Gia thư của cố hương p1 chân phật chỉ luận gia thường

Chaân Phaät chæ luaän gia thöôøng

- 1 -

LÔØI NOÙI ÑAÀU

Nam Cöïc Tieân OÂng noùi : “Nhaân sanh khoâng theå

khoâng coù Ñaïo, neáu nhö khoâng coù Ñaïo thì seõ maát ñi

phöông höôùng.” Laïi noùi : “Neáu nhö caùc con khoâng coù trí

hueä thì seõ quay cuoàng theo moïi söï vieäc.” Ñieàu naøy cho ta

thaáy, ngöôøi coù Ñaïo taát coù trí hueä, ngöôøi thaät söï coù trí hueä

cuõng chính laø ngöôøi coù Ñaïo. Nhìn laïi nhöõng lôùp Phaùp Hoäi

khoâng ngöøng maø môû, caùc nöôùc treân Theá giôùi ñi khaép nôi

khai hoang haï gioáng, boû ra coâng söùc queân mình vì Ñaïo,

phuï traùch vieäc Ñaïo, giaûng Ñaïo ñoä ngöôøi.v.v…Nhieàu naêm

nhö vaäy cho tôùi nay vaãn coøn coù khoâng ít nhöõng ñaïo thaân

tu ñaïo baøn ñaïo vaãn soáng trong caûnh meâ muoäi, söï nghieäp

vaø ñau khoå khoâng theå thoaùt ra ñöôïc.

Laõo Sö noùi: “Ñaïo khoâng coù treân thaân mình moïc reã”

coù phaûi laø ngöôøi baøn ñaïo khoâng coù Ñaïo, ngöôøi tu ñaïo

cuõng khoâng coù Ñaïo sao? Khoâng phaûi laø khoâng coù Ñaïo, maø

laø reã caây cuûa Ñaïo ñaâm moïc quaù caïn roài. Nguyeân nhaân

ñuùng hôn laø tuy ngöôøi ñoù coù hy sinh nhöng chöa phaûi laø

hoaøn toaøn hy sinh vaãn coøn löu giöõ laïi caùi ích kyû cuûa

rieâng mình, ñeå cho chính mình coù moät khoaûng khoâng

gian troán nuùp, töï tìm lyù do ñeå tha thöù cho mình, ñoù chính

laø nguyeân do khoâng bieåu loä roõ ñöôïc taâm yù cuûa mình ñoái

vôùi thieân treân moät caùch trieät ñeå, do ñoù khoâng nhìn thaáy

ñöôïc “Ñaïo” treân ngöôøi chuùng ta, cho duø coù cuõng khoù maø

coù tröôùc coù sau toaøn veïn ñöôïc.

Nguyeân nhaân aân treân giaùng Ñaïi Ñaïo naøy laø do

- Gia thö cuûa coá höông

- 2 -

nghieäp cuûa chuùng sanh taïo ra treân coõi ta baø naøy maø coù.

Thieân Nhieân Coå Phaät noùi: “Caùc con moät chuùt loøng thaønh

kieán ích kyû nhoû nhen khoâng theå vöùt, moät chuùt taâm thaát

tình luïc duïc khoâng theå rôøi, moät ít loøng töø bi thöông haïi

ngöôøi thì laáy khoâng ra, gaëp ít ñau khoå khoù khaên thì

khoâng coù loøng tin, keå caû nguyeän cuûa töï baûn thaân mình

caùc con cuõng khoâng theå lieãu ñöôïc, vaäy thì sao coù theå keá

tuïc chí nguyeän cuûa aân sö, lieãu nguyeän cuûa aân sö ñöôïc

chaêng?”. Nhöõng vieäc naøy voán dó laø vieäc cuûa baûn thaân

mình, nhöng tröôùc luùc chöa thaønh toaøn ñöôïc ngöôøi ñöùng

leân, chöa laøm cho chuùng sanh thoaùt khoûi ñau khoå ñeå

ñöôïc an laïc, vaán ñeà cuûa baûn thaân mình cuõng giaûi quyeát

khoâng ñöôïc, coøn noùi chi ñeán vieäc voäi vaõ theá thieân truyeàn

Ñaïo! Nam Cöïc Tieân OÂng noùi: “Baát luaän laø moät vieäc gì,

ñoái vôùi baûn thaân mình phaûi coù lôøi giao heïn, thì môùi coù

theå thaät söï giao heïn vôùi ngöôøi khaùc.” Ñích thöïc laø phaûi

sau khi “Taän Nhaân Söï” môùi coù theå “Nghe Thieân Meänh”

Ñoù chính laø vaán ñeà traùch nhieäm vaø cuõng laø vaán ñeà coù

thaáu hieåu ñöôïc Ñaïo Lyù hay chaêng?

Taïi sao laïi noùi ngöôøi tu ñaïo chaân chính laø caøng tu

caøng vui veû, caøng tu caøng ñôn thuaàn, loøng daï caøng roäng

löôïng, trí hueä caøng roäng môû? Bôûi vì hoï khoâng heà troán

traùnh baát kyø nhöõng khaûo nghieäm naøo cuûa aân treân vaø cuûa

con ngöôøi, ñoái dieän vôùi vaán ñeà naøo lieàn giaûi quyeát vaán ñeà

ñoù, hoï ñaõ duõng caûm chòu gaùnh vaùc heát moïi söï vieäc.

Nhöng khi chuùng ta khoâng vöôït qua ñöôïc, gaùnh vaùc

khoâng noåi, luùc tai kieáp ñeán, ta coù phaûi thöôøng hay noùi:

“Ngöôøi ñaïi ñöùc khoâng coù ôû ñaây, naïn kieáp khaûo nghieäm


- 3 -

khoù maø thoaùt roài!” Chaúng leõ thaät söï laø kieáp soá nhö vaäy

sao? Chính laø chuùng ta khoâng coù chí tieát cuûa ngöôøi tu ñaïo,

khoâng coù tinh thaàn “Dao keà coå suùng keà traùn thì caùo laõo

hoài höông” (nhaän laõnh laáy kieáp naïn ñeå trôû veà coá höông

gaëp laïi Laõo Maãu) cuûa nhöõng vò tieàn hieàn tieàn boái ñi tröôùc,

caùi tinh thaàn naøy haù khoâng phaûi laø moät ít loøng thaønh taâm

cuûa hoï chaêng!

Ngöôøi maø coù Ñaïo ta seõ nhìn thaáy hoï ôû ñieåm “Taâm

öùng thieân hôïp, Thieân öùng taâm hôïp”, khoâng heà coù chuùt tö

lôïi rieâng, raát ngay thô vaø raát thuaàn tuùy. Chaúng traùch chi

caùi ñöùc cuûa thaùnh hieàn coù theå chieáu saùng caû nhaät nguyeät,

coù theå hoøa quyeän cuøng trôøi ñaát. Traùi laïi töï nhìn laïi chuùng

ta ngaøy nay nhöõng ngöôøi tu ñaïo, coù hay chaêng coù theå

nhaët laïi nhöõng tinh thaàn gioáng nhö ngöôøi xöa khoâng?

Treân ñöôøng tu ñaïo maø ta traûi qua, neáu nhö chuùng ta vaãn

khoâng hoài taâm chuyeån yù, khoâng höôùng veà töï taùnh Phaät

maø caàu thì khoâng phaûi ñaõ uoãng phí kieáp naøy ñeán Ñaïo

tröôøng hay sao?

Baát luaän sau naøy nhieàu tai kieáp, nhieàu ma khaûo coù

ngoan cöôøng ñi nöõa ñeàu khoâng choáng laïi moät chöõ hö voâ,

tu ñaïo maø khoâng ñeå cho mình trôû veà hö voâ thì chaúng qua

chæ laø “Nhaûy ra hang naøy, loït vaøo hang kia” maø thoâi. Chö

Thieân Tieân Phaät thaáu hieåu ñöôïc nhaân duyeân cuûa chuùng

sanh, ñaëc bieät laäp ra caùc loaïi phaùp moân, laø nhaèm ñeå

luyeän tíùnh cuûa chuùng ta thaønh tro, tìm laïi ñöôïc baûn tính

thanh tònh töï taïi luùc ban ñaàu, luùc ñoù môùi laø luùc trôû veà coäi

nguoàn gaëp laïi Laõo Maãu.

Hy voïng chuùng ta laø nhöõng ngöôøi töøng traûi treân con


- 4 -

ñöôøng tu ñaïo vaø ñaõ ñöôïc söï chæ daãn töø bi cuûa Tieân Phaät,

coù khaû naêng naâng cao ñöôïc lyù nieäm trong suoát hôn ; cuõng

nhö thoâng qua kinh saùch vaø nhöõng lôøi Thaùnh huaán, chính

laø con ñöôøng toát nhaát ñeå naâng cao taâm tính vaø ñieàu

chænh lyù nieäm. Quyeån “Gia Thö Cuûa Coá Höông” naøy, ñöôïc

trình baøy döôùi hình thöùc nhö quyeån soå tay, muïc ñích laø vì

ñeå cho caùc lôùp nghieân cöùu deã ñoïc, deã thaønh toaøn vaø taëng

phaåm. Quyeån saùch naøy laø nhöõng lôøi daïy thoâng thöôøng

cuûa Chö Thieân Tieân Phaät, thích hôïp cho caùc ñaïo thaân

môùi vaø cuõ, quy ra laøm nhieàu quyeån goàm: “Nhaân Sanh Ñaïi

Söï ___ Caàu Ñaïo”, “Chaân Phaät Chæ Luaän Ñôøi Thöôøng”,

“Cöûa AÛi Tu Baøn Ñaïo Cuûa Thôøi Maïc Haäu”, “Naêm Ñieàu Tö

Löông Ñeå Trôû Veà Coá Höông”, “Nghieân Cöùu Veà Thieân Vaän

Vaø Thieân Meänh Minh Sö” v.v…Nhöõng quyeån saùch nhoû

naøy lieät keâ töø nhöõng lôøi daïy cuûa Tieân Phaät, Mong chuùng

ta sau khi nghieân cöùu, thaáu hieåu lôøi daïy Tieân Phaät coù theå

cuøng nhau reøn luyeän, tinh taán, töï giaùc mình vaø giaùc ngöôøi

ñeå lieãu duyeân vaø lieãu nguyeän.

Boä Bieân Taäp Minh Ñöùc ____ Caån Thöùc


- 5 -

Neáu coù theå laáy Ñaïo teà gia, Con chính laø moät

gia ñình coù Ñaïo, moät gia ñình Thaàn Tieân.

Nam Haûi Coå Phaät


- 6 -

1. NÔI NÔI CAÅN THAÄN, LAØM TOÁT GÖÔNG CHA MEÏ

Baùt Tieân Haùn Chung Ly Töø Huaán

Thôøi nay nhöõng baäc laøm cha meï, duø cho noùng loøng

mong trai thaønh roàng, mong gaùi thaønh phuïng, cuõng khoâng

phaûi vì vaäy maø quaù yeâu chieàu chuùng noù, vaãn phaûi bieåu hieän

ra veû toân nghieâm cuûa cha meï neân coù, trong töø phaûi coù caùi

nghieâm, trong caùi nhu coù caùi cöông; cho duø con caùi coù gioûi,

coù thaønh ñaït ñeán ñaâu, cuõng laø töø moät tay cha meï naâng niu

nuoâi döôõng maø ra. Ngaïn ngöõ coå coù caâu: “Khoâng coù traïng

nguyeân sö phuï, chæ coù traïng nguyeân ñeä töû”, lôøi tuy noùi vaäy,

ñeä töû traïng nguyeân cuõng laø töø sö phuï taïo ra, cho neân laøm

cha meï cuûa ngöôøi, traùch nhieäm troïng ñaïi bieát bao aø!

Du Sö Tyû Töø Huaán

Thaân laø cha meï, neân bieát giaùo duïc con caùi cuûa mình

nhö theá naøo? Hieän giôø moïi ngöôøi ñeàu laø “Hieáu Töû”, hieáu

thaûo vôùi con caùi cuûa mình! Laáy moät ví duï thoâng thöôøng nhaát:

Khi trong nhaø cuûa ñaøn chuû thieát laäp Phaät ñöôøng, chæ coù vôï

choàng caùc anh cuùng baùi laø ñöôïc sao? Con caùi phaûi ñi hoïc

maø, ñaâu coù thôøi gian cuùng baùi, thaép nhang, töï mình cuùng laø

ñöôïc roài. Nhöng hai ngöôøi coù nghó tôùi sau naøy khoâng? Hai

ngöôøi coù phaûi seõ ôû beân caïnh con mình suoát ñôøi khoâng? Hai

ngöôøi coù taâm nguyeän laäp Phaät ñöôøng, nhöng con caùi chuùng

noù coù hieåu khoâng? Chæ sôï raèng sau naøy hai ngöôøi khoâng coøn

nöõa, ñaïo thaân cuõng khoâng theå naøo tieáp tuïc ñeán nhaø hai


- 7 -

ngöôøi thaép höông nöõa, maø con cuûa hai ngöôøi laïi seõ noùi: “Ñoù

laø chuyeän cuûa cha meï toâi, cha meï toâi thích laøm nhaø ñaïo ñöùc,

nhaø toân giaùo, ñoù laø chuyeän cuûa hoï. Toâi khoâng phaûi aø! Toâi

tieáp thuï laø tö töôûng môùi, toâi vôùi hoï khoâng gioáng aø!” Nhö

vaäy laø hai ngöôøi laøm caû moät ñôøi ngöôøi, laïi khoâng ngôø raèng

bò hoûng moät caùi hoác lôùn.

Coøn nhöõng ngöôøi thanh khaåu, caùc con caûm thaáy raèng

aên chay raát toát, nhöng con caùi coøn nhoû, aên chay caùi gì!

Khoâng ñuû dinh döôõng, khoâng daùm ñeå con caùi aên chay theo

mình? Ngaøy xöa thôøi chieán tranh loaïn laïc, cuõng khoâng coù

caùi gì laø caù to thòt lôùn maø aên, coù caùi gì thì aên caùi ñoù, vaãn

khoâng phaûi laø lôùn leân raát toát sao! Cho neân, hoâm nay con noùi

aên chay coù ích, nhöng con cuûa chính mình laïi khoâng aên theo,

ngöôøi ta seõ laáy ñieåm naøy maø phaûn baùt con. Vì vaäy töï con

caàn phaûi hieåu roõ aø! Ñaõ muoán laøm, thì phaûi loâi keùo con mình

vaøo, hieåu khoâng?

Thaân laø vôï, laø meï daïy con caùi, baát luaän laø ñi, ôû, ngoài,

naèm phaûi chæ daïy ngay ngaén. Con caùi cuõng gioáng nhö caây

tre vaäy, ôû ngay luùc non nhaát ñieâu naén khaéc noùt laø toát nhaát,

cho neân chaêm soùc con caùi cuûa con, phaûi laáy leã nghóa maø daïy,

thöôøng xuyeân noùi ñaïo lyù cho con caùi nghe. Chuùng sinh ñeàu

coù Phaät tính, ñöøng noùi con caùi coøn nhoû, noù nghe ñeàu hieåu

ñöôïc heát.

Laøm cha meï caøng phaûi laáy baûn thaân laøm göông, con

caùi thaáy gì laø hoïc theo caùi naáy. Nhaát cöû nhaát ñoäng cuûa cha

meï, ñoái vôùi con caùi laø ñaëc bieät quan troïng. Neáu nhö cha meï

caõi vaû, ñaùnh nhau, con caùi ñöùng moät beân nhìn, thì sau naøy


- 8 -

lôùn leân seõ aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån thaân taâm cuûa noù,

nhöõng loãi laàm naøy, ñeàu laø do cha meï taïo thaønh!

