Giao Trinh NLDT2_ThangVC
-
Upload
htphong117 -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of Giao Trinh NLDT2_ThangVC
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
1/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
2/118
2
MC LC
C LC .................................................................................................................................1CHNG 1: CC MCH TO QUAN H HM S DNG KHUCH I THUT TON41.1. Khi nim chung..................................................................................................................4
1.2. Cc mch tnh ton v u khin tuyn tnh ........................................................................41.2.1. Mch cng o..............................................................................................................41.2.2. Mch tr .......................................................................................................................51.2.3. Mch tch phn o.......................................................................................................61.2.4. Mch tch phn tng......................................................................................................71.2.5. Mch tch phn hiu......................................................................................................71.2.6. Mch vi phn ................................................................................................................8
1.3. Cc mch khuch i v tnh ton phi tuyn lin tc ............................................................91.3.1. To quan h hm s c dng c tuyn ca phn t phi tuyn. .....................................91.3.2. To quan h hm i ca dng c tuyn volt-ampe ca phn t phi tuyn.................. 101.3.3. Mch khuch i Loga................................................................................................101.3.4. Mch khuch i i Loga..........................................................................................121.3.5. Mch nhn dng nguyn tc khuch i Loga v i Loga..........................................121.3.6. Mch ly tha bc hai.................................................................................................131.3.7. Mch chia theo nguyn tc nhn o...........................................................................141.3.8. Mch chia dng nguyn tc khuch i Loga v i Loga:..........................................151.3.9. Mch khai cn............................................................................................................. 15
1.4. Cc mch phi tuyn khng lin tc.....................................................................................171.4.1. Mch to hm chnh lu hn ch:................................................................................171.4.2. Mch so snh tng t ................................................................................................ 22
Chng 2: U CH.............................................................................................................. 312.1. nh ngha ......................................................................................................................... 312.2. u bin ...........................................................................................................................31
2.2.1. nh ngha .................................................................................................................. 312.2.2. u bin thng thng..............................................................................................312.2.3. Cc ch tiu cbn ca dao ng u bin............................................................ 342.2.4 Phng php tnh ton mch u bin : ......................................................................362.2.5. Cc mch u bin c th :........................................................................................402.2.6. u chn bin ....................................................................................................... 45
2.3. Gii u bin .................................................................................................................... 532.3.1. Gii u bin vi tn hiu u bin thng thng ...................................................... 532.3.2 Gii u chn bin: ...............................................................................................55
2.4. u tn v u pha .......................................................................................................... 562.5. Gii u tn. ..................................................................................................................... 60
2.5.1. Nguyn l chung.........................................................................................................60
2.5.2. Cc mch gii ch tn s ............................................................................................. 60Chng 3: I TN................................................................................................................633.1. nh ngha ......................................................................................................................... 63
3.1.1. t vn :..................................................................................................................633.1.2. Khi nim: .................................................................................................................. 64
3.2. Nguyn l i tn: .............................................................................................................653.2.1. S khi v nguyn l lm vic:...............................................................................653.2.2. Nhiu sinh ra ca b trn tn v cch khc phc.......................................................... 673.2.3 Thu i tn trong 1 di tn rng ................................................................................... 703.2.4 i tn thc hin i bng tn s............................................................................70
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
3/118
3
3.3. Mch i tn dng Diode..................................................................................................713.3.1. Mch i tn n ........................................................................................................ 713.3.2. Mch i tn cn bng ................................................................................................714.4.3. Mch i tn vng ...................................................................................................... 723.3.2 Mch i tn dng Transistor....................................................................................... 73
CHNG 4: CHUYN I AD V DA ................................................................................ 764.1. Csl thuyt...................................................................................................................76
4.2. Cc thng s cbn...........................................................................................................784.3. Nguyn tc lm vic ca ADC...........................................................................................794.4. Cc phng php chuyn i tng t - s ........................................................................ 80
4.4.1 Phn loi ...................................................................................................................... 804.4.2. Chuyn i AD theo phng php song song..............................................................814.4.3. Chuyn i AD ni tip ..............................................................................................824.4.4. Chuyn i AD theo phng php kt hp..................................................................834.4.5. Chuyn i AD ni tip dng vng hi tip.................................................................844.4.6. Chuyn i AD theo phng php tich phn n gin:................................................ 854.4.7. Chuyn i AD theo phng php tch phn hai sn dc ..........................................88
4.5. Cc phng php chuyn i s - tng t ........................................................................924.5.1. Chuyn i DA bng phng php n trbc thang.................................................93
4.5.2. Phng php mng n tr: .......................................................................................944.5.3. Phng php Shanon Rack:...................................................................................... 97
Chng 5: NGUN CUNG CP ........................................................................................... 1015.1. Khi nim chung..............................................................................................................101
5.1.1. t vn ................................................................................................................. 1015.1.2. Thng s ngun cung cp.......................................................................................... 101
5.2. Ngun chnh lu n gin................................................................................................ 1035.2.1. S khi.................................................................................................................1035.2.2. Bin p...................................................................................................................... 1035.2.3. Chnh lu.................................................................................................................. 1045.2.4. Lc ........................................................................................................................... 1055.2.5. Cc b chnh lu bi p............................................................................................. 106
5.3. n p:.............................................................................................................................. 1075.3.1. t vn :................................................................................................................ 1075.3.2. n p thng s: ......................................................................................................... 1075.3.3. n p so snh:........................................................................................................... 108
5.4. n p xung: ..................................................................................................................... 1135.5. Cc vi mch n p: ..........................................................................................................114TI LIU THAM KHO ...................................................................................................... 118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
4/118
4
CHNG 1: CC MCH TO QUAN H HM S DNG KHUCH ITHUT TON
Chng ny nhm gii thiu vic ng dng mch khuch i thut ton (KTT)
trong cc mch to quan h hm s. Kho st cc mch khuch i loga v i loga, khai
n, bnh phng, mch nhn, mch chia, mch chnh lu hn ch, mch to hm so snh
1.1. Khi nim chungHin nay, cc b khuch i thut ton (KTT) ng vai tr quan trng v c ng
dng rng ri trong k thut khuch i, tnh ton, u khin, to hm, to tn hiu hnh
sin v xung, s dng trong n p v cc b lc tch cc... Trong k thut mch tng t,
cc mch tnh ton v iu khinc xy dng ch yu da trn b TT. Khi thay
i cc linh kin mc trong mch hi tip ta s c c cc mch tnh ton v iu khin
khc nhau.
C 2 dng mch tnh ton v iu khin: Tuyn tnh v phi tuyn.
Tuyn tnh: c trong mch hi tip cc linh kin c hm truyn t tuyn tnh.
Phi tuyn: c trong mch hi tip cc linh kin c hm truyn phi tuyn tnh.
V mt k thut, to hm phi tuyn c th da vo mt trong cc nguyn tc sau y :
1. Quan h phi tuyn Volt - Ampe ca mt ghp pn ca diode hoc BJT khi phn cc
thun (mch khuch i loga)
2. Quan h phi tuyn gia dc ca c tuyn BJT lng cc v dng Emit (mchnhn tng t).
3. Lm gn ng c tuyn phi tuyn bng nhng n thng gp khc (cc mch to
hm dng diode).
4. Thay i cc tnh ca n p t vo phn t tch cc lm cho dng in ra thay i
(kho diode, kho transistor).
1.2. Cc mch tnh ton v iu khin tuyn tnh
1.2.1. Mch cng o
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
5/118
5
Hnh 1.1. S mch cng o
p dng quy tc dng in nt cho N ta c:
1.2.2. Mch tr
Hnh 1.2. S mch tr
R1 = RN/a
R2 = RP/a
in p ca vo thun:
in p ca vo o:
V:
Nu RN = RP:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
6/118
6
1.2.3. Mch tch phn o
Hnh 1.3.a. S mch tch phn o
Phng trnh dng in nt ti N:
i1 + iC = 0
Hay:
Suy ra:
=> in p ra t l vi tch phn n p vo.
Thng chn hng s thi gian = RC = 1s. Vout(t=0) l iu kin u, khng ph thuc
vo in p vo Vin1.
Nu Vin1 l in p xoay chiu hnh sin: vin1 = Vin1 sint th:
=> Bin n p ra t l nghch vi tn s. c tuyn bin - tn s ca mch tch
phn f() c dc -20dB/decade:
Mch c gi l mch tch phn trong mt phm vi tn s no nu trong phm vi tn
s c tuyn bin - tn ca n gim vi dc 20dB/decade. gim nh hng ca
dng tnh It v in p lch khng c th gy sai sng k cho mch tch phn, ca
thun ca b KTT ngi ta mc thm mt n tr thay i c R1 v ni xung
masse.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
7/118
7
Hnh 1.3.b Mch tch phn o c bin trR1 b dng lch khng
iu chnh R1 sao cho R1 R th gim c tc dng ca dng in lch khng I0 = IP
IN v in p lch khng V0 = VP VN (khi Vout = 0)
1.2.4. Mch tch phn tng
Hnh 1.4. S mch tch phn tngDng phng php xp chng v vit phng trnh dng in nt i vi nt N ta tm
c:
1.2.5. Mch tch phn hiu
Hnh 1.5. Mch tch phn hiu
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
8/118
8
Vit phng trnh i vi nt N:
i vi nt P:
Bin i v cho VN = VP, R1CN = R2CP = RC
Suy ra:
1.2.6. Mch vi phn
Hnh 1.6. S mch vi phn
Ta c:
Gi thit: vin1 = Vin1 sint
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
9/118
9
H s khuch i ca mach:
K tng theo tn s v th bode c dc 20dB/decade.
Vy : Mch c gi l mch vi phn trong mt phm vi tn s no nu trong phm vi
tn s c tuyn bin - tn ca n tng vi dc 20dB/decade.
1.3. Cc mch khuch i v tnh ton phi tuyn lin tc
1.3.1. To quan h hm s c dng c tuyn ca phn tphi tuyn.Gi s ta c mt phn t tuyn tnh trong n c c tuyn:
( ) I f v=Dng in qua diode v in p t ln diode c quan h:
D0T
vexp vDi I =
Hnh 1.7. Mch to quan h hm s c dng c tuyn ca phn t phi tuyn
Ta c: Vh = VP VN
M do KTT l tng nn: VP = VN
VP = 0
VP = VN = 0Lc in trvo n v cng ln, v dng vo KTT v cng b: IN = 0.
M: VN = Vht +Vout = 0
( )
( )
.
.
.
out ht ht ht
out ht
out ht
out in ht
V V I R
V I R
V f v R
V f V R
= = =
=
=
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
10/118
10
1.3.2. To quan h hm i ca dng c tuyn volt-ampe ca phn tphi tuyn.Gi s ta c mt phn t tuyn tnh trong n c c tuyn:
( )v f I= Ta c: h P NV V V=
M do KTT l tng nn:
P NV V=
0
0P
P N
V
V V
=
= =Lc in trvo n v cng ln, v dng vo KTT v cng b: 0NI = .Do : ( )ht I I f v= =
( )10 N ht out out V V V V V f I = + = = =
M: in N in
N N
V V VI
R R
= =
1 inout
N
VV f
R
=
1.3.3. Mch khuch i Loga
Hnh 1.8.a S mch khuch i Loga dng Diode
to mch khuch i loga, mc diode hoc BJT mch hi tip ca b KTT. Mch
in dng diode (1.8.a.) c th lm vic tt vi dng in I nm trong khong nA mA.
