Giai ®o¹n hai Ch¬ng tr×nh §µo t¹o N©ng cao N¨ng l ùc C¸n...

G iai ®o¹n hai Ch−¬ng tr×nh §µo t¹o N©ng cao N ng l ùc C n bé Ngµnh §−êng bé – H RP2

Ti ªu chuÈn vµ quy tr× nh

M · 05. 103. 08 Trang 1 S8 05. 103 BT

Hä c ph Çn BT. 05. 103

Ti ªu chuÈn vµ Q uy tr× nh

G iíi thi Öu néi dung

M ôc ®Ých

Häc phÇn nµy tr× nh bµy nh÷ng hi Óu bi Õt vÒ m ôc ®Ý ch v µ b¶n chÊt cña çc tiªu chuÈn vµ quy tr× nh. Tr −íc hÕt ®−a ra c i nh× n t æng quan vÒ çc tiªu chuÈn cÇu ®−êng trªn b× nh di Ön quèc tÕ råi cô t hÓ ®Õn Vi Öt Nam .§Æc bi Öt gi íi thiÖu chi tiÕt h¬n çc tiªu chuÈn t hiÕt kÕ vµ t hi c«ng cÇu ®−êng m íi cña Vi Öt Nam . M ôc tiªu cña häc phÇn l µ:

• Gi ¶i t hÝch m ôc ®Ý ch cña tiªu chuÈn vµ quy tr× nh • M ôc ®Ých b¶n chÊt çc tiªu chuÈn vµ quy tr× nh qua çc vÝ dô • Gi íi t hiÖu t ãm t¾t çc tiªu chuÈn cÇu ®−êng quèc tÕ • Gi íi t hiÖu chi tiÕt h¬n çc tiªu chuÈn cÇu ®−êng m íi cña Vi Öt Nam • Tãm t¾t çc yªu cÇu chñ yÕu cña tiªu chuÈn vµ çc −u tiªn ®èi víi gim s t thi c«ng CÊu t¹o cña häc phÇn:

Häc phÇn nµy chi a lµm 12 tiÕt häc: Ti Õt 1 05. 100. 01 Çc tiªu chuÈn vµ çc yªu cÇu ( A) Ti Õt 2 05. 100. 02 Çc tiªu chuÈn t hiÕt kÕ ®−êng Ti Õt 3 05. 100. 04 Ti ªu chuÈn vµ yªu cÇu x©y dùng ®−êng ë M ü Ti Õt 4 05. 102. 02 Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ ®−êng « t « m íi 22TCN 273. 01 Ti Õt 5 05. 100. 06 Sù cÇn t hiÕt cña tiªu chuÈn vµ quy tr× nh cÇu Ti Õt 6 05. 103. 06 Çc t¶i träng xe cé quèc gia vµ quèc tÕ Ti Õt 7 05. 100. 07 HÖ t hèng tiªu chuÈn cÇu vµ tiªu chuÈn liªn quan ®Õn cÇu hi Ön hµnh ë Vi Öt Nam Ti Õt 8 05. 103. 08 Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu 22TCN 272. 01 (A) Tri Õt lý thiÕt kÕ t heo tr¹ng t h i gi íi h¹n ( LRFD) ti Õt 9 05. 103. 09 Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu 22TCN 272. 01 (B) ChuÈn t¶i träng t hiÕt kÕ Ti Õt 10 05. 103. 10 Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu 22TCN 272. 01 (C) Çc chuÈn ph©n tÝch vµ t hiÕt kÕ Ti Õt 11 05. 100. 09 CÇu cèng - quy ph¹m thi c«ng vµ nghi Öm thu 22TCN 266. 2000 Ti Õt 12 05. 103. 12 Ti ªu chuÈn t hi c«ng cÇu AAS HTO. LRFD 98 Hä c ph Çn BT. 05. 103

Ti ªu chuÈn vµ Q uy tr× nh



M · 05. 103. 08 Trang 2 S8 05. 103 BT

Ti Õt 1 : C c tiªu ch uÈn vµ çc yªu cÇu ( A) Sù cÇn t hi Õt cña ®−êng s .

TÇm quan träng cña ®−êng q uèc lé vµ giao th«ng vËn t ¶i tíi çc nÒn ki nh tÕ vµ s ù t hÞ nh v−îng cña çc quèc gi a ®· ®−îc nhi Òu ng−êi c«ng nhËn ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu cña nÒn v¨n m inh. §Õ quèc La m · ®−îc m ë réng vµ ®−îc duy tr× chñ yÕu nhê vµo kh¶ n¨ng di chuyÓn cña çc qu©n ®oµn chi Õn ®Êu m ét çch nhanh chãng tíi çc vïng kh¸c nhau cña ®Õ quèc theo m ét m ¹ng l−íi çc con ®−êng ®−îc b¶o d−ìng t èt vµ phñ réng kh¾p n¬i. Nhu cÇu ban ®Çu ®èi víi giao t h«ng vËn t¶i cã t hÓ t ãm t¾t nh− sau : • vËn chuyÓn çc yÕu t è ®Çu vµo n«ng nghiÖp t íi ng−êi n«ng d©n. • vËn chuyÓn s¶n phÈm cña ng−êi n«ng d©n t íi n¬i b¸n. • vËn chuyÓn ®Ó xuÊt khÈu çc nguyªn liÖu t íi çc n−íc kh¸c. • vËn chuyÓn ®Ó nhËp khÈu hµng tiªu dïng vµ çc hµng ho kh¸c vµo Vi Öt Nam • vËn chuyÓn phôc vô hµnh chÝ nh vµ an ninh. • vËn chuyÓn ®Õn n¬i lµm viÖc. • vËn chuyÓn ®Õn tr−êng häc. • vËn chuyÓn t íi çc chî bóa. • vËn chuyÓn t íi çc dÞch vô y t Õ. • vËn chuyÓn t hm hái b¹n bÌ, ng−êi th©n. • vËn chuyÓn phôc vô gi ¶i trÝ vµ du lÞch. Çc yªu cÇu nãi trªn cã t hÓ t hùc hi Ön b»ng çc ph−¬ng tiÖn sau :

• ®i bé • ®i b»ng xe ®¹p • ®i b»ng çc xe kh«ng ®éng c¬ • ®i xe buýt • ®i xe ho¶ • ®i b»ng xe con • dïng xe t¶i • dïng m y bay • dïng tµu t huû • kÕt hîp çc ph−¬ng tiÖn nãi trªn. ë ph−¬ng T©y, ng−êi ta ®· gÆp nhi Òu vÊn ®Ò do çc ph−¬ng tiÖn vËn t ¶i nµy g©y ra. C c n−íc kh¸c trªn t hÕ gi íi còng gÆp nh÷ng vÊn ®Ò nµy nh−ng ë m øc ®é cao h¬n hay t hÊp h¬n. §ã lµ : • Bµi t o¸n bÞ chia c¾t vµ kh¶ cËp(accessi bility) cã quan hÖ ®Õn kh¶ n¨ng c¬ ®éng, khi bé hµnh ph¶i v−ît

m ét con ®−êng ®«ng xe hay c i xe cã t hÓ t íi ®−îc n¬i ®Þ nh ®Õn. • Bµi t o¸n t¾c xe vµ chËm xe th−êng xuyªn xÈy ra t¹i çc ®« t hÞ ®«ng d©n. T¹i çc n¬i ®ã giao t h«ng

nh− bÞ nghÏn l¹i, hËu qu¶ lµ l·ng phÝ nhiÒu nhi ªn liÖu, chi Õm nhiÒu kh«ng gi an vµ m Êt nhi Òu thêi gi an. §i Òu nµy l¹i kÐo t heo çc hËu qu¶ kh¸c:

• C ng t h¼ng vµ khã chÞ u. Ng−êi l i xe cè g¾ng gi ÷ l êi hÑn hay cè t íi n¬i lµm sÏ c¶m thÊy c¨ng th¼ng v× m uèn kÞ p thêi gian nªn ph¶i khã chÞ u, c¨ng t h¼ng vµ dÔ ®i tíi çc quyÕt ®Þ nh hÊp tÊp véi vµng, Ng−êi ®i bé th× chÞ u nhi Òu c¨ng t h¼ng vÒ thÓ chÊt v× nhi Òu nguyªn nh©n nh− ®øng ®îi xe buýt d−íi m −a hay ph¶i chen chóc trªn xe hay trªn tµu chËt cøng.



M · 05. 103. 08 Trang 3 S8 05. 103 BT

• Çc ®e do¹ vµ çc nguy hi Óm ®−îc c¶nh b¸o cµng t¨ng khi xe ch¹y víi t èc ®é cao vµ ph¶i ch¹y gÇn

çc xe kh¸c, kÓ c¶ bé hµnh vµ ng−êi ®i xe ®¹p. D¶i bé hµnh vµ ®−êng bªn cã chi Òu réng hÑp còng lµ m èi ®e do¹ cho bé hµnh khi phè hÑp, xe cé ph¶i ®i s t vµ ®«i khi l¹i leo lªn c¶ ®−êng ®i bé.

• Tai n¹n gia t¨ng ®Æc bi Öt lµ t¹i çc nót giao cã nhi Òu chuyÓn ®éng xung ®ét, bé hµnh vµ çc xe kh«ng

®éng c¬ ph¶i dïng chung víi nhi Òu ph−¬ng tiÖn kh¸c m ét diÖn tÝch vèn chËt hÑp cña m Æt ®−êng. • ¤ nhi Ôm lµ m ét vÊn ®Ò ®ang xÈy ra. Khi khai t h¸c ®−êng, t h× « nhi Ôm kh«ng khÝ lµ do nhi ªn liÖu cã

chÊt l−îng kÐm , do xe kÐm b¶o d−ìng, dÇu nhít hay ®iesel bÞ trµn. Khi x©y dùng vµ khi b¶o d−ìng ®−êng, ng−êi ta th−êng n¹p nhi ªn liÖu ë bªn ®−êng víi nh÷ng ®iÒu ki Ön rÊt kÐm nªn viÖc trµn dÇu l¹i cµng nghi ªm träng, ng−êi ta cßn hay t hay dÇu xe ë bªn ®−êng, dÇu th¶i cuèi cïng l¹i ch¶y nhËp vµo n−íc ngÇm .

• Çc con ®−êng sái l¹i cã vÊn ®Ò t hÊt tho¸t vËt liÖu. NhiÒu nguyªn vËt liÖu bÞ röa tr«i chÈy vµo r·nh

bi ªn, thªm vµo ®ã lµ xe cé m µi m ßn m Æt ®−êng. C c nguyªn vËt liÖu nµy ph¶i t hay t hÕ t h−êng xuyªnvµ kh«ng t hÓ t i t¹o l¹i ®−îc. C«ng thøc gÇn ®óng ®Ó tÝ nh t hÊt tho t sái ë ch©u Phi lµ (l−u l−îng*0, 05+12, 92)

Sù cÇn t hi Õt ph¶i cã çc tiªu chuÈn vµ çc yªu cÇu kü t huËt.

Cã nhi Òu l ý do vÒ kü t huËt, tµi chÝ nh/ ki nh tÕ, an t oµn m µ ph¶i lËp ra vµ duy tr× c c tiªu chuÈn. ChØ cã qua viÖc thiÕt lËp vµ p dông çc tiªu chuÈn ng−êi ta m íi thiÕt kÕ vµ x©y dùng ®−îc nh÷ng con ®−êng vµ çc kÕt cÊu m íi bÒn v÷ng, cã m ét tuæi thä l©u dµi. T−¬ng tù, chØ khi cã çc tiªu chuÈn ®−îc thiÕt lËp vµ sö dông, ng−êi ta míi cã thÓ so s¸nh ®−îc. Nhê vËy m µ çc tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng lµm cho çc b¶n thiÕt kÕ ®¹t m ét hi Öu qu¶ sö dông vµ thèng nhÊt v íi nhau. Nã ® ¶m b¶o m ét m øc ®é thèng nhÊt nhÊt ®Þ nh trªn m ét l·nh t hæ hµnh chÝ nh. Khi tiÕn hµnh t hi Õt kÕ kh¶ thi, t h−êng lµ ph¶i xem xÐt nhi Òu ph−¬ng n kh¸c nhau. Chóng chØ cã thÓ ®em so s¸nh víi nhau m ét khi ®−îc thiÕt kÕ dùa trªn nh÷ng tiªu chuÈn cã thÓ so s¸nh ®−îc. ChØ khi çc dù n ®−îc thiÕt kÕ theo m ét tiªu c huÈn nµo ®ã th× chñ ®Çu t− m íi c¶m thÊy ch¾c ch¾n cã ®−îc s¶n p hÈm xøng víi ®ång tiÒn m ×nh bá ra. Çc tiªu chuÈn ®¶m b¶o vèn ®Ó x©y dùng ®−êng kh«ng bÞ sö dông sai v× thiÕt kÕ ch−a ®¹t hay qu¸ m øc, hoÆc kh«ng phï hîp víi sù t ng tr−ëng cña d ßng xe sau nµy, hay kh«ng ®¶m b¶o an t oµn. TÝ nh æn ®Þ nh cña çc tiªu chuÈn vÒ m Æt thi Õt kÕ h× nh häc lµ m èi quan t©m ®Æc bi Öt cña nh÷ng ng−êi tham gi a gi ao th«ng, v× ®ã lµ mét trong nh÷ng çch ®Ó nh÷ng ng−êi l i x e hi Óu ®−îckh«ng gi an xung quanh ®−êng vµ do ®ã ®¶m b¶o ®−îc t èc ®é an toµn cña hµnh tr× nh. §i Òu quan träng lµ çc tiªu c huÈn cÇn thiÕt ph¶i ®−îc so¹n th¶o thµnh çc v¨n b¶n vµ ®−îc phæ bi Õn cho m äi ng−êi, bé Gi ao t h«ng, çc nhµ t− vÊn , çc nhµ t hÇu, ®Ó m äi ng−êi hoµn t oµn hiÓu râ çc yªu cÇu. Nh÷ng thay ®æi trong çc tiªu chuÈn kh«ng cã nghÜ a lµ çc con ®−êng hi Ön dang cã ®−îc x©y dùng theo nh÷ng tiªu chuÈn tr−íc ®ãkh«ng cßn an t oµn n÷a m µ c hØ cã nghÜ a l µ çc con ®−êng sÏ ®−îc t hi Õt kÕ víi çc tiªu chuÈn phï hîp h¬n, t hÝch øng víi çc lo¹i xe ®ang ch¹y vµ ®¸p øng çc nhu cÇu x· héi. C c yªu cÇu cña chñ ®Çu t− vµ/ hoÆc çc c¬ quan bá vèn.

Tõ phÇn trªn t a ®· thÊy râ rµng lµ çc t i ªu chuÈn vµ çc yªu cÇu kü thuËt ph¶i do Bé chñ ®Çu t− lËp nªn. Th«ng th−êng lµ çc tiªu chuÈn nµy ®−îc chÝ nh phñ hay quèc héi th«ng qua. Çc c¬ quan b á vèn l¹i



M · 05. 103. 08 Trang 4 S8 05. 103 BT

cßn hay yªu cÇu dïng çc t i ªu chuÈn quèc tÕ vèn quen thuéc víi h ä ®Ó lËp ra çc tiªu chuÈn vµ yªu cÇu cô t hÓ. §i Òu quan träng lµ çc Bé c hñ ®Çu t− ph¶i quy ®Þ nh çc tiªu chuÈn thèng nhÊt ®−îc lËp ra trªn l·nh t hæ cña riªng m ×nh, cña tØnh m ×nh. Ngoµi ra, ®¶m b¶o m ét tiªu chuÈn thèng nhÊt trªn çc vïng kh¸c nhau cña m ét ®Êt n−íc , thËm chÝ gi ÷a çc n−íc gÇn nhau còng cã nhi Òu c i l îi. Nªn nhËn râ lµ çc tiªu chuÈn vµ çc yªu cÇu kh«ng p h¶i ®−îc lËp nªn, ®−îc cè ®Þ nh råi dïng cho m ·i m ·i. Çc tiªu c huÈn vÒ thiÕt kÕ vµ x©y dùng ®−êng ph¶i lu«n lu«n ®−îc xem xÐt l¹i khi xe tiªu chuÈn vµ çc l o¹i xe t hay ®æi, khi ta cã ®−îc çc kü t huËt m íi vµ çc ph−¬ng ph¸p t hiÕt kÕ vµ x©y dùng m íi. C c tiªu chuÈn vµ çc yªu cÇu kü thuËt ®ang sö dông.

Cho tíi ngµy nay, Vi Öt nam p dông nhi Òu tiªu chuÈn cña Li ªn x« cò. C c tiªu c huÈn nµy , còng nh− çc tiªu chuÈn cña AAS HTO , c ña Anh, cña çc n−íc ch©u ¢u ®· ph t triÓn trong m ét t hêi gi an dµi vµ phñ trªn rÊt nhi Òu v ïng khÝ hËu , trong ®ã phÇn lín lµ çc vïng khÝ hËu cËn nhi Öt ®íi. Do ®ã, çc tiªu chuÈn nµy kh«ng ph¶i lµ çc tiªu chuÈn tèt nhÊt ®Ó dïng cho c ¸c c«ng tr× nh ë Vi Öt nam . Tuy nhi ªn còng l¹i ph¶i ghi nhËn r»ng çc tiªu chuÈn thiÕt kÕ h× nh häc chÞ u ¶ nh h−ëng cña lo¹i xe n hi Òu h¬n lµ ¶nh h−ëng cña vïng khÝ hËu. §· cã nhi Òu tiªu chuÈn ®−îc lËp nªn ®Ó p dông cho çc vïng nhi Öt ®íi nh− cña óc, cña ch©u Phi, cña Ên ®é. Çc c¬ quan n hµ n−íc cÇn xem xÐt toµn b« çc lo¹i tiªu chuÈn ®Ó t×m ra çc tiªu chuÈn tèt nhÊt , hoÆc phï hîp nhÊt cho tõng tr−êng hîp cô thÓ. Khi kh«ng cã çc tiªu chuÈn vµ çc y ªu cÇu kü thuËt phï hîp t h× ph¶i so¹n ra çc tiªu chuÈn trong n−íc. Hä c ph Çn bt. 05. 103

Ti ªu ch uÈn vµ q uy tr× nh

Ti Õt 2 : Çc ti ªu ch uÈn th i Õt k Õ ®−ê ng

C c yªu cÇu ®èi víi çc tiªu chuÈn t hiÕt kÕ ®−êng

§i Ón h× nh, m ét v¨n b¶n t hiÕt kÕ ®−êng gåm cã çc phÇn sau ®©y :



M · 05. 103. 08 Trang 5 S8 05. 103 BT

1. DÉn l uËn. 2. Khung ph¸p lý : • Çc l uËt vµ çc ®iÒu lÖ 3. Quy ho¹ch ®−êng vµ qu tr× nh t hiÕt kÕ: • Çc t æ chøc • Qu tr× nh quy ho¹ch • Çc nghi ªn cøu kh¶ t hi • Thi Õt kÕ s¬ bé • Qu tr× nh t hiÕt kÕ • Thi Õt kÕ chi tiÕt (quyÕt ®Þ nh)

4. § nh gi m «i tr−êng • Çc b−íc quy ho¹ch m «i tr−êng • Çc ph©n tÝch vÒ m «i tr−êng • § nh gi t¸c ®éng m «i tr−êng 5. ChÝ nh s¸ch vÒ ®−êng vµ ph©n cÊp ®−êng s : • Çc t èc ®é t hiÕt kÕ. • Çc cÊp h¹ng ®−êng s . • Khèng chÕ chç nhËp vµo ®−êng. • Çc ph−¬ng tiÖn cña bé hµnh • Xe cé, xe 4 b nh vµ xe 2 b nh.

6. Ph©n tÝch gi ao t h«ng

• Çc ®i Òu kiÖn cña dßng xe • Çc ph©n tÝch vÒ kh¶ n¨ng th«ng hµnh • Dù b¸o dßng xe.

7. C c chÝ nh s¸ch, çc khèng chÕ vµ çc chØ tiªu • Çc tÇm nh× n • Si ªu cao • TuyÕn trªn b×nh ®å • TuyÕn trªn m Æt c¾t däc • TÜ nh kh«ng • Çc chuyÓn tiÕp • Çc lµn leo dèc • Çc dèc cøu n¹n

8. C c m Æt c¾t ®iÓn h× nh • Çc tiªu chuÈn vÒ phÇn xe ch¹y • Çc tiªu chuÈn vÒ lÒ ®−êng • Çc tiªu chuÈn vÒ nÒn ®µo vµ nÒn ®¾p



M · 05. 103. 08 Trang 6 S8 05. 103 BT

• Çc tiªu chuÈn vÒ d¶i ph©n çch

9. PhÇn t ho t n−íc. • Tho t n−íc ngang ®−êng( ®−êng t huû néi ®Þa, s«ng, suèi) • R·nh bi ªn • R·nh ngÇm d−íi phÇn xe ch¹y

10. C c c«ng t¸c ®i Òu tra kh¶o s t • B¶n ®å ®Þ a h×nh • B¶n ®å t huû v¨n • §Þ a chÊt vµ ®éng ®Êt • Thuû v¨n • Çc vËt liÖu

11. C c ®Æc tÝnh vµ çc chi tiÕt vÒ ®−êng. • Chi Õu s¸ng trªn ®−êng • Çc bé phËn cè ®Þ nh • Thi Õt bÞ chèng ån • Thi Õt bÞ chèng l o¸ • Hµng rµo, lan can • Chç ®ç xe • C¶nh quan vÒ ®−êng 12. C c nót giao t h«ng cïng m øc. • Çc yÕu t è t hiÕt kÕ • §−êng l èi vËn hµnh • Kªnh ho¸ • Çc tÜ nh kh«ng • Çc tiªu chuÈn t hiÕt kÕ nót gi ao t h«ng • B¸n kÝ nh quay xe cña xe t¶i vµ xe buýt

13. Nót giao kh¸c m øc vµ nót liªn t h«ng. • Çc l o¹i h× nh nót giao liªn th«ng • Thñ t ôc t hiÕt kÕ nót liªn t h«ng • VÊn ®Ò xe cé • Nh÷ng cÊu tróc ®Æc biÖt • Xö l ý hai bªn ®−êng

14. An t oµn giao t h«ng vµ çc t hiÕt bÞ ®iÒu khi Ón giao th«ng. • Bi Ón b¸o hi Öu • Bi Ón b¸o phô • V¹ch kÎ trªn ®−êng • Cäc tiªu vµ lan can • V¹ch kÎ trªn vïng x©y dùng



M · 05. 103. 08 Trang 7 S8 05. 103 BT

15. D¶i ®Êt dµnh cho ®−êng. • §o ®¹c ®Þa chÝnh • Çc d¶i ®Êt dµnh cho ®−êng

16. Quy ho¹ch vµ t hiÐt kÕ çc tiÖn nghi bªn ®−êng • Qu tr× nh t hiÕt kÕ • N−íc ¨n • §i Ön t ho¹i/ Th«ng ti n liªn l¹c • §i Ön l−íi • èng dÉn nhi ªn liÖu

17. C c ®i Òu ki Ön ®Æc bi Öt • §−êng s¾t • §−êng t huû néi ®Þa • Xe qu t¶i • KÕ ho¹ch ®i Òu khi Ón gi ao th«ng • Kho b·i vËt t− • Çc ph−¬ng tiÖn b¶o d−ìng

18. ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch vµ çc néi dung • VÒ ®−êng • VÒ m Æt ®−êng

19. C c tiªu chuÈn vÒ çc b¶n vÏ vµ çc ch÷ viÕt t¾t 20. C c ®Þ nh nghÜ a Phô l ôc I C c b¶n vÏ tiªu chuÈn vÒ ®−êng C c b¶n vÏ tiªu chuÈn vÒ m Æt ®−êng Phô l ôc II C c t hÝ dô vÒ t hiÕt kÕ ®−êng Phô l ôc III C c t hÝ dô vÒ ph©n tÝch dßng xe Dùa trªn Sæ tay thiÕt kÕ ®−êng cña Vi Öt nam , tµi liÖu nµy dùa trªn çc tiªu chuÈn t hiÕt kÕ ® −êng cña AAS HTO.

häc phÇn bt.05.103 Ti ªu ch uÈn vµ q uy tr× nh

Ti Õt 3: Ti ªu ch uÈn vµ yªu cÇu x©y dùng ®−ê ng ë M ü

DÉn l uËn



M · 05. 103. 08 Trang 8 S8 05. 103 BT

Tµi liÖu nµy gi íi thiÖu tæng quan yªu cÇu hi Ön hµnh ë M ü vÒ x©y dùng ®−êng. Yªu cÇu nµy bao gåm çc ®ßi hái vÒ c«ng t¸c lµm ®Êt, lµm m ãng d−íi, lµm líp m ãng, At phan trén nãng (HM A), vµ bªt«ng xim ng Poocl an (PCC). Còng tr×nh bµy chi tiÕt c ¸c yªu cÇu vÒ thiÕt kÕ hçn hîp, chuÈn bÞ, vËn chuyÓn, thi c«ng, nghi Öm thu HM A vµ PCC. C«ng t c l µm ®Êt

C«ng vi Öc ®Çu tiªn lµ ph¸t quang c©y cèi, dän çc vËt liÖu kh«ng thÝch hîp ra khái d¶i ®Êt lµm nÒn ®−êng. Th«ng t h−êng lµ ph¹m vi cña vïng cã ®¸ ®−îc lËp thµnh b¶n ®å vµ ph¶i d ïng çch khoan næ ph ®Ó ®µo m Æt c¾t ngang trong vïng cã ® . Tr −íc hÕt lµ vËt liÖu ®Êt ph¶i bãc ra khái ® . Sau ®ã , theo däc di Ön tÝch ph¶i ®µo ta t¹m t¸ch ®¸ ra. Lç m ×n ®−îc khoan theo däc c hu vi vµ næ p h . Sau khi t¸ch tr−íc, ng−êi ta khoan råi næ ph sau ®ã m íi ®µo. Khi chi Òu s©u cña líp lÇy d−íi 3 m Ðt th× nªn ®µo vµ chuyÓn ®i than bïn cïng çc vËt liÖu yÕu kh¸c. VËt liÖu ®−îc chuyÓn ®i ph¶i thÕ chç b»ng vËt liÖu lÊy tõ c ¸c thïng ®Êu th«ng th−êng vµ ®−îc ®Çm lÌn ®óng theo çc yªu cÇu cña nÒn ®¾p th«ng th−êng. NÕu bÒ mÆt bÞ ngËp n−íc th× dïng vËt liÖu h¹t ®¾p l¹i ®Ó lÊp chç than bïn ®· ®µo ®i. NÕ u than bïn cã c hi Òu dµy trªn 3 m Ðt, ®µo bÒ m Æt råi lÊp l¹i. Sau khi ®æ ®Êt, lµm næ ph trong than bïn qua çc l ç khoan xuyªn qua nÒn ®¾p ®Ó ®¸nh xôp xuèng. CÇn cÈn thËn k hi lµm nÒn ®¾p ë s−ên ®åi ®Ó ®¶m b¶o kh«ng h× nh thµnh çc m Æt tr−ît. BÒ m Æt cña s−ên dèc ph¶i ®−îc xíi lªn tr−íc khi ®¾p nÒn ®¾p cßn khi s−ên dèc l ín , ph¶i ®¸nh bËc vµo trong s−ên dèc. Khi x©y dùng n Òn ®¾p phæ th«ng, dung träng ®i Ón h× nh ph¶i khèng chÕ b»ng 95% dung träng k h« tèi ®a theo thÝ nghi Öm Pr oct o c¶i tiÕn Hµm l−îng Èm còng ph¶i khèng chÕ suèt thêi gian thi c«ng. §«i khi dïng v«i lµm gi ¶m hµm l−îng Èm vµ dÔ ®Çm nÐn. Çc chÕ phÈm cña v«i t h−êng ®−îc dïng réng r·i ë çc m iÒn ®Êt n−íc cã nhi Òu sÐt cã dé dÎo cao. Chi Òu dµy tèi ®a cña líp ®¾p th−êng quy ®Þ nh trong kho¶ng 150 tíi 200 mm . Khèi l−îng nÒn ®¾p dùa trªn m Æt c¾t ngang vµ tÝnh ra m Ðt khèi. CÇn khèng chÕ xãi m ßn ®Ó kh«ng h× nh thµnh çc r·nh xãi c¾t vµo çc chç ®Êt kh«ng cã b¶o vÖ vµ tr¸nh båi ®äng çc ®−êng gi ao th«ng thuû vµ x©m h¹i tíi ®êi sèng çc ®éng vËt hoang d·. Cã thÓ dïng c ¸c bi Ön ph¸p t¹m thêi vµ p hæ th«ng nh− ®Æt çc bã r ¬m , çc hµng rµo sÐt tr−íc khi çc bi Ön ph¸p l©u dµi chèng xãi m ßn nh− trång c©y,.. cã hiÖu qu¶. C c yªu cÇu ®èi víi líp trªn cña nÒn ®−êng

§é ®Çm nÐn y ª u cÇu cña líp bªn trªn cña nÒn ®−êng nãi chung lµ ®èi víi 150m m bªn trªn nÒn ®−êng. Yªu cÇu dung träng ®i Ón h× nh lµ vµo kho¶ng 9 5% cña dung träng kh« t èi ®a. Th−êng lµ ë çc chç nghi ªm träng,vÝ dô nh− ë trùc tiÕp ngay d−íi m Æt ®−êng, cÇn cã çch xö lý cã yªu cÇu cao h¬n . Cßn ®i Ón h× nh lµ nÒn ®−êng ph¶i ®−îc l u lÌn ®¹t tíi 100% dung träng kh« trªn chi Òu s©u 0, 6 m Ðt. C c yªu cÇu víi l íp m ãng d−íi

M ãng d−íi thay ®æi rÊt nhiÒu trªn suèt ®Êt n−íc. N¬i chñ yÕu th−êng dïng ®¸ khai t h¸c tõ çc m á ® , l íp m ãng d−íi sÏ l µ ®¸ khai t h c tõ m á ®em n ghi Òn, ®«i khi kÝ ch cì lín h ¬n lµ ®èi víi líp m ãng trªn , vµ ®i Òu nµy lµ kh«ng n hÊt thiÕt. Trªn çc vïng hi Õm cã ® , m µ nguån cèt liÖu chñ yÕu lµ c t vµ sái , l íp m ãng d−íi t h−êng dïng c t t ù nhiªn lÊy t õ hè m −în. H çn hîp at phan nãng

Thi Õt kÕ hçn hîp



M · 05. 103. 08 Trang 9 S8 05. 103 BT

Hçn hîp at phan nãng ( Hot M ix As phalt HM A) c hñ yÕu dïng l µm Superpave ë M ü. Vi Öc sö dông Superpave vÉn ®ang tiÕp tôc vµ vµo kho¶ng 70% çc hçn hîp do çc xÝ nghi Öp cÇu ®−êng ë M ü s¶n xuÊt lµ Superpave.Tuy nhi ªn còng cßn m ét sè thiÕt kÕ M arshall vÉn ®−îc dïng. Còng vËy, ng−êi ta vÉn dïng m ét sè thiÕt kÕ hçn hîp Hveeem . HÇu nh− çc xÝ nghi Öp sö dông thiÕt kÕ Hveem sÏ kh«ng chuyÓn sang dïng Superpave . Còng trong thi Õt kÕ hçn hîp, hÇu hÕt çc xÝ nghi Öp ®Òu ®¸nh gi ¸ s øc chèng Èm cña hçn hîp (bong cèt liÖu). M ét sè xÝ nghi Öp cßn dïng thÝ nghi Öm c−êng ®é chèng kÐo ( ph−¬ng ph¸p Lottm an) ®Ó ®¸nh gi ph−¬ng n vËt liÖu. Còng cßn m ét sè çc thÝ nghi Öm kh¸c ®−îc sö d ông nh− thÝ n ghi Öm n−íc s «i hay thÝ nghi Öm nÐn ngËp n−íc, m Æc dï lµ çc t hÝ nghi Öm nµy kh«ng phæ biÕn. X−ëng trén

C¬ quan qu¶n l ý ®Ò ra çc yªu cÇu ®Ó chÊp nhËn çc tr¹m trén hçn hîp nãng. HÇ u hÕt çc tr¹m trén ë M ü hi Ön nay lµ çc tr¹m trén dïng trèng ®Ó quay hçn hîp. GÇn çc khu ®« thÞ, n¬i th−êng ngµy cÇn nhi Òu lo¹i hçn hîp, nªn lËp çc xÝ nghi Öp trén.

VËn chuyÓn Çc ph−¬ng ph¸p vËn chuyÓn hçn hîp h−íng chuyÓn vÒ tõng vïng. Trªn m iÒn ®«ng n−íc Mü, lo¹i xe t¶i ®i Ón h× nh nhÊt lµ xe r¬m ooc hay xe 3 trôc tù ®æ .M iÒn trung vµ m iÒn t©y th× t h−êng dïng xe m ooc tú ®Ó chë. Khoang chøa, ë cuèi cã thiÕt bÞ tù ® æ nh−ng phæ bi Õn h¬n l¹i lµ cã khe ®æ ë d−íi bông xe. Çc khoang tù ®æ q ua khe cã cöa ë d−íi ®¸y ®Ó t h o hçn hîp lªn trªn ®−êng trªn di Ön tÝch m µ xe ch¹y qua.M ét thiÕt bÞ ®Æt trªn mét xe pi ckup ®i bªn c¹nh thu tÊt c¶ hçn hîp v·i ra khái ®−êng ®Ó cho vµo phÔu cña m y r¶i. Khoang chøa c ã ®¸y m ë ®−îc cã m ét ®ai b¨ng truyÒn ®Æt däc theo ®¸y khoang ® Ó t h¸o hçn hîp xuèng qua khe ë phÝa sau. C c khoang nµy ®−îc dïng ®Ó rãt h çn hîp thµnh l uèng trªn m Æt ®−êng hay vµo phÔu cña m y r¶i. M iÒn t©y n−íc M ü hay dïng xe pi ckup vµ r¶i thµnh luèng. Cßn m iÒn ®«ng n−íc M ü hçn hîp ®−îc ®æ trùc tiÕp vµo phÔu r ¶i hay vao m ét xe chuyÓn vËt liÖu (M aterial Transfer Vehi cle MTV). M ét M TV chøa ®−îc tõ 15 ®Õn 25 tÊn vËt liÖu vµ nã lµ m ét c i sil « l−u ®éng.M ét sè c¬ q uan yªu cÇu ®Æc bi Öt ph¶i cã M TV, cßn kh«ng ph¶i lµ n¬i nµo còng dïng. §Çm lÌn

Khi ®Çm lÌn, chñ yÕu lµ dïng lu b¸nh s¾t cã chÊn ®éng. Còng cã n¬i dïng lu b¸nh lèp, t h−êng lµ lu trung gi an khi ®iÒu ki Ön ph¶i ngõng l u b¸nh s¾t chÊn ®éng. Nghi Öm thu c«ng tr× nh

Khi nghi Öm thu, s¶n phÈm hçn hîp ph¶i chi a ra çc l« vµ çc l« phô.Çc m Éu trong çc l« phô ®−îc lÊy ra theo çc sè ngÉu nhi ªn. PhÇn lín çc thÝ n ghi Öm ®Ó nghi Öm thu lµ do c¬ quan tiÕn hµnh. T¹i nh÷ng n¬i yªu cÇu x©y dùng ® · ph t triÓn t h× cho phÐp d ïng çc thÝ n ghi Öm cña nhµ thÇu ®Ó nghi Öm thu. Hçn hîp ®−îc nghi Öm thu ë h ai n¬i, t¹i tr¹m trén vµ t¹i ngay trªn m Æt ®−êng. T¹i tr¹m trén, hçn hîp ®−îc n ghi Öm thu theo qu¸ tr× nh (ë ®©y cã vÊn ®Ò vÒ chi tr¶, thanh t o n), dùa trªn cÊp hçn hîp vµ tû lÖ at phan. M Æc dï ph−¬ng ph¸p nµy vÉn cßn phæ bi Õn nh−ng vÉn cßn 1 çch kh¸c nghi Öm thu hçn h îp qua hµm l −îng nhùa vµ qua çc tÝ nh chÊt vÒ t hÓ tÝch nh− ®é rçng kh«ng khÝ vµ VM A.



