Gemeente Delft

Bestuur

Besturing Strategie

bezoekadres: Stationsplein 1 2611 BV Delft IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft

Retouradres : Postbus 78, 2600 ME Delft

Leden van de Gemeenteraad

Behandeld door Sibylle van der Lem Telefoon 06 23017291 svdlem@delft.n1 Internet www.delft.n1 Telefoon 14015

VERZONOFN 22 SEP, 2017

Datum Onderwerp 19-09-2017 'Delft, de sociale kracht van de stad', Sociale Visie Delft vervolg Ons kenmerk voor 2018-2022 3121334 Uw brief van

Uw kenmerk

Bijlage Geachte leden van de raad,

2

Hierbij ontvangt u van ons ter kennisname de geactualiseerde Sociale Visie Delft.

In 2014 hebben de gemeente en partners de Sociale Visie Delft 2014 — 2018 opgesteld. Die heeft geholpen bij het voorbereiden van de nieuwe taken rond WMO, Jeugdzorg en Participatie. We hebben veel ervaring opgedaan, de vraagstukken om ons heen zijn veranderd en we zitten nu midden in de transformatie. Tijd om de sociale visie te actualiseren.

Met de betrokkenheid van partners, inwoners, collega's en raadsleden, hebben we de Sociale Visie geactualiseerd zodat hij ons weer helpt richting geven aan ons werk en de verdere transformatie. We leggen nog meer nadruk op voor zijn en voorkomen, uitgaan van de leefwereld van inwoners en doen wat nodig is, en op werken vanuit de bedoeling. We houden rekening met de grenzen van de eigen kracht van mensen. Niet iedereen kan alles en niet iedereen wordt weer beter. Dit is een visie van de stad. De visie is niet nieuw en er zijn geen consequenties voor de begroting aan verbonden. U ontvangt deze visie ter kennisname.

Op 22 augustus 2017 was er een bijeenkomst met raadsleden uit de commissie Sociaal Domein en Wonen. Een kort verslag van de dialoog tijdens deze avond is als bijlage bijgevoegd. De punten die genoemd zijn op deze avond, zoals mensenwerk, respectvol handelen, het belang van werk, oog voor elkaar (samenredzaamheid) en compassie, zijn terug te vinden in de tekst van de Sociale Visie. Het punt van resultaatmeting en monitoring is expliciet toegevoegd aan de tekst in het voorwoord en onderaan pagina 20.

Hoogachtend, het college van bur ster en wethouders van Delft,

7--burqemeester J.M. van Bijsterveldt-Vliegentilart

epretaris

Andriessen I.s

1

Delft,

de sociale kracht in de stad

Sociale Visie Delft

vervolg voor 2018-2022

concept versie 1.4

Delft, september 2017

2

Voorwoord

Voor u ligt de Sociale Visie Delft 2018-2022, een vervolg op de

Sociale Visie Delft 2014-2018. Deze visie gaat over het samenleven

in Delft: hoe kijken inwoners, gemeente en partners naar opgroeien,

werken, wonen en leven in Delft. Met alle activiteiten en

voorzieningen die er zijn. Trots zijn we op de titel van Gouden

Gemeente, omdat innoveren niet alleen een ambitie is, maar in het

sociaal domein ook realiteit.

In deze visie geven wij, gemeente en partners, aan hoe we

gezamenlijk werken aan een andere manier van zorg en ondersteuning

die beter aansluit bij wat inwoners van Delft nodig hebben. Dit betekent:

anders (samen)werken vanuit deze gedeelde visie. Iedereen draagt zijn

steentje bij – Delftenaren, ondernemers en organisaties in onderwijs,

zorg en welzijn werken mee. Dit vervolg op de sociale visie is daarom tot

stand gekomen in samenwerking met partners en inwoners.

Actieve burgers, actieve partners en een actieve gemeente gaan hand in

hand. Leren en inspireren staan voorop. Zodat de inwoners van Delft die

ondersteuning krijgen die nodig is om hun leven zo prettig en zo

zelfstandig mogelijk te leven. Daarbij tonen we lef en geven we

professionals de ruimte om samen met inwoners oplossingen te vinden

in soms zeer complexe situaties.

We innoveren en maken werk van nog betere samenwerking om

ondersteuning en zorg eerder te bieden, en lichter en korter te maken

waar dat kan. We meten of we dat ook daadwerkelijk bereiken. Want

partnerschap, doen en innoveren zitten in het Delftse DNA.

Wij wensen u veel inspiratie!

Het college van burgemeesters en wethouders van Delft

Sociaal Platform Delft – de deelnemende organisaties

3

4

De Delftse sociale visie: het vervolg

‘Een visie die richting geeft, inspireert en verbindt;

middenin een tijd van verandering;

die ons helpt de verdere transformatie vorm te geven.’

Begin 2014 hebben gemeente en partners met elkaar de Sociale Visie

Delft 2014-2018 op schrift gesteld. Die visie heeft enorm geholpen bij het

voorbereiden van de nieuwe taken op het gebied van werk en inkomen,

welzijn, ondersteuning en (jeugd)zorg, en het werken in de praktijk. Nu

zijn we bijna 4 jaar verder, hebben we veel ervaring opgedaan en zijn de

vraagstukken om ons heen ook veranderd. Tijd om de sociale visie

actueel te maken. Zodat ook de komende periode de verschillende

partners in het sociaal domein werken vanuit één visie, die richting geeft

aan ons werk en de verdere transformatie ervan.

Rode draad

De hoofdvraag van de sociale visie blijft: hoe zorgen we met elkaar voor

een krachtige stad, waar ondersteuning en zorg zo goed mogelijk

aansluiten bij wat inwoners nodig hebben; waar mogelijk eerder om

erger te voorkomen, lichter en korter. Waar we in 2014 op een keerpunt

stonden naar een nieuwe werkelijkheid, leven en werken we nu middenin

een tijd van verandering. Dat vraagt om andere aandachtspunten.

