Gastles PXL Hogeschool 2017

Sirius LegalGastles PXL 2017

Media & advertisement lawCopyright - trademarks - datebase - software - knowhowTravel & consumer protectionTax & tax planningIT, Internet & e-commercePrivacy & cookiesGambling & gaming

Sirius Legal

Sirius LegalPrivacy

“Recht op privacy” >< verwerking van gegevens

Definitie van persoonsgegevens is zeer breed

Elk gegeven dat kan toelaten om een individu te identificeren

EHJ 2015: Ook IP adres

Ook browser history is persoonsgegevens, ook aankoopgedrag, voorkeuren, …

Plaatst verhaal big data in gevoelig daglicht

PrivacyDe basics van het privacyrecht

Straight and simple:

Voorafgaande “Opt-in” vereist voor elke verwerking (uitzonderingen)

“Vrije en geïnformeerde” Opt-in

Overdracht van gegevens aan een 3de? = bijkomende Opt-in

Cfr. Analytics tools, apps, cookies, database enrichment door mailings en acties, …: altijd opt-in vereist

PrivacyDe basics van het privacyrecht

Zowat alle info die we delen op social media zijn persoonsgegevens in de zin van de privacywetgeving

Let op, ook comments en meningen die achter gelaten worden in het kader van bvb Facebook wedstrijden, reacties op bedrijfspagina’s of product pages zijn in de meeste gevallen persoonsgegevens

Bovendien: auteursrecht (in sommige gevallen)

PrivacyOpgelet voor social media

Let op

Los van privacywet heeft elk social media platform eigen Terms of Use voor

Company pagesWedstrijdenReclame

PrivacyOpgelet voor social media

Rechten van de betrokkene

Recht om zich te verzetten tegen de verwerking van gegevensRecht op toegang en verbeteringRecht om zich te verzetten tegen toekomstige verwerkingRecht op informatie(via de privacy policy)

PrivacyDe Basics van het privacyrecht

Recht van verzet

Recht is niet absoluutUitzondering verwerking voor artistieke en journalistieke doeleinden (vb. Online persarchieven, niet reclame)

Actiemogelijkheden

klacht PrivacycommissieStakingsprocedure (Voorz. Rb 1ste Aanleg Brussel, 9 oktober 2012)Procedure ten gronde (Rb 1ste Aanleg Neufchâteau, 25 januari 2013)aansprakelijkheid zoekmachine? (CJUE C - 131/12 Google Spanje / AEPD & Gonzalez)


Recht op toegang en verbetering

Max Schrems v. FacebookX v. het Waals Gewest (Cass. 14 februari 2013)Model klachtbrieven op www.privacycommission.be/nl


Plichten verwerken

InformerenOpt-in bekomenDatabase beveiligenAanmelden bij privacycommissieGeen doorgifte aan derden zonder aparte opt-inGeen export database buiten EU, tenzij onder strenge voorwaardenVerwijderen, verbeteren, toegang verschaffen, …


Boetes tot 500.000 euroDe grote vissen ontsnappen tot op heden al te vaakWeinig boetes, weinig controle


In praktijk bijzonder veel inbreuken

Data collection zonder opt-in (data crawling, cookies, uitwisseling derden, big data, …)Databases niet aangemeldDoorgifte aan derden zonder toestemmingNiet verwijderen data…


Aanleiding tot GDPR/AVGB (zie o.m. toelichting en overwegingen bij GDPR)

Privacywet / Richtlijn is niet meer aangepast aan technologie & innovatieve ontwikkelingenFacebook en Twitter bestonden niet in 1995Internet of ThingsBig data & profiling op grote schaalTrigger based, location based, …Veelheid aan devices, opkomst van appsCloud toepassingenDronesPrivacy is steeds meer een “betaalmiddel” voor free services (cfr. Voorstel Richtlijn aangaande contracten voor de levering van digitale inhoud 2015/0287 van eind mei 2016)

Concrete aanleidingen

Location based / Server based principe is niet meer realistisch in Cloud omgeving en global economy28 lidstaten, 28 regelgevingen, 28 “privacycommissies”, 28 boetesystemen, 28 interpretatiesBelemmert eengemaakte markt

Concreet voor België: gebrek aan slagkracht bij Privacycommissie: kan geen boetes opleggen (cfr. Wetsontwerp Tommelein 2015) , beperkte mankracht, te weinig technische profielen om technologische evolutie bij te houden, de facto “straffeloosheid”, …

Forum shopping (alle grote internet service providers zitten in Ierland…)

Niet in EU gevestigde bedrijven ontsnappen (LinkedIn, Alibaba, etc…)

PrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018

DG Justice in handen van Viviane Reding vanaf 201025 januari 2012 GDPR/AVGB aangekondigdEerste ontwerptekst EP op 21 oktober 2013Politieke impasse gedurende lange tijd (blokkering Frankrijk/Duitsland)Zware lobby (cfr. “affaire Michel”)Impact van civil rights (via LIBE committee) grootAfgezwakt in laatste instantie door DM sectorAkkoord in Europese Raad op 15 juni 2015Vanaf dan tot eind 2015 3X overleg tussen EP, EC en RaadUiteindelijk akkoord in december 2015Goedgekeurd in april 2015Inwerkingtreding 1 mei 2018


Privacy

Voor alle diensten aangeboden in EU (ook gratis)Personal data = ook online identifiers, “pseudonymous data”Expliciete opt-in of “gerechtvaardigde redenen voor verwerking”Informatieplicht (icons)Recht om profiling te weigerenRight to be forgottenData breach plichten“Data protection by design”“Data protection officer” Instemming van ouders voor minderjarigenSancties: tot 4% van jaarlijkse omzet of 20 mio euro


PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Verbod op profiling

Profilering: “elke vorm van geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens waarbij aan de hand van persoonsgegevens bepaalde persoonlijke aspecten van een natuurlijke persoon worden geëvalueerd, met name met de bedoeling zijn beroepsprestaties, economische situatie, gezondheid, persoonlijke voorkeuren, interesses, betrouwbaarheid, gedrag, locatie of verplaatsingen te analyseren of te voorspellen;”

Véél ruimer dan oude definitie. Vroeger enkel als volledig geautomatiseerd en als er gevolgen voor de persoon aan verbonden waren.


Profiling is overal…

Trigger based marketing = profilingLocation based marketing kan profiling zijnOpbouwen klantenprofiel in marketing = profilingRemarketing kan profiling zijnCredit rating / credit scoring = profilingHeel wat data verzameld door FB of Google zijn potentieel profiling


“Vanwege met zijn specifieke situatie verband houdende redenen”Bezwaar maken tegen verwerking op grond van “gerechtvaardigde belangen”, “met inbegrip van profilering” op basis van die rechtvaardigingsgrond

Verantwoordelijk moet stoppen met verwerking tenzij hij een belang aantoont dat zwaarder doorweegt dan rechten van de betrokkene (eens te meer oordeelt de verantwoordelijke in eerste instantie zelf hierover)

In geval van DM, kan de betrokkene altijd bezwaar maken, ongeachte “specifieke situatie” en ongeacht belang van de verantwoordelijke

Informatieplicht voor de verantwoordelijke aangaande dit recht wordt in dit artikel nogmaals herhaald in lid 4


Art. 22: Geautomatiseerde besluitvorming en profiling

Recht om niet onderworpen te worden aan een op geautomatiseerde besluitvorming en/of profilering gebaseerd besluit

Lid 1 geldt niet Als besluit noodzakelijk is voor totstandkoming of uitvoering van een overeenkomst (Opent deur tot contractweigering obv financieel profiel / credit scoring / credit rating) Of Als dit volgt uit de wet of uit het akkoord van de betrokkene

= Recht om menselijke tussenkomst te eisen bij beslissingsname (cfr. alinea 3)Vraag is of post factum menselijke tussenkomst de facto iets zou veranderen aan onderliggende beslissing op basis van automatisch procedé…

PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 7: “Voorwaarden voor toestemming”

Verantwoordelijke moet kunnen bewijzen dat hij toestemming heeft (was al impliciet zo)Verzoek om toestemming moet in begrijpelijke, duidelijke en eenvoudige taal gevraagd en onderscheiden van andere gevraagde akkoordenBetrokkene kan toestemming op elk ogenblik intrekken (geen terugwerkende kracht)

Toestemming moet vrij gegeven zijn: géén toestemming verplichten voor verwerking die niet noodzakelijk is voor leveren van dienst/uitvoeren van overeenkomstKlassiek voorbeeld: verplichte opt-in om korting te krijgen of om aan wedstrijd deel te nemen(is in aantal lidstaten nu al verboden)

PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018

Art. 11: “Pseudonieme data”

Als data niet gekoppeld is aan identiteit, heeft betrokkene geen rechten van inzage, correctie, etc…

Vergemakkelijkt bvb analytics. Tot op heden in meeste lidstaten beschouwd als verwerkingVan persoonsgegevens en dus toestemming of gerechtvaardigd belang vereist.

PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 14: Te verstrekken informatie als persoonsgegevens niet van betrokkene bekomen worden

ID en contactgegevens verantwoordelijke (en zijn vertegenwoordiger in de EU als die er is)Doeleinden verwerking en rechtsgrondCategorieën van persoonsgegevensDerde-ontvangers van gegevensWaarborgen voor doorgifte buiten de EUDuurtijd bewaring of criteria voor bepalen duurtijdBron van de gegevensRecht voor betrokkene op inzage en verbetering of verwijdering/beperking, recht om bezwaar te maken en recht op overdraagbaarheid (“data portability”)Recht voor betrokkene om te allen tijde toestemming in te trekken (niet retroactief)Recht voor de betrokkene om klacht in te dienenIs toestemming wettelijke of contractuele plicht en wat zijn gevolgen bij weigering Het bestaan van geautomatiseerde besluitvorming (profiling) en de onderliggende logica

PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 14: Te verstrekken informatie als persoonsgegevens niet van betrokkene bekomen worden

“Binnen een redelijke termijn maar uiterlijk binnen één maand na de verkrijging van de persoonsgegevens, afhankelijk van de concrete omstandigheden waarin de persoonsgegevens worden verwerkt”

Als de persoonsgegevens gebruikt worden voor communicatie met de betrokkene: uiterlijk bij de eerste communicatie

Als de persoonsgegevens doorgegeven worden aan een derde: uiterlijk op het ogenblik dat ze voor het eerst aan die derde worden verstrekt

(Relevant voor data brokers, gehuurde of gekochte mailinglijsten, doorgifte aan commerciële partners, mailing op database van een partner, etc…)

PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 17: Recht op verwijdering

“Zonder onredelijke vertraging” verwijdering bekomen als:

Persoonsgegevens niet langer nodig voor genoemde doeleindenToestemming is ingetrokken en er is geen andere rechtsgrondBetrokkene maakt bezwaar tegen geautomatiseerde besluitvorming (art. 21)Persoonsgegevens zijn onrechtmatig bekomenPersoonsgegevens betreffen -16 jarige (of -13) en er is geen toestemming van ouders

Plicht om “rekening houdende met de beschikbare technologie en de uitvoeringskosten redelijke maatregelen [nemen]” derde-verwerkingsverantwoordelijken op de hoogte te stellen dat de betrokkene heeft gevraagd om data te wissen.

= “right to be forgotten”

Bovenstaande geldt niet als verdere verwerking nodig is voor uitoefening van recht op vrije meningsuiting en informatie (door de pers) of op wettelijke basis of in algemeen belang.

PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018

Art. 20: Recht op overdraagbaarheid van gegevens

Betrokkene heeft recht om door hem verstrekte gegevens op te vragen bij verantwoordelijke en deze overhandigd te krijgen “in een gestructureerde, gangbare en machinaal leesbare vorm” en deze gegevens dan aan een nieuwe dienstverlener over te dragen

(Enkel als verwerking gebaseerd was op opt-in of “gerechtvaardigde reden”)

Als dit technisch mogelijk is, mag betrokkene rechtstreekse overzending van de ene verantwoordelijke naar de andere vragen

Privacy

Data security – data management

Uitgebreide plichten – te veel om in dit kader te bekijken

Highlights:

Data Protection Officer – Aangeven bij PrivacycommissieData breach risk analysesData breach action planMeldingsplicht binnen 48 uur Standard clausules in data processing contracten1 Data authority (zetel? activiteit?)


Sirius LegalDirect mailing en spam

Wet van 8 december 1992 (WVP) & Wet van 11 maart 2003 (WEH)

Ontvangen van e-mails of andere directe berichten met reclame

Expliciete en vrije opt-in (art. 14 WEH). In principe los van privacy opt-in

Uitzonderingen: (i) bestaande klanten voor gelijkaardige producten , (ii) info@..., sales@...

Mogelijkheid opt-out op elk ogenblik (art. 14 WEH)

+ Privacywet

PrivacyNog even de headlines over spam


Spamregels gelden voor alle elektronische communicatie

Dus ook voor direct messaging, mail- of communicatietools

Quid Facebook ad “vermomd” als post? Spam?


No go:

- Verplichte opt-in om aan wedstrijd deel te nemen/voordeel te krijgen/te registreren- Phishing naar opt-in- Stilzwijgende opt-in als geen opt-out- Automatisch toevoegen aan database- Opt-out bemoeilijken of onmogelijk maken- Mailen op database van derde (tenzij mail van bij derde vertrekt)

Let op met gekochte/gehuurde databases: altijd contractuele garantie eisen

Sirius LegalCookies

Wat background

Wat zijn cookies?

“A cookie is a small amount of data generated by a website and saved on your computer by your web browser. Its purpose is to remember information about you, similar to a preference file created by a software application.” (Wikipedia)

Waarom ligt de overheid wakker van cookies?

In één woord: privacy…

Wat background

Waarom ligt de overheid wakker van cookies?

In één woord: privacy…

Wat background

Wat zijn cookies?

first party cookies vs. third-party cookies door website door Google Analytics or ad brokers

functional cookies vs. non-functional cookies: log-in, registratie, taal statistics, remarketing, OBA

permanent cookies vs. session cookies blijven present verwijderd na surfsessie

Wat background

The legal small print

EU e-privacy richtlijn 2002/58/ECOm te zetten in nationaal recht voor eind 2012België: nieuw artikel 129 in Telecomwet sinds Oktober 2012

Wat backgroundThe legal small print

“De opslag van informatie of het verkrijgen van toegang tot informatie die reeds is opgeslagen in de eindapparatuur van een abonnee of een gebruiker is slechts toegestaan op voorwaarde dat :

1° de betrokken abonnee of gebruiker, overeenkomstig de voorwaarden bepaald in de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, duidelijke en precieze informatie krijgt over de doeleinden van de verwerking en zijn rechten op basis van de wet van 8 december 1992;

2° de abonnee of eindgebruiker zijn toestemming heeft gegeven na ingelicht te zijn overeenkomstig de bepalingen in 1°.

Het eerste lid is niet van toepassing voor de technische opslag van informatie of de toegang tot informatie opgeslagen in de eindapparatuur van een abonnee of een eindgebruiker met als uitsluitend doel de verzending van een communicatie via een elektronische- communicatienetwerk uit te voeren of een uitdrukkelijk door de abonnee of eindgebruiker gevraagde dienst te leveren wanneer dit hiervoor strikt noodzakelijk is. De toestemming in de zin van het eerste lid of de toepassing van het tweede lid, stelt de verantwoordelijke voor de verwerking niet vrij van de verplichtingen van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens die niet opgelegd worden in dit artikel. De verantwoordelijke voor de verwerking biedt de abonnees of eindgebruikers gratis de mogelijkheid om op eenvoudige wijze de gegeven toestemming in te trekken.“

Wat backgroundThe legal small print

Altijd opt-in

Behalve voor zuiver functionele cookies:Absoluut nodig om technische redenenAbsoluut nodig voor communicatie

Wat background


Belgische wet bevat geen detail over:Hoe waarschuwing gegeven moet wordenHoe opt-in bekomen moet wordenHoe opt-out mogelijkheid gegeven moet wordenWie is verantwoordelijk

De wet is vaag, onduidelijk en laat ruimte voor interpretatieGanse sector wacht op duidelijkheid door privacycommissie of BIPT/IBPT

Wat background


MaarEU standpunt is wel duidelijk (richtlijn + verklaringen commissarissen Kroes en Reding)“Working Party 29” standpunt is duidelijk (Belgische privacycommissie is lid van WP29)Regeling in buurlanden is wel duidelijk

Wat betekent dit voor u?

