1

2

GENEL GEREKÇE • Memurlar hakkında doğrudan soruşturma;

-kamu hizmeti işleyişinde aksama,

-kamu otoritesi saygınlığının zedelenmesi,

.Anayasal zorunluluk - 129.madde «Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idarî merciin iznine bağlıdır.»

.Basit, etkili ve süratli soruşturma

4483 SAYILI YASA

3

Madde 1- Bu Kanunun amacı,

memurlar ve diğer kamu görevlilerinin

görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan

dolayı yargılanabilmeleri için izin

vermeye yetkili mercileri belirtmek ve

izlenecek usulü düzenlemektir.

AMAÇ:

4483 SAYILI YASA

4

Görev, memur ve diğer kamu görevlilerinin

kanun, tüzük ve yönetmelikler ile 657 sayılı

Kanunun 11. maddesine uygun olarak belirtilen işleri

yapmak.

Memur ve diğer kamu görevlileri mevzuat ya

da amirleri tarafından verilen görevleri yapmakla

sorumlu ve yükümlüdürler.

Görev Sebebiyle İşlenen Suç.

4483 SAYILI YASA

5

Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin

memuriyet görev ve işlemlerinin yapılması ya da

yapılmaması nedeniyle işlenebilen suçlardır. Suçun

memuriyete mahsus yerde veya çalışma saatleri

içinde işlenmesi şart değildir. Önemli olan suçun

görevden kaynaklanması, hizmetle ilgisi olması ve

memurun yetkilerini kullanması veya kullanmaması

yoluyla işlenmesidir. Bu tür suçlar ancak memurlar

ve diğer kamu görevlileri tarafından işlenebilir.

Görev sebebiyle işledikleri suçlar,

4483 SAYILI YASA

6

Madde 2- Bu Kanun, devletin ve diğer kamu tüzel

kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu

hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden

memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle

işledikleri suçlar hakkında uygulanır.

Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve

kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin Kanun hükümleri

ile suçun niteliği yönünden Kanunlarda gösterilen

soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler

saklıdır.

Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere

tabidir.

Disiplin hükümleri saklıdır.

4483 SAYILI YASA

KAPSAM

7

EK FIKRA

• (Ek fıkra: 4778 - 2.1.2003 / m.33) 5237 sayılı

Türk Ceza Kanununun 94 ve 256 ncı

maddeleri ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi

Kanununun 161 nci maddesinin beşinci

fıkrası kapsamında vali veya kaymakam

haricindeki memurlara açılacak soruşturma

ve kovuşturmalarda bu Kanun hükümleri

uygulanmaz.

4483 SAYILI YASA

8

EK FIKRA(AÇIKLAMASI)

• 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun;

• 94. MADDESİ- İşkence

• 256. MADDESİ- Zor kullanma yetkisine ilişkin

sınırın aşılması,

• 5271 sayılı C.M.K’nın 161/5 nci maddesi; Kanun

tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde

kendilerinden istenen adliye ile ilgili görev veya işlerde

kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kamu görevlileri

ile Cumhuriyet savcılarının sözlü veya yazılı istem ve

emirlerini yapmakta kötüye kullanma veya ihmalleri

görülen kolluk âmir ve memurları hakkında Cumhuriyet

savcılarınca doğrudan doğruya soruşturma yapılır.

4483 SAYILI YASA

9

YASAYI İLGİLENDİREN KAMU GÖREVLİLERİ

4483 SAYILI YASA

Memurlar

Sözleşmeli Personel

İşçiler

Hizmetli Personel

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personeli

Diğer Kamu Görevlileri

10

4483 sayılı Kanun kapsamına giren memurlar

4483 SAYILI YASA

-Öncelikle memurun tabi bulunduğu kurumun teşkilat

kanunu esas alınmalıdır. Suçların soruşturulması yönünde

özel hükümlere tabi olduğu yönünde hüküm mevcut ise 4483

sayılı Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca, kapsam dahilinde

kabul edilmelidir.

-Teşkilat kanunlarında MMHKM uygulanmayacağı ve

genel hükümlere tabi olacağı yönünde hükümler mevcut ise

4483 sayılı Kanunun 16. maddesi uyarınca, kapsama

girmediği kabul edilmelidir.

-Devlet memurlarının tabi olduğu kurumun teşkilat

kanunlarında herhangi bir yerde bulunmaması halinde ise

Anayasa Mahkemesi 28.12.1967 gün ve E:1967/10, K:1967/49

sayılı kararı göz önünde tutularak 4483 sayılı Kanuna göre

işlem yapılmalıdır.

11

Sözleşmeli Personel

4483 SAYILI YASA

-Anayasa Mahkemesi 04.04.1991 gün, E:90/ 12, K:91/7 K:

Diğer kamu görevlilerinin de tıpkı memurlar gibi atama

işlemine tabi tutulmasının hukuken gerektiği, diğer bir ifade ile

idareyle arasındaki ilişkinin önceden belirlenmiş bir statü içinde

olması gerektiği, oysa sözleşmeli personelin istihdamı için akdi bir

durumun bulunduğu ve bunun taraflar arasında karşılıklı irade ile

ortaya konduğu ve bu nedenle sözleşmeli personelin diğer kamu

görevlisi sayılamayacağını, belirtilmiştir.

Aynı kararda kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli bir

göreve bir kadro karşılığı gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak

atanan kimselerin, memur sayılmaları gerektiği belirtilmiştir.

Dolayısıyla bir kadro karşılığı olmadan sözleşme ile

çalıştırılanlar kamu görevlileri tanımına girmemekte ve 4483 sayılı

Kanun kapsamı dışındadır.

Bir kadro karşılığı gösterilmek suretiyle çalıştırılan sözleşmeli

personel 657 sayılı Kanuna göre memur şartlarını taşıması nedeniyle

4483 sayılı Kanun kapsamına girmektedirler.

12

İşçiler

4483 SAYILI YASA

-Anayasa Mahkemesinin 09.02.1993 gün ve E:92/44,

K:93/7 sayılı ile 1580 sayılı Belediye Kanunun 102 nci

maddesine ilişkin olarak verdiği kararında;

1475 sayılı İş Kanunun 475 sayılı Kanunun 1 inci

maddesine göre işçinin bir hizmet akdine dayanarak herhangi

bir işte ücret karşılığı çalışan kişi olarak tanımlandığını, oysa

Anayasanın 128 inci maddesinde genel idare esaslarına göre

yürütülen kamu hizmetlerine ilişkin asli ve sürekli görevlerin

ancak memurlar ve diğer kamu görevlileri tarafından yerine

getirileceği, bu görevlerin ise bir kadroya bağlanması yanında

merkezi idare ile statüer bir ilişki içinde olması ve kamu

gücünün kullanılması özelliklerini taşıması gerektiği

belirtilerek işçilerin memur ve diğer kamu görevlilerinden

sayılamayacağını hüküm altına alınmıştır.