M · 05. 103. 08 Trang 10 S8 05. 103 BT

T¹i chç, trªn ®−êng, hçn hîp ®−îc nghiÖm thu qua dung träng (®é ®Çm nÐn) vµ ®é tr¬n. M çi tÝ nh chÊt nµy ®Òu lµ m ét nh©n tè ®Ó chi tr¶. PhÇn lín çc c¬ quan dïng nh©n tè chi tr¶ nµy ®Ó khi vËt liÖu kh«ng ®¹t yªu cÇu th× kh«ng b¾t ph¶i thay n h−ng c¾t bít tiÒn khi thanh t o n. Còng c ã m ét sè bang cã m ét kho¶n th−ëng m ét khi vËt liÖu cã chÊt l−îng cao. Bªt «ng xim ng Poocl an (PCC)

Thi Õt kÕ hçn hîp

Çc thiÕt kÕ vÒ hçn hîp cña bªt «ng xim ¨ng Poocl an do nhµ thÇu lµm . Çc yªu cÇu ®Ò cËp ®Õn chÊt l−îng cña cèt liÖu, cÊp phèi, tû lÖ n−íc xim ng. Hçn hîp ®−îc nghi Öm thu qua c−êng ®é chèng uèn, hµm l−îng khÝ, suÊt n−íc/xi m ng vµ ®é sôt. VËn chuyÓn vµ ®æ bªt«ng

Çc c¬ quan r a çc yªu cÇu vÒ tr¹m trén hçn hîp xim ng poocl an. Th«ng th−êng ng−êi ta yªu cÇu cã xe t¶i q uay ®Ó chuyªn chë hçn h îp m Æc dµu cã thÓ dïng xe t¶i kh«ng quay ®Ó chuyªn chë trªn çc cù ly ng¾n. C c c¬ quan còng ®øng ra chÊp n hËn çc thi Õt bÞ ®Ó ® æ bªt «ng v µ d−ìng hé bªt «ng. Th−êng khi ®æ bªt «ng cho ®−êng hay dïng v¸n khu«n tr−ît . Çc c¬ quan còng quy ®Þ nh vÒ thanh chèt chuyÒn lùc vµ çch ®Æt cèt thÐp t ¨ng c−êng. C c lo¹i khe nèi kh¸c n hau ®−îc quy ®Þ nh rÊt chi tiÕt.

Hoµn t hiÖn C c c¬ quan còng quy ®Þ nh vÒ cÊu tróc bÒ m Æt cña mÆt ®−êng. §«i khi còng dïng m¸y hoµn thi Ön ki Óu chæi nh−ng ph−¬ng ph¸p phæ bi Õn ®Ó t¹o nªn cÊu tróc m Æt ®−êng vÉn lµ m y hoµn thi Ön ki Óu r¨ng c−a. NhiÒu n−íc dïng r·nh r¨ng c−a ngang. Còng cã n¬i dïng r·nh r¨ng c−a däc. Vi Öc d−ìng h é vµ ph−¬ng ph¸p d−ìng hé do c ¸c c¬ quan quy ®Þ nh. Nhi Òu ph−¬ng ph¸p tá ra thÝch hîp vÝ dô nh− p hñ v¶i Èm , phñ v¶i m−a vµ dïng hîp chÊt b¶o d−ìng.H îp chÊt b¶o d−ìng dïng cho ®−êng hi Ön nay rÊt phæ bi Õn. Bªt «ng xim ng ®−îc nghi Öm thu t¹i chç b»ng çch ®o chi Òu dµy, th−êng dïng çc l ç khoan vµ xem ®é m Þn.



Ti Õt 4: Ti ªu ch uÈn th iÕt k Õ ®−ê ng « t« mí i 22TCN 273. 01

Ph©n cÊp ®−êng bé



M · 05. 103. 08 Trang 11 S8 05. 103 BT

§−êng «t « ®−îc ph©n chi a ra thµnh nhi Òu lo¹i, nhi Òu cÊp h¹ng kh¸c nhau tuú theo m ôc tiªu cña vi Öc ph©n lo¹i. Cã t hÓ tãm t¾t m Êy c ch ph©n l o¹i sau: Ph©n cÊp theo hµnh chÝ nh vµ ph¸p l ý (hÇu hÕt çc n−íc trªn t hÕ giíi):

A. §−êng cao tèc: lµ çc ®−êng trôc quèc lé quan träng thuéc cÊp h¹ng ®Æc biÖt víi çc tiªu chuÈn kü thuËt cao; viÖc ®Çu t− x©y dùng, söa ch÷a vµ qu¶n lý th−êng do Nhµ n−íc ®¶m nhiÖm. B. Quèc lé: lµ çc ®−êng gi ao th«ng cã ý nghÜ a chung cho toµn quèc, lµ çc tuyÕn ®−êng liªn t Ø nh cã liÒu l−îng xe l ín; vi Öc ®Çu t− x©y dùng, söa ch÷a vµ qu¶n lý do Nhµ n−íc ®¶m nhiÖm . C. TØ nh lé: lµ çc ®−êng trôc cña tØnh phôc vô chñ yÕu gi ao th«ng néi bé cña tØnh, lµ çc t uyÕn ®−êng liªn huyÖn; viÖc ®Çu t− x©y dùng, söa ch÷a vµ qu¶n l ý do huyÖn tØ nh ®¶m nhiÖm . D. HuyÖn lé: lµ çc ®−êng trôc cña huyÖn phôc vô chñ yÕu gi ao th«ng néi bé cña tØnh, lµ çc tuyÕn ®−êng liªn x·; viÖc ®Çu t− x©y dùng, söa ch÷a vµ qu¶n l ý do huyÖn ®¶m nhi Öm . E. §−êng th«n x·: chñ yÕu phôc vô cho gi ao th«ng néi bé th«n, x· vµ do x·, th«n ®Çu t− x©y dùng vµ qu¶n l ý. Ph©n cÊp theo chøc n¨ng cña ®−êng ( M ü, M alayxia, In®«nªxi a… ):

§−êng « t « ®−îc ph©n chi a dùa t heo chøc n¨ng cña t uyÕn ®−êng trong m ¹ng l−íi gi ao t h«ng t oµn quèc.A. §−êng trôc: lµ çc ®−êng gi ao th«ng huyÕt m ¹ch c ã tÇm quan t r äng quèc gia hoÆc quèc tÕ, nèi liÒn çc trung t©m chÝ nh trÞ, ki nh tÕ, v¨n ho lín, l−u l−îng xe l ín, giao th«ng ph¶i nhanh chãng, an t oµn cao. B. §−êng gom ( hay cßn gäi lµ ®−êng tËp hîp): ®−êng nèi liÒn hÖ thèng ®−êng ®Þ a ph−¬ng v íi ®−êng trôc. C. §−êng ®Þ a ph−¬ng: ®−êng nèi liÒn çc ®iÓm d©n c− víi hÖ t hèng ®−êng gom . Ph©n cÊp theo ®Æc ®i Óm cña vïng t hi Õt kÕ ( tÊt c¶ çc n−íc)

A. §−êng ®« thÞ. B. §−êng ngoµi ®« t hÞ. Ph©n cÊp theo Ti ªu chuÈn kü thuËt ( gäi t¾t lµ ph©n cÊp kü t huËt):

§−êng ®−îc ph©n thµnh nhi Òu cÊp h¹ng ®−îc ®Æc tr−ng b»ng tèc ®é thiÕt kÕ, tèc ® é ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc çc yÕu tè h× nh häc tèi thiÓu cña ®−êng ë nh÷ng ®i Óm ®Æc bi Öt cÇn thiÕt kÕ theo tiªu chuÈn gi íi h ¹ n ( b¸n kÝ nh tèi thiÓu ®−êng cong n»m , ®−êng cong ®øng, tÇm nh× n tèi thiÓu, ®é ®èc däc t èi ®a, … ). Nh− vËy, ë nh÷ng ®o¹n ®−êng thuËn lîi cã b¸n kÝ nh ®−êng cong l ín h¬n b¸n kÝ nh tèi thi Óu, ®é dèc ®−êng nhá h¬n ®é dèc im ax , tÇm nh× n ®¶m b¶o, chÊt l−îng m Æt ®−êng t èt, «t « cã thÓ ch¹y víi tèc ®é lín h¬n tèc ®é thi Õt kÕ quy ®Þ nh ®èi víi cÊp ®−êng.



M · 05. 103. 08 Trang 12 S8 05. 103 BT

Tªn cña cÊp ®−êng cã thÓ ddùa vµo cÊp t èc ®é thiÕt kÕ ®Ó gäi. VÝ d ô: ®−êng cÊp 120, 100, 80, 60 ( Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng cña Cana®a, M alayxi a, Thuþ §i Ón, M ü, …). M ét sè n−íc kh¸c nh− Li ªn X« cò, Tr ung Quèc, Ph¸p, Vi Öt Nam , … cÊp ®−êng ký hi Öu theo sè thø tù c Êp I, II, III… vµ m çi cÊp øng víi m ét tèc ®é t hiÕt kÕ. Tr ong çc Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng, ng−êi ta ®Æc biÖt quan t©m tíi vi Öc ph©n cÊp ®−êng kü t huËt, tøc lµ ph©n cÊp theo t èc ®é thiÕt kÕ v× nã quyÕt ®Þ nh çc tiªu chuÈn h× nh häc cña m ét con ®−êng. Sau ®©y chØ ®i s©u ph©n tÝch nh÷ng c¨n cø c ña vi Öc ph©n cÊp h¹ng kü thuËt ®−êng c ña m ét sè Tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng trªn thÕ gi íi vµ vi Öc chän tèc ®é thiÕt kÕ. VÊn ®Ò nµy lµ vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p, cã n hi Òu quan ®i Óm kh«ng thèng nhÊt, nh−ng l¹i lµ vÊn ®Ò cã tÝnh m Êu chèt cña m ét Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng v× nã sÏ q uyÕt ®Þ nh toµn bé çc yÕu tè h× nh häc cña m ét cÊp ®−êng thiÕt kÕ. Çc vÊn ®Ò cßn l¹i nh− vi Öc chän çc c«ng thøc c¬ b¶n, tham sè tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þ nh çc yÕu tè cña ®−êng trong çc Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ còng cã Ýt nhi Òu kh¸c nhau, nh−ng l¹i lµ vÊn ®Ò rÊt dÔ dµng gi ¶i quyÕt vµ trong thùc tÕ tÝnh to¸n cho thÊy kÕt qu¶ tÝnh to¸n gi ÷a chóng kh«ng kh¸c nhau nhi Òu. Ph©n cÊp h¹ng kü thuËt ®−êng bé

Dùa vµo tiªu chuÈn g× ®Ó ph©n cÊp h¹ng ® −êng theo tiªu chuÈn kü thuËt lµ vÊn ®Ò phøc t¹p vµ cã nhi Òu ®i Óm kh¸c nhau trong çc Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng cña çc n−íc. Tuy nhi ªn cã thÓ chi a thµnh 2 nhãm sau ®©y: Nhãm thø nhÊt

Thuéc nhãm nµy cã çc Ti ªu chuÈn t hi Õt kÕ ®−êng cña çc n−íc thuéc Li ªn X« cò, Trung Q uèc, Vi Öt Nam , NhËt, Ph¸p, Al giªri, M arèc… Tiªu chuÈn ®Ó ph©n cÊp h¹ng ®−êng l µ:

• Thø nhÊt: Dùa vµo l−u l−îng xe t hiÕt kÕ • Thø hai: Dùa vµo ý nghÜ a, tÇm quan träng cña t uyÕn ®−êng. • Thø ba: Dùa vµo ®i Òu kiÖn ®Þa h× nh, ®Þa m ¹c vïng t hiÕt kÕ.

øng víi m çi cÊp ®−êng quy ®Þ nh tèc ®é thi Õt kÕ vµ c¨n c ø vµo tèc ®é thiÕt kÕ x¸c ®Þ nh çc tiªu c huÈn h× nh häc cña con ®−êng ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã kh¨n. Sau ®©y lµ m ét sè vÝ dô ®Ó ph©n tÝch. Theo Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng bé Trung Q uèc [2]: ®−êng bé ®−îc ph©n t hµnh 2 l o¹i:

Lo¹i t hø nhÊt lµ ®−êng chuyªn dïng cho «t «, cã 3 cÊp ®−êng: • §−êng cao tèc ®ïng khi l−u l−îng xe N>25. 000 xe/ ng. ®, p dông ë çc tuyÕn ®−êng cã ý nghÜ a chÝ nh

trÞ, ki nh tÕ träng yÕu, yªu cÇu xe ch¹y víi tèc ®é cao, th«ng suèt, kh«ng cã gi ao nhau cïng m øc. • §−êng cÊp I cã N=10. 000÷ 25. 000 xe/ng. ®ªm , p dông ë çc tuyÕn ®−êng nèi çc trung t©m chÝ nh

trÞ, ki nh tÕ quan träng, yªu cÇu xe ch¹y víi t èc ®é cao, m ét sè chç cho phÐp giao nhau cïng m øc. • §−êng cÊp II cã N= 2000 ÷ 7 000 xe/ ng. ®, p dông ë çc tuyÕn gi ao t h«ng nèi çc trung t©m chÝ nh trÞ,

ki nh tÕ l ín. • Lo¹i t hø hai lµ ®−êng sö dông chung cho çc l o¹i ph−¬ng tiÖn giao th«ng cã 3 cÊp cã ký hiÖu lµ: • CÊp II dïng khi l−u l−îng xe N= 2000 ÷ 5 000 xe/ ng. ®, p dông ®èi víi çc t uyÕn ®−êng cã chøc n¨ng

nh− ®−êng cÊp II lo¹i thø nhÊt.



M · 05. 103. 08 Trang 13 S8 05. 103 BT

• CÊp III dïng khi N<2000 xe/ ng. ®, ¸p dông ®èi víi çc t uyÕn gi ao th«ng nèi çc huyÖn víi thµnh phè.

• CÊp I V dïng khi N<200 xe/ng. ®, ¸p dông ®èi víi çc ®−êng liªn hÖ gi ÷a çc huyÖn, x·, th«n. L−u l−îng xe c hØ ë trªn lµ l−u l−îng xe cã tÝnh chÊt h−íng dÉn ph¹m vi th−êng dïng khi chän cÊp h¹ng ®−êng, nh−ng k h«ng ph¶i lµ quy ®Þ nh b¾t buéc " cøng"; l−u l−îng xe ®−îc tÝ nh cho nm tÝnh t o¸n t−¬ng lai vµ tÝnh ®æi r a xe con ®èi v íi ®−êng cao tèc vµ ®−êng cÊp I, vµ tÝnh ®æi ra xe t¶i l o¹i võa ®èi víi ®−êng cÊp II trë xuèng. §èi víi m çi cÊp ®−êng t uú theo ®i Òu ki Ön ®Þa h× nh quy ®Þ nh 3 cÊp ®é t hiÕt kÕ. VÝ dô: §èi víi ®−êng cao tèc, ë ®Þ a h× nh ® ång b»ng vµ ®åi thÊp VT K = 120 km /h, v ïng ®åi cao - 100 km /h vµ vïng nói - 80 km /h. CÊp tèc ®é t hiÕt kÕ ®−îc dïng lµ 120, 100, 80, 60, 40, 30, 20 km /h. Trªn m çi tuyÕn ®−êng cã thÓ dïng cÊp tèc ®é thiÕt kÕ ( cÊp ®−êng) kh¸c nhau tuú theo ®i Òu kiÖn cô thÓ vÒ ®Þ a h× nh, chøc n¨ng cña ®o¹n ®−êng, l−u l−îng xe ch¹y nh−ng chiÒu dµi cña ®o¹n ®−êng cïng cÊp kh«ng nªn ng¾n qu¸. §èi víi ®−êng cao tèc vµ ®−êng cÊp I chi Òu dµi ®o¹n nµy th«ng t h−êng kh«ng nªn nhá h¬n 20 km , trong tr−êng hîp ®Æc bi Öt lµ 10 km ; ®èi víi çc ®−êng cßn l ¹i vµ ®−êng cÊp I ra vµo thµnh phè lµ 10km , tr−êng hîp c bi Öt lµ 5km . Theo Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng «t« cña çc n−íc t huéc Li ªn X« cò [2]: ®−êng «t « ®−îc chi a thµnh

çc cÊp sau ®©y: 1) CÊp Ia ( ®−êng cao tèc): dïng khi l−u l−îng xe thi Õt kÕ tÝnh ®æi ra xe con N> 14. 000 xe/ ng. ®d ( cho tr−êng hîp tû l Ö xe con lín h ¬n 30% ) dïng khi: l−u l−îng ®Çu xe thùc tÕ N>7000 xe/ ng. ® (cho tr−êng hîp xe con nhá h¬n 30% ); cÊp Ia ®−îc ¸p dông ë çc ®−êng trôc cã ý nghÜ a quèc gi a, quèc tÕ. 2) CÊp IB : N> 14. 000 xe con/ ng. ® hoÆc N> 7000 x e/ ng. ® vµ cÊp II : dïng khi N=( 6000 ÷ 14. 000) xe con/ ng. ® hoÆc N= (3000 ÷ 7 000) xe/ ng.®; cÊp IB vµ cÊp II ®−îc p d ông trªn çc ®−êng cã ý n ghÜ a quèc gi a ( kh«ng t huéc cÊp Ia), ®−êng nèi çc ®Çu m èi giao th«ng l ín… . 3) CÊp III: N= ( 2000÷6000) xe con/ ng.® hoÆc N= (1000 ÷3000) xe/ ng. ®, p dông t rªn çc tuyÕn ®−êng cã ý nghÜ a quèc gi a, ý nghÜa khu vùc, ý nghÜ a ®Þa ph−¬ng. 4) CÊp I V: N= ( 200÷2000) xe con/ ng. ® h oÆc N= (100 ÷1000) xe/ng. ®, p dông t r ªn çc t uyÕn ®−êng cã ý nghÜ a khu vùc, ý nghÜ a ®Þa ph−¬ng. 5) CÊp V: N≤200 xe con/ ng. ® hoÆc N≤100 xe/ ng. ®, p dông t r ªn çc tuyÕn ®−êng cã ý nghÜ a ®Þ a ph−¬ng. Tr ong tr−êng h îp cã tµi liÖu vÒ l−u l−îng xe gi ê th× cã thÓ chän cÊp h¹ng ®−êng theo l−u l−îng xe gi ê ( ®· tÝnh ®æi ra xe con) cña giê cao ®i Óm lín thø 50 trong nm tÝnh to¸n: >2. 400 - c Êp I; 1. 600 - 2. 400 dïng cÊp II; 800 - 1. 600 dïng cÊp III. §èi víi m çi cÊp ®−êng, tuú t heo ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh quy ®Þ nh 3 tèc ®é thiÕt kÕ, vÝ ®ô ®èi víi ®−êng cÊp Ia, ë ®Þ a h× nh ®ång b»ng lµ 150 km /h, vïng ®åi - 120 km /h vµ vïng nói 80km /h. CÊp t èc ®é thiÕt kÕ ®−îc dïng lµ 150, 120, 100, 80, 60, 50, 40, 30 km /h. Theo tiªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng bé NhËt B¶n [2]: ®−êng bé ®−îc ph©n t hµnh 2 lo¹i:



M · 05. 103. 08 Trang 14 S8 05. 103 BT

Lo¹i t hø nhÊt ¸p dông ®èi víi ®−êng cao tèc vµ l o¹i thø hai ¸p dông ®èi víi ®−êng «t « t h«ng th−êng.

§−êng cao t èc ®−îc chi a t hµnh 4 cÊp:

1. §−êng cÊp 1 cã tèc ®é thiÕt kÕ lµ 120 km /h, çc ®−êng vµo vµ ra ®−êng cao tèc ®−îc khèng c hÕ, dïng khi l−u l−îng x e tÝnh ®æi ra xe con lín h¬n 30. 000 xe/ ng. ® vïng ®ång b»ng, ®−êng cã ý nghÜa quèc gi a.

2. §−êng cÊp 2 cã VT K = 100 km /h, çc ®−êng vµo vµ ra ®−êng cao tèc ®−îc khèng c hÕ m ét phÇn, ®ïng

ë çc tuyÕn ®−êng cã ý nghÜ a quèc gia khi N> 30.000 xe/ ng. ® nÕu ®Þ a h× nh vïng nói, vµ l ín h¬n 10. 000 xe/ ng.® nÕu lµ ®Þ a h×nh ®ång b»ng vµ ë çc tuyÕn ®−êng kh«ng thuéc ®−êng cao tèc quèc gi a ë ®ång b»ng khi N>20. 000 xe/ ng. ®

3. §−êng cÊp 3 cã VT K = 80 km /h, çc ®−êng vµo vµ ra ®−êng cao tèc ®−îc khèng c hÕ m ét phÇn, ®ïng ë

çc tuyÕn ®−êng cã ý nghÜ a quèc gi a k hi N> 10.000 xe/ ng. ® ®èi víi ®Þ a h× nh vïng nói vµ khi N<20. 000 xe/ng. ® ®èi víi ®Þa h× nh ®ång b»ng.

4. §−êng cÊp 4 cã VT K = 60 km /h, çc ®−êng vµo vµ ra ®−êng cao tèc ®−îc khèng c hÕ m ét phÇn, dïng ë

çc t uyÕn ®−êng quèc gi a vïng nói khi N≤20. 000 xe/ ng. ® §−êng «t « t h«ng t h−êng ( kh«ng t huéc ®−êng cao t èc vµ ®−êng ®« t hÞ) ®−îc chia thµnh 5 cÊp:

1. §−êng cÊp 1 cã VT K = 80 km /h, çc ®−êng vµo vµ ra ®−êng cÊp 1 ®−îc khèng chÕ m ét phÇn, dïng ë

çc ®−êng cã ý nghÜ a quèc gi a N>20. 000 xe/ ng. ®.

2. §−êng cÊp 2 c ã VT K = 60 km /h, kh«ng c ã yªu cÇu khèng chÕ ®−êng vµo vµ ®−êng ra, dïng ë çc tuyÕn ®−êng cã ý nghÜ a quèc gi a khi N>20. 000 xe/ ng. ® nÕu lµ ®−êng vïng nói , vµ N= 20000÷ 4000 xe/ ng. ® nÕu lµ vïng ®ång b»ng, vµ ë çc tØnh lé vïng ® ång b»ng khi N> 4000 xe/ ng. ®; ®−êng c Êp 3 cã 3 cÊp tèc ®é lµ 60, 50, 40 km /h ®−îc sö dông cho çc ®i Òu ki Ön kh¸c nhau vÒ l−u l−îng xe, chøc n¨ng cña ®−êng vµ ®Þ a h× nh vïng thiÕt kÕ. VÝ d ô: Víi cÊp tèc ®é 60 ®−îc p dông cho quèc l é vïng nói cã N= 20000÷4000 xe/ ng. ® vµ cho ®−êng quèc lé vµ ®−êng tØnh cã l−u l−îng xe N<4000 xe/ ng. ® ë ®Þ a h× nh vïng ®ång b»ng; cÊp t èc ®é 40 km /h ®−îc p dông cho çc ® −êng tØnh, ®−êng ®Þ a ph−¬ng ë vïng nói khi N>4000 xe/ ng. ® vµ cho çc ®−êng ®Þ a ph−¬ng ë vïng ®ång b»ng khi N<4000 xe/ ng. ®; ®−êng cÊp 4 cã 3 tèc ®é lµ 50, 40, 30 km /h ®−îc dïng cho çc tuyÕn ®−êng ®Þa ph−¬ng khi N< 500 xe/ ng. ® ( çc xe ®−îc tÝnh ®æi ra xe con ®Ó quy ®Þ nh cÊp l−u l−îng xe t hiÕt kÕ).

Tr õ ®−êng «t« cÊp 5, tÊt c¶ ®−êng «t « çc cÊp cßn l¹i ®Òu cã bè trÝ d¶i ph©n çch gi ÷a. Theo tiªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng «t« cña n−íc céng hoµ Ph¸p [2]

§−êng «t « ®−îc ph©n l o¹i: ®−êng cao t èc vµ ®−êng «t« t h«ng t h−êng.

• §−êng «t « cao t èc cã 4 cÊp: • CÊp I cã VT K = 140 km /h • CÊp II - 120 km /h • CÊp III - 100 km /h • CÊp I V - 80 km /h

§−êng «t « t h«ng t h−êng cã çc cÊp: • CÊp ®Æc bi Öt cã VT K = 120 km /h



M · 05. 103. 08 Trang 15 S8 05. 103 BT

• CÊp I - 100 km /h • CÊp II - 80 km /h • CÊp III - 60 km /h • CÊp I V - 40 km /h Còng nh− Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cña çc n−íc, vi Öc chän c Êp tèc ®é thiÕt kÕ, lo¹i ®−êng cao tèc hay ®−êng «t « th«ng ®ông ph¶i dùa vµo chøc n¨ng, tÇm quan träng cña tuyÕn ®−êng, l−u l−îng xe thiÕt kÕ vµ ®Þ a h× nh vïng t hiÕt kÕ. Nhãm thø hai

Thuéc nhãm nµy cã çc tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng cña çc n−íc nh− M ü, Cana®a, Thuþ §i Ón, M alayxi a, In®«nªxi a… . Ti ªu chuÈn chÝ nh ®Ó ph©n c Êp h¹ng ®−êng lµ chøc n¨ng cña tuyÕn ®−êng trong m ¹ng l−íi chung; nã ph¶n nh m èi liªn hÖ vÒ chøc n¨ng gi ao th«ng vËn t¶i cña tuyÕn ®−êng trong m ¹ng l−íi gi ao th«ng vËn t¶i c ña m ét n−íc. Çc tiªu chuÈn kh¸c nh− l−u l−îng xe ch¹y trªn ®−êng kh«ng c ßn lµ tiªu chuÈn "cøng" b ¾t buéc khi c hän tèc ®é thiÕt kÕ ( cÊp ® −êng). Çch ph©n chi a ®−êng thµnh çc cÊp thi Õt kÕ cô t hÓ cña çc n−íc trªn còng cã sù kh¸c nhau, nh−ng vÒ nguyªn t¾c chung th× ®−êng ®−îc ph©n ra: • §−êng trôc ( Art erial Hi ghway) • §−êng gom ( Coll ect or Roads) • §−êng ®Þ a ph−¬ng ( Local Roads) øng víi m çi lo¹i ®−êng trªn m Æc dï cïng m ét l−u l−îng thiÕt kÕ, cïng m ét ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh n h−ng çc quy ®Þ nh vÒ tiªu chuÈn thiÕt kÕ ( tèc ®é thi Õt kÕ, m øc ®é phôc vô ( hÖ sè sö dông k h¶ n¨ng th«ng xe), m øc ®é tiÖn lîi, an toµn gi ao th«ng… .) tuú theo chøc n¨ng cña ®−êng c ã thÓ kh¸c nhau. Sau ®©y ®i s©u ph©n tÝch Ti ªu chuÈn t hiªt kÕ ®−êng cña m ét sè n−íc t huéc nhãm nµy. Theo Ti ªu chuÈn cña AASH TO - 1994 cña M ü [2]

§−êng «t « ngoµi ®« t hÞ ®−îc ph©n t heo chøc n¨ng con ®−êng trong m ¹ng l−íi nh− sau: A. §−êng trôc chÝ nh: gåm hÖ t hèng ®−êng phôc vô: • Gi ao t h«ng quan träng cã ý nghÜ a toµn bang vµ nèi gi÷a çc bang • Nèi çc ®« t hÞ cã d©n sè trªn 50. 000 d©n vµ phÇn l ín çc ®« t hÞ quan träng cã d©n sè trªn 25.000 d©n. §Æc tr−ng cña hÖ thèng ®−êng trôc chÝ nh lµ tèc ®é thiÕt kÕ nªn chän lín VT K.m ax = 120 km /h (110 km /h), m øc ®é phôc v ô tuú theo ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh ®−îc chän ë m øc B ® èi víi ®Þ a h× nh vïng ®ång b»ng, ®åi tho¶i vµ m øc C ®èi víi vïng nói. §−êng trôc chÝ nh ®−îc chi a thµnh ®−êng cao tèc vµ çc ®−êng trôc chÝ nh kh¸c ( kh«ng ph¶i ®−êng cao t èc). B. §−êng trôc t hø yÕu: gåm hÖ thèng ®−êng phôc vô:

• Nèi liÒn çc thµnh phè, çc ® « thÞ lín vµ çc ®i Óm lËp hµng cã kh¶ n¨ng thu hót gi ao th«ng trªn cù ly

dµi. • Héi nhËp gi ÷a çc bang vµ çc tØ nh. • Ph©n bè m ¹ng ®−êng phï hîp víi m Ët ®é d©n sè ®Ó cho tÊt c¶ çc v ïng ph t triÓn cña bang cã chi Òu

dµi ®−êng trôc hîp l ý.



M · 05. 103. 08 Trang 16 S8 05. 103 BT

Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng nªn chän VT K lín nhÊt, m øc ® é phôc vô tuú theo ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh ®−îc chän ë m øc B ®èi víi ®Þ a h× nh ®ång b»ng, ®åi t ho¶i vµ C ®èi víi vïng nói, trong quy ho¹ch ®¶m b¶o gi ao nhau tèi thiÓu. C. §−êng gom : gåm hÖ thèng ®−êng chñ yÕu phôc vô cho néi bé m ét vïng trong bang. Nã cã chi Òu dµi tuyÕn ng¾n h¬n ®−êng trôc, vËn tèc thiÕt kÕ chän nhá h¬n, m øc phôc vô chän ë m øc C ®èi víi ®Þ a h× nh ®ång b»ng, ®åi t ho¶i vµ D víi vïng nói. §−êng gom ®−îc chi a t hµnh hai lo¹i:

• §−êng gom lín ( hay ®−êng gom chÝ nh): phôc vô çc ®« thÞ kh«ng n»m trªn ®−êng trôc, çc thµnh

phè, thÞ x· kh«ng ®−îc çc ®−êng trôc phôc vô trùc tiÕp vµ phôc vô çc ®i Óm lËp hµng quan träng cña tØnh.

• §−êng gom nhá ( hay ®−êng gom thø yÕu): hÖ thèng lo¹i ®−êng nµy ®−îc ph©n bè phï hîp v íi m Ët ®é d©n sè ®Ó tËp hîp gi ao th«ng tõ çc ®Þ a ph−¬ng, ®¶m b¶o chi Òu dµi ®−êng gom hîp lý cña vïng thiÕt kÕ, phôc v ô gi ao th«ng cho çc ®i Óm d©n c− nhá, nèi liÒn çc ®i Óm lËp hµng côc bé quan träng víi çc vïng xung quanh.

D. §−êng ®Þ a p h−¬ng: chøc n¨ng chñ yÕu lµ phôc vô gi ao th«ng ra vµo cña çc v ïng hÊp dÉn cña ®−êng gom vµ phôc vô gi ao th«ng ë cù ly ng¾n trong vïng. Nã bao gåm tÊt c ¶ çc m ¹ng l−íi ®−êng kh«ng t huéc hÖ t hèng ®−êng A, B vµ C. M øc ®é phôc vô ®−îc chän ë m øc D cho tÊt c¶ çc ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh. §Æc ®i Óm cña viÖc chän çc tiªu chuÈn thi Õt kÕ cña çc l o¹i ®−êng cã t hÓ t ãm t¾t nh− sau: VÒ tèc ®é thiÕt kÕ vµ m øc ®é phôc vô ( m øc ®é thuËn l îi gi ao th«ng): Dùa vµo chøc n¨ng cña ® −êng ®Ó chän tèc ®é thi Õt kÕ vµ m øc ®é phôc vô ë m øc A, B, C hay D. Chøc n¨ng cña ®−êng trong m ¹ng l−íi cµng cao, cµng quan träng th× tèc ®é thiÕt kÕ nªn chän cµng lín vµ m øc ® é phôc vô cµng cao ®Ó ®¶m b¶o cao yªu cÇu tiÖn lîi cho xe ch¹y. Ngoµi ra, tèc ®é thiÕt kÕ c ña ®−êng ph¶i ®−îc chän cã xÐt tíi ®iÒu ki Ön ®Þ a h× nh, ph¶i c¨n cø vµo tèc ®é m µ ng−êi l i m ong ®îi, ë nh÷ng n¬i ®Þ a h× nh phøc t ¹p l i xe cã t ©m lý sö dông tèc ®é nhá h¬n ë nh÷ng n¬i ®Þ a h×nh thuËn lîi. Tr i l¹i, ë nh÷ng ®−êng cã chøc n¨ng q uan träng, chi Òu dµi hµnh tr×nh dµi l i xe m ong ®îi sö dông tèc ® é cao h¬n. Tuy nhi ªn, ®èi víi çc lo¹i ®−êng cã chøc n¨ng thÊp h¬n, còng k h«ng nªn chän tèc ®é thiÕt kÕ nhá ë nh÷ng n¬i ®Þa h× nh cho phÐp v× l i xe trong thùc tÕ sÏ kh«ng ®i Òu chØ nh tèc ®é theo chøc n¨ng cña tuyÕn ®−êng m µ theo sù tiÕp nhËn vÒ ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh, ®i Òu ki Ön vÒ ®−êng vµ ®i Òu ki Ön gi ao th«ng cña tuyÕn ®−êng. §Ó c hän tèc ®é t hiÕt kÕ hîp lý, ng−êi ta ®· dùa vµo sè liÖu thèng kÕ vÒ tèc ®é thùc tÕ xe ch¹y trªn ®−êng cã chøc n¨ng kh¸c nhau. VÏ bi Óu ®å tÝch luü ph©n bè tèc ®é vµ ki Õn n ghÞ tèc ®é thi Õt kÕ lÊy b»ng tèc ®é m µ q uan tr¾c cho thÊy 85% l i xe kh«ng ch¹y v−ît tèc ® é ®ã. KÕt qu¶ nghi ªn cøu cho thÊy ®èi víi hÖ thèng ®−êng cao tèc, çc ®−êng trôc quan träng nªn chän tèc ®é thiÕt kÕ 1 10 km /h vµ m ax lµ 120 km /h; trong thùc tÕ còng sÏ cã 1 tû lÖ xe nhá sÏ ch¹y víi tèc ®é lín h¬n khi v¾ng xe. Tèc ®é thiÕt kÕ 80 km /h chØ nªn sö dông ë m ét sè tuyÕn ®−êng trôc trong ®i Òu ki Ön p høc t¹p. §èi víi hÖ thèng ®−êng gom v µ ®−êng ®Þ a p h−¬ng trong ®i Òu ki Ön b× ng th−êng tèc ®é thiÕt kÕ nªn chän tõ 95÷80 km /h. Tr ong ®i Òu kiÖn ®Þ a h× nh phøc t¹p, ®o¹n l ªn dèc hay trªn ®−êng thµnh phÇn xe cã tèc ®é chËm chi Õm ®a sè hay chi Òu dµi ®−êng ng¾n hay ë çc ®o¹n ®−êng rÏ tèc ®é thiÕt kÕ nªn chän nhá h¬n. Tuú theo ®Þ a h× nh vïng thiÕt kÕ, t Çm quan träng cña ®o¹n ®−êng cã thÓ thay ®æi tèc ®é thiÕt kÕ cho phï hîp nh−ng cè g¾ng chi Òu dµi m çi ® o¹n kh«ng ®−îc qu¸ ng¾n. NÕu trªn tuyÕn ®−êng cã ®o¹n cÇn thi Õt kÕ víi tèc ®é nhá h¬n t h× cÇn cã mét ®o¹n chuyÓn tiÕp ®Ó ng−êi l i xe cã thÓ thay ®æi tõ tõ tr−íc khi ®i vµo ®o¹n ®−êng víi çc cÊp tèc ®é thiÕt kÕ tõ 30 ® Õ n 120 km /h víi b−íc t¨ng tèc ®é m çi cÊp ∆V=10 km /h, çc cÊp tèc ®é thÊp ®−îc sö dông ë çc ®−êng nh¸nh ra, v µo nót gi ao th«ng. VÒ l−u l−îng xe t hiÕt kÕ:



