Gecekondu Çalışmalarında Öteki Olarak Gecekondulu Kurguları

7/30/2019 Gecekondu almalarnda teki Olarak Gecekondulu Kurgular

1/20

European Journal of TurkishStudies1 (2004)

Gecekondu

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Tahire Erman

Gecekondu almalarnda 'teki'Olarak Gecekondulu Kurgular................................................................................................................................................................................................................................................................................................

WarningThe contents of this site is subject to the French law on intellectual property and is the exclusive property of the

publisher.The works on this site can be accessed and reproduced on paper or digital media, provided that they are strictly usedfor personal, scientific or educational purposes excluding any commercial exploitation. Reproduction must necessarilymention the editor, the journal name, the author and the document reference.Any other reproduction is strictly forbidden without permission of the publisher, except in cases provided by legislationin force in France.

Revues.org is a platform for journals in the humanites and social sciences run by the CLEO, Centre for open electronicpublishing (CNRS, EHESS, UP, UAPV).

................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Electronic referenceTahire Erman, Gecekondu almalarnda 'teki' Olarak Gecekondulu Kurgular , European Journal of TurkishStudies [Online], 1 | 2004, Online since 22 juin 2009. URL : http://ejts.revues.org/index85.htmlDOI : registration pending

Publisher: European Journal of Turkish Studieshttp://ejts.revues.orghttp://www.revues.org

Document available online on: http://ejts.revues.org/index85.htmlThis PDF document was generated by the journal. Some rights reserved / Creative Commons license


2/20

Citation: Erman, Tahire (2004) Gecekondu almalarnda 'teki' Olarak Gecekondulu Kurgular EuropeanJournal of Turkish Studies, Thematic Issue N1 - Gecekondu, URL: http://www.ejts.org/document85.htmlTo quote a passage, use paragraph ().

Gecekondu al

malar

nda 'teki' Olarak Gecekondulu Kurgular

Tahire Erman

Abstract. This article reviews gecekondu studies ranging from earlier torecent ones to reveal the various representations of the gecekondu people inthese studies. The representation of the gecekondu people varies in different

time periods, namely, the rural Other in the 1950s and 1960s; theexploited/disadvantaged Other in the 1970s; the diversified Others in termsof ethnicity, religious sect and gender, and the undeserving rich Otherversus the urban poor Other in the 1980s and 1990s; and finally thethreatening Other/varolu vs. the gecekondu people as agents in the late1990s and 2000s. The article presents these representations/constructions bycontextualizing them in the specific social, political and economic conditions,as well as academic paradigms of these periods. It concludes by drawingattention to the need to find new a terminology and new perspectives whilestudying gecekondu people that would not imply inferiority, that would notlead to defining them as the Other(s).


3/20


Gecekondu kavram 1950'lerden itibaren ivme kazanan kylerden byk kentlereg ile birlikte ortaya kmtr1. Gecekondular ilk nceleri kentlerin i merkezlerine yakn

ve ounlukla dere yata, dik yama gibi corafi olarak dezavantajl arazilerde derme

atma barakalar olarak yaplmlar, ve zamanla kentlerin eperlerini saran ve srekli

genileyen halkalar halindeki dk younluklu, ve alt yap ve servisler asndan yetersiz

mahallelere dnmlerdir. Gecekondulu bu konut evresinin insandr. Bu makale

gecekondularda yaplan aratrmalar zerinden 'gecekondulu' kurgusuna bakmakta, bu

kurgular dnemletirerek sunmaktadr2

. Gecekondulu kurgular balca drt dnem iindetoplanmaktadr: 1950 ve 60l yllarda Kyl Gecekondulu, 1970li yllarda

Smrlen/Dezavantajl Gecekondulu, ve 1980li ve 90l yllarda genelde oul Olarak

Gecekondulu, ve zelde Haksz Kazan Sahibi Gecekonduluya kar Kent Yoksulu

Gecekondulu, ve 1990 sonlarndan bugne Sakncal Gecekondulu Olarak Varoluya

kar zne Olarak Gecekondulu. Bunu yaparken gecekondu aratrmalarnn

incelenmesinden elde edilen bilgiler, her dnemin ekonomik, siyasal ve toplumsal

koullarna ilikin bilgilerle desteklenmektedir.

I 1950 ve 60'l Yllar: Kyl teki Olarak Gecekondulu

[2] 1950li yllar Trkiyenin ok partili yaama gei yllardr. zellikle krsal

kesimden ald oy ve destek ile tek parti iktidarn sarsm ve iktidara gelmi olan

Demokrat Parti, yine ayn yllarda yaanan kitlesel kyden kente g olgusuna poplist bir

yaklam sergilemi, gecekondu yapmna kar sert ve kesin bir duru almaktan

kanmtr. ktidarn bu esnek tavr gecekondu yapmn yaygnlatrmtr. Demokrat

Partinin demokratik sylemi ve Amerika destekli liberal politikalar 1950 sonlarnda iflas

etmi, ve toplumun byk bir kesiminde honutsuzlua ve rgtl protestolara yol amtr.

1 Note of the Ediutorial Board : due to a technical problem the author of this article has beeninitially indicated as being Erman and Tok. There is no change in the text itself.2 Makale byk lde The Politics of Squatter (Gecekondu) Studies in Turkey: The ChangingRepresentations of Rural Migrants in the Academic Discourse', Urban Studies, 38(7), pp. 983-1002, 2001, makalesine dayanmaktadr. Ancak, 'European Journal of Turkish Studies' dergisinin bu

saysnn gecekondu kurgusuna yapt vurgunun gerei olarak, makalede baz deiiklikler,eklemeler, kartmalar yaplmtr. Bu makaleyi akademik almalarn ve retimlerini bireyselkarlarnn zerinde tutan tm akademisyenlere ithaf ediyorum (T. Erman).


4/20


Bu durum 27 Mays 1960 darbesi ile sonulanmtr. 1960l yllarda ise devlet ithal ikameci

planl

kalk

nma modelini benimsemi, ve bu modelde gecekondu halk

ucuz i gckayna ve tketici olarak nemli bir rol stlenmitir (enyapl 1982). Bu da yine devletin

gecekondu oluumuna kar kesin bir duru almasn engellemitir. Gecekondularn

varlnn devlet tarafndan kabul edildii ilk gecekondu yasas bu dnemde (n755, 1966)

karlmtr.

[3] Bu gelimeler erevesinde 1950 ve 60l yllarda yaplan akademik

almalarda gecekondu olgusuna yaklama bakldnda ortaya kan durum aada

zetlenmektedir. Dnyada ve Trkiye'de akademik evrelerde Modernleme Kuramnnhakim olduu bu yllarda sosyal bilimciler gecekonduyu geleneksel toplumdan modern

topluma gei srecinde ortaya kan, ve zaman ierisinde toplumun gelimesi ve kyden

kente genin kentlilemesi sonucunda eriyecek olan geici bir olgu olarak grmektedir.