13

4483 SAYILI YASA

Kamu iktisadi teşebbüsleri personeli kanun

kapsamında değildir. Zira 4483 sayılı Kanunun 17 nci

maddesi ile 339 sayılı KHK.nin 11. maddesinin (d)

bendi değiştirilerek teşebbüs genel müdürü ile

yönetim kurulu üyelerinin görevlerini icra sırasında

işledikleri suçlardan ötürü takibat yapılabilmesi ilgili

bakanın iznine bağlı olup, bu konuda 4483 sayılı

Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş,

böylece KİT’lerde çalışan diğer görevliler genel

hükümlere tabi tutulmuşlardır.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personeli

14

4483 SAYILI YASA

-Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 08.02.1995 gün ve

E:94/10-74, K:95/45 sayılı kararında;

Diğer kamu görevlileri tanımından anlaşılması gerekenin

seçimle göreve gelenler ve ayrıca TRT Yüksek Kurulu Başkanı,

Üniversite Rektörü, Senato Üyesi gibi kişiler olduğunu ifade

ettiği belirtilmiştir. Dolayısıyla belediye başkanları, belediye

meclis üyeleri, il genel meclis üyeleri, köy ve mahalle muhtarları,

ihtiyar meclisi üyeleri, hakim ve savcılar, askeri personel, yüksek

öğretim kurumlarındaki öğretim üyeleri, kamu iktisadi

teşebbüslerinin personeli diğer kamu görevlisi niteliğindedir.

Ancak “diğer kamu görevlisi” tanımına girenlerin tamamı, 4483

sayılı Kanuna tabi değildir. Kendi teşkilat kanunlarındaki

hükümler esas alınır.

Örneğin hakim ve savcılar, askeri personel teşkilat kanunları

uyarınca, farklı soruşturma usullerine tabi kılınmıştır.

DİĞER KAMU GÖREVLİLERİ

15

4483 SAYILI YASA

Kamu görevlisi kavramı en başta Anayasa’da 128 ve 129. maddelerde yer almaktadır.Fail suç işlediği sırada kamu görevlisi ise yeterlidir. Sonradan sıfatı kaybetmesi sonucu etkilemez. Kamu görevlisinin Anayasa 128 (Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür….) ve 129 uncu maddelere(…Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.) göre belirlenmesi yine de uygulamacıları çok uğraştıracaktır: Belirli olabilen tek ölçü, kamu otoritesine ait bir yetkinin kullanır durumda olmasıdır. Ama memur kavramından daha geniş olduğu açıktır.

KAMU GÖREVLİLERİ(2)

16

4483 SAYILI YASA

Anayasada ve 4483 sayılı Kanunda kullanılmasına rağmen genel idare esasları kavramının tanımı yapılmamıştır.

Anayasa Mahkemesinin 9.2.1993 gün ve E:92/44, K:93/7 sayılı kararında;

İdarenin kuruluş ve görevleriyle bir bütün olduğu, idarenin kuruluş ve görevlerinin merkezden ve yerinden yönetim esaslarına göre yürütüleceği, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesi gerektiği, idarenin her türlü işlem ve eylemlerinin yargı denetimine tabi olduğu, dolayısıyla “genel idare esasları” kavramının, Devletin temel amaç ve görevlerini yerine getirirken, bu esasları göz önünde bulundurması gerektiğini ifade ettiği belirtilmiştir.

Genel İdare Esasları.

17

4483 SAYILI YASA

İdare Hukukunda yapılan tanımlara göre, Devletin asli fonksiyonları kamu görevi ve bu görevi yapanlara memur yada diğer kamu görevlisi denilmektedir. Devletin tamamlayıcı ve yardımcı nitelikteki fonksiyonları ise kamu hizmeti denilmektedir.

Asli ve sürekli görevlerden anlaşılması gereken, idari görevlerdir. Asli ve sürekli görev kavramı, görevin bir kadroya bağlı olmasını ifade eder. Anayasanın 128 inci maddesinde, genel idare esaslarına göre yürütülen kamu hizmetlerine ilişkin asli ve sürekli görevlerin, ancak memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yapılması mümkündür.

Dolayısıyla, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında 4483 sayılı Kanun uygulanacaktır.

Asli ve Sürekli Görevler

18

4483 SAYILI YASA

Ağır cezayı gerektiren eylem ile suçüstü halinin birlikte var olması halinde 4483 sayılı Kanun uygulanmayacaktır.

5271 sayılı CMK ile ağır ceza tanımı yapılmamıştır. Bununla birlikte 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ağır ceza mahkemelerinin görevlerini, ağırlaştırılmış müebbed hapis, müebbed hapis ve 10 yıldan fazla hapis cezalarına bakmakla sınırlandırması nedeniyle 10 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçların ağır cezayı gerektiren suç olarak anlaşılması gerekmektedir.

CMK’nun 2/j maddesinde Suçüstü;

Memur ya da diğer kamu görevlisi suçu işlerken görülmüş olması nedeniyle suçun faili olduğu hususunda tereddüt bulunmamasıdır. Suçüstü durumunun diğer üç hali ise, failin suçu işlediği görülmemekle birlikte pek kısa bir süre içinde eylemden zarar görenlerin ya da olay akabinde suç mahallinde bulunan kişilerin olaya müdahale ederek suçlunun takip edilerek yakalanmasını ifade eder. Yani suçun işlenip bitmiş olması ve gerçek anlamda bir meşhudluk kalmamakla birlikte suçlunun olay akabinde takip edilerek çok kısa bir süre sonra yakalanmasının söz konusu olması gerekmektedir.

Bu hallerde, soruşturma Cumhuriyet Başsavcılıklarınca yapılacaktır.

Ağır Cezayı Gerektiren Suçüstü Halleri

19

4483 SAYILI YASA

Kanunun 2 nci maddesinde, disiplin hükümlerinin saklı olduğu, hükme bağlanmıştır.

Disiplin, özellikle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile tanımlanmış ve disiplin cezasını gerektiren eylemler tadat edilmek suretiyle sayılmıştır. Ayrıca disiplin soruşturması ve cezaları ile ilgili hükümler düzenlenmiştir. Diğer bir ifade ile disiplin suç ve cezaları ile uygulanacak usuller esas itibarıyla 657 sayılı Kanunla ve ceza hukukuna konu olan suç ve cezalar ile uygulanacak usuller 4483 sayılı Kanunla düzenlenmiştir.

Dolayısıyla 4483 sayılı Kanuna göre ön inceleme yapılması, aynı eylem için disiplin soruşturması yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.

Disiplin Hükümleri

20

4483 SAYILI YASA

Yasanın Uygulanacağı Suçlar: Görev sebebiyle işlenen Suçlardır. Bazıları

TCK 204-Resmi belgede sahtecilik,

205-Resmi belgeyi bozmak yok etmek veya gizlemek

251-Denetim görevinin ihmali,

255-Yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama,

256- Zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması

257-Görevi kötüye kullanma,

258-Göreve ilişkin sırrın açıklanması,

259-Kamu görevlisinin ticareti,

260-Kamu görevinin terki veya yapılmaması,

262-Kamu görevinin usulsüz üstlenilmesi,

266-Göreve ait araç ve gereçleri suçta kullanma,

279-Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi,

237 Sayılı Taşıt Kanununun 16.maddesinde belirtilen

suçlar

21

RESMİ BELGEDE SAHTECİLİK (Madde 204);

1)Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

2)Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen,gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

3)Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.