Synthese van EU, Belgische wet, adviezen:

Opt-in moetVrij zijn (i.e. mogelijkheid bestaan om website te bezoeken zonder opt-in)Expliciet zijn (vereist actieve daad van bezoeker)Geïnformeerd zijn (vereist voorafgaande informatie aan bezoeker)Voorafgaandelijk aan het plaatsen van cookies zijnIntrekbaar zijn



Dus praktischInformatie over gebruik van cookies, type cookies, doel of werking van cookies in privacy policyDuidelijke warning bij eerste visit + link naar informatie in privacy policyDuidelijke vrije keuze om al of niet opt-in te geven (kan ook gelaagd)Duidelijke info in privacy policy over opt-out of wissen van cookies

Wat betekent dit voor u?Synthese van EU, Belgische wet, adviezen:

User-input cookie (bvb: mandje) als

sessie

Authentification cookie als sessie

Safety Cookie

Flash cookie als sessie

!!! Social media

Reclame door derden

First & third party analytics

Tracking cookie



Pop-up?Splash screen?Waarschuwing in banner of footer?“Impliciete opt-in”?

Alles kan in se, zolang er een actieve beslissing genomen is door de bezoeker en zolang zijn keuze vrij is zonder mogelijkheid om website te bezoeken te beperken (Dit lijkt volgende uit te sluiten “by visiting this website you accept…”)


Oh, ook nog:

Als cookies gebruikt worden om persoonsgegevens te verzamelen of verwerken, is een bijkomende afzonderlijke opt-in onder de privacywet vereist…

Dit betekentAangifte bij privacycommissieRecht om data in te kijken, te verbeteren, wissenInformatieplicht in privacy policyGeen transfer van data uit EU, tenzij onder zeer strikte voorwaarden

Waarschuwing en herhaling: ook IP address, browser history, enz zijn persoonsgegevens…


Impact van cookiewet

Niet erg efficiëntStorend voor surferVerlies aan traffic en/of data voor websites

Bedrijven trachten te ontsnappen aan cookieverplichtingenAlternatieve oplossingen worden gezocht Browser fingerprinting (Kméléo en andere)Web beacons


En als ik de wet niet naleef?


Internationale context

Zoveel wetgevingen als er lidstaten zijn…

Probleem: als je je specifiek richt op bepaalde lidstaat is de kans groot dat lokaal recht van toepassing is (e.g. lokale website, lokale taal, lokale content, …)

Consequentie lijkt dat je moet voldoen aan strengste wet



Working Party 29 advies van afgelopen Oktober 2013:Basis voor pan-Europese cookie requirementsVoorzichtig: dit is slechts een advies



Working Party 29 advies van oktober 2013:

Opt-in voor cookies los van andere opt-ins (voor privacy of direct marketing)Opt-in moet voorafgaan aan het plaatsen van cookieOpt-in vereist actieve daad (die kan bestaan uit het verdere bezoek van de website)Opt-in moet vrij zijn en is idealerwijze “gelaagd” Website moet ook toegankelijk blijven zonder opt-in (maar wat dan met “by visiting you accept…”? Lijkt onmogelijk geworden)

Expliciete waarschuwing van WP29 voor tracking cookies: als persoonsgegevens verzameld worden, is een afzonderlijke voorafgaande opt-in vereist



Cookie wetgeving wordt dit jaar herzien op Europees niveauIn kader van e-privacy richtlijnKans reëel dat regels wegvallen vanwege achterhaald en overbodig

Sirius LegalE-Privacy Verordening

Nog een verordening over privacy?Aanvulling op GDPR met aantal materies die daar niet behandeld zijn, maar wel “privacy” raken

Cookies

Direct marketing

Telemarketing

Vertrouwelijkheid van e-mail communicatie

Eerste ontwerp begin 2017 bekend gemaakt

Nog relatief lange weg tot definitieve tekst

Eerst als richtlijn aangekondigd, nu uiteindelijk verordening

Weinig wijzigingen aan dit ontwerp te verwachten vooralsnog

Cookies?Gezond verstand lijkt te zullen zegevieren

Expliciete toestemming van eindgebruiker voor plaatsen cookies wordt/blijft principe

Blijft ook gelden voor alle andere technieken, zoals fingerprinting

Gebruik van cookies vereist “duidelijke en specifieke reden”

“Eindgebruiker” lijkt ook op B2B te slaan…

Toestemming moet NIET meer via pop up banner

EU beseft dat deze enkel tot frustratie leiden voor alle partijen

Toestemming kan louter via browser settings van gebruiker

Vereist uitbreiding mogelijkheden browser settings

Privacy by default / privacy by design

Ontwerp voorziet (beperkte) uitzonderingen op vereiste toestemming

Als beperkte impact op privacy (sessiecookies of bvb analytics cookies)

Direct marketing?Weinig wijzigingen tav op heden in België geldende regels

Opt-in blijft principe

Uitzondering voor bestaande klanten blijft bestaan (mits voorafgaande informatie aan klant)

Opt-out recht blijft verplicht en opt-out mogelijkheid onderaan mail blijft in voege

Direct marketing moet steeds als dusdanig herkenbaar zijn (is al zo onder WER)

Regels gelden ook voor politieke partijen en non-profitsector

Direct marketing?

Versterking van de rechten van de consument

Consument krijgt recht om inkomende gesprekken van anonieme nummers

Of van bepaalde nummers te blokkeren

Telemarketeers mogen geen anonieme nummers meer gebruiken en zullen vaste

prefixen of nummerplannen moeten hanteren om herkenbaar te zijn

Regels komen bovenop bel-me-niet-meer in België

Vertrouwelijkheid?

Formeel bevestigen van “briefgeheim” voor elektronische communicatie

Letterlijk verbod op telefoontap, afluisteren, scannen en elke vorm van

interferentie op communicatie

(geldt ook voor “diensten” van buiten EU zoals NSA…)

Uitzondering voor politieonderzoek, natuurlijk

Regels komen bovenop regeling voor bescherming briefgeheim in België

Timing & boetesBedoeling is inwerkingtreding samen met GDPR

Maar dit is slechts eerste ontwerp

Timing wordt moeilijk

Boetes gelijkaardig aan GDPR

Tot 20 mio euro

Of 4% van wereldwijde jaaromzet

Van toepassing op iedereen die diensten aanbiedt in EU

Sirius LegalConsumentenbescherming in e-commerce

Hoe belangrijk is e-commerce in België?

2013 (cijfers BeCommerce en DNS.be)

Totale omzet in België: 1,91 miljard euroOmzetgroei tov 2012: 25,66%Aantal webshops: +/- 40.000 (?)

Kleding, reizen, tickets, binnenhuisdecoratie, hardware-software, speelgoed, keukenapparaten, …

Bron: EC Communication “A coherent framework for building trust in the Digital Single Market for e-commerce and online services” , 12 januari 2012

Hoe belangrijk is e-commerce in Europa?

In EuropaOmzet: 3,4% totale retailsectorAandeel in BBP EU: 3% (België 2,5%)Aandeel in groei BBP EU: 21% van de totale groei sinds 2007Aantal shoppers: 66% bevolking (iets minder dan VS, Japan, Aus)Maar: Slechts 9% koopt cross border

E-commerce?

