GENEL BAKIŞÖğrenciler 6. sınıfta sürat, kuvvetin ölçülmesi, kuvvetlerin

yönlü doğru parçaları ile gösterimi, ağırlık-kütle farkı ve kuvvetlerin dengesi hakkında bilgi ve deneyim edinmiş, bu kavramlarla uğraşmanın gerektirdiği becerileri kazanmıştı. Bu aşamadan sonra öğrenciler kuvvetle hareketin buluşma noktası olan enerji, enerji dönüşümlerini ve korunumunu öğrenecek düzeye erişmiş bulunmaktadır. Bununla birlikte sarmal yayları, basit makineleri tanıyacaklar ve sürtünme kuvvetinin enerji kaybına yol açacağını sezeceklerdir.

Bu ünitede öğrenciler, sarmal yayların esneklik özelliği ile ilgili olarak gerilme ve sıkışmayı, esneklik sınırının aşılması durumlarını, yaya kuvvet uygulandığında yayın davranışını keşfedeceklerdir. Uygulama olarak da bir dinamometre yapmaya çalışacaklardır. Daha sonra öğrenciler fiziksel anlamda “iş”i tanımlayacak ve daha önce varlığını sezdiği enerjiyi, iş yapabilme yeteneği olarak nitelendirecektir. Ayrıca iki temel enerji formu olan kinetik ve potansiyel enerjiyi ve bu enerjilerin nelere bağlı olduğunu fark edeceklerdir. Çekim potansiyel enerjisini ve yayları tanıyan öğrenciler esneklik potansiyel enerjisini de keşfedecektir. Öğrenciler bu ünitede son olarak basit makinelerin özelliklerini, çeşit ve örneklerini, sürtünme kuvvetinin kinetik enerjide meydana getireceği azalmayı enerji dönüşümleri ile açıklayacaktır.

Öğretmenler fiziki şartları da dikkate alarak tüm öğrencilerin etkin katılımını sağlayacak uygun bir öğrenme ortamı hazırlamalıdır Ünitede öğrencilerin sarmal yayları ve basit makineleri tanımalarına yönelik etkinlik örnekleri verilmiştir. Bu etkinlikleri yaparken öğrencilerin çeşitli tahminlerde bulunmaları, bu tahminleri test etmeleri, doğru ölçümler yapmaları ve sonuç çıkarmaları sağlanarak alt sınıflarda edindikleri bilimsel süreç becerilerini geliştirmeleri hedeflenmektedir. Ayrıca teknolojinin doğası ve insanlık için önemi, fen ile ilişkisi hayatımıza getirdikleri hakkında öğrencileri eleştirel düşünmeye yöneltmek ve bu konuları tanıtarak içselleştirmeleri için olanaklar sunmak, ilgili etkinliklerin özünü oluşturmaktadır.

Konu Başlıkları Önerilen Süreler

1. Yayları Tanıyalım 3 Ders Saati

2. İş ve Enerji 5 Ders Saati

3. Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler 5 Ders Saati

4. Enerji ve Sürtünme Kuvveti 3 Ders Saati

ÜNİTENİN KAVRAM HARİTASI

ÜNİTEYE HAZIRLIKTüm ünite öğrenciler tarafından kısaca

incelendikten sonra ünite giriş sayfasına dönülür. Ünite giriş sayfası üniteye ilişkin beklenti oluşturmak, merak uyandırmak, öğrencilerin ön bilgilerini yoklamak ve zihinlerindeki “Niçin Öğreneceğiz?” sorularını ortaya çıkarmak amacıyla incelenir. Bu amaçla öğrencilere şu sorular yöneltilebilir.

Ünite giriş sayfasında ne görüyorsunuz?

Bu resimde görülen insanlar ne tür aletler kullanıyorlar?

Günlük hayatınızda resimdekine benzer aletleri kullanıyor musunuz?

Ünite giriş sayfasındaki paragraf, öğrencilere okutulur. Öğrencilerin burada yer alan ifade ve sorularla ilgili fikirlerini açıklamaları sağlanır.