Dng in qua diode v in p t ln diode c quan h:
Trong :
ID, vD : dng in qua diode v ip p t ln diode.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
11/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
12/118
12
1.3.4. Mch khuch i i Loga
Hnh 1.9.a S mch khuch i i Loga dng Diode
V :
Hnh 1.9.b S mch khuch i i Loga dng Transitor
Do VBE = -Vin :
1.3.5. Mch nhn dng nguyn tc khuch i Loga v i Loga
a, S khi
Hnh 1.10. Mch nhn dng nguyn tc khuch i Loga v i Loga
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
13/118
13
Cc mch khuch i loga v i loga c th dng mch nh xt mc trn.
Coi mch tng c th dng mt khuch i tng KTT. Mch ch lm vic c vi cc
tn hiu vx, vy > 0 (do tnh cht hm loga). Mch nhn 4200 l mt trong nhng mch tiu
biu c ch to theo nguyn tc ny.
A = K1ln(Vx/K2)
B = K1ln(Vy/K2)
C = A+ B = K1ln(VxVy/K22)
C = ln(VxVy/K22)
zV = K3VxVy/K2
2
b)S nguyn l
Vout
Vin2
Vin1
D3
D2
D1
R6
R5
R4
R3
R2
R1
Hnh 1.11. S nguyn l mch nhn
1.3.6. Mch ly tha bc haiu hai u vo ca mch nhn vi nhau ta s c mch ly tha:
Hnh 1.12. S mch ly tha bc hai
Lc ny vx = vy => vz = K.vx2
Gi sn p vo c dng sin: vx = Vcost
Th in p ra:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
14/118
14
=> C th dng mch ly tha bc hai thc hin nhni tn s.
1.3.7. Mch chia theo nguyn tc nhn oa, Mch chia thun
Hnh 1.13. S mch chia thun
Ta c:
b, Mch chia o
Hnh 1.14. S mch chia o
Phng trnh cn bng dng ti N:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
15/118
15
1.3.8. Mch chia dng nguyn tc khuch i Loga v i Loga:
Hnh 1.15. Mch chia dng nguyn t Loga v i Loga
Hnh 1.18 Mch chia tng t dng nguyn tc khuch i Loga v i Loga
b) S nguyn l:
R7
Vout
Vin2
Vin1
D3
D2
D1
R6
R5
R4
R3
R2
R1
Hnh 1.16. nguyn l mch chia dng nguyn tc loga v i loga
1.3.9. Mch khai cnMch khai cn c thc hin bng cch mc vo mch hi tip ca b KTT mt mch
ly tha.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
16/118
16
Hnh 1.17.a Mch khai cn o
Dng phng php xp chng ta c:
Do:
Hnh 1.17.b Mch khai cn thun
Ta c: Vz = VN
M:
Mch n hnh 1.17.a ch lm vic vi n p vo vZ < 0, cn mch n hnh 1.17.b th
vZ > 0. Trong trng hp ngc li th mch s c hi tip dng lm mch b kt.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
17/118
17
ngn nga ngi ta mc thm diode (mi mch mt diode) u ra ca b TT nh
hnh v.
1.4. Cc mch phi tuyn khng lin tc
1.4.1. Mch to hm chnh lu hn ch:
1.4.1.1. t vn :Xt mch chnh lu dng diode :
VoutVin
R
D
Hnh 1.18. Mch chnh lu dng D
Mch ny c hn ch l nu nh yu cu chnh lu tn hiu vo cmV th mch khng
thc hin c. V vy ta kt hp vi mch KTT c ng c tuyn nh sau:
Hnh 1.19. Chnh lu vi tn hiu nh
Khi ng c tuyn qua gc ta gi l mch hn ch mc 0. Cn khng qua gcta gi l mch hn ch khc mc 0.
1.4.1.2. Chnh lu hn ch mt Diode:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
18/118
18
Hnh 1.20. S mch chnh lu hn ch 1 Diode
- Khi Vin < 0 Va 0 Va >0 th D thng Vout = Va VDthng
Va= K0Vh
M: Vh = VP VN
Va = K0 ( VP VN )
Va = K0 ( Vin Vout )
K0 ( Vin Vout ) = Va + VDthng
0out0 01 1
Dthong
in
VKV V
K K=
+ +
Vi 0K>> v DthongV
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
19/118
19
- Mch trn l mch hn ch di. c mch hn ch trn ta o chiu Diode.
1.4.1.3. Mch chnh lu hn ch 2 Diode.
Hnh 1.22. S mch chnh lu hn ch 2 Diode
- Khi Vin > 0 Va0 th D1 tt, D2 thng
Va =K0(VP VN)= - K0VN = VDthong + Vout .
p dng nguyn l xp chng :
2 1
1 2 1 2 N in out
R RV V V
R R R R= +
+ +
2 1
1 2 1 2 0
Dthong out
in out
V VR RV V
R R R R K
+ + =
+ +
1 2
1 2 0 1 2 0
1 Dthongout in
VR RV V
R R K R R K
+ = + +
Vi 0K>> , DthongV
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
20/118
20
Hnh 1.23. ng dng ca mch chnh lu hn chmc 0 dng 2 D.
Nhn xt:- ng c tuyn truyn t i qua gc ta nn ta c th thc hin chnh lu
c cc tn hiu nh
- Mch chnh lu nh hnh v trn l chnh lu hn ch trn mc 0. Mun c mch
chnh lu hn ch di mc 0 ta ch vic i chiu 2diode.
- Nu R1 = R2 th bin tn hiu ra = bin tn hiu vo.
- Nu R1 > R2 th bin tn hiu vo > bin tn hiu ra.
- Nu R1 < R2 th bin tn hiu vo < bin tn hiu ra.
1.4.1.4. Mch chnh lu hn ch khc mc 0:
Hnh 1.24. S mch chnh lu hn ch khc mc 0
- K h i Vin > E0 Vh < 0 Va = K0Vh < 0 D1 thng, D2 tt
- K h i Vin < E0 Vh > 0 Va = K0Vh > 0 D1 tt, D2 thng
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
21/118
21
(0 0a Dthong out N V V V K E V = + =
2
1 2 N in
RV V
R R=
++ 1
1 2out
RV
R R+
( 2 10 01 2 1 2
Dthong out in out
R RV V K E V V
R R R R
+ = + +
2 10
0 1 2 1 2
Dthong outin out
o
V V R R E V V
K K R R R R+ =
+ +
Vi K0 c4 510 10
1 2 20
1 1
2 20
1 1
1
out in
in
R R RV E V
R R
R RV E
R R
+=
= + +
Hnh 1.25. ng dng ca mch chnh lu hn ch khc mc 0.
1.4.1.5. ng dng ca mch chnh lu hn ch
Mch chnh lu hn ch 1 hoc 2 diode chnh lu hn ch 2 na chu ki vi tn
hiu nh.
Vi mch hn ch 1 diode
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
22/118
22
Hnh 1.26. Mch chnh lu vi tn hiu vo nh dng mch hn ch 1D
Vi mch hn ch 2 diode
Hnh 1.27. Mch chnh lu vi tn hiu vo nh dng mch hn ch 2D
1.4.2. Mch so snh tng tMch so snh tng t c nhim v so snh mt in p vo Vin vi mt n p chun
Vch. Tn hiu vo dng tng t sc bin thnh tn hiu ra di dng m nh phn.
Ngha l u ra hoc mc thp (L) hoc mc cao (H). N l mch ghp ni gia
ANALOG v DIGITAL.
c m: Phn bit gia b KTT thng thng vi b so snh chuyn dng (m thc
cht cng l mt b KTT).
- B so snh c tc p ng cao hn thi gian xc lp v phc hi nh.
- L KTT lm vic trng thi bo ha nn mc ra thp (L) v mc ra cao (H) ca n
l mc dng v mc m ca ngun. Cc mc ny phi tng ng vi mc logic.
Hnh 1.28. Mch so snh v c tuyn vo ra
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
23/118
23
1.4.2.1. B so snh khng c tr
a) Vin, E0a vo 2 ca khc nhau ca KTT
Vina vo ca thun:
(a) (b)Hnh 1.29. Vin a vo ca thun, Eo a vo ca o ca KTT
- Khi Vin < E0 Vh < 0 Vout = VrL
- Khi Vin > E0 Vh > 0
Vout = VrH
Vina vo ca o:
Hnh 1.30. Vin a vo ca o, Eo a vo ca thun ca KTT
- Khi Vin < E0 Vh < 0
Vout = VrH
- Khi Vin > E0 Vh > 0
Vout = VrL
b) Vin, E0a vo cng 1 ca ca KTT:
Vina vo ca thun:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
24/118
24
Eo
R2Vout
Vin
R1
Hnh 1.31. Vin, E0 cnga vo ca thun ca KTT
- Ti ca o
NV = 0- Ti ca thun
20
1 2
P
RV E
R R=
+
+1
1 2
in
RV
R R
+Vi KTT l tng
Ta cn bng: in SSV V=
2
01 2
RE
R R+1
1 2SS
RV
R R+
+ =0
SSV =0 2
1
0E R
R Vss Vh > 0 Vout = VrH- Khi Vin < Vss Vh < 0 Vout = VrL
- Khi Vin = Vss Vh = 0 (chuyn trng thi)
Hnh 1.32. ng c tuyn so snh
Vina vo ca o:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
25/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
26/118
26
Hnh 1.35. Vin v Eo a vo 2 ca ca KTT
- Ti ca o
VN = E02- Ti ca thun
201
1 2
R
RPV E
R=
+1
1 2in
RV
R R+
+Vi KTT l tng
VP = VN
Ta cn bng: VN = VP, vi Vin = Vss
2
02 011 2
RE E
R R=
+1
1 2SS
RV
R R+
+
Vss =1
201
1
202 )1(
R
RE
R
RE +
- Khi Vin > Vss Vh > 0 Vout = VrH
- Khi Vin < Vss Vh < 0 Vout = VrL- Khi Vin = Vss Vh = 0 (chuyn trng thi)
Nhn xt:
- K h i E02 = 0
201
1SS
RV E
R=
=> Chuyn v trng hp b
- K h i R1 = Vss = E01
=> Chuyn v trng hp a
1.4.2.2. Mch so snh c tr:
to mch so snh c tr ta dng hi tip dng
a) Vinc a vo ca thun:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
27/118
27
Hnh 1.36. Vin a vo ca thun- Ti ca o
VN = E0
- Ti ca thun
2 1
1 2 1 2P in out
R RV V V
R R R R= +
+ +Gi s ban u Vin nh lm cho 0P N hV V V< < Vout = VrL
Khi Vin ng dn VP tng dn
Khi Vin = VSS1 VP = VN Vh = 0 (chuyn trng thi)
2 10 1
1 2 1 2SS rL
R R E V V
R R R R= +
+ +
1 1
1 02 2
1SS rL
R RV E V
R R
= +
Hnh 1.37. c tuyn so snh
Khi Vin tip tc tng Vout = VrH
Gi s Vin ln VP > VN Vh > 0 Vout = VrH
Khi Vin gim dn VP gim dn, cho n khi Vin = VSS2
VP = VN (chuyn trng thi )
2 10 2
1 2 1 2SS rH
R R E V V
R R R R= + =
+ +
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
28/118
28
1 12 0
2 2
1SS rH
R RV E V
R R
= +
rH rLV V=
Khi Vin tip tc gim Vh < 0 Vout = VrL
11 2
2
2tre SS SS rH R
V V V V R
= =
Nhn xt: Nu 1R = th mt hi tip dng Vtre = 0
b) Vinc a vo ca o:
R2
R1
Vout
Vin
Hnh 1.38. Mch so snh c tr khi Vin a vo ca o.
