**GENEL TEKSTİL BİLGİLERİ GENEL TEKSTİL BİLGİLERİ

* *DİKİMDE KARŞILAŞILAN DİKİMDE KARŞILAŞILAN

HATALARHATALAR

Hazırlayan : BÜLENT KALAYCI Tekstil Müh. Kalite Güvence

LİF

DOĞAL YAPAY

BİTKİSELPamukKetenSisaljüt

HAYVANSALYünİpek

angora

MADENSELAspes

Gümüş

KİMYASAL(Selülozik esaslı)

SENTETİKPetrol ürünleri

PolyesterPolyüretanPolyamidPolyacril

Bitkisel liflerBitkisel lifler:pamuk (%8.5 oranında nem ve :pamuk (%8.5 oranında nem ve su tutabilir)keten,kenevir,jüt (halat-çuval su tutabilir)keten,kenevir,jüt (halat-çuval yapımında kullanılır) sisal, (teknik) bitkisel yapımında kullanılır) sisal, (teknik) bitkisel liflerdir.Bu lifler suyu kolaylıkla emebilir.liflerdir.Bu lifler suyu kolaylıkla emebilir.

Pamuk liflerinin boyu ortalama 25 mm, mısır Pamuk liflerinin boyu ortalama 25 mm, mısır pamuğu 32 mm dir.pamuğu 32 mm dir.Pamuklu kumaşlarda çekme oranı Pamuklu kumaşlarda çekme oranı yüksektir.pamuklu kumaşlar çabuk kırışır. yüksektir.pamuklu kumaşlar çabuk kırışır.

Hayvansal liflerHayvansal lifler: Yün ,ipek, kaşmir ( uzak doğuda : Yün ,ipek, kaşmir ( uzak doğuda yaşayan bir hayvanın yününden elde edilir) yaşayan bir hayvanın yününden elde edilir) moher,angora (ankara tavşanı yününden elde moher,angora (ankara tavşanı yününden elde edilir) ..hayvansal liflerdir ve bitkisel liflerden daha edilir) ..hayvansal liflerdir ve bitkisel liflerden daha pahalıdır.pahalıdır.

Madensel liflerMadensel lifler : Aspes ( cam yünü=cam elyaf), bazı : Aspes ( cam yünü=cam elyaf), bazı kumaşlarda gümüş , altın çekilip kumaş içine kumaşlarda gümüş , altın çekilip kumaş içine dokunur. dokunur.

Kimyasal liflerKimyasal lifler : Doğada olan maddeler : Doğada olan maddeler kimyasal yollarla lif haline kimyasal yollarla lif haline getirilir.selülozik esaslı kimyasal getirilir.selülozik esaslı kimyasal lifler ;LADİN ağacının kimyasal yollarla lifler ;LADİN ağacının kimyasal yollarla eritilmesi sonucu elde edilirler. eritilmesi sonucu elde edilirler.

Süd kostik

Floş-rayon

A -

Süd kostik

Viskon TencelModal

SUYA DAYANIKLI

Viskon atkıda atılan bir iptir.Sudan olumsuz etkilenir. Suya karşı mukavemeti düşüktür.Viskon ile pamuğu ayırabilmek için tırnaklayarak su ( tükürük) deneyi yapılır.

Asetat(aseton)

astar

Bakırda eritilirse

cupro

B - C -

Astarda ,çok ince kumaşlarda, gece kıyafetinde

Parlaktır,kadın üst giyimde ceket-bluz kullanılır.

Sentetik lifler

Polyester

Polyamid

polyuretan

polyakril

pvc

Mukavemetlidir,buruşmaz,hammaddesi petroldür.yüksek sıcaklıkta dikiş kısımları büzülür.

Piyasa adı nylondur.

Diğer adı orlondur, yün özelliği taşır

Piyasa adı likra –elastan,çok esnek bir liftir.kendi boyunun 300-400 katı uzayabilir.Tek başına kullanılmaz. Etrafı pamukla sarılır.

İPLİK

KESİKLİKESİKSİZ

(FLOŞ-İPEK)

KISA LİFLİ(PAMUK)

UZUN LİFLİ(YÜN)

RİNG EĞİRMEOPEN-END

KARIŞTIRMA

PENYE KARDE

Türkiyede pamuk lifinin ortalama boyu 25 mm dir.Türkiyede pamuk lifinin ortalama boyu 25 mm dir.Karde pamuk ipliği;Karde pamuk ipliği;ipliğinipliğin içinde en kısa liflerle üretilen ipliklerdir. içinde en kısa liflerle üretilen ipliklerdir.

Ör.10-15mmÖr.10-15mm süper karde ;penye ve karde arası kalitede olan kısa liflerden elde süper karde ;penye ve karde arası kalitede olan kısa liflerden elde edilen ipliktir.edilen ipliktir.Penye pamuk ipliği;Penye pamuk ipliği;hepsihepsi aynı boyda olan (18 mm) uzun liflerle üretilir. aynı boyda olan (18 mm) uzun liflerle üretilir.Ekstra penye ipliği;her biri 20 mm olan ve uzun liflerden elde edilen Ekstra penye ipliği;her biri 20 mm olan ve uzun liflerden elde edilen ipliktir.ipliktir.Karde ipliğiKarde ipliği kumaş yüzeyinde girinti ve çıkıntılar görülür.tüylenme kumaş yüzeyinde girinti ve çıkıntılar görülür.tüylenme olur.penye ipliğin kumaş yüzeyi düz ve parlaktır.t-shırt lerde eskiden olur.penye ipliğin kumaş yüzeyi düz ve parlaktır.t-shırt lerde eskiden penye ipliği kullanılmaktaydı (o yüzden penye ), şimdi daha ucuz penye ipliği kullanılmaktaydı (o yüzden penye ), şimdi daha ucuz olduğu için karde ipliği kullanılan t-shırtler üretiliyorolduğu için karde ipliği kullanılan t-shırtler üretiliyor

