By Trần Ngọc Châu

GIÁNG SINH Ở ĐỆ TỬ VIỆN

Những ai đã từng đọc các chuyện cổ tích nhi đồng của nhà văn Đan-Mạch ANDERSEN, thì

chắc hẳn là mãn nguyện vì kết thúc lúc nào cũng có hậu. Và tôi thích nhất chuyện các trẻ mồ

côi có tấm lòng “vàng” nên đã cảm hóa được những ân nhân tốt bụng; rồi kết cuộc, các em

cũng có được một mái ấm gia đình và tình thương của những người yêu mến ... Giờ đây, xin

mời mọi người hãy cùng tôi lần giở những trang sử đầy kịch tính của các em bé mồ côi “tự

nguyện” (tuy còn cha và mẹ nhưng phải từ giã đi tu) để sống dưới mái nhà Đệ Tử Viện Thủ

Đức dấu yêu năm nào …

Nhà văn Hans Christian Andersen, người Đan Mạch

Là trẻ nhỏ, không ai mà không thích được vui chơi giải trí ... và nhất là thích được nhận quà.

Chúng tôi cũng không ra ngoài thông lệ đó. Thường trong năm cũng có nhiều dịp để mừng

vui, chẳng hạn như lễ bổn mạng của Đệ Tử 21/11 (lễ Mẹ Dâng Mình Vào Đền Thánh) có hội

chợ, có các trò chơi và thi đua. Ngày Quốc Khánh 1/11 được nghỉ đến cả tuần lễ, được phép

đi Sortie, tắm Piscine, văn nghệ … Lễ Bổn Mạng các Frères cũng được nghỉ học, cắm trại,

chơi trò chơi lớn v.v… Nhưng tất cả không thể sánh được với niềm hân hoan và những kỷ

niệm thần tiên của những ngày lễ Noel năm nào, hòa với niềm vui chung của toàn thế giới

và Giáo Hội. Tất cả chúng tôi đã nhộn nhịp và lo chuẩn bị trước cả một tháng lận nào lo

trang hoàng hang đá, kết đèn, nào chuẩn bị Tuần Cửu Nhật với kho thiêng liêng, rồi dự

Thánh Lễ đêm, ăn Réveillon và nhận quà …

Trước hết, việc trang hoàng nhà cửa và dọn hang đá là một phần không thể thiếu trong mùa

lễ Giáng Sinh. Với niềm đam mê (tuy chưa lãnh trọng trách quan trọng lớp để trang hoàng)

tôi đã học “lóm” nghệ thuật trang trí nơi các Frères trong ba năm đầu của đời tu, mà có lẽ

còn hấp thu nhiều hơn cả những năm ở trên Đồi và đã đem thi thố trong những năm sống

cộng đoàn sau này … Trong năm đầu tiên học Đệ Thất (lớp 6 bây giờ), phòng nguyện của Đệ

Tử được trang hoàng thật đơn sơ và dùng bệ kê Chúa Hài Đồng rồi dùng Spot Light chiếu dọi

trông rất “mô-đen” đầy nghệ thuật, nhưng không phải ai cũng thưởng thức được nét đơn sơ

và đầy ý nghĩa của nó. Lên năm Đệ Lục (1968) thì các mẫu hang đá các lớp như “Trăm hoa

đua nở”, nhất là các kiểu Crèches do Frère Léonce Cường tung ra làm choáng ngợp người

thưởng lãm. Các sư tổ khéo tay lớp tôi phụ trách việc cưa đẽo, dán giấy màu, rồi sưu tầm

những cành thông và những nhánh cây khô làm nền. Kết quả cho ra hang đá thật rực rỡ

muôn màu như những “vitraux” trên các cửa kính nhà thờ ở Châu Âu thời Phục Hưng, gồm

có bộ Đức Mẹ bồng Chúa Hài Đồng treo giữa cành cây khô rực sáng, chung quanh có Mục