M · 05. 103. 08 Trang 17 S8 05. 103 BT

Ti ªu chuÈn h×nh häc cña ®−êng ®−îc x¸c ®Þ nh dùa vµo chøc n¨ng cña ®−êng vµ ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh ph¶n ¶nh qua cÊp tèc ®é thiÕt kÕ. Khi x¸c ®Þnh çc tiªu chuÈn thiÕt kÕ m ét tuyÕn ®−êng, yÕu tè l−u l−îng xe ch¹y ®−îc vËn dông m ét çch linh ho¹t k h«ng ph¶i lµ quy ®Þ nh b¾t buéc "cøng". §ã lµ sù kh¸c bi Öt c¬ b¶n so víi çc tiªu chuÈn tr−íc ®©y. Theo ®Ò nghÞ cña AAS HTO l−u l−îng xe thiÕt kÕ lµ l−u l−îng xe nm t−¬ng lai thø 20 ( cã mét sè t¸c gi ¶ ®Ò nghÞ nm thø 25) ®Ó dïng cho tr−êng hîp x©y dùng ®−êng m íi, vµ nm t−¬ng lai t hø 5- 10 cho ®−êng c¶i t¹o cã nhiÒu ch−íng ng¹i däc hai bªn ®−êng ph¶i di chuyÓn. L−u l−îng xe tÝnh to¸n ®−îc quy ®æi çc lo¹i xe kh¸c nhau ra xe con vµ cã ®¬n vÞ tÝnh lµ xe/ ng. ®ªm . L−u l−îng xe gi ê cao ®i Óm ®Ó tÝnh sè lµn xe vµ thiÕt kÕ tæ chøc giao th«ng theo q uy ®Þ nh lµ l−u l−îng xe gi ê cao ®iÓm thø 30 trong nm . Theo Ti ªu chuÈn t hi Õt kÕ ®−êng cña Canada (Q uebec)

§−êng «t « ngoµi ®« thÞ ®−îc ph©n theo chøc n¨ng cña con ®−êng trong m ¹ng l −íi toµn quèc. M çi lo¹i ®−êng cïng m ét chøc n¨ng cã thÓ thiÕt kÕ víi 5 cÊp ®é kh¸c nhau t uú theo ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh, l−u l−îng xe m y ch¹y, ý nghÜ a ña t uyÕn ®−êng vµ kh¶ n¨ng ®Çu t− vèn. A. §−êng trôc: bao gåm hÖ thèng ®−êng cao tèc, ®−êng trôc quèc gi a. HÖ thèng ®−êng trôc chi a thµnh 2 lo¹i: • Lo¹i ®−êng trôc cã gi ¶i ph©n çch gi ÷a cã 5 cÊp t èc ®é t hiÕt kª lµ 120, 110, 100, 90, 80 km /h. • Lo¹i ®−êng trôc t hø hai kh«ng cã bè trÝ gi ¶i ph©n çch gi ÷a cã 5 cÊp t èc ®é t hiÕt kÕ nh− l o¹i 1. B. §−êng gom : Cã 2 l o¹i: • Lo¹i ®−êng gom cã gi¶i ph©n çch cã 4 cÊp t èc ®é t hiÕt kÕ lµ 100, 90, 80 vµ 70 km /h. • Lo¹i thø hai kh«ng cã gi ¶i ph©n cÊp vµ còng cã 4 cÊp tèc ®é nh− l o¹i 1. C. §−êng ®Þ a ph−¬ng: Kh«ng cã gi ¶i ph©n çch vµ 5 cÊp t èc ®é lµ 100, 90, 80, 70,60 km /h. Trªn c¬ së chøc n¨ng cña ®−êng vµ cÊp tèc ®é thiÕt kÕ ®· x©y dùng çc m Æt c¾t ngang ®i Ón h× nh cho tõng cÊp ®−êng ë çc ®iÒu kiÖn ®Þ a h× nh kh¸c nhau. Theo tiªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng cña M alayxi a: §−êng «t « ngoµi ®« t hÞ ®−îc ph©n nh− sau:

A. §−êng cao tèc: lµ m ét lo¹i ®Æc bi Öt cña ®−êng trôc quèc gi a, ®¶m b¶o gi ao th«ng nhanh chãng, xuyªn suèt, an toµn cao; n¬i ra vµo ®−êng cao tèc ®−îc khèng chÕ, çc nót gi ao c¾t lµm t heo ki Óu kh¸c m øc, cã gi ¶i ph©n çch gi ÷a, phôc vô hµnh tr× nh d µi, dïng khi l−u l−îng xe ch¹y trªn ®−êng ®Æc bi Öt l ín, tèc ®é thiÕt kÕ ®èi víi ®Þa h× nh ®ång b»ng lµ 120 km /h, ®åi - 100 km /h, nói - 80 km /h. B. §−êng trôc quèc gi a: h oµn thiÖn hÖ thèng ®−êng cao tèc, phôc vô gi ao th«ng c ã ý nghÜ a quèc gi a, nèi liÒn çc trung t ©m cña çc bang, çc ®i Óm ra vµo cña ®Êt n−íc, phôc vô hµnh tr×nh t−¬ng ®èi ®µi, khèng chÕ n¬i ra vµo ®−êng trôc, l −u l−îng xe ®Æc bi Öt lín, tèc ®é thiÕt kÕ ®èi víi vïng ®ång b»ng lµ 100 km /h, ®åi - 80 km /h, nói - 70 km /h. C. §−êng chÝnh( Prim ary Roads): h× nh thµnh m ¹ng l−íi chÝ nh cña hÖ thèng ®−êng gi ao th«ng trong n−íc, nèi liÒn çc thµnh phè lín, h oµn thiÖn hÖ thèng ®−êng trôc quèc gia vµ ®−êng cao tèc, hµnh tr× nh dµi vµ trung b× nh, tèc ®é xe ch¹y thi Õt kÕ phô thuéc vµo l−u l−îng xe vµ ®Þa h× nh vïng thi Õt kÕ: Khi l−u l−îng xe trªn 10. 000 xe/ ng. ® cã çc c Êp tèc ®é 100, 80, 70 km /h t−¬ng øng víi ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh ®ång b»ng, ®åi, nói; khi N= (10. 000÷3. 000) xe/ ng. ®, cã çc cÊp t èc ®é t−¬ng øng lµ 90, 70, 60 km /h.



M · 05. 103. 08 Trang 18 S8 05. 103 BT

D1. §−êng chÝnh thø yÕu: t¹o thµnh m ¹ng l−íi ®−êng c¬ b¶n cña mét vïng l·nh t hæ ph t triÓn, phôc vô gi ao th«ng nèi liÒn çc ®« thÞ lín cña çc vïng ph t triÓn, tèc ®é thi Õt kÕ khi l−u l−îng xe t õ 1 0. 000 ®Õn 3. 000 lµ 90, 70, 60 t−¬ng øng víi 3 vïng ®ång b»ng, ®åi nói vµ khi N= (3000÷1000) xe/ ng. ® tèc ®é thiÕt kÕ t−¬ng øng lµ 70, 60, 50 km /h. D. §−êng nh¸nh: gåm hÖ thèng ®−êng kh«ng thuéc lo¹i A, B, C, D m ¹ng l−íi ®−êng c¬ b¶n cña çc khu vùc, ®−êng phôc vô cho giao th«ng néi b é, tèc ®é thi Õt kÕ lµ 70,60, 50 km /h t−¬ng øng víi v ïng ®ång b»ng, ®åi, nói khi N= ( 1. 000÷100) xe/ ng. ® vµ 40, 30,20 khi l−u l−îng xe rÊt Ýt. PhÇn II: Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng «t« Vi Öt Nam 22TCN- 237-01

Ngµy 28 t h ng 8 nm 2001, bé GTVT ®· ban hµnh 03 Ti ªu chuÈn sau ®©y ®Ó p d ông song song víi çc tiªu chuÈn hiÖn hµnh t heo QuyÕt ®Þ nh sè: 2801/ Q§- BGTVT vµ 2802/ Q§- BGTVT: • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu : 22TCN 272- 01 • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ ®−êng «t « : 22TCN 273- 01 • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ m Æt ®−êng m Òm : 22TCN 274- 01 CÊu tróc tiªu chuÈn

Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng «t « 22TCN 273-01 gåm 14 ch−¬ng vµ 1 4 phô lôc ®Ò cËp çc tiªu c huÈn thiÕt kÕ h× nh häc ®−êng «t «, nh− t hiÕt kÕ b× nh ®å, m Æt c¾t d äc, m Æt c¾t ngang ®−êng, c ¸c nót gi ao nhau cïng m øc, gi ao nhau kh¸c m øc, t hi Õt kÕ nÒn ®−êng, tho t n−íc, thiÕt kÕ c ¸c c«ng tr× nh an toµn gi ao th«ng, ®i Òu khi Ón GT, çc c«ng tr×nh phôc vô trªn ®−êng, b¶o vÖ m «i tr−êng, h−íng ®Én lËp dù n ®−êng «t « vµ çc quy ®Þ nh vÒ hå s¬ dù ¸n. Ti ªu chuÈn 22TCN 273-01 ®−îc bi ªn so¹n chñ yÕu d ùa trªn nh÷ng quan ®i Óm tiªn tiÕn cña " Hi Öp héi nh÷ng ng−êi lµm ®−êng vµ vËn t¶i Hoa Kú" ®−îc gi íi thi Öu trong Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng AAS HTO- 94 vµ cã tham kh¶o Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng «t « khèi ASEAN (dù th¶o 1999), çc Ti ªu chuÈn, Qu y chuÈn thiÕt kÕ, x©y dùng cña Vi Öt Nam . Ph¹m vi ¸p dông

Ti ªu chuÈn 22TCN 273- 01 p dông m íi v µ n©ng cÊp c¶i t¹o ®−êng «t « thuéc hÖ t hèng m ¹ng l−íi ®−êng quèc gi a, cho p hÐp sö dông song song çc Ti ªu chuÈn hi Ön hµnh TCVN 4054-98. Ti ªu chuÈn nµy kh«ng ¸p dông ®èi víi ®−êng «t« chuyªn dông. Tr ong TH ®−êng «t « chuyªn dông ®−îc thiÕt hîp ®i chung víi m ¹ng l−íi ®−êng quèc gi a th× ngoµi nh÷ng quy ®Þ nh ®Ò cËp trong Ti ªu chuÈn nµy cßn ph¶i tu©n theo çc quy ®Þ nh riªng ¸p dông ®èi víi ®−êng chuyªn dông. G iíi thi Öu vÒ nh÷ng néi dung c¬ b¶n vµ gi ¶i thÝ ch tiªu chuÈn

Ph©n cÊp kü thuËt

Ph©n cÊp kü thuËt lµ c¬ së ®Ó quyÕt ®Þ nh c ¸c tiªu chuÈn kü thuËt thiÕt kÕ ®−êng «t« (t èc ®é thiÕt kÕ, Rm in , tÇm nh× n, im ax , Rm in

låi, Rm inlâm , c c yÕu t è tr¾c ngang cña ®−êng… ).

Theo 22TCN 2 73- 01 (Ti ªu chuÈn thiÕt k Õ ®−êng «t«) m ¹ng l−íi ® −êng ngoµi ® « thÞ ( Rural Hi ghways) ®−îc ph©n t hµnh çc cÊp sau ®©y dùa t heo chøc n¨ng cña ®−êng (xem b¶ng 5-2-1[ 1]).



M · 05. 103. 08 Trang 19 S8 05. 103 BT

§−êng cao tèc( Free ways, Express ways)

Lµ m ét cÊp ®−êng «t « ®Æc bi Öt, cã chøc n¨ng gi ¶i to¶ sè l−îng xe cé lín, gi ¶m thêi gi an hµnh t r× nh trªn ®−êng, tèc ®é xe ch¹y cao vµ ®¶m b¶o an toµn gi ao th«ng. §Ó thùc hi Ön ®−îc chøc n¨ng nãi trªn, ®−êng cao tèc cã hµng lo¹t çc yªu cÇu ®Æc biÖt m µ ®−êng «t « th«ng th−êng (t hËm chÝ cã t èc ®é thiÕt kÕ l ín h¬n) kh«ng cã quy ®Þ nh (xem b¶ng 5-2-1 Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng [1]). §−êng «t « th«ng th−êng dùa theo chøc n¨ng ®−îc chia 4 cÊp: I, II, I II, I V; chøc n¨ng cña m çi c Êp ®−êng ®−îc quyÕt m inh nh− trong b¶ng 5-2-1 [1] cã trÝch dÉn trong tµi liÖu nµy. §èi víi m çi cÊp ®−êng tuú theo ®i Òu kiÖn ®Þ a h× nh vµ l−u l−îng xe ch¹y tÝnh to¸n, quy ®Þ nh c ¸c cÊp t èc ®é t hiÕt kÕ kh¸c nhau. Çch ph©n cÊp ®−êng nh− trong Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ 22TCN 273-01, m ét m Æt phï hîp víi quan ®i Óm ph©n cÊp ®−êng cña AAS HTO lµ tr−íc tiªn ph¶i c¨n cø vµo chøc n¨ng cña tuyÕn ®−êng, m Æt kh¸c cã xÐt ®Õn t×nh h× nh m ¹ng l−íi ®−êng, ®Õn m øc ®é ph t triÓn ki nh tÕ hi Ön nay cña Vi Öt Nam vµ gÇn g òi víi çch ph©n cÊp ®−êng cña çc n−íc ASEAN, Trung Quèc, NhËt B¶n [2, 4]… Theo AAS HTO, ®−êng «t « ph©n cÊp t heo chøc n¨ng nh− sau [3]: • §−êng trôc (bao gåm ®−êng cao t èc, ®−êng trôc chÝnh vµ ®−êng trôc t hø yÕu) - Arterials. • §−êng gom - Collect or • §−êng ®Þ a ph−¬ng - Locals Chøc n¨ng cña çc ®−êng trªn ®−îc quy ®Þ nh nh− trong phô l ôc 5- D vµ s¬ ®å m ¹ng l−íi ®−êng 5- D- 1 [3].Li ªn hÖ víi nh÷ng quy ®Þ nh vÒ chøc n¨ng cho ®−êng trôc, ®−êng gom vµ ®−êng ®Þa ph−¬ng cña AAS HTO cho t hÊy ch−a cã t hÓ ¸p dông çch ph©n cÊp nµy ë n−íc ta hiÖn nay v× çc l ý do sau ®©y: 1) M ¹ng l−íi ® −êng cña n−íc ta hi Ön nay vÒ chøc n¨ng, vÒ ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña ®−êng trong m ¹ng l−íi chung, vÒ cù ly hµnh tr× nh, vÒ l −u l−îng xe c h¹y trªn ®−êng ch−a cã sù t¸ch bi Öt râ rµng gi ÷a ®−êng trôc, ®−êng gom vµ ®−êng ®Þa ph−¬ng. 2) Vi Öc quy ®Þ nh sö dônd ® −êng trôc ®Ó nèi liÒn hai thµnh phè ( Cit y) cã sè d © n trªn 25. 000÷50. 000 d©n®©n kh«ng t hÓ ¸p dông trong ®iÒu kiÖn ki nh tÕ ph t triÓn ch−a cao nh− Vi Öt Nam . Ph©n cÊp qu¶n l ý (22TCN 273- 01)

Ph©n cÊp qu¶n lý trong tiªu chuÈn thiÕt k Õ ®−êng «t« dùa vµo môc ®Ý ch cña vi Öc ph©n cÊp qu¶n lý vµ nh÷ng nguyªn t¾c chung ®−îc p dông trªn thÕ giíi vµ cã xÐt tíi çch ph©n c Êp qu¶n lý ®−êng ë Côc §−êng bé Vi Öt Nam : §−êng quèc lé ( QL): §−êng cã ý nghÜ a quèc gia, do Nhµ n−íc ®Çu t−, qu¶n l ý, khai th¸c vµ söa ch÷a. §−êng tØnh hay tØ nh l é ( §T): §−êng cã ý nghÜ a phôc vô gi ao t h«ng trong tØ nh gi÷a çc trung t©m kinh tÕ, chÝ nh trÞ, v¨n h o¸ trong tØnh víi nhau vµ víi çc tØnh l©n cËn. §−êng tØnh ®o tØnh ®Çu t−, qu¶n lý, khai th¸c vµ söa ch÷a. §−êng ®Þ a ph−¬ng: bao gåm ®−êng huyÖn ( §H), ®−êng x· ( §X), phôc vô trùc tiÕp gi ao th«ng trong huyÖn, trong x· vµ nèi liÒn c ¸c khu d©n c− trong huyÖn víi ®−êng tØnh. §−êng ®Þ a ph−¬ng ®o huyÖn, x· ®Çu t− qu¶n lý, khai th¸c vµ söa ch÷a. Ph©n l o¹i ®−êng theo ®Æc ®iÓm cña m «i tr−êng tuyÕn ®i qua



M · 05. 103. 08 Trang 20 S8 05. 103 BT

• §−êng ngoµi ®« t hÞ ( Rural Roads) • §−êng ®« t hÞ ( Streets, Ur ban Roads) Vi Öc ph©n lo¹i ®−êng thµnh ®−êng ngoµi ®« thÞ vµ ®−êng ®« t hÞ dùa chñ yÕu vµo çc ®Æc ®i Óm chñ yÕu cña m «i tr−êng tuyÕn ®i qua cã ¶nh h−ëng tíi çc nguyªn t¾c vµ yªu cÇu trong thi Õt kÕ ®−êng.

Çc vïng ngoµi ®« thÞ vµ t r ong ph¹m vi ®« thÞ cã ®Æc ®i Óm kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ m Ët ®é ®−êng gi ao th«ng, ®Æc ®iÓm , chøc n¨ng gi ao t h«ng vµ m Ët ®é tËp trung d©n sè, ®iÒu ki Ön sö dônd ®Êt… .. Theo AAS HTO, m «i tr−êng ®« thÞ ®−îc q uy ®Þ nh lµ nh÷ng khu d©n c− ®«ng ®óc, cã trªn 50% çc ®o¹n ®−êng kh«ng nhá h¬n 100m cã nhµ x©y dùng hai bªn ®−êng vµ cã çc ngâ nèi víi ®−êng. Tèc ®é thi Õt kÕ ( Desi gn Speed) - 22TCN- 273-01

CÊp tèc ®é thiÕt kÕ quy ®Þ nh trong tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng 2001 chñ yÕu dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c ®· ®−îc ®Ò cËp cña AAS HTO [3]. Nh÷ng q uan ®i Óm , nh÷ng nguyªn t¾c vÒ quy ®Þ nh tèc ®é thi Õt kÕ cã thÓ tãm t¾t nh− sau: • Tèc ®é thiÕt kÕ ph¶i phï hîp víi ph©n cÊp ®−êng theo chøc n¨ng: trong ®i Òu kiÖn ®Þ a h× nh vïng thiÕt

kÕ nh− nhau th× ®èi víi ®−êng cã chøc n¨ng cµng cao, tèc ®é thiÕt kÕ q uy ®Þ nh ph¶i cao h¬n ®−êng cã chøc n¨ng t hÊp h¬n.

• Tèc ®é thiÕt kÕ quy ®Þ nh ph¶i xÐt ®Õn ®iÒu ki Ön ®Þ a h×nh ®Ó ®¶m b¶o çc yªu cÇu v Ò ki nh tÕ, an toµn

gi ao t h«ng vµ t©m lý ng−êi l i xe. • Tèc ®é thiÕt kÕ quy ®Þ nh ph¶i xÐt ®Õn t©m lý l i xe, ph¶i c¨n cø vµo tèc ®ä thùc tÕ ( theo kÕt qu¶ theo

dâi, thèng kª ë hi Ön tr−êng) m µ ng−êi l i xe m ong m uèn. Qu¸n triÖt nguyªn t¾c nµy sÏ tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng cã sù chªnh lÖch l ín gi ÷a tèc ®é xe ch¹y phæ bi Õn trªn ®o¹n ®−êng thi Õt kÕ víi tèc ®é tÝ nh t o n (t èc ®é ®Ó x¸c ®Þ nh çc yÕu tè h× nh häc gi íi h¹n nh− Rm in cña ®−êng cong n »m , Rm in cña ®−êng cong ®øng, tÇm nh× n tèi thiÓu, im ax… .). Trong thùc tÕ cho thÊy sù kh¸c bi Öt nhau gi ÷a tèc ®é phæ bi Õn ch¹y trªn ®−êng vµ tèc ®é thiÕt kÕ ®−îc sö dông ë nh÷ng n¬i ®Þ a h×nh khã kh¨n l µ nguyªn nh©n g©y çc tai n¹n giao th«ng. Qu¸n triÖt nguyªn t¾c trªn, trong ®i Òu ki ªn vïng®ång b»ng hay ®åi t ho¶i, tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng cña AAS HTO vµ cña Vi Öt Na m 22TCN- 273- 01 ®· quy ®Þ nh tèc ®é thi Õt kÕ kh cao kh«ng chØ ®èi víi ®−êng cã chøc n¨ng cao m µ c¶ ®èi víi cÊp ® −êng cã chøc n¨ng thÊp h¬n. Cã quy ®Þ nh nh− v Ëy th× ng−êi thiÕt kÕ m íi b¾t buéc ph¶i p dông çc t i ªu chuÈn h×nh häc nh− tÇm nh× n tèi thiÓu, b¸n kÝ nh ®−êng cong tèi thiÓu… phï hîp víi t©m lý l i xe, chÕ ®é xe ch¹y phæ bi Õn trªn çc ®−êng ë vïng ®ång b»ng, m µ h¹n chÕ v i Öc sö dông çc tiªu chuÈn h× nh häc thÊp. Theo k Õt qu¶ nghi ªn cøu cña AAS HTO, nÕu chÊt l−îng m Æt ®−êng t èt, chi Òu réng phÇn xe ch¹y ≥ 2 lµn xe th× trong ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh ®ång b»ng ®é dèc cña ®−êng nhá, l i xe th−êng ch¹y víi tèc ®é cao mµ kh«ng quan t©m tíi chøc n¨ng cña con ®−êng ®−îc thiÕt kÕ quy ®Þ nh. Tèc ®é xe ch¹y thùc tÕ phô thuéc vµo sù tiÕp nhËn çc th«ng tin cña l i xe vÒ ®−êng. V× vËy, c ïng m ét ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh t h× tèc ®é thi Õt kÕ quy ®Þ nh ®èi v íi ®−êng cã chøc n¨ng cµng cao th× cµng lín, nh−ng trong ®i Òu ki Ön ®Þ a h×nh ®ång b»ng, ®åi tho¶i tiªu chuÈn tèc ®é thiÕt kÕ cña çc cÊp ®−êng cã chøc n¨ng thÊp h¬n ®· quy ®Þnh cao h¬n t èc ®é t hiÕt kÕ quy ®Þ nh ®èi víi cÊp ®−êng cã chøc n¨ng cao h¬n trong m ét sè tr−êng hîp.

• CÊp tèc ®é thiÕt kÕ ®èi víi m çi cÊp ®−êng theo chøc n¨ng ®−îc quy ®Þ nh trong ph¹m vi réng ® Ó Nhµ

n−íc vµ çc chñ ®Çu t− cã thÓ lùa chän c¨n cø vµo kh¶ n¨ng ®Çu t− vèn, vµo l−u l−îng xe ch¹y trªn ®−êng, vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch hi Öu qu¶ kinh tÕ vµ ph©n tÝch hi Öu qu¶ tµi chÝ nh.



M · 05. 103. 08 Trang 21 S8 05. 103 BT

• Tr ong ®i Òu kiÖn cïng m ét cÊp chøc n¨ng vµ ®Þ a h× nh th× ®èi víi ®−êng cã ≥ 4 lµn xe, cÊp tèc ®é thiÕt kÕ nãi chung quy ®Þ nh l ín h¬n ®−êng 2 lµn xe.

• §é chªnh lÖch vÒ cÊp tèc ®é thiÕt kÕ gi ÷a hai cÊp kÒ nhau theo quy ®Þ nh cña AASHTO ∆V=10 km /h;

kh«ng nªn lÊy ∆V ≤ 5km /h bëi v× sù chªnh lÖch vÒ tiªu chuÈn thiÕt kÕ h× nh häc gi ÷a hai cÊp tèc ®é thiÕt kÕ kÒ nhau sÏ qu nhá vµ ∆V > 20 km /h lµ cËn trªn.

Tr ong nghi ªn c øu p dông A AS HTO vÒ q uy ®Þ nh tèc ® é thiÕt kÕ ®· cã nh÷ng c¶i tiÕn Ýt nhi Òu cho phï hîp víi ®i Òu ki Ön Vi Öt Na m ( xem b¶ng 5. 2. 1 "Ph©n c Êp ®−êng ngoµi ®« thÞ" vµ b¶ng 5. 3. 1 " Ph©n cÊp ®−êng ®« t hÞ") sau ®©y ( ký hiÖu tªn b¶ng ghi theo 22TCN- 273-01).

§èi víi ®−êng ngoµi ®« t hÞ ( b¶ng 5.2. 1): • CËn ®−íi cña c Êp tèc ®é thiÕt kÕ quy ®Þ nh tíi V = 20 km /h, trong khi ®ã theo AAS HTO lµ 30 km /h (

®Ó ¸p dông ®èi víi ®−êng ®Þ a ph−¬ng trong ®i Òu kiÖn ®Þa h× nh vïng nói, l−u l−îng xe nhá). • §é chªnh lÖch gi ÷a hai cÊp t èc ®é thiÕt kÕ kÒ nhau ∆V = 20 km /h, trõ m ét sè tr−êng hîp ç bi Öt ∆V =

10 km /h. • Sè l−îng cÊp tèc ®é thiÕt kÕ cña m çi cÊp ®−êng theo chøc n¨ng trong cïng m ét ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh lµ

2, trong khi ®ã t heo AAS HTO - 94 ®a sè çc tr−êng hîp lµ 4.

§èi víi ®−êng ®« t hÞ ( b¶ng 5. 3. 1):

• §−êng cao tèc ®« thÞ cã 2 cÊp tèc ®é thiÕt kÕ lµ 100 vµ 80 km /h, trong khi ®ã theo AAS HTO cã 4 cÊp lµ 120, 110, 100, 90 km /h.

• §−êng trôc ®« thÞ cã 2 cÊp tèc ®é lµ 80 vµ 60 km /h, trong khi ®ã t heo AAS HTO cã 4 cÊp tèc ®é lµ 110, 100, 90 vµ 80 km /h.

• §−êng gom ®« thÞ cã 2 cÊp t èc ®ä lµ 60 vµ 40 km /h, trong khi ®ã theo AAS HTO cã 5 cÊp lµ 9 0, 80, 70, 60 vµ 50 km /h.

• §−êng ®Þ a ph−¬ng phôc vô néi bé khu phè cã 2 cÊp tèc ®é lµ 60 vµ 40 km /h, trong khi ®ã theo AAS HTO cã 3 cÊp lµ 40, 50, 60 km /h.

• §−êng ®Þ a ph−¬ng phôc vô néi bé khu phè cã 2 cÊp tèc ®ä lµ 60 vµ 40 km /h, trong khi ®ã theo AAS HTO cã 3 cÊp lµ 40, 50, 60 km /h.



M · 05. 103. 08 Trang 22 S8 05. 103 BT

B¶ng 5. 2. 1 [1] Ph©n cÊp ®−êng ngoµi ®« thÞ

G hi chó: Ph©n cÊp theo chøc n¨ng chØ râ chøc n¨ng, tÇm quan träng cña cÊp ® −êng trong m ¹ng l−íi

®−êng toµn quèc; Ph©n cÊp kü thuËt chØ râ quy ®Þ nh tèc dé thiÕt kÕ, c¬ së ®Ó x¸c ®Þ nh çc tiªu chuÈn kü thuËt çc yÕu t è h× nh häc cña ®−êng; ph©n cÊp qu¶n l ý chØ râ chøc n¨ng x©y dùn® vµ duy tu ®èi víi çc cÊp qu¶n l ý (Nhµ n−íc, tØnh, huyÖn, x·). L−u l−îng xe g hi trong b¶ng ph©n cÊp ®−êng lµ l−u l−îng xe tÝnh t o¸n cho n¨m t−¬ng lai c¶ vÒ chi Òu ®i vµ vÒ; vµ ®−îc quy ®æi ra con. HÖ sè quy ®æi cã thÓ s ö dông theo A AS HTO- 94 ( b¶ng 1. 6. 3 - S æ tay thiÕt kÕ ®−êng «t «, tËp I-2001)

Ph©n cÊp kü thuËt CÊp®−êng

L−u l−îngxe t hiÕt kÕxe q®/ ng. ®

Ph©n cÊp t heo chøc n¨ng §ångb»ng

§åi Nói Ph©n cÊp qu¶n l ý

Cao t èc > 25. 000

CÊp ®Æc bi Öt cao, dïng c h o gi ao t h«ng tèc ®é cao; ®−êng ra, vµo ®−îc k h èng chÕ; t hêi gi an hµnh tr×nh nhanh; phôc vô gi ao th«ng gi÷a çc t hµnh p hè lín vµ quan t r äng; ®−êng cã gi ¶i ph©n çch gi ÷a.

120110

10080

80 60

Quèc l é ( QL)

≥ 15. 000

§−êng phôc vô gi ao th«ng t r ùc tiÕp gi ÷a çc t hµnh phè vµ çc trung t©m ki nh tÕ, chÝ nh trÞ, v¨n ho¸ quan träng. Lèi vµo vµ ra ®−îc khèng chÕ m ét phÇn; ≥ 4 lµn xe.

110100

9080

70 60

Quèc l é ( QL)

II ≥ 6. 000

§−êng phôc vô gi ao th«ng t r ùc tiÕp gi ÷a çc trung t©m ki nh tÕ, chÝ nh trÞ, v¨n ho¸ l ín; ®−êng nèi çc trung t©m nµy v íi ®−êng cÊp I h o Æc ®−êng c a o tèc, 2 lµn xe.

10080

8060

60 40

Quèc l é ( QL)

III ≥ 1. 000

§−êng phôc vô gi ao th«ng t r ùc tiÕp gi ÷a çc t hÞ x· vµ c ¸ c trung t©m ki nh tÕ, chÝ nh trÞ, v¨n ho¸ ®Þ a ph−¬ng. §−êng n èi chóng víi m ¹ng l−íi ®−êng trôc vµ ®−êng cao t èc.

8060

6040

50 30

Quèc l é hay tØ nh lé ( QL, DT)

I V ≤200÷1l Çn>200÷2l Çn

§−êng ®Þ a ph−¬ng phôc vô gi ao t h«ng trùc tiÕp gi ÷a c ¸ c huyÖn, x·… .

6040

4030

30 20

§−êng ®Þ a ph−¬ng ( §H, §X)



M · 05. 103. 08 Trang 23 S8 05. 103 BT

§−êng ®« thÞ

B¶ng 5. 3. 1 [1] gi íi thiÖu ph©n cÊp ®−êng ®èi víi m «i tr−êng ®« t hÞ:

B¶ng 5. 3. 1 Ph©n cÊp ®−êng ®« thÞ

CÊp ®−êng

L−u l−îng xe thiÕt kÕ q®/ ng. ®

Ph©n cÊp t heo chøc n¨ng Ph©n cÊp kü thuËt km /h

§−êng cao t èc

50. 000- 70. 000

Phôc vô gi ao th«ng th«ng suèt ( kh«ng gi ¸n ®o¹n), tèc ®é cao, thêi gi an hµnh tr× nh ng¾n gi ÷a çc khu vùc chÝ nh cña t hµnh phè, gi ÷a çc t hµnh phè vµ çc khu c«ng nghiÖp réng lín gÇn t hµnh phè, gi ÷a çc thµnh phè vµ s©n bay, bÕn c¶ng

80- 100

§−êng trôc ®« t hÞ

25. 000 -50. 000

Phôc vô gi ao t h«ng trong néi bé t hµnh phè, nèi çc trung t©m d©n c− lín, çc khu c«ng nghi Öp lín, çc trung t©m thµnh p hè, nhµ ga x e löa, c¶ng bi Ón, s©n vËn ®éng vµ nèi víi çc q uèc lé ngoµi ®« t hÞ.

60- 80

§−êng gom ®« t hÞ

10. 000-20. 000

Nèi çc khu d©n c−, nhµ ë v íi trôc gi ao t h«ng ®« thÞ.

40- 60

§−êng nèi néi bé ®Þ a ph−¬ng

- Phôc vô gi ao th«ng gi ÷a çc quËn cña t hµnh phè vµ gi ao t h«ng néi bé cña çc quËn, khu phè. 40- 60

Xe t hi Õt kÕ ( Desi gn Vehicl es)

Tr ong khi bi ªn so¹n tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng ®· sö dônd quy ®Þ nh vÒ xe thiÕt kÕ n h− trong AAS HTO [3] v× l ý do sau ®©y: Quy ®Þ nh vÒ lo¹i xe thiÕt kÕ cã tÊt c¶ 15 l o¹i kh¸c nhau ®Ó ng−êi thi Õt kÕ cã thÓ l ùa chän hîp l ý, phï hîp víi ®Æc ®i Óm vÒ t×nh h× nh thùc tÕ çc lo¹i xe cã ch¹y t rªn ®−êng thi Õt kÕ. AASHTO cung cÊp rÊt chi tiÕt çc ®Æc tr−ng v Ò h× nh häc, v Ò kÝ ch th−íc çc bé phËn cña xe cã liªn quan tíi vi Öc x¸c ®Þ nh c ¸c yÕu tè h× nh häc cña ® −êng. Tr ong ®i Òu ki Ön trªn, ng−êi thiÕt kÕ cã thÓ tham kh¶o çc tµi liÖu vÒ ®Æc tr−ng kü thuËt cña çc xe t hiÕt kÕ cïng hä hµng m µ AAS HTO ®· cã cung cÊp ®Çy ®ñ çc sè liÖu. 15 lo¹i xe quy ®Þ nh trong b¶ng 4. 2. 1 [1] chñ yÕu ®Ó p hôc vô tÝnh t o¸n ®é m ë réng phÇn xe c h¹y trªn ®−êng cong vµ x¸c ®Þ nh b¸n kÝ nh tèi thiÓu rÏ vµ quay ® Ç u xe cho m çi lo¹i xe. Çc tiªu chuÈn h× nh häc kh¸c nh− tÇm n h× n xe ch¹y t èi thiÓu, çc b¸n kÝ nh ®−êng cong n»m , ®−êng cong ®øng, ®é ®èc gi íi h¹n ®−îc quy ®Þ nh x¸c ®Þ nh theo xe tiªu chuÈn lµ xe con ( ®−îc ký hi Öu lµ "P"). TÝ nh n¨ng cña xe tiªu chuÈn nµy (xe con) kh«ng cã g× kh¸c bi Öt lín ® èi víi çc lo¹i xe con cña çc n−íc kh¸c. V× vËy cã thÓ chÊp nhËn nã lµm xe tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þ nh çc yÕu t è h× nh häc cña ®−êng. TÇm nh× n (Sight Distance)

§i Òu kiÖn tÝ nh t o¸n:



M · 05. 103. 08 Trang 24 S8 05. 103 BT

• Tèc ®é xe t hiÕt kÕ: xe con (l o¹i P) • Chi Òu cao m ¾t ng−êi l i xe çch m Æt ®−êng h1 (hei gh of eye above roadway surface) = 1, 07 m . • Chi Òu cao ch−íng ng¹i vËt trªn ®−êng h2 (hei gh of object above roadways surface) = 0, 15m . • Chi Òu cao xe ®i ng−îc chi Òu h3 = 130 m . Chi Òu dµi tÇm nh× n ®−îc quy ®Þ nh cho çc tr−êng hîp nh− h−íng dÉn cña AASHTO: • TÇm nh× n dõng xe St (St oppi ng Si ght Distance) • TÇm nh× n khi h ai xe ng−îc chi Òu ch¹y trªn cïng lµn x e ( Opposi ng Si ght Di st ance) lÊy b»ng 2 tÇm

nh× n dõng xe St t = 2St . • TÇm nh× n v−ît xe Sv−ît (Passing Si ght Di stance) x¸c ®Þ nh víi gi ¶ thiÕt t èc ®é xe bÞ v−ît vµ xe ®i ng−îc

chi Òu b»ng t èc ®é t hiÕt kÕ vµ t èc ®é cña xe v−ît l ín h¬n t èc ®é t hiÕt kÕ 15km /h. • TÇm nh× n xö lý hay tÇm nh×n quyÕt ®Þ nh ( Di cisi on Si ght Di st ance) p dông cho tr−êng hîp khi l i xe

cã nghi vÊn ch−a kh¼ng ®Þnh cã ch−íng n g¹i vËt phÝ a t r−íc vµ cã çch xö lý kh¸c nhau hoÆc dõng xe hoÆc tr¸nh ch−íng ng¹i vËt.

