GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

30
GIS Doordacht en Duurzaam Boris Minnaert, software architect, Esri Nederland

description

Deze presentatie is gehouden tijdens de GIS Conferentie 2012 op 26 en 27 september in de Doelen, Rotterdam. © Esri Nederland (de inhoud van de presentatie is, met bronvermelding, vrij te gebruik

Transcript of GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Page 1: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

GIS Doordacht en Duurzaam

Boris Minnaert, software architect, Esri Nederland

Page 2: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

GIS Doordacht en Duurzaam

GIS Doordacht en Duurzaam - Hoe krijg je

geo-informatie op een doordachte en

duurzame manier in de organisatie?

Gaat er wel eens iets fout tussen ontwerp

en uitvoering dan?

Page 3: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland
Page 4: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Maar dat kunnen we natuurlijk ook zeggen met een kaart

Page 5: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Het gaat niet altijd doordacht of duurzaam, hoe zorgen we dat het nu wel goed gaat?

Ja, het gaat wel eens fout! Te veel IT projecten

worden niet op tijd of niet binnen budget

opgeleverd, of worden niet benut

Hoe komen we van een goed idee tot een

succesvolle uitvoering daarvan en wat is de rol van

de architect daarbij?

Page 6: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Architectuur schept kaders voor inhoud

“Computer architecture, like other architecture, is

the art of determining the needs of the user of a

structure and then designing to meet those needs

as effectively as possible within economic and

technological constraints.”

Frederick P. Brooks, Jr. (IBM), in “Planning a Computer

System: Project Stretch”, ed. W. Buchholz, 1962

Page 7: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Volg een methode voor ontwikkelen en beheren van enterprise-architectuur

In deze presentatie gebruik ik

een aangepaste vorm van

TOGAF

De pijlen lijken een volgorde

te suggereren. In

werkelijkheid loopt dat nooit

zo

Het zijn geen end-to-begin

relaties (zoals bij waterval)

maar end-to-end relaties

Page 8: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Kijk op alle nivo’s naar architectuur

Technische Architectuur(Hardware, OS, standaard software, netwerk)

Business Architectuur(Processen, Organisatie, Rollen)

Applicatie Architectuur

(geospatially enabled apps, services)

Data Architectuur

(Informatie, data)

Page 9: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Zorg voor consistentie tussen architectuur nivo’s

Er wordt vaak wel gewerkt aan deelgebieden, maar

door verschillende personen

Business Architectuur wordt vaak wel gedefinieerd

Data Architectuur door GIS professionals

Technische Architectuur door DBA, netwerkbeheerder etc

Applicatie architectuur en consistentie zijn vaak niet

belegd, waardoor er bij grote applicaties problemen

ontstaan

Een architect moet tijdens hele duur van project

eindverantwoordelijk zijn voor kwaliteit en moet mix

van disciplines inhoudelijk aansturen

Page 10: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Ontwikkel een architectuur visie en benut daarbij de patronen

Page 11: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Voorbeeld van een architectuur visie

Page 12: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Breng de Business architectuur in kaart

Welke uitdagingen zijn er in de business en

hoe gaan we daar waarde aan toevoegen

met geo-informatie?

Re-invent the business

Wat zijn de business functies, processen,

workflows?

Welke gebruikersrollen zijn er?

Vertaal business architectuur naar SMART

requirements. Zorg dat de requirements ook

echt requirements zijn

“Maps only have power when in the hands of people”

John Calkins

Page 13: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Gebruik business architectuur om te analyseren waar geo waarde kan toe voegen

Business

Administration

New Business

Development

Relationship

Management

Servicing and

Sales

Product

Fulfillment

Financial

Control and

Accounting

DirectingBusiness

PlanningSector Planning

Account

PlanningSales Planning

Fulfillment

Planning

Portfolio

Planning

Controlling

Business Unit

Tracking

Staff Appraisals

Sector

Management

Product

Management

Relationship

Management

Credit

Assessment

Sales

Management

Fulfillment

Planning

Compliance

Reconciliation

Executing

Staff

Administration

Product

Administration

Product

Directory

Marketing

Campaigns

Credit

Administration

Sales

Customer

Dialog

Contact Routing

Product

Fulfillment

Document

Management

Customer

Accounts

General Ledger

Page 14: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Applicatie architectuur is meer dan FO alleen

Alleen een Functioneel Ontwerp is niet genoeg

Maak ook een systeem context diagram (met

gebruikersrollen en externe koppelingen) om link

met business architectuur te borgen en externe

afhankelijkheden scherp te krijgen

Bedenk hoe componenten worden verdeeld over de

infrastructuur (operational model)

Let ook op firewall, DMZ, reverse proxy, load balancer,

clustering, virtualisatie, netwerk, remote access (Citrix) etc

Welke soort test doen we waar? Alleen functioneel

of ook non-functional (performance)?

