GeoMedia Praktikum

Intergraph GeoMedia, Praktikum

Intergraph GeoMedia

Aleksandar Peulić Marina Đoković

Praktikum za rad sa aplikacijom Intergraph GeoMedia Professional

Čačak 2011.

1


PREDGOVOR

Praktikum za rad sa programskim alatom Intergraph GeoMedia Professional namenjen je pre svega stučnim licima sa baznim znanjem iz računarske tehnike. Praktikum je koncipiran tako da se pretpostavlja da je čitalac familijaran sa osnovnim funkcijama i operacijama koje se koriste pod Windows operativnim sistemom. Polazeći od pretpostavke da institucija koristi Intergraph GeoMedia Professional i da poseduje legalne licence, cilj ovog praktikuma je da kroz realne, urađene primere, postupno, korak po korak uvede čitaoca u tajne korišćenja ove aplikacije. Namena ovog praktikuma je da projektantima, stručnim i odgovornim licima pres svega zaposlenim u katastarskoj upravi, komunalnim preduzećima, elektroprivrednim i telekomunikacionim preduzećima, ali i studentima osnovnih i master studija omogući da se kroz praktičan rad osposobe za samostalno korišćenje ovog programskog paketa.

2


1.

Kreiranje radnog okruženja,koordinatnog sistema,skladišta i slojeva

Učitavanje podloga

Crtanje

1.1. OTVARANJE NOVOG RADNOG OKRUŽENJA

Nakon pokretanja GeoMedia Professional 6.1 potrebno je izabrati opciju Blank

GeoWorkspace (slika 1.1.).

3


Slika 1.1.

Nakon toga sledi čuvanje napravljenog radnog okruženja (GeoWorkspace-a) (slika 1.2.). Iz

glavnog menija bira se File → Save GeoWorkspace As → izabere se zeljeni folder →

imenuje se radno okruženje → klik na save. Preporuka je da se nakon svake izmene sačuva

radno okruženje.

4


Slika 1.2.

5


1.2. DEFINISANJE KOORDINATNOG SISTEMA

Vrši se podešavanje parametara koji odgovaraju državnom koordinatnom sistemu. Iz glavnog

menija bira se View → GeoWorkspace Coordinate system (slika 1.3.).

Slika 1.3.

Otvara se prozor sa više opcija za podešavanje. Na kartici General izabere se opcija

Projection, imenuje se koordinatni sistem, npr. dks (državni koordinatni sistem) i za opis se

unese gaus kriger zona 7, to je zona kojoj pripada veći deo Srbije (slika 1.4.).

6


Slika 1.4.

Na kartici Storage Space podese se vrednosti kao na slici 1.5.

Slika 1.5.

Na kartici Projection Space, za Projection algorithm iz padajućeg menija se izabere

Transverse Mercator i klikne se na dugme Projection Parameters (slika 1.6.).

7


Slika 1.6.

Otvoren je novi prozor u kome treba podesiti parametre kao na slici 1.7.

Slika 1.7.

Na kartici Geographic Space, za Geodetic Datum iz padajućeg menija se izabere

Hermannskogel a za Vertical datum bira se Ellipsoid (geometric) (slika 1.8.). Klikom na

Save as vrši se čuvanje definisanog koordinatnog sistema u željeni folder. Klikom na OK vrši

se potvrda izvršenih podešavanja i zatvaranje prozora.

8


Slika 1.8.

Umesto definisanja koordinatnog sistema na gore navedeni način moguće je učitati postojeći

koordinatni sistem koji takođe odgovara državnom koordinatnom sistemu a to je HK TM

(GK) Z7 koordinatni sistem. Iz glavnog menija bira se View → GeoWorkspace Coordinate

System. Na kartici General čekira se opcija Geographic, klikne se na dugme Load →

izabere se HK TM (GK) Z7 koordinatni sistem → klik na dugme Open. Dobijen je prikaz

kao na slici 1.9.. Klikom na dugme OK učitan je koordinatni sistem.

9


Slika 1.9.

10


1.3. KREIRANJE SKLADIŠTA

Za kreiranje skladišta potrebno je iz glavnog menija izabrati opciju Warehouse → New

Warehouse (slika 1.10.).

Slika 1.10.

Otvoren je novi prozor u kome su ponuđeni tipovi skladišta koji mogu biti kreirani. Označi se

tip normal pa se klikne na dugme New (slika 1.11.).

11


Slika 1.11.

Zatim se skladište imenuje i sačuva u željeni folder (slika 1.12.).

12


Slika 1.12.

Na ovaj način su kreirana skladišta katastar, VIK (vodovod i kanalizacija), URB

(urbanizam) i KOM (komunalno).

13


1.4. UČITAVANJE PODLOGA

Da bi se učitale podloge, iz glavnog menija bira se opcija Insert → Georeferenced Images

(slika 1.13.).

Slika 1.13.

Za Georeference mode iz padajućeg menija izabere se Other with external coordinate

system, za Coordinate system file se preko Browse pronađe putanja do prethodno

definisanog koordinatnog sistema (dks.csf), za Folder preko Browse se pronađe putanja do

foldera gde su smeštene podloge, selektuju se željene podloge i klikne se na >>. Za

Warehouse se iz padajućeg menija izabere skladište katastar što znači da će se u skladište

katastar učitati podloge, u polje ispod unese se neki naziv npr. katastar, čekira se opcija Add

new legend entry for feature class i klikom na OK potvrde se izvršena podešavanja (slika

1.14.).

14


Slika 1.14.

Na ovaj način dobijen je prikaz učitanih podloga na ekranu (slika 1.15.).

15


Slika 1.15.

16


1.5. IZDVAJANJE POJEDINAČNIH PODLOGA

Ovaj korak je neophodan samo ako je prethodno učitano više podloga nego što je potrebno jer

nisu bili poznati tačni nazivi potrebnih podloga. Iz tog razloga su učitane sve podloge iz

foldera.

Prvo se isključi prikaz učitanih podloga tako što se desnim tasterom klikne na sloj katastar na

levoj strani Map Window-a i izabere se opcija Display off (slika 1.16.).

Slika 1.16.

Potom se pravi neka vrsta preglednog lista za već učitane podloge tako što se iz glavnog

menija izabere Analysis → Image Footprints (slika 1.17.).