Innoveren is hard nodig, waarbij het oude soms al niet meer werkt

voordat het nieuwe volledig is opgenomen in hoe we werken. Komen we

daarbij belemmeringen tegen, dan tonen we lef en handelen we naar de

bedoeling van wetten en regels. De ‘menselijke maat’ is leidend; want de

veerkracht van de een is groter dan die van een ander. We hebben

ervaren dat mensen in kwetsbare situaties kunnen komen, waarbij

structurele verbetering niet altijd mogelijk is. Dan doen we wat nodig is

om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan (blijven) doen in de Delftse

samenleving.

Met meer nadruk geven we aandacht aan goede basisvoorzieningen in

de stad en het voorkomen van ‘problemen’ door bijvoorbeeld

verbindingen te maken met onderwijs, veiligheid, wonen en de

arbeidsmarkt.

5

In 2014 keken we vooral naar de andere rol van de gemeente; anno

2018 hebben we het over een prettige en veilige stad die we samen

maken. Met daarin verwachtingen over hoe die samenwerking verder

vorm te geven, met een grote rol ook voor inwoners.

Met elkaar

Voor de actualisering van onze sociale visie hebben we

werkbijeenkomsten gehouden met medewerkers van gemeente en

maatschappelijke partners in Delft. We hebben ook inwoners van Delft –

via straatinterviews en het Delft Internet Panel – gevraagd naar wat zij

belangrijk vinden voor de stad en voor de ondersteuning en zorg die in

Delft wordt geboden. De opbrengst hebben we meegenomen in deze

geactualiseerde sociale visie, die ons blijft helpen om het werken in de

praktijk richting te geven.

[Interview met werknemer en Gaston van Molen de Roos + iemand van Doel;

2 aparte stukjes tekst. Links verhaal van werknemer, rechts verhaal van

samenwerking tussen Gaston en Doel]

6

Werken in tijden van verandering

‘… met de economie en de samenleving tegelijk op de schop.’ (Jan Rotmans, 2016)

We leven middenin een tijd van veranderingen, waarin mensen anders

met elkaar omgaan en andere behoeften hebben. Met een digitale

revolutie, een economie van hergebruik en een participatiesamenleving-

in-wording. De grootte, de snelheid en de invloed van de huidige

veranderingen zijn gigantisch. En dat gaat schoksgewijs: het oude werkt

niet meer altijd en het nieuwe is nog in ontwikkeling. Nieuwe initiatieven

verdringen oude werkwijzen. Dat is soms lastig en tegelijk biedt het ook

kansen! Het Rijk delegeert naar de gemeente, de gemeente zoekt naar

horizontale samenwerkingsvormen en stimuleert initiatieven die komen

uit de stad. In Delft pakken we de kans om de inwoners centraal te

zetten; we willen liever maatwerk dat mensen echt helpt dan confectie

die nooit helemaal goed zit.

[Dubbelinterview: Links verhaal van een oudere die iets kan vertellen over wat vallen

met je doet op die leeftijd en rechts Tischa van der Cammen, Hoogleraar vallen van

de TU – coalitie vallen uit uitvoeringsagenda] – combi met interviewidee op pag.9

Belangrijke trends

Ter voorbereiding op deze visie hebben gemeente en partners een

toekomstverkenning uitgevoerd. We zien dat voor Delft in het sociaal

domein de volgende trends het meest van invloed zijn. In de tekst komen

deze trends op diverse plekken terug.

Trend: het verschil tussen arm en

rijk hangt vooral samen met

opleidingsniveau en werkt vooral

door in leefstijl en gezondheid.

Trend: toename van

technologie in ieders

leefomgeving, van IPad

tot internet.

Trend: meer mensen wonen

langer zelfstandig thuis doordat

mensen ouder worden (door de

vergrijzing) en doordat we

‘minder bedden’ hebben.

Trend: de relatie tussen

inwoners en overheid

verandert; inwoners nemen

meer initiatieven, de

overheid faciliteert meer.

Trend: van bestrijden (zoals van

een ziekte) naar voorkomen

(door meer bewegen

bijvoorbeeld).

Trend: flexibilisering van

arbeid en werken aan huis;

andere soorten werk door

digitalisering en

robotisering.

7

De uitdaging

‘Uitgaan van de leefwereld van inwoners.

Vóór zijn en (erger) voorkomen.

Werken vanuit de bedoeling van regels en wetten,

én in samenhang.’

Als overheid die dicht bij de inwoners staat werkt de gemeente met partners samen aan goede voorzieningen in de stad en aan brede, samenhangende ondersteuning en zorg, die gemakkelijk toegankelijk is voor Delftenaren. We werken vanuit de leefwereld van mensen, volgens één gezin, één plan, één regisseur. En we werken naar de bedoeling in plaats van naar de letter van de wet, zodat we kunnen doen wat nodig is.

Vóór zijn, erop af en verbinding maken

We kijken vooruit, anticiperen en blijven innoveren om goed voorbereid te zijn op de toekomst. Een toekomst die voor mensen grote veranderingen met zich mee kan brengen. Het krijgen van een kind, pensionering, de overgang tussen verschillende schooltypen: het zijn momenten die fijn kunnen zijn, maar ook een risico met zich mee kunnen brengen. Of minder fijne gebeurtenissen, zoals een scheiding of verlies van werk. Het is onze – dure – plicht ogen en oren open te hebben om signalen zo vroeg mogelijk op te vangen en daar iets mee te doen. Erop af! Zodat we waar dat kan voorkomen dat problemen ontstaan, of groter worden. En zodat ondersteuning en zorg eerder, lichter en korter kan. Daarvoor is het ook nodig dat we nog bewuster ontmoeten en beter verbinden, en gericht zijn op het zoeken naar versterking en onverwachte samenwerking tussen gemeente, partners en inwoners. Denk aan het verbinden van vrijwilligers en professionals. We kijken breed en betrekken onderwijs, wonen, veiligheid, de leefomgeving en de arbeidsmarkt in onze aanpak.