“Electronic commerce”

In origine verkoop via website op internetTechnologie evolueert…

Verkoop via tablet, mobile of smartphone, andere devices, …Maar ook verkoop via social media websites, Google Play, App Store, iTunes, Spotify, “in app” aankopen,

= Verkoop op afstand door middel van elektronische communicatiemiddelen”= Tot voor kort geen eigen rechtsregels. Valt onder klassieke verkoop op afstand=> Boek VI Wetboek Economisch Recht

E-commerce is een jonge sector

Jonge bedrijvenOnervaren ondernemersSnel wijzigend juridisch landschapNog sneller wijzigende technologische evoluties

Þ 82% van de webshops respecteert niet alle wettelijke verplichtingen(Cijfers FOD Economie 2013)

Þ Wetgevende initiatieven ter bescherming van de consumentCookiewetgeving (art. 129 Telecomwet)Privacyverordening (2015?)Consumentenbescherming (Boek VI Wetboek Economisch Recht)

Historiek consumentenbescherming bij verkoop op afstand1992 Wet Handelspraktijken en consumentenbescherming2005 EU Richtlijn 2005/29/EG2010 Wet Marktpraktijken en consumentenbescherming2011 EU Richtlijn 2011/83/EU consumentenbescherming bij

verkoop op afstand2013 31 December 2013:

Boek VI Wetboek Economisch Recht: Marktpraktijken en Consumentenbescherming in Staatsblad.

2014 31 mei 2014 in werking

Eindelijk regels aangepast aan E-commerce

Maar: next generation = social commerce

Wetgeving holt alweer achter de feiten aan…

Wordt 2015 doorbraak social commerce?

Social media platforen werken aan s-commerce/m-commerce solutions

09/14: Twitter lanceert bèta buy buttonOp dit moment getest door klein % U.S. users

2014 al eerste leuke initiatieven

05/14 Amazon “add it now, buy it later”

Linkt Twitter account aan Amazon accountAdd to shopping basket via een tweet met hashtag #AmazonCart. Gebruiker blijft ganse tijd binnen Twitter feed"Add it now, buy it later"

Boek VI Wetboek Economisch Recht

Eén interessante bedenking uit hoofdstuk ‘Definities’ van de wet:• Verkoop op afstand: toegevoegd aan definitie dat het gaat om

verkopen “zonder gelijktijdige aanwezigheid van onderneming en consument”. Reden: heel wat “technieken van communicatie op afstand” maken handel mogelijk waarbij koper en verkoper wél op dezelfde plek aanwezig zijn. Cfr. NFC, RFID, …• Ook nog uit overwegingen bij RL: info vragen in winkel en online kopen =

verkoop op afstand. Onderhandelen in winkel + kopen online ≠ verkoop op afstand. Info vragen op afstand en kopen in de winkel ≠ verkoop op afstand.


Relevante inhoud voor verkoop op afstand en e-commerce• Informatieplichten• Herroepingsrecht• Default opties• Kosten voor elektronische betalingen• Levering en risico • Solden, sperperiode, verkoop met verlies• Forumbedingen

Boek VI Wetboek Economisch RechtInformatieplichten (art. VI.45 WER, maar ook art. 7 WEH)• Precontractuele info uit art. 4 WMPC werd uitgebreid en verstrengd• Mee te geven info op website:

• Vennootschapsgegevens• Prijsaanduidingen (totale prijs)• Leveringskosten en betalingskosten• Stappen in bestelproces• Herroepingsrecht!• Retourzendingen• Min duur overeenkomst > 1 jaar• Interoperabiliteit en functionaliteit van digitale inhoud• …


Nieuw daarbij is o.b.v. art. VI.45 o.m.:• Belangrijkste karakteristieken • Totale prijs, incl alle kosten• Retourrecht• Wijze en voorwaarden van levering• Wijze en voorwaarden van terugbetaling• Bestaan van wettelijke garantie• Bestaan en wijze van dienst na verkoop• Bestaan van beroeps- of sectorcodes• Bestaan en werking van klachtenprocedure of bemiddeling• Waarborgsommen of andere gevraagde financiële garanties


Wanneer moet info verstrekt:• “Voorafgaand aan bestellingsbevestiging”• Algemene voorwaarden lijken hiervoor te volstaan

• Sancties: bvb terugbetaling kosten aan consument als geen info over kosten

• Bewijslast ligt bij verkoper


Wanneer moet info verstrekt:• Enkele informatieplichten gelden “bij aanvang bestelproces” (art. VI.46):

• Aanvaarde betaalmiddelen en • Aangeboden leveringsmethode• Beperkingen in levering (bvb “enkel binnen Benelux”• Beperkingen aan aanbod (beperkt in tijd, minimale hoeveelheid, …)

• Discussie over wat aanvang bestelproces is. Voor bekomen SafeShops.be label: vanaf moment dat consument product begint te kiezen


Wanneer moet info verstrekt:• Specifieke informatieplicht (art. VI.46):

• Uitdrukkelijk verzoek van consument is vereist voor start levering tijdens herroepingstermijn• Bij gebrek daaraan is consument niet tot betaling gehouden• Geldt ook voor water, elektriciteit en gas als dienst (t.t.z. niet voorverpakt)


Informatieplichten gelden ook voor social en mobile commerce, maar:• Info in functie van beschikbare ruimte, • Minstens:

• ID verkoper, • Basisinfo over product en • 14 dagen retourrecht• Totale prijs

• Andere info op “gepaste drager” (link naar Alg. Vw. Voldoende?)

14 dagen bedenktermijnBetaalmiddelen

Beperkingen

14 dagen bedenktermijnzéker


Informatieplichten:• Article VI.46: Bij orderbevestiging alle info nog eens opnieuw• Op duurzame drager (pdf, word, html, géén link naar website)

• Voor het eerst expliciet in RL en wet gedefinieerd• Bestond reeds rechtspraak HvJ, (HvJ, 5 juli 2012, zaak C49/11, www.curia.europa.eu)

• Ten laatste bij levering me te geven

Boek VI Wetboek Economisch RechtInformatieplichten:

Betalende bestelling? Bij bevestigingsknop vermelden “Bestelling met betalingsverplichting”Of gelijkwaardige woorden.

Sanctie: consument is niet gebonden


14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Nog steeds 14 dagen (vanaf dag volgend op levering goed of dienst, cfr. art. VI.47.§2)• Volledige terugbetaling, inclusief leverings- en andere kosten (goedkoopste levering), binnen 30 dagen• “Ongebruikt”, “ongeopend”, “originele verpakking”• Zonder motief• Verplichte vermelding op “eerste pagina”• Bevestiging na bestelling• Sanctie voor verkoper• Beperkte uitzonderingen• Dwingend recht


14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Nieuwe o.b.v. art. VI.47:

• Plicht voor consument om binnen 14 dagen na mededeling effectief terug te sturen (vanaf moment van mededeling)

• Modelformulier vervangt de verplichte • vermelding in een kader, vetgedrukt• Modelformulier gebruikt = infoplicht nageleefd• + Standaard retourformulier• Art. 52§2: Waardevermindering door beschadiging/gebruik in rekening gebracht op initiatief van

verkoper, maar ENKEL ALS consument correct werd geïnformeerd over zijn rechten aangaande herroeping


14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Uitzonderingen

• Diensten als uitvoering begonnen binnen 14 dagen en als consument vooraf aanvaard heeft• Financiële producten (aandelen, …)• Op maat gemaakte goederen of goederen die “duidelijk bestemd zijn voor een specifieke persoon)”• Bederfelijke waren• Hygiëne, openbare gezondheid “als zegel verbroken” • Goederen die onherkenbaar geïncorporeerd zijn in andere goederen• Alcohol als geleverd op meer dan 30 dagen en als prijs fluctueert buiten controle verkoper (?)