Đồng và Ba Vua Triều Kiến thật hài hòa và bắt mắt làm sao! Bên cạnh đó còn có các mẫu

hình nộm các Ban Nhạc làm bằng trái Ping Pong quấn vải do cả lớp cùng tham gia ... Sang tới

năm Đệ Ngũ thì các mẫu hang đá thiên về tính nghệ thuật cao đòi hỏi công phu, các “nghệ

nhân” phải biết điêu khắc và chạm trổ. Mẫu này do Frère Domitien Quới vẽ kiểu, nhưng

đáng tiếc thời gian không cho phép nên chỉ hoàn tất chỉ một phần và giữ lại mỗi một mình

Chúa Hài Đồng nằm trơ trọi giữa không gian cô quạnh ... nhưng dầu sao cũng mang đầy

“dân tộc tính” là Giáng Sinh đã trở về trên quê hương yên bình …

Giáng Sinh trên quê hương yên bình

Crèche bệ kê Chúa Hài Đồng với đèn Spot Light (năm lớp 6)

Crèche Đức Mẹ Bồng Chúa và mục đồng, Ba Vua (lớp 7)

Hình nộm ban nhạc của nhóm Sơn, Phương, Châu, Thu, Minh và “LOVE” nhóm Trọng Hồ thực hiện

Hình mô phỏng Crèche “Chúa nằm cô quạnh” (lớp 8)

Một số cửa kính màu “vitraux” ở các nhà thờ Châu Âu

Vài mẫu Crèches Châu Kool thực hiện cho cộng đoàn và trại tỵ nạn Palawan.

Một nét đặc sắc khác trong việc dọn mừng Chúa Giáng Sinh là làm Tuần Cửu Nhật với Kho

Thiêng Liêng. Vì theo kinh nghiệm, cuộc vui nào rồi cũng sẽ chóng tàn và qua đi như bao

nhiêu lần khác kể cả nỗi trống vắng, hụt hẫng trong tâm hồn nếu không chuẩn bị một đời

sống thiêng liêng sâu sắc với hy sinh và chia sẻ. Chính vì ý thức điều này mà mọi Đệ Tử đều

sốt sắng chuẩn bị tâm hồn và vì sốt sắng quá mà có mấy ông thánh “đồng đen” đã đi xa hơn

cả sự bình thường của tuổi thơ. Chẳng hạn ra vô “Viếng Chúa” như đi chợ để đạt được thật

nhiều “số lần” ghi vào sổ Thiêng Liêng hơn là cần phẩm chất của việc thăm viếng là cần giờ

để cầu nguyện! Giờ ăn có đứa chọn hình thức hãm mình như “ăn đứng” hoặc trả lời “gật”

(là không nói chuyện) để lòng thanh thản mà thả hồn ở tận nơi mô. Chính vì thế mới có

chuyện như ri:

- “Mi ăn kít gà sáp hị ?

(nó lại gật) và thế là mùa Noel năm ni lại có chuyện cười nữa dzồi! Rồi trên phòng ngủ lại

mấy ông thánh “sống” ni chọn đọc kinh “quỳ” hoặc giang tay như Chúa chịu nạn (trông thật

kinh hồn)! Đôi khi cũng xuất thần và hồn vía lên mây mà bay bổng … nên té cái “rầm”. Tội

cha tội mạ ai chưa biết, chỉ thấy thiên hạ lo “sốt vó” và … vội đi kiếm dầu cù là “massage”

cho các ông thánh nớ! ... Nhưng tựu chung, việc dọn tâm hồn của mọi người đều có tính

cách khiêm tốn, đơn sơ và sâu sắc hơn, như giúp đỡ anh em khi làm công tác mệt nhọc, chia

sẻ trách nhiệm khi làm việc thủ công, giờ nghỉ trưa hoặc ngủ đêm tránh gây tiếng động ồn

làm mất giấc ngủ anh em, san sẻ phần ăn cho người cần hơn, lần chuổi Mân Côi, Xưng Tội

v.v... Chính tinh thần huynh đệ và canh tân đời sống thiêng liêng đã giúp cho các Đệ Tử sẵn

sàng để đón mừng Chúa Giáng Sinh với một tâm hồn mới và một sức sống mới: “Hãy dọn