İçerisinde en kısa lifler vardır.bir kazan içerisinde yüksek santifiruj İçerisinde en kısa lifler vardır.bir kazan içerisinde yüksek santifiruj etkisi yaratılarak kenara yapışan lifler birleştirilir. Üretim süresi çok etkisi yaratılarak kenara yapışan lifler birleştirilir. Üretim süresi çok kısadır. Tüylenme fazla ve boya tutması zordur.bu iplikten üretilen kısadır. Tüylenme fazla ve boya tutması zordur.bu iplikten üretilen kumaş yırtılma özellliği taşır.kumaş yırtılma özellliği taşır.

Ring eğirme

Open – end (OE)

Aleve Aleve yaklaşınca yaklaşınca

AlevdeAlevde kokukoku külkül

PolyesterPolyester Erir Erir Eriyerek Eriyerek yavaşça yanaryavaşça yanar

Hafif tatlımsıHafif tatlımsı Sert, yuvarlak, Sert, yuvarlak, kırılgan siyah kırılgan siyah boncuk boncuk

PamukPamuk Kavrularak Kavrularak kolayca kolayca tutuşur.tutuşur.

Sarı alev Sarı alev halinde halinde kolayca yanarkolayca yanar

Yanık kağıt Yanık kağıt kokusukokusu

Hafif tüy Hafif tüy şeklinde gri-şeklinde gri-siyah külsiyah kül

ipekipek Alevlenmeden Alevlenmeden yanaryanar

Yanar yavaşça Yanar yavaşça erir çıtırdarerir çıtırdar

Hafif yanık Hafif yanık saç ve kılsaç ve kıl

Yuvarlak gevrek Yuvarlak gevrek siyah boncuklar siyah boncuklar kalırkalır

YünYün Alevlenmeden Alevlenmeden yanaryanar

Küçük yavaş Küçük yavaş titrek alev titrek alev halinde yanar halinde yanar çıtırdar kıvrılır.çıtırdar kıvrılır.

Yanık saç ve Yanık saç ve kıl kıl

Gevrek koyu Gevrek koyu renkte kolayca renkte kolayca kırılgan külkırılgan kül

KetenKeten Kavrularak Kavrularak kolayca kolayca tutuşur.tutuşur.

Sarı alev Sarı alev halinde halinde yavaşça yanaryavaşça yanar

Yanık kağıt Yanık kağıt kokusu kokusu

Tüy gibi gri külTüy gibi gri kül

Polyamid Polyamid (nylon)(nylon)

Erir ve Erir ve alevden alevden uzaklaşıruzaklaşır

Eriyerek Eriyerek yavaşça yanar.yavaşça yanar.

Kereviz Kereviz kokusukokusu

Sert yuvarlak Sert yuvarlak gri boncuklargri boncuklar

Akrilik (orlon)Akrilik (orlon) Erir alevden Erir alevden uzaklaşıruzaklaşır

Çok çabuk alev Çok çabuk alev alır büzülür alır büzülür çıtırdar erirçıtırdar erir

Hafif yanık et Hafif yanık et kokusu kokusu

Kırılgan sert Kırılgan sert biçimsiz siyah biçimsiz siyah boncuk şeklinde boncuk şeklinde

ViskonViskon Kavrularak Kavrularak kolayca kolayca tutuşur.tutuşur.

Sarı alevde Sarı alevde kolayca yanarkolayca yanar

Yanık kağıt Yanık kağıt kokusukokusu

Hafif tüyümsü Hafif tüyümsü kırıl-gan külkırıl-gan kül

İPLİKLERİN GENEL ÖZELLİKLERİİPLİKLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ11- İpliğin inceliği – Numarası :- İpliğin inceliği – Numarası :

AA- - Uzunluk :Uzunluk : N= Boy / Ağırlık Ne= L / GN= Boy / Ağırlık Ne= L / G1 gr’ ın uzunluğu olarak ifade edilir.1 gr’ ın uzunluğu olarak ifade edilir.

Ör: N =30 1gr ağırlıgı 30 metredir.Ör: N =30 1gr ağırlıgı 30 metredir.

B- Ağırlık :B- Ağırlık : N= Ağırlık / boy Denye = G / L N= Ağırlık / boy Denye = G / L

İnce ipiklerde kullanılır. 9000mt sinin ağırlığı olarak İnce ipiklerde kullanılır. 9000mt sinin ağırlığı olarak ifade edilir.ifade edilir.

Ör: 70 denye 9000 mt si 70 gr geliyorÖr: 70 denye 9000 mt si 70 gr geliyor

22- - İpliğin bükümüİpliğin bükümü

Bir veya daha fazla ipliğin bir arada bükülerek sarılma Bir veya daha fazla ipliğin bir arada bükülerek sarılma işlemine büküm denir.işlemine büküm denir.