Evrimci Modernleme Kuramnn ngrsne paralel olarak bu dnemde gecekondulu

henz kyl kltrnden ve ilikilerinden kurtulamam, kentli-modern deer ve yaam

tarzn benimseyememi, ne kyl ne de kentli olan bir kii olarak grlmektedir.

niversitede okurken (1955-56 ders yl) ilerinden birinde kirac olarak oturduu Hukuk ve

Siyasal Bilgiler Faklteleri arasndaki 158 gecekondu zerinde ilk gecekondu

aratrmalarndan birisi olan monografik incelemesini yapan retmen brahim Yasa,

1963-1965 yllar arasnda Ankara'daki gecekondular zerinde yapt aratrmasna

dayanarak yle yazmaktadr:

[4] Gecekondu ailesi, toplumsal deer ve alkanlklar bakmndan bir ucu kyde,

br ucu kentte iki aile tipi arasnda bir gei durumu gsterir. Bu kurumun yapsnda ve

grevlerinde, ky ailesi zellikleri ile kent ailesi zelliklerinin bir arada bulunmas

, onukendine zg bir tr yapmtr (Yasa 1970: 10). Gecekondu insan, kydeki tarlasnn

kk bir rneini evinin nnde yapmaya, sebze, tavuk, aa yetitirmeye alrken, bir

yandan da kendisini kentin fabrikasnda ii olarak grmeyi umut eder (Yasa 1970: 15).

Genel olarak Gecekondu Ailesi denilince, Trkiye'nin belirli bir dneminin toplumsal yap

koullarnda ortaya km ve yine bir sre sonra ortadan kalkmas beklenilen kendine

zg nitelikleri olan, uzun bir toplumsal tarih gznne al nnca, yaam ksa srecek

mutsuz bir aileyi anstmaktadr (Yasa 1970: 17).


5/20


[5] Gecekondulu farkl ve birbiriyle elikili kltrel eleri iinde

bar

nd

rmaktad

r: "Karma zellikler ta

yan eliik davran

l

, tr kendisine zg, birbirincil topluluktur" (Yasa 1973: 24). Yasa 1973 tarihli makalesinde gecekondu ailelerinin

kentteki maddi kltr elerini kolaylkla benimsemelerine karn, deerlerinde ayn hzla

deiimin gereklememesinden yaknmaktadr: birtakm manevi deerler grevlerini

tamamladklar halde, tallam kalntlar halinde hala yaamaktadr. Bunlar skp

atmak, herhangi maddi bir kltr esini skp atmaktan ok daha zordur (Yasa 1973:

45). Gecekondu ailesi kyle kentin arasna skmtr; ya kentli olup kurtulacak, ya da

kyl kalarak mutsuzluk yaayacaktr: "Gecekondu ailesi 'araf'da bekleyen bir ailedir"

(Yasa 1973: 46). Ama yine de eninde sonunda kentli olaca beklenmektedir.

[6] Bu ereve iinde gecekondu halk homojen bir grup olarak grlmekte, bu

grubu kentteki dier insanlardan ayrtran temel farkllk kyl zellikleri tamas olarak

sunulmaktadr. Bylece gecekondulu, kentli ailelerden farkl teki olarak

kurgulanmaktadr (Tok 1999: 44). Gecekondu ailesi, kentli/burjuva aileleriyle srekli

olarak karlatrlmakta (rnein, aile yaps, ocuk says, yemek adetleri, nerede ve nasl

yemek yedikleri, salk ve hijyen alkanlklar), ve bylece ne kadar kentle

btnleebildikleri anlalmaya allmaktadr. Bu dnemlerde yaygn olarak uygulanan

anket almalarnda srekli sorulan sorular arasnda gecekondu halknn sinema, tiyatro

ve konsere gitme, ve gazete okuma alkanlklarn aratran sorular da bulunmaktadr.

Bylece gecekondulunun karsna sinemaya, tiyatroya giden, konserleri izleyen, gazete

okuyan bir kentli kurgusu karlmaktadr. Buna karlk gecekondulu tekinin kyl

zevklerinden bahsedilmektedir. rnein, gecekonduda yaayan kadnlarn giyim-

kuamlaryle anlatlmaktadr:

[7] Gecekondu kadnlar arasnda, ky motifi orap ve giysi kullananlara rastlanr;

entari stne hrka giymi olanlar, ba earpl dolaanlar sk sk grlr. Giysilerde

egemen renk krmzdr. Daha ok gz alc ve parlak kumalarstn tutulur. Bu durum ky

geleneine uygundur. Ancak gecekondu kadnlarnn giyinilerindeki deimeler gzard

edilmemektedir:

- Bluz, naylon giyisiler, topuklu ayakkab gibi kyafetleri gecekonduya sokan

bunlardr ("kentli ailelerin yannda alan kadnlar"). Kent burjuva ailelerinin kullanlmeyalarn evlerine aktaran bu kadnlar, bir bakma eski giysicileri andrrlar. Bunlarn


6/20


kimileri ile kzlar, zenti olarak, kent kadnlarnn giyiniini taklit etmektedirler (Tok 1999:

11).- Kyl zevklerine sahip ky-kent gmeninin kenti kyletirdiinden

yaknlmaktadr:

[8] Kyden gelmi gruplarn, ehirleinceye kadar yaam olduklar bu hayat tarz

ve kyden getirmi olduklar dnce tarz, bilhassa byk aknlarn olmas halinde,

ehirleri ksmen olsun kyletirir; Ankara'nn bir zamanlar en iyi maazalarnn bulunduu

Anafartalar caddesi, gnmzde kyl zevklerin hakim olduu bir yer haline gelmitir...

Demek ki, gecekondulu toplum ehirleirken, bir taraftan da ehri kyletiren bir vetire

ortaya kmaktadr (Yrkhan 1968: 11).

[9] Bu alntdan da grld gibi, gecekondulu sadece kentliden farkl olarak

kurgulanmamakta, kyl zevkleri ve yaam tarzndan dolay hiyerarik olarak aada

grlmektedir. Geleneksel kyl toplumundan modern kentli topluma doru tek ynde

gelime modeli iinde gecekondulu, kentte kyl teki olarak, eksik teki yanl teki

geri kalm teki olmaya mahkumdur.