Ti ca thun
1
1 2P out
RV V
R R=
+Ti ca o
N inV V=
Gi s Vin rt nh sao cho:
VN < VP (Vh > 0) => Vout = VrH
Khi Vin tng dn 1in SSV V= sao cho ( 0)P N hV V V= = chuyn trng thi ( rH rLV V
Ta cn bng P NV V= sao cho 1,in SS out rH V V V V = =
1
1 1 2SS rH
RV V
R R =
+Gi s inV ln ( )N PV V>
0h P N
out rL
V V V
V V
= < =
Khi Vin gim 2in SSV V = sao cho 0P N hV V V= = chuyn trng thi (VrH VrL)
Ta cn bng P NV V= sao cho 2 ,in SS out rLV V V V = =
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
29/118
29
1 12 SS1
1 2 1 2
0SS rL rH R R
V V V V R R R R
= = = > S
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
32/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
33/118
33
= Vt costt +1
2Vs cos (t-s) t +
1
2Vs cos (ts) t
Hnh 2.2. Ph tn hiu u bin
Ph ca tn hiu u bin c dng nh hnh 3.2.
Trong trng hp u bin thng thng hay cn gi l iu ch hai bin tn th
ngi ta s pht i c thnh phn bin tn trn, bin tn di v ti tin.
b, Tn hiu iu ch l tn hiu phi u ha.
Khi tn hiu u ch c ph bin thin t Smin Smax th ph ca tn hiu u bin
c dng nh hnh 3.3
Hnh 2.3. Ph tn hiu u bin
c, Xt nng lng cc thnh phn ca tn hiu u bin thng thng.
Cng sut ra trn ti:2V
PR
=
Xt vi R=1 th P = 2V
Cng sut ti tin l cng sut bnh qun trong 1 chu k ca ti tin:2 2
22mt mt
U UP
= =
Cng sut vi mt bin tn:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
34/118
34
22 22 2
1
1
2
2
db
.2 2 42 2 2 2
2
2
12
ms ms mt mt bt t
mt
t bt
t t
t
U U U U m mP P
U
P P P
mP P P
mP P
= = = =
= +
= +
= +
Xt vi: m = 1:
2
1
1
1
1
3
21
4 44
6
6
db t
bt t t
t bt
db bt
dbbt
P P
mP P P
P P
P PP
P
=
= =
=
= =
Nhn xt:
- Cng sut mt bin tn ch =1/6 cng sut ca tn hiu u bin.
- Nu ta chn m
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
35/118
35
Hnh 2.4.c tnh u ch tnh
I (t nS) (n 2 ): Bin dng in ng vi hi bc cao ca tn hiu u ch.
I (t s) : Bin cc thnh phn bin tn
Trong : It : bin tn hiu ra
V : gi tr tc thi ca tn hiu vo
A : gi tr cc i
B : ti tin cha iu ch
ng c tuyn thc khng thng to ra cc hi bc cao khng mong mun. Trong
ng lu nht l cc hi (t 2 S) c th lt vo cc bin tn m khng th lc c.
gim K th phi hn ch phm vi lm vic ca bu ch trong n thng ca ctuyn. Lc buc phi gim h su ch m.
2.2.3.2. H s mo tn s
Hnh 2.5.c tnh bin tn s
Gi : mo : h su ch ln nht
m : H su ch ti tn sang xt.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
36/118
36
H s mo tn sc xc nh theo biu thc :
Hoc : MdB = 20logM
2.2.4 Phng php tnh ton mch u bin :Hai nguyn tc xy dng mch u bin :
- Dng phn t phi tuyn : cng ti tin v tn hiu u ch trn c tuyn ca phn t phi
tuyn .
- Dng phn t tuyn tnh c tham su khin c : Nhn ti tin v tn hiu iu ch
nhphn t tuyn tnh .
2.2.4.1. iu bin dng phn tphi tuyn
Phn t phi tuyn c dng u bin c th l n in t, bn dn, cc n c kh,
cuc cm c li st hoc n trc tr s bin i theo n p t vo.
Ty thuc vo im lm vic c chn trn c tuyn phi tuyn, hm sc trng ca
phn t phi tuyn c th biu din gn ng theo chui Taylo khi ch lm vic ca
mch l ch A ( = 1800) hoc phn tch theo chui Fourrier khi ch lm vic ca
mch c gc ct < 1800 ( ch AB, B, C). Phng php tnh ton cho 2 trng hp
nh sau :
a, Trng hp 1 : iu bin ch A ( = 1800)
Hnh 2.6. Mch u ch dng Diode
Mch lm vic ch A nu tha mn iu kin:
Khai trin dng iD theo chui Taylor:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
37/118
37
Vi VD: in p trn Diode D v trn ti Rt
Vi:
Hnh 2.7.c tuyn ca Diode v th thi gian ca tn hiu vo ra
Hnh 2.8. Ph tn hiu u bin khi lm vic ch A
Thay UD vo biu thc (1) ta nhn c :
Khai trin (2) v b qua cc s hng bc cao n 4 s c kt qu m ph ca n c
biu din nh hnh 3.8.
Khi a3 = a4 = a4 =.....a2n+1 = 0 (n = 1,2,3) ngha l ng c tnh ca phn t phi tuyn l
1 ng cong bc 2 th tn hiu iu bin khng b mo phi tuyn.
tha mn iu kin (*) mch lm vic ch A th m phi nh v hn ch cng sut
ra. Chnh v vy m ngi ta rt t khi dng iu bin ch A.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
38/118
38
b, Trng hp 2 : iu bin ch AB, B hoc C ( < 1800)
Khi < 1800, nu bin n p c vo diode ln th c th coi c tuyn ca n l
mt ng gp khc.
Phng trnh biu din c tuyn ca diode lc :
ID = 0 khi VD 0
SVD khi vD > 0, S : H dn ca c tuyn
Chn m lm vic ban u trong khu tt ca Diode (ch C).
Hnh 2.9. Mch u ch dng Diode
Hnh 2.10.c tuyn ca Diode v th ca tn hiu vo ra khi lm vic ch C
Dng qua diode l 1 dy xung hnh sin, nn c th biu din iD theo chui Fourier nh
sau:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
39/118
39
I0 : thnh phn dng in mt chiu.
I1: bin thnh phn dng in cbn i vi ti tin
I2, I3.....In : bin thnh phn dng in bc cao i vi ti tinI0, I1, I2.....In : c tnh ton theo biu thc ca chui Fourrier:
Theo biu thc (*) ta c th vit:
Khi tt = th iD = 0:
Ly (3) (4) =>
y c xc nh t biu thc (4) :
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
40/118
40
T biu thc (6) v (7) bin ca thnh phn dng in cbn bin thin theo tn hiu
iu ch (VS).
2.2.4.2. iu bin dng phn ttuyn tnh c tham s thay i
Thc cht qu trnh iu bin ny l qu trnh nhn tn hiu tng t. y l qu trnh
nhn tn hiu dng b nhn tng t. Trong mch n ny,quan h gia n p ra Vb
v in p vo Vt l quan h tuyn tnh. Tuy nhin, khi Vs bin thin th im lm vic
chuyn tc tuyn ny sang c tuyn khc lm cho bin tn hiu ra thay i c
iu bin.
Hnh 2.11. Mch u bin dng phn t tuyn tnh
n c vo tnh cht ca mch nhn,ta vit c biu thc ca n p ra sau y:
2.2.5. Cc mch u bin c th :2.2.5.1. Mch u bin dng 1 Diode
Hnh 2.12. Mch u bin dng 1 Diode
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
41/118
41
Khai trin dng iD theo chui Taylor:
Vi VD: in p trn Diode D v trn ti Rt
VD = Vtcostt + Vscosst
Hnh 2.13.c tuyn ca Diode v th thi gian ca tn hiu vo ra
Hnh 2.14. Ph tn hiu u bin khi lm vic ch A
Thay UD vo biu thc (1) ta nhn c :
ID = a0 + a1(Vscosst + Vtcostt ) + a2(Vscosst + Vtcostt)2 + a3(Vscosst + Vtcostt)
3
+.= a1Vscosst + a1Vtcostt + a2Vs
2cos2st + 2VscosstVtcostt + a2Vt2cos2tt +
a3Vs3cos3st + 3 a3Vs
2cos2stVtcostt + 3a3Vt2cos2tt Vscosst + a3Vt
3cos3tt +
ID = a1Vscosst + a1Vtcostt + a2Vs2 1 os2 t
2sc + + VsVt (cos (t + s )t + cos (t - s )t )
+ a2Vt2 1 os2 t
2tc + + a3Vs
3cos3st +3
2a3Vs
2Vt (cos (t + s )t + cos (t - s )t )
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
42/118
42
+3
2a3Vt
2Vs(cos (t + s )t + cos (t - s )t ) + a3Vt3cos3tt +.
Bin i tip tc ta s c kt qu sau:
ID = A costt + Bcosst + Ccos2st + D cos2tt + E(cos (t + s )t + cos (t - s )t )
+ F(cos (t + 2 s )t + cos (t - 2 s )t ) + G(cos (2t + s )t + cos (2t - s )t ) +.
Ta thy dng ra gm cc thnh phn hi: t, s, 2t, 2s
t + s, t - s, t + 2 s, t - 2 s .
2t + s, 2t + s .
Nh vy lc ly 3 thnh phn ca tn hiu u bin thng thng t-s, t, t+s th
chng ta s dng mch lc l tng. Nhng mch lc thc t li c dng hnh chung v
tn s cng hng cao nn b rng ph ca mch l rng nn ta thu c c cc thnh
phn hi khc na (t-2s, t-3s ).iu ny gy ra hin tng mo tn hiu u bin.
Nhn xt:- Vi mch u bin dng 1D c nhc m l mo tn hiu u bin l ln v khng
loi bc cc thnh phn hi bc cao ca tn hiu u ch
2.2.5.2. Mch u bin dng 2 Diode
Hnh 2.15. Mch u ch cn bng dng Diode
in p t ln D1,D2:
Dng in qua Diode c biu din theo chui Taylor:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
43/118
43
Dng in ra: i = i1 i2..
Thay (1), (2) vo (3) v ch ly 4 s hngu.
Bin i tng t nh mch u bin dng 1 Diode ta nhnc biu thc dng in ra:
Trong :
Hnh 2.16. Ph tn hiu u bin cn bng.
Theo hnh v ta thy cc thnh phn chn s b loi b. Nh vy khng c thnh phn hi
bc 2n ca s ( nh 2s, 4s, 6s ) v khng c thnh phn ti tin t, 2t,3tNh
vy trong trng hp u bin dng 2D th mo iu bin gim i hn so vi u bin
dng 1D.
2.2.5.3. Mch u bin vng
Hnh 2.17. Mch u bin vng.
Gi : iI l dng in ra ca mch u ch cn bng gm D1, D2
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
44/118
44
iII l dng in ra ca mch u ch cn bng gm D3, D4
Hnh 2.18. Ph tn hiu u bin vng
Theo cng thc (4) mc u bin cn bng dng diode, ta c c biu thc tnh iI :
Ta c:
Trong :
Vi v3, v4 l in p t ln D3, D4 v c xc nh nh sau :
Thay (3) vo (2) v sau thay vo (1), ng thi ly 4 s hngu ta c kt qu :
Nhn xt:
- Mch u ch vng c th khc cc hm bc l ca S v cc bin tn ca
St, tn hiu ra ch c 2 bin tn trn v bin tn di do mo phi tuyn rt nh,
nh hn iu bin dng 1 diot v iu bin cn bng.
