Ma inski fakultet Univerzitet u Beogradu

KATEDRA ZA BIOMEDICINSKO IN INJERSTVOPredmet: Optoin injerstvo

SEMINARSKI RADTema: GLAUKOM

Student:Branko Babi 22/06 Profesor:Dragomir Stamenkovi Mirko Jankov

Glaukom ili zelena o na mrena, (od gr . glaukos = zelen ). Glaukom je bolest oka koja se prepozna na osnovu povi enog intraokularnog pritiska (normalna vrednost o nog pritiska iznosi 12 - 22 mmHg), promenjenog izgleda papile o nog ivca, tj. ekskavacije (udubljenju) papile, o te enje vidne o trine i vidnog polja. Glaukom je drugi po u estalosti uzrok slepila kod ljudi iznad 40 godina. Javlja se u svim uzrastima , uklju uju i i decu , ali najvi e kod starijih osoba. Glaukom se razvija kad je stvaranje o ne vodice pove ano ili je njeno oticanje ote ano. Tada dolazi do porasta o nog pritiska, do pritiska na iv ana vlakna i krvne sudove o nog ivca na mre nja i i do njihovog o te enja i uni tenja. Postupno se prekida prenos signala vizualne poruke do mozga, a rezultat je o te enje vida i na kraju potpuno slepilo. Glaukom je bolest koja se ne mo e izle iti, ali zahvaljuju i ranom otkrivanju bolesti i odgovaraju em le enju mo e se spre iti gubitak vida i kontrolisati razvoj bolesti. O na vodica je bistra bezbojna te nost koja ispunjava stra nju i prednju o nu komoru. O nu vodicu proizvode nastavci cilijarnog tela procesima ultrafiltracije i aktivne sekrecije i izlu uju je u zadnju o nu komoru. O na vodica cirkuli e izme u so iva i irisa kroz zenicu u prednju o nu komoru. Iz prednje o ne komore o na vodica odlazi na dva na ina: trabekularno i uveoskleralno. Trabekularno oticanje o ne vodice podrazumeva prolazak o ne vodice kroz trabekularnu mre u, Schlemmov kanal, kolektorske kanali e, episkleralne vene, prednje cilijarne vene do sistemske cirkulacije. Uveoskleralnim oticanjem o na vodica ulazi u tkivne prostore cilijarnog mi i a i u suprakorioidalni prostor do beonja e i uvealnih krvnih sudova. Faktori rizika za nastanak glaukoma: - starija ivotna dob ( preko 60 godina ) - oboleli od glaukoma u porodici - arterijska hipertenzija, diabetes melitus - kratkovidost - povreda oka Osobe s porodi nom istorijom bolesti glaukoma imaju 6% vi e ansi za dobijanje bolesti. Iako je povi en o ni pritisak jedini va niji faktor rizika za glaukom, povi en o ni pritisak ne zna i nu no i bolest. Neke osobe s povi enim o nim pritiskom nemaju promene na o nom ivcu, dok neke osobe s normalnim i niskim vrednostima o nog pritiska razviju glaukom. VRSTE GLAUKOMA y Primarni glaukom y Sekundarni glaukom y Uro eni (kongenitalni) glaukom Glaukome mo emo podeliti na razli ite vrste : mehani ka podela (glaukom otvorenog ugla i glaukom zatvorenog ugla), prema dobi glaukome delimo na (kongenitalni- prisutan pri ro enju, infatilni- razvija se pre druge godine ivota, juvenilni- nakon druge godine ivota i glaukom odrasle dobi) , podela prema visini o nog pritiska (glaukom niskog, normalnog i visokog pritiska). Primarni glaukom Kod primarnog glaukoma postoji pove anje o nog pritiska koji se ne mo e dovesti ni u kakvu vezu s nekom o nom ili op tom bole u. Prema izgledu ugla prednje o ne komore (prostor u oku izme u cornee i irisa) primarni glaukom se deli na: y Primarni glaukom irokog (otvorenog) ugla y Primarni glaukom uskog (zatvorenog) ugla