14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Uitzonderingen

• Dringende herstellingen• Audio video software als zegel verbroken• Kranten en tijdschriften• Openbare verkopen• Hotels, transport, catering, ontspanning “als een specifieke uitvoeringsdatum vermeld was” • Digitale content als het gebruik begonnen is en consument aanvaard heeft• Kansspelen, loterijen, casinospelen


14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Sancties

• Geen retourrecht verleend waar dat wel moest: consument betaalt niet en behoudt goederen

• Geen vermelding informatieverplichtingen: 12 maanden + 14 dagen• Geen retourrecht: consument niet ASH voor waardevermindering• Strafsancties: 150 tot 60.000 euro!


Levering (art. VI.43, §1 WER)• Levering binnen 30 kalenderdagen na dag volgend op bestelling• “Tenzij anders overeengekomen” (impliceert voorafgaand akkoord)• Art. VI.43, §2: Te laat geleverd = zonder kosten ontbinden (als levering nog niet

begonnen)• Terugbetaling binnen 30 dagen + desgevallend recht op schadevergoeding

(art. VI.43, §3 en VI.43, §4)


Levering (art. VI.44, WER)• Levering gebeurt op risico van verkoper, ook als consument kiest uit verschillende

leveringsporties• Tenzij vervoerder door consument is ingeschakeld• Risico gaat over bij fysieke in bezit name door consument of aangestelde derde

(cfr. pakje achtergelaten aan de deur)


Betaling en kosten (art. VI.41 en VI.42 WER)• Expliciete toestemming van consument voor alle kosten bovenop kost product

(levering, betaling, extra verzekering, …)• Verbod op “prechecked boxes” (cfr. verzekering bij airlines)• Sanctie: terugbetaling van de betreffende kosten

• Kost voor betaling mag “werkelijke kost” niet meer overschrijden• Maar wat is “werkelijke kost”? EU heeft advies aangekondigd, maar dat is er nog niet.

Garantie (art. 1604 e.v. BW)

• Wettelijke verplichting voor de (professionele) verkoper• 2 jaar minimum (1 jaar 2°hands)• Alle consumptiegoederen• ≠ Fabrieksgarantie• Kosteloos vervangen of herstellen• Minwaarde of ontbinding• Schadevergoeding• Vermoeden = 6 maanden• Infoplicht vanaf begin bestelproces

Alles duidelijk nu in Europa?

Wat bij geschillen?

Bevoegde rechtbank:

B2C: Verordening EG/44/2001 (art. 15 en 16)Consument kan terecht voor eigen rechtbank alsVerkoper beroepsactiviteit in die lidstaatVerkoper beroepsactiviteiten “met ongeacht welk middel richt op die lidstaat”

Nieuwe wet: verbod op aanduiden andere bevoegde rechtbank in algemene voorwaarden dan deze die bevoegd is op grond van EG/44/2001 of art. 624 Ger.W.


Wat bij geschillen?

Bevoegde rechtbank:

Beroepsactiviteiten “met ongeacht welk middel richt op die lidstaat”

Arresten Pammer en Alpenhof, EHJ, 7 december 2010 (C-585/08 en C-144/09)

Uit het geheel van elementen blijkt dat een website zich richt naar een publiek in een bepaalde Lidstaat: Contactadres, taal, munteenheid, leveringskosten, lokaal telefoonnummer, …

Gevolg: één defect product = 27 rechtbanken…


Wat bij geschillen?

Toepasselijk recht

Recht van het land waar de consument zijn gewoonlijke verblijfplaats heeft, op voorwaarde dat verkoper beroepsactiviteiten ontplooit in dat land of “dergelijke activiteiten met ongeacht welk middel richt op dat land.”

Criterium is gelijkaardig aan BevoegdheidsverordeningAlpenhof & Pammer Contactadres, taal, munteenheid, leveringskosten, lokaal telefoonnummer, … Rechtskeuze kan voor zover dwingend recht niet uitgesloten

Geschillenregeling met consumenten?

FOD/SPF EconomieLabelorganisatiesTest Aankoop / Test AchatTalADR/ODR platformenrechtbank

Een laatste waarschuwing

Let op: e-commerce regels voor professionele verkopers gelden ook op marktplaatsen en social media

Sirius LegalOnline wedstrijden

Sirius Legal

Juridische achtergrond in BelgiëBasisregels voor onze buurlandenEen woordje over privacy en spamOverzicht verschillende social media platformen

Facebook – Twitter – Pinterest – Snapchat – Foursquare – Youtube - Google+Belang en inhoud wedstrijdreglementen

Social media contests

Sirius Legal

Doelstelling van commerciële acties:ReclamefactorBrand activation / Product introductionDatabase verrijkenMarktonderzoekVerruiming bereik sociale media… of heel vaak: because everyone else is doing it

Welke vorm? Wedstrijd ≠ Tombola ≠ Kansspel ≠ Loterij

Juridische achtergrond in België

Sirius Legal

KansspelAlleen als licentie van Kansspelcommissie, beperkt aantal licentiesZodra inzet gevraagd + minimum aan toeval beslistBepaalde kansspelen = monopolie Nationale LoterijReclame voor kansspelen is ook verbodenKansspel zonder licentie: zware boetes!

Voorbeeld: betalend kraslot, online spel met deelnamekost, sms spel met verhoogde deelnamekost bovenop kost sms, …

Kansspelen = NIET ideaal voor commerciële acties


Sirius Legal

LoterijAbsoluut verbod!!Zodra winst bijna uitsluitend van het toeval afhangtZelfs loterij als:

• Gratis of geen kans op verlies• Er een aanbod is• Deelname voorwaardelijk is of open staat voor bepaalde mensen

Monopolie Nationale LoterijUitzonderingen door: gemeente, provincie en federale regeringUitzondering voor: tombola’s


Sirius Legal

TombolaSoort loterijGéén geldprijzen!50% van opbrengst gaat naar goed doelJaarlijks vaste lijst van (17) goede doelen: WWF, Max Havelaar, Child Focus,… In de meeste gevallen weinig interessant als promotionele wedstrijd

betalende krasloten, trekkingen, online sweepstakes, …


Sirius Legal

Wedstrijden Kennis- of behendigheidsproefSchiftingsvraag: minimum aan redeneringsvermogenDeelnameprijs: alle toeval uitsluiten! (zie kansspel)Prijs in natura of in geld: geen overwegend toeval! (zie loterij)


Sirius Legal

ConsumentenbeschermingHerkenbaar als promotieOrganisator bekend (van bij begin)ContactadresGeen ‘agressieve’ praktijken (gedwongen deelname)Geen misleidende informatie of praktijken


Sirius Legal

ConsumentenbeschermingEigen “Sectorcode promotionele kansspelen”Sweepstakes kunnen welMaxima op prijzengeld en “ trekkingen voor “kleine kansspelen”

Herkenbaar als promotieOrganisator bekend (van bij begin)ContactadresGeen ‘agressieve’ praktijken (gedwongen deelname)Geen misleidende informatie of praktijken

Juridische achtergrond in Nederland

Sirius Legal

ConsumentenbeschermingVergelijkbaar met BelgiëWedstrijdreglement moet in het FransWedstrijdreglement moet gedeponeerd bij gerechtsdeurwaarder

Herkenbaar als promotieOrganisator bekend (van bij begin)ContactadresGeen ‘agressieve’ praktijken (gedwongen deelname)Geen misleidende informatie of praktijken

Juridische achtergrond in Frankrijk

Sirius Legal

Wet respecteren Kansspel - Tombola - Loterij

Elk social media platform heeft eigen regels:Terms of UseSpecifieke guidelines voor wedstrijdenSpecifieke guidelines voor advertisingOveral dezelfde sanctie: offline halen van pagina of

wedstrijd of account

Wedstrijden in social media

Sirius LegalWedstrijden in social media

Sirius Legal

EenvoudigSnelGoedkoop

Beperkte doelgroepenBeperkte mogelijkheden (144 characters)Fraudegevoelig (multi’s)Afzonderlijke contest site nodig?