Tur / metre olarak ölçülür. Yumuşak bükümlü (400-600t/m) Tur / metre olarak ölçülür. Yumuşak bükümlü (400-600t/m) veya sert bükümlü (800-900 t/m) veya sert bükümlü (800-900 t/m)

İpliğin düzgünlüğünü artırmak,ipliğe mukavemet İpliğin düzgünlüğünü artırmak,ipliğe mukavemet kazandırmakkazandırmak

İyi bir tutum vermek,ipliğin parlaklığını artırmak.İyi bir tutum vermek,ipliğin parlaklığını artırmak. İpliğin içindeki gerilmeleri dengelemek İpliğin içindeki gerilmeleri dengelemek Sadece tek bir iplik kullanarak elde edilemeyen görünüm ve Sadece tek bir iplik kullanarak elde edilemeyen görünüm ve

özellikleri iki veya daha çok sayıda iplik kullanarak elde özellikleri iki veya daha çok sayıda iplik kullanarak elde etmeye çalışmak. etmeye çalışmak.

Melanj iplik: farklı renkteki lifleri bir araya getirilmesi

Muline iplik : iki ayrı renk ipliğin bükülmesiyle elde edilir.

Büküm çeşitleri Büküm çeşitleri

KUMAŞ -yüzey

DOKUMA ÖRMEDOKUSUZ KUMAŞLAR

(KEÇE)

1 İNÇ : 2.54 CM

1 ONS: 31.14 GR

BAĞLANTI TÜRÜ

-Bezayağı

-Dimi

-Saten/atlas

DENİM KUMAŞLARDA DENİM KUMAŞLARDA GÖRÜLEBİLECEK HATALARGÖRÜLEBİLECEK HATALAR

Kalın çözgü:Kalın çözgü: kumaştaki diğer çözgü tellerine göre gözle kumaştaki diğer çözgü tellerine göre gözle seçibilen daha kalın çözgü teliseçibilen daha kalın çözgü teli

İnce çözgü :İnce çözgü : diğer çözgü tellerine göre gözle seçilebilen daha diğer çözgü tellerine göre gözle seçilebilen daha ince çözgü teliince çözgü teli

Gergin çözgü:Gergin çözgü: diğer çözgü tellerine göre daha fazla gergin diğer çözgü tellerine göre daha fazla gergin olan 1 veya birkaç çözgü teli.olan 1 veya birkaç çözgü teli.

Karışık çözgü:Karışık çözgü: çözgüye büküm iplik numarası kat yönünden çözgüye büküm iplik numarası kat yönünden kumaşta kullanılanlardan farklı yapıda yada değişik renkte kumaşta kullanılanlardan farklı yapıda yada değişik renkte çözgü ipliği karışmasıdır.çözgü ipliği karışmasıdır.

Çözgü kaçığı (çözgü kopuğu):Çözgü kaçığı (çözgü kopuğu): çözgü teli kopmasından oluşan çözgü teli kopmasından oluşan hatadır.hatadır.

Tarak izi:Tarak izi: tarak diş aralıklarındaki eşirsizlikten doğan çözgü tarak diş aralıklarındaki eşirsizlikten doğan çözgü boyundaki farklı ve sürekli aralıklardır.boyundaki farklı ve sürekli aralıklardır.

Tarak dizi hatası:Tarak dizi hatası: çözgü telinin yanlış tarak dişinden çözgü telinin yanlış tarak dişinden geçirilmesi sonucu ortaya çıkan çözgü yönündeki izdir.geçirilmesi sonucu ortaya çıkan çözgü yönündeki izdir.

Tarak yolu:Tarak yolu: kumaşın özelliklerine uygun olmayan tarak kumaşın özelliklerine uygun olmayan tarak kullanılması yada taraktan uygunsuz sayıda iplik geçirilmesi kullanılması yada taraktan uygunsuz sayıda iplik geçirilmesi sonucu oluşan ve tüm kumaş yüzeyini kaplayan ,çözgü sonucu oluşan ve tüm kumaş yüzeyini kaplayan ,çözgü yönündeki izlerdir.yönündeki izlerdir.

Çözgü ipliği abrajı:Çözgü ipliği abrajı: çözgü ipliğinin bobin yada çözgü levendi halinde çözgü ipliğinin bobin yada çözgü levendi halinde boyanması sırasında boyama hatası ya da liflerdeki boya ile birleşme boyanması sırasında boyama hatası ya da liflerdeki boya ile birleşme yeteneğinin farklılığınından oluşup çözgü doğrultusunda görülen boya yeteneğinin farklılığınından oluşup çözgü doğrultusunda görülen boya farklılığıdır.farklılığıdır.

Kirli yağlı çözgü:Kirli yağlı çözgü: üzerinde yağ ve kir lekeleri bulunan çözgüdür. üzerinde yağ ve kir lekeleri bulunan çözgüdür. Çözgüde yabancı lifler:Çözgüde yabancı lifler: çözgü ipliğine dışarıdan karışan ve yapısında çözgü ipliğine dışarıdan karışan ve yapısında

bulunmaması gereken liflerdir.bulunmaması gereken liflerdir. Tahar ve desen hatası :Tahar ve desen hatası :gücüden yada taraktan yanlış geçirilen bir yada gücüden yada taraktan yanlış geçirilen bir yada

birkaç çözgü ipliğinin oluşturduğu hatadır.birkaç çözgü ipliğinin oluşturduğu hatadır. Kalın – ince atkı:Kalın – ince atkı: kumaşta öteki atkı tellerine göre daha kalın veya ince kumaşta öteki atkı tellerine göre daha kalın veya ince

atkı teliatkı teli Gevşek atkı:Gevşek atkı: yeter gerginlikte atılamayan bir yada birkaç atkı telidir. yeter gerginlikte atılamayan bir yada birkaç atkı telidir. Atkıda iplik düzgünsüzlüğü:Atkıda iplik düzgünsüzlüğü: atkı ipliğindeki düzgünsüzlüklerden oluşan atkı ipliğindeki düzgünsüzlüklerden oluşan

hatadır.hatadır. Karışık atkı:Karışık atkı: kumaşta atkı ipliklerinin büküm numara kat veya kumaşta atkı ipliklerinin büküm numara kat veya

renklerinde farklılık göstermesinden oluşan hatadır.renklerinde farklılık göstermesinden oluşan hatadır. Atkı kaçığı:Atkı kaçığı: dokuda bir yada birkaç atkı telinin eksikliğidir.iki ayaktan dokuda bir yada birkaç atkı telinin eksikliğidir.iki ayaktan