17


Slika 1.17.

Otvorio se prozor u kome se vrši podešavanje. Za Create image footprints for iz padajućeg

menija izabere se skladište katastar i čekira se opcija Display results in data window,

podešavanje se potvrdi klikom na OK (slika 1.18.).

Slika 1.18.

18


Pojavljuje se prozor gde se vidi koje podloge su učitane (slika 1.19.). Taj prozor može da se

isključi jer nije potreban u daljem radu.

Slika 1.19.

Dobijen je blokovski prikaz svih učitanih podloga. Levim klikom označe se podloge koje će

biti prikazane (slika 1.20.).

Slika 1.20.

Klikom na View → Display Select Images (slika 1.21.), dobijen je prikaz označenih podloga

u vidu mape (slika 1.22.).

19


Slika 1.21.

Slika 1.22.

20


1.6. KREIRANJE SLOJEVA

Iz glavnog menija bira se opcija Warehouse → Feature Class Definition (slika 1.23.).

Slika 1.23.

U prozoru koji se otvorio, prikazana su sva skladišta u radnom okruženju (slika 1.24.). Označi

se skladište VIK, klikne se na dugme New i unesu se parametri i atributi skladišta VIK.

21


Slika 1.24.

Na kartici General, za Name se unese naziv sloja, npr. vodovod, a za Geometry type iz

padajućeg menija se izabere opcija line jer je u pitanju crtanje vodovodnih cevi (slika 1.25.).

Slika 1.25.

22


Zatim se klikne na karticu Attributes i navedu se atributi za koje će se unositi vrednosti u

skladište (slika 1.26.).

Slika 1.26.

Kada se završi sa unosom, potvrda unosa se vrši klikom na OK. Pojavljuje se prozor u kome

program pita da li da on generiše primarni ključ što se prihvata klikom na YES (slika 1.27.).

23


Slika 1.27.

Kao što se vidi sa slike 1.28. kreiran je sloj vodovod. Prozor se zatvara klikom na dugme

Close.

Slika 1.28.

24


Ako kasnije bude postojala potreba za promenom naziva ili tipa atributa, iz glavnog menija se

izabere Warehouse → Feature Class Definition → Edit.

Na isti način se kreiraju i slojevi za skladišta URB i KOM.

Za skladište URB podešavanja su sledeća: na kartici General u polje Name unese se naziv

sloja parcele a za Geometry Type izabere se opcija Area (slika 1.29.).

Slika 1.29.

Zatim se klikne na karticu Attributes i navedu se atributi za koje će se unositi vrednosti u

skladište (slika 1.30.). Kod atributa slika čekira se opcija hypertext.

25


Slika 1.30.

Ispod atributa slika dodat je atribut ID1 tipa AutoNumber koji se bira za primarni ključ

klikom na dugme Set Primary Key (slika 1.31.). Klikom na OK se potvrde podešavanja pa

se klikom na Close zatvori preostali otvoreni prozor.

26


Slika 1.31.

Kao što se vidi sa slike 1.32. kreiran je i sloj parcele.

Slika 1.32.

27


Da bi slojevi vodovod i parcele bili vidljivi u MapWindow-u koji je otvoren, iz glavnog

menija izabere se opcija Legend → Add Legend Entries (slika 1.33.).

Slika 1.33.

U novootvorenom prozoru označe se slojevi koji treba da budu vidljivi na mapi i klikne se na

OK (slika 1.34.).

28


Slika 1.34.

Slojevi parcele i vodovod su dodati na levoj strani MapWindow-a. Prikaz slojeva na mapi je

moguće menjati tako što se desnim tasterom klikne na sloj i izabere se opcija Legend Entry

Properties (slika 1.35.).

29


Slika 1.35.

Moguće je izabrati boju prikaza, da li će imati okvir ili ne kao i širinu okvira ukoliko postoji,

a zavisno od toga da li su u pitanju linije (slika 1.37.) ili područja (slika 1.36.).

30


Slika 1.36.

31


Slika 1.37.

32


1.7. CRTANJE

Najpre se nekim od alata uveliča neki deo mape. Zatim se iz glavnog menija bira Insert →

Feature (slika 1.38.).

Slika 1.38.

Iz padajućeg menija se izabere vodovod ili parcele (slika 1.39.) pa se crtaju vodovodne cevi

ili se označavaju parcele.

33


Slika 1.39.

Duplim klikom se završava cev ili parcela i otvara se properties za nacrtani objekat u koji se

unose vrednosti za definisane atribute tog objekta (slika 1.40.).

34


Slika 1.40.

Na slici 1.41. je prikazano kako izgledaju nacrtani slojevi.

Slika 1.41.

35


Po završetku rada sačuva se radno okruženje tako što se iz glavnog menija izabere File →

Save GeoWorkspace (slika 1.42.).

Slika 1.42.

36


2.

Otvaranje postojećegradnog okruženja

37


Nakon pokretanja GeoMedia-e izabere se opcija Open an existing GeoWorkspace pa se

klikne na More files (slika 2.1.).

Slika 2.1.

Zatim se izabere željeno radno okruženje, npr. cacak (slika 2.2.).

38


Slika 2.2.

Program će tražiti da se navedu putanje do skladišta koja se koriste u radnom okruženju

cacak. Klikom na Browse, (slika 2.3.), pronalazi se putanja do skladišta katastar (slika 2.4.).

Slika 2.3.

39


Slika 2.4.

Kada je pronađena putanja do skladišta katastar klikne se na OK i ponovi se postupak još tri

puta da bi i skladišta urb, ViK i GPS bila učitana.

Kako izgleda radno okruženje cacak prikazano je na slici 2.5..

40


Slika 2.5.

Nakon toga potrebno je proveriti da li su napravljene sve konekcije sa skladištima. Iz glavnog

menija bira se opcija Warehouse → Connections (slika 2.6.).

41


Slika 2.6.

Otvorio se prozor u kome se vidi da su sve konekcije dobro napravljene (slika 2.7.).

Slika 2.7.

42


Zatim se iz glavnog menija izabere opcija Warehouse → Images (slika 2.8.).

Slika 2.8.