MyServices

ArcGIS Server

RDBMS client

MyServices

ArcGIS Server

RDBMS client

MyData

RDBMS

MySite

MyBusRules

IIS

MyConfigStore

SvrDirectories

MyMapCache

Load Balancer

DNSReverse proxy

Load Balancer

DNS

MyApp

MyBusRules

MyLocalCache

ArcGIS Mobile

Android OS

MyServices

ArcGIS Server

RDBMS client

MyServices

ArcGIS Server

RDBMS client

MyData

RDBMS

MySite

MyBusRules

IIS

MyConfigStore

SvrDirectories

MyMapCache

Load Balancer

DNSReverse proxy

Load Balancer

DNS

Internet Internet

Buiten scope

van Esri NL

Esri SW en

applicatie

geleverd door

Esri NL

Legenda

No connection

Firewall

Schadeopnemer

Het te leveren systeem

Leverancier

Functienaam-4

Leverancier

Bedrijfsvoerders

ManagerManagerManagerManager

Verschillende Systemen

Systeem b

Functienaam-3

ProductProductProductProduct ---- bbbb

Systeem A

ProductProductProductProduct ---- cccc

ProductProductProductProduct ---- dddd

klantgegevensklantgegevensklantgegevensklantgegevens

RapportagsesRapportagsesRapportagsesRapportagses

ProductProductProductProduct ---- eeee

ProductProductProductProduct ---- ffff

ProductProductProductProduct ---- eeee

Page 15: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Data architectuur is bij GIS belangrijker dan bij administratieve systemen

Er is één bron van informatie, die

meervoudig gebruikt kan wordenBetrouwbaar, beheerbaar, duurzaam

Welke processen zijn er om master data aan te

passen en te beheren? Wie is verantwoordelijk?

Besteed tijdig aandacht aan data

kwaliteit

Page 16: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Kijk in begin goed naar technische architectuur

Doordenk technische architectuur in

het begin van project al precies, want

dit heeft grote invloed op haalbaarheid,

doorlooptijd, middelen en kosten

Wat gaat waar draaien op

productieomgeving? (operational model)

Welke omgevingen komen er (OTAP)?

Welke eisen stellen de tests aan de

omgeving?

Page 17: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Beleg governance

Overweeg een

gestandaardiseerd platform

Borg conformiteit aan wet- en

regelgeving

Definieer/gebruik best

practices voor architectuur

Stel Change Control Board in

Stel Architecture Board /

Design Authority in

Page 18: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

We kijken naar softwarekwaliteitskenmerken bij een GIS oplossing: performance, onderhoudbaarheid en beveiliging

• Functionele geschiktheid (Functional suitability)

• Prestatie-efficiëntie (Performance efficiency)

• Uitwisselbaarheid (Compatibility)

• Bruikbaarheid (Usability)

• Betrouwbaarheid (Reliability)

• Beveiligbaarheid (Security)

• Onderhoudbaarheid (Maintainability)

• Overdraagbaarheid (Portability)

Productkwaliteit (Product quality)

• Effectiviteit (Effectiveness)

• Efficiëntie (Efficiency)

• Voldoening (Satisfaction)

• Vrijheid van risico (Freedom from risk)

• Context dekking (Context coverage)

Kwaliteit tijdens gebruik

(Quality in use)

Gebaseerd op ISO-norm 25010 softwarekwaliteitskenmerken (sinds 2011 de opvolger van ISO-norm 9126)

Page 19: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Performance vraagt consistentie tussen FO en infrastructuur

Bij complexer of intensiever gebruik is het nodig om best

practices te volgen en op te schalen

Een systeem moet worden gedimensioneerd op piek

belasting. Gebruik virtualisatie om grote pieken op te vangen

Performance vraagt consistentie tussen FO en infrastructuur

Bij opschalen is er keuze tussen horizontaal/verticaal schalen

of het specialiseren van servers bv

Specialiseren naar functie

geoprocessing vs. visualisatie

content authoring vs. raadplegen

Specialiseren naar channel (browser, mobiel, desktop)

