visiedocument

2014

Betere zorg, veiliger samenlevingvisiedocument forensische zorg

ggz nederland | inhoudsopgave

Hoofdstuk 1

04 Vooraf:vangoednaarbeter

Hoofdstuk 2

05 Inleiding

Hoofdstuk 3

07 Samenvattinguitgangspunten

Hoofdstuk 4

12 Gezamenlijkevisie

Hoofdstuk 5

14 Identiteitendoelstellingforensischezorg

Hoofdstuk 6

18 Resultaat

Hoofdstuk 7

22 Behandelingindeketen

Hoofdstuk 8

26 Ontkoppelingtitelenbed

Hoofdstuk 9

28 Behandelduur

Hoofdstuk 10

30 Regieindeketen

Hoofdstuk 11

31 Efficiency

Hoofdstuk 12

32 Detoekomstvandeforensischesector

Hoofdstuk 13

33 Bronnen

Bijlage

34 Bijlage1:Cijfersforensischezorg

38 Bijlage2:Uitwerkingcalls2013

40 Bijlage3:Afkortingen

Vormgeving

Case Communicatie, Ede

Copyrights

© GGZ Nederland 2014

Overname van teksten

is toegestaan

met bronvermelding.

Publicatienummer

2013/397

ggz nederland | 0

Eenbreedgedragenvisieopforensischezorg.Metdat

doelvoorogenstarttehetForensischNetwerkeind2010

eenvisietraject.Bijhetgezamenlijkontwikkelenvaneen

gedeeldevisiewerdhetForensischNetwerkgedreven

doordeambitiedekwaliteitvandeforensischezorg

verderteverbeteren.Inditvisiedocumentleestuhoe

diebewegingvangoednaarbeterdekomendejaren

vormkrijgt.Doorsamentewerkenaanhetversterken

vanhetzorgaanbod;hetverkortenvandebehandelduur;

hetverhogenvandeefficiency;enhetoptimaliserenvan

dein-,door-enuitstroom.

Ditvisiedocumentmaaktduidelijkwaarvoordeforen-

sischesectorstaat,waarindezezorgzichonderscheidt

enopwelkewijzedesectoralsketenpartnerwilsamen-

werkenmetaanpalendesectoren.Inhoofdstuk3isde

visieopforensischezorgsamengevatinelfuitgangs-

punten.Eengrootdeelvandezeuitgangspuntenis

opgenomenindeMeerjarenovereenkomstForensische

Zorg2013-2017(MJAFZ),dieditvoorjaarmethet

Desectorforensischezorgbestrijktallegeestelijke

gezondheidszorg,verslavingszorgenverstandelijk

gehandicaptenzorgaanvolwassenen,waardegeboden

zorgprimairisgerichtophetvoorkomenvanrecidive

(zowelinstrafrechtelijkealspsychiatrischezin)enhet

verkleinenvandelict-risico.Desectorbiedtpsychiatri-

sche,psychischeengedragskundigebehandelingen;

zorgtvoorresocialisatieenre-integratievanpatiënten;

eninvesteertintoenemendemateinpreventieve

interventies.Bijditalleswordtaandachtbesteedaande

positievanslachtoffers.Dezorg–diekanbestaanuit

klinischezorg,ambulantezorgen/ofbegeleidwonen

–wordtverleenddooreengrootaantalverschillende

instellingen.1

Forensischezorgwordtzowelgebodeninstrafrechtelijk

kaderalsinniet-strafrechtelijkkader.Forensischezorgin

strafrechtelijkkadermaaktdeeluitvaneenstrafrech-

telijketitel,zoalseenvoorwaardelijkestrafofopgelegde

maatregel.Niet-strafrechtelijkeforensischezorgwordt

gegevenvoorafgaandaaneen(mogelijke)veroordelingof

nadateenstrafrechtelijketitelisvervallen.

Forensischezorginstrafrechtelijkkaderwordtsinds2008

ingekochtdoorhetMinisterievanVeiligheidenJustitie,

specifiekdoordeDirectieForensischezorgvanDJI.

Hiertoewordenindividuelecontractenafgeslotenmet

zorgaanbieders.De22forensischezorgtitelsvormende

bekostigingsgrondslagvoorforensischezorginstrafrech-

telijkkader.Deindicatiestellingvanforensischezorgin

strafrechtelijkkadervindtplaatsonderverantwoordelijk-

heidvanhetNederlandInstituutForensischePsychiatrie,

dedriereclasseringsorganisaties-Verslavingsreclas-

sering,LegerdesHeilsenReclasseringNederland-enhet

PMOinhetGevangeniswezen.

Forensischezorginstrafrechtelijkkadermaaktvaakdeel

uitvanomvangrijkeensomslangdurigeindividuele(ggz-)

zorgtrajecten.Hetisvangrootbelangdataldeze

zorgtrajectengoedopelkaaraansluiten.Datbetekent

bijvoorbeelddatooknaafloopvaneenstrafde(forensi-

sche)zorgonbelemmerdgecontinueerdmoetkunnen

wordenalsdatnodigis.Hetbiedenvanketenzorgwaarin

dezecontinuïteitvanzorggewaarborgdis,vormtdanook

eenbelangrijkuitgangspuntvoordeforensischesector.

InditkaderzijndeaankomendeWetForensischeZorg

endeWetVerplichteGGZvangrootbelangvoorde

forensischesector.Hetzelfdegeldtvoorhetadviesvande

MinisterievanVeiligheidenJustitieenVGNtotstand

kwam.Dezeovereenkomst–dieop3april2013formeel

doorallebetrokkenpartijenwerdondertekend–

maaktdeeluitvanhetMasterplanDJI.Omdatde

uitgangspuntenvanditvisiedocumentgrotendeelszijn

opgenomenindeMeerjarenovereenkomst,fungeren

beidedocumentenalsbasisenkadervoorhetbeleid

vandesectorindekomendeperiode.

Nadeinleidingbegintditvisiedocumentmetdeelf

uitgangspuntenVisie Forensische Zorg.Dezepunten

wordenindedaaropvolgendehoofdstukkenuitgewerkt,

meteenbeknoptebeschrijvingvandeidentiteiten

doelstellingenvandeforensischesector.Hetdocument

eindigtmeteenblikopdetoekomstvandeforensische

zorg.Eentoekomstmetbeterezorg,veiliger

samenleving.

JoepVerbugt

VoorzitterForensischNetwerk

InleidingVooraf: betere zorg, veiliger samenleving

0 | inleiding

1 2

1Forensischpsychiatrischecentra,forensischpsychiatrischeklinieken,forensischpsychiatrischeafdelingen,poliklinieken,verslavingszorg

afdelingen/klinieken,psychiatrischepenitentiairecentra,instellingenvoorsterkgedragsgestoordelichtverstandelijkgehandicaptenzorg(SGLGV),

regionaleforensischeinstellingenvoorbeschermdwonen,kliniekenintensievebehandeling.

ggz nederland | 0

RaadvoordeVolksgezondheidenZorg(RVZ)Stoornis en

Delict – forensische en verplichte geestelijke gezondheids-

zorg vormen een keten (mei 2012)enhetMeerjarenbeleid

inkoop forensische zorg 2014-2017vanhetMinisterievan

VeiligheidenJustitie.Inbeidedocumentenstaathet

verbeterenvandecontinuïteitvanzorgcentraal.

Indeforensischesectorwordenpatiëntenmetzwareen

complexeproblematiekbehandeldbinneneenbeveiligde

setting.Doorhenopeenprofessionelemanierte

behandelenentebeveiligen,isdesectorinstaatde

recidivelaagtehoudenenverderterugtedringen.

Hierdoorwordendelictenvoorkomen.Metdezespecialis-

tischezorglevertdeforensischezorgeenbelangrijke

bijdrageaaneengezondeenveiligesamenleving.

Datdesectorhierinsuccesvolis,blijktuitdecijfers:

dealgemenerecidivevanex-tbsgesteldenligttweejaar

nabeëindigingvandemaatregelop20,9procent,terwijl

ditpercentagebijex-justitiabelenzonderbehandeling

met49,3procent2aanzienlijkhogerligt.

maniertebehandelenentebeveiligenisdesector

instaatderecidiveomlaagtebrengen,delictente

voorkomenendeveiligheidindemaatschappijte

vergroten.Juistindeuniekecombinatievan

behandelenenbeveiligenligtdedeskundigheidvan

deforensischezorg.Desectorbiedtnietalleen

psychiatrischeenpsychischebehandeling,maarzorgt

ookvoorresocialisatieenre-integratievanpatiënten

eninvesteertinpreventie.Daarnaastiservanzelf-

sprekendaandachtvoordepositievanslachtoffers.

Desectorkandoorhaarkennisenexpertisezwareen

complexepatiëntenbehandelenenlevertdaardoor

eengrotebijdrageaaneenveiligeremaatschappij.

3. resultaat

Hetverlenenvanforensischezorgiszeersuccesvolbij

hetverminderenvanrecidive.Zoisdealgemene

recidivevanex-tbsgestelde2jaarnabeëindigingvan

demaatregel20,9%,waarbijditpercentagebij

ex-gedetineerdenaanzienlijkhogerligt,namelijkop

49,3%.Ditbetreftallemogelijkefeitenwaarvoorzijin

dieperiodemetJustitieinaanrakingzijngeweest.

. behandeling in de keten

Binnendeforensischezorgsectorwordtdezorg

verleenddooreengrootaantalverschillendeinstel-

lingen.Desectorgaatnietuitvandieindividuele

instellingen,maarzethetontwikkelingstrajectvan

patiëntencentraal.Zijdraagtzorgvoorbehandeling

0 | samenvatting uitgangspunten

Samenvatting uitgangspunten

3

1. gezamenlijke visie

Deforensischezorgheefteenbelangrijkemaatschap-

pelijkefunctieenformuleertzelfeenvisieoverde

wijzewaaropaandiemaatschappelijkefunctie

invullingmoetwordengegevenomoptimaleforen-

sischezorgteleveren.Hetforensischezorgveldgaat

daarbijuitvanhetgemeenschappelijkeennietvan

dedeelbelangenvanindividueleinstellingen.Tevens

wordtuitgegaanvansamenhangensamenwerking

metdereguliereggz,zodatdekrachtvandesector

alsgeheelwordtvergroot.Deforensischezorg

heeftveelovereenkomstenmetdereguliereggz.

Debehandelingzelfisbijforensischezorgnietanders

danindereguliereggz.Hetverschilligtinde

beveiligdesetting.Hetverbeterenvandesamenwer-

kingtussendeforensischezorgendereguliereggzin

detoekomst,isnoodzakelijk.