TÜRK CEZA KANUNU

22

Görevi Kötüye Kullanma (Madde 257);

1)Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisi altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

2)Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır

TÜRK CEZA KANUNU

23

TÜRK CEZA KANUNU

• …İl Milli Eğitim Müdürünün tatil günü görev gereği olmadığı halde bizzat kendisi kullanarak resmi araçla il merkezinden ilçeye gittiği, daha sonra geri dönerken bizzat kullandığı aracı duvara çarpması sonucu meydana gelen hasarı devlet bütçesindeki ödenekle tamir ettirdiği, ayrıca sanığın Halk Eğitim Merkezine yaptırdığı şahsi mobilyalarını resmi taşıtla il merkezine taşıttırdığı dosyadaki tanık ifadeleriyle tüm bilgi ve belgelerden anlaşıldığından, sanığın 1. Konuda eylemine uyan T.C.K.’nun 240., diğer konudan 237 sayılı Taşıt Kanununun 16. Maddesi uyarınca verilen kararın onanmasına (D.İ.İ.K. E:1994/25, K:1994/53)

…Öğrenci yurdu ambarında yapılan sayımda bir kısım demirbaş eşyanın eksik olduğu tespit edilmiş olup, ambar anahtarlarını bulunduran sanığın ambarda bulunan eşyaların korunmasında ihmali olduğu anlaşıldığından hakkında meni muhakemesi yolunda verilen İl Yönetim Kurulu Kararının bozularak, eylemine uyan T.C.K.’nun 230. Maddesi uyarınca yargılanmasına” (D.2.D. E:1993/3017,

K:1994/639)

24

KAMU GÖREVLİSİNİN TİCARET YAPMASI

(Madde 259);

Yürüttüğü görevin sağladığı nüfuzdan yararlanarak,

bir başkasına mal veya hizmet satmaya çalışan

kamu görevlisi, altı aya kadar hapis veya adlî para

cezası ile cezalandırılır.

TÜRK CEZA KANUNU

25

KAMU GÖREVİNİN TERKİ VE YAPILMAMASI (Madde 260);

1) Hukuka aykırı olarak ve toplu biçimde, görevlerini terk eden, görevlerine gelmeyen, görevlerini geçici de olsa kısmen veya tamamen yapmayan veya yavaşlatan kamu görevlilerinin her

biri hakkında üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. Kamu görevlisi sayısının üçten fazla olmaması halinde cezaya hükmolunmaz.

2) Kamu görevlilerinin mesleki ve sosyal hakları ile ilgili olarak, hizmeti aksatmayacak biçimde, geçici ve kısa süreli iş

bırakmaları veya yavaşlatmaları halinde, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza da verilmeyebilir.

TÜRK CEZA KANUNU

26

Yasanın Uygulanacağı Suçlar

YR.2. CEZA DAİRESİ E. 2001/36422 K. 2002/12687 T. 27.6.2002

• Tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu yaralamaya sebebiyet vermek suçundan sanık Polis memurunun görev sırasında ekip otosunu kullandığı sırada olayın meydana gelmesi karşısında 4483 sayılı yasa gereği soruşturma izni alınıp sonucuna göre hüküm tesisi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi,

4483 SAYILI YASA

27

Yasanın Uygulanacağı Suçlar (5) • DANIŞTAY 2. DAİRE E. 2003/910 K. 2003/2067 T. 21.10.2003

• Prof. Dr. ...'nun yaptığı estetik operasyonlarını resmi evrak üzerinde başka türlü operasyon yapılmış gibi göstermek suretiyle ücretlerini Devlete ödettirdiği ve Rektör ...'in eşinin de soruşturmaya konu olayda faydalanan konumunda bulunduğu iddiaları hakkında sadece disiplin soruşturması açılması sonucunda soruşturma ile görevlendirilen kişilerin, adı geçenin görevi gereği yaptırması gereken belgelerin düzenlenmesinde ihmalini tespit ederek bu durumun yanlış beyanda bulunma kapsamına girdiği ve 1/30 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılması gerektiği, ayrıca savcılık soruşturmasına da gerek olmadığı yolunda teklifte bulundukları görülmüştür. Ancak suçun cezai yönden de incelenmesi gerektiği halde adı geçen hakkında disiplin soruşturması yapılmasını yeterli gören soruşturmacılar ..., ..., ... ile ...'ın haklarında meni muhakemelerine ilişkin olarak verilen Yetkili Kurul kararının olayın soruşturulmasında yukarıdaki durum nedeniyle etki altında kalındığı ve objektif yapılmadığı kanaati ile bozulmasına

4483 SAYILI YASA

28

• Hizmetlilerden memur sayılmayacaklarına ilişkin bazı Yargıtay kararlarından örnekler:

• Ziraat Fakültesi odacısı (4.C.D. 14.12.1984. 7863/8448), kaloriferci (4. C.D. 29.1.1985, 24/330), Okul hademesi (4.C.D.18.9.1991, 3753/ 4966), Selektör makinisti (4.C.D. 24.6.1987,4619/ 61 70)D.S.İ. Seyis (4.C.D. 25.2.1986, 1026/1347),Beden Terbiyesi İl Müdürlüğü bekçi- bakıcısı (4.C.D. 26.3.1987, 1694/3086), Ambulans şoförü ve kalorifer dairesi nöbetçisi (4.C.D. 1.6.1994 1470/481 6), Aşçı (4.C.D.26.3. 1982, 1672/2048), Grup sağlık başkanlığı hizmetlisi (4.C.D.26.9.1990, 3896/4046), Ziraat Mühendisliği boğa bakıcısı (4.C.D. 14.12.1984, 8327/ 8695), Belediye otobüs şoförü (4.C.D.17.9.1991,4643/4916), Belediye itfaiye eri (4.C.D. 14.11.1990, 5396/5976), Sağlık ocağı müstahdemi (hizmetlisi) (4.C.D. 8.2.1995, 130/867).

4483 SAYILI YASA

29

4483 SAYILI YASA

YASANIN UYGULANMAYACAĞI MEMURLAR

DANIŞTAY 2. DAİRE E. 2002/1114

K. 2003/98 T. 22.1.2003

Şoförler ve Otomobilciler Odası

Başkanının 4483 sayılı Kanuna tabi

olmadığı hk.

30

Yasanın uygulanmayacağı suçlar :

Adli görevlerden doğan suçlar

Özel yasalarda gösterilen suçlar:

3628 sayılı Yasa kapsamına giren suçlar,

İcra İflas Kanununun 357. maddesinde tanımlanan

görevi yapmayanların suçu,

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen

Kütükleri Hakkında Kanunun 174. maddesindeki suç,

Atatürk aleyhine işlenen suçlar,

Terörle mücadele Yasası kapsamındaki suçlar, Ağır

cezayı gerektiren suçüstü hali, Takibi

şikayete bağlı suçlar,

Kabahatler kanunu kapsamındaki eylemler.

4483 SAYILI YASA

31

Yasanın uygulanmayacağı suçlar(2)

3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet

ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu

-Süresinde Mal Bildiriminde Bulunmamak, Mal

Bildirimi İçeriğini Açıklamak, Gerçeğe Aykırı Beyanda

Bulunmak, Haksız Mal Edinmek, Kaçırmak ve Gizlemek,

-İrtikap, Rüşvet, Basit ve Nitelikli Zimmet, Görev

Sırasında veya Görevden Dolayı Kaçakçılık, Resmi İhale

ve Alım ve Satımlara Fesat Karıştırmak, Devlet Sırlarını

Açıklamak veya Açıklanmasına Sebebiyet Vermek.