Otvorio se prozor u kome se vide skladišta radnog okruženja cacak. Iz padajućeg menija bira

se cacak88_1vk (slika 2.9.).

43


Slika 2.9.

Pošto ispred putanje slike postoji znak pitanja potrebno je promeniti folder. Označi se putanja

ispred koje stoji znak pitanja, klikne se na dugme Update (slika 2.10.) i pronađe se putanja

do foldera u kome se nalaze podloge za ovo radno okruženje (slika 2.11.).

Slika 2.10.

44


Slika 2.11.

Da bi se podešavanje bilo validno klikne se na dugme Validate (slika 2.12.) i zatvori se

prozor klikom na dugme Close.

Slika 2.12.

45


3.

Rad sa CAD fajlovima

46


Na već opisan način kreira se novo radno okruženje. Iz glavnog menija izabere se opcija

Tools → Display CAD Files (slika 3.1.).

Slika 3.1.

U novootvorenom prozoru, na kartici General, za CAD type se izabere opcija AutoCAD,

klikom na dugme Browse pronađe se putanja do foldera gde se nalaze dwg fajlovi i selektuje

se jedan dwg fajl. Takođe, preko Browse se odredi i putanja do željenog koordinatnog

sistema, npr. dks (slika 3.2.).

47


Slika 3.2.

Na kartici Advanced klikom na dugme Browse se pronađe putanja do foldera gde se generiše

CAD server šema, imenuje se CAD konekcija, čekiraju se opcije Display all layers, Create a

separate legend entry for each selested layer i Do not create legend entries for empty

layers. Izvršena podešavanja se potvrde klikom na dugme OK (slika 3.3.).

48


Slika 3.3.

Dobijen je prikaz kao na slici 3.4. .

49


Slika 3.4.

Da bi postojeći slojevi postali vidljivi u trenutno otvorenom prozoru, nekim od alata iz palete

alata uveliča se dobijeni prikaz pa se iz glavnog menija izabere opcija Legend → Add legend

entries, (slika 3.5.).

50


Slika 3.5.

U prozoru koji se otvorio čekiraju se svi slojevi i klikne se na OK (slika 3.6.).

Slika 3.6.

51


Sada su vidljivi svi slojevi pa šema izgleda kao na slici 3.7. .

Slika 3.7.

52


4.

Rad sa KML fajlovima

53


4.1. PRIPREMA PROGRAMA ZA RAD SA KML FAJLOVIMA

Otvori se novo radno okruženje. Učita se HK TM (GK) Z7 koordinatni sistem. Iz glavnog

menija bira se opcija View → GeoWorkspace Coordinate System (slika 4.1.).

Slika 4.1.

Na kartici General čekira se opcija Geographic, klikne se na dugme Load → izabere se HK

TM (GK) Z7 koordinatni sistem → klik na dugme Open . Dobijen je prikaz kao na slici 4.2.

Klikom na dugme OK učitan je koordinatni sistem .

54


Slika 4.2.

Potrebno je proveriti verziju programa. Iz glavnog menija izabere se opcija Help → About

GeoMedia Professional (slika 4.3.).

Slika 4.3.

55


Verzija programa prikazana na slici 4.4. je verzija koja podržava rad sa KML fajlovima.

Ukoliko nije instalirana ova verzija, potreban je Update . Klikom na dugme OK zatvori se

About GeoMedia Professional prozor.

Slika 4.4.

Zatim se proverava da li postoji opcija Publish. Iz glavnog menija se izabere opcija File

(slika 4.5.). Sa slike 4.5. se vidi da u programu postoji opcija Publish.

56


Slika 4.5.

Ukoliko u meniju File ne postoji opcija Publish, iz glavnog menija se izabere opcija Tools →

Customize (slika 4.6.).

57


Slika 4.6.

U Customize prozoru koji se otvorio izabere se kartica Menus i klikne se na dugme Reset All

(slika 4.7.).

58


Slika 4.7.

Klikom na dugme Yes potvrdi se resetovanje Menus-a (slika 4.8.).

Slika 4.8.

Klikom na dugme Close zatvori se Customize prozor (slika 4.9.).

59


Slika 4.9.

Ponovo se proveri da li u meniju File postoji opcija Publish (slika 4.10.).

60


Slika 4.10.

61


4.2. KREIRANJE KML FAJLA

Najpre se kreira skladište pod nazivom KML. Iz glavnog menija se izabere opcija

Warehouse → New Warehouse (slika 4.11.).

Slika 4.11.

U prozoru koji se otvorio, izabere se tip skladišta normal i klikne se na dugme New (slika

4.12.).

62


Slika 4.12.

Imenuje se skladište, pronađe putanja do foldera u kome se čuva skladište i klikom na dugme

Save potvrdi se kreiranje skladišta (slika 4.13.).

63


Slika 4.13.

Sledeći korak je učitavanje mape u radno okruženje. Iz glavnog menija izabere se opcija

Insert → Georeferenced Images (slika 4.14.).

64


Slika 4.14.

Za Georeference mode se iz padajućeg menija izabere Other with external coordinate

system, za polje Coordinate system file se preko Browse pronađe putanja do prethodno

učitanog koordinatnog sistema (HK TM (GK) Z7), za polje Folder preko Browse se pronađe

putanja do foldera gde je smeštena podloga, selektuje se željena podloga i klikne se na >>. Za

Warehouse se iz padajućeg menija izabere skladište KML što znači da će se u skladište

KML učitati podloga, u polje ispod unese se neki naziv npr. kml, čekira se opcija Add new

legend entry for feature class i klikom na OK potvrde se izvršena podešavanja (slika 4.15.).

65


Slika 4.15.

Sa slike 4.16. vidi se da je učitana mapa dela Beograda.

66


Slika 4.16.

Iz glavnog menija izabere se opcija File → Publish → Configure KML Publishing (slika

4.17.).

Slika 4.17.

67


Iz padajućeg menija Get placemark names from se izabere opcija Expression (slika 4.18.).

Slika 4.18.

Izabere se kategorija All Functions i funkcija NOW i klikne se na dugme OK (slika 4.19.).

Klikom na OK zatvori se Configure KML Publishing prozor.

Slika 4.19.

68


Iz glavnog menija izabere se opcija File → Publish → Publish map (slika 4.20.).

