio ienin kino wateme binibbio otane ibobol temo amitie kla seimbinib-biobe. I monio sumba otane i bain-obo galin nakaia unangai maki do-halilaniba monio olminabiba homonanoa oloniba bainobo galin naka makunang maki okaye binibbiobe. 3 Nei kukub ayam olo nabiba yatemebinibio weng sango ibo baabenam-abibe. I monio olminabiba homonanoa oloniba bainobo galin nakaiaunangai maki oyom gaibo atosinoi mo deibueibbiota olonibta inaminnamino mo walaibbabe. Alukum itaoyeniba i de de binibbiobe. Ni i mobaabenobta Ibo inaine ge baabeimblimobe. I imaye ili bobol teminaniba 4 i teniba menga bianibani baabeniba Ibo ni deibesiba bain-obo galin nakaia unangai Yudia be-tan ye blibi daabenomabbiobe. Nimonio olminomobo ibo oloniba ioyine ge baabeibbiobe. 5 Sino nifunanoba I monio gwab olminibanakaia unangai oyomabiobo gabobotane i monio homon olminiba oyib-bio yo olobbabe. Mikiktemo i boboltem osa i dam osa alukum omonibaSume omanibta naibbiobe. I baanibaNi Gode bobol tem funin ota wa-funomabbiobo geniba ni kla gobebianiba ni wengo kla wenteye binib-biobe.

6 I kukub ayam olo nabib kesoa niTaitase baabanoba Sino kobo mon-eba Kolin bib unaneba i baabenebai monio oloniba baaniba Ni moniolo olonoba bainobo galin nakaiaunangai maki inamin namin blimioyenoba daabenomabbiobo geibbio

Page 354: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 8:7 351 2 Kolin 8:18otane i moni olo mo oyim blim deibeblib kesoa kobo imin moneba isuunaneba baabeneba i monio olonibai oyiba blimanoko ge baabanobbiobe.7 Kolin bib sel ibo inamin naminkukub ayamo homon nabinabiobe.Ib bainobo galino sbal maniba Godewengomitmakamo kla tekein kebian-iba klayam omkeimabiobe. Ibo Godeokoko klayam okok kebianiba ni klagobe bliobe. Ibo kukub olo klayamwafu blib kesoa ibo nakaia unangaimaki daayemin kukub osa wafunibmole kukub olo dot ayamobe.

8 Ne ibo mo baabenita Ibo nakaiaunangai maki monio oyine gabibabe.Ne funania Masedonia seli moniooloniba naka mak unang maki okayebinibbuo weng sango ne Kolin bibseli baabeia isak inaniba monionakaia unangai inamin namin blimiokayemib mole ne tekein kenia inakaia unangai gobe biobobo gabiboi besa sitalo mo obibbabo, i boboltemo bain nakaia unangai omyenibtagobe bliobo genano genitabe. 9 Ibotekein kebiobe, Sume Yesus Klaisteabilim uto inamin namino homonbiba binabo otane e ibta dohalilanetadaak teneta dabalim ele tlaneta eafobeing blim binebiobe. E inaneaibo daabenebio kesoa ibo abilim utoinamin namino homon olomabiobe.Ne weng ele baabei olo ne tekeinkenia I Yesuse kukubo nanebu olobain inaniba naka mak unang makidaabenomabiba bleka? genanogenita baabeiobe.

10-11 Ne memalo ne bobol temfunino ibo baabenamabibe. Bifoleblimambe dime ibo baaniba Nibainobo galin nakaia unangai inaminnamin blimi daabenomabbiobogeniba mak ibo monio olmieibbuotane nakaia unangai maki moniomo olmieim blimobe. Sino ibomonio atosino olmieibbio kesoamemalo atosino alukum olminibaoyiba blimanoko getabe. Naka makeinamin namino men biba bio molee men doyeko! Eka naka makeinamin namino homon biba biomole e homon doyeko! 12 Naka

mak unang maki teingo kikibib moleGode funanea Kukub olo klayamobogenamabebe. Nakae inamin naminomen biba biamo Gode emo baabanetaKobo nakaia unangai inamin naminohomon dokayemale genemebabe.

13 Ne mo baanita Bainobo galinnakaia unangai Yudia betan ye blibiinamin namino homon bokabibtaibole besa nine gabibabe. 14 Ina otanene baaniaMemalo ibo inamin naminohomon bibe bio kesoa ibo atosino idoyibbio binibta isak inamin naminsaib mole yang kenibta atosino ibodoyine gabibe. Ibo inamib moleib inamin namino makob kiminbibenamabobe. 15 Sinanggwano Islelteni ibuantem ye binibbio dimoGode imeno niniino manao okayebinebiobe. Gode buk temo o wengsango baanoaNaka maki imeno homon boka

binibbue ile i imeno mohomonu beim blimobe. Ekamaki imeno homonba bokabinibbue ile i mo al ato helabia nin blimobo genobiobe.

Homon bokabib isa eka homonbabokabib isa i alukum dowonaibo mat-wayen wayen binobiobe. Inamin ke-soa naka make inamin namino blimbie mole ibo daabaniba ib sinwaloalukum inamin namin saine!

Taitaswali Kolin bib onsibo wengsangobe.

16 Ne ib talo wabiania Ne fat-nanita ib bainobo galino daabeitasbal maine gabio Gode Taitase boboltem daak osa inanea ib tal walinkukubo omabbebanea Ne fatnanita ibainobo galino daabeita sbal mainegabe kesoa ni Gode gangobo gabuobe.17 Niminbabe, sino Taitase ele boboltem fumbianea Ne monia Kolin bibunania bainobo galin nakaia unangaidaabenano ge fumbea nisa inanggebaabanob kesoa e kla seimbinebiobe.18 Bainobo galin naka mak esa do-fakanoba i dab dlanoba moniba ibsunatlomabiobe. Naka ele e YesusKlaiste dowan wengo omkeimabeo

Page 355: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 8:19 352 2 Kolin 9:5bainobo galin nakaia unangai bibmakbib mak ye blibi baaniba E kukuboayamobo gabiobe. 19 Bainobo galinnakaia unangai Masedonia betan eleblibi naka ele baabaniba Kobo Folwalibakaneba ni monio olminabobo olebmoniba bainobo galin nakaia unangaiYudia betano blibi oyine ge baabaib-biobe. Ni daayemin okok olo inabobanakaia unangai yateniba baaniba Fol-wali Sume niniino dobtouleb nomogeniba i seimbianiba moni olo olebmoniba bainobo galin nakaia unan-gai Yudia betan ye blibi okayebiobogabiobe.

20 Ni monio homon oleb un-omabbio kesoa nakaia unangai makibaaniba Folwali moni olo oleb unaiboi klao mo kikinomabibbabo genimibkesoa naka ele ni baka une moleklayamobo gabuobe. 21 Niminbabe,ni funanoba Ni moni olo oleb unomgaobo ni klanoba Gode kin dim osanakaia unangai kin dim osa moniolo klayam kimanoba oleb unomogabuobe.

22 Ni bainobo galin naka mak esadabanoba Taitaswali bakamonea ibsunatlamabebe. Am homono dimo ninaka ele kukubo atemebob kesoani baanoba E kukubo klayam wafubiebo genomabbiobe. E wentebea ibaaniba Kolin bib seli monio olminibaYudia betano blibi bainobo galinnakaia unangai daabenomabiobogesiba wentenea e baanea I kukuboklayam nabiobo, ne monia isu unaniadaabenano genebiobe. 23 Ibo Taitasetekein kebiobe. E ne nekobe. E nidab okok kebianoba ibo daayebuobe.Naka asu dabi e baka moniba ibsunatlomabibi bainobo galin nakaiaunangai bib mak bib mak ye blib itanaka asu dab eli dlakaibta monibtaibsu natlomabiobe. I kukub ayamwafu bliba nakaia unangai yatenibaKlaiste niniino dobtouleb bliobe.24 I moniba ib bibam natlaibo ibobaabeniba Klayam nata tliobo gebaabeniba dleb taniba ib am tamdaiba i funaniba I ni kla gobebliobo geine! Bainobo galin nakaia

unangai bib mak bib mak ye blibi iboyatemaibo baaniba Folwali baanibaKolin bib seli kukub ayam wafubliobo geibbio i wengo motonobogenomabiobe.

9Bainobo galin nakaia unangai maki

daayemin wengobe.1 Ne mo baabenita Ibo bainobo

galin nakaia unangai Yudia betanye blibi inamin namino blimi moniooyine ge baabenamabiba kesoa neweng homono ibo mo oyemibabe.2 Ne tekein kebibe, ibo funaniba Nii kla daabenomo geibbio kesoa nenakaia unangai Masedonia betan eleblibi kin dimo ne ib niniino dotoulebbiania baabenia Bifole blimambedime Kolin bib seli Glik betan ye blibiinamin namin mako klaniba Bainobogalin nakaia unangai inamin naminblimi daabenomo gabinibbiobo gebaabesia wenteniba naka homonunang homoni funaniba Inamib yolenisa daabenomo gabiobe. 3 Otanene bobol temo fumbio Ni ib niniinodotouleb biobo weng olo besa wenganomo kesoa ibo sin klaniba makobne sino nakaia unangai Masedoniabetano blibi baabenia Kolin bib seliinamin namino sin klanomabioboge baabeibio inaniba klanabibtegenita Taitaswali dlaia moniba ibsunatlomabiobe. 4 Sino ibo baaniba Nii daabenomabbiobo geibbuo tekeinkebob kesoa ne monia ibsu natlanggamio nakaia unangai Masedoniabetan olo blibi maki beketne naibamonoba ibsu natlanoba yatemobaibo inamin namino mo klaim blimbiaibo ni aal genaloba ibsa aalgenalomabiobe. 5 Nibo inanoba aalgenalino misiam kesoa ne nekwalisin dlaia moniba ibsu natliba iboyateniba ib monio sino baanibaOyomabbiobo geibbuo alukum sinolmieiba blimanabota Ne natlanogenita dlaia natlomabiobe. Ibomonioilib bobol tem olmieine! Ni ibo momenganobta Ibo monio olminiba idaabeine ge baabenomobbabe.

Page 356: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 9:6 353 2 Kolin 10:46 Ibo saa weng olo kla funaine!

Nakae imen dango sum dolmane bi-amo imeno homon ulelamabebe. Ekanakae imen dango men dolmanebiamo imeno homono mo ulelam-abebabe. Inamin kesoa ibo naka makunang maki monio sum okayemiboibo makob nakae imen dango sumdosam binabe ulab aiba Gode iboseinye bianea daayemabebe. 7 Nakamake funanea Ne moni olo oyionene bobol temo mo oyim blimobo,naka mak ita obibta oyibo ge fu-nanea e mo seinim blim kene molekukub olo misiamobe. Otane nakaiaunangai wanibta ib monio oyom gibmole ibmaye funaniba Inamin oy-omo ge funaniba seimbianibta oyine!Gode kukub olo klayamobo gabebe.8 Ibo inamin namino blim bibe bi-amo Gode titilsa kesoa e amitie daayebianea wekib meseinea asitem yebbaka dokayebea ibo inamin naminohomonu bebua ibsa inaniba nakaiaunangai maki inamin namin blimidaayemomabiobe. 9 Kukub olo wengmako Gode buk temo baanoaGode bainobo galin nakae waneta

nakaia unangai inamin naminblimi kla daaye bianea inaminnamino homon dokayememole i amitie oha bianiba Ekukubo molot wafu biebo geohamomabiobo genobiobe.

10 Eka ne saa wengo mak osaimin baabenamabibe. Gode nakaiaunangai imen sano dokayebea idosambiba e daabonea damambuawembinabiobe. Imen olole Godeemaye omkaye binabebe. Inaminkesoa Gode ibo inamin naminodoya dloniba nakaia unangai inaminnamin blimi doyib mole e iminmesein kenea dot homon dokayebeaibo naka mak unang maki inaminnamino amitie dokayemomabiobe.11 Gode moni osa inamin naminosa ibo homon doyameo ibo nibaabeniba Ibo inamin namin olodleb moniba nakaia unangai inaminnamin blimi doyine ge baabeiba ni

dleb monoba nakaia unangai doyobai Gode gangobo genomabiobe. 12 Iboinaniba bainobo galin nakaia unangaidaayemib mole i klayam bianibainamin namino bibenamabobe. Iinanomabibo yo olobbabe. I Godesa kla gangobo galomabiobe. 13 Ibobainobo galin nakaia unangai inaminnamin blimi daayemibmole i baanibaBainobo galin nakaia unangai Kolinbib ye blibi Klaiste dowan wengayamo kla wente bianiba wafubianiba bainobo galin naka makunang maki inamin namin blimini sinwalo daayebiobo geniba Godeniniino dobtouleb bianiba 14 baanibaGode bainobo galin nakaia unangaiKolin bib ye blibi kla daayebebogabianiba ibo kla gobe bianibabeteno daayemomabiobe. 15 Godeokok sumo nanea e miine nibodobyebio kesoa nibo fatnanobtae kla gangobo genobta e niniinodobtouleb nomabbione? Nibo moinanomabbioba otane nibo amitieGode gangobo galomo!

10Fole baanea Gode emaye ni e okok

dlasanin naka dlakanebiobo genebiobe.1 Nakaia unangai maki baaniba

Fole ni baka biameo e ni weng fiabomkaye binabe otane e ni deibeneamonea skeim bianea e wengo ni om-fubenang gameo sbal weng baaneaomfubebe binabe kesoa kukub olomisiamobo gabiobe. I inangge obibotane ne ibo weng fiab oye bianiamakob Klaiste weng fiab oye binabeinayebibe. 2Naka maki funaniba Fol-wali dabalim kukub ota wafu bian-iba misiam nabinabiobo gabib ke-soa ne monia ibsu natlamio i sbalweng baabenamabibe. Ibo i kukubolo wafu blib mole ne ibsu natlamioibsa sbal weng baabenamabi kesoaibo i kukub olo mo wafu nimibe!3 Bainobe, ni dabalim naka otane nimo dabalim nakai naniba i makaaitenaniba awa gembinabib inanobtaGode makaai mo tenanobta awao mogembobbabe. 4 Ina otane ni Gode

Page 357: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 10:5 354 2 Kolin 10:18makaai tenanoba awa gembobo afe-tobe. Ni awa ginino kwama ana ekaklemao nakai klaibbuo mo olonobtaawao gembobbabe. Ni inanoba awaolo gembobo Gode titilo ni omkayebekesoa ni tata kenoba inamin naminmisiamo God esa e weng osa makaadlabuo kima bie watwat dabanomab-biobe. 5 Nakaia unangai funanibaNi bobol tem funino Gode bobol temfunino gaisonobiobo gabianiba ekamak ile nakaia unangai dim oye bian-iba i Gode tekein kenamino watayebiam bliobe. Ni Gode makaa eli okokowatwat dayebuobe. Nib bobol temfunino alukumomonoba Klaiste oma-loba eta kimabeneko! 6 Ibo alukumGode wengo wentemine! Ib isak temonaka maki Gode wengo omdibihabibmole ni tenoba ibo dlo klanomab-biobe.

7 Ibo ne okoko wengo inanggeonebibo ibo ne aal tib olotanatenibta obiobe. Ne weng makoibo baabenamabio kla wentemine!Naka make baanea Klaiste titilo neomnebiobo genemole olo klayamobe.Gode titilo nisa omyebiobe. Iboolo mo dokobenomone! 8 Sume nenemakanea baatnenea Kobo Kolinbib seli bainobo galin nakaia unangaikla kimanale! Kobo i mo watwatdabenemebe! I kla daayemale gebaatnenebio kesoa e titilo ne omnebuolo weng sango i amitie omkayebione aalo mo gembibabe. Ne olo klaseimbibe. 9 Ibo ne futan ele doladlubenamabi olo mo funanibta E nitosianin omyang geneta futan olodola dlubenebo genimibe! 10 Nakamaki baaniba Ibo Fole tolo motosianimibe! E futan temo wengonibo dola dlubenemeo sbal weng oyebinabe otane e nibo baka biameoe besa naka titil blimobe. Eka eweng osa nibo titil blim oye binabebogabiobe. 11 Nakai wanita inanggeobib mole i kla funaniba kla tekeinkeine! Ne skeim biania ibo futanodola dlubebe biania eka ne moniaibo baka biania ne kukubo namiokukub olo makob ne ibo futano doladlubenabi inaminobe.

12 Naka maki ili niniino omfufubianiba baaniba Ni Gode wengomkeimalin naka ayamobo gabiobe.Eka nile? Ni naka eli kukubo moyatenobta baanobta Nisa Gode wengomkeimalin naka ayamobo gabob-babe. Ibo tekein kebiobe, olo bainotane ni mo inanobta nini niniinoomfufubobbabe. Naka eli i sinwalomaki kukubo nabibo yatemsesebianiba baaniba Ne kukubo nabi otaklayamobo gesese blib otane i boboltem funino blimobe. 13 Ina otaneGode ni baabenea Ibo moniba Kolinbib osa eka bib mak bib mak osahaabianiba ne wengo omkayeminegene kesoa ni bib olo monoba okokkebianoba o weng sango naka makunang maki omkayebuobe. Ni momonobta bib afeto unanobta Klaistewengo omkayebobbabe. 14 Ni inabianoba monoba ib bib osa Klaistewengo omkaye bianoba makob Godeele baabenebio ina binobbiobe. 15 Niweng olo obobo naka maki monibaGode okoko okok kebinibbuo wengsango ni mo obobbabe. Ni nini okokoGode omyebua okok kebinobbuoweng sang ota omkeimabuobe. Niinabob otaneni funanoba Ibo bainobogalin kukubo sbalma wafu niba sbalmaiba ni Gode wengo amitie aleye-boba okok olo sum anoko gabuobe.16 Ib bibo Gode wengo sum anoani deibenoba monoba bib mak bibmako naka mikik unang mikiki YesusKlaiste dowan weng ayamo omkayemhaanomabbiobe. Ni mo monobta bibmak bib mako naka maki sino YesusKlaiste dowan weng ayamo omkayebinibbue isuo mo unanobta baanobtaOkok olo nita okok kebinobbiobo gebaabenomobbabe. 17 SinanggwanonakamakewengmakoGode buk temodolanea baaneaNaka mak unang maki naka make

niniino dobtouleb nom gibmole Sume niniino olotadobtouleb nine genebiobe.

18Niminbabe, nakaia unangai makii okoko nabibo bobolo fumbianiba

Page 358: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 11:1 355 2 Kolin 11:10baaniba Ne naka ayamobo, ne unangayamobo gabib mole i Gode kin dimoniniin blimobe. Ina otane Sumeemaye baanea Kobo naka ayamobo,obo unang ayamobo gabe mole ekin dimo i bain naka ayam unangayamobe. Inamin kesoa Yesuse okokdlasanin naka ni nini niniino mo om-fufubobbabe.

11Dim omin nakai maki baaniba Ni

Yesuse okok dlasanin nakabo geibbiobe.1 Ne weng mako ibo baabenam-

abibe, ibo funaniba Fole wengmisiamobebo ge fumbib mole ibo ne wengolo oyemio mo tolobo genimibe, besawentenebibte! 2 Ibo ne saa weng elebaabenamabi olo kla funaine! Unangsou mako aalebe naka mak emi om-fakabanea Naka maki teniba omebhaanimiobo ge funanea e kla kimabia binoa nakae omanamin amo tloaimake omalea omonea i kamo klayamnomabib inania nesa ibo Klaist emidlalamabi kesoa ne ibo kla kima blibe.Ne inania ibo kima blia Klaiste dlam-abe amo tloa tlameo ne ibo dlo-nia Klaiste dlalia yatenea I kiningobogenamabebe. 3 Sinanggwano NakaMisiame tenea Gululam etem wat on-sea tenea Ifo dim baabosea o Godewengo ombiabanobio kesoa ne funa-nia Ibo bobol ayam bianiba Klaistegoba bianiba kla bainobo geine gefunaiobe. Naka eli teniba ibo dimoye bianibaNisa Klaiste okokdlasaninnaka kesoa nisa makob Folwali ula-bobo gabib naka elile Gululamemele-tanobe. I teniba ibo dim baabenibaib bainobo galino watwat dabenomgenibta nabib kesoa ne bobol temomisiam utnebiobe. 4 Niminbabe,ibo dim omin wengo wentaibo heb-mamsab bainobo gabiobe. Sino nitenoba Yesuse weng sango omyobaibo e dowanweng ayamowenteniba eHobe ib bobol temo dababbaibbiobe.Ina otane naka maki teniba Yesuseweng sang osa eka e dowan weng osaafet omkeima bianiba hob afete ibodobyaibo ibo mo baanibta Weng olo

bain Gode weng bleka weng afet eso?gabibbabe. Ibo hebmamsab bainobogabib kesoa ne ib kukub olo tosi-ambibe. 5 Naka eli baaniba Ni Yesuseokok dlasanin nakabo gesiba ibo fu-naniba I naka sumobo gabib otanene funania I ne mo gaitneim blimobogabibe. 6 Ne Gode wengo omkeimabibiamo ne wengo mo bolo dibianitaobinabiba otane ne Gode wengo mit-makamo kla tekein kebibe. Ile wengokla bolo dibianiba omkeima binabibotane i Gode wengo mitmakamo klaomo tekein kebibbabe. Ibo ni yatemib-buo ni kukub osa tekein kebiobe. Niamitie Klaiste dowanwengmoton otaomkeima binabuobe.

7 Sino ne funania Ne Kolin bibseli Gode dowan wengo omkaye biai hengmino temo blibo deibonibautniba Klaist esu us unine genitaomkaye binibiobe. Ne ina binibuodimo ne ibo mo baabenita Imena mo-niao okanemine ge oyemin blimobe.Ne niniino omabbunia nemaye okokbiania moni gwabo dlonia imenowalo wembiania Gode wengo iboomkaye binibiobe. Ne inaibio nehengaibua bleka? 8 Ne ibo daayebiania Gode wengo omkaye binibioibo monio onibbio mole kukub oloklayam otane ibo mo onim blimkesoa bainobo galin nakaia unan-gai bib mak sel ita daanebibta ibolene misim daaye binibiobe. 9 Sinone ibo baka biania Gode wengo iboomkaye biania daaye binibio dimone imena moniao blim utneno otanene naka maki mo baabenita Daat-neine geim blimobe. Ina otane bain-obo galin naka maki Masedonia be-tan da teniba monio onibbiobe. Nesino ibo mo baabenita Monio oninege baabeim blimobe. Sinanomosane ibo mo inangge baabenimibabe.10 Yesus Klaiste moton wengo nebobol temo bitne bio kesoa ne obia-nia Ne Kolin bib seli bainobo galinnakaia unangai daaye binibi otanene i mo baabenita Imena moniaoonine ge baabeim blimobo gabibe.Nakaia unangai Glik betan ye blibi

Page 359: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 11:11 356 2 Kolin 11:23baatneniba Kobo inamin wengo mobaanemebe genamini blimobe. Nim-inbabe, ne wengo bainobe. 11 Niminkenita ne ibo mo baabenita Imenamoniao onine ge baabeim blime? Ibbobol temo funaniba E ni klao mogobeim blim bianeta daatneine galinweng olo ni mo baabeim blimobogabiba bleka? Yeye Gode tekein ke-bebe, ne ibo kla gobe blibe.

12 Dim omin naka eli baaniba NiYesuse okok dlasanin nakabo, niokoko makob Fole okoko ulab okokkebuobo gabib otane ne baania Iokoko makob ne okoko ulabo mookok kebibbabo gabibe. Niminbabe,i baaniba Ibo imena moniao ni oyinegabiba ibo okaye binabiobe. Ne moina binabibabe. Memalo ne kukubolo nabio amitie inambe bia nakaiaunangai nateniba tekein kenibabaaniba Naka eli okoko makob Foleokoko ulabo mo okok kebibbabogenomabiobe. 13Naka eli deskinanibaYesuse okokdlasaninnakai ulab anibabaaniba Ni Yesuse okok dlasaninnakabe. Ni e okoko klayam okokkebuobo gabib otane i dim obiobe.I e okok dlasanin nakababe. 14 Iinamibo ibo mo dlou unemibe!Niminbabe, i komoke Gululam esadim omin nakabe. E Deskinaniaabisake ayale tem wat bie ulab aianakaia unangai nateniba funanibaE Gode abisakobo geine genea inabianea dim obinabebe. 15 E inaneadim obinabe kesoa e okok nakaisa dim obinabiobe. I funaniba Nideskinanoba Gode okok nakai kukubomolot wafunabibi ulab anomo gabibotane i dim obinabiobe. I memalo inabianiba kukub misiam wafu bliobe.SinanomoGod esak yang kenea kukubmisiam omyamabebe.

Fole enin kino wateme binebuo wengsangobe.

16 Ne weng olo sino baa dolaiotane ne imin baanamabibe. Ibo mofunanibta Fole weng misiam obebogenimibe! Naka make tenea ibsuele tlanea weng misiam oyemeo iboe mo watabibba kesoa ibo funaniba

Fole weng misiam obebo geib moleibo nesa mo watanimibe! Deit-neibta ne kukubo nabio wengo ibobaabenano! 17 Ne weng misiamomin nakai kukub ota omeisenita neniniino omfanita Ne kukubo klayamnabibo gabibe. Kukub olo Sume nemo omnim blimobe. 18 Naka homonunang homoni dabalim olo kukubota wafu bianiba i niniino omfufubianiba Ni kukubo klayamobo gabibkesoa nesa inania ne niniino om-fania baania Ne kukubo klayamobogabibe. 19 Ibo funaniba Ni tekeinkemin nakabo geniba naka eli iboweng misiam oyebibi mo watabib-babe. Ibo i weng misiamo ibooyemibo kla wenteyebib otane ibonimin kenibta ne weng misiam osaklao mo wentenemin blime? 20 Nakaeli i okoko ibo dlasam bianiba eka ibimena afobeingao oise unebib otanei mo yang kebibbabe. I ibo dim oyebianiba baabeniba Ni naka sumoboibo besa nakabo ge oye bianiba kibisino biangowa yena yena binabiobe.I ibo inaye binabib otane ibo i mowatabibba kesoa ibo bobol tem funinblimobe. 21 Ni ibo inamin naminkukubmisiamolomonabeimblimke-soa ibo baaniba Folwali titil blimobogabiobe. Ib wengo bain baaibbiomolene aal genalamabi otane ib wengobainbabe.

Naka maki baaniba Ni kukuboklayamobo geib mole nesa baaniaNe kukubo klayamobo genamabibe.Ne inangge baai mole ne makobweng misiam omin nakai weng dikinbaanamabibe. 22 Naka eli ili niniinoomfufu bianiba baaniba Ni Hiblutenobo gabibo nesa Hiblu tenobe. Ekai baaniba Ni Islel esa Eblaham esai molobselobo gabibo nesa Islel esaEblaham esa i molofeitobe. Inaminkesoa ibo fatnanibta baanibta Nakaeli titilsabo Fole titil blimobo gabibe?23 I baaniba Ni Klaiste okoko okokkebuobo gabib otane i okoko klao mookok kebibbabe. Neta Klaiste okokoklayam okok kebibe. (Ne inangge baaiolo makob weng misiam omin nakai

Page 360: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 11:24 357 2 Kolin 11:33weng baaiobe. Weng olo misiamobe.)Ne okoko dot bumolok bli otane imo inabibbabe. Ne Klaiste okoko klaokok kebi kesoa am homono dimonaka maki ne klabuto ge nemetnibamoniba klabutam tam daibbua bliaam homono dimo naka maki tenibanebiba binia kaain keke binabibe.Kukubmisiamolo ne dimo amitie tamtlene binabo otane naka eli dimo motam tleye binabobabe. Niminbabe,neta Klaiste okoko klayam okokkebinabibe. 24 Yudai ne nebinibbuodeib makobo mo nemde nemfaimblimobe. Am mak bomanomo tenibatek tebeloniba nemino 39 getneunibbua eka am mak bomanomoimin teniba nananamino 39 getneon onino amo 5 ge ge binibbiobe.25 Eka Lom teni ne nebinibbuodeib makobo mo nemde nemfaimblimobe. Am mak bomanomo tenibaatdab tebeloniba nemde nemfanibaunibbua eka am mak bomanomoimin teniba inaniba nemde nemfaon onino amo asumatna ketnenebinibbiobe. Eka am mak bomanoaYudai teniba tom oloniba sanebinibbiobe. Eka am mak dimo nesiib tem bebia siibe misiam anea aayedowonia kaain kenamino asumatnakeibiobe. Inaibuo asu o dim otasiibe inaneamisiam aneo hebmamsabgilan unibi otane olokiemo dim olesma aalang dim wat wabia amoolokiem blimanobiobe. Niminbabe,ne Klaiste wengo omkeimabio o dafaota i enin olo omkane binibbiobe.26 Am homono dimo ne monia bibmak bib mako haabinibuo am makdimo monia aayo yabia naleb uninke eka am mak dim ole ayok heninnakai teniba nenaniba ne afobeingooitne unomo gabiam eka am makdim ole nene nineki Yudai ne makaanemfaniba nenanomo gabiam ekaam mak dim ole Yudabai ne makaanemfaniba nenanomo gabiam ekaam mak dim ole monia bib sum yetemia nenanomo geniba nangkikaibate eka mak ole monia ibuantem yetemia inamin namino tenoa ne undimwat unoa kaain ke eka am mak dimole siib tem bebia siibe misiam anea

aayo dowonia kaain ke eka am makdim ole naka maki ni Yesuse bainobogabuobo geniba dim obibi teniba nenangkika inane binibbiobe. 27 Sino neYesuse okoko amitie okok biania ammak dimo kwitimib okok kebiania nemo aa unim blim amitie okok kebiaboma boma binobiobe. Ammak dimone imen teb nebiam aa teb nebiambinobiobe. Eka am homono dimo nebumolok biania okok kebi kesoa neimena aayao mo doweim blimobe.Eka am homono dimo ne youm blimbiania gil dubutne binobiobe. 28 Ekaweng mak ole ne amitie bainobogalin nakaia unangai bib mak bibmak ye blibi talo wabiania funaniaI bainobo galino sbalma blib blekamo sbal maim blim eso? gabianiane bobolo ilum omfutne binobiobe.Dim omin naka eli inamin boboltemo mo fumbibbabe. 29 Nakaiaunangai i bainobo galino mo sbalmablibbai ne dohalimbibe. Naka maketenea bainobo galin naka makemen weng men weng baabaneahengmino hengane mole ne Yebbabogenamabibe.

30 Ne baania Ne kukub ayam wafublibo gabi otane ne mo baanita Nenetitil ota ne kukub ayam wafu blibogenimibabe. Ne baania Ne titil blimotane God eta ne daanebeta kukubayam wafu blibo genamabibe. 31 NibSume Yesuse Aye Gode tekein ke-bebe, ne dimo mo obibabe. Niboe niniino amitie dobtouleb nomo!32 Sino ne Damaskas bib ye binibuobib olo sumobe. I bib olo daamogeibbiotabe. Ne inania Damaskasbib ye blia komok sume, niniinoAletase, e okok nakae bib sumo yokima bie ne klabuto getnenang genabianea e naka maki baabenea Ibodaamo amito toula bliba Fole gi-lan unang gameo afuniba ge debebmoniba klabutam daine ge baabenea iinaniba teniba amito getne blib otane33 bainobo galin nakai maki teniba nenomoniba tlit mene beselibe haibbueteme nemabbaniba saye toboniba to-bginiba nomoniba gil amito hatlaib-

Page 361: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 12:1 358 2 Kolin 12:11bio temte nemaiba bebia sa da nafubianiba nama nama bliba daatnia kimdaak blelania unibiobe. Ibo ne in-aibio yota funaniba tekein keniba Foletitil blim otane Gode daabanea gilanunebiobo geine!

12Gode inamin namin homono Fole

dam deib alebanebiobe.1 Ne nene niniino omfufumio

kukub olo ne mo daatnenamabobaotane ne funania Kolin bib seli tekeinkeniba Fole Yesuse okok dabasaninnakabo geine genita weng olobaabenamabibe. Deib afeto blimobe.Ne Sume Gode inamin namin kukubodam deib aletne nabianea eka inaminnamino mako sino ayok binobioosa aletnenebio kesoa ne o wengsango ibo baabenamabibe. 2-3 SinoGode Hobe Klaiste bainobo galinnaka ne nemeb utnea abilimo Godebie ut danea Gode inamin naminoaletnenea watem tlibuo bifolo 14 oblimanobiobe. Gode ne dam yeb bakanemeb unebio bleka besa afen smiketa debeitne unebu ese makobe. Nemo tekein kebibabe. God eta tekeinkebebe. E inanea ne nemeb utneaGode bibo abilim ut danebiobe. 4 Neabilim ut biania inamin namin wengowentibuo dabalim sel nakaia unangaiweng olo mitmakamo deskinanibainaminobo genamino blimobe. Godene baatnenea Kobo weng olo nakaiaunangai maki mo baabenemebe gebaatnenebiobe. 5 Ne inamin naminowatemibuo bobolo fumbiania baaniaOlo klayamobo gabibe. Nemo baanitaNe kukub ayam wafu blibo gabibabe.Ne baania Ne titil blim otane Godeta ne daanebeta kukub ayam wafublibo gabibe. 6 Ne baania Ne kukubayam wafu binabi kesoa sino Godenemeb utnea abilim uto inaminnamino aletnenebiobo gei mole neweng olo dimbabe, bainobe. Ne nakaibobol tem funin blimi kukubo nemo omeisenita weng olo baaibabe.Ina otane ne o weng sango mo baaomkeimanamabibabe. Ne inai molenakaia unangai funaniba Fole kukub

ayam wafu bie kesoa Gode debebutnea abilim uto inamin naminoalebanebiobo genomabib kesoa nemo inanamabibabe. I ne kukubonabi osa ne wengo obinabi osa otawatenibta tekein kenibta Fole kukuboinaminobo geine gabibe.

Fole enin kino wateme binebiobe.7Ne utnia abilim uto inamin namin

homono watenia eka weng ayamowentenaibu otane ne nene untakomongambianita baanita Ne naka sumobogenimibabe. Gode funanea Koboinameobo genea ne enino omkanebianea kukub olo watanebebe. Gulu-lame okok naka make ne nenanebuaenin kino wateme binabio eninolo makob tetningo hetenebenobuasilaye binabo inane binabobe. 8 NeSume baabania Kobo ne enin oloomtlatnenale ge baabanaminoasumatna keibi 9 otane e baatneneaNe mo omtlabkenimibabe. Kobo titilblim bianeba enin kino watemebebo,ne daake biania ne titilo omkake biakobo sbal sambeobo ge baatnenebiokesoa ne memalo titil blim bianiaseimbiania Klaiste niniino dobtoulebbiania baania Ne titil blim kesoaKlaiste titilo daanebebo gabibe.10 Ne enin kino watemebi osa ekanakaia unangai ne weng misiamonebib osa eka inamin namino newatwat datnenang genabo osa ekanaka maki ne nebib osa inaminnamin kukub olo ne bobol temo ilumomkanebo otane naka maki Klaistetitilo ne daanebeo natemniba i eniniino dobtouleb nomabib kesoa neseimbibe. Niminbabe, ne titilo blimotane Gode titilo ne daanebea sbalmablibe.

Fole bainobo galini Kolin bib ye blibibainobo galino dosbal masebe.

11 Naka eli teniba ibsu tlanibabaabeniba Ni Yesuse okok dlasaninnakabo gabianiba Ni naka sumobogabiobe. Ne naka sumba otane ine mo gaitneim blimobe. Sino ibtabaanibta Fole kukub ayamwafu biebogenamin otane ibo mo baaim blimkesoa nemaye nene skil weng oloinangge baaiobe. Ne inaio kukub olo

Page 362: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 12:12 359 2 Kolin 13:1misiam naiobe. 12 Sino ne ibo bakabinibuo tengo mo nemin blimobe. NeYesuse okok nemasanin naka motonbiania e okoko kla okok kebiania in-amin namin okok sumo klabia ibonateme binibbiobe. 13Ne ibo kukubomako mo nabeim blimo enaminobe.Sino ne ibo baka binibio ne ibo mobaabenita Monia imenao okaneminege oyemin blimobe. Ne monia bibafeto binibu ota bainobo galin nakaiaunangai monia imenao okane binib-biobe. Ibo funaniba E ni kukubmisiam nabene biobo geib mole nemo nemsuana nimibe, deitneine!

14 Sino ne mikiktemo monia ibsunatlia binoba deibe tlibua omitoimin natlia binoba deibe tenaibiomemalosa ne imin monia ibsunatlang genabibe. Ne monia ibsunatlamio ibo mo baabenita Imenamoniao onine ge baabenamabibabe.Ina otane ibo ne kla gotnenib mole nekla seinamabibe. Ne makob ib ayobe.Eka ibole makob ne meme nabe.Meme gwabi i aaleb kamwali mo kimabianibta imenodokayebibbabe. Aalebkamwal ita memei kima bianibtaimeno dokaye binabiobe. 15 Ne ibokla gobe bli kesoa ne funania Nei daabenano gabibe. Ib afobeingoblimubeno mole ne afobeing ota ibooyamabibe. Eka ib bainobo galinomen bibe bio mole ne ibo kla daayebia ib bainobo galino sbal maiba neseinamabibe. Ne ibo kla gobe bliotane ibo ne gotne blib ole men esemakobe. 16 Ib sinwalo maki baanibaBainobo, Fole ni mo baabenetaIbo monia imenao okanemine gebaabeim blimobo gabib otane makibaaniba E ni monio oisenang genetadim oye bianeta men weng menweng oyebebo gabib 17 kesoa ne ibobaabenamabio Ne mo inaim blimobogenamabibe. Ne nakai dlaia monibaibsu natlibbuo newengo baabenia IboKolin bib seli baabeniba Fole monioolubaine ge baabeine ge baabeibuableka? Ibo tekein kebiobe, ne moinangge baabeim blimobe. 18 NeTaitas esa bainobo galin nakamak esai dabo dlaia moniba ibsu natlibbuo

Taitase dim baabenea ib moniooisenebua bleka? Yeye e mo inaimblimobe. Ni dab ni bobol tem funinosa kukub osa makobobe.

19 Ibo mo funanibta Fole funaneaNe kukub ayam wafu biebo geinegeneta futan olo dola omfubenebogenimibe! Nesa Klaist esa ni boboltemo makob bianobta Gode kin dimone weng olo ibo baabeiobe. Nefunania Ne nekwal ibo ne wengo ibooye binabi yo fumbianiba ib bainobogalino sbal maine genita futan olodola omfubenamabibe. 20 Ne moniaibsu natlania yatemamabio ibo kukubayam wafu blibta yatemamabiableka? Malobe. Ne tenia ibo yatemiaibo sma kukub misiam wafu blibmole ne bobolo ilum omfutnenoa ibosbal weng baabenamabibe. Ne inaimole ibsa bobolo ilum omfubenoaNi Fole kukub olo gobo biobbabogenomabiobe. Ibo ib sinwalo dlebweng baasese bianiba naka makunang maki afobeingo bobol wayebiambua bleka? Ibo atliyebua? Iboinamin namino bobolsa kebianibanaka mak unang maki dim oyebianiba weng dobo weng oye biambianiba ilib untak ngambianibaGode wengo omdibihabiba bleka?Ne funania I kukub olo nabibomisiamobo genia aglol dubutnebiobe.21Ne funania Ne monia ibsu natlamione aal genalamabi ese makobo geniaaglol dubutnebiobe. Sino nakahomon unang homon ibo hengminohenga binibbiobe. Ne monia ibsunatlania yatemia ibo inamin naminkukubmisiamo nabib osa eka tamanohengabib osa mo deibueim blimbiaibo ne bobolo ilum omfutnenoaaal genalamabibe.

13Fole Kolin bib seli sbal weng

baabenebiobe.1 Sino ne mikiktemo monia ibsu

natlia binoba deibe tlibua omitoimin natlia binoba deibe tenaibiomemalosa ne imin monia ibsunatlang genabibe. Sinanggwano naka

Page 363: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 13:2 360 2 Kolin 13:10make Gode buk temo weng makodolanea baaneaNaka make hengabea naka maki

atemib mole i e hengminoomkeima baiba kot kimaninnakae i wengo wentamabebe.E nakae elekieme wengo mowentamabebabe. Nakai asuaasumatnaia mak i weng otawentamabebo genebiobe.

Ne monia ibsu natlania temia ibokukub misiam olo mo deibueim blimsma ye wafu blib mole ne weng olofunania ibo kot kebenamabibe. 2 Sinone ibo baka binibio hengmino hen-gaibbio ibsa ekamakbesa ibsa alukumbaabenia Ibo inamin namin hengminolo deibueine ge baabei biobe. Neweng olo baabeibuo mikiktemobaka binibuo dim okobbabe, omitonatlia binobbuo dim ota inanggebaabeibiobe. Memadimolo ne ibomobekebe bliba otane ne weng olo iminbaabenamabibe. Ne mitdania moniaibsu natlania yatemia ibo hengminolo sma ye wafu blib mole ne ibosbal weng baabenamabibe. 3 Ibobaaniba Fole wengo nibo oyebe olobain Klaiste weng biota oyebe blekaweng olo ele bobol tem fumbianetaoyebeso? ge obiobe. Klaiste titilblimbabe. E titilsa bianeta ibo oyebinabebe. Ibo hengmin kukub olosma wafu blib mole ne monia ibsunatlania sbal weng baabeia ibo tekeinkeniba baaniba Foleweng ele baabeneolo bain ye Klaiste titil yebbakabaabenebo genomabiobe. 4 SinoYesus Klaiste atdimo kaanebuo emakob nakai titil blimi ulab anetakaanebu otane e imin hananebuaGode titilo daahabua biebe. Klaistemeletan ne makob nakai titil blimiulab otane Gode titilo nesa daatneneane ibo sbal weng baabenamabibe.

5 Ibo ib bobol temo inamin naminkukubo nabibo kla funaine! Ibo ibbainobo galino ibmaye funaniba Nebain Yesus Klaiste bainobo gabiableka ne e klao mo bainobo gabibaeso? gabianiba moton sanine! Ibo

Yesus Klaiste ib bobol temo bibe biomo tekein kebibbayo? E ib boboltemo bibe bieba mole ibo motonYesus Klaiste bainobo galin nakaunangbabe. 6 Ibo ib bainobo galinomoton maniba tekein keniba YesusKlaiste ni bobol temo bibe biebo geibmole ibo tekein keniba E Folwali boboltem osa bibe biebo genomabiobe.7 Ni funanoba Kolin bib seli kukubmisiamo deibueib mole klayamobogabob kesoa ni Gode baabanobaKobo Kolin bib seli bainobo galinnakaia unangai daabeneba i kukubmisiamo deibueine ge ohabuobe.Ni mo funanobta Ni Kolin bib seliinangge baabenoba i kukub misiamodeibueiba nakaia unangai funanibaFolwali Yesuse okok dlasanin nakabogeine genobta weng olo oyebobbabe.Ibo kukub misiamo deibueiba nakaiaunangai baaniba Folwali Yesuse okokdlasanin nakababo geib mole ni mofunanobta Dim obbata i inanggebaabeibobo genomobbabe. Ni fum-bob ole Ibo kukub ayamoklawafueinegabobo olotabe. 8 Ni nakaia unangaimo tolobo genobta Ibo Gode motonwengo mo wentemibe gabobbabe.Ni i daabenoba Gode moton wengokla wentemine gabuobe. 9 Nakaiaunangai funaniba Fole titil blimobogeniba ne mo gotneim blim keibmole olo besabe. Ina otane ibo ibbainobo galino sbal maib mole niseinomabbiobe. Ni Gode oha bianobaKobo i daabeneba i bainobo galinosbal maine ge ohabuobe. 10 Sume nenemakanea baatnenea Kobo Kolin bibseli bainobo galin nakaia unangai klakimanale! Kobo i bainobo galino mowatwat dabenemebe! Kla daabenebtai bainobo galino sbal maine gebaatnenea e titilo ne omnebiobe. Neskeim ele bli ele ye futan olo dolaomfubenamabibe. Niminbabe, nemonia ibsu natlania ibo sbal wengbaabenomogenita ne futanolo ibo sindola omfubeia ibo hengmin kukubodeibonabibta ne natlano genita futanolo dola omfubenamabibe.

Page 364: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Kolin 13:11 361 2 Kolin 13:13-14Mubiang wengobe.

11 Ne nekwal ibo klayam blibte!Ibo ne wengo kla wenteniba hengminkukubo deiboniba ib bainobo galinosbal manine! Ib bobol temo makobambianiba bobol tem fiab nine! Godeibo kla gobe bianea bobol tem ayamomkayebea ete ibte nanine!

12 Ibo ib sinwalo heitdanibakwing omo sese nine! Bainobogalin nakaia unangai ele blibiibo baabeniba Klayam blibte gebaabeibobe. 13-14 Sume Yesus Klaisteibo daayemeko! Gode ibo kla gobebia ibte e Hob ete nanine! Ne wengobayotabe. Ne Fol neta ib futan olodola omfubenamabibe.

Page 365: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 1:1 362 Galesia 1:8

GalesiaFole Galesia seli futano dolaomfubesebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo24 ese mak blimanota Fole futanolo dolanea Sume bainobo galinnakaia unangai Galesia betan yeblibi omfubenebiobe. Sino Folemonea Galesia betano bib sumoniniino Antiok bib osa Aikoniambib osa Listla bib osa haabianeaGode wengo Yudaba nakaia unangaiomkayebea wente bianiba i boboltemo deskinaniba Yesuse omaniba emeletan aibbiotabe. (Abosel 13:14)Yuda maki Fole makaa dofa blibii sinwalo miniba moniba Galesiateni baabeniba Ibo Mosese hekmelwengo sbalma wafunine ge baanibamengasiba Galesia teni i dim ominweng olo wentubeniba wafu blibkesoa Fole wentenea futan olo dolaomfubenea baabenea Nakaia unangaiYesuse bainobo gabib ita Gode kindimo naka molot unang molotobo gebaabenebiobe.

1:1-10 Mikiktem wengobe.1:11–2:21 Fole baanea Ne Yesuse

okok namasanin nakabogenebiobe.

3:1–4:31 Gode nakaia unangaidaayemin wengobe.

5:1–6:10 Yesuse bainobo galinnakaia unangai kukubo naminowengobe.

6:11-18 Mubiang wengobe.

1 Ae bainobo galin nakaia unangaiGalesia betano blib ibo ne Fol netafutan olo dola omfubenamabibe.Nakai ne mo nemfakanibta baat-nenibta Kobo Gode wengo nakamak unang maki omkayemale gebaatneim blimobe. Eka Godenaka make mo baabaneta KoboFole dofakaneba baabaneba KoboGode okok kamasanin nakanebaGode wengo naka mak unang

maki omkayemale ge baabanale gebaabaim blimobe. Yesus Klaist esaeka nib Aye Gode Yesuse kaaneo imindofaanea hananebio naka esa imayenemfakaniba baatneniba Kobo niokok kamasanin nakaneba ni wengonakamakunangmaki omkayemale gebaatneibbiobe. 2Yesuse bainobo galinnakaia unangai ni sinwalo Yesusebainobo gabib nakaia unanga iboGalesia betano bib mak bib makoblib ibo alukum Klayam blibte gebaabenobobe.

3 Nib Aye God esa eka Sume YesusKlaist esa i dumo daaye bianiba bobolayam omkayemine! 4 Klaiste funaneaNakaia unangai nemo bainobo gabib-bai kukub misiamo nabinabibo temoblibo dotlanano gene kesoa e nib AyeGode bobol tem funino wafu bianeaemaye atdimo kaanea nib hengminowalubenebiobe. 5 Nibo Gode niniinoamitie dobtouleb nomo! Bainobe.

Gode dowan weng ayamo olok-iemobe.

6 Ibo weng afeto wentenibaGode baabenea Ibo nesu tline gebaabenebue deibanom genabibone weng olo wentenia dlou unibe.Klaiste ibo daabenebio kesoa Godeibo baabenea Ibo ne wengo bainobogeib mole ibo amit ayam nomabiobogenebi otane ibo weng afeto Klaistewengbao wenteniba Gode heb-mamsab deibaniba funaniba Wengolo ayam kesoa ni daabenamabobogeniba weng olo wafunom genabiobe.7 Ina otane weng afet olo misiamkesoa o ibo mo daabenomobabe.Klaiste dowan weng ayam olo nebaabeibu olo olota ibo daabenam-abobe. Naka maki Klaiste wengayamo deiboniba weng afet ota omebteniba ibo omkaye bianiba ib boboltem funino misiam omkayebiba ibofumbianiba Olota ayam ese, olotamisiam ese gabianiba bobol hekhekfumbiobe. 8 Ibo i weng olo mowentaibe! Nimaye weng olo omyobbiamo eka abisak mak eta abilimut danea tenea omyame osa sino

Page 366: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 1:9 363 Galesia 2:1ni Klaiste dowan wengo omyobbioulabba afet ano mole ne Godebaabania Kobo weng olo omye nakaedabanebamonea aseinin bib uneko gebaabanamabibe. 9 Sino ne weng oloibo baabeibu otane memalo ne iminbaabenamabibe. Naka maki Klaistedowan weng olo sino ni ibo omyobawentibbuo deiboniba weng afet otaomkayebib naka eli ne Gode baabaniaKobo dlaneba moniba aseinin bibunine ge baabanamabibe.

10 Ne mo funanita Naka makine seinemine ge baanita weng olobaabenamabibabe. Ne funania Godene kukubo watenea seinemeko genitaweng olo baabenamabibe. Ne funaniaNe okok olo okok kebia naka makunang maki seinemine ge funai molene Klaiste okok nakababe. Ne funaniaKlaiste ne seinemeko ge funanita eokok olo okok kebibe.

Gode Fole dofakanea e Klaiste okokdabasanin nakanebiobe.

11 Ne nekwal ibo ne weng makobaabenamabibe. Sino ne Klaistedowan weng ayam olo ibo omyibuonakai bobol tem funinbabe. 12 Nakamaki weng olo nemo omnenibta alet-neim blimobe. Yesus Klaiste emayeweng olo omneta ibo baabeibiobe.13 Sino ne Yudai kukubo wafu blio ibaaniba Fole kukub misiamo nabebogabiba ibo wentibbiobe. Ne Klaistebainobo galin nakaia unangai modohalinin blim biania fumbiania NeYesuse bainobo galin nakaia unangaiwatwat dayemano ge fumbiania eninkino omkaye binibiobe. 14 Ne Yu-dai kukubo wafu binibuo kla tekeinkenia ne tekein kemin olo ne ula-bwali tekein kemino gaiseibiobo gefumbinibiobe. Ne Yuda ni faninwalikukubo wafu binibbuo kukub olo klawafu binibiobe.

15 Otane sino ne biemo monemfaim blim bua Gode funaneaE ne okok dabasanin nakaneko gefunanea ne nemfakanebua sinanoane biemo nemfanoa damai kesoa ebaatnenea Kobo ne okok olo okokkemale genea daatnenea 16 e funanea

Ne miine e alebaia e ne miinetekein kenea e Gode miinobo geneaKlaiste dowan weng ayamo nakaiaunangai Yudabai omkayemeko geneadobkeimanea atemibio dimo ne nakamaki mo baabenita Ne fatnanitaKlaiste okoko okok kemabine? gebaabeim blimobe. 17 Ne Yelusalembibo mo monita nakai Gode sinodlakanea baabenea Ibo ne okokdlasanin nakabo ge baabenebuei mobaabenita Ne fatnanita Klaiste okokookok kemabine? ge baabeim blimobe.Ne nemaye monia Alebia betanoibuantem ye biania Gode nganhabiae inamin namino aletneneta omitoimin monita Damaskas bib unibiobe.

18 Ne ina bia bifolo asumatnao bli-manoa omito monia Yelusalem bib yetenia Fitae tenanoba wengo baanobaye bekeba biania Sande asu kenia ekaamo olokiem kenaibuo 19 ne Godeokok dlasanin nakai alukumo moyatemim blimobe. Nib Sume ningeYems esa Fita esa i dabta yatemibiobe.20 Ne weng olo ibo baabenamabiodimbabe. Gode tekein kebebe, wengolo bainobe.

21 Ne inania biania Sande asu ke-nia omito Yelusalem bibo deiboniamonia Silia betan osa Silisia betanosa ye unibiobe. 22 Ne ina binibuodimo Klaiste bainobo galin nakaiaunangai Yudia betano blibi ne monatem tekein keim blimobe. 23 Otanenaka maki ne okoko nabio wateniba inakaia unanga eli baabeniba Naka elesino ni enino omkaye bianea Klaistewengo watwat dabanano gabinebuotane memalo e Klaiste weng ayamonaka mak unang maki omkayebeboge baabeiba i wentibbiobe. 24 IGode ne inatneneo wengo wentenibabaaniba Gode Fole daabane kesoaGode ayamobo ge oha bianiba e nini-ino dobtouleb binibbiobe.

2Fol esa Gode okok dlasanin nakaimak

isa i weng sangobe.1 Sinanoa bifolo 14 o blimanole

nete Banabas ete nanoba iminmonoba Yelusalem bib unobbiobe.

Page 367: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 2:2 364 Galesia 2:9Taitas esa ni baka unebiobe. 2 Godebaatnenea Kobo Yelusalem bib onege baatnene kesota ne Yelusalembib unibiobe. Ne Klaiste wengayamo nakaia unangai Yudabaiomkayebi dimo ne inamin naminwengo omkayebio wengo bainobogalin nakaia unangai Yelusalem bibye blibi kima blib naka isa weng olobaabeia wentibbiobe. Ne weng olonakaia unangai alukumo mo baabeimblimobe. Gode wengo kimanin nakaiilita baabeia wentibbiobe. Ne funaniaI baaniba Fole wengo nakaia unangaiomkayebeo ayamobo ge baaine gefunanita weng olo baabeibiobe. Nefunania Gode wengo kimanin naka elifunaniba Fole wengo nakaia unangaiomkayebeo misiamobo geib mole neokoko sin osa mitmakam blim kesoasinanoa nami osa mitmakam blimbesabe genano ge funaibiobe.

3-4 Ni Yelusalem bibo bioba nakamaki ni bekebe bianiba ni dimbaabeniba Nisa Yesus Klaiste wengowente bianoba wafu biobobo gebaabeibbu otane i dim baabeibbiobe.I Klaistewengomowafu nimblimobe.Sino ni Yudai kukubo wafu biobani bobolo ilum omkayebo otane niYesus Klaiste bainobo genoba bobolilum olo deibonoba Klaiste kukubowafu biob kesoa dim omin naka elifunaniba Ni i kukubo nabibo watemtekein kenoba watanomo genibani baabeniba Ibo Yuda nib kukubomo deibonimibe! Imin wafueine gebaabeibbiobe. Taitase Yudababe.E Glik nakabe. E beketne tlebuodim omin naka eli baabaniba KoboYudai kukubo nabinabib inanebakeb aalo watlanale ge baabaib otaneGode wengo kimanin nakai ne wengoYudabai sino omkayebio wentenibabaaniba Weng olo ayamobo gabibkesoa i mo Ae geim blim keiba eaalo mo watlaim blimobe. 5 Nidim omin naka eli bobol temfunino mo wafunim blimobe. Ni iwengo baabeniba Ibo inaine gabiboni i wengo alukum yeye genobaombiabenobbiobe. Niminbabe, ni

funanoba Ibo Klaiste dowan wengayamo olota kla wafueine ge fumbobkesoa ibo ni wengo mo omonibtaYudai kukubo wafueine gabib wengomo omonata kwekonibta wafunimibe!

6 Bainobo galin naka mak unangmaki baaniba Gode wengo kimaninnakai niniin sumobo geib otanene funania I niniin blimobe. Godefunanea Ne kin dimo i makobobo gefumbebo ge funaibiobe. Ne wengoalukum molot kesoa Gode wengokimanin naka eli weng afeto moomnenibta baatnenibta Kobo wengolosa nakaia unangai omkayemalege baatneim blimobe. 7 Otane itekein kebiobe, Gode Fitae dofakaneabaabanea Kobo moneba Yuda nakaiaunangai ne wengo omkayemale gebaabanebua eka memalosa e nenemfakanea baatnenea Kobomonebanakaia unangai Yudabai ne wengoomkayemale ge baatnenea Ne moniaYudaba nakaia unangai e wengoomkayebibe. 8 Gode Fitae dofakaneabaabanea Kobo ne okok kamasaninnaka kemfai kesoa kobo monebaYuda nakaia unangai ne wengoomkayemale ge baabanea e titiloomalea Fitae monea Yuda nakaiaunanga isu unea eka Gode nesaknemfakanea baatnenea Kebsa neokok kamasanin naka kemfaiobo,kobomonebanakaia unangai Yudabaine wengo omkayemale ge baatneneae titilo omnebio kesoa ne inaniamonia omkayebibe. 9 Sino bainobogalin nakaia unangai kimaninnakai niniino Yems esa Fita esaYon esa i tekein keniba Gode Foledofakanea daabanebua e Klaistedowan weng ayamo nakaia unangaiYudabai omkayebe kesoa Fol esaBanabas esa nisa Gode okok olookok kebuobo geniba i ni heitdabeibole ni sinwalo weng obianobani baanoba Ni monoba nakaiaunangai Yudabai Gode weng ayamoomkayemomabbiobo ge baabenobaeka Fitawal isak baaniba Nilemonoba Yuda nakaia unangai Gode

Page 368: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 2:10 365 Galesia 2:18weng ayamo omkayemomabbiobogenaibbiobe. 10 Ni inanoba i wengmako ni baabeniba Ibo bainobogalin nakaia unangai inamin naminblimi Yelusalem bibo blibi bobolofumbianiba daayemine ge baabeibbione weng olo amitie fumbiania wafubiania ne okoko sbalma okok kebianiadaaye binabibe.

Fole Fitae kukub misiamo makonanebuo omkeimabanebiobe.

11 Omito ne monia Antiok bibye blia Fitae tenea kukub misiamonane kesoa ne baabania Keb kukubolo misiamobo ge baabaia bainobogalin naka mak unang maki ne wengolo wentibbiobe. 12 Fitae kukubmisiam olo nanebuo inaminobe. Etenea Antiok bib ele tlanea bainobogalin nakaia unangai Yudabai bekebebianea i imeno baka wembeo kukubolo ayam otane omito Yudai bainobogalin naka maki Yelusalem bibo blibiYemse dlanea teniba Antiok bib yetetemiba Fitae funanea Naka eli aalowaketoumin kukubo sbalma wafublib kesoa i ne naka maki aalo mowetlaim blimi imeno baka wembionatemaibo nemsuananomabiobogenea e tosiananea Yudaba isuodeibenebiobe. 13 Yuda nakai makibainobo galini Fitae tena blibi Fitaenakaia unangai Yudabai deibeneakukub olo ateniba i funaniba E kukubolo misiam nanebo ge funaib otaneimal osa tosiananiba nakaia unangaiYudabai isuo deibeiba Banabas esainanea tosiananea nakaia unangaiYudaba isuo deibenane 14 kesoa neyatemia i Klaiste weng ayamo klaomo wafu nim blim bianibta naiboboge funaibiobe. Ne inania Fita etakukub olo nane kesoa baabania KoboYuda naka otane kobo Yudai kukubodeiboneba Yudabai bakaneba imenowembinabeobe. Kobo inabebo kukubolo ayam otane naka eli Yelusalembib da tlib dimo kobo Yudabaiisuo deibeneb kesoa i funanibaNib kukub olo misiam ese makobo,deibonoba nibsa Yudai kukub otawafunomo geibbio kesoa keb kukubolo misiamobo ge baabaia bainobo

galin nakaia unangai alukumnewengolo wentibbiobe.

Nakaia unangai Yuda isa Yudaba isaYesuse bainobo geine!

15 Ni biem ay kamwali Yuda kesoanisa Yudabe. Ni Yudabai ulabbabe.Yuda ni baanoba Nakaia unangaiYudabai Gode wengo mo wafu blibbakesoa i hengmin gamobo ge oyebinabuobe. 16 Ina otane Yuda nitekein kebuobe, nakaia unangaiMosese hekmel wengo wafu blibiGode mo baabeneta Ne kin dimo ibohengmino blimobo genamabebabe.Otane nakaia unangai Yesus Klaistebainobo geib mole Gode baabeneaIbo ne kin dimo hengmino blimobogenamabebe. Inamin kesoa Yudanisa inanoba Yesus Klaiste bainobogenomobo Gode baabenea Ibone kin dimo hengmino blimobogenamabebe. Otane ni Mosesehekmel wengo wafu nomobo Godebaabenea Ibo ne kin dimo hengmingamobo ge baabenamabebe. Nakamake Mosese hekmel wengo wafubiameo Gode baabanea Kobo nekin dimo hengmino blimobo gebaabanamino blimobe. 17 Sino nifunanoba Ni Yesus Klaiste bainobogenomo! Ni inanomobo Godebaabenea I ne kin dimo hengminoblimobo ge baabenamabebo genobaMosese hekmel wengo deibonobaYuda naka maki bainobo gabibbai niyateniba baaniba I Mosese hekmelwengo wafunino deibueib kesoa imakob Yudabai ulab aniba hengmingam aibobo ge baabenimibo niYudai kukubo deibonoba Klaistekukubo alebenebu ota wafu nomogenoba wafu binobbuo Klaiste nihengmin kukubo alebenebua bleka?Yeye e ni hengmin kukubo moalebeim blimobe. 18 Ne ibo baabeniaMosese hekmel wengo wafu nine gebaabei mole kukub olo misiamobe.Sino ne ibo baabenia Nibo Mosesehekmel wengo wafu biobo Godenibo mo baabeneta Ibo ne kin dimonaka molot unang molotobo ge

Page 369: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 2:19-20 366 Galesia 3:9baabenamabebabo ge baabeia ibowentibbio kesoa memalo ne Klaisteweng olo deibonia weng afet otabaabei mole kukub olo hengminobe.19-20 Ne sino Mosese hekmel wengowafu blia weng olo aletnenoa Kobohengmin gamobo geno kesoa Godene hengmin olo molo yang kenea nekaanimio God esuo mo unamabibabogei otane Klaiste ne alango dokoneaGode ne deitnenea Klaist eta atdimokaanea ne kukub misiamo walebuokukub olo makob nemaye atdimokaanibio kesoa ne Mosese hekmelwengo imino mo wafu blibabe. NeGode weng olota wafu blibe. Neina blio memalo ne nene bobol temfunino mo wafu blibabe. OtaneKlaiste ne bobol tem wato bitnebie kesoa memalo ne afen ania elebobol tem funin ota wafu blibe.Gode miine ne gotnenea kaaneadaatnenea ne bainobo gei kesoa neolo amitie fumbiania wafu blibe.21 Ne Gode daayemin kukubo moombianimibabe. Nakaia unangaiMosese hekmel wengo wafu blibiGode baabenea Ibo ne kin dimonaka molot unang molotobo gebaabene biamo Klaiste atdimokaanebuo mitmakam blimobe. OtaneGode weng olo mo baabeim blimkesoa Klaiste atdimo kaanebuomitmakamsabe.

3Gode kin dimo naka molot unang

molot anamino wengobe.1Galesia nakaia unanga ibo ib bobol

tem funinomisiamobe. Ibo nakamakii weng afeto ibo omkayebib ota wa-funiba Klaiste weng ayamo deibuei-bobe. Ibo nimin kenibta i wengolo wentebibe? Sino ne wengo ibokeim baabenia Yesus Klaiste atdimokaanebiobo ge baabeibiobe. 2 Neweng mak osa imin baabenamabibe.Ibo Mosese hekmel wengo wafu blibota Gode yateneta e Hobe dobyebuableka? Yeye. Ibo Klaiste weng ayamowenteniba bainobo geniba wafu blib

ota Gode yateneta e Hobe dobye-biobe. 3 Ibo nimin kenibta boboltem funin ayamo deibonibta misiamota wafu blibe? Sino Gode Hobe ibodaabenea Klaiste weng ayamo wafublib otane memalo ibo nimin kenibtafunanibta Ni nini titil otaMosese hek-mel wengo wafu bianoba aalo wake-toumobo Gode ni baabenea Ibo ne kindimo naka molot unang molotobo gebaabenamabebo ge fumbibe? 4 Sinoinamin namin kukub ayamo Godeomyebio yo mitmakam blima bleka?Yeye inamin namin kukub olo mit-makamsabe. 5Gode fatnaneta e Hobedobyebione? Gode fatnaneta daabenebiota ibo okok sumo nakaia unangaisino mo watemim blimo klabibe? IboMosese hekmel wengo wafu blib ota eyateneta dobyebua bleka? Yeye. IboKlaiste weng ayamo bainobo gabibota dobyebiobe.

6 Yuda ni fanine Eblahame wengsang osa makobobe. Ibo Eblahameweng sango funaine! Gode buk temobaanoaEblahame Gode wengo kla wente

bianea bainobo gabe kesoaGode e bainobo galino wa-tenea baabanea Kobo ne kindimo naka molotobo ge baa-banebiobo genobiobe.

7 Ibo ne weng mako baabenamabiofunaine! Weng olo inaminobe.Nakaia unangai Gode wengo bainobogenibmole i makob Eblahamemolob-sel anomabiobe. 8Sinanggwano nakaiGode weng olo dolaniba baanibaSinanomo nakaia unangai YudabaiGode wengo bainobo genimibo Godebaabenea Ibo ne kin dimo hengminoblimobo ge baabenamabebo gebaaibbiobe. Eka sino Gode inaminnamin olo mo naim blim bie dimoe dowan weng ayamo sinanoananamabeo wengo omkeimaneaEblahame baabanea Ne kobo kukubayamo omkakebi kesoa sinanomonakaia unangai dabalimo blibialukum kukub ayamo omkayemabiboge baabanebua i Gode buk temodolaibbiobe. 9 Inamin kesoa nakaia

Page 370: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 3:10 367 Galesia 3:18unangai Gode wengo bainobo gabibile makob sino e Eblahame nabanebioinanea isa kukub ayamo omkayebebe.

10 Ina otane nakaia unangaifunaniba Ni Mosese hekmel wengowafu biob kesoa Gode kin dimonibo naka molot unang molotobogabib ile Gode dosuananea watwatdabenamabebe. Niminbabe, e buktem wengo baanoa Nakaia unangaiMosese hekmel wengo wafu nom gibmole alukum wafu nine! Atosinomo deibonibta atosin ota wafunimibe! I ina nimibo Gode watwatdabenamabebo genobiobe. 11 Niboalukum tekein kebuobe, naka makeMosese hekmel wengo wafu biameoGodemo baabaneta Kobo ne kin dimonakamolotobo ge baabanamabebabe.Niminbabe, Gode buk temo baanoaNakaia unangai wanita Gode wengo

bainobo geiba Gode baabeneaIbo ne kin dimo naka molotunang molotobo ge baaben-emei amit nomabiobo geno-biobe.

12 Nakaia unangai Mosese hek-mel wengo wafu blib mole i kukubolo Gode bainobo galin kukubo ula-bbabe. Mosese hekmel wengo wa-funin kukubo afetobe. Gode buk temoenangge baanoaNakaia unangai Mosese hekmel

wengo atosino mo deibueimblim alukum wafunimibi amitnomabiobo genobi

otane inanamin nakai blimobe.13 Naka make hekmel wengo

mako welanea temiba hekmel wengobaanoa Anaiba kaaneko genobiomole anaiba kaanea debeb utnibaatdim eut dabasaniba silo bikibaibanakaia unangai ateniba tekein kenibaGode naka ele dobsuananeta ananebogeine! Gode buk tem wengo enanggebaanoaNakae debeb utniba atdim eut

dabasaniba silo bikiba nimiboGode naka ele dobsuananeta ekaanamabebo genobiobe.

Nibsa inanoba hekmel wengowaka binabob kesoa Gode nibodosuananea kaaine gabe otaneKlaist eta nib alango dokoneaGode atlihamino tenoa e dim wattloa atdimo kaanea nib hengminowalubenebiobe. 14 Klaiste inanebiokesoa sinanggwano Gode Eblahamebaabanea Ne inamin namin ayamoomklamabibo ge baabanebuo nakaiaunangai Yudabai Yesus Klaistebainobo genimib isa dlomabiobe.Klaiste inanea kaanebio kesoa niboe wengo bainobo genomobo sinoGode baanea Nakaia unangai Klaistewengo bainobo genimibi ne Hobedobyamabibo genebue dobyamabebe.

Mosese hekmel wengo Gode motonwengo mo omabbu nomobabe.

15 Ne nekwal ibo ne saa wengmako dabalim nakai dim touniabaabenamabibe. Ne weng olo ibodaabenamabo kesoa ibo funaine!Nakai asu keniba baaniba Niboweng olo wafu bianoba inamomoge baaniba weng olo dolaniba eka ininiin osa dolaib biamo naka afetetenea weng olo watlanea weng afetdolanamino blimobe. 16 Saa weng olomakob sinanggwano Gode Eblahamesa eka e molofeit esa i motonwengo baabenea Ne inamin naminayamo omyamabibo genebiobe.Eblahame molobseli homon otaneGode buk temo Eblahame molobselialukumo mo baabeim blimobe. EEblahame molofeite Klaiste elekiemeleta baabanebiobe. 17 Ne saaweng olo mitmakamo inaminobe.Sinanggwano Gode moton wengoEblahame omanea baabanea Neweng olo kobo baabkei biamobain inanamabibo ge baabanebuasinanoa bifolo 430 o blimanoaMosesedofaiba damanea Gode hekmelwengoomalebiobe. Inanebu otane Mosesehekmel weng olo mo inanota makobnaka make wengo dolanebua nakamake tenea e wengo welubanea wengafet dolanamabe inanota sino Godemoton wengo Eblahame baabanebuomo otlanomobabe. 18 Niminbabe,

Page 371: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 3:19 368 Galesia 4:1nakaia unangai Mosese hekmelwengo wafu bliba Gode motonwengo baanea Ne inamin naminodoyamabibo genebuo dokayememole e moton weng olo mitmakamblimanamabobe. Otane Gode moinaim blim kesoa e moton wengomitmakamsabe.

19 Inamin kesoa Gode fatnanetae hekmel wengo Mosese omalebue?Gode Mosese hekmel wengo omalebuole inaminobe. Nibo kukub misiamonanomobo Olo hengminobo gebaanoa alebenoko geneta oma-lebiobe. Mosese hekmel weng olosma ye binabobio bita Gode Eblahamebaabanea Ne keb molofeite dobklam-abibo ge baabanebue Klaiste tleta ookoko blimanobiobe. Mosese isaknaka kesoa Gode hekmel weng oloabiseli omyeta isak Mosese omalibtaeka Moses esak nakaia unangaiomyebiobe. 20 Otane Gode motonwengo Eblahame baabanebuo nakamake mo bieta baabaneta e weng oloomoneta Eblahame baabaim blimobe.Gode emaye Eblahame moton wengolo baabanea Ne inamin naminodoklamabibo ge baabanebiobe. Inanggenebio kesoa moton weng olo GodeEblahame omalebuo weng olo eMosese omalebuo gaisonobiobe.

Mosese hekmel wengo okoko wen-gobe.

21 Mosese hekmel weng olo Godemoton wengo Eblahame baabanebuoomtlanobua bleka? Yeye Mosesehekmel weng osa eka Gode motonwengo Eblahame baabanebu osa ookoko afet afet kesoa o mo omtlaimblimobe. Nakaia unangai hekmelwengo wafu blibi Gode baabenea Ibone kin dimo naka molot unang molo-tobo gene mole nakaia unangai hek-melwengolowafu blibi amit nomabibotane hekmel weng olo mo inanggebaaim blim kesoa o okokbabe. 22 Inaotane Gode buk tem wengo baanoaNakaia unangai alukum hengmino gedlanobiobo genobiobe. Sino Godebaanea Nakaia unangai Yesus Klaiste

bainobo gabibi ne kin dimo nakamolot unangmolotobo ge baabenam-abibo genebio kesoa hengmin nakaunang nibo Yesus Klaiste bainobogenob mole e nibo bain inanggebaabenamabebe.

23 Sino Yesus Klaiste bainobo galinwengo mo tlim blim bio dimo niboMosese hekmel wengo wafu biobao nibo makob klabut gebein kenobiob bita Klaiste teneta bainobo galinkukubo nibo alebenebiobe. 24 Inaminkesoa sino Mosese hekmel wengomakob nib ay sitaminwali ulab anoakima bianoa nib hengmino aleyebobita Yesus Klaiste tenea daabenebiokesoa nibo Yesuse bainobo genomoboGode baabenea Ibo ne kin dimo nakamolot unangmolotobo ge baabenam-abebe. 25 Memalo nibo Yesus Klaistebainobo gebiob kesoa Mosese hek-mel wengo iminomo kimanomobabe.26 Ibo Yesus Klaiste bainobo gabib ke-soa Gode baabenea Ibo ne meleloboge oyebebe. 27 Niminbabe, ibo YesusKlaiste bainobo geniba naka maki eniniino dimo ibo aaye fuelabeiba ibteKlaist ete naniba ib bobol tem osaKlaiste bobol tem osa makob anibaibo makob Klaiste ulab aibbio kesoaGode fumbianea I makob Klaiste ula-bobo ge fumbebe. 28 Yesus Klaistebainobo gabob nakaia unanga nibomakobobe. Nibo baanoba Ibo Yud-abo gese Yudababo gese nin kukubosa eka maki okok nakabo gese makikimanin nakabo gese nin kukub osaekamaki unangobo gesemaki nakabogese nin kukub osa blimobe. Memalonibo alukum Yesus Klaiste bainobogabob kesoa nibo makobobe. 29 IboKlaist emi aib mole ibo Eblahamemolobsel moton anomabiobe. GodeEblahame baabaneaNe inamin naminayam olo omklamabibo genebuo ibsaomyamabebe.

4Gode meme itabe.

1Newengo sin baabeiomitmakamomakob inaminobe. Naka ten makee aye inamin namino sinanomo eta

Page 372: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 4:2 369 Galesia 4:17dlamabe otane e mema damambe bi-amo afobeing olo mo dlamabebabe.E makob okok nakai ulab kesoa besabiebe. 2Men ele e aye nakai dlakaneabaabenea Ibo ne miin esa eka neafobeingo sinanoa e dlalamabi olosakimatneine ge baabenea men ele ekimanin naka eli wengo wente bianeabinea damanea e afobeing olo ki-manamabe amo aalebe kibanebuotlamo naka eli deibaiba emaye ki-manamabebe. 3 Sino nibo makobnaka ten ele ulab bioba dabalimokukub ota nibo kimabua kukub olowafu bianoba bobol tem funin ayamomo funin blimbinobbiobe. 4 Ina otaneGode amolo omakanebuo tloa emiinedabanea daakenea dabalim unangoamun tem unea o dofanoa e nakaneahekmel wengo wafu binebiobe. 5 Einanea atdimo kaanea hekmel wengowafu biob naka unang nib hengminowalubenebio kesoa nibo Gode mememoton anoba Gode inamin naminodoyamabibo genebuo dlomabbiobe.

6 Memalo ibo e meme kesoa Hobee miine bobol temo bie ele dabaneatenea nib bobol tem osa bianeadaayebea nibo Gode oha bianobaAy kobo ni ayobo ge ohabuobe.7 Inamin kesoamemalo ibo okoknakaiulabbabe. Ibo Gode meme aib kesoa einamin namino e memei doyamabibogenebuo ibsa doyamabebe.

Fole Galesia seli bobolo fun monsebe.8 Yudaba ibo sino Gode mo

tekein keim blim bianiba bekel itani kima bliobo gabianiba makobi okok naka binibbiobe. Bekeli igod dim ominobe. Otane memaloibo Gode tekein kebiobe. 9 Ne ibobaabenia Ibo Gode tekein kebiobo gebaabei otane ne misiam baabeiobe.Ina otane ne baabenamabio Godeta ibo tekein kenea dlakanea ibonemiobo ge baabenebio weng olotadot ayamobe. Ibo emi otane niminkenibta deibanibta Nibo monobaMosese hekmel weng ota wafunomogabibe? Ibo inaib mole kukub olomakob ibo imin moniba dabalim olokukub ota wafunomabiobe. Dabalimkukub ota ibo kimano mole olo

misiamobe. Kukub olo titil blim kesoaibo mo daabenamabobabe. 10 IboYuda ni faninwali hekmel kukubonabibo yateniba ibsa wafu bianibamakob sinanggwano Gode Mosesebaabanea Am mak bomanomo dimosa eka alim mak tam tlame dim esaeka bifol mak afunemebe dim esaibo okok olo nabianiba singkaline gebaabanebua i ina binibbuo ibsa kukubolo ina bianiba funaniba Nisa kukubolo wafunoba Gode baabenea Ibo nekin dimo nakamolot unangmolotoboge baabeneko ge fumbiobe. 11 Neibo kukub misiam olo nabibo wengsango wentenia funania Ne wengoomkayebio misimut nenamabobogenia bobolo ilum omfutnebiobe.

12 Ne Mosese hekmel wengodeibueibio kesoa ne nekwal ibsainaniba Mosese hekmel weng olodeibueine! Sino ibo hekmel weng olomo wafueim blim kesoa nesa memaloib ulab aiobe. Sino ne Klaiste wengayamo ibo omyia ibo Klaiste wengomikiktemowentib dimo ibo newengomo ombiaim blim klawentibbio kesoamemalosa mo ombia nimibe! Klawafueine! 13 Ibo tekein kebiobe, sinone ib bibo natlio ne gembi kesoa neib bib ye biania Gode dowan wengayamo omkaye binibiobe. 14 Negembio ibo fumbianiba e gembeolo misiamobo ge funaib otane ibone tolo mo tosiananibta deitneimblimobe. Ibo makob Gode abisel isaYesus Klaist esa ibsu tliba kukubayamo omyomabib inaniba nesakukub ayamo omnibbiobe. 15 Iboinaniba daanebib dimo ne wengowente bianiba seimbinibbio otanenimin kenibta ib seinino memalodeibueibe? Sino ne ibo bekebebli dimo ibo ne kla gotne bianibadaane bianiba funaniba Ni Foledaabanoba ni kino welelonoba e kinoolabbebanomo ge fumbinibbiobe.16 Sino ibo ne kla gotne binibbu otanememalo ne weng olo baabeibuo ibone nemsuambiba bleka?

17 Naka maki sino ibo baabenibaMosese hekmel wengo wafueine gebaabeibbuei funaniba Galesia teni

Page 373: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 4:18 370 Galesia 4:27

ni weng ota wafueine ge fumbibkesoa i ib niniino omfufuye bian-iba weng ayamo omkayebib otanei bobol tem funin olo misiamobe.Niminbabe, i funaniba Ibo Folwalideibeniba nita gobeniba ni weng otawafueine genibta inangge baabeib-biobe. 18 Nakaia unangai bobol ayambianiba nakamaki bobolo fumbianibagobenibmole kukub olo ayamobe. Neibo bekebe biami skeim biami osa iboNakai daayebibo ayamobo gabibe. Inaotane naka eli ib niniino omfufuye-bibi ibo mo daayemin blimobe. 19 Nenekwal ibo ne kla gobe blibe. Ne ibbobolo funania ne bobol tem daakomakob unango memei dlanang genoaenin kino watemnabo inania ne boboltem daako misiamut nebiobe. Sinoibo Yesus Klaiste wengo mo wafueimblim blib dimo ne bobol tem daakomisiamut nebinobio kesoamemaloneimin wentia ibo Yesus Klaiste wengoklao mo wafueim blim bliobo gesibawentenia ne bobol temo imin misia-mut nenoa funania I bobol tem funinomakob Yesuse bobol tem funino ulabanimibo ne bobol tem misiamo dei-bonia seinamabibo ge fumbibe. 20Nefunania Ne Galesia teni bekebe nimioayamobo ge fumbibe. Ne ibo bekebebli mole ib bobol tem funino tekeinkenia ne inamin weng ota omyitadaabenomobe ge funanamabi otanene skeim bli kesoa ne ibo daabenaminwengo mo tekein kebibabe.

Hegao Selao i dabi weng sangobe.21 Nakaia unangai ib isak temo

blibi fumbianiba Ni Mosese hekmelwengowafunomo gabib nakaiMosesehekmel wengo mitmakamo klao motekein kebibba kesoa ne ibo Mosesehekmel wengo baabenamabibe.22 Nakae Gode buk temo dolanebuele baanea Eblahame meme nakateni asu dlanebiobe. Mak ele Selaookok kewemin unango niniino Hegaomiinobo, eka mak ele Eblahame alelmotono Selao miin nabo genebiobe.23 Selao okok kewemin unango omiin ele Eblahame emaye omebbineta dofanobiobe. Eka Eblahame

alel moton ole Gode moton wengobaabonebuo weng olo fumbianeadaabone kesoa o memei yominamo blimubonobu otane o imakeomeb bineo amunsanota menedofanobiobe. 24 Weng sang olotemo saa wengsabe. Unang asu eliinaminobe. I makob weng asu oloGode Yudai omyebu otabe. Hega olemakob Gode wengo amgolime Sainaiye golim ute Mosese hekmel wengoomalebu otabe. Nakaia unangaiMosese hekmel wengo wafu blibile hekmel weng olota i kimabiobe.25 Amgolime niniino Sainaie Alebiabetan ye bie niniin afeto Hega etabe.Hega olemakobYelusalembib osa ekanakaia unangai memalo Yelusalembib ye blib isa itabe. Yelusalem biboYudai betanobe. Hegao miin ele okoknakabe makob e biemo ulabobe. Eokoko okok kebinebu otane e kimaninnakae inamin namino mo dokahaminblimobe. E besa okok kebinebio kesoaYelusalem bib seli Mosese hekmelwengo wafu blib isa makob e ulabobe.I funaniba Ni Mosese hekmel wengowafu biobo, Gode baabenea Ibo ne kindimo naka molot unang molotoboge baabenamabebo ge fumbib otaneGode i mo inangge baabeim blimobe.

26 Ina otane Sela ole makob Godemoton wengo Eblahame baabanebuotabe. O makob Yelusalem biboabilim ut bu otabe. Bibo yo seliMosese hekmel wengo mo wafublibbabe. I weng olo deibueibbiobe.O makob Gode wengo bainobogalin nakaia unanga nib biem kesoanibo o memebe. Niminbabe, nibsaMosese hekmel wengo mo wafubiobbabe. 27 Gode bibo Yelusalembibo sinanoa tlang gamo dabalimolo bibo Yelusalemo gaisonamabobe.Nibo tekein kebuobe, weng olobainobe. Niminbabe, Gode buk temosaa wengo enangge baanoaUnang obo fioum bianeba memei mo

dlaim blim bieb obo seinale!Obo memei mo dlanebtaenin kino watemim blim biebkesoa obo seimbianeba anso

Page 374: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 4:28 371 Galesia 5:6nganale! Obo imake mo dibimblim otane ob memei homoniwaloniba imaksao memeigaisonomabiobo genobiobe.

28 Gode moton wengo Eblahamebaabanea Kobo mene dofanam-abeobo ge baabanebuo bain inanea ealelo Selao Aisake dofanobiobe. Ibsainaniba Gode moton wengo baaneaYudabai ne meme anomabiobogenebio kesoa memalo ne nekwal ibobain inaniba Gode meme aibbiobe.29 Sinanggwano Hegao Eblahameomeb binea o miine dofanobue teneaEblahame alelo damo fioum bua GodeHobe daabonea o miine dofanobuewasi dofa bianea weng dobo wengoha binebio kesoa memalosa nakaiaunangai Mosese hekmel wengo wafublibi inaniba Klaiste wengo bainobogabob nibo weng dobo weng oyebianiba makob sinanggwano memeeli naniba sbilo miine tenea damomiine weng dobo weng oha binebioinayebiobe. 30 Ina otane Gode buktem wengo fatnangge baanobione? ObaanoaSelao okok kewemin unango o mi-

ine i hato dlaneba monibabib mak unine! O miineaalebe afobeingo atosino modlamene! Damo miine Godedaabonea dofanobu eta aalebeafobeingo alukum oleko gebaanobiobe.

31 Ne nekwal ibo nibo Selao okokkewemin unango miine ulabba kesoanibo Yudai hekmel wengo mo wafubiobbabe. Nibo makob damo miineulabobe. Nibo Gode wengo bainobogenoba wafu biobobe.

5Klaiste nibo daabenebio kesoa nibo e

weng ota wafunomo!1 Klaiste nibo daabenebio kesoa

nibo Mosese hekmel wengo mo wafubiobbabe. Memalo nibo Klaiste wengayamo wafu biob ota sbalma wa-funomo! Naka maki ibo baabenibaMosese hekmel weng ota wafueine ge

baabenimibo ibo i wengo mo wen-tubenimibe! Niminbabe, ibo i wengowentubeniba inaib mole ibo makobnakai sino klabutam biniba klabutoblimubenomo otane imin klabut an-abib inanomabbiobe.

2 Ne Fol neta weng olo baabenam-abibe. Ibo kla wentine! Naka mak ibonaka maki ib aalo wetlabenom gaiboIbo funaniba Ni aalo wetlanomoboGode baabenea Ibo ne kin dimonaka molot unang molotobo gebaabenamabebo ge funaniba deibeibaib aalo wetlabeib mole ibo kukub olonanomabibo makob Klaiste dowanweng ayamo mo bainobo geim blimkesoa Klaiste ibo mo daayebetaGode ibo mo oye bianeta I ne kindimo naka molot unang molotoboge oyemebabe. 3 Naka mak ibonaka maki aalo wetlabenom gaibodeibeiba wetlabenomabib ibo newengo imin baabenamabibe, ibofunaniba Gode ni baabenea i ne kindimo naka molot unang molotobo gebaabeneko ge funaniba ib aalowetlaibmole Mosese hekmel wengo alukumwafueine! Ibo inanibaMosese hekmelwengo atosino deiboniba atosin otawafueib mole Gode kin dimo ibonaka molotbabe. 4 Nakaia unangai ibisak temo blibi funaniba Ni Mosesehekmel wengo wafunomobo Godebaabenea Ibo ne kin dimo hengminoblimobo ge baabenamabebo gefunaniba wafu blibi Klaiste wengoomdibi bianiba eka Gode daayeminkukubo omdibi biam blib kesoamemalo e i mo daabenamabebabe.5 Bainobo galin nakaia unanga niboGodeHobe titil ota nibo Gode bainobogenoba seimbianoba Gode nibonaka molot unang molotobo gebaabenamabe amo tlamabo waisobiobobe.