4483 SAYILI YASA

32

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER :

Madde 3- Soruşturma izni yetkisi;

a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri

hakkında kaymakam,

b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu

görevlileri hakkında vali,

c) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda

görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında

görev yaptıkları ilin valisi,

d) Başbakanlık ve Bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili

kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve diğer kamu

görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,

4483 SAYILI YASA

33

e) (Değişik: 5232 - 17.7.2004 / m.1) Bakanlar Kurulu kararı ile

veya Başbakanlık ve bakanlıklar ile bağlı kuruluşların merkez

teşkilatında görevli olup, ortak kararla atanan memurlar ve diğer

kamu görevlileri hakkında ilgili bakan veya Başbakan,

f)Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer

kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel

Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve

Yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,

g)Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu

görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri,

Cumhurbaşkanlığı Genel sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı,

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (2)

4483 SAYILI YASA

34

h)Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları;

büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi

üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,

i)İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclis

üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye

başkanları ve belde belediye meclis üyeleri hakkında ilin valisi,

j)Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer

memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez

ilçede vali,

Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılır.

Yetkili merciin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç

tarihindeki görevi esas alınır.

Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst

memurun bağlı olduğu merciden istenir.

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (3)

4483 SAYILI YASA

35

YETKİLİ MERCİLER (TBMM ve Cumhurbaşkanlığı hariç)

Kaymakam

Vali

En Üst İdari Amir

Bakan

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (4)

4483 SAYILI YASA

36

Kaymakamca Öninceleme-Soruşturma İzni Verilecek Görevliler:

İlçe merkezinde ve ilçeye bağlı kasaba ve köylerde görevli

memurlar ve diğer kamu görevlileri, ilçeye bağlı köy ve mahalle

muhtarları, ilçeye bağlı beldelerin belediye başkanları ve belde

belediye meclis üyeleri ve bu belde belediyelerinde görevli

memurlar ve diğer kamu görevlileri ile köy korucuları, çiftçi

mallarını koruma bekçileri, jandarma erleri, hakkında soruşturma

izni Kaymakam tarafından, yokluklarında ise vekilleri tarafından

bizzat verilecektir.

Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan

memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında, soruşturma izni

yetkisi görev yaptıkları ilin valisine verildiğinden, bu kuruluşların

ilçede görevli personeli hakkında kaymakam soruşturma izni

veremez.

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (5)

4483 SAYILI YASA

37

Valice Öninceleme ve Soruşturma İzni Verilecek Görevliler :

İl’de, merkez ilçede ve bu ilçeye bağlı kasaba ve köylerde görevli

memurlar ve diğer kamu görevlileri, bölge düzeyinde teşkilatlanan

kurum ve kuruluşların, o il’ deki memurları ve diğer kamu

görevlileri, merkez ilçeye bağlı beldelerin belediye başkanları ve

belediye meclis üyeleri ve bu belediyelerde görevli memurlar ve

diğer kamu görevlileri ile köy korucuları, çiftçi mallarını koruma

bekçileri, jandarma erleri, merkez ilçeye bağlı köy ve mahalle

muhtarları hakkında soruşturma izni valiler tarafından,

yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat verilecektir.

Ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlilerinden,

Bakanlık merkez teşkilatında görevli olmayanlar hakkında,

soruşturma iznini görevli oldukları ilin valisi verecektir. Bölge

Müdürü, İl Müdürü ve il idare şube başkanları vb. bu gruba girer.

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (6)

4483 SAYILI YASA

38

Valice Öninceleme ve Soruşturma İzni Verilecek Görevliler (2)

Merkez ilçe: bir ilin belediye sınırları içinde bir tek ilçe varsa

orası merkez ilçedir. Büyükşehir belediye sınırları içinde

birden çok ilçe varsa o ilin merkez ilçesi yoktur. Büyükşehir

belediyesi sınırları içinde, birden çok ilçe bulunan ve merkez

ilçesi olmayan bir ilin, Büyükşehir belediyesi sınırları içindeki

ilçelerden birinde görevli bir memur hakkındaki soruşturma

iznini o ilçenin kaymakamı verecektir.

Bölge düzeyinde örgütlenen (DSİ, Mülga Köy Hizmetleri,

Tarım Reformu gibi.) kuruluşlarda suç işleyen memur ilçede

görevli olsa dahi, hangi il sınırları içinde görevli ise

soruşturma iznini o ilin valisi verecektir.

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (7)

4483 SAYILI YASA

39

En üst idari amir tarafından Ön İnceleme ve

Soruşturma izni verilecek Görevliler :

Danıştay kararında en üst idari amir; Bakanlıklarda

bakanlık müsteşarı, ilgili ve bağlı kuruluşlarda ise

müsteşarlar, genel müdürler ve kurum başkanları olarak

belirtilmiştir. Bu durumda, bakanlıkların merkez

kuruluşlarında görevli memurlar ve diğer kamu

görevlileri hakkında, en üst idari amir olarak, müsteşar

soruşturma izni verebilir. Ancak, Bakanlık Müfettişleri

kendi mevzuatları gereği, yalnızca Bakandan ve Teftiş

Kurulu Başkanından emir alabilecekleri için

Müfettişlerce yapılacak ön incelemeye ilişkin iznin

Bakan tarafından verilmesi gerekir.

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (8)

4483 SAYILI YASA

40

Bakan tarafından Ön İnceleme ve

Soruşturma izni verilecek Görevliler :

Bakanlar Kurulu kararıyla ve ortak kararla atananlar da

dahil, Başbakanlık ve Bakanlıkların merkez kuruluşlarında

görevli bütün memurlar ve diğer kamu görevlileri,

233 sayılı KHK’nin ekindeki listede adları yazılı olan KİT’

lerin genel müdürleri ve yönetim kurulu üyeleri hakkında

soruşturma izni vermeye yetkilidir

İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER (9)

4483 SAYILI YASA

41

Geçici görevle bulunduğu il yada ilçede suç işleyen

memur ve diğer kamu görevlileri hakkında

soruşturma izni verme yetkisi, Kanunun atama

şekli ile sürekli görev yapılan yer esasına

dayanması nedeniyle sürekli görev yaptığı dikkate

alınarak hareket edilmelidir.

Ancak, bir kadroya ya da bir göreve ilişkin olarak

mevzuat uyarınca yapılan geçici

görevlendirmelerde ise, geçici görevlendirme

nedeniyle bulunulan yerdeki yetkili amir tarafından

soruşturma izni verilecektir.

Geçici görev

4483 SAYILI YASA

42

Ast-üst ilişkisinin varlığı, idare hukuku açısından sicil ve

disiplin yetkisi ile idari görev kavramlarıyla açıklanabilir.

Memurlar arasında sicil, disiplin yetkisi bağlığı yada idari

görev verebilme yetkisi yok ise ast-üst ilişkisinden

bahsedilemez.

Ancak idarede bazı görevliler sicil, disiplin ve idari görev

bağlılığı bulunmadan sadece belli bir görevin ifa edilmesi için

kanunlarla yapılan düzenleme ile bir araya gelmektedirler. Bu

durumda, aralarında bir ast-üst ilişkisi olmamakla birlikte

sadece belli bir görev nedeniyle oluşturulmuş bir ast üst

ilişkisi vardır. Örneğin vali yardımcısı ile il belediye

başkanının bir araya gelmesi ve komisyon başkanının vali

yardımcısı olması halinde, soruşturma izni verme yetkisi vali

tarafından kullanılacaktır.