II 1970'li Yllar: Smrlen/Dezavantajl teki Olarak Gecekondulu

[10] 1970'lere gelindiinde, sosyal bilimlerde paradigma deimesi yaanm,

toplumsal olaylar aklamada evrimci modernleme kuramnn yerine ekonomi-politik

arlkl kuramlar hakimiyet kazanmtr. Bu dnemde zellikle Latin Amerikal

akademisyenler tarafndan gelitirilen Bamllk Kuram etkili olmutur. Bunun sonucunda

gecekondu, gelenekselden moderne gei sreci iinde yaanan geici bir olgu yerine,kapitalist sistemdeki eper lkelerin yaadklar kentleme olgusunun kalc bir rn

olarak grlmeye balanmtr. Kray (1970) bunu hzl kyden kopmaya karn yava

iileme olarak tanmlamtr. Bat dnyasnn 19. yzylda yaad kentleme

deneyiminin eper lkeler iin model olarak alnmas eletirilmitir. rnein Kongar bu

konuda yle demektedir:

[11] arpk kentleme, bozuk kentleme, yalanc kentleme gibi terimler birer

deer yargs belirtmekten ileri gidemezler. Eer bir kentin nfusunun yardan fazlas ya dayarya yakn ksm belli tipte bir evrede (gecekonduda) yayorsa, bu ancak kentsel


7/20


tabakalama bakmndan bir anlam ifade eder (Kongar 1973: 80). enyapl da,

gecekonduya ilikin olarak, "Tek boyutta incelendiinde varolan ve sistemin o boyutundabozulma olarak nitelendirilen zelliklerin, kkende, yeni bir gelime modelinin zellikleri

olduunu" belirtmektedir (enyapl 1978: 2).

[12] Buna bal olarak gecekondulu kurgulamasnda da farkllklar olmu,

gecekondulu, sorunlarn kayna yerine artlarn maduru olarak grlmeye,

Smrlen/Dezavantajl teki olarak kurgulanmaya balanmtr. Gecekondulu artk,

kapitalist sistemin getirdii dengesiz gelimenin ve arpklklarn sonucunda oluan

konumundan dolay kentle btnleemeyen, kentin hizmet ve olanaklarndanyararlanamayan kiidir. Gecekondulunun kentle btnleme arzusunda olduu, ama

yapsal artlarn ve devlet politikalarnn, ya da devletin bu konuda yeterli politikalar

retememesinin, buna olanak vermedii sylenmektedir. Bu grleri destekleyen Ekeye

gre;(Gmenlerin) kente katlmnn artmas kolay deildir, ve bu onlarn suu deildir.

Sorun gmenlere yardmc olacak politikalarn retilmemesinden kaynaklanmaktadr ...

Gmen frsat yakaladnda kentsel ilevlere katlmakta, eriebildii lde eitim ve

salk hizmetlerini kullanmaktadr. Eer kullanmazsa, bu onun yoksulluk kltrnden

deil, kt formle edilen politikalardan dolaydr (Eke 1981: 67).

[13] enyapl ise, gecekondu nfusunun, gecekondularn ilk ortaya ktklar

zaman gzlenen marjinal konumunun zamanla deitiini, hem retim hem de tketim

alanlarndaki katlmlar ile gecekondulularn ekonomik olarak toplumla btnletiklerini,

ancak kentli kesim tarafndan sosyo-kltrel boyutta kabul grmediklerini ifade etmektedir.

Ayrca, yazar gecekondu halknn kentle ekonomik btnlemesinin, sunduu ucuz ve

rgtsz i gc ile, ve kentli kesimden d

lanmas

n

telafi etmek iin sat

n almayayneldii tketim mallar yoluyla olduuna dikkati ekmektedir (enyapl 1982).

Gecekonduda yaayan insanlarn ezilmeleri, ikinci snf vatanda muamelesi

grmelerinden dolay yaknmalar gndeme getirilmitir. Kongar, Altnda'da yapt

aratrmasna bal olarak, blgede oturanlarn ocuk bahesi, salk oca gibi birok

hizmetlere sahip olmay arzuladklarn, ikinci snf vatanda muamelesi grmek

istemediklerini sylemektedir (Kongar 1973).

[14] Her iki dnemde de ortak nokta, gecekondu olgusunun kentle btnleememesorunsal olarak tanmlanmasdr. Bunu engelleyen ya gecekondulunun kentte yeniden


8/20


rettii geleneksel kltrdr (1950 ve 60lar), ya da kapitalist ilikilerin getirdii eitsiz,

smrye dayal

ekonomik yap

d

r (1970ler). Yine her iki dnemde de gecekonduluhomojen bir sosyal grup olarak grlm, kyden kente g eden olarak kurgulanmtr.

[15] 1970ler iktisadi ve siyasal sorunlarn yaand bir dnem olmu, toplum sa

(lkc) ve sol (devrimci) olarak kutuplam, ve dnemin sonlarna doru giderek artan

silahl atmalar yaanmtr. Toplumun genelindeki bu kutuplama ve atma atmosferi

gecekondu mahallelerine gl bir ekilde yansm, solcu ve sac gruplar gecekondu

mahallelerinde hakimiyet kurmak iin birbirlerine kar iddet kullanmlardr. Bu ortam

iinde kurtarlm blge/mahalleler ortaya km, gecekondu halk sa-sol olarakayrmtr.

[16] 1970'lerin sonlarnda gecekondu mahallelerinde yaanan bu kurtarlm

blge deneyimi ve sa-sol (lkc-devrimci) atmas, gecekondu halknn ky

kltrnn birletirdii homojen bir btn olmadn, iinde birbiriyle atan farkl kltrler

ve siyasi grler barndrdn gstermitir. 1950'lerde Demokrat Parti ve 1960'larda

Adalet Partisi iktidarlar srasnda lkeye hakim olan iktisadi kalknmaya olan inan,

gecekondu halknn muhafazakar iktidar partilerini desteklemesi sonucunu dourmu, vebu durum toplumla btnleme eilimlerinin belirtisi olarak grlmtr. Ancak 1970'lerde

dnyada yaanan ekonomik bunalm, ve lkenin bu dnemdeki ekonomik krizlerle sallanan

alkantl siyasi ortam iinde solun giderek glenmesi ve sol sylemin Ecevit'in kiiliinde

geni taban bulmas sonucunda gecekondu oylar statkocu merkez sa partilerden eitlik

ve emek ynnde deiim talebinde bulunan sosyal demokrat ve sol partilere kaym, ve

bylece zellikle gecekondu genlii devrimcilerin umut kayna olmutur. Artk dnemin

konjnktr iinde gecekondulu varolan dzenle btnlemek yerine, varolan

kendikarlar dorultusunda deitirmek istemektedir. Bylece gecekondulu, toplumsal

kurgulama iinde Sakncal tekine dnmeye balamtr.