6 Nib bobol tem funino makobKlaiste bobol tem funino ulabanomobo nibo aalo wetlanomob osaeka mo wetlaim blim kenomob osabesabe. Gode kukub olo watemameomo funaneta I ne kin dimonakamolotunang molotobo ge funanemebabe.Ina otane nibo Yesus Klaiste bainobo

Page 375: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 5:7 372 Galesia 5:20genoba esa naka mak unang mak isagobe bianoba daayemob mole Godenibo baabenea Ibo ne kin dimo nakamolot unang molotobo genamabebe.7Sino ibo Klaiste wengmoloto sbalmawafu blib otane nimin kenibta Klaisteweng olo deibonibta weng afet otawentebibe? Ne weng olo wenteniasmiko deitne unobe. 8 Gode ibodlakanea Nesu tline ge baabenebuee mo baaneta Ibo inamine geimblimobe. 9 Kulani mato gwab otanemana bianoba mabonomobo welabbatlaknoa damo tem daak unanoadikibanoa kulan gamo misiam anaboinaminobe. Naka eli dim ominwengo ibo omkayebibo sinanomoo tata kenoa ib kukub ayamo wafublib olo watwat daabenamabobe.10 Ne funino inaminobe. Nib sinwalnib bobol tem funino makob nibSume bobol tem funino ulab kesoane weng olo ibo omkayebio nefunania Ibo ne weng olo wafunibaweng misiam olo deibonomabioboge fumbibe. Naka make ibo wengmisiam olo omkayebea ibo bobol temmisiamo fumbib naka ele sinanomoGode e kukub misiamo yang keneaananamabebe.

11 Ne nekwal ibo ne wengolo nakaia unangai baabenia IboYudai kukubo wafuniba ib aalowaketoumine ge baabei moleYuda nakaia unangai ne eninomo omkanemibbabe. Ne wengolo baabei mole ne Yesus Klaisteatdimokaanebuowengo i omkayemioYudabai ne mo nemsuanimibbabe.Ina otane ne weng olo nakaiaunangai mo baabenita Ibo aalowetlaine ge baabeim blim kesoaYudai ne nemsuan bianiba eninoomkanebiobe. 12 Ne funania Nakaeli ibo aalo waketoumine ge oyebibnakai ibsuo de unine ge funaiobe.

13 Ne nekwal ibo Gode dlakaneabaabenea Mosese hekmel wengoibo mo kimanomone ge baabenebiokesoa ibo mo funanibta Memalonibo Mosese hekmel wengo mo wafubiobba kesoa ninib bobol tem funin

ota wafu bianoba hengmino hengabianobte ge funanimibe! Ibo kukubayamo olota wafu bianiba naka makunang maki bobolo fumbianiba gobebianiba daayemine! 14 Ne weng elebaabenamabi olo Mosese hekmelwengo alukum weng olo tem watbiobe. Ibmalo naniba ilib aalo kimablib inaniba naka mak unang mak isagobe bianiba daayemine! 15 Ina otaneibo ib sinwalo alo mo tliaubesesebianibta dleb wengo mo baasesenimibe! Ibo klaine! Ibo inamib moleilib skil watwat danomabiobe.

Gode Hobe kukub osa eka nib sinkukub osa o wengobe.

16 Ne weng olo mitmakamo in-aminobe. Ibo Gode Hobe deibaiba eibo daabenea Gode kukub ayamo klawafueine! Ibo inanimibo e daabe-nea ib bobol tem funin misiam oloimino mo wafu bianibta hengminohengamibbabe. 17 Niminbabe, nibbobol tem funinmisiamo funanobaNiinamin namin olo nanomo ge fum-bob osa eka Gode Hobe funanea Iinamin namin olo naine ge fumbe osao makobbabe. Afet afet kesoa o tete-nanoa awa gembobe. Nib bobol temfunin misiamo Gode Hobe makaabe.Inamin kesoa ibo funaniba Ni kukubayam olo nanobtabo ge fumbibo monanomabibbabe. 18 Ina otane iboGode Hobe wengo wenteniba wafu-nimiboMosese hekmel wengo ibo mokimanomobabe.

19 Ninib bobol tem funin misiamowafunin kukub olo inaminobe.Nakaia unangai tamano hengabianiba kukub misiam olo naminkukub osa eka bobolo wabenoainamin namin olo nanomo galinkukub osa eka 20 god dim ominininiino dotouleb nin kukub osakel walin kukub osa usem genalinkukub osa eka nakaia unangai mogobeninbao kukub osa naka makunang maki dosuan bianiba dlebweng oyemin kukub osa eka bobolwayemin kukub osa atliyemin kukubosa Ninita ye biobabo galin kukubosa makaalaniba afetubesese nin

Page 376: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 5:21 373 Galesia 6:7kukub osa 21 eka naka maki bobol temmisiam fun yatememin kukub osaeka aay misiamo dowoniba gabamtol temo mima fubenamin kukubosa nabianiba eka kukub misiamoafet afet osa namin kukub osaotabe. Nakaia unangai ili bobol temfunino wafu blibi kukub misiam olonabinabiobe. Sino ne ibo baabeniaIbo kukub olo mo wafu nimibe gebaabeibio kesoa ne memalo iminbaabenamabibe, ibo kukub olo mowafu nimibe! Nakaia unangai kukubolo wafu blibi mo monibta Godekimanin bibo mo nomabibbabe.

22 Ina otane nakaia unangai GodeHobe daayebea Gode wengo wafublibi kukub ole inaminobe. GodeHobe i daayebe kesoa i God esa nakamak unang mak isa gobe bianibaseimbianiba bobol ayam bianiba nakamak unang maki kukub misiamoomkayemibo i mo yang kebibbabe.I naka mak unang maki daaye bianibakukub ayamo omkaye bianiba nakamak unang maki baabeniba Niinamin namino nanomabbiobo gebaabenimib osa bain ina binabiobe.23 I untak nganin blim bianiba i boboltem funin misiamo i bobol temotlak unubenomosa funaniba Ni obomo nanomabbiobabo ge fumbianibakukub misiamo wandabbu biobe.Kukub ayam olo namino hekmelwengo baanoa Kukub olo misiamobogenamino blimobe. Nakaia unangaikukub olo wafunimibo ayamobe.24 Nakaia unangai Yesus Klaistewengo wafu blib ile sino Klaisteatdimo kaanebuo makob i tenakaaibbiobe. I inaibbio kesoa i boboltem misiam funin kukub olo i boboloimino mo wayemobabe. I sinohengmin kukub olo wafu binibbuotane memalo ite Yesus ete nanibaatdimokaaibbio kesoa i kukubmisiamolo titil blimanobiobe. 25 Gode Hobenibo daabenea nib bobol tem funinomakob Gode bobol tem funino ulabanobbio kesoa nibo e wengo oyebeokla wente bianoba ele weng baanemeiwat namomo! 26 Nibo ninib takomo ngambianobta Ni naka ayamobo

gabianoba nib sinwalo atliyeminkukubomo omyensese bianobtamakiinamin namino bobolo mo wabesesenomone!

6Ibo ib sinwalo daabesese nine!

1Ne nekwal ibo bainobo galin nakamake ib isak temo bianea kukubmisi-amo nanea atemib mole Gode Hobewengo wente bianiba wafu blib nakaibo weng fiab baabaniba daabaibae kukub ayamo imin wafuneko!Otane ibo klaine! Inamin naminkukub misiamo ibsa dlabmanoahengmino hengaib mole kukub olomisiamobe. 2 Ib dimo kukub misiamotam tloa ib bobol temo misiam ubenomole ib sinwalo ibmaye daabosedaabase nine! Ibo inaib mole Klaistewengo baanea Naka mak unang makigobe bianiba daayemine genebiowengo wafunomabiobe. 3 Naka makifunaniba Ni naka sumobo, nimayebiobobo, ni naka mak unang maki modaabenomobbabo ge funaib mole idim baanomabiobe. I bobol tem funinolo misiamobe. I besa nakabe. 4 Iboalukum ib kukubo nabibo watenibafunaniba Ne kukubo ayam blekamisiam eso ge funaine! Ibo funanibaNe kukub olo ayamobo ge funaibmoleseinine! Otane ibo naka mak unangmaki kukubo mo watemubenibtafunanibta Ne kukubo ayam kesoai kukubo gaiseiobo ge funanimibe!5Niminbabe, sinanomo ibo ib kukubonabibo alukum Gode baabasiba e ibkukub olo klanamabebe.

6 Naka make ibo Gode wengoomkayebe mole ibsak inamin naminodokaha bianiba daahamine!

7 Ibo mo funanibta Ni Godedim omin wengo baabanomobo etobtlinhalamabebo ge funimibe!Nakai imeno gumo sano dolmaibbiamo damo ming gum ye damanoaulelomabiobe. Eka getao sanodolmaib biam osa binoa damogeta ye damanoa ulelo nanomabibinaminobe. Sinanoa Gode nakaiaunangai kukubo klanamabeo tlamo

Page 377: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Galesia 6:8 374 Galesia 6:18Gode nakaia unangai kukubo yateneaNaka elita kukub ayamo nabinib-biobe, eka elita kukub misiamonabinibbiobe genea o molo yangkenamabebe. 8 Nakai ili bobol temfunin misiamo wafu bianiba kukubmisiamo nabinib biamo sinanomo ilibobol tem funin misiam olota watwatdabenamabobe. Ina otane nakai GodeHobe wengo wente bianiba wafubianiba kukub ayamo nabib molesinanomo Gode Hobe i daabeneaamit nomabiobe. 9 Nibo tengo modubube biota kukub ayam naminomo deibonomobe! Niminbabe, nibokukub ayamo amitie nabinob biamosinanomo Gode nakaia unangaikukubo klanamabeo dimo inaminnamin ayamo doyamabebe. 10 Inaminkesoa nibo dabalim olo biob dimonakaia unangai alukum bib makbib mako blibi kukub ayamo amitieomkayemomabbu otane nib nekwaliYesus Klaiste bainobo gabib ile dotkukub ayam omkayemomo!

Fole Yesus Klaiste atdimo kaanebuoseinha binebiobe.

11 Sin ele dolai olole ne besaweng obita naka mak eta dolaneotane olole nemaye kweilo tubuniadolanamabibe. Ibo ne dolamin olowatemine! O sumobe. 12 Nakaifunaniba Naka mak unang maki nibaabeniba Ibo naka ayamobo, iboGode kukubo kla wafu bliobo geinege fumbib nakai teniba ibo baabenibaIbo Yuda ni kukubo wafu bianibaib aalo wetlaine ge oyebib naka elifunino inaminobe. I Yuda naka makunang maki tekein keniba ni YesusKlaiste atdimo kaanea nib hengminowalubenebio wengo bainobo gabiobogeib mole i ni enino omyomabioboge funaniba tosiananibta aalowaketoumin weng olo baabenomabibkesoa ibo i wengo mo wentaibe!13 Nakai aalo waketoubibi Mosesehekmel wengo alukumo mo wafublibba otane i funaniba Galesia tenini wengo wenteniba i aalo wetlaibmole ni Yuda naka mak unang makibaabenoba Galesia teni ni wengo

wenteniba i aalo wetlaibobo gebaabenoba i ni wengo wentenibani niniino omfabeniba funanibaIb kukub olo ayamobo geine gefunanibta i aalo weketoubiobe. 14 Inaotane ne mo funanita I ne niniinonemtouleb nine ge funanimibabe.Ne Sume Yesus Klaiste niniinoolota dobtouleb blibe. Ne e atdimokaanebuo weng ota naka mak unangmaki omkayebibe. E kaanebuomakobnesa kaaibio kesoa ne sino kukubmisiamo nabinibuo blimanobiobe.E kaanebio dimo ne kukub misiamosino nabinibu osa kaanobio kesoa neimino mo funanita Ne kukub misiamolo wafunano genimibabe. 15 Ibo aalowetlanimib deibonimib osa kukub olobesabe. Kukub olo nakaia unangaimo daabenomobabe. Gode nibodaabenea bobol tem funin ayamoomyenea kukub ayamo wafu bianobamema naka unang anobbio kukubolota kukub afeto gaisonobiobe.16Nakaia unangai ne weng olo wentebianiba wafu blib ibsa eka Islel nakamakunangmaki Godewengo bainobogabib isa ibo Gode dohalim bianeabobol ayam omkayemeko!

17 Ne mubiang weng olo baanam-abio inaminobe. Naka mak unangmaki ne wengo mo ombiatnenibtabaanibta E Gode mo dofakaim blimkesoa e Yesuse okok dabasaninnakababo ge baatnenimibe! NeYesus Klaiste okoko okok kebio odafa ota i nebianiba ne aalo manafanemfaibbua gulmenob kibli kesoa ibonateniba tekein keine! Ne bainYesuseokok nakabe.

18Ne nekwal ibo ne nib Sume YesusKlaiste baabania Kobo Galesia tenibainobo galin nakaia unangai alukumdaabenale ge ohabibe. Bainobe. Newengo bayotabe. Fol neta ib futan olodola omfubenamabibe.

Page 378: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 1:1 375 Efesas 1:12

EfesasFole Efesas bib seli futanodola omfubesebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo32 ese mak blimanota Fole klabutambianeta futan olo dolaneta nakamake niniino Tikikase omaleta omebmoneta Yesuse bainobo galin nakaiaunangai bib sumo niniino Efesas biboblibi omyebiobe. I Fole futan olokiniba omaiba monoa bib mako mebmeb ye bio yosa motemua watemtlaibbiobe. Futan olo Fole dolaneaSume bainobo galin nakaia unangaiomfubenea enangge baabenea Nibomakob Yesuse damobe, eka ele nibgabamobe. Nibo e amobe, eka elemakob sbal amunobe. Nibo e alelanoba eka ele nib imak ananebiobogenebiobe.

1:1-2 Mikiktem wengobe.1:3–3:21 Klaist esa nakaia unangai e

bainobo gabib isa i wengobe.4:1–6:20 Nakaia unangai Klaiste

bainobo geniba mema nakaunang ambibi wengobe.

6:21-24 Mubiang wengobe.1 Fol ne Gode nemfakanea baatne-

nea Kobo Yesus Klaiste okok ka-masanin nakabo ge baatnenebio ke-soa ne Yesus Klaiste okoko okokkebianita futan olo dolanita Godenakaia unangai Efesas bibo bianibaYesus Klaiste wengo kla wafu blib iboomfubenamabibe. 2 Nib Aye God esaeka Sume Yesus Klaist esa i dumo ibodaaye bianiba bobol ayam omkayem-ine!

Gode titilo nibo omyebiobe.3 Nibo Yesus Klaiste bainobo

genobbuo dimo Gode nibo inaminnamin ayamo omyebiobe. NibteYesus ete nanoba nib bobol temfunino makob anob kesoa Godeinamin namin ayamo esu buoomyebiobe. E inanebio kesoanibo nib Sume Yesus Klaiste e

Aye Gode niniino dobtouleb nomo!4 Sinanggwano Gode dabale mo klaimblim bianea nibo dlakanea funaneaSinanomo i Klaiste bainobo genibae meletan animibo ne kin dimo ihengmin blimanomabiobo ge funanekesoa nibo dlakanebiobe. 5 Godenibo kla gobenea ele bobol temfunin ye dlakanea funanea SinanoaYesus Klaiste kaanea i hengminowalubenamabeo dimo i ne memeanomabiobo ge funanebiobe. 6 Godee miine e kla goba bie dabaneadaakenea kaanea nibo hengminotemo biobo dotlanebiobe. Godeinanea nibo daabenebio kesoa ekukub olo dot ayamobe. Nibo eniniino dobtouleb nomo!

7-8Yesus Klaiste kaanea e ileme sin-ganea nib hengmino walubenebiobe.Gode daayemin kukubo sum kesoa einanea nibo daabenea nib hengminoomtlabenebiobe. Gode boboltem funino ayam kesoa e niboinabenebiobe. 9 Gode ele bobol temfunanea Ne sinanomo Klaiste dabaiadaaknea kaanea nakaia unangaihengmino walubeneko ge funanebiota memalo inaneta nibo watemob-biobe. Sino e bobol tem funin oloayok otane memalo keimanobiobe.10Gode bobol tem funino enaminobe.E amo omakanebuo tlamo e inaminnamino abilim uto bu osa eka dabalimolo bu osa alukum olminea Klaistekimanamabebe. E bobol tem funinolo sino ayok binobio otane memaloe nibo alebenebiobe.

11 Gode okok olo klanebuo e halitomo naim blimobe. E sin funanea Nesinanomo inamin namin olo inanemege funaneta omito e inamin naminolo klanebiobe. Sinanggwano Godefunanea Sinanoa item Klaist etemnaniba i bobol funino makob ani-mibo ne meme anomabiobo ge fu-nanea nibo dlakanebio kesoa nibo ememebe. 12Yuda ni sino Yesus Klaistewengo wentenoba bainobo genob-bio kesoa ni fumbianoba sinanomonite Klaist ete nanoba amit nomab-biobo ge fumbianoba am olo tlam-abo waiso bianoba ni Gode niniino

Page 379: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 1:13 376 Efesas 2:3dobtouleb biobobe. 13 Yudaba nakaiaunanga ibsa inaniba Gode dowanweng ayamo wenteniba Yesus Klaistebainobo gabibo e ibo ib hengminotemo blibo dotlanea Gode baabe-nea Ibo ne meletanobo ge baabeneae Hobe dobyebiobe. SinanggwanoGode baanea Sinanomo nakaia unan-gai ne wengo bainobo geib mole ine meletanobo, ne Hobe i dobyam-abibo genebio e ibsa dobyebio kesoaibo tekein kebiobe, ibsa emeletanobe.14 Gode baanea Ne meletani dlebniane bib unang gamio i kukub misiamoalukum blimubenoa dleb utnia nebib ut danamabibo genebiobe. Nibohengmino temo biobo e dotlanebiotane memalo nib hengmino alukummo blimubeim blimobe. Gode emele-tan nibo e Hobe amitie bekebe biekesoa nibo tekein kebuobe, sinanomoGode bain inanea dleb utnea e bibut danamabeo nib hengmino alukumblimubenamabo kesoa nibo e niniinodobtouleb nomo!

Fole Gode beten kehabinebuo wen-gobe.

15-16 Ibo sbalmaniba nib SumeYesus Klaiste bainobo gabianiba Godebainobo galin naka mak unang makigobe blib weng osa ne wenteniane Gode niniino amitie dobtoulebblibe. Ne Gode nganhamang gamioibsa daaye binabibe. 17 Ne nib SumeYesus Klaiste e Aye Gode baabaniaKobo Efesas bib seli bainobo gabibibobol tem funin ayamo omyeba ikeb kukubo kla tekein kebianiba ekakeb wengo mitmakam osa kla tekeinkenaine ge oha binabibe. 18 Godebainobo gabib ibo dlakanea baabeneaIbo ne meletan kesoa sinanomone dleb utnia ne bib ut daniainamin namin ayamo doyamabibogenebiobe. Gode inamin naminolo doyamabibo genebuo ibo waisobliobe. O dot sum kesoa ne Godeimin baabania Kobo i daabeneba kebkukubo mitmakamo tekein keine geohabibe. Ibo e kukubo mitmakamotekein kenimibo e inamin naminodoyamabibo genebu olo tekein

kenomabiobe. 19-20 Eka ibo ekukubo tekein kenimibo Yesus Klaistebainobo gabob naka unang nibo e titilolo omyebuo tekein kenomabbiobe. Etitil olo dot sumobe. E titil olo niboomyebu ota Yesus Klaist esa omaleatitil olota e dofaanota hananeautnea e kweile kweitale kikib yetoumbiebe. 21-22 E inanea utneatoumbianea inamin namino abilimuto buo kima biebe. E kimanin okokokomok mak isa eka abiseli komokwalisa i kimanin okoko gaisenebiobe.E niniino naka maki memalo blibisa eka sinanoa walomabib isa ininiino alukum gaisenebiobe. Einanea Gode baabanea Kobo inaminnamino alukum kima bianeba ekanakaia unangai ne bainobo gabibisa kimananale ge baabanebiobe.23 Nakaia unangai Klaiste bainobogabib ile makob e damobe. Eka elemakob i gabamobe. Bainobo galinnakaia unangai Gode okoko okokkebib ole Yesuse titil ota omkayebetaokok kebiobe. E titil ota inaminnamino abilim uto bu osa eka dabalimolo bu osa okok kebobe. Inaminnamino omalo nanamino blimobe.

2Nibo kaanobbu otane Gode imin do-

haaneta hananobbiobe.1 Yudaba ibo sino Gode wengo

mo tekein keim blim blib dimoGode wengo omdibiha bianiba kukubmisiamo nabinibbuo ibo makobkaanabibi ulab binibbiobe. 2 Inabinibbuo dimo ibo dabalimo kukubmisiam osa eka hob misiami komokekukub osa wafu binibbiobe. Memalohob misiami komok ele nakaiaunangai Gode wengo omdibihabibikima biebe. 3 Sino nibsa alukummakob naka eli nabib inanobaGode wengo omdibiha binobbiobe.Yuda nisa sino nini bobol temfunin misiamo wafu bianoba kukubmisiamo nabinobbiobe. Nibo inanobaninib kukub misiamo mo deibueimblim amitie nabinob mole Godeyang kenea makob naka maki kukub

Page 380: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 2:4-5 377 Efesas 2:18misiamo nabiba enino omyamabeinanea nibsa enino omyamabebe.

4-5 Sino nibo e wengo omdibihabianoba makob kaanabibi ulabbinobbiobe. Sino nibo hengminotemo biob dimo Gode kla gobeneakla dohalilanea nibo hengmino temobiobo dotlanebiobe. Nibo inanobamakob kaain kenobbu otane Godeinanea Klaiste dabanea daakeneakaanea nibo hengmino temo biobodotlanea Gode imin dofaana bianeanibsa dohaanea Klaiste tenanobahananobbiobe. Gode ele boboltem funin ota wafu bianea nibodaabenea hengmino temo biobodotlanebiobe. 6GodeKlaiste dofaaneaimin hananea baabanea Kobo utnebaabilim ut bianeba inamin naminoalukum kimanale ge baabanebu olonibsa baabenebiobe. Nibo Klaistetena biob kesoa olo makob nibteKlaiste tenanoba abilim ut bianobainamin namino kima biobobe. 7 Godefatnaneta nibo inabenebue? EYesus Klaiste dabanea daakenea nibohengmino temo biobo dotlanebiokesoa nakaia unangai memalo blibisa eka sinanoa walo unomabib isa ekukub olo wateniba funaniba Godekla gobe bianeta daabenebiobo gefunomabiobe. 8 Nibo Yesus Klaistebainobo genobbuo Gode e bobolayamo nibo omyenea daabenea nibohengmino temo biobo dotlanebiobe.Nibo hengmino temo biobo nibmalo mo deibueim blimobe. Godeele bobol tem funanea nibo bobolayamo omyenea hengmino temobiobo dotlanebiobe. 9Gode nib kukubayamo nabobo mo yateneta nibohengmino temo biobo dotlaim blimkesoa nibo naka maki mo baabenobtaNi kukub ayam olo nabob ota Gode nihengmino temo biobo dotlanebioboge baabenomobe! Gode emayeele bobol tem funanea bobol temayamo nibo omyenea dotlanebiobe.10 Sinanggwano Gode nib bobolofunanea baanea Sinanomo nakaiaunanga eli Yesus Klaiste bainobogeniba i Klaist ete naniba kukubayamo ne baabenia Ibo kukub olo

naine genimio namomabiobo gefunanea dlakanebiobe.

Sino nakaimito asu blib otaneKlaistedolminea makob aibbiobe.

11 Ibo Yudababe. Yudai alukumaalo waketoubib kesoa i ibo oye bian-ibaNaka eli i aalomowaketoubibbaboge oyebib ibo sino ibo Yesuse bainobogeim blim bianiba ib kukubo nabinib-buo funaine! 12 Ibo Yesus Klaistemo bainobo geim blim binibbio dimoibo Gode meletanbabe. Ibo Godemeletani makaa binibbiobe. Godemoton wengo Yuda nakaia unangaibaabenea Ne inamin namino doyam-abibo ge baabenebio wengo ibo mowentemin blimobe. Ibo dabalim olokukub ota wafu bianiba ibo Gode motekein keim blim binibbiobe. Ibo mofunanibta Sinanomo Gode ni daabe-nea ni hengmino temo biobo dot-lanamabebo ge funin blimobe. Ibo in-aibbio kesoa ibo makob bib mak nakaunangobe. 13 Ina otane Yesus Klaistekaanea e ilemo singanea ib heng-mino walubenebua ibo e bainobogabib kesoa memalo ibo Gode mele-tanobe. Memalo ibtem Yuda nitemKlaist etemnanoba alukumbibo olok-iemo tem ota mibiobobe. 14 SinoYuda isa Yudaba isa makaa bian-iba makob daam ge afetain keibbuotane Yesuse kaanea nib hengminowalubenea daam ele belanea ibsa nisadleb tetenanea dolminea bobol temfiab omyenea nib bobol temo makobanobbiobe. 15 Yesuse inanea kaaneaMosese hekmel wengo ni kimabuoblimanobiobe. E inanea Yuda nisaYudaba ibsa nibo alukum dolmineaafin anobbiobe. 16 E atdimo kaanebuoYuda isa Yudaba isa wasi kukubowatanea dleb tetenanea dolmineadleb tenea God esu ele danebiobe.17Sino Yuda ni God esumeb bioba ekaYudaba ibole Gode skeim binibbiobe.Otane Yesuse tenea Yudai God esumebblib isa ekaYudaba ibo skeimblibibsa Gode dowan wengo ibo omye-biobe. E inanebuo ibo God esa ekaYuda nakaia unanga isa makaa blibohanea dleb tetenanea afin aibbiobe.18 Yuda nisa eka Yudaba ibsa nibo

Page 381: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 2:19 378 Efesas 3:11hengmino temo biobo Yesus Klaistedotlanea Gode e Hobe nibo dobye-bio kesoa nibo monoba nib Aye Godemotemnoba etem nibtem nabianobaweng obuobe.

19 Yesuse inanea ibo hanea dlebtetenanebio kesoa ibo sino Yudaimakaa otane memalo ibo mit maknakababe. Ibo naka makobobe.Memalo ib sinwalo Gode memekesoa ibo alukum Gode meletanobe.20 Gode meletan nibo makob Godeamo genebio inaminobe. Yesuseokok dlasanin naka nisa eka e wengomkeimalin naka isa ni makob ilamamuno ulabobe. Eka Yesus Klaistele makob isak amunobe. Eka ibolemakob taliba tlakala o ulabobe.21 Klaiste isak amunobe. E nekekgenea amo alukum omakibila biekesoa o mo dobo blelanomobabe.E nekek genea omakibila bie kesoaGode am olo tem tam biebe. 22 YesusKlaiste bainobo galin naka unang ibsaeka bainobo galin naka mak unangmak isa ibo makob am olo tlakalataliba amana o ulab kesoa ibo makobnakai amo genabib inaminobe. GodeHobe am olo tem tam biebe.

3Fole Yudaba naka afeti Gode dowan

wengo omkayem haabinebiobe.1 Fol ne Yudaba ibo Yesuse

wengo omkaye biania baabenia IbsaYesuse bainobo geniba Gode meletanaine ge oyebio dafa ota naka makunang maki ne ge nemeb tenibaklabutam ele daibbio kesoa ne Godebaabania Kobo Yudabai daabenalege ohabibe. 2 Ne funania SinoGode ne baatnenea Kobo monebaYudaba naka afet isu unanebabaabeneba Gode ibo daabenebioboge baabenale ge baatnenebio wengolo ibo sin wentibbiobo gabibe.3 Sinanggwano Gode weng olo ayokbinabo otane memalo Gode wengolo ne aletnene kesoa ne ibo wengolo gwab baabenamabibe. 4 Ne futanolo ibo kinimibo Yesus Klaiste wengayok olo ne aletnenebuo ibsa tekeinkenomabiobe. 5 Sinanggwano Gode

e weng ayok olo nakaia unangaidabalim olo binibbuei mo alebeimblimobe. Otane memalo e HobeYesuse okok dlasanin naka nisa ekaGode weng omkeimalin naka isa nialebenebio kesoa ni Gode weng ayokolo tekein kebuobe. 6Weng ayok oloinaminobe. Sino Gode Yuda nakaiaunanga ita daaye binebiobe. Otanememalo Yuda nisa Yudaba ibsa niboalukum Yesus Klaiste dowan wengayamo wentenoba bainobo genobmole Yesus Klaiste nibo hengminotemo biobo dotlanamabebe. Einanamabe kesoa Yuda ni bainobogabob nisa eka Yudaba naka afet ibobainobo gabib ibsa nibo alukum Godemeletanobe. Sinanggwano GodeYudai baabenea Ne inamin naminayamo ibo omyamabibo genebuoYudaba naka afet ibo Yesus Klaistebainobo gabib ibsa omyamabebe.

7 Gode ne nemfakanea daatneneabaatnenea Kobo moneba Yudabai newengo omkayemale ge baatneneae titilo omnebio kesoa ne e wengolo ibo omkaye binabibe. 8 Ne Godeokok dlasanin nakai maki i tabab temdaak bli otane Gode ele bobol temfunin ye nemfakanea baatnenea KoboYudabai Yesus Klaiste wengo omkayebianeba baabeneba E sinanomoinamin namin ayamo dokayemabeboge baabenale ge baatnenebiobe.9 Gode inamin namino alukumklanebue baatnenea Kobo monebane weng olo sino ayok binobuonakaia unangai alukum omkayebianeba baabeneba Sinanggwanoe weng olo ayok binabo otanememalo keimanobo ge baabenale gebaatnenebiobe. 10 Gode inanebuoe funanea Nakaia unangai homonine weng olo wenteniba bainobogeniba ne meme aiba abisel isa ekai komokwal isa yateniba funanibaNakaia unanga eli Gode wengo bain-obo geniba e meletan aib kesoa Godetekein kemino dot sumobo geine gefunaneta inanebiobe. 11SinanggwanoGode funanea Ne sinanomo YesusKlaiste dabaia daaknea Yuda isa

Page 382: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 3:12 379 Efesas 4:3eka Yudaba isa i hengmino temoblibo dotlaneko ge funanebio kesoae inanea nib Sume Yesus Klaistedabanea daakenea nib hengminotemo biobo dotlanebiobe. 12Nibo nibSume Yesus Klaiste bainobo genoba etena biob kesoa nibo monoba God esuunanoba nib wengo e baabanaminomo tosiambobbabe. 13 Inamin kesoane ibo daayebio dafa ota naka makunang maki enino omkanebib kesoaibo kukub olo tolo mo tosiananibta ibbainobo galino mo deibonimibe! Neokok ele okok kebi olo ibo daabenokesoa ibo ib bainobo galino sbalmawafu bianiba seinine!

Efesas bib seli Gode gobenin kukubokla tekein keine!

14Nib Aye Gode ne baatnenea Kobomoneba nakaia unangai Yudabai newengo omkayemale ge baatnenebiokesoa memalo ne dlong dlong gol-bua daak tounia e niniino dobtoulebblibe. 15 Ne Yesuse nakaia unan-gai bainobo gabibi abilim uto blibisa eka dabalim olo blib isa i AyeGode niniino dobtouleb blibe. 16Godetitilo dot sumobe. Ne e baaba-nia Keb Hobe dabaneba monea Efe-sas bib seli bainobo galin nakaiaunangai keb titilo omkaye bianea ibainobo galino omsbal mabeneko gebaabaiobe. 17 Ne funania Ibo YesusKlaiste bainobo geiba e tlaknea ibbobol tem daak bibeneko ge funa-nia Gode beten kehabibe. Ne funa-nia Ibo Yesus Klaiste bainobo genibanaka mak unang maki gobenimibo ibbainobo galino sbal maniba makobaso kimkimo dabal temo tananoanekek genoa aso damo sbal manoamawe binabo inanomabiobo ge funa-nia Gode beten kehabibe. 18-19 YesusKlaiste nibo kla gobe bie kesoa egobenin kukub olo sumobe. O bi-nano onon tlanoa ge dlakanobio ke-soa ne Gode baabania Kobo bainobogalin nakaia unangai Efesas bib selisa eka bainobo galin nakaia unangaibib mak bib mako blib isa alukumdaabeneba i bainobo galino omsbalmabeneba i Yesus Klaiste kla gobe

bie kukubo tekein keine! E gobeninkukubo sum kesoa nakaia unangai oklao mo tekein kenomabibbabo, kobodaabeneba i e gobenin kukubo klatekein keine! I e gobenin kukubo klatekein kenimibo i Klaiste kukub osaeka keb kukubo afet osa i alukum klatekein keniba makob keb ulab anibanakamolot unangmolot anomabioboge ohabibe.

20 Gode nibo daayebeo e daayeminkukub olo dot sumobe. E inaminnamino daayebeo nib bobol temofunanoba E inamin namino olodaayemeko ge fumbob osa eka nibooha bianoba Kobo ni inamin naminolo daabenale ge ohabob osa e daayebianea eka nibo inamin namino mofumbobba osa eka inamin naminonibo mo ohabobba osa e daayebebe.E titil olo nibo omkayebeo o nibbobol temo bibe bio kesoa o nibodaayemabobe. 21 Yesus Klaistenibo daabenebio kesoa e bainobogabob nibo Gode niniino memalosasinanomosa amitie dobtouleb nomo!Bainobe.

4Bainobo galin naka unang nibo

makob Klaiste damobe.1 Ne Sume okoko okok kebi o

dafa ota naka maki klabuto ge ne-meb teniba klabut am ele daibbuabianita weng olo baabenamabi kesoaibowentine! Gode ibo dlakanea heng-mino temo blibo dotlanea baabeneaIbo ne kukubo kla wafueine genebiokesoa ibo e wengo kla wenteniba ekukubo wafueine! 2 Ibo ilib takomo ngambianibta ni niniino sumoboge funimibe! Ibo naka mak unangmaki tenaniba bobol tem fiab bian-iba i inamin namin kukub misiamoibo omyaibo ibo mo yang kenim-ibe! Ibo ib sinwalo gobesese bianibadaabesese nine! 3Gode Hobe ib boboltemo makob anamin kukubo omyebiota ibo ayam bliobe. E inabenebiokesoa ibo sbal maniba kukub olo wa-fueine! Ibo ib sinwalo ilib boboltem funino wafu nin kukubomo wafu

Page 383: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 4:4 380 Efesas 4:17-18nimibe! 4 Gode nibo dlakanea baabe-nea Sinanomo ibo utniba ne bibo amitnomabiobo ge baabenebio bainobogalin naka unang nibo alukum am olowaiso biobobe. Nibo mit olokiemobe.Eka Gode Hobe elekiem 5 eka nibSum esa elekiem nabe. Nibo e bain-obo genoba e niniino taisanoba aayefuelanoba e meletan anobbio kukubosa olokiemobe. 6 Gode elekiemobe.Elekiem eleta nib Ay eka nib Sumnabe. E nibo alukum kima bianea eokoko nibo omkayebea okok kebobae nib bobol temo alukum bibe biebe.7 Ina otane Klaiste okoko nibo alukumelekiem olokiem omyenea baabeneaIbo okok olo okok kemine ge baabe-nea e titilo nibo omyebio kesoa niboe okok olo okok kebuobe. 8 Gode buktemo enangge baanoaE abilim ut unebio dimo naka

homoni yafu dleb utneaabilim ut danea e okoko emeletani omyenea baabeneaIbo okok olo okok keminege baabenea i okok olo okokkemomabibo titilo omyebioboge baanobiobe.

9 Eka weng olo baanoa e ulaneaabilim ewisa unebiobo genobuomitmakam ole fatnamine? Omitmakamo inaminobe. Mikiktemoe daaknea dabal tem daakanetaomito utlanea ula abilim unebiobe.10 Naka ele sino daaknea dabal temdaakanea utlanea utnea abilim utbie ele inamin namino dabalim olobu osa eka abilim uto bu osa alukumkima biebe. 11 E titil ayamo e bainobogalin nakaia unangai i okoko afetafet omkayemonebiobe. Maki Yesuseokok dlasanin okok omkaye bianeaeka mak ile Gode weng omkeimalinokok omkaye bianea eka mak ileGode wengo ometniba moniba bibmak bib mako omkayem haanin okokomkaye bianea eka mak ile Godebainobo galin nakaia unangai kimabianiba e wengo omkaye bianibae wengo aleye bia nin okok omyenanebiobe. 12 E titilo bainobo galinnakaia unangai afet afet omkayebea

i bainobo galin naka mak unangmaki daayebiba isak Gode okokoayam okok kebiobe. Klaiste bainobogalin nakaia unangai alukum Godeokok olo okok kebianiba i sinwalodaabesese bianiba i bainobo galinoomsbal sambiobe. 13 Inamin kesoaKlaiste bainobo gabob naka unangnibo alukum nib bobol tem funinomakob Klaiste bobol tem funino ulabkesoa nibo Gode miine kukubo klatekein kenomabbiobe. Nibo Klaistekukubo kla tekein kenomob dimonibo naka molot anoba makob Klaisteulab anomabbiobe. 14 Nibo Klaisteulab anomobo nibo meme gwabikukubo mo wafu nomabbiobabe.Meme gwabi i kukub ayamo klaomo tekein kebibba kesoa i kukubayam osa misiam osa wafu blib otanenib ole kukub ayamo kla tekeinkebob kesoa kukub misiamo mo wafunomabbiobabe. Nibo inanoba sbalmabioba dim omin nakai funaniba Niwengo i omkayemobo wentenibaKlaiste wengo deiboniba ni wengota wafueine ge funaniba teniba dimomin wengo nibo omkayemibo mowafu nomabbiobabe. 15 I ina binabibotane nibo i kukubo mo omeisenobtanaka mak unang maki dimo mooyemobe! Nibo i kla gobe bianobabain wengo olota oyemomo! Nibokukub misiamo deibonoba Klaistekukubo olota wafu bianoba makobKlaiste ele ulab anomo! E nib kimaninnakabe. 16 E kimanin kesoa eta nibokoko afet afet omkayebebe. Nibo eokoko afet afet olo okok kehamobonibo makob e damobe. E ele boboltem funin ye funanea e okoko niboomkayebebe. Nibo makob e damkesoa nibo e okok olo okok kemobmole e damo ayam namabobe. Niboe okok olo kla okok kemob molenib sinwalo gobenoba daabesesebianoba nib bainobo galino omsbalmanomabbiobe.

Bainobo gabib ibo kukub ayam otawafueine!

17-18 Inamin kesoa ne nib Sumeweng olo ibo baabenimio wentine!Ibo nakaia unangai Gode wengo

Page 384: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 4:19 381 Efesas 5:4mo wentebibbai i kukubo mo wafunimibe! I ili bobol tem funin misiamowafu bliba i bobol temo watwatdayebo kesoa i bobol tem funinayamo mo fumbibbabe. I boboltem misiam fumbianiba Ni Godewengo wentemino denomabbiobogeib kesoa Gode e afen smike modobyim blimobe. 19 I kukub misiamowafu blibo aalo mo gembibbabe.I kukub ayamo deiboniba kukubmisiamo namino o bobol ota wayebuai kukubmisiam homono nabinabiobe.

20 I kukub olo wafu blibo Klaistekukubbabe. I kukub olo nabibo iboKlaiste wengo wentebibo ulabbabe.21 Ibo Yesus Klaiste wengo wentenibafunaniba Ni e kukubo wafunomo gefumbiba ni e bain wengo aleye binob-biobe. 22 Sino ibo bobol tem misiamfumbianiba kukubmisiamonabianibaib bobol temo watwat danom genabinib kesoa ibo kukubo ye nabibbioyo deibueine! 23 Otane ibo inanibakukub olo deiboniba bobol tem funinayamo amitie funimibo ib bobol temoayam omfubenoa ibo kukub ayam otawafunomabiobe. 24 Gode kining nakamolot kesoa ibo ib bobol tem funinomakob e bobol tem funino ulab aine!Ibo inanimibo ib bobol temo amitieayam fumbianiba kukub ayamo wa-funomabiobe.

25 Ibo makob Klaiste meletankesoa dim omin wengo deibonibabain wengo olota omine! 26 Iboalo tliaubeno mole hebmamsabdeibueine! Ibomodeibueimblimkeibmole hengmino henganomabib kesoadeibueine! Ibo alo sma ye tliyebua bikwinoa afoko dawabbanomole kukubolo misiamobe. 27 Ibo Gululamewengo mo wentaibe! Ibo baabanibaKobo de one ge baabanimibo e deibeunamabebe. Ina otane ibo e wengowentubanimibo e ib bobol temowatwat dabenamabebe. 28 Nakai ibisak temo bianiba ayoko hembibmolei ayok henin kukub olo deibonibabesa ayam bianiba moni okoko okokkebianiba monio oloniba atosinonakamak unangmaki inamin naminoblim biaibi okayemine! 29 Ibo naka

maki wengo misiamo mo oyemibe!Ibo weng ayamo olota obianibanaka mak unang maki i bainobogalino dosbal sambiba eka nakaiaunangai ib wengo wentebibi bobolayam fumbianiba kukub ayamowafueine! Ibo kukub olo inaib molei daabenomabiobe. 30 Ibo wengmisiamo mo obianiba Gode Hobebobol tem abilo mo omkahamibe!Nibo tekein kebuobe. Gode Hobenibo amitie bekebe bie kesoa sinanoaYesuse imin tlameo nibo dleb utnea ebib ut danea amit nomabbiobe. 31 Ibofun yatememin kukub osa alo sumtliaubenamin kukub osa eka dosuaninkukub osa dleb weng nganin kukubosa weng dobo weng omin kukubosa eka kukub misiamo afet osaalukum deiboniba 32 naka makunang maki gobe bianiba daabesesebianiba kukub ayam ota namine!Klaiste nib hengmino walubenebiokesoa Gode nibo hengmino nabobobobolo imino mo fumbebabe. Ibsainaniba naka maki kukub misiamoibo omkayemibo ibo yang kenaminodokobenoa deibueine!

5Ibo Klaiste kukub ayamo kla wa-

fueine!1 Ibo Gode meme kesoa e ibo kla

gobe biebe. E inayebe kesoa iboe kukubo nabe ota ibsa wafueine!2 Klaiste nibo kla gobene kesoa eatdimo kaanea nibo daabenebiobe.Sinanggwano Yuda ni faninwali ku-lani yenaniba funiba Gode dlaliba etango kunubanoa baabenea Ib kukubolo ayamobo ge oye binebua Yesusesa inanea atdimo kaanea nib heng-mino walubenea Gode baabanea Kebkukub olo ayamobo ge baabanebiobe.Klaiste nibo kla gobenebio inanibaibsa naka mak unang maki kla gob-eine!

3 Ibo tamano hengamin kukubosa eka bobol temo misiam omkalinkukub osa eka bobol wayemin kukubosamonamibe! IboGodememekesoaibo kukub olo alukumdeibueine! 4 Ibokukub misiamo namin weng osa eka

Page 385: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 5:5 382 Efesas 5:20weng misiam omin osa eka atliyeminweng osa mo omibe! Kukub olo ibomo daabenamaboba kesoa ibo dei-boniba Gode oha bianiba Kobo ayamkesoa keb kukub nabeb osa ayamoboge oha bianiba e niniino dobtoulebnine! 5 Ne weng ele baabenimi olokla wentine! Nakaia unangai tamanohenga bianiba eka i bobol temo kukubmisiamo namin bobolo fumbianibaeka naka mak unang maki inaminnamino bobolo waye biam bio ileKlaiste Gode i dum i kimanin bibomo unomabibbabe. Nakaia unangainakamak unangmaki inamin naminobobolo wayemo mole i makob goddim omini niniino dotouleb nomabibinaminobe.

6 Naka maki ibo dim baabenibabaaniba Nakaia unangai kukub olowafu binimibi Gode i kukub olomo yang keneta yenanamabebaboge baabenimibo ibo i weng olo mowentubenibta bainobo genimibe!I dim oyebiobe. Nakaia unangaiGode e wengo omdibiha bianibakukub misiam olo nabinimibi e ialo tliaubanoa i kukub misiam oloyang kenea enino omyamabebe.7 Inanamabe kesoa ibo nakaia unangaikukub olo nabib isuo mebo monimibe! 8 Sino ibo kukub ayamo motekein keim blim binibbio dimo ibomakob mililam bio tem tab bianibaib kukub misiamo nabinibbuo makobnaka eli kukubmisiamo nabib inanibaibsa ina binibbiobe. Otane memaloibo Sume meme aniba kukub ayamotekein kebianiba ibo makob ayaldim blib kesoa ibo kukub misiamodeiboniba kukub ayam ota wafueine!9Nakaia unangai kukub ayamo tekeinkebib ile kukub ayam osa eka kukubmolot osa wafu bianiba i wengobaino olota obiobe. 10 Ibo funanibaInamin kukub ota Gode gobo biebegeniba ibsa kukubo yota wafueine!11Nakaia unangai Gode kukub ayamomo tekein kebibbai i kukub misiamowafu blib kesoa ibo isuo mebo monimibe! Otane ibo ib kukub ayamoi alebeiba i wateniba funaniba Ni

kukub olo nabobo misiamobo gefunaine! 12 I kukub misiamo ayoknabibo nibo baabenamabi otanene aal waitneno kesoa ne ibo mobaabenamabibabe. 13Nakaia unangaikukub misiamo ayok nabibi bainobogabob nib kukub ayamo nabobo iwatemaibo funaniba Nibo kukub olonabobo hengminobo ge funanimibokukub misiam olo deiboniba kukubayam ota wafunomabiobe. 14 Godei kukub misiam olo omkeimabenekesoa i kukub olo imino mo ayokanomobabe. Gode buk tem wengobaanoaNaka kobo ambiebo hananale! Eka

kaanebbio naka kobo iminhananale! Kobo hananebmole Klaiste e kukub ayamokobo alebkenamabebo geno-biobe.

15 Ibo kukub misiamo mo namibe!Ibo bobol ayam fumbianiba kukubayamo namine! Nakai bobol temfunin blim bianiba kukub misiamonabibi kukubo ibo mo namibe!16 Memalo nakaia unangai kukubmisiamo homono wafueib kesoa iboGode okok ayamo amitie namine!17 Ibo Gode kukubo mo tobtlinimibe!Ibo Gode okoko gobo bianea naminegabeo kla tekein kebianiba namine!

18 Eka ibo aay misiamo modowoniba ib gabamon temo mima-fubenoa weng namin namin nimibe!Ibo inaniba weng namin namin nibmole kukub olo ibo watwat dabenam-abobe. Ina otane ib bobol tem watoGode Hobe dababbaine! 19 Ib boboltem wato Gode Hobe dababba biaiboibo ib nekwali tena blib mole Godeniniino dobtouleb bianiba Gode wengbuko niniino Samo tem wato ansodolaibbuo ngambianiba eka Godeniniino dobtouleb bianiba seinin ansongambianiba Sumeniniino dobtoulebnine! 20 Gode inamin namino ibodoyebuo bobolo amitie fumbianibanib Sume Yesus Klaiste niniino dimonib Aye Gode baabaniba Keb kukubonabebo ayamobo ge baabaine!

Page 386: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 5:21 383 Efesas 6:6Nakaia unangai kukub ayamo

namino wengobe.21 Ibo Yesus Klaiste kla goba

bianiba E ayamobo ge ohabib kesoaibo ib sinwalo maki wengo klawentubesese bianibtane! 22 Unangibo ib imakwali wengo kla wenteyebianiba makob ibo Sume wengowentebib inaniba kla wenteyemine!23 Yesus Klaiste bainobo galin nakaiaunangai makob e damobe. E atdimokaanea i hengmino temo blibodotlanebio kesoa memalo e i kimabie inaniba imakwali alelwali klakimaine! 24 Inamin kesoa alelwal iboib imakwali wengo kla wente bianibamakobbainobogalinnakaunangniboYesus Klaiste wengo kla wentebobinaine! 25 Imakwal ibo ib alelwalikla gobe bianiba makob Klaistebainobo gabibi gobenea emayeatdimo kaanea daabenebio inaine!26 Yesus Klaiste atdimo kaanea ebainobo gabob nibo daabenea nibohengmino temo biobo dotlanebiokesoa nibo e wengo wentenoba aayofuelanoba kukub misiamo deibonobae nibo dleb monea Gode dlalebiokesoanibo emiobe. 27E inanea atdimokaanea nib hengmino walubenebiokesoa bainobo galin nakaia unanganibo hengmino mo hengamobe!Deibonoba kukub ayam ota amitienaboba e imin tenea yatenea funaneaI ayamobo geneko! 28 Klaiste bainobogalin nakaia unangai kima bieinaniba imakwal ibo ib alelwali klakimaniba makob ilib damo kima blibinaine! Nakai i alelwali gobeib molei ili damo gobo bliobe. 29-30 Nibotekein kebuobe, naka make e damoatosino halit deibonea inamin naminmisiamo tenoa e dimo tenaminoblimobe. E imeno wembianea edamo kla kima bianea makob Klaistebainobo galin nakaia unangai kimabie inabebe. Bainobo galin nakaiaunanganibomakobKlaiste damkesoae nibo kla kima bie inaniba imakwalibo ib alelwali kla kimaine! 31 Godebuk temo enangge baanoaGode baanea Nakae e alelo ome mole

e ay esa e biem osa deibe-nea alelo ikamo makob ainegenebiobo ge baanobiobe.

32 Weng olo mitmakamo sumobe.Ne funania Weng olo Klaist esa eka ebainobo gabib isa ita baabenobiobo gefumbibe. 33 Otane o nakaia unangaibo elekiem olokiem baabenobiobe.Imakwal ibo ib alelwali kla gobenibakimaniba makob ilib damo kima blibinaine! Eka alelwal ibsa ib imakwaliwengo kla wente bianiba oye bianibai naka ayamobo ge oyemine!

6Meme isa aaleb kamwal isa i wen-

gobe.1 Meme ibo ib biem ay kamwali

wengo kla wentemine! Sume baaneaIbo inamine genebio kesoa ibo inamibmole ib kukubo ayamobe. 2 Hekmelwengo mako baanoa Ib biem aykamwali wengo kla wente bianibaoye bianiba I ayamobo ge oyeminegenobiobe. Hekmel weng olo temwato moton wengo biobe. 3 Motonweng olo inaminobe. Ibo ib biemay kamwali wengo kla wentemibmole amit bian biniba kla damanibahangkaleb an konokmon an nanibtakaanomabiobo genobiobe.

4 Aaleb kamwal ibo ib memeimo dolbianiba dosuan bianibtaatliyemino mo omkayemibe! Ibo ikla kima bianiba Sume wengo klaaleyemine!

Okok naka isa eka kimanin naka isa iwengobe.

5 Eka okok naka ibo ib kimaninnakai i tolo tosiam bianiba i wengowentemine! Ibo i okoko okok keminotengo mo yemone! Ibo i wengo klawente bianiba i okoko okok kebiambianiba makob ibo Klaiste okoko okokkebib inamine! 6 I kima biaibo ibo iokoko ayam okok kebiba eka i deibehaanimibo ibo i okokomo okok keminblim besa bi nin kukubo ibo mo wafunimibe! I okoko sbalma okok kem-ine! Ibo Klaiste okok naka kesoa ibokoko kla okok kemine! Gode baanea

Page 387: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 6:7 384 Efesas 6:22Ibo inaine genebio kesoa ibo inamine!7 Ibo ib kimanin nakai okoko okokkemibo fumbianiba Okok olo nakaiokokbabo, Sume okokobo ge funanibabobol ayam bianibta okok kemine!8 Ibo funaine! Nib Sume nakaialukum okoko ayam nabibi yang ke-nea inamin namin ayamo doyam-abebe. Okok naka isa eka kimaminnaka isa i okok ayamo nabinib bi-amo Gode yang kenea i inamin naminayamo doyamabebe.

9 Kimanin naka ibsa kukub ayamoib okok nakai omkaye bianibamakob inaniba ibwengowente bianiba kukubayamwafu blib inayemine! Ibo kukubmisiamo mo naye bianibta tosianinomo omkayemibe! Ibo funaine! Godeabilim ut bie ibsa ib okok naka isaib Sumobe. Gode nib kukubo klane-meo e mo funaneta Naka ele okoknakabe, eka naka ele kimanin nakabegabebabe. E funino nibo makobobe.

Bainobo gabib ile makob awa genalinnakai ulabobe.

10 Ne mubiang weng olo iboenangge baabenamabibe. Nib Sumedot sbalobe. E titilsa kesoa ibo amitiee tena bliba e ibo dosbal maneadaabenea ib bainobo galino sbalmaine! 11 Ibo Gode awa genalinyoumo doyebuo dlusaine! Ibo youmolo dlusaib mole Gululame baabeneaIbo kukub misiam olo naminege baabenemeo ibo Yeye genibadeibanomabiobe. 12 Niminbabe, nibonaka ita nib sinwal awa gembobbabe.Nibo hob misiami abilim ut blibi nibsinwal awa gembuobe. I komokwalisa eka i kima blib isa eka i komokwalisumi dabalim olo blib isa ita nibsinwalo gembuobe. 13 Inabobkesoa Gode awa genalin youmo ibodoyebuo dlusaine! Ibo inanimibohob misiam isa eka i komokwal isaib sinwalo awao gembibo i ibo mogaisenimibbabe. Ib tata keniba igaiseniba sbal manomabiobe. 14 Iboinanomabibo awa genalin amo mebtlo kesoa ibo sbal maine! I Gode bainwengo makob hal gein kena bianibaeka e kukub molot ole makob kaba

youm dlusain kenaniba ib tub deibowaline! 15 Ibo klaniba Gode dowanwengo nakaia unangai omkayeminomakob ilib skil otabbumino olusa blibinaniba otabbaine! 16 Ibo inanibaYesuse bainobo gabib osa makobklem afuein keine! Ibo klem eleafunimibo Gululame ano aso tebelatdinea binane tlamo klem ele dimewambianamabobe. 17Gode ibo kukubmisiamo temo blibo dotlanebuakima bio kukub olo makob hat kabaobtab bain keine! Eka Gode wengoe buk temo bu ole makob skembainat afuein keine! Ibo inanibaGode wengo omkeimanimibo GodeHobe ibo daabenamabebe. Eka iboinaniba youm olo dlusaniba hobmisiami tenaniba awao genalaiboib tata keniba i gaisenomabiobe.18 Ibo inaniba Gode nganhamine!Gode Hobe ibo baabenea Ibo Godenganhamine ge baabenemeo iboamitie Gode nganhamine! Ibo sbalmaniba inamin namin wengo Godenganhamine! Ibo tengo mo yemone!Ibo Gode nakaia unangai betenkeye bianiba daayemine! 19 Eka ibonesa beten kene bianiba daanemine!Ibo Gode oha bianiba Kobo Foledaabaneba e keb dowan weng ayamosino ayok binabo otane e memaloomkeimabe kesoa kobo keb wengoe omaleba e nakaia unangai wengolo omkayemang gameo e tosianinodeibonea keim omkayemeko geohamine! 20 Ne bib mak bib makoGode dowan weng omkeimalinnaka neta naka maki ge nemebteniba klabutam ele daibbiobe. Netosianino deibonia Gode wengo klaomkeimanimio kukub olo ayamkesoa ibo Gode baabaniba Kobo Foledaahamale ge ohamine!

Mubiang wengobe.21 Ne okoko nabio weng osa eka ne

blio weng osa Titikas eta baabenam-abebe. E Sume okoko amitie sbalmanea okok kebe kesoa e nib nekmotonobe. 22 Ne e baabania Kobomoneba Efesas bib seli nibo bioboweng sango baabenale ge baabania

Page 388: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Efesas 6:23 385 Efesas 6:24dabaia natlamabebe. Eta teneta niweng sango baabenemeo wentenibabobol ayam funanomabiobe.

23 Nib Aye God esa eka Sume YesusKlaist esa ne nekwal ibo bobol temayam omyeniba daabeniba ib bain-obo galino omsbal sanye bianiba ekaYesuse bainobo galin kukub osa nakamak unang maki gobenin kukub osaomkayemine! 24 Gode nakaia unan-gai Yesus Klaiste amitie goba blibidaayemeko! Ne wengo bayotabe. NeFol neta ib futanolo dola omfubenam-abibe.

Page 389: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 1:1 386 Filibai 1:11

FilibaiFole futano Filibai bib selidola omfubesebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebuabifolo 32 ese mak blimanota Foleklabutam bianeta futan olo dolanetaEbaflodaitase omaleta omeb monetaYesuse bainobo galin nakaia unangaiFilibai bib ye blibi omyebiobe. SinoFole monea Filibai bib ye bianea Godewengo omkeimabea nakaia unangaimaki Yesuse bainobo geibbiotabe.(Abosel 16:11-40) Sinanoa Foleklabutam bieta Yesuse bainobogalin nakaia unangai Filibai biboblibi monio olminiba Ebaflodaitaseolaliba oleb monea Fole olaletae gangobo geneta futan olo dolaomfubenebiobe. Fole klabutambie dimo e fumbianea Ne Klaistetena biobabo genea seimbe kesoa efunanea Filibai bib sel isa inanggefumbianiba seinine ge funaneta futanolo dola omfubenebiobe.

1:1-11 Mikiktem wengobe.1:12-26 Fole kukubo nabinebuo

wengobe.1:27–2:18 Klaiste kukubo nabinebuo

wengobe.2:19-30 Timoti esa Ebaflodaitas esa

i weng sangobe.3:1–4:9 Yesuse bainobo galin nakaia

unangai kukubo namino wen-gobe.

4:10-20 Fole Filibai bib seli Gangoboge baabenebuo wengobe.

4:21-23 Mubiang wengobe.1 Fol nesa Timoti esa ni dabo Yesus

Klaiste okok nakabe. Ni Yesus Klaistebainobo galin nakaia unanga ibsa ekaib kimanin naka isa eka ib komokwalisa Filibai bib ye blib ibo ni futan olodola omfubenomabbiobe. 2 Nib AyeGod esa eka Sume Yesus Klaist esa idumo ibo daaye bianiba bobol ayamomkayemine!

Fole Gode gangobo ge baabasebe.

3 Ne ib bobolo funimio Gode gan-gobo ge oha binabibe. 4Ne Gode baa-bania Kobo i daabenale ge oha bianiaseinbibe. 5 Niminbabe, sino ibo Godewengo nena wentib dim ye kilonibane daanem tlibbuo memalosa sma yedaanebiba Ne Yesus Klaiste dowanweng ayamo omkeimabibe. 6 Netekein kebibe, sino Gode ibo daabe-nea bainobo geibbio memalosa e smadaaye bianea ib bainobo galino smaye omsbal sanyebebe. Sinanoa YesusKlaiste imin daak te dabalim ele tlamedim ota e daayemin kukubo blimanoadeiboneta nibo ayam nomabbiobe.

7 Ne ib bobolo fumbiania ibo klagobe blio ayamobe. Niminbabe, nesino bib mak bib mako haabianiaGode wengo nakaia unangai omkayebiania baabenia Weng olo bainoboge oye binibuo dimo daane binibbuaeka memalo ne klabutam bli olo dimosa ibo ne okok olo daanebib kesoaGode nib sinwalo daaye bianea kukubayamo omkayebebe. 8 Ne ibo gobeblio makob Yesus Klaiste nibo klagobe binabe inania ibo kla gobe blibe.Gode tekein kebebe.

9-10 Ne Gode baabania Kobo idaabeneba i naka mak unang makikla gobesese bianiba eka i keb bobolofumbianiba kukub ayam osa kukubmisiam osa tekein keine! ge ohabibe.Ibo inaniba kukub misiam osa kukubayamosa tekein kenimibo kukubo dotayam ota wafuniba kukub misiamodeibonomabiobe. Ibo inabib biamoKlaiste imin tenea nakaia unangaikukubo klanang game dimo ibobaabenea Ibo naka molot unangmolotobo ge baabenamabebe. 11 IboYesus Klaiste bainobo gabiba e ibodaayebe kesoa ibo inamin naminkukub ayam ota wafunomabiobe.Ibo amitie kukubo ayam ota wafubliba nakaia unangai ib kukuboayamo nabibo yateniba baaniba Godeniniino dot sumobo geniba e niniinodobtouleb nine getabe.

Fole klabutam bie dimo e Gode wengayamo omkeima bisebe.

Page 390: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 1:12 387 Filibai 1:2712 Ne nekwal ibo olo tekein keine!

Inamin namin kukub misiam olo nedimo tam tlebo otane Gode wengayamo mo watatneim blimobe. Nesma Gode wengo omkayebi kesoanakaia unangai homoni Gode wengowenteniba bainobo gabiobe. 13 I in-abib kesoa Lomo komok sume Sisaeawa genalin naka isa eka nakaia unan-gai maki am olo blib isa i tekein ke-biobe. Ne Klaiste okok naka kesoanakaia unangai ne klabuto ge nemebteniba klabutam ele daibbiota blibe.14 Ne klabutam bli kesoa Sume bain-obo galin naka mak unang maki fu-naniba Fole klabutam bie otane Sumedaahabea e mo tosiambeba kesoaSume nisa inanea daabenamabebo gefumbianiba isa mo tosiambibbabe. Isbal maniba Gode wengo naka makunang maki aleyebiobe.

15 Naka maki Klaiste wengo nakamak unang maki omkayebib otane ine okoko bobolo wabesoa i funanibaNi Fole dobtlanoba nita bainobo galinnakaia unangai kimanomo gabiobe.16 Otane maki bobol tem ayambianiba Gode wengo nakaia unangaiomkayebib ile tekein kebiobe. Godene baatnenea Kobo klabutam bianebane wengo omkeimamale gene kesoane klabutam biania Klaiste wengoomkeima bia i kla gotne bianiba isakKlaiste wengo omkeimabiobe. 17 Inaotane naka maki ne okoko bobolowayebua nemsuambib nakai i Klaistewengo omkayebib otane i bobol temfunino ayambabe. I funaniba Nakaiaunangai ni weng olo wentenibabainobo geniba ni niniino dotoulebbianiba Fole klabutambianea ewengoomkeimabeo deibaniba ni weng otawentemiba e wentenea bobolo ilumomfubanoko ge fumbib kesoa i Klaistewengo omkeimabiobe.

18 I inamibo ne bobolo ilumo moomfutnenomobabe. Ne seinamabibe.Maki Gode bobolo fumbianiba ewengo omkeimabiba eka mak ile ilibobol tem funin ota wafu bianibaKlaiste wengo omkeima biam blibmole nakaia unangai Klaiste weng olo

wentomabib kesoa ne seimbibe. 19Neamitie seinamabibe. Niminbabe, iboGode nganha bianiba Fole daabanalegabiba eka Yesus Klaiste e Hobene dobnea daatnenea i ne klabutotileitnenomabib kesoa ne seimbibe.20 Sino ne mo tosianim blim sbalmabiania Gode wengo omkeima binibuomemalosa ne mo tosianamabibabe.Ne sbalma biania Gode wengoomkeimamabibe. Ne ina bini biamosinanomo Yesuse tlameo ne aalomo genalamibabo ge fumbibe. Neinanamabi kesoa ne afen biami osaeka kaanimi osa nakaia unangai nenateniba baaniba Klaiste niniinosumobo geine! 21 Ne bobol temofumbiania Ne afen biania Klaisteokoko okok kemi mole kukub oloayamobe. Eka ne kaania moniaYesuse bibamo uni mole olo dotayamobo ge fumbibe. 22 Ne smaafen biania nakaia unangai Godewengo omkaye bia maki bainobogenib mole kukub olo ayamobe.Eka ne kaanimi osa ayamobe. Nemo tekein kebibabe. Ne afenanggami ne kaanang gami osa ne klaomo tekein kebibabe. 23 Ne bobolasusu blibe. Ne kaania monia Klaistetenanob mole olo dot ayamobe. Nekaanano gabibe. 24 Ina otane neibo daayemano ge fumbi kesoa neafen biania ibo daayemio olo dotayamobo gabibe. 25Ne tekein kebibe,ne sma afen biania ibo daaye bia ibbainobo galino sbal manomabiobe.Ibo inaniba ib bainobo galino sbalmaib mole ibo seinomabiobe. 26 Neinanamabi kesoa ne monia ibsuonatlamio ibo seimbianiba funanibaYesus Klaist eta dabanea tlebo gefumbiba nibo Yesus Klaiste niniinodobtouleb nomo getabe.

Filibai bib seli maki Fole tenanibaGode wengo omkeima binibbiobe.

27 Inamin namino ne dimo tamtlebo olo ibo o bobolo mo funimibe!Ibole Yesus Klaiste dowan wengone aleyebi ota kla wafueine! Kukubolo kukub afeto gaisonobiobe.Inanomabib kesoa ne ibsuo imin

Page 391: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 1:28 388 Filibai 2:10natlamio ayamobe. Eka ne ibsuo monatlim blim kenimio naka maka yete baatneniba Filibai bib seli bainobogalin nakaia unangai i bainobo galinosbal maniba i okoko makob okokkebianiba eka i bobol tem funinomakob aniba fumbianiba Naka makunang maki Yesus Klaiste dowanwengo wenteniba bainobo geine gefumbianiba aleyebiobo ge baatnen-imib nakai weng ota wentamabibe.28 Ibo Yesuse bainobo gabib kesoanakamak unangmaki kukubmisiamoibo omkayebiobe. Ibo nakaia unangaeli tolo mo tosianimibe! Ibo ibbainobo galino sbal maine! Iboinanimibo i yateniba funaniba I Godedaabebia i mo tosiambibbabe, i bibayam bianiba amit nomabiobo, otanenib ole Gode dlanea aseinin bibunomabbiobo ge funanomabib kesoaibo i tolo mo tosianimibe! Gode ibodaabenea amit nomabiobe. 29 Godeibo dlakanea baabenea Ibo YesusKlaiste bainobo geine ge baabeneaekawengmak osa baabenea Ibo YesusKlaiste wengo omkeimamomabibodafa ota naka maki teniba eninoomkayemomabiobo ge baabenebiobe.30Sino neGodewengo nakaia unangaiomkayebi kesoa naka mak unangmaki Gode wengo mo bainobogabibbai ne enino omkane binibbuamemalosa imin omkanebibo ibokukub olo tekein kebiobe. Memaloibsa Gode wengo omkeimabib kesoa ienin olo nib sinwalo omkayebiobe.

2Ibo ib bobol tem funino makob aine!

1 Ibo Yesus Klaiste bainobo gabibae ibo daabenea sbalma bliba bleka?E ibo daabenea sbalma bliobe. Eibo gobe bie kesoa ibo bobol ayambliobe. Gode Hobe ibo bekebe biaibo seinbiba bleka? Gode Hobe ibobekebe bie kesoa ibo seinbiobe. Iboib sinwalo dohalila daabesese blibbleka? Ibo inabib kesoa 2 ib bobol temfunino makob aniba ib sinwalo makigobesese bianiba ib okok osa boboltemo makob aniba dait okok kemine!

Ibo inanimibo ne seinamabibe. 3 Ibokoko sbal okok kemibomo funanibtaNi inanoba sbal okok kemoba nakamak unang maki yateniba ni niniinodotouleb nine ge funanimibe! Eka ibokok ayamo okok kemibo naka makunang maki mo baabenibta Ni okokoayam okok kebuobo genimibe! Ekaibo mo funanibta Naka maki ayamotane nita i gaisenobbiobo ge funa-nimibe! Ib bobol temo fumbianibanakamak unangmaki ni gaiseibbioboge funine! 4 Ibo mo funanibta Ninitaye biobabo gabianibta ilib okoko olotamo okok kemibe! Ibo nakamak unangmak isa dohalim bianiba i okokodaayemine!

Gode Yesus Klaiste niniino dobtoulebbinebiobe.

5 Ibo ib bobol tem funino makobYesus Klaiste bobol tem fumbe in-amin fumbianibte!6 E makob Gode ulab otane e mo

funaneta Gode komok sumkesoa nesa komok sumobo gefunaim blimobe. 7 E funaneaNe daaknia unango amun temwat unia nemfanomo ne mofunanita Ne komok sumoboge funanimibabo gene kesoae daakenea unango amun temwat unea dofanoa damaneamakob okok nakai ulab aneanaka moton am binebiobe.8 E nakaneo ele untako monganim blimobe. Godebaabanea I kobo kanaibakaanale gene kesoa e Ae geneai makob naka misiami inaibakaanabib inaniba e atdimodabasaniba silo bikinibaanaiba kaanebiobe. 9 E inanekesoa Gode baabanea KoboSum aneba inamin naminafeto alukum gaisonebobo gebaabanea eka e niniino Sumge nganabanebuo e niniin oloniniin afeto gaisonobiobe.

10 E inanebio kesoa abisel isa nakaiaunangai abilim ut blib isadabalim ele blib isa eka nakaiaunangai kulilaibbio isa Yesuseniniino wentaibo i dlong

Page 392: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 2:11 389 Filibai 2:27dlong golbuaniba e niniinodobtouleb bianiba 11 baanibaYesus Klaiste Sumobo gebaanomabiobe. I inanggebaanimibo naka mak unangmaki i wengo wentenibabaaniba Aye God esa e niniinoSumobo geniba e niniinodobtouleb nomabiobe.

Nibo makob ayal inamin einomo!12 Ne nekwal ibo ne sino ibo baka

blio ibo ne wengo wenteniba neneweng baanimi iwat ina binibbiobe.Memalo ne skeim bli kesoa ibo newengo kla wente bianiba nene wengbaanimi iwat ina bianibte! Ibo Godewengo kla wafu bianiba funanibaNi Gode wengo deibonomobomisiamobo ge fumbianiba tosiambianibte! Ibo Gode wengo wentebianiba e okoko sbalma okok kebibasinanoa Yesuse imin tlameo ibodletnea ula abilim unine! 13 Godeibo bekebe bianea bobol tem funinoomkayebe kesoa e ibo baabenea Iboinamin namin yo inaine genemeoibo e wengo wenteniba gobonibainanomabiobe. Eka e titilo iboomkayebe kesoa e ibo baabeneaOlo naine ge baabenemeo ibo klainanomabiobe. 14 Ibo okoko okokkebib biamo weng omdibiminadleb wenga o deibonibta besa okokbianibte! 15-16 Ibo inamib mole Godememe aniba hengmino blimubenoakining anomabiobe. Ibo inaib moleGod esa eka naka mak unang makisa ibo mo baabenibta ib kukubomisiamobo ge baabenomabibbabe.Dabalim sel nakaia unangai Godemo bainobo gabibbai i naka misiamunangmisiamobe. I hengminsa kesoaibo Gode kukub ayamo wafuniba ibkukub ayamo makob ayalo mililambiamo tubunoa bomat genabo inaibanakaia unangai yatemine! Iboinabiba Yesuse imin tlameo neibo seinyemabibe. Niminbabe, netekein kebibe, sino ne ibo bakabiania Gode wengo ibo omkaye biawenteniba bainobo geiba ne okok olo

yamo balinobio kesoa sinanomo neseinamabibe. 17 Ne ibo daabe bliaibo Yesuse wengo wente bianiba eokoko okok kebinibbua memalosaokok kebib kesoa ne seinyebibe. Neina binibio kesoa nakaia unangaie ananoba kaaneko gabiobe. Ine nenanimib osa ne ibo sma yeseinyemabibe. 18 Eka ibsa makob nesein binabi inaniba seinine! Ibo inaibmolemakob ibte nete na seinomabbioinaminobe.

Timotie weng sangobe.19 Nib Sume Yesuse Ae gene mole

ne Timotie dabaia monea ibsu nat-lanea yatenea imin tenea ib wengsango ne baatnenemeo ne seinam-abibe. 20 Elekiem eleta e bobol temfunino makob ne bobol tem funinoulabobe. Ne ibo daayebi kesoa iboGode kukubo sbalma wafu nine gabioesa inanea ibo daabenang genabebe.21Mak ile ili okoko bobol ota fumbian-iba i Yesus Klaiste okoko bobolo mofumbibbabe. 22 Eka ibo tekein ke-biobe, Timotie Yesuse okoko okok bioe okoko klayam okok biebe. E makobmiin aaleb dum keniba okok binabibinanea Timoti ete nete nanoba Godedowan weng ayamo omkayebuobe.23 Ne kot wengo baatneniba Inanam-abeobo geiba wenti mole ne Timotiehebmamsab dabaia monea ibsu nat-lamabebe. 24 Eka ne funania Sumedaatnenea i ne klabuto tileitneibamonia ibsu natlamabibo ge funaiobe.

Ebaflodaitase weng sangobe.25 Ibo Ebaflodaitase dabaiba ib

dowan wengo ometnea tenea nebaatnenea daatnenebiobe. E nibnekobe. Ete nete nanoba okok ke-bianoba Gode wengo omkeimabuobe.Ne funania Ebaflodaitase dabaiamonea ibsu natle mole olo ayamoboge funai kesoa ne dabaia monea ibsunatlamabebe. 26 E ibo yatenamin tebabua ibo wengo wentiba gembebogesiba ibo bobolo ilum omfubenoaesa weng olo wentenea bobolo ilumomfubabiobe. 27 Bainobe, sino eginino sum gembianea kaananggenabe otane Gode dobhalilanea

Page 393: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 2:28 390 Filibai 3:8daabanea ayam anebuo, olo makobGode nesa daabenebiobe. Niminbabe,sino ne bobolo ilum omfutnenokesoa Gode funanea Ebaflodaitasekaane mole Fole bobolo dot ilum om-fubanamabobo genea e Ebaflodaitaseni dabo dohalilanea daabene kesoae mo kaaim blimobe. E besa ayamanebiobe. 28 E inanea ayam anebiokesoa ne hebmamsab dabaia moneaibsu natlea atemaibo ib bobolo ilumomfubebio yo deibueine! Ib boboloilum omfubebio yo deibueib molenesa ne bobol ilumo deibonamabibe.29-30 Ibo meb bianibta ne okok daat-nenimibba kesoa ibo Ebaflodaitasedabaiba tenea nesu ele tlanea neokoko daatnenebiobe. E inanea YesusKlaiste okoko okok kebianea gininoomonea genam binea kaain kenanekesoa e iminmonea ibsu natlameo ibobaabaniba Kobo klayam nanebta Foleokoko daahabi tlebobo ge baabanibaseinhamine! Ete ibte naniba Sumebainobo gabib kesoa ibo makob dabtlemin dikinobe. Naka mak unangmaki okoko makob e okoko ulab okokblib isa baabeniba Ib okoko nabib osaayamobo ge baabeine!

3Nakaia unangai Klaiste bainobo

gabibi naka molot unang molotobe.1 Ne nekwal ibo ne weng mako

ibo baabenamabibe. Ibo Sume bain-obo gabib kesoa e bobolo fumbianibaseinhamine! Sino ne weng olo ibobaabeibio otane ne ibo imin dola om-fubenamino tengo mo dubutnebiobakesoa weng olo imin dola omfube-namabibe. Ibo weng olo imin wen-taibo ayamobe. O ibo daabenam-abobe. 2 Ibo klaine! Naka maki ibodim baabeniba Ib aalo waketoufan-imibo ibo Gode meletan anomabioboge baabeib mole ibo naka eli wengomo wentaibe! I kukubo misiamobe.I makob til satili ulabobe. 3 GodeHobe nibo bekebe bianea daayebekesoa nibo Gode niniino dobtoulebbiobobe. E inanea nibo daayebekesoa nibo tekein kebuobe. NiboGode meletanobe. Nibo baanoba

Yesus Klaiste naka ayamobo ge ohabianoba e wengo wafu bianoba Godemeletan anobbio kesoa nibo seim-buobe. Nibo mo funanobta Nibo nibaalo waketoumobo kukub olota nibodaabenota Gode meletan anomab-biobo ge funomobbabe. 4 Nakai dimomin bobol temo fumbianibamaki fu-naniba Ni faninwali Godemeletan ke-soa nisa Gode meletanobo ge fumbibekamaki fumbianibaNi okoko klayamokok kebob kesoani Godemeletanoboge fumbiam blib mole i ne kukubofunaine! Ne i gaiseibiobe. 5 Nebiemo nemikinobua Sande elekiemblimanea i ne aalo watlatneib ke-soa nakaia unangai funaniba E Godemiobo geibbiobe. Ne Islel esa e mi-ine Bensamin esa i molofeitobe. Nefaninwali Hiblu ten kesoa nesa Hi-blu tenobe. Ne Yudai hekmel wengoalukum wentenia kla wafu bli kesoane Felisi nakabe. 6 Sino ne Yudaikukubo kla wafu biania fumbiania NeYesuse bainobo galin nakaia unan-gai inai mole Gode ne seinemabeboge fumbiania monia bib mak bibmako bainobo galin nakaia unan-gai yebinibiobe. Ne Mosese hekmelwengo kla wafu biania inabi kesoanaka mak unang maki baaniba FoleMosese hekmel wengo kla wafu bieboge one binibbiobe. 7 Ne sino funa-nia Kukub olo ayamobo ge fumbianiaina binibi otane memalo ne funaniaKukub olo besabo ge fumbibe. Nim-inbabe, ne Klaiste bainobo gabianiafunania Ne Yesus Klaiste okok otaokok kemano gabi kesoa ne kukuboafet olo deibonia Yesus Klaiste okokoolota okok kebinabibe. 8 Inaminnamin weng olo ibo baabei osa ekainamin namino ne sino fumbianiaKukub olo ayamobo ge fumbinibiosa memalo ne funania Kukub olonibomo daabenomobabo ge fumbibe.Niminbabe, ne Sume Yesus Klaistetekein kebio kukub olo dot ayamobe.Kukub olo kukub afeto gaisonobiobe.Ne Yesus Klaiste bainobo genia ebobol tem funin ota wafu bli ke-soa inamin namin kukub olo ne sinofunania Ayamobo ge fumbinibio ne

Page 394: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 3:9 391 Filibai 3:21abuk wawenblibe. Ne Yesus Klaistebainobo genia e bobol tem funin osa9 ne bobol tem funin osa makob anobmole ne funania Kukub olo dot molo-tobo genamabibe. Ne mo funanitaNe Mosese hekmel wengo wafu bliaGode natemnea funanea E nakamolo-tobo geneko ge funim blimobe. Inaotane memalo ne Yesus Klaiste bain-obo gabia eka Gode ne natemneabaanea Enakamolotobo gabebe. 10Nefunania Ne Yesus Klaiste kukubo klatekein kenia nesa makob e ulab aniaGode titil sumo Klaiste imin dofaaneahananebu olo nesa omeisania eka eenin kino watemebuo nesa inaniaenin kino watemano gabibe. Ne inabiania funania Ne bobol tem funinomakob Yesuse kaanang genea e boboltemo nabanoa kaanebio inatnenokogabi 11 kesoa ne kaanimio Gode neimin nemfaanea hanania amit nam-abibe.

Fole baanea Ibo kukub ayamo sbalmawafunine genebiobe.

12 Ne mo baanita Memalo neKlaiste kukubo alukum tekein kebikesoa ne hengmino blimobo, ne nakaayamobo genimibabe. Ina otaneYesus Klaiste ne hengmino temo blionemtlanea ne emi aibio kesoa nee wengo wafu biania makob YesusKlaiste ulab anano genita Klaisteokoko okok kebibe. 13 Ne nekwalibo wentine! Ne mo baanita Ne ewengo kla wentebi kesoa ne nakaayamobo genimiba otane ne okokookok bli olole ne inamin namin okokosino okok binibi osa eka inaminnamino bobolo fumbinibu osa abukwawenia ne bobol temo omoniainamin namino ne dimo tam tlamaboyota omuli kesoa ne yo okok ota klaokok blibe. 14Nedabalimele biania neokokonabia ne kukubonabia omakobnakaia unangai tlan hamom gaibodimo naka mak unanga maki Blublumonoba inamin namino gaisonobainamin namino dlomo geniba blublumoniba gaisoniba inamin naminodlonabib inabibe. Ne kukub olonabio mitmakamo inaminobe. YesusKlaiste atdimo kaanea nib hengmino

walubenebio kesoa ne Gode okokosbalma wafu blia sinanomo Godenemeb utnea e bib ayam ut nemfaneanano genita o okok ota sbalma okokkebibe.

15 Bainobo galino sbalma blib nakaunang ibo ne weng ele baai olo klawenteniba ib bobol temo makob nebobol tem funino ulab aine! Ina otanemak ibo ib bobol temo afet fumbibmole God eta ibo bobol tem funinayamo omyeko! 16 Eka Gode boboltem funin ayamo ibo omyebio ke-soa e wengo aleyebe osa eka e boboltem funino omkayebe osa ibo kla wa-fueine!

17 Ne nekwal ibo ib kukubo makobne kukubo nabi inaniba ibsa kukuboyota wafueine! Naka mak unangmaki kukubo makob ne kukubonabio ulab wafu bianiba nabib otaibsa yateniba kukubo yota wafueine!18 Naka homon unang homoni ikukubo nabibo Klaiste bainobo galinnakaia unangai kukubo ulabbabe.I kukubo yo nabibo makob i YesusKlaiste atdimo kaanebuo weng doboweng ohabiobe. Inabib naka unangeli Yesuse makaabe. Sino am makbomanomo ammak bomanomowengolo ne ibo amit inangge oye binabikesoa memalosa imin baabenanggenia melaiobe. 19 Nakaia unangaeli Gode bobol tem funino mo wafublibbabe. Ili bobol tem funin misiamota wafu bianiba kukub misiamonabiobe. Inamin namin kukub olonakamak unangmaki nanimibo i aalowaisenabo otane kukub olo nabib ilekla seinwebiobe. I dabalimo inaminnamino bobol ota fumbiobe. I inabibkesoa Gode inabib nakaia unangaeli dlanea aseinin bib unomabiobe.20 Otane abilim ole Gode bainobogabob naka unang nib bibobe. NiboSume Yesus Klaiste nib hengminotemo biobo dotlanebio nakae abilimodeibonea daakenea nibo dletneamonoba Gode bibamo unomabbuodimo waisa biobobe. 21 Nib damoklaanamabo otane Yesus Klaistekaanea imin hananea e damo afetanebio kesoa e damo amit namabebe.

Page 395: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 4:1 392 Filibai 4:15E imin tlameo nib damo afet anobamakob e damo ulab anomabbiobe. Etitilo sbal kesoa nakaia unanga isainamin namin afet osa kimanea e titilolo nibo omyea nib damo afet anobaamit nomabbiobe.

4Ibo ib bobol tem funino makob aniba

ayam fumbianiba seinine!1 Ne nekwal ibo ib Sume bainobo

galino sbalma bianiba sino ne wengolo baabeibuo mo deibonimibe! Neibo kla gobe biania ibo yatenamin tebnebobe. Ne Gode wengo ibo omkayebia ibowenteniba bainobo geibbio ke-soa ne tekein kenia ne okok olo yamobalinobiobo genia seinyebibe.

2 Ne nengwal ibo Yuodia Sintikidab ibo wentine! Ibo Sume bainobogabianiba ibo makob dab tlemin amblib kesoa dlebweng baasesenino dei-boniba ib bobol tem funino makobaine! 3 Eka ne nek kobo keb okokookok kebebo makob ne okoko okokkebio ulab okok kebeb kesoa kobounang asu eli daabeneba i bobol temfunino makob aine! Unang asu elitaKlemen ete naka mak unang mak itenete nanoba sbalma bianoba Godewengo naka mak unang maki omkayebinobbiobe. Gode nakaia unangaibainobo gabibi i niniino e buk temodolabenebiobe. Nakaia unanga eline daanebibi i niniino buk olo temobio kesoa i moniba Gode bibo amitnomabiobe.

4 Sume ibo amitie bekebe bie kesoaibo amitie seinine! Ne ibo imin baabe-nia Seinine ge baabeiobe.

5 Sume imin tlamabeo dimo mebtlo kesoa ibo naka mak unang makikukubo fiab omkayemine! 6 Ibo in-amin namino talo mo wamibe! Ibofunaniba Ni inamin namino dlomogeib mole God eta baabaine! Ekaibo funaniba Ni inamin namin olomo tekein kebobbabo geib mole osaGod eta baabaibta alebeneko! Iboinanimibo gangobo geine! 7 Gode ibobobol ayam omkayebe kesoa ibo in-amin namin olo talo mo wamomabib-babe. Naka mak unang maki ibo

yateniba funaniba I nimin kenibtayo talo mo wamin blime? ge fu-nanomabib otane i kukub olo mit-makamo klao mo tekein kenomabib-babe. Ibo Yesus Klaiste bainobo galinnaka unang kesoa Gode e bobol temfunino ibo omyea ib bobol tem funinomolot anomabiobe.

8 Ne nekwal ibo ne weng makoimin baabenamabibe. Kukubo bainosa kukubo ayam osa kukubo molotosa kukubo kining osa kukub ayamoGode kin dim osa naka unangi kin dimosa namin ota amitie funine! 9 Inaminnamin kukubo ne aleyebi osa eka nenabia natemebib osa yota namine!Ibo inamib mole Gode bobol ayamonibo omkayebe nakae ibo bekebenamabebe.

Filibai bib seli inamin namino Foledlaliba e gangobo gesebe.

10 Ibo memalo ne bobolo imin fu-naniba daatneib kesoa ne seimbianiaSume niniino dobtouleb blibe. Netekein kebibe, sino ibo ne bobolofumbianiba daatnenomo gabib otaneib deibo blim kesoa deitneibbiotamemalo daatneibobe. 11 Ne ibo mobaabenita Ne inamin namino blimut-nenobo genimibabe. Ne amitie bobolayamobe. Ne inamin namino blimutnenomo dim osa eka bitne biamodim osa ne amitie seimbinabibe. 12Neinamin namino am mak dimo besabi eka am mak dimo tam tloa bokabinin kukub olo tekein kebibe. OtaneGode ne amitie daanebe kesoa neseimbinabibe. Ne inamin naminoblim biami bitne biam osa ne seim-bibe. Eka ne imen teb nimi ekaunalami osa ne amitie seimbinabibe.13 Yesus Klaiste titilo ne omkanebekesoa ne titilsa biania inamin naminokoko Gode baatnenea Klanale gene-meo klabinabibe.

14 Ina otane memalo ne inaminnamino blim blia ibo daatneib kesoaib kukubo ayamobe. 15 Bainobo galinnakaia unangai Filibai bib ye blib iboolo tekein kebiobe. Sino ne Mase-donia betano deibonia monia bibmak bib mako haabiania Gode wengonakaia unangai omkaye binibio dimo

Page 396: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Filibai 4:16 393 Filibai 4:23Gode bainobo galin nakaia unangaimaki mo inanibta daatnenibta monioonim blimobe. Ina otane ibta inanibane daatneibobe. 16Eka ne Tesalonaikabib ye blio ne inamin naminoblim blia ibo ne inamin naminodokane bianiba daane binibbiobe.17 Ne mo funanita I inamin naminodonine ge funanimiba otane nefunania Ibo inamin namin kukuboayamo nabibo yamo balinamaboboge fumbibe. Ibo ne kukub ayamnatneib kesoa Gode kukub ayamo ibsaomyamabebe. 18 Ibo inamin naminhomono dlutneiba Ebaflodaitasedleb tenea donebio kesoa ib kukubolo ayamobe. Memalo ne inaminnamino homonobe. Ibo Gode klagoba blib kesoa ibo ne daatneibbiobe.Eka God esa ib kukub olo wateneafunanea Ib kukub olo ayamobo gefunanea seinyebebe. 19 Eka Godeinamin namino homon kesoa iboYesus Klaiste bainobo geniba e okokookok kemib mole ibo inamin naminoblim bibe biamo Gode doyamabebe.20 Nibo amitie nib Aye Gode ohabianoba Keb niniino Sumobo geohamomo! Bainobe.