B¸n kÝ nh tèi t hi Óu gi íi h¹n trªn b× nh ® å ( R min), b¸n kÝ nh kh«ng si ªu cao ( R osc), ®é dè c si ªu cao (e max), chi Òu dµi tèi thi Óu ®o¹n nèi siªu cao ( L) ®−îc gi íi thiÖu trong çc b¶ng 6- 3-5 ®Õn 6-3-8 cña tiªu

chuÈn 22TCN 273-01 ®−îc lÊy t heo AASHTO- 94 cho çc tr−êng hîp ®é dèc si ªu cao lµ 4, 6, 8 vµ 10% . §é dèc siªu cao lín nhÊt quy ®Þ nh phô thuéc vao tèc ®é thiÕt kÕ giíi thiÖu trong t i ªu chuÈn nµy lµ cã xÐt ®Õn ®i Òu ki Ön gi ao th«ng vµ khÝ hËu cña Vi Öt Nam . Theo nguyªn b¶n AAS HTO- 94 trÞ sè ®é dèc si ªu cao m ax lµ 12% kh«ng ph©n biÖt cÊp t èc ®é thiÕt kÕ: §èi víi ®−êng ngoµi ®« t hÞ (22TCN 273-01): V1 km /h 20 30 40 60 80 100 110 120 iSC.m ax (% ) 6 6 6 7 8 9 9 9 §èi víi ®−êng ®« t hÞ V1 km /h 20 30 40 60 80 100 110 120 iSC (% ) 6 6 6 6 6 6 6 6 Chi Òu dµi ®−êng cong chuyÓn tiÕp vµ ®o¹n nèi siªu cao tèi thi Óu

- Quy ®Þ nh trÞ s è tèi thiÓu cña çc ®o¹n chuyÓn tiÕp nµy ®−îc gi íi thi Öu trong çc b¶ng tõ (6-3-5) ®Õn (6-3-8) [1] phô thuéc vµo tèc ® é thiÕt kÕ, b¸n kÝ nh ®−êng cong vµ çc ®é dèc siªu cao m ax khi x¸c ®Þ nh Rm in. C c b¶ng nµy ®−îc lÊy t heo AAS HTO. - Çch chuyÓn tõ m Æt c¾t ngang 2 m i (trªn ®o¹n th¼ng) tíi m Æt c¾t ngang m ét m i cã ®é dèc si ªu cao tÝnh to¸n t¹i tiÕp cuèi ®−êng cong chuyÓn tiÕp ®−îc thùc hi Ön theo ®Ò nghÞ cña AAS HTO (xem h× nh 6- 3-2 cña 22TCN 273- 01). §é dèc däc m ax ( M axim um G rade)

Quy ®Þ nh vÒ ®é dèc im ax ®−îc gi íi thiÖu trong b¶ng (6-4-1) phô thuéc vµo tèc ®é thi Õt kÕ, kh¸c víi quy ®Þ nh cña AASHTO (xem b¶ng 6, 7, 8). Çc quy ®Þ nh nµy ®−îc x©y dùng trªn c¬ së tham kh¶o tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng cña Vi Öt Nam , cña ASEAN- 99 vµ cña Tr ung Quèc-97 cã xÐt tíi ®i Òu ki Ön gi ao th«ng cña Vi Öt Nam , cã tû lÖ ®¸ng kÓ xe t¶i vµ xe th« s¬ ®i chung víi xe c¬ giíi.



M · 05. 103. 08 Trang 25 S8 05. 103 BT

Theo AAS HTO ®é dèc im ax ( b¶ng 6, 7, 8 p hô lôc 1) nãi chung quy ®Þ nh lín h¬n quy ®Þ nh cña çc tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng cña Vi Öt Nam . §é dèc im ax quy ®Þ nh kh«ng nh÷ng chØ phô thuéc vµo tèc ®é thiÕt kÕ m µ cßn phô thuéc vµo ®i Òu ki Ön ®Þ a h× nh vµ cÊp ®−êng theo chøc n¨ng (®−êng trôc, ®−êng gom vµ ®−êng ®Þ a ph−¬ng). VÝ dô: im ax cña ®−êng ®Þa ph−¬ng vïng nói lµ 16% ; ®−êng gom lµ 12% ( víi V=30km /h). §−êng cong ®øng ( Vi rtical Curves)

Quy ®Þ nh vÒ chi Òu dµi ®−êng cong ®øng v µ b¸n kÝ nh ®−êng cong ®øng tèi thiÓu ®−îc x¸c ®Þ nh th«ng qua hÖ sè ®−êng cong ®øng K phô thuéc vµo tèc ®é thiÕt kÕ (b¶ng 6- 4-4 ®Õn 6-4-7 [1]. Çc b¶ng nµy ®−îc lÊy tõ AAS HTO [2],[3]). Chi Òu réng lµn xe vµ chi Òu réng phÇn xe ch¹y ( Lane W idths, W i dt h of Travel ed W ay)

Chi Òu réng lµn xe vµ chi Òu réng phÇn xe ch¹y quy ®Þ nh trong b¶ng (7-2-1) vµ (7-2-2) cã xÐt ®Õn ®i Òu ki Ön gi ao t h«ng cña Vi Öt Nam cã nhi Òu xe t¶i vµ xe t h« s¬ cïng ch¹y víi xe c¬ gi íi. Theo quy ®Þ nh cña AAS HTO (b¶ng 9, 10, 11 phô lôc 1) chi Òu réng lµn xe ®−îc x¸c ®Þ nh chñ yÕu ®èi víi xe con. V× vËy cã gi ¸ trÞ nhá h¬n quy ®Þnh trong b¶n t i ªu chuÈn thi Õt kÕ ®−êng [1]. Tuú t heo cÊp chøc n¨ng ®−êng vµ cÊp t èc ®é thi Õt kÕ, AASHTO quy ®Þ nh chi Òu réng lµn xe bl µn = 2,7; 3; 3, 3; vµ 3,6m . VÒ sè lµn xe th× b¶n tiªu chuÈn quy ®Þ nh tèi thiÓu lµ 2 lµn, trõ cÊp tèc ®é V= 20 km /h dïng cho ®−êng ®Þ a ph−¬ng lµ 1 lµn nh−ng cã chi Òu réng tèi thiÓu lµ 3, 50m . T−¬ng øng víi quy ®Þnh vÒ sè lµn xe vµ chi Òu réng phÇn xe ch¹y t uú t heo tèc ®é t hiÕt kÕ cã t hÓ lµ 6; 7 vµ 7, 5m [1]. Tal uy m Æt c¾t ngang ®−êng (Sl ope of Road Secti on)

Quy ®Þ nh vÒ tèc ®é m i Taluy nÒn ®−êng ®¾p vµ ®−êng ®µo gi íi thiÖu ë çc b¶ng ( 10- 2-1), (10-2-2), (10-2-3), (10-2-4) [ 1] ®−îc thiÕt lËp chñ yÕu dùa vµo tiªu chuÈn cña Vi Öt Nam vµ cã t ham kh¶o çc quy ®Þ nh trong tiªu chuÈn cña Trung Quèc vµ cã xÐt t íi çc quan ®i Óm cña AAS HTO. Ti ªu chuÈn 22TCN 273-01 q uy ®Þ nh cho 2 tr−êng hîp: Tr ong tr−êng hîp b× nh th−êng, ®é dèc m i Tal uy ®−êng lÊy theo ®é dèc lín nhÊt nh− trong çc b¶ng ®· q uy ®Þ nh. Trong tr−êng hîp ph¹m vi chi Õm ®Êt nÒn ®−êng kh«ng bÞ h¹n chÕ do chi Õm ®Êt trång trät hay ®Êt x©y dùng th× khuyªn n ªn sö dông ®é dèc tho¶i 1: 3 (1: 4) ®Ó n©ng cao m øc ®é an t oµn giao t h«ng vµ c¶i thiÖn c¶nh quan nh− h−íng dÉn cña AAS HTO. Cao ®é thi Õt kÕ tèi thi Óu nÒn ®−êng ®¾p ( Desi gn Level of Em bankm ent)

TÇn suÊt lò thi Õt kÕ ( Design Frequency of Road) nÒn ®−êng vµ cao ®é tèi thiÓu cña nÒn ®−êng trong TC m íi ®−îc quy ®Þ nh t heo tiªu chuÈn Vi Öt Nam . Nh÷ng quy ®Þ nh ®èi víi çc gi ai ®o¹n nghi ªn cøu dù n ( nghi ªn cøu tiÒn kh¶ thi, nghi ªn cøu kh¶ thi, thi Õt kÕ kü thuËt vµ thi Õt kÕ b¶n vÏ thi c«ng) vµ nh÷ng quy ®Þ nh vÒ hå s¬, b¶n vÏ

§−îc bi ªn so¹n dùa vµo çc tµi liÖu h−íng dÉn cña n−íc ngoµi, vµo ki nh nghi Öm thùc tÕ cña c ¸c c¬ quan t− vÊn kh¶o s t thi Õt kÕ Vi Öt Nam . Tr ong khi bi ªn so¹n ®· bm s t c ¸c v¨n b¶n ph¸p quy, çc Ng hÞ ®Þ nh, çc Quy chÕ cña ChÝ nh phñ Vi Öt Nam , cña Bé Gi ao th«ng vËn t¶i; çc Bé liªn quan nh− Bé X©y dùng, Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t− (xem m ôc 1-2 vµ 1-3 [1]). Tµi liÖu trÝch dÉn



M · 05. 103. 08 Trang 26 S8 05. 103 BT

1. Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng «t « 22TCN 273-01 - NXB Gi ao t h«ng vËn t¶i - Hµ Néi - 2001. 2. NguyÔn Xu©n Tr ôc, D−¬ng Häc H¶i . Sæ tay thiÕt k Õ ®−êng «t«. TËp 1 - NXB Gi ¸o dôc - Hµ Néi - 2001. 3. AAS HTO- 94 A policy on Geom etric Desi gn of HighW ays and Streets - 1994. 4. ASEAN - Hi ghway Design St andards - 1999 ( Draft). Phô l ôc 1: m ét sè tiªu chuÈn thi Õt kÕ cña aasht o- 94 (nguyªn b¶n)

B¶ng 1: Tèc ®é t hi Õt kÕ tèi thi Óu V km /h ®−êng ®Þa ph−¬ng:

L−u l −îng xe thi Õt kÕ ( xe / ng. ®) §Þ a h× nh <50 50 - 250 250 - 400 400 -1. 500 1. 500 -2000 ≥ 2. 00

§ång b»ng§åi Nói

503030

505030

605030

806050

806050

80 60 50

B¶ng 2: Tèc ®é thi Õt kÕ tèi thi Óu V km /h ®−êng gom :

L−u l −îng xe thi Õt kÕ (xe/ ng. ®)§Þ a h× nh

<400 400 – 2. 000 >2. 000

§ång b»ng§åi Nói

605030

806050

1008060

B¶ng 3: Tèc ®é thi Õt kÕ tèi thi Óu V km / h ®−êng trôc:

§Þ a h× nh Tèc ®é thi Õt kÕ tèi thi Óu, km /h

§ång b»ng§åiNói

100 – 110 – 120 80 – 100 60 - 80

B¶ng 4: B n kÝ nh ®−êng cong n»m tèi thi Óu phô thuéc vµ tèc ®é thi Õt kÕ vµ ®é dèc siªu cao l ín nhÊt :

R min khi ®é dèc siªu cao (% ) V,KKm /h f

4 6 8 10 12

30405060708090100110120

0, 170, 170, 160, 150, 140, 140, 130, 120, 110, 09

3560100150215280375490635870

305590135195250335435560755

305080125175230305395500665

254575115160210275360455595

25 45 70 105 150 195 255 330 415 540

Ghi chó:



M · 05. 103. 08 Trang 27 S8 05. 103 BT

• f – hÖ sè m a s t ngang gi ÷a b¸nh xe víi m Æt ®−êng , khi tÝnh Rm in dïng trÞ sè giíi h¹n . HÖ sè f phô thuéc vµo t èc ®é xe ch¹y .

• Tr ong ®i Òu kiÖn ®−êng ®« thÞ ®Ó ®¶m b¶o an t oµn lÊy iSC =4% .

B¶ng 5: B n kÝ nh ®−êng cong n»m tèi thi Óu kh«ng si ªu cao

Tèc ®é thi Õt kÕ (km /h)

B¸n kÝ nh kh«ng siªu cao ( m )

H Ö sè l ùc ngang

µ

30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

450 800 1110 1520 2000 2480 3010 3680 4240 4960

0, 31 0, 31 0, 33 0, 34 0, 34 0, 35 0, 36 0, 36 0, 37 0, 38

B¶ng 6: Bé dèc däc i max ( % ) ®èi víi ®−êng ®Þ a ph−¬ng

Tèc ®é thi Õt kÕ §Þ a h× nh

30 40 50 60 70 80 90 100

§ång b»ng §åi Nói

8 11 16

71115

7 10 14

7 10 13

7912

6810

6710

56-

B¶ng 7: §é dèc däc imax ( % ) ®èi víi d−êng gom

Tèc ®é t hiÕt kÕ ( km /h) §Þ a h× nh 30 40 50 60 70 80 90 100 110

§ång b»ng §åi Nói §ång b»ng §åi Nói

§−êng t h«ng th−êng 7 10 12

71011

7910

7 8 10

7 8 10

679

679

568

456

§−êng ®« t hÞ 9 12 14

91213

911 12

9 10 12

8 9 11

7810

7810

679

567



M · 05. 103. 08 Trang 28 S8 05. 103 BT

G hi chó

1. §é ®èc däc im ax nªn ®ïng ë chi Òu dµi ng¾n ( ng¾n h¬n 150m ) 2. §èi víi ®−êng m ét chi Òu, khi dèc xuèng trªn ®−êng th«ng th−êng ®é dèc im ax cã thÓ t¨ng thªm 2% (kh«ng ¸p dông ®èi víi ®−êng ®« t hÞ).

B¶ng 8: §é ®èc däc i max (% ) ®èi víi ®−êng trôc

Tèc ®é t hiÕt kÕ (km /h) §ång b»ng §åi Nói

60 70 80 90 100 110 120

5544333

6655444

8776655



Ti Õt 5: C c yªu cÇu cña ti ªu ch uÈn cÇu ( a) Sù cÇn th iÕt cña tiªu ch uÈn vµ q uy tr× nh

G iíi thi Öu

Tr−íc ®©y khi nh÷ng hi Óu bi Õt vÒ tÝnh chÊt vËt liÖu x©y dùng vµ tÝnh n¨ng cña kÕt cÊu cßn kÐm xa so víi ngµy nay, th× nh÷ng kÕt cÊu nh− cÇu vµ hÇm ®−îc x©y dùng víi hiÓu bi Õt Ýt vÒ c−êng ®é t hùc tÕ cña chóng vµ çc øng xö víi çc t¶i träng t¸c dông. Nh−ng nÕu çc kÕt cÊu ® ã vÉn sö dông ®−îc m µ kh«ng bÞ sËp ®æ t h× hä ®· ®¹t ®−îc m ôc ®Ý ch cña m ×nh. Vµ t õ ®ã chóng ta ®· tiÕn bé dÇn lªn. Ngµy nay hÇu hÕt çc kÕt cÊu ®−îc x©y d ùng phï hîp víi çc tiªu c huÈn vµ quy tr×nh ®−îc thi Õt lËp tèt. Çc vÝ dô vÒ tiªu chuÈn vµ quy tr×nh nh− vËy lµ: • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AASSHTO LRFD • Ti ªu chuÈn t hi c«ng cÇu AASS HTO LRFD • BS 5400 vÒ t hiÐt kÕ cÇu • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu Vi Öt nam 22TCN-272-01. Çc tiªu chuÈn nµy ®−îc çc tæ chøc nghÒ nghi Öp ban hµnh nh− HiÖp héi vi ªn chøc ®−êng bé v µ vËn t¶i Hoa kú AASSHTO, Vi Ön tiªu chuÈn Anh BSI vµ Bé Giao t h«ng vËn t¶i Vi Öt nam .



M · 05. 103. 08 Trang 29 S8 05. 103 BT

M ôc ®Ých

Çc tiªu chuÈn vµ quy tr×nh ®Ò ra chÊt l−îng çc vËt liÖu, t¶i träng t hi Õt kÕ, tiªu chuÈn nh©n c«ng, ph−¬ng ph¸p t hö nghiÖm vµ çc tiªu chuÈn nghiÖm thu cho çc c«ng tr× nh x©y dùng. Çc quy tr× nh ® −îc coi lµ nh÷ng chØ dÉn phï hîp ®Ó t hi Õt lËp çc t i ªu chuÈn vµ m « t¶ çc thùc hµnh kü thuËt ®−îc chÊp nhËn ®Ó ®¹t ®−îc m ét c «ng tr×nh hoµn thiÖn, an t oµn vµ t−¬ng xøng. Chóng x¸c ®Þ nh nh÷ng kÕt qu¶ ®ång nhÊt nh− m ong ®îi, t hi Õt lËp çc ®ßi hái ®−îc chuÈn ho¸ vµ ® −îc dïng nh− chØ dÉn chung cho qu¶n lý vµ thi c«ng çc hîp ®ång qua vi Öc ®Þ nh ra çc m ôc tiªu, çc tr× nh tù vµ çc ph−¬ng ph¸p t hiÕt kÕ vµ t hi c«ng. ChuÈn ho chÊt l−îng vËt liÖu

NÕu nh− chóng ta ký m ét hîp ®ång vÒ x©y dùng m ét c hi Õc cÇu vµ lu«n thÓ chØ dÉn cho nhµ thÇu ph¶i x©y nã b»ng bª t«ng víi çc thanh cèt thÐp n h− thÓ hi Ön t r ªn h× nh vÏ, t h× ta sÏ ®−îc g× víi ®ång t i Òn bá ra? RÊt cã thÓ lµ nã cã h× nh d¹ng gi èng nh− c hØ ra trªn b¶n vÏ, nã cã thÓ cã bÒ ngoµi chÊp nhËn ®−îc, nh−ng søc chÞ u t¶i cña nã t h× thÕ nµo? Ch−a khi nµo ta b¶o nhµ t hÇu ph¶i dïng cÊp bª t «ng nµo hoÆc c−êng ®é cèt t hÐp ph¶i lµ bao nhiªu. NÕu chóng ta c Êp çc chØ dÉn nh− vËy cho m ét nhµ thÇu kh¸c, cã thÓ chóng ta sÏ cã m ét chiÕc cÇu t−¬ng tù, víi søc chÞu t¶i hoÆc lín h¬n hoÆc nhá h¬n, vµ hä cã thÓ ®ßi chóng ta tr¶ nhi Òu hoÆc Ýt t i Òn h¬n cho chi Õc cÇu ®ã, do gi c¶ vËt liÖu kh¸c nhau. T× nh h× nh nh− vËy râ rµng lµ kh«ng æ n, vµ chóng ta ph¶i ®−a ra chi tiÕt h¬n vÒ nh÷ng yªu cÇu cña chóng ta. §Ó thiÕt kÕ mét kÕt cÊu hoÆc m ét con ®−êng chóng ta ph¶i thõa nhËn çc tÝnh chÊt riªng bi Öt cña vËt liÖu bÊt kú nã dïng cho bª t«ng, vËt liÖu x©y dùng ®−êng, c«ng t¸c lµm ®Êt hoÆc bÊt kú bé phËn nµo cña c«ng tr× nh. Vµ råi cã m ét ®i Òu tiªn quyÕt lµ nh÷ng tÝnh chÊt nµy ph¶i ®−îc ph¶n nh vµo c«ng tr× nh x©y dùng cuèi cïng. V× vËy m µ chóng ta ph¶i so¹n th¶o ra m ét quy tr×nh cho tÊt c¶a çc lo¹i vËt liÖu sÏ ®−îc sö d ông trong c«ng tr× nh. Vi Öc lµm nh− vËy sÏ ch¼ng nh÷ng b¶o ®¶m cho ng−êi thiÕt kÕ lµ nh÷ng gi ¶ t hi Õt cña hä p hï hîp víi nh÷ng tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm cuèi cïng, m µ cßn lµm cho tÊt c¶ n h÷ng ng−êi d ù thÇu m ét d ù n ®−îc bi Õt râ çc yªu cÇu vµ cã t hÓ ®Þ nh gi t hÝch hîp. C c t¶i träng t hi Õt kÕ qui ®Þ nh

Çc t¶i träng thiÕt kÕ cho cÇu, hÇm hoÆc ®−êng «t « bao gåm kh«ng c hØ çc t¶i träng xe cé ®−îc phÐp l−u th«ng trªn ®−êng m µ c¶ çc lùc t¸c ®éng do vËt liÖu x©y dùng, ®Êt ® ¾p vµ çc t¸c ®éng cña m «i tr−êng nh− gi ã vµ ®éng ®Êt. Do ®ã, nhÊt thiÕt çc t¶i träng thiÕt kÕ ph¶i quy ®Þ nh víi x¸c suÊt v−ît qu¸ r Êt nhá trong suèt tuæi thä t hiÕt kÕ cña c«ng tr× nh, ®Ó ®¹t ®−îc m ét c«ng tr×nh hoµn t hiÖn an toµn vµ t−¬ng xøng. NÕu chóng ta xem xÐt kü m çi lo¹i t¶i träng nãi trªn th× sÏ thÊy m ét sè lo¹i cã thÓ ®Þ nh l−îng kh¸ chÝ nh x¸c, nh−ng mét sè kh¸c th× k hã x¸c ®Þ nh h ¬n. Do ®ã, ®«i khi ta ph¶i chÊp nhËn dïng ph−¬ng ph¸p thèng kª ®Ó x¸c ®Þ nh gÇn ®óng.



M · 05. 103. 08 Trang 30 S8 05. 103 BT

Çc n−íc kh¸c nhau chÊp n hËn çc t¶i t r äng thiÕt kÕ kh¸c nhau, nhÊt lµ gi ao th«ng xe cé dïng trªn hÖ thèng ®−êng, n h− ë Vi Öt nam t¶i träng thi Õt kÕ cÇu ®−îc quy ®Þ nh trong Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu 22TCN-272- 01. Ti ªu chuÈn nh©n c«ng

CÇu vµ hÇm ®−îc x©y dùng tõ çc vËt liÖu nh− bª t«ng vµ thÐp mµ ta bi Õt ®−îc h× nh dang cuèi cïng vµ tÝnh n¨ng lµm vi Öc ®−îc gi ¶ thiÕt trong thiÕt kÕ. Do ®ã, cÇn chó ý trong thi c«ng vµ chÕ t¹o ®Ó ®¶m b¶o çc sai sè hîp lý kh«ng ®−îc v−ît qu¸ vµ kÕt cÊu cuèi cïng lµm viÖc theo ®óng ý ®å cña ng−êi t hiÕt kÕ. Ti ªu chuÈn nh©n c«ng vµ sai sè trong thi c «ng vµ chÕ t¹o ®Ó nghi Öm thu c«ng tr× nh t h−êng ®−îc quy ®Þ nh trong çc quy tr×nh t hi c«ng vµ lµ chØ dÉn khi chÊp nhËn t hanh t o¸n cho nhµ t hÇu. C c ph−¬ng ph¸p t hö nghi Öm

Çc tiªu chuÈn còng ®Ò ra çc ph−¬ng ph¸p thö ®èi víi çc lo¹i vËt l i Öu kh¸c nhau ®Ó ki Óm tra sù phï hîp cña chóng víi çc tiªu chuÈn vÒ c−êng ®é vµ çc ®Æc t Ý nh kh¸c. VÝ dô ph−¬ng ph¸p Ðp çc m Éu bª t«ng l¨ng trô ®óc trong khi ®æ bª t«ng cäc khoan nhåi ®Ó kiÓm tra xem c−êng ®é nÐn cña bª t «ng trong cäc cã ®¶m b¶o çc yªu cÇu t hiÕt kÕ kh«ng. §i Òu nµy rÊt cã Ých khi cã tranh chÊp vÒ chÊt l−îng t hi c«ng vµ chÊp nhËn t hanh t o n. Ti ªu chuÈn nghi Öm thu

G¾n víi tiªu chuÈn vµ quy tr× nh t¶i träng vµ vËt liÖu lµ tiÒn ®Ò ®Ó ta ki Óm tra gi¶i ph¸p an t oµn vµ ti n cËy ®èi víi c«ng tr×nh xem nã cã tho¶ m ·n yªu cÇu trong t uæi thä thiÕt k Õ th−êng lµ 1 00 nm ®èi v íi cÇu vµ hÇm kh«ng. §i Òu nµy ®−îc thùc hi Ön b»ng çch ®−a ra çc tiªu chuÈn nghi Öm thu c«ng tr× nh q ua çc ®i Òu kho¶n trong tiªu chuÈn, nã ®¶m b¶o c−êng ®é t hiÕt kÕ cña kÕt cÊu lu«n l ín h¬n t¶i träng t¸c ®éng t íi h¹n. G iíi thi Öu

Chóng ta ®· ®Ò cËp ®Õn sù cÇn thiÕt ®èi víi çc tiªu chuÈn vµ quy tr× nh vµ lo¹i h×nh cña çc tiªu chuÈn ®ã dïng cho cÇu v µ hÇm . Bµi gi ¶ng nµy tãm t¾t cÊu tróc vµ néi dung c ña çc quy tr× nh quèc tÕ vµ quèc gi a kh¸c nhau ®−îc sö dông cho t hiÕt kÕ cÇu vµ hÇm .

TriÕt lý thiÕt kÕ HÇu hÕt çc quy chuÈn quèc tÕ vµ quèc gi a ®ang ®−îc sö dông ®Òu gi íi thiÖu kh i ni Öm vÒ t hi Õt kÕ çc tr¹ng t h i gi íi h¹n. §ã lµ tiªu chuÈn AASHTO cña Mü, BS 5400 cña Anh, AUSTRROADS cña ¤xt r©ylia vµ 22 TCN- 272- 01 cña Vi Öt nam . Nh− vËy, nhi Òu phÐp tiÕp cËn kh¸c nhau ®· ®−îc ®−a vµo trong çc quy chuÈn kh¸c nhau, song nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Òu ®−îc sö dông, dï cho çc ph−¬ng ph¸p vµ chi tiÕt kh«ng gi èng nhau.



M · 05. 103. 08 Trang 31 S8 05. 103 BT

Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ nh»m ®¶m b¶o kÕt cÊu tho¶ m ·n m ôc ®Ý ch ®· ®Þ nh trong suèt t uæi t hä do t hi Õt kÕ quy ®Þ nh t h−êng lµ 100 nm . Tr ong thiÕt kÕ theo tr¹ng th i gi íi h¹n, m çi tr¹ng th¸i gi íi h¹n ®−îc xem xÐt riªng nh»m kiÓm tra nÕu kÕt cÊu kh«ng ®¹t. Víi triÕt lý t hiÕt kÕ nµy, ®iÒu cÇn lµ: • xem xÐt nhi Òu ph−¬ng di Ön cña t hiÕt kÕ (vÝ dô, c−êng ®é, biÕn d¹ng, vÕt nøt, dao ®éng); • Xö l ý riªng t õng l o¹i; • Xem xÐt thuéc tÝnh kh¶ biÕn cña t¶i träng vµ çc tÝ nh chÊt vËt liÖu. Çc tr¹ng t h i gi íi h¹n th−êng ®−îc xem xÐt, ch¼ng h ¹n nh− trong tiªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu Vi Öt nam 22 TCN- 272-01 (dùa trªn tiªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AAS HTO LRFD), lµ: Tr¹ng t h i giíi h¹n sö dông (SLS): tr¹ng t h i nµy t−¬ng øng víi nh÷ng h¹n chÕ vÒ øng suÊt, bi Õn d¹ng

vµ bÒ réng vÕt nøt cña çc cÊu ki Ön cÇu xuÊt hi Ön trong nh÷ng ®i Òu ki Ön sö dông b× nh t h−êng vµ cã t hÓ g©y t ¸c h¹i ®Õn tÝ nh n¨ng dµi h¹n kÓ c¶ ®é bÒn cña c«ng tr× nh. Tr¹ng th i giíi h¹n m ái vµ ph¸ ho¹i gi ßn ( FLS): M ái øng víi nh÷ng h¹n chÕ vÒ bi ªn ®é øng suÊt do

kÕt qu¶ cña sù qua l¹i nhiÒu lÇn cña mét xe t¶i thiÕt k Õ. Ph¸ ho¹i gi ßn øng víi m ét lo¹t yªu c Çu vÒ tÝnh bÒn cña vËt liÖu ®Ò ra trong Ti ªu chuÈn v Ët liÖu. §ã lµ nh»m vÕt nøt ph t triÓn d−íi t¸c dông c ña çc t¶i träng lÆp l¹i cã t hÓ dÉn t íi sËp ®æ c«ng tr× nh tr−íc t uæi thä. Tr¹ng th i giíi h¹n cùc h¹n ( ULS): T r¹ng th i nµy ø ng víi søc chÞ u t¶i cùc ®¹i (dùa trªn c−êng ®é vµ

®é æn ®Þ nh) cña kÕt cÊu m µ v−ît qu t h× cã t hÓ g©y sËp ®æ c«ng tr× nh ngay t øc t h×. Tr¹ng th i giíi h¹n ®Æc biÖt ( FLS): øng víi sù tån t¹i cña m ét çi cÇu khi cã ®éng ®Êt hoÆc l ò l ín, hoÆc

khi bÞ va ®Ëp víi tµu t huyÒn hoÆc xe cé. Ph©n tÝch kÕt cÊu

Ph©n tÝch kÕt cÊu bao gåm vi Öc x¸c ®Þ nh çc hi Öu øng t¶i träng (øng suÊt, øng bi Õn, biÕn d¹ng, v. v… ) trªn c¬ së ki Õn thøc vÒ t¶i träng, h× nh häc vµ çc tÝnh chÊt vËt liÖu cña kÕt cÊu. Cã n h÷ng ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó ph©n tÝch kÕt cÊu lµ: • Ph©n tÝch ®µn håi • Ph©n tÝch ®µn håi víi sù ph©n bæ l¹i h¹n chÕ • Ph©n tÝch dÎo • Ph©n tÝch phi tuyÕn Nh÷ng quy chuÈn kh¸c nhau quy ®Þ nh nh÷ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nµo ®−îc phÐp dïng. Trong m ét sè tr−êng hîp, còng cã yªu cÇu ph©n tÝch côc bé, ®Æc bi Öt khi kh«ng p dông gi¶ thiÕt ph©n bæ øng suÊt tuyÕn tÝnh. Nh÷ng hi Öu øng thø cÊp do bi Õn d¹ng còng cã thÓ cÇn ® −îc xem xÐt, v× chóng cã t hÓ cã t¸c ®éng ®Õn tÝ nh æn ®Þ nh cña kÕt cÊu hoÆc m ét bé phËn cña nã. Çc ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ phÇn m Òm dïng cho cÇu sÏ ®−îc ®Ò cËp chi tiÕt h¬n trong m ét bµi kh¸c. Bè côc çc tiªu chuÈn

Bè côc çc tiªu chuÈn cã chi Òu h−íng gi èng nhau. M ét sè tiªu chuÈn nh− AASHTO, BS 5400, 22 TCN-272- 01 v. v… ®−îc bi ªn so¹n dµnh riªng c ho thiÕt kÕ cÇu, víi nh÷ng tµi liÖu t¸ch r i ªng liªn quan ®Õn çc lo¹i kÕt cÊu kh¸c. Ti ªu chuÈn ch©u ¢u ( Eurocodes) kh¸c bi Öt ë c hç lµ nh÷ng quy chuÈn kÕt cÊu nãi



M · 05. 103. 08 Trang 32 S8 05. 103 BT

chung, p dông cho tÊt c¶ çc lo¹i kÕt cÊu vµ nh÷ng ®i Òu kho¶n dµnh riªng cho c ¸c lo¹i kÕt cÊu ®Æc bi Öt nh− cÇu, th× s¾p xÕp cho çc phÇn riªng cña çc quy chuÈn nµy. M ü: AASH TO

Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AASHTO hi Ön cã hai d¹ng: • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ AAS HTO cho cÇu ®−êng « t « (d¹ng ®· t ån t¹i tõ l ©u) • Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AASHTO LRFD (d¹ng m íi ban hµnh gÇn ®©y) AAS HTO cã ý ®Þ nh trong ®«i ba nm tíi sÏ kh«ng dïng tiªu chuÈn t hi Õt kÕ cÇu ®−êng « t « n÷a vµ trong t−¬ng lai sÏ −u tiªn ph t triÓn tiªu chuÈn t hi Õt kÕ cÇu theo tr¹ng t h i gi íi h¹n LRFD. LÇn in ®Çu tiªn Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO LRFD ®−îc AAS HTO xuÊt b¶n vµo nm 1994. T uæi thä thiÕt kÕ 75 nm ®−îc quy ®Þ nh cho çc kÕt c Êu thiÕt kÕ theo Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO L RF D. Ti ªu chuÈn gåm cã 14 PhÇn nh− sau: • Gi íi t hiÖu chung • Thi Õt kÕ t æng thÓ vµ ®Æc ®i Óm vÞ trÝ cÇu • T¶i träng vµ hÖ sè t¶i träng • Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi kÕt cÊu • KÕt cÊu bª t «ng • KÕt cÊu t hÐp • KÕt cÊu nh«m • KÕt cÊu gç • M Æt cÇu vµ hÖ m Æt cÇu • NÒn m ãng • M è, trô vµ t−êng ch¾n • KÕt cÊu vïi (cèng) vµ ¸o hÇm • Lan can • Khe co gi ·n vµ gèi cÇu Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AASHTO LRFD hiÖn hµnh lµ b¶n i n lÇn t hø 2 – nm 1998. Vi Öt Nam : Tiªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu 22 TCN- 272- 01

Ti ªu chuÈn ViÖt nam dùa theo Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO LRFD in lÇn thø 2 nm 1998 cã söa ch÷a Ýt nhi Òu vÒ çc t¶i träng nh− ®éng ®Êt vµ nhi Öt ®é ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn Vi Öt nam . Bè côc cña b¶n Ti ªu chuÈn còng dùa theo Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO L RFD nãi trªn, t r õ çc PhÇn 7 vµ 8 l−îc bá vµ trong t−¬ng lai cã t hÓ sÏ ®−a vµo. Anh: BS 5400 Thi Õt kÕ cÇu t hÐp, cÇu bª t«ng vµ cÇu liªn hîp

BS 5400 lµ quy tr×nh thiÕt kÕ cÇu ë V-¬ng quèc Anh vµ ®-îc ViÖn tiªu chuÈn Anh xuÊt b¶n, gåm 10 phÇn sau: • PhÇn 1: Lêi nãi ®Çu