çok dokularda yanlış ağızlığa atılan atkı telinin oluşturduğu atkı çok dokularda yanlış ağızlığa atılan atkı telinin oluşturduğu atkı hatasına da aynı ad verilir.hatasına da aynı ad verilir.

Yarım atkı kaçığı:Yarım atkı kaçığı: atkı ipliğinin ağızlık içinde kopmasından ötürü kumaş atkı ipliğinin ağızlık içinde kopmasından ötürü kumaş eninin bir kısmında eksik kalan atkı ipliğinden ortaya çıkan hatadır.eninin bir kısmında eksik kalan atkı ipliğinden ortaya çıkan hatadır.

Çift atkı:Çift atkı: ağızlıktan çift atkı ipliğinin geçmesi ile oluşan hatadır. ağızlıktan çift atkı ipliğinin geçmesi ile oluşan hatadır. Atkı aralığı :Atkı aralığı : atkı ipliğinin ağızlığa normal olarak atkı ipliğinin ağızlığa normal olarak

oturtulamamasınedeni ile kumaş eninde yada kumaş eninin bir oturtulamamasınedeni ile kumaş eninde yada kumaş eninin bir kısmında oluşan hatadır.kısmında oluşan hatadır.

Atkı bandı:Atkı bandı: atkı ipliğindeki numara büküm hammadde renk yada atkı atkı ipliğindeki numara büküm hammadde renk yada atkı sıklık farklarından oluşan ve kumaşın eni doğrultusunda bandlar sıklık farklarından oluşan ve kumaşın eni doğrultusunda bandlar biçiminde görülen hatadır.biçiminde görülen hatadır.

Sökülmüş atkı izi:Sökülmüş atkı izi: sökülüp yeniden atılan bir yada birkaç atkı ipliğinin sökülüp yeniden atılan bir yada birkaç atkı ipliğinin bıraktığı izdir.bıraktığı izdir.

Ezik atkı :Ezik atkı : mekik tarafından yuvada ezilen atkı ipliklerinden doğan mekik tarafından yuvada ezilen atkı ipliklerinden doğan hatadır.hatadır.

Kirli yağlı atkı : Kirli yağlı atkı : kirli yada yağlı atkı ipliklerinden doğan hatadır.kirli yada yağlı atkı ipliklerinden doğan hatadır. Atkı ilmeği-atkı kabarcığı:Atkı ilmeği-atkı kabarcığı: iplikteki fazla bükümden ,mekiğe uygulanan iplikteki fazla bükümden ,mekiğe uygulanan

aşırı vuruş kuvveti mekik frenleme düzenindeki aksaklık yüzünden aşırı vuruş kuvveti mekik frenleme düzenindeki aksaklık yüzünden atkı ipliğinin kendi üzerinde kıvrılarak ufak ilmekler yapmasıdır.atkı ipliğinin kendi üzerinde kıvrılarak ufak ilmekler yapmasıdır.

Atkı atlaması:Atkı atlaması: bir yada birkaç atkı telinin bir yada birkaç çözgü teli bir yada birkaç atkı telinin bir yada birkaç çözgü teli üzerinden desene uygun bağlantı yapmaksızın atlamasıdır.üzerinden desene uygun bağlantı yapmaksızın atlamasıdır.

Atkı boşalması :Atkı boşalması : atkı masurasının sarılmasındaki fazla koniklik ve atkı masurasının sarılmasındaki fazla koniklik ve gevşeklikten yada mekikteki bir aksaklıktan ötürü atkı ipliğinin gevşeklikten yada mekikteki bir aksaklıktan ötürü atkı ipliğinin mekikten sağılması sırasında birkaç atkı ipliğinin birden boşalıp mekikten sağılması sırasında birkaç atkı ipliğinin birden boşalıp ağızlığa girmesinden ortaya çıkan hatadır.ağızlığa girmesinden ortaya çıkan hatadır.

Atkıda desen hatası:Atkıda desen hatası: atkısı çok renkli kumaşlarda atkısı çok renkli kumaşlarda desendekinden değişik renk yada sayıda atkı atılmasından desendekinden değişik renk yada sayıda atkı atılmasından oluşan hatadır.oluşan hatadır.

Eğik atkı:Eğik atkı: dokuma veya terbiye işlemlerindeki gerginlik dokuma veya terbiye işlemlerindeki gerginlik farklarından oluşan ve germe makinalarında düzeltilen eğik farklarından oluşan ve germe makinalarında düzeltilen eğik yada seyrek yerlerdir.yada seyrek yerlerdir.

Dalgalı atkı :Dalgalı atkı : tezgahı çalıştırmaya başlarken kumaşta oluşan tezgahı çalıştırmaya başlarken kumaşta oluşan sık yada seyrek yerlerdir.sık yada seyrek yerlerdir.