21 Eka ne Yesus Klaiste bainobogalin nakaia unanga ibo alukumbaabenia Klayam blibte ge baabeiobe.Eka bainobo galin nakai ne beketneblib isa ibo baabeniba Klayam blibtege baabeibobe. 22 Eka Gode bainobogalin nakaia unangai bib ele blib isaalukum ibo baabeniba Klayam blibtege baabeibobe. Eka Gode bainobogalin nakaia unangai Lombibo komoksume Sisae e okok kemin naka unangisa ibo baabeniba Klayam blibte gebaabeibobe.

23 Sume Yesus Klaiste ibo daayebianea bekebeneko! Ne wengo bay-otabe. Ne Fol neta ib futan olo dolaomfubenamabibe.

Page 397: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 1:1-2 394 Kolosi 1:9

KolosiFole futan olo dolaneaKolosi bib seli omfubesebe.

Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebuabifolo 32 ese mak blimanota FoleLom bib ye klabutam bianeta futanolo dolaneta Tikikase Onisimasei dabo omyeta omeb monibtaYesuse bainobo galin nakaia unangaiKolosi bibo blibi omyibbiobe. Folefutan olo dola omfubenebuo mit-makamo inaminobe. E Gode wengoomkeimabe o dafa ota klabutambieta Ebaflase monea esu unaneabaabanea Naka maki Gode wengoomkayebuobo geniba dim oyebioboge baabasea wenteneta futan olo dolaomfubenebiobe. I dim omin wengoomkeimalino enaminobe. I baanibaNibo Gode elekiem ele niniino olotamo dobtouleb nomobe, abiseli niniinosa dotouleb nomo ge obianibaeka mak ole obianiba Yesuse Godeulabbabo, e abiseli ulabobo ge obiambianiba eka mak ole Imena kulanaomako awemobo hala bianoba aalowaketou biam bianobte ge obiamnabibta Fole wenteneta futan olodola omfubeneta i dim omin wengoomkeimabibo omkeimabenebiobe.

1:1-8 Mikiktem wengobe.1:9–2:19 Klaiste kukubo nabinebuo

wengobe.2:20–4:6 Nakaia unangai Klaiste

bainobo geniba mema nakaunang ambibi wengobe.

4:7-18 Mubiang wengobe.

1-2Ae bainobo galin nakaia unangaiKolosi bibo blib ibo Fol ne nib nekeTimotie ni dum bianobta ne futan oloibo dola omfubenamabibe. Bainobogalin nakaia unangai Kolosi bib yeblib ibo ibte Yesus Klaist ete naniba ibbobol temo makob aniba ib bainobogalino sbalma blib kesoa ibo emibe.Gode ne nemfakanea baatnenea KoboYesus Klaiste okok kamasanin naka

nale ge baatnenebio kesoa ne YesusKlaiste okok namasanin nakabe. NibAye Gode ibo daaye bianea bobolayam omkayemeko!

Fole Gode gangobo gesebe.3 Ni ibo beteno daayemobo

nib Sume Yesus Klaiste Aye GodeGangobo ge ohabuobe. 4 Niminbabe,ni wentoba naka maki baabenibaBainobo galin nakaia unangai Kolosibibo blibi Yesus Klaiste bainobogabianiba bainobo galin naka makunang maki alukum kla gobesesebliobo gesiba wentenobta inabuobe.5-7 Ebaflase Timotie ni dum ni nekayamobe. E okok osa ni okokosa makobobe. E Klaiste okokomo deibueim blimobe. E amitieokok kebebe. Sino ni ibsuo monatlomabbioba kesoa Ebaflase nialango dokonea monea ibsu natlaneaGode daayebe wengo ibo omkayebeaibo wente bianiba bainobo geibbiobe.Gode daayebe weng olo bainobe.O enaminobe. Gode baanea YesusKlaiste sinanomo ibo dletnea utnibane bib am uto amit nomabiobogenebio ibo waiso blib kesoa ibbainobo galino sbal maniba nakamak unang maki kla gobe bianibadaayebiobe. Bib mak bib makonakaia unangai Klaiste dowan wengowente bianiba bainobo geniba kukubayamo wafu blibo Kolosi bibo blibibsa inaniba Gode daayebe wengomikiktemo wenteniba o mitmakamotekein keib dimo ibo bainobo genibakukub ayamo wafu tlibbiobe. 8 GodeHobe ibo kla gobe bianea daayebeaeka ibsak naka mak unang maki klagobe bianiba daayebiobe. Ebaflase ibweng sang olo ni baabenebio kesoa niGode baabanoba Kobo gang nanebta idaayebeobo ge ohabuobe.

Fole Gode oha bianea Kobo Kolosi bibseli daabenale ge oha binebiobe.

9Ni ibweng sang olowentob dimyekilonoba Gode amitie nganha bianobaKoboKolosi bib sel eli daabeneba i kebwengo oye bianeba Ibo kukubo olotanamine gabebo i kla tekein keine ge

Page 398: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 1:10 395 Kolosi 1:20oha binabuobe. Gode tekein keminodot sumobe. E tekein kemino dabalimsel nakaia unangai tekein kemino ula-bbabe. Ni Gode baabanoba Keb Hobei daaye bianea keb bobol tem funinoi alebenea i tekein kemin osa makobkleb tekein kemino ulab aine ge ohab-uobe. 10 Ibo inanimibo Sume ibobaabenea Kukub olota namine gabewengo kla wente bianiba e kukubo klawafu bliba e ibo seinyemabebe. Iboinamibo inamin namin kukub ayamonabianiba Gode bobol tem funinotekein kenaniba ib tekein keminosum anamabobe. 11 Gode titilo dotsumobe. Ni Gode baabanoba Keb titilolo i omyeba i bainobo galino sbalmaniba inamin namin kukub misi-amo i dimo tam tlemo i bainobogalino mo deibonimibe! I bobol temoseimbianiba sbal maine ge ohabuobe.12 Ibo amitie Aye Gode nganha bian-iba Kobo gang nanebta ni heng-mino temo biobo dotlanebbiobo geoha bianibte! Sino Gode baanea Nesinanomo bainobo galin nakaia unan-gai dleb monia ne bibo daia amitnomabiobo genebua binea e inaneaibo hengmino temo blibo dotlanebiokesoa e bainobo galin nakaia unangaibo e kin dimo naka molot unangmolotobe. Sinanomo e ibo dloneaeka bainobo galin naka mak unangmaki alukum dlonanea dleb moneae bib ayam ye danea amit nomabibkesoa ibo E gangobo ge oha bian-iba seinine! 13 Nibo hengmino temtab bioba Gululame nibo kima bieotane Gode nibo Gululam esuo dot-lanea dlonea emiine Yesus Klaiste klagoba bie nakae dlalebua e nibo kimabiebe. 14 Yesus Klaiste e ileme sin-ganea nib hengmino walubene kesoaGode nib hengmino omtlabenebiobe.Sinanomo Gode nib hengmino molomo yang kenea dlaneta aseinin bibomo unaobbabe.

Klaiste kukub osa eka e okok osaotabe.

15 Nakaia unanga nibo Gode moatemin blimobe. Yesus Klaiste makobGode ulabobe. Nakaia unangai maki

Yesus Klaiste atemibbua e wengsango nibo baabeibbio kesoa niboGode tekein kebuobe. SinanggwanoGode abil esa dabal esa eka inaminnamino dabalim olo buosa ekainamin namino abilim uto buosae mo klaim blim bie dimo Klaistebianea inamin namin olo alukumkima binebiobe. 16 Niminbabe,sinanggwano Gode Yesuse baabaneaKobo inamin namino klanale gebaabanea e klanebiobe. Inaminnamino dabalim olo buosa ekainamin namino abilim uto buosaeka inamin namino nakaia unangaiwatemebib osa eka inamin naminonakaia unangai mo watemebibba osaeka abisel isa i komokwal isa ekainamin namin hob isa i komokwalisa i alukum i dumta klaibbiobe.Gode funanea Inamin namino alukumYesuse niniino dobtouleb noko gefunane kesoa e okok olo omaleaklanebiobe. 17 Dabal esa eka inaminnamino dabal ele dimo buosa ekaabil esa eka inamin namino abilimuto buosa o mo tam tlim blim buodimo Klaiste binebiobe. E inaminnamino alukum dabalim olo buosaabilim uto buosa klanebua kla kimabie kesoa o klayam, olo alang ye biobe.18 Bainobo galin nakaia unanga ibomakob e damobe. Eka ele makobib gabam kesoa e ibo kima biebe.E nibo afen smike dobonoba amitnomabbuomitobe. E kaanea Gode sindofaanea hananebio kesoa sinanomoesa inanea nakaia unanga nibodohaanea hananomabbiobe. E inaneainamin namin afet osa nakaia unangaisa alukum gaisenebiobe. 19 Godebaanea Klaiste makob nene ulabkesoa e afetbabe. E kukub nabe osae bobol tem fumbe osa makob nemioulab kesoa ne seinhabibo genebiobe.20 Sino inamin namino dabalim olobuosa abilim uto buosa Gode makaabio kesoa Gode funanea Ni afinanomo genea e Yesus Klaiste dabaneadaakenea atdimo kaanea e ilemesinganea nib hengmino walubeneaGod esa nakaia unanga isa inaminnamino dabalim olo buosa abilim utobuosa o makaa bu otane e hanea dleb

Page 399: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 1:21 396 Kolosi 2:2tetenanea baanea I Gode afin aibobogenebiobe. 21 Ibole sino bobol temmisiam fumbianiba kukub misiamwafuna blib kesoa ibo Gode mogobanim blimobe. Ibo makaa binib-bio otane 22 memalo Gode e miinedabanea daakenea atdimo kaanea nibhengmino walubenebio kesoa Godeibo imino mo makaalabenemebabe.Yesuse inanebio kesoa sinanomo eibo dleb utnea Gode bib ayam utdanea Gode kin dimo ibo kining anibahengmin blimanomabiobe. Yesuseinabenemeo Gode ibo mo baabenetaIb kukubomisiamobo genamabebabe.23 Ibo ib bainobo galino sbalmablib mole Klaiste inabenamabebe.Gode dowan weng ayamo baanoaIbo Yesus Klaiste bainobo geibmole e dletnea moniba Gode bibayamo amit nomabiobo genobiowaisanomabiobe. Ibo sino wengolo wenteniba funaniba Bainobo,Gode inabenebiobo geniba bainobogeibbio kesoa ib bainobo galinosbalma bianiba inamin namin kukubmisiamo ib dimo tam tlamo ibotosianino deiboniba ib bainobo galinosbal maine! Bainobo galin nakaiaunangai homoni moniba bib makbib mako alukum Gode dowan wengonakaia unangai omkayebiba Gode Folnesa nemanea monia e dowan wengonakaia unangai bib mak bib makoblibi omkayebibe.

Fole Kolosi bib seli bainobo galinnakaia unangai daaye binebiobe.

24 Yesus Klaiste nakaia unangaie bainobo gabibi daayebe o dafaota e enin kino watemebiobe. Ibomakob Yesuse damo ulabobe. Nesainania Klaiste okoko okok kebianiaibo daayebi o dafa ota ne enin kinowatemebi kesoa ne seimbibe. Nakamak unang mak isa inaniba Klaisteokoko okok kebianiba e bainobogalin nakaia unangai daayebiba ekanaka mak unang maki teniba i eninoomkayemomabib otane sinanomoenin olo blimanamabobe. 25 Godene baatnenea Kobo ne bainobogalin nakaia unangai daaye bianeba

ne wengo i alukum omkayemalege baatnenebio kesoa ne e wengoalukum ibo omkayebibe. 26 SinoGode wengo atosino ayok bua nakaiaunangai alukum e weng olo mowentim blim binibbi otane memaloe weng olo alukum keim anoa ebainobo galin nakaia unangai e wengolo wentebiobe. 27 Gode funaneaNe bainobo galin nakaia unangai neayok wengo alebenano ge funanea eweng olo i omkeimabenea baabeneaYudaba nakaia unangai ne wengowenteniba ne naka unang aine gebaabenebiobe. Gode weng ayokolo enaminobe. Yudaba nakaiaunanga ibo Klaiste ib bobol tem watbiebe. Sinanomo e nakaia unangaidletnea monea Gode bib ye daneanomabib kesoa ibo am olo waisobianiba seimbiobe. 28 Ni Klaistewengo nakaia unangai bib mak bibmako blibi omkayebob kesoa Godebobol tem funin ayamo ni omkayebeani e wengo nakaia unangai omkayebianoba i kukub misiamo nabiboaleye bianoba baabenoba Ibo Klaistewengo bainobo genimibo e ibkukub misiamo omtlabenamabeboge oyebuobe. Ni funanoba Ni idleb monoba God esu danoba eyatenea funanea I Klaiste wengotekein keniba i bainobo galino sbalmaniba ite Klaist ete naniba makobaibobo ge funaneko genobta YesusKlaistewengo i omkayebuobe. 29Nesainangge funanita ne okoko sbalmabiania okok kebibe. Ne nene titilookok olo mo okok kebibabe. Klaisteemaye e titil beselibo omkanebeta nee okok olo okok kebibe.

2Ibo dim wengo tlemo mo wentemibe!

1 Ne funania Ne weng olo ibobaabenimio kla tekein keine geiobe.Ne okoko sbalma biania ibsa eka Leo-disia bib seli bainobo galin nakaiaunanga isa eka bainobo galin nakaiaunangai bib mak bib mako blibi i sinone mo natemim blim isa daayebibe.2 Ne okoko inania sbalma biania ibo

Page 400: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 2:3 397 Kolosi 2:14daayebi kesoa ibo sbal maniba bobolayam fumbianiba ib sinwalo ib boboltemo makob aniba maki gobenibadaabesese bianiba Gode wengo sinoayok binobio weng olo kla wentenibatekein keine ge fumbibe. Weng ayokolo Yesus Klaist emaye ele weng san-gobe. 3 Nakaia unangai imalo Godewengo mitmakamo mo tekein ke-bibba otane Yesus Klaiste elekiemeleta inamin namino alukum tekeinkebe kesoa ibo e bainobo geniba edoboniba ib bobol temo dababbaibmole e ibo Gode wengo mitmakamokla alebenea tekein kenomabiobe.4Ne ibo baabenia Gode tekein keminoKlaiste elekiem eleta tekein kebeboge baabeibio kesoa naka mak unangmaki men weng men wengo baaben-imibo ibo i wengo mo wentenibtaGode wengo mo deibonimibe! 5 Neibsuo mo bliba otane ne ib boboloamitie fumbibe. Ibo Yesus Klaistebainobo galino sbalmaniba ib sinwaloib bobol tem funino makob am blibkesoa ne seinyebibe.

Ibo Klaist emi kesoa ibo e kukuboamitie wafunine!

6 Ibo sino Yesus Klaiste wengowen-teniba baaniba Bainobo Yesus Klaistenib Sumobo geibbio kesoa ibte etenaniba ib bobol tem funino makobaniba ibo e kukub ota kla wafueine!7 Sino Ebaflase Yesus Klaiste wengoibo alebenebio kesoa ibo makob asokimkimo dabal tem daak unanoanekek genoa geigebio inaniba iboYesus Klaistewengo klawafuniba sbalmaine! Ibo Yesus Klaiste wengo klawente bianiba eleweng baaneme iwatinamine! Ibo inamib mole ib bain-obo galino sbal manomabiobe. Iboamitie Gode gangobo ge oha bianibte!8 Naka maki bobol temo funanibaI Yesus Klaiste wengo deibueine gefumbib kesoa i dim omin wengo mit-makam blim ota ibo omkayebiobe.I weng olo dabalim nakai wengobe.O Gode wengbabe. I ili faninwalihekmel weng osa eka bekeli hek-mel weng osa ota ibo omkaye bian-ibta baabenibta Ibo weng olota wafu

nine ge oyebiobe. Weng olo ili wen-gobe. Olo Yesus Klaiste wengba ke-soa ibo i weng olo mo wenteyemibe!9 Klaiste nakane dimo Gode e titilosa e bobol tem funin osa e omaleai dumo makob aibbio kesoa Klaistewengoolota bainobe. 10Klaiste abiselikomokwal isa hob misiami komokwalisa alukum gaisenebiobe. Ibo ibteKlaist ete naniba ib bobol temomakobam blib kesoa ibo Gode kukub otawafu bianiba nakamolot unangmolotan bliobe. 11 Yuda ni memei nakateni aalo wetlabenomobo baanobaMemalo i God emiobo gabinabobotane kukub olo besabe. I aalo olobobol ota fumbianiba i aalo wake-toubiobe. Otane ibole Klaiste ten-aniba makob an blib kesoa ibo aalobobolomo fumbibbabe. Ibole Sume ibbobol temo hengmino omtlabenebuobobol ota fumbib kesoa ni tekein ke-buobe. Ibo God emiobe. 12 Ibo YesusKlaiste atdimo kaanea Gode titilo eimin dofaanea hana tlebuo bainobogeiba aayo fuelabeibbu olo makobibo kaaniba Yesus Klaiste tena dol-bueibbiobe. Eka mak osa ibo aayofuelabeibbu olo makob ibo Klaistetenaniba imin hana tlibbiobe. Iboinaib kesoa Gode bobol tem funinoayam ota ibo omyebua memalo iboe bobol tem funin ayam olo amitiewafu bliobe. 13 Sino ibo bobol temmisiam fumbianiba hengmino amitiehenga binibbiobe. Ina otane Godeamo yo dimo ib hengmino omtlabe-nea bobol tem funin ayamo omyekesoa ibo Klaist ete naniba ib boboltem funinomakob anibamakob nakaikaaniba imin hana tenabib inaib-biobe. 14 E inanea nib hengmino omt-labenebiobe. Sino ibo Gode hekmelwengomowafueimblimblib dimo ibohengmino henga binibbiobe. Godeibo hengmino hengabibo watenea ebuk temo dolanebua denea Klaisteatdimo kaanamabe dimo, olo makobGode nib hengmino hengabob oloweng sango dolanebuo omonea Yesusyebbaka atdimo dlasanea silo bikiwananea kaanobiobe. Kukub olomakob Klaiste atdimo kaanea heng-

Page 401: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 2:15 398 Kolosi 3:3mino titil osa blimanobiobe. Godenib hengmino molo mo yang kenetakot kebenemebabe. 15 Klaiste inaneaatdimo kaanea imin hana tlebuo ehob misiam isa i komokwal isa dlab-bune kesoa i titil blimaniba nakaiaunangai homoni kin dimo aal genambinibbiobe.

Ibo Klaiste okoko bobol ota funine!16 Gode inanea nib hengmino omt-

labenebio kesoa ibo naka maki modeibeibta dim wengo mo baabenibtaInamin imena aayao awemobo iboinamin ota doweine! Eka Godesingkalin am bomanomo dim osa ekaalimo mema welabbanomo dim osaeka Yudai singkalin am bomanomodim osa ibo kukubo yota naine,eka yole mo nanimibe! Ibo kukubolo naib mole henganomabiobogabianiba oyemibo ibo i wengo mowentaibe! 17Hekmel weng ole makobKlaiste klulobe. O okok ole Klaistetlamabeo o deib ota klaubanotatlebiobe. Inamin kesoa hekmelwengo mitmakam ole Klaist etabe.18 Ibo Yesus Klaiste kukubo wafublibo mo baleisonimibe! Naka makiibo baabeniba Ni damo temobodam olo ni alebenoa baanoa Ibo ibniniino omabbuniba abiseli niniinota dotouleb nine ge baabenobo geibmole ibo i weng olo mo wentaibe! IGode kukubo mo tekein kebibbabe.I ili tak ngambianiba ili bobol temfunin ota wafu bianibta weng olobaabenomabib kesoa i weng olomitmakam blimobe. Ibo i wengolo mo wentubenibta Yesus Klaistekukubo mo baleisonimibe! 19 IYesus Klaiste kukubo klao mo wafublibbabe. I Klaiste deibaniba sesa watblib kesoa ibo i wengo mo wentaibe!Nibole makob Yesus Klaiste damobe.E makob nib gabam kesoa e nibokima biebe. Gode nibo daabeneanibte Klaist ete nanoba nib bobol temfuninomakob an biob olomakob nakatene damanamabe inanoba nibsanib bainobo galino damanoba sbalmanomabbiobe.

20-21 Klaiste atdimo kaanebuomakob bainobo galin nakaia unanga

ib tena kaaibbio kesoa Gululamesa hob misiam isa ibo imino mokimanomabibbabe. Ina otane ibohekmel wengo olota wafunib moleGululam esa hob misiam isa i titiloibo kimanamabobe. Inamin kesoaibo nimin kenibta dabalim naka eliwengo wenteyebibe? I weng olo Godewengbabe. I ili bobol tem funin otaibo oye bianiba Ibo Yudai hekmelweng ota wafuniba imen olo mo wafuolaibe, eka olole mo dowonaibe, ekaolole mo melebonimibe gabianibaoyebib kesoa ibo i wengo mowenteyemibe! 22Nakai inamin naminimeno dowonaibo blimanamabobe. Ibaaniba Ibo imen olo mo dowonaibege baabeibbio yole nakai bobol temfunin ota baabeibbiobe. Olo Godebobol tem funinbabe. 23Nakai abiselininiino dotouleb blibi obianiba Nininiino omabbunoba abiseli niniinota dotouleb biob kesoa ni nini takomo ngambobbabo gabianiba ekakukub afet osa nabianiba i damoenino omkawebib kesoa naka makiyateniba baaniba Naka eli hekmelweng ayam ota wafu bianiba i niniinoomabbu bliobo ge oyebiobe. I inabibotane kukub olo i mo daabenotai bobol temo kukub misiamo modeibonomabibbabe.

3Ib bobol tem funino makob Klaiste

bobol tem funino ulab aine!1 Gode Klaiste imin dofaanea

hana tlebuo, olo makob bainobogalin nakaia unanga ibsa yebbakadohaanea imin hana tlibbua memaloibo mema naka unang amblib kesoaibo inamin namino dabalim ele buolo bobolo mo wayemone! Iboinamin namino abilim ut buo bobolota wayemoko! Abilim uto YesusKlaiste Gode kweile kweitale kikibye toumbianea nakaia unanga isaeka inamin namin osa alukum kimabiebe. 2 Ibo inamin namino dabalimele bu olo bobolo mo funimibe! Iboinamin namino abilim ut buo bobolota funine! 3 Niminbabe, ib boboltem funin ole dabalim olo bobol temfuninobe. Klaiste atdimo kaanea

Page 402: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 3:4 399 Kolosi 3:15ib bobol tem funino sino wananeablimanobiobe. Ib bobol tem funinosin ole deiboniba ibtem Klaist etemnaniba ib bobol temo makob aibaeka Klaist esa God etem naniba ibobol temo makob anaibbio kesoae ib bobol temo kima biebe. 4 Nibonib bobol tem funino nibmalo mokima biobbabe. Klaist eta kimabebie kesoa sinanoa e imin teneadabalim ele tlameo ibo teniba esu yemieiba e titilo ayal inamin einobuoomyentlanea naka mak unang makiyatemomabiobe.

Ibo bobol tem misiamo funinodeibueine!

5 Sinanomo Gode ibo e titilo ayalinamin einobuo omyamabe kesoa ibodabalim olo inamin namin kukubobobolo mo wayemone! Kukub oloinaminobe. Unang taman hengaminkukub osa eka taman bobol funinkukub osa eka unang maki yatenobataman deib dleb denobtabo ge funinkukub osa eka inamin namino bobolowayemin kukub osa ibo mo namibe!Nakaia unangai inamin naminobobolo wayemo mole inamin naminolota i godu benoa i God motonedeibanomabiobe. 6 Nakaia unangaikukub misiam olo wafu blibi Godewengo omdibihabib kesoa e i alotliaubanoa i kukubmisiam olo nabibomolo yang kenea enino omyamabebe.7 Ibo sino Yesus Klaiste mo bainobogeim blim binibbio dimo ibsa kukubmisiam olo wafu binibbiobe.

8 Ina otane memalo ibo YesusKlaiste bainobo gabib kesoa ibonaka mak unang maki dosuaninkukub osa atliyemin kukub osaeka funyatememin kukub osa ekaweng dobo weng omin kukub osaeka weng misiam omin kukub osaalukum deibueine! 9-10 Ibo ib sinwalomaki dimo mo baabesese nimibe!Memalo ibo bobol tem misiamo sinofumbinibbuo deiboniba ib bobol temfunino mema kukub ota wafu blibkesoa ibo kukub misiam olo mowafu nimibe! Gode ibo klanebionakae bobol tem funino memaoibo omyenea daaye bianea am obba

ye bomanomo bomanomo yo dimoKlaiste kukubo ibo amitie aleyebekesoa ibo makob Gode ele ulabbianiba e bobol tem funino tekeinkebiobe. 11 Inamin kesoa YesusKlaiste bainobo galin nakaia unanganibo makobobe. Nibo obianoba iboYudabo gese eka Ibo Yudababo gesenin kukub osa eka mak ibo aalowaketoubiobo gese eka mak ibo aalomo waketoubibbabo gesenin kukubosa eka mak ibo weng afetobo geseeka mak ibo sesa nakabo gese ninkukub osa eka mak ibo okok nakabogese eka mak ibo kimanin nakabogese nin kukub osa mo wafunomobe!Niminbabe, Yesus Klaiste nakaiaunanga nib bobol temo alukum bibebie kesoa nibte ete nanoba nib boboltemo makob ambiobobe.

12 Gode ibo dlakanea Nemiobogenebio kesoa ibo emibe. E ibo klagobe bie kesoa ibsa inaniba naka makunang maki dohalim bianiba daayebianiba weng fiab omkaye bianibte!Ibo ilib tako mo ngam bianibta Nininiin sumobo galaibe! Eka kukubmisiamo ib dimo tam tlamo osa iboalo mo tliaubenomone! 13 Ib isaktemo nakae waneta naka make edimo kukub misiamo nabane molee mo yang kenemene! E deibaneae neke kukub olo nabaneo bobolofunino dokobanoa deibaneko! Sumesa inanea nibo kukub misiamonabobo bobolo funino dokobanoadeibenebio kesoa ibsa inaniba nakamak unang maki hengmino bobolofunino dokobenoa deibueine! 14 Ibokukub ayam olo alukum nabianibanaka mak unang mak isa kla gobebianiba daayemine! Naka mak unangmaki gobesesenin kukub olo dotayamobe. Kukub olo kukub afetogaisonobiobe. Ibo naka mak unangmaki kla gobe nib mole ib sinwal ibbobol temo makob anomabiobe. Iboinaibmole ib sinwalomodosuanasesenomabibbabe. 15 Klaiste ibo boboltem fiab omkayebe kesoa ibo Klaistebobol tem fiab omkayebe olodeibueiba ibo kimanoko! Niminbabe,Gode ibo dlakanea baabenea Ibo nemi

Page 403: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 3:16 400 Kolosi 4:2kesoa ne bobol tem fiab omyamabibo,ibo bobol tem fiab bianiba ib sinwalomo dosuanasese nimibe, ib bobol temfunino makob aine genebio kesoaibo e weng olo wente bianiba Godegangobo ge ohamine! 16 Ibo Klaistewengo kla wente bianiba ib bobol temdaako omabba bianiba fumbianibte!Ibo inamib mole e wengo kla tekeinkeniba ib sinwalo alebesese bianibadlo klasese nomabiobe. Ibo ewengo kla fumbianiba Gode gangobogabianiba komok sume Debite Godebuk temo anso dolanebu osa ekalotu kemin ans osa eka Gode Hobeanso ibo omkayebe osa ngambiamnine! 17 Ibo ilib bobol tem funino mowafu bianibta okok osa weng osa ilibbobol temo mo namibe! Ibo wengosa okok osa namibo ibo Yesus Sumebobolo fumbianibta namine! Yesuseibo daabenebio kesoa ibo ib AyeGode baabaniba Kobo gang nanebtaYesuse dobyebta atdimo kaaneta nidaabenebiobo ge ohamine!

Awok aaleb kamwal isa eka i memeisa i wengobe.

18 Alelwal ibo nib Sume YesusKlaiste bainobo geibbio kesoa ibo ibimakwali wengo kla wenteye bianibaili weng baanimib iwat namine! Iboinamibo Sume kin dimo ib kukub olonabibo ayamobe. 19 Eka imakwal ib-sak ib alelwali dleb wengo mo oyebianibta dosuanimibe! Kla gobe bian-iba kima nine!

20 Meme ibsa ibo Yesus Klaistebainobo gabib kesoa ibo ib biem aykamwali wengo kla wenteye bianibaili weng baanimib iwat namine! Iboinamib mole Sume ib kukubo yate-nea seinyemabebe. 21 Aaleb kamwalibo ib memei mo dolbianibta dosuanbianibta atliyemino mo omkayemibe!Ibo inayemib mole i bobol tem abilowafu bianiba i kukub ayamo mo wa-funomabibbabe.

Okok naka isa i kimanin naka isa iwengobe.

22 Eka okok naka ibo ib kimaninnakai wengo kla wenteye bianiba ili

weng baanimib iwat nabianiba okokosbalma okok kemine! Ibo okoko tengomo yebota fumbianibta Ni kimaninnakai kin dimo sbalma okok kebobai ni seinyemine gabianiba okok ke-biba kimanin nakai deibe haanim-ibo okoko deiboniba besa bliba ki-manin nakai imin tesiba yatenibayota okok kebuobo galin kukubo mowafu nimibe! Ibo Sume Yesus Klaistekla goba bianiba ib kimanin nakaiokoko sbalma okok kemine! Iboinamib mole Sume ib kukub olowatenea seinyemabebe. 23 Ibo in-amin namin okoko okok kemibo ibomo funanibta Ni okok olo nabobanaka mak unang maki ni yatenibaseinyemine galin bobol temo mo fu-nimibe! Ib bobol tem ole Sumeni okoko watenea seinyemeko galinbobol tem ota fumbianiba ib boboltemo klayam bianiba okoko sbalmaokok kemine! 24 Ibo Sume YesusKlaiste bobolo fumbianiba okok ke-bib kesoa ibo tekein kebiobe, sino ebaanea Sinanomo ne inamin naminayamo ne bainobo galin nakaia unan-gai doyamabibo genebio kesoa e baininanea ibo okoko ayam okok kebinibbiamomolo yang kenea doyamabebe.25 Eka nakaia unangai kukub misiamonabib ile Gode i kukub misiamo yangkenea enin kino omyamabebe. Godenib kukubo klanang gameo e mo fu-naneta Ne kimanin naka ele e kukubmisiamo molo yang kenamino deiba-nia okok naka eta e kukub misiamomolo yang kenano ge funanemebabe.E funanea I makob kesoa ne i kukubmisiamomolo makob yang kenano gefunanamabebe.

41 Kimanin naka ibo ib kimanin

nakae abilim ut bianea ib kukubonabibo watemeyebe kesoa ibsakinaniba ib okoknakai kla kimabianibakukub ayam omkayemine!

Ibo Gode amit nganha bianibte!2 Ibo amitie Gode nganha bianibte!

Ibo Gode nganhamibo bobol temafetomo funimibe! Gode bobolo olotafumbianiba gangobo ge ohamine!

Page 404: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 4:3 401 Kolosi 4:173 Ibo Gode nganhamibo ni bobolosa fumbianiba Gode baabanibaKobo Folwali daaye bianeba i deiboklaubeneba moniba bib mak bibmako haabianiba Yesus Klaiste wengosino ayok binabo otane memalokobo alebenebbuo, weng olo nakaiaunangai omkayemine ge ohamine!Ne sino Yesus Klaiste wengo nakaiaunangai omkayebio dafa ota nakaiaunangai teniba ne ge nemeb tenibaklabutam ele daibbiobe. 4 Godebaatnenea Kobo ne weng olonakaia unangai kla omkayemalege baatnenebio kesoa ibo Godebaabaniba Kobo Fole daahabebae keb wengo omkeimabea nakaiaunangai weng olo kla tekein keinege ohamine! 5 Ibo amitie bainobogalinba nakaia unangai kukub ayamonayemine! Ibo i inayemib mole isabainobo genomabiobe. Ibo tengomo yebota i kukub ayamo nayeminodeibenimibe! 6 Nakaia unanga ibsital dimowengo klayamo olota obibanaka mak unang maki Gode tal walinwengo kil baabenimibo ibo i wengoayam yang kebeine!

Fole Tikikas esa Onisimas esa i dlaneamoniba Kolosi bib onsiobe.

7 Ne nib neke Tikikase ne kla gobabli kesoa ne dabaia monea ibsu nat-lanea ne okok osa eka ne bli osao weng sango baabenamabebe. ESume okok naka ayam kesoa etenite nanoba Sume okoko okok ke-buobe. 8Ne e baabania Kobo monebaKolosi bib seli nibo biobo weng sangobaabeneba i nib weng sango wen-teniba bobol ayam funaine ge baaba-nia dabaia natlamabebe. 9 Tikikasenatlamabeo ib bibam sake Onisimasesa baka natlamabebe. Esa nib Sumeokoko amitie okok kebe kesoa esa nibnekobe. Nibo e kla goba biobobe.Esa Tikikase i dabo teniba ni okokosa eka ni biob osa o weng sango ibobaabenomabiobe.

Folwali Kolosi bib seli Klayam blibtege baabesiobe.

10 Alistakase ne bakanea klabu-tam bie esa eka Banabase ningeMak esa i dabo ibo Klayam blibtege baabeibobe. Sino ne ibo futanodola omfubenia baabenia Make te-nea ibsu tlameo ibo e kukub ayamomaline ge baabeibio kesoa e tlameoinabaine! 11 Eka naka make nini-ino Yesus Yastas esa Klayam blibtege baabenebe. Naka asumatna eliYudanakabe. I Yesuse bainobo gabibaite nete nanoba Gode wengo nakaiaunangai omkaye bianoba baabenobaIbo Yesuse bainobo geiba Gode ibokimaneko ge oye binabuobe. Yudaibainobo galin nakaia unangai makimo inanibta ne mo daanebibbabe.Yudai asumatna elita kla daanebibtaGode wengo naka mak unang makiomkaye binabuobe. 12 Ilib bibamsake Ebaflas esa Ibo klayam blibte gebaabenebe. Esa Yesus Klaiste okokookok kebebe. E Gode amitie nganhabianea God kobo Kolosi bib seli bain-obo galin nakaia unangai daayebebai bainobo galino sbalma bianiba kebwengo kla wente bianiba kleb wengbaanemeb iwat namine ge oha bin-abebe. 13 Ne Ebaflase okoko nabeotekein kebi kesoa baabenamabibe, eokoko sbal okok kebianea ibsa Leo-disia bib sel isa Hilabolis bib sel isadaaye binabebe. 14Dokta Luke ni gobabiob nakae Dimase i dabo Ibo klayamblibte ge baabeibobe. 15 Ibo Leodisiabib seli bainobo galin nakaia unangaisa eka Nimfa osa eka bainobo galinnakaia unangai teniba o amo minabianiba Gode niniino dobtouleb blibisa baabeniba Fole baanea Ibo klayamblibte genebo ge baabeine!

16 Ibo ne weng olo kiniba wentaiboLeodisia bib seli bainobo galin nakaiaunanga isa omfubeiba kiniba tekeinkeine! Eka ne futano Leodisia bib selibainobo galin nakaia unangai dolaomfubeibuo ibsak omfubeiba kinibatekein keine!

17 Ibo Akibase baabaniba KoboSume okoko omklebio mo deibone-mebe, alukum klaneba blimanoko gebaabaine!

Page 405: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Kolosi 4:18 402 Kolosi 4:1818Ne wengo sin ewile om daake dai

olole ne besa weng obita naka maketa dolam daakelane otane Klayamblibte genamin weng olole nemayenene kweilo tubunita dolanamabibe.Ne inania dola omfubeia ibo watenibatekein keniba Bainobo Fol eta fu-tan olo dola omfubenebo geine gen-itabe. Ibo ne klabutam ele blio nebobolo mo dokobenomone! Gode ibodaayemeko! Ne wengo bayotabe. Folneta ib futan olo dola omfubenam-abibe.

Page 406: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Tesalonaika 1:1 403 1 Tesalonaika 1:10

1 TesalonaikaFole Tesalonaika bib selifutano mikiktemo dolaomfubenebiobe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebuabifolo 20 ese mak blimanota FoleKolin bib ye bianeta futan olodolaneta Yesuse bainobo galin nakaiaunangai Tesalonaika bibo blibiomfubenebiobe. Sino Fole moneaTesalonaika bib ye bianea Yesusewengo omkeimabea nakaia unangaimaki Yesuse bainobo geiba o dafa otaYuda naka maki bainobo galin nakaiaunanga eli kukub misiam omkayemibkesoa Fole deibenea bebianea okokkem wat okok kem wat binea moneaKolin bib ye bieta Timotie moneaesu unanea Yudai teniba Yesusebainobo galin nakaia unanga elikukub misiamo omkayebibo wengsango baabasea wenteneta i futan olodola omfubenea dosbal mana bianetaeka Yesuse imin tlamabeo weng sangosa baabe nanebiobe.

1:1 Mikiktem wengobe.1:2–3:13 Gode gangobo galin osa

eka e niniino dobtouleb nin osao wengobe.

4:1-12 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai namino wengobe.

4:13–5:11 Klaiste imin tlamabeowengobe.

5:12-22 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai namino wengobe.

5:23-28 Mubiang wengobe.

1 Ae bainobo galin nakaia unangaiTesalonaika bib ye blib ibo Fol nesaSailas esa Timoti esa nita ib futanolo dola omfubenomabbiobe. Ibo nibAye God esa nib Sume Yesus Klaistesa i meletanobe. Gode ibo daabeneabobol tem ayamo omyeko!

Tesalonaika bib seli bainobo galinosbalma binibbiobe.

2 Ni amitie Gode nganha bianobaGod kobo bainobo galin nakaia unan-gai Tesalonaika bib seli daabenebai bainobo galino sbal maine ge ohabianoba Gode gangobo gabuobe. 3 Niamitie Aye Gode oha bianoba Tesa-lonaika bib seli bainobo galino sbalmaniba Yesus esa eka nakaia unan-gai e bainobo gabib isa gobe bianibabainobo galin naka mak unang makidaaye bianiba i bobol temo fumbian-iba Sume Yesus Klaiste imin tlam-abebo ge fumbianiba waisa bliobo geohabuobe. 4-5 Nekwal ibo ni Yesusedowan weng ayamo ibo omkaye bi-nobbuo weng olo besababe. Wengolo titilsa kesoa ibo kla wentibbiobe.Gode Hob eta weng olo ib bobol temoomabbebeneta ibo baaniba Weng olomotonobo geibbiobe. Ibo inaibbuonibo tekein kebuobe, Gode ibo gob-enea funanea I ne meletan aine gebaanea dlakanebiobe. Ibo tekein ke-biobe, ni okok olo nabianoba ibodaayebobo watemibbiobe.

6 Ibo ni Sume kukubo naboboyateniba ibsa makob nini nabobinabiobe. Ibo Gode wengo wentenibaYesuse bainobo gabib o dafa ota nakamaki tenibta ibo enin sumo omkayebinabib otane ibo Gode wengowentebib kesoa Gode Hobe daabeneaseinin bobol temo omkayebebe. 7 Iboina bianiba Yesuse bainobo galinnakaia unangai Masedonia betan yeblib isa eka Glik betan ye blib isakukub ayamo aleye bianiba 8eka Godewengo omkaye biam bliba i wentibaeka bib mak betan mako blib isa ialukum ibo Yesuse bainobo gabiboweng sango alukum wentibbio kesoani ib bainobo galino wengo imino mobaabenomabbiobabe. 9 Niminbabe,sino ni ib bibamo biob dimo nikukub ayam nabeiba nakaia unangaeli wateniba baaniba Bainobo galinnakaia unangai Tesalonaika biboblibi i god dim omino deiboniba ibobol temo Gode oman bianiba Godeokoko klabianiba Gode moton amitninobo gabianiba 10 e miine abilimdanea imin tlamabeowaisa binabiobo

Page 407: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Tesalonaika 2:1 404 1 Tesalonaika 2:13gabiba ni wentebuobe. Gode miineYesuse kaanea e imin dofaaneahananebue nibo daabenea sinanomoGode nakaia unangai kukub misiamowafu binib biamuei dosuananea eninsumo omyamabe otane nibo modosuananamabebabe. Niminbabe,Yesuse nibo daayebebe.

2Fole Tesalonaika bib ye okok ke-

bisebe.1Ni nekwal ibo tekein kebiobe, sino

ni monoba ibsu ye bianoba daayebianoba Gode wengo omkayeboba iboYesuse bainobo geibbio kesoa ni okokolo yamo balinobiobe. 2 Ibo tekein ke-bib yotabe, sino ni Filibai bib ye bioboFilibai bib seli enin sum osa dim ominweng osa omkayebiba ni Filibai bibodeibonoba tenoba Tesalonaika bib yetlanoba Gode wengo omkeimabobo,Gode titilo omkayebea nimo tosianimblim sbalma bianoba Gode dowanweng ayamo omkayeboba naka makunang maki Gode wengo gobueimblim keibi ni enino omkayebib otaneni mo tosianin blimobe. Ni sbalmabianoba Gode wengo omkeima binob-biobe. 3Ni weng olo ibo omkayebobobain wengobe. Ni dim weng osabobol wayemin weng osa mo oyebianoba eka kukub misiam osa monaye biam biobbabe. 4 Gode fu-nanea Naka eli bobol tem funinoayamobo, i ne wengo naka makunang maki kla omkayemine genekesoa e ni dlakanea e dowan wengoayamo omyebua weng olo ni omkayebinabuobe. Ni weng olo omkayeboboni mo funanobta Nakaia unangaifunaniba I ayamobo geine ge fu-nanomobbabe. Ni funanoba Godefunanea I ayamobo geneko ge fum-boba Gode emaye ni bobol tem funinotekein kebebe. 5 Ibo tekein kebiobe,sino ni ibsu tlobo ni ibo men wengmen wengo mo oye bianoba eka ibinamin namino bobolomowaye biamnim blimobe. Ni ibo mo baabenobtaIb inamin namino ni mo doyine ge

baabenaim blimobe. Gode tekein ke-bebe, ni wengo bainobe. 6 Ni ibo mobaabenobta Ibsa naka mak isa ni nini-ino dotouleb nine galin weng osa mobaabeim blimobe. 7 Ni Yesuse okokdlasanin naka kesoa ni baabenoba Iboni daabeine ge baabenomob osa ayamotane ni inamin wengo mo baabeimblimobe. Ni ibo bekebe biobo nikukubo fiab bianoba makob unangimeme gwabi fiab beteng kima binabibinaye binobbiobe. 8 Ni inanoba ibokla gobe bianoba Gode dowan wengayamo ibo omkaye bianoba daaye bi-nobbuo ni fumbianoba Ni tengo moyemone ge fumbinobbiobe.

9Nekwal ibo tekein kebiobe, sino niibo bekebe bianoba Gode dowanwengayamo omkaye binobbuo dimo ni fu-nanoba Ib imeno doyine genaminwengo mo baanomobe ge funanobani okoko sbalma bianoba kwin teboboman tebo dimo ni amitie okok ke-bianoba ninimi ye dlo wembinob-biobe.

10 Ibsa God esa tekein kebiobe, nisino bainobo galin nakaia unanga ibobekebe bianoba ni kukubo nabinob-buo hengmino blim ayam molotobe.Ibsa Gode esa ni kukubo watenibatekein kebiobe, ni kukubo ayamobe.11 Ibo tekein kebiobe, sino ni makobnaka make e miine kimanamabeinanoba elekiem olokiem ibo kimabianoba 12 am mak bomanomo ammak bomanomo ni weng ayamosbalma omkaye bianoba baabenobaIbo kukubo ayam wafueiba Godeyatenea seinye bianea bobol ayamoomyeko! Gode ibo dlakanea baabeneaIbo ne wengo wentemibo ne dlebmonia ne bib daia ayam aniba makobne ulab anomabiobo genebio kesoaibo e wengo sbalma wente bianibtege oye binabuobe.

I bainobo galino sbalma binibbiobe.13Eka ni Godeweng olo inanoba ibo

omkayebobo ibo wenteniba funanibaWeng olo nakai wengbabo bain Godewengobo geibbio kesoa ib boboltem funino molotobe. Ibo inanibabainobo geiba Gode weng olo ibo

Page 408: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Tesalonaika 2:14 405 1 Tesalonaika 3:6daabenoa ib bainobo galino omsbalmabenoa ni ib kukub olo naibofumbianoba Am mak bomanomo ammak bomanomo Gode oha bianoba ikukub olo ayam kesoa ni seinyebuoboge oha binobbiobe. 14 Nekwal ibomakob Yesus Klaiste bainobo galinnaka unangi Yudia betan ye blibiulabobe. Ib bibam seli ibo eninsumo omkayebibo makob Yudanakai Yesuse bainobo galini eninsumo omkaye binibbio inayebiobe.15 Sinanggwano Yuda nakai Godeweng omkeimalin nakai yebinibbuai molobsel isa inaniba Yesus Sumeananibbuo memalo i ni enin sumoomkayebibo Gode i kukubo mo gobobiebabe. I naka maki alukum imakaabe. 16 Niminbabe, ni Godewengo bib mak bib mak seli omkayebianoba baabenoba Ibo Yesuse wengowentib mole Gode ibo hengminotemo blibo dotlanamabebo gabobwengo watanomo gabib otane i moinaim blimobe. Ina otane i amitiehengmino hengabiba i hengminosum anoa memalo Gode atlihaminoi dimo tam tebiobe.

17 Yudai ni kululaiba monobabib mak ye bianoba ib kibio nimo yatemin blim biob otane ni ibtebo imen teb keyebua yatemomogabianoba ni amitie ib bobolofumbuobe. 18 Ni imin monobaibsu natlomo gabianoba am makbomanomo am mak bomanomo nenatlang gabi otane Gululame watabinabebe. 19Sinanoa nib SumeYesuseimin tlea ni tenoba e kibi kaba sin yemanomobo ni nimin dlomabbione?Ni inamin namino fatnamin otadlonobta seinomabbione? Ni inaminnamino dlo alebanomabbu oloibtabe. 20 Ni ibo dlonoba Yesusealebanoba baabanoba Ni okoko olotananobbiobo ge baabanomabbio kesoani seimbuobe.

3Timotie Tesalonaika bib seli bainobo

galino dosbal masebe.1 Ni inabob kesoa Sailase ni dabo

ib bobolo funanoba Ni i wengo

wentomo geob kesoa ni dabo Atensbib ye bianoba Timoti eta dabanobamonea Tesalonaika bib unanea iwengo wenteko genoba dabanobanatlebiobe. 2 Timotie ni ningobe. Etenite nanoba Gode okoko klabianobaKlaiste wengo omkeima binabuobe.Ni dabo e dabanoba monea ibsunatlanea Gode wengo ibo omyenea ibbainobo galino omsbal mabenebiobe.3 Ibo Yesuse wengo wentenibabainobo gabib o dafa ota nakaiYesuse wengo mo gobo blibbai iboenin sumo omkayemib kesoa niTimotie dabanoba monea ib bainobogalino omsbal manebua ibo Yesusewengo mo deibueim blim sbalmawafu bliobe. Ibo tekein kebiobe,Gode emaye nibo dlakanea funaneaI Yesuse bainobo gabib o dafa otanaka maki enin sumo omkayebiobogenebiobe. 4 Sino ni ibo bekebebiob dimo baabenoba Sinanomo nakamaki ibo enin sumo omyomabioboge baabenobbuo kukub olo tamtlebua ibo tekein kebiobe. 5 Neib bobolo fumbiania ne bobol temdaako tekanebua I Yesuse bainobogeibbuo memalo i bainobo galinosma wafu blib bleka? Gululame imen weng men weng oyemsea ie wengo wenteniba Yesuse wengodeibueibbueso gabianea tekabibe.Sino ni ibo bekebe biobo ni bumolokbianoba Yesuse dowan weng ayamoomkeimaboba ibo wente binibbuomemalo ibo weng olo sma wafubliba bleka deibueibbuo? Ne motekein kebibabe, ne ib wengo mowentim blimobe. Ne ib bobolo funaikesoa ne Timotie dabaia moneaimin daabeneko genia dabaia ibsunatlebiobe.

Fole Tesalonaika bib seli wengo wen-tenea seinye binebiobe.

6 Memalo Timotie ibo deibeneaib dowan weng ayam olo ometneaimin tenea baabenea I Yesuse bainobogalino sma ye sbal maniba nakaiaunangai gobe bianiba ib dab ibbobolo sma fumbianiba ib daboyatemomo gabibo makob ib dabo

Page 409: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Tesalonaika 3:7 406 1 Tesalonaika 4:12naniba I yatemomo gabib inanibaisa ibo yatenamin teb yebobo gesea7 ni dabo wentenoba seinyebuobe.Naka maki teniba kukub misiam osaenin sum osa ni omkayebib otane nimo simambobbabe. Niminbabe, iboYesuse wengo sma wafu blib kesoani seinyebuobe. 8 Ibo inaniba amitieYesuse bainobo galino sbalma blibmole ni seinye bianoba ni boboloayam funomabbiobe. 9 Ni ib bainobogalino fumbianoba Gode nganhabianoba I Yesuse bainobo galinosbalma wafu bliba ni seinyebobo,ayamobo gabuobe. 10 Ni kwinomobomanomo dimo amitie Gode ohabianoba Kobo ni dletneba monobaTesalonaika bib seli yatenoba eka ibainobo galino menube biamo iminomsbal mabenanomo ge ohabuobe.

Fole Gode baabanea Kobo nemetnebaTesalonaika bib sel isu unano gambisebe.

11 Nib Aye God esa eka nib SumeYesus esa i ni deibo klaubeiba ni iminibsu natlomo! 12 Sume ibo daabeneabainobo galin nakaia unangai gob-eniba eka naka mak unang mak isakla gobe naniba ib gobenin kukubosum anoa makob ni ibo gobe biob in-aine! 13Aye Gode inanea ib bobol temfunino omsbal mabenebua sinanomoYesus Sum esa emeletan isa tlaibo iboe kibi kaba sin ye maniba e yatem-nea baanea Naka eli kining ayamobogeneko!

4Gode kukubo enamin ota gobo biebe.

1 Nekwal ibo ni weng makobaabenomabbiobe. Sino ni ibobekebe biob dimo ni kukub ayamoibo alebenoba baabenoba Ibo kukubolo wafueibmole Gode seinyemabebogenoba ibo wenteniba kukub ayamowafu bliobe. Memalo Yesuse wengoni omye kesoa ni weng olo baabenobaIbo kukub ayam olo sbalma wafueinege baabenoba wafu blib olo klawafueine!

2 Yesus Sume ni sbal wengo omyani e okoko klabianoba weng olo

baabenobbiobe. 3 Gode ibo baabeneaIbo amitie kukub ayam ota wafunibataman kukub olo mo wafunimibegabebe. 4-5 Ib isak temo nakai wanibtaalelwali dlom gib mole ib bobol temfunino ayam fumbianiba alelwalidliba Gode ibo yatemnea funaneaI kukubo ayamobo geneko! Ibounangi bobolo mo wayebota makobnakai Gode wengo mo wafunimblimi naniba unangi bobolo wayeboinamibe! 6 Ibo ib nekwali kukubmisiamo mo omyaibe! Ibo i alelwalitaman deibo mo dlet nimibe! Sinoni sbal wengo ibo baabenoba Ibokukub misiam olo wafunib moleGode ibo yemde dlanamabeboge baabenobbiobe. 7 Gode nibodlakanebuo e mo baabeneta Ibotaman kukubo wafueine geimblimobe. E baabenea Ibo kukubayam ota wafueine ge baabenebiobe.8 Ni weng olo omkayebobo nakamaki baaniba Weng olo motonbabogeib mole i weng olo naka itabaabenobobo genomabib otane iweng olo Gode e Hobe ibo dobyebueta baabanomabiobe.

9 Ne ibo bainobo galin naka makunang maki gobeine genamin wengoimino mo baanita dolanimibabe.Niminbabe, ibo tekein kebiobe, Godeemaye inangge baabenebiobe. 10 IboYesuse bainobo galin nakaia unangaiMasedonia betan ye blibi gobe blibomemalo ni ibo baabenomabbuoIb gobenin kukubo sbalma bliobogenomabbiobe. 11 Ibo ib imen weminokoko ibmaye okok kebianibte! Ibonaka maki mo baabenibta Ib okokoinaine inaine gabianibta oyemibe!Ibo kimanin kukubo mo wafunimibe!Ilib okoko bobolob fumbianibamakobsino ni baabenobbio inaniba ilibokoko olob okok kebianibte! Ibo moina bianibta kikamin kukubo mo wa-funimibe! 12 Ibo inaniba ibmaye imenwemin okoko klamib mole bainobogalin nakabai yateniba funaniba Nakaeli ayamobo genomabiobe. Eka ibo ibnekwali mo baabenibta Ni imeno mooyine genimibe!

Page 410: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Tesalonaika 4:13 407 1 Tesalonaika 5:8Sume imin te dletnea abilim un-

omabbiobe.13 Ne nekwal ibo ni funanoba Ib

isak temo bainobo galin naka makunang maki kulilabiba ib bobol temdaako ilum omkayebua halin bianibamakob nakaia unangai Gode bainobogalinbai naniba i nekwali kaanimiboi funaniba I amitie kaaniba alang na-maibobo geniba mebinabib yo ibo moinamibe ge fumbuobe. 14Niminbabe,sino Yesuse kaanea Gode imin do-faanea hananebio kesoa nibo tekeinkebuobe, sinanoa Yesuse imin tlanggameo dimo bainobo galin nakaiaunangai kulila binabibi Gode imindohaanea hananiba Yesus etem natlomabiobe.

15 Yesus Sume e wengo nialebenebuo ibo baabenomabbiobe.Sinanoa Yesuse imin tlang gameoafen bianoba e bainobo gabob nakaunang nibo bainobo galin nakaiaunangai kulilabibi mo gaisenobtaabilimo sino nibo mo unomab-biobabe. 16 Am olo dimo Sumeabilim ut danea tebianea weng sumongananabea eka abiseli komok makesa weng sum nganananabea Godebigule obana bianea Gode bainobogalin nakaia unangai kulila binabibisin dohaanea hana tlibta eka 17 omitole sma afen bianoba bainobo gabobnibo tem nanoba beboba Sume tebenanoba ayung tem ut tetenanobaminoba utnoba abilim uto amitnomabbiobe. 18 Nibo inanomabbiokesota ibo weng olo ib nekwaliomkayebiba i wente bianiba bobolayam fumbibte getabe.

5Nibo sin klanoba Sume tlamabeo

waisa bianoba hembobte!1 Nekwal ibo wentine! Amo

fatnamin dim ota Yesuse imintlamabene? Yesuse tlamabe amo emo baaim blim kesoa ne weng olomo dolanamabibabe. Niminbabe,ibo tekein kebiobe, 2 Sume tlanggameo makob ibalanoa ayok heninnakae inamin namino ayok dlang

gameo nakaia unangai mo tekeinkeim blim keiba dlonabe inaminobe.3 Sume tlang gameo nakaia unangaibainobo gabibbai obianiba Memaloam ayam dim kesoa ni ayambiobobo gan monibta inamin naminmisiamo hebmamsab i dimo makobunango amunsa bu otane o menedofanamabo amo o mo tekein keimblim biam binoa dofanang gamodimo hebmamsab enin kino watenoadofanabo inaniba i enin sumohebmamsab i dimo tam tloa eninkino watemomabiobe. 4 Nekwal iboib bobol temo mo mililanabo inaimblim keblib kesoa Sume tenaminamo tloa hebmamsab tlameo ibo modlou unanibta makob ayok heninnakae tanea naka make am tamtemsea amo gosake atemnea dlouunamabe inanomabibbabe. 5 Yesusebainobo galin nakaia unanga ibo ibbobol tem funino makob ayal inaminkesoa ibo Sume tlamabeo waisabliobe. Nibo nib bobol tem funinomo mililanabo inanomobe! 6 Nibomo aala unanobta makob bainobogalinba naka unangi naniba aala blibinanomobe! Nibo Yesuse tlamabeamobobolo fumbianoba edeibowaisahenomo! 7 Nibo tekein kebuobe,nakai aala unom gaibo kwinota aalabinabiobe. Eka nakai aay misiamodowom gaib osa kwinota dowonibtagabam tol temo mima fubenota wengnamin namin binabiobe. I ina binabibotane nibo mo inanomobe! 8 I inabinabib otane nib bobol tem funin olemakob ayalo ulabobe. Nibo bobol temayam ota fumbianoba makob nakaiawao genom gaibo klemo wafunibahat kabao otabbana bliba makaaiano binaiba tenoa o dim wandibinabinabo inanomo! Yesuse bainobogabob nibo bainobo galin naka makunang maki gobe bianoba Godenibo hengmin temo biobo dotlaneadletnea abilim unomabbio amo waisobioba Gululame kukub misiamoomkayemeo nibo gobenin kukubosa eka Gode tlamabe amo waisoninkukub osa makob awa genalin nakainaniba klemo wafuniba hat kabao

Page 411: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Tesalonaika 5:9 408 1 Tesalonaika 5:28otabbana bliba ano binaib tenoawandi bina binabo inanoba kukub olowafunomo! 9 Gode nibo dlakanebuoe mo funaneta Ne dlakania yemanogeneta dlakaim blimobe. E funaneaNe dlakaia i hengmin temo bliboSume Yesus Klaiste dotlaneko gebaaneta dlakanebio kesoa niboamit nomabbiobe. 10 Yesus Sumeatdimokaaneanibo daabenebio kesoasinanomo e imin tlang gameo afenbiob nibte eka kulila binabib itemeka Yesus etem nanoba ulanobaabilim unomabbiobe. 11 Inanomabbiokesoa ib sinwalo weng olo obianibadaabesese bianiba ib bainobo galinoomsbal sambianiba makob memalonabib inamine!

Mubiang wengobe.12 Ni weng olo ibo baabenomabbuo

inaminobe. Nakai Sume dlakanebueile ib komokwalobe. I ibo bekebebianiba Godewengo ibo omkaye bian-iba aleyebib kesoa ibo naka eli daayebianiba 13 ibo ib komokwali okokayam olo watemaibo obianiba Nakaeli ayamobo ge oye bianiba gobe bian-ibtane! Bainobo galin naka unang iboib sinwalo mo dosuanasese nimibe!Ibo ib bobol tem funino makob aine!

14 Ni weng mako ibo baabenomab-biobe. Ibo nakai okoko deibonibabisiab blibi baabeniba Ibo okokkemine ge baabeine! Eka tosianinnaka isa weng ayamo omkaye bianibadaayemine! Eka nakai bobol temfunino ayamo mo sbalma wafueimblim blib isa daayemine! Ibo inamibonakaia unangai i mo dosuanimibe!

15 Ibo inabiba naka maki kukubmisiamo ibo omyib mole ibo i kukubmisiamo mo yang kenimibe! Iboamitie ib sinwalo gobesese bianibakukub ayam wafu bianiba eka nakamak unang maki alukum daaye bian-iba kukub ayam ota aleyemine!

16 Ibo amitie seimbianiba 17 amitieGode nganhamine! 18 Yesus Klaisteibo daabenea e meletan aibbio kesoakukub misiam osa kukub ayam osaib dimo tam tlamo osa eka i kukubmisiamo ibo omyaib osa ibo amitie

Gode baabaniba Keb kimanin kukuboayamobo gabiba Gode ibo seinye-meko!

19 Gode Hobe okoko klameoibo mo watamibe! 20 Eka Godeweng omkeimalin nakai i wengoomkeimamibo ibo weng dobo wengomo oyemibe! 21 Naka maki iboaleyemibo ibo kla fumbianiba Wengoyo misiamobe eka yota ayamobegabianibte! Ibo ina bianiba temibawengo ayam ano mole yota wafubianiba namine! 22 Ibo weng misiamosa kukub misiam osa mo namibe!

23 Gode bobol tem ayamo niboomkaye binabe nakae emaye daabe-nea ib bobol tem funin osa afen smikosa dam osa alukum ayam aniba kin-ing anabiba Sume Yesuse imin tlameoyatemnea baabeneaNaka eli nemiobogeneko 24 Gode ibo dlakanea ibo emeletan aibbuo e kukubomolot kesoae daabenea ayam anomabiobe.

25Nekwal ibo ni beten keye bianibadaaye bianiba 26 ibo Yesuse bainobogalin naka mak unang maki tlaiboheitdayemine!

27 Ne Nib Sume kin dimo weng olobaabenamabio, ibo ni futan olo klakieiba Yesuse bainobo galin nakaiaunangai alukum wentine!

28 Sume Yesus Klaiste ibodaayemeko! Ne wengo bayotabe. Folneta ib futano dola omfubenamabibe.

Page 412: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Tesalonaika 1:1 409 2 Tesalonaika 1:11

2 TesalonaikaFole Tesalonaika bib selifutano mubiango imin dolaomfubesebe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unebuabifolo 20 ese mak blimanota FoleKolin bib ye bianeta futan olodolaneta Yesuse bainobo galinnakaia unangai Tesalonaika biboblibi omfubenebiobe. E wenteanaka maki obianiba Tesalonaika bibseli Ni Yesuse tlamabeo mo tekeinkebobbabo ge obianiba bobol temhekhek fumbiobo gesiba wentenetafutan olo dolaneta Yesuse imindaakenea i dletnea abilim unamabeowengo alebenebiobe.

1:1-2 Mikiktem wengobe.1:3-12 Fole Tesalonaika bib seli

Ib kukubo ayamobo ge baabeseowengobe.

2:1-17 Klaiste imin tlamabeo wen-gobe.

3:1-15 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai namino wengobe.

3:16-18 Mubiang wengobe.1 Ae bainobo galin nakaia unangai

Tesalonaika bib ye blib ibo Fol nesaSailas esa Timoti esa nita ib futanolo dola omfubenomabbiobe. Ibo nibAye God esa nib Sume Yesus Klaistesa i meletanobe. 2 Nib Aye God esaeka Sume Yesus Klaist esa i dumo ibodaabeniba bobol ayam omkayemine!

Fole Gode gangobo gesebe.3 Am mak bomanomo am mak

bomanomo ni Gode baabanobaKobo Tesalonaika bib seli bainobogalin nakaia unangai daayebeba ibainobo galino sbalma blib kesoa Godkobo ayamobo gabobo, kukub oloayamobe. Niminbabe, ibo bainobogalino sbal maniba naka mak unangmaki kla gobe blib kesoa ib gobeninkukub olo sum anyebobe. 4 Iboinabib kesoa ni bainobo galin nakaia

unangai bib mak bib mako blibiib kukubo nabibo weng sango oyebianoba ib niniino omfufu yebianobabaabenoba Tesalonaika bib selikukubo inaminobo, naka maki tenibaenin sumoomkayebib otane i bainobogalino sbal mabianiba i bobolo ayamfumbiobo ge oyebuobe.

Gode nib kukubo klanamabebe.5 Naka mak unang maki ibo enin

kino omkayebib otane ib bainobogalino sbal mablib kesoa naka makunang maki ib kukubo yatenibabaaniba Gode i bekebe biebo geoye biobe. Gode nakaia unangaikukubo klabeo molot kesoa e ibobaabenea Ibo ne okoko okok kebibo dafa ota naka maki tenibta eninkino omkayebib otane sinanomo nedletnia utnoba ne bib ut unanobakimaia amit nomabiobo genebiobe.6 E inang genebuo e ibo kla kimabie kesoa e meletan ibo enin kinoomkayebib nakai e yang kenea eninsumo omyenea 7 eka ib enin sumoomtlabenea enin sum blimubenam-abobe. Yesus Sum esa eka abiselititilsa isa i abilim ut daniba tlaiboGode inanamabebe. 8 I ayal tem tedaak tliba nakaia unangai yatenabibaGode nakaia unangai e wengo mowafueim blim blib isa eka nakaiaunangai Sume Yesuse dowan wengoomdibihabib isa kukub misiamoomyenea 9-10 dlanea moniba bib makunomabiobe. Yesuse imin tlameo dimota Gode inanea dlanea moniba bibmak unomabiobe. I inaniba monibaskeim ye unaniba e titilo ayal inaminosa mo watemomabibbabe. I alukumsasalanomabiobe. Yesuse imin tleaGodemeletani tenabiba eka e bainobogabib nakaia unangai tenaniba eniniino dobtouleb bianiba seinomgaibo ibsa i bakaniba seinomabiobe.Niminbabe, ni Gode wengo iboomkayeboba wente bianiba bainobogeibbio kesota ibo inanomabiobe.

Fole Tesalonaika bib seli betenodaayebisebe.

11 Ibo inanomabib kesoa am makbomanomo am mak bomanomo ni

Page 413: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Tesalonaika 1:12 410 2 Tesalonaika 2:13Gode oha bianoba Kobo Tesalonaikabib seli Ne kukub ayamo wafueinege baaneba dlakanebbuei daabenebai keb bobolo funine I funanibaNi bainobo genoba kukubo ayamwafunoba bobol ayam funomo gabibkesoa daabeneba keb titilo omyebai amitie inamine ge ohabuobe.12 Inamin kesoa ibo nib Sume YesusKlaiste niniino dobtouleb niba esak ibniniino dotouleb naneko! Niminbabe,nib Sume Yesus Klaiste Gode i dumoibo daabeibbio kesoa ayam bliobe.

2Dim omin nakai wengobe.

1 Ni nekwal ibo wentine! Yesuseimin tlea ete nibtem nanoba mi-nomabbuowengone baabenamabibe.2 Naka maki baaniba Yesuse imintlamabeo amo tlobo genimibo ibo iwengo mo wentenibta tosian bian-ibta bobol tem hekheko mo funim-ibe! Weng olo Gode Hobe weng bi-amo eka nakai ili bobol tem funanibtabaanimib eka naka maki baaniba Fol-wal ita futan tem dola omfubeibobogenimib osa ibo mitmakam blim yeom haablib weng yo mo wentenibtadlou unemibe! 3 Naka mak unangmaki dim wengo oyemibo ibo mowentenibta bainobo galaibe! Yesusetlang gameo besa yo mo tlamebabe. Etlang game dimo tlamo nakaia unan-gai ili bobol tem funin ota wafu-niba Gode deibanomabiobe. SinanoaYesuse imin tlang game dimo hekmelwengo omdibimin nakae tlamabebe.Gode naka ele dabaneamonea aseininbib unanea enin kinowatememabebe.4 E God esa god dim omin osa wengdobo weng owe bianea baanea Neolo alukum gaisoibiobo ge obianeamonea Gode am tamo uname osa oyebianea Ne God netabo ge oye biamnamabebe. Inamin kukub olo tamte da unamo dim ota Yesuse imintlamabe kesoa ibo mitmakam blim yeom haablib weng yo mo wentenibtabainobo galaibe!

5 Sino ne ibo bekebe biania wengolo baabeibuo mo dokobenomone!

6 Memalo titil olo hekmel wengomdibimin naka ele Hengmino hen-ganano ge fumbe deibo waisabiobe.Ibo titil olo tekein kebiobe. AmoGode omfakanebuo tlamo hekmelweng omdibimin naka ele tleanakaia unangai atemomabiobe. 7 Inaotane ibo tekein kebiobe, memalonakaia unangai hengmino ayokhengabiobe. I inaniba hengminoayok hengabiba hengmin deibo waisobie nakae uneta e abuk ota nakaiaunangai hengmin sumo hengabibta8 hekmel weng omdibimin nakae tleanaka mak unang maki atemnabibtaomito Yesus Sume titilo makobayal inamin einebua tebianea hobefu genea hekmel weng omdibiminnakae ananea kaaneta e okokoblimu banamabobe. 9 Hekmel wengomdibimin nakae Gululame titiloometnea tenea dim obianea inaminnamin okok sumo nakaia unangaisino mo watemin blimo klaneanakaia unangai watemomabiobe. 10 Einanea dim obianea okok misiamoklabea nakaia unangai Gode wengoomdibihabiba sasalabenomabib nakaie wengo wentemomabiobe. Nakaeli Yesuse hengmino walubenebionakae wengo wentemibo Gode ihengmino temo blibo dotlabenamabeotane i e wengo omdibihabiobe. 11 Iinabib kesoa Gode dim omin wengoomabene tloa wenteniba baanibaWeng olo bainobo geiba 12 Godebaabenea Ib kukubo misiam kesoane kukub misiam yang kenia eninoomyamabibo ge baabenamabebe.Niminbabe, i Gode bain wengo bain-obo genamino deiboniba hengminota gobo bianiba nabib kesoa Gode ikukub misiam olo yang kenea eninoomyamabebe.

Gode ibo dlakanea Ne imin dlam-abibo genebiobe.

13 Nekwal ibo Gode gobe bie kesoani am mak bomanomo am makbomanomo ni ib bobolo fumbianobaGode gangobo galomo! Nimin-babe, sinanggwano e ibo dlakaneaSinanomo i hengmino temo blibo

Page 414: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Tesalonaika 2:14 411 2 Tesalonaika 3:11ne miine dotlanamabebo genebua eHobe daabenea ibo e moton wengobainobo geniba e meletan aibbiobe.14 Sinanggwano Gode inanea ibodlakanebio kesoa ni Gode dowanweng ayamo ibo omyoba wentenibabainobo geibbiobe. Sinanomo ibo titilsumo omoniba makob Sume YesusKlaiste titilo ayal inamin einobioinanomabiobe. 15 Nekwal ibo Yesusebainobo galino sbalma wafuniba niwengo ibo omkaye binobbu osa eka niwengo futan temo dola omfubenobbuosa kla wafueine!

16 Nib Sume Yesus Klaiste nibAye Gode i dumo nibo gobenibadaabeniba nib bobol tem funinoomsbal mabeibbio kesoa nibo Yesusetlamabeo waisabuobe. 17 I ibbobol tem funino omsbal mabenibadaabeniba titilo omyiba ibo kukuboayam wafu bianiba naka mak unangmaki weng ayamo omkayemine!

3Tesalonaika bib seli Folwali beteno

daaye binibbiobe.1 Nekwal ibo ni weng mako

baabenomabbuo inaminobe. IboGode oha bianiba Kobo Folwalidaabeneba i keb wengo naka makunang maki omkayebiba naka homonunang homoni wenteniba baanibaWeng olo ayam molotobo genibamakob ni sino baabenobbio inainege ohamine gabuobe. 2 Naka homonunang homoni Gode wengo mobainobo geim blim kesoa ibo Godebaabaniba Kobo Folwali daabenebai hengmin nakaia unangai kukubmisiamo omkayebibo watabenale geohamine!

3 Sume kukub ole motono olotanamin kesoa e bain inanea dosbalmanea kimanamabebe. E inaneakimanemeo Gululame ibo mo dlab-maneta kukubmisiamo nanimibbabe.4 Ni nib Sume bobol tem funinoomya ni ib kukubo nabibo yatemmotomanoba baabenoba Ibo kukuboyota namine genobbuo ibo sma wafu

blib kesoa ni funanoba Sinanomosa iamitie wafunomabiobo gabuobe.

5 Ni Sume oha bianoba Kobo Tesa-lonaika bib seli daabeneba i kobo klagobke bianiba i bobol tem funino sbalmaniba makob sino i Klaiste eninsumo omkahabiba e bobol tem funinosbal mabinebio inaniba sbal maine geohabuobe.

Nakai alukum okok kebianibte!6 Nib Sume Yesus Klaiste wengo ni

omye kesoa ibo baabenomabbiobe.Bainobo galin naka mak unangmaki baaniba Ni okok keminodenomabbiobo geib mole ibo mobekebe biaibe! Sino ni wengo i aleyebinobbuo i mo wafueim blim bianibtanamomabiobe. 7-8 Sino ni ibo bekebebianoba kukub ayamo wafu binobbuoibo tekein kebib kesoa ibsa kukuboyota namine! Ni kwin tlamo bomantlamo ni amitie okok kebianobamonio boka bianoba imeno walounam binobbiobe. Ne besao mobianobta ibta imena youma moniaoyine ge oyemin blimobe. Ni nimayeokok bianoba monio bokaboba iboimena youmao oyaibo webianobabokam binobbio inaniba ibsa okokbianiba monio boka bianiba imenayoumao webianibte! 9 Gode wengobaanoa Nakai ne wengo omkayemibmole nakai i wengo wentebib nakaiimena monia o misim okayeminegenobio otane ni ibo bekebe bianobaGode wengo omkayebob dimo niibo mo baabenobta ibo imena amamoniaomisim okayemine ge baabeimblimobe. Ni funanoba Ibo ni kukubonabobo yatemniba ibsa inaminegenobta ni ina binobbiobe.

10 Sino ni ibo bekebe binobbio dimobaabenoba Nakae waneta teng abuaokoko deibonea bisiabane mole ibimeno mo dokahamibe ge baabenob-biobe. 11 Ni wentebobo naka makibaabeniba Ib isak temo naka makiokoko teng yebua deiboniba besabianiba eka okok amo nakamaki okokkebib biamo i moniba isu ye bianibai okoko wakaye bianiba weng homonobiam bliobo gesiba wentob kesota

Page 415: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Tesalonaika 3:12 412 2 Tesalonaika 3:18baabenomabbiobe. 12Nib Sume YesusKlaiste emayeweng olo omye kesoa ninaka eli baabenomabbuo i imaye okokkebianiba unino ilimi dlou unalinegabuobe. 13Bainobo galin naka unangibo okoko tengo mo yemone! Sbalmaniba ib okoko ayam okok kebian-ibte!

14 Ni weng olo baabenomabbuonakae waneta weng olo mo wentimblim kene mole e ibo mo bekebeneaeka ibsak esuo mebo mo nanimibe!Ib sinwalo baatlaniba afetu basibtayatemneta ne kukubo misiam biotanatneibobo ge funanea aalo waisan-ota kukub misiamo deiboneko! 15 Inaotane ibo e mo makaalanimibe! Ibbobol temo fumbianiba naka ele ninek kesoa ni kukub ayam osa boboltem funin ayam osa alebanomo gefumbianibte!

Mubiang wengobe.16 Nib Sume nibo bobol ayam

omkaye binabe nakae ibo ami-tie bobol ayam omkaye bianeadaayemeko! Kukub ayam osamisiam osa ib dimo tam tlemo eibo alukum bobol ayam omkayebianea bekebe neko! 17 Ne wengosin ewile om daakelai olole ne besaweng obita naka mak eta dolamdaake dane otane klayam blibtegenamin weng olole nemaye nenekweilo tubunita dolanamabibe. Neweng olo dolanamabio inaminobe.Ne weng olo dolaia ibo dolaminolo tekein keniba futan olo bainFol eta dolanebiobe geine genitadolabibe. 18 Sume Yesus Klaisteibo alukum daabeneko! Ne wengobayotabe. Ne Fol neta futan olo dolaomfubenamabibe.

Page 416: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 1:1-2 413 1 Timoti 1:10

1 TimotiFole futano mikiktemodolanea Timotieomfubasebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo35 ese mak blimanota Fole Timotiefutan olo dola omfubanebiobe.Timotie awoko Yuda unangobe, ekae aaleb ele Glikobe. Yo dimo e Yesusebainobo galin nakaia unangai Efesasbibo blibi kima bie kesota Fole futanolo dola omfubaneta Kukub misiamotam tlebo yo inanebta bainobogalin nakaia unangai kimanale gebaabanebiobe.

1:1-2 Mikiktem wengobe.1:3–3:16 Yesuse bainobo galin

nakaia unangai kukubo naminosa eka i kimanin nakai kukubonamin osa o wengobe.

4:1–6:21 Fole Timotie baabaneaKobo Sume okoko inanebta okokkemale ge baabaseo wengobe.

1-2 Ae Timoti kobo Ne Yesus Klaistewengo kobo aleke bia tekein kenebabainobo gabeb kesoa kobo makob nemiin motonobe. Ne Fol neta fu-tan olo dola omfubkenamabibe. NeYesus Klaiste okok namasanin nakanetabe. Niminbabe, Gode nibo heng-mino temo biobo dotlanebio esa ekaYesus Klaiste imin tlamabewaisa biobnaka esa i baatneniba Ni kobo ke-manoba moneba bib mak bib makohaabianeba ni wengo omkeimamalege baatneibbio naka neta keb fu-tan olo dola omfubkenamabibe. NibAye God esa eka nib Sume YesusKlaist esa i dumo kobo kemhalilanibadaabkeniba bobol ayamomkakemine!

Dim omin nakai teniba ibo dimoyemibo i wengo mo wentaibe!

3Weng olo ne sino teniaMasedoniabib ele tlang genia tebiania baabketlibio yota imin dola omfubkenanggenitabe. Ne bobol temo fumbioKoboimin Efesas bib ye bianeba naka maki

nakaia unangai dim omin wengo oye-bibi baabeneba Ibo naka mak unangmaki dim wengo mo oyemibe ge oye-male! 4 Kobo i baabeneba Ibo i fan-inwali weng sang afeto mo obian-ibta i inaminobo gabianibta i niniinomo dotouleb nimibe ge baabenale!I faninwali wengo wentaibo baasebaase binabib otane weng olo i boboltemo mo daabenota i Gode bain-obo genomabibbabe. Olo besa wen-gobe. 5 Ina otane ne funania Ikukubo afet ota nabianiba i boboltemo kining aniba fiab bianiba Godebobolo fumbianiba bainobo geine! Iinamib mole i Gode goba bianibaeka i nakaia unanga isa gobenibadaayemomabiobo ge funaiobe. 6 Ekamak ile kukub ayam olo ne kobobaabkeibio deiboniba besa weng otawafu bianiba obiobe. 7 I Gode hekmelwengo Mosese dolanebuo aleyeminnaka nomo gabianiba baaniba Niwengo motonobo gabib otane i Godeweng osa ili weng osa mitmakamoklao mo tekein kebianibta obibbabe.

8 Nibo tekein kebuobe, Gode hek-mel wengo Mosese dolanebuo nakaiaunangai tekein keniba kla wafueibmole hekmel weng olo ayamobe.9 Gode hekmel wengo naka ayamunang ayami mo omkayemebabe. Enakaia unangai enamin kukubo wafublib ita omkayebebe. I e hekmelwengo omdibi bianiba eka e wengomo wente biam blibbabe. I Godekukubo mo wafueim blim bianibahengminohenga bianiba eweng doboweng oha bianiba eka e wengo abengiwe biam bliobe. I awok aalok isaeka naka mak unang mak isa yenaibakulila biam bliobe. 10 I unang tamanhenga bianiba eka naka maki tenibanaka maki taman henga biam ekabib mak seli moniba bib mak selinaka maki ayok doise moniba nakamaki waloniba monio boka biam ekadim wengo obiam bliobe. I kukubolo ina bianiba eka kukub misiamoafet osa nabianiba Gode weng ayamomo wafu nim blim blib kesota Godehekmel wengo nakaia unanga eli

Page 417: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 1:11 414 1 Timoti 2:4omkayebebe. 11 Gode hekmel wengolosa eka Klaiste dowan weng ayamoGode dot naka ayame ne omnea omo-nia nakaia unangai omkayebi osa omitmakamo makobobe. Weng olonibo kukub ayamo aleyebo kesoa niboayam anobamakob Gode ulab anomo!Weng olo dot ayamobe.

Gode Fole daabane kesoa e Gode gan-gobo gesebe.

12 Ne nib Sume Yesus Klaiste titiloomnenea ne e okoko okok kebibe. Efunanea Fole okok olo sbal maneakla okok kemabebo gene kesoa e nenemfakanea okok olo omnebio kesoane gangobo gabibe. 13 Sino ne Yesuseniniino weng dobo weng owe bia-nia eka bainobo galin nakaia unan-gai kukub misiam omkaye biam bia-nia weng omdibi binibu otane Godenemhalilanea daatnenebiobe. Nimin-babe, o dimo ne Gode kukubo tobtlinbianea Klaiste mo bainobo geim blimbiania funania Ne Gode okoko okokkebibo gabi kesota o mitmakam otaGode nemhalilanea daatnenebiobe.14 Eka Sume Yesus Klaiste kukubayamo omnenea daatnene kesoa ne ebainobo genia e kla gobania ne boboltemo omam blibe.

15Yesus Klaiste funanea Ne daatnianakaia unangai hengmin tem tabblibo dotlanano ge funaneta daaktlebiobe. Weng olo bainobe. Nakaiaunangai weng olo wenteniba bainobogeine! Ne hengmino henga binibuokukub olo naka mak unang makihengamin kukubo gaisenobiobe.16 Yesus Klaiste funanea Nakaiaunangai kukub misiamo deibueine gefunanea dohalilanea daabenebio ke-soa e hengmin homono henga binabinaka ne nemhalilanea daatnenea nee kukubo wafu blia naka mak unangmaki nateniba funaniba Sino Folenaka misiam binebio otane memaloKlaiste daabanea e naka ayam biebo,Klaiste makob e Fole daabanebioinanea nisa daabenea ni hengminosa omtlabenamabebo genomabiobe.I inaniba e wengo wente bianiba ebainobo genib mole i afen smike

doboniba amit nomabiobe. 17 Eina binabe kesoa nibo Gode niniinoamitie dobtouleb nomo! E komoksum amit ninobe. Nakaia unangaii kino e mo atemin blim otane ekintalinobe. Elekiem eleta Godmotonobe. Nibo amitie obianobaE ayam, nib Sumobo ge ohamomo!Bainobe.

Fole Timotie baabanea Kobo okokokla okok kemale ge baabasebe.

18 Ne miin Timoti kobo ne wengmako baabkenamabibe. Sino Godee wengo naka maki omkayebea ikobo baabkeniba Timotie Gode okokokla okok kemabebo ge baabkeibbiobe.Nesa inangge baabkenamabibe. Koboweng olo fumbianeba Gode okokosbalma okok kemale! 19 Kobo inabianeba keb bainobo galino sbalmabianeba Gode bobolo funale! Nakamak unang mak ile Gode bobolo mofumbibbabe. I kukub ayam olo abukwawem blib kesoa i bainobo galinowatwat dabebiobe. 20 Haimenias esaAleksanda esa i inaniba kukubmisiamolo nabib kesoa ne Klaiste baabaia Gu-lulame baabanea e i enino omyeneatekein keniba Ni Gode niniino wengdobo weng ohamin olo kukub misi-amobo geine genia baabaibiobe.

2Gode beten kehamin kukubobe.

1-2 Ne wengo mikiktemo kobobaabkenamabi ole kobo naka makunangmaki baabeneba i nakaia unan-gai alukum beteno daaye bianibaGode baabaniba Kobo nakaia unangaisa komok sum isa eka komokwalimak isa alukum daayemale ge ohabianiba Gode gangobo galine! Niboinamob mole ayam bianoba Godekukubo wafu bioba naka mak unangmaki nib kukubo yateniba funaniba Ikukubo ayamobo ge funanomabiobe.3 Ibo Gode nibo hengmino temobiobo dotlanebio nakae inanggeohamibo e seimbianea funaneaKukub olo ayamobo ge funamabebe.4 E bobol temo fumbeo Nakaiaunangai hengmino temo blibo ne

Page 418: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 2:5 415 1 Timoti 3:6alukum dotlaia i ne weng motonota wente bianiba kla tekein keinege fumbebe. 5 Niminbabe, Godeelekiem eleta binabebe. Nakaiaunangai hengmino hengabib kesoaGode makaa blib otane naka makeelekiem eleta God esa nakaia unangaisa i isak daak manea baabenea Iboteniba God esu tline ge baabeneadleb tetenanebiobe. Inanebio nakaeniniino Yesus Klaist etabe. 6 AmoGode omfakanea baanea Amo yo dimotaYesuse dabalimodaak unamabebogenebuo tlo kesoa Yesuse daakeneaatdimo kaanea nakaia unangaialukum hengmino walubenebiobe.Nibo Yesuse kukubo nanebuo kukubolo watenoba tekein kenomo! Godebobol temo fumbeo Nakaia unangaihengmino deibueiba ne i hengminoomtlabeia i nemi aine ge fumbebe. 7Einangge fumbe kesoa ne baatneneaKobo moneba bib mak bib mak olonakaia unangai Yudabai ne weng oloomkayemale ge baatnenebiobe. Neweng olo dimbabe, bainobe. E nenemanea monia naka mak unangmaki Yudabai e moton wengo aleyebia i e weng ayam olo wentenibabainobo genomabiobe.

8 Ne bobol temo fumbio bib makbib mak seli nakai alukum i kweilonotebehaniba beten kebianiba Godebobolo fumbianiba kining bianibaatliyemina dleb wenga o deibonibaklayam bianiba beten kemine gabibe.

9 Ne unang ibsa baabenamabi oleibo youm ayamo waloniba kimibobayota kibianibte! Ibo mo funanibtaNinita ye biob ese genibta gabamanoeito mo kiwe bianiba eka gol osabukubsan osa ayamayamomokibian-iba eka youmayamayamomoni sumohomono mo walo kibiam namibe!10 Ina otane unangi Ni Gode wengowafu biobobo gabib mole okoko ayamokok bianiba naka mak unang makidaabeine! Kukub ayam olo i makobyoum ayamo kimomabiobe.

11-12 Ne unang ibo oye biania IboGode wengo nakai mo aleye bian-ibta omkayemibe ge oyebibe. Ibo

kimik gebianiba nakai Gode wengoibo omkayebibo wente bianiba wengolo kla funine! 13 Niminbabe, GodeAdame sin klaneta Ifo mit klananebiokesotabe. 14 Eka Gululame Adamedim omin wengo mo baabaneta bain-obo geim blimobe. E Adame alel otadim omin wengo baabonea o bain-obo genota Godewengowelanobiobe.15Otane unang ile meme ita yomiobe.I ina bianiba Gode bainobo gabian-iba naka mak unang maki gobe bian-iba daaye bianiba i bobol temo kin-ing aniba kukubo fiab nimibo Gode idaayemabebe.