Nam Bình Tieân Ñoàng Töø Huaán

Tu ñaïo khoâng phaûi chæ laø ôû Phaät ñöôøng laøm toát laø ñöôïc,

veà ñeán nhaø laø maéng con, maéng vôï, maéng choàng, ôû Phaät

ñöôøng maët khaùc, veà ñeán nhaø laïi laø moät maët khaùc, vaäy khoâng

phaûi ñaõ uoång phí tu ñaïo sao? Thaân laøm cha cuûa con, coù hay

khoâng coù nhöõng thoùi quen xaáu, khoâng neân nhòn khoâng ñöôïc

laø ñi chöûi maéng ngöôøi, vaäy tu caùi ñaïo gì? Thoùi quen khoâng

toát, ñöøng töôûng raèng khoâng ai bieát!

Coøn nöõa, thaân laøm meï cuûa con coù phaûi thöôøng hay noùi

khoâng? Ngöôøi ta noùi “ Ba coâ saùu baø”, laøm oáng chuyeån lôøi

cho ngöôøi ta, coù phaûi khoâng? Khoân ñaïo (Nöõ giôùi) thöôøng

hay deã daøng phaïm phaûi taät xaáu naøy. Caùc con khoâng phaûi ñaõ

laäp nguyeän sao? Toàn taâm toát, noùi chuyeän toát, laøm vieäc toát,

neáu nhö laäp nguyeän maø khoâng lieãu, laø khoâng theå trôû veà roài

nheù!

Teá Coâng Hoaït Phaät Töø Huaán

Gia ñình hoøa thuaän moïi söï ñeàu may maén, gia ñình baát

hoøa, veû maët ai naáy ñeàu öu saàu, luoân tranh caõi laãn nhau, cho

neân “Gia Hoøa” raát quan troïng. Caùc baø meï hieän nay ñeàu raát

thích laøm ñeïp, bôûi vì thích laøm ñeïp sôï dô neân khoâng ñi chôï,

chæ bieát mua côm hoäp, laïi löôøi naáu, ñuoåi theo thôøi ñaïi, moãi

ngaøy chæ bieát trang ñieåm cho mình thaät ñeïp, khoâng heà ñuïng

ñeán khoùi daàu. Taïi sao caùc con khoâng nghó raèng, muøi thôm


- 9 -

khoùi daàu laâu roài, môùi coù theå thaønh Phaät! Ngöôøi ta thöôøng ca

haùt nhöõng baøi haùt ngöôøi meï raát vó ñaïi, laø ca tuïng söï vó ñaïi

saép xeáp coâng vieäc nhaø cuûa caùc baø meï, neáu nhö ba böõa côm

con chæ bieát mua beân ngoaøi veà, vaäy laø khoâng coù gì goïi laø vó

ñaïi roài. Cho neân phaûi bieát nhaän thöùc boån phaän cuûa mình,

khoâng neân suoát ngaøy oaùn ñoâng traùch taây; luùc laøm côm coù

theå haùt baøi haùt cuûa laõo sö, nhö vaäy seõ vui veû tieâu dieâu hôn

nhieàu, nhöõng moùn aên laøm ra, thaät söï laø coù muøi vò cuûa meï,

coù söï yeâu thöông cuûa meï, caû nhaø aên vaøo, coù phaûi laø vöøa vui

veû vöøa maïnh khoûe khoâng?

Cha meï muoán truyeàn daïy giaùo duïc toát cho con caùi,

khoâng neân gaây aùp löïc, phaûi duøng lôøi noùi an uûi voã veà con caùi;

neáu nhö con caùi thi cöû khoâng ñöôïc toát, khoâng sao caû, con

phaûi noùi laø: “Laàn sau laïi tieáp tuïc, cha meï maõi maõi ñöùng veà

phía beân con, coå vuõ cho con!” neân duøng lôøi an uûi, khoâng

neân toaøn duøng lôøi traùch moùc.

Ñaïi ñaïo laø nhaân gian baøn, caùc con phaûi hoïc ñaïo, baøn

ñaïo cho toát, môùi coù theå saùng taïo ra moät gia ñình tu ñaïo, moät

gia ñình maïnh khoûe. Caùc con ñeán Phaät ñöôøng caûm nhaän

ñöôïc nhöõng söï aám aùp, chính laø hôi toûa ra cuûa Phaät phaùp

bình ñaúng, caùc con khoâng neân chæ ôû Phaät ñöôøng môùi nhö

vaäy, veà ñeán nhaø cuõng nhö vaäy ñem Ñaïo öùng duïng trong gia

ñình, hình thaønh moät cuoäc soáng Ñaïo hoùa. Coù luùc cha meï

nghieâm giaùo cuõng coù theå sinh ra con caùi baát thaønh taøi, cho

neân Thaày ñaây môùi daïy caùc con ñem Ñaïo sinh hoaït hoùa,

thaân laøm cha meï caàn phaûi daïy doã höôùng daãn thích hôïp, töï

mình theå hieän Ñaïo, thì môùi theå hieän ra ñöôïc moät gia ñình tu


- 10 -

ñaïo chaân chính.

2. LIEÂN LAÏC TÌNH CAÛM, THÖÔNG TIEÁC TÌNH THUÛ

TUÙC

Vaân Du Sö Tyû Töø Huaán

Giöõa anh chò em quyù nhaát laø caùi gì? Caùi quyù baùo nhaát

laø “Hoøa thuaän” phaûi khoâng? Ñaùng tieác laø chöõ Hoøa Thuaän

naøy ñaõ khoâng coøn lôøi noùi ñeïp naøo ñeå maø truyeàn nöõa roài!

Hieän nay thöôøng thaáy laø anh em tranh caõi. Cha meï ñeå laïi

cuûa caûi laø hy voïng caùc con coù ñöôïc moät cuoäc soáng toát hôn,

cho neân vaát vaû caû cuoäc ñôøi, ñeå ñôøi sau cuûa con mình khoâng

caàn phaûi cöïc khoå nhö vaäy nöõa. Nhöng ngöôøi thôøi nay ñeàu

khoâng hieåu ñöôïc ñieàu ñoù! Anh em tranh gia taøi, caùo quaùt

ñoøi taùch rieâng, ñieàu naøy caùc con caàn phaûi nghó laïi xem!

Laïi nghó xem, taïi sao con ñeán Phaät ñöôøng, anh chò em

con laïi phaûn ñoái? Coù theå laø bieåu hieän cuûa con vaãn coøn chöa

ñöôïc toát. Nhöng caùc con cöù cho raèng anh chò em cuûa mình

khoâng hieåu lyù leõ, cho neân khoâng ñeå yù ñeán hoï nöõa phaûi

khoâng? Taïi sao hoï laïi phaûn ñoái con ñeán ñaïo tröôøng, con caàn

phaûi bieát raèng, söï vieäc aéc coù nguyeân nhaân cuûa noù! Tuy con

bieát raèng Ñaïo toát, muoán daãn ñoä hoï, nhöng bieåu hieän cuûa

con laøm hoï caûm thaáy chöa ñöôïc vieân maõn, ñoù laø vaán ñeà cuûa

con chöù khoâng phaûi cuûa hoï. Con tuy laø yeâu chuùng sinh cuûa

thieân haï, nhöng laïi töø boû ngöôøi thaân cuûa mình, laøm nhö vaäy

coù ñuùng khoâng? Cho neân thöôøng ngaøy caùc con caàn phaûi lieân

laïc tình caûm, moãi naêm ñeán ngaøy leã ñaùnh ñieän veà hoûi thaêm,


- 11 -

caàm moùn quaø, ñi daïo vôùi hoï, noùi vieäc trong nhaø cho ñeán

vieäc trong Ñaïo, ñeå hoï töø töø maø tieáp nhaän con, coù hieåu

khoâng?


Hieän nay, anh em vôùi nhau ñaõ khoâng coøn caùi tình caûm

nhö tröôùc ñaây nöõa roài, ñuùng vaäy khoâng? ÔÛ trong xaõ hoäi

coâng thöông, moãi moät ngöôøi ñeàu raát baän roän, laïi theâm vaøo

töø luùc sau khi con vaøo Ñaïo, laø cöù nhieät tình vaøo baøn ñaïo,

noùi ñaïo lyù, tình caûm vôùi ngöôøi nhaø caøng trôû neân xa caùch hôn.

Luùc naøy, phaûi laøm theá naøo ñeå hoùa giaûi moät soá vieäc khoâng

quaù vui veû giöõa hai anh em ñaây? Laøm theá naøo môùi coù theå

gioáng nhö luùc nhoû, ñaám moät caùi, caõi moät traän, qua roài thì

thoâi, vaãn cöù töông thaân töông aùi? Nhö theá môùi coù theå trôû veà

caùi taâm nhö luùc nhoû vaäy?

Coù phaûi laø laáy caùi taâm “Tu Ñaïo” maø laøm, coù ñuùng

khoâng? Nhöõng choã maø chuùng ta laøm khoâng ñöôïc, coù phaûi laø

caàn möôïn baûn taùnh linh dieäu ñeå tu söûa duïc nieäm, taïp nieäm

cuûa mình khoâng? Sau ñoù môùi coù theå “Laáy thaân haønh ñaïo”,

“Laáy thaân theå hieän ñaïo”, coù ñuùng khoâng? Sau khi laáy thaân

theå hieän ñaïo, chæ caàn con chöùng thöïc cho hoï bieát raèng ngöôøi

tu ñaïo khoâng teä ñaâu, raát töï nhieân hoï seõ hoùa giaûi ñi thaønh

kieán luùc tröôùc ñoái vôùi con. Thöû nghó xem, taïi sao ñeán baây

giôø giöõa hai anh em vaãn coøn thaønh kieán? Vì khoâng theå laáy

thaân theå hieän ñaïo. Ñaõ khoâng theå laáy thaân theå hieän ñaïo, coù

phaûi laø bieåu thò boâi nhoïa ñaïo khoâng? Vaäy laø chuùng ta khoâng

xöùng ñeå noùi tu ñaïo roài, ñuùng khoâng? Neáu tình anh em thuû


- 12 -

tuùc ñeàu coù theå hoøa thuaän, vui veû, cha meï cuûa caùc con seõ

caøng vui veû hôn, ngaøy thaùng traûi qua seõ caøng khoan thai,

caøng an nhaøn, caøng khoâng baän taâm, phaûivaäy khoâng naøo?

3. KÍNH TROÏNG THA THÖÙ LAÃN NHAU, NAÉM

TAY NHAU LAØM VÔÏ CHOÀNG


Laïi noùi ñeán thaân laø choàng, laø vôï. Neáu nhö hai ngöôøi laø

vôï choàng ñoàng tu, nhöng söï hieåu bieát ñoái vôùi Ñaïo coù phaûi

chaêng laø ñaõ gioáng nhau?

Hoaëc laø moät nöõa cuûa anh chò cho raèng thieân thôøi khaån

caáp, phaûi xoâng nhanh, baøn nhanh, moät tuaàn leã baûy ngaøy ñeàu

khoâng coù ôû nhaø, thaäm chí laø ñi ra nöôùc ngoaøi roài, coøn ngöôøi

naøy thì nghó raèng phaûi lo toát cho gia ñình tröôùc, coù raõnh roài

môùi ñi Phaät ñöôøng. Bôûi vì caùch nhaän xeùt khoâng gioáng nhau,

cho neân môùi naûy sinh tranh chaáp, phaûi khoâng? Luùc naøy, ñoâi

beân coù söï laïnh luøng, ba ngaøy khoâng noùi chuyeän, naêm ngaøy

laø caõi nhau, cuõng ñeàu vì “Ñaïo” maø caõi vaõ, vaäy khoâng phaûi

laø buoàn cöôøi laém sao? Ñoâi luùc vôï choàng neân ñöùng vaøo vò trí

cuûa ñoái phöông maø nghó cho hoï, ñoâi beân thöông löôïng baøn

baïc, tìm ra moät ñieåm caân ñoái, nhö vaäy, vôï toát choàng cuõng

toát, coù hieåu khoâng? Coù ngöôøi ôû Ñaïo tröôøng moãi moät lôùp môû

ra laø moãi moät lôùp baøn raát toát, baøn raát huy hoaøng, raát coù

thaønh töïu, nhöng veà ñeán nhaø thì sao? Vôùi ngöôøi nhaø laïi coù

moät boä maët laïnh luøng, bôûi vì ñaõ raát meät, cho neân veà ñeán

nhaø laø nghó ngôi, khoâng coøn ñeå yù ñeán nhöõng vieäc khaùc nöõa,


- 13 -

nhö vaäy cuõng khoâng coù vieân maõn, toaøn veïn, coù hieåu khoâng?

Vôï choàng voán laø chim cuøng röøng, chung soáng vôùi nhau

laâu roài trôû thaønh tuøy tieän, queân ñi caàn phaûi toân troïng ñoái

phöông, khaåu khí cuõng baét ñaàu khoù chòu, coù ngöôøi thì to

tieáng maéng nhieác, coù ngöôøi thì leân tieáng naëng nheï, vaäy laø

ngöôøi naøy cheâ ngöôøi kia noùi nhieàu, noùi laûm nhaûm quaù. Coù

caàn phaûi nhö vaäy khoâng? Thaäm chí coâng vieäc cuûa ngöôøi

choàng khoâng thuaän lôïi, tieàn löông cuûa ngöôøi vôï cao hôn cuûa

ngöôøi choàng, thì sanh ra loøng kieâu ngaïo, khinh thöôøng

choàng cuûa mình, coù neân nhö vaäy khoâng? Ñuùng ra luùc naøy

mình neân coå vuõ choàng nhieàu hôn, khuyeân baûo, giuùp ñôõ ñeå

anh aáy laïi göôïng ñöùng leân ñöôïc, phaûi khoâng? Ngoaøi ra, coù

choàng ñaùnh vôï, laø vôï khoâng ñuû dòu daøng? Khoâng ñuû kieân

nhaãn? Hay laø mieäng khoâng ngaên caûn ñöôïc, kích ñoäng leân laø

noùi nhöõng lôøi kích thích toån thöông ñoái phöông? Ñaây khoâng

phaûi laø nguyeân do bôûi vì mình khoâng ñuû bình tónh suy nghó

caën keõ laïi hay sao?

Coøn nöõa, giöõa con daâu vaø meï choàng laø khoù chung soáng

vôùi nhau nhaát, coù phaûi khoâng? Caùc anh laøm choàng bò chen

ñöùng ôû giöõa, beânh beân naøo cuõng ñeàu khoâng ñöôïc, neáu nhö

anh beânh vôï, ñem cha meï, anh chò em ñuoåi ra khoûi nhaø,

ngöôøi ngoaøi seõ noùi anh nhö theá naøo? Ngöôøi ngoaøi seõ khoâng

noùi anh, traùi laïi seõ noùi vôï anh, cöôùi phaûi con daâu baát hieáu,

ñeå coâ ta phaûi mang toäi danh baát hieáu. Chuùng ta caàn phaûi

bieát caùch laøm ngöôøi chöù! Coù vieäc gì maø khoâng giaûi quyeát

ñöôïc ñaâu? Chæ laø thieáu caùi thoâng hieåu laãn nhau thoâi! Moãi

ngöôøi ñeàu ñeán töø moãi hoaøn caûnh khaùc nhau, ñöông nhieân coù


- 14 -

söï khaùc bieät trong thoùi quen cuoäc soáng, luùc naøy laø caàn anh ôû

giöõa töø töø ñieàu giaûi, chöù khoâng phaûi laø chaâm daàu vaøo löûa

ñaâu!