M · 05. 103. 08 Trang 33 S8 05. 103 BT

• PhÇn 2: Ti ªu chuÈn t¶i träng • PhÇn 3: Quy tr× nh t hùc hµnh vÒ t hiÕt kÕ cÇu bªt «ng • PhÇn 4: Quy tr× nh t hùc hµnh vÒ t hiÕt kÕ cÇu t hÐp • PhÇn 5: Quy tr× nh t hùc hµnh vÒ t hiÕt kÕ cÇu liªn hîp • PhÇn 6: Ti ªu chuÈn vÒ vËt liÖu vµ tay nghÒ, thÐp • PhÇn 7: Ti ªu chuÈn vÒ vÊt liÖu vµ tay nghÒ, bªt «ng, cèt thÐp vµ çp dù øng l ùc • PhÇn 8: ChØ dÉn vÒ vËt liÖu vµ tay nghÒ bªt «ng, cèt thÐp vµ çp dù øng l ùc • PhÇn 9: Gèi cÇu • PhÇn 10: Quy tr×nh t hùc hµnh vÒ tÝnh m ái Thi Õt kÕ tr¹ng t h i gi íi h ¹ n ®−îc giíi thiÖu lÇn ® Ç u trong quy tr×nh thiÕt kÕ cña V−¬ng quèc Anh, BS 5400, nm 1978. Thêi gi an n µy nã t¹o nªn m ét thay ®æi c¬ b¶n trong triÕt l ý thi Õt kÕ. §Õn thêi ®iÓm ®ã, çc tµi liÖu thiÕt kÕ vÉn cßn ®−îc vi Õt theo triÕt lý thiÕt kÕ vÒ t¶i t r äng lµm vi Öc vµ øng suÊt cho phÐp. Tuy nhi ªn chØ cã tr×nh tù thiÕt kÕ l µ thay ®æi: kÝ ch cì tiÕt di Ön cuèi còng th× thay ®æi Ýt v× t¶i t r äng vµ hÖ sè cho tõng phÇn ®· ®−îc chän sao cho kÕt qu¶ tÝnh çc cÇu còng gi èng nh− cÇu ®· ®−îc t hi Õt kÕ theo çc phiªn b¶n tr−íc cña quy tr× nh. Tuæi thä thiÕt kÕ quy ®Þnh lµ 120 n¨m . ë m ét møc ®é nµo ®ã ®©y lµ m ét s ù tuú tiÖn. HÇu hÕt çc cÇu cã thÓ sö dông ®−îc l ©u h¬n 120 nm , ngo¹i trõ chóng bÞ t hay thÕ v× lý do c¶i t uyÕn ®−êng ch¼ng h¹n. Theo tiªu chuÈn, çc bé phËn nh− gèi cÇu, khe co gi ·n, lan can v. v... cã tuæi thä phôc vô ng¾n h¬n, cÇn t hiÕt kÕ vµ cÊu t¹o sao cho dÔ t hay t hÕ. Eurocodes (Q uy tr× nh Ch©u ¢u)

Eur ocodes ®· ®−îc ph t triÓn nh− mét kÕt qu¶ cña nhu cÇu nhËn thøc vÒ thùc hµnh thiÕt kÕ vµ thi c«ng sao cho hµi hoµ kh¾p ch©u ¢u. S ù tån t¹i cña quy tr×nh m çi n−íc ®· ®−îc xem nh− sù c¶n trë c¬ b¶n ®èi víi tù do th−¬ng m ¹i qua çc n−íc EU. Eur ocodes sÏ thùc sù thay thÕ cho çc quy t¾c kh¸c bi Öt nhau trong çc quèc gi a thµnh viªn. Qu¸ tr×nh tiÕn hµnh b¾t ®Çu tõ nm 1975 vµ tõ ®ã çc tµi liÖu sau ®©y ®· ®−îc Héi ®ång Ti ªu chuÈn Ch©u ¢u ( CEN) chuÈn bÞ: • EN 1991: Eurocode 1: C¬ së t hiÕt kÕ vµ çc t¸c ®éng trªn kÕt cÊu • EN 1992: Eurocode 2: Thi Õt kÕ kÕt cÊu bª t «ng • EN 1993: Eurocode 3: Thi Õt kÕ kÕt cÊu thÐp • EN 1994: Eurocode 4: Thi Õt kÕ kÕt cÊu liªn hîp t hÐp vµ bª t «ng. • EN 1995: Eurocode 5: Thi Õt kÕ kÕt cÊu gç. • EN 1996: Eurocode 6: Thi Õt kÕ kÕt cÊu khèi x©y • EN 1997: Eurocode 7: Thi Õt kÕ ®Þ a kü t huËt • EN 1998: Eurocode 8: Thi Õt kÕ kÕt cÊu chÞ u ®éng ®Êt • EN 1999: Eurocode 9: Thi Õt kÕ kÕt cÊu nh«m Ti Òn tè EN biÓu thÞ m ét tiªu chuÈn Ch©u ¢u. Hi Ön nay m ét sè tµi liÖu ®· ®−îc xuÊt b¶n coi nh− b¶n tiªu chuÈn dù t h¶o (pr EN) hoÆc m ét "pre-standard" (“tiÒn tiªu chuÈn” - ENV) Eur ocodes dùa trªn çc tr¹ng t h i gi íi h¹n trong ®ã quan t©m ®Õn çc tr¹ng t h i gi íi h¹n cùc h¹n vµ quy ®Þ nh c ¸c tr¹ng th i gi íi h¹n s ö dông. Chóng ®−îc p dông ®Ó thi Õt kÕ nhµ vµ çc c«ng tr×nh d©n dông nãi chung trong çc phÇn riªng cña tµi liÖu dµnh p dông r i ªng cho cÇu. VÝ dô Eur ocode 2 : PhÇn 1 tr×nh bµy çc quy t¾c chung vÒ thiÕt kÕ kÕt cÊu bª t «ng, trong khi PhÇn 2



M · 05. 103. 08 Trang 34 S8 05. 103 BT

tr×nh bµy p dông çc quy t¾c nµy nh− thÕ nµo ®Ó t hi Õt kÕ cÇu bª t«ng. T¶i t r äng hoÆc "t ¸c ®éng" ®èi víi cÇu ®−îc tr×nh bµy trong Euroccode 1. Çc phi ªn b¶n cuèi cïng cña tÊt c¶ Eur ocodes sÏ ®−îc xuÊt b¶n trong kho¶ng ba n¨m tíi sau ®ã chóng sÏ cïng tån t¹i v íi tiªu chuÈn çc n−íc trong khi tiªu chuÈn çc n−íc sÏ dÇn dÇn ®−îc t hay t hÕ. Çc ®i Òu kho¶n cña Eur ocodes ®−îc ®−a ra nh− çc nguyªn lý vµ çc quy t¾c p dông. Çc nguyªn t ¾c ®−îc biÓu t hÞ b»ng tiÒn t è "P". §©y lµ çc ®i Òu quy ®Þ nh chung vµ çc ®Þ nh nghÜ a ph¶i t u©n theo. Çc quy t¾c p dông lµ çc p h−¬ng ph¸p ®−îc chÊp nhËn chung theo çc nguyªn t¾c vµ tho¶ m ·n çc yªu cÇu cña chóng. Çc quy t¾c chän lùa lµ ®−îc phÐp, miÔn lµ cã thÓ chøng m inh r»ng chóng tu©n t heo çc nguyªn lý vµ sÏ ®¹t ®−îc søc kh¸ng, ®é phôc vô vµ ®é bÒn t−¬ng ®−¬ng. M ét vµi gi ¸ trÞ b»ng sè ®· ®−îc cho trong ph¹m vi m ét c i hép (a box). "Çc gi ¸ trÞ hép" nµy ®−îc coi nh− çc chØ dÉn vµ m çi n−íc thµnh vi ªn ®−îc yªu cÇu x¸c ®Þ nh çc gi trÞ cña hä ®Ó ¸p dông trong ph¹m vÞ ph¸p l ý cña hä. M çi n−íc yªu cÇu ®−a ra m ét Tµi liÖu p dông quèc gi a, gäi t¾t lµ NAD, trong ®ã x¸c ®Þ nh " C c gi trÞ hép" ®ång t hêi cung cÊp h−íng dÉn bæ sung vÒ ¸p dông tiªu chuÈn trong t õng n−íc cô t hÓ. ¤ xtr©yli a: Q uy tr× nh t hi Õt kÕ cÇu ’92 AUSTRO ADS

Ti ªu chuÈn AUSTROADS do Côc ®−êng bé ¤t r©ylia xuÊt b¶n ®Ó thi Õt kÕ çc cÇu ®−êng bé th«ng th−êng vµ cÇu cho ng−êi ®i víi çc n hÞ p d−íi 100 m . §èi víi çc nhÞ p dµi h¬n, dïng çc tiªu chuÈn thi Õt kÕ thÝch hîp vµ tham kh¶o çc tµi liÖu chuyªn gia kh¸c. Còng nh− çc quy tr× nh quan träng kh¸c, tuæi t hä t hiÕt kÕ ®−îc quy ®Þ nh lµ 100 nm . Quy tr× nh tr× nh bµy trong khu«n khæ çc t r ¹ng t h i giíi h¹n ®Ó thiÕt kÕ çc m øc ®é phï hîp vÒ ®é an toµn vµ tÝnh ki nh tÕ. M ét sè quy ®Þ nh dùa trªn tiªu chuÈn AAS HTO. Nã ®−îc xuÊt b ¶ n thµnh mét lo¹t çc phÇn riªng biÖt nh−ng bæ sung cho nhau nh− sau: • Ch−¬ng 1: PhÇn chung • Ch−¬ng 2: C c t¶i träng t hiÕt kÕ • Ch−¬ng 3: NÒn m ãng • Ch−¬ng 4: Gèi cÇu vµ khe co gi·n m Æt cÇu • Ch−¬ng 5: Bª t«ng • Ch−¬ng 6: ThÐp • Ch−¬ng 7: § nh gi cÇu Hä c ph Çn BT. 05. 103


Ti Õt 6: Ti ªu ch uÈn t¶i trä ng xe cé cña cÇu C c t¶i trä ng xe cé què c g ia vµ q uè c tÕ M ë ®Çu



M · 05. 103. 08 Trang 35 S8 05. 103 BT

Sù kh¸c nhau c hñ yÕu gi ÷a c ¸c Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ kh¸c nhau lµ ë t¶i träng xe cé s ö dông trong thi Õt kÕ. Çc tÜnh t¶i nh− träng l−îng çc bé phËn cÊu ki Ön, líp m Æt, lan can vµ çc thiÕt bÞ chi Õu s¸ng, v. v… nãi chung ®−îc xö l ý t heo çch gi èng nhau. T¶i träng xe cé ®−îc x¸c ®Þ nh trong nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ kh¸c nhau, tÊt nhi ªn ph¶n nh çc ki Óu lo¹i, träng l−îng vµ cÊu h×nh kh¸c nhau c ña xe cé sö d ông cÇu hoÆc se sö dông c Çu trong t õng n−íc. T¶i träng ph¶i tÝnh ®Õn: • Lùc xung kÝch hoÆc t¶i träng ®éng cho phÐp ( do xe cé h·m hoÆc t¨ng t èc) • Qu t¶i • Nhi Òu lµn xe cïng chÞ u t¶i ®ång t hêi • Lùc h·m xe • Lùc l y t©m khi xe cé qua ®o¹n ®−êng cong • T−¬ng lai xe cé v−ît träng t¶i tèi ®a ®−îc phÐp cña xe hoÆc träng l−îng trôc xe. M ü: AASH TO

Tr ong Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AAS HTO LRFD ho¹t t¶i xe cé t hiÕt kÕ HL93 lµ t æ hîp cña: • Xe t¶i thiÕt kÕ • Xe hai trôc t hiÕt kÕ • T¶i träng lµn thiÕt kÕ Çc hi Öu øng t ¶i cña xe t¶i thiÕt kÕ vµ xe hai trôc thiÕt kÕ ph¶i ®−îc chång víi çc hi Öu øng t¶i cña t¶i träng lµn t hiÕt kÕ nh− t hÓ hiÖn trong H× nh 2. Xe t¶i thiÕt kÕ lµ xe t¶i thiÕt kÕ lo¹i s¬m i r¬m oãc 20 tÊn ®−êng «t « tr−íc ®©y ( HS20- 44) ®−îc AAS HO (nay lµ AASHTO) chÊp nhËn nm 1944 vµ ®−îc dïng trong Ti ªu chuÈn AASHTO tr−íc ®©y cho cÇu ®−êng «t «. T−¬ng tù, lµn xe thiÕt kÕ lµ t¶i träng cña lµn HS20 trong Ti ªu chuÈn. Xe hai trôc thi Õt kÕ ng¾n h¬n nh−ng nÆng h¬n lµ m íi ®èi víi AASHTO vµ kÕt hîp víi lµn xe thiÕt kÕ nÕu t¹o ra ®i Òu ki Ön xÊu h¬n so víi xe t¶i thi Õt kÕ. Çc kÕt cÊu phÇn trªn víi çc khÈu ®é rÊt ng¾n, ®Æc bi Öt lµ nh÷ng khÈu ®é ng¾n h¬n 12m , th× th−êng ®−îc ki Óm tra b»ng t æ hîp xe hai trôc.



M · 05. 103. 08 Trang 36 S8 05. 103 BT

35 kN 145 kN 145 kN4300 mm 4300 mm tíi 900mm

600 mm Nãi chung300mm Mót thõa cña mÆt cÇu

Lµn thiÕt kÕ 3600 mm H ×nh 1: Xe t¶i thi Õt kÕ AASH TO

H× nh 1 thÓ hiÖn xe t¶i thiÕt kÕ AAS HTO. Kho¶ng çch trôc thay ®æi gi ÷a çc t¶i träng 145 kN ®−îc ®i Òu chØ nh ®Ó t¹o ®i Òu ki Ön tíi h¹n cho thiÕt kÕ m çi vÞ trÝ cña kÕt cÊu. Theo h−íng ngang xe t¶i thi Õt kÕ réng 3m vµ cã thÓ ®Æt vµo vÞ trÝ bÊt kú trong lµn xe tiªu chuÈn réng 3, 6m . Tuy nhi ªn t ¶i träng b¸nh xe kh«ng ®−îc ®Æt ë vÞ trÝ gÇn h¬n 0,6m kÓ tõ tim lµn, hoÆc 0. 3m kÓ tõ m Æt cña bã vØ a, thanh barie hoÆc lan can. Xe hai trôc thiÕt kÕ AAS HTO gåm cã hai trôc 110 kN çch nhau 1, 2 m kÓ t õ t©m nh− t hÓ hiÖn ë H× nh 2 (b). T¶i träng l µn xe thiÕt kÕ AAS HTO b»ng 9, 3 N/ mm vµ ngang v íi m ét ®oµn xe t¶i nh− thÓ hi Ön trong H× nh 2 (a),(b) vµ (c). T−¬ng tù t¶i träng xe t¶i, t¶i träng lµn xe tr¶i ra trªn m ét di Ön tÝch víi chiÒu réng 3m trªn lµn tiªu chuÈn 3, 6m . T¶i träng lµn xe kh«ng bÞ gi ¸n ®o¹n, trõ khi t¹o thµnh hi Öu øng lùc cùc trÞ nh− trong t¶i träng “vÖt ” cña çc nhÞ p xen kÏ nhau. ChØ cã nh÷ng trôc cïng t¹o ra cùc trÞ m íi ®−îc tÝ nh. Khi ki Óm tra ph¶n lùc cùc trÞ t¹i m ét trô p hÝ a trong hoÆc m «m en ©m gi ÷a cac ®iÓm uèn ë kÕ t cÊu phÇn trªn, th× ph¶i ®Æt hai xe t¶i thiÕt kÕ víi kho¶ng çch 4, 3m gi ÷a çc trôc 145kN trªn cÇu víi kho¶ng çch tèi thiÓu 15m kÓ tõ trôc sau cña xe t¶i thø nhÊt ®Õn trôc tr−íc cña xe t¶i thø hai nh− t hÓ hi Ön trong H× nh 2 (c). ChØ sö dông 90% t¶i träng xe t¶i vµ t¶i träng lµn xe.



M · 05. 103. 08 Trang 37 S8 05. 103 BT

H ×nh 2: H o¹t t¶i thi Õt kÕ AASH TO Anh: T¶i träng theo BD 37

ë V−¬ng Quèc Anh, t¶i träng ®−îc tiªu c hÈn ho¸ ®Ó thiÕt kÕ cÇu b¾t ®Çu tõ nh÷ng nm 1920. KÓ tõ ®ã ®Õn nay ®· cã hµng lo¹t thay ®æi vÒ t¶i t r ong tiªu chuÈn nh»m ®¸p øng sù t¨ng t r −ëng æn ®Þnh vÒ träng l−îng vµ thÓ tÝch xe cé ®−îc phÐp l−u th«ng trªn ®−êng. T¶i träng xe cé ®−îc quy ®Þ nh trong t i ªu chuÈn BS 5400 PhÇn 2 ®· bÞ lçi thêi. Ti ªu chuÈn t¶i träng ®· ®−îc cËp nhËt vµ ph t hµnh trong tµi liÖu cña Côc ®−êng bé BD 3 7: T¶i träng cho cÇu ®−êng bé. Nªn l−u ý r»ng tÊt c ¶ m äi tµi liÖu cña Côc d−êng bé cã trong W eb site cña hä. BD 37 quy ®Þnh tÊt c¶ m äi y ªu cÇu vÒ t¶i träng cho çc cÇu ë V−¬ng Quèc Anh bao gåm : TÜnh t¶i, l íp m Æt cÇu vµ çc t¶i träng do xe cé, gi ã, nhiÖt ®é, chªnh lÖch ®é lón, p lùc ®Êt, t¶i träng x©y dùng, va ch¹m xe cé, lùc l y t©m , lùc h·m xe vµ ng−êi ®i. t¶i träng xe cé bao gåm : • T¶i träng t hiÕt kÕ HA hoÆc • T¶i träng t hiÕt kÕ HA kÕt hîp víi t¶i träng t hiÕt kÕ HB T¶i träng HA bao gåm t¶i träng ph©n bè ®Òu ( UDL) vµ t¶i träng vÖt ( KEL) hoÆc t¶i träng cña m ét b¸nh. T¶i träng nµy ®−îc nªu ra nh»m thÓ hi Ön sù pha trén cu¶ xe cé phï hîp víi çc q uy ®Þ nh vÒ x©y dùng vµ sö dông t¹i Anh Quèc ( C& U). T¶i trong HB bao gåm vi Öc bè trÝ trôc vµ t¶i träng t hÓ hi Ön çc hi Öu øng cña m ét xe kh«ng b× nh th−êng nghÜ a lµ m ét xe cã träng l−îng hoÆc träng l−îng trôc kh«ng phï hîp víi çc quy ®Þ nh cña C& U.



M · 05. 103. 08 Trang 38 S8 05. 103 BT

T¶i träng ph©n bè ®Òu HA ®−îc tÝ nh t heo c«ng t høc:

67.01336 ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛=

Lw cho L < 50m

vµ 1.0136 ⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛=

Lw cho 50m < L < 1600m

Tr ong ®ã w lµ t¶i träng tÝnh b»ng kN trªn m Ðt dµi cña lµn ®−êng vµ L lµ chi Òu dµi xÕp t¶i. Ví i chi Òu dµi

xÕp t¶i lín h¬n 1600m , t¶i träng ph¶i ®−îc sù ®ång ý cña kh¸ch hµng. T¶i träng UDL ®−îc thÓ hi Ön trong H× nh 3.

T¶i träng vÖt ( HA KEL) bao gåm m ét t¶i träng 120 KN trªn m ét lµn ®−îc p dông thÓ hi Ön hiÖu øng t¶i xÊu nhÊt ®−îc tÝ nh ®Õn.

T¶i träng ph©n bè ®Òu UDL céng víi t¶i träng vÖt KEL ®· ®−îc x©y dùng thµnh sè häc b»ng çch cho ch¹y m ét çch ngÉu nhi ªn c ¸c xe cé cã t r äng l−îng vµ kÝ ch th−íc k h¸c nhau phï hîp víi çc quy ®Þ nh C& U cña V−¬ng Quèc Anh. Hi Ön t¹i t¶i t r äng nµy ®−îc gi íi h¹n ë m øc träng l−îng xe lµ 44 TÊn vµ träng l−îng m ét trôc lµ 11, 5 tÊn. Tuy nhi ªn, t¶i träng HA còng bao gåm çc hi Öu øng xung kÝ ch (80% trªn trôc tíi h¹n), v−ît t¶i, tæ hîp t heo ph−¬ng ngang vµ dù phßng 10% cho viÖc t¨ng t¶i träng trong t−¬ng lai.

H ×nh 3: §−êng cong t¶i träng ®èi víi H A UDL t heo BD 37



M · 05. 103. 08 Trang 39 S8 05. 103 BT

1m

1m

1m

1.8m 1.8m

6m, 11m, 16m, 21m, or 26m

3.5moverallwidth

T¶i träng m ét b¸nh ®¬n danh ®Þ nh bao g åm m ét b¸nh cã t¶i träng 100KN ®−îc ®Æt ë vÞ trÝ bÊt l îi nhÊt trªn ®−êng xe c h¹y vµ ®−îc p h©n bè trªn m ét di Ön tÝch tiÕp xóc h× nh trßn víi gi ¶ thi Õt r»ng p lùc cã hi Öu lµ 1, 1 N/m m 2, nghÜ a lµ, ®−êng kÝ nh 340m m , hoÆc trªn m ét d¶i vu«ng 300m m .

S¬ ®å t¶i träng HB ®−îc thÓ hi Ön ë H×nh 4. Chi Òu d µi toµn bé c ña xe HB lµ 10m , 15m , 20m , 25m hoÆc30m víi kho¶ng çch trong gi ÷a çc trôc t−¬ng øng lµ 6m , 11m , 16m , 21m , 26m (xem H× nh 4), tÝnh víi s¬ ®å nµo g ©y hi Öu øng xÊu nhÊt ®Õn bé phËn ®ang xÐt. T¶i träng b¸nh HB ®−îc ph©n bè trªn di Ön tÝch tiÕp xóc h× nh trßn víi gi ¶ thiÕt p lùc cã hi Öu lµ 1, 1N/m m 2 hoÆc trªn m ét di Ön tÝch h× nh vu«ng víi cïng ¸p l ùc cã hiÖu.

Tæng träng l−îng cña xe HB ®−îc thÓ hiÖn b»ng kh i ni Öm "®¬n vÞ" HB, trong ®ã m ét ®¬n vi t−¬ng øng víi 10KN trªn trôc. Sè ®¬n vÞ nhá nhÊt th−êng ®−îc tÝnh b»ng 30 nh−ng nã cã thÓ t¨ng ®Õn 45 nÕu Kh¸ch hµng yªu cÇu. Sè ®¬n vÞ thùc tÕ cã liªn quan ®Õn cÊp ®−êng: • §èi víi ®−êng cao t èc vµ ®−êng trôc: 45 ®¬n vÞ. • §èi víi ®−êng ®Þa ph−¬ng 37, 5 ®¬n vÞ • §èi víi tÊt c¶ çc l o¹i ®−êng c«ng céng kh¸c: 30 ®¬n vÞ.

Ti ªu chuÈn Ch©u ¢u ( EURO CO DE)

T¶i träng xe cé ®−îc sö dông ®Ó ®−îc thiÕt cÇu ®−îc nªu trong Eurocode 1, PhÇn 3, Ch−¬ng 4 ( EVN 1991-3). Çc ki Óu t¶i träng quy ®Þ nh kh«ng m « t¶ çc t¶i träng thùc tÕ. Chóng ®−îc tuyÓn chän sao cho çc hi Öu øng cña chóng (bao gåm c¶ bi ªn ®é ®éng) thÓ hi Ön çc hi Öu øng cña xe cé thùc tÕ. Çc ki Óu riªng ®−îc x¸c ®Þ nh cho çc t¶i träng th¼ng ®øng, t¶i träng ngang, t¶i träng tai n¹n vµ t¶i träng m ái. §èi víi t¶i träng th¼ng ®øng çc ki Óu t¶i träng ®−íi ®©y ®−îc quy ®Þ nh: Ki Óu t¶i träng 1: çc t¶i träng tËp trung vµ ph©n bè ® Ò u bao gåm hÇu hÕt çc hi Öu øng cña xe cé t h«ng th−êng. Ki Óu t¶i träng 2: T¶i träng m ét trôc t c ®éng lªn mét vïng tiÕp xóc x¸c ®Þ nh bao gåm çc hi Öu øng ®éng cña xe cé t h«ng t h−êng lªn çc bé phËn rÊt ng¾n, Ki Óu nµy ®−îc ¸p dông riªng cho viÖc kiÓm tra côc bé.

H ×nh 4: S¬ ®å cña xe H B



M · 05. 103. 08 Trang 40 S8 05. 103 BT

Ki Óu t¶i träng 3: m ét tËp hîp çc t ¶i träng trôc thÓ hi Ön çc xe ®Æc bi Öt ( Xe vËn t¶i c«ng nghi Öp) cã thÓ ch¹y trªn ®−êng ®−îc phÐp s ö dông víi çc t¶i träng ®Æc bi Öt. Ki Óu nµy chØ ®−îc p dông theo yªu cÇu cña Kh¸ch hµng. Ki Óu t¶i träng 4: T¶i träng ®m ®«ng, ®−îc ¸p dông t heo yªu cÇu cña kh¸ch hµng.

Ki Óu t¶i träng 1: §−îc ¸p dông cho m çi lµn vµ trªn çc khu vùc kh«ng cã çc t¶i träng kh¸c. Nã bao gåm : • T¶i träng tËp trung trôc kÐp, m çi trôc cã träng l−îng 3 00 KN (gi¸ trÞ nµy ®−îc gi ¶m xuèng cßn 200,

100 vµ 0 cho sè lµn 2, 3, 4. ..). M çi trôc cã 2 t¶i träng b¸nh gi èng nhau t¸c dông lªn m ét di Ön tÝch h× nh vu«ng 400m m x400m m , xem H× nh 5. HÖ thèng xe ®Æc bi Öt nµy ®−îc ®Æt trªn mçi lµn víi kho¶ng çch gi ÷a çc xe ≥0, 5m

• T¶i träng ph©n bè ®Òu 9KN/m 2 (gi¶m xuèng ®Õn 2, 5 KN/m 2®èi víi sè lµn 2, 3, 4...).

Lµn t−îng tr−ng

1.2m

2.0m

400mm x 400mm patch

M ét hÖ sè ®iÒu chØ nh cã thÓ ®−îc p dông ®èi víi çc gi ¸ trÞ nµy t heo çc cÊp ®−êng kh¸c nhau hoÆc xe si ªu träng. C c hi Öu øng xung kÝ ch còng bao gåm trong çc gi trÞ nµy. Ki Óu t¶i träng 2 bao gåm t¶i träng trôc ®¬n 400 KN gåm c¶ çc hiÖu øng xung kÝ ch ®−îc p dông t¹i bÊt kú vÞ trÝ nµo trªn ®−êng. Khi cÇn thiÕt c hØ m ét t¶i träng b¸nh 200KN cã thÓ ®−îc xem xÐt . HÖ sè ®i Òu chØ nh ë trªn cã t hÓ ®−îc ¸p dông cho gi trÞ nµy. Ki Óu t¶i träng 3 gåm m ét t Ëp hîp çc xe ®Æc bi Öt ®−îc sö dông khi Kh¸ch hµng yªu cÇu. Tæng träng l−îng cña çc xe nµy tõ 600KN ( cho 4 trôc) ®Õn 3600KN (cho 15 hoÆc 18 trôc) xem trªn B¶ng 1. Çc xe nµy sÏ t¹o ra çc hi Öu øng t¶i g©y bëi çc xe kh«ng tu©n theo çc quy ®Þ nh liªn quan ®Õn çc gi íi h¹n vÒ träng l−îng vµ kÝ ch t h−íc cña çc xe t h«ng t h−êng. Ki Óu t¶i träng 4 thÓ hi Ön t¶i träng ®m ®«ng nh− çc t ¶i träng ph©n bè ®Òu 5KN/m 2. Tuy nhiªn çc cÇu cho ng−êi ®i bé víi nhÞ p l ín h¬n 10m trÞ sè nµy ®−îc gi Èm nh− m ét hµm sè cña chi Òu dµi nhÞ p.

5: Óu t¶ t ä g t eo C



M · 05. 103. 08 Trang 41 S8 05. 103 BT

Tæng träng l−îng( kN)

Tæ hîp K ý hiÖu

600 4 Trôc - m çi trôc 150KN 600/ 150900 6 Trôc - m çi trôc 150KN 900/ 1501200 8 Trôc - m çi trôc 150KN

hoÆc 4 Trôc - m çi trôc 200KN 1200/ 1501200/ 200

1500 10 Trôc - m çi trôc 150KN hoÆc 7 Trôc - m çi trôc 200KN + 1 trôc - m çi trôc 100KN

1500/ 1501500/ 200

1800 12 Trôc - m çi trôc 150KN hoÆc 9 Trôc - m çi trôc 200KN

1800/ 1501800/ 200

2400 12 Trôc - m çi trôc 200KN hoÆc 10 Trôc - m çi trôc 240KN hoÆc 6 Trôc - m çi trôc 200KN (çch nhau 12m )+ 6 trôc - m çi trôc 200KN

2400/ 2002400/ 2402400/ 200/ 200

3000 15 Trôc - m çi trôc 200KN hoÆc 12 Trôc - m çi trôc 240KN + 1 trôc - m çi trôc 120 KN hoÆc 8 trôc - m çi trôc 200KN ( çch nhau 12m )+ 7 trôc - m çi trôc 200 KN

3000/ 2003000/ 240 3000/ 200/ 200

3600 18 Trôc - m çi trôc 200KN hoÆc 15 Trôc - m çi trôc 240KN hoÆc 9 Trôc - m çi trôc 200KN (çch nhau 12m )+ 9 trôc - m çi trôc 200 KN

3600/ 2003600/ 2403600/ 200/ 200

B¶ng 1: C c lo¹i xe ®Æc biÖt ®èi víi LM 3

Q uy Tr× nh thi Õt kÕ cÇu ¤ xtr©yli a (‘92 Austroads).

Çc t¶i träng ®−îc quy ®Þ nh ®Ó t¹o ra çc hi Öu øng trªn çc cÇu xÊp xØ hi Öu øng cña xe cé hoÆc m ét nhãm xe cé t hùc tÕ. T¶i träng ®−îc quan t©m bao gåm : • T¶i träng xe t¶i T44. • T¶i träng lµn L44. • T¶i träng xe t¶i sµn nÆng. • T¶i träng b¸nh W 7. T¶i träng xe t¶i T44 vµ t¶i träng lµn L44 ®−îc p dông cho tÊt c¶ çc lo¹i cÇu. Çc hÖ sè ®i Òu chØ nh ®−îc quy ®Þ nh khi xÕp t¶i nhi Òu lµn. H× nh d¹ng cña xe t¶i T44 ®−îc tr× nh bµy trong h× nh 4A. M ét xe t¶i ®¬n ®−îc ®Æt ®óng t©m theo ph−¬ng ngang trong ph¹m vi 3m cña lµn xe thiÕt kÕ tiªu chuÈn. VÞ trÝ trªn cÇu vµ kho¶ng çch gi ÷a çc n hãm trôc cña xe ®Æc biÖt ®−îc t hay ®æi ®Ó t¹o ra hi Öu øng l ín nhÊt trong kÕt cÊu. T¶i träng lµn L44 bao gåm 1 t¶i träng ph©n bè ®Òu 12, 5KN/m ®Æt trªn chi Òu réng 3m cña lµn tiªu chuÈn kÕt hîp víi mét t¶i träng tËp trung 150 KN. §èi víi nhÞp liªn tôc t¶i träng lµn L44 ®−îc p dông ®Ó t¹o ra çc hi Öu øng lín nhÊt. Nã chØ ¸p dông cho çc nhÞ p lín h¬n 10m .



M · 05. 103. 08 Trang 42 S8 05. 103 BT

48kN 96kN 96kN 96kN 96kN

3.7m 1.2mTandem axle group spacing

varies from 3m to 8m 1.2m

H ×nh 6. Xe t¶i T44 cña Q uy tr× nh ®−êng «t« cña ¤ xtr©yli a ’92 AUSTRO ADS

§èi víi çc cÊp ®−êng x¸c ®Þ nh, t¶i träng nÆng HLP ®−îc p dông. Lo¹i nµy gåm 1 6 hµng trôc xe tæng t¶i träng cña m çi trôc xe lµ 200KN ®èi víi t¶i träng HLP 320 hoÆc 2 50 KN ®èi v íi t¶i träng H LP 400. Kho¶ng çch çc trôclµ 1, 8m vµ cã 8 b¸nh cho m ét hµng trôc xe, nh− chØ râ trong H× nh 6. T¶i t r äng HLP gi ¶ ®Þ nh ®Æt ®óng t©m trªn hai lµn tiªu chuÈn m çi lµn réng 3m . §èi víi çc cÊp ®−êng x¸c ®Þ nh t¶i träng b¸nh W 7 còng ®−îc p dông nã gåm m ét t¶i träng ®¬n 70kN truyÒn qua diÖn tiÕp xóc 500m m x 200mm vµ ®−îc p dông ®Ó thi Õt kÕ çc bé phËn kÕt cÊu n¬i m µ t ¶i träng gi íi h¹n lµ t¶i träng b¸nh l èp. Víi tÊt c¶ çc t ¶i träng trªn, trong tr¹ng th i gi íi h¹n cùc h¹n, hÖ sè t¶i träng quy ®Þ nh lµ 2, 0. Sù cho phÐp ®−îc quy ®Þ nh ®èi víi çc hi Öu øng ®éng, t¶i träng ngang (l ùc l y t©m , lùc h·m xe) vµ l ùc xung kÝch.

Kho¶ng çch çc nhãm xe trôc ®«i thay ®æi tõ 3m ®Õn 8m



M · 05. 103. 08 Trang 43 S8 05. 103 BT

H ×nh 7 T¶i träng xe t¶i sµn nÆng theo ' 92 Austro ads

Tµi liÖu tham kh¶o • Chen W F vµ Duan, L(2000). Sæ t ay c«ng tr× nh cÇu. CRC Press, Boca Rat on. • Bar ker. RM vµ Puckett, J A (1997). ThiÕt kÕ cÇu ®−êng «t «. John W iley & Sons, Inc., Ne w Yor k. • Cl ark, L A (1986). Thi Õt kÕ cÇu bªt «ng theo BS 5400. Contructi on Press, London and Ne w York. • Beeby, A W v µ Narayanan, R S (1955). Sæ tay ng−êi thiÕt kÕ theo Eurocode 2. Thom as Telford,

London. • Narayanan, R S (1994). KÕt cÊu bª t«ng: Eurocode EC2 vµ BS 8110 ®èi chi Õu. Longm an Scientific

& Techni cal, London. • Bé Gi ao t h«ng vËn t¶i Vi Öt nam , Tiªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu 22 TCN -272-01.