. identiteit en doelstelling forensische zorg

Hetgaatbijdeforensischezorgomspecialistische

zorg:behandeleninveiligheid.Dooropeengoede

2Bron:http://rijksoverheid.nl/ministeries/venj/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2012/03/23/brief-tweede-kamer-tbs-maatregel.html 3Bron:http://rijksoverheid.nl/ministeries/venj/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2012/03/23/brief-tweede-kamer-tbs-maatregel.html

ggz nederland | 0

enbeveiligingineenlogischsamenhangendeketen

binnendeforensischezorgeninafstemmingmetde

reguliereggzenandereketenpartners.Doorde

ontwikkelingvankwalitatiefhoogwaardigeen

samenhangendezorgprogramma’senzorgpadenvoor

deketen,wordteenoptimalebehandelinggegeven

overdeverschillendeinstellingenheen.Desector

werktactiefaanhetwegnemenvandeschottenin

deketen.

Deforensischezorgbegintaande‘voorkant’bijde

begeleidingenbehandelingvan(potentiële)daders

eneindigtaande‘achterkant’bijpatiëntenwiens

strafrechtelijketitelisafgelopenmaarwaarbijde

behandelingendebeveiligingnogsteedsnodigzijn.

Deforensischezorgsectorblijftbetrokkenzolangde

beveiligingendebehandelingtoegevoegdewaarde

hebben.Deforensischezorgsectorzoektdaaromook

indebredeketen(dusinclusiefreguliereGGZ,PPC’s,

beschermdewoonvormeneninstellingenvoor

maatschappelijkebegeleidingen-Verstandelijk

Gehandicapten(VG))naaraansluitingenoptimalise-

ring.Hetisdaarbijbelangrijkoverenweergebruikte

makenvanelkaarssterkepunten.DeWetVerplichte

ggzmoetdemogelijkhedenvoor(dwang)behandeling

buitendemurenvandeinstellingfaciliteren.

Dekomendejarenkomtereenenormebezuinigingaf

ophetgevangeniswezen(GW).Deforensische

zorgsectorzietvoorzichzelfeentaakomzowel

binnendegevangenispopulatiealsnaafloopvan

detentiepassendeenaansluitendeforensischezorgte

biedenaanjustitiabelenmeteenpsychischestoornis.

Hiermeekanvoorkomenwordendatdezegroep

vanuithunziektebeeldopnieuwdelictenpleegten

terugkomtindetentie.Daarnaastzietdeforensische

zorgookeentaakvoorzichzelfaandevoorkant,

namelijkhetvoorkomenvandelictendoortijdig

behandelingaantebieden.Hetforensischeveldwil

zichmeerrichtenenspecialisereninambulante

preventievezorgenwilzoeennieuwegroep

patiëntenbereiken,tewetendepatiëntendievanuit

hunstoornisdelictendreigentegaanplegen.Alsdeze

patiëntentijdigwordenbehandeldenbegeleidtzalde

toestroomnaarhetGevangeniswezenvandezegroep

afnemen.

. ontkoppeling titel en bed

Omketenzorgprogramma’senhetontwikkelings-

trajectvanpatiëntencentraaltekunnenzetten,

draagtdesectorzorgvoorhetstroomlijnenvande

in-,door-enuitstroom.Eenprobleemhierbijishet

aflopenvandestraf/maatregel.Desectorstreeft

naareenontkoppelingvantitelenbed,zodatniet

uitsluitendkanwordengeïndiceerdopbasisvan

dejuridischetitel(zowelstrafrechtelijkalsciviel-

rechtelijk),maarookopbasisvandenoodzakelijk

geachtebehandelingenbeveiliging.Hierbijgeldthet

uitgangspuntdatdezorgenbeveiligingzolaag

alsmogelijkdienentezijn,maarookzohoogals

noodzakelijk.

. behandelduur

Desectormaaktzichsterkvoorhetterugbrengenvan

degemiddeldebehandelduurindeforensischezorg.

Hierbijisinhetbijzonderaandachtvoorhetterug-

brengenvandeduurvandetbs-behandeling,o.a.

doorhethanterenvanrichtlijneninhetvrijhedenbe-

leidenhetopstellenvanforensischeprognoses,

waarmeede(tbs-)behandelingtransparanterenmeer

toetsbaarwordt.Desectoronderkenttegelijkertijd

datvooreenbepaaldegroeppatiëntencontinuezorg,

structuur,begeleidingenondersteuningnodigisom

deveiligheidtekunnenblijvenwaarborgen.Vooreen

kleinegroepmoetwordengeaccepteerddathumane

opsluitingindelongcareuiteindelijknodigkanzijn,

waarbijwordtbehandeldineenlageintensiteitdie

gerichtisopdestabilisatievandepatiënt.

Ronddebehandelduurwerktdesectorookaaneen

substitutievanzwarenaarlichtebehandelingen

beveiliging.Concreetkomtdateropneerdater

patiëntenmogelijkeerderineenambulanteof

minderintensievesettingkunnenwordenbehandeld.

Desectorcreëertdenoodzakelijkevoorwaarden

ophetgebiedvanveiligheid,zoalsbegeleidingen

controle.

Nauwesamenwerkingmetketenpartnersisindeze

noodzakelijk.Daarnaastmoetonderkendwordendat

deforensischezorgaanbiedersnietalleendeze

terugganginbehandelduurkunnenbewerkstellingen:

politiekeenbeleidsmatigeontwikkelingendragen

hieraantevensforsbij.

. regie in de keten

Doorhetgroteaantalaanbiedersvanforensische

zorgishetopditmomentmoeilijktegaranderenen

verifiërenofeenpatiëntopdejuisteplekenophet

juistemomentwordtbehandeldenbeveiligd.

Hetrisicoopsuboptimalebenuttingvandebeschik-

bareforensischecapaciteitislevensgrootaanwezig,

watafbreukdoetaandeefficiencyvandesector.Hier

isduswinsttebehalen.Teneindederegieindeketen

teverbeteren,onderzoektdeforensischezorgsector

demogelijkhedenophetgebiedvansamenwerking,

concentratieenspecialisatie.Hierbijkanookworden

gedachtaanhetbenoemenvaneenbeperktaantal

‘preferredsuppliers’diederegiefunctievormgeven.

Concentratieensamenwerkingbiedtmeermogelijk-

hedentotspecialisatie,hetinregelenvanketenbrede

zorgpadenenzorgprogramma’senefficiencyverbete-

ringen.

0 | samenvatting uitgangspunten

ggz nederland | 10

8. kwaliteit

Deforensischezorgsectorvindtdatdeinzetvan

evidencebased,endaarmeedoelmatige,interventies

vanzelfsprekendmoetworden.Daaromheefthet

forensischezorgveldsamenmetdeDirectieForen-

sischeZorgenGGZNederlandhetinitiatiefgenomen

omdekwaliteitvandeforensischezorgverderte

verbeterenenzichtbaartemaken.Dezekwaliteits-

verbeteringwordtvormgegevenvanuithetmeerjaren

programmagenaamdKwaliteitForensischeZorg

(KFZ).

Voorwetenschappelijkeonderbouwingvande

forensischezorgishetExpertisecentrumForensische

Psychiatrie(EFP)opgericht.HetEFPwildeforensische

sectorondersteunenbijhetverhogenvandekwaliteit

vanzorgenhetbevorderenvandeveiligheidvan

desamenleving.

. effectiviteit

Doorhetmetenvandeeffectiviteit(onderandere

middelsRoutineOutcomeMonitoring(ROM))zorgtde

forensischezorgsectorvoorinzichtindeeffectenen

dekwaliteitvangeleverdezorgenrisicomanagement.

Deforensischezorgsectorzetdekostenvande

geleverdezorgaftegende(aanmerkelijkhogere)

maatschappelijkeopbrengsten.Deprestatiesvande

forensischeaanbieders(inclusiefdeprijs-kwaliteit

verhouding)wordenhiermeesectorbreedinzichtelijk

gemaakt.

10. technologische innovatie

Deforensischezorgsectoronderzoektdemogelijk-

hedenomtekomentotverderedoelmatigheiden

efficiencydoortechnologischeinnovatieendeinzet

vanelektronischehulpmiddelen,zoalsE-health,

dedomoticaenelektronischesystemenvooronder

anderetoezicht,plaatsbepalingenstressmeting.

11. efficiency

Deforensischezorgsectorwerktdekomendeperiode

samenmethetMinisterievanVeiligheidenJustitie

omtekomentoteenefficiency-endoelmatigheids-

slag.Het(gefaseerd)afbouwenvancapaciteiten

zelfshetsluitenvaninstellingenalsgevolgvandeze

efficiency-slagen,wordtdaarbijalsmogelijkgevolg

nietgeschuwd.Desectorgeefthieraandevoorkeur

bovenhethanterenvande‘kaasschaafmethode’

entariefskortingen,aangeziendaardoordekwaliteit

vandeforensischezorgonderdrukkomttestaan.

Deprestatiebekostigingmaakthetmogelijkdat

keuzeswordengemaaktopbasisvanobjectieve

criteriaoverkwaliteit,doelmatigheidentoegang.

Voorwaardevoorhetafbouwenvancapaciteitzijn

goedeafsprakenoverenerzijdseenkostendekkende

NHC(ooknaafbouw)enanderzijdsfaseringen

ondersteuningvandetransitie.Ermoeteenafbouw-

plankomen.Daarbijhoortookeenopbouwplanvan

ambulantezorg(zoalsFor-FACT)enafspraken

daarovermetrelevanteanderepartijendiedaarineen

rolspelen(reguliereggz,zorgverzekeraars,VWS,

gemeenten).

Desectoronderzoektinhetkadervandeefficiency

welkebesparingenmogelijkzijndoorhetterug-

dringenvandebehandelduur,hetverminderen

vandebehoefteaanforensischezorgdoorpreventie

ennazorgenhetinvestereninelektronische

hulpmiddelen.

11 | samenvatting uitgangspunten

ggz nederland | 1

Deforensischezorgheefteenbelangrijkemaatschap-

pelijkefunctieenformuleertzelfeenvisieoverdewijze

waaropaandiemaatschappelijkefunctieinvullingmoet

wordengegevenomoptimaleforensischezorgteleveren.

Hetforensischezorgveldgaatdaarbijuitvanhet

gemeenschappelijkeennietvandedeelbelangenvan

individueleinstellingen.Tevenswordtuitgegaanvan

samenhangensamenwerkingmetdereguliereggz,

zodatdekrachtvandesectoralsgeheelwordtvergroot.

Deforensischezorgheeftveelovereenkomstenmetde

reguliereggz.Debehandelingzelfisbijforensischezorg

nietandersdanindereguliereggz.Hetverschilligtinde

beveiligdesetting.Hetverbeterenvandesamenwerking

tussendeforensischezorgendereguliereggzinde

toekomst,isnoodzakelijk.

Gezamenlijke visie

4

13 | gezamenlijke visie

deforensischezorgechternadrukkelijkgewerktaanhet

voorkomenvanrecidiveenhetverkleinenvandelict-

risico’s.Bovendienhebbennietallepatiëntendevrijheid

omnaarbuitentegaan.Hetverschilbestaatdusuitde

specifiekebehandelfocusenuitdebeveiligdesetting

waarindeforensischezorgwordtaangeboden.

Forensischezorgaanbiedersenketenpartijenstaanvoor

demaatschappelijkeopdrachtommetdeeigenspecifieke

expertisedeveiligheidvandesamenlevingtevergroten.