3Bainobo galin nakaia unangai ki-

manin nakai weng sangobe.1 Weng olo bainobe. Nakai bobol

temo funaniba Ni Gode bainobo galinnakaia unangai kimanomo gabibookok olo dot ayamobe. 2 Bainobogalin nakaia unangai kimanin nakaee amitie kukub ayamo namea nakaiaunangai e kukubo nabeo watenibafunaniba E kukubo ayamobo geine!Eka e alelo olokiem omo bianeae bobol temo klayam fumbianeae kukubo klayam wafu bianetane!Eka bib mak nakai tlaibo e dlebtanea e am tam danea imeno dokayebiam nabianea e aleyemin nakaayam bianete! 3 E aay misiamomo dowoneta weng namin naminnemene! E alo mo tliaubanomone!E naka fiab bianete! Eka e naka makiweng alang wengo mo oyemene! Emonio bobolo sumo mo fumbianetagobonemene! 4 E alel osa memeisa i kla kima bianea eka memeikukub ayamo aleyebea memei ewengo kla wafuniba funaniba Ni Ayenaka ayamobo ge funine! 5 Nakaee alel osa e meme isa klao mokimain blim kene mole naka eleGode bainobo galin nakaia unangaiklao mo kimanamabebabe. 6 Ekanakae Gode mema bainobo genemee Gode bainobo galin nakaia unangaimo kimanemene! E inane molee untak ngambianea funanea Ne

Page 419: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 3:7 416 1 Timoti 3:16kimanin naka sumobo genea Godewengo omdibihamsea Gode baaneaE kukubo misiamobo genamabeomakob sino Gululame e bobol temofunanea Ne niniino sum ananogansea Gode baanea Keb kukubomisiamobo genebio inabanamabebe.7 Bainobo galin nakaia unangaikimanin nakae kukub ayam wafubia naka mak unang maki bainobogabibbai ateniba e kukubo ayamobogeine! Eka e mo inaim blim kenemole i funaniba E naka misiamobo,e kukub osa misiamobo ge ohabibae kukub misiamo nabea Gululamenaka ele bobol tem funino watwatdabanamabebe.

Bainobo galin nakaia unangai ikomokwali wengobe.

8 Yesuse bainobo gabibi komokwalisa i kukubo makob bainobo galinnakaia unangai kimanin nakaikukubo nabib ina bianiba i bobolayam fumbiam nabiba nakaiaunangai yateniba I kukubo ayamobogabibte! I dim omin weng osa moomibe! I aay misiamo mo dowonibtagabam tol temo mimafubenota wengnamin namin nimibe! I mo funanibtaNi Gode okoko okok kebob kesoa nakamaki monio menganoba oisenomoge funanimibe! 9 Eka i Gode wengayamo kla fumbianiba funanibaWengolo bainobo ge funaniba sbal manibawafueine! 10 Mikiktemo ibo i kukubosa i okok osa yatemiba i okokoayam okok kemib mole ita bainobogalin nakaia unangai komokwal aine!Eka yatemiba i okoko misiam okokkemib mole i mo dlanimibe! 11 Ekai alelwal isa kukub ayam wafu blibanaka mak unang maki yatenibaI kukubo ayamobo geine! Eka inaka mak unang maki aal asito moboyemibe! Eka i bobol temo klayamfumbianiba i kukubo klayam wafubianibtane! I amitie okok ayam okokkemine! 12 Bainobo galin nakaiaunangai komoke e alelo olokiemomo bianea e alel osa e meme isaeka e okok naka isa kla kimaneko!

13Nakai bainobo galin nakaia unangaikomokwal an bianiba okok ayamokokkebib ile naka mak unang maki oyebianiba I kukubo ayamobo ge oyebinabiobe. I Yesus Klaiste dowanwengo nakaia unangai omkayemomgaibo i mo tosiambibbabe. Sbalmaniba omkayebiobe.

Gode wengo mitmakam otabe.14 Ne bobol temo fumbiania Ne

hebmamsab monia kebsu natlanogabi otane ne futan olo dolaomfubkenamabibe. 15 Inanamabikesoa ne hebmamsabo mo tlimblim keni mole kobo weng olowateneba Gode meletani kimaninkukubo inaminobe genale genitafutan olo dola omfubkenamabibe.Gode meletan ile Gode afen smiksae e bainobo galin naka unangobe.I makob sbal amuno geigebua amosbalma binabo inaniba i Gode wengmotono wafu binabiobe. 16 Ne Godeweng olo sbal weng baabkenamabibe.Gode Klaiste wengo nibo omyebuanibo wafu biobo sino weng olo ayokotane Yesuse tenea omkeimanebioweng olo sum kesota ne weng olobaabkenamabibe.Gode e dabanea daakenea dabalim

ele tlanea naka moton anetanakaia unangai atemibbiobe.Gode Hobe Yesuse dofaaneaimin hananea Gode nakaiaunangai e alebenea i funanibaBainobo, e Godemiinobo geib-biobe. Abisel isa atemib-biobe. Eka bainobo galinnakaia unangai moniba bibmak bib mak seli Gode wengoomkayebiba eka Gode wengomonoa nakaia unangai dabalemonea dene dene isu osa onontlanoa nakaia unangai makisa Gode weng olo wentenibabainobo gabinibbiobe. GodeYesuse debeb utnea abilim utdanea bianea inamin naminoalukum kima biebe.

4Dim omin nakai wengobe.

Page 420: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 4:1 417 1 Timoti 4:141 Gode Hobe baanea Sinanomo

nakaia unangai maki Yesuse kukubodeiboniba naka mak unang maki dimwengo omkeima bianiba eka hobmisiami wengo omkeima biam blibowenteniba yota wafu nomabiobogenebiobe. 2Dimomin nakaia unangaeli dim omin kukubo nabianiba ekadim omin weng olo omkeima biambinabiobe. I amitie dim omin kukubota wafu bianiba i bobol temo dimomin bobol tem ota fumbianiba ibobol temo dim baaniba Ni kukubolo nabobo hengminbabo genibai hengmino hengabibo aalo mowaiseim blimobe. 3 Dim omin nakaiaunanga eli alelwal bokalino awemomka bianiba eka imen mak osaawem omka biam binabib otaneGode omomom imeno omfube tlaneabaanea Nakaia unangai imen olodlo unaline genebio kesoa niboGode weng ayamo tekein kenobabainobo gabob nibo omomomimeno dlo dowonom gaobo Godegangobo gabianoba unalomo! 4 Nibotekein kebob yotabe. Gode inaminnamino alukum ayam kla tlanebiokesoa nibo mo baanobta Misiamobogeta deibonomobbabe. Nibo Godebaabanoba Kobo klayam nanebaimen olo omyebobo ge baabanobadlo unalomo! 5 Niminbabe, Godewengo baanoa Inamin namin imenoayamobo genobua eka nibo imenodowonom gaobo Gode gangobo gebaabanomabbio kesoa Gode kin dimoinamin namin imen olo ayamobe.

Timoti kobo Yesus Klaiste okok nakaayam bianebte!

6KobowengoloGodebainobogalinnakaia unangai baabeneb mole koboYesusKlaiste okoknaka ayamobe. EkaGode weng ayamo kobo wentebebofumbianeba kla wafu bieba weng olokobo daabkenoa keb bainobo galinoomsbal mabkenamabo makob koboimeno dowoneba titil manabeb in-abkenamabobe. 7 Kobo faninwaliweng sango mo funemebe! Wengolo Gode wengbabe, besa wengobe.Kobo Gode kukubo kla tekein keneba

olota wafunale! 8 Kobo tekein ke-beb yotabe. Kobo imen dang okokosa eka okok afet osa sbal manebaokok kemeb mole keb on osa keb damosa sbal manamabeobe. Kukub oloayam otane kobo Gode weng osa ekae kukub osa keb bobol temo omab-baneba wafu nemebo kukub olo dotayamobe. Kukub olomemalo kobo kladaabkenobua sinanomo kobo Godebibo biamabebo dim osa daabkenam-abobe.

9 Ne weng olo baabkenamabiobainobe. Nakaia unangai wentaibokla funaniba bainobo geine! 10 NiboGode okoko sbalma okok kebobo,o mitmakamo makob Gode afensmiksae imin tenea bainobo gabibnakaia unangai dlamabeo waisabiobobe. E Nakaia unangai alukumhengmino temo blibo dotlananogabe otane nakaia unangai makie wengo mo wentim blim kesoamo dlamabebabe. Otane nakaiaunangai e wengo wente bianibabainobo gabibi sinanomo dletnea ebib unamabebe.

11 Kobo nakaia unangai weng oloomyeneba baabeneba Ibo weng olowafu nine ge baabenale! 12 Kobotembal kesoa naka mak unang makibaabkeniba E tembal kesoa e boboltem funino ayambabo geniba wengdobo weng okemibo kobo kukub olotolobo genale! Ina otane kobo wengayamo obianeba eka kukub ayamonabianeba naka mak unang makigobe bianeba daaye bianeba keb Godebainobo galino sbal maneba kobobobol ayam fumbianeba Gode kukubokla wafu nale! Kobo inameba nakaiaunangai kateniba baaniba E kukubayam nabebo geniba isa keb kukubayam olo wafueine! 13 Memalo kobone waitne biamabebo dimo kobo sbalmaneba Gode wengo kineba nakaiaunangai wentiba omkeimanebakukub ayamo aleyemale! 14 SinoGodewengo kimanin nakai i kweilonokeb gabamon dim ut tebelubkenibaGode wengo baabkeiba Gode titilokobo omklea e okoko okok kebinebbio

Page 421: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 4:15 418 1 Timoti 5:13kesoa e okoko klabebo titil olo modeibonemebe! Kobo titil olo bobolokla fumbianeba wafunale!

15 Kobo titil olo wafu bianebaGode okok olo omklebuo am mak bo-manomo am mak bomanomo ami-tie okok olo okok kebeba nakaiaunangai katemniba baaniba E okokosino ayam ye okok kebinebu otanememalo e okoko dot ayam okok ke-bebo ge okemine! 16 Keb kukubnabeb osa eka nakaia unangai aleye-beb osa kla kimanale! Kobo inamebokeb kukub olo daabkenoa eka nakaiaunangai keb wengo wentomabib isadaabenanobua Gode imin tlameo iboe baka bianiba ayam anomabiobe.

5Bainobo galini kimanin kukuboweng

sangobe.1 Kobo hangkalebwali mo dosuane-

mebe! Kobo weng fiab oye bianebadaaye bianeba makob keb aye daa-habeb ina bianeba eka tembal isaweng fiab oye bianiba daaye bianebamakob kleb ningwali daayebeb in-ayemale! 2 Eka kobo konokmonwalisa daaye bianeba makob keb biemodaawebeb inaye bianebte! Kobosouwal isa daaye bianeba makob klebnengwali daayebeb inaye bianeba kebbobol temo ayam fumbianebte! Kebbobol temo taman bobolo mo fune-mebe!

3 Unang maki bainobo gabibiimakwali kaabeibbua ilikiem blibmole bainobo galin nakaia unangai idaaye bianiba kla kimaine! 4 Ina otaneunangi i meme isa i molobsel isa blibmole i unang eli bobolo kla funaine!I okoko mikiktemo nanomabib ole iaaleb kamwal isa faninsak kamwal isakla kima bianiba i sino gwab bliba ikima binibbuo gabamo kibeine! Godekukub olo kla gobo biebe. 5 Unangiimakwali kaabeibbua i meme isamolobsel isa eka mikimwal tleminisa dabwal tlemin isa blim imayetla tla bianiba blibi i Gode bainobogeniba tab dim osa kwinomo dim osaamitie Gode nganhabiba daayebebe.

6 Otane unangi imakwali kaabeibbuaili bobol tem funin ota wafu bianibaNi inamin namino dlonoba seinomoge funaniba ili bobol tem funin otawafu blib mole i afen smiksa otanei makob kaanabibi ulabobe. I Godekukubo abuk wawem bliobe. 7 Kobobainobo galin nakaia unangai Godeweng olo omkayemeba i kukub ayamonamiba naka mak unang maki ikukubo yatemaibo i mo funanibta ikukubo misiamobo ge funanimibe!8 Bainobo galin nakae e meletaniklao mo kimaim blim kenemeo ekukubo misiamobe. Eka nakae eaaleb kamwali mo kimaim blim kenemole e kukubo dot misiamobe. Ekukub misiam olo bainobo galinbanakaia unangai kukub misiam osagaisenamabebe.

9-10 Kobo unang sosoni daaye-mang gaebo i niniino homono modolabenebta daayemebe! Unangibifolo homono 60 o blimubenobueii niniin ota dolabeneba daabenale!I imakwali makob ilita dlo blibanaka mak unang maki baanibaI kukubo ayam nabiobo gabiba imemei kla kima bianiba eka bibmak nakaia unangai imeno okayebianiba eka bainobo galin nakaiaunangai bib mak da tlaibi i skilonofubaye bianiba daaye bianiba ekanakaia unangai gembib biamueidaaye bianiba kukub afet osa ayamnabiba i imakwali kaabeib biamueininiin ota dolabeneba daabenale!

11-12 Otane unangi souwali iimakwali kaabeibbuei niniino modolabenebta daayemebe! I baanibaNi besa bianoba Yesus Klaiste okokoamitie okok kemomabbiobo gabibotane sinanomo i funaniba niimakwali imin dlomo ge funanibai weng olo baaibbuo deibonibaimakwali imin dlaibo nakamakunangmaki baaniba I kukub olo misiamobogenomabiobe. 13 Eka i kukub makosa inabiobe. I bisiabalaniba monibaam mak am mako haabianiba wengmisiamo nakaia unangai mo obibbaosa eka naka mak unang maki kukub

Page 422: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 5:14 419 1 Timoti 6:1misiamo nanimibo wengo wentaibosa i naka mak unang maki weng olooye biam nabib kesoa kobo i niniinomo dolabenebta daabenemebe!14 I inamomabib kesoa ne funaniaUnang souwali imakwali kaabeibbueile imakwali imin dloniba memeiyobianiba i am osa meme isa klakimanine gabibe. I inaib molebainobo galinba nakaia unangai nibomo baabenibta Bainobo galin nakaiaunangai kukubo misiam nabiobo gebaabenomabibbabe. 15 Unang sosonimaki Yesuse kukub ayamo deibonibaGululame kukub misiam ota wafubliobe.

16 Inamin kesoa Yesuse bainobogabib nakaia unangai maki i mele-tan maki konokwal aibbua imakwalikulilubeib mole imaye unang eli ki-manine! I mo deibenibta bainobogalin nakaia unangai bumoloko moomyaibe! I imaye kimaniba eka bain-obo galin ile konokwali ninek blim itakimaine!

Bainobo galin nakaia unangai ki-manin nakai wengobe.

17 Bainobo galin nakaia unanga iboib kimanin nakai okoko ayam okokkebib biamo monio sum oyine! Eka ibkimanin nakai Gode wengo nakaiaunangai omkaye bianiba aleyebibnaka ile i monio dot sum oyine!18Niminbabe, Gode buk temo baanoaEil blumakaui ibo wit dango klabiba

i daaye bianiba okok kemiboibo i sitalo mibo mo dlabbebenimibe! Deibeiba witsano wembianibte genabi-anoa

eka weng mak osa baanoaNakai okok kebib mole i okoko molo

yang keniba monio oyinegenanobio

kesoa bainobo galin nakaia unan-gai kimanin nakai Gode wengoomkeimabibi ibo i okoko molo yangkeniba monio oyine! 19 Naka makebaanea Bainobo galin nakai kimaninnakae kukubo misiam nabebo gene

mole kobo e weng olo mo wentaebe!Ina otane nakai asu eka asumatnai baaib mole i weng ota wentene!20 Bainobo galin nakai kimanin nakamake hengane mole alukum bainobogalin nakaia unangai kin dim ye kobodobo klaneba ateniba tosiananibakukub misiamo namino deibueine!

21 God esa Yesus Klaist esa abiselisa i kin dimo ne wengo motonbaabkenamabibe. Kobo weng olowatemaebo inanale! Kobo keb ninekikla daabeneba eka keb ninekbaiklao mo daabeim blim kenaminkukubo mo wafunemebe! Kobodaabenang gaebo alukum makobkimin daabenale! 22 Kobo naka makehebmamsabo mo dobonebta bainobogalin nakaia unangai kimanin nakaomo dofanemebe! Mikiktemo ekukubo ateneba e kukubo misiamobeayamobe genebte! E kukub misiamonabea kobo dofaneb mole kebsa ekukub misiamo nanamabeb kesoakobo klanale! Kobo kukub ayamoamitie namale!

23 Kobo aa motono amito mo un-alaebe! Kobo am mak bomanomoam mak bomanomo amitie gembebkesoa kobo waen aaye gwab ibanebaaa baka wembeba daabkenoa gininofotebenakebote!

24 Nakaia unangai hengmino in-aminobe. Mak ile keim nabiba nakamak unang maki yatemiba nibo dloklanabob otane maki hengmin oleayok nabiobe. Sinanoa mubiang amodim ota keimanota Gode dlo klanam-abebe. 25 Eka nakaia unangai kukubayam namin osa inaminobe. Makikukub ayamo keim nabiba naka makunang maki watemeyebiobe. Ekamaki kukub ayam ole ayok nabibotane o amito mo ayok bibenomob-abe, keim anamabobe.

6Okok nakai wengobe.

1 Okok nakai fumbianiba Ni ki-manin nakae ayamobo ge funine! I in-amiba naka mak unang maki i wengowenteniba Gode niniin osa eka Gode

Page 423: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 6:2 420 1 Timoti 6:14wengo ni ibo aleyebob osa weng dobowengomo baabonimibe! 2Okok nakaibainobo gabiba eka i kimanin naka isabainobo gabib biamo i mo funanibtaE ni dab tlemin yetabo, ni e wengoomdibiha bianobte genibta mo funa-nimibe! I funaniba E bainobo gabe ke-soa ni e goba bianoba e okoko klayamokok kehamomo ge funine! Kobonakaia unangai kukub olo aleyebeba ikukub olota namine!

Inamin namino homon bokalinowengobe.

3-4 Nib Sume Yesus Klaiste wengoayamobe. Nibowengolowenteboboonibo daayebo kesoaniboGode kukubokla wafunomabbiobe. Otane nakamake Yesus Klaiste weng ayam olodeibonea weng afet ota alebene molenaka ele untak nganin nakabe. Etekein kemin osa bobol tem funin osablimobe. E besa wengo alang wengomin kukub ota gobo biebe. E nakamak unang maki kukub olo aleyebea ie weng olo wente bianiba i naka makikukubo dafao ifam bianiba eka nakamaki dosuan bianiba eka awa gem-bianiba naka maki fun yateme biambliobe. 5 I amitie dleb weng obian-iba Gode bain wengo mo wentebibbakesoa i bobol tem funino misiamobe.Eka i funaniba Nibo Gode kukubowengowafu bioba emoni sumomisimokayemeko gabiobe. Bobol tem funinolo ayambabe.

6 Ina otane nakaia unangaifunaniba Ni inamin namin ayamo baele bibe bio kesoa asitemo bobolo mowayebobabo geniba i inamin naminobibebuo seinwe bianiba i Gode bobolota amitie funib mole i bobol temfunin olo ayamobe. I seinomabiobe.7 Niminbabe, sino biemwali nibodomikieibbuo dimo nibo afobeingomo oleb tlim blimobe. Sinanomonibo kaanomabbu osa afobeingo mooleb unomabbiobabe. Inanomabbiokesoa afobeingo nibo daabenamabuableka? Yeye o mo daabenamobabe.8 Nibo imen osa youm osa bibe biomole nibo funanoba Nimio baye

bibe biobo genomo! Nibo inaminnamin afeto bobolo mo fumbianobtao bobolo mo wayemone! 9 Inaotane nakai funaniba Ni afobeing osamoni osa homon boka bianobte gefumbib ile makob eil halebi imenowembiba imiko dolibeibbua i imenobobolo funaniba blublu teniba imiktem te gluluowa onsiba yafunaboinaminobe. Naka eli ili bobol temfunin misiam olo fumbib ota sumubenoa ili skil watwat dabenamabobe.10Monio gobonin kukub ole omomomhengmino mitobe. Naka mak ilei bobol temo monio bokalin boboltem ota fumbianiba i Yesuse kukubodeiboniba ili skil watwat daniba ibobol temo misiam omkabiobe.

Nibo kukub ayamo sbalma wa-funomo!

11 Ina otane Gode naka kobolekukub misiam olo mo wafunemebe!Kobole kukub molot osa eka Godekukub osa ota wafunale! KoboGode bainobo gabianeba eka nakamak unang maki gobeniba daayebiam nale! Kobo kukub ayamolo mo deibonemebe! Kobo sbalmaneba Nakai daabeneba weng fiabomkayemale! 12 Kobo Yesus Klaistebainobo genemebo kobomakob nakaisbalmaniba nakamaki gaisenoba nitainamin namin ayamo dlomo genibagigi moniba maki gaisenabib inanebakebsa sbal maneba kukub misiamodeiboneba kukub ayam ota wafunebaafen smike amit nine dobone! SinoGode kobo kemfakanea baabkeneaKobo afen smike amit nine dobonebaamit namabeobo ge baabkenea kobonaka mak unang maki baabenebaNe Gode wengo wafu namabibogenebbio kesoa kobo Gode kukubomo deibonemebe! 13 Gode inaminnamino alukum klanebu esa ekaYesus Klaiste komoke Fontias FailateGodewengoomkeimabanebu esa i kindimo ne wengo kobo baabkenamabiole 14koboGodewengodeibonemebe!Kla wafunale! Kobo inameb molenaka maki mo baanibta Gode wengomisiamobo genimibbabe. Kobo weng

Page 424: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Timoti 6:15 421 1 Timoti 6:21olo sbalma wafu bieba Yesus Klaisteimin tleko! 15 Yesuse imin tlamabeoamo Gode omakabanebiobe. Amolo dimo Gode Yesus Klaiste imindabanea tlamabebe. Gode elekiemeleta amit ayam binabebe. Elekiemeleta titilsabe. Elekiem eleta Sumeka komokwali komok sum nabe.16 Nakaia unangai kaanomabib otanee mo kaanemebabe. E bibamobinabeo ayale sume tubu bie kesoanibo esuo mebo mo monobta ebibamo unanobta ayale atenabob-babe. Sinanggwano nakaia unangaielekiem olokiem isa mo atemimblimobe. Eka memalosa naka makunang maki e atenamini blimobe. Eniniin sum osa e titil sum osa amit ninkesoa nibo e niniino dobtouleb nomo!Bainobe.

Nakai afobeing homoni wengobe.17 Nakaia unangai inamin

namin afobeing homono bibebueibaabeneba Ibo mo untak ngambianibta funanibta Ni niniino sumoboge funimibe! Ibo mo funanibtaAfobeing olo nibo daabenoa amitnomabbiobo genimibe! Afobeingolo blimanamabobo, ibo God etabainobo gebaine! Elekiem eletanibo daabeneta amit nomabbiobo,elekiem eleta inamin namin ayamoomkayebea seimbuobo ge baabenale!18 Eka weng mak osa imin baabenebaIbo okoko klayam okok bianibanaka mak unang maki amitie daayebianiba eka naka mak unang makiafobeingo blimi daaye bianiba inaminnamino dokayemine! 19 Ibo inamibmole kukub olo makob inaminnamino ayamo olminibbua sinanomoolota daabenamabobe. Kukub oloayamobe. Makob amuno geigenoaamo sbal mabinabo inanoa memaloibo daabenoa ayam biam binibasinanomosa Gode tenaniba ayamnomabiobo ge baabenanale!

Keb okoko kla okok kemale!20 Timoti kobo Gode okok ele omk-

lebu olo kla kima bianeba okok ke-male! Besa wengo Gode wengbaosa eka naka maki dim omin wengo

baaniba Ibo ni wengo wentemib moleibo kla tekein kenomabiobo gabibweng osa deibonale! 21 Naka makidim weng olo wenteniba baaniba Nitekein keminsabo geniba Gode bainwengo deibueibbiobe. Gode kobodaabkeneko! Ne wengo bayotabe. Folneta keb futano dola omfubkenam-abibe.

Page 425: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Timoti 1:1-2 422 2 Timoti 1:9

2 TimotiFole Timotie futano imindola omfubasebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo36 ese mak blimanota Fole iminklabutam bianeta futan olo dolanetaTimotie omfubanebiobe. Yo dimoFole tekein kenea e kaanamabeo mebtlubano kesoa e futan olo dolaneaTimotie omfubanea bainobo galinnakaia unangai kimanin kukubohekmel wengo omanea kla inanebtaYesuse bainobo galin nakaia unangaiEfesas bibo blibi kimanale gebaabanebiobe.

1:1-2 Mikiktem wengobe.1:3–2:13 Fole Timotie baabanea Keb

kukubo ayamobo ge baabaseowengobe.

2:14–4:5 Fole Timotie tekein keminwengo baabasebe.

4:6-18 Fole bainobo galin kukubonabinebuo wengobe.

4:19-22 Mubiang wengobe.1-2 Ae ne miin Timoti kobo ne

Fol neta kobo kla gobke bianita fu-tan olo dola omfubkenamabibe. NeYesus Klaiste okok namasanin nakanetabe. Gode ne nemfakanea na-manea haabiania Yesus Klaiste dowanwengo nakaia unangai omkayebibe.Gode moton wengo baanea Ibo ibbobol tem funin osa makob YesusKlaiste bobol tem funino ulab anim-ibo amit nomabiobo genebuo wengone nakaia unangai omkayebibe. NibAye God esa eka nib SumeYesus Klaistesa i dumo kobo kemhalilaniba daakebianiba bobol ayam omkakemine!

Nibo Gode wengo aalo mo genalaobe!3 Ne faninwali Gode kukubo wafu

binibbio kesoa nesa wafu blibe. Nefunania Kukub olo nabio molotobogabibe. Ne kwin tebo dim osaboman tebo dim osa Gode amitiebeten keha biania Kobo Timotie daa-banale ge ohabibe. Ne keb bobolo

fumbi kesoa Gode gangobo gabibe.4 Ne kobo mebinebbuo bobolo funa-nia ne kobo katemnamin teb nebuaNe e atemamo gabi kesoa ne moniakatemamio seinamabibe. 5 Ne fu-nania Keb bainobo galino dimbabo,motonobo gabibe. Sino keb afoko Loisosa eka keb biemo Yunis osa i hatoYesuse bainobo geniba sbalma binib-bio kesoa kebsa inaneba Yesuse bain-obo gabianeba sbal mabiebo ne olotekein kebibe. 6 Inamin kesoa ne kebbobol tem funin ayamo omfabkeiakobo Gode titilo omkakebeo bobolofunanale! Sino ne kweilo keb gaba-mon dim ut kafunia beten kebkeibuodimo Gode e okok osa e titil osa koboomklebiobe. Kobo Gode titil olo omk-lebuo sbalma wafu bianeba e okokookok kemale! 7 Niminbabe, Gode eHobe nibo dobyebue e nibo tosianinkukubo mo omkayebebabe. E nibodaayebe kesoa nibo sbalma bianobanaka mak unang maki gobe bianobadaaye bianoba nib kukub nabobo nib-maye kla kima biobobe.

8 Gode Hobe inanebio kesoa kobonib Sume wengo naka mak unangmaki omkayebebo mo tosianemebe!Ne Godewengo nakamak unangmakiomkayebi o dafa ota i klabuto genemeb teniba klabutam ele daibbiokesoa kobo mo funanebta E klabutambie yotabo gabianebta tosianemebe!Kobo nakaia unangai Yesuse dowanweng ayamo omkayebeba nakamak unang maki teniba koboenino omkakemibo kobo i kukubmisiam olo tolo mo tosianemebe!Gode titilo kobo omkakebe kesoaYesuse dowan weng ayamo nakaiaunangai omkayemale! 9 Gode nibohengmino temo biobo dotlaneafunanea I ne naka unang ainegenea nganabenebiobe. E nibonganabenebuo nib kukub nabobomo kibianeta nganabeim blimobe.Yeye. E ele bobol tem funin otawafu bianea nibo daabenea kukubayamo omyebiobe. SinanggwanoGode dabale mo klaim blim bie dimoe funanea Sinanomo Yesus Klaiste

Page 426: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Timoti 1:10 423 2 Timoti 2:9dabaia daaknea dabalim daak uneanakaia unangai daabenia kukubayamo omyamabibo genebiotabe.10 Gode weng olo baanebuo memalobain inanebio kesoa nibo tekeinkebuobe. Yesus Klaiste nibohengmino temo dotlanebio nakaetlebua nibo daaye binabebe. Klaistekaanea imin hananebio kesoa nibokaanamino tolomo tosiambobbabe. Ekaanamino titilo omabbunebio kesoanibo Klaiste dowan weng ayamowentenoba bainobo genomobo afensmike dobonoba amit nomabbiobe.

11 Eka Gode ne baatnenea Kobo nedowan weng ayam olo nakaia unan-gai omkaye bianeba weng olo mit-makamo aleyemale ge baatnenea ne-manea tenia 12 Yesuse dowan wengayamo nakaia unangai omkayebi odafa ota naka mak unang maki tenibane enino omnibbu otane ne olo motosiambibabe. Ne naka ele bainobogeba blie kla tekein kebi kesoa ne motosiambibabe. E okok olo ne omne-nea baatnenea Okok olo kla okok ke-male ge baatnenebua e daatne biaokok kebi olo sinanoa e imin tlameobaatnenea Keb okok olo ayamobo gebaatnenamabebe. 13 Kobo ne wengmolot olo alebkeio kla fumbianebanakaia unangai aleyemale! Koboweng olo kla funaneba sbal manebaYesus Klaiste bainobo geneba esanaka mak isa gobenale! 14 Gode eweng moloto kobo omklameo kla ki-manale! Gode Hobe nib bobol temobie daabkenea Gode weng moloto klakimanale!

15 Kobo tekein kebeobe, Fiselas esaeka Hemosenis esa eka Esia betanobib mak bib mak sel isa i alukumne daatnenamino deitne bliobe.16 I ina blib otane Onesifolas elemo funaneta Fole klabutam biebogeneta tosianim blimobe. E teneadaatnenebio kesoa ne seinhabibe.Ne Gode baabania Kobo Onesifolasemeletani dohalilaneba daabenale geohabibe. 17-18 Kobo tekein kebeobe,sino ne Efesas bibo binibu o dimoOnesifolase tenea kla daatnenebiobe.Eka ne tenia Lom bib ele klabutam

blio dim osa e imin hen wat hen wattenea natemnea daatnenebio kesoane Sume baabania Kobo mubiangamo dimo Onesifolase dobhalilanebadaabanale ge ohabibe.

2Kobo Yesuse bainobo galino sbal

manale!1Nemiin Timoti kobo Yesus Klaiste

daakebe kesoa sbal manale! 2 Nenakaia unangai kin dimo kobo wengolo alebkeio kobo nakai bainobogalino sbalma blib ita weng oloalebeneba tekein keniba isak wengolo naka mak unang maki aleyemine!

3 Awa genalin nakai ayami eninotolo mo tosiambibbabe. Kobo YesusKlaiste okoko okok kebeb kesoa nakamaki teniba enino omkakemib molekobo sbal manebamakob awa genalinnakai ulab aneba Yesus Klaiste okokookok kemale! Kobo enino tolomo tosianemebe! 4 Awa genalinnakae funanea Ne okoko sbal maiane komoke natemnea gotnenekogenemeo e okoko sbalma bianea okokafeto bobolo mo fumbebabe. 5Nakaegigi unang ge mole e gigi haaninkukubo wafu neko! E mo inaimblim kene mole e mo gigi monetagaisenamin baan dimo mo unanetainamin namino mo dlamabebabe.6 Naka make bumolok bianea dangodikilanea dolmanebua damanomoemaye mikiktemo sin uleleb tefu dowoneta imin ota weleleb tefuneta naka mak unang maki oyetadowonomabiobe. 7 Ne saa wengele baabkei olo kla funanale! SmaSume daabkenea kobo ne wengolo mitmakamo alukum tekeinkenamabeobe.

8 Kobo Yesus Klaiste bobolofunanale! Yesus Klaiste Debitemolofeitobe. E kaanea imin hanatlebiobe. Ne Yesus Klaiste dowanweng olo nakaia unangai omkayebikesoa kobo wenteneba funanale! 9Nedowan weng olo omkeimabi o dafaota nakamaki teniba enino omnenibamakob nakai naka misiami sen sayogebeniba dleb moniba klabutam

Page 427: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Timoti 2:10 424 2 Timoti 2:21danabib inaniba nesa nemeb tenibaklabutam ele daibbiotabe. I ne sensaye getneib otane i Gode wengo sensayo mo gebueim blimobe. 10 Nakamak unangmaki ne enino omkanebibotane ne bainobo galino sbalmablibe. Niminbabe, ne funania NeGodenakaia unangai emi dlakanebueidaaye bia i Yesus Klaiste dowanwengo wenteniba bainobo gabibaGode i hengmin temo blibo dotlaneadleb utnea e bib ut danea amit ninege fumbiania i daayebibe. 11Ne wengolo baabkenamabio bainobe.Nibo Klaiste temna kaanobbio

kesoa sinanomo etem nibtemnanoba amit nomabbiobe.12 Naka mak unang makienino nibo omkayemibonibo nib bainobo galino sbalmanob mole nibo makobYesus Klaiste nanea komokambie inanoba nibsa komok-wal anomabbiobe. Nibobaanoba Ni Yesuse mo tekeinkebobbabo genob biamosinanomo Yesus esa baaneaNe i mo tekein kebibabogenamabebe. 13 Eka nibobaanoba Yesuse dobsilebnomo genomobo nibo modobsileb biobbabe. Otane ebaanea Ne inamin naminonanamabibo genemeo e baininanamabebe. E wengobaane biamo mo misimubanomobabe.

Okok naka ayame Gode kin dimomolotobe.

14 Kobo ne weng ele okebi olonakaia unangai amitie omkayemale!Eka kobo Gode kin dimo baabenebaIbo inamin namin wengo baanim-ibo o wengo mo obianibta baasebaase nimibe ge baabenale! In-amin kukubo nakaia unangai modaabenomobabe. Nakai weng olowentebib ile i kukub ayamo watwatdaayebobe. 15 Kobo Gode okoko sbalmaneba okok kemeba e keb okokowa-temnea baabkenea Keb okoko molo-tobo ge baabkeneko! Kobo okok

olo inamebo Gode kin dimo aalogenalino blimobe. Eka kobo Godebain wengo mitmakamo kla tekeinkebianeba naka mak unang makiomkayemale! 16 Kobo Gode wengbaweng afeto nakaia unangai omibo mowentenebta baka omebe! Niminbabe,nakaia unangai weng olo obib ileGode weng motono deibueiba wengolo dletnoa God esuo mebo deibonibadot skeim ye unomabiobe. 17 Nakaiaunangai weng olo obib ile makobnakai yaio weise bianoa welo tam tambinoa sum anoa klolabenabo inanoaweng olo i watwat dabenamabobe.Haimenias esa eka Failitas esa i daboinamin wengo aleye binabiobe. 18 Iweng moloto deiboniba dim wengota obianiba baaniba Bainobo galinnakaia unangai sin kaaniba imin hanatlibbio kesoa iminomo kaanibta hanatlomabibbabo ge obinabiobe. I in-amin wengo obiba naka mak unangmaki wentebibo weng olo i bainobogalino watwat daayebobe. 19 Inaotane Gode moton weng ole sbalobe.Makob sbal amuno nakai tebelonibagibiba daak unanoa geiowanoa amofibamino sbal manabo inanoa Godeweng osa sbal mabiobe. Gode wengolo dolanebio baanoaSume e nakaia unangai tekein kebebo

ge baanoa

eka imin baanoaNakaia unangai obianiba Ni Sume

bainobo gabuobo gabibikukub misiamo deibonibakukub ayamo amit wafueinegenobiobe.

20 Am sumo mako buo o tem tamodis mako walo oleb teniba olaibbiobe.Diso gol klaibbu osa eka silba klaibbuosa ole monio sum waloniba eka disoaso klaibbu osa eka dabalo klaibbuosa ole o monio men walonaniba olebteniba am olo tem tam olaibbiobe.Diso monio men walibbu ole o okokomenobe. Eka disomonio sumwalibbuota o okoko dot sumobe. 21 Nakaiaunangai

Page 428: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Timoti 2:22 425 2 Timoti 3:9kukubmisiamo deibonimib ile makobdiso monio sum walibbuo ulabobe.Nib Sume nakaia unanga eli dlakaneabaabenea Ibo kukub ayam wafunibane naka an ne unang an nanibane okoko ayamo olota amitie okokkemine ge baabenamabebe. 22 Kobotembali bobol tem misiamo i boboltemo tlak uneyebua fumbinabibokukub olo deiboneba kukub ayamota wafunale! Kobo Gode wengayamo kla wafu bianeba naka makunang maki gobe bianeba weng fiaboomkayemale! Naka mak unang makibobol tem funino ayam bianiba Sumebaabaniba Ni daabenale ge ohabibnaka unang ita kobo bekebe nale!23 Kobo nakaia unangai bobol temfunin ayamo blim bianiba wengmisiam osa dleb weng osa ota obibimo baka bianebta i wengo mo bakaomebe! Kobo tekein kebeobe, i wengolota obianibta atliyemin kukuboomeb tam te kabiobe. 24 Eka Sumeokok nakae alo mo tliaubanomone!E nakai alukum weng fiab omkayebianete! E nakaia unangai Sumewengo kla aleyemeko! E naka makunang maki kukub misiamo omka-hamibo e alo mo tliaubanota yangkenemene! 25-26 E nakaia unangai ewengo omdibimibi weng fiab omkayebianea funanea Gululame nakaiaunanga eli makob eil halebi imikoyafunabo inanea yafu bie kesoa ie okok ota okok kebib otane Godedaabenemeo i hengmino deibonibai bobol temo deskiniba omoniba Godeomaniba imaye Gululame kweibandimo deibaniba meteniba Godeweng motono wentemomabiobo gefumbianea nakaia unanga eli Godewengo fiab aleyemeko!

3Mubiang amo wengobe.

1 Memalo mubiang am bomabiokesoa kukub misiam homono nakaiaunangai dimo tam tlamabobe. Koboweng olo kla fumbianebte! 2 Amolo dimo tlamo naka maki funaniba

Ninita ye biobabo gabianiba moniosa gobo bianiba ili tak ngambianibaili niniino omfufu bianiba God esanaka mak unang mak isa i weng doboweng oye biam bianiba i biem aykamwali weng osa omdibiye biamnomabiobe. I inamibo naka makunang maki naka eli daayemomabibotane i naka mak unang makimo gangobo genibta Gode niniinodobtouleb nomabibbabe. 3 I nakamak unangmakimodohalimbianibtadaayemomabibbabe. I naka makunang maki dim oye bianiba imalokukub ayamo mo namomabibbabe.I alo hebmamsab tliyebua nakamak unang maki dosuan bianibayemomabiobe. I kukub ayamomo gobonomabibbabe. 4 I nekwalidloniba wasi nakai kweiban dimodoka bianiba i bobol tem funinmisiamo wafu bianiba funanibaNi niniino sumobo gabianiba ilikukub nabib ota seinwe bianiba iGode bobolo mo funomabibbabe.5 I nakaia unangai kin dimo Godekukubo wafunomabib otane i boboltemo funaniba Gode titilo sumbakesoa e ni mo daabenamabebabo gefunomabiobe. Kobo i bekebe ninodeibenale! 6 Inamomabib naka elikukubo inaminobe. Maki monibanaka maki alelwali amo deibe unibbiamo isu ye unaniba dim baabesibaunangi bobol tem funin ayamoblimi naka eli wengo wentenibawafu nabinabiobe. Unangi inabibihengmin homono hengabib kesoa ibobol tem funino ayamo blimobe.I omomom kukub misiamo bobolowayebobe. 7 Unang eli omomomwengo wentebib otane i Gode wengoklao mo wentebibbabe. 8 Makobsinanggwano Yanise Yamblise i dabonaniba Mosese wengo omdibihabinibbio inaniba naka elisa Godeweng baino omdibihabiobe. I boboltem funino misiamobe. I baanibaNi Gode kukubo wafu biobobogeniba dim obiobe. 9 Otane i kukubmisiam olo mo biota sinanomobabe.Sinanomo nakai alukum i kukubmisi-

Page 429: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Timoti 3:10-11 426 2 Timoti 4:5amo watemubenomabiobe. Makobsinanggwano nakai Yanise Yamblise idabo naniba i kukub misiamo nabibawatemubeibbio inaniba naka elikukub osa watemubenomabiobe.

Fole Timotie baabanea Kobo Godekukubo sbalma wafunale ge baabasebe.

10-11 Ina otane sino kobo ne bakahaabianeba ne wengo nakaia unangaiomkayebio wentebbiobe. Kobo nekukubo tekein kebeobe. Ne amitiekukub ayamowafu biania Gode okokoayam okok kebiania ne bainobo galinosa sbalma biania bainobo gabibe.Kobo ne kukubo tekein kebeobe. Neatlinemin nakababe. Ne naka makunang maki gobe biania daaye biaeka naka mak unang maki tenibane enino omkanebiba ne enin kinowatemebi otane ne sbal mablibe. Nesino Antiok bib osa Aikoniam bibosa Listla bib osa blio bib olo selienin sumo omkane binibbiobe. I neenin sumo omkane binibbuo dimonib Sume daatnenea nemsbal maneane mo kaaim blimobe. 12 Nakaiaunangai alukum Yesus Klaiste bobolofunaniba Gode kukubo kla wafunimib isa wasi nakai teniba eninoomkayemomabiobe. 13 Naka misiamisa eka nakai dim omin wengo isa inakaia unangai dimwengolo alebeibai wenteniba bainobo genomabiobe.Eka Gululam esak e dim ominwengo omeb tenea dim ominwengo aleyebib naka eli baabesea iwenteniba bainobo gebenomabiobe.Memalo i kukubmisiamo nabib otanesinanomota i kukubmisiamo dot sumnamomabiobe. 14 Otane kobo sinoGode bain wengo wenteneba bainobogenebbio amitie wafunale! Nimin-babe, kobo nakaia unangai weng oloalebkeibbuei kukubo tekein kebeobe.15 Eka sinanggwano kobo gwab biebdimo Gode buk tem wengo wentebineba damaneba eka damaneb dimosa memalo dim olosa Gode buktem wengo sma ye wentebeobe.Weng olo kobo daabkenoa keb boboltem funin ayamo omkenoa YesusKlaiste bainobo genebbuo Gode kobo

hengmin temo biebo kemtlanebiobe.16 Nakai weng olo alukum Godebuk temo dolaibbuo Gode Hob etaweng olo omkayebeta dolaibbiobe.Weng olo nakaia unangai alukumdaayebobe. Weng olo nakaia unangaidaaye bianoa aleyebua i weng molototekein kebiobe. Eka o inanoa ilihengmino nabib osa aleyebua ihengmino deiboniba kukub ayamotekein kenimibo wafunomabiobe.17 Weng olo inanamabo kesoa Godeokok naka nibo e weng olo amitiekibianoba e okoko ayam okok kebobaweng olo nibo daaye bianoa titiloomkayebua e okoko klayam okokkemomo!

4Timoti kobo Gode weng baino

omkeimamale!1 Yesus Klaiste imin tlameo nakaia

unangai afen blib isa eka kaaibbueisa i kukubo klanea nakaia unangaikimanamabebe. Yesus esa Godesa i kin dimo ne kobo sbal wengbaabkenamabibe. 2Kobo Gode wengonakaia unangai amitie omkayemale!I kobo seinkemib osa eka i moseinkemin blim kenimib osa koboGode wengo amitie omkayemale!Kobo Gode wengo keim aleyemebai tekein keniba bainobo geine!Eka nakaia unangai hengminohenganimibo kobo i hengminkukubo alebeneba i hengmin kukubolo deiboniba Gode kukubo klawafueine! Eka kobo i amitie wengfiab omkaye bianeba weng olo klaomkayemale! 3Niminbabe, sinanomonakaia unangai weng motono mowentomabibbabe. I weng afetoGode wengbao kla gobo blibo bobolofumbianiba nakaia unangai wengolo aleyebibi baabeniba Ibo tenibanisu ele tlaniba ib weng olo alebeinege oyemomabiobe. 4 I Gode bainwengo deiboniba faninwali awemwengo oyebib ota wenteniba bainobogenomabiobe. 5 Ina otane kobo ikukub misiam olo mo bakanebta

Page 430: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Timoti 4:6 427 2 Timoti 4:22namebe! Kobo keb kukub ayam olotanamale! Eka nakaia unangai koboenino omkakemibo kobo sbal manebaGode kukubo kla wafunale! KoboGode wengo amitie omkeima bianebanakaia unangai omkaye bianebaGode okok olo omklebuo amitie okokkemale!

6Memalo i ne nenaiba kaanamabioamo mebanobe. Ne dabalim olodeibonia Yesus esu unamabio amosa meb tlobe. 7 Ne Gode okok oloomnebuo amitie okok kebinabibe. Neokok olo kla okok kebinabio memaloye blimanobe. Ne Yesuse okoko modeibueim blimobe. Ne e kukuboamitie nekek ge wafu binabibe. 8 Neokok olo kla okok kebio blimano kesoainamin namino dlonamino waisoblibe. Inamin namino dlonaminomitmakamo inaminobe. Sume nibobaabenea Ibo naka molot unangmolotobo ge baabenamabebe. Enaka molotobe. Sinanomo mubiangamo dimo e nakaia unangai kukuboklanang genea tlameo ne inaminnamino donenea baatnenea Kobonaka molotobo ge baatnenamabebe.Eka e inanamabeo ne nenekiemomo donamebabe. Nakaia unangaialukum Yesuse imin tlamabebogeniba waisa blib isa inamin naminolo doyenea baabenea Ibo nakamolotunang molotobo ge baabenamabebe.

Fole wengo mubiango Timotiebaabasebe.

9 Timoti kobo hebmamsab nesutele! 10 Dimas ele dabalim okokogobonea ne deitnenea monea Tesa-lonaika bib unebe. Eka Klesens elemonea Galesia bib unea eka Taitas elemonea Dalmesia bib onaiba 11 Luk etaelekiem ne beketne biebe. KoboMakehebmamsab debetneba dab tline! Eayam nanea ne okoko daane bin-abebe. 12 Eka Tikikas ele ne dabaiamonea Efesas bib unebe. 13 Kobotlang gaebo utneba Tloas bib utone youm teke Kafase am tam dabatlibue dubutnena bianeba eka buk osaoleb na tele! Kobo buko eil aaloklaniba o dimo wengo dolaibbuo mo

dokobkenomone! Kla fumbianebaomeb tele!

14 Aleksandae ain klamin nakaele ne misiam natnenebe. E kukubmisiam olo ne nane bine biamosinanomo Sume yang kenamabebe.15 Kebsa naka ele klanale! E nib wengolo nakaia unangai omkayeboboweng dobo weng owebebe. 16Ne kotomikiktemo kot keibuo dimo nakaine mo beketne bianibta daatneimblimobe. I alukum deitneibanenekiem bianita kot keibiobe. NeGode baabania Kobo i kukub misiamolo mo yang kenebta yenanemebege baabaibiobe. 17 Otane Sume nedaatnenea nemsbal mane kesoa neYesus Klaiste wengo alukum nakaiaunangai Yudabai omkaye bia i e wengolo wentibbiobe. Eka i funaniba Foleananoba kaaneko ge fumbib otaneSume ne daatnene kesoa i ne monenaim blimobe. 18 I kukub misiamonanemibo Sume ne daatnenea nemebutnea e kimanin bib ut danamabebe.Nibo amitie e niniino dobtoulebnomo! Bainobe.

19 Kobo Flisila osa Akwila esa ekaOnesifolas esa e meletan isa Ayamblibte ge baabenale! 20 Ilastas ele smaKolin bib wat biebe. Eka Tlofimasele genansea Mailitas bib wat deibatlibiobe. 21 Glol sume tlemabe kesoakobo mo nemebe! Hebmamsab tele!Yubyulas esa Byudens esa eka Lainasesa eka Klodias esa eka nekwal makisa alukum Klayam biebte ge baabkei-bobe.

22 Sume keb bobol temo bianeadaakemeko! Ne wengo bayotabe. Folneta keb futan olo dola omfubkenam-abibe.

Page 431: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Taitas 1:1-4 428 Taitas 1:7

TaitasFole futan olo dolaneaTaitase omfubasebe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unebua bifolo35 ese mak blimanota Fole futanolo dolaneta Taitase omfubanebiobe.Taitas ele Glikobe. Am mak dimoe Fole bekeba haabinabe otane yodimo e aa ubile niniino Klit ye bianeaYesuse bainobo galin nakaia unangaikima bieta Fole futan olo dolaneaTaitase omfubanea bainobo galinnakaia unangai kimanin kukubohekmel wengo omanea Kla inanebtakimanale ge baabanebiobe. Weng olomakob 1 Timotio ulabobe.

1:1-4 Mikiktem wengobe.1:5-16 Bainobo galin nakaia unan-

gai kimanin nakai wengobe.2:1-15 Yesuse bainobo galin nakaia

unangai kukubo namino wen-gobe.

3:1-11 Fole Taitase tekein keminwengo baabasebe.

3:12-15 Mubiang wengobe.1-4 Ae Taitas kobo ne Fol neta keb

futan olo dola omfubkenamabibe.Nib dabo Yesus Klaiste bainobogabuobe. Sino ne Yesus Klaistewengokobo omkake bia bainobo genebbiokesoa kobo makob ne miinobe. Nekeb futan olo dola omfubkenamabibe.Ne Gode okok naka eka Klaiste okoknamasanin naka na netabe. NeYesus Klaiste wengo nakaia unangaiomkayebi kesoa nakaia unangaiGode dlakanebuei e weng olo wentebianiba bainobo geniba Gode motonwengo kla tekein keniba sbalmawafunomabiobe. Sinanggwano Godedabal ele mo klaim blim bio dimoe moton wengo baanea Ne nakaiaunangai ne bainobo genimibi dlebut daya amit nomabiobo genebio ewengo dimbabe. E wengo amitie bainweng obinabebe. Ne weng olo nakaiaunangai aleyebi kesoa i weng olo

tekein keniba Yesuse imin tenea dlebutnea abilim ut danea amit nomabibowaiso bliobe. Sinanggwano Godeamo kinea yo dim ota ne motonwengo omyano genebuo amo yo tlokesoa yo dimo e moton wengo nakamaki omkayebea i omebmoniba nakamak unang maki omkayebiba wentebinibbiobe. Eka Gode nibo hengminotemo biobo dotlanebio nakae e wengolo nesa omnenea baatnenea Kobone weng olo naka mak unang makiomkayemale ge baatnene biobe. NibAye God esa eka nibo hengmino temobiobo dotlanebio nakae Yesus Klaistesa kobo daake bianiba bobol ayamomkakemine!

Taitase Klit bib ye bianea Gode okokookok kebisebe.

5Neweng olo kobo baabkenamabiosino ne baabkenia Kobo Klit bib elebianeba bainobo galin nakaia unan-gai bib olo seli daaye bianeba Godekukub ayamo aleye bianeba eka neokoko okok kemdenia atosino deibounamabio klana bianeba eka bainobogalin nakaia unangai Klit betano bibmak bib mako blibi i kimanin nakaidlakaneba i bainobo galin nakaiaunangai kima tlaine ge baabke tlibioweng ota ne imin baabkenamabibe.Kobo ne weng olo kla fumbianebabainobo galin nakaia unangai ki-manin nakai dlanale! 6 Bainobogalin nakaia unangai kimanin nakaekukubo inaminobe. E kukub ayamwafu bia nakaia unangai e kukuboateniba funaniba E kukubo ayamoboge funaine! Eka e alelwali asuomo dlamene, olokiem olota omeko!E meme isa Yesus Klaiste bainobogeine! E memei kukub ayamo klawafu bianibte! I ili bobol tem funinomo wafu bianibta i awok aloki wengomo omdibiyemibe! Kobo nakai kukubayamo wafu blib ita dlanebta bain-obo galin nakaia unangai maki ki-maine! 7 Nakai Gode okoko okokkebianiba Gode bainobo galin nakaiaunangai kimanib mole i kukub ayamwafu bliba nakaia unangai i kukubo

Page 432: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Taitas 1:8 429 Taitas 2:2yateniba baaniba I kukubo ayamobogabibte! I mo funanibta Ni nakaiaunangai kimanin naka sumobo ge fu-nimibe! Eka i alo mo tliaubenomone!I aay misiamo mo dowonibta gabamtol temo mima fubenota weng naminnamin nimibe! Eka i awao mogenalaibe! Eka i monio bobolo mofumbianibta Naka mak unang makidim baabenoba Monio oisenomo gefunimibe! 8 Naka mak unang makii bibo tlib mole i imeno doyine! Ibobol temoklayam fumbianiba kukubayam ota wafueine! I Gode hekmelwengo kla wafu bianiba okok kebian-iba kukub misiamo i bobol temo fu-naib mole baaniba Yeye, ni kukubolo mo gobo biobbabo geniba kukubayam ota wafueine! 9 Ni Yesuseweng moloto i omkaye binobbio inekek ge wafu bianiba isak wengmolot olo naka mak unang makialeyebiba bain weng olo nakaia unan-gai bobol temo daabenoko! Eka iweng molot olo naka mak unangmaki weng moloto mo wentaobbabogeniba weng omdibibibi omkayebibai wenteniba tekein keniba Ni kukubomisiamobo geine!

Nakaia unangai homoni Klit betan yeblibi dim omin wengo obinibbiobe.

10 Ibo nakaia unangai wengmoloto alebeine! Niminbabe, nakahomon unang homoni Gode wengoomdibi bianiba maki baaniba NakaiYesuse okoko okok kebib mole i aalowaketoumine ge obianiba i Godewengo wentemino deiboniba wengomitmakam blim ota obianiba ekadim weng ota obiam bliba naka makunang maki i dim omin weng olowente bianiba bainobo gabiobe. 11 IMonio oisenomo ge fumbib kesoai naka mak unang maki dim ominwengo aleyebiobe. I weng misiamolo aleyebiba naka mak unang makisa i meletan isa i weng misiam olowenteniba isa bobol tem misiamfumbiobe. Kobo dim omin nakaeli baabeneba Weng olo deibueinege baabenale! 12 Sinanggwano Klit

naka make Klit betan ye bia nakaiaunangai oha bianiba E naka gangkesoa e wengo motonobo ge ohabibae baanea Klit teni amitie dim ominweng ota obianiba eka bobol temmisiam fumbiam bianiba kukubmisiamo makob eil halebi kukubota wafu bianiba okoko deibonibabisiabala bianiba imen homonowembiobo genebiobe. 13 E weng olobainobe. Kobo Klit teni sbal weng oyebianeba weng misiam olo deibueinege oyebeba i bobol tem ayam otafumbianiba Yesus Klaiste bainobogeine! 14 Eka i Yudai faninwali dimomin weng sango imaye ili boboltem funaniba obib osa eka naka makiGode wengo omdibi bianiba baanibaIbo ni kukub olota namine gabib osadeibueine! 15 Naka maki i bobol temfunino ayam bianiba Gode bobolofumbibi baaniba Inamin naminodabalim olo buo alukum ayamobo, oawembabo gabiobe. Eka maki Yesusemo bainobo gabibbai i bobol temfuninomisiamkesoa i baaniba Inaminnamino alukum misiamobo gabibkesoa i bobol tem funino misiamobe.I hengmino hengabibo mo tekeinkebibbabe. 16Nakamisiameli baanibaNi Gode wengo wafu biobobo gabibotane i Gode kukubo mo wafu blibbakesoa nibo yatenoba tekein kebuobe.I wengo dim obiobe. I Gode wengomo wafu blibbabe. I Gode wengoomdibihabib kesoa e i kukubo mogobo biebabe. Naka eli Gode wengomowentim blim kesoa i kukub ayamomo wafunomabibbabe.

2Weng ayam ota amitie wafu nine!

1 Ina otane kobole ni Gode wengayamo alebkenobbuo weng ota nakamak unang maki aleyemale! 2 Kobohangkalebminwali baabeneba Ibo aaymisiamo mo dowonibta weng naminnamin nimibe! Ibo kukub ayam otawafu bliba naka mak unang makiyateniba baaniba I naka ayamobo geoyebiba ibo bobol tem funin ayamosa kukub ayam osa kla wafu bianiba

Page 433: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Taitas 2:3 430 Taitas 3:1ib bainobo galino sbal maniba nakamak unang maki gobe bliba eka nakamak unang maki teniba ibo eninoomkayemibo ib bainobo galino sbalmaine ge baabenale!

3 Eka konokmonwal isa baabenebaIbo Gode bobolo fumbianiba e kukubokla wafueine! Ibo naka mak unangmaki weng dobo wengo mo oye bian-iba eka aay misiamo mo wembiamnimibe! Ibo unang maki kukub ayamota aleyemine ge baabeneba 4eka isakunangi souwali imaksai baabeniba Iboib imakwal isa meme isa kla gobebianiba 5 ib bobol tem funin ayam osakukub ayam osa kla wafueine! Ibobobol tem misiamo mo funanibta Niimakwali deibenoba naka elita tamandeib dletnine ge fumbianibta mo in-amibe! Ibo ib amo okoko kla okokkebianiba eka naka mak unang makidaaye bianiba ib imakwali wengo klawente biam bliba naka mak unangmaki ib kukubo nabibo yateniba Godewengdobowengoohaminodeibueinege baabeine!

6 Eka kobo naka tembali baabenebaIb bobol tem funin osa ib kukub osakla kimaine ge baabenale! 7Eka Taitaskobole kukub ayamo sbalma wafubieba i keb kukub nabebo kateniba isakukub ayamo yota wafueine! KoboGode kukubo i aleyemabebo bainweng ota i aleyemale! Dim wengo mooyemebe! 8 Kobo bain wengo nakamak unang maki omkayebebo amitieoyemale! Kobo inamebo naka makunang maki mo oke bianibta E wengolo misiamobo ge okemomabibbabe.Kobo inameb mole nakaia unangaikeb weng olo omkayebeboweng doboweng okebibi aalo waisenamabobe.Niminbabe, i tekein keniba nib wengomolot kesoa i weng misiamo iminomo baabenomabibbabe.

9 Kobo nakai moni okokba besaokok keyemin nakai baabeneba Iboib kimanin nakai wengo kla went-eye bianiba okoko kla okok kebibai ibo seinyemine! Ibo ib kimaniniweng misiamo mo oye bianiba 10 i

afobeingo ayokomo henye biam nim-ibe! Ibo ib kimanini okoko amitiekla okok kebiba i ibo oye bianiba Inaka molotobo, i Gode wengo wentebianiba okoko kla okok kebib kesoanib hengmino temo dotlanebio nakaeGode wengo ayamobo ge omine gebaabenale!

11 Gode nakaia unangai daabenanogene kesoa e miine Yesus Klaistedabanea daakenea dabalim eletlanea at dimo kaanea nibo hengmintemo blibo dotlabenebio kesoa niboamit nomabbiobe. Nibo yo tekeinkebuobe. 12 Sino nibo Gode wengoomdibi bianoba dabalim olo kukubmisiam ota wafu biob otane memaloGode nibo daabenea kukub ayamoalebene kesoa nibo kukub misiamolo deibonobbiobe. Memalo nibobobol tem funin ayam osa kukubayam osa ota wafu bianoba Godebobolo fumbianoba e wengo wafubiobobe. 13 Nibo ina bianoba nibSume Gode tlamabeo waisa biobobe.Am olo dim ota nib hengmino temodotlanebio nakae Yesus Klaiste etitilo ayal inamin tubuein kenebuatlea nakaia unangai atemomabiobe.14 Sino e abilim ut bie dimo e funaneaNe daatnia atdimo kaania nakaiaunangai hengmino walubenanogenea daakenea atdimo kaanea nibhengmino walubenebio kesoa nibokukub misiamo deibonoba bobolayam fumbianoba e naka an e unangan nabianoba E kukub ayamo klawafunomo gabuobe.

15 Kobo weng olo nakaia unangaiomkayemale! Kobo bainobo galinnakaia unangai kimanin naka kesoai sbal weng oye bianeba Ibo kukubmisiamo deiboniba kukub ayam otawafunine! Ibo ne weng olo moomdibimibe ge baabenale!

3Bainobo galini kukubo wengobe.

1 Kobo bainobo galin nakaia unan-gai keb bibo blibi weng olo iminbaabeneba Ibo ib kiabwal isa eka bibmak bib mako komokwal isa i wengo

Page 434: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Taitas 3:2 431 Taitas 3:14kla wenteye bianiba wafu bianiba ibokoko ayamokok kebianiba i daayem-ine! 2 Ibo naka mak unang makiweng dobo wengo mo oye bianibaeka dleb weng osa mo oye biam nim-ibe! Ibo nakaia unangai alukum wengfiab omkaye bianiba daaye biam bian-iba kukub ayam ota omkayemine gebaabenale!

3 Sino nibo Yesus Klaiste wengomo wente bianoba wafu nim blimbinobbio dimonibo bobol temmisiamfumbinobbiobe. Nibo inaboba kukubmisiam ota nibo yafubua Gode wengoomdibiha bianoba dim omin wengota wente bianoba ninib bobol temfuninmisiam ota wafu bianoba kukubmisiam ota nabinobbiobe. Nibonaka mak unang maki kukub misiamomkayemomo gabianoba i inaminnamino bobolo wayebua nibo i mogobenim blim kenoba eka isak nibomo gobenim blim kesib binobbiobe.4 Ina otane nibo hengmino temobiobo dotlanebio nakae Gode nibogobenea dohalilanea nibo hengminotemo biobo dotlanebiobe. 5 Enibo kukub ayam wafu biobtayateneta nibo hengmino temo biobodotlanebua bleka? Yeye. E ele boboltem ye dohalilaneta nibo hengminotemo biobo dotlanebiobe. E nibodaaye bianea bobol tem funin ayamoomyenea eka e Hobe bobol tem funinayamo memao omyenanebio kesoanibo kukub ayam wafu binabuobe.6 Yesus Klaiste nibo daabenea nibohengmino temo biobo dotlanea GodeHobe nibo dobyebio kesoa e nibo kladaaye binabebe. 7 Yesus Klaiste nibodaabenea nibo hengmino temo biobodotlanebio kesoa nibo Gode yateneabaabenea Ne kin dimo ibo hengminoblimobo, ibo ne baka bianiba amitnomabiobo ge baabenamabe amowaiso biobobe.

8 Ne weng ele baabei olo bainbaabeiobe. Ne bobol temo fumbioKobo weng olo nakaia unangai sbalweng oyemale gabi kesoa kobo wengolo Gode bainobo galin nakaia unan-gai oyebeba i weng olo wente bian-

iba i bobol temo ayam ota fumbian-iba okoko ayam ota okok kemine!Ne weng olo kobo baabkenamabioayamobe. Nakaia unangai weng olowentemib mole o i daayemabobe.

9 Kobo naka mak unang makiwengo mitmakam blimo mo oyebianebta dleb wengo mo oyemebe!Eka kobo Yuda ni faninwali besawengsango mo wafu nemebe! Kobo Yudanakai hekmel wengo dleb wengo mooyemebe! Weng olo nakaia unangaimo daabenomobabe. O i boboltem funino watwat dabenamabobe.10 Naka make tenea bainobo galinnakaia unangai wengo omkayemseawenteniba belalananiba maki ewengo bainobo gesib eka makibaaniba E wengo misiamobo gesibbianiba i sbal weng baase baase nibmole kobo naka ele baabaneba Koboweng olo deibonale ge baabanale!E keb wengo mo wentim blim kenemole kobo imin baabaneba Weng olodeibonale ge baabanale! Kobo imininaneba baabaneba osa mo wentimblim kene mole kobo temdeibanale!11 Niminbabe, kobo tekein kebeobe,naka ele bobol tem funin ayamodeibonea bobol tem funin misiam otafumbianeta kukub misiam ota wafubiebe. Kobo e kukubo atem tekeinkebianeba E kukubo misiamobogabeobe.

Mubiang wengobe.12 Ne Atemas etia Tikikas etia mak

dabaia monea kebsu natlameo dimokobo hebmamsab teneba Nikobolasbib ele tele! Glol sume tlebianea aayemousie ha tlemabe kesoa ne Nikobo-las bib ele biamabibe. 13Kobo hekmelweng tekein kemin nakae Sinas esaeka Abolos esa i bib mak unomabibkesoa kobo daabeneba imeno oyebtaoletnibta unine! 14 Ne bobol temofumbio Yesuse bainobo galin nakaiaunangai alukum naka mak unangmaki daaye bianiba okoko klayamokok kebianiba i naka mak unangmaki inamin namino blim bibe biamoi dokaye biam bianiba okok kebian-ibte! I besao mo nimibe ge fumbibe.

Page 435: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Taitas 3:15 432 Taitas 3:1515 Nakaia unangai alukum ne

baka blibi kobo baabkeniba Ayambiebte ge baabkeibobe. Bainobogalin nakaia unangai kobo bakabianiba ni gobe blibi baabenebaKlayam blibte ge baabenale! Godeibo alukum daabeneko! Ne wengobayotabe. Ne Fol neta keb futan olodola omfubkenamabibe.

Page 436: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Failimon 1 433 Failimon 11

FailimonFole Failimone futano dolaomfubasebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo32 ese mak blimanota Fole Lombib ye klabutam bianeta futan olodolaneta Failimone omfubanebiobe.Failimon ele inamin naminsa nakabe.E Kolosi bib ye bia bainobo galinnakaia unangai teniba e am yemina binabibbiotabe. Fole futanolo dolanea Failimone omfubaseomitmakam ole enaminobe. Failimonebesa okok kehamin nakae niniinoOnisimase Failimone inamin naminmako ayok doisa dletnea gilan moneaLom bib ye bianea Fole hetananeaFole Yesuse wengo omkeimabeowentenea e bobol temo deskinaneaYesuse bainobo gene kesota FoleOnisimase imin dabanea unamabetae Failimone tekein kemin wengobaabaneta Kobo Onisimase hengminobobolo funino dokobkenoa deibanalege baabaneta futano omanea dabanemotemsebe.

1-3 Mikiktem wengobe.4-7 Fole Failimone baabanea Keb

kukubo ayamobo ge baabaseowengobe.

8-22 Fole Onisimase wengo Fail-imone baabasebe.

23-25 Mubiang wengobe.

1 Ae Failimon kobo Fol neta kebfutan olo dola omfubkenamabibe. Neklabutam ele bianitabe. Niminbabe,ne Yesus Klaiste dowan wengoomkayebi o dafa ota ne klabutogetneib biotabe. Nib neke Timotiene bekebne bianea daanebebe. Ninek Failimon kobo keb okoko makobni dab ni okoko ulabobe. Ni klagobke biobobe. 2 Ni dabo keb miineAkibas esa keb alelo Abia osa YesusKlaiste bainobo galin nakaia unangaikeb am tam minabib isa Klayamnabiobo ge baabenobobe. Abiao ni

unang dikinobe. Eka Akibase okokoni okoko ulab okok kebianea YesusKlaiste dowan wengo nakaia unangaisbalma omkaye binabebe. 3 Ni nibAye God esa nib Sume Yesus Klaistesa baabenoba Ibo Failimon esa emeletan isa daabeniba bobol temayamo omkayemine ge baabenobobe.

Failimone Sume goba binebiobe.4-5 Naka maki baaniba Failimone

Yesus Sume gobanea bainobo geneae Yesuse bainobo galin naka unangigobe biebo gesiba ne wenteniaGode gangobo genia keb boboloamitie fumbiania Gode nganha bianiaGod kobo Failimone daahamale geohabibe. 6 Ne Gode imin baabaniaFailimone keb wengo nakaia unangaiomkayemeo kobo inamin naminayamo Yesus Klaiste ni omkayebeoalehabeba e kla tekein kemeko gebaabaiobe. 7 Keb bobol temo neomneneba eka Yesuse bainobo galinnaka unang isa keb bobol temoomyeneba Gode wengo omkayebebai bainobo galino sbal sam bianibaseimbib kesoa ne bobolo ayamfumbiania seinkebibe.

Fole Failimone baabanea Kobo Onisi-mase dab tlemin anale ge baabasebe.

8-10 Kobo nakaia unangai kukubayamo omkayebeba ne seinkebi kesoane baabkenia Kobo Onisimas esa ina-banale ge baabkenamabibe. E makobne miinobe. Eka nele e ay dikinobe.Niminbabe, ne klabutam ele bianiaYesus Klaiste wengo omkahabia ebainobo genebiobe. Hangkalebminne Yesus Klaiste wengo omkeimabi odafa ota i ne klabuto getneibbiobe.Klaiste nemfakanea e titilo omnebiokesoa ne baabkenia Kobo Onisimasekukub ayam omkahamale ge baabkeimole olo ayam otane ne mo men-ganimibabe. Nib dabo bobol temomakob biob kesoa ne inamin kukubodeibonia weng fiab baabkenamabibe.11 E niniino mitmakamo Ayam OkokKemin Nakabe. Sino e keb okokoklayamomo naim blim otanememaloe nib dab nib okok naka ayam anebe.

Page 437: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Failimon 12-14 434 Failimon 2512-14Ne Yesus Klaiste dowan wengo

omkayebi o dafa ota klabutam blibe.Ne ele blio kobo mo daatnenam-abebba otane ne keb okok nakaeOnisimase kla goba blia e ele bianeakeb alango dokonea ne daanemekogabi otane ne kobomo baabkeim blimkesoa ne e mo watanamabibabe. Nenaka ele gobania futan olo omaniadabaia monea kebsu natlamabebe.Ne kobo mo baabkenita Onisimasedobneba daatneneko genimibabe.Kobo Ae genemeb Yeye genemebokleb bobol temobe. 15 Onisimasekobo deibkenea wetou tlebuo ne motekein kebiba otane ne funania Godekweimiki deibaia monea bib afet yeunanea Yesus Klaiste wengo wentekogeneta watanamino deibanea tlebuese makobo ge funaiobe. Otane eamito mo nemebabe. E besa unte biebe. Memalo e Yesus Klaistebainobo gene kesoa imin natlea dabkeniba amit nomabiobe. 16 E nibSume bainobo galin naka kesoa e neningobe. Ne e goba biania seinhabibe.Sino e okoko besa okok kemin nakaotane memalo e Sume Yesus Klaistebainobo gene kesoa e okoko besa okokkemin naka eka e keb ning na kesoae natlameo kobo seinha bianeba klagobanamabeobe.

17 Kobo funaneba Fole Klaiste okoknaka makob ne ulabobo geneb molene natlia nemeb taneba keb am tamdanamabeb inaneba Onisimase debebtam danale! 18 E kukubo misiam nabi-anea inamin namino ayok doikenebiomole ne weng omfutnenebta netainamin namino yang ke doklano!19 Weng olo Fol neta dolaiobe. Nedolania Neta yang ke doklano geiotane ne mo baanita Sino ne Yesusekukubo alebkeia bainobo geneba afensmike doboneba amit namabeb yoyang kenale genimibabe. 20 Ae nenek kobo Sume Yesus Klaiste bainobogalin naka kesoa daatnenale! Nibdabo Klaist emi kesoa kobo Onisimaseimin natlea dab keniba ib bobol temomakob aib mole ne bobol ayam funa-nia seinamabibe. 21 Ne wengo dolaomfubkenamabi olo ne tekein kebibe,

kobo ne wengo wenteneba inanebainamin namin kukub ayamo afet osaomalamabeobe.

22 Kobo Onisimase kukub ayamomaneba gobanale! Eka ne wengmako baabkenamabio kebsa bainobogalin nakaia unangai keb am tamminabib isa ibo Gode nganha bianibaFole klabuto tileisaneba tleko gabibone funania Gode ib wengo wenteneainanamabebo ge funai kesoa kobo bi-ino mo deitnenabebte!

Weng mako klayam blibte ganaminwengobe.

23 Ebaflas esa Yesus Klaiste dowanwengo omkayebe o dafa ota klabutogebaib biota e tena bianobta e Koboklayam biebte ge baabkenebe. 24 Ekanakai ni dabwal okok biobi Mak esaAlistakas esa Dimas esa Luk esa iKobo klayam biebte ge baabkeibobe.25 Yesus Klaist Sume ibo daayemeko!Ne wengo bayotabe. Fol neta futanolo dola omfubkenamabibe.

Page 438: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 1:1 435 Hiblu 1:7

HibluNaka make futan olodolanea Hiblu teniomfubenebiobe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unebua bifolo37 ese mak blimanota naka makefutan olo dolaneta Hiblu teni Yesusebainobo gabibi omfubenebiobe.Nibo futan olo dolanebio nakaemo tekein kebobbabe. Naka makiteniba Hiblu teni Yesuse bainobogalin nakaia unangai dim ominwengo omkayebiba i Bain ese dimese gabianiba maki bainobo galinodeibonom genamib kesota naka elefutan olo dolaneta omfubenebiobe.E i alebenea baanea Klaiste okokosa e niniin osa ota Mosese okokosa e niniin osa gaisonobiobo gebaabenebiobe.

1:1-3 Gode Klaiste dabane tleae kukubo nakaia unangaialebenebuo wengobe.

1:4–2:18 Klaiste abiseligaisenebiobe.

3:1–4:13 Klaiste Mosese Yosuae idabo gaisenebiobe.

4:14–7:28 Klaiste okoko Godeamo kimanin nakai okokogaisenebiobe.

8:1–9:28 KlaistewengoGode hekmelwengo sino gaisonobiobe.

10:1-39 Klaiste kaanea e ileme sin-ganea nakaia unangai hengminotemo blibo dotlanebuowengobe.

11:1–12:29 Bainobo galin wengobe.13:1-25 Mubiang wengobe.

Gode miine wengo nibo omyebiobe.1 Sinanggwano am homono dimo

Gode e weng omkeimalin nakai ewengo omkaye bianea eka kukubhomono aleye biam bia isak nib fan-inwali weng olo omkaye binibbiobe.2 Otane memalo mubiang amo bo-mano dim olo e miine e wengo oma-lea eka esak weng olo nibo omyebe.

Sinanggwano Gode e miine baabaneaKobo abil esa dabal esa inamin naminosa alukum klanale ge baabanea eklanebiobe. Gode e dofakanea Ne in-amin namin olo doklamabibo genebiokesoa e dlalamabebe. 3 Gode titiloayal inamin eibie inanea e miin esae titilo ayal inamin eibiebe. E mi-ine makob aalebe Gode ulabobe. Ewengo titilsa kesoa inamin naminoabilim uto bu osa eka dabalim olobu osa owebea alukum klayam biobe.E inamin namin olo alukum kimabiebe. Sino e atdimo kaanea nibhengmino omtlabenea imin hana ut-nea abilim ut unanea Gode titilo in-amin namino alukum gaisonea kimabie nakae kweile kweitale kikib yetoumbianea inamin namin olo kimabiebe.

Gode emiine niniino dobtouleb biebe.4 Yesuse ina bie kesoa e abiseli

gaisenebiobe. Gode Yesuse niniinodobtouleb bie otane e abiseli niniinomo dotouleb biebabe. 5 SinanggwanoGode e buk temo baaneaKobo ne miinobo, eka nesa memalo

keb ay aiobo ge baabanebiokesoa e Yesuse niniin ota dobtoulebbinebiobe. E abiseli niniino modotouleb nin blimobe. Eka e iminbaaneaNe keb ay eka kebsak ne miin nabo ge

baabanebiobe.E weng olo abiseli mo baabeim

blimobe. Ele miin eta baabanebiobe.6 Eka sino Gode e miine hek sumedabanea daakenea dabalim ele tlanggenabe dimo Gode abiseli baabeneaNe abisel ibo alukum ne miine

niniino dobtouleb nine gebaabenebiobe.

7 E abiseli weng sango baaneaNe abiseli baabenia Ibo makob glole

hebmamsab kikim binabeinaniba ne okoko hebmamsabokok kebianiba ib titilo makobatolo ulab aine gabibo gebaanebiobe.

Page 439: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 1:8 436 Hiblu 2:48 Ina otane Gode e miine weng

sango baaneaGod kobo inaminnamin olo kimaneba

keb kimanin kukub olo amitnamabobe. Kobo inaminnamin olo kima bieba kebkimanin kukub olo amitiemolot namabobe. 9 Kobokukub molot ota gobobiebobe. Kobo hengmino mogobo biebbabe. Kobo inabebkesoa Sum kobo ne keb Godneta kemfakaibua kobo sumaneba seineba keb seininonaka mak unang maki seininogaisenobo ge baabanea

10 eka imin baabaneaSum kobo sinanggwano dabal

ele klaneba eka abil esaklananeba inamin naminoabilim ut bu osa kebta klaneb-biobe. 11 Sinanomo dabalesa abil esa blimanamabootane kobo amit namabeobe.Abil esa dabal esa ole makobyoumo aluanoa banaboinanoa blimanamabobe.Kobo dabal esa abil esahalbuneba 12 makob nakaiaunangai youmo halbugenabibinabonamabeobe. Makobnakai sin youmo dibianibamema youmo dloniba dlu-sanabib inaneba kobo dabalesa abil esa olbianeba ekadabale mema esa eka abilemema esa ota klanamabeobe.Inanamabeb otane kobolesinanggwano ming inaminye binabebbua memalosaming inamin ye biebobe.Sinanomosa ming inaminye namabeobe. Kobo afetanamino blimobe. Kobokaanamin osa blimobo gebaabanebiobe.

13 Gode imin baabaneaKobo ne kweile kweitale kikib ele

toumbianeba inamin naminokima bieba sinanomo nekeb makaai alukum yalia

i titilo blimanamabobo gebaabanebiobe.

E weng olo abiseli mo baabeimblimobe. Ele miin eta weng olo baa-banebiobe.

14 Abiseli fatnamine? I smiki ulabkesoa i Gode okoko okok kebiobe. IGode dlanea moniba nakaia unangaihengmino temo bliba Gode dotlaneb-uei sinanomo dleb utnea e bibamut danea nomabib isu ye monibadaayebiobe.

2Gode nibo daabenea dleb utnea e

bibam ut danea amit nomabbuo okok olosumobe.

1 Gode miine Yesuse inanea abiseligaisenebio kesoa nibo e wengowentobbuo sbalma wafunomo!Nibo inanomobo weng olo modeibonomabbiobabe. 2 SinanggwanoGode hekmel wengo abiseli omyeneadlanea moniba nakaia unanga isuunaniba e wengo omkaye binibbuoamitie weng olo bain kesoa nibotekein kebuobe, weng olo bainobe.Eka nakaia unangai weng olodeiboniba kukub misiam ota wafublib ile Gode i kukub misiamo yangkenea enin sumo omyebiobe. 3 Godenakaia unanga eli inabenebio kesoae weng ayamo nibo hengmin temobioba Yesuse dotlanebio weng olodeibonoba mo bainobo geim blimkenob mole nibo amit nomabbuableka? Yeye Gode nib kukub misiamoyang kenea enin sumo omyeneawatwat dabenamabebe. Bainobe.Sino nib Sume Klaiste nakaia unangaiGode nibo hengmino temo biobodotlanamabeo weng olo omye biotaeka naka mak unang maki wengolo wentibbue isak nibo baabenibaweng olo bainobo ge baabeibbiobe.4 I inabiba Gode i daayebea okoksumo klabinibbuo okok olo nakamak unang maki sino mo watemimblimobe. Gode inanebio kesoa nibotekein kebuobe, Gode baanea Ne ibohengmino temo dotlanamabio weng

Page 440: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 2:5 437 Hiblu 2:14olo bainobo genebiobe. Eka e Hobedabanea monea nakaia unanga isuunanea Gode bobol tem funino wafubianea e titilo elekiem olokiem i afetafet omyen tlanebua i Gode okokookok kebiobe. I inabib kesoa nibowatem tekein kebianoba Weng olobainobo gabuobe.

Yesuse nakanebio kesoa nibo daabe-nea nib hengmino temo biobo dotlanam-abebe.

5 Nibo mema dabale nakaiaunangai Yesuse mema kukubowafunomabibo wengo obobo, Godeabiseli mo baabeneta Ibo ne dabalele klanimio kimaine ge baabeimblimobe. E miin eta dabal elekimanamabebe. 6 Gode buk temwengo baanoaNakai titilo sumba i besa otane God

kobo i amitie kima bianebakla gobe binabeobe. 7 Kobonakaia unangai baabenebaMema dim yota abiselininiinsaiba ibo niniin blim tabunine namo namole ne titiloayal inamin einobuo omoniaeka niniin sumo omonaniaomya ibo abiseli gaiseniba8 inamin namino ibta sbalmaniba alukum kimaine gebaabenebbio kesoa i inaminnamino alukum kima bliobogenobiobe.

Gode nakaia unangai baabenea Ibosbal maniba inamin namino alukumkimanomabiobo ge baabenebiobe. Einamin namin mako deibonaminoblimobe. Gode i inangge baabenebiotane nibo tekein kebuobe, memalonakaia unangai mo sbal manibtainamin namino alukumo mo kimablibbabe. 9 Ina otane memalo niboAbilim Da Tlemin Nakae Yesusetekein kebuobe, Gode nibo daabeneaYesuse dabanea daakenea dabalimele tlanea makob okok nakai ulabanea Gode e baabanea Abiseli kobogaikenomabiobo ge baabanea memadim yota abiseli Yesuse gaisaibae atdimo kaanea nibo hengminotemo biobo dotlanea Gode imin

dofaanea hananea e titilo ayal inamineinobuo omanea baabanea Kobo sbalmaneba komok sum aneba inaminnamin olo kimanale ge baabanebua ememalo inanea kima biebe. 10 Godeinamin namino alukum klanea kimabianea funanea Yesuse naka homonunang homoni hengmino temo blibodotlanea i moniba ne titilo ayalinamin eibio bibo unine ge funanea eYesuse enin sumo omalea e enin kinowatemebio kesoa Gode nibo hengmintemo biobo dotlanebio kukub oloayamobe. Nib aab sum ele nibohengmino temo biobo dotlanebiokesoa nibo e meletan anoba monobaGode titilo ayal inamin eibio bibounomabbiobe.

11Yesuse nib hengmino omketouyebinabe kesoa nibo emiobe. Yesus esaeka e hengmino omketouye binabenaka unang nibsa nib aye elekiemobe.Inamin kesoa Yesuse nibo baabe-nea Ibo ne ningwal eka ne neng-wal nabo ge baabenang gameo e aalomo genalamebabe. 12 SinanggwanoYesuse weng mako baanea Gode buktemo dolaibbuo inaminobe.God kobo ne keb niniino ne ningwala

nengwalai oye biania ekakeb bainobo galin nakaiaunangai minamibo ne kebniniino kemtouleb namabibogenebiobe.

13 Gode buk temo weng makodolaibbu osa inaminobe. E baaneaNe Gode bainobo gebania e kukub ota

wafunamabibo genebiobe.

Eka weng mak osa e imin baaneaNetem eka Gode memei doneb-

uei tenanoba ele biobobogenanebiobe.

Yesuse makob naka moton nib ulabaneta nakaia unanga nibo daabenebiobe.

14 Nakaia unanga nibo Yesusebaabenea Ibo ne melelobo gebaabenebio nibo naka moton kesoaesa makob naka moton nib ulabanebiobe. Gululame kaanamin titilokima bie kesoa Yesuse funanea

Page 441: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 2:15 438 Hiblu 3:11Ne Gululam esa e titil osa watwatdabenano genea deskinanea makobnaka nib ulab aneta kaanebiobe. 15 Einanebuo nakaia unanga nibo sinokaanamino tolo amitie tosiambobotane e funanea I kaanamino tolo motosianimibe ge funanea daabenebiokesoa nibo mo tosiambobbabe.16 Nibo tekein kebuobe, e abiselimo daabeim blimobe. Nakaiaunanga nibo Eblahame meletan nibtadaabenebiobe. 17 Gode funanea Nemiine okoko makob ne amo kimaninnakai komok sume okoko ulab okokkebianea nakaia unangai dohalilaneadaabenea i hengmino walubenekoge funane kesoa Yesuse makob eningwala nengwala nib ulab aneanaka moton anebiobe. 18Yesuse daakte dabalim ele bie dimo Gululametenea baabanea Kobo ne wengowentene ge oha bianea dabamatemebise otane Yesuse e wengo mowenteneta kukub misiamo mo naimblimobe. E besa bobol ilum otawafu binebua nakaia unanga nibsaGululame baabenea Ibo ne wengowenteniba inamine gabeo Yesuse ekukub olo tekein kebe kesoa e nibodaayebebe.

3Yesuse Mosese gaisanebiobe.

1 Yesuse ina bianea daaye binabekesoa ne nekwal ibo Gode dlakanebuae wengo wafu blib ibo Yesusebobolo funine! Gode e dabaneadaakenea Godewengo omkaye bianeae okoko makob Gode amo kimaninnakai komok sume okoko ulabokok kebinebua nibo e wengo wafubianoba e weng olo nakaia unangaiomkayebuobe. 2 Gode Yesus Klaistedofakanea baabanea Kobo ne okokokla okok kemale ge baabanea e Godeokoko kla okok kebianea makobsinanggwano Mosese Islel nakaiaunangai daaye bianea Gode okoko klaokok kebinebio ina binebiobe. 3 GodeYesuse niniino omfabanamabe otanee Mosese niniino mo omfabanam-abebabe. Kukub olo makob nakamake amo ayam genemeo nakaia

unangai watemubaniba baabanibaE okoko ayamobo geniba e niniinodobtouleb blib otane i e amo niniinomoomtouleb nimblimdeibonomabibinaminobe. 4 Amo omalo mo genotaam anomobabe. Naka ita amo genambinabiobe. I ina binabib otane God etainamin namino alukum klanebiobe.5 Mosese Gode okok naka kesoa eGode nakaia unangai daaye binebiodimo e Gode okoko kla okok kebianeaeka sinanomo Gode e meletaniwengo omkayemabe weng osa nakaiaunangai omkaye binebiobe. 6 Inaotane Gode Dofakamin Nakae Klaistele Gode miin kesoa emaye Godeokoko kla okok kebianea Gode nakaiaunangai kima biebe. Eka nibsa sbalmabianoba seimbianoba Gode nibodletnea monoba e bibo unomabbioamo waisonob mole nibo Gode nakaan e unang an nanomabbiobe.

Nakai unangai Gode wengo omdibi-habibi ayamo mo nomabibbabe.

7-8 Nibo nib bainobo galino sbalmanomobo Godemeletan anomabbiokesoa niboGodeHobewengo klawen-temomo! Sinanggwano e weng oloGode weng omkeimalin nakai omyaGode buk temo dolaibbuo baanoaMemalo iboGodewengowentaibomo

ombiabanibta deibonimibe!Ibo mo sinanggwano ibfaninwali ibuantemye bianibai Gode wengo omdibiha bian-iba enino omkaha binibbioinamibe! 9 Ib faninwalibibo yo bliba Gode daayebeobifolo 40 blimanoa watemibotane i e wengo mo wafueimblimobe. I e wengo omdibihabianiba bobol ilum omkahabinibbiobe. 10 I inamib kesoa enakaia unanga eli dosuananeabaabenea Ibo ne kukub ayamodeiboniba kukub misiam otaamitie wafu bianiba ne wengomo wenteniba wafunim blimkeibobo ge baabenebiobe.11 E i alo tliaubano ke-soa e sbal weng baaneaNakaia unangai ne wengo

Page 442: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 3:12 439 Hiblu 4:4omdibinebibi ne mo beketnebianibta singkalomabibbaboge baabenebiobo genobiobe.