- Thnh phn ti tin b loi b.Mun c thnh phn ti tin ta phi cng thm thnh
phn ti tin trc khi pht i.
2.2.5.4. iu bin dng mch nhn.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
45/118
45
Hnh 2.19. S u bin dng mch nhn .
Ta c:
vs = Vscosst
vt = Vtcostt
Ta thy :Vb = k Vs Vt
= k (Vscosst + E0 ) ( Vtcostt )
=
1
2 k Vs Vt[cos (t + s )t + cos (t - s )t ] +k E0 Vtcostt.Nh vy Vb gm cc thnh phn ti tin, hai bin tn trn v di.
Nu nh E0=0 th suy ra:
Vb =1
2k Vs Vt[cos (t + s )t + cos (t - s )t ]
Vy ch c 2 thnh phn bin tn trn v bin tn di. Mun c ti tin ta cn phi thm
vo trc khi pht.
Hnh 2.20. Ph tn hiu u bin dung mch nhn
2.2.6. iu chn bin2.2.6.1. Khi nim
Ph tn hiu iu bin gm ti tn v hai di bin tn, trong ch c cc bin tnmang tin tc. V hai di bin tn mang tin tc nh nhau (v bin v tn s) nn ch cn
truyn i mt bin tn l thng tin v tin tc, cn ti tn th c nn trc khi truyn
i. Qu trnh gi l iu chn bin.
u im ca u ch dn bin so vi u ch hai bin :
- rng di tn gim i mt na.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
46/118
46
- Cng sut pht x yu cu thp hn vi cng mt c ly thng tin.
- Tp m u thu gim do di tn ca tn hiu hp hn
2.2.6.2. Cc phng php iu chn bin.
Vi u chn bin ta ch pht i mt bin tn. Ta ch pht i bin tn (t + s ). Vy
ta vn dng mch u ch 1D, 2D, 4D, iu ch vng nu trn nhng ch cn thay
mch cng hng ra thnh (ts ).
a, Mch u chn bin 1 Diode:
Theo iu bin thng thng ta c kt qu:
ID = A costt + Bcosst + Ccos2st + D cos2tt + E(cos (t + s )t + cos (t - s )t )
+ F(cos (t + 2 s )t + cos (t - 2 s )t ) + G(cos (2t + s )t + cos (2t - s )t ) +.
Nhng do iu chn bin ch pht i bin tn trn nn ta c kt qu:
ID = Acostt + Bcos2tt + C(cos (t + s )t ) + D(cos (t + 2 s )t ) + E(cos (2t + s )t
)+.
Phu bin ca tn hiu l:
Hnh 2.21. Ph tn hiu ca u chn bin 1 Diode
b, Mch u chn bin 2 Diode:
Theo iu bin thng thng ta c kt qu:
Nhng do iu chn bin ch pht i bin tn trn nn ta c kt qu:
iD
= Acos(t+
s)t + Bcos(2
t+
s)t
Phu bin ca tn hiu l:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
47/118
47
Hnh 2.22. Ph tn hiu ca u chn bin 2 Diode
c, Mch u chn bin 4 Diode:
Theo iu bin thng thng ta c kt qu:
Nhng do iu chn bin ch pht i bin tn trn nn ta c:
idB = iI + iII = 2Acos(s + t)t
Phu bin ca tn hiu:
Hnh 2.23. Ph tn hiu ca u chn bin 4 Diode
d, iu chn bin theo phng php lc
Hnh 2.24. S khi mch u ch theo phng php lc
t:
ft1: Tn s ca ti tn th nht
ft2: Tn s ca ti tn th hai
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
48/118
48
x: H s lc ca b lc
Trong s khi trn y, trc tin ta dng mt tn s dao ng ft1 kh nh so vi di
tn yu cu ft2 tin hnh iu ch cn bng tn hiu vo VS(t). Lc h s lc tngln c th lc bc mt bin tn d dng. Trn u ra b lc th nht s nhn c
mt tn hiu c di ph bng di ph ca tn hiu vo.
fs = fSmax fSmin , nhng dch mt lng bng ft1 trn thang tn s, sau a n b
iu ch cn bng th hai m trn u ra ca n l tn hiu ph gm hai bin tn cch
nhau mt khong f = 2 (ft1 + fSmin ) sao cho vic lc ly mt di bin tn nhb lc th
hai thc hin mt cch d dng.
Lc ln 1:
Hnh 2.25. Ph tn hiu trong iu bin vng ln 1
Lc ln 2:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
49/118
49
Hnh 2.26. Ph tn hiu trong u bin vng ln 2
Nhn xt:
- u bin vng ln 1, do tn s cng hng thp nn di thng mch cng hng hp
nn d dng loi b bin tn di.Khong cch gia hai bin tn l 2s.
- u bin vng ln 2, tn s cng hng cao. Khong cch gia hai bin tn ln =
2(t1+ s). Do vy ta d dng loi bc bin tn di.
e, iu chn bin theo phng php quay pha
Tn hiu ra ca hai bu ch cn bng:
Hnh 2.27. S mch u chn bin theo phng php quay phaTa c:
Vs = Vscosst
Vt = Vtcostt
Ta thy :Vb1 = k Vs Vt
= k Vs Vt cosst costt
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
50/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
51/118
51
Hnh 2.28. khi mch u chn bin theo phng php lc v quay pha kt hp
Vs = Vscosst
Vt1 = Vtcost1t
Tn hiu ra ca hai bu ch cn bng1:Vb1 = k Vs Vt1
= k Vs Vt1 cosst cost1t
=12
k Vs Vt1[cos (t1s )t + cos (t1-s )t ]
Vb1= k Vs Vt1
= k Vs Vt1 cosst sint1t
=
1
2 k Vs Vt1[sin (t1+s )t + sin (t1-s )t ]
Sau b lc 1, cn li bin tn trn ca hai bu bin dng mch nhn 1 lch pha nhau
90 . C th coi y l tn hiu u ch quay pha. iu ch ny cng vi ti tin t2
c a n b bu bin dng mch nhn 2 lch pha nhau 90 . in p ra sau hai
bu bin dng mch nhn 2:
Ta c:
Vt2 = Vt2cost2t
Vb1 = 12
k Vs Vt[cos (t1+s )t
T ta suy ra:
Vb2 = k Vb1 Vt2
= k1
2k Vs Vt1cos (t1+s )t Vt2cost2t
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
52/118
52
=1
4k2 Vs Vt1Vt2 [ cos (t2+t1+s )t + cos (t2-t1-s )t]
Li c:
Vt2 = Vt2 sint2t
Vb1
=1
2k V
sV
t[sin (
t1+
s)t
Vb2 = k Vb1 Vt2
= k1
2k Vs Vt1sin (t1+s )t Vt2cost2t
= 14
k2 Vs Vt1Vt2 [- cos (t2+t1+s )t + cos (t2-t1-s )t]
Qua mch hiu ta c:
Vb2 = Vb2- V
b2
= 14
k2 Vs Vt1Vt2 [ cos (t2+t1+s )t + cos (t2-t1-s )t] -14
k2 Vs Vt1Vt2 [- cos
(t2+t1+s )t + cos (t2-t1-s )t]
=1
2k2 Vs Vt1Vt2 [ cos (t2+t1+s )t]
Phn bin tn hiu theo phng php lc quay pha kt hp c biu din nh sau:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
53/118
53
Hnh 2.29. Ph ca dao ng u chn bin theo phng php lc quay pha kt hp
(a) Ph tn hiu u ch
(b) Ph tn hiu ra trn bCCB1
(c) Ph tn hiu ra b lc
(d) Ph tn hiu ra mch hiu
2.3. Gii u bin
2.3.1. Gii u bin vi tn hiu u bin thng thnga. khi:
-Gii u bin c nhim v ly ra theo quy lut thay i bin ca tn hiu u
bin ngha l ly ra tn hiuiu ch Vs(t).
- Khi thc hin gii u bin ngi ta thc hin loi b ti tin v gi li tin tc.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
54/118
54
Hnh 2.30. S khi qu trnh gii u bin vi tn hiu u bin thng thng
Hnh 2.31. S nguyn l gii u bin vi tn hiu u bin thng thng
- Dng sng:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
55/118
55
Hnh 2.32. Dng sng gii u bin vi tn hiu u bin thng thng
b . Nguyn l hot ng :
- Tn hiu u tin khi qua b chnh lu s ct i mt na tn hiu v n c mt thnh
phn ngc chiu khc 0. Ty theo cc tnh ca phn t chnh lu m ta c thnh phn
ngc chiu m hoc dng. Tn hiu u bin khi m n pha thu do nh hng ca
tn hiu phadinh tc l cng trng pha thu thay i lm cho thnh phn mt
chiu U0 cng thay i theo. Do vy ngi ta cn phi lc thnh phn mt chiu U0
thc hin hi tip m v gi cho mc tn hiu ra l khng i.
- lc tn hiu u ch ngi ta dng b lc thng thp. u ra b lc thng thp
ngoi thnh phn tn hiu u ch cn c thnh phn 1 chiu U0. V loi b thnh
phn mt chiu ny ngi ta dng b lc xoay chiu.
2.3.2 Gii u chn bin:Vi u chn bin ngi ta ch pht i bin tn trn (t + s ). my thu ngi ta thu
ly bin tn trn sau cho vo mch u bin vng cng vi tn s dao ng to ra
trong my thu c tn s bng tn s ti tin v ng b vi ti tin ca i pht. u ra b
iu bin vng c 2 bin tn trn v di
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
56/118
56
Cch to ra ti tin ng b vi ti tin ca i pht nh sau:
i vi tn hiu u chn bin ti tin b nn. Tc l n rt l nh so vi bin tn
trn. Nhim v pha thu l chng ta phi thu li v khuych i ti tin v dng n ng
b vi dao ng ti tin ca my thu.
2.4. iu tn v iu pha2.4.1. iu tn dng Diode bin dung
Hnh 2.33. Mch u tn dng Diode bin dung
iu tn tc l thay i tn s ti tin theo tn hiu u ch. Nh vy tn s ti tin thay
i t fminn fmax, f = fmax - fmin c gi l di tn cc i.
Da vo c m ca D bin dung, ngi ta c th thc hin u tn. n nh tn s
trung tm ca dao ng u tn ngi ta mc ni tip D bin dung vi thch anh. Khi
in p ngc ca D bin dung thay i theo tn hiu u ch s lm cho CD thay i
theo v lm f thay i theo tn hiu u ch => Nh vy ta thc hin c u tn.
Us(t) = - UD E0 => UD = - (E0 + Us(t))
=> UD = - (E0 + Umscosst)
Nhn xt:
- u im: C tn s trung tm n nh do dng thch anh.
- Nhc m: di tn cc i
f = fmax - fmin nh
2.4.2. iu pha theo Amstrong
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
57/118
57
Hnh 2.34. Mch u pha theo Amstrong v th vectca tn hiu
Ti tin t thch anh a n bu bin 1 (B1) v iu bin 2 (B2) lch pha 900, cn
tn hiu u ch vSa n hai mch u bin ngc pha. in p ra trn hai bu
pha:
th vc t ca tn hiu
1dbV v
2dbV v vc t tng ca chng
V =
1dbV +
2dbV l mt
dao ng c u ch pha v bin . u bin y l iu bin k sinh.
hn chu bin k sinh => chn nh ( < 0,35)
2.4.3.iu tn dng Transistor in khng
Phn tn khng: Dung tch hoc cm tnh c tr s bin thin theo in p u ch
t trn n c mc song song vi h dao ng ca b dao ng lm cho tn s dao
ng thayi theo tn hiu u ch. Phn tn khng c thc hin nhmt mch di
pha trong mch hi tip ca BJT. C 4 cch mc phn tn khng nh hnh v.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
58/118
58
Vi mch phn p RC ta tnh c:
IC = S.VBE => IC lun lun cng pha vi VBE.