Omditmogelijktemaken,dientdeforensischesectorte

investerenindeskundigheidsbevorderingvandereguliere

ggz.Hetisnamelijkvangrootbelangdatdereguliere

ggzendeforensischezorgoverenweergebruikmaken

vanelkaarssterkepunten.Zodientdekennisen

expertiseophetterreinvanrisicotaxatiebijvoorbeeld

eenplektekrijgenbinnendereguliereggz.

Ookderolenexpertisevandereclasseringdient

geoptimaliseerdteworden,zodatdezebelangrijke

ketenpartnerdereguliereggzactiefkanondersteunen

indebehandelingendebegeleidingvanforensische

patiënten.Verderdientdereguliereggzteworden

ondersteunddoordeinzetvancrisisplaatsingeninde

forensischezorg.Alleenzoisdereguliereggzinstaat

omforensischepatiënteninregulieresettingenteblijven

behandelen.

sector als collectief

Forensischezorgwordtgeleverddoorverschillende

instellingen:forensischpsychiatrischecentra(FPC),

forensischpsychiatrischeklinieken(FPK),forensisch

psychiatrischeafdelingen(FPA),poliklinieken,forensische

verslavingszorgafdelingen/klinieken(FVA/FVK),

psychiatrischepenitentiairecentra(PPC),instellingen

voorsterkgedragsgestoordelichtverstandelijk

gehandicaptenzorg(SGLGV),regionaleinstellingenvoor

beschermdwonen(RIBW)enkliniekenvoorklinische

intensievebehandeling(KIB).

Indevisieopforensischezorgwordtgedachtvanuithet

collectief,dusnietvanuitafzonderlijkeinstellingen.

Daaromligtindeontwikkeldevisiedenadrukopdatgene

watforensischezorgaanbiedersmetelkaarverbindt.

Hetgaateromdatzijingezamenlijkheidadequaat

reagerenopactueleontwikkelingendieopdesector

afkomenensamenwerkenaanhetrealiserenvan

gedeeldeambitiesendoelstellingen.Alleenzokande

krachtvandesectoralsgeheelwordenvergroot.

relatie forensische zorg met reguliere ggz

Deforensischezorgvertoontveelovereenkomstenmet

dereguliereggz.Desectorbiedttijdelijkspecialistische

zorgaanpatiënten,waarbijdebehandelingvan

stoornissenopzichnietfundamenteelverschiltvandie

indereguliereggz.Tijdensdebehandelingenwordtin

ggz nederland | 1 1 | identiteit en doelstelling forensische zorg

veiligbehandelklimaatkenmerktzichverderdoor:de

inzetvanvoldoendegeschooldeengekwalificeerde

medewerkersdievanuiteenprofessionelehouding

werken;eenduidelijkestructuurendaginvulling;een

duidelijkeomschrijvingvandegrenzen;enhetzorgvuldig

bewakenvangrenzen,normenenwaardendiegelden

binnenhettherapeutischemilieu.

Relationelebeveiligingkrijgtvormdooreencontact-

gerichtehouding,waarbijmedewerkerspatiënten

duidelijk,betrouwbaarenrespectvolbejegenen.

Medewerkerswerkensameninmultidisciplinaireteams

waarineengoedemixvancompetentiesisvertegenwoor-

digd.Enerzijdssteltditmedewerkersinstaatdezorgen

behandelingoptimaalvormtegeven.Anderzijdsbiedt

ditookwaarborgenvoorcorrecteencontinueinformatie-

uitwisselingdoormiddelvanrapportagesenoverdacht.

Medewerkersmoetenhiervoorvoldoendegeschooldzijn,

ondermeerophetgebiedvanvroegsignalering,

risicotaxatieenrisicomanagement,motiverende

gespreksvoeringenagressiebeheersing.

Tenslottezijntrainingenenopleidingenvanbelangvoor

relationelebeveiliging.Medewerkersdienengeschoold

tezijnopgebiedvanagressiehantering,effectieve

communicatieenvroegsignalering.Daarnaastmoeten

medewerkersookgetraindzijninfysiekeweerbaarheid,

zodatzijseparatietechniekenenpersoonlijkeveiligheids-

techniekenkunnentoepassen.

Hetgaatbijdeforensischezorgomspecialistischezorg:

behandeleninveiligheid.Dooropeengoedemanierte

behandelenentebeveiligenisdesectorinstaatde

recidiveomlaagtebrengen,delictentevoorkomenen

deveiligheidindemaatschappijtevergroten.Juistin

deuniekecombinatievanbehandelenenbeveiligenligt

dedeskundigheidvandeforensischezorg.Desector

biedtnietalleenpsychiatrischeenpsychische

behandeling,maarzorgtookvoorresocialisatieen

re-integratievanpatiënteneninvesteertinpreventie.

Daarnaastiservanzelfsprekendaandachtvoorde

positievanslachtoffers.Desectorkandoorhaarkennis

enexpertisezwareencomplexepatiëntenbehandelen

enlevertdaardooreengrotebijdrageaaneenveiligere

maatschappij.

Kortom,relationelebeveiligingblijftnaastgebouwelijke

beveiligingeenuiterstbelangrijkaspectvoorrecidive-

preventie.

Deforensischezorgheefteenbrededoelstelling.

Maatschappelijkstaatdesectorvoordeopgavewaar

mogelijkrecidivetevoorkomenenmaatschappelijke

overlastenonveiligheidteverminderen.Tegelijkertijd

isdesectoropindividueelniveaugerichtophet

terugdringenvandesymptomen,hetverbeterenvan

kwaliteitvanleven,hetdoorbrekenvanisolement

enhetwerkenaaneenzohoogmogelijkniveauvan

maatschappelijkfunctioneren–rekeninghoudendmet

debeperkingenvandepatiëntophetgebiedvanwonen,

werkenenwelzijn.Ditleidtertoedatdeforensischezorg

aandachtbesteedtaanmedischpsychiatrischeaspecten,

maardaarnaastooknadrukkelijkgerichtisophet

ontwikkelenvanpersoonlijkevaardighedendiepatiënten

nodighebbenommaatschappelijkbetertekunnen

functioneren.

levenslange begeleiding

Sommigepatiëntenindeforensischesectorhebben

levenslangebegeleidingendebeschuttingvaneen

klinieknodig.Alsvoortzettingvanintensieve

behandelingennietlangereffectiefis,ishumaan

verblijfineenvoorzieningvoorlangdurigeforensische

psychiatrischezorgdemeestaangewezenoptie.

Ditismetnamegerichtophetvoorkomenvanterugval.

Identiteit en doelstelling forensische zorg

5 behandelen en beveiligen

Deforensischezorgonderscheidtzichdooreenunieke

combinatievanbehandelenenbeveiligen.De

behandelingvanpatiëntenindeforensischezorgis

gerichtopterugkeerindemaatschappij.Datvereist

goedebeveiligingenhetnemenvanafgewogenrisico’s

opbasisvanrisicomanagement.

Omdekwaliteitvandebehandelingenverderte

verbeteren,werktdesectoraandeontwikkelingvan

zorgprogramma’senzorgpaden.Datmaakteenintegrale

benaderingmogelijkwaarbijaandachtwordtbesteedaan

deresocialisatieenre-integratie.Patiëntenwordenindit

kaderbegeleidenondersteundoptalvan

levensgebieden.Bijvoorbeeldbijhetvindenvanwerk,het

indelenvanvrijetijd,hetvergrotenvanhunpersoonlijk

welbevinden,hetaflossenvanschuldenenhetherstellen

vanrelaties.

Ophetterreinvanbeveiligingwildeforensischesector

zichverderprofessionaliseren.Bijhetoptimaliserenvan

eenveiligebehandeling,eenveiligewerkomgevingen

eenveiligvrijhedenbeleidzetdesectorinoprelationele

enfysiekebeveiliging.

Eenveiligenondersteunendbehandelklimaatvormtde

basisvoorrelationelebeveiliging.Inditbehandelklimaat

issprakevanbeheersingvanrisico’s,persoonlijke

bejegeningengerichteondersteuningvanpatiënten.Een

ggz nederland | 1

maatschappelijk belang

Heteffectiefbeveiligenenbehandelenvanpsychisch

gestoordecriminelemensen–decorebusinessvande

forensischezorg–isvanevidentmaatschappelijkbelang.

Hetzelfdegeldtvoordenazorgtrajectendiede

sectorbiedtinsamenwerkingmetdereclassering

(dieverantwoordelijkisvoorhettoezicht):de

resocialisatieenre-integratievanpatiënten.Hiermee

biedtdeforensischezorgeenbelangrijkebijdrageaan

hetterugdringenvanrecidiveenhetvergrotenvan

demaatschappelijkeveiligheid.Daarnaastvervultde

forensischezorgookeensteedsbelangrijkererolbinnen

degeestelijkegezondheidszorg.Bijvoldoendecapaciteit

nemenforensischezorginstellingensteedsvaker

patiëntenuitdereguliereggzopdiedaardoordeernst

encomplexiteitvanhunproblematieknietlanger(veilig)

behandeldkunnenworden.Ookdatisindirectvangroot

maatschappelijkbelang.

slachtoffers

Doordedelictendiepatiëntenhebbengepleegdiser

altijdsprakevanslachtoffers.Indeforensische

behandelingvormenslachtoffersdanookeencentraal

thema.Ookalvormenslachtoffersopzichgeen

doelgroepvanforensischeinstellingen,tochstellen

dezeinstellingenallesinhetwerkomderisico’svoor

slachtofferswegtenemen.Inditkaderwerken

forensischeinstellingensamenmetSlachtofferhulp

NederlandenFondsSlachtofferhulp.Metdezeinstanties

isregelmatigcontactoverdepositievanslachtoffers.

Deaandachtvoorhetslachtofferblijftookdekomende

jareneenbelangrijkefocusvoordesector.Waarnodig

wordteroptoegeziendathetslachtofferpassendehulp

krijgt;ensomsbiedenforensischepolikliniekenookzelf

behandelingenaanslachtoffers.

communicatie

Deforensischesectorvindthetbelangrijkdatde

buitenwereldmeerzichtkrijgtophetregimeende

behandelingindeforensischezorg.Daaromwilde

sectorinvestereninproactieveexternecommunicatie.

Centraleboodschap:forensischezorgiseffectiefen

succesvolinhetterugdringenvandecriminaliteiten

hetbeperkenvanhetrecidive-risico.Hetcommuniceren

vandezeboodschapblijftbelangrijk,zekeromdatde

sectorwerktvanuithetideedatookforensische

patiëntendekansmoethebbenomweereenplekin

desamenlevingtekrijgen.Indatkaderishetbelangrijk

datburgerszichrealiserendathetrisicooprecidive

juistdoorbegeleidingentoezichtsterkafneemten

aanvaardbaaris.Tegelijkertijddientdesectorechter

ookduidelijktemakendatbehandelingenvanernstige

psychiatrischeproblematieknietaltijdtotvolledige

genezingleidt.Hetmanagenvanverwachtingenop

ditterreinisvangrootbelangvoorhetmaatschappelijk

draagvlak,metnamevoortbs-behandelingen.

