GEMĠ YAPIMI KIÇ BLOK RESMĠmegep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Kıç... · 2012. 11....

T.C.

MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI

GEMĠ YAPIMI

KIÇ BLOK RESMĠ 521MMI394

Ankara, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve

Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak

öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme

materyalidir.

Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.

PARA ĠLE SATILMAZ.

i

AÇIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 .................................................................................................... 3 1. KIÇ BLOK (STERNS) ......................................................................................................... 3

1.1. Kıç Bodoslama Tanımı ................................................................................................. 3 1.2. Kıç Bodoslama ÇeĢitleri ............................................................................................... 3 1.3. Kıç Blok Elemanları...................................................................................................... 3 1.4. Kıç Blok Form ÇeĢitleri ................................................................................................ 5 1.5. Dümenler (Rudders) ...................................................................................................... 5 1.6. ġaft Tünelleri (Chaft Tunnels) ...................................................................................... 6 1.7. Pervaneler (Proppelers) ................................................................................................. 6 1.8. Pupalar (Sterns) ............................................................................................................. 6 1.9. Kıç Blok Çizmek ........................................................................................................... 7 1.10. Posta Kesitlerini Çizmek ........................................................................................... 14 1.11. Boyunaları Çizmek ................................................................................................... 19 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 22 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 25

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 .................................................................................................. 26 2. MAKĠNE DAĠRESĠ FAUNDEYġINLARI ÇĠZMEK ....................................................... 26

2.1. FaundeyĢın Tanımı ve Amacı ..................................................................................... 26 2.2. Makine FaundeyĢın (Machine Faundation) ................................................................ 26 2.3. Yardımcı Makine FaundeyĢını Çizmek ...................................................................... 30

2.3.1. Jeneratör FaundeyĢını Çizmek ............................................................................. 30 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 34 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 36

MODÜL DEĞERLENDĠRME .............................................................................................. 37 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 38 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 39

ĠÇĠNDEKĠLER

ii

AÇIKLAMALAR

KOD 521MMI394

ALAN Gemi Yapımı

DAL/MESLEK Çelik Gemi Yapımı

MODÜLÜN NORMAL Kıç Blok Resmi

MODÜLÜN TANIMI ÇeĢitli gemi tiplerine göre kıç blok resmi çizimi ile ilgili

bilgilerin verildiği öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/24

ÖN KOġUL

YETERLĠK Kıç blok resmini çizmek ve okumak

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğine uygun

olarak istenilen standartlarda kıç blok resmi çizebileceksiniz

ve okuyabileceksiniz.

Amaçlar

1. Tekniğine uygun olarak kıç blok elemanlarının resmini

çizebilecek ve okuyabileceksiniz.

2. Tekniğine uygun olarak makine dairesi

fuandeyĢinlerinin resmini çizebilecek ve

okuyabileceksiniz.

EĞĠTĠM ÖĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam: Resim atölyesi, bilgisayar laboratuvarı

Donanım: Resim masası, gönye, triz , hinar, bilgisayar

destekli çizim programı

ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME

Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra

verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.

Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test,

doğru-yanlıĢ testi, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme vb.)

kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve

becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GĠRĠġ

Sevgili Öğrenci,

Daha önceki modüllerde geminin temel yapıları arasında yer alan kıç bloğun önemini

ve gemilerde uygulanan kıç formları ile çeĢitli gemi tiplerine göre bu formun nasıl

oluĢturulduğunu öğrenmiĢtiniz.

Bu modül ile daha önceden projesi çizilmiĢ bir geminin kıç bloğunda yer alan

elemanları çizmeyi öğreneceksiniz. Böylece daha önce öğrendiğiniz endaze bilgilerinden de

nasıl yararlanacağınızı tekrar etmiĢ ve uygulamıĢ olacaksınız.

GĠRĠġ

3

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1

Tekniğe uygun olarak kıç blok elemanlarını çizebileceksiniz ve okuyabileceksiniz.

ÇizilmiĢ projeleri inceleyiniz.

Çizgi çalıĢmaları yapınız.

1. KIÇ BLOK (STERNS)

1.1. Kıç Bodoslama Tanımı

Kıç bodoslama, tekne kaplamasının kıç sonundaki iki bordasını birbirine bağlar.

Omurganın düĢey devamı olup dümeni ve tek ile üç pervaneli gemilerde Ģaftı taĢır. Bu

nedenle kıç blok, baĢ bloğa oranla konstrüksiyon yönünden daha zordur.