Ast memur-üst memurun birlikte suç işlemesi

4483 SAYILI YASA

43

3.MADDE Yargı Kararı (1)

Dan. 2. Daire 14/05/2002 tarihli

K:2002/2794, E:2002/409 sayılı karar özeti:

4483 sayılı kanunun 3 üncü maddesi hükmü uyarınca verilen soruşturma izni kararının, kararı veren yetkili mercii tarafından kaldırılamayacağı hk

4483 SAYILI YASA

44

3.MADDE Yargı Kararı (2)

Dan. 1. Daire 26/04/2005 tarihli K:2005/568,

E:2005/224 sayılı karar

Kanunda belirtilen makamlara bizzat kullanılmak

üzere verilmiş münhasır yetkinin başka bir

makamca kullanılması mümkün bulunmadığından

… Bakanlığı Personel Genel Müdürü tarafından

ihbar ve şikayetin işleme konulmamasına ilişkin

olarak verilen kararın kaldırılması hk.

4483 SAYILI YASA

45

3.MADDE Yargı Kararı (3)

Dan. 1.Daire 19/04/2005 tarihli K:2005/529, E:2005/42 sayılı karar özeti:

Çumra ilçesine bağlı belediye ve köylerin katılımıyla kurulmuş olan Çumra Sulama Birliğinin tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu olduğu, birlikte görevli başkan ve personelin 4483 sayılı kanunun 3 üncü maddesinin (j)bendi kapsamında değerlendirilmeleri ve haklarında soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesi konusunda karar vermeye yetkili merciin Çumra Kaymakamı olması gerektiği hk.

4483 SAYILI YASA

46

3.MADDE Yargı Kararı (4)

DAN. 1. DAİRE E. 2005/312 K. 2005/573 T. 26.4.2005

• İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Kontrolörleri, 4483 sayılı Yasanın 3. maddesinin ( e ) bendinde sayılan Bakanlar Kurulu kararı ile veya ortak kararla atanan memurlardan olmadıkları için, aynı maddenin ( d ) bendi gereğince haklarında soruşturma izni verilmesi ya da verilmemesi konusunda karar vermeye yetkili merciin müsteşar olması gerekir. Ayrıca, Danıştay bazı kararlarında, Yasanın 3. maddesinde belirtilen "en üst idari amir" deyiminden bakanlıklarda bakanlık müsteşarlarının anlaşılması gerektiğini ifade etmiştir.

4483 SAYILI YASA

47

OLAYIN YETKİLİ MERCİE İLETİLMESİ, İŞLEME

KONULMAYACAK İHBAR VE ŞİKAYETLER :

Madde 4 – Cumhuriyet Başsavcıları, memurlar ve diğer kamu

görevlilerinin, bu Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin,

herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu

öğrendiklerinde, ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali

bulunan delilleri tespitten başka, hiçbir işlem yapmayarak ve

hakkında ihbar ve şikayette bulunulan memur ve diğer kamu

görevlisinin ifadesine başvurmaksızın, evrakın bir örneğini ilgili

makama göndererek soruşturma izni isterler.

Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun

kapsamına giren bir suç işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya

bulgulara dayanarak öğrendiklerinde, durumu izin vermeye yetkili

mercie iletirler.

4483 SAYILI YASA

48

İHBAR - ŞİKAYET

• (Değişik 3. fıkra: 5232 - 17.7.2004 / m.2) Bu

Kanuna göre memurlar ve diğer kamu görevlileri

hakkında yapılacak ihbar ve şikayetlerin soyut ve

genel nitelikte olmaması, ihbar veya şikayetlerde

kişi veya olay belirtilmesi, iddiaların ciddi bulgu

ve belgelere dayanması, ihbar veya şikayet

dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve

imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunması

zorunludur.

4483 SAYILI YASA

49

İHBAR VE ŞİKAYET (2)

• (Değişik 4. fıkra: 5232 - 17.7.2004 / m.2) Üçüncü fıkradaki şartları taşımayan ihbar ve şikayetler Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve durum, ihbar veya şikayette bulunana bildirilir. Ancak iddiaların, sıhhati şüpheye mahal vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgah adresinin doğruluğu şartı aranmaz. Başsavcılar ve yetkili merciler ihbarcı veya şikayetçinin kimlik bilgilerini gizli tutmak zorundadır.

4483 SAYILI YASA

50

İHBAR VE ŞİKAYET (3)

• Danıştay 1.Daire 2000/59 sayılı kararında, Yasanın 4.maddesi 2.fıkrası hükmüne göre, bakanlığın veya kurumun merkezi dışında bir birimin denetimi sırasında ihbar alan ya da yasa kapsamına giren suç işlendiğine ilişkin delillere rastlayan müfettişin, bakanlığın veya kurumun onayını almaksızın durumu izin vermeye yetkili mercie iletmesinin zorunlu olduğunu, bu halde, müfettişlerin suç işlendiğine ilişkin delilleri toplayıp değerlendirmelerini de içeren bir tevdi raporu ile olayı izin vermeye yetkili mercie iletmelerinde yasal bir sakınca olmadığı gibi yasanın hükümlerinin uygulanmasına katkıda bulunacağı belirtilmektedir.

4483 SAYILI YASA

51

İHBAR VE ŞİKAYET (4)

• Dan. İkinci Daire 28/09/2001 tarihli K:2139, E:1415 sayılı karar özeti:

Şikayet genel ve soyut nitelikte olup işleme konulamayacağından itirazın incelenmeksizin reddi gerektiği hk.

4483 SAYILI YASA

52

İHBAR VE ŞİKAYET (5)

• Dan. İkinci Daire 19/09/2003 tarihli K:1814, E:749 sayılı karar özeti:

Olayda ise "denetim görevini ihmal etmek ve görevini

kötüye kullanmak" iddiası ile verilen şikayet dilekçesi üzerine İçişleri Bakanınca 4483 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinden bahisle şikayetin işleme konulmadığı ve kararın şikayette bulunana bildirildiği anlaşılmıştır. Sözkonusu şikayet dilekçesinin 4483 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde aranılan nitelikleri taşımadığı, şikayetin soyut ve genel nitelikte olduğu anlaşıldığından, İçişleri Bakanınca verilen işleme koymama kararına yakınıcı tarafından yapılan itirazın reddine,

4483 SAYILI YASA

53

İHBAR VE ŞİKAYET (6) • Dan.1. Daire E. 2004/486 K. 2005/83 T. 28.1.2005

• Şikayet konusu olayın Adalet Bakanlığının yazısıyla Maliye Bakanlığına iletilmesinden sonra usulüne uygun soruşturmacı belirlenerek ön inceleme yapılmadan Maliye Bakanınca Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına hitaben yazılan yazıda, 4483 sayılı Yasa uyarınca ön inceleme yapılmamasına karar verildiği, bu kararın aynı zamanda soruşturma izni verilmediği anlamına geldiği ifade edilmekteyse de şikayet dilekçesinde şikayetçinin belli, şikayet konusu eylemin somut olduğu, kişi ve olay belirtildiği, iddiaların da ciddi bulgu ve belgelere dayandığı anlaşıldığından, ön inceleme yapılması gerektiği,