Meerspecifiekwildesectordaarnaastookinvesterenin

beterecommunicatiemetderegulieregeestelijke

gezondheidszorg.Ditmoetbijketenpartnersleidentot

eenrealistischbeeldvan(hetwerkenmet)forensische

patiënten.Diebeeldvormingbijcollega’swordtsteeds

belangrijker,omdatdekomendejarenmeerforensische

patiëntennaardereguliereggzenRIBW’szullen

doorstromenalsgevolgvandeambulantiseringende

aanbevelingenuithetrapportStoornis en Delict.

MetdetransitievandeAWBZ-begeleidingnaardeWmo

(2015)wordengemeentenverantwoordelijkvoorde

zorgnadetentieofhetbeëindigenvaneenmaatregel.

Gemeentenzijnechternogonvoldoendevoorbereidop

dekomstvangrotegroepenex-gedetineerdendie

langdurigzorgnodighebbenomrecidivetevoorkomen.

Daaromishetnoodzakelijkdatdeforensischesector

hieroveroplandelijkniveauafsprakenmaaktmet

gemeenten.

1 | identiteit en doelstelling forensische zorg

ggz nederland | 1 1 | resultaat

verhogenvandekwaliteiteneffectiviteitvanforensische

behandelingen.Doel:(nog)beterezorgeneenveiligere

samenleving.

Opdewerkvloerwordtdagelijkskwaliteitgeleverd.

Professionalszettenzichinompatiëntenzogoed

mogelijktebehandelen,zodatzijopeenverantwoorde

wijzekunnenterugkerenindesamenleving.Elke

forensischezorginstellingzethiervoorspecifieke

expertiseinenbouwtdaarmeevoortopjarenlange

ervaring.Doordegebodenbehandelingentevoorzien

vaneenwetenschappelijkeonderbouwing,winnenze

kwaliteiteneffectiviteit.HetprogrammaKFZbundelt

dezeinspanningen,zodatinnovatiesbreedkunnen

wordeningezet.Verderkanookhetmaatschappelijk

vertrouwenindeforensischesectorgroeiendoorhet

werkvanhetKFZ.Hierdoorwordtimmerszichtbaaren

meetbaarhoedeforensischesectorpresteert.

DoelenvanKFZzijn:

- Hetontwikkelenenverbeterenvandekwaliteitvan

deforensischezorg;

- Hetvergrotenvandetransparantievande

forensischezorgdoorhetgebruikvanobjectieveen

eenduidiggedefinieerdeindicatorenophetterrein

vanrecidive,incidenten,instroom,doorstroomen

uitstroom;

- Hetscheppenvanvoorwaardenvoorenhet

stimulerenvandeimplementatievanproductendie

binnenhetKFZ-programmazijnontwikkeld.

OnderKFZvallenverschillendedeelprojecten:

- Richtlijnenenprotocollen;

- ROMproject;

- FPAproject:KwaliteitsnetwerkFPA.

Dezedeelprojectenwordenhierondernadertoegelicht.

richtlijnen en protocollen

HetstrevenvanKFZisomover10jaar80%vanhetwerk

indeforensischesectorinrichtlijnenenprotocollente

vatten.4HiertoezetKFZzogehetencallsuit.Ditzijn

oproepenaanforensischezorginstellingenomeenplan

vanaanpakintedienennaaraanleidingvaneenvraag

vanhetprogrammaKFZ.Hetkanbijvoorbeeldgaanom

hetontwikkelenvaneenbehandelmethodeofprotocol.

Daarnaastzijnerookcallsomdereedsaanwezigekennis

enexpertisetebundelenenbeterbeschikbaartemaken

voorhetveld.VoordeuitvoeringvandezecallssteltKFZ

denodigefinanciëlemiddelenterbeschikking.

Zievoordein2013uitgezettecallseneennadere

uitwerkingentoelichting:bijlage2.

KijkvoormeerinformatieoverhetprogrammaKFZop:

www.kwaliteitforensischezorg.nl.

ROM project

Doorhetmetenvandeuitkomstenvanzorgonderandere

doorRoutineOutcomeMonitoring(ROM)-zorgtde

forensischezorgsectorvoorinzichtindeeffectiviteiten

dekwaliteitvandegeleverdezorgenhetrecidiverisico.

Hetverlenenvanforensischezorgiszeersuccesvolbij

hetverminderenvanrecidive.Zoisdealgemene

recidivevanex-tbsgestelde2jaarnabeëindigingvan

demaatregel20,9%,waarbijditpercentagebij

ex-gedetineerdenaanzienlijkhogerligt,namelijkop

49,3%.Ditbetreftallemogelijkefeitenwaarvoorzijin

dieperiodemetJustitieinaanrakingzijngeweest.

Deforensischezorgsectorvindtdatdeinzetvan

evidencebased,endaarmeedoelmatige,interventies

vanzelfsprekendmoetworden.Daaromheefthet

forensischezorgveldsamenmetdeDirectieForen-

sischeZorgenGGZNederlandhetinitiatiefgenomen

omdekwaliteitvandeforensischezorgverderte

verbeterenenzichtbaartemaken.Dezekwaliteits-

verbeteringwordtvormgegevenvanuithetmeerjaren

programmagenaamdKwaliteitForensischeZorg(KFZ).

Voorwetenschappelijkeonderbouwingvande

forensischezorgishetExpertisecentrumForensische

Psychiatrie(EFP)opgericht.HetEFPwildeforensische

sectorondersteunenbijhetverhogenvandekwaliteit

Resultaat6

4Bron:InterviewmetRuudRutten,bestuurdervanTactusVerslavingszorgenvoorzittervandeprogrammacommissieKFZ.NieuwsbriefEFP(2013).

vanzorgenhetbevorderenvandeveiligheidvande

samenleving.

Doorhetmetenvandeeffectiviteit(onderandere

middelsRoutineOutcomeMonitoring(ROM))zorgtde

forensischezorgsectorvoorinzichtindeeffectenende

kwaliteitvangeleverdezorgenrisicomanagement.De

forensischezorgsectorzetdekostenvandegeleverde

zorgaftegende(aanmerkelijkhogere)maatschap-

pelijkeopbrengsten.Deprestatiesvandeforensische

aanbieders(inclusiefdeprijs-kwaliteitverhouding)

wordenhiermeesectorbreedinzichtelijkgemaakt.

Deforensischezorgsectoronderzoektdemogelijkheden

omtekomentotverderedoelmatigheidenefficiency

doortechnologischeinnovatieendeinzetvan

elektronischehulpmiddelen,zoalsE-health,de

domoticaenelektronischesystemenvooronderandere

toezicht,plaatsbepalingenstressmeting.

Indithoofdstukstaanderesultatenvandeforensische

zorgcentraal.Inditkaderkomenookdeuitgangspunten

metbetrekkingtotkwaliteit,effectiviteiten

technologischeinnovatieaanbod.

programma Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ)

Hetforensischezorgveldheeftsinds2012zijnkrachten

gebundeldinhetprogrammaKwaliteitForensischeZorg

(KFZ).Ditprogrammaisvooralgerichtophetgezamenlijk

ggz nederland | 0 1 | resultaat

Dekostenvandegeleverdeforensischezorgworden

afgezettegende(aanmerkelijkhogere)maatschappelijke

opbrengsten.Deprestatiesvandeforensischeaanbieders

(inclusiefdeprijs-kwaliteitsverhouding)wordenhiermee

sector-breedinzichtelijkgemaakt.

Omdeeffectenvangeleverdezorginzichtelijktemaken,

moetengedragsveranderingen(intermenvan

verminderdrecidiverisico)bijpatiëntenworden

aangetoond.Hetverlagenvanderecidiveishiervooreen

goedemaat.Zoalsgenoemd,ligtdealgemenerecidive

vanex-tbsgesteldentweejaarnabeëindigingvande

maatregelop20,9%,terwijlditpercentagebijex-

gedetineerdenaanzienlijkhogerligtmet49,3%.Dit

betreftallemogelijkefeitenwaarvoorzijindieperiode

metjustitieinaanrakingzijngeweest.5

Recidiveisechternietdeenigeuitkomstmaatvan

forensischezorg.Hierbijkanookgekekenwordennaar

anderezaken.Welkebijdragelevertdezezorg

bijvoorbeeldaanhetwelzijnvandepatiënt?Gebeurtdat

tegenaanvaardbaremaatschappelijkekosten?Eniser

sprakevanverminderdeklachtenensymptomen?Om

maatschappelijkverantwoordingtekunnenafleggenover

ditsoortvragenwildeforensischesectordekomende

jarendeeigeneffectiviteitbetergaanmetenen

inzichtelijkermaken.Hierbijwordtmetnamegekeken

naarwet-enregelgeving,hetbeveiligingsniveauenhet

behandelperspectief.

IndeMeerjarenovereenkomstForensischeZorg2013-

2017isafgesprokendatROMeenbelangrijkeplekkrijgt

binnenKFZ.Ditgeldteveneensvoorandereinitiatieven

metbetrekkingtoteffectiviteitdievoortkomenuitde

Meerjarenovereenkomst.DoelvanhetROM-projectis

datalleforensischezorgaanbiederseind2014werken

metdeforensischeROM.Daarnaastwordteencentrale

dataverzamelingopgezet,zodatinstellingenhun

resultatenonderlingkunnenvergelijkenenermeer

onderzoekmogelijkis.HetROM-projectbestaatuitde

volgendedrieprojecten:

- Risicotaxatie;

- Recidive;

- Diagnose-gerelateerdemetingen.

kwaliteitsnetwerk FPA 6

HetFPA/FPKdirectieberaadheeftin2011het

visiedocument‘DeidealeFPA’opgesteld.Hierinzijn

kwaliteitsambitiesgeformuleerddiealskaderdienen

voorhetwerkenaanverbeteringen.Doorhet

benchmarkenvanbehaalderesultaten,ishetde

bedoelingdatFPA’smeervanelkaargaanleren.

Hetdirectieberaadhoopthiermeeuiteindelijkeen

kwaliteitsnetwerkvoorFPA’stekunnenneerzetten.

Doelvanditnetwerkisomsamenactieftezoekennaar

bestpractices,dietedelenmetelkaarenzohetkennis-

enkwaliteitsniveauteverhogen.Hetkwaliteitsnetwerk

werktdaarnaastookmetstreefnormen.Hiermeewordt

hetbeoogdeambitieniveauaangegevenvoorde

ontwikkelingvankwalitatiefhoogwaardigeforensische

zorg.HetprojectvanhetkwaliteitsnetwerkFPAisgericht

ophetrealiserenvaneenkwaliteits-verbetermethodiek

enophetontwikkelenvaneenkwaliteitshandboekFPA.