Slika 4.20

U Publish Map prozoru koji se otvorio čekira se opcija Display in target application i

klikne se na dugme Browse (slika 4.21.).

Slika 4.21.

Navede se putanja do foldera u koji se smešta kml fajl i da se naziv kml fajlu, na primer

Beograd. Klikom na Save sačuva se kml fajl (slika 4.22.).

69


Slika 4.22.

Kada se klikne na OK u Publish Map prozoru, pojavi se prozor sa slike 4.23. što znači da je

ispravno izvršeno publikovanje. Klikom na OK zatvori se ovaj prozor.

Slika 4.23.

Klikom na OK zatvori se i prozor sa slike 4.24.

70


Slika 4.24.

Zatim se iz Windows Start menija se izabere GeoMedia Professional → Utilities → Define

coordinate System File (slika 4.25.).

Slika 4.25.

U prozoru koji se otvorio na kartici Projection Space, iz padajućeg menija izabere se opcija

Lambert Azimuthal Equal-Area i klikne se na dugme Projection Parameters (slika 4.26.).

71


Slika 4.26.

U prozoru koji se otvori podese se parametri kao na slici 4.27 i klikne se na OK.

Slika 4.27.

Zatim se na kartici General u polju Name upiše google. Izvršena podešavanja se potvrde

klikom na dugme OK (slika 4.28.) i definisani koordinatni sistem se sačuva u radnom

direktorijumu pod nazivom google (slika 4.29.).

72


Slika 4.28.

Slika 4.29.

73


Definisani koordinatni sistem se učitava tako što se iz glavnog menija izabere opcija View →

Geoworkspace Coordinate System → na kartici General klikne se na dugme Load →

pronađe se koordinatni sistem google, označi se i klikne na Open (slika 4.30.).

Slika 4.30.

Klikom na dugme OK učitava se google koordinatni sistem (slika 4.31.).

74


Slika 4.31.

Sa slike 4.32. može se videti da se mapa postavlja u skladu sa učitanim koordinatnim

sistemom.

Slika 4.32.

75


Iz glavnog menija izabere se opcija Warehouse → Output to Feature Classes (slika 4.33.).

Slika 4.33.

U prozoru koji se otvorio, označi se skladište KML i klikne se na dugme OK (slika 4.34.).

76


Slike 4.34.

Postupak se nastavlja klikom na Yes u prozoru sa slike 4.35.

Slike 4.35.

Klikom na OK postupak se završava.

Slika 4.36.

77


Iz glavnog menija izabere se opcija Warehouse → Conections (slika 4.37.), pa se klikne na

dugme New.

Slika 4.37.

U prozoru koji se otvorio, izabere se KML tip konekcije, imenuje se konekcija sa

Beograd_kml i klikom na Browse pronađe se putanja do prethodno kreiranog kml fajla

Beograd. Klikom na OK završava se kreiranje konekcije sa kml fajlom Beograd (slika

4.38.).

78


Slika 4.38.

Prozor sa slike 4.39. se zatvori klikom na dugme Close.

Slika 4.39.

79


5.

Manipulisanje atributima parcela i objekata

80


5.1. PRIPREMA RADNOG OKRUŽENJA

Otvori se novo radno okruženje. Potrebno je napraviti konekciju sa urb skladištem. Iz

glavnog menija bira se opcija Warehouse → New Connections (slika 5.1.).

Slika 5.1.

Za Connection type izabere se Access, konekciji se da naziv urb i klikom na dugme Browse

pronađe se putanja do skladišta urb. Učitavanje skladišta potvrđuje se klikom na dugme OK

(slika 5.2.).

81


Slika 5.2.

Nije potrebno učitavati koordinatni sistem. Ako se iz glavnog menija izabere opcija View →

GeoWorkspace Coordinate System vidi se da je već učitan HK TM (GK) Z7 koordinatni

sistem.

Da bi slojevi skladišta urb postali vidljivi na mapi iz glavnog menija se izabere opcija

Legend → Add Legend Entries , u prozoru koji se otvorio selektuju se slojevi Objekti i

Parcele i dobije se prikaz kao na slici 5.3..

Slika 5.3.

82


5.2. OZNAČAVANJE POJEDINAČNIH PARCELA BOJAMA PREMA VLASNIŠTVU

Iz glavnog menija izabere se opcija Legend → Add Thematic Legend Entry (slika 5.4.).

Slika 5.4.

U prozoru koji se otvorio za Input feature izabere se sloj Parcele jer se vrši označavanje

parcela, za Type se izabere Unique Value Thematic, a za Attribute for classification

izabere se vlasnistvo jer se označavanje parcela vrši prema atributu vlasništvo. Klik na dugme

classify omogućava biranje boja kojima će biti označene parcele, boje se biraju duplim

klikom na pravougaonike ispod opcije Style. Klikom na dugme OK potvrđuju se izvršena

podešavanja (slika 5.5.).

83


Slika 5.5.


84


Slika 5.6.

Kao što se vidi sa slike 5.6. objekti nisu vidljivi na mapi. Da bi objekti postali vidljivi

potrebno je levim klikom prevući sloj Objekti iznad sloja Parcele. Objekti su nakon

prevlačenja postali vidljivi (slika 5.7.).

Slika 5.7.

85


5.3. PRIKAZIVANJE VREDNOSTI ATRIBUTA OBJEKATA NA MAPI

Da bi vrednosti površina parcela bile prikazane na mapi, iz glavnog menija se izabere opcija

Insert → Label (slika 5.8.).

Slika 5.8.

Otvorio se prozor u kome su izabrane opcije kao na slici 5.9.. Kada je potrebno prikazati

vrednosti više od jednog atributa parcela na mapi, pritisne se Ctrl+Enter i doda se sledeći

atribut u polje Layout.

86


Slika 5.9.


Slika 5.10.

87


5.4. OZNAČAVANJE PARCELA I OBJEKATA PREMA VREDNOSTI ATRIBUTA (KREIRANJE UPITA)

Ako postoji potreba za izdvajanjem parcela čija je površina npr. manja od 300 metara

kvadratnih, iz glavnog menija bira se Analysis → Attribute Query (slika 5.11.).

Slika 5.11.