[Dubbelinterview gezonde basisschool Voorhof: een leraar die vertelt over de inzet op gezonde school en het verhaal van een ouder/kind die hier kleur aan geeft. Hier niet 2 aparte verhalen maar een gezamenlijk verhaal. Als het past veilig spelen meenemen (uit Asset Mapping) Contactpersoon Joline van Lier GGD en Nico Nijenhuis directeur]

8

Een goede basis

We zorgen dat de basisvoorzieningen die er zijn in de stad, op het gebied van onderwijs, sport, cultuur, gezondheid en welzijn, dichtbij zijn en goed toegankelijk. Het zijn de plekken waar mensen elkaar ontmoeten. De voorzieningen zijn er voor iedereen, van jongs af aan. Denk bijvoorbeeld aan de consultatiebureaus en, iets later, aan het basis- en voortgezet onderwijs waar via de leerplicht ook een oogje in het zeil wordt gehouden. De vrijwilligers en professionals die er werken kunnen al vroeg mogelijke problemen in de gaten krijgen. Voor hen is het van belang te weten waar zij die signalen kunnen doorgeven, bijvoorbeeld aan de JGZ (Jeugdgezondheidszorg), de Toegang, of het Klant Contact Centrum van de gemeente voor inkomensondersteuning of schuldhulpverlening.

Met behulp van technologische en digitale hulpmiddelen, of uitvindingen, en met woningen en woonvormen die hierop zijn aangepast, kunnen mensen langer zelfstandig thuis wonen.

Zo, met deze voorzieningen dichtbij en toegankelijk, is Delft een fijne stad om in te wonen en te leven, voor alle inwoners.

Voorkomen voorop

We willen voorkomen dat mensen in kwetsbare situaties terecht komen. Naast de signalen die vrijwilligers en professionals opvangen, zoeken we – onder meer via de Toegang en Meldpunt Bezorgd – actief contact met inwoners die soms niet vragen, maar wel behoefte hebben aan ondersteuning.

Als iemand met problemen geholpen is en weer meedoet in de samenleving, houden we de vinger aan de pols. Hiervoor creëren we een zogenaamde ‘waakvlamfunctie’. We zijn alert op terugval en voorkomen of signaleren op deze manier snel nieuwe problemen.

Werken vanuit de bedoeling In ons werk komen we soms tegenstijdigheden tegen in wet- en regelgeving. Of we zien onbedoelde effecten van bepaalde maatregelen. In die gevallen denken en handelen wij vanuit de bedoeling. En wij kunnen verantwoorden waarom wij kiezen voor maatwerk rond een inwoner – een voorbeeld van lef tonen en ruimte pakken.

9

Verwachtingen afstemmen, weten is nog geen doen We houden in ons werk rekening met wat mensen kunnen en waar iemand – soms tijdelijk, of als iets tegenzit – minder goed in is. Bijvoorbeeld ‘een begin maken’, ‘in actie komen’, ‘het overzicht houden’, of ‘volhouden’. We wisselen onze verwachtingen over en weer telkens helder uit. En houden aandacht voor de ‘eisen’ die wij stellen aan mensen – niet iedereen kan hetzelfde, daarom kunnen we ook niet van iedereen hetzelfde vragen.

[interview met iemand met een beperking die mee doet in de samenleving en positief

in het leven staat; en over verbreding van het begrip positieve gezondheid

combineren met idee van Marijke van der hoeven van PvF, klant dementie en

mantelzorger]

Onze uitgangspunten: • We voorkomen waar mogelijk dat mensen in kwetsbare situaties

raken. • We zorgen dat ondersteuning en zorg dichtbij is en integraal

(breed). • We werken volgens het principe van één gezin, één plan (waarin

meerdere organisaties samenwerken), één budget, één regisseur. • We werken vanuit de leefwereld van de inwoners en doen wat

nodig is, op maat. • Bij beperking door regels of wetten, werken we vanuit de

bedoeling. Regels die niet meer nodig zijn schaffen we waar mogelijk af.

• We werken samen om mensen in hun kracht te helpen.

10

De kern

‘Het gaat over alle mensen van Delft.

Over zelfstandig leven en omzien naar elkaar.

Iedereen mag er zijn.’

Van nature kiezen mensen hun eigen weg, zijn zij graag zelfstandig en

verantwoordelijk. Daarom staan eigen kracht en eigen regie – zelf doen

en samen – centraal in onze sociale visie. Wij geloven in de veerkracht

van mensen. En voor wie dit voor kortere of langere tijd lastig is, doen

we wat nodig is.

Zorg voor elkaar in een betrokken buurt Delft is een sociale stad waar mensen graag willen wonen, werken en

studeren. Een stad waar ondersteuning en ontspanning is, in de buurt.

Een stad met sterke wijken waar het veilig opgroeien is en mensen

gezond ouder kunnen worden. Waar voor iedereen woningen en

voorzieningen zijn om prettig en zelfstandig te kunnen wonen en leven.

Minstens zo belangrijk is een betrokken buurt waar iedereen welkom is,

waar mensen naar elkaar omzien en voor elkaar zorgen. Waar de

buitenruimte uitnodigt tot ontmoeten en waar mensen van diverse

culturen door elkaar heen wonen. Waar ruimte en mogelijkheden zijn

voor initiatieven van (groepen) inwoners.

11

Eigen kracht, zelf en samen

Iedereen wil een prettig leven. Voor de meeste mensen betekent dat:

onafhankelijk zijn en zelf keuzes maken. En als er problemen zijn: die

zelf oplossen. Verreweg de meeste Delftenaren kunnen dat. Ook als het

leven niet zo gladjes verloopt, lossen mensen veel zelf op, samen met

familie, vrienden, buren, vrijwilligers en mantelzorgers.

Soms lukt dat niet. Dan achterhalen we waar mensen daadwerkelijk mee

geholpen zijn. Als dat specifieke hulp en ondersteuning is, zetten we die

in. We stellen daarbij de vragen: wat kan je zelf, wat kan je omgeving,

welke vrijwillige ondersteuning of professionele hulp is nodig, en hoe kun

je zelf een bijdrage leveren aan mede-inwoners en de stad.