EFP

Voorwetenschappelijkeonderbouwingvandeforensische

zorgisin2002hetExpertisecentrumForensische

Psychiatrie(EFP)opgericht.HetEFPondersteuntde

forensischesectorbijhetverhogenvandekwaliteitvan

zorgenhetbevorderenvandeveiligheidvande

samenleving.EénvandekerntakenvanhetEFPbetreft

hetontwikkelenenbeherenvandatauitdeforensische

sector.Bijvoorbeeldgegevensoverrisicotaxatie,recidive

enbehandeling.DaarnaastzethetEFPzichinom

–samenmetdeforensischesector–meerevidence-

basedwerkmethodenenbestpracticesophetgebied

vanforensischezorgtoetepassenenvastteleggen.

technologische innovatie

Technologischeinnovatiestaatindeforensischezorgnog

indekinderschoenen.Hetdoelisditdekomendejarente

verbeteren.Erbestaanveelmogelijkhedenopditterrein.

Deforensischesectoriszelftekleinomhierinte

investerenenteexperimenteren.Ookomdieredenligt

eensterkereverbindingmetdereguliereggzvoorde

hand.Verderzalhiervoorsamenwerkinggezochtmoeten

wordenmetuniversiteitenentechnologiebedrijven.

E-healthkanbijvoorbeeldwordeningezettijdens

ambulantebehandelingendoorforensischeACT-teams.

Zodradestrafrechtelijketitelafloopten/ofpatiënten

minderintensievebehandeling/beveiligingnodig

hebben,kunnenzijbehandeldwordeninambulante

setting.Opdatmomentkunnenzorgverlenersen

patiëntengebruikmakenvanbijvoorbeeldbeeldbellen,

e-mailofchatten.Metbehulpvandezenieuwe

mogelijkhedenkandeforensischezorgefficiënteren

goedkopergaanwerken.Zokunnennamelijkgoedkopere

krachtenwordeningezet,debehandelaarhoeftminder

vaaklangstegaanbijpatiënten,enpatiëntenkunnen

ineeneerderstadiumineenambulantesettingworden

behandeld.

Dereclasseringheeftalveelontwikkeldophetgebied

vanelektronischehulpmiddelen,zoalshetuitvoeren

vanelektronischtoezichtenhetcontrolerenvangebieds-

verbodenmetbehulpvanGPS.Daaromligtookopdit

terreinintensieveresamenwerkingmetdereclassering

voordehand.

Technologischeinnovatieisalsthemabenoemdinde

MeerjarenafsprakenForensischeZorgenkrijgtvanuit

dezeafsprakeneveneenseenplaatsbinnenKFZ.

5Bron:http://rijksoverheid.nl/ministeries/venj/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2012/03/23/brief-tweede-kamer-tbs-maatregel.html6Bron:ProjectvoorstelKFZ.AanvraagcallrondekwaliteitsnetwerkFPA(2013).FPA/FPKdirectieberaad.

ggz nederland | 3 | Behandeling in de keten

Binnendeforensischezorgsectorwordtdezorgverleend

dooreengrootaantalverschillendeinstellingen.

Desectorgaatnietuitvandieindividueleinstellingen,

maarzethetontwikkelingstrajectvanpatiëntencentraal.

Zijdraagtzorgvoorbehandelingenbeveiligingineen

logischsamenhangendeketenbinnendeforensischezorg

eninafstemmingmetdereguliereggzenandere

ketenpartners.Doordeontwikkelingvankwalitatief

hoogwaardigeensamenhangendezorgprogramma’s

enzorgpadenvoordeketen,wordteenoptimale

behandelinggegevenoverdeverschillendeinstellingen

heen.Desectorwerktactiefaanhetwegnemenvande

schottenindeketen.

Deforensischezorgbegintaande‘voorkant’bijde

begeleidingenbehandelingvan(potentiële)daders

eneindigtaande‘achterkant’bijpatiëntenwiens

strafrechtelijketitelisafgelopenmaarwaarbijde

behandelingendebeveiligingnogsteedsnodigzijn.

Deforensischezorgsectorblijftbetrokkenzolangde

DeWetVerplichteGGZmoetdemogelijkhedenvoor

(dwang)behandelingbuitendemurenvandeinstelling

faciliteren.Deforensischezorgwildiebehandelingniet

persezelfbieden,maarzieterweloptoedatde

behandelingen/ofbegeleidingwordtgecontinueerd.

Hierbijkanhetbijvoorbeeldomeenambulanteofeen

minderintensievebehandelingindereguliereggzgaan.

Vooralvanbelangisdatditvervolglogischaansluit

opdeeerdereforensischebehandeling.Dezeketen-

samenwerkingenaansluitingbijderegulierezorgzal

dekomendejarenverdervormmoetenkrijgen.

Wanneerbinnendereguliereggz,RIBW’s,ofmaatschap-

pelijkeopvangonhoudbaresituatiesontstaan,kaner

eencrisisplaatsing(time-out)plaatsvindenbinnende

forensischezorg.Ookinhetgevaldatdebehandelingbij

eenketenpartnerstagneert,kaneencrisisplaatsinghet

behandel-ofbegeleidingsteamondersteunen.Na

tijdelijkeinzetvanspecifiekeforensischeexpertisekaner

voordepatiëntenhetbehandel-ofbegeleidingsteam

weerruimteontstaanomhettrajectzelfvoorttezetten.

Dezemaniervansamenwerkenheeftmeerdere

voordelen.Hetvergrootdedoorstroommogelijkheden,

hetbevorderthetuitwisselenvankennis,enhetbiedt

ketenpartnersindereguliereggzdegarantiedatzijopde

forensischezorgkunnenterugvallenbijhetbehandelen

vanpatiëntenmetzwaardereproblematiek.Vooraldat

laatsteaspectisvoordezeketenpartnerseenbelangrijke

randvoorwaardeomdepatiëntenoptenemen.

beveiligingendebehandelingtoegevoegdewaarde

hebben.Deforensischezorgsectorzoektdaaromookin

debredeketen(dusinclusiefreguliereGGZ,PPC’s,

beschermdewoonvormeneninstellingenvoor

maatschappelijkebegeleidingen-Verstandelijk

Gehandicapten(VG))naaraansluitingenoptimalisering.

Hetisdaarbijbelangrijkoverenweergebruiktemaken

vanelkaarssterkepunten.DeWetVerplichteggzmoet

demogelijkhedenvoor(dwang)behandelingbuitende

murenvandeinstellingfaciliteren.

Dekomendejarenkomtereenenormebezuinigingafop

hetgevangeniswezen(GW).Deforensischezorgsector

zietvoorzichzelfeentaakomzowelbinnende

gevangenispopulatiealsnaafloopvandetentiepassende

enaansluitendeforensischezorgtebiedenaan

justitiabelenmeteenpsychischestoornis.Hiermeekan

voorkomenwordendatdezegroepvanuithun

ziektebeeldopnieuwdelictenpleegtenterugkomtin

detentie.Daarnaastzietdeforensischezorgookeentaak

voorzichzelfaandevoorkant,namelijkhetvoorkomen

vandelictendoortijdigbehandelingaantebieden.

Hetforensischeveldwilzichmeerrichtenenspecia-

lisereninambulantepreventievezorgenwilzoeen

nieuwegroeppatiëntenbereiken,tewetendepatiënten

dievanuithunstoornisdelictendreigentegaanplegen.

Alsdezepatiëntentijdigwordenbehandeldenbegeleidt

zaldetoestroomnaarhetGevangeniswezenvandeze

groepafnemen.

Behandeling in de keten

7doelgroep

Indeforensischezorgwordenpatiëntenmetgestoord,

grensoverschrijdendengevaarlijkgedragbehandeld.

Hierbijkanhetgaanompatiëntenmetofzonder

strafrechtelijketitel.

zorgtraject

Deforensischezorgbestrijkteenbreedcontinuüm.

Aandevoorkantwordtbegeleidingenbehandelingaan

(potentiële)dadersgeboden.Aandeachterkantwordt

nazorggebodenaanpatiëntendiegeenstrafrechtelijke

titelmeerhebbenmaarbijwienogwelsteeds

behandelingenbeveiligingnodigzijn.Inhetlaatstegeval

blijftdeforensischezorgbetrokkenzolangdebeveiliging

enbehandelingtoegevoegdewaardehebben.

Tegendezeachtergrondzoektdeforensischezorgsector

indebredeketen-dusinclusiefreguliereggz,PPC’s,

beschermdewoonvorm,instellingenvoormaatschap-

pelijkebegeleidingeninstellingenvoorVGzorg-naar

aansluitingensamenwerking,zodatoverenweergebruik

kanwordengemaaktvaniederssterkepunten.Daarnaast

isookeennauwesamenwerkingmetdereclassering

vanbelangomdegetrapteopbouwvanvrijhedenende

geleidelijkeafbouwvanhetbeveiligingsniveaubinnen

hettoezichttemonitoren.Waarnodigwordtookrond

individuelepatiëntennaarpassendesamenwerkings-

verbandengezocht,binnenofbuitendeforensische

zorgsector.

ggz nederland | | Behandeling in de keten

ambulante preventieve zorg

Hetforensischeveldwilzichmeerrichtenopambulante

preventievezorg.Zokaneennieuwegroeppatiënten

wordenbereikt,metnamepatiëntendiedoorhun

stoornisdelictendreigentegaanplegen.Alsdeze

patiëntentijdigwordenbehandeldenbegeleid,kan

wordenvoorkomendatzijindefoutgaanenindetentie

belanden.Voordezepreventievebenaderingisde

forensischezorgaangewezenopvroegsignaleringdoorde

reclassering;diezalbijlichtevergrijpenmoetenkijkenof

dieonderinvloedvaneenpsychiatrischestoorniszijn

gepleegd.Dezedoelgroepdientbinnendeambulante

forensischezorgineenzovroegmogelijkstadium

behandeldteworden,zodatzwaarderedelictenworden

voorkomen.

Ookdesamenwerkingmetgemeenten,openbaar

ministerie,politieenzorginstellingen(inclusiefde

forensischezorgindeveiligheidshuizen)verdientmeer

aandacht.Veiligheidshuizenkunnenfungerenalseen

belangrijkevindplaatsvanpotentiëleforensische

patiënten.Metgecoördineerde,preventieveinterventies

kanverdereontsporingwordenvoorkomen.De

(forensische)zorgaanbiedersdienenhierhunexpertise

ruimhartigintezetten.Bijvoorbeelddooractiefte

participereninregionalesamenwerkingsverbanden,

uiteraardbinnendewettelijkekadersvaninformatie-

uitwisseling.

rvz rapport stoornis en delict

Hetversterkenvandeketensamenwerkingiseen

belangrijkthemainhetrapportvandeRaadvoorde

Volksgezondheid(RVZ)Stoornisendelict.Inditrapport

geeftdeRVZadviesoverdevoorwaardenvooreen

succesvolleinvoeringvandeWetForensischeZorgende

WetVerplichteGGZ,zodatereenintegraleketenvan

forensischezorgkanontstaan.