Nibo Gode wengo mo omdibihamobe!12 Ne nekwal ibo klaine! Ibo

bobol tem funin misiamo mofumbianibta Gode bainobo galino modeibonimibe! Ibo inaib mole ibo Godeamit afen binabe deibanomabiobe.Kukub olo misiam kesoa ibo klaine!13 Mema dim olo am obba yebomanomo bomanomo yo dimo iboib sinwalo maki baabeniba NiboGode wengo mo omdibihamobe geoye bianiba daabesese nine! Ibisak temo naka make bobol temohengmino tlak unubasoa funaneakukub olo klayamobo ge funaneaGode wengo ombiabaneme kesoa14 ibo ib sinwalo daabesese nine!Niminbabe, nibo sino Klaiste wengowentenoba bainobo genobbuo memadim olosa amitie sbal manoba wafubiam binoba kaanom gaob dim osaamitie wafu bianoba kaanomobonib tem Klaiste tem nanoba amitnomabbiobe. 15Makob Gode buk temwengo baanoaMemalo iboGodewengowentaibomo

ombiabanibta deibonimibe!Ibo mo sinanggwano ib fan-inwali Gode wengo omdibihabinibbio ina bianibta omdibi-hamibe genobiobe

16 Wanita Gode wengo wentaibowafunamino deibonibta omdibihabinibbione? Nakaia unangai alukumMosese dletnea Isib betano deibonibamoniba bib mak ye onsib ita Godewengo wentaibo omdibi binibbiobe.17 Bifolo 40 o blimanobuo dimoGode wani al ota tliha binobione?Nakaia unangai hengmino henganibaibuantem ye bianiba kulila bianibanamaibbuei al ota tliha binobiobe.18 Eka Gode wanita baabeneta Ibo nebibo mo utnibta singkalomabibbaboge baabenebione? Nakaia unangai ewengo mo wenteniba wafunim blimkebinibbue ita baabenebiobe. 19 Iinaibbuo nibo tekein kebuobe, i Gode

wengo mo bainobo geim blim kesoa ie singkalin bibo mo unim blimobe.

4Bainobo galin nakaia unanga nibo

Gode bekeba bianoba sinkalomabbiobe.1 Sinanggwano Gode moton wengo

baanea Ne bainobo galin nakaiaunanga ibo moniba ne bibo beketnebianiba singkalomabiobo genebiobe.Memalosa e sma ye inangge oyebebe.Ibo Gode mo bainobo gebaim blimkeib biamo sinanomo Gode ibobaabenea Ibo ne bibo mo monibtabeketne bianibta singkalomabibbaboge baabenamabebe. E inanggebaabenamino misiam kesoa iboklabianiba e weng olo tolo tosianine!2 Nakaia unangai Gode weng ayamonibo omkayebiba wentebobo makobsinanggwano Gode weng omkeimalinnakai naniba nib faninwali Godeweng ayamo omkayebiba wentebinibbio inayebiobe. Ina otane nibfaninwali Gode weng olo wentebibomo bainobo geim blim kesoaweng olo i mo daabeim blimobe.3 Otane Yesuse bainobo galin nakaiaunanga nibole Gode bekeba bianobasingkalomabbiobe. Gode buk temwengo enangge baanoaNe alo tliautneno kesoa sbal weng

baania Nakaia unangaine wengo omdibinebibine mo beketne bianibtasingkalomabibbabo gebaaiobo genobiobe.

Sinanggwano Gode abil esa dabalesa klanea blimano dimo e nakaiaunangai e bainobo gebaniba etenabianiba singkalomabibi waisebinabebua memalosa sma ye waisebiebe. 4 Gode buk temo weng makoenangge baanoaAmo sikiso dim ota Gode in-

amin namin okoko alukumklanea eka sebene dim elesinanebiobo genobiobe.

Page 443: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 4:5 440 Hiblu 4:165 Gode buk tem weng olo imin

baanoaI ne mo beketne bianibta

singkalomabibbabo geno-biobe.

6 Sinanggwano nakaia unangaiGode dowan weng ayamo wentibotane i e wengo mo wafunibtabainobo gebaim blim kesoa i e mobekeba bianibta singkalim blimobe.Ina otane Gode buk tem weng olosma ye bio kesoa nibo tekein kebuobe,naka mak unang maki Gode bekebabianiba singkalomabiobe. 7 I mobainobo genibta Gode mo bekebabianibta singkalim blim kesoa Godenakaia unangai bekeba bianibasingkalomabib am mako omakaneabaanea Am olo memalotabo geowebebe. Sinanggwano i Godemo bainobo geim blim bliba bifolhomono blimanota Isleli komok sumeDebite Gode wengo omalea e Godebuk temo weng olo dolanea baaneaMemalo iboGodewengowentaibomo

ombiabanibta deibonimibe gebaanea dolanebiobe.

8 Eka weng mak osa sinanggwanoYosuae Mosese alango dokoneanakaia unangai dletnea moniba bibounibbio yo Gode singkalin bib buai moniba ye unaniba sinaibbiotamole Gode singkalin am mako moomfakanemebabe. Otane i sinomo monibta sinaim blim kesoa9 nibo tekein kebuobe, singkalimam olo mo tlim blim sma ye biobe.Am olo dimo Gode meletani ebekeba bianiba singkalomabibomakob sinanggwano Gode e okokoklanea blimanoa deibonea sinanebioinaniba singkalomabiobe. 10 Makobsinanggwano Gode e okoko klaneablimanoa sinanebio inaniba Godenakaia unanga isa i okoko blimanoadeiboniba Gode bekeba bianibasingkalomabiobe. 11 Inanomabibkesoa nibo Gode bekeba bianobasingkalomabbuo bobolo fumbianobae wengo kla wente bianoba nibbainobo galino sbal manomo!

Sinanggwano nib faninwali Godewengo omdibiha bianiba e mobekebanibta singkalim blim binibbiokesoa nibo klanomo! Nibo i kukubomo wafunomobe!

12 Niminbabe, Gode weng olo besawengbabe, e weng olo titilsa kesoaklaine! E wengo makob seku yangoulabobe. Sekuo yang otane Godewengo dot yangobe. Eka weng olomonoa nakaia unanga nib bobol temounanoa inamin namin kukubo nibbobol temo bibebuo aleyebua nakaiaunanga nibo inamin namino dlomogabob osa eka bobol tem afet osa fum-bobo aleye bianoa Olo misiamobo oloayamobogabianoa aleyebobe. 13Godeinamin namino klanebuo e alukumwatemebebe. E inamin namino ayokanoa mo watememin blim kenaminoblimobe. Inamin namino alukumGode wateme bianea tekein kebebe.Eka sinanomo Gode nakaia unangaikukubo klanang game dimo nibo nibkukub nabobo wengo baabanomo!

Yesuse Gode amo kimanin nakaikomok sume ulabobe.

14 Naka ele Gode amo kimaninnakai komok sume ulabobe. Eutnea Gode bib ut tenea Godetena bliobe. Naka ele Gode miineYesus etabe. E ina bie kesoae wengo nibo nakaia unangaiomkayebobo bainobo genoba sbalmawafunomo! 15 Nib bobol temofunanoba Inamin namin kukubmisiamo nanomo ge funanomobonibmalomo baanobta Yeye genomab-biobabe. Baye nanomabbi otaneGode amo kimanin nakai komoksum ele nibo dohalilanea daayebinabebe. Niminbabe, sino kukubmisiam olo e dabamanoa inaminnamin kukub misiam olo nanalege baabano otane e mo wentenetanaim blimobe. E inanebio kesoa nibodohalim bianea daaye binabebe. 16 Einanea nibo daaye binabe kesoa niboGode baabanoba Ni daabenale gebaabanamino tolo mo tosianomobe,sbal manoba Gode nganhamomo!

Page 444: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 5:1 441 Hiblu 5:12Nibo beten kebianoba Gode baa-banoba Daabenale ge ohamomo!Nibo inanomobo Gode dohalilaneadaabenea kukub misiamo nibodlamatemang gamo Yeye genobaombianomabbiobe.

5Gode amo kimanin nakai komok

sume Yesuse nibo hengmino temo biobodotlanebiobe.

1 Gode Yuda nib isak temo e amokimanin nakai komok sumi dokambinabeo inaminobe. E naka makedofakanemeo baabanea Kobo ni isakdaak bianeba nakaia unangai wengobaanimibo omeb teneba ne onebianeba eka ne wengo baabkenimioomeb moneba i oye biam bianebaeka i hengmino henganimibo kulanisa inamin namin osa dleb tenibakobo dokliba doiseneba dloneba neheitdanemin biino dim ut funebane i hengmino omtlabenano ge oyebinabebe. 2 Gode amo kimaninnakai komok sume dabalim nakakesoa e kukub ayamo amitie mowafu biebabe. Am mak dimo kukubmisiamo dabamanomo hengminkukubo wafunabe kesoa e nakaiaunanga nibo bobol tem funino blimbianoba kukub misiamo wafunabobnibo dohalim bianea daaye binabebe.3 E inanea inamin namino dloneaGode biino dim uto funia dlaliae i hengmino omtlabeneko gabeotane esa hengminsa kesoa emalosa inamin namino dlonia Godebiino dim uto fuia e ne hengminoomtlatneneko genea ina binabebe.4 Gode amo kimanin nakai komoksume okoko sum okok kebebe. Eniniino sumobe. Otane e okok oloemalo mo omfakaneta ne okok olotaokok kemano geneta okok kebebabe.God eta e dofakanea baabanea Kobone amo kimanin nakai komok sumeokoko okok kemale ge baabane biotaokok kebebe. Sinanggwano e amokimanin nakai komok sume niniinoElone dofakanea baabanea Kobo neamo kimanin nakai komok sum analege baabanebiobe. Makob sino Gode

Elone dofakanea e Gode amo kimaninokoko okok kebinebio inanea e nakamak isa dlakanea i e amo kimaninokoko okok kebiobe.

5 Gode ina binabe kesoa Klaistesa emalo Gode amo kimanin nakaikomok sum okok olo mo omfakanetane okoko olota okok kemano genetaokok kebinabebabe. Gode emaye do-fakanea baabanea Kobo ne miinobo,eka nesamemalo keb ay aiobo ge baa-banebiobe. 6 Gode buk temo Yesuseweng sango imin baanoaKobo amit ninobe. Ne kobo kemfakaia

makobMelkisedeke Gode amokimanin nakae ulab aneba neamo amitie kimanamabeobogenobiobe.

7 Sino Yesuse dabalim ele bie dimoe kaanamin bobolo funanea Godesbal weng nganha bianea mebiambianea e funanea Ne Aye daatnenam-abebo ge funane kesoa Gode e wengowentenea daabanebiobe. 8 YesuseGode miin otane e enin kino wa-temsebe. E enin kino watemnabeakukub olo e daabanoa Gode baabaneaKobo ne okok olo okok kemale gebaabanea Yesuse Gode weng olo klawentenea wafunebiobe. 9 E e Ayebobol tem funino kla wafu bie ke-soa nibo tekein kebuobe, e bobol temmisiamo funino blimobe. E amitieayam binabe kesoa nakaia unangaihengmino temo blibo dotlanebiobe.Eka nakaia unangai e wengo wentebianiba wafu blib ile e i hengminotemo blibo dotlanea amit nomabiobe.10 Eka Gode Yesuse dofakanea baa-banea Kobo Gode amo kimanin nakaikomok sumobo, kobomakob sinangg-wanoGode amokimaninnakai komoksume Melkisedeke ulabobo ge baa-banebiobe.

Nibo meme gwabi ulabo mo nomobe!11 Klaist esa eka Melkisedek esa i

weng homono ye bua ne baabenam-abi otane weng olo mitmakamo ibobaabenamino bumolokobe. Nimin-babe, ibo ib bobol tem funino nekekgebebua ne wengo klao mo fumbibbakesoa ne wengo iminomo baabenam-abibabe. 12 Ibo Yesuse bainobo gabibo

Page 445: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 5:13 442 Hiblu 6:9bifol homono blimanobio kesoa ibonaka mak unang maki alebeib moleklayamobe. Ina otane iboGodewengomito mo tekein kebibba kesoa nakamaki teniba ibo Gode wengo mitoimin alebeine! Meme gwabi sbalimeno mo wembibbabe. I moyoolota wembiobe. Gode wengo mit-makamo tekein kenamino bumolokbu olemakob sbal imeno ulabobe. Iboimen olo mo wembibbabe. 13 Nakaiaunangai Gode wengo klao mo tekeinkebibba ile makob meme gwabi moowembibi ulabobe. I kukub misiamosa kukub ayam osa mo moton sam-bianibta tekein kebibbabe. 14 Inaotane nakaia unangai Gode wengo klawente bianiba wafu blib ile makobgangi sbal imeno wembibi ulabobe.I kukub misiam osa kukub ayam osatekein kebianiba Olo misiamobe, oloayamobe gabiobe.

6Nibo klanoba Gode wengo kla wa-

funomo!1 Inamin kesoa nibo Klaiste

wengo sino wentobbuo imino mobaanomobe! Memalo nibo e wengobumolok ota omomo! Nibo e wengosino wentobbuo olota mo funomobe!Weng olo inaminobe. Nibo nib boboltemo deskinanoba omonoba Godeomalomo galin weng osa eka Godebainobo genamin weng osa 2 ekanibo nakaia unangai aayo fuayeminwengo nakai nibo aleyebib osa ekanakai kweilono naka maki gabamondim ut tebelubeniba baabenibaIbo Gode okoko okok kehaminege baabenomabib weng osa ekanibo kaanoba Gode imin dohaaneahananomabbuo weng osa eka Godenakaia unangai bainobo geim blimikukubo klanea dlaneamoniba aseininbib unomabibo weng osa nibosino wentobbio kesoa weng olo yefunomob otane nibo weng olo olotamo funomobe! Niminbabe, wengolo keim kesoa deibonoba wengobumolok ota funomo! 3 Gode Ae

genemole nibo bain inanoba e wengobumolok buo tekein kenomabbiobe.

4 Naka mak unang maki Godewengowente bianiba wafu bliba Godei inamin namin ayamo dokaye bianeaeka e Hob esa dobyebua Gode Hob elei bekebebio otane i Gode abuk walalibmole i hengmino imin deibonibai bobol temo deskinaniba omonibaGode omalomabiba? Yeye i hengminoimino deiboniba i bobol temo de-skinaniba omoniba Gode omanaminoblimobe. 5 Sino i Gode wengo wafublibo dimo i fumbianiba Weng oloayamobo ge fumbianiba eka Godeokok sumo mubiang amo bomanam-abo klabe osa watemibbiobe. 6 Isino ye watemibbu otane i Gode abukwalalib mole nibo mo daabenobta ihengmino deiboniba i bobol temodeskinaniba Gode imino mo oma-lomabibbabe. Niminbabe, nakaiaunangai inaib mole kukub olo makobi Yesuse imin atdimo dabasaniba silobiki anaiba kaanea naka mak unangmaki i kukub olo yateniba Yesuseweng dobo weng oha bianiba baanibaYesuse atdimo kaanebu olo besabo, eatdimo kaanebu olo nibomo daabeimblimobo genomabib inaminobe.

7 Nakaia unangai Gode wengowentebib ile makob amengo unebianoa dabale glalanebua soko iminmembianoa dabale gibbanea beitaneanakai imen sano dolmaiba klayamutlanoa damanabo inamin kesoaGode baanea Dabal ele ayamobo, nekima biania daahabibo gabebe. 8 Inaotane nakaia unangai Gode wengodeiboniba abuk waulaibo i makobglalimo imen sano dolmanomobowabunoa kalbisob balbinabo inaminkesoa Gode baanea Dabal elemisiamobo, ne mo kima bianiadaahamabiba ese makobo ge baaneanakaia unanga eli dlanea aseinin bibunomabiobe.

9 Nekwal ibo ne weng olobaabenamabio ne mo funanitaIbo makob dabale glalim ele ulabanomabiobo ge fumbibabe. Nefunania Gode ibo hengmino temo

Page 446: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 6:10 443 Hiblu 7:1blibo dotlanebua daayebe kesoaibo e kukubo kla wafunomabiobogabibe. 10 Gode kukubo misiambakesoa e ib kukub ayamo nabibomo dokobanomobabe. E kukuboayamobe. E ib kukub ayamo nabibobobolo fumbebe. Ibo sino Yesusenakaia unangai gobe bianiba daayebinibbu osa eka memalo gobe bianibadaayebib osa Gode tekein kebianeaolo bobolo fumbebe. 11 Ne funaniaNakaia unanga ibo e kukubo klawafuniba makob sino wafu binibbioinaniba memalosa eka sinanoa ibokaanom gaibo dim osa kla wafueinege fumbibe. Nibo inanob molee kukub ayamo nibo omyamabeowaisobiobo, omyamabebe. 12 Nefunania Ibo tengomo yemone gabibe.Ibo nakaia unangai Gode kukubokla wafu blibi sino Gode baaneaNe inamin namin kukub ayamoomyamabibo genebuo waiso blibiyateniba ibsa i kukub olota wafuninege funaiobe.

Nibo sbal manoba Gode wengo bain-obo genomo!

13 Sinanggwano Gode Eblahamemoton wengo baabanea Ne inaminnamin olo bain inanamabibo ge baa-banebuo Gode ele niniin dim ota baa-banebiotabe. Niminbabe, e titilsabe.Nakamaki titilsai Gode ulabi blimobe.14 E Eblahame baabanea Ne bainbaabkenamabibe, sinanomo kobodaabkeia keb molobseli homonwalomabiobo ge baabanebiobe.15 Gode Eblahame baabanea Ne kobodaabkenamabibo ge baabanebuo ewaisa bia daabanebiobe.

16 Dabalim nakai titil blim kesoa ifunaniba Nakaia unangai ni wengobainobo geine geib mole i Godetitilsae niniino taisaniba baaibai wenteniba I wengo bainobogenomabiobe. 17 Gode inaminnamino nanamabe olo wengobaanebuo e funanea Nakaia unangaine weng olo wentaibo funanibaGode bobolo afet funanemeo einamin namin olo mo nanamabebaboge funaib mole olo misiamobo ge

funane kesoa e ele niniino taisoneabaabenea God ne bain inaminnamin olo nanamabibo genebionibo tekein kebuobe, e weng olomoton kesoa e bain inanamabebe.18 Gode kukub asuo nanebu olo nibowatenoba tekein kenoba e wengobainobo gabuobe. Kukub asu oloinaminobe. E ele niniino taisoneaeka moton wengo baabenanebiokesoa nibo tekein kebuobe, e neinamin namino nanamabibo genebuobain inanamabebe. E dim ominwengo mo obinabebabe. Gode nibohengmino temo biobo dotlanebuakima bie kesoa nibo e inamin naminonanamabibo genebuo waiso bianobaseimbuobe. 19 Nibo tekein kebuobe,Gode weng olo baanea Inanamabibogenebuo alukum bain inanamabekesoa bobol tem funin olo nib boboltemo dosbal manoa makob asokimkimo dabal temo binano onontlanoa nekek genoa aso damo sbalmabinabo inaminobe. Nibo Godeweng olo kla wafu bianoba inaminnamin olo waiso biob kesoa olomakob nibo Gode amit tem te tanobaGode biin awemo tem tam biobobe.20 Yesuse sin monea biin awemo temtam unebiobe. E isak naka kesoa nibodaayebebe. E makob MelkisedekeGode amokimanin nakai komok sumeulab anea Gode amo amitie kimabinabebe.

7Gode amo kimanin nakai komok

sume Melkisedeke weng sangobe.1 Melkisedeke sinanggwano Selem

bib seli komok sum binebiobe. EGode abilim ut bie e amo kimaninnakai komok sumobe. SinanggwanoEblaham esa eka e awa genalinnaka isa moniba makaai komokwalisa eka i awa genalin naka isaisu ye mo tenaniba gembianibaEblaham esa e awa genalin nakaisa i tata keniba makaai komokwalisa i awa genalin naka isa yalonibatebiba eka Melkisedeke tebenanibadeib ye tetenaniba MelkisedekeEblahame baabanea Gode kobo kla

Page 447: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 7:2 444 Hiblu 7:11kimanea daabkeneko ge baabanea2 eka Eblahame makaai yalonibainamin namino doise dleb tleo miolamiola binea 10 olminea Melkisedekeolokiemo olanea Eblahame 9 o olebunebiobe. Niniin Melkisedek olomitmakamo inaminobe. E kukubmolot wafunino komok sumobe.Eka e Selem bib seli komok sumkesoa e niniin mako mitmakamoinaminobe. E nakaia unangai boboltem fiab omkayemin komokobe.3 Sinanggwano nakai Melkisedekebiem osa e ay esa e faninwal isai niniino mo dolaim blimobe. Eawoko dofanobuo amo dim osa ekae kaanebuo dim osa nibo mo tekeinkebobbabe. Niminbabe, i buk temomo dolaim blimobe. E amitie Godeamo kimanin nakai komok sum kesoae makob Gode miine ulabobe.

4 Sinanggwano e dot komok sumbinebio kesoa ibo e bobolo funaine!Nib fanine Eblahame funaneaMelkisedeke komok sumobe. E negaitnenebo ge funane kesoa i makaaiyaloniba inamin namino doise dlebtleo miola miola binea 10 olmineaMelkisedeke olokiemolanea e 9 o olebunebiobe. 5Eblahamemolofeitemakeniniino Libaie molobsel ita Gode amokimanin okoko okok kebinabiobe.Gode hekmel wengo baanoa Islelteni inamin namino dlaibo miolamiola biniba 10 olmisiba Gode amokimanin nakai teniba olokiemo oiseunaniba 9 ole goseli deibobeinegenobiobe. Islel teni alukumEblahame molobselobe. Libaiemolobseli Gode amo kimanin nakaisa Islel tenobe. Libaie molobsel eliIslel kesota i tenibta Islel teni inaminnamin olo doise unibbiobe. Godehekmel wengo baanoa Kukub oloayamobo genobiobe. 6 MelkisedekeLibaie molofeitba otane e fatnanetaEblahame inamin namino doisaunebione? E Libaie molofeitba otanee Eblahame makaai yaloniba inaminnamino oise tenea olmineo olokiemooisanea e Eblahame weng ayamobaabanea Gode kobo kla kimaneadaabkeneko ge baabanebiobe. SinoGode Eblaham eta moton wengo

baabanea Ne inamin namino bainye doklamabibo ge baabanebu otaneMelkisedeke Eblahame baabaneaGode kobo kla kimanea daabkenekoge baabanebio kesoa 7 nibo tekeinkebuobe, nakae naka make baabaneaGode kobo kla kimanea daabkenekoge ohabe naka eleta e e wengowentebe naka ele gaisanebiobe. Iinaibbio kesoa nibo tekein kebuobe,Melkisedeke Eblahame sumobe.8 Gode amo kimanin naka eli tenibaIslel teni inamin namino doise unebinibbio naka eli mo blibbabe. Ikaaibbiobe. Ina otane MelkisedekeEblahame inamin namino doisaunebio nakae mo kaanemebabe. Eamit afenamabebe. Gode buk temwengo baanoaE afen biebo genobiobe.

9 Eblahame molofeite Libaie Godeamo kimanin naka kesoa e Isleli in-amin namino doise unebu olo ne ibobaabenamabibe. Eblahame inaminnamino Melkisedeke dlalebio dimomakob e molofeite Libaie inaminnamin osa Melkisedeke dlalebiobe.Ne funania Weng olo bainobo gabibe.10 Eblahame tebea Melkisedeke tebenaniba hetenaibbio dimo Libaie ebiemo mo dofaim blim yole fat-naneta e inamin namino Melkisedekedlalebione? Eblahame inanea tebeaMelkisedeke tebe naniba hetenaibbiodimo Eblahame molofeite Libaie blimbie kesoa Eblahame inamin naminoMelkisedeke dlalebu olo makob Libaiesa e inamin namino Melkisedekedlalebiobe. Libaie inanebio kesoaMelkisedeke Libaie gaisanebiobe.

Yesuse makob Melkisedeke ulabobe.11 Sinanggwano Gode e hekmel

wengo Mosese omaleta eka Mosesesak Islel teni omkaye binebiobe.Gode buk temo baanoa Libaie molob-seli Gode amo kimanin okoko okokkemine! I inabiba nakaia unangaiinamin namino dloniba funaniba NiGode inamin namin olo dlalomo geibmole i Gode amo kimanin nakai doy-iba eka Gode amo kimanin nakaidloniba Gode dlaline genobiobe. I

Page 448: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 7:12 445 Hiblu 7:22inamin namin olo Gode dokaha binib-buo nib hengmino omtlabeno biamoGodeKlaistemodofakaneta baabaneaKobo ne amo kimanin nakai komoksum anale ge baabanemebabe. Yeye, iinamin namin olo Gode dokaha binib-buo nib hengmino mo omtlabeimblim kesoa Gode Dofakamin Nakaetlebiobe. E tlebuo e okoko Libai esaElon esa i Gode amo kimanin okokoulabbabe. E makob Melkisedeke Godeamo kimanin okoko ulabobe. 12 Godee amo kimanin nakae afet dabane te-nea e amo sino kimanin nakai alangodokonebio kesoa hekmel wengo sinoGode Mosese omalebu osa blimanoaGode hekmel wengo mema ota omye-biobe. 13 Weng olo naka ele baa-banobue Libaie molofeitbabe. E fa-nine afetobe. E faninemolobseli Godeamo kimanin okoko mo okok keminblimobe. I Gode biino dim uto in-amin namino mo funibta Gode dlalimblimobe. Olo i okokbabe. 14 Nibotekein kebuobe, nib Sume Yesusebiemo Yudae molofeit ota dofanobiokesoa esa Yudae molofeitobe. EkaMosese mo baaneta Yudae molobseliGode amo kimanin okoko okok kem-ine ge baaim blimobe. Okok olo Libaiemolobseli okokobe.

15 Inamin kesoa memalo nibo klatekein kebuobe, Gode amo kimaninnaka make tlebue e Libaie molofeit-babe. E makob Melkisedeke Godeamo amitie kima binabe ulabobe.16 Gode e dofakanebuo dimo e mo fu-nanetaMosese hekmel wengo baaneaLibaiemolobsel ita Gode amokimaninokoko okok kemine! Eka naka afetimolobseli okok olo mo okok kemibegenebio wengo mo funaim blimobe.E tekein kenea naka ele amit ninobo,e mo kaanamabebabo gene kesoa do-fakanea baabanea Kobo ne amo ki-manin nakai komok sumanale ge baa-banebiobe. 17 Gode buk temo e wengsango enangge baanoaKobo amit ninobe. Ne kobo kemfakaia

makobMelkisedeke Gode amokimanin nakae ulab aneba neamo amitie kimanamabeobogenobiobe.

18 Gode hekmel wengo sino Moseseomalebuo baanoa Libaie molobselita Gode amo kimanin okoko okokkemine genobuo kukub olo nibomo daabenota nib hengmino moomtlabeim blim kesoa nibo Gode bibomo monobta amit nomabbiobabe.Inamin kesoa Gode hekmelweng olo esino Mosese omalebuo deibonebiobe.19 Gode hekmel wengo sino Moseseomalebuo nibo mo daabenota nibhengmino omtlabeim blim kesoanibo Gode bib amo mo monobtaamit nomabbiobabe. Memalo Klaistemema weng ayamo Gode niboomyebiobe. Mosese hekmel wengole titil blimobe. Okobbabe, hekmelwengomema ota titilsabe. Nibo wengolo wafu biobo daayebo kesoa nibomemalo Gode baka biobobe. Ekasinanomosa amit nomabbiobe.

20GodeYesuse dofakanea baabaneaKobo ne amo kimanin nakai komoksum anale ge baabanebio dimoe ele niniino taisonea baabaneaGod ne baabkenamabio kobo neamo kimaneba amit namabeoboge baabanebiobe. Sino naka makiGode amo kimanin okoko kilonibaokok kebinibbio Gode ele niniino motaisoneta dlakaim blimobe. 21Otane eYesuse dofakanebio dimo ele niniinotaisonea baabaneaSum ne nene niniino taisonia kem-

fakania baania Kobo motonye ne amo amitie kimanalege baabkeiobe. Sinanomo neweng olo mo deibonita boboltem afeto mo funanimibaboge baabanebiobe.

Sinanggwano naka make wengolo Gode buk temo dolanebiobe.22 Gode ele niniino taisonea Yesuseweng olo baabanebuo weng olodot ayamobe. Yesuse Gode bekebabianea e amo amitie kima binabekesoa nibo tekein kebuobe, weng olosinanggwano Gode wengo Mosesebaabanebua Isleli obianiba Nibowengolo wafunomo gabinibbio weng ologaisonobiobe.

Page 449: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 7:23 446 Hiblu 8:423 Ne weng mako baabenamabio

inaminobe. Sinanggwano nakai Godeamo kima bianiba kaanimibo nakamak isak i alango doko doko tlibbuoi dot homonobe. Eka naka make amitbianea Gode amo kimanino blimobe.24 Otane Yesus ele amit ninobe. EGode amo kimanin okoko amitie okokkemabebe. E kaanamino blim kesoanakai e alango dokonamino blimobe.25 Yesuse isak naka kesoa e amitieGode bekeba bianea nib wengo wen-tameo omeb monea Gode oha bin-abebe. Nakaia unangai Yesuse bain-obo geniba e wengo wafu blibi e ihengmino temo blibo dotlanebio ke-soa e i dletnea moniba Gode bibamoamit nomabiobe.

26 Yesuse Gode amo kimanin nakaikomok sumobe. E nibo daayebebe. Ebobol tem funino makob Gode boboltem funino ulab kesoa e bobol temfunin olota wafu biebe. E boboltem funino misiamo blimobe. Ehengmin osa mo hengabebabe. Ehengmin gam naka unang nibodabalim olo biobo deibenea utneaGode bib ut biebe. 27 E sinanggwanoGode amo kimanin nakai komoksumi Gode amo kima binibbuei iulabbabe. Am obba ye bomanomobomanomo yo i inamin naminodloniba Gode biino dim ut funibaGode dlaniba baabaniba Kobo nakaiaunangai hengmino omtlabenale geoha binibbi otane mikiktemo ilihengmino bobolo funaniba inaminnamino dlo funiba Gode dlaliba ihengmino omtlabeneta omito i nakamak unang maki hengmino bobolofumbianibta inamin namino dlonibtaGode biino dimo funibta Gode dlalibtae i hengmino omketouye binebiobe.I amobba ye bomanomo bomanomoyo ina binibbu otane Yesuse kukubolo mo inaim blimobe. E deib makobatdimo kaanea e damo Gode omaneanakaia unangai nib hengminowalubenebiobe. E kukub olo ayamnanea nibo hengmino temo biobodotlanebiobe. E imino mo kaanetanib hengmino imino mo waluben-emebabe. 28 Sinanggwano Gode

hekmel wengo Mosese omalebuobaanoa Naka elita Gode amo kimaninnakai komok sumi Gode amo kimaninokoko okok kemomabiobo genobuootane naka eli naka ayambabe. Ihengmin gam otane Yesuse elekiemeleta naka ayamobe. Gode eleniniino taisonea e miine dofakaneamoton wengo baabanea Kobo neamo kimanin nakai komok sumoboge baabanebiobe. E hengminoblimobe. Sinanggwano e amitie ayambinabebua memalosa sma ye ayambiebe. Sinanomosa e amitie ayamnamabebe.

8Yesuse Gode bib uto e amo kimanin

nakai komok sumobe.1 Ne weng olo baabenamabio mit-

makamo inaminobe. Yesuse Godeamo kimanin nakai komok sum kesoae nibo daayebebe. Gode titilo inaminnamino alukumgaisonea kima bianeae komok sumi biino dimo toumbiaYesuse e kweile kweitale kikib yetoumbiebe. 2 E monea Gode am tamobiin awemo tem tam bianea Godeamo kimanin nakai komok sum okokookok kebebe. Sume emaye abilim utoGode ammoton olo genebiota Yesuseam olo tem tamo okok kebebe. Nakaiamolomogeimblimobe. Gode emayegenebiobe.

3 Sinanggwano Gode Mosesebaabanea Ne amo kimanin nakaiokoko inaminobo, nakaia unangaiinamin namin osa kulan isa dlonibane donong gaibo i ne amo kimaninnakai doyiba eka ne amo kimaninnakai dloniba ne biino dim ut funibane donine ge baabanebio kesoa nibSume Yesuse Gode amo kimaninnakai komok sum esa inanea Godeinamin namino omaleko genobiokesoa e ele dam ota omoneta Godeomalebiobe. 4 Yesuse dabalim elebie mole e Gode amo kimaninnakai komok sum okoko mo okokkemabebabe. Niminbabe, naka makiGode amo kimanin nakai komoksum okoko okok kebianiba i Mosesehekmel wengo wafu bianiba inamin

Page 450: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 8:5 447 Hiblu 8:13namino dloniba Gode dokahabibkesoa Yesuse okok olo okok kememole i tolobo geniba baabanibaKeb okokbabo ge baabanomabiobe.5Yesuse abilimutoGode amokimaninnakai komok sumobe. Dabalimnakai Gode amo kimanin nakaikomok sume okoko Yesuse okokoulabbabe. I okok osa eka Godesok um amo dabalim olo bu osao abilim uto buo klulo kinobiobe.Inamin kesoa sinanggwano Mosesesok um amo klanang gabea Godebaabanea Sino ne amo abilim utobuo klulo kobo amgolim ut alebkeibiokesoa kobo ne weng olota omonebtaamo o ulabo dabalim olo genalege baabanebiobe. 6 Gode Yesusedofakanea baabanea Kobo ne amokimanale ge baabanebiobe. YesuseGode amo kimanin okoko okok kebeoe okoko Gode amo kimanin nakamakiokoko gaisenebiobe. Eka Gode wengoisak nakae Yesuse baabanea Nakaiaunangai ne weng olo wafunine gebaabanea Yesuse weng olo nakaiaunangai omkaye binebuo weng olotasinanggwano Gode nib faninwalibaabenea Ibo weng olo wafuninege baabenebio weng olo gaisono-biobe. Niminbabe, sinanggwano nibfaninwali wengo wafu binibbuo mobaanota Naka make ib hengminoomtlabenamabebo geim blim kesoaYesuse baanea Ne ib hengminoomtlabenamabibo genebuo wengolota nib faninwali wengo wafubinibbuo gaisonobiobe.

Mema wengo sin wengo gaisono-biobe.

7 Hekmel wengo sino GodeMosese baabanebuo wengo nibo kladaabenoa ayam anob biamo Godeweng afetomo baabenamabeba otaneweng olo nibo klao mo daabenoaayam aimblim kesoa Godeweng afetoimin omyebiobe. 8 Sume e nakaiaunangai hengmino hengabibo bobolofunanea baaneaSinanoa ne Islel ten isa eka Yudae

meletan isa i mema wengoafeto baabeia i baatneniba

Ae ni weng olo wafunomab-biobo ge baatnenomabiobe.9 Sinanggwano ne i faninwaliIsibo bliba ne dohalilaniadlaia Isibo deiboniba betanafet unibbio dimo ne wengo ibaabeibiobe. Ne wengo memawengo sin weng olo ulabbabe.I ne sin weng olo klao mowafunin blim kesoa ne ibobolo funino dokotnenoadeibeibiobe. Ne wengo memawengo afetobo genebiobe.

10 Nib Sume imin baaneaAm olo blimanoa omito ne weng

mako Islel nakaia unangaiomyenia Ibo ne weng olowafueine ge baabenia wengolo i bobol temo omabbebeia iamitie weng olo fumbianibane baatneniba God koboni sumobo genabiba ekanesak i baabenia Ibo nemiobogenanamabibe. 11 Nakaiaunangai niniinsa isa niniinblim isa i alukum ne kla tekeinkenomabiobe. Nakai ne motekein keim blim blibi biaibnomta i mo alebeniba ekaIbo Sume kukubo kla tekeinkeine ge baabenanimibbabe.Niminbabe, i ne alukumtekein kenomabiobe. 12 Nedohalilania i hengmino omt-labenamabibe. Ne inanimio ihengmino bobolo imino mofumbianita dosuanimibabogenebiobe.

Sinanggwano naka make weng oloGode buk temo dolanebiobe.

13 Gode baanea Ne Islel nakaiaunangaimemawengolo omyamabibogenebio dimo weng olo e sin wengoMosese baabanebuo selanobiobe. Ekainaminnamino selanoa blimanamabomakobnakai youmohamilanoa banoadibianabib inaminobe.

9Yesuse utnea abilim uto Gode biin

Page 451: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 9:1 448 Hiblu 9:11awemo tem tam biebe.

1 Nibo weng olo funanomo!Sinanggwano Gode Islel nib faninwalie niniino dobtouleb nin kukubohekmel wengo alebenebiobe. Amolo dimo Gode niniino dobtoulebnin amo gebinibbiobe. 2 Am olo sokum amobe. Sok um am olo biinoasube. Amit da olo biino niniinobiin kiningobe. Biin olo tem ota ayalosa eka tebol osa binobiobe. Nakaibleto oloniba Gode okaha binibbuotebol olo dim ut oka binibbiobe.3 Eka biin mako tem tam ole youmeamite dobdou walibbio kesoa nakaiaunangai biin olo temo mo tamunemin blimobe. Biin olo niniinobiin awemobe. 4 Biin olo tem tamotebolo Gode heitdahamin biino tomgol klaibbua nakae wel aayo tangayamoodimo fubinabe osa eka bokiseklaniba tib ele gol fubanaibbu esa otabiin olo temo binobiobe. Bokis eleniniino Gode wengo Isleli omyeneai baabaniba Ae ni keb weng olowafunomabbiobo geibbu otabe. Bokisele temo inamin namin olo buo disetom gol klaibbu eta bokis ele temobinebiobe. Eka dis ele temo Godenakaia unangai ibuantem ye blibaimeno oye binabo atosin osa dis eletemo olabba binibbiobe. Eka sinoElone fonge tebeb haabia Gode fongele baabanea Dabe balbinale geneabalbinebu esa eka tom asuo dimoGode e hekmel wengo dolanebu osaota bokis ele tem daak binobiobe.5Bokis ele biin olo tem tambinebiobe.Eka bokis ele dim uto abisel asueismiki klaniba dlaibbua binibbiobe.I smik eli yateniba funaniba Godetitilo ayal inamin einobuo elebiobo ge fumbinibbiobe. Godebiino kulani ilemo ibaiba hengminoomketouye binebuo smik eli belotabab tem daak biota i biin olo kimabinibbiobe. Ina otane ne memaloinamin namin olo mitmakamo ibomo baabenamabibabe.

6 Islel ita inamin namin olo klatlaibbua am homono dimo Gode amokimanin nakai taniba amit da olobiin tam bianiba i okoko okok ke-

binibbu 7 otane biin awemo temo motam unemin blimobe. Gode amo ki-manin nakai komok sum eta elekiembifole elekiem elekieme dime ku-lani yenanimibi ilemo deise oletneadeib makob tanea Gode biin awemotem tam unanea Gode olanea baa-banea Nesa naka mak unang makisa ni hengmino hengabobo ni motekein kebobba kesoa omtlabenalege oha binebiobe. 8 Mosese wengobaanoa Nakaia unanga ibo Gode biinawemo tem tamo mo unaibe geno-biobe. Inamin kesoa Gode Hobe niboaleye bianea baanea Nakaia unan-gai Mosese hekmel wengo sma wafublibi God esuo mo unomabibbabogabebe. 9 Mosese weng olo baanoaNakaia unanga ibo Gode biin awemotem tamo mo unaibe genobuo wengolo inaminobe. O nakaia unanganibo dabalim ele bianoba inaminnamino dlona bianoba eka kulaniyenananoba Gode dokahabobo Kukubolo ibo mo daabenota ib hengminomo omtlabenota ib bobol temo mokining anib biota God esuo mo un-omabibbabo genobiobe. 10 Wengolo baanoa Ibo imena aayao olo un-alomabib otane imena aayao makolole mo unalaibe genobiobe. Ekawengmak ole baanoa Ib undimoninikaibmole aaye fuelanibta tanibta Godeam tamo unine genobiobe. Olole besadabalim nakaia unanga nib dam olohekmel wengobe. Weng olota nibkukubo kimabio bita omito Klaisteteneta nibo mema hekmel wengoomyebiobe.

Klaiste kaanea e damo Gode omaneanib hengmino walubenebiobe.

11 Ina otane Klaiste tenea atdimokaanea utnea abilim ut unanea Godeamo kimanin nakai komok sume ulabanea inamin namin kukubo ayamoele tlobu olo nibo omyebiobe. Emonea Gode bib ye bianea Gode amokimanin okoko okok kebebe. Klaisteam olo temo okok kebeo am olo sinoGode sok um amo dabalim olo bi-nobuo gaisonobiobe. Gode am olo

Page 452: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 9:12 449 Hiblu 9:22nakai mo geim blimobe. O da-balim olosa blimobe. O Gode elebib ye biobe. 12 Klaiste atdimokaanea monea Gode biin awemo temtam unebuo dimo til gout isa ekaeil blumakau meme isa i ilemo modelebmonetaGode olaneta e am tamounim blimobe. E ele ilem ota sin-ganea deleb monea Gode olonea nibhengmino walubenebio kesoa nibo ebibo monoba amit nomabbiobe. Eilemo deib makob oleb tanea Godebiin awemo tem tam unanea Godeolalebiobe. 13 Til gouti ilem osaeka eil blumakau imakwali ilem osanaka mak unang maki daaye bi-nobuo kukub olo inaminobe. Godebaanea Olo ninik gamobo genebuonakaia unangai melebosiba e baabe-nea Ibo ne kin dimo kiningbabogenebiobe. I inanimibo Gode amokimanin nakai komok sume til goutiilem osa eka eil blumakau imak-wali ilem osa o olona bianea ekaeil blumakau akgitwali yenaniba asofaiba kibaniba kwetab ansiba kwetabolo weloniba aa baka klaibbuo olo-nanea delo halele gesea waldibi wat-noa nakaia unangai undimo ninikablib eli melebesoa Gode baabeneaMemalo ib undimo ilem osa kwetabosa daabeno kesoa imin kining aiboboge baabebe binebiobe. Kulani ilemobesa aal tib olota fubayebua ninikoblim kining binibbiobe. 14 Til goutaeil blumakauai besa kulanobe. I ilemosa kwetab osa o titil blimobe. Okob-babe. Klaist eta naka ayam hengminoblimobe. Gode Hobe e daabanea at-dimo kaanea e ilemo singanea Godeolanea ilem olo nakaia unanga nibbobol tem funino daabonea nib heng-mino omtlabenebio kesoa nibo Godekintaline wengo wafunomabbiobe.

15 Yesus Klaiste isak nakabe.Gode mema wengo e nakaia unan-gai omkayebeo Yesuse weng olodaabonebio kesoa nakaia unangaiGode dlakanea baabenea Ibo nemele-tanobo ge baabenebue item etemnaniba amit nomabiobe. Inanomabibolo makob Gode sino moton wengobaanea Ibo teniba ne bib ele bianiba

amit nomabiobo genebio kesota iinanibta amit nomabiobe. Yesuseweng olo daabonebuo inaminobe. Eatdimo kaanea nakaia unangai Godewengo sino wafu bianiba hengminohenga binibbu ota e hengmin olowalubenebiobe.

16-17 Ne saa weng mako baabenam-abibe. Nakae mo kaaim blimafen bie dim ye funanea Sinanoane kaanimio ne memei ye ita neafobeingo inamino dlaibobo gefunanea i niniino dola fubenebuanaka ele kaanemeo memei weng olowateniba aye inangge baanebioboge baanibta kikinomabiobe. Otaneaalebe mo kaaim blim sma bie molei mo kikinomabibbabe. Kaansetakikinomabiobe. 18 Inamin kesoa Godehekmel wengo Mosese omale dimoe baabanea Ibo ne weng olo wafunibmole ne ib Sum aia ibo ne meletananomabiobo ge baabanea i yo dim otakiloniba kulani yenaiba kaaniba ilemosengelaiba i tekein keniba baanibaBainobo, Gode wengo baane yo baininam unamabebo geibbiobe. Kulanimo kaanim blim keib mole nakaiaunangai mo baanibta Gode wengolo bainobo genimibbabe. 19 Godehekmel wengo Mosese omalea ekaMoses esak weng olo omonea Islelnakaia unangai alukum omyenseodimo e eil blumakau memei ilemosa aay osa dis tem daak ibaneaatung gwabe aan baka talonea eilsibsibi dimo ilemo olonea atungedime olasa genea tobonea diseileme ibanebue tem daak tababuneatobonea halele gesea ilemo waldibimonoa Gode hekmel weng buko dimosa eka nakaia unangai dim osa unebinobiobe. 20 Sinanggwano Mosesenakaia unangai kulani ilemo ibabeneabaabenea Ne kulan ilem ele ibabeiolole inabeia ibo funaniba Ni Godehekmel wengo sbalma wafunomoge funaine genita nabeiobo gebaabesebe. 21 Eka Mosese Gode sokum am osa eka inamin namino amolo tem tamo bu osa kulani ilemoaliwe binebiobe. 22 Mosese hekmel

Page 453: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 9:23-24 450 Hiblu 10:7wengo baanoa I ilem ele inaminnamin olo senge watoubueib moleinamin namino kining anamabobe.Eka ilem ele i mo senge watoubeimblim keib mole Gode i hengmino moomtlabenamabebabo genobiobe.

Klaiste kaanea e ilemo singanea Godeomalea e nib hengmino omtlabenebiobe.

23-24 Gode amo dabalim olo bu osaeka inamin namino o tem tamo buosa o makob Gode am sumo abilimuto bu osa eka inamin namino o temtamo bu osa o klul ota kinobiobe.Niminbabe, inamin namin olo abilimuto buo dot ayamobe. Nakaia unangaidabalim olo blibi kulani ilem ota Godeolaniba oloniba halele geiba walbimonoa Gode am olosa eka inaminnamino o tem tamobuosamelebonoakining anobiobe. I ina binibbu otaneYesus ele, ele ilemo singanea Godeolalebio kesoa Gode amo abilim ut buosa eka inamin namino o tem tambu osa kining anobiobe. E kukub elenanebu olo dot ayamobe. E kukub olodabalim nakai kukubo Gode omkahabinabibo gaisenebiobe. Eka YesusKlaiste Gode am sumo dabalim olonakai geibbuo temo mo tam unanetataneta biin awemo tem tamomounimblimobe. E utnea abilim uto Godetena bianiba nibo daaye binabebe.25 Bifole elekieme dime Gode amokimanin nakai komok sume deibmakob tanea Gode biin awemo temtam unanea kulani ilemo oloneaGode okaha binebiobe. Otane Klaisteamito mo ina bianeta am homonodimo e ilemo sengela bianeta Godeokahamin blimobe. 26 E amit inamemole emakobGode dabalemikiktemoklanebio yeb minim kenea enin kinowateme bianea atdimo kaan kaanbinea tenea mema dim olosa sma yekaan kaan namabe otane e mo inaimblimobe. Otane memalo mubiangamo bomabio kesoa e tenea atdimodeib makob kaanea ileme singaneaGode olanea nakaia unanga nibhengmino walubenebiobe. 27 Nakaiaunanga nibsa alukum deib makobkaan kaan biob bita sinanomo Godenib kukubo klanamabebe. 28 Inamin

kesoa Klaiste deib makob kaanea eilemo singanea Gode olanea nakahomon unang homoni hengminowalubenebiobe. E inanebio kesoasinanoa e imin tlameo imino moinanamabebabe. E tenea nakaiaunanga nibo e wengo wafu bianobae tlamabeo waisa biob nibo dletneamonoba Gode bib unomabbiobe.

10Klaiste deib makob kaanea nib heng-

mino walubenebiobe.1 Mosese hekmel wengo inamin

namin kukub ayamo Klaiste omebtlamabeo nibo klao mo alebeimblimobe. Mosese hekmel wengoinamin namin olo klulo kinobiobe.Bifole elekiem elekieme dime nakaiaunangai kulani amitie dleb monibaGode amo kimanin nakai komoksume dokahabiba e yebianea ilemodeisenea Gode okaha binebuo oi mo daabenota kining am binibbiobabe. 2 Mosese hekmel weng olonakaia unangai wafu blibi daabenoakining animibo i bobol temo Nihengaobobo galino deibonomabibkesoa i inamin namino Gode iminomo dokahamibbabe. 3 Ina otanekukub olo i hengmino mo omtlabeimblim keno kesoa bifole elekiemelekieme dime nakaia unangaiinamin namino Gode dlalom gaibo ihengmino hengaibbuo bobolo iminfumbinibbiobe. 4 Niminbabe, eilblumakau imakwali ilem osa til goutiilem osa o nakaia unangai hengminomotono mo omtlabenamabobabe.

5 Inamin kesoa Klaiste dabalim olotlang genabe dimo e Gode enanggebaabanea Kobo nakaia unangai kulaniyenaniba funiba Kobo dokakeminkukubo mo gobo biebba kesoakobo ne damo klautne biebobe.6 Nakaia unangai kulani keb biinodim uto funiba i ilemo oloniba kobookeniba funaniba Gode ni heng-mino hengabobo omtlabenamabeboge fumbibo kobo kukub olo moseinwebebbabe. 7 Inamin kesoa nekobo baabkenamabibe, God kobo ne

Page 454: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 10:8 451 Hiblu 10:22natemale! Ne ele blibo, kobo fu-naneba E ne okok olo okok kemeko gefumbebo okok olo ne okok kemabibe.Sinanggwano nakai ne wengo kebbuk temo dolaibbuo ne makob ilibaaibbio inanamabibo genebiobe.Sinanggwano naka make weng oloGode buk temo dolanebiobe. 8Klaistesino baanea Nakaia unangai kulaniinaniba i ilemo kobo oklaibo kobo moseinwebebbabe. I kulani keb biinodim uto funiba dokeniba funanibaE ni hengmino omtlabenamabeboge fumbib osa kukub olo kobo moseinwebebbabo genebiobe. OtaneMosese hekmel wengo baanoaNakaia unangai kukub olo naminegenobiobe. 9 Omito Yesuse Godebaabanea Ay kobo ne natemale! Neele blibo, kobo funaneba E ne okok olookok kemeko ge fumbebo okok olo neokok kemabibo genebiobe. E inanggebaanebio kesoa nibo tekein kebuobe,e sino kukubo inamin namini Godedokahamin kukubo omtlanea eta oalango dokonebiobe. 10Gode funaneaNe miine ne okok olo okok kemeko gefumbe kesoa Yesus Klaiste Gode boboltem fumbe inanea deibmakob kaaneae damo Gode omanea nib hengminoomtlabenea nibo kining anobbiobe.

11 Am obba ye bomano bomano yodimo Gode amo kimanin nakai amitiemabianiba i okok olo okok kebianibainamin namino dloniba Gode dokahabinibbiobe. I ina binibbu otaneinamin namin olo nakaia unanga nibhengmino mo omtlabenomobabe.12 Ina otane Klaiste deib makob edamo Gode omanea nib hengminoomtlabenebiobe. Yesuse kaanebuota e nib hengmino amitie omt-labenebiobe. E inanea e damoGode omanea e okoko blimanoa eutnea Gode kweile kweitale kikibye toumbiebe. 13 E Gode tenanibatoumbianiba Gode e makaai yaleai titil blimanomabib amo tlamabowaiso biebe. 14 Nibo tekein kebuobe,Yesuse deib makob kaanea e damoGode omanea nakaia unangai e heng-mino omtlabene eli daabenebio kesoai amit kining bianam tesomabiobe.

15-16 Gode Hob esa nibo enanggebaabeneaSume baanea Am olo blimanoa ne

weng mako nakaia unangaiomyenia Ibo ne weng olo wa-funine ge baabenia weng oloi bobol temo omabbebeia iamitie weng olo funomabiobogenebiobo ge baabenea

17 eka Hobe Sume weng mako iminbaaneaNe i bobol tem funin misiam osa

hengmin osa o bobolo iminomo funimibabo genebiobo gebaanebiobe.

Sinanggwano naka make weng asuolo Gode buk temo dolanebiobe.

18Gode nib hengmino alukumomt-labenebio kesoa nibo kulani iminomo yenanobta Gode dlalomabbiob-abe. Niminbabe, kukub olo bli-manobiobe.

Nibo Yesuse bainobo genoba God esuunomo!

19 Ne nekwal ibo wentine! Yesusekaanea e ileme singanea nib heng-mino omtlabenebio kesoa nibo Godebeten kehabobo kukub olo makobnibo tanoba Gode biin awemo e bietam unebobo, nibo mo tosiambob-babe. 20 E kaanebuo kukub olo in-aminobe. E damo makob Gode biinawemo amite youme dobdou walib-bue ulabobe. Eka e kaanebu olomakob youm ele belanea Gode biinawemo keim anoa deibo kebenea nibotanoba Gode biin awemo tem tam un-obbiobe. Niminbabe, e kaanea iminhana utnea Gode tena bliobe. 21Godeamo kimanin nakai komok sume nibokimabi ele e Gode amo kimanin nakaikomok sumi maki gaisene kesoa eGode tena bianiba inamin naminoGode bib uto bu osa eka nakaiaunanga nibo e bainobo gabob nibsakima biebe. 22 Weng asu olo bainkesoa nibo God esu unomo! Yesusekaanea e ilemo singanea nib boboltemo hengmino fubabenebio kesoahengmino nib bobol temo blimobe.

Page 455: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 10:23 452 Hiblu 10:34Nib bobol temo kining bioba i aayayamo eito fuelabeibbio kesoa nibonib bobol temo dim omin kukubodeibonoba nib bainobo galino sbalmanoba monoba God esu unomo!

23 Sinanggwano Gode baanea Neinamin namino ibo omyamabibo gebaanebuo e bain inanea omyam-abebe. Niboweng olo bainobo genobasbalma wafunomo!

24 Nibo Yesuse bainobo galin nakamak unang maki bobolo fumbianobadaayemoba eka isak inaniba nakamakunang maki daaye biamniba nib sin-walo gobesese bianoba kukub ayamnabesese nomo! 25 Nibo naka makunang maki tenanoba minoba Godeniniino dobtoulebnin kukubomodei-bonomobe! Naka mak unang makikukub olo deibueib kesoa nibo i kukubolo mo wafunomobe! Sume imintlamabeo amomeb ano kesoa nib sin-walo daabesese bioba nib bobol temfunino ayam bibebiote!

Nibo Gode miine mo abuk walalaobe!26 Yesuse kaanea nib hengmino

omtlabenebuo kukub olo nibotekein kebob otane nibo ninibbobol tem funin ota wafu bianobahengmino kweimiki hengamobmole naka make kaanea ilemosinganea Gode omalea nib hengminoomtlabenamino blimobe. 27 Nibokukub olo inabob mole Gode nakaiaunangai kukubo klanang gameodimo nibo tosianomabbiobe. Amolo tlamo dimo nakaia unangai Godeabuk walam blibi dlanea monibaaseinin bib unaniba ase einomabiobe.28 Nibo tekein kebuobe, i sino inabinibbiobe. Naka make Mosesehekmel wengo welanea hengminohenganea nakai asu eka asumatnai ateniba e hengmino omkeimabaibmole nakaia unangai i weng olowentaibi naka ele mo dobhalilanibtadeibaim blimobe. I yenaiba kaankaan binibbiobe. 29 I ina binibbiokesoa nakai Gode miine abuk walambinib biamo Gode fatnabenamabene?E i enin sumo omyenea watwatdabenamabebe. Yesuse kaanea eilemo singanebu olo makob Gode

nibo moton wengo memao omyeneaibo wafunine genebio kesoa Yesuseilem olo nibo daabenoa hengminofubabenoa emi anobbiobe. Godemiine abuk walanamin kukub oloinaminobe. Naka maki obianibaYesuse atdimo kaanea ilemo sin-ganebu olo besabo gabianiba GodeHobe nibo kukub ayam naye binabeesa abuk walam bliobe. I Gode miineabuk walam binib biamo i kukub olodot misiam nabinib biamabo kesoaGode i enin sumo omyenea watwatdabenamabebe. 30 Gode e weng oloe bobol temo funanea e buk temobaanea Nemaye i kukub misiamoyang kenamabibo genebiobe. Nibonaka ele tekein kebuobe, e dimo mobaaim blimobe, e bain baanebiobe. Eimin baanea Sum nemaye ne nakaiaunangai kukubo nabibo klanamabibogenebiobe. 31 Gode amit ninobe.Nakaia unangai e abuk walalaibo eyang kenea enino sum omyamabekesoa ibo tosiam bianiba Nibo e moabuk walalaobe ge funine!

Nib bainobo galino sbal manomo!32 Sino ibo Gode wengo nena

wenteniba bainobo geibbuo bobolofunaine! Ibo mema bainobo ge blibdimo naka maki teniba enin kinoomkayebib otane ibo Gode kukubomo deibueim blim amitie nekekge wafu binibbuo bobolo funaine!33 Am mak bomanomo am makbomanomo nakaia unangai ibo dlebmoniba nakaia unangai miblib yedlaniba weng dobo weng oye bianibaeka yebiam binabiobe. Eka ammak dim ole i bainobo galin nakaiaunangai maki yebiba ibo yatemaibobainobo galin nakaia unanga elibekebe bianiba daayebiba i bainobogalino sbalsam binabiobe. 34 Nakamak unang maki bainobo gabibo dafa ota bainobo galinba nakaiteniba ge dleb moniba klabutamodokabibo ibo nakaia unanga elidohalim bianiba moniba daayebinibbiobe. Naka maki ib afobeingoayok oise unebibo ibo alo mo

Page 456: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 10:35 453 Hiblu 11:6tliyemin blimobe. Ibo funaniba Godeinamin namin ayamo omfubenebuoafobeing olo gaisonobio kesoa niafobeing olo bobolo mo fumbobbabo,Gode inamin namin olo doyebuoamit namabobo ge fumbianibaseimbinibbiobe. 35 Sino ibo sbalmabianiba Gode kukubo nekek gewafu binibbio kesoa memalo kukubmisiamo ib dimo tam tlamo o tolomo tosiam bianibta ib kukub ayamomo deibonimibe! Niminbabe, iboGode kukub ayamo nekek ge wafueibmole e ib kukub ayam olo moloyang kenea inamin namin ayamodoyamabebe. 36 Sinanggwano Godebaanea Nakaia unangai ne wengowafu blibi inamin namin ayamodoyamabibo genebuo memalo ibobaabenea Ne okok olota okok keminege baabene olo kla wenteniba inabianiba sbal maine! Ibo inaib mole einamin namin ayam olo doyamabibogenebuo doyamabebe. 37 Ibo sbalmaine! Niminbabe, defamonamodimo Yesuse tlamabebe. Gode e buktemo Yesuse weng sango enanggebaaneaDefamonamo dimo e tlamabebe. E

amito mo bieta sinanomob-abe. 38 Ina otane nakaiaunangai ne bainobo genibane kukubo wafu bliba nebaabenia Ibo ne kin dimo nakamolot unang molotobo gebaabeibuei amit nomabiobe.Niminbabe, i ne bainobogane binabiobe. Otane i neabuk wanib mole ne i moseinyemabibabo genebiobe.

39 Ina otane nibo nakaia unan-gai Gode abuk walalibbua watwatdabenamabei ulabbabe. Yesuse nibohengmino temo biobo dotlanebio ke-soa nibo e bainobo genoba e kukubowafu bianoba ayam biobobe.

11Bainobo galin kukubo inaminobe.

1 Bainobo galin kukubo inaminobe.Bainobo galin nakaia unangai Gode

baanea Sinanomo ne inamin naminolo inanamabibo genebio weng oloi baaniba Bainobo, e inanamabebogabianiba waiso bliobe. I inaminnamin olo mo watemim blim otanei funaniba Bainobo, Gode baaneaInanamabibo genebio kesoa e baininamabebo ge fumbianiba waisobliobe. 2 Sinanggwano nib faninwalimaki Gode bainobo geib kesoa Godebaabenea Ibo ne kin dimo naka molotunang molotobo ge baabenebiobe.

3 Gode wengo bainobo gabobnibo tekein kenoba Gode besa wengbaaneta dabal esa abil esa tamtlobiobo gabuobe. Gode inaminnamino nibo mo watemebobbaodloneta inamin namino ele bu oloklanebiota watemebuobe.

Ebel esa Inok esa Noa esa i wengsangobe.

4 Sinanggwano nakae niniino EbeleGode wengo bainobo genea kulanmaki yenanea Gode dlalebuo e kukubolo e heke Kene inamin namino Godedokahamin kukubo gaisanebiobe.Ebele inane kesoa Gode baabaneaKobo ne wengo bainobo geneba kebinamin namin olo donebo ayam kesoakobo ne kin dimo naka molotoboge baabanebiobe. Ebele sinanggwankaane bianabo otane e Gode bainobogalino sbalma binebio kesoa e kukubolo weng sango Gode buk temodolaibbi ota nibo kibianoba Godebainobo galin kukub ayamo aleyebinabobe.

5Eka nakamake niniino InokeGodebainobo gene kesoa e mo kaaim blimbia Gode afen debeb unea e bibamseli henha bisib otane e mo atemimblimobe. Niminbabe, Gode e de-beb ulanea e bib unebiobe. Godebuk tem wengo baanoa Gode e modebeb unim blim bie dimo e kukubayamonabeaGode e seinha binebiobogenobiobe. 6 Eka nakaia unangai mobainobo gabibba ile i kukub ayamowafu blibo Gode watenea funanea Ikukub ayamo ye wafu blib otane nemo seinyebibabe. Niminbabe, i nemobainobo gabibba kesoa i naka molot

Page 457: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 11:7 454 Hiblu 11:16unang molotbabo gabebe. Nakaiaunangai God esu unomo geib molei fumbianiba Bainobo, Gode bain yebianea inamin namin ayamo nakaiaunangai e bainobo gabibi omyam-abebo ge funaine!

7 Nakae niniino Noae Gode bain-obo gabea Gode baabanea Sinanomone soko omaia tlamabobo ge baa-banea Noae sino soko mo tlota wa-temim blim otane e funanea Godeweng ele baatnene olo e bain inanam-abebo genea e siib sume genea ealelo omonea eka e memei dlonea ialelwali dlonanea dletnea taniba siibtem tam uniba sok sumo tlebianoadabalim olo aaye alukum einse otanei mo ei dolbaneta aaye mo dowonibtakaaim blimobe. Niminbabe, i siibtem tam blib kesotabe. Noae Godewengo bainobo gabe otane naka makunang mak ile Gode wengo mo bain-obo geim blim kesoa Gode baabeneaIb kukubo misiamobo ge baabeneawatwat dabenebiobe. Gode Noae baa-banea Kobo ne wengo bainobo gabebkesoa kobo ne kin dimo naka molo-tobo genebiobe.

Eblahame weng sangobe.8 Gode e wengo Eblahame omalea

eka Eblahame Gode weng olo bain-obo genea wafu bia Gode baabaneaKobo moneba mema bibo ne omk-lamabi yota one ge baabane kesoaEblahame Gode wengo wentenea ebib olo deibonea onsebe. Eblahamebib olo unamabeo e mo tekein kebebaotane e Gode wengo bainobo geneaonsebe. 9 E Gode weng olo bain-obo genea monea Gode bibo omk-lamabibo genebio bib ye onsebe. Emonea bib olo um am temo binebuomakob fetal dikin binebiobe. Einanebio kesoa e miine Aisak esa ekae molofeite Yekob esa i inaniba umam tem binibbiobe. Isa Gode in-amin namin ayamo omyamabibo geoyebeo wenteniba bainobo gabian-iba am olo tlamabo waiso binibbiobe.10 Eblahame um am tem binebiobe.Niminbabe, Gode emaye e bibamtemo klaubanebio kesoa Eblahame

sinanomo monea bib olo unamabeobobolo fumbianea waiso binebiobe. Ebib olo bobolo fumbinebuo amit ni-nobe.

11 Gode Eblaham esa e alelo Selaosa baabenea Ne ib molobseli homondoyamabibo ge baabesebe. Selao ewengo wentenoa baanoa Bainobo, einanamabebo gesobe. O konokanobuotane o Gode wengo bainobo genokesoa e daabonea mene naka ten do-fasobe. 12 Eka Eblaham esa hangkalebanebua kaanang genabe otane Godedaabanea e miine naka ten dofaneae molobseli homon waloniba makobawitnin inana bianiba eka makobninin inananiba walo bliobe. Nakaikinamino blimobe.

13 Sinanggwano Eblahamwaliinaniba Gode wengo bainobogabiniba kaanom genabib dim osa ibainobo galino sbalma wafu bianibtakaaibbiobe. I dabalim olo sma afenblib dimo Gode inamin namin ayamodoyamabibo genebuo e mo doyeta imo watemim blimobe. Gode inaminnamino sinanoa inanamabeo dloneaaleye bianea baabenea Sinanomone olo doyamabibo ge oyebea iwateme bianiba funaniba E inaminnamin olo bain inanamabebo genibaseimbinibbiobe. I obianiba Dabalimolo nib bibambabo, un biobobogabinibbiobe. 14Nibo tekein kebuobe,weng olo baaibbio nakaia unanga elibibam temo amit nomabibo waisohembinibbiobe. 15 I mo fumbianibtaNi imin de monoba nini sin bibamtem unomo geim blimobe. I inanggefumbinibbiota mole i imin de monibasin bibam tem onsiobe. 16 Ina otanei mo inangge funaim blimobe. Ifunaniba Ni bibam temo abilim utbiobo, bib olo dabalim olo bibogaisonobio kesoa ni monoba yeunomabbiobo ge fumbianiba bib olobobolo waye binobiobe. I inanggefumbianiba Gode baabaniba Kobo niGodobo ge oha binibbuo Gode i wengolo aalo mo genalim blimobe. I ewengo bainobo gabib kesoa e funaneaNe i bib ayamo klaubeibua utenibanine ge baanea klaubenebiobe.

Page 458: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 11:17-19 455 Hiblu 11:2817-19 Sinanggwano Gode Eblahame

baabanea Sinanoa keb molobseliwalaibo Aisake meme ita kebmolobsel motonobe. Eka sbilkeneba dofanebe e meme ile kebmolobselbabo ge baabanebiobe.E inangge baabanebua sinanoafunanea Ne Eblahame naatemia emiine ananea dobname deitnenemeoatemano genea baabanea Keb miineAisake ananeba dobnene ge baabaneanaatemsebe. Eblahame Gode wengowentenea inanea e miine ananamabianea e Gode moton wengo bobolofunanea Ne anaia kaanemeo Godeimin dofaanea hananamabebo gefunane kesoa e Gode weng olobainobo ge fumbea Gode Aisake imindobonea Eblahame dabalebiobe.

Aisak esa Yekob esa Yoseb esa i wengsangobe.

20 Aisake Gode sino moton wengobaabanebuo funanea E bain inanam-abebo genea bainobo gebiam bineahangkalebmin anea kaanang genabianea ememei Yekob esa Iso esa i in-amin namin ayamo sinanoa tlamabowengo baabenebiobe.

21 E inanebua eka e miine Yekobesak inanea Gode wengo bainobogebiam binea hangkalebmin aneakaanang genabe dimo e miineYosebe memei asue inamin naminayamo sinanoa tam tlamabo wengobaabenebiobe. E fongebikinea afuneamabianea gabam delabmanea Godeniniino dobtouleb binebiobe. 22Aalebdumwali inaibbua eka miine Yosebesak inanea Gode bainobo gebiambinea hangkaleb anea kaanamabianea emeleli baabenea IbmolobseliIsleli Isibo deiboniba moniba bib makunomabibo dimo ne ono oleb monibai bibo nomabib ye olbunomabiobo gebaabenebiobe.

Mosese weng sangobe.23 Mosese aaleb kamwali funaniba

Gode bain nibo daabenamabebogeniba i Gode bainobo gebianibaMosese dofaniba ateniba baanibaMen obba dot ayame dofanobobogesiobe. Sino Isib seli komoke

baanea Islel wanggeli memei nakateni dlanimibi yemine genebi otaneMosese aaleb kamwali komokewengo tolo mo tosiananibta anaimblimobe. I Gode bainobo genibaalimo asumatnao dimo e ayok dofaibabinebiobe.

24 Sino Mosese gwab bie dimoIsib komoke moono debeb monoabaabenoa Ele ne miinobo gebaabesobe. O inaso otane Mosesedamanea sum ane dimo e funaneaGode ne daatnenea ne meletaniIsleli daabenamabibo ge funaneae Gode bainobo genea baanea NeFeloe moono miinbabo ge baasebe.25 E funanea Ne Isib komok ania ikukub misiamo wafu bli mole neamito mo bianita seinamabibaboge funane kesoa e mo komok aimblimobe. E funanea Ne nenemeletaniGode nakaia unangai Isleli tena biobaIsib seli enino Isleli omkayemomgaibo nesa omkanemine ge funasebe.26 Mosese Gode Dofakamin Nakaekukubo wafu bie kesoa nakaiaunangai ateniba kukub misiamomkaha binibbu otane e funaneaNe Isibo inamin namino bobolo mowanebobabo, ne Gode inamin naminayamo donamabeo bobol ota funanogenea e kukub ayamo sbalma wafubinebiobe.

27 Isib komoke Mosese dobsuanaseotane Mosese e tolo mo tosianimblimobe. E Gode bainobo geneaIsibo deiboneamonea bib afet onsebe.E inanebuo e Gode bainobo gabi-anea sbal manebiobe. Niminbabe,Mosese tekein kenea Gode nakaiaunangaimo atemim blime ne beketnebianea daatnenamabebo ge funasebe.28GodeMosese baabanea Ibo eil sibsibmemei yenaniba ilemo oloniba amittam unemino wa dimo aliboniba ekaewit dao amit gatgat temo alibonaibbiota abisake tenea Isib seli memehekwal sumi yalubenang gameo ibamito ilemo watenea tanea ib memehekwali yanubenamino deibeneko gebaabanea Mosese Gode weng olobainobo genea inanea singkalin amoFasobao kilonebiobe.

Page 459: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 11:29 456 Hiblu 11:38Islel homoni maki bainobo gabinib-

biobe.29 Isleli Isibo deiboniba moniba

aaye sole niniino Led Sie yalaunom gena bianiba funaniba Godeni daabenamabebo ge funaniba ebainobo geiba aaye Led Sie baaneawalanea mes on tab on nanea aayeeibine daake makob ninin sbalo diminaneta wat onsiobe. I inaib otaneIsib seli Isleli kan motemiba aayeLed Sie inanea walane mes on tabon nanea was unib kesoa isak alukumkeno deiboniba dli watniba isak watunemoniba aaye imin tetenaneaeinea yalebiobe.

30 Islel nakai funaniba Gode nibodaabenea Yeliko bib seli yalomab-biobo ge funaniba i Gode bainobogeniba moniba Yeliko bibo daamohaa omkande tete blib binoa amo7 blimanoa Gode daabenea daamoisak belanoa gamfa onon tlanoa Islelitaniba Yeliko bib seli yalibbiobe.31 Yeliko bibo taman unango niniinoLehabo funanoa Gode Isleli daabeneai Yeliko teni yalomabiobo genoaGode bainobo gabua Islel nakai asukeniba teniba Yeliko teni yatemmotomanoba enaminobe genobamotenoba tenoba yalomo geniba tlibidaabenobio kesoa Isleli teniba Yelikoteni Gode bainobo geim blimi yalomgeniba tlibo i nakaia unangai alukumyalosib otane Lehab osa o meletan isaile deibesiobe.

32 Bainobo galin nakai weng sangone alukumo mo baabenamabibabe.Gode bainobo galin nakai niniino Gid-ion esa Balak esa Samson esa Yefta esaDebit esa Samyuel esa eka Gode wengomkeimalin naka isa i weng sango nealukum baabei mole weng olo tekeanamabobe. 33 Nakai niniino baabeieli Gode bainobo gabib kesoa elekiemelekiemi moniba awao gonom gaibo itata keniba makaai gaise gaise binib-biobe. I kukub ayam wafu binibkesoa Gode inamin namin ayamodoyamabibo genebuo dlibbiobe. Iinaniba i bainobo galino sbalma blibanaka maki Gode mo bainobo gabibbai

teniba bainobo galin naka eli makidleb moniba til laioni daam tem daakdaoba til laioni ina doweine genibainabenimib osa til laioni naka eli moina unalin blim deibebe binibbiobe.34 Eka bainobo galinbai teniba bain-obo galin naka maki dleb monibaas beselibo eimbo biamo temo dla-tounimib osa i mo ulanibta kulilabiam nim blimobe. I inabiba nakamaki seku inamino tebeleb tenibanaka eli yenanom gaib osa i gilandala uniba deibena ina binibbiobe. Ititil blim otane Gode daabenea titil-saniba moniba makaai tenaniba awaogenalom gaibo i tata keniba makaaidlab bueiba skila une binibbiobe.35 Eka unang mak ile i imakwal isameme isa kaabenimibo i Gode bain-obo geniba i imin hana tlebinibbiobe.

Naka maki teniba bainobo galinnakaia unangai ge dleb monibayemde dlaniba enin sumo omyenibabaabeniba Ibo Gode bobolo funinodeibonimibo ni tileise nomabbiobogenimib osa bainobo galin nakaiaunanga eli funaniba Ni kaanomoboimin hananoba Gode tenanomab-biobo geniba i wengo wentubenibaGode bobolo funino deibonaminoblim, i Gode bobolo amitie funib kesoai bainobo galin nakaia unanga eliyenaiba kulila binibbiobe. 36Eka nakamaki Gode bainobo galin naka unangeli weng dobo weng oye bianiba sayotebeloniba yebiam bianiba maki dlebmoniba klabutam kabianiba 37 ekamak ile tomdumbainobo galin nakaiaunangai yebiba kulila binibbiobe.I ina bianiba mak isa inaniba soodloniba bainobo galin naka makunang maki waiba akeb dao on ekagabam dao onaniba kulila binibbiobe.Eka mak ile seku inamino tebelonibabainobo galin naka mak unang makiyebiam bliba kulila binibbiobe. I Godebainobo galin nakaia unangai eninsumo omkayebiba misiam bianibai monio youmo walonamino blimkesoa i youm misiamo eil sibsibiaal osa eka til gouti aal osa otagemeloniba kibinibbiobe. 38 I ina

Page 460: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 11:39 457 Hiblu 12:5-6bianiba Ayok unomo geniba monibaamgolim osa eka naka blim ibuantemosa eka deib tem osa sme tem osaye aala binibbiobe. I naka ayam ekaunang ayam nabe. I naka mak unangmaki gaise binibbio otane i inaminnamino blimobe.

39 Nakaia unanga eli Gode bainobogabib kesoa Gode baabenea Ibo nakamolot unang molotobo ge oyebeotane e Inamin namino doyamabiboge baabenebuo mo doyim blimobe.40 Niminbabe, Gode bobol tem funaomfanea debliba sinanota bainobogalin nakaia unangai i abuk tlomabibitenasibta inamin namin ayam olodoyano geneta deibenebiobe. Einanea deibenebio kesoa sinanomoe inamin namin dot ayam olo nakaiaunangai sin bainobo gabinibbu elitemnibtem nanea doyenea baabeneaIbo naka molot unang molotobo gebaabenamabebe.

12Nibo Yesuse kukubo nabeo atemnoba

nibsa inamomo!1 Ne sino naka eli wengo ibo

baabeibuei dot homonobe. I Godebainobo geniba sbalmabinibbio kesoanibo i kukubo mo dokobenomone!Nibo i bainobo galin kukubonabinibbuo fumbianoba kla wafubiante! Nibo inamin namino nibbobol tem funino watwat dayebo osaeka hengmin kukubo nibo o bobolofunanoba seinwe bianoba namomoge fumbob osa kukub olo deibonomo!Nibo tengo mo yemone, sbal manobaGode kukub ayamo kla wafunomo!2 Nibo Yesuse mema bainobogenobbio dimo emaye daabenea niboe bainobo genobbiobe. E memalonibo daayebea nib bainobo galinosbal mabiobobe. Eka sinanomosadaayebea nib bainobo galino sbalmanomabbio kesoa nibo e kukubowatenoba e bobolo amitie funomo!I Yesuse atdimo dabasaniba silo bikianaibbuo dimo e funanea Sinanomone kla seinamabibo ge funane kesoae atdimo kaanebiobe. E mo funaneta

Ne nakaia unangai kin dimo atdimokaanimio misiamobo geneta aalo mogenalim blimobe. E atdimo aaleingkaanea monea Gode bib unanea Godekweile kweitale kikib ye toumbiebe.

Nibo kukubmisiamo nanomobo Godeenino omyenea dlo klabinabebe.

3 Naka misiami teniba Yesusedobsuan bianiba enino omkahabinibbuo dimo e sbal manea Godekukubo kla wafu binebio kesoaibo e kukub olo funaine! Ibo ekukub olo bobolo fumbianiba inaminnamin kukub misiamo ib dimo tamtlemo ibo tengo mo yebota Godekukubo mo deibonimibe! Ibo Godekukubo sbal maniba kla wafueine!4 Hengmino ibo dlama teme binaboolo makob inaminobe. Naka misiamiteniba ibo kukub misiamo omkayebinibbuo ib bainobo galino sbalmabinibbiobe. Ibo sbal manibakukub ayamo wafu bliba naka makiteniba ibo enino omkaye binibbuotane ib dimo ilemo mo tlota kaaimblimobe. 5-6 Gode ib bainobo galinoomsbal mabenamin wengo nakamake Gode buk temo dolanebuodokobenoa deibueiba bleka? Newengolo imin baabenamabibe, e weng olodolanebuo enangge baanoaGode ememei baabenea Nememe ibo

kukubmisiamo nabibo ib Sumne yang kenia yenaia tekeinkenomabibo inaminobe.Makob naka make e miineinamin namin kukub misiamonasea ananea tekein keneainamin kukubo deibonamabeinania e ande dofanamabibe.Nakaia unangai ne baabeniaIbo ne memebo ge baabeibueikukub misiamo nanimibo nei yemde dlania alebeia tekeinkeniba funaniba Ni kukubomisiam nabobtabo genibadeibueine genia inaye binabikesoa ne ibo inabenimio ibomo funanibta Gode ni mogobeim blim keneta nayebeboge funanimibe! Ne inania iboyemde dlanimio ibo kukub olofunaniba Ni kukub olo misiam

Page 461: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 12:7 458 Hiblu 12:15nabobta Gode alebenebo,kukub misiam olo deibonomoge funaniba deibueine genitanabenamabibo genebiobogenobiobe.

7 Gode funanea I ne meme kesoa ikukub misiamo namibo ne i yemdedlania alebeia tekein keniba funanibaNi kukub misiam nabobtabo genibakukub misiam olo deibueine geneainayemabeo makob nakae e miinekukub misiamo nasea ande dofaneakukubo alebanamabe inabenamabekesoa ibo kukub olo mo watenibtaGode ni misiam nabenebo genibtadobsuanimibe! Men gwabe kukubmisiamo nanemeo aalebe doboklanamabea bleka? Ae e doboklanamabebe. 8 Gode memei kukubmisiamo nanimibo e alukum yemdedlanea dlo klanamabebe. Ibo kukubmisiamo namibo Gode ibo moyemde dlanea kukubo alebenea dloklaim blim kene mole ibo e mememotonbabe. Ibo taman memebe.9 Sino nibo gwab biob dimo kukubmisiamo nanomobo nib aywaliyenaniba tekein kemino omkayebinibbuo nibo funanoba I nakaayamobo gabinobbiobe. Ina otaneAye Gode nib aywal eli gaisenebiobe.E inanebio kesoa nibo kukubmisiamonanomobo e nibo yemde dlaneanib kukub misiamo nanomobo dloklanang gameo nibo mo funanobtaGode kukub olo misiamobo gefunanomobe! Nibo e bobol temfunino kla wafu bianoba e kukubonamine gabe ota namomo! Niboinamobo amit nomabbiobe. 10 Nibogwab biob dimo nib aywali ili boboltem funino wafu bianiba nibo kukubmisiamo nanomobo yenaniba tekeinkemino omkaye bianiba aleye binibbuotane Gode nibo kukub misiamonanomobo yemde dlanea e kukuboalebenea dlo klanamabeo e kukubayamo olob alebenea kining anobamakob ele ulab anomabbiobe. 11Nibokukub misiamo nanoba Gode yemdedlanea dlo klaname dimo nib boboltem daako ilum omfubenamabo

otane omito nibo tekein kenobaKukub olo ni daabenobo genomabbiokesoa o nib bobol temo ayamomfubenoa nibo molot anoba Godeulab anomabbiobe.

Nibo Gode abuk walanamino misiamkesoa nibo klamomo!

12 Naka maki ib isak temo blibiYesus Klaiste wengo wafunin kukuboteng dububebua makob nakaiaunangai bib mak skeim ye unomgeniba amit ye bebib binoa skilodlanoa haanino deibo blimubenaboina biobe. Kukub misiamo ib dimotam tlamabo bobolo amito mofumbianibta tengo mo yemone!Ibo ne wengo sino baabeibuo klafumbianiba sbal maniba Klaistewengo kla wafunine! 13 Ibo Klaistewengo klao mo wafueim blim keibmole naka mak unang maki i bainobogalino sbalbai ibo yateniba funanibaI bainobo galino sbal otane i kukubmisiam olo nabib kesoa nisa kukubolo nanomobo ayamobo genibainamibo i Yesuse bainobo galinodeibonomabiobe. Kukub olo misiamkesoa ibo Klaiste bainobo galinosbalma bianiba kukub ayam otawafu bliba i yateniba funaniba IKlaiste bainobo galino sbalma blibkesoa nisa inanoba Klaiste bainobogalino sbalma wafunomo ge funanibainamine!

14 Ibo ib bobol temo fiab bianibanaka mak unang maki gobeninkukubo sbalma wafu bianiba ekakining anamin kukub osa kla sbalmawafunine! Nakae mo kining aim blimkene mole e mo moneta Sume Godesuo mo unamabebabe. 15 Gode ibodaaye binabe kukubo ibo abuk waulibmole kukub olo misiam kesoa iboklaniba ib sinwalo daabesese bianibaib bainobo galino sbalma wafunine!Nakamake ib isak temo bianea Klaistewengo deibonea weng afet osa kukubmisiam osa ota aleyebea naka homonunang homoni ib isak temo blibi ewengo wenteniba i bainobo galinodeibonimibo kukub olo misiamobe.Makob nakai kulani mana bianiba

Page 462: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 12:16 459 Hiblu 12:24mato welabbebonimibo mat gameweitam dibianea kulani misiamanabib inanea e kukub misiam olonabeo naka mak unang maki bainobogalino watwat dabenamabe kesoaibo klaniba naka make ib isak temobianea kukub misiam olo name moleibo Yeye kobo kukub misiam olomo inamebe ge baabaine! 16 Nakaiaunanga ibo tamano hengabib molekukub olo misiam kesoa ibo klaine!Eka ibo Gode inamin namin ayamodoyamabeo abuk waulib molekukub olosa misiam kesoa klaine!Sinanggwano nakae niniino Isoenanea e imen teb ananoa tetemeae ninge imeno fube kesoa baabaneaKobo imen olo oneba doweibiotasinanoa aye kaanemeo Gode inaminnamin ayamo hek sumne donamabeokebta dlone ge baabanebiobe. Efunanea Imen olo Gode inamin naminayamo gaisonobiobo ge funanetae Gode inamin namin ayam oloabukwaulebiobe. 17 Isoe inanebuasinanoa funanea Gode inaminnamino aye dlalebuo dlamabibogabe otane sino e inamin naminolo mo gobueim blim kenea e ningeta omalebio kesoa e aye baabaneaYeye kobo mo dlamabebbabo geseaIsoe mebianea omamabibo gabeotane Gode baabanea Yeye kobomo dlamabebbabo gene kesoa edeibasebe. Ibsa inaniba Gode inaminnamin ayamo abuk waulib molekukub olo misiam kesoa klaine!

Nibo utenoba amgolim ayame Saionegolim ele tlobbiobe.

18 Sinanggwano Isleli inaminnamino wateniba o wengo wente-naibbuo ibo Gode mema bainobogeib dimo o mo wateniba eka owengo mo wentenaim blimobe. Imoniba amgolime niniino Sainaietebab ye bianiba temiba amgolimele golim ute ase sume eimbe kesoaatem nabianiba eka ayungo mililosa eka glol sum esa watemnaibbuo19 i nakae mabianea bigule obabeomo atemim blimobe. I besa bigul

weng ota wentena bianiba eka eweng obe osa i wentib otane i nakadame mo atemin blimobe. I wengolo wenteniba tosiananiba Mosesebaabaniba Ni weng olo wentenobatosiananob kesoa kobo e baabanebaKobo i imino mo baabenemebe!Kobo neta baatnenebta eka neta kebwengo i baabenano ge baabanalege baabasiobe. 20 Gode weng oloenangge baaseta wentenibtabe. Ebaanea Naka isa unang isa meme isatil isa eil isa kulan mak isa tenibaamgolim ele golimo haabianibamelebaiba yatemib mole tom olonibablelaniba yenaiba kaaine geseawentib kesota i tosiananibta Mosesebaabaniba Kobo baabaneba e wengafeto imino mo baabenemebe gebaabanale ge baabaibbiobe. 21Nakaiaunangai inamin namin olo watem-niba o tolo tosiam binibbuo Mosesesa nakaia unangai baabenea Nesaweng olo wentenia tosiam bianianamasambobo ge baabenebiobe.

22 Ina otane nakaia unangaimemalo Yesuse bainobo gabib iboamgolim elesuo mo unim blimobe.Ibole teniba Gode amit afen bie e biboamgolime niniino Saione golim eletlibbiobe. Bib olo niniino Yelusalemotabe. O abilim bibobe. Abiseli dothomoni bib olo bliobe. I kinaminoblimobe. 23 Ibo teniba Gode bainobogalin nakaia unangai mak isu eletetena bianiba seimbiobe. Sino ininiino Gode buko abilim ut buotemo dolabenebiobe. Ibo tenibanakaia unangai kukubo klamin nakaeGod esa eka nakaia unangai Godebaabenea Ibo naka molot unangmolotobo ge baabenea kaaibbueismiki Gode bib ele blib isa isu eletlibbiobe. Gode kin dimo i kiningaibbiobe. 24 Ibo teniba isak nakaeYesus esu ele tlibbiobe. E Godehekmel wengo memao omalea enibo omyenea daabenebua wafu biobnibo Gode baka biobobe. E kaaneaileme singanebuo sinanggwanonakae niniino Ebele kaanea e ilemesinganebu otane Yesuse ilemo Ebele

Page 463: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 12:25 460 Hiblu 13:6ilemogaisanobiobe. Gode Ebele ilemowatenea e Kene dobsuananea fu-nanea Ne Kene kukub olo yang keniaesak kukub misiamo omalamabibogenebiobe. Ina otane Gode Klaisteilemo watenea nibo dohalilanea nibhengmino omtlabenebiobe.