Een goede start voor alle kinderen

Kinderen krijgen soms vanaf jonge leeftijd al te maken met eigen

problemen, of met de problematiek van hun ouders. Dan is het moeilijk

om veilig of gezond op te groeien. Daarom vinden we investeren in

kinderen én in een samenhangende aanpak in en rond het gezin heel

belangrijk. Zodat alle kinderen kans hebben op een goede start.

Aandacht voor armoede en schulden

Bijna 20% van de mensen, waaronder gezinnen met kinderen, heeft

onvoldoende inkomen om de basisbehoeften te bekostigen. Bijna de

helft van hen heeft dat langdurig. Dit is in Delft niet anders dan in de rest

van Nederland. We weten dat het negatieve invloed heeft op hoe gezond

voor hulp en ondersteuning als dat nodig is

Het gaat over veerkracht, meedoen en insluiten

12

men zich voelt, op feitelijke levensverwachting en op de vaardigheden en

kracht. Uiteindelijk sluit armoede mensen uit en dat willen we niet.

Onder meer via het netwerk Pact tegen Armoede geven we serieuze

aandacht aan dit vraagstuk. Omdat het vaak oorzaak of gevolg is van

andere problemen. We willen zoveel mogelijk mensen bereiken en zo

vroeg mogelijk brede ondersteuning bieden bij bijvoorbeeld schulden.

Zodat mensen overzicht krijgen over hun eigen basis (wonen, inkomen,

school, werk) en weer ‘lucht’ krijgen om te kunnen werken aan een

perspectief.

[Dubbelinterview over schuldhulpverlening: 1 verhaal van vrijwilliger en cliënt van

Humanitas Thuisadministratie. Iets meenemen over de samenwerking tussen

professionals en vrijwilligers, formele en informele zorg]

Meedoen, meetellen is de basis

‘In de Delftse participatiesamenleving sluiten we in: we leven

samen in de stad, iedereen doet naar vermogen mee en telt

mee. Waar dat kan versterken mensen zichzelf, doen iets voor

een ander of voor de stad.’

Delft ontleent haar kracht aan ontmoeten en verbinden. Aan insluiten in plaats van uitsluiten. Dat betaalt zich terug in het sociaal klimaat in de stad: mensen voelen zich veilig op straat, geaccepteerd, gewaardeerd, met ruimte om je te onderscheiden van anderen. Welkom in Delft!

Mensen in Delft zijn in hun kracht en nemen naar vermogen deel aan de samenleving. Zij zitten op school of zijn aan het werk en economisch zelfstandig, maatschappelijk actief, versterken zichzelf en doen iets voor de wereld om hen heen, bijvoorbeeld als vrijwilliger.

Werk en meedoen zijn belangrijk

(Betaald) werk hebben geeft mensen over het algemeen veel terug, meer dan een zelf verdiend inkomen alleen. Het biedt mensen waardering en erkenning, het biedt structuur en een netwerk. Dit werkt weer door in hoe ‘gezond en wel’ mensen zich voelen. Daarom zijn goed onderwijs ter voorbereiding op de arbeidsmarkt en meer banen op alle

13

niveaus – door het stimuleren van bedrijvigheid in en om de stad – van groot belang. Daarnaast stimuleren we graag dat mensen op zoek gaan naar werk of hun eigen onderneming starten en behouden. Dat doen we graag op een uitnodigende manier, op zoek naar de motivatie van mensen zelf. Tegelijkertijd is er niet voor iedereen betaald werk, nu of in het vooruitzicht. Daarom werken we ook aan zinvolle dagbesteding en vrijwilligerswerk. Deze vormen van ondersteuning bieden we via Werkse! Onder invloed van digitalisering en robotisering zal werk in de komende decennia aanzienlijk van vorm veranderen. Een goede aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt is daarom van groot belang. [Twee korte interviews over het belang van meedoen: met een ondernemer die iets zegt de verbinding tussen sociaal en economie [compliment voor Werkse! asset mapping] – en met iemand die deel neemt aan ‘lekker bezig’ van Stunt, DOEL en FvB]

Sterke (basis in de) stad Vrijwilligers en professionals werken naast en met elkaar, vullen elkaar

aan met respect voor elkaars werk. Deze ondersteuning, acties,

initiatieven in wijken of buurten, van inwoners, ondernemers,

organisaties en verenigingen, versterken de basis van de stad.

Hét samenwerkingsverband voor ‘meedoen in Delft’ is Delft voor Elkaar.

Het ondersteunt wijkinitiatieven, mantelzorgers, vrijwilligers, mensen met

een beperking, mensen met een chronische ziekte of een psychische

aandoening en mensen die in een sociaal isolement leven. En Delft voor

Elkaar helpt bij het organiseren van sportactiviteiten voor alle leeftijden.

[invoegen foto DvE uit de interactieve pdf]

De menselijke maat

En dat alles met de menselijke maat, want mensen verschillen. De een

werkt graag met zijn hoofd, de ander met zijn handen. De een kan veel

aan, de ander minder. En sommigen kunnen niet meer aan

bovenstaande voldoen; zij hebben zelf (langdurig) ondersteuning nodig.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Veel bedrijven in Delft omarmen maatschappelijk verantwoord

ondernemen (MVO) en investeren in duurzame relaties. Dat betekent dat

Basis samenlevingsvoorzieningen

14

zij rekening houden met het effect van hun bedrijfsvoering op mensen,

het milieu en de maatschappij. ‘Werkwaardig’ is een netwerk van MVO-

ondernemers in Delft. Deze ondernemers zijn van grote waarde, ook

omdat zij ruimte maken voor mensen die minder makkelijk een baan

vinden.

Verbinding, creativiteit en technologie

Delft geeft ruimte aan creativiteit en verbindt de kennisstad en de sociale

stad, met de diverse gemeenschappen daarin. Zo hebben we een

convenant met de TU Delft om universiteit en stad dichter bij elkaar te

brengen. We maken graag gebruik van de kennis van de TU Delft voor

innovaties in ondersteuning en zorg: de stad als proeftuin.

