Garmerwolde meubelcity - het vervolg · Lieske en Wiesje de stoelen zelf op en adviseren ......

1
BUURCONTACT NR. 02 - FEBRUARI 2003 Garmerwolde meubelcity - het vervolg Eigenlijk is dit de pagina Kunstlicht, vorige maand verdrongen door meubelmakers en houtbewerkers uit Garmerwolde. Ambachtslieden, geen kunstenaars. Wel levenskunstenaars, want je carriLre stop zetten om te gaan doen wat je leuk vindt, is niet iedereen gegeven. Ook deze maand zijn de houtbewerkers uit Garmerwolde aan het woord: de ambachtsman met carriLreswitch, de pure hobbyisten, maar ook twee academisch geschoolde interieurarchitecten. Zij voldoen ruimschoots aan de criteria, zo die er zijn, voor deze pagina Kunstlicht. Zo komt alles toch nog goed. Een verslag van Annemarie Meijer met fotos van Fred Reiffers (Blue Mule). Lieke Mandema en Wiesje Bruins hobbyisten onder de meubelaars Schreven we eerder over houtbewerkers die van hun hobby hun werk hadden gemaakt, hier gaat het over echte hobbyisten. Lieske Mandema en Wiesje Bruins werken op Dorpsweg 67. Ze brengen daar oude stoelen terug in de oorspronkelijke staat of geven ze een totale metamorfose. Deze dames houden van hun vrijheid en van de andere bezigheden die ze hebben. Reden om de zaak niet al te groot te maken. Twee dagen in de week met de stoelen bezig zijn is net leuk; dat klanten dan iets langer moeten wachten tot hun meubelstuk retour komt: het zij zo... Het blijft een uit de hand gelopen hobby. Ooit begonnen Mandema en Bruins met het op- knappen van stoelen die ze bij Nota Bene of Mamamini kochten. De ervaring die ze daarmee opdeden gaf hen het vertrouwen dat ze dit ook wel voor anderen konden doen. Mond tot mond recla- me deed de rest. Om niet onnodig te hoeven investeren, meten Lieske en Wiesje de stoelen zelf op en adviseren zij de klant de benodigde hoeveelheid stof zelf uit te kiezen en aan te schaffen bij de vakhandel, de stoffenzaak of op de markt. Materiaal dat nodig is voor herstel van het binnenwerk leveren ze zelf. Dat ,menig stoeltje op deze manier aan een nieuw leven is begonnen is te zien in het stoelenboek waarin fotos van voor en na de behandeling zijn opgenomen. Het resultaat is dikwijls verbluffend! Dat de twee goed werk leveren valt ook op te maken uit het feit dat ze sinds kort een cursus stofferen verzorgen in de Stadswerkplaats in Gro- ningen. Naast cursussen biedt die werkplaats ook gelegenheid aan hobbyisten om gebruik te maken van hun ruimtes, apparatuur en know how. Voor drie Euro vijftig per dagdeel kan men er onder deskundige begeleiding terecht voor het repare- ren van motoren, lassen, metaal- en houtbewer- king etc. De opzet van deze werkplaats was ooit een buurtinitiatief, inmiddels is het een stadsproject waar veel animo voor is. De cursus van Lieske Mandema en Wiesje Bruins telt 10 lessen. Je krijgt dan natuurlijk niet alles onder de knie, maar een eetkamerstoel kun je aan. Eerlijk hout bij Gerard Klunder Midden jaren negentig van de vorige eeuw kon je nog wel eens een carriLreswitch maken door een leuke regeling te treffen met je werkgever. Gerard Klunder deed dat ook toen hij besloot van zijn hobby zn werk te maken. Zo veranderde hij van ontwerper van automatiseringssys- temen bij het Rijk in ontwerper van ambachtelijke meubelen in eigen werkplaats. Dat ambachtelijk is de charme van dit vak. Klunder wordt enthousiast van mooie, ouderwetse hout- constructies die hij tegenkomt tijdens de reparatie van antieke meubelen. Hij past deze oude technie- ken zoveel mogelijk toe in zijn eigen meubelen. Voorbeeld hiervan is de eiken keukentafel, waar- aan het gesprek plaatsvindt. Om het houten blad alle ruimte te geven bij het werken is er aan de onderkant een systeem van sleuven en blokjes gebruikt, waardoor het blad bij veranderende luchtvochtigheid ongemerkt kan uitzetten of krim- pen. Het tafelblad gaat niet bollen. Een andere opvallen constructie zijn de plankendragers in een eiken wandkast: geen lelijke gaatjes en pennetjes om de last te