U prozoru koji se otvorio, iz padajućeg menija izabere se sloj Parcele, zatim se klikne na

dugme Filter (slika 5.12.).

88


Slika 5.12.

Otvorio se novi prozor, duplim klikom na atribut Površina taj atribut se prenosi u polje

Filter, zatim se u polje Filter unese vrednost kao na slici 5.13. .

Slika 5.13.

89


Čekiraju se opcije Display query in map window i Display query in data window i izabere

se boja kojom će se ovaj upit označavati na mapi (slika 5.14.).

Slika 5.14.

Kreirana je tabela u kojoj se nalaze podaci o parcelama čija je površina manja od 300 metara

kvadratnih (slika 5.15.).

Slika 5.15.

90


Ukoliko parcele čija je površina manja od 300 metara kvadratnih nisu označene na mapi,

potrebno je dva puta kliknuti na sloj Attribute Query of Parcele na levoj strani otvorenog

prozora. Te parcele su označene zelenom bojom (slika 5.16.).

Slika 5.16.

Na isti način moguće je označiti na mapi i objekte čija je površina npr. veća od 150 metara

kvadratnih. Iz glavnog menija izabere se opcija Analysis → Attribute Query (slika 5.17.).

91


Slika 5.17.

Otvorio se prozor u kome se iz padajućeg menija izabere sloj Objekti pa se potom klikne na

dugme Filter (slika 5.18.).

Slika 5.18.

92


Na već opisan način, zadaju se uslovi za ovaj upit (slika 5.19.).

Slika 5.19.

Izabere se boja kojom će se ovaj upit označavati na mapi i čekiraju se opcije Display query

in map window i Display query in data window (slika 5.20.).

Slika 5.20.

93


Kreirana je tabela u kojoj se nalaze podaci o objektima čija je površina veća od 150 metara

kvadratnih (slika 5.21.).

Slika 5.21.

Objekti čija je površina veća od 150 metara kvadratnih prikazani su na mapi u ljubičastoj boji

(slika 5.22.).

Slika 5.22.

94


Ako postoji potreba za izdvajanjem parcela koje sadrže objekte površine veće od 150 metara

kvadratnih, iz glavnog menija bira se Analysis → Spatial Query (slika 5.23.).

Slika 5.23.

Otvorio se prozor u kome se iz padajućeg menija Select features in izabere sloj Parcele a iz

padajućeg menija Features in izabere se upit pomoću kojeg su već izdvojeni objekti čija je

površina veća od 150 metara kvadratnih. U polju Query name unese se naziv ovog upita i

izabere se boja kojom će željene parcele biti označene na mapi. Klikom na dugme OK kreira

se upit (slika 5.24.).

95


Slika 5.24.

Dobijen je prikaz kao na slici 5.25.. Sivom bojom su označene parcele koje sadrže objekte

površine veće od 150 metara kvadratnih.

Slika 5.25.

96


Ako je potrebno označiti na mapi samo određene parcele ili objekte, selektuje se željena

parcela ili objekat i iz glavnog menija se izabere opcija Analysis → Select set to Query

(slika 5.26.). Kao što se vidi sa slike 5.26. selektovana je jedna od parcela.

Slika 5.26.

U prozoru koji se otvorio da se naziv upitu, izabere se boja za selektovanu parcelu, da bi se

razlikovala od ostalih parcela, i čekira se opcija Display query in map window (slika 5.27.).

97


Slika 5.27.

Kao što se vidi sa slike 5.28. roze bojom označena je prethodno selektovana parcela.

Slika 5.28.

98


Ako se iz glavnog menija izabere opcija Analyses → Queries (slika 5.29.), pojaviće se prozor

u kome se može videti koji upiti postoje u trenutno otvorenom radnom okruženju (slika 5.30.).

Slika 5.29.

U ovom prozoru je moguće brisati i prepravljati upite, prikazivati ih i prikrivati na mapi.

Slika 5.30.

99


6.

Primer rekonstrukcije vodovoda

100


6.1. PRIPREMA RADNOG OKRUŽENJA

Otvori se novo radno okruženje. Zatim se naprave konekcije sa skladištima urb i ViK tako

što je iz glavnog menija izabere opcija Warehouse → New Connection (slika 6.1.).

Slika 6.1.

Za tip konekcije izabere se tip Access. Konekciji se da naziv urb i klikom na dugme Browse

navede se putanja do skladišta urb. Klikom na dugme OK kreira se konekcija sa skladištem

urb (slika 6.2.). Na isti način napravi se i konekcija sa ViK skladištem (slika 6.3.).

101


Slika 6.2.

Slika 6.3.

Da li su konekcije napravljene proverava se tako što se iz glavnog menija izabere opcija

Warehouse → Connections (slika 6.4.).

102


Slika 6.4.

Kao što se vidi sa slike 6.5., postoje dve konekcije pod imenima urb i ViK .

Slika 6.5.

103


Nije potrebno učitavati koordinatni sistem. Ako se iz glavnog menija izabere opcija View →

GeoWorkspace Coordinate System (slika 6.6.) vidi se da je već učitan HK TM (GK) Z7

koordinatni sistem (slika 6.7.).

Slika 6.6.

104


Slika 6.7.

Iz glavnog menija izabere se opcija Legend → Add Legend Entries, (slika 6.8.), da bi se

parcele, objekti i vodovodne cevi, koji predstavjaju slojeve učitanih skladišta urb i ViK,

pojavili u trenutno otvorenom prozoru.

105


Slika 6.8.

Otvorio se prozor u kome se označe skladišta urb i ViK (slika 6.9.). Klikom na OK dodaju se

slojevi.

Slika 6.9.106


Na kraju podešavanja izaberu se boje kojima će se ovi slojevi označavati na mapi. Mapa je

prikazana na slici 6.10. .

Slika 6.10.

107


6.2. POPRAVKA CEVOVODA

Selektuje se cevovod koji je potrebno popraviti (slika 6.11.).

Slika 6.11.

Iz glavnog menija izabere se opcija Analysis → Select Set To Query da bi se generisao upit

kojim se označava cevovod koji treba da se popravi (slika 6.12.).

108


Slika 6.12.