1. ÖN BİLGİLERİ YOKLAMA ETKİNLİĞİÖğrencilerin 6. sınıfta öğrenmiş oldukları konuları

hatırlamaları amacıyla Çalışma Kitabı’ndaki “Neler Öğrenmiştik?” adlı etkinlik yaptırılır.

Öğrenciler 6. sınıfta bir cisme etki eden kuvvetin yönünü belirtmeyi, ok ile göstermeyi, dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetleri ve Dünya ile kütleler arasındaki çekim kuvvetini yer çekimi kuvveti olarak isimlendirmeyi öğrendiler. Ayrıca 5. sınıftan sürtünme kuvveti konusunda ön bilgiye sahiptirler.

1. Yayları Tanıyalım

3. Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler

2. İş ve Enerji

4. Enerji ve Sürtünme Kuvveti

KONULAR

DEĞERLENDİRME

ANA SAYFA

1. YAYLARI TANIYALIM

ÖĞRENCİLER NEREDELER, NEREYE GELECEKLER?Öğrenciler 6. sınıfta kuvvet, dinamometre ile kuvvet

ölçümü, dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvet, yer çekimi kuvveti ve sürat kavramlarını öğrenmişlerdi. Bu konuda ise sahip oldukları ön bilgiler ile yeni kavramları ilişkilendirerek günlük hayatta birçok kullanım alanı bulan yaylar hakkında bilgi sahibi olacaklardır.

Ön Bilgileri Yoklama ve Merak Uyandırma AşamasıAnahtar KavramlarÖğrencilerden yay, esneklik ve dinamometre kavramları

ile ilgili bilgilerini defterlerine yazmaları istenir. Yazılanların sınıfla paylaşılması sağlanır. Yanlış açıklamalar düzeltilmez ve öğrencilere konu sonunda bu kavramlara tekrar dönüleceği belirtilir. Böylece onların bu kavramlarla ilgili olarak öğrendiklerinin farkına varmalarının sağlanmış olacağı açıklanır.

Genişletme AşamasıÖğrenciler 6. sınıfta, kütleye etki eden yer çekimi kuvvetininağırlık olarak adlandırıldığını ve ağırlığın dinamometre ile ölçüldüğünü öğrenmişlerdi. Bu aşamada ise günlük hayatta çok sık kullanılan ağırlık ölçme aletlerinin (dinamometre) yapımında yayların esneklik özelliğinden yararlanıldığı vurgulanır.

Değerlendirme AşamasıBu bölümde yer alan sorular öğrencilere ev ödevi olarak verilir.Öğrencilerin cevapları bir sonraki derste beyin fırtınası yoluyla irdelenir. Bu sırada, yanlış ya da eksik cevap veren öğrencilerden cevaplarını düzeltmeleri istenir.

KONU BİTERKENÖğrencilerden sarmal yayların özellikleri hakkındaki bilgilerinidefterlerine kendi cümleleriyle yazmaları istenir. Yazılan özetlerden birkaçı okutularak geri bildirim yapılır. Diğer öğrencilerin de bu doğrultuda kendi eksikliklerini gidermeleri sağlanır. Öğrenciler, defterlerine yazdıkları anahtar kavramlara dönerek bu kavramlarla ilgili ön bilgilerinin doğruluğunu kontrol ederler. Bir sonraki ders için “İş ve Enerji” konusunun okunması tavsiye edilir.

2. İŞ ve ENERJİ

ÖĞRENCİLER NEREDELER, NEREYE GELECEKLER?Öğrenciler önceki yıllarda, kuvvet ve enerji kavramları hakkında önbilgi edinmişlerdir. Ayrıca “iş” kelimesini günlük hayatta kullanmaktafakat kelimenin bilimsel anlamını bilmemektedirler. Bu konuda, iş veenerji kavramları kuvvet kavramıyla ilişkilendirilerek işlenecektir.

Ön Bilgileri Yoklama ve Merak Uyandırma AşamasıAnahtar KavramlarÖğrencilerden iş, kinetik enerji, çekim potansiyel enerjisi veesneklik potansiyel enerjisi kavramları hakkındaki bilgilerini defterlerine yazmaları istenir. Daha sonra yazdıklarını arkadaşlarıyla paylaşmaları söylenir. Yanlış açıklamalar için herhangi bir düzeltme yapılmaz ve konu sonunda bu kavramlara tekrar dönüleceği hatırlatılır.