Primarni glaukom otvorenog ugla - hroni na je i podmukla bolest koja napada oba oka. Simptomi se dugo ne pojavljuju, a tegobe (glavobolje) su nejasne. Na spolja njem delu oka ne vide se promene. Iz nepoznatog razloga s godinama pove ava se otpor oticanju o ne vodice i o ni pritisak konstantno raste. Porast o nog pritiska je umeren u po etku, a kasnije mo e dosti i visoke vrednosti (60mmHg). S vremenom strada o ni ivac i udubljuje se papila o nog ivca. Ispadi vidnog polja se pojavljuju vrlo rano, ispadi se ire od periferije prema sredi tu pa bolesnici imaju su eno vidno polje; gledaju kao kroz tunel. Zavr etak procesa je slepilo. Od ove bolesti boluje oko 2% osoba starijih od 40 godina, a zastupljena je podjednako kod oba pola. Neke bolesti, npr. Hipertenzija i dijabetes dodatni su rizi ni inioci za pogor anje bolesti, a naro ito su ugro ene osobe kojima lanovi porodice imaju glaukom. Ispadi vidnog polja se ne mogu le iti. Le enjem se posti e normalizacija o nog pritiska i eventualno spre avanje daljnjeg propadanja vidnih funkcija. Primarni glaukom zatvorenog ugla - javlja se zastoj pri oticanju o ne vodice zbog mehani kog bloka (opstrukcije) trabekuluma, odnosno sobi nog ugla areni nim tkivom. Zapreka otjecanju o ne vodice mo e biti akutna, imtermitentna i kroni na. Akutna manifestacija je vrlo burna, za razliku od kroni nog glaukoma i zahtjeva hitnu intervenciju. Akutno je zatvaranje kuta obi no je posljedica papilarnog bloka kada naglo dolazi do prekidanja normalnog protoka o ne vodice iz stra nje prema prednjoj sobici oka i odvodnom trabekularnom sustavu. Ukoliko se kut prednje sobice potpuno zatvori, razvije se napad akutnog glaukoma. Na izgled zdrav ovjek postaje te ak bolesnik, s jakim bolovima u jednom oku i licu, pojavom duginih boja oko izvora svjetlosti, glavoboljom, mu ninom i povra anjem. Vid jako slabi. O ni tlak raste i do 80mmHg, oko je crveno, i tvrdo kao kamen. Ukoliko se o ni tlak ne snizi unutar nekoliko sati pomo u lijekova ili operativnog zahvata mo e do i do ozbiljnih i trajnih o te enja vida. Glaukomski napadaji mogu biti slabiji i e e se ponavljati. Kroni ni glaukom zatvorenog kuta obi no nastaje kao posljedica priraslica u kutu prednje sobice. O ni je tlak stalno povi en, razvija se udubljenje i propadanje papile o nog ivca s ispadima vidnog polja te kona no nastaje sljepo a. Sekundarni glaukom Sekundarni glaukom je povi enje o nog pritiska koje nastaje u toku neke druge o ne bolesti ili je posledica te bolesti kao npr. upale, ozlede, o te enja i pomeranja so iva u oku, krvosudne bolesti oka, dijabetes, tumori oka. Kongenitalni glaukom Kongenitalni glaukom je posledica poreme enog razvoja komori nog ugla u kojem se u fetalnom ivotu nalazi mezodermalno tkivo. Zaostalo embrionalno tkivo spre ava normalnu drena u o ne vodice sa posledicama intraokularnog pritiska i promenama struktura oka. Osnovna podela kongenitalnog glaukoma je na primarni kongenitalni glaukom i na kongenitalni glaukom udru en s naslednim anomalijama. Primarni kongenitalni glaukom predstavlja izolovanu anomaliju trabekularnog sastava bez vidljivih abnormalnosti ro nja e ili irisa. Osnovne karakteristike kongenitalnog glaukoma su fotofobija (preosetljivo reagovanje na svetlost), buftalmus (anomalija koja se dobija pri ro enju ili u prvih 3 meseca ivota) i poja ano su enje kao posledica pritiskom izazvanog pove anja o ne jabu ice i ro nja e.

Apsolutni glaukom Apsolutni glaukom zna i slepo oko, tj. potpuni gubitak vida, a posledica je bilo kojeg oblika glaukoma. DIJAGNOZA Anamneza ili istorija bolesti, tokom razgovora s pacijentom bitno je dobiti podatak da li neko iz porodice ili ro aka bolovao ili boluje od glaukoma. Nakon razgovora s pacijentom obavlja se pregled oka. Pregledi koji se obavljaju su: pregled oftalmoskopom (pregled unutra njih struktura oka, koji pokazuje za glaukom tipi ne promene na o nom ivcu) tonometrija (merenje intraokularnog pritiska (pritisak unutra nje sadr ine oka na zidove oka)) perimetrija ( ispitivanje vidnog polja oka - odre uje granice vidnog polja oka) gonioskopija (pregled ugla prednje komore)