Ti ªu ch uÈn vµ q uy tr× nh Ti Õt 7: H Ö th è ng ti ªu ch uÈn cÇu vµ ti ªu ch uÈn li ªn q uan ®Õn cÇu

Nh× n t õ sau trôc xe HLP

VÞ trÝ t¶i träng HLP

16 axles, spaced at 1.8m t

Total load per axle 200kN for HLP 320250kN for HLP400

3.6 for HLP 320 4.5 for HLP 400

1.4m 1.4m

0.5m 0.5m

Elevation f

HLP l di

End view of HLP axle



M · 05. 103. 08 Trang 44 S8 05. 103 BT

h iÖn h µnh ë Vi Öt Nam

Tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû tr−íc ngµnh cÇu Vi Öt Na m ®· cã nh÷ng quy tr×nh quy ph¹m thi Õt kÕ ®Çu tiªn chñ yÕu ®−îc dÞ ch tõ n−íc n goµi. Sau ®ã hµng lo¹t tiªu chuÈn Nhµ n−íc ( TCVN) vµ çc bé ( TCN) ®· ®−îc ban hµnh cho çc c«ng t¸c kh¶o s t, thiÕt kÕ, vËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p thi c«ng, nghi Öm t hu vµ khai th¸c qu¶n lý. Çc tiªu chuÈn trªn hÇu nh− ®Òu cã tÝnh b¾t buéc ph¶i t hùc hi Ön, nhÊt lµ çc Quy chuÈn m íi ®©y. Nh−ng do nhi Òu tiªu chuÈn ®−îc biªn dÞ ch tõ çc q uy tr× nh n−íc ngoµi nªn cã c¶ nh÷ng khuyÕn nghÞ m ang tÝnh h−íng dÉn. §Æc bi Öt lµ Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu m íi ban hµnh 22 TCN 272. 01 cã quy ®Þ nh râ rµng ®iÒu nµo lµ ph¶i t heo, ®i Òu nµo lµ nªn t heo vµ ®i Òu nµo lµ cã t hÓ t heo. Theo çc th«ng t− sè 12/ BXD/ KHCN ngµy 24/ 4/ 1995 vµ 78 BXD- KHCN ngµy 7/ 7/ 1995, Nhµ n−íc cho phÐp dïng çc tiªu chuÈn hi Ön hµnh cña ISO vµ çc n−íc Anh, §øc, M ü, Ph¸p, NhËt, óc cho çc c«ng tr× nh x©y dùng ë Vi Öt Nam trõ çc lÜnh vùc: • Sè liÖu khÝ hËu, ®Þa chÊt vµ thuû v¨n. • Phßng chèng ch¸y næ, gi ã b·o, sÐt. • VÖ si nh m «i tr−êng. • An t oµn c«ng tr×nh d−íi t c ®éng khÝ hËu ®Þ a ph−¬ng. • An t oµn lao ®éng. Do ®ã khi dïng çc tiªu chuÈn trªn chóng ta cÇn l−u ý çc ®ßi hái nµy ph¶i ®−îc xÐt cho phï hîp ®i Òu ki Ön Vi Öt Nam . M Æt kh¸c do çc tiªu chuÈn cÇu hi Ön hµnh ®−îc bi ªn dÞ ch tõ nhiÒu nguån qua nhi Òu nm nªn khi vËn dông cÇn l−u ý: Tr−êng hîp cã c¶ TCVN vµ TCN t h× ph¶i tu©n t hñ TCVN. Tr−êng hîp cã c¶ tiªu chuÈn tr−íc vµ tiªu chuÈn sau th× nªn −u tiªn tu©n t hñ tiªu chuÈn sau. Çc tiªu chuÈn ®· qu¸ cò, ban hµnh tõ çc nm 70, 80, khi vËn dông nªn xem xÐt kü, ®èi chiÕu víi thùc tÕ s¶n xuÊt ®Ó ®Ò xuÊt çc söa ®æi vµ xi n phÐp ®i Òu chØ nh, v× suèt thêi gi an sau ban hµnh çc tiªu chuÈn nµy ch−a ®−îc söa ®æi vµ cËp nhËt cho phï hîp víi ®i Òu ki Ön Vi Öt Na m vµ tån t¹i kh¸ nhi Òu sai s ãt, bÊt hîp lý. Sau ®©y l µ liÖt kª çc tiªu chuÈn hi Ön hµnh vÒ cÇu vµ liªn quan ®Õn cÇu

1. Quy tr× nh t hiÕt kÕ cÇu cèng t heo tr¹ng th i gi íi h¹n 22 TCN 18. 79 2. Quy ph¹m thiÕt kÕ ®−êng phè, ®−êng, qu¶ng tr−êng ®« thÞ 20 TCN 104. 83 ( Bé X©y dùng) 3. §−êng «t « - tiªu chuÈn t hiÕt kÕ TCVN 4054. 85 4. §−êng «t « - tiªu chuÈn t hiÕt kÕ TCVN 4054. 98 5. §−êng «t « cao t èc - yªu cÇu t hiÕt kÕ TCVN 5729. 97 6. Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ ®−êng gi ao t h«ng n«ng t h«n 22 TCN. 92 7. Ti ªu chuÈn vÒ giao t h«ng ®−êng t huû TCVN 5664. 92 8. Quy ph¹m kü thuËt khai t h c ®−êng s¾t Vi Öt Nam 22 TCN 240. 99 9. HÇm ®−êng s¾t vµ ®−êng «t« - tiªu chuÈn t hiÕt kÕ TCVN 4257. 88 10. C«ng tr×nh giao t h«ng trong vïng cã ®éng ®Êt tiªu chuÈn t hiÕt kÕ 22 TCN 220. 95 11. TÝ nh t o¸n çc ®Æc tr−ng dßng ch¶y l ò 22 TCN 220. 95 12. Ti ªu chuÈn t¶i träng gi ã TCVN 2737. 95 13. Ti ªu chuÈn vÒ t¶i träng do nhi Öt TCVN 4088. 88 14. Quy tr× nh khoan t hm dß ®Þ a chÊt c«ng tr× nh 22 TCN 82. 85 vµ 22 TCN 295. 2000 (m íi) 15. Quy tr× nh t hi c«ng vµ nghi Öm thu cÇu cèng t heo quyÕt ®Þ nh sè 166 Q§ ngµy 22/1/ 1975.



M · 05. 103. 08 Trang 45 S8 05. 103 BT

16. CÇu cèng - quy ph¹m thi c«ng vµ nghi Öm thu 22 TCN 266. 2001 (m íi) 17. Quy tr× nh t hiÕt lËp t æ chøc x©y dùng vµ thiÕt kÕ t hi c«ng TCVN 4252. 88 18. Quy tr× nh t hö nghi Öm cÇu 22 TCN 170.87. 19. Quy tr× nh ki Óm ®Þnh cÇu trªn ®−êng «t « 22 TCN 248.98. 20. HÇm ®−êng s¾t vµ hÇm ®−êng «t «, tiªu chuÈn t hi c«ng vµ nghi Öm thu TCVN 5428. 88. 21. Tæ chøc t hi c«ng TCVN 4055. 85. 22. Quy tr× nh t hi c«ng vµ nghi Öm thu dÇm cÇu bª t «ng dù øng l ùc 22 TCN 277. 98. 23. Quy tr× nh nghi Öm thu dÇm cÇu t hÐp liªn kÕt b»ng bu l«ng c−êng ®é cao 22 TCN. 24. 84. 24. KÕt cÊu bªt «ng vµ bªt «ng cèt thÐp l¾p ghÐp vµ t oµn khèi TCVN 4452. 87 vµ TCVN 4453. 95. 25. Cäc khoan nhåi - quy ph¹m thi c«ng vµ nghi Öm thu 22 TCN 276. 2001 (m íi). 26. S¬n cho cÇu thÐp vµ kÕt cÊu t hÐp 22 TCN 235. 97. 27. Gèi cÇu cao su cèt b¶n t hÐp 22 TCN 217. 94. 28. M ãng cäc - tiªu chuÈn t hiÕt kÕ 20 TCN. 86. 29. Quy tr×nh ®¸nh gi ¸ t¸c ®éng m «i tr−êng khi lËp dù n kh¶ thi vµ thiÕt kÕ x©y dùng çc c«ng tr×nh

gi ao t h«ng 22 TCN 242. 98. 30. Quy ®Þ nh néi dung tiÕn hµnh lËp hå s¬ b¸o ço nghi ªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi çc dù n x©y dùng

kÕt cÊu h¹ tÇng GTVT 22 TCN 268. 2000 (m íi). 31. Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu 22 TCN 272. 01 (dïng t hö nghiÖm 2 nm tõ 2001). 32. Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ ®−êng «t « 22 TCN 273. 01 (dïng thö nghi Öm 2 nm tõ 2001). Hä c ph Çn BT. 05. 103


Ti Õt 8: Tiªu ch uÈn mí i cña vi Öt nam vÒ th iÕt k Õ cÇu ( a) Tri Õt lý th iÕt k Õ th eo tr¹ng th i g ií i h ¹n ( LRFD)

M ë ®Çu

Gi ai ®o¹n hi Öu chØ nh thiÕt kÕ cã thÓ b¾t ®Çu sau khi hoµn tÊt vi Öc lùa chän çc ph−¬ng n cÇu k h¶ dÜ t ho¶ m ·n çc yªu cÇu vÒ chøc n¨ng vµ m ü häc cña vÞ trÝ cÇu. C«ng vi Öc hi Öu chØ nh ®ßi hái ng−êi kü s− ki Óm tra sù an toµn kÕt cÊu vµ tÝnh æn ®Þ nh cña thiÕt kÕ ®Ò xuÊt. Vi Öc hi Öu chØ nh bao gåm çc tÝnh to¸n ®Ó chøng m inh cho nh÷ng ng−êi cã quyÒn s ë h÷u c«ng t r× nh r»ng mäi tiªu chuÈn p dông, çc y ª u cÇu vÒ thiÕt kÕ vµ t hi c«ng ®Òu ®−îc t ho¶ m ·n. M ét x¸c nhËn chung vÒ b¶o ®¶m sù an t oµn trong thiÕt kÕ c«ng tr×nh lµ c−êng ®é cña vËt liÖu vµ cña çc tiÕt diÖn cung cÊp v−ît qu nh÷ng yªu cÇu ®Ò ra víi chóng b»ng çc t¶i träng t ¸c dông, nghÜ a lµ: C−êng ®é ≥ Hi Öu øng cña çc t¶i träng (1) Khi p dông nguyªn t¾c gi¶n ®¬n nµy, nhÊt thiÕt c¶ hai vÕ cña bÊt ®¼ng thøc ph¶i ®−îc x¸c ®Þ nh trong cïng ®i Òu ki Ön. VÝ dô, nÕu hi Öu øng cña çc t¶i träng p dông lµ s¶n ra øng suÊt nÐn trªn ®Êt th× râ rµng lµ øng suÊt nµy ph¶i ®−îc so s¸nh víi søc chÞ u nÐn cña ®Êt, chø kh«ng so víi l−îng kh¸c. Nãi çch kh¸c, vi Öc ®¸nh gi ¸ b Êt ®¼ng thøc ph¶i ®−îc tiÕn hµnh trong ®i Òu ki Ön chÊt t¶i cô thÓ n ghÜ a lµ nã liªn kÕt søc kh¸ng vµ hi Öu øng t¶i träng víi nhau. Sù liªn kÕt chung nµy cã ®−îc nhê ®¸nh gi ¸ c¶ hai vÕ t r ong cïng tr¹ng t h i gi íi h¹n.



M · 05. 103. 08 Trang 46 S8 05. 103 BT

§Þ nh nghÜ a tr¹ng th i gi íi h¹n

Khi m ét ®i Òu ki Ön chÊt t¶i r i ªng tiÕn tíi gi íi h¹n cña n ã, th× kÕt qu¶ sÏ lµ ph¸ vì, cã nghÜ a lµ ®i Òu ki Ön chÊt t¶i trë thµnh m ét tr¹ng t h i ph¸ vì. §i Òu ki Ön nh− vËy ®−îc gäi lµ m ét tr¹ng t h i gi ¬Ý h¹n vµ cã thÓ ®Þ nh nghÜ a nh− sau: Tr¹ng th i giíi h¹n lµ mét ®i Òu ki Ön m µ v−ît ra ngoµi ®i Òu kiÖn ®ã th× toµn bé m ét c i cÇu hoÆc m ét cÊu ki Ön cÇu kh«ng cßn thùc hi Ön ®−îc chøc n ng t hi Õt kÕ cña nã n÷a

Nh÷ng thÝ dô v Ò çc tr¹ng th i gi íi h¹n ®èi víi çc cÇu ki Óu dÇm bao gåm bi Õn d¹ng, nøt, mái, uèn, c¾t, xo¾n, o»n, lón, Ðp vµ tr−ît. Nh÷ng tr¹ng t h i gi íi h¹n ®−îc x¸c ®Þ nh ®óng lµ ®−îc thiÕt lËp sao c ho ng−êi thiÕt kÕ biÕt lµ tr¹ng t h i nµo ®−îc xem nh− kh«ng chÊp nhËn ®−îc. M ét m ôc ®Ý ch quan träng cña thiÕt kÕ lµ ng¨n ngõa kh«ng ®Ó ®¹t ®Õn m ét tr¹ng th i gi íi h¹n. Tuy nhi ªn, ®ã kh«ng ph¶i lµ m ét m ôc ®Ý ch duy nhÊt . Nh÷ng m ôc ®Ý ch kh¸c còng cÇn ®−îc xem xÐt vµ c©n ®èi trong thiÕt kÕ toµn bé nh− chøc n¨ng, vÎ ngoµi, vµ ki nh tÕ. SÏ kh«ng ki nh tÕ nÕu thiÕt kÕ m ét c©y cÇu m µ kh«ng cã cÊu ki Ön nµo cña nã cã lóc bÞ háng. Do ®ã, cÇn x¸c ®Þ nh m øc ®é rñi ro hoÆc x¸c suÊt ph¸ ho¹i nµo lµ chÊp nhËn ®−îc. Vi Öc x¸c ®Þ nh gi íi h¹n an toµn chÊp nhËn ®−îc (l ùc kh¸ng ph¶i lín h¬n bao nhi ªu khi so s¸nh víi hiÖu øng çc t¶i träng) kh«ng dùa trªn ý ki Õn cña m ét ç nh©n nµo m µ ph¶i dùa trªn ki nh nghi Öm thu l−îm vµ ®i Òu chØ nh cña m ét nhãm çc kü s− vµ vi ªn chøc gi ái nghÒ. Tr ong céng ®ång t hiÕt kÕ cÇu ®−êng «t« ë Hoa kú ch¼ng h¹n, AAS HTO lµ mét nhãm nh− vËy, v× nhãm ® ã dùa trªn ki nh nghi Öm cña Vô quèc gi a çc kü s− gi ao th«ng, çc kü s− nghiªn cøu, çc nhµ t− vÊn, vµ çc kü s− liªn quan ®Õn tiªu chuÈn t hiÕt kÕ ë ngoµi n−íc M ü. Thi Õt kÕ theo hÖ sè søc kh¸ng vµ hÖ sè t¶i träng (LRFD)

§Ó tÝnh t o n chotÝ nh kh¶ bi Õn cña c¶ hai vÕ trong bÊt ®¼ng thøc ë Ph−¬ng tr×nh( 1), vÕ søc k h¸ng ®−îc nh©n víi hÖ sè søc kh¸ng dùa theo thèng kª φ t h−êng c ã gi ¸ trÞ nhá h¬n 1, vµ vÕ t¶i träng th× n h©n víi hÖ sè tai träng dùa theo thèng k ª γ t h−êng cã gi ¸ trÞ lín h ¬n 1. V× hiÖu øng t¶i träng ë m ét tr¹ng th i gi íi h¹n riªng bao g åm sù tæ hîp cña çc lo¹i t¶i träng kh¸c nhau ( Qi ) cã m øc ®é kh¸c nhau vÒ k h¶ n¨ng dù ®o¸n, nªn vÕ hi Öu øng t¶i träng ®−îc thÓ hi Ön b»ng m ét tæng cña φi Qi; çc gi ¸ t rÞ. NÕu søc kh¸ng danh ®Þ nh cho lµ Rn, chuÈn an toµn lµ φRn ≥ Hi Öu øng cña Σ γi Qi (2) V× Ph−¬ng tr×nh (2) bao gåm c¶ çc hÖ sè t¶i träng vµ hÖ sè søc kh¸ng, nªn ph−¬ng ph¸p t hiÕt kÕ ®−îc gäi lµ thiÕt kÕ t heo hÖ sè søc kh¸ng vµ hÖ sè t¶i träng ( LRFD). HÖ sè søc kh¸ng φ ®èi víi mét tr¹ng th i gi íi h¹n riªng ph¶i ®−îc tÝ nh cho nh÷ng bÊt tr¾c vÒ: • Çc ®Æc tÝnh vËt liÖu • Çc ph−¬ng tr× nh dù b¸o c−êng ®é • Nh©n c«ng • Ki Óm tra chÊt l−îng • HËu qu¶ cña ®øt g·y HÖ sè t¶i träng γ ®−îc chän cho m ét lo¹i t¶i träng riªng ph¶i xÐt nh÷ng bÊt tr¾c vÒ • §é l ín cña çc t¶i träng • S¬ ®å (vÞ trÝ) cña çc t¶i träng



M · 05. 103. 08 Trang 47 S8 05. 103 BT

• Çc t æ hîp cã thÓ cña çc t¶i träng. Khi lùa chän çc hÖ sè søc k h¸ng vµ hÖ sè t¶i träng cho cÇu, ®· p d ông lý thuyÕt x¸c suÊt ®èi víi çc sè liÖu vÒ c−êng ®é vËt liÖu, c c sè t hèng kª vÒ träng l−îng cña vËt li wuj vµ t¶i träng xe cé. Nh÷ng m Æt m ¹nh vµ yÕu cña ph−¬ng ph¸p LRFD cã t hÓ t ãm t¾t nh− sau: Nh÷ng m Æt m ¹nh cña Ph−¬ng ph¸p LRFD: TÝ nh ®Õn tÝnh chÊt kh¶ biÕn cña c¶ t¶i träng vµ søc kh¸ng §¹t ®−îc m øc ®é kh¸ ®ång nhÊt vÒ an toµn ®èi víi çc tr¹ng t h i gi íi h¹n kh¸c n hau cña çc l o¹i cÇu m µ kh«ng cÇn ®−a vµo ph©n tÝch x¸c suÊt hoÆc t hèng kª phøc t¹p. Cung cÊp m ét ph−¬ng ph¸p thiÕt kÕ hîp lý vµ nhÊt qu¸n. Nh÷ng m Æt yÕu cña Ph−¬ng ph¸p LRFD

Yªu cÇu t hay ®æi triÕt lý thiÕt kÕ (cña çc ph−¬ng ph¸p AAS HTO tr−íc ®©y) Yªu cÇu hi Óu bi Õt çc quan ni Öm c¬ b¶n vÒ x¸c suÊt vµ thèng kª. Yªu cÇu ph¶i c ã ®ñ çc sè l i Öu thèng kª vµ çc thuËt to¸n thiÕt kÕ x¸c suÊt ®Ó hi Öu chØ nh çc hÖ sè søc kh¸ng cho t hÝch hîp víi çc t× nh h× nh cô thÓ. Çc Tr¹ng t h i gi íi h¹n t hiÕt kÕ trong Tiªu chuÈn ThiÕt kÕ cÇu cña Vi Öt nam 22TCN- 272- 01 Bi Óu thøc thiÕt kÕ chñ yÕu trong 22TCN- 272-01 ph¶i tho¶ m ·n ®èi víi m äi tr¹ng t h i gi íi h¹n, c ¶ toµn bé vµ côc bé, cã thÓ t hÓ hiÖn nh− sau ηΣ γi Qi ≤ φRn (3) trong ®ã Qi lµ hi Öu øng lùc, Rn lµ søc kh¸ng danh ®Þnh, γi lµ hÖ sè t¶i träng dùa trªn t hèng kª p dông cho çc hi Öu øng lùc, φ lµ hÖ sè søc kh¸ng dùa trªn thèng kª p dông cho søc kh¸ng danh ®Þ nh, vµ η lµ sè hi Öu chØ nh t¶i träng (hÖ sè hi Öu chØ nh). §èi víi m äi tr¹ng t h i gi íi h¹n phi c−êng ®é, φ = 1, 0. HÖ sè hi Öu chØ nh t¶i träng l µ m ét hÖ sè ® −îc ®−a vµo ®Ó tÝnh ®Õn t Ý nh dÎo, tÝnh d−, vµ tÇm quan träng trong khai th¸c cña m ét c©y cÇu. Nã ®−îc tÝnh t heo bi Óu t høc η = η D η Rη I ≥ 0, 95 trong ®ã η D - hÖ sè dÎo, ηR - hÖ sè d−, v µ η I

- hÖ sè t Çm quan träng trong khai t h¸c. Hai hÖ sè ®Çu nãi ®Õn c−êng ®é c ña cÇu vµ hÖ sè thø ba nãi vÒ hÖ qu¶ cña cÇu khi kh«ng sö dông ® −îc n÷a. §èi víi m äi tr¹ng t h i gi íi h¹n phi øng suÊt η D = ηR = 1,0. HÖ sè dÎo η D : TÝ nh dÎo lµ q uan träng ®èi víi an toµn c ña cÇu. NÕu c ã tÝnh dÎo, çc phÇn qu¸ t¶i cña kÕt cÊu cã thÓ ph©n bè l¹i t¶i träng cña çc phÇn kh¸c cã c −êng ®é dù p hßng. Sù ph©n bè l¹i nµy phô t huéc vµo tÝnh n¨ng c ña cÊu ki Ön q u¸ t¶i vµ sù l i ªn kÕt cña nã ®Ó ph t triÓn çc bi Õn d¹ng kh«ng ®µn håi m µ kh«ng lµm ®øt g·y. NÕu m ét cÊu ki Ön cÇu ®−îc thiÕt kÕ m µ çc bi Õn d¹ng dÎo cã thÓ xuÊt hi Ön, th× sÏ ph¶i ®Ò phßng cÊu ki Ön sÏ bÞ qu¸ t¶i. NÕu ®ã lµ bª t«ng cèt thÐp t h× vÕt nøt sÏ t ¨ng lªn vµ cÊu ki Ön sÏ t hÓ hi Ön lµ nã ®ang bÞ qu søc chÞ u. NÕu ®ã lµ kÕt cÊu thÐp, th× çc vÈy t hÐp sÏ cho t hÊy ®é o»n vµ çc ®é vâng sÏ t¨ng lªn.



M · 05. 103. 08 Trang 48 S8 05. 103 BT

TÝ nh gi ßn cÇn ph¶i tr¸nh, v× nã g©y m Êt k h¶ n¨ng chÞu t¶i ®ét ngét k hi gi íi h¹n ®µn håi bÞ v−ît qu . Çc cÊu ki Ön vµ çc liªn kÕt b»ng bª t«ng cèt thÐp cã thÓ lµm cho dÎo b»ng çch h¹n chÕ cèt t hÐp uèn vµ cung cÊp m ãc cèt thÐp vµ cèt ®ai. Ti Õt di Ön thÐp cã thÓ thiÕt kÕ ®Ó tr¸nh m Êt æn ®Þ nh, n h−ng cã t hÓ cho tÝ nh n¨ng dÎo. Nh÷ng ®i Òu kho¶n t−¬ng tù còng ®−îc c hØ ra trong c ¸c tiªu chuÈn ®èi víi çc vËt liÖu kh¸c. Trªn thùc tÕ nÕu çc ®i Òu kho¶n cña Ti ªu chuÈn ®−îc tu©n theo trong thiÕt kÕ, th× ki nh nghi Öm ®· cho thÊy r»ng c ¸c cÊu ki Ön sÏ cã ®é dÎo thÝch hîp. Çc gi ¸ trÞ cÇn dïng cho tr¹ng t h i gi íi h¹n c −êng ®é víi hÖ sè dÎo lµ: ηD = 1, 05 ®èi víi çc cÊu ki Ön vµ m èi liªn kÕt dÎo ηD = 0, 95 ®èi víi çc cÊu kiÖn vµ m èi liªn kÕt dÎo HÖ sè d− η R TÝ nh d− cã t c ®éng ®¸ng kÓ ®èi víi gi íi h¹n an toµn cña m ét kÕt cÊu cÇu. M ét kÕt cÊu si ªu tÜnh lµ d−. Cã n ghÜ a lµ nã cã c−êng ®é lín h¬n cÇn thiÕt ®Ó duy tr× tr¹ng t h i c©n b»ng. Ch¼ng h¹n, dÇm cÇu ba nhÞ p liªn tôc trong ®Êt sÐt cò sÏ ®−îc ph©n lo¹i si ªu tÜnh cÊp hai. BÊt cø tæ hîp nµo gi ÷a hai gèi t ùa hoÆc hai m «m en, hoÆc mét gèi tùa vµ m ét m «m en cã thÓ bÞ háng m µ kh«ng bÞ sôp ®æ ngay, bëi çc t¶i träng t¸c dông cã thÓ t×m thÊy çc ®−êng truyÒn xuèng ®Êt. Quan ®i Óm vÒ ®a ®−êng truyÒn t ¶i còng lµ d−. Çc ®−êng truyÒn t¶i ®¬n hoÆc çc ki Óu cÇu kh«ng d− kh«ng ®−îc khuyÕn khÝch sö dông. CÇu B¹c qua s«ng Ohi o gi÷a Pt. Pl easnt, W V, vµ Gal lipolis. OH lµ m ét kÕt cÊu m ét ®−êng truyÒn t¶i. CÇu ® −îc x©y nm 1920 nh− m ét cÇu treo víi hai xÝ ch chÝ nh t¹o thµnh bëi çc thanh cã lç, rÊt gi èng víi xÝ ch xe ®¹p, c¨ng gi ÷a hai t h¸p. Tuy nhiªn, ®Ó lµm cho kÕt cÊu dÔ p h©n tÝch h¬n, liªn kÕt chèt ®−îc cÊu t¹o ë ch©n çc th¸p. Khi m ét trong çc thanh thÐp cã lç bÞ háng vµo t h ng12 n¨m 1967, ®· kh«ng cã ®−êng truyÒn t¶i kh¸c, çc t h¸p lµ kh«ng d− vµ sù sôp ®æ hoµn t oµn ®· x¶y ra bÊt ngê, m Êt 46 nh©n m ¹ng. Nm 1950 mét ki Óu cÇu dÇm phæ bi Õn lµ ki Óu cã dÇm hÉng, dÇm treo, hÖ dÇm hÉng. Çc kÕt c ©ó nµy lµ hÖ tÜnh ®Þ nh vµ chi tiÕt nguy hiÓm lµ sù liªn kÕt hoÆc treo, nã ®ì nhÞ p treo qua çc nhÞ p hÉng. Li ªn kÕt lµ liªn kÕt ®−êng truyÒn t¶i ®¬n vµ nÕu nã háng th× dÇm treo s Ï r¬i xuèng ®Êt hoÆc n−íc ë d−íi. Sù sôp ®æ nµy ®· x¶y ra víi cÇu qua s«ng M ianus ë bang Connecticut vµo t h¸ng 6 -1983, lµm chÕt 3 ng−êi. §é d− t rong h Ö thèng cÇu sÏ t¨ng gi íi h¹n an toµn v µ ®i Òu nµy ®−îc ph¶n nh trong çc hÖ sè d− cña tr¹ng t h i gi íi h¹n c−êng ®é nh− sau η R = 1, 05 ®èi víi çc cÊu kiÖn kh«ng cã ®é d− η R = 0, 95 ®èi víi çc cÊu kiÖn cã ®é d− HÖ sè tÇm quan träng trong khai th¸c η I

Çc cÇu cã thÓ ®−îc xem nh− cã tÇm quan träng trong khai th¸c

nÕu chóng ë trªn ®−êng ng¾n nhÊt gi ÷a çc khu vùc d©n c− vµ m ét bÖnh vi Ön hoÆc tr−êng häc, hoÆc cã lèi vµo cho xe c¶nh s t, xe cøu h o¶ vµ cÊp cøu ®Õn nhµ c− d©n, n¬i ki nh doanh, vµ çc nhµ m y c«ng nghi Öp. CÇu còng xem lµ thiÕt yÕu nÕu nã tr¸nh c ho ng−êi ta ph¶i ®i vßng vÌo vµ tiÕt kiÖm thêi gi an, x¨ng dÇu ®Ó ®i lµm vµ vÒ nhµ. Trªn thùc tÕ khã t×m ®−îc m ét vÞ trÝ t ¹i ®ã cÇu kh«ng cã tÇm quan träng trong khai th¸c, v× m ét c©y cÇu tr−íc hÕt ph¶i ®−îc luËn chøng lµ ph¶i ®−îc x©y t¹i m ét vÞ trÝ nh»m m ét sè yªu c Çu x· héi hoÆc an toµn. M ét thÝ dô vÒ m ét c i cÇu kh«ng quan träng cã thÓ lµ nã ®−îc x©y dùng trªn m ét con ®−êng cÊp hai dÉn tíi m ét k hu vui ch¬i gi ¶i trÝ xa x«i, kh«ng m ë c öa quanh nm . Nh−ng råi nÕu m ét ng−êi ®i c¾m tr¹i hoÆc ng−êi du lÞch ba-l« bÞ th−¬ng hoÆc èm ®au, t h× cã lÏ ng−êi ta ph¶i xem bÊt cø m ét c i cÇu nµo gi÷a ng−êi cÇn c Êp cøu ®ã víi n¬i cã tr×nh ®é v¨n m inh cao h¬n lµ cã tÇm quan träng trong khai t h¸c. Tr−êng hîp cã sù cè ®éng ® Êt, th× ®i Òu quan träng lµ m äi con ®−êng sèng, nh− c Çu cèng, ®Óu ph¶i m ë th«ng. Do ®ã, nh÷ng yªu cÇu sau ®©y p dông cho tr¹ng th i gi íi h¹n ®Æc bi Öt còng nh− cho tr¹ng th i gi íi h¹n c−êng ®é:



M · 05. 103. 08 Trang 49 S8 05. 103 BT

ηI ≥ 1, 05 ®èi víi cÇu cã t Çm quan träng trong khai th¸c η I ≥ 0, 95 ®èi víi cÇu kh«ng quan träng §èi víi m äi tr¹ng t h i gi íi h¹n kh¸c ηI = 1 Çc t¶i träng th−êng xuyªn vµ t¶i träng nhÊt t hêi ph¶i ®−îc xem xÐt trong t hiÕt kÕ cÇu lµ: T¶i träng th−êng xuyªn

DD T¶i träng kÐo xuèng DC T¶i träng b¶n th©n cña çc bé phËn kÕt cÊu vµ thiÕt bÞ phô phi kÕt cÊu DW T¶i träng b¶n th©n cña líp phñ mÆt vµ çc tiÖn Ých c«ng céng EH T¶i träng ¸p lùc ®Êt n»m ngang ES T¶i träng ®Êt chÊt thªm EV ¸p lùc th¼ng ®øng do tù träng ®Êt ®¾p. T¶i träng nhÊt thêi BR Lùc h·m xe CE Lùc ly t©m CR Tõ biÕn CT Lùc va xe CV Lùc va tÇu EQ §éng ®Êt FR Ma s¸t IM Lùc xung kÝch (lùc ®éng ) cña xe LL Ho¹t t¶i xe LS Ho¹t t¶i chÊt thªm PL T¶i träng ng−êi ®i SE Lón SH Co ngãt TG Gradien nhiÖt TU NhiÖt ®é ®Òu WA T¶i träng n−íc vµ ¸p lùc dßng ch¶y WL Giã trªn ho¹t t¶i W S T¶i träng giã lªn c«ng tr×nh M « t¶ tãm t¾t çc tr¹ng t h¸i gi íi h¹n D−íi ®©y m « t¶ tãm t¾t çc t r¹ng t h i giíi h¹n. TÊt c¶ c ¸c tr¹ng th¸i gi íi h¹n nµy ®Òu ph¶i tho¶ m ·n trong thiÕt kÕ cÇu. Tr¹ng th i giíi h¹n sö dông

Tr ¹ng t h i giíi h¹n sö dông lµ nãi ®Õn nh÷ng h¹n chÕ ® èi víi çc øng suÊt, ®é vâng, bÒ réng v Õt nøt cña çc cÊu ki Ön cÇu xuÊt hiÖn trong nh÷ng ®i Òu ki Ön sö dông b× nh t h−êng.



M · 05. 103. 08 Trang 50 S8 05. 103 BT

Tr¹ng th i giíi h¹n m ái vµ ®øt g·y

§øt g·y do m ái xuÊt hi Ön ë çc m øc ®é øng suÊt thÊp h¬n c−êng ®é ®o trong c ¸c thö nghiÖm m ét trôc. Khi çc xe t¶i ®i qua g©y ra m ét sè çc bi ªn ®é øng suÊt t−¬ng ®èi c ao, th× sÏ x¶y ra ph¸ ho¹i tÝch luü. Khi sù ph¸ h¹i tÝch luü ®ñ l ín, vÕt nøt trong vËt liÖu sÏ b¾t ®Çu tõ m ét ®i Óm cã tËp trung øng s uÊt. VÕt nøt sÏ lín lªn c ïng víi chu k ú øng suÊt lÆp l¹i, nÕu kh«ng bÞ theo giâi vµ ng¨n chÆn tiÕn triÓn, cho tíi khi ®øt g·y cÊu kiÖn. NÕu sù ®øt g·y m ét cÊu ki Ön g©y nªn sôp ®æ cÇu, c Êu ki Ön ®ã ®−îc gäi lµ “cã nguy c¬ ®øt g·y”. D© y xÝ ch cã m ¾t t r ong cÇu B¹c vµ thanh liªn kÕt treo trong cÇu qua s«ng M ianus ®Òu lµ çc c©ó ki Ön cã nguy c¬ ®øt g·y. Tr¹ng th i giíi h¹n c−êng ®é

Tr ¹ng t h i giíi h¹n c−êng ®é lµ nãi ®Õn vi Öc cung cÊp ®ñ c−êng ®é hoÆc søc kh¸ng ®Ó tho¶ m ·n bÊt ®¼ng thøc cña Ph−¬ng tr×nh (3) cho çc tæ hîp t¶i träng ®¸ng kÓ ®−îc thèng kª m µ mét c©y cÇu cã t hÓ sÏ ph¶i chÞ u trong tuæi thä thiÕt kÕ cña nã. Çc t r¹ng t h i giíi h¹n c−êng ®é bao gåm c¶ vi Öc ®¸nh gi¸ søc kh¸ng chèng uèn, c¾t, xo¾n vµ t¶i träng däc trôc. Tr¹ng th i giíi h¹n ®Æc biÖt

Tr ¹ng th i giíi h¹n ®Æc biÖt lµ nãi ®Õn sù tån t¹i vÒ m Æt kÕt cÊu cña m ét c©y cÇu trong m ét trËn ®éng ®Êt hoÆc lôt lín, hoÆc khi va ®Ëp do tµu thuyÒn, xe cé hoÆc t¶ng b¨ng. X c suÊt cña çc sù cè nµy x¶y ra ®ång thêi lµ cùc kú thÊp, do ®ã, chóng ®−îc quy ®Þ nh ®Ó p dông riªng bi Öt. Kho¶ng çch t i hiÖn cña çc sù cè ®Æc bi Öt c ã thÓ lín h¬n nhi Òu so víi tuæi thä thiÕt kÕ cña cÇu. Víi nh÷ng ®iÒu ki Ön ®Æc biÖt nµy, kÕt cÊu tr«ng ®îi l µ chÞ u ®−îc bi Õn d¹ng dÎo ®¸ng kÓ, khi ®ã çc hi Öu øng lùc bÞ kho¸ l¹i do çc hi Öu øng t¶i kh¸c nh− t õ biÕn, co ngãt vµ nhi Öt ®é ®Òu ®−îc gi ¶m bít. Hä C PH ÇN BT. 05. 103


Ti Õt 9: Ti ªu ch uÈn mí i cña vi Öt nam vÒ th iÕt k Õ cÇu ( b)

ChuÈn t¶i träng thiÕt kÕ

M ë ®Çu

PhÇn tr−íc ®· c ã nhËn ®Þ nh l µ çc quy tr×nh dïng lµm tµi liÖu h−íng dÉn thuËn tiÖn cho çc tiªu c huÈn ®· ®−îc thiÕt lËp vµ m « t¶ nh÷ng thùc hµnh kü thuËt thi Õt kÕ vµ thi c «ng ®· ®−îc c«ng nhËn ®Ó t¹o nªn nh÷ng kÕt cÊu c«ng tr×nh an t oµn vµ t hÝch hîp nh− cÇu hoÆc hÇm . Tr ong bµi nµy, chóng ta dõng l¹i xem xÐt çc yªu cÇu t¶i träng thi Õt kÕ cÇu ®−îc tr× nh bµy t r ong Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu cña Vi Öt nam ban hµnh gÇn ®©y 22 TCN- 272-01, dùa theo Tiªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu cña M ü AAS HTO LRFD. D−íi ®©y lµ tãm t¾t nh÷ng y ª u cÇu vÒ t¶i träng thiÕt k Õ cÇu trong 2 2 TCN- 272-01, nªu bËt nh÷ng kh¸c bi Öt víi Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu cña M ü AAS HTO LRFD ®Ó cho phï hîp víi çc ®iÒu ki Ön cña Vi Öt nam .