4483 SAYILI YASA

54

İHBAR VE ŞİKAYET (7)

– Dan.1. Daire E. 2006/244 K. 2006/454 T. 25.4.2006

• C. Başsavcılarına yapılan şikayet ve ihbarların değerlendirilmesi sonucunda işleme konulmamayı gerektiren nitelikte olanları hakkında yine bu makamlarca şikayetin işleme konulmaması kararı verilebilmesi yetkisi tanındığına göre, C. Başsavcılarına intikal eden şikayet ve ihbarlar üzerine yapılan inceleme ve soruşturma sonucunda şikayetin somut olduğu, kişi ve olay belirtildiği, iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayandığı görülerek işleme konulmama kararı verilmeyip dosyanın ön inceleme yapılarak soruşturma izni verilip verilmemesi yönünden yetkili mercie intikal ettirilmesinden sonra, yetkili merciin aynı dosya içeriğine göre şikayetin işleme konulmamasına karar vermemesi, bir ön inceleme yaptırarak, ciddi bulgu ve belgelere dayanan kişi ve somut olay belirtilen şikayet hakkında soruşturma izni verilmesi yada verilmemesi yönünde bir karar tesis etmesi hk

4483 SAYILI YASA

55

ÖN İNCELEME :

Madde 5- İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun

kapsamına giren bir suç işlendiğini bizzat veya yukarıdaki

maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır.

(Ek fıkra: 5232 - 17.7.2004 / m.3) Cumhuriyet

Başsavcılıkları ile izin vermeye yetkili merciler ihbar ve

şikayetler konusunda daha önce sonuçlandırılmış bir ön

inceleme olması halinde müracaatı işleme koymazlar. Ancak

ihbar veya şikayet eden kişilerin konu ile ilgili olarak daha

önceki ön incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge

sunması halinde müracaatı işleme koyabilirler.

4483 SAYILI YASA

56

ÖN İNCELEME (2):

• Ön inceleme, İzin vermeye yetkili mercii tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya bir kaçı eliyle de yapılabilir. İnceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre bu merci anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebilir. Bu isteğin yerine getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır.

• Yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ve askerler, başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemez.

• Ön inceleme ile görevlendirilen kişiler birden fazla ise içlerinden biri başkan olarak seçilir

4483 SAYILI YASA

57

ÖN İNCELEME (3) : • Danıştay İkinci Dairesinin 24.01.2000 tarihli ilke kararında;

Hiyerarşik amir olan bakanın, merkez, il ve ilçe memurlarının tamamı hakkında, bu Kanuna göre ön inceleme yaptırmaya; müfettiş- denetçi görevlendirmeye, her türlü idari ve hukuki tedbiri almaya, disiplin cezası uygulamaya yetkili olduğu, Ancak, 3.maddesi gereği, kendi yetkisinde olduğu belirlenmiş olanlar dışındaki personel hakkında soruşturma izni veremeyeceği, Bakanın, kendi yetkisinde görülenlerin dışındaki memurlar hakkında, müfettiş gönderip ön inceleme yaptırmış ise; Bu rapor, bir ilçe memuru hakkında ise bir üst yazı ile ilgili kaymakama, Rapor, bir il memuru hakkında ise bir üst yazı ekinde ilgili valiye gönderilmelidir.Vali veya kaymakamın, bakanın yazacağı üst yazının etkisinde kalarak veya özgür iradesi ile o memur hakkında soruşturma izni vermesi veya vermemesi, yasanın mekanizmasını başlatacağı,İl, ilçe ve bölgesel kuruluş memurları hakkında, kaymakam veya vali yerine ön incelemeyi yaptırmış olan bakan tarafından soruşturma izni verilmiş ise, bakanın bu kararının bozulacağı, dosyanın izin vermeye yetkili mercie gönderilmek üzere ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına iadesine karar verileceği,

4483 SAYILI YASA

58

ÖN İNCELEME (4):

• Danıştay 1. Daire Kararında izin vermeye yetkili

vali ve kaymakamların, Yasa kapsamına giren

bir suçun ön incelemesinin, memurun bağlı

olduğu bakanlık müfettişlerince yapılmasını ilgili

bakanlıktan isteyebileceklerini, ilgili bakanın

görevlendirmesi halinde, ön incelemenin

bakanlık müfettişlerince yapılacağı ve

müfettişlerin raporlarını doğrudan, izin vermeye

yetkili merci olan vali veya kaymakama

sunacakları belirtilmektedir.

4483 SAYILI YASA

59

ÖN İNCELEME (6) :

• Danıştay 2.Dairenin 20.02.2003 tarih

ve K:268, E:55 sayılı Karar özeti;

• Bakanlık Teftiş Kurulu Başkanı hakkında,

yerine atanan Teftiş Kurulu Başkanının ön

inceleme yapamayacağı hk.

4483 SAYILI YASA

60

ÖN İNCELEME (7) :

• Danıştay 2.Dairenin 24.10.2002 tarih ve

K:3581, E:932 sayılı Karar özeti;

• Bakanlık Teftiş Kurulu Başkanı hakkında

maiyetinde görev yapmış müfettiş ve

müsteşar yardımcısının ön inceleme

yapamayacağı hk.

4483 SAYILI YASA

61

ÖN İNCELEME (8) :

• Danıştay 1.Dairenin 28.07.2005 tarih ve K:166, E:52 sayılı Karar özeti;

• ... Belediyesi başkanı ve diğer belediye görevlileri hakkında yapılan şikayetin, 4483 sayılı kanunun 5 inci maddesi hükmü uyarınca aynı konuda daha önce sonuçlandırılmış bir ön inceleme bulunması, bu ön incelemenin sonucunu etkileyecek yeni belge de sunulmaması nedeniyle ?. bakanınca verilen işleme konulmama kararına yapılan şikayetçi itirazının reddi hk.

4483 SAYILI YASA

62

ÖN İNCELEME YAPANLARIN YETKİSİ VE RAPOR Madde 6- Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya

kişiler, bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin

bütün yetkilerini haiz olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan

hususlarda Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem

yapabilirler; hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu

görevlisinin ifadesini de almak suretiyle, yetkileri dahilinde

bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir

rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie sunarlar.

Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmışsa, farklı

görüşler raporda gerekçeleri ile ayrı ayrı belirtilir.

Yetkili merci, bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya

verilmemesine karar verir. Bu karada gerekçe gösterilmesi

zorunludur.

4483 SAYILI YASA

63

D.1.DAİRE E. 2002/26 K. 2002/52 T. 10.4.2002 (2)

• Diğer taraftan disiplin soruşturmasında

ilgilinin savunmasının istendiği andan itibaren

disiplin soruşturmasının amacını tehlikeye

düşürebilecek belgeler ile sicil dosyası hariç,

ilgilinin veya avukatının disiplin dosyasının

tamamını incelemeye ve istediği belgenin bir

örneğini almaya hakkı bulunduğunu kabul

etmek gerekmektedir.

4483 SAYILI YASA

64

- Bakanlık Müfettişleri İle Kendilerini Görevlendiren

Mercilerin Yetkileri: CMK’dan Gelen Yetkiler :

Yeminli Katip Bulundurma.

Belge Toplama.