Nam Cöïc Tieân OÂng Töø Huaán

Coù nhieàu luùc thôøi tieát oi böùc, taâm traïng khoâng ñöôïc toát,

seõ aûnh höôûng coâng vieäc cuûa caû moät ngaøy, caùc con coù theå noùi

thôøi tieát khoâng toát, laø toâi khoâng ñi laøm, khoâng giöõ con,

khoâng naáu côm, nhö vaäy coù ñöôïc khoâng? Laøm vieäc vaø tu

ñaïo ñeàu gioáng nhau caû, ñeàu phaûi chuyeân taâm. Caùc con moãi

moät ngöôøi ñeàu daïy con cuûa mình laø luùc laøm baøi taäp caàn phaûi

chuyeân taâm, nhöng maø chính mình laïi khoâng chuyeân taâm,

nhö vaäy daïy con, con coù chòu nghe khoâng? Choàng ôû ngoaøi

khoâng veà nhaø aên côm, laø con noåi giaän, theá laø caõi vaõ, caõi ñeán

noác nhaø muoán bay luoân, nhö vaäy coù ñöùc tính ñeïp cuûa ngöôøi

nöõ khoâng? Ñöông nhieân, laøm choàng cuõng phaûi löôïng thöù

cho vôï, coâ aáy giuùp ñôõ con, chaêm soùc caû nhaø, cuõng neân caûm

thaáy thoûa maõn roài. Nhöng ñaøn oâng thôøi nay, thöôøng luoân

caûm thaáy khoâng haøi loøng ñoái vôùi ngöôøi, vieäc, vaät beân caïnh

mình, sau khi tan lôùp böôùc ra khoûi Phaät ñöôøng, veà ñeán nhaø

laø phaûi laøm moät ngöôøi choàng toát, ngöôøi vôï toát, ñeå ngöôøi ta

caûm thaáy raèng con vì tu ñaïo, aên chay maø ñaõ thay ñoåi khaùc

roài, coù ñöôïc khoâng? Laøm ngöôøi laø phaûi taän nhaân ñaïo, taän

nhaân ñaïo chính laø laøm heát traùch nhieäm cuûa mình.


- 15 -


Vôï choàng ñoàng tu laø raát toát, nhöng khoâng neân tu ñeán

sau naøy, vöøa gaëp maët thì gioáng nhö gaëp keû thuø vaäy, moät

ñoáng thoùi hö taät xaáu vaãn chöa söûa! Ñeán Phaät ñöôøng laø raát

toát, nhöng khoâng ñöôïc noùi raèng laø em ñeán Phaät ñöôøng ñaây,

anh töï mình naáu côm aên ñi, nhö vaäy laø khoâng ñuùng. Neáu

chính con ñaõ vieân maõn roài, môùi coù theå thaønh toaøn ngöôøi

khaùc, vôï choàng ñoàng tu chính laø caàn phaûi bieát khen ngôïi laãn

nhau, chöù khoâng phaûi laø lôøi ngon tieáng ngoït, maø laø “Lôøi noùi

yeâu thöông”; Lôøi ngon tieáng ngoït laø ñeå noùi vôùi ngöôøi con

gaùi khaùc ngoaøi vôï mình. Nhö vaäy, giöõa vôï choàng ñoàng tu,

môùi coù theå giuùp ñôõ laãn nhau ñi ñeán cuøng.

Baïch döông kyø tu ñaïo laø “ Taïi gia xuaát gia”, con ñeán

Phaät ñöôøng nghe ñöôïc ñaïo lyù töø Ñieåm Truyeàn Sö, Giaûng Sö,

bieát ñöôïc laøm theá naøo ñeå tu söûa mình, bieát ñöôïc ôû nhaø hoøa

thuaän vôùi anh chò em nhö theá naøo, bieát ñöôïc hieáu thaûo vôùi

cha meï nhö theá naøo, ñaây ñeàu laø boån phaän laøm ngöôøi maø ta

phaûi laøm cho heát.

Ñoàng thôøi, chuùng ta neân nghó xem, hoaøn caûnh cuûa

mình cho pheùp chuùng ta xaõ thaân baøn ñaïo hay khoâng? Gia

ñình cuûa mình coù caàn phaûi chaêm soùc khoâng? Coù gia môùi coù

quoác, coù quoác môùi coù thieân ñòa. Khoâng neân cöù nghó raèng:

“Moät ngaøy con khoâng ñeán Phaät ñöôøng, laø trong loøng thaáy

baát an, laï laï laøm sao.” Con caàn phaûi nghó laø: “Nhöõng vieäc

hoâm nay con laøm, coù hôïp vôùi thieân lyù, ñaïo lyù hay khoâng?”

Nhö vaäy môùi laø thaät söï an taâm. Tu ñaïo phaûi suy xeùt baûn


- 16 -

nguyeân, Ñaïo laø toát, nhöng con ngöôøi laøm ra, vaãn chöa thaáy

chaéc laø hoaøn chænh, ñieàu naøy caàn phaûi nhaän bieát roõ raøng aø!

Hieän nay, vôï choàng ñoàng tu caøng phaûi bieát traân troïng

laãn nhau. Neáu chæ coù choàng tu, hoaëc chæ coù vôï tu, ñoù ñeàu

khoâng vieân maõn, phaûi ñoâi beân caûm hoùa, ñoù chính laø coâng

phu tu haønh ñoâi beân cuøng bao dung, tha thöù laãn nhau. Nhö

theá naøo môùi goïi laø vieân maõn ñaây? Chính laø hai ngöôøi cuøng

nhau phoái hôïp, neáu moät ngöôøi chæ coù theå ra ba phaàn söùc löïc,

thì ngöôøi kia coøn laïi phaûi giuùp ngöôøi naøy baûy phaàn söùc löïc,

nhö vaäy môùi goïi laø vieân maõn.

Khoân ñaïo (Nöõ) khi gaëp phaûi söï vieäc thì deã sôï haõi hôn,

thöôøng hay vì moät chuyeän nhoû maø thaùo gôû khoâng ra, khoâng

gioáng Caøn ñaïo (Nam) coù theå ñöông ñoäc moät mình. Caùc con

ôi! Gaëp phaûi söï vieäc loøng phaûi bieát kieân cöôøng, tuy coù luùc

phaûi rôi nöôùc maét, nhöng noäi taâm vaãn phaûi kieân coá, coù

nhöõng vieäc khoâng neân suy nghó lung tung, ñöøng coù nghó

ngöôøi ta nhìn mình moät caùi laø cöù töôûng ngöôøi ta coù yù vôùi

mình, caùi taâm naøy caàn phaûi hoaøn haûo maïnh khoûe, cho neân

khoân ñaïo caàn phaûi loaïi tröø boû “moät chuùt aâm” cuûa hôi khí,

ñeå aâm döông coù theå ñieàu hoøa.

Caøn ñaïo tuy coù tính döông khí maïnh, nhöng deã daøng

haø khaéc vôùi ngöôøi khaùc, caøn khoân (nam nöõ) aâm döông caàn

phaûi hoøa hôïp môùi coù ích. Neáu beân nöõ quaù cöùng raén, thì seõ

maát ñi moät phaàn naøo caùi tính dòu daøng; neáu beân nam quaù

meàm yeáu, thì seõ khoâng gioáng nam khoâng gioáng nöõ. Neáu hai

caù tính naøy coù theå ñieàu hoøa laãn nhau, thì cuoäc soáng môùi

muoân maøu ña daïng, con coù hieåu khoâng?


- 17 -

Thaät ra, gia ñình tu ñaïo maïnh khoûe laø khoâng ñôn giaûn,

vai troø cuûa ngöôøi nöõ raát quan troïng, ñaèng sau cuûa moät ngöôøi

thaønh coâng, thöôøng luoân coù moät ngöôøi phuï nöõ hieàn ñöùc, vó

ñaïi, ngöôøi phuï nöõ nhö vaäy chaéc laø luoân khoâng rôøi khoûi

döôõng taùnh “Tam Toøng Töù Ñöùc”. Nhö theá naøo goïi laø

Tam Toøng? Taïi gia toøng phuï, xuaát giaù toøng phu, phu töû toøng

töû; ngoaøi ra coøn moät yù khaùc nöõa laø: Linh tính laøm theo thieân

lyù, taâm tính laøm theo ñaïo lyù, thaân tính laøm theo chaân lyù söï

vieäc. Nhö theá naøo goïi laø Töù Ñöùc? Chính laø: Ñöùc, Ngoân,

Dung, Coâng. Ñöùc laø nhaân caùch phaåm ñöùc; Ngoân laø noùi

chuyeän khoâng noùi lôøi aùc ñoäc; Dung laø dung maïo ñoan chính

hay khoâng, döïa vaøo ñaây coù theå thaáy ñöôïc söï toát xaáu cuûa

moät gia ñình; Coâng laø phaûi laøm moät ngöôøi con daâu caàn cuø,

sieâng naêng, thì cha meï choàng môùi thöông, môùi coù theå kieâm

lo cho gia ñình vaø caû con caùi, do ñoù khoâng neân xem thöôøng

coâng vieäc cuûa mình.

Phuï nöõ coù 3 loaïi: Nhöôïc phuï, Maõnh phuï vaø Hieàn Phuï

Nhöôïc phuï (phuï nöõ yeáu nhöôïc) laø khoâng caùch naøo

quaùn xuyeán gia ñình, khoâng bieát daïy doã, giaùo duïc con caùi,

con beänh cuõng khoâng bieát caùch ñöa ñi beänh vieän. Maõnh

phuï (phuï nöõ duõng maõnh), laø luùc naøo cuõng muoán tranh hôn

thua vôùi choàng, trong loøng luoân muoán laøm moät ngöôøi phuï

nöõ taøi gioûi, maïnh meû. Neân nhôù, khoâng neân tranh giaønh moät

chuùt thua keùm, caøng tranh cuoäc soáng caøng khoâng myõ maõn,

khoâng haøi hoøa. Vôï choàng phaûi boå sung cho nhau, cuøng nhau

böôùc, cuøng nhau laøm. Hieàn phuï (phuï nöõ hieàn thuïc) laø laáy

vieäc nghieân cöùu ñaïo lyù ñeå daãn daét chính mình, ñoàng thôøi


- 18 -

tính hö taät xaáu cuõng coù theå söûa ñoåi.

Caùc con luoân mieäng cöù noùi laø phaûi tu ñaïo, noùi ñeán

Phaät ñöôøng cuøng nhau toân kính laãn nhau nhö toân troïng

khaùch môùi chính laø Ñaïo, nhöng taïi sao vöøa veà tôùi nhaø laïi

khoâng theå toân kính laãn nhau nhö toân troïng khaùch vaäy? Bôûi

vì ôû Phaät ñöôøng keû qua ngöôøi laïi, khoâng ai thaáy ñöôïc noäi

tình cuûa hai ngöôøi, khoâng coù chung soáng trong moät maùi nhaø,

vì vaäy khoâng bieát ñöôïc boä maët thaät cuûa ñoái phöông, coøn coù

theå laáy moät boä maët giaû ñeå hai beân toát qua toát laïi, coù ñuùng

khoâng? Nhöng caùi boä maët naï giaû naøy veà ñeán nhaø laø heát

coâng duïng, khoâng duøng ñöôïc nöõa, coù phaûi khoâng? Roài hieän

loä nguyeân hình ra. Con ôi, coù theå ñoåi ngöôïc xem thöû hay

khoâng? Ñeå con luùc ñeán Phaät ñöôøng loä nguyeân hình caùi boä

maët xaáu ra, veà ñeán nhaø môùi ñeo leân boä maët naï giaû toát ñoù

vaøo, nhö vaäy seõ coù hieäu quaû naøo? Khoâng coù ngöôøi naøo coù

theå laøm nhö vaäy ñuùng khoâng? Bôûi vì moãi moät ngöôøi caùc con

ñeàu chuù troïng caùi coâng phu beà ngoaøi thoâi.

Trong quaù trình caùc con tu ñaïo, moãi moät ngöôøi ñeàu aên

maët trang hoaøng saùng boùng, ngay ngaén chænh teà, ñaàu toùc

khoâng phaûi traûi qua laø saáy qua, duoát thaúng qua, moãi moät

ngöôøi töø ñaàu ñeán chaân ñeàu môùi röïc rôõ, nhöng maø sao, vöøa

veà ñeán nhaø laø toùc tai buø xuø, quaàn aùo khoâng ngay ngaén, ñuùng

vaäy khoâng? Luùc thu doïn baøn cheùn, laïi caèn nhaèn lôùn nhoû:

“Sao x x x ñoïc xong baùo cuõng khoâng bieát thuaän tay deïp

caát……” khoâng coù loøng chòu thöông chòu khoù, thì tu caùi ñaïo gì

ñaây? Keá tieáp noùi moät caùch döùt khoaùt: “Anh giuùp em thu doïn

moät chuùt coù sao ñaâu?” “Phaûi roài, vaäy em töï mình thu doïn


- 19 -

moät chuùt cuõng coù sao ñaâu?” Neáu nhö moãi moät ngöôøi ñeàu

löôïng thöù laãn nhau, thì ñaâu coù chuyeän gì ñaâu? Nhöõng ñieàu

naøy ñeàu laø nhöõng lôøi teá nhò cuûa caùc con, coù hay khoâng ?

Khi ñaõ caûi vaû leân roài, oâng noùi oâng coù lyù, baø noùi baø coù

lyù. Hai ngöôøi ñeàu coù lyù! Nhöng maø naøy, ngöôøi coù lyù laø

ngöôøi phaûi bieát tha thöù cho ngöôøi khaùc, ñuùng khoâng? Bôûi vì

hoï coù caùch nhìn cuûa hoï, chuùng ta coù caùch nhìn cuûa chuùng ta,

chuùng ta khoâng theå laáy caùch nhìn cuûa mình ñi troùi buoäc

caùch nhìn cuûa ngöôøi khaùc, phaûi vaäy khoâng?

Con khoâng coù yù nguyeän laäp gia ñình, hay laø coù yù

nguyeän laäp gia ñình, ñoù ñeàu laø khoâng quan troïng, ñeàu laø

vieäc rieâng cuûa moãi moät ngöôøi. Tröôùc khi con laäp gia ñình,

gia ñình maø hieän nay con ñang soáng, con coù theå chaêm lo

thaät toát, thì Thaày cuõng tin raèng, sau naøy con laäp gia ñình,

moät gia ñình môùi khaùc, con vaãn coù theå ñaûm nhaän ñöôïc troïng

traùch naøy, ñuùng khoâng? Muoán keát hoân, tröôùc tieân laø phaûi

xem gia ñình cuûa baûn thaân mình chaêm lo toát chöa? Chuùng

ta caàn phaûi ñem gia ñình saün coù cuûa mình toå chöùc thaät toát,

môùi coù tö caùch baøn luaän toå chöùc laäp moät gia ñình khaùc, coù

ñuùng khoâng? Cuõng gioáng nhö giöõa cha meï coù theå chung

soáng hoøa bình, cha hieàn con thaûo ñaày vui veû, tieáp ñeán

chuùng ta môùi coù tö caùch baøn luaän giöõa ñaïo vôï choàng.

Toùm laïi, giöõa vôï choàng phaûi vì ñoái phöông maøsuy nghó,

duøng loøng yeâu thöông nhieàu moät chuùt, laø seõ khoâng coù söï

tranh chaáp vaø cuõng coù theå toân kính laãn nhau nhö khaùch quyù.