Nu chn Cj1
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
59/118
59
Tham s ca n khng tng ng ph thuc vo h dn S ca BJT.
iu tn dng phn tn khng c tht c lng di tn tng i lt
f
fkhong
2%
S b to dao ng u tn bng phn tn khng phn p RC :
Hnh 2.35. S mch to dao ng u tn phn tn khng phn p RC
T1 : BJT in khng; T2 : BJT dao ng
2.4.4. iu tn bng dao ng xung.
Hnh 2.36. iu tn bng dao ng xung
EB thay i theo tn hiu tin tc nn lm thay i thi gian ng mca Transistor
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
60/118
60
Thay i tn s xung ra.
2.5. Gii u tn.
2.5.1. Nguyn l chunga. Nhim v:
- Ly ra quy lut thay i tn s ca ti tin thu c tin tc ban u.
- thc hin c tch sng u tn th cn to ra c tnh truyn t nh sau:
Hnh 2.37. Nguyn l gii u tn
B = fmax fmin ; Yu cu ABC l ng thng
2.5.2. Cc mch gii ch tn sa, Tch sng bng mch cng hng.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
61/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
62/118
62
Hnh 2.40. c tuyn lc ca mch cng hng lch
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
63/118
63
Chng 3: I TN
3.1. nh ngha
3.1.1. t vn :
Tn hiu (ting ni, hnh nh) mun truyn c i xa, ta phi thc hin u chtn scao. Ty theo phng thc u ch, mi tn hiu u ch c mt b mt rng ph nht
nh.
VD:m thanh: b rng ph tn hiu u bin f < 20KHz, v iu tn f
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
64/118
64
thu c 1 knh theo yu cu ta khng dng my thu trc tip m dng qu trnh
i tn.
f0 < f0
B = f0 / Q < B
f0 = ftg (tn s trung gian)
VD: m thanh iu bin ftg = 455KHz
Kthut truyn hnh : ftg = 4.5MHz hoc 5.5MHz
my pht: thc hin u ch tn hiu tn s thp ln tn s sng mang cao tn,
ngi ta dng tnh cht khng ng thng ca phn t phi tuyn.
Hnh 3.2. Smy pht
Do tnh cht khng ng thng ca cc phn t phi tuyn nn tn hiu ra ngoi tn hiu
iu ch cn c cc thnh phn hi. Nu chng ta thc hin qu trnh pht trc tip th
cc thnh phn hi ny s gy nhiu cho my thu. khc phc nhc m ny ngi ta
tin hnh iu ch tn hiu tn s trung gian sau thc hin qu trnh i tn a ra
tn hiu sng mang. My pht thc hin theo nguyn l trn gi l my pht i tn.
Ngoi ra trong cc h thng thng tin (v tinh, viba) chng ta s dng cc b chuyn tip
chnh l cc bi tn.
3.1.2. Khi nim:i tn l qu trnh tc ng ln hai tn hiu sao cho trn u ra ca b trn nhn c tn
hiu tng hoc hiu ca hai tn hiu .
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
65/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
66/118
66
+an [ Uthmcos( tht ) + Unsmcos( nst ) n] +
i = a0 + a1 [Uthmcos( tht ) + Unsmcos( nst ) ]
+ a2 [ Uthm cos( tht ) + Unsm cos( nst ) + 2UthmUnsmcos( tht )cos( nst ) ] +..+
+ an [ Uthmcos( tht ) + Unsmcos( nst ) ]n +
i = a0 + a1 [Uthmcos( tht ) + Unsmcos( nst ) ]( (2 2
2
1 cos 2 1 cos 2
2 2th ns
thm nsm
t ta U U
+ + + +
+a2 [2UthmUnsmcos(tht)cos( nst ) ++ an [ Uthmcos(tht) + Unsmcos(nst) n] +
i = a0 + a1 [ Uthmcos( tht ) + Unsmcos( nst ) ] + 22
a( Uthm + Unsm)
+ 22
a[ Uthmcos( 2tht ) + Unsmcos( 2nst )
+ a2UthmUnsm [cos( ns + ns )t + cos( ns th)t ] +...
+ an [ Uthmcos( tht ) +Unsm( nst)n] +
Vy dng in ra ca b trn tn c nhiu thnh phn. Trong c thnh phn 1 chiu,
thnh phn bc nht cath ns thnh phn bc 2 cath ns thnh phn tn s tng hiu
cath ,ns.
Ngoi ra cn c cc thnh phn bc cao
Khi: m, n = 1 => = ns th : B trn tn n gin
m, n > 1 => B trn tn t hp.
Trong cc thnh phn th thnh phn ns th l thnh phn tn s thp nht. Ngi ta
chn tn s ny lm tn s trung gian
T ta c biu thc i tn tg = ns th
Biu thc i tn
tg = ns th (Nuns > th )
tg = th ns (Nu th > ns)
ftg = fns fth
ftg = fth fns
Sau khi ra khi b trn ta c 1 b lc tn s trung gian. V vy di thng B ca mch
cng hng c tnh chn lc cao.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
67/118
67
3.2.2. Nhiu sinh ra ca b trn tn v cch khc phc3.2.2.1. Nhiu tn s trung gian
Nu u vo b trn c tn s trung gian th n s i qua b trn tn gi l nhiu tn s
trung gian:
t hf
B Q=
B tng tn hiu chn lc km
Cch khc phc:
Trc b trn tn ta phi lc b ftg ( lc b nhiu)
Hnh 3.4. S trn tn mc cng hng cc i
XL = XC
L =1C
=1
LC =
1
LC= 2ftg
ftg =1
2 LC
1
1AB
J LJ CZ
J LC
= =
Loi bc ftg
Mc cng hng cc tiu
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
68/118
68
Hnh 3.5. S trn tn mc cng hng cc tiu
( )1
AB L C
JZ J L J L J X X
J C C
= + = =
ZAB = 0 ftgi xung t nn ta loi bc ftg
3.2.2.2 Nhiu tn snh
Trong thc t s c 1 thnh phn tn s cao hn thnh phn fns cng tho mn c i
tn v cng c i thnh ftg .Tn s c gi l tn snh
Gi si tn theo ftg = fns fth ( fns > fth )
Hnh 3.6. th nhiu tn snh
ftg = fanh fns
Mch cng hng fth c di thng B ln c th thu fanh (nhiu)
Cch khc phc
Thc hin i tn 2 ln s c 2 tn s trung gian: ftg1,ftg2 ( ftg1 > ftg2 )
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
69/118
69
Hnh 3.7. Khc phc nhiu tn snh bng i tn 2 ln
Trong ln i tn ln 1:
ftg1 = fns fth
Hnh 3.8. Qu trnh i tn ln 1
thc hin khc phc nhiu tn snh ta s thc hin i tn 2 ln.
Hnh 3.9. Qu trnh i tn ln 2
Do tn s ftg1 ln . Do vy tn snh fanh1 nm ngoi di thng ca mch cng hng vo
v qua bi tn ln 1 ta loi bc fanh ta ch thu c fth. Sau ta thc hin i tn
ln 2 v thu c ftg2. Do ftg2 thp nn di thng ca mch lc hp v ta cng loi b
c thnh phn tn s fanh2
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
70/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
71/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
72/118
72
uns1 = uns2 = uns = Unsmcos( nst )
Do dng in tn s trung gian qua cc diode:
itg1 = Itgmcos [ ( ns th)t ]
itg2 = Itgmcos { [( ns th)t ] + } = Itgmcos( ns th)t
Trn mch cng hng ta nhn c:
itg = itg1 + itg2 = 2Itgmcos [( ns th) t]
Nhn xt:
- Mch trn tn cn bng lm tng dng in trung gian u ra so vi i tn n th
i tn cn bng bin tn hiu ra ca dng in trung gian tng gp i.
- Nu c nhiu tn s trung gian to nn do b dao ng ngoi sai th diode tn s trung
gian ny s a vo 2 diode l cng pha. Tuy nhin do o pha BA2 nn nhiu ny b
trit tiu.
4.4.3. Mch i tn vng
Hnh 3.15. Mch i tn vng
Mch i tn vng gm 2 mch i tn cn bng mc ni tip.
in p tn hiu t ln 4 diode c xc nh:
uth1 = Uthmcos( tht )
uth2 = Uthmcos( tht )uth3 = Uthmcos( tht )
uth4 = Uthmcos( tht )
in p ngoi sai t ln 4 diode ng pha nhau:
uns1 = uns2 = uns3 = uns4 = uns = Unsmcos( nst )
Do dng in tn s trung gian qua cc diode ( do Uth to ra )
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
73/118
73
( )
( ) ( )
( ) ( )
( )
1 ns
2 ns ns
3 ns ns
4 ns
os
os os
os os
os
tg tgm th
tg tgm th tgm th
tg tgm th tgm th
tg tgm th
I I c t
I I c t I c t
I I c t I c t
I I c t
=
= + = = + = =
Trn mch cng hng ta nhn c:
(1 2 3 4 ns4 ostg tg tg tg tg tgm th I I I I I I c t = + + + =
Nhn xt
- Mch i tn vng ch cha cc thnh phn tn s ns th cc thnh phn khc bkh do d tch c thnh phn tn s trung gian nh mong mun
- Mch i tn vng lm tng dng in trung gian u ra so vi i tn cn bng th
i tn vng c bin tn hiu ra ca dng in trung gian tng gp i.
3.3.2 Mch i tn dng TransistorMch i tn dng transistor c th mc theo s Bazo chung hoc Emito chung. Cc
ny khc nhau cch t n p ngoi sai vo transistor. Trn css nguyn
l, ngi ta thit k nhiu loi thc t khc nhau nh di y :
a, S Utha vo B, Unsa vo E.
Hnh 3.16. S Utha vo B, Unsa vo E.
b, Utha vo E, Unsa vo B.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
74/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
75/118
75
C E
T 4
C B
E c
C B
C E
T 3
C E
C 2
C 1
T 2
C
C B
T 1
C B
R B 1
R E
R B 2
R B 1 R B 2
R E
R E
R B 1
R B 2
R ER B 2 R B 1
Hnh 3.19. V di tn bng Transistor
Trong :
ftg1,ftg2 to mch cng hng kp.
T1: B trn vi ftha vo bazo, fnsa vo emito
T2 : B trn dao ng ngoi sai 3 m n dung
T3,T4,T5 : Tng khuch i trung tn cng hng
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
76/118
76
CHNG 4: CHUYN I AD V DA
4.1. Csl thuyt.K thut PCM.
- khi:
Hnh 4.1. S khi k thut PCM
Tn hiu vo l tn hiu tng t bin i lin tc theo thi gian. Tn hiu ny c
a vo b ly mu ri rc ha tn hiu. u ra b ly mu l tn hiu M l mtdy xung c bin thay i theo quy lut ca tn hiu tng t.
Hnh 4.2. Minh ha vic ly mu tn hiu
- Do tn hiu tng t l bt k nn cc mc ly xung cng l bt k (v hn mc).
- Khi lng t ha c nhim v lm trn tn hiu xung c mc bt k thnh xung
c mc tng ng vi 2n mc. Nh vy sai su tin m chng ta gp phi khi
chuyn i tng t - s l do khi lng t ha gy nn.
- Tn hiu ra khi khi lng t (M) sc a vo khi m ha v to ra cckhi nh phn SD (n bit).