[17] Ayrca Alevi halka kar iddetin yaand Mara (1979) ve orum (1980)

olaylar da gecekondu halknn kyl gemileri paydasnda birleen homojen bir topluluk

olmadna, ilerinde Alevi-Snni balamnda farkllklarn bulunduuna, ve bu farkllklarn

ekilebildii tehlikeli noktaya, varabildii iddete dikkati ekmeleri asndan nemlidir.


9/20


III 1980 ve 90'l Yllar: tekiler Olarak Gecekondulu

Etnik, Mezhepsel ve Cinsiyete Bal Olarak Farkllaan Gecekondulu

[18] Gecekondulunun homojen bir topluluk olarak kurgulanmas, yerini 1980 ve

1990'larda topluluk iindeki etnik, mezhepsel ve cinsiyete dayal farkllamaya brakmtr.

Bu durum Bat dnyasnda hakim olmaya balayan, ve kimlik ve farkllklarn vurguland

post-modern syleme denk dmtr. Ayrca kentte byyen ikinci ve nc kuaklarn

ortaya kmas gecekondu halknn kendi iindeki farklla da dikkat ekmitir.

[19] 1980'lerden itibaren oluan feminist harekete paralel olarak, gecekondulu

kadn aratrmalarda grnrlk kazanmtr. 1980 ncesinin ounlukla hane halk reisi ile

gerekletirilen anket almalarnda erkeklerin grleri elde edilirken, ve dolaysyla

kadnlarn sesi duyulmazken, 1980 sonrasnda ve zellikle 1990'larda gecekonduda

yaayan kadnlar anlamak iin aratrmalar yaplmtr (rnein Wedel 1996, 2001; Erman

1997, 1998; Bolak 1997; lkkaracan ve lkkaracan 1998; Baysu 2002). Bylece Kyl

teki kurgulamalarnda sk sk kullanlan; alvar giyen, ban tlbentle rten, kap nnde

komularyla oturup rg ren gecekondulu kadn esi bir nesne yerine zne olarakgecekondu aratrmalarnda yerini alm, ancak byk lde teki olmaktan

kurtulamamtr.

[20] Alevi ve Krt kimlikleri de, kimlik siyaseti (Ayata 1997) iinde ortaya kmaya

balamtr. lgin olarak, Alevi ve Snni gecekondulularn varl 1960'larda yaplan saha

aratrmalarnda da (rnein, Karpat 1976) grlmtr. Aleviler ve Snniler kyden kente

g srecinin bandan itibaren gecekondularn birbirlerinden ayr yerlere yapma,

birbirlerinin iine karmama eilimi iinde olmulardr. Ancak o yllarn siyasi ve ekonomik

ortam iinde kente yerleme ve gecekondularn kabul ettirme abas iinde olan

gecekondu halk, mahallelerine hizmet getirmek gibi ortak karlar etrafnda birlemiler,

zellikle Aleviler, bu kimliklerini kamusal alana tayarak grnrlk kazandrmak yerine

gizlemeyi yelemilerdir. Bugn farkl olan, bu kimliklerin vurgulanmas eilimidir (Erder

1997). zellikle 1990lardan itibaren Alevi kimlii kamusal alanda grnrlk kazanm; bu

dnem Alevi rgtlenmesine tank olmutur. Gecekondu aratrmalarnda da gecekondu

mahallelerinin farkl yrelerden gelmi, farkl kltr ve inanlar beraberinde getirmi, farklsiyasi grlere sahip, kendi ilerinde ekien, atan gruplardan olutuklar kabul


10/20


edilmeye balanm, Alevi Krt/Trk, Snni Krt/Trk, afi Krt, slamc/dinci kimlikler

kullan

l

r olmutur (rnein, Gne-Ayata 1990/91; Gke 1993; Wedel 2001). Bukimliklerin toplumdaki kutuplamalara, krlma noktalarna denk dyor olmalar,

gecekonduluyu kolayca Sakncal tekine dntrme olasln ortaya karmaktadr.

Gecekondu mahalleleri basnda Sultanbeyli gibi slamc, ya da Kk Armutlu gibi

radikal sol/terrist mahalleler olarak karmza kmaktadr. Bu durum post-modern

sylemin ierdii eitlilikten kaynaklanan olumluluk iddiasna uymamakta, gecekondu

mahallelerini Sakncal tekilerin mahali olarak damgalamaktadr.

Haksz Kazan Sahibi Olarak Gecekonduluya Kar Kent Yoksulu Olarak Gecekondulu

[21] Toplumun bir zamanlar yoksul ve aresiz olarak grd, ve gecekondusuna,

onaylamasa ve kenti bozduuna inansa bile, ho gryle yaklat gecekondulu, bugn

gecekondular rant mekanizmas iine ekildike, haksz kazan talan yama gibi

szcklerle anlr olmutur (rnein, Kongar 1998; Ekinci 1993). zellikle liberal

politikalarn uyguland zal dneminde karlan gecekondu aflar ve gecekondu arazisi

zerinde drt kata kadar bina yaplmasna izin verilmesi ile birlikte gecekonduluya formel

konut piyasasnda rant yolu alm; gecekondu arazisi byk kazan getiren ticari meta

haline gelmitir. Bunun da "evvelden bir gecede gecekondularn yapyorlard; imdi bir

gnde keyi dnyorlar" diye halkn tepkisini ektii basnda ska ifade edilmektedir. Bu

fikre kukulu yaklaan akademisyenler vardr. rnein Wedel, gecekondu yapmnda

speklasyon ve rantn bir sylem olarak n plana karlmas belli toplumsal tabakalarn

karlarn koruyan, eski medeni ve burjuva stanbulun yeniden kurulmasna ve kkl

slah almasna kar sosyal sorunlar nedeniyle ykselen sesleri bastrmak iin ortayaatlan bir bahane olabilecei kukusunu uyandrmaktadr demektedir (Wedel 2001: 68).

[22] zal'n, gecekondular formel konut piyasas iine ekmek iin yapt yasal

deiiklikler sonucunda ortaya kan yasal rantn yannda, gecekondu zerinden enformel

piyasada ileyen byk rantlar da sz konusudur, ve olayn aktrleri olarak arazi mafyas

gecekondu mafyas gndeme gelmektedir.