Wedstrijden op Twitter

Sirius Legal

“Creative answer” wedstrijden

Geen aanvaarding van wedstrijdreglementArbitraire beslissing


Sirius Legal

“Retweet to win” (manueel of via applicaties zoals Binkd)

Maar: cfr. regels kansspel/tombola/loterij…Geen aanvaarding wedstrijdreglement


Sirius Legal

“Tweet a pic to win”

Maar: cfr. regels kansspel/tombola/loterij…Geen aanvaarding wedstrijdreglement


Sirius Legal

“Tweet the answer”

Klassieke wedstrijdMaar: geen aanvaarding wedstrijdreglementOpgelet: alleen mention garandeert zichtbare deelname, hashtag niet


“Discourage the creation of multiple accounts“wedstrijdreglement moet een regel voorzien dat dit leidt tot diskwalificatie

“Discourage posting the same Tweet repeatedly” wedstrijdreglement moet een regel voorzien dat meerdere retweets/dag niet aanvaard zullen worden

“Ask users to include an @reply to you in their update so you can see all entries” Handig maar ook goed voor toetsing behendigheidscriterium

“Follow the Twitter Rules & Search Best Practices and the Twitter 101 for Business Guide”https://support.twitter.com/articles/18311-the-twitter-rules# https://support.twitter.com/articles/42646-twitter-search-best-practices#https://business.twitter.com/twitter-101

Sirius Legal

https://support.twitter.com/articles/68877# Twitter ToU

https://support.twitter.com/articles/18311-the-twitter-rules

https://support.twitter.com/articles/42646-twitter-search-best-practices

https://business.twitter.com/twitter-101

https://support.twitter.com/articles/68877

VOLT op Eén – Kobe Ilsen en Sofie Dumont – januari 2014www.een.be/programmas/volt/sofie-dumont-brouwt-bier#ikwilookhetvoltbierproeven

Honderden tweets op 5 minuten

Maar dan…Wie was er eerst…? Hoe wordt winnaar bepaald…?Hoeveel winnaars zullen er zijn…?Naar wie moet het bier verstuurd? Hoe komt Eén aan adresgegevens?…

Discussie, negatieve buzz, verwarring…

Sirius LegalTwitter ToU

http://www.een.be/programmas/volt/sofie-dumont-brouwt-bier

Relatief weinig vereistenMaar nood aan voorzorgen – wedstrijdreglementBijkomende issues:

• kennisname en aanvaarding wedstrijdreglement• Verzamelen persoonsgegevens (en respect voor privacy)


Sirius LegalWedstrijden in social media

Sirius Legal

Ongetwijfeld meest gebruikte platformGrootste aantal gebruikersMeest veelzijdig in mogelijkheden (combineert beeld, tekst, geluid, interactie)

Behoorlijk strenge regels voor het opzetten van wedstrijdenRegels worden geregeld aangepastLaatste aanpassing wedstrijden dateert van december 2013 (User policy recent nog gewijzigd, natuurlijk)

Wedstrijden op Facebook

Sirius Legal

Facebook: wat niet mocht tot voor kort

Standaardfuncties (sharen, liken, taggen) als manier van deelnameWinnaars contacteren via FacebookWedstrijd zonder gebruik van applicatie (woobox, agorapulse, shortstack, …)

Wedstrijden op Facebook

Sirius Legal

Facebook: hoe zit het vandaag?

Basisfuncties gebruiken als deelname is OK: • “Wie de leukste foto uploadt, win” • “De eerste 5 die het juiste antwoord geven, winnen”

Facebook ToU

Sirius Legal


“Tag jezelf en win” kan niet tenzij de persoon zelf op de foto staat

Winnaar op basis van shares kan niet (want niet bij iedereen ‘public’)

Winnaar obv “like” kan niet (= Loterij en dus verboden in België)

Deelname dmv post op perso profiel mag niet, wel op pagina organisator

Geen reclame in je omslagfoto

Verplicht sharen kan niet, vragen om te sharen wel

Fan-gating is nu wel OK op Facebook

Facebook ToU

Sirius Legal


Volgens de Facebook Guidelines moeten volgende elementen vermeld in wedstrijdreglement:

“Facebook kan niet geassocieerd worden met de wedstrijd en ondersteunt deze niet. Facebook kan dus ook niet verantwoordelijk worden gesteld bij eventuele problemen.”

“Deelnemers verschaffen informatie aan jouw organisatie, niet aan FB”

Nodige meldingen ivm privacyregels

Facebook ToU

Sirius Legal


Facebook ToU

Facebook Pages Terms, date of last revision Dec. 18, 2013https://www.facebook.com/page_guidelines.php#promotionsguidelines II, C – Collection of Data “…obtain user consent…”II, D – Tagging “… don’t encourage people to tag themselves in photo’s if they aren’t in the photo.”III, A reference to the Advertising Guidelines

https://www.facebook.com/ad_guidelines.php (Rev. 10 febr. 2014)III, B – Cover “You may not encourage people to upload your cover to their personal timeline”III, C – Applications reference to the Facebook Platform Policies

https://developers.facebook.com/policy/ (Rev. 20 aug. 2013)III, D – Offer creation tool III, E – Promotions “Promotions on Facebook must include the following:

a. A complete release of Facebook by each entrant or participant.b. Acknowledgement that the promotion is in no way sponsored, endorsed or administered by, or associated with, Facebook.

Personal Timelines must not be used to administer promotions (ex: “share on your Timeline to enter” or “share on your friend's Timeline to get additional entries” is not permitted).

https://www.facebook.com/page_guidelines.php#promotionsguidelines

https://www.facebook.com/ad_guidelines.php

https://developers.facebook.com/policy/

Sirius LegalFacebook ToU

Sirius LegalFacebook ToUFacebook regels aanvullen met wettelijke regels

Wedstrijden en loterijenConsumentenbeschermingWet Elektronische Handel en spammingregels… structuur, transparantie, gegevens deelnemers verzamelen, verplichte vermeldingen rond privacy,

vrijwaringsclausule Facebook, behendigheidscriterium, duidelijkheid over de te winnen prijs, …

Zorg in elk geval voor een wedstrijdreglement

Maak één standaardreglement, plaats het op je website en verwijs er naar bij je specifieke actie.Gebruik een apps voor wedstrijden op FB (laat meer structuur toe)

NIET : Winnaar op basis van shares (instellingen!)NIET: Winnaar louter op basis van “like”(loterij!)TWIJFELGEVAL: Winnaar op basis van snelste comment

Sirius Legal

Vooral privacyregels wijzigen

Gebruik namen in en bij advertentiesDoorverkoop van foto’s en video’s (!)Wel meer individuele settings voor privacyExport data nar VS

Like it or leave…

Facebook ToU & privacy: aanpassing 2014

Sirius LegalBescherming van intellectuele eigendom op internet

IE op het internet

Intellectuele eigendom = bescherming van merk, octrooi, auteursrecht, domeinnaam, knowhow, enz.

• Hoe bescherm je je merk?• Hoe bescherm je je domeinnaam?• Hoe bescherm je de inhoud van je website?• Hoe bescherm je je knowhow?• Praktische vragen: bijv. hoe ga je om met SEA & SEO?

Hoe bescherm je inhoud van website?Auteursrecht

• Vooral belangrijk als veel kwalitatieve teksten, foto’s, video’s op website

• Auteursrecht: automatisch, geen registratie nodig• Gebruik online = gebruik offline• Originaliteit vereist: heel soepel geïnterpreteerd• Ideeën, stijlen, concepten niet beschermd• Wat wel beschermd?: tekst, foto, video, grafisch element, muziek,

software, lay-out, databank• Copyright symbool © (+ je naam): niet nodig maar wel aangeraden

Hoe bescherm je inhoud van website?Auteursrecht

• Principe: inhoud website niet kopiëren of herpubliceren zonder toestemming• Teksten, afbeeldingen, enz. kopiëren mag dus niet!• Zelfs als er geen expliciete © bijstaat• Uitzonderingen: privégebruik, citaatrecht, actualiteitsverslaggeving, enz.• Voorbeeld: citaatrecht: strenge voorwaarden:

• Beelden of teksten die rechtmatig openbaar gemaakt zijn• Commentaar, bespreking, kritiek, enz. (bijv. niet als reclame)• Geen oneerlijke concurrentie & beperkte omvang• Bron en naam van auteur vermelden

Hoe bescherm je inhoud van website?Wat als iemand de inhoud van je site overneemt?