Caâu noùi “Toân kính nhö khaùch quyù” khoâng phaûi laø lyù luaän,

chæ caàn con chòu nhòn moät chuùt, anh nhöôøng moät chuùt, baát


- 20 -

kyø vieäc gì baát luaän laø con coù lyù hay khoâng, nhanh choùng

ngöøng ngay, moät caùi ñoàng xu seõ khoâng theå keâu leân tieáng

ñöôïc, phaûi vaäy khoâng? Nhö vaäy, phaûi coù moät ngöôøi nhaát

ñònh caàn phaûi ñöùng ra, laøm moät “ngöôøi lôùn” thaønh thaïo, ñôïi

ñeán luùc taâm bình khí hoøa, bình tænh maø cuøng thaûo luaän xem,

caùi ñieåm naøy hai ngöôøi ñeàu caàn phaûi cuøng hieåu bieát, neáu

khoâng coù caùi cuøng hieåu bieát naøy, thì khoâng neân keát hôïp vôùi

nhau, hieåu khoâng? Giöõa ñoâi beân phaûi nhö caét nhö goït, nhö

maøi nhö giuõa, ngay trong söï trao ñoåi maøi giuõa caét goït naøy,

ñeàu quan troïng nhaát chính laø “toân troïng”.Chæ caàn coù theå

anh toân troïng toâi, toâi toân troïng anh, coù bao nhieâu vieäc

khoâng vui veû naøo, cuõng coù theå vì vaäy maø hoùa giaûi heát, phaûi

khoâng?

Chuùng ta phaûi laáy “Ñaïo” ñem vaøo trong hoân nhaân, sau

ñoù aûnh höôûng nhöõng ngöôøi xung quanh, ñeå cho hoï bieát laø

hoân nhaân cuûa tu ñaïo laø toát nhö vaäy, gia ñình cuûa ngöôøi tu

ñaïo laø hoøa laïc nhö vaäy. Cho neân, chuùng ta tu ñaïo phaûi laäp

moät göông maãu, ñôn giaûn nhaát, chính laø laäp moät gia ñình

göông maãu. Chæ caàn coù ñaïo thaân ñeán thaêm vieáng nhaø con,

trong nhaø luùc naøo cuõng saïch seõ, hoøa thuaän, luùc naøo ñeán

cuõng laø nhö vaäy, vaäy gia ñình ñoù môùi laø “Coù Ñaïo”, ñuùng

khoâng? Gia ñình naøy môùi coù tö caùch noùi ñeán “Tu Ñaïo”,

ñuùng vaäy khoâng naøo?


- 21 -

Quan AÂm Boà Taùt Töø Huaán

Coù theå keát thaønh vôï choàng voán dó laø duyeân, hoâm nay

ñaõ tu ñaïo roài, laø phaûi hoïc taäp laãn nhau, xem ñoái phöông nhö

tay traùi tay phaûi cuûa mình, neáu thaät söï yeâu thöông ñeán taän

ñaùy loøng thì seõ khoâng oaùn than. Thöû hoûi, tay traùi laáy vaät

naëng, tay phaûi coù bieát chuû ñoäng ñeán giuùp khoâng? Neáu nhö

giöõa vôï choàng coù theå toân troïng laãn nhau, vaãn coù theå naøo

thöôøng xuyeân tranh chaáp hay sao? Vì muoán ñaøo taïo, giaùo

duïc toát cho ñôøi sau, thì giöõa vôï choàng caàn phaûi laäp neân moät

göông maãu thaät toát thoâi!


Laøm ngöôøi ñeàu khoù traùnh khoûi nghieäp chöôùng cuûa

nhieàu kieáp tröôùc, coù caëp vôï choàng ñöôïc traêm naêm ñaàu baïc,

coù caëp thì choàng maát sôùm, ngöôøi coøn laïi thì thaân mang traêm

beänh trieàn mieân, taát caû ñeàu laø nghieäp chöôùng taïo thaønh!

Caùc con khoâng phaûi khi coù beänh thì than ngaén thôû daøi,

chính laø khi khoâng beänh muoán caùc con ñeán tu ñaïo, caùc con

khoâng chòu, cuoäc soáng nhö vaäy laøm sao vui veû ñöôïc ñaây?


- 22 -

4. HOAN HÆ CAM NGUYEÄN, LAØM CON DAÂU TOÁT


Thaân laøm vôï ngöôøi ñaõ gaû qua beân ñoù roài, theo lyù

ñöông nhieân laø phaûi phuïng döôõng cha meï choàng, gioáng nhö

phuïng döôõng cha meï chính mình vaäy, coù bieát khoâng? Saùng

sôùm thöùc daäy tröôùc tieân phaûi thaêm hoûi cha meï, keá ñoù môùi

queùt doïn nhaø ñeàu caàn phaûi laøm. Ñöøng ñeå cha meï choàng

töôûng raèng cöôùi con gaùi cuûa ñaïo tröôøng veà chaéc haún laø coù tu

ñaïo, nhöng sau khi cöôùi veà roài, sao khoâng ñuùng nhö vaäy?


Cho duø laø moät loøng muoán tu ñaïo, cuõng phaûi vieäc thaùnh

vieäc phaøm ñoâi beân phaûi veïn, chaêm soùc toát cho gia ñình,

khoâng neân daãn ñeán söï hieåu laàm cuûa ngöôøi khaùc, laïi laøm aûnh

höôûng danh tieáng cuûa ñaïo tröôøng. Neáu nhö boån phaän laøm

daâu cuûa con laøm khoâng toát, moãi ngaøy meï choàng baét con

phaûi ôû nhaø, con chòu khoâng ñöôïc, coù leõ con seõ noùi: “Moãi

ngöôøi ñeàu coù töï do, taïi sao baét con phaûi ôû nhaø?” Ñeä töû ôi,

taïi sao khoâng ñoåi vò trí nghó thöû xem, neáu nhö con thaân laø

meï choàng, con coù thích con daâu cuûa mình suoát ngaøy khoâng

coù ôû nhaø sao? Ñoåi moät goác ñoä maø nghó laïi xem, thì söï vieäc

seõ ñöôïc vieân maõn caû.

Laøm ngöôøi khoå, “Khoå” laø vì loøng ngöôøi tham lam, duïc

voïng quaù nhieàu, khoâng bieát ñuû, khoâng traân tieác haïnh phuùc,

cho neân luùc naøo cuõng caûm thaáy cuoäc soáng ñaày raãy nhöõng

ñau khoå, neáu nhö con bieát thoûa maõn, thì coù theå nheï nhaøng


- 23 -

ñi heát caû cuoäc ñôøi naøy, tuyeät ñoái khoâng neân coù nhieàu loøng

tính toaùn, cuoäc soáng cuûa con môùi coù theå qua ñöôïc bình laëng,

cuõng seõ khoâng coù nhieàu möa gioù nhö vaäy, vaø cuõng seõ khoâng

coù nhieàu ngöôøi caûm thaáy khoù chung soáng vôùi con.

Giöõa ngöôøi vaø ngöôøi, ngöôøi nhö theá naøo laø khoù gaàn guõi

nhaát? Töø xöa ñeán nay, giöõa meï choàng naøng daâu luoân coù moät

bôø töôøng nhìn maø nhìn cuõng khoâng thaáu, treøo maø treøo cuõng

chaúng qua, khoâng bieát caùc con coù hay khoâng? Caùc con ñaïi

ña soá ñeàu coù moät raûnh lôùn vöøa saâu vöøa roäng, böôùc cuõng

böôùc chaúng qua, nhaûy cuõng nhaûy chaúng ñöôïc. Nghó thöû xem,

haø taát phaûi nhö vaäy chöù? Con gaùi cuûa mình laø con gaùi, con

gaùi cuûa ngöôøi khaùc khoâng phaûi laø ngöôøi sanh hay sao? Cuõng

laø ngöôøi meï mang naëng ñeû ñau möôøi thaùng maø ra, cho neân

caùc con ñoái vôùi con daâu cuûa mình, cuõng neân thöông yeâu thaät

toát. Tuy nhieàu luùc khoâng nhaát ñònh laø loãi cuûa meï choàng, veà

maët naøng daâu cuõng coù loãi cuûa con daâu, nhöng taïi sao caùc

con ñoâi beân khoâng caùch naøo maø noùi roõ, giaûi baøy roõ, nhaát

ñònh phaûi gaây ñeán noãi meï choàng con daâu khoâng caùch naøo

giaûi quyeát môùi chòu ñöôïc sao? Chaû traùch chi con keânh raõnh

ñoù caøng ngaøy caøng saâu, khoâng caùch naøo böôùc qua, khoâng

caùch naøo nhaûy qua! Neáu nhö con xem coâ ta nhö con gaùi cuûa

mình, vaäy thì khoâng coù chuyeän gì roài!

Giöõa löôõi vaø raêng cuõng coù luùc baát caån maø caén phaûi,

huoáng hoá chi moãi moät ngöôøi ñeàu ñeán töø nhöõng hoaøn caûnh

khaùc nhau, laøm sao coù theå moãi ngöôøi suoát ñôøi thuaän theo yù

con ñöôïc?

Coøn nöõa, hoâm nay con ñaõ aên chay, giaû söû cho con gaû


- 24 -

ñeán moät gia ñình khoâng aên chay, con daùm khoâng? Khoâng

daùm, ñuùng khoâng? E sôï raèng seõ ñoái dieän vôùi nhieàu söï vieäc

theo ñoù maø ñeán phaûi khoâng? Sôï raèng mình khoâng coù caùch

naøo choáng ñôõ, vì theá maø ñaõ khai chay phaù giôùi? Chính laø

khuûng hoaûng, neân con khoâng daùm.

Thaày ñaây coù moät ngöôøi ñeä töû chính laø nhö vaäy, coâ aáy

gaû ñeán moät gia ñình khoâng aên chay. Con noùi laø aên chay roài,

thì khoâng ñöôïc ñi ñuïng vaøo thòt, khoâng neân ñi naáu thòt,

khoâng neân ñi caét thòt, ñuùng khoâng? Caùc con coù phaûi laø hay

noùi nhö vaäy khoâng? Nhöng coâ ta gaû vaøo gia ñình ngöôøi ta,

laáy thaân phaän cuûa moät con daâu maø noùi, coù phaûi laø caàn phaûi

naáu aên khoâng? Luùc ñoù con naáu chay cho cha meï choàng aên aø?

Hay laø phaûi naáu maën? Neân hay khoâng neân naáu maën? Theá laø,

coâ ta beøn naáu chay cho chính mình aên, naáu maën cho ngöôøi

nhaø aên, saùu baûy naêm nhö moät ngaøy cöù nhö vaäy, tinh thaàn

naøy khoâng ñôn giaûn ñuùng khoâng? Coâ ta duøng haønh ñoäng

cuûa mình chöùng minh roài. Coâ ta laø ñaïi bieåu cuûa ñaïo, coâ ta

ñaïi bieåu cho moät ngöôøi tu ñaïo thaät söï, cho neân baây giôø töø töø

chuyeån caûnh toát roài, haønh vi cuûa coâ ta ñöôïc ngöôøi nhaø thöøa

nhaän, cho ñeán nay, ngöôøi nhaø ñeàu ñöùng veà phía coâ ta, ñeàu

raát saün loøng aên chay cuøng coâ ta. Nhö vaäy, coâ ta coù phaûi laø teà

gia roài khoâng?

Nhöng maø, loøng töø bi naøy phaùt ra thì deã, duy trì thì laïi

raát khoù, ñuùng khoâng? Cuõng gioáng nhö ñoä ngöôøi thì deã ñaáy,

nhöng thaønh toaøn thì laïi khoâng deã. Bôûi vì con khoâng coù loøng

nhaãn naïi, sau khi con phaùt loøng töø bi ra, nhöng laïi khoâng coù

caùch naøo laõnh ngoä ñöôïc nhö theá naøo ñeå thieän duïng caùi loøng


- 25 -

töø bi phaùt ra aáy, chæ troùi buoäc trong moät khaùi nieäm

heïp------“Toâi aên chay roài, thì khoâng neân saén thòt cuûa ngöôøi

khaùc, naáu thòt cuûa ngöôøi khaùc, toâi khoâng theå laøm nhö vaäy,

neáu laøm nhö vaäy laø toâi taïo toäi.” Phaûi vaäy khoâng? Neáu nhö

noùi bôûi vì con taïo nghieäp maø thaønh toaøn ñöôïc cöûu huyeàn

thaát toå cuûa hoï cuøng nhau sieâu sinh, vaäy con tình nguyeän taïo

toäi khoâng? Ngöôøi maø, chöa gaëp phaûi luùc nguy hieåm, taát caû

ñeàu coù theå taâm bình khí hoøa, moät khi gaëp nguy hieåm roài thì

taâm hoaûn yù loaïn. Chaïy troán coøn khoâng kòp nöõa, con coøn

daùm ñaûm gaùnh traùch nhieäm naøy sao?

Hoaëc laø con vôùi gia ñình hoï coù duyeân, caû gia ñình con

caùi vaø caû cöûu huyeàn thaát toå cuûa hoï, ñeàu caàn con ñi thaønh

toaøn, ñeå cho hoï hieåu roõ ñaïo lyù, tu taâm döôõng tính, cho neân

con caàn phaûi ñi moät ñöôøng raát daøi vaø cöïc khoå, môùi coù theå

thaät söï tieán vaøo gia ñình cuûa hoï, duøng söùc maïnh moät mình

con ñi aûnh höôûng caû toaøn gia toäc cuûa hoï. Vì vaäy, tröôùc tieân

caàn hoaøn thieän mình tröôùc. Cuõng gioáng nhö thaân laø cha meï,

phaûi caàn coù nhaân caùch hoaøn thieän, daïy con caùi ra môùi coù

nhaân caùch hoaøn thieän; thaân laø moät ngöôøi thaày, lyù giaûi phaûi

chính xaùc, taøi naêng vaø hoïc vaán phaûi phong phuù, môùi coù theå

giaùo duïc, boài döôõng ra moät ñôøi sau öu tuù; coøn chuùng ta ôû

ñaïo tröôøng laø nhöõng ngöôøi tieàn tuyeán ñi tröôùc, lyù leõ quan

nieäm neáu khoâng chính xaùc, thì ñaïo tröôøng naøy seõ phaùt sinh

beänh, coù phaûi vaäy khoâng?

Thí duï döïa theo caùch noùi cuûa caùc con: “AÊn chay coù theå

tieâu oan giaûi nghieäp”, laø chæ döïa vaøo moät taám bieåu vaên

thanh khaåu maø con ñaõ laäp sao? Chæ döïa vaøo caùi naøy thaät


- 26 -

ñuùng laø coù theå ñeå con tieâu oan giaûi nghieäp ñöôïc sao? Giaû duï

hoï aên chay thanh khaåu, ngöôøi nhaø phaûn ñoái, maø coøn phaûn

ñoái raát kòch lieät nöõa kìa, thì con seõ ñi khuyeân hoï “Nhaát ñònh

phaûi kieân trì, caàn phaûi kieân trì cho tôùi cuøng, tuyeät ñoái khoâng

theå bò khaûo ñaûo nha!” Coù phaûi laø phaûi noùi nhö vaäy khoâng?

“Anh nhaát ñònh phaûi kieân trì maø ñoái laäp keå caû cha meï laø

ngöôøi yeâu anh, baûo veä, nuoâi döôõng, chaêm soùc anh nhieàu

naêm aø!” Caùch khuyeân nhö vaäy ñuùng khoâng? Con ñöông

nhieân laø coù theå noùi nhö vaäy roài, bôûi vì ngöôøi ñoái laäp vôùi con

khoâng phaûi laø cha meï cuûa con, maø laø cuûa anh ta! Khoâng

phaûi laø vieäc nhaø cuûa con, ñöông nhieân laø con coù theå xem

nhö gioù, tieâu dieâu töï taïi roài! Ngöôøi thaät söï ñoái dieän vôùi cöûa

aûi khoù khaên, khoâng phaûi laø con maø laø anh ta, neân con noùi

raát nheï nhaøng, nhö vaäy coù laáy loøng mình so loøng ngöôøi khaùc

chöa? Coù loøng töø bi sao?