đường Chúa, hố sâu hãy lấp cho đầy, đường quanh co hãy làm cho phẳng … và mọi người sẽ

thấy ơn cứu độ …”

Và rồi, ngày trọng đại đã tới. Sau giờ cơm chiều Vọng Giáng Sinh 24/12 tất cả chúng tôi được

đi ngủ sớm. Nằm trên giường mà thật ra chẳng có con ma mô chịu chợp mắt (có lẽ đang hồi

hộp vì ngày vui trọng đại đang tới gần). Đến 11 giờ 30 khuya bổng chuông reo vang, mọi

người hăng hái chỗi dậy (khác hẳn với thái độ lề mề như mọi hôm thường nằm “nướng”

thêm cho đến khi khét lẹt cái giường hay cho đã cơn “gật” là thế!). Rồi nhạc đâu trổi lên, tôi

nghe có tiếng ban nhạc The Beatles xen lẩn với nhạc thánh ca: MICHELLE MA BELLE, JINGLE

BELL v.v... làm phấn khích tâm hồn. Rồi có tiếng rĩ tai bởi Phương Cao, cả đám cùng ùa chạy

lại, nhìn qua khung cửa kính từ lầu ba chúng tôi bổng thấy: đèn đuốc bên ngoài thật sáng

choang và trên cả ba sân bóng rổ đang phủ đầy những chiếc đèn lồng bằng giấy. Ánh sáng

đang tỏa lan lung linh theo từng cơn gió. Một cảm giác tuyệt vời và ngỡ ngàng làm tôi cũng

liên tưởng tới “Lễ Hội Hoa Đăng” trên giòng sông HƯƠNG với sóng nhấp nhô ánh đèn màu

thật huyền ảo … rồi từ trời cao, đèn hỏa châu cũng rực sáng. Đêm nay “Trời đất đã giao

hòa”, trên thiên cung đang hợp cùng người dương thế để hát mừng ngày Con Chúa ra đời và

khói lửa chiến tranh trên quê hương tôi cũng xa dần …

Hỏa châu đêm rực sáng và ánh đèn lồng lung linh trong “Lễ Hội Hoa Đăng” trên giòng sông Hương

Đến 12 giờ khuya, tất cả mọi người áo quần thật tươm tất, kể cả có rưới "chụt chụt" dầu

thơm cho le lói cuộc đời, rồi tề tựu đông đủ tại phòng nguyện. Nhìn hang đá với tượng

Chúa Hài Đồng như trổi vượt hẳn lên giữa ánh đèn pha rọi sáng, cùng nhiều giải băng màu

lấp lánh như tạo nên một bầu không khí tươi vui nồng ấm. Những bài Thánh Ca hát rộn ràng

thanh thoát như nâng hồn lên tới Chúa. Nhưng cảm động nhất là phần Dâng Của Lễ và đại

diện anh em tiến dâng những Hoa Thiêng Liêng tượng trưng cho bao công khó hy sinh của

mọi người để dâng cho Chúa Hài Đồng. Xong đâu đó, được đốt lên cùng với khói hương

nghi ngút, tựa như “Của Lễ Toàn Thiêu”, của lễ của Abel, của lễ của lòng thành. Thánh Lễ

được diễn ra trong bầu không khí vui tươi nhưng cũng thật sốt sắng. Mọi người giải tán ra

ngoài với niềm hân hoan, an bình. Sự bình an của Đêm Thánh: “Bình an dưới thế cho người

thiện tâm”…

Sau đó tất cả đều có mặt ở nhà cơm để dự bữa Réveillon và phát quà. Nhìn cây thông treo

chi chít đầy những quà và tràn ra cả sàn nhà. Mắt đứa mô cũng “dán như trời tròng” lên

những hộp carton mà đoán non đoán già là những thứ chi mô trong nớ:

- Hộp carton đỏ kia là thằng robot ...

- Nhưng sao mi biết?