• Gebruik plagiaat checkers (bijv. Copyscape, Google Alerts, enz.)• Tynt: stuk javascript die link toevoegt naar je site als tekst gekopieerd wordt• Nut van disclaimers?• Hoe optreden tegen auteursrechtinbreuk?

• Bewijsmateriaal verzamelen: foto’s, evt. notaris, print-screens (met datum)• Is er schade?• Per email / brief vragen om content te verwijderen of naam / bron / link

toe te voegen (advocaat): deadline toevoegen enz.• Webhost of ISP aanspreken

Hoe bescherm je inhoud van website?• Rechtbank:

• Stakingsvordering (eventueel met dwangsom)• Schadevergoeding: hoe schade begroten/bewijzen?

• Economische verliezen, winstderving, morele schade• Evt. tarieven online beeldmateriaal SABAM

• Je moet niet bewijzen dat inbreukpleger een fout heeft begaan, nalatig was of te kwader trouw

Hoe bescherm je inhoud van website?Wat doen tegen parodie op website of reclamecampagne?

• Parodie is in principe toegelaten • Verschillen in rechtspraak – concrete feiten?• Criteria (subjectief!):

• Kritische functie t.o.v. het originele werk• Geen louter commercieel oogmerk (bijv. parodie concurrent om klanten te lokken)• Parodie moet origineel zijn (slechts beperkt kopiëren)• Geen verwarring stichten met origineel werk• Voldoende humoristisch karakter • Geen schade toebrengen aan origineel werk (eer/reputatie, markt)

• Concreet: vordering tot staking (evt. in kortgeding) – dwangsom - schadevergoeding

Hoe bescherm je inhoud van website?Wat m.b.t. sociale media?

• Je blijft eigenaar van auteursrecht en geeft licentie aan sociale media om content te gebruiken

• Argument dat men blij moet zijn dat foto’s gedeeld worden niet • “Notice and takedown” procedures van sociale media• Voorbeeld: Pinterest: toestemming nodig om foto te “pinnen”

• Geen grote rechtzaken• Hoe beperk je risico?

• Eigen foto’s of foto’s waarvoor je licentie hebt (check Creative Commons licentie)• Foto’s met “Pin this” (als die door rechthebber geïnstalleerd werd)• Foto’s zonder auteursrecht (openbaar domein)• “nopin” metatag (bijv. bij Flickr foto’s)

Hoe bescherm je inhoud van website?Mag je linken naar filmpjes op Youtube enz.?

• Hyperlink op zich geen inbreuk op auteursrecht (tenzij voor content met pay wall, inlog, enz.)

• Je weet niet of Youtube filmpje legaal gepost werd• Strafrecht: kwaadwillig of bedrieglijk opzet bewijzen• Burgerlijk recht (stopzetting / schadevergoeding): inbreuk, schade &

oorzakelijk verband bewijzen• Af te raden om te linken naar filmpjes (of te “embedden” / “framen”) waarvan

je weet / vermoedt / zou moeten weten dat die illegaal gepost werden

Hoe bescherm je inhoud van website?Mag je naam / foto van gebruikers, klanten, followers gebruiken?

• Enkel met toestemming van betrokkenen (zeker als voor commercieel doel)

• Specifieke & ondubbelzinnige toestemming voor elk gebruik (evt. eenmalig gegeven voor meerdere gebruiken)

• Personen kunnen steeds toestemming intrekken (maar mogen hier geen misbruik van maken)

Hoe bescherm je inhoud van website?Muziek op je website: auteursrechten betalen!

• Soms verschillende beheersmaatschappijen: bijv.: SABAM int rechten van auteurs + PlayRight int rechten van uitvoerende kunstenaars + Simim int rechten van muziekproducenten

• www.eengemaakteaangifte.be

Hoe bescherm je inhoud van website?Contracten rond overdracht van auteursrechten:

• Contracten moeten duidelijk en schriftelijk zijn• Wat moet in contract staan? voorbeeld: toegelaten exploitatiewijzen, vergoeding

voor auteur, geografische reikwijdte, duur van overdracht, online gebruik (uitz. voor reclame sector)

• Voorbeeld: vermijden dat fotograaf foto’s opnieuw gebruikt voor concurrent• Bij twijfel: interpretatie in voordeel van auteur• “Morele rechten” kunnen niet afgestaan worden: bijv.: auteur heeft steeds recht

om als auteur vermeld te worden• Rechten voor online gebruik (of gebruik in sociale media) niet automatisch

inbegrepen duidelijk vermelden in contract

Hoe bescherm je inhoud van website?Voorbeeld: je bestelt een website of reclamecampagne

• Auteursrecht ligt bij makers van website of reclamecampagne• Opdrachtgever moet expliciet overdracht auteursrecht in contract opnemen• Schriftelijk contract dat duidelijk vermeldt wie welke rechten verwerft voor welk

element van de website of campagne en voor welk platform• Afbeelding: auteursrecht

• Portretrecht: toestemming van afgebeelde persoon nodig• Foto kunstwerk: toestemming kunstenaar nodig• Foto gebouw: toestemming architect nodig• betalende licentie op databank

Update i.v.m. know-how beschermingNon-disclosure agreements (NDAs):

• Bescherming van confidentiele informatie• Best kort, duidelijk en wederkerig • Problemen rond afdwingbaarheid – bewijsproblemen• Wat m.b.t. mondelinge informatie?• Wat m.b.t. correcte definitie van “confidential information”?• Forfaitair schadebeding moet afschrikwekkend zijn maar mag geen

boetebeding zijn• “Trade secrets” wettelijk gezien niet efficient beschermd (voorstel

EU Commissie + vrijhandelsbesprekingen EU - VS)

Update i.v.m. know-how beschermingI-depot doen om datum van creatie te bewijzen (BBIE)

• Verleent geen recht maar bewijst datum• Bijv.: als partner octrooi-aanvraag indient kan i-depot bewijzen

dat uitvinding al bestond

Update i.v.m. merkenMerken:

• Exclusief recht om merk te gebruiken voor goederen/diensten die je bij aanvraag aanduidt

• Gelijkaardig merk kan verschillende goederen/diensten aanduiden• Geldig voor 10 jaar• Verlengbaar • Vooral woordmerken en beeldmerken (“logo”)• Ook vormmerken, kleurmerken, geluidsmerken, geurmerken

Update i.v.m. merkenMerken

• Als je merk 5 jaar niet gebruikt rechter kan merk vervallen verklaren• Als je 5 jaar niet optreedt tegen latere merkregistratie je kan die

latere registratie niet meer aanvechten• Verwatering mogelijk (merk wordt soortnaam door toedoen of nalaten

van merkhouder) rechter kan merk vervallen verklaren

Update i.v.m. merkenMag je merk van iemand anders gebruiken?

• Niet als er verwarringsgevaar is• Je mag merk, handelsnaam of vennootschapsnaam van concurrent

gebruiken bij vergelijkende reclame• Maar niet als misleidende of oneerlijke reclame • Ook concurrent niet zwart maken (laster – eerroof)• Gebruik voor andere producten / diensten mag als er geen

verwarringsgevaar is

Update i.v.m. merkenMag je merk van iemand anders gebruiken in Google AdWords enz.?