Technologische uitvindingen en innovaties komen zo direct ten goede

aan mensen die in Delft wonen.

15

Bereikbare ondersteuning en zorg

‘Voor mensen die kortere of langere tijd

ondersteuning en zorg nodig hebben,

doen we wat nodig is.’

Soms raken mensen in een kwetsbare situatie en hebben zij behoefte

aan ondersteuning of zorg. Daarvoor hebben we in Delft het

zogenaamde ‘maatwerk’ georganiseerd bij een eenvoudige vraag, of

voor een kortere periode, en een ‘vangnet’ bij een ingewikkelde vraag, of

voor langere tijd.

Doen wat nodig is: vraaggericht werken

We bieden ondersteuning vanuit de vraag die iemand heeft en de

oplossingsrichting die hij zelf ziet of wenst. We gaan niet meer uit van

doelgroepen met een ‘standaard’ hulpaanbod, maar van ondersteuning

die plaatsvindt in relatie met de inwoner: ‘gaat dit u helpen?’. Zo mogelijk

met behulp van zijn eigen leefomgeving en sociale netwerk. Zo hoeven

mensen zo kort mogelijk een beroep te doen op ondersteuning. We doen

wat nodig is en werken aan duurzame oplossingen op maat.

In beeld: zo’n 80% van de inwoners richt zijn of haar leven zelfstandig in en heeft voldoende veerkracht om dat te blijven doen als het even wat minder gaat. 20% van de inwoners heeft daarbij ondersteuning nodig. 5% van deze groep is langdurig aangewezen op hulp.

16

[Dubbelinterview met jongere en aan de andere kant Jeugdformaat, Ipse de Brugge en Team Jeugd over de samenwerking in het IAT]

Maatwerk en vangnet In het maatwerk en vangnet vervult de Toegang een spilfunctie. Centraal staan de vragen van inwoners. Samen met hen wordt gezocht naar de juiste ondersteuning. En daarvoor wordt gezamenlijk een plan opgesteld. Omdat iedere situatie anders is, leidt dit tot een unieke behandeling voor elke inwoner met een zorgvraag. Medewerkers zorgen voor samenhang in de ondersteuning vanuit het uitgangspunt één plan, één gezin, één budget, één regisseur. De Toegang werkt hierbij volgens het regieprincipe met inzet van formele en informele ondersteuning – professionals en vrijwilligers. Een relatief kleine groep mensen heeft te maken met veel ingewikkelde problemen tegelijkertijd, of is aangewezen op langdurige, misschien wel levenslange zorg. Het sociaal Team, team WMO en partners in de stad werken hier samen om de ondersteuning en zorg die nodig is te bieden. Ondersteuning en zorg richten we waar mogelijk op het versterken van de eigen kracht en mogelijkheden. Positieve gezondheid Voor alle mensen geldt: gezond leven en eten, sporten en bewegen zijn essentieel. Aandacht daarvoor begint zo vroeg mogelijk, thuis en op school.

In ons werk zijn we gericht op hoe gezond iemand zich voelt, ook als iemand een beperking heeft. Voel je je fit, vrolijk? Kan je omgaan met verandering, is er steun van anderen, werk of de mogelijkheid tot werken? We wachten liever niet af tot mensen ziek worden, maar steken energie in hoe Delftenaren goed voor hun eigen gezondheid kunnen zorgen. Daarbij zijn we optimistisch van aard: we blijven kijken naar wat iemand (nog) wel kan. Ook goed wonen en een veilige en prettige leefomgeving zijn hier van belang.

Cliënten praten mee We toetsen regelmatig of we met de ondersteuning en zorg die we bieden op de juiste weg zitten. Daar hebben mensen die er gebruik van maken een belangrijke rol. Op diverse manieren vragen wij regelmatig naar hun ervaringen, zodat we ondersteuning en zorg zo goed mogelijk af kunnen stemmen op wat nodig is.

17

Sociaal klimaat, een veilige stad

‘Een fijne, veilige stad met weerbare mensen die zichzelf

kunnen zijn. Waar vanuit tolerantie en compassie plaats is voor

diversiteit, waar iedereen er bij hoort en zich geaccepteerd

voelt. Waar mensen zich – al dan niet met ondersteuning – vrij

kunnen ontwikkelen.’

Een fijne, veilige stad is een stad waar het sociaal klimaat goed is. De meeste mensen leven er vrij, bepalen hun eigen weg en ontwikkelen zich naar vermogen. Zij dragen actief bij aan een goed sociaal klimaat en het samen leven.

Je onderscheiden is mooi In een goed sociaal klimaat is ruimte voor verschillen, voor diversiteit. Delft is veelkleurig: je mag er zijn wie je bent en uitdrukking geven aan ideeën. Dat betekent dat er van nature ruimte is voor verschil en voor dialoog. Dat alles binnen de marges van bestaande wet- en regelgeving. Met respect voor elkaar ‘Wij en zij’ is gezond als er sprake is van respect voor elkaar. Maar soms leveren mensen mogelijk een gevaar op voor zichzelf of voor anderen. Dan laten professionals in wijken en buurten zich niet tegenhouden om die signalen op te vangen en verder te brengen – zodat we met drang en dwang kunnen handelen – of om zelf direct in te grijpen. [Interview met Buurtverbinders project Dve in Buitenhof]

Soms zijn drang en dwang nodig

Er zijn verschillende soorten drang en dwang. Er zijn mensen die in een situatie raken – of kiezen voor een positie – waarbij zij het sociaal klimaat en het samenleven met en tussen anderen nadelig beïnvloeden. Hun eigen ontwikkeling en veiligheid of die van anderen kan dan in gevaar komen. Met drang- en dwangmaatregelen bieden partijen kortere of langere tijd zorg en ondersteuning. Bij drang kan dat bijvoorbeeld gaan over maatregelen naar aanleiding van schoolverzuim, of overlastgevend groepsgedrag op straat. Daarbij richten we ons nadrukkelijk op maatregelen die leiden tot verandering van gedrag. Ook zijn er mensen die niet (meer) goed kunnen zorgen voor zichzelf, of