Nibo klanoba Gode kukubo wa-funomo!

25 Nibo klamomo! Gode wengonibo omkayebeo mo omdibihamobe!Sinanggwano Mosese dabalimolo binebuo Gode wengo nakaiaunangai omkayebe otane maki eweng olo omdibihamib kesoa Godei watwat dabenebuo i mo skilaunibta deibeim blimobe. I alukumwatwat daabenebiobe. E inanebuamemalo abilim ut bianea wengoomkayebe kesoa nibo e wengoomdibihamobo e nib kukub misiamoyang kenang gameo nibo gilanunoba deibenamabea bleka? Yeyenibo gilan onamino blimobe. Ealukum enin sumo omyenea watwatdabenamabebe. 26 SinanggwanoGode amgolime Sainaie golim utbianea e wengo nakaia unangaiomkaye monseo dabal ele fibamon-sebe. Eka memalosa e baanea Nedabale imin obamaia fibanamabebe.Inanamabio dabale eleobbabo, abilesa dabamaia fibananamabebogenebiobe. 27 Weng olo baanoa Imininanamabibo genobuo inaminobe.Sinanggwano Gode inamin naminoklanebuo alukum fiba fana bianoablimanamabobe. Eka inamin naminomo fibaim blim kenamabo ole sma yebiamabobe.

28-29 Gode inamin namino iminomyamabeo e kimanin bib ut buoo mo fibanamaboba kesoa niboseinomo! Nib Godemakob as beseliboeimbianoa inamin namino kibanoanemat genabo inanea inamin naminoe mo gobo biebao nemat geneablimanamabobe. E inanamabe kesoanibo tosiananoba e kukubo goboneanamine gabe ota wafu bianoba egangobo ge oha bianoba e niniinodobtouleb nomo!

13Nibo nib nekwali kla gobenomo!

1 Klaiste bainobo galin nakaiaunanga ibo ib sinwalo kla gobesesenine! 2 Eka bib mak nakai ibo moyatemebibbai tlib mole baabenibaIbo ye tlibo ge baabeniba imenodoyine! Sino naka mak isa inanibaGode abiseli tlaibo i mo tekeinkenibta i abiselobo geim blim otane ibaabeniba Ibo ye tlibo ge baabenibadleb taniba i am tam unaniba imenodokaye binibbio kesoa ibsa inanibabib mak nakai tlaibo dleb tanibaib am tam unaniba imeno doyine!3 Ibo nakaia unangai klabutam blibibobolo funaniba daabeniba makobibtena klabut ain keine! Eka ibonakaia unangai naka mak unangmaki teniba enino omkayebibi bobolofunaniba Ni i dohalimbobo makobi enin kino watemebib inanobanisa enin kino watememomo gefumbianiba daayemine! 4 Nakaialelwali dlonamin kukub osa ekaunangi imakwali dlonamin kukubosa ayamobe. Inamin kesoa iboimakwal alelwal bokalin kukubo modebianibta tamano mo hengamibe!Nakae naka make alelo tamandeib omeisa haane mole kukub olomisiamobe. Eka unang osa nakamake alelsa otane o taman deib debebhaano mole olosa misiamobe. Nakaiaunangai kukub olo ina binibbio molesinanomo Gode i kukub misiam oloyang kenea yenanamabebe.

5 Ibo monio bobolo mo fumbian-ibta Ni monio sum bokalomo galaibe!Makob ye dlaib yota dlabianiba bayedlobobo gabianiba seinine! Nimin-babe, Gode e buk temo baaneaNe ibo mo deibenita abuk

wayamibabo, ne daabenam-abibo genebiobe.

6 Inamin kesoa nibo bobol ayamfumbianoba baanobaSume ni daayemin naka kesoa naka

mak unang maki teniba nienino omyom gaibo ni i

Page 464: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 13:7 461 Hiblu 13:17tolo mo tosiananomobbabogenomo!

Sinanggwano naka make weng oloGode buk temo dolanebiobe.

Nibo sino kimanin nakai kukubayamo nabinibbio yota nibsa namomo!

7 Bainobo galin nakaia unanga iboib kimanin nakai sino Gode wengoomkeima binibbuei bobolo funaine! Ikukub ayamo nabianiba Gode wengokla wafu binibbio kesoa ibo i kukubobobolo fumbianiba kukub olo kla wa-funine! 8 Yesus Klaiste afet anaminoblimobe. E sinanggwanosa memalosasinanomosa makob inaminobe. Eweng osa afet anamino blimobe.9Naka maki weng afeto omkayemiboibo i wengo mo wentaibe! Ibo iweng olo wenteniba Yesus Klaisteweng ayamo abuk waulib molekukub olo misiam kesoa ibo i wengomo wentaibe! Gode nibo daayebinabe olo nib bobol temo dosbalsambinabo kesoa nibo Gode kukubo klawafunomo! Naka maki baabeniba Iboimen olota doweine, eka imen makolo mo dowonaibe! Ibo inaib moleayam anomabiobo ge baabeibbioweng olo besabe. Ibo weng olowenteniba inaib mole kukub oloGode wengo kla wafunin kukubo modaabenamabobabe.

Nibo Gode niniino dobtouleb nomo!10 Yesuse atdimo kaanea e ileme

singanea nibo daabenebuo, olomakob i kulani dlo yenaniba Godeheitdahamin biino dim ut funibaGode heitdaha binabibo ulabobe. Inaotane nakaia unangai sma kulaniyenaniba Gode heitdahamin biinodim ut funiba Gode ni hengminoomtlabeneko gabibo kukub olomakob i baaniba Yesuse atdimokaanebu olo ni hengmino moomtlabeim blimobo genibta inabibkesoa Yesuse i mo daabeneta ihengmino mo omtlabenamabebabe.11 Gode amo kimanin nakai komoksume eil sibsib isa eil blumakau isainanea ilemo deise oleb tanea Godebiin awemo tem tam unanea Gode

olanea baabanea Kobo i hengminoomtlabenale ge baabanea olaleaeka kulani dam ile daam tem tamodeiboniba dleb taniba bib tam asofaniba dlatdieiba kiba binabiobe. 12 Iina binabibbuaYesus esa inaneadaamtem tamo deibonea bib tam kaanea eileme singanea nakaia unanga nibohengmino omtlabenebio kesoa niboemiobe. 13 E inanebio kesoa nibsadaam tem tamo deibonoba tanobaYesus esu tam unomo! Kukub olomitmakamo inaminobe. Nibo nakaiaunangai Mosese hekmel wengowafu binibbio kukubo deibonobaYesus Klaiste kukub ota wafunomo!Nakaia unangai Mosese wengowafu blibi Yesus Klaiste eninoomaniba anaibbio kesoa i nibsa eninoomyomabib otane nibo enin olobobolo funino deibonoba Yesusewengo kla wafunomo! 14Nibo Mosesewengo deibonoba Klaiste wengokla wafunomo! Niminbabe, nibodabalim olo biobo nib bibo amitbibo blimobe. Nibo Gode bib ayamoklanea nibo dletnea monoba amitnomabbio amo tlamabo waisonomo!15 Klaiste kaanea nibo hengminotemo biobo dotlanebio kesoa niboamitie seimbianoba Klaiste wengonaka mak unang maki omkayebianoba baabenoba Gode ayamoboge oye bianoba e niniino dobtoulebnomo! Nibo Gode niniino dobtoulebnin kukub olo makob nibo kulanayami yenanoba Gode dlalomabbioinaminobe. 16 Ibo naka mak unangmaki bobolo amitie fumbianibadaayemine! I inamin namino blimblib mole ibmio doyine! Ibo inamibmole kukub olosa makob ibo kulanayami yenaniba Gode dlalomabibinamin kesoa e seinyemabebe.

17 Bainobo galin nakaia unangaibo ib kimanin nakai wengo wen-tine! I ibo kima bianiba daayebiobe.Sinanomo i Gode baabaniba Ni nakaiaunanga eli inanobta kima binobbioboge baabanomabib kesoa ibo i wengowente bianiba wafunine! Ibo i wengowentemib mole i seimbianiba i okokokla okok kemomabiobe. Ina otane ibo

Page 465: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Hiblu 13:18 462 Hiblu 13:25i wengo mo wentemin blim keib molei bobolo ilum omfubenoa i ibo klaomo daayemin blim keiba ibo Klaistebobolo klao mo funomabibbabe.

Ibo ni daaye bianiba Gode beten ke-hamine!

18 Ibo amitie ni beten keye bianibaGode baabaniba Kobo naka elidaabenale ge ohamine! Ni funanobaNi okok olo nabobo klayam nabuoboge fumbianoba ni kukub ayamowafu bioba naka mak unang makini kukub ayamo yateniba funaniba Inaka ayamobo ge funaine gabuobe.19 Ne ibo baabenamabio Ibo nebeteno daanebiba Gode hebmamsabnemanea natlano gabibe.

20-21 Nib Sume Yesuse kaaneaGode imin dofaanea hananebiobe. Ekaanea ileme singanea Gode wengayamo nibo omyenea baanea Neinamin namin ayamo omyamabibogenebio weng olo omsbal manebiokesoa Gode inamin namin olo nibodoyamabebe. Eweng olo amit ninobe.Makob eil sibsib kimanin nakae eilsibsibi kima bie inanea nib SumeYesuse e bainobo galin nakaia unanganibo kima biebe. Gode nakaia unanganibo bobol tem ayam omkayeminnaka kesoa e ibo amitie daayebea iboe wengo kla wafunine! Yesus Klaistesino nibo daabenebio kesoa Gode elefumbe inanea kukub ayamo nib boboltemo omabbebeneko! Nibo Klaisteniniino amitie dobtouleb nomo!

Mubiang wengobe.22Nenekwal ibo neweng ele baabei

olo homonba kesoa ibo kla wentenibafuna omabbaine! Ne funania Ne wengolo baabenimio i bobol tem funinodaabenamabobo ge funaiobe. 23 Nibneke Timotie klabut tam bio i tileisaibkesoa e hebmamasab tle mole etenanatlomabbiobe.

24 Ibo ib kimanin naka isa eka Godebainobo galin naka mak unang makiibo bekebe blib isa Klayam blibtege baabeine! Itali teni Gode bain-obo galin nakaia unangai Ibo klayam

blibte ge baabeibobe. 25 Gode ibodaabeneko! Ne wengo bayotabe.

Page 466: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 1:1 463 Yems 1:12

YemsFutan olo Yems etadolanebiobe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo20 e 30 e mak blimanota Yesuseninge Yemse futan olo dolanebiobe.E Yelusalem bibo Yesuse bainobogalin nakaia unangai kima bianetaYesuse bainobo galin nakaia unangaiskilaniba bib mak bib mako onontlaibbuei kukub ayamo wafuninoweng sango baabenebiobe.

1:1 Mikiktem wengobe.1:2-8 Nakaia unangai bobol tem

funin ayamo blim biaibo Godenganabaiba omyenamino wen-gobe.

1:9-11 Nakaia unangai inaminnamin blim isa eka inaminnaminsa isa i wengobe.

1:12-18 Bainobo galinonaatememinwengobe.

1:19-27 Gode wengo wente bianibae kukubo namin wengobe.

2:1-13 Nakaia unangai kukubomakob kimin omyenaminwengobe.

2:14-26 Nakaia unangai bainobogeniba kukub ayamo wafuninowengobe.

3:1-18 Bainobo galin nakaia unan-gai sital dimo weng misiamoklaine!

4:1–5:6 Yesuse bainobo galin nakaiaunangai kukubo namino wen-gobe.

5:7-20 Tekein kemin wengobe.1 Ae Yuda nakai mito 12 i bib mak

bib mak ye blib ibo Yems ne God esaYesus Klaist Sum esa i okok naka netaib futano dola omfubenamabibe.

Kukub misiamo ibsu ye tam tlamo ibbainobo galino sbal maine!

2 Ne nekwal ibo wentine! In-amin namin kukub misiamo ibsuotam tlamabuo ibo ye seimbibte!

3 Niminbabe, ibo tekein kebiobe,kukub misiamo ibsu ye tam tlanoa ibbainobo galino dlamanamabo dimoibo bainobo galino sbalma wafueibmole ibo sbal manomabiobe. 4 Ibosbal maniba Gode bainobo galinoamitie wafueib mole ib bainobogalino sum anoa Gode kukub ayamoamit bibenamabobe.

Nakai bobol funino ayamo blimube-nang go mole Gode nganabaine!

5 Elekiem olokiem ibo ib boboltem funin ayamo blimubeno moleGode baabaniba Keb bobol temfunin ayamo ni omyene ge baabaine!E daayemin naka kesoa e modosuananemebabe. E omyamabebe.6 Ibo inangge baabaib mole funanibaGode bobol tem funin ayamoomyamabebo ge funaine! Ibo mofunanibta Gode bain omyamabe blekadeibenamabeso ge funanimibe! Ibobobol tem asuo mo funanimibe! Ibobobol tem asuo funaib mole ibomakob aso glole olasambea oleb unetlebuo ulabobe. 7-8 Inamin naka ibomo funanibta Gode ni inamin naminayamo doyamabebo ge funanimibe!Niminbabe, ib bobol temo amitieasusu fumbib kesoa Gode inaminnamin ayamo mo doyamebabe.

Nakai afobeing blim isa afobeingsaisa seinine!

9 Ne nekwal afobeingo blim iboGode kla gobe bianea ib niniinodotouleb bie kesoa ibo kla seinine!10-11 Eka ne nekwal ibo afobeinghomono bibebio ibo Gode ibsa klagobenea ib niniino omabbubenamabekesoa ibsa seinine! Ibo makob aketoulabobe. Aketo bamtoufanomo afokotubunoa glole tlebianea gatanoaayamo blimanabo inaniba nakaiafobeing homoni kaaniba i afobeingoblimubenamabobe.

Omomom kukub misiamo ibsuotlamabo wengobe.

12 Eka omomom kukub misiamoibsuo tloa ibo Gode kukubo sbalmawafueib mole ibo seinomabiobe. SinoGode e goba biob naka nibo moton

Page 467: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 1:13 464 Yems 2:1wengo baabenea Omomom kukubmisiamo ibsuo tlamo ibo sbal manibane bobolo funib mole afen smikedoboniba amit nomabiobo genebuoibo inaniba afen smike doboniba amitnomabib kesoa ibo seinine! 13 Kukubmisiamo ib bobol temo tlak unubenoahengmino hengaib mole ibo mobaanibta God eta nemab manetahengaiobo genimibe! HengminoGode mo dababmanomobabe. EkaGod esa nakai mo dlabmanetahengmino henganimibbabe. 14 Inaotane elekiem olokiem nibo boboltem misiamo funanoba Ni kukubolo nanobtabo ge fumbob otadlabmanota hengmino hengabuobe.15 Nib bobol temo kukub misiamotelaak unubenoa omomom kukubmisiamo nabobo, kukub olo beselibubenobua sinanoa nibo kaanomoboGode bibo mo unomabbiobabe.

16 Ne nekwal ibo mo funanibta Godeta inabenebo ge funanimibe! Iboinangge funaib mole ib bobol temfunin olo misiamobe. 17 Nibo inaminnamin ayamo bokabob osa eka in-amin namin ayamo afet osa o abilimda ta tlebobe. Gode abilimo ayaloklanebu eta nibo omabeneta daak tle-bobe. Gode amit ninobe. E afetanamino blimobe. E makob inaminye biebe. 18 Gode emaye ele boboltem funanea Ne weng ayamo i boboltemo omabbebeia i bainobo geine gefunanea inanea nibo e melel ananob-buo makob imen sano dolmanobbuamikiktemo elekiem elekiem damanoaomito alukum damanabo inaminobe.Nibo sin e bainobo genobta mitdatanaka mak unang mak isak bainobogenomabiobe.

Ibo ne weng olo kla wenteniba fu-naine!

19 Ne nekwal ibo ne kla gobeblibe. Ibo ne weng olo kla wen-teniba funaine! Ibo weng ole heb-mamsab wentine! Otane weng olehebmamsabo mo baaniba eka alohebmamsabo mo tliaubenanomone!20 Nakae atliaubano mole e kukuboGode kin dimo molotbabe. E Godebobol tem funino mo wafueim blim

keneta nanamabebe. 21 Ibo bobol temfunin misiam osa kukub misiam osadeibueine! Ibo ilib bobol tem funinomo wafunimibe! Ibo Gode weng otawente bianiba bainobo galine! Ewengolo nibo hengmin temo biobo dot-lanamabe kukubo alebenamabobe.

22 Ibo weng olo wentaibo modokobenota deibonimibe! Ibo wengowenteniba dokobenoa deiboniba ibbobol temo funaniba Ne ayamobogeib mole ib bobol tem funinolo molotbabe. Ibo Gode elewengo baabeneme iwat namine!23-24 Ibo Gode wengo wentenibamo wafueim blim keib mole ibomakob ib kibio aakikite dofaniba kibiowateniba ni kibio inaminobe gebiamdeniba aakikite deiba haanimibohebmamsab dokobenoa ni kibiofatnamin eso? ge funanabib inanibaGode bobolo funino hebmamsabdokobenamabobe. 25 Ina otaneGode weng ayamo nakaia unangaidaabenoa titilo omkayebuo iboweng olo wente bianiba ibo modokobenomoba amitie fumbianibainamibmole Gode daabenea ibo boboltem funin ayamo omyamabebe.

26 Ibo amitie teniba lotu kebian-iba Gode niniino dobtouleb biobobogabib otane weng misiamo ominoib sitalo klao mo kimaim blim keibmole ib bobol tem funino molotbakesoa ibo Gode niniino dobtoulebblib osa molotbabe. 27 Nibo kukubayamo nanoba nib Aye Gode funaneaI kukubo ayamobo genamabeo in-aminobe. Nibo meme maki awokaaloki kulilubeibbua aban biaib isaeka unangi imakwali kaabeibbua so-son biaib isa kla kima bianoba kukubmisiamo takabonoba Gode niniinodobtouleb nomob ota Gode funanetaIb kukubo molotobo genamabebe.

2Ibo nakai afobeing blim isa eka

afobeingsa isa alukum gobeine!1Ne nekwal ibo Sume Yesus Klaiste

bainobo gebaibbue e Sumobe. Etitilo ayal inamin einebio kesoa ibonaka maki unaal kino mo yatenibta

Page 468: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 2:2 465 Yems 2:15-16baanibta Nakae inamine ayamobo,eka inamin ele misiamobo genimibe!2 Naka maki asu keniba make youmoayam kinea e kweile gole obtabbananabea eka inamin namin blim eleyoumomisiam aluota kinaniba tenibaib lotu am ele tesiba yateniba 3 youmayam ki tle baabaniba Kobo tenebani biin toulalino dim ele tounale gebaabaniba eka youm aluo ki tle nakaele baabaniba Kobo watneba ewalemanemeba eka teneba ni skilo tababtem ibbitin dim ele tounemeba maknanale ge baabanaib mole kukub olomisiamobe. 4 Ibo inaib mole ibomakob kukub klamin nakae ulabobe.Ib bobol tem funin olo misiamobe.Ibo nakai unaal kino mo yatenibta fu-nanibta Inamin nakae ayamobo, ekainamin nakae misiamobo galaibe!

5 Ne nekwal ibo wentenibafunaine! Naka maki nakai inaminnamino blimi yatemniba funaniba Iinamin naminsababo, i besa nakaboge fumbib otane Gode naka elidlakanebua e daayebea bainobogabianiba i bainobo galino sbalmablib kesoa sinanomo i e kimanin bibounomabiobe. Makob sinanggwanoe moton wengo baanea Nakaene bobolo fumbianea ne bainobogabe mole e ne kimanin bibounamabebo genebio inanomabiobe.6 Ibo fumbianiba Nakaia unangaiinamin namino blimi misiamobogabib otane ibo funaine! Wanita ibobobol ilumo omkaye bianibta ge dlebmonibta klabutam kabibe? Nakaiinamin namino blim ikobbabe. Nakaiinamin naminsa ita ibo bobol ilumoomkayebiobe. 7 Ibo Yesuse bainobogabibo inamin inaminsa naka eli nibSumeYesuse niniin ayamowengdoboweng owe bianiba ibo bobolo ilumomkaye biobe.

8 Sinanggwano Gode hekmelwengo e buk temo dolanea baaneaIbo ilib unaalo gobo blib inanibanaka mak unang maki ibo baka blibisa gobeine ge baanea dolanebuoibo wenteniba inaib mole kukub oloayamobe. 9 Ina otane ibo naka mak

unang maki unaal kino yatenibaib bobol temo funaniba Naka eliayamobo, naka maki misiamobogeib mole kukub olo hengmin kesoaGode hekmel wengo baanoa IboGode hekmel wengo wakalin nakabogenobiobe. 10 Ibo Gode hekmelwengoalukum wafunimib otane olokiemodeibonib mole ibo Gode hekmel wengomdibimin nakabe. 11 Gode baaneaIbo alelwali mo blibta deibenibtaunang maki taman deibo mo dlebhaanimibe gena bianea eka wengmak osa baabenea Ibo naka maki moyenaiba kaanimibe genanebio kesoaibo alelwali deibeniba unang makitaman deibo dleb haanin kukubomo naim blim otane naka makiyenaiba kaaib mole hekmel wengoombianomabiobe. 12 Gode hekmelwengomemao omyia o nib hengminobolonoa tileisenobio kesoa sinanomoGode nib kukubo klanea elita nehekmel wengo memao wafu bliobe,eka elita ne hekmel wengo memaomo wafu blibbabe genamabe kesoaibo ib kukub nabib osa eka ib wengobib osa kla funaine! 13 Ibo naka makunangmakimo dohalilaniba daabeimblim keibbio mole sinanomo God esaibo mo dohalilanemebabe. Otane ibonaka mak unang maki dohalilanibadaabeibbio mole sinanomo God esainanea ibo dohalilanea daabenea ibo enakaia unangai kukubo klanang gamedimo ibo mo tosianimibbabe.

Bainobo galino wengobe.14 Nekwal ibo funaine! Naka make

baanea Ne bainobo gabibo genemeotane e kukubo ayamo mo naimblim kene mole e bainobo galino dimkesoa kukub olo e hengmino temo biomo dobtlanomobabe. 15-16 Bainobogalin naka mak unang maki imenayouma moniao blim bibebua ibobaabeniba Ibo youmo dlusanibamimin tenaniba eka imeno dowonibamatwayenanoa Gode bobol tem funinayamo omyeko ge baabenimib otaneibo mo daabenibta monia imenayoumao mo oyim blim keib mole ib

Page 469: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 2:17 466 Yems 3:3kukub olo misiamobe. Ibo besa wengota nabibi weng atab obiobe.

17 Bainobo galin kukubo in-aminobe. Ibo baaniba Ni bainobogabuobo gabib otane ibo Gode wengosa kukub ayam osa mo wafueimblim keib mole ib bainobo galinoblimobe. 18 Naka make baanea Nakaele Sume bainobo gabea eka nelekukub ayamo wafu blibo gabe otanene baanamabio Nakae kukub ayamomo wafueim blim kene mole ibomo tekein kenibta e bainobo galinnakabe genomabibbabe. Eka nekukub ayamo wafuei mole ibo natemtekein keniba e bainobo galin nakabogenomabiobe. 19 Ibo Gode elekiembiebo geniba bainobo gabibo ayamotane ib bainobo galino menobe.Hob misiam isa Gode elekiem biebogeniba bainobo gabib otane i tekeinkeniba i aseinin bib unomabib kesoai tosiambiobe. Inamin kesoa ibobaaniba Ni bainobo gabuobo gabibmole ibo kukub ayamo wafueine!20 Nakai bobol tem funin blim ibowentine! Ib bobol temo funanibaNi bainobo gabuobo genimib otaneibo kukubo ayamo mo wafueim blimkeib mole ib bainobo galino blimobe.Ibo mo tekein kebibba kesoa nealebenamabibe.

21 Ibo nib fanine Eblahamenanebuo bobolo funaine! E Godewengo kla wente bianea e miinedebeb utnea tom dim ut dofaneaananea Gode heitdabanang genabeaGode e kukub olo watenea funaneaEblahame naka ayamobo gesebe.22 Ibo tekein kebiobe, EblahameGode bainobo genea kukub ayamowafu bianea e bainobo galinosbalma binebio kesoa nibo e wengsango wentenoba tekein kenobae bainobo galin nakabe genomo!23 Gode buk temo baanoa EblahameGode bainobo gabe kesoa Godefunanea Eblahame naka molotobogenebiobo ge baanobuo Eblahameinanea Aisake Gode dabaleo dimoweng olo keim anoa nakaia unangaibaaniba Eblahame Gode nekobo

geibbiobe. 24 E inanebio kesoa ibofunaine! Nakae waneta Gode bainobogenea kukubo ayam wafuneme nakaeta Gode funanea E ne kin dimohengmino blimobo genamabebe. Ekanaka make baanea Ne Gode bainobogabibo geneme otane e kukuboklayamo mo wafueim blim kene moleGode mo funanea E ne kin dimohengmino blimobo genamabebabe.

25 Sinanggwano Yudai komokeYosuae Nakai dlaia moniba tamanunango niniino Lehabo bibam seliyatem tliba monoba yalomo geneanakai asu dlanea moniba o bibam yetemiba oYuda nakaiwengowentenoao bibam seli Yuda naka eli yenanomgenabibo daabenoa i unibbio deibedeibanoba afet deib eta dlanoa iminmoniba ili bibam uniba Gode okukubo watenea O unang molotobogesebe. 26 Nibo tekein kebuobe,nakae e smike deiba une mole ekaanamabebe. Inamin kesoa nakamake baanea Ne Gode bainobo gabibogeneme otane e kukubo ayamo mowafueim blim kene mole e bainobogalino blimobe. E makob kaanabibiulabobe.

3Nibo nib sitalo kimanomo!

1 Ne nekwal ibo mo alukumataaleyemin naka nimibe! Aleyeminnaka nibo misiam aleye binob biamosinanoa Gode nib kukubo klananggameo dimo aleyemin naka nibobobolo dot ilum omyeneta ekanaka mak ile i bobol ilumo gwabomyamabebe. 2 Naka nib kukuboalukum ina binabuobe. Am makbomanomo dimo kukubo ayam wafubinomob ole eka am mak bomanomodimo kukub misiam wafu bi binabobkesoa nakae waneta weng misiamodeibonea weng ayamo olota omemole e dot naka ayamobe. E kukubokla kimanamabebe.

3 Makob nibo ain gwabo helonobatil hosi sital dimo fifili tebelanobasayo o dimo milim tob gigi nanob-bua til hosi sum otane nibo ain gwab

Page 470: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 3:4 467 Yems 4:2olo dum menganoba Afan sin daunine, kweital sin da unine gabin-abob inaminobe. 4 Eka weseme esasumobe. Aayo menganoa obki unam-abo otane nakai ful gwabo dlonibaweseme bebe biamo aaye afan sinda waisa kweital sin da waisa bian-iba weseme mukunge molot ofa ofablibta une binabebe. 5 Nib sital osainaminobe. Nib damo sum otane sitalgwabo titilo sumobe. Nib sitalo titilsakesoa nib kukub nabobo kima biobe.

Atgwal osa men otane aso be-selib ein tlanoa aso homono kibanam-abobe. 6 Nib sital osa makob aso ula-bobe. Kukub misiamo nib sitalo temwat data tlebobe. Kukub misiam oloinanoa nib sital tem wat danoa tlebomakob aso gwab otane o tubunomobeselib anoa as homono kibanaboinanoa kukub misiam olo nib sitaltem wat ye kilonoa beselib anotanibo kukub misiamo nabuobe. Kukubolo inabo aseinin bib data tlebobe.7Nakai eila kobola wana inaba isa ekainamin namini aaye sole tem daakblib isa kima blib otane 8 nakai isitalo klao mo kima blibbabe. I sitalodot misiamobe. I sitalo makob inabmisiame nakai yantamanea kaanabibiulabobe. 9 Nib sitalo nib Aye Godeniniino dobtouleb binabobo, kukubolo ayamobe. Otane nib sital dimonakai Gode ele ulab klanebuei wengdobo weng oye binabobo, kukub olomisiamobe. 10 Nib sitalo olokiemotane weng omin ole asube. Ammak dimo weng ayam obianoba Godeniniino dobtouleb binomob ole ekaam mak dimo weng misiam obianobakukub misiam wafubi ina binabuobe.Nekwal ibo wentine! Inamin kukubolo dot misiamobe. 11 Bantem aayowelabba utlang gamo aaye sole yeb-bakao mo utlamobabe. 12 Ne nekwalibo funaine! Ase fike yame olibo mobalinabea eka teke waene yame fikemo balinanomobabe. Eka aaye ayamesole mo dikibanamabebabe. Inaminkesoa nib sital dimo weng ayam osaweng misiam osa baanob mole kukubolo misiamobe.

Bobol tem funin ayamo God esu datatlebobe.

13 Ib isak temo nakai wanita i boboltem funinsa tekein kemin ayamiblib mole ibo mo funanibta Ne nakagang kesoa ne tekein kemino sumoboge funanimibe! Ibo kukub ayamowafu blibta naka maki yatem tekeinkenibta i naka ayamobo, i tekeinkemin nakabo geine! 14 Ibo ninitaye biobabo gabianiba naka maki mogobeim blim keniba fun yatememibmole ibo mo baanibta Ni naka ayamtekein keminsabo genimibe! Iboinangge baaib mole ibo untak nganinnakabe. Ib weng osa dimobe. 15 Ibbobol tem funin olo abilim datatlebobabe. O dabalim olo boboltem funinobe. O Gululam esu datatlebobe. 16 Ibo naka maki dosuambianiba ib bobol temo funanibaNinita ye biobabo gabiam nib moleib bobol tem daako kukub ayamoblimu benoa ibo kukubo misiamoolota namomabiobe. 17 Ina otanenakai Gode bobol tem funino wafublib ile naka ayamobe. I difib saninodeiboniba gilan bianiba naka makigobe bianiba dohalim biobe. I mofunanibta Ni naka misiami deibenobaayam ita daabenomo genimibbabe.I nakai alukum gobe bianiba daayebianiba kukub ayam wafu bianibai dim wengo mo obiam blibbabe.18Nakai wanita nakamaki oye bianibaIbo aalo mo tliyemone ge oyebib nakaeli i naka ayamobe. I kukubo asiamakenoa yamo balinamabobe. Yam olomakob naka mak isa inaniba kukubayamo wafunomabiobe.

4Nakai dabalim okoko bobolo funib

mole i Gode makaa dofanomabiobe.1 Ibo nimin dafa ota naka maki

dosuam bianibta alang wengo oye-bibe? Ibo inamin namino watemnibaib bobolo wayebua ib bobol temohekhek fumbianiba atliyebobe. 2 Iboinamin namin ayamo watenibabobolo wayebu otane ibo mo dlimblim kesoa atliyebua naka maki

Page 471: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 4:3 468 Yems 4:17yenanoba kaaine gabiobe. Ib bobolosum wayebu otane ibo mo dlimblim kesoa ibo atliyebua wengalang weng obiobe. Ibo Gode mobaabanibta Kobo inamin naminoni doyene geim blim kesoa Godeinamin namino mo doyamabebabe.3 Eka ibo Gode nganha bianibabaaniba Ni inamin namin ayamolo doyene ge baanimib osa ibomo dlomabibbabe. Niminbabe, ibbobol tem funin olo Gode kin dimomolotbabe. Ibo funaniba Ni inaminnamin ayam olo dlonoba seinomogabib kesoa e inamin namin ayamomo doyamabebabe. 4 Ibo makobunango o imake deibanoa naka maketaman deib debeb unamabo inanibaibo Gode bobol funino deibonibaib bobol temo afet fumbiobe. Iboyo mo tekein kebibbayo? Nakamake dabalim kukubo bobol ota funemole e Gode makaa dofanamabebe.Inamin kesoa ibo dabalimo kukubota wafu bianiba gobueib mole iboGodemakaabe. 5Weng olo dim biamoGode buk tem wengo mo baanotaGode e Hobe dobyebue e nib boboltemo bianea fumbianea I nemi kesoai ne mo deitnenibta dabalim okokobobolo mo funimibe ge fumbebogenomobabe. Ibo funaine! Wengolo besa wengbabe. 6 Ina otane Godedaayemin kukubo titilsa kesoa nibodaabenebiobe. Gode buk tem wengobaanoa Naka make funanea Ne nakaayamobo gabianea eletak ngane moleGode e mo daabanemebabe. Nakaeeletak nganino deiboneme eta Godedaabanamabebo genobio kesoa 7 iboGode wengo wente bianiba inanibaGululame sbal weng oha bianiba Yeyeni keb wengo mo wentaobbabo geohamib mole e hebmamsab deibeunamabebe.

8 Ibo Gode bobolo amitie fumbian-iba nganhamib mole e ib wengowentenea daabenamabebe. Hengmingam ibo kukubo asu wafu bianibahengabib kesoa hengmin kukubodeiboniba kukub ayam ota wafueine!9 Ibo hengmino hengabib kesoa ib

bobolo ilum omfubenoa memine!Sino ibo hengmino henga bianibaaben gibiam blib otane memalo ibomemine! Sino ibo seinbib otanememalo ib bobolo ilum omfubenoko!10 Gode nibo yatemebe kesoa nibhengmino aalo waisenoa hengminodeibonoba Gode daabenea nibo ayamanomo!

Ne nekwal ibo ib nekwali weng misi-amo mo baabenimibe!

11 Ne nekwal ibo ib nekwali wengmisiamo mo baabenimibe! Ibo ibnekwali weng misiam oye bianibadimoye biambianiba i kukubo klamibmole ibo makob Gode hekmel wengoklamomabib inaminobe. Nakai Godehekmel wengo klamib mole i e wengolomowenteniba wafunomabibbabe.Ibo Gode kukubo klamin nakabe.Kukub olo misiamobe. 12 Godeleta hekmel wengo omkaye bianeakukubo klabiam biebe. Elekiemeleta afen smiko omyenea eka eletakaanamino omyenanamabebe. Ibonakamaki kukubomo klayemibe! Oloib okokbabe.

Nibo Gode wengo wentenobainanomo!

13 Naka mak ibo baaniba Memalotia bomanomo tia mak monoba bibmak unanoba okok kebianoba monisumo bokan tatnoba bifolo olokiemblimanota tlomo gabib mole newengo wentine! 14 Bomanomo ibonimin kenomabibe? Eka fatnamindim ota ibo kaanomabibe? Ibo motekein kebibbabe. Ibo makob ayungoulabobe. Ayungo genomo otanehebmamsab blimanabo inaniba ibodabalim ele blibo inaniba hebmamsabkaanomabiobe. 15 Ibo ilib boboltem funino mo wafu nimibe! Otaneibo baaniba Gode nibo baabenea Aeinaine gene mole nibo afen bianobaokok olo klanomo geine! 16 Ina otaneibo mo inangge fumbibbabe. Iboamitie ilib bobol tem funin ota wafubianiba ilib tak ngambib kesoa ibkukub olo misiamobe. 17 Ibo funanibaGode baabenea Kukub olo ayamoboibo namine gabebo ge funanimib

Page 472: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 5:1 469 Yems 5:16otane ibo mo naim blim keib molekukub olosa hengminobe.

5Nakai inamin naminsai weng san-

gobe.1Nakai inamin namin homono bibe

bio ibo kla wentine! Bobol ilumo ibdimo tam tlamabo kesoa ibomebibte!2 Ibo inamin namino olminabiboaluanoa eka youm ole slubi bolodowonubenaibobe. 3 Eka ib monioolminabib osa ngawal genoa misiamanoa naka maki watemubenibafunaniba Ib kukubo misiamobogenomabiobe. Ibo teing kikiminnakaba kesoa ib monio olminabibongawal gembianoamakob aso ulanibaenye binabo inabobe. Ibsa inanibamubiang amo dimo ibo aso ulanibaenin kino watemomabiobe. 4 Ibo ibokok nakai memin wengo wentine!I okok monio atosino ibma olebune bianiba atosin ota okayebibai moni dafao mebibo abiseli SumeGode i memin wengo wentebe kesoasinanomo e yang kenea ibo eninkino watemomabiobe. 5 Ibo dabalimele blibo inamin namino homonbibe bio kesoa ibo seimbianibailib bobol tem funin ota wafubliobe. Ibo makob eil amiei imenohomon wembianiba matak aibanakai yenanabib inaibbiobe. Iboyenanomabib amo tam tlamabobe.6 Ibo naka moloti kukub misiamo monabibba otane ibo dim baaniba kotkeyebibo i dao mo yang keim blimbliba ib data yenaiba kaaibbiobe.

Nibo Sume tlamabe dimowaisanomo!

7 Nekwal ibo bobol tem abilo ibdimo tam tlemo ibo amitie sbalmaniba kukub ayam wafu bianibamakob naka make damibo dikilaneaimen sano dolmanea watemebeasoko tlebianoa afoko wafuna biambua utlanoa damanomo ulelanogenea watememabe inaniba Sumetlamabeo waisanine! 8 Ib bobol temofiab bianiba bobol tem funin ayamosbalma wafu bianiba Sume tlamabeowaisa henine! Am olo meb anobe.

9 Ibo ib nekwali wengo moomdibiye bianibta weng dobo wengoye biam nimibe! Ibo inanimiboSume baabenea Ib kukubomisiamoboge baabenamabebe. Nib kukubklamin nakae tlamabeo mebanobe.10 Nekwal ibo sinanggwano Godeweng omkeimalin nakai Gode wengoomkaye binibbuei i kukubo funanibakukub olo wafueine! I wasi nakaienin sumo omkayebib otane i kukubayamo sbalma wafu binibbio kesoa11 nibo baabenoba Naka eli ayamoboge oyebuobe. Ibo naka makeniniino Yobe weng sango wentebibyotabe. E enin sumo wateme otanee kukub ayamo sbalma wafu biaGode e kukubo atemnea goba bianeadaabaseo ibo tekein kebiobe. Godenibo dohalim bianea daayebebe.

12 Ne nekwal ibo ne weng olokla wentine! Abile niniin osa da-bale niniin osa inamin namin afetoniniin osa mo taisonibta baanibtaBain ye Gode tekein kebebo ne wengomotonobo genimibe! Ibo baaniba Aegenimibo bain inamine! Eka ibo Yeyegenimibo bain yota inamine! Ibo in-amibo Gode mo baabeneta Ib kukubomisiamobo ge baabenemebabe.

Naka moloti wengo Gode wentam-abebe.

13 Ib isak temo nakae wanetae bobolo ilum omfubano mole eGode baabaneko! Eka naka makeayam bianea seimbe mole e ansongambianea Gode niniino dobtoulebneko! 14 Eka naka make gembemole Gode komokwali nganabeneateniba Sume niniino taisanibabaaniba Sum keb niniin dim otanaka ele wel aaye alibanoba ayamaneko ge baaniba alibaniba Godenganabaiba daabaneko! 15 I inanibafunaniba Gode bain bie kesoa nakaele klaubanamabebo ge funaib moleGode ginin game klaubanea ayamanea eka hengmino hengane biamoomtlaba nanamabebe. 16 Inaminkesoa ibo ib nekwali gembibadaabenom gib mole ib sinwal ibhengmino nabibo omkeima tlanibta

Page 473: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yems 5:17 470 Yems 5:20eka ginin gam ile mit dlanibta Godenganabaibta klaubeneta ayam aine!Naka moloti Gode nganhamibo iwengo titilsa kesoa Gode wenteneaklaubenamabebe. 17 Ilaiyae nakamakob nib ulab otane e sbal maneaGode nganha bianea baabanea Sokomo tlamone genea soko mo tleminblim ameng unebu bifolo asumatnablimanoa alimo asuke asuke asukenao blimananoa 18 eka e imin Godenganabanea Soko tloko genea Godesoko omanea daakenoa dabalim eletlanoa dabale gibbanea imeno imindamansobe.

19 Ne nekwal ibo wentine! Godee deib ayame alebenebue bainobogalin nakamake deib ayame deibaneahengmino henganea eka bainobogalin naka make naka ele daabaneaimin debeb metenea God esu danemole e kukubo ayamobe. 20 Iboweng olo funaine! Nakae hengminohenganea naka make imin debebtenea God esu tlame naka elehengmin nakae daabanea e afensmike mo kaanemebabe. Niminbabe,Gode e hengmino omtlabanamabebe.Ne wengo bayotabe. Yems neta wengolo dola omfubenamabibe.

Page 474: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 1:1 471 1 Fita 1:7

1 FitaFitae futan olo mikiktemodolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo34 ese mak blimanota Fitae futan olodolaneta Yesuse bainobo galin nakaiaunangai bib mak bib mako blibiomfubenebiobe. Fita ele Yesuse okokaleyemin nakabe. Naka maki tenibabainobo galin nakaia unangai wengmisiam oye bianiba kukub misiamoomkayebib kesota Fitae funanea Ienin kino watememib yole Yesuseatdimo kaanea imin hananea unebuaimin tlamabebo ge fumbianibabainobo gabibo deibonimiobo, nefutan olo dola omfubenia YesusKlaiste dowan wengo i bobol temoomfabeia i bainobo galino sbalmawafueine geneta futan olo dolaomfubenebiobe.

1:1-2 Mikiktem wengobe.1:3-12 Gode nakaia unangai heng-

mino temo blibo dotlanaminwengobe.

1:13–2:10 Yesuse bainobo galinnakaia unangai kukubo naminowengobe.

2:11–4:19 Bainobo galin nakaiaunangai dimo enino tam tloasbal manamin wengobe.

5:1-11 Bainobo galin nakaia unan-gai ili tak nganin kukubo dei-boniba kukub ayam wafunaminwengobe.

5:12-14 Mubiang wengobe.1 Fita ne Gode okok namasanin

naka neta futan olo dolania bain-obo galin nakaia unangai wasi nakaiteniba kukub misiamo omkayemibaib bibamo deiboniba moniba Fontasbetan osa Galesia betan osa Kabadosiabetan osa Esia betan osa Bitinia betanosa ye unibbio ibo omfubenamabibe.2 Sinanggwano Ay Gode ibo dlakaneafunanea I ne meme aine genebio ke-soa e Hobe ibo daabenea ibo Yesus

Klaiste wengo wente bianiba wafubliba eka e ilemo ibo fubabenoa kin-ing aibbiobe. Gode ibo daaye bianeabobol ayam omkayemeko!

Nibo Gode bibomonoba amit nomab-buo waisonomo!

3 Nibo nib Sume Yesus Klaiste eAye Gode niniino dobtouleb nomo!E nibo dohalilanea daabenano genekesoa e Yesus Klaiste dabane teneaatdimo kaanea imin hana tlaneanibo daabenea mema naka unanganobbuo bobolo funomo! Yesuseimin hananebuo nibo tekein kebuobe,sinanomo nibsa imin hananobamonoba Gode bib unanoba amitnomabbio kesoa nibo am olo bobolofunanoba waisonomo! 4 Am olo dimoinamin inamino Gode bainobo galinnakaia unanga nibo omyamabeo moaluanota watwat danamabobabe.Inamin namin olo amit ninobe.O Gode bib ye bua sinanota enibo omyamabebe. 5 Ibo Godebainobo galino sbalma blib kesoae titilo ibo kla kima bia sinanomodleb utnea abilim ut danea amitayam nomabiobe. Memalo iboabilimo mo watemin blim otanesinanoa Yesuse imin tlameo dim otawatemomabiobe. 6 Ibo inanomabibyo tekein kebib kesoa seinine!Memalo ibo dabalim ele blibo eninoib dimo tam tlebianoa bobol ilumoomkayebo otane enino olo mo biotasinanamaboba kesoa ibo seinine!7 Enin olo fatnanota nib dimo tamtlamabone? Niminbabe, Gode nibbainobo galino naatenea i ne bainobogabibo bain bleka dim onebib esogenano geneta enin olo deiboneanib dimo tam tlamabo kesoa nibonib bainobo galino sbal manomo!Inanamabe olo makob nakai tomgolo as beselibe teme olatounibakibanoa aay anoa difib maman bakadabal bakao afet anoa heleb modibianiba golo ayamob deibonabibinanea Gode nibo enin osa bobol ilumosa omyenea eka nib kukub misiamoomtlabenea nib bainobo galino ayamota deibobenamabebe. Nib bainobogalino golo gaisonobiobe. Sinanomo

Page 475: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 1:8 472 1 Fita 1:20golo blimanamabo otane nib bainobogalino amit namabobe. Nibo bainobogalino sbalma wafu biob mole YesusKlaiste imin tlameo niniin sumonibo omyenea baabenea Ib kukuboayamobo genea seinyemabebe. 8 Sinoibo Yesuse mo atemin blim otaneibo kla goba binibbua eka memalosaibo mo atemin blim otane ibosma ye bainobo gaha bianiba klaseinhabiobe. Ib seinino beselibkesoa ib seinino baa omkeimanibaNi seinino inaminobo genaminoblimobe. 9 Niminbabe, ibo e bainobogabib kesoa e dleb monea e bib yedanea amit nomabiobe.

10 Gode weng omkeimalin nakaiweng olo dolaniba baaniba Godeibo kla gobe bianea daayebe kesoadleb utnea abilim ut danea amitnomabiobo ge baa dolaniba eka ikukub olo amitie fumbianiba Niinamin namin kukubo Gode sinanoananamabeo o mitmakamo tekeinkenanomo geniba mitmakam olohembinibbiobe. 11 SinanggwanoKlaiste mo daake dabalim olo tlimblim bio dimo Klaiste Hobe ewengo i omkayebea e weng olo idolaniba baaniba Klaiste tenea eninkino watenea kaanea omito nibSum anamabebo ge baa dolaniba ifunaniba Olo fatnamin dim ota tamtlamabone? Klaiste wanete? gabi-aniba hembiba 12 Gode i bobol temfunino omyenea i funaniba Inaminnamin kukub olo weng sango nibodolaobo mo watemomabobba otanesinanomo naka mak unang maki nibabuk walo unaib ita inamin naminolo watemibta daabe nanamaboboge funaibbuo nakaia unangai abukwalo unomabib ile ibtabe. Gode eHobe dabanea daakenea naka makisu tlanea Gode dowan weng olo iomkayebebe. E inayebe kesoa i wengoibo omyibbio makob sino Hobe naneae dowan weng olo nakaia unangaiomyebio inabeibbiobe. Gode abiselisa funaniba Nisa dowan weng olomitmakamo tekein kenomo geibotane i mo tekein keim blimobe.

Nakaia unanga ibo kining aine!13 Nibo Yesuse kukubo tekein

kebob kesoa ibo kla funaniba aalalinohananiba angkikiniba makob nakaiwasi nakai tenaniba awao genomgaibo sin klaniba waise binabibinaine! Sinanomo Yesus Klaisteimin tlamabeo dimo Gode ibodaabenamabe kesoa ibo o bobolofumbianiba waisanine! 14 Ibo Godememe kesoa e wengo kla wentemine!Sino ibo Gode wengo klao mo wentimblim keniba ilib bobol tem funinmisiam ota wafu bianiba kukubmisiam wafu binibbio otane memaloibo Gode wengo wentebib kesoa ibkukub misiamo nabinibbuo iminomo namibe! 15 Otane Gode ibodlakanebue e kining kesoa ibsa kininganiba kukub ayam ota wafueine!16 Gode buk temo baanoa Ne boboltemo kining kesoa ibsa ib bobol temokining aine genobiobe.

17 Gode nakaia unangai kukubonabibo kla tekein kebebe. Sinanomoi kukub nabibo molo yang kenamabekesoa ibo beten keha bianiba Ayo geohabib ibo e tolo tosianine! Ibo da-balim olo mo blibta sinanomoba ke-soa ibo sma afen blib dim ye Godetolo tosiam bianiba kukub ayam otawafunine! 18 Sinanggwano ib fanin-wali kukubo mo daabenamaboba otanabinibbua eka ibsa i kukub ota wafubianiba nabib otane Gode ib kukubmisiam olo molo walubenebiobe. Eib kukub misiamo moni molo mowalim blimobe. Monio sinanomo bli-manamabobe. 19 Gode ib kukub misi-amo Klaiste ilem ayam ota olonetawalubenebiobe. Yesuse ilemo inaminnamin afeto gaisonobiobe. Yesuseatdimo kaanea Gode baanea E nakaiaunangai hengminowalubene yo ayamnanebo ge baasebe. Yesuse hengminoblimobe. Eka e kukub misiam osa monaim blim kesoa e makob eil sibsibmemei yaia yagula osa blimi yenanibafuniba Gode heitdaha binibbuei ula-bobe. 20 Sinanggwano Gode dabalesa abil esa inamin namin osa moklaim blim bianea e Yesuse sin do-fakanea funanea Sinanomo e dabaia

Page 476: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 1:21 473 1 Fita 2:7daaknea nakaia unangai daabenekoge funanebua memalo mubiang amomeb tebio kesoa e tlea nakaia unangaiatemibbue ibo daayebea 21 ibo Godebainobo gabiobe. E kaane otane Godeimin dofaanea hananea Gode niniinsumo Yesuse omalebio yo ibo Godebainobo gebaniba funaniba Bainobe,Gode inanebio kesoa inamin naminolo e baanea Ne inanamabibo gene-meo e bain inanamabebo ge fumbian-iba e ibo dleb utnea abilim ut daneaamit nomabibo waiso bliobe.

22 Ibo Gode bain wengo wentenibabainobo geniba ib bobol temo kin-ing am blib kesoa ibo bainobo galinnaka maki besa sitalo mo baabenibtani ibo gobe biobobo genimibe! Iboib bobol temo bain omyenibta klagobeine! 23 Ib aywal isa biemwalisa ibo dlaibbuo dimo i tekein kenibaSinanomo nimeme eli kaanomabiobogeibbiobe. Ina otane Gode afensmiko memao omyameo ibo mo kaa-nimibbabe. Amit nomabiobe. Ewengo ayam kesoa mo blimanomob-abe. Amit namabobe. Ibo e wengobainobo gabibo e afen smike memaeibo dobyebio kesoa amit nomabiobe.24Gode buk temo baanoaNakaia unangai makob bukubano

ulab eka i tekein keminosa niniin sum osa makobaketo ulab nabe. Bukubanogatanoa eka aketo fofolanoadilbi daak onanabo inanibanakaia unanga isa kaanibai tekein kemin osa niniinsum osa blimanamabobe.25 O inanamabo otane Sumeweng ole amit namabobo gebaanobuo

ni weng olo sino ibo omkaye binob-biobe.

21 Sumewengo inanoa amit namabo

kesoa ibo kukub misiamo deibueine!Eka dim omin weng osa mo omibe! Ibsital dimo baaniba Ni naka ayamoboge obib mole kukub misiamo monabianibta naka maki afobeingo

bobolo mo waye biam biota nakamaki weng misiamo mo oyemibe!2 Ibo meme gwabi awokwali moodafaomeye binabib inaniba ibsa Godewengo bobolo wayebua kibianibaGode nib hengmino temo biobodotlanebio kukubo kla tekein keine!3 Niminbabe, e ibo daabenea ibohengmino temo blibo dotlanebiokesoa ibo olo tekein kebiobe, Sumeayamobe. 4 Ibo teniba Yesus esuele tline! E makob sbal amun eulabobe. E afen smiksabe. Nakaiaunangai sbal amun ele mo gobablibba otane Gode e dofakaneabaanea E nemiobo genebiobe. 5 Ibsamakob sbal amune ulabobe. Godedleb utnea am ayamo genamabebe.Ibo makob sinanggwano Gode amokimanin nakai kining kesoa eil sibsibiyenaniba Gode amo heitdahaminbiino dim ut dlaniba funiba Godedokaha binibbio inaniba ib dam osaib bobol tem funin osa Gode omaline!Niminbabe, Yesus Klaiste atdimokaanea nib hengmino walubenebiokesoa Gode obianea Nakaia unangaihengmino deiboniba i bobol temfunin osa i dam osa ne omnemblib kesoa i kukub olo ayamobogabinabebe. 6Gode buk temo baanoaNe naka make dofakania e makob

amun ayame ulab kesoa netebeb monia Isleli bib sumoniniino Yelusalem bib yeamo geiobo, nakaia unangaie bainobo genimibo i bobolilumo mo omfubenamabob-abo genobiobe.

7 Yesuse bainobo gabib nakaiaunanga ibo funaniba E dot ayamobogabib otane nakaia unangai Yesusemo bainobo gabibbai Gode buk temobaanoaAm genalin nakai sbal as ele

misiamobo temdeibanomogeibbu otane komoke baaneaYeye ibo sbal as ele isak amunayamobo bikieine gesea iinaniba sbal as ele isak amunebikieibbiobo genobiobe.

Page 477: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 2:8 474 1 Fita 2:198 Eka Gode buk temo weng mak osa

imin baanoaGode Dofakamin Nakae makob sbal

ase ulabobe. Nakaia unangaisbal as ele dime bang banganiba yenanamabobo geno-biobe.

Niminbabe, i Gode wengo mo wen-teniba bainobo geim blim kesota omitmakam ota i sbal as ele dimebang bang aniba dlo blela yenanam-abobe. Sinanggwano Gode baanea Iinanomabiobo genebiobe.

Ibo Gode naka unangobe.9 Gode nakaia unanga ibo

dlakanebio kesoa ibo emibe. Ibokomok sume Gode amo kimanin nakakiningobe. Ibo Gode naka unangobe.Sino ibo mililambio tem tab blibotane Gode ibo nganabenea dlebmetenea tan dim keim ele danebiokesoa ibo e niniino dobtouleb bianibae inamin namin ayamo nabeo wengoomkeimamine! 10 Sino ibo Gode nakaunangba otane memalo ibo Godenaka unangobe. Sino Gode ibo modohalinim blim otane e memalo ibokla dohalimbebe.

Nibo Gode okok naka nomo!11 Ne nekwal ibo dabalim olo ib

bibam tembabe. Abilim ota ib bibamtem kesoa neweng olo baabenamabioibo dabalim olo bobol tem misiamfunino mo wafu bianibta ib skilakweila kina klanga sitala boboltemao kukub misiam olo bobolomo wayemone! Ib bobol tem funinmisiam otem ayam otem nanoa awagembo kesoa ibo ib bobol tem funinmisiam olo deiboniba bobol temfunin ayam ota wafueine! 12 Ibonakaia unangai Yesuse mo bainobogabibbai tenaniba kweko bianiba ibokukub ayamo nabibo nakaia unangaimo bainobo gabibbai ib kukuboyateniba obianiba Bainobo galinnakaia unangai kukubomisiamobo geoye binib biamo sinanoa Yesuse imintlang gameo dimo nakaia unanga eliib kukub ayamo nabib olo bobolofunaniba Gode niniino dobtouleb

bianiba baaniba Bainobo galin nakaiaunangai kukubo ayam nabinibbiobogenomabiobe.

13 Ibo Sume bobolo kla fumbianibaeka dabalim olo kimanin nakai wengokla wente biam bianiba wafu nine!Eka nib komoke gabmane weng osakla wente bianiba wafunine! 14 Ekakiabwali weng osa wente bianiba wa-funine! Gabmane emaye kiabwalidlanea teniba ibo kima bianiba nakaiaunangai kukubmisiamonamibi eninoomyeniba dlo klabianiba eka kukubayamo namibi gobe bianiba daayebiam binabib kesoa ibo i wengo klawenteye bianibte! 15 Gode ibo baabe-nea Amitie kukub ayam olo wafu-nine! Ibo kukub ayamo wafunib molenakaia unangai bobol tem funin blimiib kukubo yatemaibo mo baabenibtaI kukubo misiamobo genomabibbabogenebiobe. 16 Nakaia unanga iboib bobol temo kla kima bliba kukubmisiamo ib bobol temo mo kimaimblim bio kesoa ibo mo funanibta Nikukub misiamo nanomo ge funanim-ibe! Wentine, ibo Gode okok naka ke-soa kukub misiamo deiboniba kukubayam ota wafueine! 17 Ibo nakaiaunangai alukum weng ayamo oyebianiba eka ib nekwali bainobo gabibikla gobe bianiba Gode tolo tosiambiam bianiba eka ib bibamo wanetakomok sum anea kima biameo wengayam oha biam bianibte!

Nibo Gode Dofakamin Nakae kukubnabe ota wafu nomo!

18 Okok naka ibo ib kimanin nakaiwengo kla wenteye bianiba ili wengbaanimib iwat nabianibte! Eka iboweng misiamo mo oyemibe! Nakaiwanibta ib kimanin nakai daaye bian-iba weng fiab omkayemib mole ibo iwengo kla wenteyemine! Eka nakaiwanibta ib kimanin nakai dosuanibmole i weng osa kla wenteye bianibte!19 Ibo kukub misiamo mo nabibbaotane i kukubmisiamo ibo nayebib yoibo sbal maine! Ibo mo yang kenibtai kukub misiamo mo omyaibe! IboGode bobolo kla funine! Ibo kukubolo wafu biaibo Gode ib kukub olo

Page 478: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 2:20 475 1 Fita 3:8gobe bianea seinyemabebe. 20 Ibokukubmisiamo nabiba i yemde dlaibaibo mo yang keim blim kenimiboGode ibo mo baabeneta ib kukubolo ayamobo genamabebabe. Otaneibo kukub ayamo nabiba i yemdedlaiba ibo mo yang keim blim ken-imibo Gode baabenea ib kukub oloayamobo genamabebe. 21 Gode ibodlakanea baabenea Ibo kukubo olotanamine genebiobe. Niminbabe, GodeDofakamin Nakae ib bobolo funaneaenin kino watenea kaanea daabeneae kukub olo ibo alebenebio kesoa ibokukubo yota namine!

22 Gode Dofakamin Nakae kukubmisiamo mo nabianeta eka dim ominweng osa mo obinabebabe. 23 I wengdobo weng ohabib otane e mo yangkeim blimobe. Eka i e abiba eninkinowatemebe otane emo baabenetaNe yang kenia ibo yenanamabiboge baabeim blimobe. E funaneaGode inamin namin kukubo molotklamin nakabo, sinanoa emaye nekla kimanamabebo ge fumbisebe.24 Gode Dofakamin Nakae emayenib hengmino gokileb utnea atdimokaanebio kesoa nibo dabalim elebiomabbuo kukub misiamo niboimino mo dlamanamabobabe. Nibomakob nakai kaaniba smiki unanibaumo deibo unaibo o sbal manoa tanoainamin namino denabo inanoba nibsakukub misiamo deibonoba Godekukubo namine gabe ota namomo!E kaanea nibo daabenebio kesoanibo klayam bianoba kukub molotota wafu biobobe. 25 Ibo makob eilsibsibi naniba i kimanin nakai blimbiaibo deibo tobtlin binabib inanibaibsa sino deib ayame deibaib otanememalo ibo Klaiste bainobo gabibkesoa e ib afen smiko kima bianeamakob eil sibsibi i kimanin nakai kimabianiba deibo aleye binabib inaneaesa ib deib ayamo aleyebebe.

3Nakaia unangai kukubo olota

namine!1 Unang ibo ib imakwali wengo kla

wenteye bianiba ili weng baanimib

iwat namine! Ib imakwali Godemo bainobo geim blim blib mole ibkukub ayamo namsibta yatemnibtaisak Gode bainobo geine! Ibo wenghomono mo oyemomabibba otaneibo kukub ayam ota nabibta yatenibtaGode bainobo geine! 2 Alelwal ibokukub ayamo wafu bianiba Godebobolo funsibta ib imakwali yatenibtaisak bainobo genimiobe. 3 Unangibo eit ayam ayamo ib gabamandimo mo kibianiba eka bukubsanosa youm ayam ayam osa homonomo kimibe! 4 Ib bobol tem funinofiab bianibte! Ibo alo tliaubenaminkukubo mo wafunimibe! Ibo fiabbianiba weng fiab obiam nimibo ibkukub olo ayamobe. Gode baaneaIb kukubo ayam olo namomabibomakob ib bobol temo eit ayamokiwemomabiobo genebiobe. Ibkukub olo namomabibo makob eitayamo ulab kesoa o mo misiamanomobabe. 5 Sinanggwano unangiGode wengo kla wenteha bianibabainobo gabinibbuei inaniba kukubayam olo wafu bianiba imakwaliwengo kla wenteye bianiba iliweng baanimib iwat nabinibbiobe.6 Sela osa inanoa o imake Eblahamewengo kla wenteha bianoa ele wengbaaneme iwat nabianoa E ne kimaninnakabo ge oha binobio kesoa ibsainaniba kukub ayam olo nabianibainamin namino tolo mo tosiam biamnimibe! Ibo inaib mole ibo makobSelao meme anomabiobe. 7 Ekaimakwal ibsa ibo tekein kebiobe,ibo unangi titilo gaiseibbio kesoaib alelwali kla kima bianiba daayebianiba weng ayam oye biam bianibafunaniba Sinanomo Gode ni kamwaloafen smiko omya amit nomabbiobo gefunine! Ibo kukub ayam olo mo naimblim bianiba beten kemibo Gode ibbeten olo mo wentamabebabe.

Bainobo galin naka unang nibo nibbobol temo makob anomo!

8 Ne weng mako baabenamabibe,ibo alukum ib bobol temo makobbianiba ib sinwalo dohalilasese nine!Ibo untak nganin kukubo mo wafu

Page 479: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 3:9 476 1 Fita 3:22nimibe! Ib nekwali bainobo gabibi klagobeniba daaye bianibte! 9 Eka nakamaki ibo kukub misiamo omkayemibmole ibomoyang kenibta kukubmisi-amo mo omyaibe! Eka i weng doboweng oyemib osa ibomo yang kenibtabaabenimibe! Ibo Gode baabanibaNaka eli daabenale ge baabaine! Nim-inbabe, Gode ibo dlakanea baabeneaNe ibo daabenia inamin namin ayamoomyamabibo genebiobe. 10 Gode buktem wengo baanoaNakaia unangai funanibaNi afen smik

ayame dobonoba seinomo gefunaib mole i weng misiamosa dim omin weng osa moomibe! 11 I kukub misiamoalukum deiboniba kukubayamo olota namine! Eka ibobol temo naka mak unangmaki omyeniba baabeniba Ibobobol tem fiab bianibte gebaabeine! 12Niminbabe, Sumenakai kukub moloto nabibiyateme bianea eka i betenwengo amitie wente bianeadaaye biam biebe. Otanenakai kukub misiamo nabibiSume dosuam bianea e modaayebebabo genobiobe.

13 Ibo sbal maniba kukub ayamonamibo nakamaki ibo kukubmisiamomo omyomabibbabe. 14 Ina otane ibokukub ayamo nabiba naka maki ibkukub olo dafao enino omyib moleibo seinine! Ibo i tolo mo tosiambianibta ib bobol temo usano mokeyemone! 15 Ibo Klaiste ib boboltem daako dababbaniba kla gobanibae ni Sumobo ge ohamine! Nakamaki ibo baabeniba Ibo fatnanibtaNi amitie ayam nomabbiobo gabibe?ge baabeib mole ibsak yang kenibaYesuse dowan wengo baabeniba Nikoinanomabbio kesota ni baanobta Niamit ayam nomabbiobo ge obuobo gebaabeine! Ina otane ibo i wengo yangke baabenom gaibo sbal wengo mobaabenimibe! 16Weng fiab baabenibakukub ayamo alebeine! Ibo kukubayam wafuniba ib bobol tem osa fiabomfaniba Yesuse kukubo wafusibta

naka maki ibo weng dobo wengoyebibi ib kukub ayamo namiboyatemniba aal waisenoko! 17 Ibokukub misiam nabiba naka makiteniba enino omyom gabiba Gode iwatanamino deibenea omyib moleolo ilib sanobe. Niminbabe, ibmayekukubmisiamonabibta nabenomabibkesoa ayamobe. Otane ibo kukubayam nabiba nakai maki teniba eninoomyom gabiba Gode i watanaminodeibenea omyib mole olo Gode elebobol tem funin kesoa o dot ayamobe.18 Nibo Klaiste kukubo nanebuobobolo funanomo! E kukub misiamomo naim blim otane e atdimokaanea nib kukub misiamo naboboomtlabenebiobe. E naka molot otanee naka misiam nib alango dokoneadleb metenea God esu ele danebiobe.E nib hengmino bobolo funaneaatdimo deib makob kaanebiobe. Eimino mo kaanemebabe. E nakamoton anea anaiba kaanea iminhananebuo e smikemokaanemebabe.E amit afen biebe. 19 Smik elemonea smik maki kaanamin biboblibi Gode wengo omyebiobe. 20 Smikeli sinanggwano Noae binebuo dimoGode wengo ombiabaibbue itabe. IGode wengo ombiabaib otane Godehebmamsabo mo watwat dabeimblimobe. E fiab deibe bianea Noaeatemebea e siibe genea nakai 8ita taniba siib ele tem tam unibtaomito Gode aaye dabanea teneanakaia unangai yalose otane nakaiaunangai 8 i klayam siibe tem tambisiobe. 21Aay elemitmakamomakobnakai bainobo geiba fuelabenabibaayo ulabobe. Aa fuayemin oloninik fubaminbabe. O mitmakamoinaminobe. Nakaia unangai Godebaabaniba Ni kukub misiamo nabobotane Yesuse atdimo kaanea nihengmino temo biobo dotlanebiokesoa kobo ni kukub misiam olonabobo omtlabenale ge baaib moleGode i hengmino omtlabenea i boboloayam funomabiobe. Yesus Klaisteatdimo kaanea imin hananea nibodaabenea nibo kining anobbiobe.22 E utnea abilim ut unanea Gode

Page 480: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 4:1 477 1 Fita 4:13kweile kweitale kikib ye toumbiebe.E abisel isa eka abiseli komokwal isaeka inamin namino abilim ut buo okomokwal isa i kimanin nakabe.

4Ibo Gode wengo kla wafueine!

1 Klaiste enin kino watemebiokesoa ibo e kukubo nanebio yota ibsafunaniba inaine! Ibo inaib mole sbalmanomabiobe. Nakai i dimo eninotam tloa watemib mole i hengminodeibonomabiobe. 2 Inamin kesoa idabalim ele biaibo dabalimo kukubmisiamo mo nanimibbabe. I Godebobol tem fumbe ota wafu bianibakukubo e namine gabe ota nabiobe.3 Sino ibo mo bainobo geim blimblib dimo bainobo galinba naka makikukub misiamo nabibo ibsa kukubmisiam olo nabinibbiobe. Kukubolo inaminobe. Unang taman osaeka inamin namin kukub misiamowatenoba nib bobolo wabenaminkukub osa eka aay misiam unalinkukub osa eka fal suma ye ganomabianiba nakaia unangai te minibagabiba isak tem daako naka maki aaymisiamo oleb te wembianiba wengnamin namin kukub osa eka Godewengo omdibiha bianoba god dimomini niniino dotouleb nin kukubosa wafu binibbu otane memaloibo bainobo geniba kukub misiamolo deibueibbiobe. 4 Memalo ibobainobo gabibbai kukub misiamonabibo ibo mo tena namin blimkesoa i dlou unaniba dosuananibaweng misiam oyebiobe. 5 I inayebibotane sinanomo i kukub misiamolo nabinib biamo imaye Godebaabaiba e i kukubo molo yang keneayenanamabebe. E kukubo klaminnaka kesoa e nakai sma afen blibisa kaaibbue isa i kukubo nabinibbiamo motomanea klanamabebe.6 E inanamabe kesota nakai Yesusedowan weng ayamo nakaia unangaimemalo kulilabib isa omyibbiobe.Sino i dabalim ele bianiba i kukubonabibo Gode klanea i damo kaaibbiotane nakai Klaiste dowan wengonaka eli omyiba i Yesuse bainobo

geibbio kesoa i smiki mo kaaimblimobe. I smiki afen bianiba makobGode afen bie ina bliobe.

Ibo bainobo galin maki gobe bianibadaayemine!

7Mubiang amomeb tebio kesoa ibobobol temoklayam fumbianiba kukubayam nabiam bianibte! Ibo inanim-ibo Gode kla beten kehamomabiobe.8 Ibo ib sinwalo kla gobesese bian-ibte! Gobenin kukub olo kukub afetoalukum gaisonobiobe. Ibo inanibai gobenimibo i kukub misiamo iboomkaye binibbuo bobolo imino mofumbianibta atliyemabobabe. 9 Iboib nekwali bainobo gabibi teniba ibam ele tlaibo ibo mo kibiasibe nim-ibe! Ibo kla gobeniba seinye bian-iba imeno doyine! 10 Gode titilo iboafet afet omkayemonebio kesoa ibookok olo kla kima bianiba ibsak nakamak unang maki daabeine! 11 Godeinanebio kesoa naka make wengoomkeimanang ge mole ele bobol temfunino mo omkeimanemene! E Godewengo olota omkeimaneko! Ekanakae naka maki daabenang ge molee Gode titilo omkahabe ota omon-eta daabeneko! Ibo inabiba nakamak unang maki ib okoko nabibo wa-teniba funaniba I Yesus Klaiste bain-obo gabib kesoa Gode titilo i omyenbieta nabiobo geniba Gode niniinodobtouleb nine! E titilo amit namabokesoa nibo e niniino amitie dobtoulebnomo! Bainobe.

Bainobo galin nakai enin kino wate-memino weng sangobe.

12 Ne nekwal ibo ne ibo kla gobeblibe. Enino ib dimo tam tlebo yo ibomo dlou unemibe! Gode ib bainobogalino naatemang geneta enin sumolo deibonea tenoa ib dimo tamtlamabo kesoa ibo mo dlou unanibtafunanibta Enin olo mema tamtlubenobo, sino enamin enino motam tlubeim blimobo ge funanimibe!13 Sino enin olo Klaiste dim osatam tlubanobiobe. E enin kinowatemebio kesoa Klaiste bainobogabib naka unang ibsa inaniba i eninoibo omyomabiobe. I ibo inayemibo

Page 481: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 4:14 478 1 Fita 5:5seinine! Ibo inaib mole Klaisteimin tlea e titilo keimanomo dimoibo dot seinin sumo seinomabiobe.14 Ibo Yesus Klaiste bainobo gabibkesoa naka mak unang maki iboweng misiam oyemibo ibo seinine!Niminbabe, Gode Hobe titil sumobibabue nibo bekebe biebe. 15 Ibonaka maki mo yenaiba kaanimibe!Eka ibo naka maki inamin naminoayoko mo doisenimibe! Eka kukubmisiamo afet osa mo namibe! Eka iboawaomo kikamibe! Ibo kukubmisiamolo nabib biamo kukub klamin nakaiteniba ib kukub misiamo yang kenibaibo enino omyomabib kesoa ibomo inamibe! 16 Otane ibo Klaistebainobo galin naka kesoa naka makiteniba ibo kukub misiamo omyibaenin kino watemib mole ibo aalo mogenalaibe! Naka mak unang makiibo oye bianiba I Klaiste bainobogalin naka unangobo ge oyebibkesoa ibo Gode niniino dobtoulebnine! 17 Niminbabe, Gode nakaiaunangai kukubo klanamabeo amomeb anobe. Am olo tlamo nakaiaunangai e bainobo gabibi kukubo sinklaneta eka nakaia unangai e wengoomdibihabib ile i kukubo mit klaneaenin sumo omyamabebe. 18Gode buktemo baanoaNakaia unangai kukub ayamo wafu

blibi Gode i hengmino temobiaibo dotlanamabe otaneokok olo dot bumolokobe.E inabe olo bumolok kesoanakaia unangai Gode kukubomo wafueim blim deibonibakukub misiam ota wafu blibile e enin sumo i omyamabebogenobiobe.

19 E inabenamabe kesoa bainobogalin nakaia unanga ibo Gode eninsumo omane tenoa ib dimo tam tlamoibo sbal maine! Gode ibo klanebiokesoa ibo e bainobo gabianiba kukubayamo namine! Sino e baanea Ibosinanomo amit ayam nomabiobogenebuo e bain ele weng baanebioiwat inabenamabe kesoa ibo e wengokla fumbianiba e wengo bainobogabianiba kukub ayamo namine!

5Bainobo galini kimanin naka ibo

bainobo galini kla kimaine!1 Bainobo galin nakaia unangai

kimanin naka ibo ne weng makobaabenamabibe. Nesa bainobogalin nakaia unangai kima bli kesoane makob ib ulabobe. Nene kindim ye Klaiste enin kino watemeaatemibiobe. Sinanoa e titilo ayalinamin einobuo keim anomo dimoete nete nanoba amit nomabbiobe.2 Ne weng mako ibo baabenamabioinaminobe. Gode bainobo galin nakamak unang maki makob eil sibsibiulab kesoa ibo i kla kimaine! Ibomo funanibta Ni denomabbiota nakamaki menganiba Okok olo nainegabiobo ge fumbianibta okok kemibe!Gode baanea Ibo okok olo naminegenebio kesoa ibo sbalma okokbianiba seinine! Ibo mo funanibtaNi okok olo okok kebianoba monioboka bianobte ge fumbianibta okokkemibe! IboGodewengo kla gobonibawafu bianiba okok kemine! 3 Bainobogalini kimanin naka ibo bainobogalin nakaia unangai kima biaibosbal wengo mo baabenibta Kukubayam olota namine ge oyemibe! Iboibmaye kukub ayam wafu blibta i ibkukub ayamo namibo yatenibta isakwafueine! 4 Ibo inaib mole bainobogalin nakaia unanga nib KimaninNaka Sume tenea e inamin naminayam ayamo ibo omyamabeo o moblimanomobabe. Amit namabobe.

Nib bobol tem funino amitie ayamfunomo!

5 Tembal ibsa naka gangi wengokla wenteye bianiba ili weng baa-nimib iwat namine! Eka bainobogalin nakaia unanga ibo alukum un-tak nganin kukubo deiboniba nakamak unang maki daabesese nine!Niminbabe, Gode buk temo baanoaGode untak nganin nakai wengo

omdibiyebe otane nakaiaunangai untak nganin blimile kla daabenamabebogenobiobe.

Page 482: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Fita 5:6 479 1 Fita 5:146 Inamin kesoa ib bobol tem

funino omabbuniba Gode oha bianibaKobo ni daabeneba kla kimanalege ohamine! Sinanoa Gode am oloomfakanebuo tlamo e niniin sum iboomyamabebe. 7 Emaye ibo kla kimabie kesoa ib bobol tem abilo omonibae dimaniba baabaniba Ni daabenalegeine! Niminbabe, e bain ibodaayebebe. 8 Ibo kla funaniba aalalinodeiboniba hananiba angkikinine! Ibmakaae Gululame til laione ulabobe.Til laione eili bum haabianea inadowonite genea hen haabie inaneaGululame bainobo galin nakaiaunangai bainobo galino watwatdabenang genea hen haabiebe.9 Ibo ib bainobo galino sbal manibaGululame tolobo geniba dobbiaine!Niminbabe, ibo tekein kebib yotabe.Bainobo galin nakaia unangai bibmakbib mako enin kino watemebib yotaibsa inanibta enin kino watemebiobe.

10 Gode ibo dlakanea baaneaSinanoa ne inamin namino ayamoibo omyia ibte Klaist ete nanibaamit nomabiobo genebiobe. Memaloibo enin kino watememomabibotane o amito mo nomobabe.Gode daayemin kukubo mit kesoae sinanomo kukub ayamo iminomyenea daabenea ibo dosbal maneatitil sbalo omyamabebe. 11 E titil sumolo amit namabobe. Bainobe.

Mubiang wengobe.12 Ne futan olo ne ninge Sailas

eta weng omkaha bita dolanebe. Eamitie Klaiste wengo wente bianeaele weng baaneme iwat nabinabebe.Ne weng gwab ele baabei olo Godebain wengobe. E ibo kla daayebekesoa ibo weng olo wente bianiba ibbainobo galino sbal maine! 13 Bibolo nakaia unangai homoni kukubmisiamo nabibo makob Bebilon bibseli nabib inabiobe. Bainobo galinnakaia unangai bib ele blib isa ibobaabeniba Klayam blibte ge baabei-bobe. Gode isa dlakanebiobe. Ekane miine Mak esa klayam blibte ge

baabenebe. 14 Ibo ib nekwali bain-obo gabibi kla gobeniba ni nekwaloKlayamblibo ge baaniba heitdabesesebianibte! Klaiste nakaia unanga ibobobol ayam bianibte! Ne wengo bay-otabe. Fita neta ib futan olo dolaomfubenamabebe.

Page 483: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Fita 1:1 480 2 Fita 1:12

2 FitaFitae futan olo mubiango

dolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.Fitae futan olo dolanea Yesuse

bainobo galin nakaia unangai om-fubenebiobe. Naka maki teniba i dimwengo oyebib kesota Fitae i dosbalmanamin wengo baabeneta Ibo nisino Yesuse titil sumo watemobbuobobolo funaine ge baaneta futan olodola omfubeneta dosbal manebiobe.

1:1-2 Mikiktem wengobe.1:3-21 Yesuse bainobo galin nakaia

unangai kukubo namino wen-gobe.

2:1-22 Dim wengo aleyemin nakaiwengobe.

3:1-18 Mubiang wengobe.1 Saimon Fita ne Yesus Klaiste okok

naka eka e okok namasanin naka naneta futan olo dolania bainobo galinnakaia unanga ibo omfubenamabibe.Nib God esa eka nibo hengmino temobiobo dotlanebio nakae Yesus Klaistesa i ibo daabeniba bainobo galinoomyiba ibo Yesuse bainobo gabib ke-soa ib bainobo galino dot ayammakobni bainobo galino ulabobe. I inaminnamin kukubo nabibo dot molotobe.2 Ibo God esa nib Sume Yesus Klaistesa kla tekein kebib kesoa i dumo ibodaaye bianiba bobol ayam omkayem-ine!

Gode nibo baabenea Ibo ne nakaunangobo genebiobe.

3 Gode titilo sum eka e kukub osaayam nabe. E nibo dlakanea niboe bainobo genoba e tekein kenob-biobe. E funanea I makob YesusKlaiste kukub ayamo wafune inanibaisa kukub ayamo wafueine gene ke-soa e titil sumo nibo omyebuo titilolo nibo daayebua nibo Klaiste kukubayamo kla wafu biobobe. 4 E bainwengo dot ayamo nibo baabeneaDabalim nakai ili bobol tem funinmisiam ota wafu bliba i kukubmisiam

olo watwat dayebu otane ne ibo in-amin namin ayamo omyenia daabeikesoa ibo dabalim olo kukub misi-amo deiboniba kining aniba makobne ulab aine genebuo e wengo bain-obe. E inanea nibo daabenebio ke-soa nibo dabalim olo kukub misiamodeibonoba kining anoba makob Godeulab anomabbiobe.

5 Ibo Gode inanea daabenebu olobobolo fumbianiba Yesuse bainobogalino sbalma wafueine! Ibo inabianiba kukubo afet olosa wafunine!Kukub olo inaminobe. Kukub ayamwafunin kukub osa eka Gode inaminnamin kukubo tekein kenamin kukubosa 6 eka kukub misiamo nanomgaibo ib bobol temo baanoa Yeyegesoa deibonamin kukub osa eka iboinamin namino kukubmisiamo tlemoib bainobo galino sbal manaminkukub osa eka Gode kukub ayamonamin kukub osa eka 7 ib nekwalidohalila daayemin kukub osa ekagobenin kukub osa otabe. 8 Iboinaniba kukub olo kla wafueib molenib Sume Yesus Klaiste kukubo klatekein kenomabiobe. Ibo YesusKlaiste kukubo kla tekein kenimiboe wengo kla wente bianiba ele wengbaaneme iwat namomabiobe. 9 Inaotane nakaia unangai kukub olo monaim blim blibi ile makob nakai kinotum gebenobua i inamin naminoklao mo watemebibbai ulabobe. Ekai sino hengmino hengabiba Gode ihengmin olo omtlabenebuo bobolodokobenobiobe.

10Ne nekwal ibo Gode dlakanea ibobainobo geibbiobe. Gode inanebuaibo Gode bobolo amitie fumbib ke-soa ibo tekein keniba Gode ni mo-ton dlakanebio kesoa nibo emiobogeine! Ibo inamib mole e kukubomo deibonomabibbabe. 11 Ibo kukubolo nabinib biamo sinanomo Godeibo baabenea Tline genea ibo ulanibae kimanin bib unomabiobe. NibSume Yesus Klaiste bib olo kimaninnakabe. E ibo hengmino temo blibodotlanebio naka nabe. 12 Ibo e bakabianiba amit nomabiobe. Ne wengolo ibo oyebio ibo tekein keniba weng

Page 484: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Fita 1:13-14 481 2 Fita 2:3moton olo sbalma wafu bliobe. Neweng olo amitie oyemabio o mit-makamo inaminobe. Ibo o bobolofunine genita oyemabibe. 13-14 NibSume Yesus Klaiste baatnenea Koboamito mo biebta sinanomobabo, heb-mamsab kaanamabeobo ge baatnenekesoa memalo ne afen bli dim yeibo weng olo baabenia ib bobol temfunino omsbalmanamabibe. Ne funa-nia Kukub olo ayamobo ge funaiobe.15Ne weng olo dolai kesoa sinanoa nekaanimio ibo weng olo amitie kibian-iba funine!

Ni Yesuse titil sbalo watemobbiobe.16 Ni nib Sume Yesus Klaiste titil

osa eka e imin tlamabeo weng osabaabenobbuo weng olo dim weng-babe, bain wengobe. Ni besa wengonini bobol tem funino mo baabenob-biobabe. E titil sumo nini kino wa-temobbio kesota weng olo baabenob-biobe. 17-18Sino nite Yesus ete nanobautnoba amgolim ut bioba Gode abilimut danea baanea Ele ne miinobo! Ne ekla goba biania seinhabibo ge baaneawentobbiobe. Aye Gode Yesuse nini-ino dobtouleb bianea titil sumo ayalinamin einobuo omale kesoa e niniinsum anea ni atemobbuo weng olosaibo baabenobbiobe.

19 Ni inamin namin olo watemobkesoa ni Gode weng omkeimalinnakai wengo dolaibbuo bainobogenobbiobe. Weng olo bainobe.Ibsa inaniba i wengo dolaibbu olokibianiba kla funine! Niminbabe,Gode weng omkeimalin nakai wengele dolaibbu olo makob mililambiotemo ayale einoa nibo inaminnamino watemnabobo ulab kesoaweng olo nibo daabenoa Godekukubo tekein kenomabbiobe. IboYesuse bainobo geniba ib boboltemo e dababbanimibo e makobboman tebua awitnino mawenoabomat genoa ayal einin kenaboinanamabebe. Memalo Gode wengomkeimalin nakai wengo dolaibbuotanibo daabebio bita Yesuse imintlamabebe. 20-21 Ibo kla wentine!Nibo tekein kebob yotabe. Gode weng

omkeimalin nakai wengo dolaibbuoili bobol tem funino mo dolaimblimobe. Gode emaye baabenea Ibone weng olo dolaine geseta e Hobeweng olo omyeta dolaibbiobe.

2Gode weng omkeimalin nakabo

geniba dim omin nakai weng sangobe.1 Sinanggwano naka maki Gode

nakaia unangai baka bianiba baanibaNisa Gode weng omkeimalin nakaboge baaibbio inaniba sinanomo nakamaki ib isak temo blibi baanibaNisa Gode wengo aleyemin nakaboge baanomabiobe. Naka eli nakaiaunanga ibo baabeniba Yesuse nibhengmino mo walubeim blimoboge oye bianiba Sume i hengminowalubenebue e wengo omdibi-hamomabiobe. I ina bianiba ibo dimoye biam bianiba baaniba Weng olosaGode wengobo ge oyemomabiobe.Nakaia unangai wanita i wengowentib mole weng olo i bainobogalino watwat dabenamabobe. Iinanomabib kesoa Gode i hengminohebmamsab yang kenea watwatdabenamabebe. 2 Naka eli bainobogalin naka mak unang maki kukubmisiamo aleye bianiba baabenibaKukub olo misiambabo, ayamobo geoyebiba naka homon unang homonii wengo wentubeniba isa kukubmisiam olo namomabiobe. I inamibobainobo galinba nakaia unangaibainobo galin nakaia unangai kukubolo nabibo yateniba Gode kukuboweng dobo weng owemomabiobe.3 Dim omin naka eli bobol temofunaniba Bainobo galin nakai moniooyine ge funanomabib kesoa i ibodim oye bianiba ib monio oiseunemomabiobe. Sinanggwano ikukub klamin nakae Gode baaneaSinanoa naka eli teniba nesuo tlaiboi kukub misiamo yang kenia dlaiaaseinin bib unomabiobo genebiokesoa sinanomo i bain enin kinowatemomabiobe.

Page 485: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Fita 2:4 482 2 Fita 2:164 Sinanggwano abiseli mak isa

inaniba hengaibo Gode i mo deibeimblimobe. E dlanea moniba aseininbib unibbiobe. Memalo i dabalemililanea holo unebue tem daakbianiba Gode i kukubo klanamabeoamo waiso bliobe. 5 Sinanggwanonakaia unangai kukub misiamonabibo Gode mo deibeim blimobe. Eaaye dabane tenea yalebiobe. OtaneNoa ele kukub moloto wafu bianeaGode wengo omkeimabe kesoa esaeka naka mak unang maki 7 isa iGode kla kima bia klayam bisiobe.6 Sodom bib sel isa Gomola bib selisa i kukub misiamo nabibo Godeyatenea akile gamanea tenea bibasu olo kibaibbiobe. E inanebiokesoa nakaia unangai kukub misiamonabib mole funaniba Sinanomo Godenisa inabenamabebo ge funanibatosianine! 7 Eka Lot ele naka molotkesoa Gode e mo watwat dabaimblimobe. Lote bib olo seli tamankukubo wafu blibo yatenea e boboloilum omfubabiotabe. 8 Lote nakamolot kesoa bib olo baka bianea ikukub misiamo nabibo watemeyebianea eka am homono weng misi-amo obiba wente biam bianea boboloilum omfuba binobiobe. 9 Godebib olo seli watwat dabene otane eLote mo watwat dabaim blimobe. Edobtlanebio kesoa naka mak unangmaki Sume wengo kla wente bianibakukubo e namine gabe ota nabinimibie daabenea kukub misiamo i dimotam tlamo dotlanamabebe. Ekanakaia unangai kukub misiamo nabibnaka unang ile e tekein kebe kesoa emo daabenemebabe. E deibenebuasinanoa mubiang amo bomanoa enakaia unangai kukubo klanamabeodimota e i kukubmisiamo yang keneawatwat dabenamabebe. 10 Dim ominnaka eli Gode wengo omdibiha binibbiamo molo yang kenea enin kinowatemomabiobe. Naka eli bobol temofunaniba Gode wengo besabo genibaweng omdibiha bianiba ili bobol temfunin ota wafu bianiba unang tamanohengabiobe.