1.2. Kıç Bodoslama ÇeĢitleri

Çubuk kıç bodoslamalar (bar stern frames)

Döküm kıç bodoslamalar (cast stern frames)

Tek pervaneli pemilerde kıç bodoslamalar

Çift pervaneli gemilerde kıç bodoslamalar (stern frames in twin – screw ships)

1.3. Kıç Blok Elemanları

Kıç blok tanklar (after peek tanks)

Dümen iğnecik yuvaları (gud geons)

Tepede bağlantılar (connections at heat)

Tavanda bağlantılar (connections at bottom)

Çapraz taban desteği (transom floor)


ARAġTIRMA

AMAÇ

4

ġekil 1.1: Kıç blok

5

1.4. Kıç Blok Form ÇeĢitleri

Normal gemi kıçları (ordinary sterns)

Kruzer gemi kıçları (cruiser sterns)

1.5. Dümenler (Rudders)

Gemi seyir durumunda iken rotasını değiĢtirmeye, manevra yapan geminin

hareketlerini kolaylaĢtırmaya yarayan çelikten veya çelik sacdan yapılmıĢ yapılardır. Dümen

sancak veya iskeleye döndürüldüğü zaman geminin seyir hızına bağlı su kuvveti ile gemiyi

çevirmeye çalıĢır. Dümen düĢük bir açıda çevrilmiĢ ise tekne ağır ağır dönecektir. Teknenin

çabuk veya kuvvetli dönmesi isteniyorsa dümen açısı büyüktür. Bir geminin dümeni, dümen

donanımı denen elektrik ve hidrolik sistem ile döndürülür.

Dümen donanımı:

Dümen el dolabı kontrol ve karĢılama donanımı

Dümen makinesi

Makinenin hareketini dümene ileten yeke donanımı

Modern gemilerde dümen dolabının hareketlerini dümen makinesine ulaĢtırmak için

tek motor donanımı kullanılır. Bu hidrolik olarak verilen hareketleri ileten bir sistemdir.

Resim 1.1: Kıç bodoslama ve dümen

6

1.6. ġaft Tünelleri (Chaft Tunnels)

ġaft tünelleri, pervane Ģaftının yanına her zaman gidilebilsin diye yapılmıĢtır. Kıç

pervane Ģaft kolonu kırılırsa ambarların su ile dolmasını da engeller. Çift pervaneli gemilerde

iki Ģaft tüneli yapılabileceği gibi çoğunlukla geminin tam geniĢliği bir güverte ile kapatılır ve

Ģaftlar arasındaki boĢluk atölye olarak kullanılabilir.

1.7. Pervaneler (Proppelers)

Pervaneler tek bir parça hâlinde döküm yapılabilir veya göbeğe cıvata ile bağlanan

kanatlar Ģeklinde olabilir. Cıvataların baĢları için açılan delikler ekseriye çimento ile

doldurulur.

ġaft kuyruk bitimi pervanenin takılması için ucuna gittikçe inceltilmiĢtir. Pervanenin

Ģaft üzerinde dönmesini engellemek için bir kama kullanılır. Pervane Ģaft ucuna takılmadan

önce Ģaft üzerindeki özel yuvaya bu kama geçirilir. Pervanenin Ģafttan dıĢarı düĢmesini

engellemek için Ģaftın ucuna büyük bir diĢli somun yerleĢtirilir. Bu somunun gevĢeyip

düĢmesini engellemek için ise sağa devirli pervanelerde somun sola dönüĢlü yapılır ve

bundan baĢka bir tespit pini veya benzeri kilitleme düzeni ile emniyet altına alınır.

Resim 1.2: Pervane

1.8. Pupalar (Sterns)

Bir geminin kıçının üst kısmı dümen bodoslamasının gerisine kadar uzanır ve burayı

desteklemek için özel bir yapı iskeleti düzenli olmalıdır. Bu yapı çerçevesi esas olarak

“çapraz taban döĢeği” vasıtasıyla taĢınır. Çapraz taban döĢeği, derin bir taban döĢeğinden

ibaret olup enine bir posta ve kemere ile birleĢerek dümen bodoslaması tepesine emniyetle

bağlanmıĢtır. Bunlar sırası ile “çapraz taban döĢeği, çapraz kemere ve çapraz posta” diye

bilinir. Daha geniĢ bilgi için Kıç Bodoslama modülüne bakınız.