Uoång phí con mieäng noùi keâu ngöôøi phaûi aên chay, phaûi

thanh khaåu, khoâng neân vôùi tính linh keát aùc duyeân. Khoâng

aên thòt noù laø baøy toû töø bi, nhöng treân thöïc teá thì sao? Ñôøi

naøy kieáp naøy giöõa con vaø ngöôøi thaân coù vieân maõn ñöôïc caùi

duyeân naøy khoâng? Khoâng coù aø. Chuùng ta kieáp naøy ñaõ chöa

vieân maõn ñöôïc caùi duyeân phaän naøy, töông lai cuõng seõ daãn

ñeán moät aùc duyeân khaùc. Ñoù laø ñaïo lyù raát thoâng thöôøng,

nhöng caùc con ñeàu ñaõ coi nheï, boû soùt noù roài, ñeàu chæ bieát

höôùng veà kinh ñieån maø tìm kieám thoâi. Chuùng ta caàn phaûi ñeå

yù ñeán laø “ Coù laøm ñeán nôi ñeán choán chöa? Coù laøm xong

nhöõng vieäc mình caàn laøm chöa?”

Taïi sao laïi phaûi noùi nhöõng ñieàu naøy? Bôûi vì trong ñaïo


- 27 -

tröôøng, caùc con luoân nhaán maïnh ñeán “Tam Cang Nguõ

Thöôøng” – “Nguõ Luaân Baùt Ñöùc”, nhöng coù thaät laø ñaõ

laøm ñöôïc roài ö? Gia ñình cuûa mình ñeàu lo chöa xong ñöôïc,

thaày tin raèng con cuõng khoâng coù caùch naøo lo toát cho chuùng

sanh ôû beân ngoaøi ñöôïc, “Töï laäp môùi coù theå phaùt sinh ra

ñaïo ” maø! Caùi gì goïi laø boån phaän quoác gia? Caùi gì goïi laø

boån phaän gia ñình? Neáu nhö luùc ñaàu khoâng coù cha meï con

cuûng coá caùi gia ñình naøy, cöïc khoå bieát bao ñeå thieát laäp neân

gia ñình naøy, thì con coù theå vöõng chaéc maø tröôûng thaønh sao?

Tröôùc kia ngöôøi ta coù traùch nhieäm ñoái vôùi con, taïi sao hoâm

nay con khoâng theå coù traùch nhieäm vôùi ngöôøi ñôøi sau cuûa

con chöù? Chuùng ta phaûi vui vôùi söï gaùnh vaùc moãi moät noåi

khoå cuûa chuùng sanh, khi con cuøng vôùi moät ngöôøi khaùc keát

hôïp thaønh laäp moät gia ñình khaùc, caùc con phaûi cuøng nhau

gaùnh vaùc gia ñình cuûa ñoâi beân, ñaây laø duyeân phaän giöõa moät

gia ñình vôùi moät gia ñình aø!

Thaày ñaây luoân nhaán maïnh phaûi laøm sao vieân maõn kieáp

naøy, chuùng ta caàn phaûi “troïn duyeân”, ñuùng khoâng? Chuùng

ta troïn veïn roài caùi duyeân cuûa kieáp naøy, ñeå traùnh khoûi kieáp

sau laïi gaëp phaûi aùc duyeân, ñaây laø moät caùch noùi taàng töï. Moät

caùch noùi khaùc laø, toâi maëc keä luùc tröôùc, maëc keää kieáp sau, toâi

caùi gì cuõng maëc keä, chæ mong sao hieän nay coù theå laøm heát

boån phaän cuûa mình, coù theå troïn veïn döùt heát duyeân phaän naøy

laø ñöôïc roài! Moãi moät caùch noùi ñeàu khoâng gioáng nhau,

nhöng roát cuoäc muïc ñích cuõng chæ laø moät “Theá giôùi ñaïi

ñoàng”. YÙ nghóa theá giôùi ñaïi ñoàng chính laø “Ñaïi ñoàng tieåu

dò” (ñaïi ña soá ñeàu ñoàng gioáng nhau, chæ moät soá ít nhoû khaùc


- 28 -

nhau). Moãi moät ngöôøi ñeàu khoâng gioáng nhau, con coù theå

yeâu caàu hoï gioáng con ö? Khoâng theå naøo. Cho neân, theá giôùi

ñaïi ñoàng chính laø nhö vaäy ñaáy!

Coù leõ ngöôøi nhaø cuûa con khoâng taùn thaønh con aên chay,

luùc ñoù caøng caàn phaûi chaêm soùc toát söùc khoûe cho mình, coù

bieát khoâng? Chöùng minh cho moïi ngöôøi bieát, aên chay coù caùi

gì khoâng toát, tu taâm döôõng tính coù caùi gì khoâng toát? Phaûi

khoâng? Neáu nhö con caøng tu taâm döôõng tính, söùc khoûe laïi

caøng toài teä, vaäy ñaâu coøn ai daùm theo con tu ñaïo nöõa? Con

muoán aên chay, khoâng thaønh vaán ñeà, taâm cuûa con aên chay

tröôùc, coù ñöôïc khoâng? Neáu hoaøn caûnh gia ñình chuùng ta

khoâng cho pheùp, cuõng khoâng sao, chæ caàn taâm chuùng ta aên

tröôùc thoâi.

5. THEÅ NIEÄM THAÂN TAÂM, TÖÙC THÔØI HAØNH HIEÁU

ÑAÏO


Coù caâu noùi : “Thaân theå toùc tai laø do cha meï ban cho,

khoâng daùm laøm toån thöông, laø vieäc khôûi ñaàu cuûa ieáu ñaïo.”

Cha meï coù coâng ôn sinh con, nuoâi con, döôõng duïc con, cho

neân caàn phaûi bieát baùo ñaùp. Lyù thieân cuûa chuùng ta coøn coù

moät Laõo Maãu, cho neân caàn phaûi bieát laø chaân chuû nhaân laøm

chuû gia ñình, chaân chuû nhaân laøm chuû gia ñình laø phaûi laøm

nhöõng vieäc neân laøm, söûa ñi nhöõng thoùi hö taät xaáu, laøm heát

traùch nhieäm cuûa moät ngöôøi laøm con.

Caùc con nhöõng ngöôøi thanh nieân treû, Thaày noùi vôùi caùc


- 29 -

con raèng, caùi goïi laø “Thaân theå toùc tai laø do cha meï ban cho,

khoâng daùm laøm toån thöông, laø vieäc khôûi ñaàu cuûa hieáu ñaïo.”

Ñaây chính laø hieáu coù hình coù töôùng coù theå nhìn thaáy ñöôïc,

ngöôïc laïi maø noùi, cha meï cho caùc con töù chi veïn toaøn, naêm

quan cuûa thaân theå ñeàu toát, neáu caùc con khoâng laäp thaân haønh

ñaïo ñoù laø baát hieáu, nghe coù hieåu khoâng? Con caàn phaûi xem

thöû laïi xem, nghó thöû laïi xem aø! Maét cuûa con, tai cuûa con,

raêng cuûa con, chaân cuûa con, coù phaûi laø moãi moät vieäc con

laøm ñeàu ñaõ hôïp vôùi ñaïo khoâng?

Luùc cha meï coøn soáng, nhanh choùng maø haønh hieáu ñaïo,

ñeán luùc song thaân khoâng coøn nöõa, thì haønh ñaïo ñeå löu danh

cho ñôøi sau, hieån döông cho thanh danh cuûa cha meï, vaäy

môùi laø thaät söï taän ñaïi ñaïi hieáu. Luùc cha meï coøn soáng, khoâng

phaûi chæ laø nuoâi döôõng caùi aên caùi maët, coù ñoà aên ngon cho

cha meï aên, vaäy laø taän hieáu roài sao? Coù ñoà aên ngon cho cha

meï aên, ñöông nhieân laø vieäc ñaùng möøng, nhöng ñieàu quan

troïng laø, phaûi coù moät taám loøng toân kính. Ñöøng chæ toaøn laø

noùi thoâi, coù ñi thöïc haønh chöa? Khoâng neân cöù ngoài maø noùi,

maø phaûi ñöùng leân thöïc haønh, chæ coù noùi thoâi, vaäy voán dó con

vaãn chöa hoaøn thaønh ñöôïc coâng vieäc naøy!

Baây giôø caùc con nhieàu ngöôøi khoâng muoán ôû laïi sinh

tröôûng trong hoaøn caûnh toát, laïi cöù thích ñi ñeán nhöõng nôi

khoâng neân ñi. Töï nghó xem, thaân laø cha meï, ñeàu mong trai

thaønh roàng, gaùi thaønh phuïng, moât khi con lôõ böôùc vaøo ñen

toái, tieàn ñoà cuûa caû ñôøi laøm sao tìm laïi ñöôïc ñaây? Laøm sao

xöùng ñaùng vôùi coâng ôn cha meï, ôn nghóa cuûa cha meï traû

xong roài ö? Baùo ñaùp xong roài aø? Ñôøi ngöôøi khoâng ñöôïc bao


- 30 -

nhieâu naêm, hoâm nay tröôùc khi ñi nguû, ñem giaøy côûi ra, coù

daùm ñaûm baûo laø saùng mai coù theå mang laïi vaøo chaân ñöôïc

nöõa khoâng? Luùc naøy laø luùc con phaûi thöùc tænh roài.

Ngöôøi giaø cuûa ta vaø caùi gì naøo? (vaø ngöôøi giaø khaùc).

Toát thoâi, caâu ñoái naøy yù noùi gì? ( tröôùc tieân phaûi hieáu kính

cha meï cuûa mình, sau ñoù môùi ñi chaêm soùc cho nhöõng ngöôøi

giaø khaùc), nhö vaäy con môùi xöùng vôùi caâu noùi “Ngöôøi giaø

cuûa ta vaø ngöôøi giaø khaùc”, hay laø chæ bieát ñeán ngöôøi giaø

khaùc thoâi? Con ôû ñaïo tröôøng laø moät taám göông truï coät, veà

ñeán nhaø roài thì nhö theá naøo roài? Coù phaûi ôû ngoaøi thì laøm

vöông ñaïo, veà nhaø thì laøm baù ñaïo khoâng? Caùc con coù phaûi

laøm nhö vaäy khoâng? Baây giôø con ôû ñaây haønh vöông ñaïo

(ngöôøi göông maãu ñaïo), ngöôøi lôùn daën con ngoài thaúng löng

thì con ngoài thaúng löng, muoán con töï kieåm ñieåm thì con töï

kieåm ñieåm, tuaân thuû vaø laøm theo moät traêm phaàn traêm,

nhöng sau ñoù, trôû veà ñeán ngoâi nhaø quen thuoäc, thì ñaõ loä roõ

nguyeân hình ö? Hay laø hoài phuïc laïi baûn taùnh voán coù? (Loä roõ

nguyeân hình). Vaäy chuùng ta coøn coù theå xöng laø moät ngöôøi

tu ñaïo sao? Nhaát laø caùc con laø ngöôøi cuûa thôøi hieän ñaïi, caøng

phaûi chuù troïng hieáu ñaïo. Cha meï thôøi xöa nuoâi möôøi maáy

ñöùa con cuõng khoâng cheâ khoå, baây giôø sinh ít con, caàn phaûi

laøm göông cho haäu theá xem. Gioït nöôùc cuøng nguoàn chaûy ra,

muoán thaän troïng cho haäu söï caàn phaûi bieát lo xa aø! Khoâng

neân ñeå cha meï mình ñoïa laïc vaøo ñòa nguïc, coøn mình thì töï

veà lyù thieân ñeå höôûng laïc!

Caùc con ñeàu bieát raèng : “Baùch thieän hieáu vi tieân”

(Traêm ñieàu thieän laáy hieáu laøm ñaàu), con tu ñaïo khoâng lo gia

ñình laø sai laàm. Caùi goïi laø “Moät ñöùa con caàu ñöôïc ñaïo, cöûu


- 31 -

huyeàn thaát toå ñöôïc chieám raïng quang saùng laïng, moät ñöùa

con tu thaønh ñaïo quaû, cöûu huyeàn thaát toå ñeàu ñöôïc trôû veà

trôøi”, luùc cha meï con coøn taïi theá, taïi sao laïi khoâng ñoä hoï

chöù? Baây giôø coù loøng muoán ñoä cha meï khoâng? Coù, nhöng

khoâng bieát baét ñaàu ñoä töø ñaâu phaûi khoâng? ( Phaûi baét ñaàu

laøm töø söï tu taâm döôõng taùnh vaø phaåm ñöùc tu döôõng cuûa

chính mình, ñeå ñi caûm ñoäng caùc vò tröôûng boái vaø baïn beø

thaân thích cuûa mình.) Nhöõng lôøi noùi naøy noùi ra thì raát deã,

chæ laø raát nhieàu ngöôøi laøm con, thaät laø kyø laï, khoâng caùch

naøo coù neùt maët vui veû hoøa nhaõ ñeå ñoái dieän vôùi cha meï mình,

laøm theá naøo ñaây? Tieáp tuïc noåi noùng ö? Neáu khoâng bieát laøm

caùch naøo, thì nghó laïi xem luùc con ñeán Phaät ñöôøng, ngöôøi ta

phuïc vuï con nhö theá naøo, thì con veà phuïc vuï cha meï nhö

theá ñoù, vaãn phaûi thaät loøng thaät daï, nhö vaäy môùi coù hieäu quaû.

Coøn nöõa, khi cha meï khoâng hieåu lyù leõ, caùc con cuõng

khoâng theå boû hoï qua moät beân, noùi hoï giaø roài ngoan coá boû

maët hoï khoâng lo! Khoâng ñöôïc aø, phaûi laøm cho hoï caûm ñoäng

tröôùc, con ñeå cho hoï caûm ñoäng, laø hoï seõ caûm thaáy “ ÖØm,

khaù laém” töø töø roài hoï seõ chòu ñeán Phaät ñöôøng thoâi! Cha meï

coù nhöõng choã khoâng hieåu, chuùng ta phaûi laáy ñaïo lyù ñeå dìu

daét hoï, tuyeät ñoái khoâng neân duøng caùch noùi xem thöôøng ñi

khuyeân baûo hoï, maø phaûi duøng caùi taâm hoøa khí, cung kính ñeå

maø daãn daét. Thaân laø con caùi phaûi kính yeâu cha meï cuûa mình,

cho duø laø soáng xa cha meï, cuõng phaûi coù loøng kính yeâu, caûm

ôn, hieáu thaûo cha meï, baát luaän laø cha meï ôû nôi xa xoâi naøo

ñoù, hoï vaãn caûm nhaän ñöôïc loøng hieáu thaûo cuûa caùc con.

Haõy nghó laïi xem, caùc con ñôøi naøy kieáp naøy coù thaät laø


- 32 -

ñaõ taän hieáu vaø vaâng lôøi cha meï chöa? Coù töøng baát hieáu vôùi

cha meï chöa? Nghó thöû xem! Laø ai sanh con ra, nuoâi con,

daïy doã con? Taát caû nhöõng thöù naøy, laø ai cho con vaäy?

Laïi nghó xem, caùc con coù töøng nghó qua cho noãi loøng

cuûa cha meï khoâng? Caùc con ñöùng vaøo vò trí cuûa hoï maø nghó

xem, Thaày ñaây hy voïng caùc con töï phaûn tænh, kieåm ñieåm laïi

mình, môùi khoâng uoång phí kieáp naøy ñeán tu ñaïo. Hy voïng laø

sau khi caùc con thöùc tænh mình roài seõ coù theâm nhöõng bieåu

hieän, caûm nhaän môùi mang veà nhaø, hieán daâng leân cho cha

meï cuûa mình.