KONUYA GİRİŞKonu girişindeki metin ve fotoğraflar inceletilmeden önce tahtayaiki öğrenci çıkarılır. Bu öğrencilerden birine küçük bir kâğıt parçasınıüflemesi, diğerine ise sınıf duvarını itmesi söylenir. Öğrencilersöylenenleri yaptıktan sonra sınıfa, bu öğrencilerden hangisinin daha fazla iş yaptığı sorulur. Bu sorunun cevabı hakkında bir tartışma ortamı oluşturulur. Tartışmanın sonunda küçük kâğıt parçasını hareket ettiren öğrencinin iş yaptığı diğer öğrencinin kuvvet uyguladığı halde herhangi bir iş yapmadığı açıklanır

AÇIKLAMA AŞAMASIGünlük hayatımızda “iş yapmak” deyince bir yorgunluğu veyakuvvet kullanmayı belirtmiş oluruz. Örneğin el arabasıyla çimentotaşıyan bir işçi; matematik problemi çözen bir öğrenci, tarlasındasaatlerce çapa yapan bir köylü; bir dolabı, zorlayıp da hareketettiremeyen bir kişi “iş” kelimesinin günlük hayattaki anlamına uygunhareket etmiş olurlar. Çünkü bütün bunlar, günlük hayatımızda “İşyaptık ve yorulduk.” diyebileceğimiz eylemlerdir. Oysaki “iş yapmak”kavramı, fen biliminde günlük hayatımızda kullandığımızdan farklıbir anlam taşır. Fen biliminde “iş yapmak”, bir kuvvet uygulayarak bircismi kuvvet uygulanan yönde hareket ettirmek demektir. Buna göreağır bir dolabı büyük bir kuvvetle ittiği hâlde hareket ettiremeyen kimseiş yapmış olmaz.

GENİŞLETME AŞAMASIÖğrenciler 6. sınıftaki fen ve teknoloji dersi Kuvvet ve Hareketünitesinde hareketli cisimlerin hareket enerjisine sahip olduğunuöğrenmişlerdi. Bu konuda ise hareketli cisimlerin sahip olduğu enerjinin kinetik enerji olarak adlandırıldığını öğreneceklerdir.

Hareketli cisimlerin kinetik enerjiye sahip olduğunu öğrenenöğrencilere potansiyel enerji kavramını anlatmak için, hareket hâlinde olmayan cisimlerin de iş yapabileceği çünkü bunların da depolanmış enerjiye sahip oldukları söylenir. .Bu enerjinin de potansiyel olduğunu öğreneceklerdir…

KONU BİTERKENÖğrencilerden “iş ve enerji” ile ilgili neler öğrendiklerini defterlerinekendi cümleleriyle yazmaları istenir. Yazılan özetlerden birkaçıokutulur ve geri bildirimde bulunulur. Diğer öğrencilerin de budoğrultuda kendi eksikliklerini gidermeleri sağlanır. Öğrencilerdefterlerine yazdıkları anahtar kavramlara dönerek kavramlarındoğruluğunu kontrol ederler.• Bir sonraki ders için “Hayatımızı Kolaylaştıran Makineler”konusunun okunması tavsiye edilir.

3. HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRAN MAKİNELER

ÖĞRENCİLER NEREDELER, NEREYE GELECEKLER?Öğrenciler önceki sınıflardan kuvvet, kuvvetin büyüklüğü,dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetler hakkında ön bilgiye sahiptirler.Ayrıca günlük hayatlarında basit makineleri kullanmaktadırlar. Bukonuda öğrenciler, sahip oldukları ön bilgiler ile yeni kavramlarıilişkilendirerek basit makinelerin özellikleri hakkında bilgi sahibiolacaklardır.