• Uitspraken Hof van Justie EU & nationale rechtbanken• Merk van iemand anders gebruiken in advertentietekst (of url) mag (meestal) niet• Merk van iemand anders gebruiken als keyword mag onder voorwaarden:

• Je mag het voor de gemiddelde internetgebruiker niet moeilijk of onmogelijk maken om te zien van wie de producten afkomstig zijn• Je mag het merk niet “aantasten” (merk verliest wervende kracht) of “verwateren” (merk wordt algemene term)• Je mag niet meeliften op succes van een ander (bijv. namaakproducten aanbieden mag niet)• Geen inbreuk plegen op andere regels zoals ivm vergelijkende reclame

Update i.v.m. merken

Wat als iemand jouw merk gebruikt in Google AdWords enz.?

• Merkhouder kan eerst klacht indienen bij Google (verwarring claimen)• Adverteerder aanschrijven (eventueel via advocaat)• Procedure voor rechtbank: tegen adverteerder (eventueel ook tegen Google)• Distributeurs en resellers: guidelines opstellen voor gebruik merk als keyword enz.

Update i.v.m. merkenHoe optreden tegen online misbruik van je merk?

• ‘Cease and desist letters’ & takedown notices: stop inbreuk, verwijder data, koop licentie (advocaat)

• Zoekmotoren, hostingbedrijven, sociale media aanschrijven (gebruiksvoorwaarden checken)

• Oppositie voeren tegen latere merkinschrijvingen: 2 maand vanaf publicatie merk

Update i.v.m. merken

Hoe optreden tegen online misbruik van je merk?

• Rechtbank:• Efficient: stopzetting, dwangsom, inbeslagname, schadevergoeding,

voorlopige maatregelen, publicatie vonnis, enz.• Vordering tot staking; kort geding; beslag inzake namaak• Probleem: territoriale bevoegdheid, negatieve perceptie, deelname aan

economisch verkeer?• Soms is aantasting van reputatie of onderscheidend vermogen van merk

voldoende

Update i.v.m. merkenPro-actief: Hoe problemen vermijden?

• Internet brand policy en social media brand policy opstellen• Registreren van domeinnamen, pagina’s, profielen, accounts, app names, enz.

die overeenkomen met merken, handelsnaam en vennootschapsnaam• Monitoren van merkregistraties, domeinnamen, sociale media, internet (bijv.

merkregisters, Google Alerts e.d.)• Deelnemen aan discussies op sociale media (bijv. negatieve commentaren

weerleggen)• Werknemers en medewerkers inlichten ivm online merkgebruik: bijv. merk niet

als werkwoord, soortnaam, meervoud gebruiken, enz.• ® and TM tekens niet nodig maar kunnen wel handig zijn

Update i.v.m. domeinnamenDomeinnamen:

• Merk geeft niet automatisch recht op domeinnaam, profielnaam of paginanaam

• Registratie volgens ‘first come, first served’• Wat als domeinnaam niet meer beschikbaar?

• Soms kan merkhouder zich verzetten tegen gebruik, maar niet altijd• Bijvoorbeeld: bewijzen dat houder domeinnaam geen rechtmatig

belang heeft en te kwader trouw is (ok bij cybersquatters, maar soms ook conflicterende rechtmatige belangen)

Update i.v.m. domeinnamen2 manieren om een domeinnaam te recupereren:

• Arbitrage: Cepani (.be) of ICANN (.com, .net, .org, enz.)• Rechtbank: Belgische rechtbank voor .be domeinnamen en andere

domeinnamen als geregistreerd door iemand die gevestigd in België • Vooral effeciënt tegen cybersquatters en typysquatters

Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• Doorhaling van inschrijving vragen of overdracht van domeinnaam• Geen vergoeding voor kosten, schade, enz. • Kosten (1750 euro + BTW) worden terugbetaald aan klager die wint• Cijfers: 64% gegrond – 22% afgewezen – 14% minnelijke schikking of

stopgezet


• Volgende 3 voorwaarden bewijzen:• De domeinnaam is gelijk aan of vertoont grote gelijkenis met een

merk, handelsnaam, maatschappelijke benaming, vennootschapsnaam, geografische aanduiding, persoonsnaam, of een benaming van een geografische entiteit waarop de aanklager rechten heeft;

• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam; en

• De domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd of gebruikt.


• Domeinnaam is gelijk aan of vertoont grote gelijkenis met een merk, enz.:• Bewijzen dat je exclusief recht hebt: bijv. zaak “kadaster.be” overheid

bewijst niet dat ze exclusief recht heeft op woord “kadaster”• Bewijzen dat domeinnaam identiek is of zodanig overeenstemt dat er

verwarring mogelijk is • Lidwoorden, koppeltekens, meervoud, punt, beschrijvende termen,

enz. meestal geen relevant verschil• Bijv.: zaak “piperheidsieck.be”: weglaten van koppelteken neemt

verwarring niet weg;• Bijv.: zaak “catverhuur.be”: toevoegen van woord “verhuur” neemt

verwarring met merk “CAT” niet weg.


• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam:• Geen hard bewijs nodig - aannemelijk maken bewijslast schuift naar

domeinnaam houder• Bijv.: klager stelt dat domeinnaam houder geen relatie heeft met klager

(merkhouder) of geen licentie heeft of niet bekend is onder de domeinnaam

• Bijv.: klager toont aan dat domeinnaam verwijst naar inactieve pagina


• De domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd of gebruikt• Bewijzen dat domeinnaam houder wist of moest weten dat registratie of

gebruik een inbreuk is• Bijv.: registratie om domeinnaam te verkopen voor prijs die hoger is dan

kosten voor verwerving• Bijv.: registratie om handelsactiviteiten van concurrent te verstoren• Bijv.: gebruik om bewust en uit commercieel oogmerk gebruikers naar

site te lokken steunend op verwarring met merk


• Kwade trouw: concrete voorbeelden

• Zaak “jambondeparme.be”: parking page – prijs 840 euro• Zaak “duratherm.be”: inactieve pagina – concurrenten• Zaak “gebrola.be”: omleiding naar site met gesponsorde links van

concurrenten• Webdesigners, hosting firma’s en resellers die domeinnaam in eigen naam

registreren: bijv. zaak “technoglobe.be” (discussie over facturen – webdesigner zet domeinnaam “under construction”).

Update i.v.m. domeinnamen

Arbitrage: andere geschillenregelingen

• Per land: “ccTLDs”• Internationaal:

• WIPO: gTLDs, meeste ccTLDs• USA: National Arbitration Forum: gTLDs, .us, enz.• Europa: Czech Arbitration Court: gTLDs, .eu, enz.• ADNDRC (Asia), ACDR (Arab), enz. (gTLDs en ccTLDs)

Update i.v.m. domeinnamenRechtbank:

• Wet van 26 juni 2003 mbt wederrechtelijk registreren van domeinnamen = cybersquatting

• Belgische rechtbank bevoegd? Voor .be domeinnamen en andere domeinnamen als geregistreerd door iemand gevestigd in België

• Doorhaling of overdracht van domeinnaam bekomen• Niet: schadevergoeding, vergoeding kosten advocaten, enz.

Update i.v.m. domeinnamenRechtbank: Drie voorwaarden:

• Domeinnaam is gelijk aan of stemt overeen (in die mate dat verwarring mogelijk is) met een merk, handelsnaam, vennootschapsnaam, enz.;

• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen in de domeinnaam; en

• De domeinnaam werd geregistreerd met de bedoeling om schade te berokkenen of om een ongerechtvaardigd voordeel te halen (kwade trouw).• Enkel moment van registratie van belang – later gebruik te kwader trouw niet

relevant!• Voorbeeld: hoge verkoopprijs, zich voorstellen als officële verdeler, enz.

Update i.v.m. domeinnamenRechtbank: Voorbeeld:

Zaak Marino Keulen

• Overdracht van marinokeulen.be• Doorhaling van mari-noke-ulen.be• Vonnis publiceren op homepagina• Dwangsom van 500 euro per dag vertraging

www.siriuslegal.be

[email protected]@BartVdBrandeLinkedin.com/in/bartvdb

Sirius Legal

Gastles PXL Hogeschool 2017

Law

Transcript of Gastles PXL Hogeschool 2017