Phaûi bieát raèng, thaân laø cha meï, suoát ñôøi luoân vì con caùi

maø baän roän cho ñeán khi con khoân lôùn thaønh ngöôøi roài môùi

chòu buoâng xuoáng, luùc naøy thaân laø con caùi, coù ruùt ra moät ít

thôøi gian ôû beân cha meï, nghe hoï noùi moät vaøi chuyeän cuûa

ngaøy xöa, noùi moät soá lôøi maø taän ñaùy loøng hoï muoán noùi vôùi

con caùi, coù khoâng? Caùc con coù ñoái ñaõi vôùi cha meï cuûa caùc

con nhö vaäy chöa?

Caùc con laø nhöõng ngöôøi töøng neám qua khoå, bieát ñöôïc

cuoäc soáng tröôùc kia raát laø khoå, neáu baây giôø caùc con noùi vôùi

nhöõng ñöùa treû thanh nieân raèng tröôùc kia caùc con ñaõ traûi qua

nhöõng caùi khoå nhö theá naøo, chuùng noù seõ tin khoâng? Thôøi ñaïi

thay ñoåi roài, tuy laø cuoäc soáng tröôùc kia raát khoå, nhöng söï

ñau khoå ñoù cuõng ñaõ qua roài, chæ laø coù ngöôøi soáng ñeán tuoåi

taùc naøy, vaãn cöù theá vì con caùi laøm traâu laøm ngöïa, cöù ôû ñoù

lieàu soáng lieàu cheát maø chòu heát nhöõng söï giaøy voø. Con ñaõ vì

con caùi maø töï nguyeän nhö vaäy, theá thì nhöõng caùi cöïc khoå

maø con ñaõ chòu thì khoâng neân oaùn than laøm gì? Chæ caàn con


- 33 -

quay ñaàu maø nghó laïi: Tröôùc kia cuûa con ñoái vôùi cha meï

mình nhö theá naøo? Tình hình cuûa ngaøy nay, keát quaû cuûa

ngaøy nay, khoâng phaûi chính laø “ Con boàng con treû, môùi hieåu

ñöôïc loøng cuûa cha meï thôøi xöa” sao?

Coù caâu thöôøng noùi raèng, con quaï coù luùc coøn bieát baùo

hieáu aân, taïi sao laøm moät con ngöôøi treân caû nhöõng vaïn vaät,

laøm sao laïi khoâng baèng moät loaøi caàm thuù vaäy? Cöù luoân vì

nhöõng tö lôïi rieâng maø queân ñi nhöõng vieäc caàn phaûi laøm.

Baây giôø con ñaõ bieát laøm theá naøo ñeå taän hieáu, tuy tuoåi taùc

caùc con cuõng ñaõ lôùn roài, cha meï cuõng ñaõ quy tieân caû roài,

nhöng neáu kieáp naøy caùc con raùng laøm cho toát, vaãn coù theå

che rôïp cho cha meï cuûa caùc con. Caùc con ôi, nhaân luùc vaãn

coøn coù caùi xaùc thaân naøy, thì neân raùng tu cho toát, laøm cho toát

nha.

Caùc ñeä töû caøn ñaïo ôi! Neáu caùc con thaân laø con reå cuûa

ngöôøi ta, coù hay chaêng xem nhaïc phuï, nhaïc maãu cuûa mình

nhö cha meï ruoät cuûa con khoâng? Coù moät soá caøn ñaïo khi gaëp

phaûi khoù khaên gì, ngöôøi maø khoâng chòu noùi lyù, lieàn mang

nhöõng caùi sai laàm cuûa cha meï vôï vaïch traàn ra heát, con coù

bieát chaêng, chính vì vaäy maø caùi caùn cuûa con ñaõ loït vaøo tay

ngöôøi khaùc roài khoâng? Ñeå ngöôøi ta noùi ñeä töû cuûa Teá Coâng

sao laïi laø nhö vaäy? Cuùng Phaät gì vaäy? Vaäy thì Thaày ñaây

khoâng daùm nghe roài! Ñaây laø gì vaäy? Laø huûy hoaïi ñi danh döï

cuûa Phaät, cuõng huûy hoaïi ñi danh döï cuûa chính baûn thaân

mình, con coù bieát khoâng?

Neáu ñoái phöông khoâng coù tu ñaïo, khoâng bieát lyù leõ, cho

duø theá naøo, con cuõng ñöøng mang kieán thöùc ra ñaáu vôùi hoï,


- 34 -

phaûi khoan dung ñoä löôïng, loøng phaûi nhö trôøi cao bieån roäng!

Caùc con khoâng phaûi laø muoán hoïc theo Thaày sao? Muoán hoïc

thì phaûi hoïc cho troùt aø! Khoâng neân chæ hoïc moät nöõa, Thaày

ñaây laø Ñaïi Teá Coâng (teá ñoä cho coâng chuùng), nhöng caùc con

laïi trôû thaønh teá tö roài (chæ teá ñoä cho rieâng mình), bieát khoâng?

Cho neân haønh vi tu ñaïo cuûa baûn thaân mình laø quan troïng

nhaát.

Ngoaøi ra, caùc con khoân ñaïo tu ñaïo khoâng phaûi laø raát töï

nhieân sao? Caùc con coù theå naém baét ñöôïc thôøi cô toát, ñuoåi

kòp ñöôïc tôùi maøn cuoái naøy, hoaøn toaøn laø toå tieân con coù ñöùc,

kieáp tröôùc con coù tu, cho duø laø keát hoân roài, cuõng phaûi gioáng

nhö caøn ñaïo vaäy, hieáu thaûo vôùi cha meï choàng nhö cha meï

ruoät vaäy, coù ñöôïc khoâng?

YÙ nghóa cuûa cuoäc soáng laø ôû choã naøo? Kieám tieàn aø? Con

ngöôøi soáng laáy kieám tieàn laøm quan troïng nhaát sao? Caùi goïi

laø yù nghóa cuoäc soáng, caùi cuoái cuûa sinh maïng, neáu nhö con

khoâng ñi nghieân cöùu thaûo luaän, con seõ hieåu roõ sao? Coù leõ

ngay caû vieäc hieáu thaûo vôùi cha meï, con cuõng khoâng hieåu roõ!

Phaûi bieát raèng, cha meï naâng ñôõ moät ñöùa con, laø phaûi hao

taän bieát bao gian nan cöïc khoå, moät trong nhöõng quaù trình

naøy, khoâng phaûi phaän laøm con ai cuõng ñeàu hieåu roõ heát.

Nhaân gian coù khoå coù vui, laø moät söï ñoái ñaõi laãn nhau,

coøn vieäc thònh suy vaø höng vong chæ trong nhaùy maét, thì

nhöõng vieäc naøo laø vieäc cuûa con vaäy? Thöôøng thì laø nhöõng

ngöôøi thaân thieát gaàn guõi con nhaát, nhöõng gì deã ñaït ñöôïc

nhaát, thì cuõng laø deã maát ñi nhaát. Cho neân, caàn phaûi raùng

naém baét nhöõng haïnh phuùc maø hieän nay con ñang coù.


- 35 -

Töï nghó xem, aân tình cuûa cha meï thì cao nhö trôøi cao,

saâu nhö bieån roäng, con traû noåi sao? Thaày ñaây hy voïng caùc

con coá haønh hieáu thaûo cho toát, ñôïi ñeán khi cha meï khoâng

coøn nöõa, muoán coù cô hoäi ñeå baùo hieáu thì khoâng coøn ñöôïc

nöõa roài, “Caây muoán laëng maø gioù chaúng ngöøng, con muoán

nuoâi döôõng maø cha meï chaúng coøn” ñaây khoâng phaûi laø moät

ñieàu ñaùng than, ñaùng tieác sao? Ñaây laø moät söï ñau buoàn nhaát

trong cuoäc ñôøi! Cho neân nhaân cha meï coøn khoûe, neân mau

maø haønh ñaïo cho toát, hieáu thaûo cho toát, neáu giaû cha meï

khoâng coøn nöõa, thì chuùng ta haønh ñaïi ñaïi hieáu_____ “Laäp

thaân haønh ñaïo, döông minh vu haäu theá, dó hieån phuï maãu,

hieáu chi chung daõ” (Nguyeän mang thaân naøy tu ñaïo, haønh

ñaïo, löu danh cho ñôøi sau, laøm hieån danh cho cha meï, aáy laø

baùo hieáu tôùi cuøng). “Hieáu chi chung” naøy laø caûnh giôùi cao

nhaát cuûa hieáu. Thaày ñaây hy voïng laø caùc con coù theå hieåu vaø

ñuû khaû naêng thöïc haønh, bieát roài thì nhanh choùng maø ñi laøm,

khoâng neân laøm nhöõng vieäc ñeå hoái haän sau naøy, coù ñöôïc

khoâng?


Thaân laø cha meï, coù khi vöøa nghe tieáng khoùc cuûa con

caùi, laø trong loøng seõ caûm thaáy ñau nhoùi, caùc con coù hay

chaêng thaáu hieåu ñöôïc noãi loøng naøy cuûa cha meï khoâng? Caùi

goïi laø “Luùc bieát boàng con, môùi hieåu loøng cha meï”, cuõng chæ

ñeán luùc caùc con bieát nuoâi daïy con caùi, môùi bieát ñöôïc söï cöïc

nhoïc cuûa cha meï nuoâi döôõng con, cho neân, muoán hieáu thaûo

vôùi cha meï, laø phaûi nhaân luùc cha meï coøn soáng, chöù ñöøng ñeå


- 36 -

ñeán luùc cha meï khoâng coøn nöõa, luùc ñoù môùi nghó ñeán hieåu

thaûo, thì khoâng coøn cô hoäi nöõa roài.

Maäu Ñieàn Sö Huynh Töø Huaán

Trong thôøi Baïch Döông Kyø chuùng ta coi troïng laø

“Thaùnh Phaøm Kieâm Tu” ñuùng khoâng? ÔÛ vieäc thaùnh, caùc

con ñeàu heát söùc mình ñeå maø ñoät phaù, laøm ñöôïc raát vieân maõn,

raát toát, nhöng maø coøn vieäc phaøm thì sao, coù phaûi laø khoâng

coøn chòu noåi vaøo maét mình nöõa khoâng?

Ñaõ noùi ñeán vieäc phaøm, thì khoâng theå rôøi khoûi “Gia

ñình”. Caùc con moãi moät ngöôøi ñeàu coù song thaân, ñoái vôùi

hieáu ñaïo caùc con ñeàu hieåu roõ caû, nhöng coù maáy ai thöïc

haønh ñöôïc trong cuoäc soáng? Coù caâu noùi noùi raèng: “Laøm cha

cuûa ngöôøi chæ neân nhaân töø, laøm con cuûa ngöôøi chæ neân hieáu

thaûo” ñaõ laø chæ neân hieáu, coù theå cho thaáy raèng chöõ “Hieáu”

raát quan troïng. Phaûi bieåu hieän nhö theá naøo ñaây?

Coøn veà vaán ñeà cö truù, cha meï khoâng phaûi laø daân toäc du

muïc, maø laø hai vò phaät soáng. Nhöng maø laïi coù ngöôøi, töø 01

taây ñeán 10 taây cho cha meï ôû nhaø anh hai, töø 11 taây ñeán 20

taây cho ñeán nhaø anh ba ôû, 21 taây ñeán 30 taây cho ñeán nhaø

anh uùt ôû, coøn ngaøy cuoái cuøng cha meï phaûi soáng ôû ñaâu ñaây?

Khoâng ai chòu traùch nhieäm caû. Hoâm nay caùc con ñeàu ñaõ tu

baøn ñaïo roài, cuõng hieåu raèng hieáu thaûo laø boån phaän, taïi sao

khoâng döùt khoaùt ñoùn cha meï veà nhaø mình ôû? Moät maët caùc

con coù theå heát loøng phuïng döôõng cha meï, maët khaùc laïi coù

theå möôïn cô hoäi naøy thaønh toaøn anh chò em cuûa mình, vui

veû bieát bao taïi sao khoâng thöïc haønh chöù? Ñaây laø vieäc maø


- 37 -

caøn ñaïo deã phaïm phaûi ñaáy!

Coøn veà khoân ñaïo, coù phaûi laø ñeàu mang taám loøng thaønh

kính ñeå phuïng döôõng cha meï ruoät vaø cha meï choàng khoâng?

coù luoân mang veû maët töôi cöôøi ñoái xöû vôùi hoï khoâng? Cha

meï thích aên caùi gì caùc con coù bieát khoâng? Coù ñích thaân taän

tay mình mang cho cha meï aên khoâng? Hay laø laøm moät caùch

göôïng gaïo, khoâng cam taâm, bieåu hieän moät khuoân maët ñaày

khoù chòu chaêng? Coøn moät soá ngöôøi con, chöa laäp gia ñình ra

ngoaøi laøm vieäc, tan sôû roài veà nhaø caûm thaáy meät roài, vaát vaû

roài! Cho raèng ra ngoaøi ñi laøm kieám tieàn veà laø coâng lao raát

lôùn, theá laø ôû trong nhaø gaëp maët cha meï, ñöa caùi maët trôû neân

khoù coi ra, laøm cha meï khoâng bieát phaûi ñoái xöû nhö theá naøo,

sau ñoù laø ngoài beäch xuoáng gaùc chaân thaúng ra maø chôø côm

aên, cheùn ñuõa vöøa buoân xuoáng laø böôùc thaúng vaøo phoøng, laøm

nhö laø vieäc gì cuõng khoâng caàn giuùp nöõa roài, coù ñuùng vaäy

khoâng?

Laïi nghó thöû xem, luùc meï sinh con ra, coù bieát ngaøy ñoù

laø “ngaøy maãu naïn” cuûa meï khoâng? coøn con chæ bieát ñeán luùc

sinh nhaät cuøng vôùi baïn beø ñi ra ngoaøi chôi, caû ñaùm aên chôi

ñeán saûng khoaùi, nhöõng ñieàu naøy caùc con ñeàu caàn phaûi caën

keû suy xeùt laïi! Cha meï beänh roài, nhöng caùc con laïi khoâng

hay bieát, cuõng khoâng hoûi thaêm gì ñeán, boû maët cha meï ôû nhaø,

cha meï khoâng khoûe ôû choã naøo, ñau beänh ôû choã naøo, hoaëc coù

leõ ñang caàn söï chaêm lo cuûa con moät chuùt, thì con laïi caûm

thaáy raát löôøi, phaûi vaäy khoâng?

Coù nhöõng ngöôøi con tuy laø ngaøy ngaøy tu baøn ôû ñaïo

tröôøng, caûm thaáy ñeán Phaät ñöôøng raát toát, cuõng muoán thanh


- 38 -

khaåu, nhöng cha meï khoâng ñoàng yù, luùc naøy caùc con coù hay

chaêng nghó qua raèng, coù phaûi laø caùc con ñaõ khoâng mang

traùch nhieäm laøm con cuûa mình laøm cho toát, thoùi hö taät xaáu

vaãn chöa ñoåi, cho neân thaønh toaøn ngöôøi nhaø cuûa mình môùi

trôû neân khoù khaên vaäy?

Caùc con thaân laø khoân ñaïo, ñaõ gaõ laøm vôï ngöôøi, caàn

phaûi bieát raèng ñöùc hueä cuûa vieäc haønh coâng tích thieän laø coù

theå che rôïp boùng maùt cho gia ñình meï vaø trôï giuùp cho gia

ñình choàng. Hy voïng laø caùc con coù theå naém baét luùc cha meï

coøn soáng treân ñôøi, neân haønh coâng tích ñöùc nhieàu theâm, chöù

khoâng phaûi ñôïi ñeán cha meï quy tieân roài, môùi ñeán chuøa môøi

ni coâ, hoøa thöôïng ñeán nieäm kinh, thay cha meï laøm coâng ñöùc.