11/20


[23] Gecekondu almalarnda haksz kazan sahibi olarak gecekondulu, yorum

sz konusu olduunda ortaya

kmakta, arat

rmalar

n nesnesi olarak bulunmamaktad

r3

.te yandan, resmin dier yz olan gecekondu ve yoksulluk, giderek artan bir ekilde

aratrmalara konu olmaktadr. Bugn, gecekondu denilince akla gelen kent yoksullardr.

zal dneminin liberal politikalarnn sonucunda zenginle yoksulun arasndaki ekonomik

eitsizliin derinlemesiyle (Snmez 1996), ve Dnya Bankas gibi uluslararas kurulularn

tevikiyle yoksulluk almalar artmtr. Kentteki yoksulun adresi gecekondulardr ve

gecekondulu artk kyl deil, kentin yoksuludur. Hemehrileri tarafndan dlanan,

enformel iliki alar iine girmeyi baaramayan, Dou'dan zorunlu gle gelip, ok kt

durumdaki konutlarda kirada oturanlar gecekondu aratrmalarnda ortaya konulmulardr

(Erder 1995). Ayrca, gecekondu arazisinin giderek ranta almasyla, kent eperindeki

arazi zerinde artan bir rekabet ortaya km, bu durum da gsz kesimleri gecekondu

yapma srecinden dlamtr.

[24] Bylece bugn gecekondulu ok farkl iki kurgu ve bunlarn dayand iki farkl

gereklikle karmza kmaktadr. Gnmzde gecekondulu bir taraftan keyi dnen,

te taraftan ise yoksulluk iine hapsolandr. Yoksulluk kurgusu kendisiyle birlikte maddi

yardmlar getirdii iin, gecekondu halk tarafndan kaplan bir meta olma yolundadr.

Etnografik bir aratrmann gsterdii gibi (Erman 2003b), eskiden yoksulluk utan verici bir

durum olarak grlrken, bugn gecekondulu kadn komusuna, "Ben senden daha

yoksulum," diyerek yoksulluunu ispat etmeye almakta, yoksulluk konusunda

yarmaktadr. Dolaysyla yoksulluk kurgusu haksz kazan gibi bir olumsuz etiketleme

yerine, zerinden kazan salanabilecek bir durum olarak ortaya kma eilimindedir.

Tabii burada yoksulluklarndan, ailelerini geindiremediklerinden dolay byk sknt ve

bunalmlar yaayan aileleri yadsmamak gerekir.

3 Gecekondudan apartmana tanm aileler zerinde baz aratrmalar mevcuttur. Gecekonduyerine yaptrdklar apartmanda yaayan akraba aileler zerindeki bir aratrmada gecekondudakiyaantnn apartmana tandndan bahsedilmektedir (enyapl 1992: 208). te yandan,apartmanlaan bir semtte daire satn alarak gecekondudan apartmana tanm aileler zerindeki

aratrmalarda apartmanda yaamaya balamann kr kkenli gmenler tarafndan statgstergesi olarak grld, bunun sonucunda salonun ve salondaki mobilyalarn byk nemkazand ifade edilmektedir (Ayata 1989; Erman 1996).


12/20


IV 1990 Sonlarndan 2000lere: Sakncal teki Olarak Varoluya4 Kar zneOlarak Gecekondulu

[25] Bugn gecekondu toplumda karmza yasa d blc siyasi rgtlerin kk

saldklar5, Cumhuriyet'in kurulu ilkelerine, ve zellikle laiklie aykr yaant ve grlerin

hkm srd evreler olarak kmaktadr. Ayrca, tinerci ocuklardan, sokak etelerine,

kapkalara kadar her trl iddetin ve yasa dln adresi gecekondular olmaktadr. Ve

bu durumu ifade etmek iin yeni bir kavram oluturulmu durumdadr: Varo ve varolu.

Varolu szc giderek gnlk yaamda, ve zellikle basnda, yaygn olarak kullanlan bir

kavram haline gelmektedir. Akademik evrede bu kavram kullanan (rnein, Ayata 1996)

ya da bu kavram eletirel olarak irdeleyen (rnein, Etz 2000) almalar ortaya

kmaktadr. Varo Macar asll bir szcktr, ve Meydan Laroussede ehir surlarnn

dndaki mahalleler, evre mahalleler olarak tanmlanmakta, genelde ehrin d semtleri

iin kullanlmaktadr. Trkiye balamnda ise varo szcnn yaygn olarak kullanlmaya

balanmas, 1 Mays 1996 olaylarnn basnda ifade edilmesi srasnda olmu; rnein

"Varolar Kente ndi" Patlayan Varolar gibi balklar atlm, krlardan kentlerin

kenarlarna akan milyonlarca insann, nasl radikal dinciliin, terrn ya da vandalizmin

kucana itildiini grmek gereinden bahsedilmitir (Bila 1996). Dolaysyla varo ileiddet arasnda bir ba, szcn ilk kullanmndan itibaren kurulagelmitir. Gecekondu

kavramnn, gecekondularn zaman iinde uradklar deiimlerden/dnmlerden dolay

geerlilii kaybettii, iinin boald ve yerini alacak yeni kavramlara ihtiya duyulduu

gnmzde, varo szc giderek artan bir biimde gecekondu yerine kullanlmaya

balanmtr. Varoun iddetin kol gezdii, yasa d faaliyetlerin hakim olduu, toplumla

btnlemek yerine topluma ve sisteme kar bir duruun retildii yerler olarak

kurgulanmas sz konusudur (Etz 2000). Bu kurgulama iinde varolu, kent ve kentli iinsrekli bir tehlike kaynadr; topluma ve Cumhuriyet'in varlna bir tehdittir; Cumhuriyet'in

zerinde kurulduu ana ilkeleri yok etmeye, dzeni ykmaya alan bir dmandr; kenti

kuatarak teslim almaktadr. Arazi yamas ve imar aflar, salt kentleri deil, laiklik ve

demokrasiyi de tehdit etmektedir (Ekinci 1993).

4 Bu kurgulama akademik evreden ok basn tarafndan yaplmaktadr.5

rnein, bir yksek lisans rencisi varo kavramn stanbuldaki bir gecekondu mahallesindealmak istediini sylediinde, PKKl msn, KADEKli misin? Orda oturanlar ar sol rgtyeleridir, diye niversitesinden tepki grmtr.


13/20


[26] Ayrca varolu tketim estetiinden yoksun, kentin nimetlerinden yararlanan

ama kentin kltrn yakalayamam

kiiler olarak da ortaya

kmaktad

r (Etz 2000).Varo kavram, g sonucunda kentlerde oluan kltre yerleik kentlinin tepkisini iinde

tamaktadr. Kent sekinleri, yoz dejenere olarak tanmladklar varo kltrn

beenmemekte, 1980 sonrasnda ilerinden ksa zamanda servet sahibi olmu yeni

zenginler karan ky kkenli gmenleri kltrszlkleri ile kent yaantsn bozmakla

sulamaktadrlar. Ksacas, varolu emsiyesi altnda iddet ve toplumsal dzensizlik,

slamc kktencilik ve yasa d blc sol olarak sisteme kar siyasal tehdit, ve kltrel

olarak yetersiz olma durumu biraraya getirilmektedir.