dragen, maar mooie, massieve, verticale balkjes in de hoeken met uitgefreesd draagvlak. Bij zon ambachtelijke benadering hoort eerlijk hout, eerlijk in de zin van massief. Maar in deze tijd van ontbossing staat eerlijk hout ook voor milieu- vriendelijk. Klunder hecht aan beide benaderin- gen veel waarde, hoewel hij aangeeft dat eerlijk, milieuvriendelijk hout zelfs in de vakbladen nog vaak ter discussie staat. Waar mogelijk gebruikt hij alleen vriendelijk hout; dat heeft niet altijd een keurmerk, maar hij weet zeker dat de gekapte bomen zijn vervangen door jonge aanplant. Zn intutie is inmiddels een betrouwbare raadgever bij aankoop van buitenlands hout, maar Klunder gebruikt ook hout uit de buurt. In Garsthuizen had hij een balkengat - een ligplaats in het water om gekapt hout te wateren. Gewaterd hout is mooi van kleur en minder vat- baar voor houtworm. Hout is nooit uitgewerkt, ook niet als het een paar jaar in een balkengat heeft gelegen. Het blijft altijd werken onder invloed van temperatuur en luchtvochtigheid. In Garsthuizen lagen gevelde iepen uit de provincie. De iepenziek- te van een paar jaar geleden heeft veel mooi hout opgeleverd dat nu verwerkt wordt. Ook bij houtzaagmolen De Fram in Woltersum lag hout van Gerard Klunder in het balkengat. Bij juiste wind en voldoende tijd werd dat gezaagd. Hoe ambachtelijk ook, zelfs een beetje romantisch; het hout kopen, te water laten, eruit halen, zagen, een paar jaar laten liggen en dan pas verwerken was logistiek gezien niet de beste oplossing: tijdrovend en arbeidsintensief. Zo gebeurt het dat Gerard Klunder zijn hout tegenwoordig bij de houthandel koopt. Met kennis van zaken en hart voor de boom. Binnenkort verhuist de werkplaats naar Dorps- weg 37, het pand van Hans Kauw. Brandsma en Thouars hebben daar ook hun ontwerpstudio en woonhuis. Kauw heeft er zelf een verkooppunt voor houtbewerkingapparatuur voor professio- nals. Gerard Klunder krijgt onder dat dak een grotere werkplaats en zal eens in de week de winkel van Kauw bemannen. Tot zolang zitten werkplaats en showroom nog in het oude school- meestershuis tegenover de kerk. In de werkplaats is het aangenaam warm en het geurt er naar vers hout. Grenen en eikenhout ruiken het lekkerst. Het is een sfeervolle werk- plaats. Op een schap liggen tientallen schaven, een verzameling die Klunder in de loop der jaren verwierf. De rij lijmklemmen, van piep tot mega, is niet minder indrukwekkend en allemaal in gebruik. Voor tafels en kasten of voor gerepareerde anti- quiteiten. Niet voor nieuwe houten stoelen, want die maakt Klunder niet. Het buigen van spanten voor rugleuningen is zon arbeidsintensief en daar- door kostbaar proces, dat dat eigenlijk alleen maar in serie vervaardigd kan worden. Dan verval je in fabrieksmatig produceren en dat is nou net wat Gerard Klunder niet ambieert. Het ambacht, daar gaat het om. Met liefde voor het hout een mooi meubel leveren, dat geeft voldoening. Jack Brandsma en Franoise Thouars interieurarchitecten Brandsma en Thouars studeerden beiden af op interieurarchitectuur aan Academie Minerva (95 en 97). Sinds augustus 2001 wonen en werken ze aan Dorpsweg 37 in Garmerwolde, het pand van Hans Kauw. Ze waren al klant van Kauw toen hij ze op een goed moment aanbood de woon- en werkruimte te huren. De beslissing was gauw genomen. Wonen op het land met de stad in zicht is wat je noemt een buitenkans. Jack en Franoise hebben ieder hun eigen ont- werpbedrijf, maar maken wel gebruik van elkaar. Ze deden tijdens en na hun studie veel ervaring op bij gevestigde ontwerpers die ook zelf de productie op zich nemen. Jack werkte onder andere een tijd lang bij Piet Hein Eek, de man die sloophout tot design weet te transformeren. Daarnaast stu- deerde hij ook nog twee jaar industriºle vormge- ving aan het Royal Art College in Londen. Thouars en Brandsma zijn hoogopgeleid in het scheppen van sfeer en het creºren van ruimte. Fotos en videos tonen ontwerpen en projecten die je tegenkomt in de