Upitu se da naziv popravka_vodovoda i čekiraju se opcije da cevovod koji se popravlja bude

označen na mapi kao i da podaci o cevovodu koji se popravlja budu dati u tabeli (slika 6.13.).

Slika 6.13.

109


Kao što se može videti sa slike 6.14. , za dati cevovod nisu unešeni podaci.

Slika 6.14.

Sa slike 6.15. se može videti koji cevovod je označen kao cevovod za popravku.

Slika 6.15.

Zatim se iz glavnog menija izabere opcija Tools → Measure Distance da bi se izmerila širina

ulice (slika 6.16.).

110


Slika 6.16.

Kada se pojavi mali prozor klikne se na jednu stranu ulice pa na drugu stranu i očita se širina

ulice (slika 6.17. i slika 6.18.).

Slika 6.17.

111


Slika 6.18.

Da bi područje u kom se vrši popravka bilo označeno, iz glavnog menija izabere se opcija

Analysis → Buffer Zone (slika 6.19.).

Slika 6.19.

U prozoru koji se otvorio podese se parametri kao na slici 6.20. . Za Distance se upiše

vrednost 9 metara jer je prema prethodnom merenju širina ulice približno 9 metara.

112


Slika 6.20.

Područje u kom se vrši popravka cevovoda označeno je roze bojom (slika 6.21.) .

Slika 6.21.

Ako je potrebno označiti i parcele koje se nalaze u neposrednoj blizini cevovoda koji se

popravlja, iz glavnog menija se izabere opcija Analysis → Spatial Query (slika 6.21.).

113


Slika 6.21.

Otvori se prozor u kome se izaberu opcije kao na slici 6.22.. Klikom na OK kreira se

prostorni upit pod imenom parcele u blizini područja popravke vodovoda.

114


Slika 6.22.

Parcele u blizini područja popravke cevovoda su označene sivom bojom na mapi (slika 6.23.).

Slika 6.23.

115


7.

Primer otkrivanja divlje gradnje

116


Otvori se novo radno okruženje i naprave se konekcije sa urb i ViK skladištima kao što je

opisano u prethodnom primeru. Proveri se da li su konekcije napravljene i da li je koordinatni

sistem učitan. Nakon podešavanja boja za prikaz slojeva dobije se mapa kao na slici 7.1. .

Slika 7.1.

U ovom radnom okruženju postoje dve baze podataka (skladišta) i to urb koja sadrži podatke

o parcelama i objektima i ViK koja sadrži podatke o vodovodu. Cilj je da se pronađe divlja

gradnja odnosno da se pronađu parcele koje imaju vodu a nemaju objekat.

Prvo je potrebno napraviti upit pomoću kojeg će biti selektovane parcele na kojima nema

objekata. Iz glavnog menija izabere se opcija Analysis → Spatial Query (slika 7.2.).

117


Slika 7.2.

U prozoru koji se otvorio, iz padajućeg menija Select features in izabere se sloj Parcele jer

će se taj sloj označavati na mapi a iz padajućeg menija Features in izabere se sloj Objekti jer

se u odnosu na ovaj sloj označavaju parcele. Čekira se opcija Not jer bi u suprotnom bile

selektovane parcele na kojima postoje objekti. Klikom na dugme OK kreira se upit čiji je

naziv parcele na kojima nema objekata (slika 7.3.).

118


Slika 7.3.

Na slici 7.4. žutom bojom su označene parcele na kojima nema objekata.

Slika 7.4.

119


Zatim se na isti način napravi još jedan upit koji označava parcele na kojima nema objekata,

na osnovu prethodnog upita, a kroz koje prolazi vodovod. Iz glavnog menija se izabere opcija

Analysis → Spatial Query, a u prozoru koji se otvorio izaberu se opcije kao na slici 7.5..

Slika 7.5.

Na slici 7.6. , ljubičastom bojom su označene parcele na kojima nema objekata a koje imaju

vodu tj. parcele za koje se sumnja da imaju divlju gradnju.

Slika 7.6.

120


8.

Zoniranje parcela

121


8.1. ZONIRANJE PARCELA PREMA VLASNIŠTVU


opisano u nekom od prethodnih primera. Proveri se da li su konekcije napravljene i da li je

koordinatni sistem učitan. Na kraju podešavanja izaberu se boje kojima će biti prikazani

slojevi na mapi.

Za zoniranje parcela prema vlasništvu iz glavnog menija izabere se Analysis → Analytical

Merge (slika 8.1.).

Slika 8.1.

Kao što se vidi sa slike 8.2., klasifikovaće se Parcele prema atributu vlasnistvo. Upit je

imenovan kao zoniranje_prema_vlasnistvu i na mapi će biti označen sivom bojom (slika

8.2.).

122


Slika 8.2.

Klikom na OK dobijen je prikaz kao na slici 8.3. .

Slika 8.3.

123


Da bi na klasifikovane parcele bile unete oznake koje ukazuju na vlasnika, iz glavnog menija

se izabere opcija Insert → Label (slika 8.4.).

Slika 8.4.

U prozoru koji se potom otvorio izvrši se podešavanje kao na slici 8.5. .

124


Slika 8.5.

Sada su na mapu unete oznake koje ukazuju na vlasnike zoniranih parcela (slika 8.6.).

Slika 8.6.

125


8.2. ZONIRANJE PARCELA KOJE SE GRANIČE




slojevi na mapi.

Za zoniranje parcela koje se dodiruju odnosno graniče, iz glavnog menija izabere se Analysis

→ Analitical Merge (slika 8.7.).

Slika 8.7.

Kao što se vidi sa slike 8.8., klasifikovaće se Parcele prema kriterijumu dodirivanje

(Touching). Upit je imenovan kao zoniranje susednih parcela i na mapi će biti označen

tamnom ljubičastom bojom.

126


Slika 8.8.

Parcele su sada objedinjene kao na slici 8.9.. Za objedinjene parcele, u daljem tekstu, koristi

će se naziv područja.

Slika 8.9.

127


9.

Sumiranje prostornih podataka

128


Nakon zoniranja parcela koje se graniče u područja, kreira se upit koji prikazuje broj parcela u

svakom području kao i ukupnu površinu svakog od područja. Iz glavnog menija izabere se

opcija Analysis → Aggregation, (slika 9.1.), i prvo se kreira podupit za računanje broja

parcela u području.