Tutanak Düzenleme.

İhbar ya da Şikayetçinin İfadesini Alma.

Hakkında Ön İnceleme Yapılanların İfadesini Alma.

Tanık İfadesi Alma. Çağrı - ihzaren

Bilirkişi İncelemesi Yaptırma.

Keşif Yapma.

Yer Gösterme.

Bilgi İsteme.

İstinabe Usulü Kullanma.

Zabıt ve Arama Yapılması.(Kamu ile ilgili eşyalar)

4483 SAYILI YASA

65

Ön İncelemecilerin Kullanamayacağı Yetkiler

• Gözlem Altına Alma.

• Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma.

• Moleküler Genetik İnceleme.

• Fizik Kimliğinin Tespiti.

• Ölü Kimliğini Belirleme, Adli Muayene, Otopsi.

• Zehirlenme Şüphesi.

• Yakalama ve Gözaltı.

• Tutuklama.

• Adli Kontrol.

• Arama ve Elkoyma. (Özel eşyalar)

• Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimi Denetleme.

• Gizli Soruşturmacı Görevlendirme ve Teknik Araçlarla İzleme.

4483 SAYILI YASA

66

İlgili Kavramlar • Soruşturma: Kanuna göre yetkili mercilerce suç şüphesinin

öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evre.

• Kovuşturma: İddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün

kesinleşmesine kadar geçen evre.

• Şüpheli: Soruşturma evresinde, suç şüphesi altında

bulunan kişidir.

• Sanık: Kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün

kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişidir.

• İfade Alma: Şüphelinin kolluk görevlileri veya Cumhuriyet

savcısı tarafından soruşturma konusu suçla ilgili

dinlenmesidir.

• Sorgu: Şüpheli veya sanığın hakim veya mahkeme

tarafından soruşturma veya kovuşturma konusu suçla ilgili

dinlenmesidir.

4483 SAYILI YASA

67

DANIŞTAY 1. DAİRE E. 2000/3530

K. 2001/91 T. 11.1.2001

• Hakkında soruşturma izni verilen Mahalli İdareler

Baş Kontrolörünün ...... İlçesi Belediyesinde yaptığı

teftiş sırasında ...... Hotel ile ...... Otelinde kaldığı,

söz konusu otellerle ilgili olan konaklama ücretlerini

ödememiş olmasına karşın düzenlediği yolluk

bildiriminde bu durumu masraf olarak göstermemesi

nedeniyle herhangi bir kamu zararı oluşmamıştır.

Kontrolörün 4483 sayılı Kanun kapsamındaki

İtirazının kabulüne karar verilmiştir.

4483 SAYILI YASA

68

DANIŞTAY 1. DAİRE E. 2006/834

K. 2006/975 T. 2.11.2006

• … Müfettişi tarafından düzenlenen ön

inceleme raporunda yer alan Bakanlık

çalışanlarının ifadeleri ve rapor eki belgelere

göre ilgililer hakkında soruşturma izni

verilmesi gerektiği önerilmesine rağmen yetkili

merci tarafından ilgililerin suç işleme kasdı

olmadığı belirtilerek soruşturma izni

verilmemesine karar verilmiş ise de,

şüphelilerin suç işleme kasıtlarının bulunup

bulunmadığının tespitinin yargı mercilerine ait

olması gerektiği hk.

4483 SAYILI YASA

69

SÜRE

Madde 7- Yetkili merci, soruşturma izni

konusundaki kararını, suçun 5. maddenin birinci

fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme

dahil, en geç otuz gün içinde karar verir. Bu süre,

zorunlu hallerde on beş günü geçmemek üzere bir

defa uzatılabilir.

Yetkili merci, herhalde yukarıda belirtilen

süreler içinde memur veya diğer kamu görevlisi

hakkında soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi

konusunda karar vermek zorundadır.

4483 SAYILI YASA

70

SÜRE (2): Danıştay 1. Daire kararına göre, yetkili merciin,

suçun işlendiğini bizzat veya soruşturma iznini isteyen

Cumhuriyet Başsavcısının talebinden veya herhangi bir

ihbar ya da şikayet aldığında öğrenebileceğini, basın-yayın

organlarında çıkan Yasa kapsamına giren bir suça ilişkin

haberin de ihbar kabul edilmesinin gerektiği,

Madde açık hükmü, izin merciinin suçun işlendiğini,

belirtilen biçimlerde öğrendiğinde süreyi başlattığına göre,

sürenin başlangıcının, ön inceleme emrinin verildiği tarih

olarak kabul edilmesinin gerektiği,

İşin sonuçlanması için izin vermeye yetkili merciin

zorunlu olarak olumlu veya olumsuz bir kararının

aranmasının gerekeceğini, bunun için izin vermeye yetkili

merciin, sürenin aşılması halinde dahi olumlu veya olumsuz

bir karar vermek zorunda olduğu,

4483 SAYILI YASA

71

Madde 8- Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu

olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında

ortaya çıkabilecek konuları kapsar.

Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen

ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil

ortaya çıktığında, yeniden izin alması zorunludur.

Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını

gerektirmez.

SORUŞTURMA İZNİNİN KAPSAMI :

4483 SAYILI YASA

72

SORUŞTURMA İZNİNİN KAPSAMI (2)

• Danıştay 1. Daire Kararına göre, soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsayacaktır. Verilen izin üzerine Cumhuriyet başsavcısının yapacağı hazırlık soruşturmasında, işi geciktirecek sorunlarla karşılaşılmaması için yetkili merciin soruşturma izninde, olayı gerçekleştirdiği ileri sürülen kişilerin kimler olduğu ve bunların işledikleri iddia olunan fiillerinin neler olduğu açıkça yazılmalıdır.

• Maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları Cumhuriyet başsavcılıkları ile yargı mercileri tarafından uygulanacak hükümleri içermektedir.

4483 SAYILI YASA

73

Madde 9 - Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya

verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet Başsavcılığına,

hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine

ve varsa şikayetçiye bildirir. Soruşturma izni verilmesine ilişkin

karara karşı, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer

kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara

karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçi izin vermeye

yetkili merciler tarafından verilen işleme koymama kararına karşı da

şikâyetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi, yetkili merciin

kararını tebliğinden itibaren on gündür. İtiraza, 3.maddenin e,f,g

(Cumhurbaşkanınca verilen izin hariç) ve h bentlerinde

sayılanlar için Danıştay ikinci dairesi, diğerleri için yetkili merciin

yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesi bakar.

İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç üç ay içinde karara

bağlanır. Verilen kararlar kesindir.

İTİRAZ

4483 SAYILI YASA

74

İTİRAZ (2)

• Danıştay 1. Dairesi Kararına göre, İtiraz hakkı 10 günlük süre içerisinde kullanılacaktır. Süre, bildirimden itibaren başlayacaktır. İtiraza konu kararlar ilgililere Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca tebliğ edilmelidir.

• İzin verilmemesine ilişkin tüm kararlar Cumhuriyet başsavcılığına bildirilecektir. Cumhuriyet başsavcılığının ön inceleme evrakını görmeden yalnızca izin verilmeme kararını inceleyerek itiraz hakkını kullanması mümkün olamayacağından, kararların ön inceleme evrakı ile birlikte Cumhuriyet başsavcılığına gönderilmesi gerekmektedir.