Sürüklenmiş atkı :Sürüklenmiş atkı : çok kez masura değişmesinden ,normal çok kez masura değişmesinden ,normal atkı ipliğine kumaşın eni boyunda takılan ipliktir.atkı ipliğine kumaşın eni boyunda takılan ipliktir.

Sıyrılmış atkı:Sıyrılmış atkı: bir dokuma hatasının giderilmesi sonucu bir dokuma hatasının giderilmesi sonucu ortaya çıkan atkı teli kayması yada sıyrılmasıdır.ortaya çıkan atkı teli kayması yada sıyrılmasıdır.

KUMAŞ YÜZEYİNDEKİ KUMAŞ YÜZEYİNDEKİ HATALAR HATALAR

Yüzeyde yabancı lifler:Yüzeyde yabancı lifler: kumaşın dokunması sırasında kumaşın dokunması sırasında karışarak kumaşın yapısına giren liflerden oluşan hatadır.karışarak kumaşın yapısına giren liflerden oluşan hatadır.

Havlanma :Havlanma : yeteri kadar haşıllanmamış çözgü yeteri kadar haşıllanmamış çözgü ipliğinde ,dokuma yada apre işlemleri sırasındaki ipliğinde ,dokuma yada apre işlemleri sırasındaki sürtünmelerden (mekik ,tarak, lamel,gücü)kumaş yüzeyinin sürtünmelerden (mekik ,tarak, lamel,gücü)kumaş yüzeyinin kısmen yada tamamen havlı bir görünüş alması ile kısmen yada tamamen havlı bir görünüş alması ile belirlenen hatadır.belirlenen hatadır.

Nope :Nope : kumaş yüzeyinde ,görünüşü bozan lif kumaş yüzeyinde ,görünüşü bozan lif kümeciklerinden oluşan hatadır.kümeciklerinden oluşan hatadır.

Çepel :Çepel :kumaşın sert bir cisme sürtünmesi sonucunda yüzey kumaşın sert bir cisme sürtünmesi sonucunda yüzey görünüşünün bozulmasıdır.görünüşünün bozulmasıdır.

Haşıl fazlalığı :Haşıl fazlalığı : çözgüdeki haşıl fazlalığının ,kumaş çözgüdeki haşıl fazlalığının ,kumaş yüzeyinde görünüş farklılığına yol açmasıdır.yüzeyinde görünüş farklılığına yol açmasıdır.

Yüzey düzgünsüzlüğü :Yüzey düzgünsüzlüğü : ipliğin büküm sayısı, büküm yönü ipliğin büküm sayısı, büküm yönü gibi fiziksel özelliklerinde yada tüylendirme işlemlerinde gibi fiziksel özelliklerinde yada tüylendirme işlemlerinde farklılıktan yada germe makinasında fazla gerilmeden farklılıktan yada germe makinasında fazla gerilmeden kumaşın yüzeyinde oluşan hatadır. kumaşın yüzeyinde oluşan hatadır.

Kirli uç :Kirli uç : kumaşın kirlenmiş uç kısmıdır kumaşın kirlenmiş uç kısmıdır Kafes:Kafes: Bir yada birkaç çözgü ipliğinin atkı ipliği ile bağlantı Bir yada birkaç çözgü ipliğinin atkı ipliği ile bağlantı

yapmamasından oluşan hatadır.yapmamasından oluşan hatadır. Boş çözgü:Boş çözgü: kumaş eni boyunca çalışmayan gücülerin yol kumaş eni boyunca çalışmayan gücülerin yol

açtığı ,atkılarla bağlantı yapmamış ve bütün yüzeyi açtığı ,atkılarla bağlantı yapmamış ve bütün yüzeyi kapsayan çözgü tellerinin oluşturduğu hatadır.kapsayan çözgü tellerinin oluşturduğu hatadır.

Damla izi:Damla izi: buharın yoğunlaşmasından yada herhangi bir su buharın yoğunlaşmasından yada herhangi bir su damlasından kumaş üzerinde oluşan mat lekedir.damlasından kumaş üzerinde oluşan mat lekedir.

Leke :Leke : kumaşın üzerinde yağ ,pas yada boya bulaşmasıdır. kumaşın üzerinde yağ ,pas yada boya bulaşmasıdır. Desen hatası :Desen hatası : ağızlık açılmasında desene uymayan ayak ağızlık açılmasında desene uymayan ayak

hareketi sonucu doğan hatadır. hareketi sonucu doğan hatadır.

Dipcik İplik kanalı Havşa Uç

Göz

Dipcik: iğne mandalı yada iğne ayar vidası tarafından tutulan ,iğneye dayanım kazandıran kısımdır. Bu sebeble iğnenin geri kalan kısmına oranla çapı daha geniştir. Üzerinde iğne kalınlığı yazar.

Şaft :dipçikle havşa ( boyun ) arasındaki kısımdır. Kalınlığı ve formu kumaşta dikiş deliğinin büyüklüğünü tayin eder.