Hetadviesrichtzichoppatiëntenmeternstigepsychia-

trischeaandoeningen.Erwordtgestelddatdeggz

prioriteitmoetleggenbijdezegroep.Daarbijmoet

krachtigwordeningezetopverdergaandeambulantise-

ring.Omdezedoelgroepbetertekunnenbehandelen,

moetdestoornisalsaangrijpingspuntwordengenomen

enniethetdelict.Indezorgketenkrijgenookzorg-

verzekeraarsengemeenteneenduidelijkeroleneigen

verantwoordelijkheden.Daarnaastwordtinhetadvies

aandachtbesteedaanhetverbeterenvandeaansluiting

tussendeforensischeenreguliereggz,hetvormen

vaneenintegraleketenvanforensischezorgenhet

wegnemenvanbelemmerendefinanciëleschotten.

Ditadviesheeftgroteimpactopdeorganisatievande

ggz.Nietalleenvoordeforensischesector,maarook

voordelangdurendezorg,deideeënenplannenover

ambulantisering,F(ACT),dwangendrang,enderolen

positievandeggzindegehelezorgketen.

Hetforensischeveldonderschrijfthetuitgangspuntvan

deRVZomdepatiëntalsvertrekpunttenemenentoete

werkennaaréénstelselwaarindegehelezorgketenis

geoptimaliseerd.

TerechtwijstdeRVZopdehuidigeonwenselijkesituatie

vanfinancieringsschottendiehetbiedenvanoptimale

zorgkunnenbelemmeren.Alsbijvoorbeeldde

strafrechtelijketitelvandepatiëntisafgelopen,stoptde

financieringvanuithetministerievanVeiligheiden

Justitie.Indiendezorgaanbiedervanmeningisdat

behandelingnognietisafgerond,wordtdebehandeling

verderbetaalduitdeZorgverzekeringswet.Hetbudget

dathiervoorbeschikbaarwordtgesteldisechterniet

dekkendvoordegemaaktekostenvandezorgaanbieder.

Omditsoortsituatiestevoorkomenonderschrijfthet

forensischeveldvoordefinancieringvanuitéénfonds,

metverrekeningachterafopbasisvanhetdoorlopen

zorgtraject.Datbiedtmogelijkhedenomdegenoemde

schottenindefinancieringtebeslechten.

IndebeleidsreactievanhetministerievanVWSenhet

ministerievanVeiligheidenJustitie(20juni2013)ophet

RVZadvieswordtaangegevendatergeennoodzaak

bestaatomtotéénwettelijkuitvoeringsregimevoor

beidewettentekomen.Opbasisvanhetadvieskomen

deministeriesoponderdelenweltotspecifieke

aanvullendemaatregelenomdecontinuïteitvande

zorgverleningaanpatiëntenuitdegezamenlijke

doelgroepteverbeteren.Demaatregelenzijnonderte

verdelenindriecategorieën.Deeerstecategoriegaat

overhetafstemmenenwaarmogelijkflexibiliserenvan

financiering,bekostigingeninkoop.Hierondervalthet

afstemmenvaninkoop(beleid)tussendeministeriesen

zorgverzekeraars,hetdeelsontschottenvande

financieringenhetopschortenvandezorgverzekering

tijdensdetentie.Detweedecategoriemaatregelenheeft

betrekkingophetstroomlijnenvanwerkprocessenin

strafrechtelijk,civielenvrijwilligkader.Hierbijwordt

gedachtaanhetverbeterenvandeinformatie-

uitwisseling,hetharmoniserenvanderechtsposities,

hetstroomlijnenvandeindicatiestellingenhetstroom-

lijnenvandetoelatingsvereistenvoorcivieleen/of

vrijwilligezorg.Tenslottewordenermaatregelen

genoemdomdeintegralesamenwerkingteverbeteren.

Dezemaatregelenmoetenverderonderzochten

geconcretiseerdworden,zodathieroververvolgens

afsprakenmetveldpartijenkunnenwordengemaakt.

HetuitwerkenvandeaanbevelingenuithetRVZadvies

heefteenbelangrijkepositiegekregeninde

MeerjarenovereenkomstForensischeZorg2013-2017,

Indezeovereenkomstsprekenpartijeninditkaderhet

volgendemetelkaaraf:“Partijenzullenzichvoorhun

eigenbeleidsaandeelmaximaalinspannenomaan

deaanbevelingenuitditadviesuitvoeringtegeven,

zowelinhoudelijkalsfinancieelendaarwaarnodig

gezamenlijkoptrekkennaaranderepartijenomnood-

zakelijkerandvoorwaardeningevuldtekrijgen,omde

aanbevelingentekunnenrealiseren.”

ggz nederland |

Omketenzorgprogramma’senhetontwikkelingstraject

vanpatiëntencentraaltekunnenzetten,draagtde

sectorzorgvoorhetstroomlijnenvandein-,door-en

uitstroom.Eenprobleemhierbijishetaflopenvande

straf/maatregel.Desectorstreeftnaareenontkoppeling

vantitelenbed,zodatnietuitsluitendkanworden

geïndiceerdopbasisvandejuridischetitel(zowel

strafrechtelijkalscivielrechtelijk),maarookopbasisvan

denoodzakelijkgeachtebehandelingenbeveiliging.

Hierbijgeldthetuitgangspuntdatdezorgenbeveiliging

zolaagalsmogelijkdienentezijn,maarookzohoogals

noodzakelijk.

Hetkomtregelmatigvoordatforensischebehandelingen

nietkunnenwordenvoortgezetophetmomentdateen

strafrechtelijkemaatregelafloopt,terwijldatwelnodig

isvolgensdebehandelaar.Indatsoortgevallenzoude

mogelijkheidmoetenbestaanomdepatiëntin

behandelingtehouden.Deforensischezorghoefthierbij

nietpersezelfdebehandelingtebieden,maarwilerwel

optoeziendatdebehandelingen/ofbegeleiding

doorgaat.Bijvoorbeeldmetbehulpvaneenambulanteof

eenminderintensievebehandelingindereguliereggzof

metondersteuningvaneenforensischACT-team.

Hetisvanbelangdatereenfinancieringssysteemkomt,

waarmeeperpatiëntkanwordenbetaaldvoorhetgehele

behandelingstraject.Nahetverlopenvandestrafrechte-

lijketitelwordtdevoortzettingvandebehandelingvan

depatiëntnamelijknietmeergefinancierdvanuithet

MinisterievanVeiligheidenJustitie,zoalsalaangegeven

inhoofdstuk7.Alsdebehandelingwordtvoortgezet,

wordtdeinstellinggefinancierdvanuitde

Zorgverzekeringswet.Maarditbudgetdektdegemaakte

kostenniet.Dehuidigesituatieisdusverrevanideaal.

Nochdeggz-instelling,nochdepatiënthoortbenadeeld

tewordendoorschottentussendefinancieringsstromen.

Ditkanandersenbeterdoordepatiëntookinde

financieringcentraaltestellenendestrafrechtelijktitel

teontkoppelenvanhetbed.

| ontkoppeling titel en Bed

Ontkoppeling titel en bed

8Doordezeontkoppelingkandecontinuïteitvande

forensischezorgbeterwordengewaarborgd,

omdatdaarmeededoorstroommogelijkhedennaar

vervolgvoorzieningenbeterwordengefaciliteerd.

Verderdientdereguliereggzmeeropentestaanvoor

hetontvangenvanforensischepatiënten.Deforensische

zorgdienthierbijdegarantietebiedendathetde

reguliereggzwaarnodigondersteuntenbijgevaarde

behandelingvandepatiënt(tijdelijk)overneemt.

DeWetForensischeZorg(WFZ)draagtnaarverwachting

bijaanhetoplossenvanknelpuntentussendeforen-

sischezorgendereguliereggz.

Dereclassering–enmetnamedeggzreclassering–is

eenessentiëleketenpartnervoordeforensischezorg.

Hetisdepartnerdiedeambulanteforensischezorg

indiceert,overdejuridischezorgkadersadviseerten

toezichthoudtophetgehelejustitiëletraject.

Dezepartijleverthiermeeeenbelangrijkebijdrageaan

hetorganiserenvanaansluitenderegulierezorgnaafloop

vaneenmaatregelofsanctie.

ggz nederland |

intensievesettingkunnenwordenbehandeld.Desector

creëertdenoodzakelijkevoorwaardenophetgebiedvan

veiligheid,zoalsbegeleidingencontrole.

Nauwesamenwerkingmetketenpartnersisindeze

noodzakelijk.Daarnaastmoetonderkendwordendatde

forensischezorgaanbiedersnietalleendezeteruggang

inbehandelduurkunnenbewerkstellingen:politiekeen

beleidsmatigeontwikkelingendragenhieraantevens

forsbij.

Debehandelduurindetbsisdeafgelopenjarensteeds

verdertoegenomen.Ditheeftmeerdereoorzaken:

politiekemaatregelenophetgebiedvanveiligheid;

toenemendemaatschappelijkeintolerantie;entoe-

genomenkennisoverrisicomanagement.Doordeze

ontwikkelingmoetopnieuweenafwegingplaatsvinden

overdebestedingvanhetbeschikbarebudget.Daarnaast

ishetvanbelangomookanderezakenonderdeloepte

nemen,zoalsmogelijkhedenomdetbs-behandelduurte

verkorten,mogelijkeinvesteringenincontinuenazorgen

optiesomeffectievertegaanbehandelen.

Inditkaderonderzoektdesectorofhetmogelijkis

patiënteneerderineenminderintensieve/ambulante

settingtebehandelendoorvoorwaardentecreërenop

hetgebiedvanveiligheid,zoalsbegeleiding,controle

enverplichteterugkom-gesprekken.

| Behandelduur

Behandelduur9DoorhetForensischPsychiatrischToezicht(FPT)

teoptimaliserenkunnendereclasseringende

behandelendekliniekineeneerderstadiumvan

de(tbs)-behandelingdoorfaserennaardeverlof

modaliteiten.Heteerderstartenmettransmuraal-of

proefverlofkandebehandelduurtevensverkortenenzo

voorkomthetcontraire(voorwaardelijke)beëindigingen.

Indediscussieoverdeduurendemaatschappelijke

meerwaardevandetbsishetvanbelangnadrukkelijker

tewijzenophetchronischekaraktervande

psychiatrischeproblematiekvaneendeelvande

forensischepatiënten.Hetlijktervaakopdatde

maatschappijvandeforensischezorgverwachtdathet

depatiëntenvoorgoedgeneest.Zekeralseenex-tbs

gesteldeopnieuweendelictpleegt,wordtalsnel

verwijtendnaardeforensischezorggewezen.

Onterecht,omdatchronischepsychiatrischeproblematiek

niettegenezenis,netzoalschronischesomatische

aandoeningen.Behandelenbetekentindatgevaldater

blijvendzorgmoetwordenverleend.Ookindeforen-

sischezorgzijnsommigepatiëntennooituitbehandeld.

Datvereistduspermanente(na)zorgenondersteuning.

Daarnaastisookhetmanagenvanmaatschappelijke

verwachtingenopditterreinhardnodig.