[27] Varolu kurgulamasyla gecekondulara yaplan olumsuz etiketleme eilimi,

1980 sonras Trkiyesinde yaanan makro deiikliklerle ilikilendirilebilinir. Bu dnemdeki

iktisadi politikalardaki deiiklikler (ihracata ynelik modelin benimsenmesi, neo-liberal

politikalar sonucunda zelletirme ve serbest piyasa ekonomisine arlk verilmesi)

toplumun ekonomik ve toplumsal yapsn etkilemitir. Bir tarafta kresel kapitalizm ile

btnleme sreci iinde zenginleen bir grup oluurken, br tarafta gvenceli istihdam

olanaklarnn azalmas, gelirlerin dmesi, sosyal hizmetlerdeki harcamalarn kslmas

sonucunda giderek yoksullaan bir grup ortaya kmtr. Sava sonras ekonomik

kalknma dneminin sona ermesiyle birlikte toplumun tm kesimleriyle ilerlemesi sylemi

geride kalmtr. Bugn, Bat lkeleri bata olmak zere, kapitalist dnyada zengin ile

yoksul arasndaki uurum artmakta; toplumun avantajl kesimi korunakl, da kapal, ve

yksek teknoloji ve zel gvenlik grevlileriyle korunan konut evreleri, zel hastaneleri,

zel okullar, zel salk ve yaam sigortalar ile kendi yaam mekan ve kurumlarn

oluturmakta, yoksullarla olan ilikilerini en aza indirgemektedir. Varotan yaylan iddet ve

kii gvenliine olan tehdit sylemi, bu yndeki gelimeleri desteklemektedir. 1950'lerin

kentle btnleemedii, kyl deerleri ve yaam biimini koruduu iin kentli tarafndan

toplumun modernlemesi nnde bir engel olarak grlen gecekondu halk, bugn

varolu ad altnda Sakncal teki olarak tanmlanmakta, ve kentliler tarafndan

giderek kendi dlarna itilmektedir.

[28] Ayrca, bu gelimelere paralel olarak, uzun yllar kapitalistleme sreci dnda

braklan gecekondu arazisi (kentlerin eperlerindeki araziler) artk sistemin iine ekilmek

istenmektedir. zal hkmeti, kard gecekondu ve toplu konut yasalar ile bunun nn


14/20


amtr. zel sektr de kent eperindeki araziye gzn dikmi bulunmaktadr.

Dolay

s

yla gecekondular

n ortadan kald

r

lmas

gereini merulat

racak bir sylemeihtiya vardr. Varo kavram da byle bir syleme olan ihtiyaca denk dmektedir. Tehdit

ve tehlike zerine kurulan bu varo syleminin abartl ynne karn, bir gerek taraf da

vardr. Kent eperindeki arazi zerinde yaanan ekime ve rekabet, artan isizlik,

siyasallaan etnik ve mezhepsel kimlikler, devletin yanl tutumu, devlet kurum ve

hizmetlerinin belli mahallelerde mevcut olmamas, eper mahalleleri kendi ilerinde

birbirine drmektedir. 2002 ylnda stanbuldaki Esenler-Karabayr mahallesinde

mahalledeki Siirtliler ile Romanlar arasnda yaanan iddet olaylar buna bir rnektir

(Erman 2003a; Erman ve Eken 2004). Ancak, daha nce de vurguland gibi, tm

gecekondu mahallelerinin iddet ve tehlike barndran mahalleler olarak gsterilmesi, ve

bunun sorgulanmadan kabullenilmesi byk bir hatadr, ve kendi gereini yaratan

kehanet gibi, gecekondu halk bu ekilde etiketlendike, ve kentli kendini korumak iin

oluturduu korunakl evresi iine ekildike, devlet varln bu mahallelerinde sadece

bask arac olarak gsterdike, bu kurgu gereini retebilecektir.

[29] Gecekondu mahallelerinin zaman iinde birbirlerinden farkllatklar, kimisinin

apartmanlara dnerek kentin formel konut piyasas iine katld, kimisinin tipik

gecekondu mahallesi zelliklerini koruyarak varln srdrd, kimisinin ise eskiyerek,

bozularak en yoksulun snma mekanlar haline geldii gzlemlenmektedir. Buna paralel

olarak, kimi gecekondulu apartman ya da bir/bir ka gecekondu sahibi olurken, kimisi ise

gecekonduda kirada oturmaktadr. Ayrca gecekondu halk kendi iinde hiyerarik olarak

blnebilmekte, bylece kentli iin teki olan gecekondulu kendi tekisini

retebilmektedir (the Other of the Other) (Erman ve Eken 2004). Bu farkl lklarn yok

saylarak gecekondularn ve gecekondu halknn homojen bir grupmu gibi varo ve

varolu emsiyesi6 altnda biraraya getirilme eiliminin toplumda olumu olmas

anlamldr, ve yukarda bahsedilen 1980 sonras Trkiyesindeki makro deiiklikler bu

6 emsiye szc yamura kar korumay ierdii iin olumlu bir ilevi akla getirmektedir.Ancak makalenin balam iinde varo kavramnn byle bir olumlu koruyucu ilevinin olmas sz

konusu deildir. Tam tersine bu kavram gecekondulular arasndaki farkllklar/eitlilikleribastrarak, gecekonduluyu toptan Sakncal teki olarak etiketlemesinden dolay,gecekondulularn aleyhine bir ilev grmektedir.


15/20


duruma k tutmas asndan yararldr. Bu erevede akademik evre genelde varo

kavram

na ihtiyatl

yaklamaktad

r.[30] Varo kavramnn bir etiketleme olarak toplumda yaygnlamasnn getirdii

olumsuzluk yannda, akademik evrelerde birtakm olumlu gelimelere tank olunmaktadr.