- V d:Gi s tn hiu tng t c tn s ln nht fAmax v tn s ly mu fLM
Ta c ting ni nm trong vng tn s 0,3 3,4 (KHz)
fLM tho mn iu kin khng xy ra hin tng chng cht tn hiu
fLM 2fAMax
Trong ting ni fLM = 2.3,4 = 6,8KHz
Nhng thng thng ta ly fLM = 8KHz
Mi mu ngi ta thng m ho bi 8 bit. Nh vy tc ly mu v = 64Kbit/s
Ly mu ng t ha M haSA M
M SD
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
77/118
77
*) Lng t ho
+)Lng t ho u (tuyn tnh)
Cc mc lng t ho l bng nhau
Hnh 4.3. Lng t ha u.
Sai s ca lng t ha u l Q/2
+) Lng t ha phi tuyn:
Hnh 4.4. Lng t ha phi tuyn
phi ghp gia ngun tn hiu c dng tng t vi cc h thng x l s ngi ta
dng cc mch chuyn i tng t - s (ADC : Analog-Digial Converter) v cc mch
chuyn i s - tng t (DAC : Digial- Analog Converter).
Hnh v (6.1) biu din qu trnh bin i tn hiu dng tng t sang dng s.
Tn hiu tng t UAc chuyn thnh dng bc thang u. Vi 1 phm vi ca gi tr
UAc biu din bi 1 gi tri din thch hp.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
78/118
78
Chng hn gi tr UAc chuyn thnh dng bc thang 7 bc v mi bc, ta gn cho
UA mt gi tr ri rc. V d khi UA bin thin trong mt khong nh 3,5 4,5 ta gn cho
n mt gi tr l 100.
Mt cch tng qu, gi tn hiu tng t l SA (UA), tn hiu s l SD (UD). SD c biu
din di dng m nh phn nh sau :
Trong : bk = 0 hoc bk = 1 (vi k = 0 k = n - 1) v c gi l bit.
+ bn-1 : bit c ngha ln nht (MSB : Most significant bit). Mi bin i ca MSB tng
ng vi s bin i na di lm vic.
+ bo : bit c ngha nh nht (LSB : Least significant bit). Mi bin ca LSB tng ng
vi s bin i mt mc lng t. Mt mc lng t bng mt nc ca hnh bc thang
V d : vi mt mch bin i N bit vi l N s hng trong dy m nh phn. (Trong v dtrn hnh v 6.1 : N = 3) th mi nc trn hnh bc thang chim mt gi tr.
12AM
LSB n
UQ U = =
UAM : l gi tr cc i cho php ca n p tng t.
ULSB = Q : gi l mc lng t.
Sai s lng t ha c xc nh nh sau :
2QQU =
Khi chuyn i AD phi thc hin vic ly mu tn hiu tng t. m bo khi phc
li tn hiu mt cch trung thc, tn s ly mu fM phi tha mn iu kin :
Fthmax : tn s cc i ca tn hiu
B : di tn s ca tn hiu.
4.2. Cc thng s bna) Di chuyn i
Di chuyn i ca n p tng tu vo l khong n p m b chuyn i AD
c th thc hin chuyn i c.
UAmin UAmax
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
79/118
79
b) Sai s chuyn i
- Lin quan n sai s lng t ho
Q =12 n
AMaxS
c)Tc chuyn i
Lin quan n thi gian chuyn i 1 gi tr no v thi gian hi phc mch
chuyn v trng thi ban u trc khi thc hin chuyn i trng thi khc nhau. Tc
chuyn i t l nghch vi thi gian
f =phuchoichuyendoi
TT +1
Mt ADC c tc chuyn i cao th chnh xc gim v ngc li. Ngha l yu cu
v chnh xc v tc chuyn i mu thun vi nhau. Ty theo yu cu s dng,
phi tm cch dung ha cc yu cu mt cch hp l nht.
4.3. Nguyn tc lm vic ca ADCNguyn tc lm vic ca ADC c minh ha theo s :
Hnh 4.5. th thi gian ca n p vo v ra mch ly mu.
Trc ht tn hiu tng t UAc a n mch ly mu. Mch ny c 2 nhim v:
- Ly mu tn hiu tng t ti nhng thi m khc nhau v cch u nhau (ri rc ha
tn hiu v mt thi gian).
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
80/118
80
- Gi cho bin n p ti cc thi m ly mu khng i trong qu trnh chuyn i
tip theo (tc l trong qu trnh lng t ha v m ha).
Tn hiu ra ca mch ly mu c a n mch lng t ha thc hin lm trn vi
chnh xc bng Q/ 2.
Vy qu trnh lng t ha thc cht l qu trnh lm trn s. Lng t hac thc
hin theo nguyn tc so snh, tn hiu cn chuyn i c so snh vi mt lot cc n
v chun Q.
Sau mch lng t ha l mch m ha. Trong mch m ha, kt qu lng t ha c
sp xp li theo mt trt t nht nh ph thuc vo loi m yu cu trn u ra b
chuyn i .
Php lng t ha v m ha gi chung l php bin i AD.
4.4. Cc phng php chuyn i tng t- s4.4.1 Phn loiC nhiu cch phn loi ADC. Cch phn loi hay dng hn c l phn loi theo qu
trnh chuyn i v mt thi gian. N cho php phn on mt cch tng qut tc
chuyn i. C 3 phng php chuyn i sau:
+ Chuyn i song song: Tn hiu tng tc so snh cng mt lc vi nhiu gi tr
chun. Do tt c cc bit c xc nh ng thi v a n u ra.
+ Chuyn i ni tip theo m m: Qu trnh so snh c thc hin tng bc theo
quy lut m m. Kt qu chuyn i c xc nh bng cch m s lng gi tr
chun c th cha c trong gi tr tn hiu tng t cn chuyn i.
+ Chuyn i song song- ni tip kt hp: Qua mi bc so snh c th xc nh c ti
thiu 2 bit ng thi.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
81/118
81
4.4.2. Chuyn i AD theo phng php song song
Hnh 4.6. S nguyn l b chuyn i AD theo phng php song song
S dng 2n 1 b so snh, UAa vo ca P, ca N s dng b phn p. Tn hiu sau khi
ra khi 2n 1 b so snh c a vo cc trigger D v u ra ca trigger D
Tn hiu tng t UAc a ng thi n cc b so snh t cc b so snh c n p
so snh km nhau bng mc lng t ho. to ra cc n p so snh ny ngi ta
dng cc b phn p n trnh hnh v
Nu lng t ha l lng t ha u th tt c cc gi trn trtrng nhau.
V d: UAmax = 7,2V to ra mc n p so snh
USS1 = 1V, USS2 = 2V, USS3 = 3V, USS4 = 4V
USS5 = 5V, USS6 = 6V, USS7 = 7V
Nhn xt:
+)Chuyn i song song c u im: Tc chuyn i nhanh (cc bit to ra
ng thi). Sai s bin i thp v c th to ra dng m theo mun.
+)Chuyn i song song c nhc m: Kt cu phc tp do c s linh kin ln.
Nn vic ng dng ch c gii hn vi chuyn i AD c s bit nh v tc cao.
+)Cch khc phc: khc phc nhc m ny ngi ta s dng b chuyn i
ni tip.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
82/118
82
4.4.3. Chuyn i AD ni tipSD = bn-1bn-2b1b0
SA= bn-12n-1 +b12
1 + b020
Hnh 4.7. S khi chuyn i AD ni tip
Cho in p vo UA so snh ni tip vi cc mc n p vo so snh. Vi mc n p
so snh ny gim dn i 2 ln v u ra ca mi 1 tng so snh c 1 bit. Tng no c in
p so snh ln ng vi bit c trng s cao v ngc li.Phng php chuyn i nh sau:
- Gi s UA > USS1 khi bit ra b = 1 ng thi qua b chuyn i DA n c mc UA
=USS. in p ny c tr vi n p UAa vo tng chuyn i tip theo.
- Gi s UA < USS1 khi bit ra b = 0 ng thi qua b chuyn i DA th UA = 0. in
p ny c tr vi UA to ra mc n p a tng chuyn i tip theo
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
83/118
83
V d: UAmax = 7,2V
USS1 =2
1 UAmax =2
2,7 = 3,6V
USS2 =2
1USS1 =
2
6,3= 1,8V
USS3 =21 USS2 =
28,1 = 0,9V
UA1 = 5,2V b2 = 1V, UA1 = 3,6V
UA2 = 5,2 3,6 = 1,6V USS3 b0 = 1
b2b1b0 = 101
Nhn xt: Phng php chuyn i ni tip c
-u im: Kt cu n gin v c bao nhiu bit cn by nhiu b so snh
- Nhc m: Tc chuyn i chm
4.4.4. Chuyn i AD theo phng php kt hp
Hnh 4.8. B chuyn i AD theo phng php song song ni tip kt hp
y l s kt hp phng php song song v phng php ni tip nhm dung ha u
khuyt m ca hai phng php ny : gim bt phc tp ca phng php song
song v tng tc chuyn i so vi phng php ni tip.
B chuyn i ADC u tin l b chuyn i song song n1bit . Trong bc so snh th
nht => xc nh c N1 bit. T B1 => BN1. N u s bit l n th s t ng chuyn i l:
l =1n
n
Mi tng dng 2n - 1 b so snh. Nh vy chuyn i n bit phi dng s b so snh l:
s b so snh = l(2n1 1) =1n
n(2n1 1)b
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
84/118
84
V d N = 9; N1 = 3
Phng php song song-ni tip kt hp => S b so snh:
l(2n1 1) =1n
n(2n1 1) = 3.7 = 21
Phng php song song => s b SS:
(2n - 1) = 29 1 = 512 1 = 511
4.4.5. Chuyn i AD ni tip dng vng hi tip tng ca phng php :
Ta bin tn hiu tng t thnh s xung. Sau m s xung bng bm nh phn.
Trng thi ra ca bm nh phn chnh l trng thi ra ca tn hiu s m ta cn chuyn
i
Gi s n = 3 bit
Hnh 4.9. Minh ha bm 3 bit
khi
Hnh 4.10. S chuyn i AD ni tip dng vng hi tip
Mc ch ca chuyn i vng hi tip l bin UA thnh s xung trc khi chuyn i
trng thi ra ca bm thun nghch = 0 sau khi qua b chuyn i D_A th ta thu c
UM = 0. UA,U M cng a vo b tr
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
85/118
85
t Uh = UA UM, gi thit UA> 0 Uh > 0 qua mch th A+ = 1, A- = 0. Vy bm
thun s lm vic
Trng thi ra ca bm s tng dn sau qua chuyn i D_A th UM tng dn Uh
gim dn cho n khi UM = UA th Uh =0 A+ = 0, A- = 0 bm thun nghch ngng
m trng thi ra ca tn hiu l tn hiu s cn chuyn i
Gi thit nu UA gim Uh > 0 A+ = 0, A- = 1 bm nghch s lm vic trng
thi ra ca bm s gim dn cho n khi UA =UM (U
h = UA UM =0 ). Lc bm
li ngng lm vic trng thi ra ca bm chnh l trng thi ra ca tn hiu s cn
chuyn i. Phng php ny l phng php xp x lin tip
4.4.6. Chuyn i AD theo phng php tich phn n gin:- tng: Ngi ta tp ra mt khong thi gian tx t l vi n p cn chuyn i dng
mca mt dy xung chun to nn mt n p xung t l vi n p cn chuyni. Sau cho s xung vo bm nh phn. Trng thi ra ca s nh phn chnh l
trng thi ca tn hiu s cn chuyn i
- S khi:
Hnh 4.11. Chuyn i AD theo phng php m n gin
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
86/118
86
Hnh 4.12. Gin thi gian minh ha phng php tch phn n gin
in p qut ng thng c ng thi c a vo 2 b so snh 1 v so snh 2.
b so snh 1 n p Uqueta vo ca thun cn b so snh 2 th Uquetc a vo
ca o v so snh vi UA. Sau 2 tn hiu M,N c a vo cng AND. P l kt qu
ca php and gia M v N.