I untak nganin naka kesoa i abiseli

weng dobo weng oyemino mo tosi-ambibbabe. 11 Abiseli dim omin nakaeli gaiseibbiobe. I titilo sumobe.Otane abiseli Sume kin dimo naka eliweng dobo wengo mo oye bianibaeka mo baanibta I naka misiamoboge oye biam blibbabe. 12 Ina otanedim omin naka eli inamin naminomotekein kebibbao weng doboweng owebinabiobe. I bobol tem funino makobeil halebi bobol tem funino ulabobe.Gode naka eli makob nakai eil halebibumoniba yenaiba kaanabib inaneayenanea kaanomabiobe.

13 Eka i kukub misiamo naka makunang maki omkaye binib biamoGode i kukub misiamo yang keneaenin kino watemomabiobe. Nakaeli funaniba Kukub misiamo tab dimnamino ayamobo geniba seinwe bian-iba tab dimyenabiba nakamakunangmaki i kukub misiamo watemeye bin-abiobe. Naka eli inaniba kukubmisiam olo nabibo seinwe bianibaib imeno baka wembiam bliba nakamakunangmakimobainobo gabibbaii kukubo yateniba baaniba Bainobogalin nakaia unangai kukubo misi-amobo genomabiobe. 14 I unangiyatemaibo amitie bobol wayebua niobi dleb denobtabo ge fumbiam bian-iba i kukub misiamo mo deibueimblim amitie omeb tam te kabiobe.I naka mak unang maki bainobogalino mo sbal maim blimi menweng men weng baabeniba dlab-maiba hengmino hengabiobe. I ami-tie naka mak unang maki inaminnamino bobolo waye binabobe. Iina binabib kesoa Gode i kukub misi-amo yang kenea watwat dabenam-abebe. 15 I kukub ayamo deibonibakukub misiam ota wafu blibo i makobBeoe miine Belame ulabobe. Sinang-gwano Belamemonio kla gobo bianeafumbianea Ne kukub misiamo nan-imio naka maki ne kukub misiamowaloniba monio onine ge fumbianeaina binebiobe. 16 E inabea til dongkieinakai wengo mo obinabibba otanee kukub misiamo iname kesoa eletil dongkie nakai weng delabbanea

Page 486: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Fita 2:17 483 2 Fita 3:8baabanea Keb kukubo misiamobo gebaabanea wentenea e kukub misiamoimino namino tosiana deibosebe.

17 Dim omin naka eli makobdabal misiamo imeno mo damaimblim kenabo inaniba i naka makimo daabeim blimobe. I makobabilim uto ayungo eing tomonggenoa abil aamuke einea soko tenoadabale daabanang genabua gloletenea fubonea iibo wa oleb onontlanea soko tenamino denabo inanibaisa nakaia unangai mo daabeimblimobe. Gode baanea Sinanomonaka eli moniba mililanobio bib yenomabiobo genebiobe. 18 I ili untakngambianiba wengo mitmakamblimo obiam bianiba taman kukubosa kukub misiamo afet osa o bobolofumbianiba nakaia unangai kukubmisiamo deibueibbuei men wengmen weng oye bianiba kukub olomisiambabo, nibo namomo ge oyebiam bliobe. 19 Dim omin naka eliobianiba Ibo ni wengo wentenibainamib mole hekmel wengo ibo mokimanomobabo, inamin namino ilibbobol tem funin ye namomabiobo geoyebib otane i ili bobol tem funinomo nabibbabe. Ili hengmin kukubonabib ota i bobol tem funino kimabiobe. Niminbabe, nakai kukubowafu blibo kukub olota i kimabiobe. 20 Nakai nib Sume YesusKlaiste nibo hengmino temo biobodotlanebio nakae wengo wentenibakukub misiamo deibo biaib otane iimin kukub misiamo naib mole i dotmisiam aniba i sino hengmino wafubinibbio gaisonomabiobe. 21 NakaiYesuse kukub moloto mo tekeinkeim blim binib biamoi enin kinowatemomabib otane ole mensabe.Otane nakai Yesuse hekmel wengomoloto tekein kebianiba omdibibinib biamo ile i enin kino dot sumwatemomabiobe. 22 Sinanggwanofaninwali moton wengo baaniba Tiliusano fua unib biamo imin tenibadowonomabiobo, eka eil isak nakaiaayo fuelabenimibo imin moniba eilbuldakamo dakdeko fofou binabiobogeibbio inaminobe. Nakaia unangai

Yesuse wengo wenteniba hengminodeibueibbu otane i imin hengminohengaib mole i makob tila eila eliulabobe.

3Sume imin tlamabebe.

1 Ne nekwal ibo ne sino ibofutano dola omfubeibuo memaloimin dola omfubenamabibe. Futanoasu olo temo ne baabenia Ibo wengayamo wente bianiba ib boboltemo bobol tem ayam funine gebaabeibiobe. 2 Ibo sino Gode wengomkeimalin nakai wengo baaibbioimin fumbianiba eka nib Sume YesusKlaiste nibo hengmino temo biobodotlanebio nakae wengo e okokdlasanin nakai ibo oyebib weng osafumbiam nine!

3 Ibo olo tekein keine! Mubiangamo bomanang gamo dimo wengdobo weng omin naka eli tenibaili bobol tem funin misiamo wafubianiba 4 baabeniba Yesuse baaneaNe imin tlamabibo genebuo otane emo tlim blim bie yole e fatnabene?Sinanggwano nib faninwali kaaib-buo dim osa eka memale biob dimolosa inamin namin olo mo afetaimblim makob sino Gode klane bin-abo olota ye biobo ge omomabiobe.5 I Gode inamin namin olo nanebuokweimiki deibo bliobe. I mo fu-nanibta Sinanggwano abil esa dabalesa blim biota Gode baanea Tam telegeneta abile tam tleta eka dabal eleaaye sole tem daak danea kelanea ob-bia utlebio bita 6 sinanota Gode iminbaaneta aaye ei tenea nakaia unangaiyenanea kaaibbiobo ge fumbiam blib-babe. 7Gode baanea Abil esa dabal esao as olatounia watwat dabonamabibogenebio amo waiso biebe. E baaneaNe nakaia unangai kukubo klanam-abi amo tlamo nakaia unangai kukubmisiamo nabinib biamuei ne alukumwatwat dabena biania eka abil esa da-bal esa o ase olatounamabibo genebuotane i inamin namin olo bobolo mofumbibbabe.

8 Sume bobol tem fumbeo Amolokiemo dimo makob bifol homono

Page 487: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Fita 3:9 484 2 Fita 3:181,000 obe. Eka bifol homono 1,000o dimo ole makob am olokiemoboge fumbe kesoa e am osa bifol osakimino kukubo nib kimino ulabbabe.Ne nekwal ibo Gode kukub olobobolo mo dokobenomone! 9 Nakaiaunangai maki funaniba Sume motonwengo baanea Ne Yesuse imin dabaiatlamabebo genebuo e inamin naminofiab nabianea e Yesuse mo dabaneatlim blim biebo gabib otane e baininanamabebe. E ibo dohalinin nakakesoa e funanea Nakaia unangaimoniba aseinin bib unaniba kaanibaalang namanamino, misiamobodeblia i hengmino deiboniba ibobol temo deskinaniba omoniba neomnensiba dlano geneta debiebe.

Dabal esa abil esa blimanamabobe.10 Sume Yesuse tlamabeo makob

nakaia unangai inamin namino ayokhenin nakai teniba doisenomabibo imo tekein keim blim keniba dlanabibinaniba Sume imin tlamabeo amo imo tekein kebibbabe. Am olo dimounine sume tlebianea eka abile bli-manea eka afok osa alim esa awitninosa alukum aso kibanoa blimanam-abobe. Eka dabal elesa eka inaminnamino alukum dabal ele dimo bu osaaso kibanamabobe.

11 Inamin namin olo inanoa bli-manamabo kesoa ibo kukub ayamokla wafu bianiba namine! Ibo kukubmisiamo mo wafunimibe! AmitieGode kukub ota wafunine! 12 IboYesuse imin tlamabeo amo bobolofumbianiba E hebmamsab tleko gefumbianiba waisa nine! Am olodimo abile kibanea blimanea eka afokosa alim esa awitnin osa kibanoamakob aay anamabobe. 13 Godesino baanea Ne imin tlamio abilemekli klania eka dabale mekli klanaianakaia unangai kukub molot ota edimo nanomabiobo, i kukub misiamoyo dimomo namomabibbabo genebiokesoa nibo am olo waisonomo!

Nibo klanoba Sume waisanomo!14 Ne nekwal ibo am olo waiso blib

kesoa ibo sbal maniba kining bianibainamin namin kukub misiamotakaboniba besa bianiba ib bobol

temo Gode tenaniba makob aibbuasinanomo Sume imin tlameo iboseinyemeko! 15 Wentine! NibSume nakaia unangai hebmamsabomo watwat dabenamabebabe. Efunanea Nakaia unangai i kukubmisiamo nabibo deiboniba i boboltemo deskiniba omoniba ne omnibmole ne i hengmino temo blibodotlanamabibo genea waise biebe.Nib neke Fole inangge baaneadolanebiobe. Gode e bobol temfunin ayamo omale kesoa e ib futanoinangge baanea dola omfubenebiobe.16 Ne weng olo dolaio inaminobe.Yesuse imin tlamabe kesoa ibo kukubmisiamo deiboniba Gode kukubota wafueine ge baanita weng olodolaiobe. Fol esa weng olo e futantemo alukum inangge baanea dolafanebiobe. Wengo atosino e futanolo temo nibo o mitmakamo tekeinkenamino bumolok bianobta tekeinkebuobe. Nakaia unangai bainobogalino sbal maim blim blib isa ekamaki bobol tem funin blim isa FoleGodeweng olo dolanebu osa eka Godewengo mak osa i afet deskinanibadim baaniba Weng olo mitmakamoinaminobo ge obinabib kesoa iwatwat danomabiobe.

17 Ne nekwal ibo tekein kebiobe.Dim omin naka eli ne baabei tlomabibkesoa ibo klaniba Gode wengo klafunine! Ibo Gode hekmel wengoomdibihabib naka eli wengo mo wen-taibe! Ibo i wengo wenteniba Godewengo deibueib mole kukub olo misi-amobe. Ibo Yesus Klaiste wengo modeibueimblim ib bobol temo kla funibmole ibo ayam nomabiobe. 18 IboSume Yesus Klaiste nibo hengminotemo biobo dotlanebio nakae tekeinkebib kesoa ib tekein kemino sumanoko! E ibo daaye binebio kesoa iboe kukubo bobol ota amitie funine! Iboamitie memalosa sinanomosa E nini-ino sumobo ge ohamine! Bainobe. Newengo bayotabe. Fita neta ib futanolo dola omfubenamabibe.

Page 488: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 1:1 485 1 Yon 2:1

1 YonYone futan olo mikiktemodolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo60 ese mak blimanota Yone futan olodolaneta Yesuse bainobo galin nakaiaunangai omfubenebiobe. Yon eleYesuse okok aleyemin naka etabe. Enakaia unangai baabenea Ibo Godekla goba blib inaniba nakamak unangmaki kla gobe nine ge baabenea ekaweng mak ole naka maki obianibaDabalim naka ile hengmin gam kesoaYesuse mo dabalim naka moton aimblimobo ge obiam blib kesota Yonebainobo galin nakaia unanga elibaabeneta I weng olo dim obiobo gebaabe nanebiobe.

1:1-4 Mikiktem wengobe.1:5–2:29 Ayal esa mililanamin osa o

wengobe.3:1-24 Godememe isa eka Gululame

meme isa i wengobe.4:1-6 Gode Hob esa hob misiam isa

i wengobe.4:7-21 Gode gobenin kukubo mit-

makamobe.5:1-21 Kukub misiamo gaisonamin

wengobe.

Yone futan olo dolanea Yesuse bain-obo galin nakaia unangai bib mak bibmak ye blibi omfubesebe.

1 Sinanggwano dabale mo klaimblimo dimo Klaiste binebiobe. Eniniin afeto Afen Smik OmkayeminWengobe. Ni e wengo kla wen-tenoba eka nini kino atenanobbiobe.Ae, ni e kla ateme bianoba eka nikweilono melebananobbio kesoa ni eweng sango ibo dola omfubenomab-biobe. 2 Naka ele afen smiko mit-makamobe. E Aye Gode tena bin-abibbua tlea ni atemobbio kesoa nie afen smiko amit nino weng sangoibo baabenomabbiobe. 3 Ni inaminnamino wateme binobbu osa ekawente binobbu osa o weng sango

memalo ibo baabenomabbiobe. Nisaeka Aye God esa eka e miine YesusKlaist esa ni bobol temo makob am-biob kesoa ibsa inaniba ib bobol temomakob aine getabe. 4 Ni weng oloibo dola omfubenomabbio kesoa nibseinino sum anoko!

Nibo ayale dim nomo!5 Gode ayalobe. Esuo mililanamino

blimobe. Weng olo Gode miineni baabenebua eka nisak ibobaabenomabbiobe. 6 Nibo kukubmisiam wafunob mole nibo makobmililambio tem tab biob inaminobe.Eka nibo kukub ayam wafunobmole nibo makob ayale dim biobinaminobe. Nibo baanoba Nite Godete nanoba ni bobol temo makobambiobobo genomob otane nibosma mililambio tem tab nob molenib wengo dimobe. Nibo kukubomoloto mo wafubiobbabe. 7 Ina otaneGode ayal dim bie inanoba nibsa ayaldim nob mole nibtem bainobo galinnakaia unangai mak item nanobanib bobol temo makob anoba emiine Yesuse ilemo nib hengminofubabenoa omtlabenoa nibo kininganomabbiobe.

8 Nibo baanoba Ni hengminoblimobo genob mole ninib boboltem funin ota dim obuobe. Wengmotono nib bobol temo blimobe.9Ekanibonib hengmino omkeimanobmole Gode weng moton omin kesoae kukub moloto nanea nib hengminosa eka nib kukub misiam osaalukum omtlabenea kining klayamanomabbiobe. 10 Gode baaneaNakaia unangai alukum hengmingamobo genebio kesoa nibo baanobaNi hengmino blimobo genob moleweng olo mitmakamo makob nibobaanoba Gode dim omin nakabo gebaabanomabbio kesoa e wengo nibbobol temo mo bibe biobabe.

2Klaiste nib daayemin nakabe.

1 Ne meme ibo ne futan olo dolaomfubenamabio Ibo hengmino mohengamibe genita dolanamabibe.

Page 489: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 2:2 486 1 Yon 2:17Otane naka make hengane mole nakamolote Yesus Klaist eta naka eledaabanea e Aye Gode baabanea Nenaka ele hengmino walubaibio kesoakobo e hengmino omtlabanale gebaabanamabebe. 2 Nakaia unanganibo alukum hengmino hengabobkesoa Gode nibo dosuambe otaneYesus Klaiste funanea Ne i hengminoomtlabenano genea tenea atdimokaanea e ileme singanea nib heng-mino omtlabene kesoa Gode yateneae mo dosuambebabe. E inanebuoninibkiem ninib hengmin otaomtlabenano geneta tlim blimobe.E alukum dabalim sel nakaia unanganib hengmino omtlabenano genetadaak tlebiobe.

3 Nibo Gode hekmel wengo wafubiob mole nibo tekein kenoba ni bainGode meletanobo genomabbiobe.4 Naka make baanea Ne Yesusetekein kebibo geneme otane e Godehekmel wengo mo wafunim blimkene mole e dim omin nakabe. EGode moton wengo e bobol temoblimobe. 5-6 Ina otane nakae Godewengo wafu bie naka ele e Gode klagoba biebe. Eka nakae waneta baaneaNete God ete nanoba bobol temomakob biobobo gene mole e kukubayamo wafunamabeo makob YesusKlaiste kukub ayamo wafu binebioinaneta wafuneko! Nibo inanob molenibsa e meletanobe.

Nakae bainobo galin nakaia unangaigobe bie mole e ayale dim wat biebe.

7 Ne nekwal ibo ne hekmel wengolo ibo dola omfubenamabio memawengbabe. Ibo sino Klaiste memabainobo geib dimo hekmel weng olowenteniba tekein keibbiobe. 8 Inaotanememawengo o isak temo bu oloinaminobe. Ib sinwalo gobesese ninegetabe. Klaiste ib sinwalo gobesesenin kukubo wafu blibo nakaia unan-gai yateme bianiba tekein kebiobe.Niminbabe, mililanamino bliman bli-man bebianoa ayal motone tubu tububebebe.

9 Naka make baanea Ne ayal dimblibo geneme otane e bainobo galin

naka mak unang maki mo gobeimblim kene mole e sma mililambiotem tab biebe. 10 Naka make bain-obo galin naka mak unang maki gobebie mole e ayale dim bia inaminnamino dababmanoa hengmino hen-ganamino blimobe. 11 Otane nakamake bainobo galin naka mak unangmaki mo gobeim blim kene mole esma mililambio tem tab haabianeadeibo klao mo watemebebabe. Nim-inbabe, e mililambio tem tab biae kino mililubabua mo temebebabe.12 Gode Yesuse nanebuo bobolo fu-nanea o yan ota e ib hengminoomtlabenebio kesoa e ib hengminobobolo imino mo funemebabe. Einanebio kesoa ne meme ibo ne fu-tan olo ibo dola omfubenamabibe.13 Aywal ibo Klaiste dabale mo klaimblimo dimo binebue tekein kebib ke-soa ne futan olo ibo dola omfubenam-abibe. Naka tembal ibo Naka Misiametitilo gaisaibbio kesoa ne futan olodola omfubenamabibe.

14Nememe iboAye kla tekein kebibkesoa ne futan olo ibo dola omfube-namabibe. Aywal ibo Klaiste dabalemo klaim blimo dimo binebue tekeinkebib kesoa ne futan olo dola om-fubenamabibe. Naka tembal ibo sbalmabliba Gode wengo ib bobol temobibebua ibo Naka Misiame titilo gai-saibbio kesoa ne futan olo ibo dolaomfubenamabibe.

Ibo dabalim olo inamin namino mogobo nimibe!

15 Ibo dabalim olo inamin naminkukubmisiam osa eka inamin naminoafet osa o bobolo mo wayemone!Ibo dabalim olo inamin naminobobolo wayebo mole ib bobol temoAye Gode gobanin kukubo blimobe.16 Dabalim olo kukubo enaminobe.Inamin namin kukub misiamo bobolwayemin osa eka inamin naminokino watenoba bobol wayeminkukub osa eka nakai Ni inaminnamino homonobo geniba untaknganin kukub osa kukub olo Aye moomkayebebabe. Dabalim omiobe.17Dabal esa eka inamin namino dabalele dimo bua nakaia unangai bobolo

Page 490: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 2:18 487 1 Yon 3:5wayebo osa blimanamabo otane Godenaka make baabanea Kobo inaminnamino nanale genea nabinabe nakaeta amit namabebe.

Gode Dofakamin Naka Dim Omineweng sangobe.

18 Ne meme ibo dabale blimanam-abeo amo meb tlobe. Ibo wente-biba i baaniba Naka make Ne GodeNemfakamin Nakabo ge obianea dimobinabe nakae tlamabebo geibbuoibo tekein kebiobe. Sino dim ominnakai homoni teniba baaniba Ni GodeDlakamin Nakabo geibbio kesoa nibotekein kebuobe dabale blimanamabeoamo meb tlobe. 19 Naka eli GodeDofakamin Nakae afin am binibbiomole i e bainobo galin naka unangnibo baka biomabib otane i nibo deibeunibbio kesoa nibo tekein kebuobe iGode Dofakamin Nakae meletanbabe.

20 Ina otane Klaiste Gode Hobe ibodobyebio kesoa ibo alukum Gode bainwengo tekein kebiobe. 21 Ne futanolo ibo dola omfubenamabio ne mobaanita Ibo Klaiste moton wengo motekein kebibbabo genimibabe. IboKlaiste moton wengo tekein kebiobe.Moton wengo mo deskinanota dimweng anomoba kesoa ne futan olo ibodola omfubenamabibe.

22 Dim omin naka ele wanete?Nakae baanea Yesuse Gode Do-fakamin Nakababo geneme naka etadim omin nakabe. E Gode miinemo bainobo gabeba kesoa e Aye Godesa mo bainobo gabebabe. Naka eleNe Gode Nemfakamin Nakabo geobianea dim obinabetabe. 23 Nakaewaneta baanea Gode miine bainbabogabe naka ele e Aye Gode mo tekeinkebebabe. Eka nakae waneta Godemiine bainobo gabe naka ele e AyeGod esa tekein kebebe.

Gode Hob eta bain wengo nibo aleye-bebe.

24 Ibo sino Gode wengo wentibbioweng olo mo baleiso nimibe! Klawafueine! Ibo sino Gode wengo wen-tibbio amitie wafunib mole ibte AyeGod etem e miin etem naniba ibbobol temo amitiemakob nomabiobe.

25 Sino Klaiste emaye bain wengobaanea Ne afen smike amit ninedobyamabibo genebiobe.

26 Naka eli ibo dim baabeniba ibbainobo galino watwat dabenom gen-abib kesoa ne i weng sango ibo fu-tan olo dola omfubenamabibe. 27 Inaotane ibole Klaiste Gode Hobe dobye-bua e ibo baka bianea aleyebe ke-soa ibo naka maki alebeine genaminoblimobe. Niminbabe, Gode Hobeibo inamin namino alukum aleyebeodimbabe, bainobe. Ibo ewengowentebianiba Klaist ete naniba bobol temomakob bianibte!

28 Ae, ne meme ibo ibte Klaist etenaniba bobol temo makob bianibte!Ibo inabib mole Klaiste abilim da tleanibo atemaobo aalo mo genalomab-biobabe. Nibo funanoba Ni kukuboklayamobo genomabbiobe. 29 Ibotekein kebiobe, Yesuse naka molo-tobe. Inamin kesoa nakaia unangaikukubo moloto wafu binabib ile Godemelelobe.

3Nibo Gode melelobe.

1 Dowe! Aye Gode nibo kla gobebie kesoa e baanea Ibo ne melelobogabebe. E nibo inangge oyebe kesoanibo bain e melelobe. Dabalim nakaiaunangai Gode mo tekein kebibbakesoa i Gode melel nibsa mo tekeinkebibbabe. 2 Ne nekwal ibo memalonibo Godemelel otane sinanomonibofatnamin nomabbione? Malobe. Inaotane sinanoa Klaiste imin tlameonibo e kla atenoba deskinanobamakob e ulab anomabbiobe. 3Nakaiaunangai Yesuse tlamabeo waisa blibnaka unangi baaniba Yesuse bainye tlea ni atemomabbiobo genibai kukub misiamo deiboniba makobYesuse kukub ayamo wafu binabeinaniba isa kukub ayam ota wafubliobe.

4 Nakae waneta hengminohengabe mole e Gode hekmelwengo omdibibebe. Niminbabe,hengmin ole Gode hekmel wengoomdibiminobe. 5 Ibo tekein kebiobe,Klaiste hengmin blime nakaia

Page 491: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 3:6 488 1 Yon 3:21unangai hengmino omtlabenanggeneta daak tlebiobe. 6 Nakaiaunangai wanita ite Klaist ete naniba ibobol temo makob biaibi i hengminomo henga binabibba otane nakaewaneta hengmino hengabe naka ele eKlaiste mo tekein kebianea e kukubomo wafu nabiebabe.

7 Ne meme ibo naka make te-nea ibsu ye tlanea e bobol temofunanea Ne i dim baabeia i kukubayamo deibueine genea e dim ominwengo baabene mole ibo e wengomo wentaibe! Nakae waneta kukubomoloto wafu bie mole e naka molo-tobe. E makob Klaiste ulabobe.8Sinanggwanosamemalosa Gululameamit ye hengabe kesoa nakae wanetahengmino amit hengabe mole e Gu-lulame meletanobe. Gululame inabinabe kesota Gode miine daak te-nea dabalim ele tlanea Naka Misiamele okoko alukum watwat dabananggeneta daak tlebiobe. 9Nakae wanetaGode miin am bie naka ele heng-mino mo hengabebabe. Niminbabe,e Aye Gode mit deib unaneta e heng-mino deibo biebe. 10 Nibo nakaiaunangai kukubo yatemnoba Eli Godemeletanobe eka elile Gululame mele-tanobe genom gob mole i kukubnabib ota yatemomo! Nakaia unangaiwanita kukub ayamomowafunaminodeibo nabianiba bainobo galin nakamak unang maki mo gobenim blimkenaib mole i Gode meletanbabe.

Nibo Yesuse bainobo galin nakaiaunangai gobesese nomo!

11 Ibo Yesuse nena bainobo genibaweng olo wentem tlibbuo inaminobe.Nibo bainobo galin nakaia unangaigobesese nomo! 12 Kene nanebio yonibo mo inamobe! E Naka Misiamemeletan aneta ele ninge ananeakaanebiobe. E nimin keneta e ningeananeta kaanebue? Niminbabe, ekukubo nabeo misiam anoa eka eninge kukub ota molot ano kesoae watemnea atliaubasota ananetakaanebiobe.

13 Bainobo galinba nakaia unangaibainobo galin ibo mo gobeim blim

keib mole ibo mo bobol hekhekfunimibe! 14 Nibo nib nekwalibainobo galin nakaia unangai klagobe biob mole nibo tekein kenoba niaseinin bib unemin deibe deibanobaafen smik bib deib eta bebuobegenomo! Eka nakae waneta bainobogalin nakaia unangaimakimo gobeimblim kene mole e kaanamin smikesma e bobol temo biba bie kesoaaseinin bib deib eta bebebe. 15Nakaewaneta bainobo galin nakaia unangaimaki mo gobenim blim kene molee bobol temo makob naka yeminnakae bobol temsabe. Ibo tekeinkebiobe, naka yemin nakae boboltemo afen smike amit nine blimobe.16Gobenin kukubo inaminobe, Klaistenib alango dokonea atdimo kaanebiokesoa nibo tekein kebuobe, kukub ologobenin kukubobe. Nibsa inanobabainobo galin naka mak unang makigobe bianoba enino i dimo tlanggamo nibo tosianino deibonoba ialango dokonoba kaanomo! 17 Nakamake inamin namino homon otanee bainobo galin naka make inaminnamino blime mo dobhalila daabaimblim keneme naka ele e Gode mogoba biebabe. 18 Ne meme ibonibo nib nekwali kla gobe bianobadaayemino mo deibonobta besasital ota obianobta ni gobe biobobogalaobe! Nibo kla gobe bianobadaayemomo!

19 Nibo tekein kebuobe, niboinanomobo Gode moton wengowente bianoba ete nabianoba boboltem ayam nomabbiobe. 20Otane niboinamin namino nanobbuo bobolofunanoba bobol ilumo omfubenomole nibo enangge fumbianoba nibobol temo tekein kemino menotane Gode tekein kemino sumoboge fumbianoba bobol ayam nomo!Niminbabe, e inamin namino alukumtekein kebebe. 21 Ne nekwal ibonibo inamin namino nanobbuobobolo funanomobo nib boboloilumo mo omfubeim blim kenomole nibo tekein kebuobe, Godenib bobol temo kla watemeyebekesoa nibo funanoba Ni kukubo

Page 492: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 3:22 489 1 Yon 4:12klayamobo ge funanomabbiobe.22 Nibo Gode wengo wente bianobae bobol tem funino wafu biob kesoanibo baabanoba Kobo ni inaminnamino mo daabenale genomobo edaaye binabebe. 23 Gode nibo oyebianea Ibo ne miine Yesus Klaistebainobo gabianiba eka Klaiste baaneaIbo bainobo galin nakaia unangaigobesese nine genebuo ina bianibagobesese nine ge oyebebe. 24 Nakaiwanita Gode wengo wentebib ile itemGod etem naniba i bobol temo makobbliobe. Gode e Hobe nibo dobyebiokesoa nibo tekein kebuobe, God etemnibtem nanoba bobol temo makobbiobobe.

4Gode Hob esa hob misiam isa i weng

sangobe.1 Ne nekwal ibo hobe weng

omkeimalin nakai homoni monibabib mak bib mako haabianiba nakaiaunangai baabeniba Hobe ni bekebebiebo gabianiba inamin namin wengooyemibo ibo weng olo hebmamsabomo bainobo genimibe! Ibo i wengonaateniba tekein keniba weng olobain Gode Hobe weng bleka dimomin hobe weng eso geniba motonmanibte! 2 Gode Hob esa eka dimomin hob isa naatememin kukuboenaminobe. Nakae waneta baaneaYesuse Gode Dofakamin Nakabe, edaak tenea dabalim olo naka nebiobogenemole eta bain GodeHobe e boboltemo biba bieta baanamabebe. Wengolo wenteniba tekein keine! 3 Inaotane nakae baanea Yesuse GodeDofakamin Nakababo, e mo daaktenea dabalim olo naka nebiobabogene mole e hob ele Gode Hobbabe.Hob ele nakae Ne Gode NemfakaminNakabo ge obianea dim obinabehobobe. Sino i baaniba Naka make NeGodeNemfakaminNakabo ge obianeadim obinabe nakae tlamabebo gebaaiba wentibbuo memalo dimo hobele tenea dabalim ele biebe.

4 Ne meme ibo Gode meletankesoa ibo dim weng omkeimalinnakai wengo omabbubeibbiobe.

Niminbabe, Hobe ib bobol temobibe bie e tata kenea hob afetedabalim nakaia unangai bekebebie gaisanebiobe. 5 Dim wengomkeimalin naka eli dabalim oloinamin namino weng sang ota obibadabalim nakaia unangai i wengowentebiobe. Niminbabe, i dabalimolo kukub ota wafu bliobe. 6 Otanenibole Gode meletanobe. Nakaiaunangai Gode tekein kebibi nibwengowentebib otane nakaia unangai Godetekein kebibba ile nib wengo mowentebibbabe. I inabib kesoa nibotekein kebianoba Ele Hob Motonetabe, eka elele dim omin hob etabegabianoba tekein kebuobe.

God eta gobenin kukubo mit-makamobe.

7 Ne nekwal ibo wentine! Gobeninkukubomit ole God etabe. Inamin ke-soa Nibo bainobo galin nakaia unan-gai gobesese nomo getabe. Nakaewaneta naka mak unang maki gobebie mole e Gode miinobe. E Godetekein kebebe. 8 Nakae waneta nakamak unang maki mo gobeim blimbie mole e God esa mo tekein ke-bebabe. Niminbabe, God ele gob-enin kukubo mitmakamobe. 9 Godefunanea Ne nakaia unangai gobeninkukubo alebenano genea emiine yan-makobe dabanea daakenea dabalimele daak tlebio kesoa nibo e niniindimo afen smike amit nine dobomab-biobe.

10Nibo Gode goba biob ota gobeninkukubomitmakama bleka? Yeye gob-enin kukubomitmakamo enaminobe.Gode emaye nibo kla gobe bie kesoae miine dabanea daak tenea dabalimele tlebiobe. Nibo alukum hengminohengabob kesoa Gode nibo dosuambeotane e miine Yesuse funanea Ne ihengmino omtlabenano genea teneaatdimo kaanea e ileme singanea nibhengmino omtlabenea Gode Yesusenaneowateme kesoa emo dosuambe-babe.

11 Ne nekwal ibo Gode inanebuanibo kla gobe bie kesoa nibsa inanobanakamak unangmaki gobesese nomogetabe. 12 Nakaia unangai Gode

Page 493: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 4:13 490 1 Yon 5:9atemnamini blimobe. Nibo nakamak unang maki gobesese biob moleGod etem nibtem nanoba bobol temomakob bioba e gobenino nib boboltemo sibbebenamabobe.

13 Gode Hobe nibo dobyebio ke-soa nibo tekein kebuobe, God etemnibtem nanoba bobol tem makobbiobobe. 14 Eka Aye Gode e miinedabane tlebu ole e Nakaia unangaihengmino temo blibo alukum dot-lanano geneta dabane daak tenetadabalim ele tlebiobe. Nibo Godeinanea Yesuse dabanea daak tlea ate-mobbio kesoa naka mak unang makio wengo omkayebuobe. 15 Nakaewaneta baanea Yesuse Gode miinobogeneme nakae etem God etem nanibai bobol temo makob bliobe. 16 Iina blib kesoa nibo tekein kenobaobianoba Bain Gode nibo kla gobebiebo gabuobe.

God eta gobenin kukubo mit-makamobe. Nakae waneta gobeninkukubo wafu bie mole etem Godetem naniba i bobol temo makobbliobe. 17 Nibo Gode gobeninkukubo nib bobol temo sibbenobiomole sinanoa Gode nakaia unangaikukubo klanang game dimo niboGode kin dimo biaobo funanoba Nikukubo klayamobo ge funomabbiobe.Niminbabe, nibo dabalim olo bianobanib kukubo nabobo makob Klaistekukubo ulab wafu biobobe. 18 Nibbobol temo Gode gobenin kukubosibbebebio mole tosianin kukubokululabenoa unoa tosianin kukuboblimanamabobe. Tosianin kukubomitmakamo enaminobe. Naka makehenganea e hengminomolo enin kinowatemamabeo bobolo funananeatosiambe mole Gode gobenin kukuboe bobol temo blimobe.

19 Sino Gode nibo gobe binebiokesoa nibsak ina bianoba naka makunang maki gobe biobobe. 20 Nakamake baanea Ne Gode goba blibogeneme otane e bainobo galin nakaiaunangai mo gobeim blim kene molee dim obebe. Niminbabe, e bainobogalin nakaia unangai yatemebei mogobeim blim kesoa e Gode mo atemin

blim esa mo goba biebabe. 21 Klaistehekmel weng olo nibo baabeneaNakae waneta Gode goba bie molee bainobo galin nakaia unangai makisa gobeneko genebiobe.

5Dabalim olo kukub misiamo gaison-

amin wengobe.1 Nake waneta baanea Yesuse bain

Gode Dofakamin Nakabo gabe molee Gode miinobe. Eka waneta aalebegoba bie mole e melel nibsa gobebiebe. 2 Inamin kesoa nibo Godegoba bianoba e hekmel wengo wafubiob mole nibo tekein kebuobe, niboGode melel isa gobe biobobe. 3-4NiboGode goba biob mole nibo e hek-mel wengo wafunomabbiobe. Godemelel nibo alukum titilsa kesoa nibbainobo galino sbal manoba dabalimolo inamin namin kukub misiamodeibonoba gaisonobbiobe. Inanob-bio kesoa nibo Gode hekmel wengowafu biobo bumolokbabe. 5 Nakaebaanea Yesuse bain Gode miinobogabenakae dabalimolo inaminnaminkukub misiamo gaiso gaiso biebe.

Yesus Klaiste Gode miinobo galinwengobe.

6 Yesus Klaiste abilim ut daneadaak tenea aaye fuelanea ekaatdimo kaanea ileme singa nanebuanibo kukubo asu olo watenobatekein kenoba E bain Gode miinobogabuobe. E mo daak teneta Aayeeleta fuelanano geneta daak tlimblimobe. E Daak tenia aaye fuelaniaeka atdimo kaania ileme singanananogeneta daak tlebiobe. Eka Hob esaobianea Olo motonobo ge obinabebe.Niminbabe, e moton weng ominHobobe. 7 Nibo kukubo asumatna yowatenoba tekein kebianoba Yesusebain Gode miinobo gabuobe. Kukubolo enaminobe. 8Hobe kukub osa ekaYesuse aaye fuelanebuo kukub osaeka atdimo kaanea ileme singanebuokukub osa mito asumatna yo niboalebenoa tekein kebianoba Yesusebain Gode miinobo gabuobe. 9 Nibo

Page 494: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

1 Yon 5:10 491 1 Yon 5:21nakai wengo wentebuobe. Godewengo nakai wengo gaisonobio kesoae e miine weng sango baabenebuoolota wentemomo! 10 Nakae wanetaGode e miine weng sango baabenebiowente bianea baanea Weng olomotonobo geneme nakae e kla tekeinkebianea Yesuse bain Gode miinobogabebe. Ina otane naka make Godee miine weng sango baabenebiowentenea e mo bainobo geim blimkene mole kukub olo makob e baaneaGode dim omin nakabo genamabebe.11 Weng olo enaminobe. Gode afensmike amit nine nibo dobyebuo omitmakam ole e miin etabe. 12Nakaewaneta Gode miine e bobol temobiba bie mole e afen smike amit ninedebebiobe. Eka nakae waneta Godemiine e bobol temo mo biba biebamole e bobol temo afen smike amitnine blimobe.

Afen smike amit nine wengobe.13 Ne futan olo dolania nakaia

unangai Gode miine niniin dimobainobo gabib ibo omfubenamabioinaminobe. Ne funania Ibo tekeinkeniba ni afen smike amit ninedobobbiobo geine genita futan olodola omfubenamabibe. 14 Nibo Godebaabanoba Kobo ni inamin naminkukubo daabenano gabebo daabenalegenomobo e nib wengo wenteneabain inanea daabenamabebe. 15 Nibotekein kebuobe, nib wengo Godeohabobo wentebe kesoa nibo ohabianoba Kobo ni inamin naminkukubo daabenale gabobo e baininanea daaye binabebe.

16 Nakae waneta bainobo galinnaka make atemebea e hengminomako henganeme otane hengmin oloe mo ananota kaanamabeba mole enaka ele beteno daahabea Gode edaabanea afen smike dabaleko! Neweng ele baabei olo nakaia unangaihengmino hengabib otane o moyenanoa kaanomabibba o weng otabaabeiobe. Ina otane nakai hengminoolokiemo nanimib ota nakai yenanoakaanomabiobe. Ne mo baanitahengmino yo hengabib biamo e

beteno daayemeko geim blimobe.17 Kukub misiam namino alukumhengmin otane hengmino makonakai mo yenanota kaanimibbabe.

18 Nibo tekein kebuobe, Godememei hengmino amito mohengabibbabe. Niminbabe, Godemiine i kla kima bie kesoa NakaMisiame i kukub misiamo moomyamebabe.

19 Nibo tekein kebuobe, nibo Godemeletan otane Naka Misiame nakaiaunangai Gode mo bainobo gabibbaialukum kima biebe.

20Eka nibowengmak osa tekein ke-buobe, Gode miine tenea nibo tekeinkemino omye kesoa nibo obianobaGode motonobo gabuobe. Eka niboafen smike amit ninemitmakameGodesa e miine Yesus Klaist esa i bakabiobobe.

21 Ne meme ibo inamin naminkukubo tenoa Gode ib bobol temobibe bie dobblang kebenomo kesoaibo kukub olo namino deibueine! Newengo bayotabe. NeYonneta ib futanolo dola omfubenamabibe.

Page 495: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

2 Yon 1 492 2 Yon 13

2 YonYone futan olo omitodolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo60 ese mak blimanota Yone futan olodolaneta Yesuse bainobo galin nakaiaunangai omfubenebiobe. Naka makifunaniba Yone futan olo dolaneaunang mak ota omfubonebioboge obinabib otane naka homonile funaniba E futan olo Yesusebainobo galin nakaia unangai bibolokiemo blib ita omfubenebiobo geobinabiobe. Yone enangge baabeneaIbo naka mak unang maki gobesesebianiba dim omin wengo aleyeminnakai kukubo klaine! Ibo i wengo mowentubenimibe ge baabenebiobe.

1-3 Mikiktem wengobe.4-6 Gobenin kukubo wengobe.7-11 Dim omin wengo mo wen-

taibe!12-13 Mubiang wengobe.1 Ae unang obo God emi kem-

fakanebio obsa eka ob meme isaibo ne bainobo galin nakaia unan-gai kimanin naka neta futan olodola omfubenamabibe. Ne ibo klagobe blio nenekiembabe. Nakaiaunangai alukum Gode moton wengotekein kebib isa ibo kla gobe bliobe.2 Niminbabe, Gode moton wengo nibbobol temo bibe bio amitie bibenam-abobe. 3 Aye God esa eka e miineYesus Klaist esa i bain ye nibo gob-eniba dohalila daabeniba bobol temayamo omyine getabe.

Nibo gobenin kukub ota wafunomo!4 Ne sino wentia i baaniba Ob

memei maki Aye baanea Ne motonwengo kla wafueine genebio i klawafu bliobo gesiba wentenia nekla seimbinibiobe. 5 Ne unangobo ne weng mako baabkenamabioobo mo funanebta E hekmel wengolo mema weng baatnenebo ge

funanemebe! Yeye nibo Klaistemema bainobo gebanob dimo wengolo tekein kenobbiobe. Wengolo inaminobe. Nibo gobesesenomo getabe. 6 Gobenin kukubomitmakamo enaminobe. Nibo Godehekmel wengo kla wafunomo! Ekaibo Gode hekmel weng olo sino wentebinibbu osa memalo wentebib osa oenaminobe. Ibo naka maka unangmaki gobeine getabe.

Ibo dim omin wengo mo wentaibe!7Dim omin nakaia unangai homoni

moniba bib mak bib mak olo unebibinakaia unangai mo oye bianibtaYesus Klaiste daak tenea dabalimolo naka nebiobo galin wengo moomkayebibba kesoa naka eli Ni Godedlakamin Nakabo ge obianiba dimobib itabe. 8 I inabib kesoa ibo klaine!Ibo melek klabiam binibta sinanotainamin namin ayamo dlom gaiboalukum dline! Ibo dim omin naka eliweng ota wenteye biniba sinanoa iboinamin namin ayam olo dlomabibodeibonimiobe. 9 Nakae waneta nakaiwengo wentenea Klaiste wengodeiboneme naka ele Gode e boboltemo mo biba biebabe. Otane nakaewaneta Klaiste aleyebeo wengo klawafu bie mole Aye God esa e miin esai e bobol temo biba bliobe. 10 Nakamake Klaiste aleyebeo wengo mowafueim blim bianea ibo aleyemanggenea tenea ib am ele tle moleibo mo baabanibta Kobo ye tlebogenibta debeb tam ta ib am tamo modanimibe! 11 Ibo inaib mole e okokmisiam olo daabanomabiobe.

Mubiang wengobe.12 Ne wengo homono ye bua

baabenamabi otane memalo ne futantemo mo dola omfubenimibabe. Nefunania Ne monia ibsu na tlia toulabianoba weng obianoba baabeiawentibta kla seinomo gabibe. 13 Obdab tlemino God emi omfakanebio omemei Obo klayambiebte ge baabkei-bobe. Ne wengo bayotabe. Yon netaib futan olo dola omfubenamabibe.

Page 496: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

3 Yon 1 493 3 Yon 12

3 YonYone futan olo mubiangodolanebuotabe.Tekein kemin wengobe.

Yesuse atdimo kaanea iminhananea ulanea abilim unebuabifolo 60 ese mak blimanota Yonefutan gwab olo dolaneta naka makeniniino Gaiase omfubanebiobe. YoneGaiase kukub ayamo nabeo seinhabianea baabanea Kobo Daiotlefisekukub misiamo nabe yo klanale gebaabanebiobe.

1-4 Mikiktem wengobe.5-8 Fole baanea Gaiase kukubo

ayamobo genebiobe.9-10 Fole baanea Daitlofise kukubo

misiamobo genebiobe.11-12 Fole baanea Demetliase

kukubo klayamobo genebiobe.13-15 Mubiang wengobe.1 Ae ne nek Gaias kobo ne bainobo

galin nakaia unangai kimanin nakaneta keb futan olo dola omfubkenam-abibe. Ne kobo kla gobke blibe.

2Ne nek kobo ne beteno daake bia-nia Gode baabania Kobo Gaiase bain-obo galino sbalma bie kesoa kobo eaal dimo kimaba bieba ginina inaminnaminao klayam bianete ge ohabibe.3 Sino bainobo galin naka maki tenibane baatneniba Gaiase Gode motonwengo wente bianea kukub ayamowafu binabebo gesiba wentenia klaseimbinibiobe. 4 Naka maki tenibabaatneniba Keb memei Gode mo-ton wengo kla wente bianiba kukubayamo wafu bliobo ge baatnesibawentenia ne kla seimbibe. Ne seininolo seinin afeto gaisonobe.

Gaiase kukub ayam wafu biebe.5 Ne nek kobo nakai Gode wengo

ometniba bib mak bib mako aleyemhaablib nakai teniba keb bibo tlaibokobo i sino mo tekein kebebba otanekobo i kla daaye binabeb kesoa kebkukub olo klayamobe. 6 Naka elimaki teniba ne bib ele tlaniba bain-obo galin nakaia unangai ele blibi

baabeniba Gaiase ni kla gobe bianeadaayebe bita deiba tlobobo ge baabei-bobe. Kobo inabeba Gode kla seineko!7 Niminbabe, i moniba bib mak bibmako Klaiste okoko daayebib otanenakaia unangai bainobo gabibbai iinamin namino mo yang kebibbabe.8 Inamin kesoa bainobo gabob nakaiaunanga nibo Gode wengo aleyemhaablib naka eli daaye bianoba itenibtem nanoba Gode weng motonookoko okok kemomo!

Daiotlefise wengobe.9 Ne futano dolania bainobo

galin nakaia unangai omfubei otaneDaiotlefis ele ne weng olo omdibinebianea mo wentebebabe. E untakngambianea funanea Ne bainobogalin nakaia unangai komok ananoge fumbebe. 10 E inamin naminkukub misiamo homono nabianeaeka ni weng misiam oye bianeadim oye biam biebe. Eka mak olenakai Gode wengo bib mak bib makoaleyem haablib nakai teniba e bibele tlaibo e mo dleb taneta e amtam daneta unino mo dokaye biamnabebabe. Eka naka mak isa nakaeli daabenom gaibo e tolobo geneadaabenom genabib naka eli fotebenabiam bianea baabenea Ibo lotuo molotu kemibe gabinabebe. E inabekesoa ne tenia e bib ele tlamioe inamin namin kukub olo nabeowengo omkeimanamabibe.

11 Ne nek kobo naka maki kukubmisiamo namibo kobo mo yatenebtakebsa inamebe! Kukub ayamo namibota yatenebta kebsa namale! Nakaewaneta kukub ayamo wafu bie mole eGode meletanobe. Eka nakae wanetakukub misiam wafu bie mole e Godemo tekein kebebabe. 12Nakaia unan-gai homoni obianiba Demitliase nakaayamobo gabinabib olo bainobe. Ebain ye kukub ayam wafu binabebe.Nisa obianoba E kukub ayam wafubinabebo gabobo ibo tekein kebiobe,ni weng olo motonobe.

Mubiang wengobe.

Page 497: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

3 Yon 13 494 3 Yon 1513 Ne wengo homono ye bua

baabkenamabi otane memalo nefutan temo mo dola omfubkenam-abibabe. 14 Ne funania Ne moniakebsu na tlita toula bianobta wengobianobta baabkenano gabibe.

15 Kobo bobol tem ayam biebte!Keb nekwali alukum ele blibi baanibaKobo klayam biebte ge baabkeibobe.Kebsa ni nekwali kebsu blibi elekiemolokiem klayam blibte ge baabenale!Ne wengo bayotabe. Ne Yon neta kebfutan olo dola omfubkenamabibe.

Page 498: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yut 1 495 Yut 7

YutFutan olo Yut etadolanebiobe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo50 ese mak blimanota Yesus esa Yemsesa i ninge Yute futan olo dolaneaYesuse bainobo galin nakaia unangaiomfubenebiobe. E funanea Ne futanolo dola omfubeia wateniba i bainobogalino sbal maniba dim omin wengoaleyemin nakai kukubo klaminegeneta dola omfubenebiobe.

1-2 Mikiktem wengobe.3-16 Gode wengo omdibihamin

nakai wengobe.17-23 Bainobo galino sbalma wafu-

namin wengobe.24-25 Gode niniino dobtouleb nin

wengobe.1 Ne Yut Yemse ning Yesus Klaiste

okoknakaneta futanolo dolaniaGodedlakanebio naka unang ibo omfube-namabibe. Nib Aye Gode ibo kla gobebia Yesus Klaiste ibo kima biebe.

2 Ne Gode baabania Kobo idohalilaneba bobol ayamo omyenebakla gobeneba isak naka mak unangmaki gobenaniba i gobesese ninkukub olo sum anoko ge baabaiobe.

Gode wengo omdibihamin nakaiweng sangobe.

3 Ne nekwal ibo ne kla gobe blibe.Ne sino fumbiania Ne futano ibodola omfubenia Gode okok sumonanea nibo alukum hengmino temobiobo dotlanebio wengo baabenanogabi otane memalo ne weng afetmako funai kesoa dim omin nakaiib isak temo blibi i weng sangofutan temo dola omfubenamabibe.Weng olo inaminobe. Gode sinoe bainobo galin wengo e nakaiaunanga ni omyebuo weng afetoimino mo omyamabebabe. Ibo wengolo wenteniba bainobo geniba sbalmaniba kla wafueine! Ibo dim ominnaka mak unang maki weng afeto

oyebibi baabeniba Weng olo bainoboge baabeine! 4Nakamaki Godewengoomdibihabib otane i dim baaniba Ninaka ayamobo geniba teniba Godebainobo gabib naka unang ib isaktemo bliobe. I naka mak unang makidim baabeniba Gode nibo daabenekesoa nibo taman kukubo namobmole e mo dosuananamabebabogeniba kukub misiam olo amitienabinabiobe. Ina binabib naka unangeli nib Sume wengo omdibihabiobe.I bobol tem funin olo misiamobe.Yesus Klaiste elekiem eleta nib komokekanib Sumnabe. SinanggwanoGodebuk tem wengo baanoa Ne nakaiaunangai inabib ile ne i kukubmisiamonabibo yang kenia dlaia aseinin bibunomabiobo genobiobe.

5 Sinanggwano Islel nakaia unangaiIsib betan ye bliba Isib teni Islel tenienino omkayebiba Sume Isleli dlet-nea Isibo deiboniba bib mak onsibotane sinanoa naka mak unang makie mo bainobo geim blim keib kesoae yalebiobe. Ibo olo tekein kebibotane ne imin ib bobol tem funinoomsbal mabeia weng olo imin funinegenitabe. Makob Gode Islel nakaiaunangai e wengo omdibihabibi wat-wat dabenea inanebio inanea e dimominnakai ib isak temoblib elisawat-wat dabenamabebe. 6 Sinanggwanoabisel mak isa inaniba Gode okokayamo omye otane i e wengo ombi-abaniba i bibamo deiboniba ili boboltem funin ota wafu bianiba hengamibkesoa Gode sen saye gebenebua milil-ambio tem tabo amit ye bliobe. I yebianiba Gode nakaia unangai kukuboklanamabe am sumo tlamabo waisobliobe. Am olo tlamo dim ota Godeabisel eli kukub misiamo naibbuoyang kenea dlanea aseinin bib un-omabib kesoa ibo weng sang olo modokobenomone! Gode dim ominnakai ib isak temo blib elisa watwatdabenamabebe. 7 Ibo sinanggwanoGode Sodom bib osa eka Gomola bibosa nabonebuo funaine! Sodom bibsel isa Gomola bib sel isa eka bibmakomeb meb yo sel isa i kukubo makob

Page 499: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yut 8 496 Yut 14-15abisel eli kukubo ulab wafu bianibatamano henga bianiba eka mak olenakaia unangai deibeniba naka makitenaniba tlan misiam habiam nabibkesoa Gode i kukub misiamo yangkenea akile kikanea daakenea bibo yoseli alukum kibaibbio kesoa nakamakunang maki tekein keniba Gode nakamisiamunangmisiami inanea i kukubmisiamo yang kenea aso dlatouneaamit eintesomabiobo gabiobe.

8 Dim omin nakai ib isak temoblib elisa inaniba kukubmisiamo yotanabianiba i kukubo nabib olo makobIslel nakaia unangai Gode wengoomdibiha binibbio ina biam bianibaeka abisel misiami nabinibbio inabiam bianiba eka Sodom bib sela Go-mola bib sela i nabinibbio ina biamblib kesoa Gode isa inanea aso dla-tounea amit eintesomabiobe. I dammisiamo temaibo i bobolo wabesoa ikukub misiamo nabianiba nib Sumewengo omdibiha bianiba eka abiseliweng dobo weng oye biam binabiobe.9 I abiseli weng dobo weng oyebibkukub olo dot misiamobe. Sinangg-wano abiseli komoke Maikel ete Gu-lulam ete naniba weng alang wengobianiba Waneta Mosese dame de-beb unamabene? ge baase baase blibotane Maikele Gululame weng dobowengo mo baabaim blimobe. E Gulu-lame baabanea Sume emaye kemsua-naneko ge baabanebiobe. 10 Ina otanedim omin naka eli inamin naminoo mitmakamo i mo tekein kebibbaoweng dobo weng owe binabiobe. Imakob eila tilai bobol tem funin blimiulabobe. I bobol temo tekein kebian-iba Inamin namin kukubo misiamobogabib otane kweimiki nabib kesoa oi bobol temo watwat dabenamabobe.11 I enin kino watemomabib kesoaklaine! I kukubo makob sinanggwanoKene Gode wengo omdibiha bianea eninge ananebio naka esa eka Belamebaanea Naka om ibomonio onib molene Islel nakaia unangai kukub misi-amo aleyemabibo ge baanebio nakaesa ekaKola esa i kukuboulabobe. Ko-lae e komoke Mosese wengo omdibi-habe kesoa Gode ananea kaanebiobe.

Eka dim omin naka elisa Gode wengoomdibihabib kesoa Gode isa watwatdabenamabebe.

12 Ibo ib nekwali tenaniba imenowembianiba Gode bobolo funomgaibo dim omin naka elisa tenibaib imeno baka wembinabiobe. I mofunanibta Ni kukubo misiamobo gefumbibbabe. I inaniba ib imenobaka wembianiba kukub misiamonabianiba aay misiam wembiambianiba gabamon temo mimau bebuaGode weng dobo weng ohabib kesoanaka mak unang maki ibo yatenibabaabeniba Bainobo galini kukubomisiamobo gabiobe. Naka makiimeno blim bibe biam otane dimomin naka eli i bobolo mo funanibtadaabenimibbabe. I deibeniba imenoimaye mifin wembinabiobe. I makobabilim uto ayungo eing tomonggenoa abil aamuke einea sokotenoa dabale daabanang genabuaglole tenea fubonea iibo wa olebonon tlanea soko tenamino denaboinaniba isa nakaia unangai modaayebibbabe. I makob iwato hoonansoa kimanino deibueibbua halalgenoa mit baka gemelo blelanoagatanoa abianabo inaniba i makobhami ulab kesoa i naka mak unangmaki mo daayebibbabe. 13 Dim ominnaka eli kukub misiamo keim anoanakaia unangai watemebibo makobaaye tlebua binea banea aasiksiko getdanea nakaia unangai watemnabibinaminobe. Eka i Gode kukubodeiboniba kukub afet ota wafu blibomakob awitnino abilim uto o alangodeibonoa dela monoa afet mawenaboinaminobe. Gode naka eli bibomililambio tem ye klaubenebiobe. Iye bianiba amit nomabiobe.

14-15 Sinanggwano Gode e wengoAdame molofeite Inoke omalea etekein kenea ib isak temo dim ominnakai maki tam tlomabiobo gene ke-soa e baanea Sume nakaia unangaikukubo klanang genea abisel homonhomoni dletnea tlamabebe. Nakaiaunangai e wengo mo wafu blibbai ikukub misiamo nabibo yang kenea

Page 500: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Yut 16 497 Yut 24-25enin kino watemomabiobe. Heng-min naka unangi Godewengo omdibi-habib kesoa Gode nakaia unanga eliweng misiam ohabibo molo yang ke-nea i enin kino sum watemomabiobogenebiobe.

16Dimomin nakai ib isak temo blibibaaniba Naka maki kukub misiamoni omkayebib kesoa i kukubo misi-amobo gabianiba weng dobo wengoye bianiba eka i inamin namino wa-teniba bobolo wabeno mole ili boboltem ye dlo dlo binabiobe. I ili untakngam bianiba naka mak unang makiafobeingo bobolo wayebua dim oyebianiba oise une biam binabiobe.

Nibo nib bainobo galino sbalma wa-funomo!

17 Otane ne nekwal ibo dim ominnaka eli kukubo mo wafunimibe!Ibo sino nib Sume Yesus Klaisteokok dlasanin nakai wengo omkeimabinibbuo bobolo kla funine! 18 Isino ibo enangge baabeniba Mubiangamo bomanang gamo dimo nakamak unang maki bainobo gabibbaiteniba Gode ib sinwalo tlaye bianibaaben giye biam bianiba Gode wengoomdibiha bianiba ili bobol temfunin misiam ota wafu bianibakukub misiam olo namomabiobo gebaabeibbiobe. 19 Nakai inabib ilebainobo galin nakaia unanga ibodim oyebiba ibo bobol tem hekhekfumbianiba maki bainobo gesib ekamaki dimobo gesib bianiba wengalang weng baase baase nomabiobe.I dabalim nakai bobol tem funin otawafu bianibtabe. Inabib naka eli GodeHobe i bobol temo blimobe. 20 Inaotane ne nekwal ibo i wengo mowentaibe! Ibo Gode wengo bainobogeibbio kesoa ib bainobo galino sbalmaniba ib sinwalo daabesese bianibaGode Hobe e titilo ibo daayebeaGode nganhamine! 21 Gode ibo klagobe bio bobolo mo dokobenomone!Ibo olo amitie fumbianiba nibSume Yesus Klaiste imin tlamabeowaisanine! E ibo dohalimbe kesoae imin tlameo ibo kukub ayamoomya ibo afen smike doboniba

amit nomabiobe. 22 Ibo naka makunang maki i bainobo galino klaomo sbal maim blim bianiba dimese bain ese gabibi dohalilanibadaabeine! 23 Eka mak ile makobimeno aso ulabua nakai hebmamsabotlanabib inaniba i hebmamsabGode wengo omyeniba daabeiba iaseinin bibo mo unaibe! Eka mak iledohalilaniba daabenomabib otane ikukub misiamo ibo omyaib kesoa iboklaine! I kukub misiam olo makobyoumo ninikanobio inabenobio kesoaibo kukub olo takabonibte!

Gode niniino dobtouleb nin wengobe.24-25 Nibo Gode niniino dobtouleb

nomo! Elekiem eleta nib SumeYesus Klaiste dabane daakenea at-dimo kaanea nibo hengmino temobiobo dotlanebiobe. Komok Sumele e titilo ayal inamin einea in-amin namino alukum kima biebe. Etitilo dot beselib kesoa nibo e niniinoamitie dobtouleb nomo! E sinang-gwano binabebua memalosa biebe.Sinanomosa biamabebe. E ibo klakimanea hengmino mo henganimib-babe. E dleb utnea e bib ut danea ibohengmino blimubenoa kining anibaseinomabiobe. Bainobe. Ne wengobayotabe. Yut neta ib futan olo dolaomfubenamabibe.

Page 501: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 1:1 498 Lebelesen 1:7

LebelesenGode Dofakamin Nakaemubiang amo wengo Yone

baabasebe.Tekein kemin wengobe.Yesuse atdimo kaanea imin

hananea ulanea abilim unebua bifolo60 e 65 e mak blimanota Yone futanolo Yesuse bainobo galin nakaiaunanga imi dolabenebiobe. YoneNakaia unangai Sume Yesuse bainobogabib o dafao enin kino watemebibkesota e futan olo dola omfubenetadosbal mananebiobe. E aaubileniniino Fatmos ye klabutam bietaGode inamin namino sinanoa tamtlamabo dam deib alebanea Ne miinee makaai titil osa Gululame titilosa omabbubenebio kesoa nakaiaunangai wanita e bainobo geib molei abilim osa eka mema dabale dimesa klayam nomabiobo geseta Yonewateneta futan olo dolanebiobe.

1:1-8 Mikiktem wengobe.1:9–3:22 Yone weng mako dolanea

bainobo galin nakai mito 7 i om-fubenebu otabe.

4:1–8:1 Yone buk mako geibbua wa-temebu otabe.

8:2–11:19 Abiseli biguloolanomabibo wengobe.

12:1–13:18 Inab esa kulan haleb isa iwengobe.

14:1–15:8 Inamin namino Yone wa-temebu o wengobe.

16:1-21 Diso 7 o tem daako Godeatlihamino sibbenobiobe.

17:1–20:10 Bebilon bib osa kulanhaleb esa dim weng omkeimalinnaka esa Gululam esa i watwatdanomabibo weng sangobe.

20:11-15 Kot sumo wengobe.21:1–22:5 Abilemema esa eka dabale

mema esa eka Yelusalem bibomema osa o weng sangobe.

22:6-21 Mubiang wengobe.1 Sino weng olo ayok binabo biota

Yesus Klaiste omkeimanebe. GodeOloYesuse alebaia e inaminnaminolo

e okok nakai hebmamsab alebeneatam tloko genea alebanea Yesus esake abisake alebanea dabane tenea eokok naka Yon nesu ele tlanea wengoomnenea 2 ne inamin namin olo wa-temnabia ekaGode bainwengo baaneosa eka Yesus Klaiste wengo aletneneosa ne watemnanita ibo baabenam-abibe.

3 Nakai ne Gode weng olo in-amin namino mitda tam tlamabowengo dolai biamo kiniba naka makiwenteniba wafu binimib nakai sei-nine! Niminbabe, Gode baanea In-aminnamin olo nanamabibo genebuoamo meb tlamo inanamabebe.

Yone weng olo dolanea bainobo galinnakai mito 7 i omfubesebe.

4 Yon neta weng olo dolanita bain-obo galin nakai mito 7 ibo Esia betanye blib ibo omfubenamabibe. Godememalosa sinanggwanosa binabebe.Sinanomosa biamabebe. E amit ni-nobe. Eta daabeneta bobol tem ayamomyeko! Eka Gode Hobe titilo 7 obibabue Gode biino kibi kaba sin dayebie esa daabeneta bobol temayamoomyeko! 5 Yesus Klaiste Gode wengoalukum molot omkeimalin nakabe. Esin kaanea hana tlebio kesoa nibsakaanomobo imin hana tlomabbiobe.E alukumkomokwali dabalimolo blibiSum na kesoa esa ibo daabenea boboltem ayamo omyeko!

E bobol temo nibo omyeneakaanea ileme singanea nib hengminoomtlabenea 6 dleb monea e kimaninbib ye danebio kesoa memalo nibo eAye Gode okoko klabianoba makobsinanggwano Gode amo kimaninnakai Gode niniino dobtouleb bianibanabinibbio inamomo! Nakai YesusKlaiste niniino amitie dobtoulebnine! E titilo sum eka e amit nin nabe.Bainobe.

7 Wentine! E hebmamsab ayungtem te tlea nakai dabalim olo blibialukum atemnabiba eka nakai an osasil osa bilbuha binibbio isa atemnanomabiobe. Eka dabalim nakaialukumYesuse atemniba i bobol temomisiamu benoamemomabiobe. Ae ne

Page 502: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 1:8 499 Lebelesen 2:3weng olo baai biamo bain tam tlam-abobe.

8 God Sume baanea Ne sinang-gwano binabibua eka sinanomosabiamabibo genebue wengo bainobe.Sinanggwano e binabebua memalosabiebe. Eka sinanomosa biamabebe.E amit ninobe. E alukum inaminnamino titilsabe.

Yone Gode Dofakamin Nakae atem-sebe.

9 Ne Yon ib nek netabe. Nibdabwalo Yesus emibe. Nibo Godekimanino tem wat biob kesoa niboYesus emibe. O dafa ota nakai Godewasi dofa blibi nibo bobol tem abilosa enin osa omkayebiobe. I inayebibotane nibo alukum sbal mabuobe.Ne Gode wengo omkeima biania ekaYesuse dowan wengo omkeima biambli o dafa ota klabuto ge nemebteniba aa ubile niniino Fatmos eledaib biotabe. 10 Sume singkalin ambomanoa Gode Hobe ne beketne-sea ne gimon kabi etale weng makongambua wenti olo sumobe, makobbigul wengo ulabobe. 11 Weng olobaanoa Inamin namin olo watemaebodolaneba bainobo galin nakai mito 7i omfubenale! Bib olo niniino Efesasosa Smena osa Fegamam osa Taiatailaosa Sadis osa Filadelfia osa Leodisiaosa o blibi omfubenale gesoa wen-tenia 12 ne Nakae wengo onebe eleatemano genia deskina temia tom golayalo 7 bua watem nabiania temia13 naka make ayal olo isak daak biaatemie makob nakai ulabobe. E youmteke dubusanea daaknea skilon daakunea eka gol hale tobonea takaletubusanebua 14 e gabamano namamakob eil sibsibi dim inamin ekamakob ayungo dot nama inaminobe.Eka e kin osa makob atol eimbo in-aminobe. 15 Eka e skilono bininggenobu ole makob nakai tom blaso asbeselibo tem wat olatousiba kibanoabining genabo inaminobe. Ne wentiae wengo makob aayo dito sumo tebebia tlebianoa umbinabo ina bianea16 e kweile kweita sine awitnino 7 wa-funea eka e skem dange kene minime

yanga eka minime yanga nanebuesitalim ele bianea wate tib ele tle-bua e kibio bomat genea makobafoko tubunabo inasea 17 ne atem-nia tosianania makob nakai kaan-abib inania e skil tama bie ye kaaiotane naka ele kweile kweita sine na-funea baatnenea Kobo mo tosiane-mebe! Ne sinanggwano binabibo ekasinanomosa biamabibo, 18 ne afenblibe. Sino ne kaania imin hana tlibuaamit afen biania kaanamin deib osakaanamin bib osa neta kima bli kesoa19 kobo inamin namino watemeb osaeka inamin namino memalo buosaeka sinanoa tam tlamabo osa o wengodolanale! 20 Kobo awitnino 7 o nekweile kweitale dim ele bua watemebosa eka ayalo 7 olosa o mitmakamoinaminobe. Awitnino 7 ole bainobogalin nakai mito 7 o blibi kimaninnaka itabe. Eka ayalo 7 ole bainobogalin nakaia unangai mito 7 o blibitabo ge baatnenebe. Nakae wengobaatnenea wenti ele Yesus etabe.

2Yesuse wengo bainobo galini Efesas

bib seli baabesebe.1 Yesuse imin baatnenea Kobo

weng mako bainobo galini Efesasbibo blibi kima bie nakae wengolo dola omfubaneba enanggebaabaneba Awitnino 7 o ne kweilekweitale wafunia eka ayal golo 7o tem wat haabianita weng olobaabkenamabibe.

2 Ne ib kukub nabibo yatem tekeinkeiobe. Ibo okok sumo klabibo modeibueim blim kesoa ne yatemibe.Ibo inamin namino ib dimo tlebosbalma blibo ne tekein kebibe. Ekane tekein kebio ibo naka misiamimo gobe blibbabe. I baabenibaNisa Yesuse okok dlasanin nakabogabib otane i Yesuse okok dlasaninnakababe. Eka ibo i wengo kla mo-ton sambianiba i kukub nabibo mit-makamo tekein kebiam nabiobe. Idim omin nakabe. 3 Naka makiyatemiba ibo ne kukubo wafu blibkesoa i kukub misiamo omkayebib

Page 503: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 2:4 500 Lebelesen 2:14otane ibo sbal maniba ne mo deit-neim blimobe. 4Otane ne weng makobaabenamabio ib okoko olokiem otamisiamobe. Sino ibo mema bainobogenib dimo ib bobol temo omnenibagotne blib otane memalo ibo ne klaomo gotne blibbabe. 5 Sino ibo kukubayamo nabib otane memalo deibonibkesoa sino nabinibbuo imin funanibaib bobol temo deskinaniba ne om-neniba makob mikiktemo nabinibbioinaine! Eka mo inaim blim kenibmole ne tenia ibsu tlania ayal eleobeisenamabibe. 6 Ina otane kukubayam olo ib dimo sma ye bibebua iboNikolase meletani kukubmisiamo ibomo gobueim blim kesoa ib kukub oloayamobe. Nesa i kukub misiam olomo gobo blibabe.

7Nakaia unangaiwanita GodeHobewengo bainobo galin nakaia unangaibaabene olo wentib mole kla funaomabbaine! Nakai wanita kukubmisiamo Yeye geniba ombiaib moleneAe ge baabeia asiamenakai dowon-aibo i afen smike amit nine dobye-namin asiame dowonomabiobe. Asele Gode damib biebe. Ne wengobayotabo ge baa dolanale ge baatnenekesoa ne futan olo dolania Efesas bibsel ibo omfubenamabibe.

Yesuse wengo bainobo galini Smenabib seli baabesebe.

8 Yesuse imin baatnenea Koboweng mako bainobo galini Smenabibo blibi kima bie nakae weng olodola omfubaneba enangge baabanebaNe sinanggwano binabibe ekasinanomosa biamabibe. Sino ne kaaiotane imin hanaibua memalo afenbianita weng olo baabenamabibe.

9 Bobol tem abil osa enin osa ibdimo tlebo ne tekein kebibe. Eka ibomonia inamin naminao blim otaneGode abilimo inamin namin ayamoafen smik osa bobol tem funin ayamosa omkayebeo homonobe. Nakamaki ibo weng dobo weng oyebibo netekein kebibe. Naka eli baaniba NiYuda naka kesoa ni Gode meletanobogabib otane i Gode meletanbabe. IGululamemeletanobe. 10Namo namo

ibo enin sumo watemomabib otaneibo mo tosianimibe! Wentine! Gu-lulame ibo naatemang genea ib isaktemo klabuto gengkamabebe. Ekaamo 10 o blimanamabo dimo ibo eninkinowatemomabib otane ibo bainobogalino sbalma wafunib mole ne afensmike amit nine dobyamabibe.

11 Nakaia unangai wanita GodeHobe wengo bainobo galin nakaiaunangai baabene olo wentib mole klafuna omabbaine! Nakai wanita kukubmisiamo Yeye geniba ombianibbuakaanib mole i imino mo kaanomabib-babe. Ne wengo bayotabo ge baadolanale ge baatnene kesoa ne futanolo dolania Smena bib sel ibo omfube-namabibe.

Yesuse wengo bainobo galini Fega-mam bib seli baabesebe.

12 Yesuse imin baatnenea Koboweng mako bainobo galin nakai Fega-mam bibo blibi kima bie nakae wengolo dola omfubaneba enangge baa-baneba Ne skem dang teke keneminime yanga eka minime yangananebue afu bli naka neta weng olobaabkenamabibe.

13 Ne ib bibo tekein kebibe. Gu-lulame ib bib olo komok ambia ibobib olo seli kukub misiamo watemibotane ibo sbal maniba ne niniinonemtouleb bianiba bainobo gabian-iba ib bainobo galin olo mo deibueimblimobe. Sino ne inamin naminonabio wengo omkeimalin nakae nini-ino Antifase ib tem nabianiba e neokoko sbalma wafu bia o dafao bibolo seli anaiba kaanebio dimo iboyatemib otane ne niniino mo omwat-neim blimobe. 14 Otane ne wengmako baabenamabio ib okoko olok-iemo misiamobe. Naka maki ib isaktem ye blibi nakae niniino Belamekukub misiamo sbalma wafu bliobe.Belame kukubo inaminobe. E sinang-gwano e dim omin kukubo nakamake niniino Belake alebanea baa-banea Kobo kukub olo Isleli alebenalegesea e inanea hengmin mako alebe-nea i kulani god dim omini heitd-abeniba dowoniba eka taman kukubo

Page 504: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 2:15 501 Lebelesen 2:29wafuna binibbio inabiobe. 15 Ekanaka maki ib isak temo blibi Nikolasemeletani kukubmisiamo sbalmawafublib kesoa 16 ibo i baabeniba Ib heng-mino deiboniba ib bobol temo deski-naine ge baabeine! Eka i mo inaimblim kenib mole namo namo dimone wengo baabenimio makob bainattobo binain kenia naka eli yananam-abibe.

17 Nakaia unangai wanita GodeHobe wengo bainobo galin nakaiaunangai baabene olo wentib molekla funa omabbaine! Nakai wanitakukub misiamo Yeye geniba ombi-aib mole ne abilim imeno memaloayok buo oyena biania eka tomnamaooyenanamabibe. Tom olo oyamabinakai mema niniino tom olo dim watdolanita oyamabibe. Tom olo oyam-abi nakai imaye i niniin olo tekeinkenomabiobe. Naka maki niniin olomo tekein kenimibbabe. Ne wengobayotabo ge baa dolanale ge baatnenekesoa ne futan olo dolania Fegamambib sel ibo omfubenamabibe.

Yesuse wengo bainobo galini Ta-iataila bib seli baabesebe.

18 Yesuse imin baatnenea Koboweng mako bainobo galin nakai Ta-iataila bibo blibi kima bie nakae wengolo dola omfubaneba enangge baa-baneba Ne Gode miinobe. Ne kinomakob atol eimbo inaminobe. Eka neskilono makob tom blaso as beselibotem wat olatousiba kibanoa bininggenabo inaibio neta weng olo baabke-namabibe.

19Ne ib okokonabibo tekein kebibe.Ib bobol temo naka maki omyenibane bainobo galino sbal maniba nakamaki daayebibo ne tekein kebibe. Iboinamin namino ib dimo tam tlebosbalma blib osa ne tekein kebibe.Ib okoko sino nam tlibbuo ayamotane mema nabibo sino gaisonobe.20 Ne ib kukubo olokiemo mo goboblibabe. Unang mako ibsu ye bioyo sinanggwano unango niniinoYesebelo kukubo nabinobuo, osawafu bianoa baanoa Ne Gode wengomkeimalin unangobo gabianoa

dim obo otane ibo mo tolobo geimblimobe. Eka unang olo ne okok nakaitaman deib haanin kukub ota aleyebianoa eka kulani god dim ominiheitdaye bianiba unalin kukubo aleyebiam biobe. 21 Ne funania O boboltemo deskinoko genia deibo biambitemita o mo bainobo genota tamandeib haanin kukubo mo deibueimblim keno kesoa 22wentine! Ne o eninsum osa ginin sum osa omulamabibe.Eka nakai o taman deib omeb haablibnakai i hengmino mo deiboniba ibobol temo mo deskina omnim blimkeib mole isa enin sum osa eka boboltem abil osa omyena biania 23 eka omeletan isa yanaia kaaniba bainobogalin nakai tekein kenomabiobe. Nenakai bobol tem funino kla tekeinkebi kesoa motomania ib isak temonakai elekiem olokiem i kukubonabibo molo yang kenamabibe.

24 Otane Taiataila bib sel mak ibokukub misiam olo mo nabibbabe.Ibo o weng olo aleyebo mo wafu-nim blim bianiba eka Gululame wengayok osa mo tekein kebibba kesoane kukubo afeto mo omyamibabe.Weng olo baabenimio 25 ibo ib bain-obo galino sbalma wafu blibta neimin tlano! 26 Nakai wanita kukubmisiamo Yeye geniba ombianiba nekukubowafu biambiniba kaanibmolene titilo omyia nakaia unangai da-balim olo blibi kimaniba 27makob neAye titilo omnebua nakaia unangaikima bli inaniba isa titilo omonibaGode meletanbai kima bianiba kukubsbalo omkaye bianiba yebiba kulilam-omabiobe. 28 I inamiba ne bomantebuo awitnin osa omyamabibe.

29 Nakaia unangai wanita GodeHobe wengo bainobo galin nakaiaunangai baabene olo wentib mole klafuna omabbaine! Ne wengo bayotaboge baa dolanale ge baatnene kesoa nefutan olo dolania Taiataila bib sel iboomfubenamabibe.

3Yesuse wengo bainobo galini Sadis

bib seli baabesebe.

Page 505: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 3:1 502 Lebelesen 3:121 Yesuse imin baatnenea Kobo

weng mako bainobo galin nakai Sadisbibo blibi kima bie nakae weng olodola omfubaneba enangge baabanebaNe Gode Hobe e titilo 7 o bitnebuaawitnino 7 olosa kima bli naka netaweng olo baabkenamabibe.

Ne ib okoko nabibo alukum tekeinkebibe. I oye bianiba Bainobo galinnaka eli afen smiksabo gabib otanene baabenamabio ibo kaanabibiulabobe. 2 Ibo denino deibonibaklaine! Ib kukub ayamo smaye bianoa blimanang genabo yofunaniba klaubueine! Niminbabe, ibkukub nabibo ne funania Gode kindimo molotbabo gei kesoa hananibakukub ayamo namine! 3 Sino ibodowan weng olo wenteniba bainobogenibbio kesoa imin funaniba sbalmawafu bianiba hengmino deibonibaib bobol temo deskinaniba bainobogeine! Eka ibo denino deibonibaklaine! Eka ibo ne mo waitneimblim keib mole ne ibsuo makobayok henin nakai ulab tlamabikesoa ibo ne tlamabio dimo motekein kebibbabe. 4 Otane nakamaki ib isak tem ye blibi ayamobe.I kukub misiamo mo naim blimkesoa i makob nakai youmo ninikgamo mo kibibbai ulabobe. Inabibnaka eli youmo nama ota kiniba nebeketnenomabiobe. I naka ayamkesoa ne i mo deibenimibabe. 5Nakaiwanita kukub misiamo Yeye genibaombiaib mole ne i youm namaodlusubenia ne i niniino afen smikbuko temo mo glitaubenimibabe.Ne Aye kin dim osa eka abiseli kindim osa baabenia I nemiobo gebaabenamabibe.

6Nakaia unangaiwanita GodeHobewengo bainobo galin nakaia unangaibaabene olo wentib mole kla funaomabbaine! Ne wengo bayotabo gebaa dolanale ge baatnene kesoa nefutan olo dolania Sadis bib sel iboomfubenamabibe.

Yesuse wengo bainobo galiniFiladelfia bib seli baabesebe.

7 Yesuse imin baatnenea Koboweng mako bainobo galin nakaiaunangai Filadelfia bibo blibi kima bienakae weng olo dola omfubanebaenangge baabaneba Ne kining ekanaka molot nabe. Ne titilo makobkomok sume Debite titil sbalo ulabkesoa ne baania Gode bibamo amisalobetelanoko ge baanimio naka makiimin dounamino blimobe. Eka nebaania Amisal olo dounoko ge baa-nimio naka maki imin betelanaminoblim na kesota ne baabkenamabibe.

8 Ne ib kukub nabibo tekein kebikesoa ibo wentine! Ib titilo sbalbaotane ibo ne wengo bainobo genibawafu bianiba ne niniino nemtoulebblibo mo deitneim blim na kesoane amisalo betelabeia ibo taniba amtam unaibo naka make watanea imindounamino blimobe. 9 Ibo Gululamemeletani tekein kebiobe, i baaniba NiYuda naka kesoa ni Godemeletanobo,ni kukub ayamo wafu biobobo gabibotane i Gode meletanbabe. I dimomin naka kesoa wentine! Ne naka elidlaia teniba ib skilo kikib yemesa aalaunaniba ib niniino dotouleb bianibaibo baabeniba Gode bobol temo iboomyem biebo ge baabenomabiobe.10Ne ibo baabenia Enin sum osa boboltem abil osa tam tlo mole ib bainobogalino sbalma wafueine gabio ibo newengo wenteniba wafu blib kesoa da-balim nakaia unangai enin sum osabobol tem abil osa i dimo tam tlanoadlamanang gamo dimo ibole ne ki-maia ib dimo mo tam tlamabobabe.11 Ne hebmamsab tlamabi kesoa ibbainobo galino wafu blibo nekek gewafueine! Ibo bainobo galino sbalmawafunib mole ayam nomabiobe. Iboinanimibo naka maki mo baabenibtaIbo aseinin bib unine ge baabeibta iboaseinin bibo mo unaibbabe. 12 Nakaiwanita kukub misiamo Yeye genibaombiaib mole ne dlanamabi kesoa iGode amo mo deibo unomabibbabe.I amit God esu ye nomabiobe. Neinaneme nakae dimo Gode niniinodolabania eka ne niniinomemaniniinosa eka Gode bibo niniin osa dolabananamabibe. Bib olo niniino Yelusalemotabe. Mema Yelusalem bib olo abil-

Page 506: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 3:13 503 Lebelesen 4:3imo deibonoa daak tlamabobe.

13 Nakaia unangai wanita GodeHobe wengo bainobo galin nakaiaunangai baabene olo wentib mole klafuna omabbaine! Ne wengo bayotaboge baa dolanale ge baatnene kesoa nefutan olo dolania Filadelfia bib sel iboomfubenamabibe.

Yesusewengo bainobo galini Leodisiabib seli baabesebe.

14 Yesuse imin baatnenea Koboweng mako bainobo galin nakai Leo-disia bibo blibi kima bie nakae wengolo dola omfubaneba enangge baa-baneba Ne naka molotobe. Eka neGode wengo bain ota omin nabe. Neamitie Gode wengo bain ota obia-nia eka sinanggwano Gode baatneneaKobo abil esa dabal esa klanale gabeane inamin namin olo klaibio nakaneta weng olo baabkenamabibe.

15-16 Ne ib kukub nabibo tekein ke-bibe. Ibo sbal maniba ne bobolo funibmole ne klayamobo genamabibe. Ekaibo mo bainobo geim blim kenimibosa ayamobe. Niminbabe, ne daabeiaib hengmino deiboniba ib bobol temodeskinaniba Gode omaniba bainobogenomabiobe. Ina otane ib kukubonabibo ne mo gobo blibabe. Iboobianiba Ni bainobo galino sbalmawafu biobobo gabib otane klao mowafu blibbabe. Kakubuwebiba asakenoa akil dlanino deibonoa kimininkebio kesoa ne ibo fotebenamabibe.17 Ibo baaniba Ni moni osa inaminnamin osa homono bibenabio kesoani tekanamino blimobo gabib otaneib bobol tem funino molotbabe.Ibo klao mo tekein kebibbabe. Ibomakob nakaia unangai inamin naminblimi kino tum gebenobua aal keimhaablibi ulabobe. Ibo naka ayamunang ayambabe. 18 Eka ne wengmako baabenamabibe. Ibo funanibaNi bobol temo Gode kin dimo ayamanomo ge funaniba teniba nesutlaniba baatnenimibo ne inaminnamin ayamo doyamabibe. Ne tomgol ayame ase obatdiniba kibaneaayam anebue obyamabibe. Kukub olomakob sino ibo inamin namino blim

blib otane memalo inamin naminsanomabiobe. Eka youm nama esadobya ibo dubusaniba kukub olomakob sino ibo aal keim bianiba aalgembib otanememalo youmnamaeledubusaniba aal deibo walomabiobe.Eka kin malasin ayam esa obyaib kino baniba sino ib kino tumogebenobu otane memalo webiabenoatemomabiobe.

19 Ne naka maki gobe blia i kukubmisiamo wafueib mole ne yenania ikukub misiamo nanimibo dlo klaiatekein kenomabib kesoa ibo kukubolo kla funaniba ib bobol temo de-skinaine! 20 Ibo ne wengo wentine!Ne nakaia unangai bobol temo nanogabio kukub olo makob ne amit elemabiania amisalo gong gong gabi ke-soa nakai wanita newengowentenibaamisalo betelatnenib mole ne tania iam tam tenia item netem nabianobaimeno wembianoba nomabbiobe.

21 Nakai wanita kukub misiamoYeye geniba ombiaib biamo ne nakaiaunangai kimanamabi dimo baabeniaIbo ne biin dim ele touniba makobsino ne kukub misiamo Yeye ge om-biania Aye biin dimo toumbli inainege baabenamabibe.

22 Nakaia unangai wanita GodeHobe wengo bainobo galin nakaiaunangai baabene olo wentib mole klafuna omabbaine! Ne wengo bayotaboge baa dolanale ge baaatnene kesoane futan olo dolania Leodisia bib selibo omfubenamabibe.

4Nakaia unangai abilim ut blibi Gode

niniino dobtouleb bliba yatemibiobe.1 Weng olo onebo blimanoa omito

ne temia abilimo amisalo betelanoaeka weng mako sino bigul wengdikine obabiba wentibuo baanoaKobo ute asal ele tleba ne inaminnamino mitdanoa tam tlamaboalebkenano gesoa wentena bia2 hebmamsab Hobe nemeb utneaabilim ut dasea temia komokwalibiino dimo naka make toumbiaatemie 3 e kibio makob tomo monisumo yasba esa eka tom ilemo

Page 507: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 4:4 504 Lebelesen 5:6konilian osa o undim inamin datgenebua kwese komokwali biino geomfakanebua watemibe. Kwese eleitanasitobe. Makob tome niniinoemelale undim inaminobe. 4 Biino 24o komoke biino kwese ge omfakabiohaleb wat danoa watenoa tib ele gekabinoa ge dofakabua komokwali biinolo dimo toula blibi youmo namabe.Eka i gabamono komokwali hasgolo otabbaibbiobe. 5 Komoke biintoumbie wato timine balala geneaame ngambianea ayalo 7 o komokebiin olo kibi kaba sin ye bomat getububua watemio ayalo 7 olo GodeHobe titilo 7 o bibabu etabe. 6Komokebiino kibi kaba sin dao aamukbeselibemousia inamin naminao blim makobaakikit inamine bining genebiotabe.Eka inamin namin maki asuke asukena ele blib eli afen smiksabe.

I komoke biin olo ge omfakanib-bua yatemi eli kino homonobe. Kibikaba sin da osa abuk da osa alukumkino unabuau benobiotabe. 7 Makele makob til laione ulabobe. Ekamak ele makob eil blumakau imakeulabobe. Eka mak ele makob nakaikibisabe. Eka mak ele makob wanfifil dlobumin sume ei unang geneabelo tebetalonabe ulabobe. 8 Elekiemelekiem i belo 6 obe. Eka i bel osakinsabe. I belo dang da osa ablan daosa kino unabuau benobiobe. I tabdimosa kwinomodimosa amitie ansongambianibaGod Sume inamin namino titilsabo,

elekiem eleta kiningobo,elekiem eleta kiningobo,elekiem eleta kiningobo, sinobinabebua eka memalosabiebo, sinanomosa biamabeboge ngambianiba

9 Gode biin dimo toumbie niniinodobtouleb bianiba obianibaAyamobo,e naka sbalobo, e amit ninobo geohabiba 10 eka komokwali 24 i e biindimo toumbio kikib ele aala unanibakintalin nakae biin dimo toumbi eleniniino dobtouleb bianiba i has gologabam otabbumino deloniba komokebiino kikib ye olasiba yatemnia tekein

kenia I titil olo God esu data tlobogeibiobe. I inaniba anso ngambianiba11 Kobo God ni Sumobo, keb kukubo

ayamobo, ni keb niniino kem-touleb nob mole ayamobe.Ni oke bianoba Kobo nakasbalobo ge okemob osaayamobe. Eka ni oke bianobaKobo Sumobo ge okemob osaayamobe. Niminbabe, koboinamin namino abilim uto buosa eka dabalim olo bu osaklanebbiobe. Kleb bobol temfunin ye funaneba Ne inaminnamin olo klanano genebkesoa inaneba klanebbiobo gengambibta yatemibe.