Slika 9.1.

Za polje From detail features in izabere se sloj Parcele zato što se manipuliše atributima

sloja Parcele a za polje Aggregate to summary features in izabere se upit zoniranje

susednih parcela zato što se izračunavanja vrše na nivou područja. Čekira se opcija

Aggregate where summary features contain, tako da će se manipulisati atributima za koje

je uneta vrednost (slika 9.2.).

129


Slika 9.2.

Zatim se izabere kartica Output (slika 9.3.). Klikom na New otvori se novi prozor u kom se

vrše podešavanja za podupit koji se kreira (slika 9.4.) .

Slika 9.3.

130


Podupitu se da naziv broj_parcela. Za kreiranje podupita koji izračunava broj parcela u

svakom području potrebno je izabrati opcije kao na slici 9.4. i kliknuti na dugme Add. Nakon

toga otvorio se prozor koji je potrebno zatvoriti klikom na dugme Close (slika 9.5.).

Slika 9.4.

131


Slika 9.5.

Glavnom upitu se da naziv sumiranje_prostornih_podataka i isključi se opcija za

prikazivanje upita na mapi zato što su u pitanju računske operacije nad podacima. Klikom na

New započinje se kreiranje podupita za računanje površine područja (slika 9.6.).

132


Slika 9.6.

Podupitu se da naziv ukupna_povrsina. Za kreiranje podupita koji izračunava ukupnu

površinu svakog područja potrebno je izabrati opcije kao na slici 9.7. i kliknuti na dugme

Add. Nakon toga otvorio se prozor koji je potrebno zatvoriti klikom na dugme Close (slika

9.8.).

133


Slika 9.7.

Slika 9.8.

134


Nakon definisanja podupita, klikom na dugme OK kreira se željeni upit (slika 9.9.).

Slika 9.9.

U tabeli sa slike 9.10. se vide rezultati izračunavanja izvršenih nad svih pet područja.

Slika 9.10.

135


10.

Rad sa tabelama

136


10.1. KREIRANJE TABELA




slojevi na mapi.

Potrebno je kreirati tabele vlasnici_1 sa atributima vlasnici i idv i kuce_1 sa atributima idk i

vlasnik.

Sa ciljem da se kreiraju tabele vlasnici_1 i kuce_1 , iz glavnog menija izabere se opcija

Warehouse → Feature Class Definition (slika 10.1.).

Slika 10.1.

U prozoru koji se otvorio, označi se skladište kom će da pripada tabela a potom se klikne na

dugme New (slika 10.2.).

137


Slika 10.2.

Zatim se na kartici General, u polje Name unese ime tabele, vlasnici_1 , a za Geometry

Type , iz padajućeg menija izabere opcija None zato što je u pitanju tabela (slika 10.3.).

Slika 10.3.

138


Zatim se na kartici Attributes, unose atributi vlasnici tipa Text i idv tipa Long Integer (slika

10.4.).

Slika 10.4.

Kada se završi sa unošenjem atributa, klikom na dugme OK kreira se tabela. Pre nego što se

završi kreiranje tabele program pita za generisanje primarnog ključa, što se prihvata klikom na

dugme Yes (slika 10.5.).

139


Slika 10.5.

Sa slike 10.6. se vidi da je kreirana tabela vlasnici_1. Tabele vlasnici i kuce su već postojale

u skladištu urb. Klikom na dugme New započinje se kreiranje tabele kuce_1.

Slika 10.6.

140


Na isti način kreira se i tabela kuce_1. Na kartici General unese se naziv tabele, kuce_1 , i

izabere se tip None koji ukazuje na tabelu (slika 10.7.).

Slika 10.7.

Na kartici Attributes unesu se atributi tabele idk tipa Text i vlasnik tipa Long Integer (slika

10.8.).

141


Slika 10.8.

Kada se završi sa unošenjem atributa, klikom na dugme OK kreira se tabela. Pre nego što se

završi kreiranje tabele program ponovo pita za generisanje primarnog ključa, što se prihvata

klikom na dugme Yes (slika 10.9.).

Slika 10.9.

Sada je u skladištu urb kreirana i tabela kuce_1 što se vidi sa slike 10.10. . Klikom na dugme

Close zatvara se mali prozor.

142


Slika 10.10.

Za popunjavanje i menjanje postojećih tabela iz glavnog menija bira se opcija Window →

New Data Window (slika 10.11.).

Slika 10.11.143


Kada se otvori prozor u kome se mogu videti koja skladišta, slojevi i tabele postoje, obeleži se

tabela koju treba popuniti ili izmeniti (slika 10.12.). Klikom na dugme OK otvara se tabela

(slika 10.13.).

Slika 10.12.

Sledi unošenje vrednosti u tabelu (slika 10.13.).

Slika 10.13.

144


10.2. SPAJANJE TABELA

Spajanje tabela biće pokazano na primeru tabela vlasnici i kuce, koje su postojale u skladištu

urb, zato što su već popunjene. Kako izgledaju tabele vlasnici i kuce može se videti ako se iz

glavnog menija izabere opcija Window → New Data Window (slika 10.14.).

Slika 10.14.

U prozoru koji se otvorio, označi se željena tabela, na primer tabela vlasnici (slika 10.15.), i

klikom na dugme OK pojavljuje se popunjena tabela vlasnici (slika 10.16.).

145


Slika 10.15.

Slika 10.16.

146


Na isti način može se videti kako izgleda tabela kuce. Umesto tabele vlasnici označi se tabela

kuce (slika 10.17.).

Slika 10.17.

Sa slike 10.18. vidi se koje su vrednosti unete u tabelu kuce.

Slika 10.18.

147


Da bi se videlo ko je vlasnik koje kuće potrebno je spojiti tabele vlasnici i kuce. Iz glavnog

menija bira se opcija Analysis → Join (slika 10.19.).

Slika 10.19.

Otvorio se prozor u kome se definiše način na koji se tabele spajaju. Iz padajućih menija

izaberu se tabele koje se spajaju tj. vlasnici i kuce , označe se kolone na osnovu kojih se vrši

spajanje tabela a to su idv i vlasnik i klikne se na dugme “strelica na dole” (slika 10.20.).