betere bladen voor modern wonen. Franoise ontwerpt losse meubelen, zo- als kasten, stoelen en tafels, voor particulieren en produceert die vaak ook zelf. Soms ook besteedt ze de productie uit wegens gebrek aan tijd of ruimte. Het vergt extra aandacht als de productie van een ontwerp uit handen wordt gegeven: alles moet kloppen. Tijdens het productieproces is het vaak niet meer mogelijk en in ieder geval te kostbaar om aanpassingen te doen als onvolko- menheden zich aandienen. In die zin is uitbeste- den een goede zaak: het houdt je scherp en draagt bij tot een 100% vakkundig ontwerp. Recent werk van Thouars is de vormgeving van de ruimte bij het haaienbassin in het Noorder Dieren- park. De spelletjeswand daar komt uit haar brein en de meubelen die er staan komen van haar tekentafel. Dat je van een oude eik een heel bijzondere tafel kunt maken, bewees ze met de tafel die ze voor haar moeder ontwierp. Het eigentijdse interieur kreeg een tafel die in alles recht doet een de oude geliefde boom uit eigen tuin, maar het interieur nergens ontkracht. Jack Brandsma doet graag grotere projecten en tekent dan liefst voor het totaal: de sfeer, de meubelen, de verlichting, de stoffering en als het moet ook het servies. De bibliotheek van Minerva is een project waarin hij zich goed kan uitleven. Het gebouw van architect Piet Blom had binnenshuis hier en daar een facelift nodig om aan de wensen van deze tijd te voldoen. Oud-studenten werden uitgenodigd een ontwerp te maken. Jack Brands- ma, inmiddels ook do- cent vormgeving aan de opleiding, kreeg opdracht de bibliotheek onder handen te ne- men. Eerder tekenden Brandsma en Thouars voor een ontwerp in de hal van Ruimtelijke Or- dening aan het Zuider- diep. Franoise vindt het jammer dat een mooi ontwerp, een- maal in gebruik, wordt beplakt met affiches en mededelingen. Het is sowieso jammer als na verloop van tijd een met zorg ontworpen ruimte verandert. Op een derge- lijk project rust auteursrecht en mag dus eigenlijk niet zonder medeweten van de ontwerper veran- derd worden. Brandsma zou daar geen grote problemen mee hebben, als het maar niet na twee jaar al gebeurt. En natuurlijk zou hij wel graag gekend worden in de verandering. Dat geldt ook voor het project dat hij nu onder handen heeft. Hij kreeg dat toegewezen door de Amsterdamse Stichting Kunst in Openbare Ruimten (SKOR). Het behelst een mobiele werkplek voor studenten in een gebouw van architect Gerrit Rietveld in Doetinchem. Hij bedacht een dubbele rij organisch gevormde stoelen die in een rails aan het plafond hangen. De eivormige zetels bieden solitair veel privacy, maar tegenover elkaar geschoven een uitnodigende gelegenheid tot communicatie. Der- gelijke ontwerpen ontstaan in Garmerwolde, de tweedimensionale afdeling van het bedrijf. De driedimensionale afdeling is de werkplaats, het laboratorium, in de stad. Hier worden maquettes gebouwd en prototypen uitgeprobeerd. Nog een blik op het beeldmateriaal toont strakke kasten van Franoise, ruimtewinners op hoog niveau. Soms simpel en sober, maar ook decora- tief zoals de wandkast die door subtiele afwerking van de onderkant van de deuren suggereert dat het gaat om een venster met gesloten gordijnen. Het afstudeerproject van Jack Brandsma is ter presentatie vastgelegd op video. Het bestaat uit drie kisten: een slaapkist, een keukenkist en een kastkist. De intimiteit van de kisten belooft behaag- lijk wonen in een grote kale ruimte. De mobiliteit ervan maakt veelvuldig verkassen tot een peulen- schil. Wie een dergelijk ontwerp maakt wil in beweging zijn. Dat geldt zeker voor Jack Brandsma en Franoise Thouars. Ze zijn vast van plan hun naam te vestigen in de wereld van de toegepaste kunst en architectuur. Niet altijd zichtbaar, maar komende zomer wel. Want Brandsma kreeg de opdracht het kunstproject voor Noorderzon te verzorgen. Hoe dat er precies uit gaat zien is niet bekend, maar in augustus voor iedereen te be- wonderen in het Noorderplantsoen in de stad.