Yapsalc kuramlar (1950 ve 60larda modernleme kuram, ve 1970lerde ekonomi-politik

kuramlar) erevesinde yrtlen kantitatif anket almalarnn yannda, gecekondu

insann zne olarak anlamay hedefleyen kalitatif almalarn giderek arlk kazand

grlmektedir. Gecekonduda yaayan insanlarn yaamlarn onlarn bak alarndan

anlamay amalayan aratrmalarn ve gecekondu mahallelerini derinlemesine inceleyenalmalarn says artmaktadr (rnein, Wedel 2001; Ik ve Pnarcolu 2001; Erman

2002, 2003c; White 2002; Bozkulak 2003); ve kadnlar ve Aleviler gibi baskn sylem iinde

dezavantajl konumdaki gruplar aratrmalarn znesi olarak bulunmaktadr (rnein Wedel

1996; Erman 2003d). Bu etnografik aratrmalarn varo emsiyesi altnda toplanan

olumsuz kurguyu ne kadar ykabilecei, ne kadar yeni almlar getirecei zaman iinde

grlecektir. Ayrca, gecekondu nfusu gibi akademik evre de zaman iinde

eitlenmekte, bir zamanlar gecekonduda yaam, ya da ailesi kyden getmi

akademisyenler ortaya kabilmektedir. Onlarn yapaca aratrmalar yeni bak alar

getirme potansiyelinden dolay nemlidir.

Sonu Yerine

[31] 1950'lerde kitlesel olarak kent mekannda ortaya ktndan beri gecekondu

olgusu toplumun ve sosyal bilimlerin gndeminde yer alm , ve bu olgunun aktr olarak

gecekondulu, toplum ve akademik ortamdaki hakim sylem ve yaklamlarn etkisiyle

farkllaan tanmlarla varln gnmze kadar srdrmtr. Dnya ve Trkiyede ortaya

kan paradigma ve gelimelerden etkilenen aratrmaclarn gecekondu insanna

yaklamlar zaman iinde farkllklar gstermi; bu etkiler altnda kendi grlerini

oluturarak gecekondu olgusuna ve insanna ilikin bir duru gelitirmilerdir. Ve bu farkl

yaklamlar/durular iinde gecekondulu hep teki olarak kurgulanmtr. Ya kltrel

olarak eksiktir, ya ekonomik olarak dezavantajldr; ya yoksuldur ve yardma muhtatr, ya

da haksz yere zengin olandr. Ama hep teki olarak kalmaktadr. Derinlemesine


16/20


aratrmalarda zne olarak grlen gecekondu insanlarnn bu tekiletirme durumunu

ne derece ortadan kald

raca

zamanla anla

lacak nemli bir sorudur.[32] Gnmzde varolu kavram gecekondulunun yerine gemeye balamtr.

Varoun iddet anari sistem kartl toplumsal tehdit erevesinde kurgulanmas

eilimi, mazbut ama kltrsz kyl olarak kurgulanan, ve yukardan baklarak

kabullenilen gecekondulu portresini ortadan kaldrmakta; yerine sradan iddet ile toplum

iin, ve siyasal iddet ile Cumhuriyet iin tehlike oluturan, dolaysyla birinci durumda uzak

durulmas, ve ikinci durumda devletin zerine bask, iddet ve gle gitmesi gereken

varolu portresini koymaktadr. Bugn gecekondu ve gecekondulu kavramlarnn ii,hem gecekondu olgusunun kendisinde yaanan deiiklikler, hem de gecekondu halk

iindeki eitlenmeler sonucunda boalm durumdadr. Artk gecekondu bir gecede

kondurulan ve geicilii ifade eden, kyden g edenlerin konutu deildir; kalcdr,

dnmekte, apartmanlamaktadr. Bir zamanlarn kendilerine ait olmayan arazi zerine

imar kurallarna uyulmadan yaplan yasal olmayan konutlar olarak tanmlanan

gecekondular bugn, karlan slah mar Planlar ile yasallatrlmakta, formel konut

piyasas iine ekilmektedir. Gecekondu halk ise, ev sahibinden kiracsna, kyden g

etmi olanndan kentte byyenine, eitlilik gstermektedir. Ancak post-modern syleme

denk den bu eitlilie kaplmamak gereklidir. nk yine de gecekondulu, avantajl

kentli kesimin karsnda asimetrik bir konuma sahiptir. Akademisyenler bu durumun

gsterildii yeni kavramlar retmeyi amalamaldrlar. Sz konusu insanlarn kendilerini

nasl tanmladklarn anlamaya almak bu ynde atlacak nemli bir admdr. Ankara-

Mamak'daki bir gecekondu mahallesinde yaplan aratrmada (Erman 2002), mahallelinin

byk ounluunun kendilerini gecekondulu olarak tanmladklar bulunmutur.

Gecekondulu olmak aratrmada en yaygn olarak sahiplenilen kimliklerden biri olarak

mevcuttur. Ancak bu kimlik ounlukla, varolan, reddedilemiyecek, inkar edilemeyecek bir

durumun pasif bir kabullenii olarak ortaya kmaktadr, ve genelde istenmeyen, toplumsal

ve fiziksel dezavantaj ifade eden bir durumun kabullenilii anlamna gelmektedir."

Aratrmadaki insanlar varo kavramna yabancdr. te yandan, stanbul-Gltepede

srdrlmekte olan bir aratrmada (Bozkulak 2003), mahalle halknn varolu kavramna

Bizi tekiletirmek iin byle diyorlar, diyerek tepki gsterdii bulunmutur.


17/20


[33] lk aratrmann gsterdii zere, gecekondu ve gecekondulu kavramlarnn

analitik olarak birey ifade etmemesine kar

n, toplumsal olarak bir kar

l

hala vard

r.te yandan, ikinci aratrma varolu kavramnn da giderek gecekondu halknn yaam

iine girdiini gstermektedir7 Akademisyenlere den grev, bu toplumsal (ve mekansal)

olguyu anlaml ve aalayc kurgulamalardan uzak kavramlarla ifade etmektir.

7 Bunda kent fark nemli bir faktr olarak ortaya kmaktadr. Sermaye birikim srelerinin vekentsel arazi rantnn youn olarak varolduu stanbulda varo kavram ve kavramn ieriine

denk den toplumsal ve fiziki gereklik gnlk yaamda daha kolay yer edinir ve gzlenirken, bukavram ve gereklik brokratik bir kent olan ve eper arazinin ranta dnmesinin daha yava(daha az hzl) yaand Ankarada greli olarak yaygn deildir.


18/20


References

Ayata, Aye (1997) The emergence of identity politics, New Perspectives on Turkey, 17,pp.59-73.

Ayata, Sencer (1989) Toplumsal evre olarak gecekondu ve apartman, Toplum ve Bilim,

46/47, pp.101-127.

Ayata, Sencer (1996) Varolar, atma ve iddet, Gr, 6, pp.18-23.

Baysu, Glseli (2002) Looking at women's poverty in poor households. Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Ankara, Bilkent niversitesi, Siyaset Bilimi Blm.

Bila, Hikmet (1996) Varolar, Milliyet(6 Mays).Bolak, Hale Cihan (1997) Marital power dynamics: Women providers and working-class

households in Istanbul, in Gugler, Joseph (ed.), Cities in the Developing World, New York,

Oxford University Press, pp.218-232.