7

1.9. Kıç Blok Çizmek

ġekil 1.2: Güverte sacı

8

ġekil 1.3: Merkezden geçen parçalar

12

ġekil 1.4: Kıç blok postaları

13

ġekil 1.5: Kıç blok elemanlarının montaj resmi

14

1.10. Posta Kesitlerini Çizmek

ġekil 1.6: Kıç blok 7 numaralı posta (frame 7)

15

ġekil 1.7: Kıç blok 7 numaralı posta endazesi

16


17


18


19

1.11. Boyunaları Çizmek

ġekil 1.11: Kıç blok CL 1280 endazesi

20

ġekil 1.12: Kıç blok CL 1280 endazesi

21

ġekil 1.13: Kıç Blok CL 1280 endazesi

22

UYGULAMA FAALĠYETĠ

AĢağıda ġekil 1’de verilen kıç bloğun 8 numaralı postasını ġekil 2’de verilen

boĢ posta endezesini dikkate alarak kıç blok resmini çiziniz.


23

ĠĢlem Basamakları Öneriler

Verilen 8 numaralı postanın endazesi üzerinde

HP’leri çiziniz. ġekil 1.1’i inceleyiniz.

Flençleri çiziniz. ġekil 1.2’yi inceleyiniz.

Güverteleri çiziniz. ġekil 1.3’ü inceleyiniz.

Braketleri çiziniz. ġekil 1.4’ü inceleyiniz.

Armuzları ve kaplama sembollerini çiziniz. ġekil 1.5’i inceleyiniz.

24

KONTROL LĠSTESĠ

Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Verilen 8 postanın endazesi üzerinde HP’leri çizdiniz mi?

2. Verilen 8 postanın endazesi üzerinde flençleri çizdiniz mi?

3. Verilen 8 postanın endazesi üzerinde güverteleri çizdiniz mi?

4. Verilen 8 postanın endazesi üzerinde braketleri çizdiniz mi?

5. Verilen 8 postanın endazesi üzerinde armuzları ve kaplama sembollerini

çizdiniz mi?

DEĞERLENDĠRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız

“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme” ye geçiniz.

25

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen

bilgiler doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.

1. Tekne kaplamasının kıç sonundaki iki bordasını birbirine bağlayan bölümüne kıç

bodoslama denir.

2. Gemilerde tek tip kıç bodoslama vardır.

3. Dümen iğnecik yuvaları kıç bodoslama elemanıdır.

4. Kruzer gemi kıçları kıç blok form çeĢitidir.

5. Gemi kıç bloğunda dümen donanımı vardır.

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

26


Tekniğe uygun olarak makine dairesi fuandeyĢinleri çizebileceksiniz.

Bir geminin makine dairesini inceleyiniz.

2. MAKĠNE DAĠRESĠ FAUNDEYġINLARI

ÇĠZMEK

2.1. FaundeyĢın Tanımı ve Amacı

Gemideki ekipmanların %80 ile %90 faundeyĢın ile bağlanır. Bunun sebebi, gemi rijit

bir yapıda değildir. Genellikle faundeyĢınlar dıĢarıda imal edilip teraziye (layna) alınır. Daha

sonra gemideki yerine monte edilir.

2.2. Makine FaundeyĢın (Machine Faundation)

Ana makinenin ve yardımcı makinelerin gemide yerleĢtirmesi bu elemanların altına

yapılan temellerle sağlanır. Makinelerin çalıĢması süresinde oluĢan titreĢimler ve kötü hava

koĢullarının geminin dalgalar arasında dövünmesi sonucu oluĢan zorlamalar ancak

makinelerin altına yapılan sağlam temellerle karĢılanır. Bu temellere makine faundeyĢın

veya makine faundeyĢınları da denir.

Sadece ana makinenin dinamik etkilerle oluĢturduğu zorlamalar, problemi çözmez.

Bütün yardımcı makinelerin de yeterlilikle temellenmesi gerekir. Çünkü herhangi bir

faundeyĢında oluĢan titreĢim, diğer konstriksüyona da geçer. Hatta Ģaftın yeterlikle

faundeyĢınlanması ve pervane titreĢimlerinin ana yapıya en uygun Ģekilde geçirilerek

söndürülmesi de önemlidir.

Özellikle türbinli gemilerde itme yatağının altındaki temellerde çoğunlukla titreĢim

görülür.

Bir faundeyĢın üzerideki yükün, tüm gemi ana yapısında kaybolacak Ģekilde yapılması

gerekir. Bu yönden bir faundeyĢın yalnız kendi üzerindeki yükün etkisinde kalmaz. Diğer

fandeyĢınlardan gelecek yüklerin etkisini de her zaman düĢünmek gerekir.