ÖN BİLGİLERİ YOKLAMA VE MERAK UYANDIRMA AŞAMASIÖğrencilerden basit makine, eğik düzlem, kaldıraç, makara vedişli kavramları hakkındaki bilgilerini defterlerine yazmaları istenir.Yazılanların sınıfta paylaşılması sağlanır. Yanlış açıklamalar içinherhangi bir düzeltme yapılmaz. Konu sonunda bu kavramlara tekrardönüleceği söylenir. Böylece onların bu kavramlarla ilgili olaraköğrendiklerinin farkına varmalarının sağlanmış olacağı açıklanır.

KONUYA GİRİŞÖğrencilere konu girişinde yer alan fotoğraf inceletilir ve metinokutulur. Öğrencilerin uygulanan kuvvetin yönünün nasıl değişebileceğihakkında tahminlerde bulunmaları için konu girişi sayfasındaki sorularile resim arasındaki ilişkilendirme sağlanır.

KEŞİF AŞAMASIÖğrencilerin basit makineler konusuna geçmeden önce makinelerhakkında genel bir bilgiye sahip olmaları amacıyla; “Makineler işlerinasıl daha kolay hâle getirir?”, “Makineler uygulanan kuvveti nasılartırır?”, “Bir çiviyi çakılı olduğu yerden, elimizle çıkaramadığımızhâlde bir keser yardımıyla çıkarabiliyoruz. Bunun sebebi nedir?” gibisorularla beyin fırtınası yapılabilir. Daha sonra Ders Kitabı’ndaki“Makineler İş Başında” başlıklı metin okutulur. Makinelerin bir görevidaha az işle yapılmasını sağlamayacağı, makinelerle iş yapıldığındamutlaka enerji kullanılması gerektiği ayrıca bir makinenin verilenenerjiden daha fazla iş üretemeyeceği belirtilmelidir.

AÇIKLAMA AŞAMASIBasit bir makine uygulanan kuvvetin yönünü ve büyüklüğünüdeğiştirmek suretiyle iş yapma kolaylığı sağlar. Örneğin bir çukurkazdığımızı düşünelim. Bu işi parmaklarımızla başaramayız ama birkürekle kolayca halledebiliriz. Kürek basit makineye örnek olarakverilebilir. Aynı şekilde tornavida, uygulanan kuvvetin büyüklüğünüartıran bir basit makinedir. Bir vidayı elimizle sıkamazken bu işitornavida ile rahatça başarabiliriz. Kaldıraç, makara, eğik düzlem, dişli,vida, çıkrık gibi çeşitli basit makineler vardır. Fakat bu kitapta yukarıdasaydıklarımızdan sadece ilk dördü işlenecek diğerlerini ise öğrencilerinaraştırma yoluyla tanımaları sağlanacaktır

GENİŞLETME AŞAMASIBu aşamada kaldıraç, makara, eğik düzlem ve dişli daha ayrıntılıincelenecektir.

KONU BİTERKEN• Öğrencilerden basit makineler hakkındaki bilgilerini defterlerinekendi cümleleriyle yazmaları istenir. Yazılan özetlerden birkaçıokutularak geri bildirimde bulunulur. Diğer öğrencilerin de budoğrultuda kendi eksikliklerini gidermeleri sağlanır.• Öğrenciler defterlerine yazdıkları anahtar kavramlara dönerekbu kavramlar hakkında daha önce yazmış oldukları bilgilerindoğruluğunu kontrol ederler.• Bir sonraki ders için “Enerji ve Sürtünme Kuvveti” konusununokunması tavsiye edilir.

4.Enerji ve Sürtünme Kuvveti

Öğrenciler Neredeler, Nereye Gelecekler?Öğrenciler fen ve teknoloji derslerinde sürtünme kuvveti ile ilgiliön bilgiye sahip olmuşlardır. Bu konuda öğrenciler, sürtünme kuvvetinin kinetik enerjide meydana getireceği azalmayı enerji dönüşümleri ile açıklayacaklardır.

Ön Bilgileri Yoklama ve Merak Uyandırma Aşaması

Anahtar KavramlarÖğrencilerden sürtünme kavramı ile ilgili bilgilerini defterlerineyazmaları istenir. Daha sonra öğrencilerin yazdıklarını arkadaşlarıylapaylaşmaları sağlanır. Yanlış açıklamalar için herhangi bir düzeltmeyapılmaz ve konu sonunda bu kavramlara tekrar dönüleceği, böylece onların bu kavramlar hakkında öğrendiklerinin farkına varacakları açıklanır..