M · 05. 103. 08 Trang 51 S8 05. 103 BT

C c ®Æc ®i Óm vÒ thi Õt kÕ tæng thÓ Tuæi thä thi Õt kÕ

Tuæi thä thiÕt k Õ ®−îc p dông cho çc c«ng tr× nh lµ 100 nm . Sù l ùa chän tu«Ø thä thiÕt kÕ ®· dùa trªn c¬ së nguån gèc t hèng kª çc t¶i träng tøc t hêi vµ çc ®iÒu kho¶n vÒ ®é bÒn l©u. K hæ gi íi h¹n th«ng t huyÒn

§èi víi ®−êng thuû néi ®Þa, çc khæ giíi h¹n th«ng thuyÒn theo TCVN 5664-1992 ®· ®−îc ®−a vµo. Khæ gi íi h¹n t h«ng t huyÒn ®−îc x¸c ®Þ nh t õ m øc n−íc cao 20 nm vµ biÕn t hiªn t õ: • 10 – 80m theo chi Òu n»m ngang • 2, 5 – 10m theo chi Òu t h¼ng ®øng t uú t huéc vµo cÊp ®−êng t huû. K hæ gi íi h¹n ®−êng s¾t

§èi víi çc cÇu v−ît qua bªn trªn ®−êng s¾t, ®−a vµo p dông khæ gi íi h¹n víi tÜ nh kh«ng t heo chi Òu th¼ng ®øng lµ 5300 m m cho ®−êng s¾t khæ 1000 m m vµ 6550m m cho khæ ®−êng 1435 m m . Thi Õt kÕ thñy v¨n vµ thñy l ùc

Néi dung thiÕt kÕ thuû v¨n vµ thuû lùc cña AAS HTO ®· ®−îc c¶i biªn cho phï hîp víi ®i Òu kiÖn thùc tÕ Vi Öt nam . C c l o¹i lò t hiÕt kÕ ®−îc ®Þ nh nghÜ a nh− sau : • Lò thiÕt kÕ cho khÈu ®é cÇu (desi gn fl ood for wat er way openi ng) lµ dßng lò thiÕt kÕ chu kú 100 nm ,

®−îc dïng ®Ó x¸c ®Þ nh khÈu ®é cÇu. Dù ki Õn r»ng c Ç u vÉn gi ÷ n guyªn ®−îc kh¶ n¨ng khai t h¸c (kh«ng x¶y ra m øc n−íc d©ng kh«ng chÊp nhËn ®−îc, v. v… ).. Çc d ßng lò cã chu kú ng¾n h¬n (50 nm hay 25 nm ) ®−îc phÐp p dông cho çc khÈu ® é cÇu Ýt quan träng h¬n (trªn çc tuyÕn ®−êng cÊp II hoÆc cÊp t hÊp h¬n) v× khi ®ã viÖc xÐt chu kú l ò 100 nm lµ kh«ng ki nh tÕ.

• Lò thiÕt kÕ ®Ó tÝnh xãi cÇu ( desi gn fl ood for bri dge scour) còng lµ l ò chu kú 100 nm , ®−îc dïng ®Ó

thiÕt kÕ cho m äi tr−êng hîp t¶i träng trõ tr−êng hîp tr¹ng t h i gi íi h¹n ®Æc bi Öt. Çc t¶i träng thuû l ùc do dßng lò nµy g©y ra ®−îc xÐt ®ång thêi víi çc t¶i träng kh¸c vµ víi hÖ sè t¶i träng b»ng 1, 0. Khi ph©n tÝch kÕt cÊu cÇu ph¶i gi ¶ t hiÕt r»ng t×nh tr¹ng xãi t−¬ng øng víi dßng l ò nµy sÏ x¶y ra.

• Lò ki Óm tra xãi cÇu (check fl ood for bridge scour) lµ l ò chu kú 500 nm , ®−îc dïng ®Ó ki Óm t r a æn

®Þ nh cña m ãng trô cÇu ë tr¹ng t h i gi íi h¹n ®Æc bi Öt. Cho t¸c dông c ¸c t¶i träng t huû l ùc do dßng lò nµy g©y ra khi kh«ng cã çc t¶i träng kh¸c, ngoµi t¶i träng tÜnh vµ 50 % ho¹t t¶i, víi hÖ sè t¶i t r äng b»ng 1, 0. Khi p h©n tÝch kÕt c Êu cÇu ë tr¹ng th i gi íi h¹n ®Æc bi Öt ph¶i xÐt ®Õn gi¶ thiÕt sÏ x¶y r a xãi kÕt hîp víi dßng lò nµy. Tuy nhi ªn, cÇn l −u ý r»ng khi ki Óm tra kÕt cÊu ®èi víi çc tr−êng hîp t¶i träng ®Æc bi Öt kh¸c (®éng ®Êt, va xe trªn cÇu, va x« tÇu thuyÒn d−íi cÇu) th× çc t¶i träng thuû l ùc ®ång t hêi vµ chi Òu s©u xãi sÏ ®−îc tÝ nh to¸n øng víi l−u l−¬ng l ò trung b× nh hµng nm .

Vi Öc chän chu kú 100 nm t i xuÊt hi Ön cho dßng lò thi Õt kÕ lµ phï h îp víi thùc tÕ nhi Òu nm qua ë Vi Öt nam nh−ng viÖc dïng lò chu kú 500 n¨m ®Ó ki Óm tra æn ®Þ nh cÇu s au khi bÞ xãi t h× cÇn ®−îc b× nh luËn thªm . Nhi Òu ki nh nghi Öm qu¶n lý cÇu kh¾p thÕ gi íi cho thÊy r»ng c ¸c sù cè ph¸ huû cÇu do x ãi x¶y ra



M · 05. 103. 08 Trang 52 S8 05. 103 BT

nhi Òu h¬n çc sù ph¸ huû do bÊt cø nguyªn nh©n nµo k h¸c. §i Òu kh«ng m ay lµ: çc chi Òu s©u x ãi vµ tr¾c däc lßng s«ng, ®Æc bi Öt ë khu vùc l©n cËn çc trô cÇu th−êng lµ rÊt khã cã thÓ tÝnh to¸n dù b¸o chÝ nh x¸c ®−îc. Do ®ã ph¶i thËn träng ki Óm tra æn ®Þ nh cña cÇu d−íi çc ®iÒu ki Ön xãi xÊu nhÊt, coi nh− m ét néi dung xÐt tr¹ng t h i gi íi h¹n ®Æc bi Öt. Trong tr¹ng t h i gi íi h¹n nµy, çc t¶i träng kh¸c vÉn cho t¸c dông lªn cÇu b× nh th−êngvµ kÕt cÊu chØ cÇn ®−îc ki Óm t o n chèng lËt ®æ. §i Òu ®¸ng l−u ý lµ hi Ön nay ë Vi Öt nam kh«ng cã ®ñ çc ghi chÐp quan s t ® Ó phôc vô cho vi Öc tÝnh to¸n chÝ nh x¸c vÒ lò chu kú 500 nm - trong tr−êng hîp nµy, m ét −íc l−îng trªn c¬ së çc sè liÖu t hùc cã sÏ ®−îc coi lµ chÊp nhËn ®−îc. C c tæ hîp t¶i träng

Ti ªu chuÈn AAS HTO LRFD quy ®Þ nh xÐt 11 t æ hîp t¶i träng, gåm : Tr¹ng t h i giíi h¹n c−êng ®é: 5 t æ hîp t¶i träng Tr¹ng t h i giíi h¹n ®Æc bi Öt: 2 t æ hîp t¶i träng Tr¹ng t h i giíi h¹n khai t h c: 3 t æ hîp t¶i träng Tr¹ng t h i giíi h¹n m ái: 1 t æ hîp t¶i träng Çc tæ hîp t¶i träng nµy trong 22 TCN- 272-01 ®· ®−îc ®¬n gi ¶n h o¸ ®Ó ph¶n nh çc ®i Òu ki Ön Vi Öt nam . Hai tæ hîp t¶i t r äng vÒ C−êng ®é (sè II vµ I V) ®· ®−îc l −îc bá vµ thay thÕ b»ng çc ghi chó . Çc t æ hîp l−îc bá nµy th−êng liªn quan ®Õn vi Öc ki Óm tra cÇu d−íi çc t¶i träng vµ hi Öu øng gi ã bÊt th−êng thÝch øng víi çc cÇu nhÞ p dµi, - c¶ hai t æ hîp ®ã ®Òu kh«ng ph¶i lµ t×nh h× nh t h−êng gÆp ë Vi Öt nam . Hai tæ hîp t¶i t r äng ®Æc bi Öt ®· ®ùoc ghÐp thµnh m ét tæ hîp t¶i träng, víi hÖ sè t¶i träng cña ho¹t t¶i ®èi víi tæ hîp t¶i t r äng ®éng ®Êt, ®· ®−îc lÊy cè ®Þ nh lµ 0,5. PhÐp tÝnh ki Óm tra sÏ ®−îc thùc hi Ön ® èi víi çc lùc EQ, CT vµ CV ( ®éng ®Êt, va xe, va tÇu t huyÒn ) riªng rÏ t õng tr−êng hîp. Ba tæ hîp t¶i träng khai t h c sè I, II vµ III cña nguyªn b¶n AAS HTO ®· ®−îc ghÐp chung l¹i t hµnh 1 tæ hîp vµ t hªm çc ghi chó ë B¶ng 3. 4. 1-1. KÕt qu¶ cña çc thay ®æi nh»m ®¬n gi ¶n ho¸ lµtæng sè tæ hîp t¶i träng m µ ng−êi thiÕt kÕ ph¶i xÐt gi ¶m xuèng cßn 6 tæ hîp , nh− ®−îc nªu d−íi ®©y trong B¶ng 1 B¶ng 1 : C c t æ hîp t¶i träng

Tæ hîp t¶i träng M ôc ®Ých cña Tæ hîp t¶i träng C c hÖ sè t¶i träng chñ yÕu

C−êng ®é - I XÐt xe b× nh th−êng trªn cÇu kh«ng cã giã Ho¹t t¶i γL = 1,75 C−êng ®é - II CÇu chÞ u gi ã tèc ®é qu 25 m /s T¶i träng gi ã γL = 1,40 C−êng ®é - III XÐt xe b× nh th−êng trªn cÇu cã gi ã tèc ®é

25m /s Ho¹t t¶i γL = 1,35 T¶i träng gi ã γL = 0,40

§Æc bi Öt Ki Óm tra vÒ ®éng ®Êt, va xe, va x« tÇu thuyÒn vµ dßng n−íc

Ho¹t t¶i γL = 0,50 t¶i träng ®Æc bi Öt γL = 1,. 00

Khai t h¸c Ki Óm tra tÝnh k hai t h c, nghÜ a lµ ®é vâng vµ bÒ réng vÕt nøt bª t «ng, æn ®Þnh ta l uy v. .v… .

Ho¹t t¶i γL = 1, 00 T¶i träng gi ã γL = 0,30

M ái Ki Óm tra m ái ®èi víi m Æt c¾t thÐp ®Æc bi Öt d−íi t¸c ®éng cña t¶i träng xe cé lÆp l¹i

Ho¹t t¶i γL = 0, 75

T¶i träng thiÕt kÕ



M · 05. 103. 08 Trang 53 S8 05. 103 BT

T¶i träng th−êng xuyªn

Bao gåm : T¶i träng b¶n th©n cña çc bé phËn kÕt cÊu vµ t hiÕt bÞ phô phi kÕt cÊu T¶i träng b¶n th©n cña l íp phñ m Æt vµ çc tiÖn Ých c«ng céng Tù träng ®Êt ®¾p

p l ùc ®Êt n»m ngang T¶i träng ®Êt chÊt t hªm T¶i träng kÐo xuèng H o¹t t¶i

C c l µn xe thi Õt kÕ

BÒ réng lµn xe thiÕt kÕ ®Ó tÝnh t o n chÊt t ¶i nhi Òu lµn x e trªn cÇu ®−îc Ên ®Þ nh l µ 3500m m , ®Ó phï hîp víi “Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ®−êng”. §i Òu ®ã cã nghÜ a lµ bÒ réng ®−êng xe ch¹y th−êng dïng 10500m m sÏ chÞ u t¶i cña 3 lµn xe, ph¶n ¸nh t× nh h× nh thùc tÕ. C c hÖ sè l µn

Çc lµn xe kÒ n hau trªn mét cÇu th−êng k h«ng ®ång thêi bÞ chÊt t¶i träng nÆng. §Ó xÐt ®i Òu nµy, ®· quy ®Þ nh çc hÖ sè lµn nh− ghi trong B¶ng 2

Sè çc lµn xe chÊt t¶i Çc hÖ sè trïng phôc “m ” 1 1, 20 2 1, 00 3 0, 85 > 3 0, 65

B¶ng 2: C c hÖ sè lµn

Çc hÖ sè lµn kh«ng ¸p dông cho tr¹ng th i gi íi h¹n m ái. T¶i träng xe cé

Ho¹t t¶i xe cé thiÕt kÕ quy ®Þ nh lµ m ét tæ hîp bao gåm : • Xe t¶i thiÕt kÕ • Xe hai trôc t hiÕt kÕ • T¶i träng lµn thiÕt kÕ Çc hi Öu øng t ¶i cña xe t¶i thiÕt kÕ vµ xe hai trôc thiÕt kÕ ph¶i ®−îc chång víi çc hi Öu øng t¶i cña t¶i träng lµn t hiÕt kÕ nh− t hÓ hiÖn trong H× nh 3. Çc kÕt cÊu phÇn trªn víi çc khÈu ®é rÊt ng¾n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng khÈu ®é ng¾n h¬n 12m , th× t h−êng ®−îc ki Óm tra b»ng tæ hîp xe hai trôc.



M · 05. 103. 08 Trang 54 S8 05. 103 BT

35 kN 145 kN 145 kN4300 mm 4300 mm tíi 900mm

600 mm Nãi chung300mm Mót thõa cña mÆt cÇu

Lµn thiÕt kÕ 3600 mm H ×nh 2: Xe t¶i thiÕt kÕ

H× nh 2 thÓ hiÖn xe t¶i thiÕt k Õ. Kho¶ng çch trôc thay ®æi gi ÷a çc t¶i träng 145 kN ®−îc ®iÒu chØ nh ®Ó t¹o ®i Òu ki Ön tíi h¹n cho thiÕt kÕ m çi vÞ trÝ cña kÕt cÊu. Theo h−íng ngang xe t¶i thi Õt kÕ réng 3m vµ cã thÓ ®Æt vµo vÞ t rÝ bÊt kú trong lµn xe tiªu c huÈn réng 3, 5m . Tuy nhiªn t¶i träng b¸nh xe kh«ng ®−îc ®Æt ë vÞ trÝ gÇn h¬n 0, 6m kÓ tõ tim lµn, hoÆc 0.3m kÓ tõ m Æt cña bã vØa, thanh bari e hoÆc lan can. Xe hai trôc thi Õt kÕ gåm cã hai trôc 110 kN çch nhau 1, 2 m kÓ t õ t©m nh− thÓ hi Ön ë H× nh 3( b). T¶i träng lµn xe thi Õt kÕ AASHTO b»ng 9, 3 N/m m vµ ngang víi m ét ®oµn xe t¶i nh− t hÓ hi Ön trong H× nh 3 (a),(b) vµ (c). T−¬ng tù t¶i träng xe t¶i, t¶i träng lµn xe tr¶i ra trªn m ét di Ön tÝch v íi chi Òu réng 3m trªn lµn tiªu chuÈn 3, 5m . T¶i träng lµn xe kh«ng bÞ gi ¸n ®o¹n, trõ khi t¹o thµnh hi Öu ø ng lùc cùc trÞ nh− trong t¶i träng “vÖt” cña çc nhÞp xen kÏ nhau. ChØ cã çc trôc t ham gia t¹o ra cùc trÞ m íi ®−îc tÝ nh. Khi ki Óm tra ph¶n lùc cùc trÞ t¹i m ét trô p hÝ a trong hoÆc m «m en ©m gi ÷a cac ®iÓm chèng uèn ë kÕt cÊu phÇn trªn, th× p h¶i ®Æt hai xe t¶i thiÕt kÕ v íi kho¶ng çch 4, 3m gi ÷a çc trôc 145kN trªn cÇu víi kho¶ng çch tèi thiÓu 1 5m kÓ tõ trôc sau cña xe t ¶i thø nhÊt ®Õn trôc tr−íc cña xe t¶i thø hai nh− t hÓ hi Ön trong H× nh 3 (c). ChØ sö dông 90% t¶i träng xe t¶i vµ t¶i träng lµn xe. Khi xÐt çc hÖ sè t¶i träng, çc hÖ sè xung kÝ ch (çc t ¶i träng ®éng cho phÐp) vµ çc hÖ sè lµn, t h× hi Öu øng cña ho¹t t¶i xe (dùa theo AAS HTO LRFD t ¶i träng HL- 93) lín h¬n ë tr¹ng t h i gi íi h¹n c −êng ®é so víi t¶i träng XB80 cò cña Vi Öt nam . T¶i träng XB80 do ®ã ®· bÞ lo¹i khái tiªu chuÈn m íi 22TCN- 272-01. M Æt kh¸c, t¶i t r äng HL- 93 l µ qu¸ lín ®èi víi çc cÇu nhá trªn nh÷ng ®−êng hÑp, ®−êng n«ng t h«n ë Vi Öt nam ( ®−êng cÊp I V vµ cÊp t hÊp h¬n), v× lo¹i xe t¶i lín k h«ng thÓ hoÆc rÊt khã ®i l¹i ®−îc trªn ®−êng ®ã. Do ®ã, Ti ªu chuÈn m íi ®· ®−a ra vµi ph−¬ng ¸n t uú chän ®Ó Chñ ®Çu t− sÏ quyÕt ®Þ nh l o¹i t¶i träng trôc xe t¶i hay xe h ai trôc cì nhÑ h¬n - hoÆc l µ b»ng 50% h oÆc lµ b»ng 6 5% cña trÞ sè c¬ b¶n. Çc t¶i träng ®· gi¶m nµy lµ t−¬ng ®−¬ng víi tr−êng hîp xÕp t¶i xe H10 vµ H13 hiÖn cã cña Vi Öt nam .



M · 05. 103. 08 Trang 55 S8 05. 103 BT

H ×nh 3: C c ho¹t t¶i thi Õt kÕ T¸c ®éng xung kÝ ch cho phÐp

Tr ong Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO LRFD th× t¸c ®éng xung kÝ ch cña xe (hÖ sè xung kÝch cã nghÜ a lµ t¨ng çc lùc trôc v−ît tù t r äng khi xe t¨ng tèc) ®−îc t¨ng ®Õn 33% . Tr ong Ti ªu chuÈn 22TCN- 272- 01 cña Vi Öt nam quy ®Þ nh trÞ sè 25% . H o¹t t¶i ®oµn tÇu ho¶

V× ®©y lµ Ti ªu chuÈn cÇu ®−êng «-t «, nªn çc quy ®Þ nh vÒ ho¹t t¶i ®oµn tÇu ho¶ tr−íc ®©y ®· ®−a vµo Ti ªu chuÈn ngµnh 22 TCN 18-1979 nay bÞ l−îc bá. H o¹t t¶i ng−êi ®i bé

§é lín cña t¶i träng ng−êi ®i bé l µ 3 kPa cho cÇu ®−êng «t « vµ 4 kPa cho cÇu bé hµnh vµ xe ®¹p ®· gi ¶m chót Ýt so víi trÞ sè AAS HTO LRFD ®Ó thÝ ch hîp víi ®i Òu ki Ön t hùc tÕ cña Vi Öt nam . T¶i träng gi ã



M · 05. 103. 08 Trang 56 S8 05. 103 BT

Vi Öt nam cã ®i Òu ki Ön khÝ hËu vÒ gi ã rÊt thay ®æi. Vïng trong ®Êt l i Òn ®i Ón h× nh cã tèc ®é giã t−¬ng ®èi thÊp, cßn vïng ven bi Ónph¶i chÞ u b·o cã thÓ ®Æc bi Öt m ¹nh ë m iÒn B¾c Vi Öt nam . Çc t¶i träng gi ã cña Ti ªu chuÈn AAS HTO LRFD dùa trªn tèc ®é gi ã c¬ b¶n 44 m /s nªn kh«ng phï hîp ®i Òu ki Ön Vi Öt nam , ®Æc bi Öt lµ ë nh÷ng vïng cã gÝ o b·o. §èi víi Ti ªu chuÈn Vi Öt nam m íi 22 TCN- 272- 01, t èc ®é gi ã c¬ b¶n nhËn ®−îc tõ TCVN 2 737- 1995, thÓ hi Ön çc d÷ liÖu vÒ gi ã t uú theo p lùc gi ã. Chóng ®· ®−îc tÝnh chuyÓn ng−îc l¹i vÒ tèc ®é gi ã, b»ng çch dïng c«ng thøc P = 0, 0613 V2. B¶ng 4 cña TCVN 2737-1995 cho çc d÷ liÖu gi ã cña 5 vïng gi ã tõ I ®Õn V. Çc v ïng gi ã nµy ®· ®−îc chÊp nhËn trong Ti ªu chuÈn t hi Õt kÕ cÇu 22 TCN- 272-01, ngo¹i trõ vïng V lµ vïng gi ÷a biÓn réng vµ v× thÕ kh«ng liªn quan ®Õn t hiÕt kÕ vµ t hi c«ng cÇu. KÕt qu¶ lµ d¶i çc tèc ®é giã c¬ b¶n tõ 38 m /s cho Vïng gi ã I ( vïng trªn ®Êt liÒn) ®Õn 59 m /s c ho Vïng gi ã I V (vïng ven bi Ón m iÒn B¾c vµ ven bi Ón m iÒn Tr ung). Çc d÷ liÖu tõ TCVN 2 737 còng ®−îc xem xÐt ®Ó lÊy hÖ sè hi Öu chØ nh theo chi Òu cao vµ ®Þ a h× nh chÞ u gi ã. HÖ sè hi Öu chØ nh nµy ®−îc p dông vµo tèc ®é gi ã cho çc Vïng gi ã t−¬ng øng ®Ó tÝnh ra t èc ®é giã thiÕt kÕ ®èi víi cÇu. Ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n thõa nhËn trong 22 TCN- 272-01 ®Ó tÝnh t¶i träng gi ã lªn cÇu ®· tham kh¶o t õ Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cña ¤xtr©ylia “Aust Roads” nhi Òu h¬n lµ t õ AAS HTO. §Ó nhÊt qu¸n v íi Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu Vi Öt nam c ò 22 TCN 18- 1979, vÉn gi ÷ l¹i trÞ sè p lùc gi ã ngang tèi thiÓu 1, 8 kPa Thùc ra, ®i Òu nµy lµm t¨ng ® «i chót lùc gi ã tÝnh to¸n ®èi víi cÇu ë Vï ng gi ã I, cßn çc cÇu trong ba Vïng gi ã kh¸c th× nãi chung cã çc lùc tÝnh to¸n b»ng hoÆc lín h¬n trÞ sè t èi thiÓu nµy. Çc quy ®Þ nh v Ò sù m Êt æn ®Þ nh khÝ ®µn h åi ®· ®−îc nªu ra trong Ti ªu chuÈn víi lêi c¶nh b¸o vÒ çc gi íi h¹n p dông cña çc ph−¬ng ph¸p quy ®Þ nh ®èi víi çc kÕt cÊu nh¹y c¶m víi giã (víi t û lÖ chi Òu dµi trªn chi Òu réng hoÆc chi Òu cao v−ît qu 30 ë cÇu treo d©y v¨ng vµ d©y vâng dµi) Çc hi Öu øng ®éng ®Êt Quy tr× nh tÝnh t o n çc t¶i träng ®éng ®Êt ®−îc d−¹ t heo ph−¬ng p h¸p trong Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ cÇu AAS HTO LRFD víi b¶n ® å ®Þ a chÊn M ü cho çc hÖ sè gi a tèc ® −îc thay thÕ b»ng b¶n ®å gi a tèc ®Þ a chÊn t−¬ng ®−¬ng cña Vi Öt nam (H× nh 4). Quy tr× nh xÐt ®Õn nh÷ng biÕn sè sau ®©y: • CÊp quan träng cña cÇu dùa trªn nh÷ng yªu cÇu vÒ cÊp cøu vµ an t oµn • Vïng x¶y ra ®éng ®Êt dùa trªn çc hÖ sè gia tèc ®éng ®Êt ( B¶ng 3) • Çc hiÖu øng vÞ trÝ dùa t heo çc l o¹i ®Êt phæ biÕn nh− sÐt, c t hoÆc ® . B¶ng 3: C c vïng ®éng ®Êt

Vïng ®éng ®Êt CÊp M SK -64 H Ö sè gi a tèc, A

1 CÊp ≤ 6, 5 A ≤ 0, 09

2 6, 5 < CÊp ≤ 7, 5 0, 09 < A ≤ 0,19 3 7, 5< CÊp ≤ 8, 0 0, 19 < A ≤ 0,29

Quy tr×nh ®−a ra nh÷ng yªu cÇu ph©n tÝch tèi thiÓu ®Ó tÝnh to¸n lùc vµ çc hi Öu ø ng ®éng ®Êt cho nh÷ng vïng ®éng ®Êt kh¸c nhau t r ªn c¬ së vïng ®éng ®Êt v µ cÊp h¹ng q uan träng cña cÇu. Çc ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nãi ®Õn trong Ti ªu chuÈn nh− sau: • Ph−¬ng ph¸p ®µn håi t¶i träng tr¶i ®Òu



M · 05. 103. 08 Trang 57 S8 05. 103 BT

• Ph−¬ng ph¸p ®µn håi d¹ng ®¬n • Ph−¬ng ph¸p ®µn håi d¹ng phøc • Ph−¬ng ph¸p lÞch sö t hêi gian Nhi Öt ®é

Vi Öt nam cã hai vïng khÝ hËu kh¸c nhau ®−îc x¸c ®Þnh theo TCVN 4088-1985 lµ m iÒn B¾c vµ m iÒn Nam vÜ tuyÕn 160 N (®Ìo H¶i v©n), víi kho¶ng bi Õn ®æi nhi Öt ®é kh«ng k hÝ tõ 0 ®Õn + 450 C ë m iÒn B¾c vµ tõ +5 ®Õn 450 C ë m iÒn Nam , cã ®i Òu chØnh bít 50 C cho trÞ sè nhi Öt ®é thÊp nhÊt cho vïng nói phÝ a B¾c. Çc nhi Öt ®é cÇu t−¬ng øng ®É ®−îc tham kh¶o cña çc Ti ªu chuÈn Aust Roads - Australia v µ Ti ªu chuÈn Anh BS 5400 (m µ tiªu chuÈn dùa vµo) . §èi víi gradien nhi Öt, m ét s ù ph©n bè nhi Öt ®¬n gi ¶n trªn toµn chi Òu cao cña kÕt cÊu nhÞ p cÇu ®· ®−îc chÊp nhËn. §iÒu nµy dùa vµo Ti ªu chuÈn AAS HTO LRFD , m µ d¹ng ph©n bè nhi Öt ®é dùa trªn quy ®Þ nh cña Ti ªu chuÈn Aust Roads, m µ Ti ªu chuÈn nµy l¹i xuÊt xø tõ Ti ªu chuÈn BS 5400 . Çc trÞ sè ®−îc chän cña m øc chªnh nhi Öt ®é lµ phï hîp víi t×nh h× nh çc vïng khÝ h Ë u t−¬ng tù Vi Öt nam ë Hoa kú vµ Australia, vµ dùa trªn tr−êng hîp d¹ng kÕt cÊu bÊt lîi nhÊt theo ®iÒu ki Ön nhi Öt ® é, nghÜ a lµ tr−êng hîp ®èi víi kÕt cÊu b¶n bª t «ng trªn dÇm thÐp. Lùc va tÇu thuyÒn

Ph−¬ng ph¸p luËn cña AASHTO vÒ x¸c ®Þ nh l ùc va tÇu t huyÒn bao gåm 2 b−íc c¬ b¶n: 1- X c ®Þ nh m ét hay nhi Òu tÇu thuyÒn thiÕt kÕ, vµ m ét hay nhi Òu tèc ®é va thi Õt kÕ ®èi víi cÇu cô thÓ ®ang ®−îc thiÕt kÕ. B−íc nµy yªu cÇu chÈn ®o¸n x¸c suÊt vÒ nguy c¬ va ch¹m ( vµ c¶ nguy c¬ ph¸ huû kÕt cÊu) trªn m çi phÇn cña cÇu c¨n cø vµo m çi lo¹i cÊp tÇu t huyÒn l−u th«ng trªn ®−êng t huû d−íi cÇu. 2- TÝ nh to¸n çc t¶i träng va tÜnh t−¬ng ®−¬ng, dïng çc c«ng thøc ® ¬n gi ¶n rót ra tõ thùc nghiÖm vÒ m èi quan hÖ gi ÷a träng t¶i tÇu thuyÒn, tèc ®é va vµ l ùc va.



M · 05. 103. 08 Trang 58 S8 05. 103 BT

H ×nh 4: B¶n ®å vïng ®éng ®Êt ë Vi Öt nam

Ph−¬ng ph¸p l uËn nµy ®· ®−îc ph t triÓn cho çc cÇu lín qua nh÷ng dßng s«ng t h«ng tÇu thuyÒn nhén nhÞ p víi çc tÇu thuû cì lín. Vµ ®−îc ghi nhËn réng r·i kh¾p thÕ giíi nh− m ét gi¶i ph¸p hîp lý nhÊt cho øng dông nµy. Tuy nhi ªn, ®èi víi çc cÇu nhá h¬n v−ît qua çc dßng s«ng Ýt nhén nhÞ p th«ng tÇu t huyÒn h¬n th× b−íc ®Çu tiªn- x¸c ®Þ nh cÊp tÇu thuyÒn thiÕt kÕ- nãi chung lµ cã thÓ tiÕn hµnh m ét çch tho¶ m ·n m µ kh«ng cÇn çc nghi ªn cøu tÝnh t o n x¸c suÊt. Tuy n hi ªn khu«n khæ AAS HTO c¬ b¶n vÉn ®−îc gi ÷ l¹i trong Ti ªu chuÈn Vi Öt nam víi vµi c¶i söa nh»m ®¬n gi¶n ho . Çc d÷ liÖu vÒ ®oµn tÇu thuû ®−îc phÐp v µ th«ng dông ®· ®−îc Côc ®−êng s«ng Vi Öt nam cung cÊp cho Dù ¸n. Chóng ®· ®−îc lÊy lµ c¬ së cho ®Ò xuÊt vÒ çc tÇu t huû t hiÕt kÕ cña Dù t h¶o Ti ªu chuÈn nµy. §ã l µ: • Nhãm çc tÇu thuû cì tõ 2000 DW T ®−îc phÐp ®i trªn ®−êng s«ng cÊp I cho ®Õn cì 40 DW T ®−îc

phÐp ®i trªn ®−êng s«ng CÊp VI vµ • Ba lo¹i xµ lan kh«ng tù hµnh. cì tõ 500 DW T ®−îc phÐp ®i trªn ®−êng s«ng cÊp I vµ cÊp II c ho ®Õn

cì 100 DW T ®−îc phÐp ®i trªn ®−êng s«ng CÊp V vµ CÊp VI Çc tµu thiÕt kÕ nµy lµ tèi thiÓu ®èi víi cÇu ®ang ®−îc thiÕt kÕ, Dù t h¶o Ti ªu chuÈn m íi còng c ho phÐp tuú chän dïng çc tÇu thuû thiÕt kÕ lín h ¬n n÷a ®èi víi cÇu cô thÓ ®ang xÐt ë ®Þ a ®i Óm thÝch hîp, ch¼ng h¹n nh− n¬i gÇn c¶ng hoÆc cöa s«ng. Tr ong hÇu hÕt çc tr−êng hîp, çc cÇu v−ît s«ng th−êng cã vµi trô hoÆc tÊt c¶ çc trô ë ngay c¹nh çc nhÞ p th«ng thuyÒn. ( §i Òu nµy chØ cã thÓ tr¸nh ®−îc nÕu kÕt cÊu nhÞ p ®ñ dµi). Çc trô ®ã cÇn ®−îc thiÕt kÕ



M · 05. 103. 08 Trang 59 S8 05. 103 BT

víi gi ¶ ®Þ nh r»ng sÏ bÞ tÇu thuû va x« vµo do lçi cña ng−êi l i tÇu hoÆc do háng m¸y hoÆc do nguyªn nh©n kh¸c. Ti ªu chuÈn AAS HTO yªu cÇu tèc ®é va x« thiÕt kÕ ‘ ph¶i lµ tèc ®é di chuyÓn ®i Ón h×nh cña tÇu thuû trong dßng s«ng d−íi çc ®i Òu ki Ön m «i tr−êng b×nh th−êng’ vµ khuyÕn nghÞ vi Öc gi ¶m tèc ®é dßng n−íc ch¶y còng ®−îc xÐt ®Õn. AAS HTO c ho phÐp cã sù gi ¶m dÇn tèc ®é va x« ®èi víi çc trô ë xa dßng th«ng t huyÒn. Theo triÕt lý nãi trªn, trong Ti ªu chuÈn ®Ò nghÞ r»ng tèc ®é va tÇu thi Õt kÕ ®−îc lÊy b»ng t æng cña ‘t èc ®é di chuyÓn ®i Ón h× nh cña tÇu thuû’ t−¬ng ø ng vµ tèc ®é trung b× nh hµng nm cña dßng n−íc ch¶y kÒ bªn c¹nh trô cÇu., Tr Þ sè cña ‘tèc ®é di chuyÓn ®i Ón h× nh cña tÇu thuû’ lÊy b»ng m ét nöa cña t èc ®é tèi ®a cña tÇu thñy, nh−ng ®Ó ®¬n gi ¶n chØ dïng 3 tèc ®é : m ét cho tÇu tù hµnh lín h¬n 1000 DW T, mét cho tÇu tù hµnh nhá h¬n 1000 DW T vµ m ét cho sµ lan kÐo. Hä C PH ÇN BT. 05. 103


Ti Õt 10: Ti ªu ch uÈn m í i cña vi Öt nam vÒ th iÕt k Õ cÇu ( c)

Çc chuÈn ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ M ë ®Çu

Tr ong bµi tr−íc ta ®· nhËn ®Þ nh lµ çc q uy tr× nh dïng lµm tµi liÖu h−íng dÉn thuËn tiÖn cho çc tiªu chuÈn ®· ®−îc thiÕt lËp vµ m « t¶ nh÷ng thùc tiÔn kü thuËt thiÕt kÕ vµ thi c«ng ®· ®−îc c«ng nhËn ®Ó t¹o nªn nh÷ng kÕt cÊu c«ng tr×nh an t oµn vµ thÝch hîp nh− cÇu hoÆc hÇm . Tr ong bµi nµy, chóng ta dõng l¹i xem xÐt çc yªu cÇu t¶i träng thi Õt kÕ cÇu ®−îc tr× nh bµy t r ong Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu cña Vi Öt nam ban hµnh gÇn ®©y 22 TCN- 272-01, dùa theo Tiªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu cña M ü AAS HTO LRFD. Ph¹m vi vµ bè côc cña Tiªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu m íi 22 TCN- 272-01

Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ m íi ®−îc dùa trªn Ti ªu chuÈn t hi Õt kÕ cÇu AAS HTO LRFD, lÇn xuÊt b¶n thø hai (1998) theo hÖ ®¬n vÞ ®o quèc tÕ SI . Çc phÇn gi ¶i thÝ ch, tham kh¶o vµ çc phô l ôc trong b¶n gèc cña Ti ªu chuÈn AAS HTO kh«ng ®−îc ®−a vµo Dù th¶o nµy, nh−ng b¹n ®äc nªn tham kh¶o chóng ®Ó nhËn ®−îc nhi Òu t h«ng tin h÷u Ých trong çc tµi liÖu ®ã. Çc tµi liÖu Vi Öt nam hi Ön hµnh ®−îc liÖt kª d−íi ®©y ®· ®−îc tham kh¶o hoÆc lµ nguån gèc cña çc d÷ liÖu t hÓ hiÖn çc ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt nam : • Ti ªu chuÈn vÒ t hiÕt kÕ cÇu 22 TCN 18 - 1979 • Ti ªu chuÈn vÒ t¶i träng gi ã TCVN 2737 - 1995 • Ti ªu chuÈn vÒ t¶i träng do nhi Öt TCVN 4088 - 1985 • Ti ªu chuÈn vÒ t hiÕt kÕ chèng ®éng ®Êt 22 TCN 221 - 1995



M · 05. 103. 08 Trang 60 S8 05. 103 BT

• Ti ªu chuÈn vÒ giao t h«ng ®−êng t huû TCVN 5664 – 1992 Çc Ti ªu chuÈn cÊp quèc gi a hay cÊp tØnh cña m ét sè n−íc ngoµi nªu d−íi ®©y còng ®· ®−îc dïng ®Ó tham kh¶o: • Ti ªu chuÈn ¤xtr©ylia: Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu «-t« Aust Roads 1992 • Ti ªu chuÈn V−¬ng quèc Anh: Ti ªu chuÈn BS5400, b¶n i n 1978 vµ çc nm gÇn ®©y • Ti ªu chuÈn cña tØnh Ont ario, Canada Ti ªu chuÈn cÇu Ont ari o, 1991 B¶n Dù t h¶o Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu m íi cña Vi Öt nam bao gåm c c phÇn sau ®©y: • PhÇn 1 Gi íi t hiÖu chung • PhÇn 2 Thi Õt kÕ t æng thÓ vµ ®Æc ®i Óm vÞ trÝ cÇu • PhÇn 3 T¶i träng vµ hÖ sè t¶i träng • PhÇn 4 Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi kÕt cÊu • PhÇn 5 KÕt cÊu bª t «ng • PhÇn 6 KÕt cÊu t hÐp • PhÇn 7 l−îc bá • PhÇn 8 l−îc bá