LE ENJE GLAUKOMA Poznata su tri na ina le enja: 1. konzervativna terapija 2. laserska terapija 3. hirur ki zahvat Konzervativni na in le enja podrazumeva primenu lekova, a svrha je normalizacija povi enog intraokularnog pritiska, i to pomo u dve vrste lekova. Prva vrsta lekova sni ava otpor isticanju o ne vodice u trabekularnom sastavu. Druga vrsta lekova smanjuje produkciju o ne vodice. Na taj na in se spre ava razvoj o te enja oka iako je osnovna bolest i dalje prisutna. Vrlo je va no lekove uzimati do ivotno. Laserska terapija; laserom se rade slede i zahvati: - bazalna iridektomija - trabekuloplastika - gonioplastika Bazalna iridektomija se radi kod glaukoma zatvorenog ugla. Pravi se mali otvor u korenu irisa. Trabekuloplastika je zgru avanje trabekula, podru ja u komornom uglu.Radi se kod hroni nog glaukoma irokog ugla. Gonioplastika je korekcija deformacije komornog ugla (priraslica). Hirur ki zahvat se izvodi u slu ajevima kada se ustanovi pogor anje glaukomske bolesti uz prisutnost povi enog o nog pritiska, a maksimalna konzervativna terapija i laserska trabekuloplastika nisu dovele do o ekivanog smanjenja pritiska. Operacijom se prave novi putevi za oticanje o ne vodice iz oka. Uspostavlja se dobra veza izme u prednje o ne komore i spolja nje povr ine oka. Uloga patrona ne sestre u radu s glaukomskim pacijentom: - sve pacijente iznad 40 godine ivota savjetovati odlazak na oftamolo ki pregled, kao i sve pacijente koji u obiteljskoj anamnezi imaju glaukom - kod glaukomskog pacijenta provjeravati uzimanje terapije i pravilno ukapavanje - poticati pacijenta na redovite kontrole - aktivnostima u svakodnevnom ivotu ne treba postaviti nikakva ograni enja jer nema dokaza da bi odre ena hrana, pi a, itanje ubrzali tok i razvoj glaukoma

va no je dr ati pod kontrolom imbenike rizika: hipertenziju, aterosklerozu, dijabetes jer one znatno pogor avaju bolest - podr ka pacijentu da prihvati svoju bolest i da nastavi ivot koji je imao prije pojave glaukoma Budu i da je ve ina faktora rizika za glaukom izvan na e kontrole, prave prevencije protiv ove bolesti ne postoji. Redovita kontrola vida kod oftamologa je jedini na in da se glaukom uhvati u po etnoj fazi, te se tako sprije i gubitak vida. Pojava Glaukoma u svetu Osobe afri kog porekla imaju 3 puta ve u verovatno u da razviju primarni glaukom otvorenog ugla. Mnogi pripadnici azijske kulture, kao to su Mongoli, Kinezi, Japanci, Vijetnamci, su zbog plitkog prednjeg polo aja oka unutar komore i topologije o nog ugla tako e svrstani u rizi nu grupu za razvoj glaukoma. Inuiti ( kulturolo ka grupa naroda koja ivi na Grenlandu, Sibiru, Kanadi, Arktiku Eskimi) imaju 20-40% ve u verovatno u da tokom ivota razviju glaukom primarnog ugla. ene su zbog pli e prednje komore 3 puta sklonije oboljevanju od akutnog glaukoma od mu karaca. Kanabis Istra ivanja sprovedena tokom sedamdesetih godina pro log veka pokazala su da je pu enje marihuane u inkovit na in sni avanja o nog pritiska. Nacionalni o ni istitut SAD-a (National Eye Institute) je u razdoblju od 1978. do 1984. godine podr avao istra ivanja koja su trebala odrediti u inkovitost marihuane i njenih derivata u terapiji glaukoma. Ta su istra ivanja pokazala da neki derivati marihuane sni avaju o ni pritisak kada se primene oralno, intravenski ili pu enjem. Kod lokalne primene neposredno na oko isti u inak je izostao. Dokazano je da marihuana odnosno pojedine njene komponente mogu u inkovito i na siguran na in sni avati o ni pritisak bolje od mnogih lekova prisutnih na tr i tu. 2003. godine Ameri ka oftalmolo ka akademija objavila je slu benu izjavu u kojoj je navedeno : istra ivanja su pokazala da pojedini derivati marihuane zaista uzrokuju sni enje o nog pritiska kada se primenjuju oralno, intravenski, ili pu enjem, ali ne i kada su primenjeni lokalo na oko. Zabele eno trajanje u inka iznosi 3 do 4 sata. Me utim u istoj izjavi se navodi kako marihuana nije imala zna ajno bolje rezultate od ostalih lekova koji su u upotrebi: nema znanstvenih dokaza koji bi uputili na zna ajan napredak odnosno smanjen rizik u terapiji povi enog o nog tlaka marihuanom u usporedbi sa lijekovima koji su ve u upotrebi.

-