En basit Ģekilde bir küçük dizel motorunu faundeyĢınlayan iki tülaniden baĢlayıp

büyük bir türbinin üç değiĢik basınçlı türbinin, londeserini ve redüksiyon diĢlisini

faundeyĢınlayan büyük bir temele kadar değiĢebilir.

Ġtme bloğunun önemli bir takviyeye gereksinimi vardır. Redüksiyon diĢlisinin

yağlanmasını sağlamak için bir su geçmez yağ banyosu hemen itme bloğunun arkasına

konmuĢtur. Dizel motorlarında itme yatağı motorun üzerindedir.


AMAÇ

ARAġTIRMA

27

ġekil 2.1: Ana makine fuandeyĢınının CL’den kesiti

28

ġekil 2.2: Ana makine fuandeyĢınının CL’den kesiti

29

ġekil 2.3: Ana makine fuandeyĢınının üsten görünümü

30

2.3. Yardımcı Makine FaundeyĢını Çizmek

2.3.1. Jeneratör FaundeyĢını Çizmek

ġekil 2.4: Jeneratör faundeyĢını platform planı

ġekil 2.5: A-A kesiti

31

ġekil 2.6: B-B kesiti

ġekil 2.7: A detayı

32

ġekil 2.8: C-C kesiti

ġekil 2.9: D-D kesiti

33

ġekil 2.10: Ana makine fuandeyĢınının üsten görünümü

34


AĢağıdaki ana makine fuandeyĢınını verilen ölçülere göre çiziniz.

ĠĢlem Basamakları Öneriler

Ölçüleri kontrol ediniz. Öğretmeninize danıĢınız.

Ana ekseni çiziniz. Teknik resim kurallarına uyunuz.

Verilen açılarda ön görünüĢü

yerleĢtiriniz. Teknik resim kurallarına uyunuz.

Üst görünüĢün ölçülendirilmiĢ kısmını

çiziniz. Ölçülere uyunuz

Üst görünüĢ simetriğini çiziniz. Cad program kullanılıyorsa.


35

KONTROL LĠSTESĠ

Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için


değerlendiriniz.


1. Ölçüleri kontrol ettiniz mi?

2. Ana ekseni çizdiniz mi?

3. Verilen açılarda ön görünüĢü yerleĢtirdiniz mi?

4. Üst görünüĢün ölçülendirilmiĢ çizdiniz mi?

5. Üst görünüĢ simetriğini çizdiniz mi?

DEĞERLENDĠRME


Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız

“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme” ye geçiniz.

36

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki cümlelerin baĢında boĢ bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen

bilgiler doğru ise D, yanlıĢ ise Y yazınız.

1. ( ) Ana makinenin ve yardımcı makinelerin gemide yerleĢtirmesi bu elemanların

altına yapılan temellerle makine fandeyĢını denir.

2. ( ) Yardımcı makinelere fandeyĢın gerekmez.

3. ( ) Bir fandeyĢın üzerindeki yükün, tüm gemi ana yapısında kaybolacak Ģekilde

yapılması gerekir.

4. ( ) Ġtme bloğunun önemli bir takviyeye gereksinimi vardır.

5. ( ) Dizel motorlarında itme yatağı motorun üzerindedir.

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

37

MODÜL DEĞERLENDĠRME

Bu modül kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için


değerlendiriniz.


1. Kıç blok elemanlarını çizdiniz mi?

2. Makine dairesi FuandeyĢının elemanlarını çizdiniz mi?

3. Jeneratör fuandeyĢının elemanlarını çizdiniz mi?

DEĞERLENDĠRME


Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetlerini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız

“Evet” ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz.

MODÜL DEĞERLENDĠRME

38

CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1’ĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 Y

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

6 Doğru

ÖĞRENME FAALĠYETĠ-2’NĠN CEVAP ANAHTARI

1 Doğru

2 YanlıĢ

3 Doğru

4 Doğru

5 Doğru

CEVAP ANAHTARLARI

39

KAYNAKÇA

ERDEM Ahmet, Gemi Teorisi, Millî Eğitim Basımevi, Ġstanbul, 2003.

ÖZALP Teoman, Gemi Yapısı ve Elemanları, Ġstanbul, 1977.

Tekne Yapım Kuralları, Türk Loydu Yayınları

KAYNAKÇA

GEMĠ YAPIMI KIÇ BLOK RESMĠmegep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Kıç... · 2012. 11....

Documents

Transcript of GEMĠ YAPIMI KIÇ BLOK RESMĠmegep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Kıç... · 2012. 11....