18

hun gezinsleden, omdat ze bijvoorbeeld in de war zijn. In zo’n situatie komen zij veelal niet zelf actief met een vraag om ondersteuning. Via Meldpunt Bezorgd en het Sociaal Team worden signalen doorgegeven, of wordt hulp geboden. Als zij een gevaar (gaan) opleveren voor zichzelf of de samenleving, dan is een gedwongen opname in een GGZ-instelling of een ziekenhuis aan de orde. Bij zo’n traject zijn vele partijen betrokken, tot en met de rechter, waarbij niet over één nacht ijs wordt gegaan. Voor de kinderen uit het gezin kunnen ook onveilige situaties ontstaan. Voor dergelijke situaties is er de Jeugdbeschermingstafel, waaraan diverse partners deelnemen.

Criminaliteit, radicalisering en extremisme bestrijden we

Sommige mensen brengen schade toe aan zichzelf of aan anderen waarbij zij wet- en regelgeving negeren of overtreden. Zij stellen zich buiten de bestaande rechtsorde en tasten deze in sommige gevallen zelfs aan. In Delft werken partners uit de drie ketens: justitie, bestuur en zorg in de Veiligheidskamer samen om criminaliteit en ernstige overlast in de stad te voorkomen en te bestrijden. Personen die in aanraking komen met justitie worden hier, als er knelpunten zijn, besproken en er wordt een plan van aanpak opgesteld om hen zo snel mogelijk op het rechte pad te krijgen: hun eigen ‘basis op orde’. Wanneer het ‘wij en zij’ verschuift naar aanhoudende criminele activiteiten, of wanneer een radicaal en extreem gedachtengoed én schadelijk gedrag ontstaan, spreken we van veelplegers en van radicalisering. Dit levert een dusdanig gevaar op – voor de samenleving, het systeem, de directe omgeving, en daarmee ook zichzelf – dat politie en justitie ingrijpen. Dan zijn andere maatregelen nodig. Mensen lopen dan het risico dat hen tijdelijk of langdurig de regie over het eigen bestaan ontnomen wordt, na een strafrechtelijke procedure. Terugkeer en hulp

Het is een maatschappelijke opgave deze situaties zoveel mogelijk te voorkomen. Professionals in het sociale en het veiligheidsdomein werken ook hier samen en bieden een vangnet als inwoners onvoldoende ondersteuning vinden in hun eigen omgeving. Mensen krijgen hulp bij terugkeer en de kans om hun leven na een gedwongen opname

19

of het uitzitten van straf weer op te pakken.

20

De stad maken we samen

‘1 + 1 = 3, samen kom je verder

en tegelijk is niet alles maakbaar.

Over verder vormgeven aan innovatief en zakelijk partnerschap

en Right to Challenge.’

Actieve inwoners en ondernemers, actieve partners en een actieve

gemeente gaan hand in hand, ieder in zijn eigen rol en met zijn

verantwoordelijkheid.

Initiatief

Heel veel Delftenaren zijn actief en betrokken bij hun stad. Zij nemen

initiatieven om bij te dragen aan prettig opgroeien, wonen en leven in

Delft. De gemeente laat zich graag uitdagen en faciliteert daarom

bijvoorbeeld Right to Challenge. In dit geval nemen inwoners een taak

van de gemeente over, omdat zij het beter kunnen dan de gemeente of

de uitvoerende partner(s).

De gemeente en partners zoeken initiatieven bewust op en versterken

die waar nodig, om maatschappelijke doelen te bereiken. Zo ondersteunt

de gemeente initiatieven van sociaal ondernemerschap, die bijdragen

aan een sociale en duurzame stad.

De Stimuleringssubsidie en Delftpas zijn voorbeelden van hoe de

gemeente initiatieven en ‘meedoen’ stimuleert.

Zelf weegt de gemeente aan de hand

van de overheidsparticipatietrap

telkens bewust af welke rol zij kiest.

Samenwerken en partnerschap

Samen staan we voor de volgende stap in de transformatie. We blijven

doorgaan met vernieuwing en verandering. Daarbij zoeken we

samenwerking op in allerlei vormen; ook daarin innoveren we.

Gemeente en partners werken onder andere samen in het Sociaal

21

Platform, de Innovatieagenda en de Uitvoeringsagenda. We ontmoeten

elkaar in diverse netwerken en op het Keerpuntfestival. Met een open

houding richten we ons op duurzame ketens in basis, maatwerk en

vangnet (drang en dwang). Partnerschap is niet vrijblijvend; we geven

met elkaar bijvoorbeeld serieus vorm aan ons principe van één plan, één

gezin, één regisseur en één budget.

[Plaatje verbinding KCC/DvE/Toegang/Werkse!/JGZ]

Sturen en resultaat bereiken

De gemeente ‘stuurt’ op diverse manieren op de resultaten voor

inwoners en op processen zoals de samenwerking of het inkopen van

zorg en ondersteuning. Hóe ze dat doet, vindt u terug in de verschillende

uitvoeringsplannen.

Bij het inkopen leggen gemeente en partners de te bereiken resultaten

bijvoorbeeld vast in prestatieafspraken. Daarbij hebben we de

problematiek die speelt in de stad inzichtelijk en wisselen we die

onderling uit.

Als meetinstrumenten hebben we onder meer de Omnibus Enquête, de

Sociale Monitor en de Cliëntervaringsonderzoeken. Hiermee meten we

de effecten van ons werk en zij helpen ons te leren en bij te sturen, zodat

we het beste resultaat kunnen bereiken.