• PhÇn 9 M Æt cÇu vµ hÖ m Æt cÇu • PhÇn 10 NÒn m ãng • PhÇn 11 M è, trô vµ t−êng ch¾n • PhÇn 12 KÕt cÊu vïi vµ ¸o hÇm • PhÇn 13 Lan can • PhÇn 14 Khe co gi·n vµ gèi cÇu Tr ong suèt néi dung tµi liÖu nµy cã tham chi Õu ®Õn çc tµi liÖu kh¸c ®−îc so¹n th¶o ®ång thêi trong cïng nhãm tµi liÖu n h− “Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ ® −êng bé” vµ “ Ti ªu chuÈn thi c«ng”. M ét sè t ham chi Õu ®Õn “Ti ªu chuÈn thi c«ng cÇu AAS HTO LRFD” vµ ®Õn çc Ti ªu chuÈn vËt liÖu cña A AS HTO vµ ASTM ®· ®−îc xÐt ®Õn. Ti ªu chuÈn nµy vÉn gi ÷ nguyªn thuËt ng÷ ‘ Chñ ®Çu t−’ ( Owner) liªn quan ®Õn nh÷ng cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þ nh x©y dùng, së h÷u vµ chÞ u tr¸ch nhi Öm b¶o d−ìng, duy tu cÇu. ThuËt ng÷ ‘ Chñ ®Çu t −’ cã t hÓ ®−îc hi Óu lµ Bé GTVT hoÆc ChÝ nh quyÒn ®Þ a ph−¬ng hoÆc ngay c¶ m ét ph¸p nh©n nµo ®ã trong khu vùc t− nh©n. Tr ong khi hÇu hÕt c ¸c yªu cÇu cña Ti ªu chuÈn nµy lµ p dông cho m äi lo¹i cÇu t h× cã m ét vµi khÝ a c¹nh thiÕt kÕ yªu cÇu p h¶i ®ù¬c quyÕt ®Þ nh ®èi v íi tõng cÇu c ô thÓ ®ang ®−îc xem xÐt . Çc quyÕt ®Þ nh nµy chØ cã thÓ do Chñ ®Çu t− ®−a ra. M ét vÝ dô c ña ®i Òu nµy l µ quyÕt ®Þ nh vÒ çc chØ tiªu l ùc va x« tµu thuyÒn trªn nh÷ng cöa s «ng lín. Trong toµn bé néi dung Ti ªu chuÈn, çc yªu cÇu b¾t buéc ph¶i thùc hi Ön vµ çc yªu cÇu khuyÕn ço thùc hiÖn sÏ ®−îc ph©n bi Öt bëi thuËt ng÷ '' p h¶i '' ( shall) t huËt ng÷ '' n ª n '' (shoul d) vµ '' cã t hÓ '' (m ay). Tãm t¾t nh÷ng yªu cÇu cña Ti ªu chuÈn

D−íi ®©y lµ t ãm t¾t nh÷ng yªu cÇu c ña Ti ªu chuÈn 22 TCN- 272-01 nªu bËt nh÷ng c hØ nh söa Ti ªu chuÈn t hiÕt kÕ cÇu AASHTO LRFD cho phï hîp víi ®iÒu ki Ön Vi Öt nam . Ph©n tÝch kÕt cÊu



M · 05. 103. 08 Trang 61 S8 05. 103 BT

Ti ªu chuÈn míi thiÕt kÕ cÇu 22 TCN- 272-01 cña Vi Öt n am dµnh mét phÇn kh¸ dµi tr× nh bÇy çc yªu cÇu vµ çc h−íng dÉn m « h× nh ho¸ vµ ph©n tÝch kÕt cÊu cÇu ®Ó x¸c ®Þ nh c ¸c hi Öu øng l ùc, ®Æc bi Öt lµ sù ph©n bè ho¹t t¶i xe c é trªn kÕt cÊu phÇn trªn cña cÇu. Néi dông nµy tham kh¶o t õ AAS HTO LRFD víi vµi t hay ®æi nhá. M ét sè ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊp nhËn dïng trong Tiªu chuÈn lµ: • Ph−¬ng ph¸p lùc vµ ph−¬ng ph¸p chuyÓn vÞ cæ ®i Ón nh− ph−¬ng ph¸p ph©n bæ m «m en • Ph−¬ng ph¸p sai ph©n h÷u h¹n • Ph−¬ng ph¸p phÇn t ö h÷u h¹n • Ph−¬ng ph¸p b¶n gËp • Ph−¬ng ph¸p d¶i nhá h÷u h¹n • Ph−¬ng ph¸p l−íi t−¬ng ®−¬ng • Ph−¬ng ph¸p chuçi hoÆc çc ph−¬ng ph¸p ®i Òu hoµ kh¸c • Ph−¬ng ph¸p ®−êng ch¶y dÎo PhÇn nµy còng cho phÐp dïng çc ph−¬ng ph¸p kh¸c ( kh«ng ®Ò cËp trong ®ã) dùa trªn çc tÝnh chÊt vËt liÖu ®−îc ®−a ra trong çc tµi liÖu vµ t ho¶ m ·n çc yªu cÇu vÒ c©n b»ng vµ tÝnh t−¬ng hîp. PhÇn Ti ªu chuÈn cßn cho h−íng dÉn vÒ çc vÊn ®Ò p h©n tÝch chØ liªn quan ®Õn çc lo¹i cÇu kh¸c víi nh÷ng lo¹i cÇu khung vµ cÇu b¶n – ch¼ng h¹n nh− cÇu çp, cÇu vßm , cÇu d©y v¨ng vµ cÇu treo. H× nh 5 d−íi ®©y tr× nh bµy Bi Òu ®å çc ®iÒu kho¶n quy ®Þ nh tÝnh n¨ng cña çc l o¹i cÇu kh¸c nhau: K Õt cÊu bª t«ng

Ch−¬ng vÒ thiÕt kÕ çc kÕt c Çu bªt «ng cñaTi ªu chuÈn 2 2 TCN- 272-01 dùa theo Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ cÇu AAS HTO LRFD. Thay ®æi d uy nhÊt ®¸ng kÓ so víi nguyªn b¶n AAS HTO lµ sù ® ¬n gi ¶n ho¸ t Ý nh to¸n co ngãt bª t«ng, d o xÐt ®Õn ®é Èm thùc tÕ cã lîi trªn kh¾p l·nh thæ ViÖt nam . Ti ªu c huÈn m íi còng cã phÇn nãi vÒ tuæi thä, liªn quan ®Õn quy ®Þ nh líp bª t«ng b¶o hé tèi thiÓu cho cèt thÐp ®èi víi çc ®iÒu ki Ön m «i tr−êng kh¸c nhau vÝ dô nh− vïng n−íc m Æn , v. v… , cho phï hîp víi ®iÒu ki Ön ViÖt nam . PhÇn nµy còng kÕt hîp víi c ¸c yªu cÇu ®èi víi bª t«ng cèt thÐp, øng suÊt tr−íc vµ øng suÊt t r −íc tõng phÇn. Cßn ®−a vµo çc ®i Òu kho¶n vÒ thiÕt kÕ ®éng ®Êt, ph©n tÝch çc m « h× nh thanh chèng vµ m èi liªn kÕt ®èi víi çc dÇm cao nh− çc m ò cäc, vµ thiÕt kÕ çc cÇu bª t«ng thi c«ng tõng c«ng ®o¹n v µ cÇu l¾p r¸p t õ çc cÊu kiÖn ®óc s½n.

K Õt cÊu thÐp

Còng nh− PhÇn vÒ thiÕt kÕ k Õt cÊu bª t«ng, PhÇn vÒ thi Õt kÕ kÕt cÊu thÐp trong 22 TCN- 272-01 ®· ®−îc tham kh¶o tõ Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ cÇu AAS HTO LRFD. PhÇn nµy ®Ò cËp vi Öc thi Õt kÕ çc cÊu ki Ön t hÐp, çc m èi nèi vµ liªn kÕt cho c ¸c kÕt cÊu dÇm , khung, thanh vµ vßm , cÇu ki Óu d©y v¨ng vµ cÇu treo vµ hÖ m Æt cÇu t hÐp nh− t h−êng sö dông. Çc c«ng ®o¹n dÇm cong kh«ng ®−îc ®−a vµo. NÒ n m ãng



M · 05. 103. 08 Trang 62 S8 05. 103 BT

Néi dung cña Dù th¶o Ti ªu chuÈn m íi trong lÜnh vùc PhÇn thiÕt kÕ nÒn m ãng t r ong Ti ªu chuÈn m íi 22 TCN- 272-01 ph¶n nh nh÷ng ph t triÓn m íi ®©y nhÊt ë Ch©u ©u víi vi Öc t hay ®æi triÕt lý thiÕt kÕ tõ thiÕt kÕ t heo øng suÊt cho phÐp ®· ¸p dông tr−íc ®©y sang t hiÕt kÕ theo hÖ sè t¶i träng vµ søc kh¸ng. Cã m ét néi dung quan träng m µ Ti ªu chuÈn m íi kh¸c so víi çc Quy tr× nh hi Ön hµnh ë Vi Öt nam cho tíi nay lµ vi Öc sö d ông réng r·i çc kÕt qu¶ thÝ nghi Öm ®Êt t¹i hi Ön tr−êng ®Ó bæ sung cho kÕt qu¶ t hÝ nghi Öm trong phßng thÝ nghi Öm . Ti ªu chuÈn m íi ® −a ra nhi Òu t hi Õt kÕ thùc n ghi Öm dùa trªn çc thÝ nghi Öm t¹i hi Ön tr−êng nh− SPT, CPT, t hÝ nghi Öm bµn nÐn, v. v.. . Çc thÝ nghiÖm hi Ön tr−êng nh− vËy lµ b æ sung rÊt tèt cho t hÝ nghi Öm trong phßng t hÝ nghiÖm Ti ªu chuÈn m íi cã tr×nh bµy m ét vµi chi tiÕt vÒ thiÕt kÕ m ãng trong ®i Òu ki Ön n Òn ®Êt yÕu, l µ ®i Òu ki Ön th−êng gÆp ë m ét sè vïng c ña Vi Öt nam (vÝ dô vïng ch©u thæ Mª-c«ng). Çc vÊn ®Ò nh− ma s t ©m cña cäc, ¶nh h−ëng cña nhãm c äc, m a s t bªn cña cäc ®ãng vµ cäc khoan nhåi, dù b¸o ®é lón, m øc n−íc ngÇm vµ b¶o vÖ chèng ¨n m ßn vµ chèng suy t ho i còng ®−îc ®Ò cËp.

C c kÕt cÊu vïi vµ tuyÕn hÇm

Ch−¬ng nµy ®Ò cËp ®Õn çc yªu cÇu vÒ vi Öc chän çc tÝnh chÊt cña kÕt cÊu vµ kÝ ch t h−íc cña kÕt c©ó ®−êng « t« ch«n vïi d−íi ®Êt, nh− cèng h ép vµ èng cèng, vßm ®æ bª t«ng t¹i chç vµ ®óc s½n vµ çc b¶n thÐp dïng chèng ®ì cho ®µo hÇm trong ®Êt. PhÇn nµy bao g åm nh÷ng ®i Òu kho¶n vÒ çc thiÕt bÞ ®µo vµ ®¾p, çc yªu cÇu vÒ lÊp ®Êt t èi thi Óu vµ çc yªu cÇu vÒ vËn chuyÓn vµ l¾p ®Æt. Lan can , Rµo ch¾n

Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO LRFD ®ßi hái mäi thiÕt kÕ vÒ lan can vµ rµo ch¾n m íi ®Òu ph¶i ki Óm chøng b»ng çch tiÕn hµnh c ¸c thÝ nghiÖm va xe cã kÝ ch th−íc thËt. RÊt Ýt n−íc trõ Hoa kú c ã nh÷ng ph−¬ng tiÖn vµ thiÕt bÞ s½n sµng ®Ó tiÕn hµnh çc thö nghi Öm ®ã vµ ®−êng lèi thiÕt kÕ nh− vËy r â rµng lµ kh«ng phï hîp víi ®iÒu ki Ön Vi Öt nam . Tuy nhi ªn trong Ti ªu chuÈn AAS HTO còng cã Phô lôc vÒ ph−¬ng ph¸p thiÕt kÕ cho çc lo¹i l an can rµo ch¾n th«ng dông. ý ®Þ nh cña AAS HTO lµ sÏ dïng nh÷ng quy tr×nh ®ã ®Ó thiÕt kÕ çc ki Óu lan can m Éu råi sau ®ã sÏ lµm thö nghiªm chóng chÞu va xe. Tr ong Ti ªu chuÈn m íi 22 TCN- 272- 01 cña ViÖt nam ®· l−îc bá m äi yªu cÇu vÒ thö nghi Öm lan can rµo ch¾n, vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n trong Phô lôc cña AAS HTO ®· ®−îc ®−a vµo v ¨n b¶n chÝ nh. Çc ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n nµy bao gåm m ét tËp hîp çc t¶i träng t hiÕt kÕ cho çc m øc ®é ng¨n chÆn xe kh¸c nhau. Ti ªu chuÈn m íi ®· xÐt 5 m øc ®é kh¸c nhau cña lan can - rµo ch¾n, phô thuéc 5 m øc ®é ng¨n chÆn xe kh¸c nhau. KiÓu lan can vµ m øc ®é ng¨n chÆn sÏ do chñ ®Çu t− cÇu quy ®Þ nh t uú theo cÊp ® −êng, t× nh h× nh thùc tÕ vµ tèc ®é l−u th«ng xe. v. v.. . Nm cÊp ®é lan can nµy lµ d ùa trªn 7 cÊp lan can cña Ti ªu chuÈn AAS HTO vµ ®· ®−îc ®¬n gi ¶n ho . C c tham sè chÝ nh cña 5 cÊp ®é ®ã nªu trong B¶ng 3. B¶ng 3 : Lan can - Rµo ch¾n

CÊp cña lan can

Chi Òu cao t èi thi Óu ( m m )

Lùc va x« thiÕt kÕ ( kN)

Lo¹i xe t¶i dù ki Õn cÇn ng¨n chÆn

1 810 60 Xe pi ckup 2t, tèc ®é 50 km /h 2 810 120 Xe pi ckup 2t, tèc ®é 70 km /h 3 810 240 Xe t ¶i 8t, tèc ®é 80 km /h 4 1020 510 Xe kÐo m oãc 22t, tèc ®é 80 km /h



M · 05. 103. 08 Trang 63 S8 05. 103 BT

5 1370 550 Xe kÐo m oãc 35t, tèc ®é 80 km /h K he co gi ·n vµ gèi cÇu

PhÇn cuèi cïng nµy trong Ti ªu chuÈn ®−a ra çc yªu cÇu vÒ thiÕt kÕ vµ lùa chän gèi kÕt cÊu vµ c ¸c khe co gi ·n m Æt cÇu. Cã nhÊn m ¹nh r»ng vi Öc chän lùa vµ bè trÝ çc khe co gi ·n vµ gèi cÇu cÇn t¹o ®i Òu ki Ön cho phÐp m äi t ¶i träng cÇu vµ çc chuyÓn dÞ ch, nh− do co ngãt vµ nhi Öt ®é vµ çc chi tiÕt kh«ng chÝ nh x¸c kh¸c trong chÕ t¹o vµ l¾p ®Æt. PhÇn nµy còng bao gåm çc ®i Òu kho¶n vÒ çc t¶i träng bÊt th−êng nh− çc t¸c ®éng do ®éng ®Êt. No Yes No Yes No Yes No Yes Yes No Yes No No Yes No Yes No

CÇu d©y v¨ng

CÇu treo d©y vâng

CÇu kiÓu dÇm (B¶ng 4.6.2.2.1-1)

CÇu dµn cÇu vßm

CÇu b¶n

Sè d©m≥4 4

ChiÒu réng mÆt cÇu lµ kh«ng ®æi?

Gåm çc t¸c ®éng phi tuyÕn 4.6.3.7

CÇn lý thuyÕt biÕn d¹ng lín 4.6.3.8

KÕt cÊu ph¼ng 4.6.2.4 TÝnh chÝnh x¸c 4.6.3.5,6

Ph−¬ng ph¸p b¨ng 4.6.2.3

DÇm song song d· cã ®é cøng xÊp xØ

PhÇn hÉng≥3ft

Ph©n tÝch chÝnh x¸c ®−a hÖ sè t¶i träng vµo 4.6.3.1

DÇm song song cã ®é cøng xÊp xØ

MÆt c¾t hë MÆt çt kÝn

L ≤ 2.5W

Gãc cong > B¶ng4.6.1.2.1-1

Kh«ng nªn ph©n tÝch nh− dÇm

DÇm

Gãc cong≥12˚

§ßi hái ph©n tÝch chÝnh x¸c hoÆc ®−a hÖ sè t¶i träng vµo 4.6.3.1

§ßi hëi ph©n tÝch chÝnh x¸c, ®−a hÖ sè t¶i träng vµo theo 4.6.3.1

Dïng çc b¨ng hÖ sè ph©n bã t¶i träng B¶ng 4.6.2.2.2 a ®Õn f cho M«-men B¶ng 4.6.2.2.3 a ®Õn c cho lùc c¾t HÖ sè xung kÝch theo 3.6.2

Cã ph¶i b¶ng trªn ghi dïng quy t¾c dßn b¶y?



M · 05. 103. 08 Trang 64 S8 05. 103 BT

H ×nh 5: Nh÷ng ®i Òu kho¶n liªn quan ®Õn Ph©n tÝch kÕt cÊu Hä c ph Çn BT. 05. 103


Ti Õt 11: CÇu cè ng - Q uy ph ¹m th i c« ng vµ ng h iÖm th u 22 TCN. 266.2001

Tõ nh÷ng n¨m 80 cña thÕ k û tr−íc, tr×nh ®é thi c«ng vµ nghi Öm thu cÇu cèng phôc vô ngµnh gi ao t h«ng ®· ®−îc ph t triÓn dÇn lªn, kÕt cÊu c«ng t r× nh ®−îc thiÕt kÕ víi nhiÒu d¸ng vÎ phong phó vµ hi Ön ®¹i h¬n lªn, ®ßi hái ph−¬ng ph¸p thi c«ng vµ tæ c høc nghi Öm t hu còng ph¶i thay ®æi, bæ s ung cho phï hîp. TËp tiªu chuÈn ngµnh nghÒ vÒ " CÇ u vµ cèng - quy ph¹m thi c«ng vµ nghi Öm thu" ®· ®−îc Bé GTVT cho ban hµnh vµ p dông tõ t h ng 4 nm 2000. TËp Ti ªu chuÈn nµy thay thÕ " Quy tr× nh thi c«ng vµ n ghi Öm thu cÇu cèng" ®· ban hµnh n¨m 1975 vµ ®· ®−îc bæ sung nhi Òu quy t¾c c¬ b¶n vµ "chuÈn m ùc" khi tiÕn hµnh x©y dùng c«ng tr×nh cÇu cèng trªn ®−êng gi ao th«ng trong vµ ngoµi ®« thÞ, bao gåm ®−êng s¾t, ®−êng «-t«, cÇu cèng khu vùc bÕn c¶ng… Quy ph¹m thi c«ng vµ nghi Öm thu cÇu c èng 22TCN 2 66- 2000 gåm 321 ®i Òu vµ 3 phô lôc, ® −îc ph©n chi a vµo vµo 11 h¹ng m ôc chÝ nh. Çc ®iÒu ghi trong h¹ng m ôc chÝnh. Çc ®i Òu ghi trong m çi h ¹ng m ôc cña quy ph¹m ®−îc xÕp ®Æt t heo tr× nh tù: • Ti ªu chuÈn vÒ quy tr× nh t hi c«ng vµ nghiÖm thu cã liªn quan; • Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vµ chuÈn m ùc ®Ó thi c«ng h¹ng m ôc c«ng tr×nh ; • Nh÷ng yªu cÇu kü t huËt vµ çch t høc kiÓm tra t−¬ng øng khi nghi Öm thu h¹ng m ôc c«ng tr× nh ®ã. M ôc 1- C c quy ®Þ nh chung. (16 ®i Òu)

• Quy ph¹m thi c «ng vµ nghiÖm thu cÇu cèng ®−îc p ông m ë réng cho çc c«ng tr× nh gi ao t h«ng phæ

bi Õn th«ng dông hi Ön nay, m µ cßn p dông cho çc c«ng tr×nh tiªn tiÕn hi Ön ®¹i nh− cÇu treo d©y çp, cèng b»ng èng kim lo¹i, v,v…

• NÕu nh− trong ®å n b¶n vÏ thi c«ng çc c «ng tr×nh tiªn tiÕn , hi Ön ®¹i, cã quy ®Þnh yªu cÇu riªng ®¹t

m øc cao h¬n hoÆc b»ng chuÈn m ùc ®· ®Ò ra theo Quy p h¹m nµy, ph¶i tu©n t heo çc Quy ®Þ nh r i ªng ®ã.

• Nghi ªm kh¾c y ªu cÇu çc ®¬n vÞ tham gi a thi c«ng ph¶i thùc hi Ön çc gi ¶i ph¸p b¶o vÖ m «i tr−êng

si nh th i, tËn dông m y thiÕt bÞ thi c«ng, p h¶i lËp bi Óu ® å tiÕn ®é thi c «ng vµ ®i Òu ® é cung cÊp vËt t− - thiÕt bÞ - nh©n lùc m ét çch nhÞ p nhµng vµ hîp l ý trong suèt t hêi gian t hi c«ng.

Sè lÇn thiÕt kÕ theo 3.6.1.1.1 HÖ sè xung kÝch theo 3.6.2 HÖ sè lÇn theo 3.6.1.1.2

Sè lµn lÎ theo b¶ng trªn HÖ sè xung kÝch theo 3.6.2 HÖ sè lµn lu«n bao gåm trong çc hÖ sè



M · 05. 103. 08 Trang 65 S8 05. 103 BT

M ôc 2- C«ng t c ®o ®¹c ®Þ nh vÞ. ( 15 ®iÒu)

• §Æt ra nh÷ng y ªu cÇu c¬ b¶n khi lËp m ¹ng l−íi ®o ®¹c lµm c¨n cø x¸c ®Þ nh, ki Óm tra vÞ trÝ cµu cèng

trong suèt qu tr×nh t hi c«ng; • Quy ®Þ nh çc yªu cÇu vÒ ®é chÝ nh x¸c cña hÖ thèng cäc m èc cäc tim , cäc b¸o khi tiÕn hµnh x©y dùng

cÇu cèng t heo çc cÊp ®é vµ quy m « c«ng tr× nh. M ôc 3- C c c«ng tr× nh vµ t hi Õt bÞ phô trî. (24 ®i Òu)

• Nh÷ng quy ®Þnh nªu ra trong Quy ph¹m nµy chØ ®−a ra yªu cÇu c¬ b¶n khi thi c«ng còng nh− nghi Öm thu çc c«ng tr×nh vµ t hiÕt bÞ phô trî. • Lµm c¨n cø ®Ó çc §èc c«ng vµ Gi m s t vi ªn chØ ®¹o, theo dâi thùc hi Ön çc c«ng tr× nh phô vµ çc

thiÕt bÞ phô trî t hi c«ng cÇu cèng. M ôc 4- C«ng t c cèt thÐp vµ bª t«ng. (29 ®i Òu)

• Cã nhi Òu h¹ng m ôc c«ng tr× nh nh− x©y m ãng, lµm mè trô ®ì, lµm kÕt cÊu nhÞ p, ®óc èng cèng, vv…

®Òu dïng dÕn v Ët liÖu truyÒn thèng lµ cèt t hÐp vµ bª t«ng ; do dã c«ng t¸c nµy ®−îc ®Æt thµnh m ét ®Ò m ôc quy ®Þ nh chung.

• Nh÷ng quy ®Þnh trong m ôc 4 cña quy ph¹m nµy kh«ng thay thÕ Ti ªu chuÈn Nhµ n−íc vÒ " KÕt cÊu bª

t«ng vµ bª t«ng cèt thÐp toµn khèi - Quy ph¹m thi c«ng vµ nghiÖm thu", m µ ®ua ra nh÷ng q uy ®Þ nh cÇn t hiÕt ph¶i thùc hi Ön m ang ®Æc t hï lµ kÕt cÊu dïng trong x©y dùng giao t h«ng.

M ôc 5 - Thi c«ng nÒn vµ m ãng ( 22 ®iÒu)

• Quy ph¹m nµy nªu çc ®i Òu kho¶n cÇn thi Õt ®Ó thi c«ng nÒn vµ m ãng b»ng nhi Òu ph−¬ng thøc kh¸c

nhau nh− ®ãng cäc ®Æc vµ cäc èng, h¹ c äc b»ng çch khoan lç råi ®æ nhåi bª t «ng, thi c«ng m ãng ki Óu gi Õng ch×m , hoÆc t hi c«ng m ãng ®Æt n«ng.

• Tr ong m ôc nµy, chØ ®−a ra y ªu cÇu nghiÖm thu b¾t buéc ®èi víi nÒn vµ m ãng c«ng tr×nh gi ao t h«ng,

ngoµi ra ph¶i tu©n thñ m ét sè yªu cÇu kh¸c cã quy ®Þ nh trong ®å n B VTC hoÆc trong çc b−íc c«ng nghÖ ®ãng h¹ cäc cã quy ®Þnh riªng cho tõng l o¹i m y - thiÕt bÞ cña nhµ chÕ t¹o.

M ôc 6 - Thi c«ng cÇu cèng bª t«ng vµ bª t«ng cèt thÐp ( 91 ®i Òu)

• VËt liÖu bª t«ng vµ bª t«ng c èt thÐp chi Õm tû lÖ rÊt lín trong c«ng tr×nh cÇu cèng. Tuy vËt liÖu nµy lµ

phæ th«ng nh−ng khi thi c«ng kh«ng ®óng nh÷ng quy ®Þ nh b¾t buéc c ña quy ph¹m th−êng dÉn ®Õn sù cè c«ng tr× nh, gi¶m tuæi thä c«ng tr× nh, g©y l·ng phÝ lín trong x©y dùng.

• Tr−íc hÕt, Nhµ thÇu ph¶i tu©n thñ çc Ti ªu chuÈn cña Nhµ n−íc vµ cña Ngµnh vÒ BT, BTCT, vÒ BT

®óc s½n vµ BT ®æ toµn khèi, vÒ ®Çm cÇu BTUL; sau ®ã, ®−a vµo vÞ trÝ c«ng tr× nh cÇu cèng, Nhµ thÇu ph¶i tu©n theo çc quy t¾c c huÈn m ùc vÒ thi c«ng l¾p ®Æt vµ nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc ghi trong m ôc 5 nµy ®Ó nghi Öm thu vµ c«ng nhËn lµ s¶n phÈm cña c«ng tr× nh gi ao th«ng.



M · 05. 103. 08 Trang 66 S8 05. 103 BT

M ôc 7 - L¾p r¸p kÕt cÊu thÐp vµ kÕt cÊu t hÐp liªn hîp bª t«ng ( 28 ®i Òu)

• Sau khi dÇm cÇu thÐp vµ kÕt cÊu thÐp ®· ®−îc chÕ t¹o vµ nghi Öm thu xuÊt x−ëng t heo Ti ªu chuÈn

ngµnh 22TCN 288- 02, Nhµ thÇu thi c«ng ph¶i tu©n theo çc chØ dÉn ghi trong môc 7 ®Ó t hùc hi Ön çc c«ng vi Öc tiÕp theo nh− liªn kÕt l¾p r¸p çc cÊu ki Ön ®Ó thµnh nhÞ p cÇu, ®Æt çc nhÞ p dÇm vµo vÞ trÝ b»ng çc ph−¬ng ph¸p truyÒn t hèng, chèng gØ kÕt cÊu thÐp vµ hoµn thi Ön c«ng tr×nh.

• §èi víi çc dÇm cÇu thÐp ® Æc thï nh− dÇm thÐp HKT-liªn kÕt b»ng bu l«ng C§C, dÇm thÐp HKT

®−îc treo b»ng hÖ thèng d©y çp C§C, Nhµ thÇu ph¶i lËp tr× nh tù c«ng nghÖ thi c «ng theo çc yªu cÇu kü t huËt ghi trong ®å ¸n BVTC vµ çc quy ®Þ nh b¾t buéc ghi trong m ôc 7 nµy. M ôc 8 - Thi c«ng cÇu gç ( 54 ®i Òu)

• Hi Ön nay cÇu b »ng gç sö dông l©u dµi phôc vô gi ao th«ng lµ rÊt hiÕm nh−ng vÉn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þ nh chÆt chÏ g hi trong Quy ph¹m nµy ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng c«ng t r× nh ®¹t ®é ®ång ®Òu vÒ tuæi t hä t−¬ng xøng víi t oµn t uyÕn gi ao t h«ng.

• Tuy ®é sai lÖch cho phÐp khi thi c«ng cÇu gç cã réng r·i h¬n cÇu thÐp hoÆc BTCT, nh−ng p hÇn lín

çc quy t¾c chuÈn m ùc ghi t r ong m ôc 8 nµy ®· chó träng nhi Òu ®Õn vËt liÖu gç ®−îc phÐp ®−a vµo lµm c«ng tr× nh gi ao t h«ng.

M ôc 9 - C«ng t c ®¾p ®Êt trªn cèng vµ quanh m è cÇu. G ia cè m i dèc (12 ®i Òu)

• Nhi Òu Nhµ thÇu xem nhÑ nh÷ng quy ®Þ nh cña c«ng t c nµy, dÉn ®Õn sù cè sôt lë bi Õn d¹ng c«ng tr× nh

ngay sau khi khai t h¸c m ét thêi gian ng¾n. • C«ng t¸c nµy t hùc hi Ön b»ng lo¹i vËt liÖu chñ yÕu lµ ® Êt x©y dùng, nªn phÇn lín çn bé kü t huËt vµ

c«ng nh©n lµm cÇu kh«ng am hiÓu nhi Òu c«ng t¸c ®Êt vµ x©y dùnd nªn dÔ coi th−êng c«ng viÖc nµy. • Víi 12 ®i Òu quy ®Þ nh b¾t buéc cña m ôc 9, sÏ gi óp Nhµ thÇu thùc hi Ön t èt c«ng t¸c ®¾p ®Êt hai bªn

cèng vµ trªn m Æt cèng, ®¾p ®Êt tr−íc vµ s au m è, sau ®ã lµ vi Öc gi a c è m i ®èc tr−íc m è vµ nÒn ®−êng ®Çu cÇu ®−îc t Ý nh thuéc vµo c«ng tr×nh c ña cÇu; nh¾c nhë Nhµ thÇu phèi hîp thi c«ng nh÷ng c«ng tr× nh vµ kÕt cÊu phô trî kh¸c Èn dÊu trong çc l íp ®Êt ®¾p.

M ôc 10 - L¾p ®Æt m Æt cÇu ( 37 ®i Òu)

• §Æt ra çc quy ®Þ nh riªng cho viÖc t hi c«ng vµ nghi Öm thu l¾p ®Æt m Æt cÇu ®−êng s¾t (bao gåm tµ vÑt

vµ çc phô kiÖn cña ®−êng ray)


Tiªu chuÈn vµ quy tr×nh Ti Õt 12: Ti ªu ch uÈn th i c« ng cÇu AASH TO LRFD



M · 05. 103. 08 Trang 67 S8 05. 103 BT

Më ®Çu Nh− ë phÇn tr−íc ®· chØ r»ng çc quy tr×nh lµ nh÷ng chØ dÉn phï hîp ®Ó thiÕt lËp çc tiªu chuÈn vµ m « t¶ çc thùc hµnh kü thuËt trong thiÕt kÕ vµ t hi c«ng ®−îc chÊp nhËn ®Ó ®¹t ®−îc m ét c«ng tr×nh hoµn thiÖn, an t oµn vµ t−¬ng xøng nh− cÇu vµ hÇm . Tr ong tiÕt nµy, chóng ta sÏ xem xÐt nh÷ng yªu cÇu trong thi c«ng ®−îc nªu trong Ti ªu chuÈn thi c«ng cÇu AAS HTO LRFD, lµ tµi liÖu song hµnh víi Ti ªu chuÈn thi Õt kÕ cÇu AAS HTO LFRD. Ti ªu chuÈn t hi c«ng cÇu AAS HTO LFRD Nh− ®· th¶o luËn tr−íc ®©y, m ôc ®Ý ch chÝ nh cña m ét b é çc tiªu chuÈn lµ ®Ò ra c hÊt l−îng cña vËt liÖu, nh©n c«ng, ph−¬ng ph¸p thö vµ tiªu chuÈn nghi Öm thu cho çc c«ng tr× nh kü t huËt. Ti ªu chuÈn thi c«ng cÇu AAS HTO LFRD lµ tµi liÖu song hµnh cïng Ti ªu chuÈn thiÕt kÕ cÇu AAS HTO LFRD quy ®Þnh çc yªu cÇu cho çc khÝa c¹nh kh¸c nhau cña vi Öc thi c«ng cÇu. Ti ªu chuÈn nµy gåm çc ch−¬ng sau: • Ch−¬ng 1 : C«ng tr×nh ®µo vµ ®¾p • Ch−¬ng 2 : Di chuyÓn çc c«ng tr× nh hi Ön cã • Ch−¬ng 3 : C c c«ng tr×nh t¹m thêi • Ch−¬ng 4 : M ãng cäc ®ãng • Ch−¬ng 5 : Cäc èng l ín vµ cäc khoan • Ch−¬ng 6 : Neo ®Êt • Ch−¬ng 7 : HÖ ch¾n ®Êt • Ch−¬ng 8 : KÕt cÊu bªt «ng • Ch−¬ng 9 : Cèt t hÐp • Ch−¬ng 10 : T¹o øng suÊt tr−íc • Ch−¬ng 11 : KÕt cÊu t hÐp • Ch−¬ng 12 : M Æt cÇu m ¹ng dÇm thÐp • Ch−¬ng 13 : S¬n • Ch−¬ng 14 : § x©y • Ch−¬ng 15 : C«ng tr×nh x©y b»ng khèi bªt «ng vµ g¹ch • Ch−¬ng 16 : KÕt cÊu gç • Ch−¬ng 17 : Xö l ý b¶o qu¶n gç • Ch−¬ng 18 : C c gèi cÇu • Ch−¬ng 19 : TÊm bÞt khe nèi m Æt cÇu • Ch−¬ng 20 : Lan can • Ch−¬ng 21 : TÇng phßng n−íc • Ch−¬ng 22 : B¶o vÖ m i dèc • Ch−¬ng 23 : Chi tiÕt kim lo¹i kh¸c • Ch−¬ng 24 : V÷a b¬m b»ng khÝ nÐn • Ch−¬ng 25 : o hÇm b»ng bªt «ng vµ thÐp • Ch−¬ng 26 : Cèng kim lo¹i • Ch−¬ng 27 : Cèng bªt «ng • Ch−¬ng 28 : Líp m Æt chÞu m µi m ßn • Ch−¬ng 29 : Neo ch«n



M · 05. 103. 08 Trang 68 S8 05. 103 BT

M äi ch−¬ng ®Òu m « t¶ c«ng vi Öc vµ bao hµm c c yªu cÇu chi tiÕt vÒ:

• VËt liÖu x©y dùng • B¶n vÏ t hi c«ng ( NÕu yªu cÇu) • Quy tr× nh chÕ t¹o • Thi Õt bÞ • C«ng t¸c chuÈn bÞ • Thi c«ng • Thö nghi Öm chÊt l−îng • §o ®¹c c«ng vi Öc ®· hoµn thµnh • Thanh t o¸n c«ng viÖc ®· hoµn t hµnh

Giai ®o¹n hai Ch¬ng tr×nh §µo t¹o N©ng cao N¨ng l ùc C¸n...

Documents

Transcript of Giai ®o¹n hai Ch¬ng tr×nh §µo t¹o N©ng cao N¨ng l ùc C¸n...