Trong khong thi gian t1,t2 m ca cho cc xung chun i vo bm. Ngoi khong
khng c xung a vo bm nh phn m s xung
Nh vy khi m
B so snh 1 c: t < t1 : Uq(t) < 0 N = 0
t > t1 : Uq(t) > 0 N = 1
B so snh 2 c : t < t2 : UA > Uq(t) M = 1
t > t2 : UA > Uq(t) M = 0
P =M.N
To ra khong mm s xung tx = t2 t1
Khi a P vo cng and 2 mca cho 1 dy xung chun fx to ra n xung. Cho s
xung vo bm nh phn u ra ca bm nh phn l tn hiu s chng ta cn
chuyn i
Xt quan h n v UA
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
87/118
87
Gi s ta c Uq(t) =RC
1 0U dt
Uq(t) =RC
1 U0t + C
Uq(t1) = 0 =
RC
1U0t1 + C
C = -RC
1U0t1
Uqm = Uq(t2) =RC
1U0t2 + C -
RC
1U0t2
Uqm =RC
1U0(t2 t1) =
RC
1U0tx
Do Uqm = UA
UA = RC1
U0tx
tx =o
A
U
URC
t: k1 =0U
RC tx = k1UA
Vy s xung n l:n = fx.tx = fx.k1.U A = k2UA
Khi UA tng lm cho s xung tng ln nn trng thi ra tng theo
Xt trn th UA ng U
A ng vi khong thi gian t2
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
88/118
88
Hnh 4.13. Gin thi gian minh ha khi UA tng
Nhn xt
- Phng php ny c chnh xc ph thuc vo R,C,U 0,fx. Chnh v vy yu cu cc
thng s ny phi n nh
- Phng php ny gp sai s 1 xung do s khng ng b ca thi gian mca vi
thi gian tn s xung nhp. V vy gim sai s ngi ta tng tn s xung nhp fx hocgim dc qut ng thng. Tuy nhin time chuyn i ko di.Ta thng s dng
phng php tng tn s xung chun.
4.4.7. Chuyn i AD theo phng php tch phn hai sn dcPhng php ny ngi ta chuyn tn hiu tng t thnh khong thi gian sau m
ca cho dy xung chun a vo bm nh phn
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
89/118
89
Hnh 4.14. Phng php tch phn hai sn dc
Hnh 4.15. Gin thi gian minh ha phng php tch phn 2 sn dc
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
90/118
90
Hnh 4.16. S xung m ctrong khong thi gian tx2
IC1 : mch tch phn to Uq(t)
IC2: so snh Uq(t) vi 0
Trc trng thi chuyn i ca bm = 0 bu khin nhn xung chun t khi to
xung chun u khin kho K v tr 1. Nh vy IC1 s lm nhim v tch phn UA
n trc ca Uq. ng vi sn dc ny khi cha a vo b so snh IC2 ta c tn
hiu M = 1 ( mc cao). Khi m t s xung no n1 th b iu khin u kin
kha K chuyn sang v tr 2. IC1 lm nhim v tch phn Uch to ra sn sau Uq(t).
ng thi bu khin tn hiu ra mc cao. P l kt qu php and M v N. Ta c s
xung ra c rng tx2 = t2 t1.Tn hiu P a vo cng and tip theo cng vi dy
xung chun a vo bm nh phn l tn hiu s cn chuyn i
Xt mi quan h gia s xung n2 v tn hiu chuyn i UA s xung n2 l tn hiu UA cn
chuyn iKhi kho K v tr 1:
Uq(t) = 0 = -RC
1A
U dt = RC1
UAt + C
Uq(0) = 0 = -RC
1UA0 + C
C = 0
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
91/118
91
U+qm = Uq(t1) = -RC
1UAt1 = -
RC
1UAtx1
Khi kho K v tr 2 :
Uq(t) = -RC
1ch
U dt
Uq(t) = -RC
1 Ucht+ C
Uq(t2) = 0 = -RC
1Ucht2 + C
C =RC
1Ucht2
U-qm = Uq(t1) = -RC
1 Ucht1 +RC
1 Ucht2
U-qm = RC
1Uchtx2 (tx2 = t2 t1)
V U+qm = U-qm
-RC
1UA tx1 =
RC
1Uchtx2
UA tx1 = Uchtx2
tx2 = Ach
U
Utx1
Xt s xung n1 = fx.tx1 tx1 =x
f
n1
N2 = fx.tx2 tx2 =x
f
n2
x
f
n2 = - Ach
U
Ux
f
n1
n2 = - Ach
U
Un1 n2 = k2UA (vi k2 = 1
ch
n
U)
Gi s UA tngT th ta thy dc xung khng thay i t2 tng n t
2
Nhn xt:
- So vi cc phng php trc th phng php ny c chnh xc cao hn
- chuyn i chnh xc th Uch phi n nh
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
92/118
92
4.4.8. Phng php chuyn i ni tip theo m nh phn
Hnh 4.17. B chuyn i AD ni tip theo m nh phn
Mi tng bao gm mt b so snh, mt kha u khin v mt mch tr.
Mt u vo ca cc b so snh l mc n p ngng. Mc n p ngng ln nht l
max
2AU tng u tin v tng ng vi bit ln nht. nhng tng sau, in p
ngng s l : max4
AU
, max8
AU
ty theo s tng s dng trong mch.
Mch chuyn i theo phng php ny c s tng bng s bit cn xc nh. Mi tng
cho ra mt bit. Gi x tn hiu vo bin thin trong phm vi 0 UAmax. Tn hiu vo s
c so snh vi n p chun Uch1 = max2
AU
. Nu UA > max2
AU
th ng ra ca b so snh
(SS) s cho ra mc logic 1 v lc ny kha K sc ni ti mc n p chun Uch1
mch tr tn hiu. Khi tr sc thc hin ly UA = max2
AU
(UA Uch1). Kt qu ca
php tr sc tip tc a vo so snh tng 2 vi Uch2 = max4
AU
. Ngc li nu UA 00
.2
ch ht R n
U RU
R=
+ Khi b1 =1; b0 = b2 = = bn-1 = 0
ng t nh trn:
11 11
0 0. . .2 .2 2
ch ht ch ht R n nU R U RU bR R= =
+ Khi bn-1 =1; b0 = b1 = = bn-2 = 0
1
11
0
. .2 .2n
nch ht R nn
U RU b
R
=
p dng nguyn l xp chng:
( )0 10 10
. . .2 ... .22
nch ht R nn
U RU b b
R
= + +
VD: SD = 101 ; n=3 bit
=> ( )0 1 2
30 0
5. . 1.2 0.2 1.2 . .
2 8ch ht ht
R ch
U R RU U
R R= + + =
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
97/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
98/118
98
t
C MU U e
=
Trong : = RC
UM : Gi trn p ti thi m C phng.
Hnh 4.24. Gin thi gian m t s phng n trn t C
Ngi ta chn RC sao cho sau khong T/2 th in p trn t UC ch cn l mt na so
vi gi tr ban u.
2
2
ln1 ln 22
ln 2
T
MM
UU e
T
TRC
=
=
=
VD: Gi s SD = 1101
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
99/118
99
Hnh 4.25. Gin thi gian gii thch nguyn l chuyn i Shanon-Rack
- Trong khong thi gian t 0 t1: K1 ng, K2 m, t C c np ng thng ti
gi tr U0
- T t1 t2 K1 m, K2 ng, t C phng qua n tR di dng hm m ti gi tr
U0/2- T t2 t3 do bt b1 = 0 nn K1 m, K2 ng, UC khng i.
- T t3 t4 K1 m, K2 ng, t C phng qua n trR di dng hm m ti gi tr
U0/4
- T t4 t5 : b2 = 1, t C np ng thng n gi tr U0 + U0/4
- T t5 t6 K1 m, K2 ng, t C phng qua n trR di dng hm m ti gi tr
U0/2 + U0/8
- T t6 t7 K1 ng, K2 m, t C c np ng thng ti gi tr U0 + U0/2 + U0/8
- T t7 t8 K1 m, K2 ng, t C phng qua n trR di dng hm m ti gi tr
cn li U0/2 + U0/4 + U0/16
Vy:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
100/118
100
( )
( )
0 0 0
0
0 1 2 30
2 4 16
1 4 816
1.2 0.2 1.2 1.216
r
U U UU
U
U
= + +
= + +
= + + + Tng qut: n bt
( )1 1 00 1 1 02 ....... 2 22n
r nn
UU b b b= + + +
Nhn xt:
+ Nhc m: Chm hn so vi phng php trc.
+ u im: Mch n gin hn v thc hin chnh xc hn.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
101/118
101
Chng 5: NGUN CUNG CP
Ngun nui mt chiu l cn thit cho mi thit bn t. Tr mt s trng hp cc
thit bn tc thit k ch dng cc ngun n ho nh pin, c-quy; trong nhiu
trng hp ngun nui mt chiu c to ra bng cch bin i v chnh lu dng in
xoay chiu 50 Hz t mng n cng nghip thnh ph. Nh ti chng 1 v mch chnh
u dng diode bn dn ni, do c gn sng bin gy ra bi s bin i gi tr tc
thi ca ngun n p xoay chiu nn cn c b lc thng thp san bng gn sng.
Cng do thng ging ca ngun n vo v thng ging ca ti cng cc bin ng khc
nn mun c c n p ra b ngun n nh th phi thit k thm cc mch n p
(hoc n dng) b tr cc bin ng ny. S khi ca mt ngun nui mt chiu
ni chung c biu din trn hnh 5.1.
Hnh 5.1. S khi ca ngun nui c n p.
Bin p l thit b bin i n p xoay chiu li vo (th d, 220V~) thnh in p xoay
chiu li ra c bin cn thit.
Mch chnh lu c nhim v chuyn n p xoay chiu bn th cp bin p thnh in
p mt chiu c bin bin i mp m.
Mch lc thng thp san bng cc mp m, chn cc thnh phn sng xoay chiu v ch
cho thnh phn mt chiu c bin khng i i n ti.
Bn p (hoc n dng) c nhim v lm n nh n p (hoc dng in) li ra trn
hai u ti cho d cc in p trc hay trti thay i trong mt gii hn no .
i y sm qua mt s loi ngun nui v mch n p.
5.1. Khi nim chung
5.1.1. t vn Mch n t mun lm vic c cn phi c ngun mt chiu cung cp. Ngun mt
chiu y c th l: Pin, acquy, bi n
5.1.2. Thng s ngun cung cpa, H s gn sng
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
102/118
102
Hnh 5.2. Dng sng ngun tn hiu ra
H s gn sng c trng cho mp m ca ngun. H s gn sng c xc nh bng
biu thc:
Kgs =tb
r
U
U.100%
Trong : Kgs l h s gn sng
Url chnh lch gia n p ra ln nht v in p ra nh nht
Utb l in p ra trung bnh.
H s gn sng cng nh cng tt.
b, in trra ca ngun cung cp:
Hnh 5.3. in trra ca ngun
Ur = E Ir.Rr
E: L in p ra khi hmch Rt =
Khi Rr ln => Ur gim. V vy, yu cu n trra cng nh cng tt.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
103/118
103
5.2. Ngun chnh lu n gin
5.2.1. S khi
Hnh 5.4. S khi ngun chnh lu n gin.