Zatim se izabere tip spajanja Iner koji prikazuje samo ono što je pronašao kao par. Na kraju

se imenuje upit i čekira se opcija Display join in data window da bi spajanje bilo prikazano u

vidu tabele (slika 10.21.).

148


Slika 10.20.

Slika 10.21.

149


Sa slike 10.22. se vidi kako su spojene tabele vlasnici i kuce , odnosno ko je vlasnik koje kuće.

Slika 10.22.

Da bi se videlo kako izgledaju tabele spojene pomoću drugih tipova spajanja, postupak

spajanja tabela biće ponovljen još tri puta.

150


Tip Right outer

Sa slike 10.23. se vidi kako je definisano spajanje tabela tipa Right outer a na slici 10.24. su

prikazane tabele spojene po tom tipu.

Slika 10.23.

Slika 10.24.

151


Tip Left outer

Sa slike 10.25. se vidi kako je definisano spajanje tabela tipa Left outer a na slici 10.26. su

prikazane tabele spojene po top tipu.

Slika 10.25.

Slika 10.26.

152


Tip Full outer

Sa slike 10.27. se vidi kako je definisano spajanje tabela tipa Full outer a na slici 10.28. su

prikazane tabele spojene po top tipu.

Slika 10.27.

Slika 10.28.

153


Koji upiti spajanja tabela su kreirani može se videti ako se iz glavnog menija izabere opcija

Analysis → Queries (slika 10.29.). Sa slike 10.30. se vidi da su kreirani upiti za sva četiri

tipa spajanja tabela.

Slika 10.29.

Slika 10.30.

154


Duplim klikom na željeni upit ili označavanjem upita pa klikom na dugme Properties

otvoriće se prozor u kome se nalaze podaci o tom upitu (slika 10.31.).

Slika 10.31.

Ukoliko su prozori u kojima su prikazana spajanja tabela vlasnici i kuce zatvoreni a postoji

potreba da se ponovo otvore, iz glavnog menija se izabere Analysis → Queries, označi se

željeni upit i klikne se na dugme Display (slika 10.32.).

155


Slika 10.32.

Pojavio se Display Query prozor (slika 10.33.). Klikom na dugme OK pojavljuju se željeni

podaci.

Slika 10.33.

156


11.

Priprema karte za štampanje

157





slojevi na mapi.

Iz glavnog menija bira se opcija Window → Show Layout Window (slika 11.1.).

Slika 11.1.

Osobine stranice koja se priprema za štampanje u Layout prozoru, mogu se podesiti tako što

se desnim tasterom klikne na sheet1 i izabere se opcija Page Setup (slika 11.2.).

158


Slika 11.2.

Stranici je dato ime stampanje i iz padajućeg menija Paper Size izabere se željena veličina

strane (slika 11.3.).

Slika 11.3.

159


Za podešavanje jedinica “Layout“ strane iz glavnog menija izabere se opcija Tools – Options

(slika 11.4.).

Slika 11.4.

U prozoru koji se otvorio, na kartici Layout podese se jedinice kao na slici 11.5. .

Podešavanja se potvrde klikom na dugme OK.

160


Slika 11.5.

Nakon podešavanja parametara strane koja se štampa, potrebno je na nju ubaciti kartu. Iz

glavnog menija bira se opcija Insert → Map (slika 11.6.).

161


Slika 11.6.

U prozoru koji se otvorio, podese se parametri kao na slici 11.7. i klikne se na dugme OK.

Slika 11.7.

162


Sada je za kursor miša “zakačena” karta. Centrira se okvir karte i desnim klikom se spusti na

željeno mesto na “Layout“ stranici. Karta je unešena na “Layout“ stranu kao na slici 11.8..

Slika 11.8.

Za podešavanje dimenzija karte, desnim tasterom se klikne na kartu i izabere se opcija

Properties (slika 11.9.).

Slika 11.9.

163


U prozoru koji se otvorio, na kartici Geometry and Content, podese se vrednosti kao na slici

11.10. .

Slika 11.10.

Kao što se vidi sa slike 11.11. , nakon predhodnog podešavanja okvir karte je razvučen pa se

karta prostire preko cele strane .

Slika 11.11.

164


Da bi se na kartu ubacila skala, potrebno je označiti okvir karte i iz glavnog menija izabrati

opciju Insert → Scale Bar... (slika 11.12.).

Slika 11.12.

U prozoru koji se otvorio, podese se parametri Scale Bar-a i klikne se na OK (slika 11.13.).

Slika 11.13.165


Sada je za kursor miša “zakačen” okvir Scale Bar-a. Desnim klikom okvir se spusti na

željeno mesto na “Layout“ stranici. Kao što se vidi sa slike 11.14., Scale Bar je postavljen na

kartu.

Slika 11.14.

Da bi se na kartu ubacila legenda, potrebno je označiti okvir karte i iz glavnog menija izabrati

Insert → Legend (slika 11.15.).

166


Slika 11.15.

Otvorio se prozor kao na slici 11.16.. Klikne se na OK.

Slika 11.16.

167


Sada je za kursor miša “zakačena” legenda. Desnim klikom legenda se spusti na željeno

mesto na “Layout“ stranici. Kao što se vidi sa slike 11.17., legenda je postavljena na kartu.

Slika 11.17.

Na strani koja se štampa mogu da se označe i strane sveta. Potrebno je označiti okvir karte i iz

glavnog menija izabrati opciju Insert → North Arrow (slika 11.18.).

Slika 11.18.

168


U prozoru koji se otvorio, iz padajućeg menija North arrow file izabere se vrsta oznake koja

će da pokazuje strane sveta a za podešavanje parametara oznake kao što je na primer veličina,

klikne se na dugme Properties (slika 11.19.).

Slika 11.19.

Parametri izabrane oznake podešeni su kao na slici 11.20.

Slika 11.20.

Klikom na OK zatvaraju se oba prozora.

169


Kao što se vidi sa slike 11.21., na stranu koja se štampa dodat je i pokazatelj strana sveta.

Karta je sada spremna za štampanje (slika 11.21.).

Slika 11.21.

170

GeoMedia Praktikum

Documents

Transcript of GeoMedia Praktikum