IndeMeerjarenovereenkomstForensischeZorghebben

departijenafgesprokendatzijzichsterkmakenvoorhet

terugbrengenvandegemiddeldebehandelduurvan

gemiddeld10jaarnaar8jaar.Hiertoeiseengezamenlijk

projectgestart.ErwordteenTaskforceBehandelduurtbs

opgericht,waarvoornaastdeondertekenaarsvanhet

convenant(GGZNederland,VGNenhetMinisterievan

V&J)ookgemeenten,hetMinisterievanVWS,ZNende

VNGzijnuitgenodigd.

Desectormaaktzichsterkvoorhetterugbrengenvande

gemiddeldebehandelduurindeforensischezorg.Hierbij

isinhetbijzonderaandachtvoorhetterugbrengenvan

deduurvandetbs-behandeling,o.a.doorhethanteren

vanrichtlijneninhetvrijhedenbeleidenhetopstellenvan

forensischeprognoses,waarmeede(tbs-)behandeling

transparanterenmeertoetsbaarwordt.

Desectoronderkenttegelijkertijddatvooreenbepaalde

groeppatiëntencontinuezorg,structuur,begeleidingen

ondersteuningnodigisomdeveiligheidtekunnenblijven

waarborgen.Vooreenkleinegroepmoetworden

geaccepteerddathumaneopsluitingindelongcare

uiteindelijknodigkanzijn,waarbijwordtbehandeldin

eenlageintensiteitdiegerichtisopdestabilisatievande

patiënt.

Ronddebehandelduurwerktdesectorookaaneen

substitutievanzwarenaarlichtebehandelingen

beveiliging.Concreetkomtdateropneerdater

patiëntenmogelijkeerderineenambulanteofminder

ggz nederland | 30 31 | efficiency

Deforensischesectoristamelijkversnipperd.Ditwordt

vooralveroorzaaktdoorhetgroteaantalforensische

zorgaanbieders.Hoeenofditdekomendejarenzal

veranderenalsgevolgvanbezuinigingen,ambulan-

tiseringenverbeterdeketensamenwerkingisopdit

momentnogniettevoorzien.

Opinhoudelijkgebiedwerkendeaanbiedersvan

forensischezorgoverhetalgemeennogteweinigmet

elkaarsamen.Dekomendejarenzalverkendworden

ofermeersamenwerkingmogelijkisbijhetontwikkelen

vanzorgpadenenprogramma’somdekwaliteiten

efficiencyvandesectortevergroten.Doorhetuitwis-

selenvanspecifiekeexpertisezoudenforensische

zorgaanbiedersbovendienmeervanelkaarkunnenleren,

metallevoordelenvandienvoordesectoralsgeheel.

Op1april2013isdeNMagefuseerdmetdeConsumen-

tenautoriteitendeOPTAtotdeAutoriteitConsumenten

Markt(ACM).Alsforensischezorgaanbiedersintensiever

gaansamenwerkenomdekwaliteitvandezorgte

verbeterenendezorgefficiënterteorganiseren,moeten

zijzichinelkgevalaanalgemeneconcurrentieregelsvan

deACMhouden.Dezeregelszijntevindenopdewebsite

vanACM(www.acm.nl)onderconcurrentieregelszorg.

Regie in de keten10

Doorhetgroteaantalaanbiedersvanforensischezorgis

hetopditmomentmoeilijktegaranderenenverifiëren

ofeenpatiëntopdejuisteplekenophetjuistemoment

wordtbehandeldenbeveiligd.Hetrisicoopsuboptimale

benuttingvandebeschikbareforensischecapaciteitis

levensgrootaanwezig,watafbreukdoetaandeefficiency

vandesector.Hierisduswinsttebehalen.Teneindede

regieindeketenteverbeteren,onderzoektde

forensischezorgsectordemogelijkhedenophetgebied

vansamenwerking,concentratieenspecialisatie.

Hierbijkanookwordengedachtaanhetbenoemen

vaneenbeperktaantal‘preferredsuppliers’diede

regiefunctievormgeven.

Concentratieensamenwerkingbiedtmeermogelijk-

hedentotspecialisatie,hetinregelenvanketen

bredezorgpadenenzorgprogramma’senefficiency-

verbeteringen.

Desectoronderzoektinhetkadervandeefficiency

welkebesparingenmogelijkzijndoorhetterugdringen

vandebehandelduur,hetverminderenvandebehoefte

aanforensischezorgdoorpreventieennazorgenhet

investereninelektronischehulpmiddelen.

Definancieringvandeforensischezorgiseenaanzienlijke

maatschappelijkekostenpost.Desectortoontaandathet

beschikbaregeldgoedwordtbesteed,datdebehande-

lingeneffectiefzijnendatdesectoropmaatschappelijk

vlakeenbijdragelevertaandeveiligheid.

Desectoronderzoektdekomendeperiodeofeenandere

verdelingvanhetbeschikbarebudgetbinnende

forensischezorgwenselijkis(efficiënterwerken,verder

professionaliseren,terugdringenbehandelduurtbs,meer

inzetinambulantezorg).

IndeMeerjarenovereenkomstForensischeZorg2013-2017

staanverschillendeafsprakenoverhetverhogenvande

efficiency.Initiatievendiedekwaliteitvande

(forensische)zorgbetreffenendievoortkomenuitde

Meerjarenovereenkomstwordenonderanderebelegdbij

hetprogrammaKwaliteitForensischeZorg(KFZ).

Efficiency11

Deforensischezorgsectorwerktdekomendeperiode

samenmethetMinisterievanVeiligheidenJustitieom

tekomentoteenefficiency-endoelmatigheidsslag.

Het(gefaseerd)afbouwenvancapaciteitenzelfshet

sluitenvaninstellingenalsgevolgvandezeefficiency-

slagen,wordtdaarbijalsmogelijkgevolgnietgeschuwd.

Desectorgeefthieraandevoorkeurbovenhethanteren

vande‘kaasschaafmethode’entariefskortingen,

aangeziendaardoordekwaliteitvandeforensischezorg

onderdrukkomttestaan.Deprestatiebekostiging

maakthetmogelijkdatkeuzeswordengemaaktopbasis

vanobjectievecriteriaoverkwaliteit,doelmatigheiden

toegang.

Voorwaardevoorhetafbouwenvancapaciteitzijn

goedeafsprakenoverenerzijdseenkostendekkendeNHC

(ooknaafbouw)enanderzijdsfaseringenondersteuning

vandetransitie.Ermoeteenafbouwplankomen.

Daarbijhoortookeenopbouwplanvanambulantezorg

(zoalsFor-FACT)enafsprakendaarovermetrelevante

anderepartijendiedaarineenrolspelen(reguliereggz,

zorgverzekeraars,VWS,gemeenten).

ggz nederland | 3 33 | Bronnen

enbehandeling;eenverbeterdesamenwerkingmet

dePPC’s;eneenharmoniseringvanindicatiestellings-

methodieken.DeadviezenvanhetRVZrapport

StoornisenDelictzijnmeegenomeninde

optimalisatievandeketenzorg,waardoorde

forensischezorgendereguliereggzbeteropelkaar

aansluiten;

- Degemiddeldetbs-behandelduuristeruggebracht

van10naar8jaar;

- Desectormaaktmeergebruikvandoelmatigeen

bewezeneffectieveinterventies;

- Deambulanteforensischezorgisverderuitgebreid,

mededoordeinzetvanforensische(F)ACT-teams.

- InterviewmetRuudRutten,bestuurdervanTactus

Verslavingszorgenvoorzittervande

programmacommissieKFZ.NieuwsbriefEFP(2013).

- JaarplanKFZ2013(2013).

- JaarplanEFP2014(2013).

- MasterplanDJI2013–2018(2013).Ministerievan

VeiligheidenJustitie.

- Meerjarenbeleidinkoopforensischezorg2014–2017

(2013).DienstJustitiëleinrichtingen.Ministerievan

VeiligheidenJustitie.

- MeerjarenovereenkomstForensischezorg2013toten

met2017(2013).MinisterievanVeiligheidenJustitie,

GGZNederlandenVerenigingGehandicaptenzorg

Nederland(VGN).

- NederlandseZorgautoriteit(2012).Marktscan

Forensischezorgmetstrafrechtelijketitel.Weergave

vandemarkt2008–2012.

- NederlandseZorgautoriteit(2013).Marktscan

Forensischezorgmetstrafrechtelijketitel.Weergave

vandemarkt2009–2012.

- ProjectvoorstelKFZ.Aanvraagcallronde

kwaliteitsnetwerkFPA(2013).FPA/FPKdirectieberaad.

- RaadvandeVolksgezondheidenZorg(2012).Stoornis

endelict.Forensischeenverplichtegeestelijke

gezondheidszorgvormeneenketen.

- VoortgangsrapportagesKFZ(2013).

De toekomst van de forensische sector

Bronnen12 13

Op3april2013ondertekendenhetministerievan

VeiligheidenJustitie,VGNenGGZNederlandde

MeerjarenovereenkomstForensischeZorg2013-2017

(MJAFZ).Indezeovereenkomstiseengrootdeelvande

uitgangspuntenuitditvisiedocumentopgenomen.

Demeerjarenovereenkomstmaaktdeeluitvanhet

MasterplanDJIvanhetMinisterievanV&J.Erzijn

verschillendeafsprakeningemaaktdievaninvloedzijn

opdetoekomstvandeforensischezorg.Daaromzalde

overeenkomstdekomendejarendienenalsbasisvoor

beleidindesector.

IndeMeerjarenoverkomstwordendecontouren

zichtbaarvandeforensischezorgin2017:

- Debeeldvormingoverpatiëntenenprestatiesvande

forensischezorgisverbeterd;

- Forensischepatiëntenwordenopdemeesteffectieve

plaatsbehandeld.Daarbijissprakevan:

gestroomlijndein-,door-enuitstroomeneffectieve

ketenzorg;eenontkoppelingvanstrafrechtelijketitel

- BeleidsreactieRVZrapport‘Stoornisendelict’(2013).

MinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSporten

hetMinisterievanVeiligheidenJustitie.

- DForZo.Budgetafspraken2008t/m2011.

- DienstJustitiëleInrichtingen,Ministerievan

VeiligheidenJustitie(2012).Forensischezorgingetal

2007–2011.

- DienstJustitiëleInrichtingen,Ministerievan

VeiligheidenJustitie(2013).Forensischezorgingetal

2008–2012.

- DigiMV(https://www.jaarverslagenzorg.nl/

zorginstellingen/kwantitatievegegevensdigimv).

- Forensischezorginperspectief.Eeninhoudelijke

toekomstvisieopdeforensischezorg(2010).

- iFPA:Visiedocument‘DeidealeFPA’(2010).

- Internetsite:http://rijksoverheid.nl/ministeries/

venj/documenten-en-publicaties/

kamerstukken/2012/03/23/brief-tweede-kamer-tbs-

maatregel.html.

- Internetsite:www.acm.nl.