KONUYA GİRİŞÖğrencilere konu girişindeki metin okutulur ve resimler inceletilir.Metin içerisindeki yönlendirme soruları kullanılarak sınıfta beyinfırtınası yapılabilir. Öğrencilere, birbirine temas eden maddelerarasında sürtünme kuvveti oluştuğu sezdirilir

Açıklama AşamasıÖğrencilerden sürtünen yüzeylerin ısındığını keşfedebilmeleri içinellerini hızlı bir şekilde birbirine sürtmeleri istenir. Öğrencilere ellerinde hissettikleri sıcaklığın sürtünme ile meydana geldiği söylenerek bu olaydaki kinetik enerjinin bir kısmının ısı enerjisine dönüştüğü, sürtünmenin olduğu her yerde bir miktar ısı enerjisinin oluştuğu ve yine bu olayda kinetik enerjinin kaybolmadığı fakat ısı enerjisine dönüştüğü vurgulanır. Öğrencilerin sürtünme kuvvetinin kinetik enerjide bir azalmaya sebep olacağını fark etmeleri amacıyla ilgili sorularla beyin fırtınası yapılır…..

KONU BİTERKEN• Öğrencilerden sürtünme kavramı hakkında neler öğrendiklerinidefterlerine kendi cümleleriyle yazmaları istenir. Yazılan özetlerdenbirkaçı okutularak geri bildirimde bulunulur. Diğer öğrencilerinde bu doğrultuda kendilerinde bulunan eksiklikleri gidermelerisağlanır.

ÜNİTEMİZİ ÖZETLEYELİMÜnite bitiminde öğrencilerden öğrendiklerini genel hatlarıyla ifadeetmeleri istenir. Daha sonra bu yazılanlar sesli olarak her öğrenciyeokutturulur. Ünite içeriğine uygun olmayan ifadelerin düzeltilmesisağlanır. Öğrenmenin istenen seviyede olup olmadığı kontrol edilir.Öğrencilerden “Kuvvet ve Hareket” ünitesinde öğrendiklerikavramlarla ilgili poster ve afi ş hazırlamaları istenebilir

GENEL DEĞERLENDİRME

A.

1. Butun zamanların en onemli icadı olarak bilinirim. Bensiz ne bisiklet ne araba ne de tren olur. Benim adım ...........................

A) Eğik düzlem B) Kaldıraç C) Makara D) Tekerlek

2. Bir ucu aşağıda, bir ucu yukarıda olan yüzeyim. insanlar beni ağır yükleri yükseğe daha kolay cıkarabilmek icin kullanır. Benim adım ........................................

A) Eğik düzlem B) Dişli C) Vida D) Tekerlek

B.Aşağıdaki cümlelerden hangilerinin doğru (D), hangilerinin yanlış (Y) olduğunu belirleyelim.Yanlış olduğunu düşündüğünüz cümlelerin doğru şekillerini defterimize yazalım…

( )Aynı sürate sahip iki cisimden kütlesi büyük olanın kinetik enerjisi de büyüktür ( )Kurmalı oyuncaklardaki yaylar, çekim potansiyel enerjisine sahiptir.( )Basit makineler, uygulanan kuvveti artırabileceği gibi yapılan işten de kazançsağlar.

C.

1. Bir kuvvetin yönünü veya büyüklüğünü değiştiren araçlar ........ olarak adlandırılır.

2. 2. Bir kuvvet bir cisme uygulanan yönde hareket kazandırıyorsa ........ yapmış olur.

3. 3. Hareketli bir cisim ........ Sahiptir4. 4. Bir cismin konumundan dolayı sahip olduğu enerji ........

olarak adlandırılır.5. 5. iki ya da daha fazla makineden oluşan sistem ........ olarak

adlandırılır

potansiyel enerji, basit makine, kinetik enerji, iş, bileşikmakine, eğik düzlem, enerji, makara