İplik kanalı : iğnenin kumaşa dalış çıkış sırasında iplik ile kumaş arasında oluşabilecek bir teması ,dolayısıyla sürtünmeyi önler.iplik ,iğne kumaşa dalarken bu kanala girer ve herhangi bir sürtünmeye maruz kalmadan kumaşın altına geçer

Şaft

İ Ğ N E

Havşa (iğne boynu) :Havşa (iğne boynu) : havşa şaftın incelen havşa şaftın incelen bölümüdür. Çağanoz –luper (kanca) havşada bölümüdür. Çağanoz –luper (kanca) havşada iğneye azami ölçüde yakınlaşırve ipliği kolaylıkla iğneye azami ölçüde yakınlaşırve ipliği kolaylıkla yakalayabilir.yakalayabilir.

iğne gözü :iğne gözü :ipliğin geçtiği kısımdır.ipliğin geçtiği kısımdır. İğne ucu :İğne ucu : kumaş ipliklerini iki yana iterek yada kumaş ipliklerini iki yana iterek yada

keserek iğneye yol açar.keserek iğneye yol açar.

İĞNE UÇ FORMLARIİĞNE UÇ FORMLARI SPI =RS :SPI =RS : Sivri yuvarlak uç. Sivri yuvarlak uç. SET =R :SET =R : Normal yuvarlak uç .Normal dokuma kumaşlarda Normal yuvarlak uç .Normal dokuma kumaşlarda

kullanılır.kullanılır. STU =RG :STU =RG : Kısa yuvarlak uç . Örme kumaşlarda ,zincir dikiş Kısa yuvarlak uç . Örme kumaşlarda ,zincir dikiş

ve düğme dikim işlemlerinde kullanılır.ve düğme dikim işlemlerinde kullanılır. SES =FFG :SES =FFG : Hafif yuvarlak bilye uç . İnce ve örgü Hafif yuvarlak bilye uç . İnce ve örgü

kumaşlarda kilit dikiş ve zincir dikiş uygulamaları için kumaşlarda kilit dikiş ve zincir dikiş uygulamaları için kullanılır.kullanılır.

SUK =FG :SUK =FG : Orta yuvarlak bilye uç. Elastik (esnek) ve orta Orta yuvarlak bilye uç. Elastik (esnek) ve orta kalınlıkta kumaşlarda kullanılır. kalınlıkta kumaşlarda kullanılır.

SKF=G :SKF=G : Tam yuvarlak bilye uç. Kalın ve elastik kumaşlar Tam yuvarlak bilye uç. Kalın ve elastik kumaşlar için kullanılır.için kullanılır.

SKL :SKL : Özel yuvarlak bilye uç. Likralı örme kumaşlarda ve Özel yuvarlak bilye uç. Likralı örme kumaşlarda ve streç dokumalarda kullanılır.streç dokumalarda kullanılır.

SPI = RS :SPI = RS : Ekstra tam yuvarlak bilye uç . Dantel kumaşlarda Ekstra tam yuvarlak bilye uç . Dantel kumaşlarda kullanılır.kullanılır.

İğne seçiminde dikkat edilecek İğne seçiminde dikkat edilecek noktalarnoktalar

İğne numarasıİğne numarası İğne uç formuİğne uç formu İğnenin kanal durumu (tek,çok İğnenin kanal durumu (tek,çok

kanallı,dipçiği kanallı kanallı,dipçiği kanallı İğnenin malzeme tipi (çelik, krom- nikel ,…)İğnenin malzeme tipi (çelik, krom- nikel ,…)

DİKİŞ TÜRLERİ

EL DİKİŞİ DÜZ DİKİŞİ ZİNCİR DİKİŞ

TEK İPLİKLİ (EL) SÜS DİKİŞLERİTEK İPLİKLİ (EL) SÜS DİKİŞLERİ

Tek ipliğin , materyalin bir yüzünden diğer yüzüne Tek ipliğin , materyalin bir yüzünden diğer yüzüne geçerek form oluşturduğu dikiş tipidir. Tek iplikli geçerek form oluşturduğu dikiş tipidir. Tek iplikli süs dikişleri bugün için özel makinalarda süs dikişleri bugün için özel makinalarda yapılmaktadır. (Comlett AMF ) Punta , çoban yapılmaktadır. (Comlett AMF ) Punta , çoban dikişide denilir.dikişide denilir.

DÜZ DİKİŞ- KİLİT DÜZ DİKİŞ- KİLİT DİKİŞDİKİŞ

Kavrayıcının yakaladığı iğne ipliğin mekik Kavrayıcının yakaladığı iğne ipliğin mekik etrafından dolaşarak ,masurdaki iplikle bir kilit etrafından dolaşarak ,masurdaki iplikle bir kilit oluşturduğu dikiş tipidir.iplik gerginliği dengeli oluşturduğu dikiş tipidir.iplik gerginliği dengeli ayarlandığında iki yüzeyde de dikiş görüntüsü ayarlandığında iki yüzeyde de dikiş görüntüsü aynıdır. Sağlam ve aşınma direnci yüksektir. Sık aynıdır. Sağlam ve aşınma direnci yüksektir. Sık mekik değiştirmek dezanvantajlıdır.mekik değiştirmek dezanvantajlıdır.

üst

alt

Tek iplikli zincir dikişlerTek iplikli zincir dikişler Kör dikiş:Kör dikiş: kör dikiş kumaşın ön yüzünden görünmeyen dikiş kör dikiş kumaşın ön yüzünden görünmeyen dikiş tipidir.kenar bastırma , paça teğelleri ,vatka işleri, kırmalı tipidir.kenar bastırma , paça teğelleri ,vatka işleri, kırmalı dikiş uygulamalarında kullanılan dikiş tipidir.dikiş uygulamalarında kullanılan dikiş tipidir.

İmitasyon el dikişi:İmitasyon el dikişi: üstten el dikişi,alttan zincir dikiş üstten el dikişi,alttan zincir dikiş görüntüsündedir.genellikle süs dikişi olarak kullanılır.görüntüsündedir.genellikle süs dikişi olarak kullanılır.