Kwetsbaarheid bestaat – accepteren en niet loslaten

Zowel mensen als de wereld zijn niet maakbaar: we moeten accepteren

dat inwoners in kwetsbare situaties kunnen komen. We hebben de

opgave om deze mensen te ondersteunen, verder te brengen en niet los

te laten. Waarbij we ons realiseren dat een structurele verbetering niet

altijd mogelijk is. We kunnen wel een maatwerkoplossing of

vangnetvoorziening bieden.

Doorzettingsvermogen

We realiseren ons dat het werk nooit af is. Oplossingen nemen hun tijd,

en kwetsbaarheid en tragedie zijn niet altijd te voorkomen. In deze

wetenschap leren we en werken we samen, met lef, bewustzijn en

betrokkenheid. Waarbij professionals de ruimte krijgt om samen met de

inwoners een oplossing te vinden in soms zeer complexe situaties.

[1 interview met Delftse Buur – vrijwilliger en vluchteling]

22

[Dubbelinterview insteek actieve partners – een cliënt van Perspektief en een

medewerker van Perspektief / eventueel een inwoner van Delft die in de buurt van

een voorziening woont of die meehelpt bij]

23

Colofon:

De Sociale Visie Delft 2018-2022 is een uitgave van de het Sociaal

Platform Delft, netwerk van partners die werken in het sociaal domein en

de gemeente Delft

Teksten: gemeente Delft

Fotografie:

Ontwerp & vormgeving: Delta3, Den Haag

Methodiek en afbeeldingen toekomstverkenningen ontwikkeld door Be

Bright

www.delft.nl/keerpunt

Delft, November 2017

De Delftse sociale visie is van ons samen

Innoveren en transformeren in Delft doen we samen. Aan de actualisering van deze sociale visie hebben daarom veel mensen bijgedragen.

Medewerkers van de gemeente en maatschappelijke partners in Delft hebben meegedacht tijdens werkbijeenkomsten. Inwoners van Delft en cliënten hebben we via straatinterviews en het Delft Internet Panel betrokken, door hen te vragen wat zij belangrijk vinden voor de stad en voor de ondersteuning en zorg die in Delft wordt geboden.

Alle opbrengst hebben we meegenomen in deze geactualiseerde sociale visie, een visie die ons blijft helpen het werken in de praktijk richting te geven.

1

Dialoog raadsleden commissie Sociaal Domein en Wonen over de Sociale Visie Delft

22 augustus 2017, 20.00 – 21.30 uur Commissiekamer, Stadhuis

Aanwezigen Raadsleden:

Joelle Gooijer, ChristenUnie

Wim Hamelink, SP

Coby de Koning, Stadsbelangen

Harjo Schuurman, D’66

Ineke van Geenen, CDA

Willy Tiekstra, PvdA

Abdel Maanaoui, PvdA

Fleur Norbruis, GroenLinks

Bart Smals, VVD

Miranda Voogt, VVD

Jos van Koppen, Fractie Van Koppen - voorzitter

Ingrid Lips, GroenLinks

Sybren van der Velde, STIP

Christine Bel, D’66 Commissiegriffier:

Kirsten Mik Externe partners:

Melissa Jansen, directeur Delft voor Elkaar

Cor van der Wel, directeur Werkse!

Bas Timman, directeur Jeugdformaat

Lex Rutgers, directeur Doel GGZ-Delfland Ambtelijk:

Tine de Bloois, directeur Samenleving en Veiligheid

Manon van Velzen, Communicatie

Edith van den Berg, Toegang

Vanessa van Altena, Strategie

Sibylle van der Lem, Strategie Programma en korte weergave van de dialoog: Opening De voorzitter heet alle aanwezigen welkom, in het bijzonder de externe genodigden. Presentatie Actualisering Sociale visie Delft, plenair De presentatie, die door directeur Samenleving en Veiligheid Tine de Bloois wordt gegeven, is als bijlage bijgevoegd. Tijdens de presentatie was er ruimte voor dialoog en kwamen de volgende punten naar voren:

- Het is belangrijk om de mensen die in het veld werken te ondersteunen bij het werken volgens deze sociale visie; om via het netwerk van partnerorganisaties in de stad, het Sociaal Platform Delft, ieder op te roepen de medewerkers tijd en ruimte te geven zich te ontwikkelen, en te waarderen voor het werk dat zij doen. Het blijft mensenwerk!

2

- Het dilemma dat signalering in een vroeg stadium in conflict kan komen met privacy. Je geeft toch gegevens van mensen door die daar misschien niet van gediend zijn, bijvoorbeeld omdat mensen bang zijn, of zich schamen. Aangegeven wordt dat bijvoorbeeld Bouw en Woningtoezicht, als zij zware verwaarlozing tegenkomen, een signaal kunnen geven bij de Toegang om eens langs te gaan op dit adres en het gesprek te openen. Er worden dan geen persoonlijke gegevens doorgegeven. Er is bovendien voor bepaalde professionals een meldplicht die gaat boven privacy. De waarden ‘werken vanuit de bedoeling’ en ‘werken op een respectvolle manier’ acht men hier van belang. Hoe om te gaan met privacy wordt meegenomen in de uitvoering van concrete werkwijzen, bijvoorbeeld bij Toegang.

- Een voorbeeld wordt gegeven van ‘werken vanuit de bedoeling’: bij dreigende uit huis plaatsing van kinderen niet vanuit het standaard aanbod werken en kinderen uit huis plaatsen en daarmee ze vaak ook uit elkaar moeten halen, maar werken vanuit het belang van de kinderen, voor hen 1 woonhuis creëren en daarbij de benodigde hulp vinden. Dat lukt door goede samenwerking.

- Het belang van werk - als het kan betaald werk, maar daarnaast ook als opstap naar, vrijwilligerswerk - wordt genoemd: voor welzijn, welbevinden, gezondheid, waardering etc.. Een voorbeeld: het project van ‘outreachend jongeren toeleiden naar werk’ in de Buitenhof. Hierbij geeft men mee dat vrijwilligerswerk op zichzelf moet staan en betaald werk niet mag verdringen. Let goed op daarvoor bij de werving van vrijwilligersvacatures. Tegelijk zijn er - bijvoorbeeld in de psychiatrie - mensen die altijd ondersteuning en vrijwilligerswerk nodig hebben en betaald werk is niet voor iedereen weggelegd.