Specialiseren naar gebruikersgroep (intern vs. extern)

Afweging zal doorgaans worden gemaakt op grond van

eisen/SLA’s qua belasting en beschikbaarheid

Page 20: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Esri heeft goede informatie over performance, gebruik deze informatie

Dave Peters, Building a GIS (2nd edition),

Esri Press 2012http://wiki.gis.com/wiki/index.php/System_Design_Strategies

Page 21: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Onderhoud gaat niet vanzelf en moet serieus worden genomen

Blijf op recente SW versies, benut nieuwe mogelijkheden en

neem dit mee in de releaseplanning / life cycle mgtDirectConnect geïntroduceerd in AG 9.1, nog niet door iedereen gebruikt

Gebruik SOA en loose coupling

Gebruik SW zoals bedoeld

Veel klanten hebben een OTAP-straat, maar die moet wel

worden onderhouden

Houd omgevingen gelijk, dus ook versies/inrichting van OS,

standaard software en referentiedata

Gebruik beheerprocessenSpreek in functioneel beheer af welke wijzigingen door de OTAP-straat

moeten gaan en welke rechtstreeks op productie gedaan kunnen worden

Page 22: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Onderhoudbaarheid vraagt een platform dat mee kan groeien

ArcGIS

Ora

cle

SQ

L S

erv

er

Po

stg

reS

QL

Info

rmix

DB

2

Cu

sto

miz

ab

le

Linux

WindowsP

latfo

rms

Databases

Silverlight

Flex

JavaScript

.Net

Java

Objective-C

Python

Applications

Bro

wsers

Mo

bile

Deskto

p

Interoperable

RE

ST

SO

AP

OG

C

Page 23: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Neem beveiliging vanaf het begin mee en bekijk het ook functioneel

Neem beveiliging mee vanaf eerste begin,

later inbouwen is te duur

Kijk niet alleen naar techniek, maar ook

naar need-to-know

Page 24: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Om van goed idee tot succes te komen, moet je een project doordenken tot en met voltooiing

Het allereerste plan moet al toewerken naar

voltooiing (completion)

Bedenk goed wat er nodig is om project te

voltooien qua architectuur en project mgt

Data, koppelingen, omgevingen, tests etc

Deliverables, completion criteria, planning etc

Wat bedreigt voltooiing, haalbaarheid,

datum, budget?

Manage architecturele risico’s, te beginnen

bij het grootste

Page 25: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Doordenk het project in genoeg detail. Maak afweging tussen inspanning en risico

Doordenk het project in genoeg detail

Mate van detail hangt af van kennis en ervaring

Werk top down en schep kaders voor projectvorm

en inhoud

Denk belangrijke zaken uit, maar verlies je niet in details

Voeg detail toe tot je voldoende zekerheid hebt over

haalbaarheid, benodigde mensen en middelen

Maak afweging tussen inspanning om detail

uit te werken en risico dat je ermee mitigeert

CFO: weet je hoeveel die

nieuwe projectaanpak

kost?

CEO: weet je hoeveel

een mislukt project kost?

Page 26: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Hoeveel detail is genoeg detail en op welk moment? Een voorbeeld

Tijdens de voorbereiding werk je aspecten in verschillend

detail uit, afhankelijk van kennis, ervaring, risico

Tijdens uitvoering komt meer detail : precieze route van

Slowakije naar Roemenië? door hoeveel landen? iets

meepikken onderweg?

520 km

Page 27: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Identificeer volgende verbeteringen

Page 28: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Samenvattend

Hoe krijg je geo-informatie op een

doordachte en duurzame manier in de

organisatie?

Architect is verantwoordelijk voor kwaliteit

Architect zorgt voor consistentie tussen alle

architectuur nivo’s. Alleen FO is niet genoeg

Architect stuurt tijdens hele duur van project

de mix van disciplines aan

Al in het begin van project in genoeg detail

doordenken tot en met voltooiing

Page 29: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Dank voor jullie aandacht!

Page 30: GIS Doordacht en duurzaam, Esri Nederland

Meer informatie?

• Esri Nederland Opleidingen:

• System Architecture Design voor GIS

• esri.nl/opleidingen

• Blijf op de hoogte!

• Schrijf u in voor de GIS Nieuwsbrief

• Technische artikelen, tips, downloads via esri.nl/support

• Social media:

• twitter.com/gis_tech of #gistech

• ‘ArcGIS in Nederland’-groep

• facebook.com/esrinederland