Klapa dikişi:Klapa dikişi: kumaşın ön ve arka yüzünden görünmeyen kumaşın ön ve arka yüzünden görünmeyen dikiş tipidir. Genellikle etek ve paça kapamalarında dikiş tipidir. Genellikle etek ve paça kapamalarında kullanılır.kullanılır.

İki iğne iki lüper zincir dikiş ( kollu kot )

İki iğne 1 lüper

REÇME

Çok iplikli zincir :iğne ipliğinin oluşturduğu ilmeğe lüper ipliğinin ,lüperin oluşturduğu ilmeğe iğne ipliğinin girmesi ile oluşan dikiş tipidir. Dikiş geometresinden dolayı çok iplikli zincir dikişler kilit dikişten daha güçlü ve esnektir. Daha düşük tansiyon ayarlarında dikişler uzayabilme özelliği kazanır. Alt iplikler bobinden geldiği için uzun süre durmadan dikiş yapılabilir. Kilit dikişe göre daha kolay sökülür.

Temiz bir görüntü elde etmek için bir veya birkaç kat kumaşın, Temiz bir görüntü elde etmek için bir veya birkaç kat kumaşın, kenarlarının kesilerek dikişle kaplandığı dikiş türüdür. Uygun kenarlarının kesilerek dikişle kaplandığı dikiş türüdür. Uygun iplik kullanıldığında kusursuz bir esneklik ve kenar kaplama iplik kullanıldığında kusursuz bir esneklik ve kenar kaplama özelliği sağlar. özelliği sağlar. İki iplik overlok:İki iplik overlok: bu dikiş tipi tek kat kumaş kenarının dikişle bu dikiş tipi tek kat kumaş kenarının dikişle kaplanması için kullanılır. Birleştirme dikişleri için uygun kaplanması için kullanılır. Birleştirme dikişleri için uygun değildir.değildir.

Üç iplik overlok:Üç iplik overlok: Örgü ve ince kumaşların birleştirme Örgü ve ince kumaşların birleştirme dikişinde ,dokuma kumaşların kenarlarının dikişle dikişinde ,dokuma kumaşların kenarlarının dikişle kaplanmasında kullanılır.kaplanmasında kullanılır.

Dört iplik overlok :Dört iplik overlok : örgü ve normal kumaşların birleştirme örgü ve normal kumaşların birleştirme dikişinde , dokuma kumaşların kenarlarını dikişle dikişinde , dokuma kumaşların kenarlarını dikişle kaplanmasında kullanılır.kaplanmasında kullanılır.

Beş iplik overlok :Beş iplik overlok : 2 iplikzincir dikiş 3 dikiş overlok (lüper ) 2 iplikzincir dikiş 3 dikiş overlok (lüper ) dikişinin konbinasyonudur. Genellikle dokuma ve örme dikişinin konbinasyonudur. Genellikle dokuma ve örme kumaşların birleştirme dikişlerinde kullanılır. kumaşların birleştirme dikişlerinde kullanılır.

Overlok Overlok Dikişi Dikişi ZİNCİR DİKİŞZİNCİR DİKİŞ

PROBLEM KAYNAĞIPROBLEM KAYNAĞI ÇÖZÜM ÖNERİSİÇÖZÜM ÖNERİSİ

İğne ve iplik numarası İğne ve iplik numarası kumaşa uygun değilkumaşa uygun değil

Kumaşa uygun iğne ve iplik seçilir.Kumaşa uygun iğne ve iplik seçilir.

İplik kılavuzlardan İplik kılavuzlardan geçirilmemişgeçirilmemiş

Kılavuzlar kontrol edilir, hatalı Kılavuzlar kontrol edilir, hatalı geçişler düzeltilirgeçişler düzeltilir

Yanlış dikiş tansiyon ayarıYanlış dikiş tansiyon ayarı Tansiyon ayarı düzeltilir.Tansiyon ayarı düzeltilir.

Tansiyon yayında pislik Tansiyon yayında pislik olmasıolması

Tansiyon yayı temizlenir.Tansiyon yayı temizlenir.

Plaka deliğinin büyük olmasıPlaka deliğinin büyük olması Uygun plaka ile değiştirilir.Uygun plaka ile değiştirilir.

Ayak baskı ayarının yetersiz Ayak baskı ayarının yetersiz olmasıolması

Ayak baskı ayarı artırılır.Ayak baskı ayarı artırılır.

İğnenin eğrilmiş olmasıİğnenin eğrilmiş olması İğne değiştirilir.İğne değiştirilir.

İğnenin yanlış takılmasıİğnenin yanlış takılması İğne doğru olarak takılır.İğne doğru olarak takılır.

İğnenin baskı ayağına veya İğnenin baskı ayağına veya plakaya sürtmesiplakaya sürtmesi

Baskı ayagının ve plakanın doğru Baskı ayagının ve plakanın doğru takılıp takılmadığı kontrol edilir.takılıp takılmadığı kontrol edilir.

İpliğin masuraya düzgün İpliğin masuraya düzgün sarılmamasısarılmaması

İplik masuraya eşit gerginlikte ve İplik masuraya eşit gerginlikte ve düzgün sarılmalıdır.düzgün sarılmalıdır.

DİKİŞ ATLAMASI

PROBLEM KAYNAĞIPROBLEM KAYNAĞI ÇÖZÜM ÖNERİSİÇÖZÜM ÖNERİSİ

Lüper veya çaganoz destek Lüper veya çaganoz destek parçasının gevşek veya parçasının gevşek veya ayarsız olmasıayarsız olması

Destek parçası kontrol edilir.gevşek Destek parçası kontrol edilir.gevşek ise vidası sıkıştırılır.ise vidası sıkıştırılır.