- Deze sociale visie is een visie van de stad; van partners en gemeente samen. Het is geen nieuwe visie en er zijn geen consequenties voor de begroting. Daarmee hoeft de geactualiseerde visie niet opnieuw te worden vastgesteld door de raad.

- Delft voor Elkaar en de gemeente hebben bewust ook inwoners gevraagd naar hun mening over het samenleven en de voorzieningen in Delft.

- Het is van belang het effect van het werk in het sociaal domein te meten: wat bereiken we in de stad met deze visie.

In 4 groepen in gesprek over verschillende thema’s Naar aanleiding van de presentatie kwamen een aantal thema’s naar voren, waarover in groepen wordt verder gesproken. Twee groepen spraken over het thema Samenwerking. Eerste groep: - Over vrijwilligers: wat is hun rol ten opzichte van de rol van de professional, hoe wordt samengewerkt door deze twee? Besteedt aandacht aan zorg en verantwoordelijk van, maar specifiek ook vóór de vrijwilligers zelf in situaties waar sprake is van zware problematiek. In het bijzonder als sprake is van een grijs gebied waar verantwoordelijkheid ligt. In de keten van samenwerking zijn van belang: informatie overdracht door profs en vrijwilligers, zorg voor de vrijwilliger, overdracht van signalen (hoe organiseer je dat?). - Over Partners: dat men in het veld positief is en samenwerken goed gaat. Sinds aanvang decentralisaties zijn we ver gekomen, partijen vinden elkaar steeds en nog beter. Dat het goed is om in de visie explicieter te benoemen wie we bedoelen met partners (bijvoorbeeld universitaire gemeenschap is iets anders dan TU), die in de keten samenwerken en bijdragen. Kanttekening is dat je niet alle partijen moet opnemen in je visie. Dat doe je veelal in je uitwerkingsdocumenten. - Over de visie: pas op niet alles met alles te verbinden (economie, zorg etc.), zodat je door de bomen het bos niet meer ziet -> opmerking is vooral gerelateerd aan Nota III – werd in de nabespreking niet door iedereen gedeeld, er is veel samenhang en het is goed die inzichtelijk te maken. - Over het effect: maak inzichtelijk wat het (lange termijn) effect is van investeren in basis, maatwerk en vangnet; houdt rekening met wat mensen kunnen en niet kunnen, sommigen kunnen niet meekomen.

3

Tweede groep: - Samenredzaamheid; staat dat er duidelijk genoeg in? Korte lijnen, en laagdrempeligheid is nodig om te weten wat er speelt en om elkaar aan te spreken. - Belangrijk om helder te hebben hoe de samenwerking tussen partners gaat? Hoe weet de burger waar hij / zij zich meldt? Hij zou via alle ingangen op de goede plek moeten komen. Vraagt duidelijkheid over de rollen van de diverse partners. - Wanneer zijn we tevreden? - Mét inwoners denken, niet voor hen; hen betrekken. - Naast investeren in kwetsbare burgers ook investeren in de ‘gewone’ mensen. - Rode lijn: ruimte voor inwoners. Hoe ziet die eruit? In de visie zouden meer voorbeelden kunnen. Bijvoorbeeld woonvormen, domotica. - Vervolg: hoe gaat de sociale visie leven onder de professionals? ontmoeten, regierol? Antwoord is in ieder geval dat het opgenomen is in de prestatieafspraken en dat het regelmatig terugkomt op bijeenkomsten als het sociaal platform en het keerpuntfestival. In de nabespreking aangegeven dat het ook voor de raad een ijkpunt is. Hou ons scherp op consistentie met de visie. - Samenwerking is prima maar zou geen dogma moeten worden. Soms is het goed om te weten waar je goed in bent en dat op te pakken als professional. Eén groep sprak over Regels en Ruimte: - Kijk naar de geest van de wet: wat is het effect, het doel voor de mensen (terug te vinden in de memorie van toelichting van de diverse wetten). - Het dilemma van maatwerk <-> willekeur kan ontstaan. Wees je hiervan bewust in het werken in het sociaal domein. - Werk met waarden als compassie en vertrouwen. - Werk vanuit een gezond evenwicht en voorkom doorschieten, zowel naar teveel protocol als teveel vrijheid. Goed om met elkaar daar het gesprek over te blijven voeren. - Er is de driehoek: rechtmatigheid rendement betrokkenheid, eigen kracht en netwerk - Hoe boor je eigen kracht, verantwoordelijkheid aan? Wat kun je zelf, wat wil je zelf als inwoner? - Maak ruimte voor maatwerk en creatieve oplossingen. Eén groep sprak over De betekenis van deze visie voor raadsleden in hun rol: - Als raadslid is het soms lastig sturen, bijvoorbeeld op de afweging / het naast elkaar leggen van de opvolgende visies; ook op het verschil tussen visie en uitwerking in de praktijk - ook raadsleden werken, bijvoorbeeld als vrijwilliger, in de praktijk. Het belang van goed communiceren wordt hierbij heel groot geacht. - Naar aanleiding van dit punt: deze sociale visie kan voor de raad het toetsingskader zijn bij de behandeling van beleidsvoorstellen en uitwerkingsnota’s. Plenaire terugkoppeling Ieder groep vertelt over de punten die in zijn groep met elkaar zijn besproken. Gedeeld wordt dat het een nuttige, informatieve en betrokken bijeenkomst is geweest. Afsluiting De voorzitter dankt alle mensen voor hun aanwezigheid en inbreng. Vervolg De Sociale Visie wordt dit najaar ter kennisgeving aan de Raad toegezonden. Wij zullen aangeven waar de aandachtspunten verwerkt zijn. Op 2 november aanstaande is het Keerpuntfestival, dit is het moment dat de geactualiseerde Sociale Visie aan de professionals in het veld wordt uitgereikt.

4