Neáu cha meï maát sôùm maø laïi chöa caàu ñaïo, con caøng phaûi

haønh coâng tích ñöùc hoài höôùng cho cha meï, keá tieáp laø sieâu

baït cho cha meï. Coù hieåu khoâng?

Nam Haûi Coå Phaät Töø Huaán

Tu ñaïo coù theå Thaùnh Phaøm ñeàu chaêm lo toát, cuõng

khoâng phaûi laø vieäc deã laøm; veà vieäc Phaøm muoán laøm toát

traùch nhieäm cuûa con, ñoàng thôøi cuõng khoâng theå boû lôõ vieäc

Thaùnh, nhö vaäy, coù phaûi laø con caøng caàn phaûi kieân cöôøng,

vaø caøng khoâng ngöøng maø töï cöôøng, laøm cho noù caøng theâm

vieân maõn toaøn veïn hôn khoâng? Neáu coù theå laáy ñaïo teà gia,

con chính laø moät gia ñình coù ñaïo, moät gia ñình thaàn tieân.

Con coù theå töï ñoä mình vaø ñoä ngöôøi, mang mieáng ñaát khoå aûi

cuûa nhaân gian bieán thaønh moät mieáng ñaát cuûa vöôøn hoa thôm

ngaùt, vui töôi vaø an laïc, nhöõng gaùnh naëng naøy laø caàn con

phaûi töï ñi khôûi ñaàu vaø laøm cho toát.


- 39 -

Gia ñình göông maãu, môùi thaät söï laø moät ñaát

nöôùc lyù töôûng,

Neáu nhö moãi moät ngöôøi ñeàu laáy thaân theå

hieän ñaïo,

Chuùng ta khoâng caàn phaûi noùi, töï nhieân

khoâng leänh maø vaãn tuaân theo.

Teá Coâng Hoaït Phaät


- 40 -

1. GIA ÑÌNH BOÁ TRÍ OÅN THOÛA, MÔÙI KHOÂNG COÙ

LO AÂU

Nam Cöïc Tieân OÂng Töø Huaán

Tu ñaïo neáu khoâng coù töø nôi caên baûn maø ñieàu trò, khoâng

theo beänh maø hoát thuoác, thì uoáng thuoác gì, ñeàu khoâng coù

hieäu quaû! Caàn phaûi thay ñoåi chính mình, caûi thieän chính

mình, khoâng neân cöù thích yeâu caàu ngöôøi khaùc, maø haõy yeâu

caàu chính mình nhieàu hôn, ngöôøi tu ñaïo nhö vaäy, môùi coù

ñaïo caùch cuûa tu ñaïo.

Gia ñình cuõng nhö vaäy, neáu nhö con laø khaùch, vöøa

böôùc chaân vaøo nhaø ngöôøi khaùc, khoâng khí cuûa gia ñình naøy,

raát nhanh seõ caûm nhaän ñöôïc; gia ñình naøy hoøa hoøa laïc laïc,

moïi ngöôøi ñeàu raát coù leã pheùp, cho duø laø giöõa anh chò em,

cuõng thöôøng hay noùi vôùi nhau “Caùm ôn”, “Xin loãi”, “Xin

anh laøm ôn giuùp em laøm…”, “Phieàn anh…”, thì gia ñình naøy

coù ñaïo, trong gia ñình naøy coù leã. Neáu khoâng phaûi nhö vaäy,

thì ngöôøi trong nhaø ñeàu ñeå loä ra moät boä maët, noùi chuyeän

ñeàu keâu caû hoï teân eâ eâ eâ, thì con seõ bieát ngay laø gia ñình naøy

thöôøng hay luoân caõi vaõ.

Cho neân, tu ñaïo phaûi baét ñaàu thöïc haønh töø nhaân ñaïo

leân, bôûi vì cô hoäi thaønh phaät ôû nhaø nhanh hôn. Taïi sao vaäy?

Ngöôøi trong nhaø seõ giaøy voø con, roài maøi giuõa con, caùch nghó

coù choã cuõng khoâng gioáng nhau, ñaây goïi laø noäi thaùnh ngoaïi

vöông cuøng tieán (tu söõa ñöùc haïnh, noäi ñöùc beân trong, haønh

vieäc boá thí giuùp ngöôøi beân ngoaøi), thieân ñaïo nhaân ñaïo cuøng

xem troïng. Hai maët naøy ñeàu caàn phaûi laøm toát, töông lai sau

naøy môùi coù theå ñöôïc ngoài leân cöûu phaåm lieân ñaøi.


- 41 -

Muoán haønh coâng lieãu nguyeän, ñoä ngöôøi giaûng ñaïo lyù,

laø vieäc raát ñôn giaûn, nhöng ôû nhaø muoán chaáp nhaän reøn

luyeän laø raát khoù. Cha meï, anh chò em, bao goàm giöõa vôï

choàng, coù theå reøn ñeán hoøa hoøa thuaän thuaän, reøn ñeán ñoâi beân

ñeàu coù ñaïo lyù, thaät laø raát khoù aø! Ngöôøi caøng thaân caän vôùi

nhau thì caøng khoâng hieåu leã nghi pheùp taéc! Caùc con nghe

xong lôøi ñaïo lyù naøy, veà nhaø phaûi baét ñaàu thöïc haønh, ngay töø

baây giôø phaûi laáy thaân mình theå hieän ñaïo.


Hoâm nay, chuùng ta noùi “Ñaïo giaùng hoûa traïch”, “Hoûa

traïch” naøy coù phaûi laø chæ ngöôøi daân baù taùnh chuùng ta khoâng?

Coù phaûi laø chæ moät soá gia ñình cuûa chuùng ta khoâng? Chuùng

ta coù phaûi laø neân töø nôi naøy baét ñaàu khoâng? Ñoù môùi chính laø

neàn moùng caên baûn cuûa chuùng ta tu ñaïo baøn ñaïo, coù ñuùng

vaäy khoâng? Kim töï thaùp caøng leân cao caøng nhoû, caøng xuoáng

thaáp caøng lôùn roäng, cho neân chuùng ta laáy daân thöôøng baù

taùnh laø neàn taûng cô baûn, neàn caên baûn naøy coù theå cuûng coá

vöõng chaéc roài, môùi coù theå caøng ngaøy caøng treøo leân cao, maø

ngöôøi caøng leân cao coù phaûi laø caøng ít khoâng? Thoâng thöôøng

thì nhöõng ngöôøi bình thöôøng caøng deã ngoä ñaïo hôn, bôûi vì hoï

khoâng coù quaù nhieàu danh vò, quyeàn lôïi caùm doã hoï, cho neân

hoï töông ñoái khoâng deã bò meâ muoäi.

Giaû söû hoâm nay con cuûa chuùng ta xa nhaø roài, khi noù bò

ñaõ kích, gaëp phaûi raát nhieàu raát nhieàu nhöõng söï chua soùt, ñaõ

ñeán luùc khoâng coøn caùch naøo gaùnh vaùc noåi nöõa, nôi maø noù

nghó ñeán ñoù laø nôi naøo? Chính laø gia ñình. Ñuùng vaäy, neáu


- 42 -

noù nghó ñeán gia ñình, trôû veà nhaø tìm chuùng ta, ñoù laø chöùng

toû chuùng ta töø nhoû giaùo duïc noù ñaõ coù hieäu quaû roài. Neáu nhaân

caùch cuûa noù hoaøn thieän, môùi coù naêng löïc ñi ñaûm ñöông vieäc

maø noù caàn phaûi ñaûm ñöông; vaø ñeán luùc naêng löïc cuûa noù ñaït

ñeán moät möùc ñoä naøo ñoù caàn phaûi ñi ñoät phaù, thì con chính laø

haäu thuaån cuûa noù, con phaûi ôû phía sau giuùp noù xoâng qua, coù

phaûi khoâng? Cuõng gioáng nhö, chuùng ta ôû ñaïo tröôøng boài

döôõng nhöõng ñaïo thaân môùi cuõng vaäy, luùc hoï môùi vaøo, cuõng

nhö moät ñöùa treû con, chuùng ta phaûi ñeå cho trong loøng hoï

caûm thaáy traøn ñaày aám aùp, traøn ñaày yeân oån, laø moät beán caûng

traùnh möa traùnh gioù an toaøn.

Moãi moät ngöôøi ñeàu coù caùi coå bình (khuùc quanh cuoäc

ñôøi) cuûa hoï, neáu hoâm nay con veû leân cho mình moät danh

xöng “Hy sinh coáng hieán”, doác toaøn taâm toaøn löïc ôû ñaïo

tröôøng xaû thaân baøn ñaïo, nhöng laïi vöùt boû gia ñình moät beân.

Coù moät ngaøy, khi söï nhieät tình cuûa con töø töø nguoäi laïnh, maø

con muoán quay trôû veà vôùi hieän thöïc, laïi khoâng coù ai coù theå

tieáp nhaän hay an uûi con, ñoàng thôøi cuõng khoâng coù moät nôi

naøo ñeå con coù theå ñi ñeán, luùc ñoù laø ñaõ bieåu hieän roõ bao

nhieâu naêm qua con ñaõ söû duïng caùi taâm mình sai laàm roài.

Suy ra tôùi cuøng, laø bôûi lyù nieäm cuûa mình khoâng roõ raøng! Töï

mình duïng taâm sai laàm, vaäy coøn traùch ñöôïc ai ñaây? Ôn treân

coù roõ roõ raøng raøng keâu con laøm theá naøo, laøm theá naøo khoâng?

Khoâng coù. Thieân söï laø do ngöôøi baøn maø! phöông phaùp do

con ngöôøi laøm sai, con coøn traùch ôn treân ñöôïc sao? Chuùng

ta caàn neân truy roõ nguyeân do ñi tìm nguoàn beänh, sau ñoù

mang caû reã laãn goác cuûa noù nhoå leân môùi coù theå caûi chính


- 43 -

ñöôïc mình, coù ñuùng khoâng? Cho neân, Thaày ñaây hy voïng laø

caùc con coù theå hieåu roõ raèng, con ñöôøng cuûa cuoäc soáng vaø

con ñöôøng cuûa tu ñaïo ñeàu cuøng moät ñaïo lyù gioáng nhau, moãi

moät ngöôøi ñeàu coù moät khuùc quanh cuûa cuoäc ñôøi, khi con

ñang ôû trong thuaän caûnh, thì neân giöõ laïi cho mình moät con

ñöôøng veà sau.

Thaày ñaây noùi nhöõng lôøi naøy, khoâng phaûi laø keâu con

tham soáng sôï cheát, maø laø hy voïng caùc con mang gia ñình boá

trí oån thoûa tröôùc, vaø coøn phaûi laáy ra loøng yeâu thöông thaät söï

cho gia ñình, ñeå cho hoï ñeàu coù theå hieåu ñöôïc con tu ñaïo laø

raát chính xaùc, laø vì muoán toát cho gia ñình, cho chuùng sinh;

neáu nhö hoï coù theå ñoàng tình vôùi con, thì seõ aâm thaàm maø

giuùp con, seõ noùi laø: “Con cöù raùng heát söùc maø laøm, vieäc

trong nhaø con khoâng caàn phaûi lo!” Nghe ñöôïc caâu noùi naøy

aám loøng bieát bao! Neáu quaû thaät coù theå laøm ñöôïc nhö vaäy,

thì con coù theå raùng heát söùc maø laøm cuõng khoâng sao caû, bôûi

vì con coù haäu thuaån, khoâng coøn lo aâu veà sau nöõa. Coù con

ñöôøng ruùt naøy, coù leõ treân con ñöôøng cuoäc soáng khaép nôi sau

naøy gaëp phaûi trôû ngaïi, vaän may khoâng ñöôïc toát laém, luùc

khoâng theå phaùt huy sôû tröôøng cuûa mình, veà ñeán nhaø vaãn coøn

coù ngöôøi quan taâm ñeán con, bôûi vì con ñaõ töøng toaøn taâm

toaøn yù quan taâm ñeán hoï, yeâu thöông hoï.


- 44 -

2. THAØNH TOAØN NGÖÔØI KHAÙC, CUÕNG PHAÛI

THAØNH TOAØN NGÖÔØI NHAØ


Ngöôøi, laø ñoái laäp vôùi nhau, coù phaûi khoâng? Chöõ

“Ngöôøi” (人) naøy laø coù hai neùt, khoâng phaûi moät neùt. Ngöôøi

laø ñoäng vaät quaàn theå, cuõng caàn coù baïn beø, caàn coù xaõ hoäi ñaïi

chuùng, tuy laø chuùng ta tu ñaïo roài, cuõng khoâng theå thoaùt khoûi

xaõ hoäi, maø ngöôïc laïi phaûi nhaäp saâu vaøo xaõ hoäi, vaøo trong

loøng daân. Cho neân chuùng ta caàn phaûi hieåu roõ raèng, con

ñöôøng tu ñaïo cuõng chính laø con ñöôøng cuoäc soáng, hai caùi laø

moät theå, tuy chuùng ta ñang ñi treân con ñöôøng tu ñaïo, cuõng

khoâng neân rôøi khoûi cuoäc soáng thöïc teá, phaûi thaät hieåu roõ,

raèng hieän giôø con ñang soáng laø “cuoäc soáng con ngöôøi”, con

phaûi hieåu “boån phaän laøm ngöôøi”, chöù khoâng phaûi chæ coù

nhöõng ñaïo lyù nghieâm chænh ñaøng hoaøng, töï mang mình

thoaùt li ra khoûi quaàn chuùng naøy.

Cho neân tu ñaïo baøn ñaïo, gia ñình nhaát ñònh phaûi hoøa

thuaän vui veû, nhaát ñònh phaûi laøm cho ngöôøi trong gia ñình

coù theå löôïng thöù, hieåu roõ vaø tha thöù cho con taïi sao con laøm

nhö vaäy. Bôûi vì gia ñình coù ñaïo cuûa gia ñình, töø coå chí kim,

caøn laø trôøi, khoân laø ñaát, caøn laø nam, khoân laø nöõ, caøn thì

cöông, khoân thì nhu, cöông nhu cuøng tieán; maø hoâm nay ñaïo

giaùng hoûa traïch (baù taùnh moïi nhaø), hoa sen voán dó soáng

trong nöôùc, taïi sao baây giôø laïi noùi “Sen troàng trong löûa”?

Chính laø muoán reøn luyeän töï taùnh Phaät cuûa con, tu vaø luyeän

ñeàu ôû chính baûn thaân mình thoâi.


- 45 -

Caùc con ñeàu coù gia ñình, söï tu döôõng cuûa chính mình

nhö theá naøo roài? Cho duø con tu thaät toát, nhöng maø moät nöõa

ngöôøi kia cuûa con thì sao? Con caùi cuûa con thì sao? Ngöôøi

nhaø cuûa con ñaõ thaønh toaøn nhö theá naøo roài? Caùc con ñeàu

daïy ngöôøi phaûi teà gia, tu ñaïo phaûi thaønh toaøn ngöôøi trong

gia ñình, vaäy Thaày muoán hoûi caùc con, chính caùc con thì sao?

Caùc con phaûi duøng taâm nhieàu moät chuùt trong nhöõng söï vieäc

xung quanh cuûa mình, duïng taâm ôû nhöõng vieäc maø mình

nhìn thaáy ñöôïc, coøn laïi khoâng caàn con lo laéng, con neân maø

yeân taâm, khoâng caàn phaûi lo laéng moø, coù hieåu khoâng?

Ngöôøi ai maø khoâng yeâu con caùi, sao khoâng duøng

taám loøng yeâu thöông con caùi ñoù ñi yeâu thöông cha

giaø?