Çağanoz yağlamasının az Çağanoz yağlamasının az olması olması

Çağanoz yağ seviyesi kontrol edilirÇağanoz yağ seviyesi kontrol edilir

Sistem numarası ile yanlış Sistem numarası ile yanlış iğne kullanılması iğne kullanılması

Sistem numarası kontrol edilir.Sistem numarası kontrol edilir.

İplik İplik numarasının ,bükümünün ve numarasının ,bükümünün ve kalitesinin uygun olmamasıkalitesinin uygun olmaması

İplik numarası kontrol edilir.ipliğin İplik numarası kontrol edilir.ipliğin sol bükümlü olmasına dikkat edilir.sol bükümlü olmasına dikkat edilir.

Lüper veya çaganoz ayarları Lüper veya çaganoz ayarları bozuk olabilirbozuk olabilir

Çaganoz –iğne mesafesi ayarı ,iğne Çaganoz –iğne mesafesi ayarı ,iğne mili yük-sekliği ayarı çaganoz iğne mili yük-sekliği ayarı çaganoz iğne zaman ayarı yediden yapılır.zaman ayarı yediden yapılır.

İğneye ipliği besleyen ve İğneye ipliği besleyen ve toplayan elamanların ayrı tam toplayan elamanların ayrı tam değildir. (horoz,iplikçekici yay değildir. (horoz,iplikçekici yay veya iplik kılavuzları veya iplik kılavuzları

Belirtilen elamanlar ayarlanır.Belirtilen elamanlar ayarlanır.

Kullanılan ipliğin aşırı esnek Kullanılan ipliğin aşırı esnek olmasıolması

İpliğe göre çaganoz ayarı yapılırİpliğe göre çaganoz ayarı yapılır

DİKİŞ ATLAMASI

PROBLEM KAYNAĞIPROBLEM KAYNAĞI ÇÖZÜM ÖNERİSİÇÖZÜM ÖNERİSİ

İplik gerginliği çok fazla İplik gerginliği çok fazla veya çok azveya çok az

Gerginlik yeniden ayarlanır.Gerginlik yeniden ayarlanır.

İplik doğru kılavuz İplik doğru kılavuz yollarından geçirilmemiş yollarından geçirilmemiş

Doğru kılavuz yollarından Doğru kılavuz yollarından geçirilir.geçirilir.

İplik iğneden doğru İplik iğneden doğru geçirilmemişgeçirilmemiş

İplik ucu iğne boynundan İplik ucu iğne boynundan çıkacak şekilde geçirilir.çıkacak şekilde geçirilir.

İğne sistemi ve numarası İğne sistemi ve numarası yanlış seçilmiş yanlış seçilmiş

Doğru iğne sistemi ve iplik Doğru iğne sistemi ve iplik numarasına uygun iğne numarasına uygun iğne seçilir.seçilir.

Mekik tansiyon ayarı çok sıkı Mekik tansiyon ayarı çok sıkı Tansiyon gevşetilir.Tansiyon gevşetilir.

Masura mekik içerisinde zor Masura mekik içerisinde zor dönüyordönüyor

Masura yuvası Masura yuvası temizlenir.masura hatalıysa temizlenir.masura hatalıysa değiştirilir.değiştirilir.

Yetersiz çaganoz yağlanmasıYetersiz çaganoz yağlanması Kağıt testi ile yeterli yağ Kağıt testi ile yeterli yağ beslemesi yapılır.beslemesi yapılır.

İPLİK KOPMA NEDENLERİ

PROBLEM KAYNAĞIPROBLEM KAYNAĞI ÇÖZÜM ÖNERİSİÇÖZÜM ÖNERİSİ

Düşük iplik kalitesiDüşük iplik kalitesi Doğru kalitede iplik Doğru kalitede iplik kullanılmalıdırkullanılmalıdır

Çağanoz / lüper doğru Çağanoz / lüper doğru ayarlanmamış ayarlanmamış

Yeniden ayarlama yapılır.Yeniden ayarlama yapılır.

İğne ,dişli, plaka, mekik, İğne ,dişli, plaka, mekik, çaganoz, veya lüper çaganoz, veya lüper üzerinde pürüzlü, keskin üzerinde pürüzlü, keskin kısımlar var.kısımlar var.

Pürüzlü kısımlar Pürüzlü kısımlar düzeltilir.yada parça düzeltilir.yada parça değiştirilir.değiştirilir.

Aşırı iğne ısınması sonucu Aşırı iğne ısınması sonucu kumaş birikintisinin iğne kumaş birikintisinin iğne deliğini tıkamasıdeliğini tıkaması

- Özel kaplı iğne tipi, iğne - Özel kaplı iğne tipi, iğne soğutucu silikon sprey , soğutucu silikon sprey , basınçlı hava kullanılır.basınçlı hava kullanılır.

İplik konikten rahatça İplik konikten rahatça çekilmiyorçekilmiyor

Bobinlik iplik yönlendirici Bobinlik iplik yönlendirici üst kılavuz ile aynı düşey üst kılavuz ile aynı düşey doğrultuda ve mesafe doğrultuda ve mesafe bobinin 2,5 katı olmalıdır.bobinin 2,5 katı olmalıdır.

İPLİK KOPMA NEDENLERİ

SEMBOLLER

Bülent KALAYCI