Bozkulak, Serpil (2003) Gecekondularn varolama srecinden Glsuyu Mahallesi.

Trk Sosyal Bilimler Dernei, 8. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi'nde sunulan bildiri,

Ankara, 3-5 Aralk.

Eke, E. Feral (1981) The absorbtion of low income groups in Ankara, Ekistics, 286, pp.64-

70.

Ekinci, Oktay (1993) llegal Kent: Sultanbeyli, Cumhuriyet(Aralk 28).

Erder, Sema (1995) Yeni kentliler ve kentin yeni yoksullar, Toplum ve Bilim, 66, pp.106-

119.

Erder, Sema (1997) Kentsel Gerilim, Ankara, Uur Mumcu Vakf Yaynlar.

Erman, Tahire (1996) Women and the housing environment: The experiences of Turkish

migrant women in squatter (gecekondu) and apartment housing, Environment and

Behavior, 28 (6), pp.764-798.

Erman, Tahire (1997) The meaning of city living for rural migrant women and their role in

migration: the case of Turkey, Women's Studies International Forum, 20 (2), pp.263-273.

Erman, Tahire (1998) The impact of migration on Turkish rural women: four emergent

patterns, Gender & Society, 12 (2), pp.146-167.

Erman, Tahire (2002) Mekansal kmelenme, siyaset ve kltr, in Dikmen, Ahmet Alpay

(der.) Kentleme, G ve Yoksulluk, Ankara, maj Yaynclk, pp. 1-17.


19/20


Erman, Tahire (2003a) 2000'li yllarda kent eperindeki iddet: Esenler, stanbul olaynn

dndrdkleri,Almanak 2002, stanbul, Sosyal Arat

rmalar Vakf

, pp.503-507.Erman, Tahire (2003b) Ankara'da bir gecekondu mahallesinin oluma ve gelime yks

ve yaanan eitsizlikler. Sosyoloji Dernei, 4. Ulusal Sosyoloji Kongresi'nde sunulan bildiri,

Sivas, 16-18 Ekim.

Erman, Tahire (2003c) Kentin eperindeki modernlik: Modern bakent Ankarada bir

gecekondu mahallesi, iinde Pultar, Gnl ; ncirliolu, Emine Onaran ; Akit, Bahattin

(der.) Kltr ve Modernite, stanbul, Tetragon ve Trkiye Kltr Aratrmalar, pp.107-128.

Erman, Tahire (2003d) Mahalledeki Yabanc: Gecekondu ortamnda Alevi-Snni

ilikilerinin etnografik aratrmas, Trk(iye) Kltrleri Sempozyumuna sunulan bildiri, Van,

3-5 Eyll.

Erman, Tahire ; Eken, Aslhan (2004) The Other of the Other and unregulated

territories in the urban periphery: Gecekondu violence in the 2000s with a focus on the

Esenler case, stanbul, Cities, 21 (1), pp.57-68.

Etz, Zeliha (2000) Varo: bir istila, bir tehdit, Birikim, 132, ss.49-53.

Gke, Birsen (der.) (1993) Gecekondularda Aileleraras Geleneksel Dayanmann

ada Organizasyonlara Dnm, Ankara, Babakanlk Kadn ve Sosyal Hizmetler

Mstearl.

Gne-Ayata, Aye (1990/91) Gecekondularda kimlik sorunu, dayanma rntleri ve

hemehrilik, Toplum ve Bilim, 51/52, pp.89-101.

Ik, Ouz ; Pnarcolu, M. Melih (2001) Nbetlee Yoksulluk: Sultanbeyli rnei, stanbul,

letiim.

lkkaracan, pek ; lkkaracan Pnar (1998) 1990'lar Trkiyesi'nde kadn ve g, in Baydar,

Oya (der.) 75. Ylda Kylerden ehirlere, stanbul, Trk Tarih Vakf Yaynlar, pp.305-322.

Karpat, Kemal (1976) The Gecekondu: Rural Migration and Urbanization, Cambridge,

Cambridge University Press.

Kray, Mbeccel (1970) Squatter housing: Fast depeasantization and slow workerization in

underdeveloped countries. 'Research Committee on Urban Sociology of the 7th World

Congress of Sociology'de sunulan bildiri, Varna, 14-19 Eyll.

Kongar, Emre (1973) Altnda'da kentle btnleme, Amme daresi Dergisi, 6, pp.109-

138.Kongar, Emre (1998) 21. Yzylda Trkiye, stanbul, Remzi Kitabevi.


20/20


Snmez, Mustafa (1996) stanbul'un ki Yz: 1980'den 2000'e Deiim, Ankara, Arkada.

enyap

l

, Tans

(1978) Btnlememi Kentli Nfus Sorunu, Ankara, Orta Dou Teknikniversitesi Yayn, no.27.

enyapl, Tans (1982) Economic change and the gecekondu family, in Katba,

idem (ed.) Sex Roles, Family and Community in Turkey, Bloomington, Indiana

University Turkish Studies 3, pp.237-248.

enyapl, Tans (1992) A new stage of gecekondu housing in stanbul, in Tekeli, lhan ;

enyapl, Tans (eds.) Development ofstanbul Metropolitan Area and Low Cost Housing,

stanbul, Turkish Social Science Association, pp. 182-209.

Tok, Naslhan (1999)A critical approach to gecekondu studies in Turkey. Yaynlanmam

Yksek Lisans Tezi, Ankara, Bilkent niversitesi, Siyaset Bilimi Blm.

Wedel, Heidi (1996) Gecekondulu kadnlar ve yerel siyaset, Defter, 9 (28), pp. 44-55.

Wedel, Heidi (2001) Siyaset ve Cinsiyet: stanbul Gecekondularnda Kadnlarn Siyasal

Katlm, stanbul, Metis.

White, Jenny B. (2002) Islamist Mobilization in Turkey: A Study in Vernacular Politics,

Seattle and London, University of Washington Press.

Yasa, brahim (1970) Gecekondu ailesi: Gei halinde bir aile tipolojisi, ASBF Dergisi,

25, pp.9-18.

Yasa, brahim (1973) Gecekondu ailesi mozayii,Amme daresi Dergisi, 6, pp.41-46.

Yrkhan, T. (1968) Gecekondular ve Gecekondu Blgelerinin Sosyo-Kltrel zellikleri,

Ankara, mar ve skan Bakanl-Mesken Genel Mdrl-Sosyal Aratrma Dizisi 1.

Gecekondu Çalışmalarında Öteki Olarak Gecekondulu Kurguları

Documents

Transcript of Gecekondu Çalışmalarında Öteki Olarak Gecekondulu Kurguları