5Yone buk mako geibbua watemsebe.

1 Nakae komoke biin dimo toumbiele kweile kweita sine buk mako wafubia watemio i buk olo temo tib olosaamun temosa dolaniba goholo genibaeka halo 7 tebeloniba buk olo kenobasalabonibbiotabe. 2 Eka ne abisakemake atemie e naka sbalobe. E wengsumngambianea baaneaNakamolotewaneta hal olo waaneta buko bamta-banamabene? ge ngambea atemio3Nakai abilim osa eka dabalim osa ekadabal tem osa blibi buk olo bamta-baniba kinamino blimobe. 4 Nakamolote bianea buk olo bamtabaneaamun temo watenamin nakai blimkesoa ne yatemnia amitie mebia 5 ekakomok make baatnenea Kobo momemebe! Yudae molofeit make bi elee titilo makob til laioni titilo ulabobe.E komok sume Debite molofeitobe.E Gululame gaisanebio kesoa bukolo bamtabanea halo 7 o geibbi olowaanamabebo ge baatnenebe.

Yone eil sibsib mene Yesuse atem-sebe.

6 Eka ne eil sibsib mene makobsino i anaiba kaanebue e ulab mabiaatemia e komoke biin osa eka inaminnamini afen smiksai asuke asukena isa eka komokwal isa i isak temdaak mabia atemie e gemo 7 ekae kino 7 nabe. Olo makob GodeHobe titilo 7 otabe. E omane monoa

Page 508: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 5:7 505 Lebelesen 6:6dabalim olo alukum onon tlanoawatemna bia 7 komoke biin dimotoumbi ele buko e kweile kweita sinewafu bia eil sibsib mene omeisasea8 inamin namini afen smiksai asukeasuke na elisa eka komokwali 24isa eil sibsib mene kikib ele mesaaala unaniba e niniino dobtoulebbianiba komokwal eli alukum elekiemelekiem i gita osa eka dis gol osawafu otouleb blib olo temo bolitinamino kika baniba aso otanaibbuaeimbianoa tang ayame kumbe dis olotemo sibbenobua watemi olo makobbainobo galin nakaia unangai betenkehabiba i wengo ulanoa God esuunebinabo otabe. 9 Eka i mema ansmako enangge ngambianibaKobo naka molot kesoa inaneba

buk olo omoneba halo 7 olowaanamabeobe. Niminbabe,i kanaiba kaaneba keb ilemota nakaia unangai dabalimolo blibi alukum naka mit afetisa eka weng afet isa eka aalafet isa eka bib mak bib maksel isa alukum walubeneba iGod emi aibbiobe. 10 Koboinaneba walubenebbua kimabieb kesoa i Gode niniinodobtouleb bianiba e okokoklabianiba eka nakaia unan-gai maki dabalimo blibikimanomabiobo ge ngambibawentibe.

Eil sibsib mene niniino dobtoulebbinibbiobe.

11 Eka abiseli dot homoni kiminbaiteniba komoke biin osa eka komok-wali 24 isa eka inamin namini afensmiksa elisa ge dlakasiba yatemna bia12 i weng sum ngambianibaEil sibsib mene anaibbu ele sumobe.

E titilsabe. Eka e inaminnamin ayam osa biba biobo,eka e tekein kemino ayam ekatitilo sbal nabe. Inamin ke-soa nakaia unangai e nini-ino dobtouleb bianiba eka eseinha bianiba E ayamobo geoha bianomabiobo ge ngam-biba wentena bia

13 eka inamin namini Gode klanebueiabilim ut blib isa eka dabalim olo blibisa eka dabal tem daako blib isa ekaaaye sole dang daak blib isa baanibaNi komoke biin dimo toumbie elesa

eil sibsib men esa i niniinoni amitie dobtouleb biobobe.I sum eka ayam nabe. Ititilo sumobe. I kukub ayamomo blimubenamabobabe. Ikukubo amit ninobo ge obiba

14 eka inamin namini asuke asukenai afen smiksa isa baaniba Bain-obo genabiba eka komokwali dlongdlong golbua toulaniba i dum i nini-ino dotouleb na bliba yatemibe.

6Eil sibsib mene buko halo 7 o

waanebiobe.1 Eka ne temia eil sibsib mene

buko halo 7 geibbuo wafu omoneahale wane waisasea ne wentia inaminnamini afen smiksai asuke asukena eli make weng sumo makobam nganain kenea baanea Kobotele gesea 2 temia til hos namaedim uto nakae ane afunea toumbiadebeb tesea atemna bia e gabamobtabbumine makob komokwaligabam otabbumino ulabe obalibaobtabbanea monea nakai awaogembianea e tata kenea atemibe.

3 Eka eil sibsib mene buko hale tuewaisasea ne wentia inamin naminiafen smiksai mak esak baanea Kobotele gesea 4 eka hos make tlea atemieilemobe. I nakae hos ele dimetoumbie bainat teke tabaniba titiloomanasiba e monea nakaia unangaiawao mo gembibbai isu ye unaneadlabmanea i sinwalo awa gembianibayenaseseniba yatemibe.

5 Eka eil sibsib mene hale tliewaisasea ne wentia inamin naminiafen smiksai mak esak baanea Kobotele gesea temia til hos milile dimuto nakae e kweile skele afuneatoumbia debeb tesea atemna biania6 wentia weng mako inamin naminiasuke asuke nai afen smiksa eli isak

Page 509: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 6:7 506 Lebelesen 7:2tem wato baanoa Imeno blimano ke-soa ibo blete elekieme walom gaiboe monio sum omfaniba makob amolokiemo okok moni ota kinibta wa-line! Eka imeno asumatna walomgaib osa o monio makob am olok-iemo okok moni ota kinibta waline!Ibo inanomabib otane wel aayo imenbaka fumin osa eka waen aay osa omoni sumo mo walaibe! O damoasiam homono sma bio kesoa omoniomen waline gesoa wentibe.

7 Eka eil sibsib mene buko hale foewaisasea ne wentia inamin naminiasuke asuke nai afen smiksa eli makesak baaneaKobo tele gesea 8 temia tilhos ngameine dim uto nakae toumbiadebeb tle ele e niniino Nakai YenaneaKaanomabib etabe. Eka e tebea nakamake e niniino Bib Misiame dob-sileb bia tesiba yatemna bia asu dabeli nakaia unangai dolmina bianibamito asuke asuke na dla tlaniba mitoolokiemi yaloniba eka mit asumatnaideibe deibe bliba yatemna bia Godei dabo nakaia unangai yemomabibotitilo afet omyenea i titil olo omonibamaki bainat dum yantoubiba kulil-abiba eka mak ile imaye imen tebsumo yaloa kulilabiba eka mak ileginin sumo omubenoa kulilabiba ekamak ile eil halebi teniba yalo wem-biam nabiba yatemibe.

9Eka eil sibsibmenebukohale faibewaisasea ne temia kulila binabibismiki Gode heitdahamin biin sumotabab tem daak bianiba sino naka eliGodewengo sbalmanibawafu bianibaomkayebiba o dafa ota wasi nakaiyebinibbio kesoa 10 smik eli ngam-bianiba Sum kobo inamin naminokomok sumobo kobo kiningobe.Eka keb kukubo molotobo, amofatnamin blimanota nakaia unangaidabalim olo bianiba ni yebinibbueiyananeba ni gabamo kibenamabebe?ge ngansiba 11 yatemna bia e youmteke namao elekiem elekiem dobyentlanea baabenea Ibo sinanabibte!Ne bainobo galin nakaia unangaimakob ib okok olo ulab okok kebibidlakania ibo ne wengo sbal manibaomkayemibo inamin ita wasi nakai

teniba yenaiba kaanomabiobo geibueli alukum yenaiba kaanimib dim otane wasi naka eli yenanita ib gabamokibenamabibo ge baabenea yatemibe.

12 Eka eil sibsib mene buko halesikise waisasea ne imin temia meimeisume dabalim olo tlebianea eka afokomililanoamakob amgwamgwam teminanoa eka alim ele ilem ananea wa-temna bia 13 eka abilim uto awit-nino dalbi daak te dabalim ele tloawatemio makob asiamo balinobuamo yamaim blim bua glole teneadilubosea nanabo inanota watemibe.14 Abil esa makob biin tan matogemelo genabib inanea unea eka am-golim osa aaubil osa o alango dei-bonoadeleb onon tlanoawatemnabia15dabalim olo komokwal isa eka nakaininiin sum isa eka awa genalin nakaikimanin naka isa eka monisa naka isaeka naka sbal isa eka nakai naka makikima bliba i kima blib nakai okokookok keyemin naka isa eka nakai in-amin namino imaye kima bianiba ilibobol tem okok kemin naka isa i ami-tie tom tem osa eka smeo amgolimotabab tababo o tem osa ayok toulabianiba ngambianiba 16Amgolim obohela teneba ni olbubeneba komokebiin dimo toumbianea temebe deibowaisaneba eka eil sibsib mene nialo tlihabo deib osa waisananale!17 Niminbabe, i ni alo tliaubenoa nikukub misiamo yang kenomabib amotlo kesoa nimo gaisonomabobbabo gengambiba yatemibe.

7Islel nakai 144,000 ita Gode niniino

omeisaibobe.1 Inamin namin olo blimanoa

omito ne temia abiseli asuke asukenaniba dabale kene asuke asuke naebikinebio ye maniba glole deibowaisaniba e dabalim olo mo tlimblim eka aaye sole dang dim osamo tlim blim eka aso dim osa motlemin blim kenasea atemna bia 2 ekaabisake make tenea afoko tlebo sinda ye tlanea e kweile kweitale Godkintaline niniino wafunea abiseliasuke asuke na eli dabal esa eka aaye

Page 510: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 7:3 507 Lebelesen 8:3sol esa watwat dabonamino titilsakesoa nganye bianea 3 Ibo dabal esaaaye sol esa as osa hebmamsabomo watwat dabonimibe, debliba niGode niniino e okok nakai debelondimo dolabenoba e naka eli kimasetaomito ibo dabal esa aaye sol esa asosa olo tlon watwat dabueine gengansea 4 eka Islel nakaia unangaiisak temo Gode niniino i debelondimo dolabeibbu eli kinamino makob144,000 obo ge baanibta wentibe.Nakaia unanga eli Isleli mito 12 iisak temo blib itabe. 5 Gode niniinoi debelon dimo dolaibbuei Yudaemeletani 12,000 isa eka Lubenemeletani 12,000 isa eka Gate meletani12,000 isa 6 eka Asae meletani12,000 isa eka Naftalaie meletani12,000 isa eka Manasae meletani12,000 isa 7 eka Simione meletani12,000 isa eka Libaie meletani 12,000isa eka Isakae meletani 12,000 isa8 eka Sebyulane meletani 12,000isa eka Yosebe meletani 12,000 isaeka Bensamine meletani 12,000 isaita Gode niniino i debelon dimodolaibbiota ne yatemibe.

Yone naka homon unang homoniGode niniino dobtouleb blibta yateme-biobe.

9Olo blimanoa omito ne imin temianaka homon unang homoni miblibayatemiei kinamino blimobe. Nakaiaunangai dabalim olo bib mak bibmako blib isa eka naka mit afet isaeka aal afet isa eka weng afet isa iyoum teke namao dlusaniba komokebiin osa eka eil sibsib men esa i kibikaba sin ye maniba seinye bianibaafok dabo aano wafu otouleb bian-iba olasam bianiba 10 anso enanggengambianibaNib Sume Gode komoke biin dimo

toumbi esa eka eil sibsib menesa i dumo nibo hengminotemo biobo dotlanibbuamemalo nibo klayam bioboboge ngambiba yatemibe.

11 Eka abiseli alukum manibakomoke biin osa eka komokwal isaeka inamin namini asuke asuke naiafen smiksa isa ge dla waiseniba

komoke biino kibi kaba sin ye mesaaala unaniba Gode niniino dobtoulebbianiba 12 baanibaBainobo, nib Gode kla seinha

bianobte! E titilo sumobo, ebobol tem funino ayam kesoanibo ayamobo ge baanoba eniniino dobtouleb nomo! Titilsbalo e dim wat biobo, oloalukum elemi amit ninobo gengambiba yatemibe.

Naka eli enino blimanobe.13 Eka komok make baatnenea

Nakai youm teke namao dlusa blibeli wanite? I fatda tlibbue? gesea14ne baabania Sumkobo nemo tekeinkebibabo, kebmaye tekein kebeobogesia e baatnenea Wasi nakai nakaeli enina kukub misiamao omkayebibotane i sbal maniba eil sibsib meneilemo i youmo fubaiba namanobiokesoa 15 tab dim osa kwinomo dimosa i Gode biino kibi kaba sin daye mabianiba Gode am sumo temoamitie Gode niniino dobtouleb blibkesoa nakae komoke biin dimo toubieleta i kimanamabebe. 16 E inaneakimanamabeo i imena aayao tebo moyebianoa eka afoko mo ula bianibamimino mo yebiam nomobabe.17Niminbabe, eil sibsib mene komokebiino kibi kaba sin ye bianea ikimanamabebe. E makob eil sibsibkimanin nakae ulab anea dleb moneaafen smik aay esu ye danea doweibaGode i memin osa omtlabenea i iminomo memomabibbabo ge baatnenebe.

8Eil sibsib mene buko hale sebene

waisasebe.1 Eka omito eil sibsib mene buko

hale sebene waisanamabe dimoabilim uto inamin namino unino blimeka wengo blim nabua afok smikoolokiemo atosin ese mak blimanoa2 omito ne imin temia abiseli 7 iGode kibi kaba sin da ye mabinabibibigulo 7 o oloniba elekiem ke afuafu tlaniba yatemna bia 3 eka abisakmak ele Gode heitdahamin biin sumosu ye manea dis gole afu bia eka

Page 511: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 8:4 508 Lebelesen 9:6Gode heitdahamin biin sumo dimuto ase eimbe kesoa i bolit inaminetang kunin ayame obaliba oboneaas ele tem wat obatounea atumtang ayamo utnoa Gode kunubanoawatemi olo makob bainobo galinnakaia unangai Gode beten kehabibai wengo utnoa God esu us unebootabe. 4 Eka bolit inamine tangkunin ele atum esa eka bainobogalino nakaia unangai beten wengosa alukum abisak esuo deibanoafot ge utnoa God esu ut temoa5 eka omito abisak ele dise doboneaGode heitdahamin biin sumo dimuto akgwale dalonea dise tem daakobabbanea obbiane daaknea dabalimdaak blelanea am sume ngambianeabil wenge umbianea timine tilanabianea eka dabale fiba biam nameawatemibe.

Abiseli bigulo olanom genabiobe.6 Eka abiseli 7 i bigulo 7 o wafu-

niba oleb watniba sital dim wat olabianiba 7wan emie obasea aisomakobtom uning gwabo ulab osa eka asosa ilem baka kwekonoa ditou daa-knoa dabalim daak blelanoa dabal esaas osa mito asumatnan tlanoa wa-temna bia dabale atosine kibanea mitasu ota deibonea eka as osak atosinokibanoa mito asu yota deibonanoaeka bukuban ole alukum kibananoawatemna bia

8 eka abisake tu esak e biguleobanea amgolimo ulabo aso eimboas yeb baka hela watnoa aaye soledang wat blelanoa oleb daak unoaaaye sole mito asumatnanea makedeskinea ilem anea 9 inamin naminiaaye sole tem daak blibi mito asumat-naniba mit mak ile kaaiba eka siiboaaye sole dango bu osa mito asumat-nanoa make misiam anea atemna bia

10-11 eka abisake tli esak e biguleobanea aayo ayamo unino mitoasumatnanoa awitnin sumo o niniinoKoko aso ulanoa makob atol inanoaabilimo deibonoa omein daak tlanoabanoa aaye make deskinea kok aneanaka homoni aay ele dowonibayananea kulilafaiba yatemna bia

12 eka abisake fo esak e biguleobanea afoko kla tubunamino denoakiminoa sismik anoa eka alima aw-itnina osa inanoa kla einamino dei-bonoa sismik ano kesoa tab dimoafoko klao mo tubueim blim kenabianoa eka kwinomo dim osa alimaawitnina osa klao mo einim blimkenoa mililanoa watemna biania

13 eka imin temia wan fifil dlobu-min sume abilim ut eim haabianeangambianea Ayoo! Ayoo! Ayoo!Nakaia unangai dabalim daak blibine dohalimbibe. Abiseli asumatnaibigulo olanom genabibo olanimibokukub misiamo ib dimo tam tlam-abobo ge ngambiam nabea watemibe.

9Abisake faibe bigule obanebiobe.

1 Eka abisake faibe bigule obaseane imin temia awitnin mako sinoabilimo deibonoa dala daakenoadabalim ele tlobinabo nakabe. Ekwiam bil amit teme tamalaim blimamit holo unebue amisalo kie etabaliba 2 amisal olo betelanea atumemakob as beselibo eim bianoa atumonabinabo inanoa atum eleta afoko gewaisonea mililanoa 3 eka bemaminihomoni makob kwengi ulabi atumele deibaniba daakniba dabalimdaak unaniba i titilo makob takumhoki titilo ulabobe. 4 I weng makobaabenoa Ibo bukuban osa as osa ekainamin namino damibo damambo osamo watwat dabonimibe! Eka nakaiaunangai Gode niniino i debelondimo bibe bio isa mo yantumunamibe! Ibo nakaia unangai Godeniniino i debelon dimo blim itayantumu namine! 5 Ibo naka eli eninoomkayemomabibo alimo asuke asukemake nao blimanamabobo, otane moyenaibta kaanimibe, besa enin otaomkayemine gesoa kweng eli nakaienino omkayebiba yatemio makobtakum hoki nakai yantamaniba enyebinabo inayebibta yatemibe. 6 Amolo tlamo nakai funaniba Eninoinayebo yole ni kaanamino omubesoakaanoba de unomo genomabibotane i kaanamino mo omubenota

Page 512: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 9:7 509 Lebelesen 10:3kaanomabibbabe. I sma afen bianibaenin kino watememomabiobe.

7 Ne kweng eli yatemio i makobtil hos kimanin nakai awa genomgeniba til hosi eito kibeniba has golootabbebenabib inaniba eka i kibiomakob nakai kibio ulab aniba 8 ekai gabaman osa tekebe, makob unangmaki gabamansabe. I sitono makobtil laioni sitono ulabobe. 9 I tubomakob youm kaba inaminobe. Ekai bel weng ole makob til hosi kimaninnakai awa genalom geniba kalisotil hosi ogibesiba bubo oleb bebibanikit neket binabo inaminobe. 10 Iatongo makob takum hoki atongoulabobe. I nakaia unangai atongdum yantumu nabianiba eninoomkayemomabibo alimo asuke asukemake nao blimanamabobe. 11 I komokesa biebe. Kwiam bil amite tamalaimblimamit holo unebue kimabie nakaei komokobe. Hiblu wengo e niniinodabaniba Abadon ge oha binabiobe.Eka Glik ile dabaniba Abolion geohabiam binabiobe. E niniin olomitmakamo makob inamin naminowatwat dabonamin nakabe.

12 Wentine! Kukub misiamo makobliman otane asuo sma biobe. Imintam tlamabobe.

Abisake sikise e bigule obanebiobe.13 Eka abisake sikise e bigule obasea

ne wentia Gode heitdahamin biinsumo gol klaibbua Gode kibi kabasin ye buo o ulamo asuke asukenao gemsabe, o tem wato 14 wengmako abisake sikise bigule obtoubie baabanoa Abiseli asuke asukenai aay sume niniino Yufletis te-man ye klabutam blibo kobo tileise-nale gesoa wentena bia 15 Gode iamo kibenea afok smik osa am osaalim osa bifol osa yo dimo tlam-ota yenaine genebua blibo am olotlo kesoa abiseli asuke asuke na elitileisenea baabenea Ibo nakaia unan-gai dabalim olo blibi alukum mitoasumatna dlaniba mit maki yenainege baabesea 16 eka wengmako baanoaAwagenalinnakai til hosi dimut toulablibi kinamino makob 200 milionobo

ge nanoa wentibe. 17-18 Eka nakaitil hosi dim ut toula bliba yatemieii tubo kaba youmo dlusanib biotabe.Maki ilem dlusaniba eka maki mokimdlusaniba eka maki ngamein dlusanaibbiotabe. Eka til hosi gabam oletil laioni gabamo ulabobe. Atol osaatum osa eka tomo kibanoa gwalianggenobu osa i anang tem wat danoafotowa monoa nakaia unangai mitasumatnai dabalim olo blibi mit makiyaloa kulilaiba mit asu ita deibenoayatemibe. 19 Til hos eli titil olemako anang tem watnoa eka makounsano dim tab nabiobe. I unsanomutum meto inabi gabamo ulabobe.I olo dum ota nakai yantumu nabibtayatemibe.

20 Inamin naminmisiam olo nakaiaunangai dimo tam tloa maki kulilaibotane maki sma blib ile i bobol temomo deskinanibta inamin namino imakweilo tubu klabibo mo deibueimblimobe. I hob misiami gwamikil-amin kukub osa eka god dim ominotom gol osa silba osa blas osa ekatom afet osa as osa o kin blim klangblim eka omohaaninbao imaye klaib-buo niniino omtouleb nin kukub osasma ye wafu bianiba 21 naka makiyebiba kulila biam eka kel wabiameka tamano henga biam eka ayokohembiam bianiba i kukub olo nabiboi bobol temo mo deskinanibta abukwaulibta yatemim blimobe.

10Abisake Yone buko omalea dowon-

sebe.1 Omito abisake sbale abilim ut

danea tlea ne atemio ayungo gedabakanoa eka kwese e gabam oubdim uto gebane biotabe. E kibiobomat genoa makob afok tubunaboinanoa eka e skila afuna kumunaomakob atolo blit blita binabo in-aminobe. 2 E buk gwabo bamta-banobua wafunea e skile kweita sineaaye sole dang wat tamanea ekaafan sin ele dabalim ele tama naneaatemna bia 3 e weng sumo makobtil laioni weng ngambinabib inanea

Page 513: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 10:4 510 Lebelesen 11:10ngananabea eka am sumo 7 ngam-bianoa 4 wengo obiam namsoa nedolanamabi otane weng mako abilimut danoa baanoa Yeye, kobo wengolo mo dolanemebe, besa funale gebaatnesoa wentena bia 5 eka abisakesino e skilono make aaye sole dangdim wat tamanea eka milim sine da-balim ele tama nabia atemie kweilekweita sine tofanea 6 Gode kintalineabil esa inamin namino abilimo buosa eka dabal esa inamin namino da-balimo bu osa eka aaye sol esa inaminnamino e dang dimo bu osa klanebuele niniino taisanea baanea Am olotlang gamo hebmamsab tlamabobogesea atemibe. 7 Sinanggwano Godekukub ayokowengo eweng omkeima-lin naka ita omkaye binebu otaneam olo dimo abisake sebene e biguleobanang game dimo kukub olo baininanoa tam tlamabobe.

8 Eka sino weng mako abilimut danoa baatnenoa wentio iminbaatnenoa Kobo moneba abisakeaaye sol esa eka dabal esa o dim watmabie e kweilon dimo buk gwabobamtabanobuo e wafu omtoubiebo,omone ge baatneno kesoa 9 ne moniaabisak esu unania baabania Kobo bukgwab olo omnene gesia e baatneneaOmoneba dowonale o dowonanggaebo mema omatdanemebo kingam dikin otane dukgeneba unamotakokobo ge baatnesea 10 omeisaniakin gam inamin dowei otane anangtem daako koke tamatnesea 11 wengmako baatnenoa Kobo Gode wengolo imin omkeimaneba inamin naminkukubo naka homon unang homonibib mak bib mak ye blib isa eka wengafet isa eka komok sum isa i dimotam tlamabo wengo baabenale genoawentibe.

11Naka asunaiwengo omkeimaibbiobe.

1 Abisake as kimine makobfongo ulabe tobnenea eka Godewengo enangge baabanea omeb tleone baatnenea Gode baanea Kobohananeba ne am sum osa eka ne

heitdanemin biin osa kineba ekanakaia unangai ne niniino nemtoulebbinabibi kinanale! 2 Kobo inanemebone am sumo daam temo bib da tamomo kinemebe! O deibonale! Bib olobainobo galinbai bibobe. I Yelusalembibo watwat dawemomabibo alimo42 blimanota 3 ne titilo naka asudabi ne wengo omkeimabibi omyitai nakaia unangai kukub misiamoyateniba i bobolo ilum omfubenoadohalinin youmo dlusaniba newengo omkeimabibta amo 1,260 blimanamabobo genebo ge baatneseawentibe.

4 I dabo makob as olibo asukenabua eka ayalo asuke nanoa dabalele sume kibi kaba sin ye mabioulabobe. 5 Nakai naka asu dabeli yenanom gaibo i sital dimoakil sume tam tlea wasi naka eliulaniba kaanomabiobe. 6 Eka i Godewengo omkeimamomabibo i titilsakesoa abile watanimibo soko motlamabobabe. Eka i aay osa ilemanoko genimibo ilem anamabobe.Eka i nakaia unangai dabalim ele blibiinamin namin ginino omkaye bianibawatwat dayemino titilsabe. I daboinamin namin kukub afeto nayemomgaib osa amitie inayemomabiobe.

7 I Gode wengo omkeimabibo bli-manoa kulan halebe kwiam bil amitteme tamalaim blim holo unebuebie deibanea utlanea asu dabi temnaniba awa genan deniba e tata ke-nea yenanea kaanomabiobe. 8 I dabidamo bib sumo bib dang ye biam-abobe. Nibo o niniino saa wengo owebianoba Sodom osa Isib osa otabo geowe binabuobe. Bib olota i Sumeatdimo kaanebiobe. 9Nakaia unangaiaalo afet isa eka naka mit mak afetisa eka bib mak bib mak sel isa ekaweng afet isa alukum naka eli kaaib-buo yatememomabibo amo asumatnakeniba mak ole atosin ota blimanam-abobe. I inamomabibo naka maki asudabi dleb moniba dolbunom gaibo itolobo geiba deibenomabiobe. 10 Ekanakaia unangai asu dabi kanketa kaai-bobo geniba seinye bianiba i nekwali

Page 514: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 11:11 511 Lebelesen 12:6inamin namino doyomabiobe. Nim-inbabe, Gode weng omkeimalin nakaeli nakaia unangai dabalim ele blibibobol tem abilo omkaye binib kesoa iinanomabiobe.

11 Amo asumatna keniba mak oleatosin ota bliman ole Gode hobofugene monoa asu dabi amun temounoa hana masiba nakaia unangaiyatemniba tosiansiba yatemna bia12 weng mako abilim ut danoanganabenoa Ib dabo ele utline genganabesoa ayung temte ulanibaabilim uniba wasi nakai yatemebiba13 eka am olo olo dim ota meimeisume tlemsea nakaia unangai 7,000i kulilafaiba eka bib olo temo nakamit homoni blibo mit maki bibowatwat danea mit maki bib ota 9deibo nanea eka nakaia unangai makile sma bianiba kla tosiam bianibaGode abilimuto bie niniino dobtoulebbliba yatemibe.

14 Wentine! Kukub misiamo asuoblimanotane olokiemo sma tam tlam-abobe.

Abisake sebene e bigule obanebiobe.15 Abisake sebene e bigule

obasea naka homoni abilimo blibingambianiba Sino Gululame dabalele kima binabe otane memalo ekimanino blimanobe. Nib Sum esaeka e Dofakamin Naka esa i Gululamegaisaniba i amit ye dabalimolo komokaniba kimanomabiobo ge ngansibawentena bia 16 eka komokwali 24 ikomokwali biino Gode kibi kaba sin yetoula blibi Gode kibi kaba sin ye aalaunaniba e niniino dobtouleb bianiba17 baaniba God Sum kobo alukuminamin namino titilsabo, kobosino amitie binabebbua memalosaamitie biamabeobe. Kobo titilsakesoa memalo nakaia unanga elikimanamabebo ni gangobo gabuobe.18 Dabalim nakai sino keb alotliyebo otane memalo keb atlikeminogaisenobe. Memalo kulila binabibikot kenamin amo tlobe. Memalo kebokok nakai keb wengo omkeimabibisa eka nakaia unangai kobo bainobogabib isa eka nakaia unangai niniin

sum isa niniin men isa keb niniinokemtouleb blib isa inamin naminayamo alukum doyamabeb otanenakaia unangai dabalim olo inaminnamino watwat dabib ile kebsaki watwat dabenamabeobo gesibawentena bia 19 omito Gode am sumoabilim ut buo amisalo betelanoa Godebain wengo omyebuo tom olo bokisowatemna bia eka timine tila bianeabil weng mako umbianoa eka amengambianea eka dabale fiba bianeaeka sok sumo tlebianoa aiso tomuning inamino ditou tlebiam namotawatemibe.

12Unang osa inab esa itabe.

1 Eka abilimo klul mako sumo tamtloa watemio inaminobe. Unangmako afoko youmgein kenoa eka alimele o skilono tabab tem daak nabiaeka awitnino 12 o o gabamon dimuto makob komokwali gabam otab-bumino ulabe obtabbanabuawatemio2 o amunsabe. O mene dofananggenabua enin sumo enwebua ngamb-ota watemibe.

3 Eka abilimo klul mako imintam tloa watemi ole inaminobe.Inab beselibe ilemobe. E gabame 7eka gem ole 10 nabe. Komokwaligabam otabbumino 7 o e gabamondimo bibabua atemna bia 4 e unsaneawitnino atosino glita dibianeadabalim daak unoa mito asuo otadeibonea e funanea Unang olosu eleblia mene dofanomo ana dowonanogenea bia atemibe. 5 Eka unangolo inanoa mene naka ten dofanoaGode hebmamsab debeb utnea esuut danea e biin dimo tounea atemiosinanomo men ele nakaia unangaidabalim olo blibi alukum i komokanea kimanamabebe. E kimaninosbalobe. 6 Gode unang olo biboibuantem ye klaubonea o tenoabib ele bua i kima bianiba imenodokawebiba amo 1,260 o blimanokogenea klaubonebua o wetou monoabib olo unoa watemibe.

Page 515: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 12:7 512 Lebelesen 13:57Omito abilimoGode bie uto abiseli

komoke niniino Maikel esa e mele-tan isa item nabiba eka inab esa emeletan isa item naniba awa sumogembib 8 otane Maikele meletan itasbal maniba i tata keniba inabe mele-tani gaiseib kesoa i abilimo fotebeibadeiboniba skilasiba yatemio 9 inab elesinanggwan inabobe. E Kulan MisiamGululam etabe. E nakaia unangai dimwengo oyebea i bainobo gabinabibnakabe. Gode abiseli inab ele dob-biaiba daabbemanea dabalim uneae meletan isa dibiaib daak tenaibayatemibe.

10 Omito weng mako abilim utdanoa ngambianoa Memalo nibSume Gode dabalim nakaia unangaibo Gululame kweiban dimo blibodoisane olo ni tekein kebuobe, enib sum anea komok anea kimabiebe. Eka e Dofakamin Nakae titilosum osa keim ananoa watemobobe.Niminbabe, sino naka ele kwinomosabomanomosa amitie bainobo galinnakaia unanga eli weng sango Godekin dimo dim oye binabe otanememalo i klayam naniba dobbiaibadaabbema unebe. 11 Eil sibsib menekaanea ileme singanea e titilo nibnekwali bainobo galini omyenea eka ie wengo omkeimabibo i kaanaminotolo mo tosianim blim kesoakukub olo i Gululame gaisaibbiobe.12 Inaibbio kesoa abilimo biob niboseinomo! Otane dabalimo blibibsa eka aaye sole tem daak blibibsa ibo klaine! Ni dohalimbuobe.Niminbabe, Gululame ibsu daaknatlanea e funanea Gode ne kukubmisiamo yang ketnenamabe dimomeb tlo kesoa ne hebmamsab nakaiaunangai enin sumo omkayemanoge funanea e alo sumo tlihabua eenin sumo ibo omkayemabebo gesoawentibe.

13 Inab ele funanea I nembiaibdaakenia dabalim ele tli yole unangomene dofanobu olo wananano geneakan haasea 14Godewanfifil sume belodowensea ei monoa olo bibo ibuan-temo e sino klaubonebio ye unanoainabe deiba uno kesoa i kla kima bian-

iba imeno dokawemomabibo bifoloasumatna blimanoa eka mak ole al-imo atosin ota blimanamabobe. (Amomakob 1,260 be.) 15 Eka inab eleaa usane fuanea beselib ei bebianeaunang olo kan bebea e funanea Aayewaleb uneko gene 16 otane dabaledaabonea hawabbanea usan aay eleye tem te daabbemanea dabal temunea 17 eka inabe unang olo alo sumotliaubanoa monea o memei mak itayemano genea unea atemio nakaiaunanga eli Gode hekmel wengo wafubianiba Yesuse bainobo gabianiba ewengo omkeimabib itabe. 18 Eka inabele aaye sole ken ye mabia atemibe.

13Kulan halebe aaye sole temdaakanea

utlebiobe.1 Eka ne imin temia kulan haleb

make aaye sole tem daak bianea tleaatemi ele e gemo 10 eka gabamo 7nabe. E gem olo dim uto komokwaligabam otabbumino 10 otabbanebuae gabam olo dimo niniin mako bioniniin olo mitmakamo Gode WengDobo Weng Ohamin Weng otabogenobua watemibe. 2Ne kulan halebeatemi ele tili niniino lebati ulab tletaatemibe. E skilo eil beai skilo ulabobe.Eka e sital ole til laioni sitalo ulabobe.Eka inabe titil ota kulan haleb eleomanea baabanea Ne nakaia unangaikima bli nakai kebsa kimanale gebaabanebiotabe. 3 Naka make kulanhalebe gabamon make belubanebuakaanang genabe otane ayamu banekesoa nakaia unangai alukum atenibadlou unaniba bekeba haabliba 4 inabeta kulan haleb ele titilo omalebiokesoa nakaia unangai inab eleniniino dobtouleb bianiba eka kulanhaleb ele niniin osa dobtouleb biamnabianiba baaniba Waneta kulanhaleb ele ulab anamabene? E ulabanamin nakai blimobo, eka waneta egaisanamabene? E gaisanamin nakaeblimobo ge obiba yatemibe.

5 Gode kulan haleb ele deiba biae obianea Ne Sumobo ge obianeaeka Gode weng dobo weng oha

Page 516: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 13:6 513 Lebelesen 14:1biam bianea e kukub olosa ekakimanin kukub osa wafu bia alimo42 blimanamabobe. (Am osa makob1,260 be.) 6 Eka e God esa e niniinosa e bib osa eka e bibam sel isaweng dobo weng oyebea 7Gode kulanhaleb ele sma ye deiba bia e titilsakesoa bainobo galin nakaia unangaitemnaniba awa genan deniba etagaisenea alukum bib mak bib maksel isa eka mit mak afet isa eka wengafet isa eka aal afet isa i komokanea atemibe. 8 Nakaia unangaidabalimo blibi i niniino Gode dabalemo klaim blim bianea buko klanebuotemo mo bibebiobai kulan halebele niniino dobtouleb nomabiobe.Buk olo eil sibsib mene i anaibakaanebue bukobe. Nakaia unangai ininiino buk olo temo bibebue ita amitnomabiobe. I kulan halebe niniinomo dobtouleb nomabibbabe. 9Nakaiaunangaiwanitaweng olowentibmolekla funa omabbaine! 10 Inaminobe,Gode funanea Naka ele klabut anekoge funane mole e monea klabutaneko! Eka e funanea Naka makeskem dang dum biki anaine genemole skem dang dum biki anaine!Yesuse bainobo galin nakaia unangaib dimo kukub olo tam tlubeno molemo tosianimibe! Ib bainobo galinosbalma wafu blibte!

Kulan halebe make dabal temdaakanea utlebiobe.

11 Eka kulan halebe make dabaltem daakanea utlea atemie e gemoasube. Makob eil sibsib memei gemoulabobe. Eka e weng ole inab sumele wengo ulabobe. 12 Kulan halebemema tle e titilo makob sin tle-bue titilo ulabobe. E nakaia unan-gai kimanamabeo makob sin tlebuenakaia unangai kima bie ulabobe.Eka e nakaia unangai dabalim eleblibi baabenea Ibo sin tlebue nini-ino dobtouleb nine! E gabamonmake belubaibbua kaanang genabeotane ayamu banebio kesoa e nini-ino dobtouleb nine gesea atemna bia13 kulan halebe mema tle inanea okok

sumo nakaia unangai sino mo wa-temim blimo klabianea eka kukubmak ole ase abilim uto menganeadaak te dabalim ele tlea nakaia unan-gai ateme biam nabiba 14 Gode ku-lan halebe abuk tle esa imin inaneadeiba bia okok homono kulan halebesin tlebue kin dimo klabea nakaiaunangai dim omin kukub olo wa-teniba bainobo gabiba baabenea Iboasa inamin namino dloniba kulanhalebe sin tlebue smike klaniba eniniino dobtouleb nine! Sino i skemdang dum anaibbu otane e mo kaaimblimobe. Sma afen biebo ge oye-bea yatemibe. 15 Gode kulan halebemema tlebue deiba bia e hobo ku-lan halebe sin tlebue smike nakaiklaibe omalea smik ele wengo omeaatemibe. Nakai wanita smik ele nini-ino mo dobtouleb nim blim keib molee yenanea kaanomabiobe.

16 Kulan halebe mema tlebuebaaneaNakaia unangai alukumniniingwab ibsa eka niniin sum ibsa ekamonisa naka ibsa moni blim ibsa ekanakai inamin namino imaye kimabianiba ili bobol tem okok keminnaka ibsa eka nakai naka maki kimabliba i okoko okok keyemin naka ibsanakamaki ib kweilo kweita sino glimokibobeine! Eka i ib kweilo kweita sinoglimo mo kibobeim blim keib mole iib debelon dim ota glimo kibobeinegesea 17 inaib kesoa nakai glimo blimiinamin namino mo walibta yateminblimobe. Glim olo kulan halebe sintlebue e niniin osa eka e namba osaotabe. Namba olole makob e niniinotabe.

18 Nibo olo kla funanomo! Nakaewaneta tekein keminsa bie molekukub olo tam tlamo tekein keneanamba olo kulan halebe nambabegeneko! Namba olo naka makenambabe. Eka e namba ole 666 obe.

14Nakai 144,000 i mema anso ngam-

binibbiobe.1Ne imin temia eil sibsib mene am-

golime niniino Saione Yelusalem bibye bie golim ut mabia nakai 144,000 i

Page 517: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 14:2 514 Lebelesen 14:15tenamabliba yatemiei eil sibsib meneniniin osa eka e Aye niniin osa i debe-lon dimo dolaibbue itabe. 2 Eka uninayamo abilim da tloa wentio o wengomakob aalit dimo tebe bia tlebianoaumbinabo inaminobe. Eka makobamo ngambinabo inabua wentio owengo makob nakai gitao boubibaumbinabo inaminobe. 3 I mema ansmako komoke biino Gode toumbiokin dim osa eka inamin namini asukeasuke nai afen smiksai kin dim osaeka komokwali kin dim osa ngambibayatemio Gode dabalim nakai bib makbib mako blibi walebuei 144,000 itaans olo tekein kebiobe. Eka nakamakiolo mo tekein kebibbabe. 4 Naka elialelwali mo dlim blim eka i unangitaman osa mo dlebnim blimobe. Inaka ayamobe. I eil sibsib menewengo kla wentebiba e monea betanato da unang gameo i bekeba haablibitabe. Naka eli sino dabalim nakaiaunangai isak tem ele blibta Godei hengmino walubenea dleb utneaabilim ut danebua i Gode okok osa ekaeil sibsib mene okok osa klabib kesoai makob Gode meme hekwalobe. 5 Isino dabalim ele binibbuo dim wengomo obianiba eka kukub misiam osamo nabia nim blim nabe.

Abiseli asumatnai wengo omkayebinibbiobe.

6Eka abisakmake ei tenea abile isakut tlanea Gode dowan wengo amitnino nakaia unangai dabalim ele blibimit mak afet isa eka weng afet isa ekaaal afet isa alukumomkayemang genabianea 7weng sbal ngambianea Godenakaia unangai dolminea i kukuboklanamabeo meb tlo kesoa ibo e tolotosiananiba e bobolo fumbianiba eniniino dobtouleb nine! E abil esadabal esa eka aaye sol esa eka baan-tem aayo unalin osa klanebiobo gengansea atemna bia

8 Eka mak esak imin e abuko teneabaanea Bib sumo Bebilono alukumwatwat danobo, bib olo sel ita tamankukubowafu bianiba bibmak bibmakseli alukum aleyebiba i kukub misiam

olo wafunabibo kukub olo makob Be-bilon seli waen aayo sbalo okayebibawembiobo gesea atemna nabia

9 Eka i abuko abisake make imintenea ngambianea Nakaia unangai idebelon dim osa kweilono dim osakulan halebe glimo bibebua e niniinosa e smike niniin osa dobtouleb blibi10 Gode i alo sum tliaubanoa eninsumo omya nakaia unanga eli asesume tom baka eimbianea atole blitblit gabe tem daak bianiba i amitieabisel kiningi kin dim osa eka eilsibsib mene kin dim osa enin kinowateme bianiba 11 eka as ele temeatumo tlebianoa enino omkayebu oloutnoa genoa amit namabobo, nakaeli kulan haleb esa e smik esa i nini-ino dotouleb bianiba eka e niniinoi aal dimo dolaibbio nakai kwinomodim osa bomanomo dim osa amitieenin kino watememomabiobo geseaatemibe.

12 Nakaia unangai Gode hekmelwengo wafu bianiba Yesuse bainobogenimib ib dimo kukub olo tamtlubeno mole mo tosianimibe! IboGode wengo sbalma wafueine!13 Ne imin wentia abilim utoweng mako baanoa Kobo weng olodolanale! Nakaia unangai Sumebainobo gebaniba kulilaibi amitiememalosa sinanomosa i seininegesoa wentena bia Hob esa baaneaBainobo, i kla seinomabiobe. Ikaanimibo bumoloko blimobe. Isingkamomabiobe. Niminbabe, sinoi dabalimo binibbuo kukub ayamonabinibbio kesoa Gode watemubeneayang kenamabebe. Kukub ayamolota dletnota monibta Gode bibounomabiobo gesea wentibe.

Dabalim olo imeno bokalin dimobe.14 Ne imin temia ayung namao

dim uto naka make toumbia atemiemakob nakai ulabobe. E gabamobtabbumine gole obtabbanea ekakweil ole seku yange tobtoulebnabia atemna bia 15 eka abisak makeGode am sumo tem tam danea tamte bib ele tlanea nakae ayungodim uto toumbie nganha bianea

Page 518: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 14:16 515 Lebelesen 16:1Keb sekue toboneba damibo uninowaanale! Dabalimo unino alukumsanyam dobobio kesoa memalo uninolo bokalin amobo, kobo monebawaaneba olminale gesea 16 nakaeayungo dim uto toumbie sekueafu tobtoulebnea daaknea dabalimdaak unanea inamin namin uninodiimo walbunamsea atemna bia eka17 abisake make Gode am sumo abilimuto tem tam danea esa seku yangeafu tobtoulebnea tam tenabea 18 ekaabisake mak esa Gode heitdabanaminbiino deibo daak tle ase kimaninotitilsabe. E abisake make sekueyange afubie nganha bianea Kebsekue toboneba dabalimo waen yamodiimo walbuneba mi olanale! Oyamo alukum yamanobiobo gesea19 eka abisak ele sekue afu toboneadabalim daak tobbianea waen yamodiimo walbua oleb monea dise sumetem wat banea skilon dum tamabikilanea waen game dise aleng daakhawabbanebio tem te ei daakneadise make kila daake tem daakunebea atemio olo makob nakaiaunangai bainobo geim blimi Godei aalo tliaubano kesoa tema teilabbubenamabe otabe. 20 Eka dis elebib sumo ken tam bia waeno teilabbubueiba ileme dise tem daakanea eiunea atemie makob aamuko ulabobe.Aamuk ele einamino 300 kilomita dottekebe. Eka einea usonamine teke elemakob nakai kwel wat tleta atemibe.

15Abiseli 7 i inamin namin misiamo 7

otouleb binibbiobe.1 Omito ne abilimo smik sumo

tam tloa watemnia bobol tem hekhek fumbiania temia abiseli 7 i in-amin namin misiamo nakai watwatdabenamino 7 wafu otouleb blibayatemio inamin namin misiam oloblimano biamo sinanomo imino tamtenamino blimobe. Inamin naminmisiamo 7 olo blimana bianoa Godeatlihamin osa blimanoa watemibe.

2 Eka ne inamin namino mako aaysume sole ulab watemio o undimomakob aakikit inaminobe. Ase sumeaaye sole temdaak biebe. Nakai kulan

haleb esa eka e smik esa eka e niniinosa gaisoib nakai aaye sole undimoaakikit inamine ken ye masiba Godegitao oyenea wafueiba yatemna bia3 i Gode okok nakae Mosese ans osaeka eil sibsib mene ans osa ngambibayatemio ans olo inaminobe.God sum kobo inamin namino

titilsabo, keb okoko nabebosum kesoa ni watemnobabobol tem hekhek fumbuobo,keb wengo bain eka kebkukubo molot nabo, kobonakaia unangai alukum ikomok sumobe. 4 Sum koboklebkiem klebta kining kesoanakaia unangai alukum kebtolo tosiananiba keb niniinokemtouleb nomabiobe. Bibmak bib mak seli alukumteniba keb niniino kemtoulebnomabiobe. Niminbabe, kebkukub ayamo keim anobo gengambiba yatemibe.

5 Eka omito ne imin temia abilimoGode am sumo temo Gode biin amobinabeo keim anoa watemibe. 6 Ekaabiseli 7 i inamin namin misiamonakaia unangai watwat dayemino 7otouleb blibo am sum olo tem tamdeibonibta tam tliobe. I youm ayamokiningo kiniba eka gol halo sbalotebeloniba tubo hewatibila gesiba7 eka inamin namini asuke asuke naiafen smiksa blibi make dis golo 7dlonea abiseli 7 i doyensea atemioGode amit nine e atlihamin sumodiso 7 olo tem daako sibbenobiotabe.8Omito Gode titil osa ayal osa o atumoutnoa Gode am sumo sibbenoa nakaiam sum olo temo mo unibta yatemimblimobe. I debliba abiseli 7 i inaminnamin misiamo 7 o klaiba blimanota io temo tam unomabiobe.

16Diso 7 o tem daako Gode atlihamino

sibbenobiobe.1 Eka ne wentia weng mako Gode

am sumo tem tam danoa abiseli 7 inganye bianoa Ibo moniba diso 7 oGode atlihamino delabmaiba dabalimdaak unoko gesoa

Page 519: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 16:2 516 Lebelesen 16:212 Abisake wane monea e dise da-

balim daake dlabmasea yai homonomonoa nakaia unangai kulan halebeniniino i aal dimo bibebue isa eka esmike niniino dobtouleb binibbue isai dimo onon tlanoa

3 Eka abisake tue dise aaye soledang wat dlabmanea aaye ilem aneamakob nakai kaaibbuei ilem inaneainamin namini aaye sole dang daakoblibi alukum kulilaiba

4 Eka abisake tlie dis ele aay afetounino temo dlabmanea ele alukumdeskina ilem ansea 5 eka abisakeaaye kima bie baanea God kobosinanggwano binabebbua memalosabiebobo, kobo kiningobo, keb kukubklamin okokomolotobe. 6Niminbabe,nakaia unanga eli keb bainobogalin nakaia unanga isa eka kebweng omkeimalin naka isa yekebinibbio kesoa kobo i ilemo nakamisiam eli oyeba doweine! Koboi kukub misiamo molo yang kenebolo ayamobo, keb kukubo molotoboge baasea wentena bia 7 eka wengmako Gode heitdahamin biino tem utdanoa ngambianoa Bainobo, God sumkobo keb titilo inamin namin titiloalukum gaisoneb binabobe. Kobonakai kukub klamin okoko molotayamobo ge ngansoa wentena nabia

8 Eka abisake foe dis ele afokosingatoubonea mimiowanoa nakaikibabuaniba 9 nakai afoko mimiabotem daak blibi ase eimbianiba Godeinamin namin misiam olo klanebueniniino weng dobo weng owebianiba E inamin namin misiam oloklanebio kesoa e misiamobo ge ohabianiba i hengmino mo deibonibtai bobol temo mo deskinanibta Godeomanibta e niniinomodobtouleb nimblimobe.

10 Eka abisake faibe dis elekulan halebe biino singatouboneamililanamino tenoa nakai kulanhalebe daam temo blibi ge dlanoa ienino dot sumo omubesoa i delubmadelabma bianiba 11 i enin osa yai osao bobolo funaniba Gode weng doboweng oha bianiba Kobo enin sum osayai osa omyeb kesoa keb kukub olo

misiamobo ge ohabiba yatemibe. Iinabib otane i kukub misiamo nabibomo deibonibta i bobol temo modeskinanibta Gode omalim blimobe.

12 Eka abisake sikise dis ele aaysume Yufletise singatoubanea ealukum baanea komokwali afokotlebo da tlomabibi deibo klaubenekesoa i tlomabiobe. 13 Eka ne temiahob misiami asumatnai makob maabiulabi inab sume anang tem osa ekakulan halebe anang tem osa eka dimominwengo omkayeminnakae anangtem osa welaniba watliba yatemi 14elihob misiamobe. I okok sumo sinonakaia unangai inamin okoko mowatemim blimo klabianiba Monobadabalimo komokwal isu unanobadolminoba God Sume tlameo awagenomo geniba uniba yatemibe.

15 Yesuse baanea Wentine! Ne ib-suo tlam gamio makob ayok heninnakai tlong gaibo naka maki motekein kenabibba inanita tlamabi ke-soa nakaia unangai mo aa unim blimbianiba kukub ayamowafu bianiba newaitne blib nakaia unangai seinine!Ne tlang gamio nakaia unanga elikukub ayamowafu blib kesoa aalo mogenalomabibbabo gesea wentibe.

16 Eka hob misiami komokwali be-tan olo dolminiba yatemio betan oloniniino Hiblu wengo Amagedon geowe binabib otabe.

17 Eka abisake sebene dise glolesingatoubanea Gode am sumo temtamo komoke biin dimo wengmako ngananoa Blimanobo genabua18 timine tila bianea bil wengeumbianea eka ame ngambianeameimei sume tlebiam namsea atemiomeimei ele sinanggwano mo tletanakai mo atemim blimobe. E dotsumobe. 19 Bib sum olo niniinoBebilono belanoa mito asumatnanoaeka bib mak bib mako amo alukumdoa blelanoa eka Gode Bebilon bibseli kukub misiamo wafu binabibobobolo funanea alo sum tliaubanoaenin sumo omyenea i kukub misiamonabinabibo yang kenea yatemio20 aaubilo da oleb onon tlanoaamgolimo blimanoa 21 sok sumo

Page 520: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 17:1 517 Lebelesen 17:14tlebianoa ais beselibo makob tomuning inamino o abilo makob laisbeko abilo ulabo abilim ut danoaolmein daak tenoa nakai dim ele benabianoa misiam nayemo kesoa Godeweng misiam ohabiba yatemibe.

17Taman unango weng sangobe.

1 Abiseli 7 i diso 7 dotouleb blibimake tenea baatnenea Kobo tele!Taman unango aaye sume dang wattoumbianoa kukub misiamo wafubiokesoa Gode enin sumo omulamabeone alebkenamabibe. 2 Dabalimolo komokwali unang olo tamandeib omeb haabliba eka naka makidabalim olo blib isa unang olo tamandeib omeb haabianiba makob nakaiaa misiamo dowoniba gabam toltemo mimafubenabo inaibbiobo gebaatnesea wentena bia 3 eka GodeHobe beketnenea abisake nemetneamonoba naka blim ibuantem yeunanoba temia unang olo kulanhalebe ileme un dim ut toubabuawatemibe. Kulan haleb ele niniinhomono e aal dimo bibabiotabe. Ekaniniin olo alukum inamin naminoGode weng dobo weng ohamin otabe.Eka kulan haleb ele gabamo 7 ekagemo 10 nabe. 4 Unang olo youmilemo dlusanoa eka eit homonomako tom gol osa eka bukubsanomoni sum osa eka tom mako oloulaniba klaibbuo moni sum osa kinoao kweile kab gole afu obtoulebbuawatemio kab ele tem daake kukubmisiamo sibbenobiotabe. Kukubolo makob o taman kukub otabe.5 Saa weng mako o debelon dimobuo niniin olo inaminobe. Bebilonbib sumo alukum taman wanggel isaeka nakaia unangai dabalimo kukubmisiamo wafu blib isa i biemobe.6 Unang olo Yesuse bainobo galinnakaia unanga isa eka Yesuse bainobogeniba e wengo omkeimabiba odafao yebiba kulila binabib isa iilemo dowonoa makob nakai aamisiame dowoniba gabam tol temomimafubenabo inanobua watemniadlou unania bobol tem hekhek funsia

7 abisake baatnenea Kobo fatnanebtabobol tem hekhek fumbebe? Neo wengo mitmakamo ayok osa ekakulan halebe gabame 7 eka gemo 10nae unang olo omouleb uneo mitoalebkenamabibo, 8 kobo kulan halebeatemeb ele sinanggwano binabeotane memalo blimobe. Sinanomokwiam bil amite tamalaim blim amitholo unebue teme deiba utlea Godedabanea monea bib misiam unaneawatwat danamabebe. Nakaia unangaidabalimo blibi i niniino Gode dabalemo klaim blim bianea afen smik bukolo klanebuo temomodolabeimblimikulan haleb ele atemniba bobol temhekhek funomabiobe. Sinanggwanokulan haleb ele binabe otane memaloe blimanebe. Sinanomo e imin tlea ismiko deibe unamabobe.

9-10 Nakae tekein keminsa bie moleinamin namin olo kla funaneko!Gabamo 7 olo makob amgolimo7 osa eka komokwali 7 isa itabe.Amgolimo 7 olo golim uto unangolo toumbiobe. Eka komokwali 5i alukum watwat daib otane asueimo watwat danim blimobe. Makememalo komok ambiebe. Eka makele mo komok aim blimobe. Sinanoakomok anemeo mema yota kimatabdanamabebe. 11 Eka kulan halebele sino binabe otane memalo blimbie esa komokobe. E okok osa makobkomokwali 7 eli okoko ulab kesoaesa Gode dabanea monea bib misiamunanea watwat danamabebe.

12 Eka gemo 10 o watemebole komokwali 10 itabe. I mokomokwal aim blim bliobe. I kulanhalebe i sinwalo titilo omonibakomokwal anomabibo afok smikoolokiem blimanota i kimanin okokoblimanamabobe. 13 Eka komokwaleli titilsa otane i bobol temo makobomfaniba baaniba Nibo kimanin okokosa eka nib titil osa kulan halebeomaloba elekiem eleta kimanekoge baaniba 14 i eil sibsib menetemnaniba awa genalaibo eil sibsibmen esa eka e bekeba blib isa i tatakeniba komokwali gaisenomabiobe.Niminbabe, e naka sum isa ekakomok sum isa i Sumobe. Eka e

Page 521: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 17:15 518 Lebelesen 18:10bekeba blib naka ile sinanggwanoe dlakanebua i e wengo kla wentebinabiobo ge baatnenea 15 eka iminbaatnenea Taman unango aaye dangwat toumbua watemeb yo aay elemitmakam ole nakaia unanga itabe.Nakaia unanga eli mit mak mit makafet isa eka aal afet isa weng afetisa itabe. 16 Eka gemo 10 o watemebole komokwal itabe. Item eka kulanhaleb etem naniba taman unangowasi omfaniba watwat dabonibayoumo alukum gamfa dibiabonibaeka o diimo alukum dowonubonibaase omatouniba kibanamabobe.17 Gode i bobol tem funino omya ibobol temo makob omfaniba baanibaNibo kimanin okok osa eka nibtitil osa alukum kulan haleb etaomalomo ge baaniba omalomabiobe.I kukub olo inamtatniba Gode wengobaanebuo alukum tam tlamota kukubolo blimanamabobe. 18 Unang elewatemeb olole bib sumo Bebilonotabe. Bib sum olo komok eta komoksumi dabalim olo blibi alukum kimabiebo ge baatnenebe.

18Bebilon bibo watwat danamabobe.

1 Abisake wengo onebeo blimanoane imin temia abisake make abilimodeibonea daak te dabalim ele tlanggenea tebea atemie e titilo sumobe.E ayal inamin tubune kesoa dabalebomat genea 2ngambianeaBib sumo Bebilono alukum watwat

danamabobe. Gululamemeletani hob misiam isa ekawan misiam isa ita o temobiomabiobe. 3 Niminbabe,naka mit mak mit makialukum bib olo seli i tamankukubo watemubeniba isatamano hengabiba ekadabalim olo komok sum isabib olo seli taman kukubowatemubeniba isa kukub olowafu bliobe. Eka o inaminnamino webo kesoa nakaiinamin namino webib nakaimoni homono bokabiobo gengambea

wentena bia 4 eka weng mako abilimut danoa baanoaNe nakaia unanga ibo bib olo

deiboniba tam te sesa eletline! Ibo bianiba o hengminodaawemiobe, ne bib oloseli enin sumo omyamabikesoa ibo bib olo biaibo ibsaenin kino watemomabiobe.5 Niminbabe, bib olo selihengmino nabibo homonanoa makob amgolim inanoaute abilim ele tlobio kesoaGode bib olo kukub misiamoalukum funanebo, 6 bibolo seli ibo kukub misiamonayebib kesoa ibsak minginamin kukub ota nayemine! Inaka homon unang homonikukub misiamo dot sumoomkayebib kesoa ibo wekibsum yang keine! 7 Bib olo seliuntak ngambianiba baanibaNi ayamobo, ni niniinosumobo gabib kesoa ibo eninhomono omyiba i memine!I fumbianiba Ni komok sumkesoa ni niniino sumobe. Nikounangi imakwali kaabenibbuasoson binabibi ulab nomtabobol tem abilo ni dimotlebota memobbabo gabibkesoa yenaiba memine! 8 Iinabib kesoa am olokiemodimo inamin namin misiamoi dimo tam tlamabobe. Gininsumo tam tlamo naka homonunang homoni kulila bianibamakimangglomniba eka imenteb sumo tam tena nabianoaaso Bebilon bib olo tubunotakibanamabobe. God Sume ikukub misiamo watemubeneayang kenamabebo, e sbaloboge ngambua wentibe.

9 Dabalim olo bib mak bib makokomokwali alukum kukub misiamowafu bianiba makob Bebilon bib selinabinabib inaniba i kukub ayamodeiboniba kukubmisiamotawafu blibkesoa i Bebilon bibo aso kibanomoatumo komokwal eli watemnibamewemomabiobe. 10 I bib olo inamin

Page 522: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 18:11 519 Lebelesen 18:23namin misiamo tam tlo watenibatosiananiba skeim ye mabianibabaaniba Ayoo! Bebilono bib sum ekabib sbal na otane afok smiko olokiemodim ota bib olo seli hengminoyang kenamino tam tlubenobo gebaanomabiobe.

11 Eka nakai dabalim olo blibi in-amin namino dleb moniba bib oloseli webib isa mebianiba bobol temoilum omfubenamabobe. Niminbabe, iafobeingo oleb moniba nakai webibiblimaib kesotabe. 12 Afobeing oloniniino mako tom gol osa eka makotom silba osa eka mako tom ayamosa eka mako bukub sano moni sumosa eka youm nama ayam osa ekayoum ilem osa eka youm mako ayamosa eka as mako tang kunin ayamosa eka inamin namino eil elefanisitono klaibbu osa eka sbal aso klaib-buo moni sum osa eka tom blas osaeka tom ain osa eka tom mako monisum osa 13 eka mako walaka aal osaeka kumuk osa eka bolit inamino tangayam osa eka atdeno nama osa eka at-den afeto tang ayam osa ekawaen aayosa eka welo niniino olib osa eka bolitayamosa ekawit osa eka eil blumakauisa eka eil sibsib isa eka til hos isaeka kalo ulabo niniino kalis osa ekabesa okok kemin naka isa itabe. I besaokok keminnaka eli dlebmonibanakamaki doyeniba monio oise tlebinib-biobe. 14 Nakai inamin namino dlebunebib naka eli baabeniba Bebilon bibsel ibo inamin namin ayamo dlomogabinabibo blimanobe. Ib moni osainamin namin ayam osa blimanobo,ibo imino mo watemomabibbabo gebaabenomabiobe.

15 Eka nakai bib olo inamin naminowebianibamoni homono bokabibi bibolo inamin namin misiamo tam tlowatemniba tosiananiba bobol temomisiamu besoa skeim ye mabianibamebianiba 16 baaniba Ayoo! Sino bibolo seli youm nama ayamo kibian-iba eka youm ilemo dlusaniba ekaeit homono mako tom gol osa ekatom mako olo ulaniba klaibbuo monisum osa eka bukubsano moni sumosa webianiba kibiam binabib otane

17afok smiko olokiemo dim otamoniayouma olo watwat danobo genabibaeka siibo kimanin naka isa eka si-ibo amun temo okok kebianiba in-aminnaminodiketouminnaka isa ekanakaia unangai besa siib tem haablibisa eka nakai siib damo kima bian-iba inamin namin okoko klabib isanaka eli alukum Bebilon osuo dei-boniba skeim ye mabianiba 18 o asokibano atumo watemniba ngambian-iba Bib olo bib mako alukum gaisono-biobo, o bib sumobo ge ngambian-iba 19 ibbitino waa dibiaiba utnoa iligabaman dim ut unebua i bobol temoilum omfubebio kesoa i ina bianibamebianiba baaniba Ayoo! Ni bibolo seli dohalimbuobe. Ni siib temohaabianoba inamin namino bib oloseli webianoba monio boka binabobbiotabo, afok smiko olokiemo dimota alukum watwat danobo, 20 abiselibsa Gode nakaia unanga ibsa ekaYesuse okok dlasanin naka ibsa ekaGode wengo omkeimalin naka ibsaalukum bib olo inamin namino tamtlo seinine! Niminbabe, bib olo seliibo kukub misiamo omkaye binabibkesoa Gode yang kenea bib olo seliyananamabebo genomabiobe.

21 Eka abisak sbale tom beselibemakob asiamo wito teibinabobinamine menganea afu ofaneaobbianea aaye sole dang wat blelaseabaanea Ne tom ele obbiaia unaneablimane inanoa Bebilon bib osablimanoa nakaia unangai iminomo watemim blim keniba 22 gitaweng osa eka ans weng osa ekadlamo weng osa eka bigulo weng osamo wentomabibbabe. Eka o dimoinamin namin okoko mo biota nakaiwatemomabibbabe. Weng makotome asiam wite teibiba umbinaboinamin osa blimanamabobe. 23 Bibolo ayal osa mo watemomabibbabe.Eka alelwal bokalin kukub osablimanamabobe. Sino bib oloseli inamin namino kima bianibawebinibbio nakai niniinsabe. Ikukubo dabalim nakai maki kukubogaiseibbiobe. I naka homoni kelwalin kukubo aleyebuobo gabianiba

Page 523: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 18:24 520 Lebelesen 19:15dim oyebiba i fumbianiba Bainobogambinibbiobe.

24 Eka sinanggwano bib olo seliGode wengo omkeimalin nakaiyebianiba eka Yesuse bainobo galinnakaia unangai bib mak bib makoblibi yebiam bliba Gode yateme bin-abe kesoa bib olo watwat dabonebogesea wentibe.

19Nakaia unangai Bebilon bibo watwat

dano seinwebiobe.1 Omito ne wentia nakaia unangai

homoni abilim ut bianiba ngansibawentemonia i baaniba Nibo Godeniniino dobtouleb nomo! Elekiemeleta nibo hengmin temo biobodotlanebiobo, e niniin sum eka titilsanabo, 2 Gode nakaia unangai kukubowatemnea Eli kukubo ayamobe ekaeli kukubo misiamobe galin kukubomolot kesoa e taman unang olokukubo watemnea funanea Kukubolo misiamobo gene kesoa wananebe.Unang olo o kukub misiamo nakamak unang maki aleye bianoa eka oGode okok nakaia unangai yebiambinobio kesoa Gode wananebo gesibawentena bia 3 i imin baaniba NiboGode niniino dobtouleb nomo!Bib olo aso kibanoa atumo amitiewalebnoa unemabobo gesiba 4 ekakomokwali 24 isa eka inamin naminiasuke asuke nai afen smiksa isa Godekomoke biin dimo toumbie ye aalaunaniba e niniino dobtouleb bianibabaaniba Bainobo, nibo Gode niniinodobtouleb nomo gesiba 5 eka komokebiino dimo weng mako ngambianoaGode okok naka ibo niniin men ibsaniniin sum ibsa Godewengowentebibibo nib Sume God ele niniin otadobtouleb nine genanoa wentibe.

Eil sibsib mene alelo omamabebe.6 Eka ne imin wentia nakaia unan-

gai homonimibianiba ngambibawen-tio makob aayo umbinabo inamineka makob ame ngambinabe inaminina bianiba baaniba Nibo God Sumeniniino dobtouleb nomo! Nimin-babe, e titilsa kesoa nibo kima biebe.

7 E eil sibsib mene alelo omonaminamo memalo tloa alelo klanoa wais-abio kesoa nibo seinha bianoba eniniino dobtouleb nomo! 8 Godeyoum namae ayame dobuenea dubu-sanobo, youm ele kiningobo gesoawentibe. (Youm nama elele makobnakaia unangai bainobo gabibi kukubayam otabe.) 9 Eka abisake baatneneaKobo ne weng mako baabkenamabioweng olo dolanale! Weng olo in-aminobe. Nakaia unangai Gode ngan-abene teniba eil sibsib mene aleloomamabe imeno dowonomabib nakaiseinine! Weng olo Gode bain wen-gobo gesea 10ne esu ye tonton golbuadaak tounia e niniino dobtouleb nanggenamsia e baatnenea Yeye kobo moinanemebe! Ne okoko makob kebsakeb nekwal isa ibo Yesuse bainobogeniba e niniino omkeimabibo nesamakob ib okoko ulab okok kemin nakanetabo, kobo Gode elekiem ele niniinota dobtouleb nale! Nibo tekeinkebob yotabo, nibo Yesuse niniinoomkeimabob olomakob sinanggwanoGode wengo omkeima binibbio nakaiokoko ulabobo ge baatnenebe.

Nakae til hos namae dim uttoumbiebe.

11 Eka abilimo amisalo betelasoane imin temia naka make hos na-mae dim ut toumbia atemie e niniinoasube. Mak ole E Okoko Kla Kimani-nobe, eka mak ole E Kukubo BainOlota Namin nabe. E nakaia unan-gai kukubo motomanea i kukub misi-amo nabibo watemubenea yenananggameo e kukubo molot ota wafu-neta nanamabebe. 12 E kino makobatol inamin dut genobiotabe. Ekae gabam otabbumino komok sumigabam otabbumino ulabo homonobe.E aalimo e niniino bibabio emayetekein kebebe. Eka naka maki motekein kebibbabe. 13 E youm dimeileme walanebiobe. Eka i e niniinoGode Wengobo ge ohabiba 14 abilimoawa genalin nakai youm nama ayamoninik blimo dlusaniba til hos na-mai dim ut toulaniba dobsileb bebibayatemio 15 skem dange yange kobot

Page 524: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 19:16 521 Lebelesen 20:5-6

genebue nakaia unangai dabalim oloblibi e dum yantoumabe e sital dimobiba bietabe. Eka e nakaia unangai ki-manamabeo e kimanino sbalobe. EkaGod Sume nakaia unangai e bain-obo gabibbai alo tliaubanoa naka eliyenanang gameo makob nakai asiamwaeno tamaniba teilab bubonabib in-abenamabebe. 16 E niniino youmdim esa eka kumun milim e dim esabibabuo niniin olo inaminobe. Nakaele Komok Sumi Komok Sum ekaNaka Sumi Kimanin nabo genobuawatemnia 17 eka imin temia abisakmake afoko tem wat manea waniabilim ut eibibi nganye bianea Ibote minabiba Gode imeno oyameodoweine! 18 Komokwal isa eka awagenalin nakai komokwal isa eka nakasbal isa eka til hos isa eka i dangondimo toulabe blib naka isa eka nakai iokoko imaye ili bobol tem kima bian-iba klamin naka isa eka nakai nakamaki kima bliba i okoko besa okokkeyemin naka isa eka niniin gwab isaniniin sum isa alukum i diimo wawenyemine gesea wentibe.

19 Eka ne imin temia kulan halebesa eka nakaia unangai alukum da-balim olo blibi komok sum isa eka iawa genalin naka isa miniba baanibaNibo nakae til hose dim ut toumbi esaeka e awa genalin naka isa yemomoge omsiba 20 naka ele kulan haleb esae dim wengo omkayemin naka esai klabuto gebenea yatemibe. Sinokulan halebe dim wengo omkayeminnaka ele okok homono kulan halebekin dimo klabea nakaia unangai kulanhalebe niniino i dimo bibe bio isa ekae smike niniino dobtouleb blib isa ikukub olo watemniba funaniba Ku-lan halebe sumobo ge funaibbio ke-soa kulan haleb esa eka e weng dimoomkeimalin naka esa i mo kaaim blimbliba afen dolbiaiba daakniba dabaltem daake ase sume tom baka eim-bianea atole blit blit gabe tem daakuniba yatemna bia 21 eka nakae tilhose dime toumbie skemdange e sitaldimo balanea watlebue skem dangele emaye kulan halebe awa genalinnakai yalea eka wani naka eli diimo

dowoniba i matwayenoa yatemibe.20

Gululame klabutam bia bifolo 1,000blimanamabobe.

1 Abisake make abilimo deiboneakwiam bil amite tamalaim blim amitholo unebue amisalo kie tobonea ekasen saye tobonanea tebeleb daak te-nea 2 inab sum ele afunea atemio inabele sinanggwan inabobe. E Gululametabe. E niniin afeto Setanobe. Ekaabisak ele e sen saye gebane biamobifolo 1,000 blimanota tileisanam-abebe. 3 Abisake inab ele dobbianeakwiam bil amite tamalaim blim amitholo unebue tem daak unea ewitofasino amisalo omdounea loke basal-abanea atemibe. E dim omin kukubonakaia unangai imino mo alebenam-abebabe. Kwiam bil amit tem daakbia bifolo 1,000 blimanota abisakeimin amisalo betelabanea utenea haatlanea imin klabutanamabebe.

4 Eka Gululame sma kwiam bilamit tem daak bia ne imin temiakomokwali biino naka maki o dimye toula bliba yatemiei naka elii okok ole nakai kukubo motonsambianiba kot keyemin okok otaGode omyebiotabe. Eka mak olenakai sino Yesuse bainobo geniba eniniino omkeima bianiba eka Godewengo sbalmawafuna bliba o dafa otawasi nakai teniba gabamo weisenibayenaiba kulila binibbio nakai smikiyatemibe. Naka eli kulan halebesa eka e smik esa i niniino modotouleb nin blimobe. Eka i niniinonaka eli debelon dim osa kweilondim osa mo bibe binobioba smik ileafen aniba Gode Dofakamin Nakaetemnaniba nakaia unangai komok anbliba bifolo 1,000 o blimanamabobe.5-6 Nakai sin hana blib eli seimbiobe.I naka molot kesoa i imino mokaanimibbabe. I aseinin bib osamo unomabibbabe. Naka eli Godesa eka e Dofakamin Naka esa iokoko ayam okok kebianiba i niniinodotouleb bliobe. I Gode DofakaminNakae temnaniba komok an blibobifolo 1,000 o blimanamabobe. Ekabainobo galin nakaia unangai maki

Page 525: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 20:7 522 Lebelesen 21:6kulilaibbue ile debliba bifolo 1,000olo blimanota isak hana tlomabiobe.

Gululame watwat danamabebe.7 Bifolo 1,000 o blimanomo kwiam

bil amite tamalaim blim amit holounebue amisalo betelanoa Gululameklabutam olo deibonea 8 ute bib eletlanea bib mak bib mako haabianeadim wengo oyebea Goke meletanisa eka Megoke meletan isa i ewengo wenteniba Ayamobo genibai alukum miniba Yesuse meletaniyenanomo genomabibi homonobe, imakob ninin inaminobe. 9 I homonkesoa moniba dabale alukum gedabakaniba Yesuse bainobo galinnakaia unangai Gode gobo bie biboblibi kanhanomabib otane akileabilim ut danea daak tlea awa genalinnaka eli alukum kibaniba 10 ekaGululamele eta dimbaabene biamabokesoa Gode dobbianea daakneadabal tem daake ase sume tom bakaeimbianea atole blit blit gabe temdaak temnea kulan haleb esa eka eweng dimo omkeimalin naka esa i sindaak bianiba eimbib biamo tenanibaasumatna kebianiba kwinomo dimosa tab dim osa amitie enin kinowatememomabiobe.

Kot sumo tam tlamabobe.11Omito ne imin temia komoke biin

nama sumo dimo naka make toumbiaatemi ele, e titilo sbal kesoa dabalesa abil esa blimanoa nakaia unangaiimino mo watemin blimobe. 12 Ekane nakaia unangai kulila binabibiyatemia niniin sum isa eka niniingwab isa komoke biino kibi kaba sinye masiba nakae komoke biin olodimo toumbie buko bamtabanea ekabuk mak osa bamtaba nanea atemionakaia unangai niniino buk olo temobibe bio nakai amit nomabiobe.Buk olo niniino afen smik bukobe.Eka e kulilaibbuei kukubo alukummotomanea watemea wengo bukmako temo bio kesoa watemnea ikukub nabibo olota klanea 13 nakaiaunangai aaye sole tem daak kaaibbueiimin hananabiba eka nakaia unangaikaaibbua kaanamin bibo blib isaimin hana tenaiba kukub klamin

nakae i kukubo watemnea klanea14 kaanamin bib osa eka kaanaminkukub osa ombianea daaknoa asesume dabal tem daake eimbe temdaak unobe. Nakaia unanga elisino kaaibbua imin hana tlib otanei dolbiaiba daakniba aseinin bib daakunib olo makob i imin kaaibobe.15 Kukub klamin nakae afen smik bukolo temo watemea nakaia unangaininiino blim bio mole ile dolbianeadaakniba dabal tem daake ase sumeeimbe tem daak unomabiobe.

21Abilemema esa eka dabalemema esa

otabe.1 Omito ne abile mema esa eka

mema dabal esa watemi otane abilesin esa eka dabale sin esa ole blimobe.Eka aaye sol esa mo bieta atemimblimobe. Esa alukum blimobe. 2 Nebib mako watemi olo bib ayamkiningobe. Bib olo mema Yelusalembib otabe. Bib olo God esu wit bianoaabilimo deibonoa tebua watemio oeito makob unangi imakwali dlomgeniba youmo memao olo kinibadlonabib inaminobe. 3 Eka wengmako komoke biin dim ut danoangambianoa Etemine! Memalo Godebibamo nakaia unangai bekebenobe.I Gode meletan aiba eka e i Sumanea item etem nanomabiobe. 4 Ei memino omtlabenea imino mokaaniba eka i bobol tem osa mo misi-amu benanomobabe. I mo mebianibaenin osa mo omubenanomobabe. Sinkukub olo alukum blimanamabobogesoa wentibe.

5 Eka nakae komoke biin dimotoumbie baanea Wentine! Inaminnamino sino blimano kesoa ne in-amin namino memao imin klaiobogesea wentena bia e ne baatneneaKobo weng olo dolanale! Weng olobain weng kesoa nakaia unangai wen-teniba bainobo geine ge baatnenea6 eka imin baatnenea Inamin naminele tam tlo olo ne klaia blimanobe.Ne sinanggwano abil esa dabal esamo klaim blimo dimo ne binibiobo,eka abil esa dabal esa blimano biamodim osa ne biamabi kesoa nakai aa

Page 526: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 21:7 523 Lebelesen 21:24tebo yenanomole ne aayemisimobliadowoniba afen smike doboniba amitnomabiobe. 7 Eka nakaia unangaiwanita kukub misiamo Yeye genibaombianib mole ne i Sum ana bia ekaile ne meme ananomabiobe. 8 Otanenakaia unangai tosiambib isa ekabainobo geim blim isa eka kukubmisiamo wafu blib isa eka naka makiyebib isa eka tamano hengabib isaeka kelo wabib isa eka god dim ominininiino dotouleb blib isa eka dimobib isa i alukum i bibo unomabiboase sume tom baka eimbianea atoleblit blit gabe tem daak unomabiobe.I bib olo unomabibo makob iminkaanomabiobo gesea wentibe.

Yelusalem bibo mema otabe.9 Eka ne imin temia abisake make

nesu tlea atemi ele sino abiseli 7i diso 7 o dotouleb bianiba nakaiaunangai watwat daayemom genabibayatemiei mak etabe. Abisak elebaatnenea Kobo tele! Ne eil sibsibmene alelo omeo alebkenamabibogesea 10 Hobe beketnenea abisakenemetnea monoba am golime tekeb-mine malanebue golim ye unanobabib ayam olo aletnenea watemiobib olo God esu ut bianota abilimodeibo tebotabe. Bib olo niniinoYelusalem otabe. 11 Gode ayal etabib olo tubunea bining genea aakikitinanea makob tom yasbao monisumo ayal inanea atemibe. 12 Bibolo daamo teke sumobe. O amito 12obe. Abiseli 12 i amit olo kima bliobe.Eka Islel nakai mito 12 i niniinoamit olo alukum dolaibbiotabe.13 Afok tlemin sin dao daamo amitoasumatnabe. Eka ken minim not daosa asumatnabe. Eka melen minimsaut da osa asumatnabe. Eka afokunemin sin dao daam osa amitoasumatnabe. 14 Bib olo daamo mitdaako tom sbalo buo 12 obe. Ekaeil sibsib mene okok dlasanin nakaininiino tom olo dimo dolaibbiotabe.

15 Abisake wengo onebe nakae bibolosa eka amit osa eka daamosa kimingol ase tobtouleb bianetabe. 16 Bibolo teke osa eka o sum osa makobobe.Eka abisake ase kinea atemio o sum

osa eka o teke elaak da ewit da osamakob 2,400 kilomitabe. 17 E o daamotekeo kinea atemio sumo makob 60mitabe. Abisake kimin ele nakai tebe-loniba aso kibinabib eta tobo kinetaatemibe. 18 Gode bib olo daamo tomyasbao olonea daamo genea eka bibole gol klananea bomat genoa makobaakikito undim inanobiotabe.

19 Bib olo daamo mitem daako tomayamo moni sumo olonea eito ki-bonea mikiktemo ofanebue e niniinoyasba etabe. Eka tue ofanebu elemokimobe. E niniino sabaia etabe.Eka tlie ofanebu ele namabe. E nini-ino aget etabe. Eka foe ofanebu eleitanasitobe. E niniino emelal etabe.20 Eka faibe ofanebu ele e niniinosadonikis etabe. Atosine ilem ekaatosine nama nabe. Eka sikis eleilemobe. E niniino konilian etabe.Eka seben ele ngameinobe. E niniinoklisolait etabe. Eka eit ele itanasitotane afetobe. E niniino belil etabe.Eka nain esa ngamein otane afetobe.E niniino tobas etabe. Eka ten esaatosino itanasit eka atosino ngameinnabe. E niniino klisobles etabe. Ekaeleben ele mokim otane afetobe. Eniniino haiasin etabe. Eka twel eleilem otane afetobe. E niniino ametisetabe.

21 Eka bib olo amito amisalo 12ole bukubsano namao moni sumota klaibbiotabe. Bukubsan beselibeelekiem oboniba amisal olo klakla unibbiotabe. Bib olo deib olegol ota oloniba klaibbua o undimomakob aakikito undim inanobuawatemi otane 22 Yelusalem biboGode am sumo bib olo mo biotawatemin blimobe. Niminbabe, GodSume titilsa esa eka eil sibsib menesa i dumo imaye bib olo bianibanakaia unangai tenaniba weng obibkesoa Gode beten kehamin am sumoblimobe.

23 Bib olo afoka alimao mo tububiobabe. Gode titil ota ayal inamineibiobe. Eka eil sibsib men ele bibolo ayalobe. 24 Nakaia unangai bibolo blibi bib olo seli kukub ayamo wa-temubeniba isak kukub ayamo wafubliba eka dabalimo komok sum ile

Page 527: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 21:25 524 Lebelesen 22:15inamin namin ayamo oleb teniba bibolo tlomabiobe. 25 Eka tabo bibolo daamoamisalomodounimibbabe.Eka kwinamin osa bib olo blimobe.26 Nakaia unangai dabalim olo blibiinamin namin ayamo oleb teniba bibolo tlomabiobe. 27 I inanomabib otanekukubmisiam osa eka nakaia unangaikukub misiamo nabib isa eka nakaiaunangai weng dimo obib isa ile bibolo mo tam unomabibbabe. Eil sibsibmene e afen smik buko temo nakaiaunangai niniino dolabenebio ita bibolo tam unomabiobe.

22Afen smik aay esa eka afen smik as

esa o weng sangobe.1 Eka abisake aaye nakai dowon-

aibo amit nomabibe aletneseatemia biningowanea makob aakikitinanebua atemio aay ele God esaeil sibsib men esa i biin dim watdanea tlanea bib dang tla unebetabe.2 Aay ele keno milim wat osa ekamilim eblasin da osa afen smikaso nakai o yamo dowonaibo amitnomabib aso maweno biotabe. Oyamo balimino bifolo olokiemo dimobali dowon dowon binabo 12 obe.O yamo alime elekiem elekiemodimo amitie balibinabobe. Eka asele aane nakaia unangai dabalim oloblibi kukub misiamo klaubenea ayaman ayam an bliobe. 3 Eka inaminnamin kukubo Gode mo gobo biebaole fotebenea unoa Gode eil sibsibmene i dum ta komoke biin dimotoula bianiba nakaia unangai kimabliba Gode e okok nakai e niniinodobtouleb nomabiobe. 4 I ina bianibaGode kla atemnabibta e i debelondimo e niniino dolabenamabebe.5 Kwinamin osa eka ayal osa afokosa bib olo blimobe. Niminbabe, GodSume ayal kesoa emaye bib olo tububia bib olo seli inamin namino amitiekimanomabiobe.

Yesuse hebmamsab tlamabebe.6 Eka abisake imin baatnenea

Weng olo bain wengobo, nakaiaunangai alukum weng olo bainobo

geine! Sinanggwano God Sumee weng omkeimalin nakai e Hobedobyenea inamin namino tlamaboalebenebua memalosa e abisakedabanea monea e okok nakai inaminnamino hebmamsab tlamabo wengoalebenebo ge baatnesea wentena bia7 eka Yesuse baanea Ne hebmamsabibsu tlamabi kesoa nakaia unangaiwanita buk olo inamin namino mitdatam tlamabo wengo wafu blib mole iseinine ge baanea wentibe.

8 Yon ne weng olo wentena bianiaeka okok olo watemnai kesoa abisakeinamin inamino alenebe esu ye ton-ton golbua daak tounia e niniinodobtouleb nang genamsia 9 e baatne-nea Yeye kobo mo inanemebe! Neokoko makob kebsa keb nekwali Godeweng omkeimalin naka isa eka nakaiweng olo wafu blib naka isa ib okokoulab okok kemin naka netabo, koboGode elekiemele niniin ota dobtoulebnale ge baatnenea 10 eka imin baatne-nea Gode wengo buk olo tem watbiobo, kobo mo kimik genemebe!Gode amo inamin namin olo nanam-abeo meb tlo kesoa omkeimamale!11 Nakai kukub misiamo nabib biamoi kukub olo mo deibonomabibbabe.Eka nakai bobol tem misiamo fumbibbiamo isamodeibonomabibbabe. Ekanakai kukub ayamo nabib biamo isaamit inamomabiobe. Eka nakai kin-ing biaib isa amit kining nomabiobogenasea wentibe. 12 Eka Yesusebaanea Wentine! Ne hebmamsabtenia nakaia unangai elekiemolokiemi kukubo nabinib biamo kinia kukubayam osa kukub misiam osa yang ke-namabibe. 13 Ne sinanggwano abilesa dabal esa mo klaim blimo dimone binibiobe. Eka abil esa dabal esablimano biamo dim osa ne biamabibe.

14 Nakaia unangai wanita kukubmisiamo namin bobolo funino dei-bonib mole i makob nakaia unan-gai youmo fubanabibi ulab kesoa iseinine! I afen smik ase yamedowoniba moniba bib olo amito tamunomabiobe. 15 Otane nakai misiambianiba kelo wabib isa eka tamanohengabib isa eka naka maki yenaiba

Page 528: GodeDowanWengobe - World English Bible · bebo, hananeba men esa e awok osa dletneba moneba Isib ye bieb binia nema baabkenia Tele gesite gesea 14-15 Yosebe hananea men esa ... Kobo

Lebelesen 22:16 525 Lebelesen 22:21kulilabib isa eka god dim ominoniniino omtouleb blib isa eka dimomin kukubo goboniba wafu blib isai alukum Gode bib olo mo tam un-omabibbabe.

16 Ne Yesus neta ne abisake dabaiamonea weng olo ne bainobo galinnakaia unanga ibo omyamabebe. NeDebite mit ole eka Debite molofeit nanetabe. Awitnino boman tlamo eib-inabo ulab netabo ge baasea 17 GodeHob esa eka eil sibsib mene alel osabaaniba Yesus kobo tele gesiba wen-tibe. Eka nakaia unangai wanita iweng olo wentib mole isa baanibaKobo tele geine! Eka nakaia unangaiwanita aa tebo kaanom genabib moletline! Eka nakaia unangai wanitaaaye dowonomo geib mole tenibaGode afen smik aaye misim dobye eledoweine!

18 Eka nakai wanita Gode inaminnamin kukubo tam tlamabo wengo

buk olo temo dolaio wentaib otaneatosino ili bobol tem funin yebbakaomasaniba aleye bianiba baabenibaWeng olosa Gode wengobo gebaabenib biamo kukub misiamo bukolo temo dolai olo Gode i omyamabekesoa klaine! 19 Eka nakai wanitaGode inamin namin kukubo tamtlamabo wengo buk olo temo dolaioomkaye bianiba baaniba Atosin oloGode wengbabo ge baabenib biamosinanomo i Gode bib olo mo tamunomabibbabe. Eka i afen smikase yam esa mo dowonibta amitnomabibbabe.

20Yesuse inamin namino tam tlam-abo wengo onebe nakae baanea Mo-ton dam ye ne hebmamsab tlamabibogesea ne baabania Ae Yesus Sum kobotele ge baabaiobe.

21 Sume Yesus Klaiste ibo alukumdaabeneko! Bainobe. Ne wengo bay-otabe. Yon neta weng olo dolaiobe.