Ui : 110V/220V 50 Hz
U2 : T l vi Ui . U2 c th ln hn Ui hoc c th nh hn Ui
Nu U2 > Ui : Bin p l tng p.
Nu U2 < Ui : Bin p l h p.
Khi chnh lu c nhim v chuyn t ngun xoay chiu v ngun mt chiu.
Khi lc c nhim v lm gim gn sng ca ngun tn hiu.
5.2.2. Bin p
Hnh 5.5. Bin p
Bin p gm c 2 cun scp ( c s vng 1n ) v th cp ( c s vng 2n )
Cun scp: P1 = U1.I1
Cun th cp: P2 = U2.I2
Hiu sut bin p: =1
2
P
P. 100% = 1 1
2 2
U I
U I.100%
Bin p c hiu sut tng i ln (thng trn 90%). Thc t ngi ta hay dng bin p
truyn ti nng lng.
Ta c:
1 1
2 2
U n
U n= = n
Vi bin p l tng: = 100%
2 1 2 2 1 1P P U I U I = =
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
104/118
104
1 2
2 1
U In
U I = =
=> Bin p dng chuyn i n p
5.2.3. Chnh lu
a, Chnh lu na chu k nguyn l v gin thi gian
Hnh 5.6. S nguyn l v gin thi gian chnh lu na chu kb, Chnh lu hai na chu k
Cch 1: Dng hai b chnh lu na chu k c chung Rt v cng chiu D nhng in p
t vo hai D ngc pha nhau. to ra hai n p ny ngi ta dng bin p o pha.
nguyn l v gin thi gian nh hnh v:
Hnh 5.7. S nguyn l v gin thi gian chnh lu 2 na chu k
Nhn xt: Mch chnh lu hai na chu k nh trn c Ur > 0. c Ur < 0 ta ch cn o
chiu hai D.
Cch 2: Dng chnh lu cu. S nguyn l nh hnh v. Gin gn sng Ur tng
t nh trn.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
105/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
106/118
106
mun n p ra ny hon ton l mt chiu th phi dng mt mch lc tn thp bao gm
cc phn t r, C v R lm suy gim ht cc thnh phn xoay chiu trn.
Hnh 5.9. Lc gn sng trn ti
5.2.5. Cc b chnh lu bi pTrong cc b chnh lu ni trn, in p ra mt chiu khng ti cc i cng ch bng
bin th li vo xoay chiu. Trong mt s trng hp, khi cn mt n p ra c gi
tr cao hn m vn ch dng in p vo xoay chiu c bin thp th phi cn dng b
chnh lu bi p.
Hnh 5.10. B chnh lu nhn i th
Hnh 5.10 l s b chnh lu nhn i th. Trong na chu k m, dng in s np cho
t C1 qua diode D1 vi th phn cc trn t nh hnh v. ln ca th ny n gin
bng bin n p vo xoay chiu. Trong na chu k dng tip theo, dng in i s
i qua C2, D2 v np n cho C2. Nh vy n p np cho C2 lc ny s bng tng bin
n p vo xoay chiu trong na chu k m ca ngun n vo. Hay ni cch khc
th trn t C2 , tc l th cp cho ti bng 2 ln bin n p vp xoay chiu.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
107/118
107
Hnh 5.11. S b chnh lu bi p N ln
Hnh 5.11 l s b chnh lu nhn th bi p nhiu ln. Trong na chu k m th nht,
D1 thng, D2 v D3 cm; t C1 c np n th UC1 U2 ~. Na chu k dng tip theo,
D2 thng, D1 v D3 cm, dng qua D2 np cho C2in p gp i UC2 = 2U2 ~. Na chu
k m tip theo na, D3 thng, D1 v D2 cm; dng qua D3 np cho cc t C1 mc ni tip
vi C3 vi th bng U2~ + UC2 = 3 U2~. Tuy nhin do C2 c np n th U2~ nn
C3 sc np n th UC2 = 2U2~. L lun tng t cho mt th 4 v cc mt tip theo.
5.3. n p:
5.3.1. t vn :Ngun chnh lu n gin c nhc m: Khi n p li (U1) thay i, lm cho U2
thay i theo, ko theo Ur thay i => Ur khng n nh.
Khi Rt thay i cng lm cho Ur thay i theo. V vy ngun chnh lu n gin ch dngcho cc thit b c n p ra khng cn n nh.
n nh n p ra ta lm nh sau:
Hnh 5.12. S khi ngun
5.3.2. n p thng s:Ta s dng diode Zenner n p thng s
Hnh 5.13. c tuyn V-A ca Diode Zenner
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
108/118
108
U = UZ , IDmin - IDmax
Hnh 5.14. n p thng s dng Diode Zenner
in trR to m lm vic trn on AB
Ur = UZ = const
5.3.3. n p so snh:a) S khi:
Hnh 5.15. S khi n p so snh
n p so snh lm vic da trn hi tip m n nh n p ra. Gm cc khi: khuch
i hiu chnh vi h s khuch i k, ton b phn cn li l khi hi tip.
c hi tip m cn tha mn iu kin:
o180k ht + =
C 2 loi n p so snh:
k = 0o,
ht =180o
ht = 0o,
k =180o
b) Mch n cc khi:
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
109/118
109
* To n p chun:
Hnh 5.16. To n p chun.
*Khi phn p:
Hnh 5.17. Khi phn p
Vi IUss
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
110/118
110
Hnh 5.18. Khi khuch i so snh
- Nu dng KTT th Upa v Uch c tha vo cc thun v o
ca KTT. Ty theo cch a ta c :
o
o
180
0
ht
ht
=
=* Khi khuch i hiu chnh:
Dng transistor cng sut c h s khuch i ln v tn nhit tt.
Hnh 5.19. Khi khuch i hiu chnh.
123
c) n p loi 1:k = 0
o, ht = 180o
Uk
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
111/118
111
Hnh 5.20. n p loi 1
+) Nguyn l:
R8 v Dz c nhim v to ra Uch
R5, R6, R7 to ra Upa
T4 dng so snh
T1, T2, T3, R1, R2, R3: l khi K hiu chnh mc theo kiu CC k = 0
Gi s Ur ngII
pa r
I II
RU U
R R =
+tng
4BETU ng
4CTU gim.
Mc kiu EC (ht = 180o):
4CTU gim UBK Darlington gim Ur gim
Ur const
d) n p loi 2:
k = 180o, ht = 0
o
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
112/118
112
Hnh 5.21. n p loi 2Trong T1, T2, T3, R1, R2, R3 l khi K hiu chnh
Tn hiu vo: chn B
Tn hiu ra: chn C
DZ, R4 to Uch
R5 R6 R7 to Upa
T4: K so snh.
Ta c:
Uch = Upa + UBE
Upa = Ir I II
RU
R R+
UBE = Uch Ir I II
RU
R R+
Khi Ur tng Upa tng UBE gim4CT
U ng Ur gim
*) Hai n p trn gi l n p so snh (hay cn gi l n p lin tc)
Trn th trng ta c IC 78XX l IC n p XX(V)Tuy nhin hai n p trn c nhc m: Khi Uv ng th s lm cho hiu sut gim, v
vy n p lin tc c nhc m l gy lng ph nng lng v chi ph cho h thng
tn nhit tn km.
Ta khc phc bng cch cho Tranzitor hot ng ch xung.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
113/118
113
5.4. n p xung:*Nguyn ln p xung:
Hnh 5.22. S khi n p xung
L nguyn l hi tip m u khin Ur thng qua vic thay i thi gian ng mca
tranzitor iu chnh lm vic ch kha.
Upa = kpa.Ur
- Khi to Uch: To n p chun Uch v Upa a KSS1 c Uo.
- Khi to n p rng ca: To n p rng ca Uo n KSS2
Hnh 5.23. Gin thi gian ca cc tn hiu
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
114/118
114
Khi Tranzitor T thng c dng in qua cun L np cho tng thi tch t
ng lng trong cun cm. Khi tranzitor ngt, ng lng ny to nn 1 dy xung
ngc rt ln t ln Tranzitor v c th lm hng n. V vy ta cn mc thm mt
diode. Diode ny gi l diode hm, mc vo mch thng dng cho xung ngc,qua
diode v ti nhm bo v qu p.
- Trong khong thi gian tx, tranzitor thng bo ha.
1L I U dt
L=
- Khi UB = 0, Tranzitor tt
Pv = Uv.ILtb.tx
Pr = Urtb.ILtb.Tx
Pv Pr Uv.ILtb.tx = Urtb.ILtb.Tx
x rtb
x v
t U
T U =
xrtb v
x
tU U
T =
Nhvy ta c 3 cch n p xung:
Cch 1: Gi Tx khng i ( Tx = const ), tx v Uv thay i t l nghch vi nhau ( tng
tx bao nhiu th gim Uv by nhiu ln v ngc li )Cch 2: Gi tx = const, Tx v Uv thay i nh nhau
Cch 3: Tx, tx cng thay i theo Uv Urtb = const.
5.5. Cc vi mch n p:Ngy nay thng ngi ta ch to cc vi mch c chc nng n p vi cc tham s
chun. Cc vi mch ny do c ch to hng lot nn gi thnh cng rt r v thng
dng. Cc vi mch n p gm 2 loi: loi th nht c n p li ra cnh v loi th
hai c in p ra c thc u chnh trong mt di no .Cu to bn trong ca cc vi mch n p ny c sn hnh nh hnh 5.24
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
115/118
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
116/118
116
n nh cao, cn phn cng sut c n u khin l cc transistor hoc vi mch
cng sut ln. khi v hnh dng ca vi mch ny cho trn hnh 5.26
.
Hnh 5.26. khi v hnh dng vi mch n p A-723.
Hnh 5.26 l mt s sng dng ca cc vi mch n p loi 7805 v 7905. Cc
loi vi thn p khc v nguyn tc cng c dng tng t. Nhn chung vic s
dng chng rt thun tin v d dng. Hnh 5.26.a l s to thn p cnh +5Vt vi mch 7805. Khi cn nng cao dng ra ca b n p c thu thm mt
transistor cng sut ph nh hnh 5.26.b. Cng vi cc transistor bn trong vi mch,
n to ra mt s Darlington cho php dng ra bn p tng ln.
Hnh 5.26. Mt s s ngun n p dng vi mch.
Trong trng hp cn th ra n p cao hn +5V nhng ch c vi mch 7805, c th dng
hnh 5.26.c trong diode n p (zener) c th UZc mc trong mch gia chn
3 ca vi mch vi t. Cch ny cho php in p rac tng ln mt lng bng UZ.
in trR dng u chnh dng ca diode n p n mt gi tr gn cnh
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
117/118
117
I = (U2 UZ ) / R .
Khi cn c ngun n p lng cc, c th dng s nh hnh 5.26.d, trong s dng
bin p c cun th cp c m gia c ni t v hai vi mch n p tri du l 7805
cho li ra +5V v loi 7905 cho li ra l -5V.
-
8/14/2019 Giao Trinh NLDT2_ThangVC
118/118
TI LIU THAM KHO
1. K thut mch n t, Phm Minh H, NXB KHKT, 1999.2. K thut mch n t 2, Nguyn Vn Tun.
3. K thut mch n t, o Thanh Ton, Phm Thanh Huyn, V Quang Sn, HGiao thng vn ti.4. Electronics Circuits, Ghausi ISBN Editor, 1982