Ngöôøi ai maø khoâng yeâu vôï hieàn, sao khoâng duøng

taám loøng yeâu thöông vôï ñoù ñi yeâu thöông meï giaø?

Taïi sao con noùi gì thì mình luoân thuaän theo, cha meï

noùi gì thì mình luoân ñoái nghòch? Nguyeän taát caû con

caùi treân theá gian naøy, haõy duøng moät phaàn yeâu

thöông con caùi cuûa mình ñeå hieáu thuaän vôùi cha meï.

Taïi sao con gaùi thì mình thöông yeâu, con daâu thì

mình ngöôïc ñaõi? Nguyeän taát caû meï choàng treân theá

gian naøy, haõy duøng ba phaàn yeâu thöông con gaùi cuûa

mình ñeå yeâu thöông con daâu.

Vì con chaùu möu caàu phöôùc baùo, tröõ vaøng laøm di

saûn ñeå laïi, chaéc gì con bieát gìn giöõ.

Vì con chaùu maø taïo phöôùc, tích ñöùc ñeå laïi cho con,


- 46 -

phöôùc baùo con huôûng voâ bieân khoâng heát.

Nuoâi maø khoâng daïy, laø khoâng bieát yeâu con, daïy maø

khoâng nghieâm, laø tai haïi cho con, neân chi li thaän

troïng ñeå khoâng thaát baïi veà sau.

ÔÛ nhaø taän hieáu, ra ngoaøi taän trung, chöa coù ngöôøi

naøo baát trung baát hieáu maø ñöôïc ghi danh söû saùch,

löu danh traêm naêm caû.

Cho neân, tu haønh caàn coù trí hueä, sau naøy con muoán

tieáp tuïc ñi treân con ñöôøng tu ñaïo naøy nhö theá naøo? Muoán

tieáp tuïc toå chöùc ñieàu haønh moät gia ñình myõ maõn nhö theá

naøo, maø tuyeät ñoái khoâng neân ñeå duyeân phaän kieáp naøy cuûa

con daãn ñeán nghieät duyeân cuûa kieáp sau; kieáp naøy duyeân

cuûa con neáu khoâng ñöôïc veïn, thì kieáp sau con seõ gaëp phaûi

nghieät duyeân. Nhöng phaûi laøm theá naøo ñeå cöùu vaõn veà söï

suy suïp cuûa theá giôùi tinh thaàn naøy, laøm theá naøo ñeå hoùa röûa

loøng ngöôøi? Töø baûn thaân mình baét ñaàu laøm, trong nhaân luaân

(luaân thöôøng ñaïo lyù giöõa ngöôøi vaø ngöôøi) thaân nhaát laø ngöôøi

nhaø, neáu nhö ngay caû nguõ luaân cuõng laøm khoâng toát, laøm theá

naøo ñeå hoùa theá giôùi thaønh ñaïi ñoàng? Nghó xem, toân chæ

(muïc ñích) cuûa thieân ñaïo laø gì? Laø hoùa theá giôùi thaønh ñaïi

ñoàng (Moät theá giôùi hoøa bình thònh vöôïng, ñoaøn keát laãn

nhau). Vì muoán hoaøn thaønh muïc ñích, thì phaûi thöïc hieän

roäng raõi tö töôûng nhaø Nho, bôûi vì ñaïi ñaïo cuûa Khoång Maïnh

Töû cuõng baét ñaàu töø luaân thöôøng maø ra aø!


- 47 -

3. QUOÁC GIA LYÙ TÖÔÛNG, ÔÛ NGAY TRONG CUOÄC

SOÁNG CUÛA CON.


Coù ngöôøi quan nieäm veà nhaân luaân laøm ñöôïc raát toát,

nhöng laïi coù ngöôøi khoâng nhaát ñònh laø coù quan nieäm veà

nhaân luaân. Caùc con xem, coù moät soá gia ñình cuûa ngöôøi tu

ñaïo vaãn coøn khoâng hoøa thuaän, ñoù laø taïi sao vaäy? Bôûi vì caùc

con vaãn chöa taän heát traùch nhieäm veà nhaân luaân. Ñöøng neân

noùi raèng toâi ñaõ caàu ñaïo roài, laø toâi cöù xoâng thaúng tôùi tröôùc,

caùi gì cuõng khoâng caàn lo nöõa, nhaø cuõng khoâng lo, ngöôøi

cuõng khoâng lo, phaûi bieát raèng, con ñaõ sinh soáng trong quaàn

chuùng, laø phaûi hieåu ñöôïc ñaïo lyù laøm ngöôøi, hoâm nay con

khoâng hieåu ñaïo laøm ngöôøi, laø uoång coâng con ñöôïc laøm

ngöôøi! Cho neân, phaûi laáy caên baûn laøm chuû, baûn thaân maø

ñöùng vöõng thì seõ phaùt sinh ra ñaïo, maø caên baûn laø caùi gì vaäy?

Tam can nguõ thöôøng, nguõ luaân baùt ñöùc, nhöõng ñieàu naøy con

phaûi töøng ñieàu moät maø tuyeân truyeàn höôùng daãn, neáu con

khoâng töø ngay caên baûn maø baét ñaàu, theo ñuoåi cao xa, lung

tung, ñoù khoâng phaûi goïi laø tu ñaïo roài!

Cuõng gioáng nhö ôû trong nhaø moät khi coù ñuïng chaïm,

caùc con phaûi laáy taâm gì ñeå ñem söï reøn luyeän ñoù hoùa thaønh

trôï löïc? Ñaïo giaùng xuoáng cho baù taùnh laø Thaùnh Phaøm song

tu, ñuùng khoâng? Luùc naøy, con phaûi kheùo leùo vaän duïng thôøi

gian, trí hueä tuyeät dieäu cuûa mình, mang moät soá thò phi

khoâng neân coù gaït boû ñi. Neáu nhö ôû Phaät ñöôøng laøm toát moät

göông maãu möïc, veà ñeán nhaø coù phaûi cuõng ñöôïc nhö vaäy


- 48 -

khoâng? Ñoái vôùi choàng, vôùi con, vôùi cha meï choàng ra sao?

Muoán caûm hoùa ngöôøi khaùc, töï mình phaûi laøm göông tröôùc,

cho duø laø vôï choàng cuøng nhau ñeán Phaät ñöôøng laøm vieäc, vôï

choàng cuøng tu, nhöng veà ñeán nhaø thì sao? Coù phaûi laø vôï caõi

vaõ vôùi meï choàng, choàng thì ñaùnh con chaêng? Nhö vaäy ngöôøi

khaùc seõ ñöôïc caûm hoùa sao? Neáu con thaät söï coù theå laøm toát

nhaân ñaïo, taän heát traùch nhieäm cuûa mình, thì môùi coù theå laø

göông maãu cuûa ngöôøi khaùc. Caùc con ôi, tuyeät ñoái ñöøng ñeå

ngöôøi ta noùi con laø noùi moät ñaèng laøm moät neûo nha!

Töø ñoù cho thaáy, thaân con ñaõ laø thaønh vieân trong gia

ñình, thì phaûi duøng moät taám loøng thaønh khaån ñoái vôùi ngöôøi

nhaø, bôûi vì thaønh khaån chính laø ñaïo, ñoái vôùi moãi moät ngöôøi

ñeàu phaûi nhö vaäy. Ví duï nhö: Giöõa vôï choàng phaûi thaønh

khaån nhö theá naøo? Phaûi bieát löôïng thöù laãn nhau; coøn giöõa

cha con, cha luùc neân nghieâm thì phaûi nghieâm, luùc neân hieàn

töø, thì neân laáy lôøi hieàn hoøa khuyeân baûo, nhö vaäy môùi khoâng

gioáng nhö soáng trong chieán tröôøng hoaëc ñòa nguïc vaäy. Cho

neân, luùc neân nghieâm khaéc, phaûi theo lyù chæ daãn, cho noù moät

con ñöôøng chaân chính, maø ñeán luùc neân hieàn hoøa, thì phaûi

giuùp noù gôû ñi khuùc maéc trong loøng; nhö vaäy cöù theá maø taäp

cho noù quen daàn, töø caùch laøm ngöôøi trong gia ñình tieán vaøo

trong ñaïo tröôøng, tieáp tuïc tieán vaøo xaõ hoäi, cho ñeán khaép

moãi moät nôi, moãi moät goác. Cho neân laø, tu ñaïo baét ñaàu töø

nhaân ñaïo laøm neân, chính laø ñaïo lyù naøy.

Traùi laïi, neáu ngöôøi thaân cuûa con laøm sai moät vieäc gì,

con lieàn quôû traùch hoï, nhö vaäy hoï cuõng chöa chaéc laø hieåu

ñöôïc taâm yù cuûa con ñaâu, nhöng neáu coù theå hieåu ñöôïc caù tính


- 49 -

cuûa ñoái phöông, thì coù theå giao löu yù kieán, khuyeân nhuû;

löôïng thöù hoï, khoâng phaûi laø ñi laáy loøng hoï, maø laø töø ñaây coù

theå cuøng hoøa hôïp ñöôïc trong cuoäc soáng, moïi ngöôøi ñoaøn keát

hoøa khí, môùi coù theå phaùt sinh ra trí hueä.

Baát cöù moãi moät hieän töôïng naøo ñeàu chæ coù chung moät

ñaïo lyù, laáy caùi ñaïo lyù naøy ñi phaân tích moïi phía cho roõ, con

seõ caûm thaáy caøng tu caøng vui veû. Neáu taâm cuûa con vui veû,

theå xaùc duø coù beänh, chæ caàn theâm chuùt ñieàu trò, thì seõ hoài

phuïc raát nhanh, ñuùng khoâng? Neáu nhö lyù nieäm chính xaùc

roài, taâm khoûe maïnh, roõ raøng roài, thaân theå cuõng chaêm lo toát

roài, ngöôøi ta seõ khoâng noùi con taïi sao caøng tu caøng teä, caøng

tu caøng oám caøng tieàu tuïy, caøng tu caù tính ngaøy caøng noùng,

ñuùng khoâng? Khi nhöõng ñieàu naøy chuùng ta ñeàu laøm toát roài,

gia ñình cuûa ta seõ hình thaønh moät gia ñình göông maãu, moät

gia ñình göông maãu môùi thaät söï laø moät ñaát nöôùc lyù töôûng.

Caùi goïi laø ñaát nöôùc lyù töôûng, laø ôû ngay trong cuoäc soáng cuûa

con, chöù khoâng phaûi treân nhöõng lyù luaän ñoù. Neáu nhö ñaát

nöôùc lyù töôûng cuûa chuùng ta theå hieän ra roài, gia ñình göông

maãu cuõng hình thaønh roài, moãi moät ngöôøi ñeàu laáy thaân mình

theå hieän ñaïo, chuùng ta khoâng caàn noùi, töï aéc khoâng leänh maø

tuaân, coù hieåu khoâng?


- 50 -

CHUÙ GIAÛI

TAM TOØNG TÖÙ ÑÖÙC:

1. Tam Toøng:

1.1. Taïi gia toøng phuï : Khi coøn soáng chung vôùi cha meï, toân

troïng vaâng lôøi daïy doã cuûa cha meï.

1.2. Xuaát giaù toøng phu : Khi xuaát giaù theo choàng, oân hoøa,

chieàu chuoäng, choàng noùi vôï nghe.

1.3. Phu töû toøng töû : Khi choàng ñaõ qua ñôøi, khoâng tuøy

tieän taùi giaù, giao löu toân troïng yù kieán cuûa con.

2. Töù Ñöùc:

2.1. Thuaàn Ñöùc : Khoâng moät loøng hai daï.

2.2. Caån Ngoân : Lôøi noùi leã ñoä, caån thaän, traùnh deøm pha xuùc

phaïm.

2.3. Chaùnh Dung : Dung maïo goïn gaøng, aùo quaàn ngay thaúng,

khoâng se xua, loeø loeït.

2.4. Tinh Coâng : Phaøm laøm vieäc gì cuõng coâng phu kheùo leùo,

tæ mæ.

TAM CANG NGUÕ THÖÔØNG :

1. Tam Cang:

1.1. Quaân vì thaàn cang : Vua chaùnh tröïc, toâi thaàn tuyeät ñoái

trung thaønh, vua xöû thaàn cheát, thaàn khoâng cheát thaàn baát

trung.

1.2. Phuï vì töû cang : Cöông vò laøm cha ra möïc thöôùc cho

con, phaän con hieáu thuaän, ñeàn ñaùp töø aân, cha xöû con cheát,

con khoâng cheát con baát hieáu.


- 51 -

1.3. Phu vì theâ cang : Phu xöôùng phuï tuøy, choàng haùt vôï ñaøn,

vôï choàng ñoàng loøng, taùt caïn nöôùc bieån ñoâng cuõng deã.

2. Nguõ Thöôøng : Nhaân, Nghóa, Leã, Trí, Tín

2.1. Nhaân : Coù loøng nhaân töø yeâu thöông con ngöôøi vaø ñoäng

vaät, ra söùc gieát haïi maïng ñeå boài boå thaân xaùc mình laø baát

nhaân.

2.2. Nghóa : Thoï ôn ngöôøi ta phaûi bieát ôn, phaûi giöõ tieát nghóa,

ñeàn ñaùp coâng ôn laø ngöôøi coù nghóa ñöùc.

2.3. Leã : Lôùn nhoû treân döôùi giöõ traät töï, laáy nhöôøng nhòn laøm

ñaàu, ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi phaûi bieát khieâm toán hoøa nhaõ.

2.4. Trí : Duøng trí hueä thaät söï cuûa mình ñeå phaùn ñoaùn söï vieäc,

phaân bieät thò phi.

2.5. Tín : Giöõ chöõ tín vôùi moïi ngöôøi laø neàn taûng cô baûn cuûa

con ngöôøi trong giao tieáp xöû theá.

NGUÕ LUAÂN BAÙT ÑÖÙC :

1. Nguõ Luaân:

1.1. Quaân thaàn giöõ nghóa, quaân chính thaàn trung.

1.2. Phuï töû giöõ thaân, phuï töø töû hieáu.

1.3. Phu theâ giöõ ñuùng pheùp, choàng noùi vôï nghe.

1.4. Anh em giöõ thöù töï treân döôùi, em giöõ leã ñoä vôùi baïn cuûa anh.

1.5. Giöõa baïn beø giöõ chöõ tín.

2. Baùt Ñöùc : Hieáu, Ñeå, Trung, Tín, Leã, Nghóa, Lieâm, Sæ.

2.1. Hieáu : Con vaâng lôøi baùo ñaùp coâng ôn cha meï.

2.2. Ñeå : Ngöôøi sinh sau, ngöôøi treû, toân kính ngöôøi sinh

tröôùc, ngöôøi coù nhieàu tuoåi.

2.3. Trung : Trung thaønh moät loøng moät daï tröôùc sau nhö moät.


- 52 -

2.4. Tín : Tin chính mình, giöõ uy tín ñoái vôùi ngöôøi khaùc.

2.5. Leã : Chaáp haønh quy luaät, coù möïc thöôùc leã ñoä.

2.6. Nghóa : Khí tieác chính ñaùng, loøng duõng caûm, thoï ôn ai

mong ñöôïc ñeàn ñaùp, giuùp ngöôøi khoâng mong chôø ngöôøi

ñeàn ñaùp.

2.7. Lieâm : Haønh vi trong saùng, khoâng vì lôïi rieâng baùn reû

löông taâm.

2.8. Sæ : Phaïm vieäc sai loøng bieát hoå theïn, phaïm vieäc xaáu loøng

bieát nhuïc nhaõ.

Gia thư của cố hương p1 chân phật chỉ luận gia thường

Education

Transcript of Gia thư của cố hương p1 chân phật chỉ luận gia thường