-Dạ, đó là quà mạ em cho!

-Tau mong lát nữa mi cũng trúng lại món đó cho mạ mi mừng!

-Ơ … ơ … ???

Đằng sau những chiếc hộp giấy màu sặc sỡ kia đã phải trả giá bằng hai cái “răng vàng” le lói

của Frère quản lý Gilbert, vì ngài đã bị lật xe khi trên đường đi ủy lạo và xin xỏ quà Giáng

Sinh cho anh em! Ngoài ra cũng có sự hy sinh đóng góp của các phụ huynh ... Bữa Réveillon

như mọi năm thường là cháo gà và đồ tráng miệng. Nhưng thật ra mọi người chẳng thiết gì

ăn uống, bởi bữa cơm chiều như đang còn dư âm và nhất là có “cái chi chi” đang làm cho tất

cả mong chờ! Xin thưa là quà giáng sinh. Và đúng dzậy, mỗi người trên tay đều có con số

hên và Bề Trên sẽ trao quà cho những ai có trùng con số, như vậy là công bằng. Tuy nhiên,

“của người luôn luôn là thứ hấp dẫn đối với ta”, và thế là mới có chuyện dụ nhau để đổi

quà. Nhưng không chừng đổi rồi mới lại tiếc thầm vì “thấy dzậy mà không phải dzậy”! ...

Xin trở lại chuyện thằng “Tonnette” (em thằng hũ tĩn “Tonneau”) trúng quà robot thật của

mạ hắn.

-Anh Châu, đổi em thằng robot ni nghen !

-Không, chừng mô thằng robot của mi biết giặt đồ cho tau thì đổi, giữ nó chỉ tổ tốn pin thôi !

-Nhưng anh biết nó là quà mạ em cho … chẳng lẽ lại mang về …

-Không sao, mạ mi sẽ mừng và cứ coi nớ như quà mạ tặng con!

Thấy hắn tiu nghỉu cũng tội, nhưng nhờ tài “nước bọt” rốt cuộc cũng dụ được ai đó đổi cho

xấp vải về may tết mà le lói với xóm làng! ... Riêng tôi, lại khoái tỉ chiếc máy bay xếp cánh

của tên Lịch. Thằng ni bị liệt giường, liệt chiếu không dự buổi Réveillon thế mà Bề Trên lại

tuyên bố hắn trúng cái nớ mới lạ!. Không chừng sang năm tôi cũng giả bộ “liệt dzương” (hay

liệt giường bỏ dấu) để có cớ cũng trúng cái chi “xêm xêm” như rựa cho “sướng mé đìu hiu”,

cho đã cái đời đi tu là thế ... (cười) !!! Mà nói thật cho ngay, 12 năm đầu đời ở với gia đình

tôi chẳng đời nào biết quà giáng sinh là cái chi mô. Thế mà, mới đi tu (ngày ba bữa cơm rau

và cái đói triền miên đeo đuổi mỗi ngày) để đến những dịp lễ lớn cũng linh đình và nhất là

đến ngày giáng sinh cũng có quà hậu hĩ thật mãn nguyện nàm thao!

Thế là câu chuyện về “LỄ GIÁNG SINH Ở ĐỆ TỬ VIỆN” đến đây tạm chấm dứt. Những đứa

trẻ mồ côi Đệ Tử tốt bụng đã tìm được mái ấm gia đình là nhà Đệ Tử Viện dấu yêu, mà cha

mẹ và các anh em chúng bây giờ là các FRÈRES và các đồng môn. Câu chuyện thần tiên này

không chỉ có trong các truyện cổ tích, nhưng thật sự đã xảy ra và xảy ra với tôi trong đời.

Xin chia sẻ đến mọi người, để chúng ta cùng trân trọng và ghi nhớ đến công ơn của Dòng La-

San đã gầy công và vun xới những mầm non ưu tú thuộc thế hệ tương lai của Tỉnh Dòng …

Thân mến,

Melbourne, … và một mùa Giáng Sinh gần đến …

Châu Kool (Đoàn Exodus 97)