4483 SAYILI YASA

75

İTİRAZ (3)

• Dan. İkinci Dairenin 04/04/2001 tarihli K:874, E:454 sayılı karar özeti:

4483 sayılı yasaya göre ihbar yapanın verilen karara itiraz hakkı bulunmadığından itirazının incelenmeksizin reddi gerektiği

4483 SAYILI YASA

76

İTİRAZ (4)

Dan. 2. Daire 31/01/2002 tarihli K:2002/168, E:2001/1708 sayılı kararı

Bu madde ile ön incelemeye konu edilen eylemin TCK'nda belirtilen takibi şikayete bağlı suçlardan olması halinde şikayetçinin itiraz hakkı bulunduğuna işaret edilmiş bunun yanında takibi şikayete bağlı olmayan suçlar yönünden ise ön incelemeye konu suçun hak ihlaline sebebiyet verip vermediği yönünden bakılması

gerekmektedir. Olayda ise şikayetçi olduğunu iddia eden kişinin ön inceleme konusu eylemden dolayı herhangi bir hak ihlalinin bulunmadığı, dolayısıyla Kanunda öngörülen bir şekilde şikayetçi olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, ihbarcı konumunda bulunan ... Sendikası Vekili Av. ...'ın itirazının incelenmeksizin reddine,

4483 SAYILI YASA

77

İTİRAZ (5) • Dan. İkinci Dairenin 08/06/2001 Tarihli

K:1585, E:754 Sayılı Karar Özeti:

Sağlık raporunun itiraz süresini kesmeyeceği,

Dan. ikinci Dairenin 25/02/2003 tarihli K:303, E:67 sayılı karar özeti:

4483 sayılı yasada belirtilen 10 günlük süresi geçirildiğinden itirazın süre yönünden reddi gerekeceği hk.

4483 SAYILI YASA

78

İTİRAZ (6)

• Dan. İkinci Dairenin 12/03/2003 tarihli

K:457, E:252 sayılı karar özeti:

Danıştay 2. Dairesince 4483 sayılı yasaya göre

verilen kararlar kesin olup, karar düzeltme veya

itiraza yolu olmadığından itirazın incelenmeksizin

reddi gerekeceği hk.

4483 SAYILI YASA

79

İTİRAZ (10) • Dan. 2. Daire .E. 2003/17 K. 2003/326T. 27.2.2003

• Halen hasta olan memur hakkında soruşturma izni verildiği ve bu kararın da adı geçene hastalığı nedeniyle tebliğ edilemeyerek eşine tebliğ edildiği ve eşi tarafından da süresi içerisinde Dairemize itirazda bulunulduğu anlaşılmıştır.Ağır kafa travması nedeniyle bilincinin kapalı olduğuna ilişkin hakkında rapor bulunan adı geçenin fiil ehliyetinin de bulunmadığı açıktır. Bu nedenle anılan hakkında soruşturma yapılabilmesi Medeni Kanun uyarınca fiil ehliyetini kaybedenler hakkında yapılması gerekli işlemlerin tamamlanmasına bağlıdır. Yetkili Mercii kararına karşı yapılan itirazın kabulüyle anılan kararın kamu düzeni açısından kaldırılması, dosyanın gerekli işlemlerin yapılması için yerine çevrilmesi hk.

4483 SAYILI YASA

80

TEBLİGAT

a) Cumhuriyet Başsavcılıklarına Tebligat

b) Yakınana (Şikayetçiye) Tebligat

c. Memur ya da Kamu Görevlisine

Tebligat

4483 SAYILI YASA

81

Madde 10- Bu Kanun kapsamındaki suçların

iştirak halinde işlenmesi durumunda memur

olmayan, memur olanla, ast memur, üst memurla

aynı mahkemede yargılanır.

İŞTİRAK HALİNDE İŞLENEN SUÇLAR

4483 SAYILI YASA

82

Madde 11- Soruşturma izninin itiraz edilmeden veya

itirazın reddi sonunda kesinleşmesi ya da soruşturma izni

verilmemesine ilişkin karara karşı yapılan itirazın kabulü

üzerine dosya, derhal yetkili ve görevli Cumhuriyet

Başsavcılığına gönderilir. İzin üzerine, ilgili Cumhuriyet

Başsavcılığı Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer

kanunlardaki yetkilerini kullanmak suretiyle, hazırlık

soruşturmasını yürütür ve sonuçlandırır.

SORUŞTURMA İZNİNİN GÖNDERİLECEĞİ MERCİ

4483 SAYILI YASA

83

l-Yetkili Merci Kararına Başsavcılıkça İtiraz

Edilmemesi

Soruşturma izni verilmesine karar verilirse,

II-Yetkili Merci Kararına Hakkında Ön

İnceleme Yapılanca İtiraz Edilmemesi

Yetkili merci soruşturma izni vermezse,

4483 SAYILI YASA

84

HAZIRLIK SORUŞTURMASINI YAPACAK MERCİLER

Madde 12.- (Değişik: 5232 - 17.7.2004 / m.4) Hazırlık

soruşturması genel hükümlere göre yetkili ve görevli Cumhuriyet

Başsavcılığı tarafından yapılır. Ancak Cumhurbaşkanlığı Genel

Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri,

müsteşarlar ve valiler ile ilgili olarak yapılacak olan hazırlık

soruşturması Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya

Başsavcıvekili, kaymakamlar ile ilgili hazırlık soruşturması ise il

Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekili tarafından yapılır.

Hazırlık soruşturması sırasında hakim kararı alınmasını

gerektiren hususlarda; Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri,

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve

valiler için Yargıtayın ilgili ceza dairesine, kaymakamlar için il

asliye ceza mahkemesine, diğerleri için ise genel hükümlere

göre yetkili ve görevli sulh ceza hakimine başvurulur.

4483 SAYILI YASA

85

Madde 13.- (Değişik: 5232 - 17.7.2004 / m.5)

Davaya bakmaya yetkili ve görevli mahkeme,

genel hükümlere göre yetkili ve görevli

mahkemedir. Ancak Cumhurbaşkanlığı Genel

Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel

Sekreteri, müsteşarlar ve valiler için yetkili ve

görevli mahkeme Yargıtayın ilgili ceza dairesi,

kaymakamlar için ise il ağır ceza mahkemesidir.

YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME

4483 SAYILI YASA

86

Madde 14 Bu Kanununun uygulanmasında

vekiller, asillerin tabi olduğu usule tabidir.

VEKİLLERİN DURUMU

4483 SAYILI YASA

87

C.SAVCILIĞINCA RE’SEN DAVA AÇILACAK HALLER

Madde 15 - Memurlar ve diğer kamu görevlileri

hakkındaki ihbar ve şikayetlerin (Ek ibare: 5232 -

17.7.2004 / m.6) "ihbar veya şikayet edileni mağdur etmek

amacıyla ve" (...) (*) uydurma bir suç isnadı suretiyle

yapıldığı hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya

yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta bulunanlar

hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığınca

re'sen soruşturmaya geçilir.

Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin, yukarıdaki

fıkrada belirtilen durumlarda kamu davası açılması için

Cumhuriyet Başsavcılığına başvurma ve haksız isnatta

bulunanlar hakkında genel hükümlere göre tazminat davası

açma hakkı saklıdır.

4483 SAYILI YASA