- Internetsite:www.kwaliteitforensischezorg.nl.

ggz nederland | 3 3 | Bijlage 1. cijfers forensische zorg

Bijlage 1Cijfers forensische zorg

tabel 1.1. ingekochte plaatsen zorgaanbieders en realisatie 2009 tot en met 2012 7

tabel 1.2. opleggingen tbs 2008 – 2012

tabel 1.3. bezetting FPC 2008 – 2012 8

Soortinstelling

FPA

FPK

Verslavingszorg

RIBW

Reguliereggz

SGLVG

KIB

FVK/FPA

FZGFPA

FZGRIBW

FZGFVK

Verslavingszorgaanbesteding

Totaal

TBSmetbeveltotverpleging

TBSmetvoorwaarden

Mannen

Vrouwen

Totaal

2009

Ingekocht Realisatie

251 262

173 173

186 186

188 175

69 70

69 61

2 1

12 0

79 85

40 40

0

1069 1053

2011

Ingekocht Realisatie

256 263

229 226

162 144

274 284

76 74

166 134

4 4

2 3

155 96

27 20

15 6

2 1

1368 1255

2010

Ingekocht Realisatie

230 236

177 171

166 149

216 196

95 74

105 105

1 1

0 0

152 133

36 33

0 2 2

1180 1100

2012

Ingekocht Realisatie

269 304

270 263

130 123

418 355

76 73

203 159

6 6

48 44

185 99

25 18

23

2 1

1632 1468

Bron:Forensischezorgingetal2008–2012.DienstJustitiëleInrichtingen,MinisterievanVeiligheidenJustitie,2013.

Bron:Forensischezorgingetal2008–2012.DienstJustitiëleInrichtingen,MinisterievanVeiligheidenJustitie,2013.

Bron:Forensischezorgingetal2008–2012.DienstJustitiëleInrichtingen,MinisterievanVeiligheidenJustitie,2013.

7Derealisatievanaf2010iseenvoorlopigerealisatie. 8Ultimoseptembervanhetbetreffendejaar.

2008

129

53

2008

1760

123

1883

2009

116

53

2009

1880

128

2008

2010

102

37

2010

1839

138

1977

2011

105

50

2011

1749

126

1875

2012

93

64

2012

1654

114

1768

ggz nederland | 3 3 | Bijlage 1. cijfers forensische zorg

tabel 1.5. realisatie budget in miljoen euro's 9tabel 1.4. aantal aanbieders met budgetafspraken in parameters of aanbestedingscontracten

OverigeFZ

-GGZambulantebehandeling

-GGZ-begeleiding

-GGZ-behandelingbeveiligingsniveau1

-GGZ-behandelingbeveiligingsniveau2

-GGZ-behandelingbeveiligingsniveau3

-VG-begeleiding

-VG-behandelingbeveiligingsniveau2

-VGambulantebehandeling

FPC

ZorgaangedetineerdeninPPC’s

Totaal

OverigeFZ

-GGZambulantebehandeling

-GGZ-begeleiding

-GGZ-behandelingbeveiligingsniveau1

-GGZ-behandelingbeveiligingsniveau2

-GGZ-behandelingbeveiligingsniveau3

-VG-begeleiding

-VG-behandelingbeveiligingsniveau2

-VGambulantebehandeling

FPC

ZorgaangedetineerdeninPPC’s

Bron:MarktscanForensischezorgmetstrafrechtelijketitel.Weergavevandemarkt2009–2012.NederlandseZorgautoriteit,2013.

Bron:MarktscanForensischezorgmetstrafrechtelijketitel.Weergavevandemarkt2009–2012.NederlandseZorgautoriteit,2013.

2009

30,22

12,54

18,27

35,75

25

0,63

5,87

0,77

330,67

34,33

494,05

2009

39

61

32

14

8

8

6

4

13

1

2010

34,15

16,08

18,41

48,64

28,58

1,5

10

0,97

334,95

85,26

578,54

2010

38

67

33

14

6

11

10

4

13

12

2011

36,42

20,54

18,19

47,82

38,33

3,16

11,64

0,74

330,67

85,28

592,79

2011

38

79

29

14

9

15

10

3

13

12

2012

42,69

28,88

18,32

56,12

57,46

4,22

14,3

1,16

331,46

88,7

643,31

2012

45

99

29

16

10

20

9

3

13

9

tabel 1.6. financieel kader 2013 – 2017 in miljoen euro's 10

2014

651

2013

688

2015

631

2016

614

2017

602

Bron:MeerjarenovereenkomstForensischezorg2013totenmet2017(2013).

MinisterievanVeiligheidenJustitie,GGZNederlandenVerenigingGehandicaptenzorgNederland(VGN).

9Voordejaren2009en2010zijndegegevensdefinitief.Degegevensvan2011en2012zijnvoorlopig.RealisatievanhetGevangeniswezen

(InhetsegmentZorgaangedetineerdeninPPC s)endievandeFPC szijnexclusiefdeDJIbredeoverhead.10Exclusiefjaarlijkseloon-enprijsbijstelling.

ggz nederland | 3 3 | Bijlage . uitwerking calls 013

call 013.3: psycho educatieve module

‘omgaan met LVB’

Deprogrammacommissieheeftbegin2013eencall

uitgeschrevenvooreenpsychoeducatievemodule

voorLVBenhunbegeleiders.

call 013.: sociotherapeutisch milieu

DeprogrammacommissieKFZwasvoornemenseencall

uittezettenmetbetrekkingtotdemethodische

uitwerkingvandesociotherapeutischemilieus,maar

hetbleekgaandewegdaterbehoeftewasaanmeer

duidelijkheidoverdebeschikbareliteratuurenoverde

verschillendemodellendieopditmomentworden

gehanteerdbinnenhetforensischeveld.Daaromis

beslotenommetbetrekkingtotdesociotherapeutische

milieuseersteenpre-callteschrijvenengerichteen

deskundigeopditgebiedtebenaderenomdaarmeeaan

deslagtegaan.

Bijlage 2Uitwerking calls 2013

call 013.1: verslaafden (protocol

leefstijltraining justitiabelen plus)

Deprogrammacommissieheeftbegin2013eencall

uitgezetmethetverzoekomprojectvoorstelleninte

dienendiedemeerwaardevaneencombinatie–zoals

vaneencognitiefgedragstherapeutischeinterventie

metContingencyManagement–onderbouwendoor

middelvanliteratuurstudie,hetopstellenvaneen

behandelprotocolenhetuitvoerenvaneentweetal

pilots.Doordezecallvindtookverdereverspreidingvan

deleefstijltraininginhetforensischeveldplaats.

call 013.: verslaafden (richtlijn voor

verslavingsproblemenvoorforensischeklinieken)

Deprogrammacommissieheeftbegin2013eencall

uitgeschrevenomrichtlijnenteontwikkeleninzake

aspectenvanproblematischmiddelengebruikonder

forensischepatiënten.

call 013.: ambulante verdiepingsdiagnostiek

Meerdereambulanteinstellingenhebbenin

aanbestedingengeldtoegewezengekregenom

ambulantverdiepingsdiagnostiektemogenuitvoeren

voordereclassering.Deprogrammacommissieacht

hetvanbelangdater,vanuithetveld,eeneenduidig

protocolkomt,waarinbeschrevenwordtopwelke

wijzeeendergelijkforensische,ophetverloopvande

strafrechtketengerichte,GGZrapportagetotstand

komt,zowelprocesmatig,alsvanuitdeinhoudelijke

deskundigheid.

call 013.: doelgroep psychotici

DeProgrammacommissieKFZschrijftopditmoment

eencallwaarinzijhetforensischezorgveldverzoekt

omprojectvoorstellenintedienendie(onderdelenvan)

hetZorgprogrammaPsychotischeStoornissen

(ZPPsyS)vertalennaarhandelingsprotocollen.

call 013.: doelgroep zedendeliquenten

DeProgrammacommissiegaatin2013eencalluitzetten

ophetgebiedvanzeden.Beslotenwordtomtestarten

meteenclassificeringvandeverschillendesoorten

seksueeldelinquenten.Daaromvraagtdeprogramma-

commissieeendeskundigeophetgebiedvanzeden

omhetterreinteverkennen(literatuurstudie)enmet

overzichtenéénoftweecalltekstentekomen.

ggz nederland | 0 1 | Bijlage 3. afkortingen

f

For-FACT:ForensischeFunctieAssertiveCommunity

Treatment

FPA:ForensischePsychiatrischeafdelingen

FPC:ForensischePsychiatrischecentra

FPK:ForensischePsychiatrischeklinieken

FPT:ForensischPsychiatrischToezicht

FVA:ForensischeVerslavingszorgAfdelingen

FVK:ForensischeVerslavingszorgKlinieken

FZGFPA:ForensischeZorgGedetineerdenineen

ForensischPsychiatrischeAfdeling

FZGFVK:ForensischeZorgGedetineerdenineen

ForensischeVerslavingskliniek

FZGRIBW:ForensischeZorgGedetineerdenineen

RegionaleInstellingvoorBeschermdWonen

g

Ggz:geestelijkegezondheidszorg

GPS:GlabalPositioningSytem

GW:gevangeniswezen

Bijlage 3Afkortingen

a

ACM:

AutoriteitConsumentenMarkt

ACT:AssertiveCommunityTreatment

AWBZ:AlgemeneWetBijzondereZiektekosten

c

CM:ContingencyManagement

d

DForZo:DirectieForensischeZorg

DJI:DienstJustitieleInrichtingen

e

EFP:ExpertisecentrumForensischePsychiatrie

EPA:patiëntenmeteenernstigepsychiatrische

aandoening

k

KFZ:KwaliteitForensischeZorg

KIB:KliniekIntensieveBehandeling

l

LVB:LichtVerstandelijkBeperkten

m

MJAFZ:MeerjarenovereenkomstForensischeZorg

2013–2017.

n

NHC:normatievehuisvestigingscomponent

NIFP:NederlandsInstituutvoorForensischePsychiatrie

enPsychologie

NMa:NederlandseMededingingsautoriteit

NZa:NederlandseZorgautoriteit

o

OPTA:OnafhankelijkePostenTelecommunicatie

Autoriteit

p

PMO:Psycho-MedischOverleg

PPC:penitentiairpsychiatrischcentrum

r

RIBW:RegionaleInstellingenvoorBeschermdWonen

ROM:RoutineOutcomeMonitoring

RVZ:RaadvoordeVolksgezondheidenZorg

s

SGLGV:InstellingenvoorSterkGedragsgestoordeLicht

VerstandelijkGehandicaptenzorg

t

Tbs:terbeschikkingstelling

v

VG:verstandelijkgehandicapten

VGN:VerenigingGehandicaptenzorgNederland

V&J:MinisterievanVeiligheidenJustitie

VNG:VerenigingvanNederlandseGemeenten

VWS:MinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSport

VZAanbesteding:Verslavingszorgaanbesteding

w

Wfz:Wetforensischezorg

Wmo:Wetmaatschappelijkeondersteuning

WVGGZ:WetVerplichteGGZ

z

ZN:ZorgverzekeraarsNederland

ZPPsyS:ZorgprogrammaPsychotischeStoornissen

3

3RO:ReclasseringNederland(RN),Stichting

VerslavingsreclasseringGGZ(SVG)en

HetLegerdesHeilsJeugdzorgenReclassering

(LdHJZ&R)

ggz nederland |

ggz nederland |