Transcript of Garmerwolde meubelcity - het vervolg · Lieske en Wiesje de stoelen zelf op en adviseren ......

Page 1: Garmerwolde meubelcity - het vervolg · Lieske en Wiesje de stoelen zelf op en adviseren ... Stichting Kunst in Openbare Ruimten (SKOR). ... presentatie vastgelegd op video. Het bestaat

BUURCONTACT NR. 02 - FEBRUARI 2003

Garmerwolde meubelcity - het vervolgEigenlijk is dit de pagina Kunstlicht, vorige maand verdrongen door meubelmakers en houtbewerkers uit Garmerwolde. Ambachtslieden, geen kunstenaars. Wel levenskunstenaars, wantje carrière stop zetten om te gaan doen wat je leuk vindt, is niet iedereen gegeven. Ook deze maand zijn de houtbewerkers uit Garmerwolde aan het woord: de ambachtsman met carrièreswitch,de pure hobbyisten, maar ook twee academisch geschoolde interieurarchitecten. Zij voldoen ruimschoots aan de criteria, zo die er zijn, voor deze pagina Kunstlicht. Zo komt alles tochnog goed. Een verslag van Annemarie Meijer met foto�s van Fred Reiffers (Blue Mule).

Lieke Mandema en Wiesje Bruinshobbyisten onder de meubelaarsSchreven we eerder over houtbewerkers die van hun hobby hun werk hadden gemaakt, hiergaat het over echte hobbyisten. Lieske Mandema en Wiesje Bruins werken op Dorpsweg 67.Ze brengen daar oude stoelen terug in de oorspronkelijke staat of geven ze een totalemetamorfose.

Deze dames houden van hun vrijheid en van deandere bezigheden die ze hebben. Reden om dezaak niet al te groot te maken. Twee dagen in deweek met de stoelen bezig zijn is net leuk; datklanten dan iets langer moeten wachten tot hunmeubelstuk retour komt: het zij zo... Het blijft eenuit de hand gelopen hobby.Ooit begonnen Mandema en Bruins met het op-knappen van stoelen die ze bij Nota Bene ofMamamini kochten. De ervaring die ze daarmeeopdeden gaf hen het vertrouwen dat ze dit ook welvoor anderen konden doen. Mond tot mond recla-me deed de rest.

Om niet onnodig te hoeven investeren, metenLieske en Wiesje de stoelen zelf op en adviserenzij de klant de benodigde hoeveelheid stof zelf uitte kiezen en aan te schaffen bij de vakhandel, destoffenzaak of op de markt. Materiaal dat nodig isvoor herstel van het binnenwerk leveren ze zelf.Dat ,menig stoeltje op deze manier aan een nieuwleven is begonnen is te zien in het stoelenboekwaarin foto�s van voor en na de behandeling zijnopgenomen. Het resultaat is dikwijls verbluffend!Dat de twee goed werk leveren valt ook op temaken uit het feit dat ze sinds kort een cursusstofferen verzorgen in de Stadswerkplaats in Gro-ningen. Naast cursussen biedt die werkplaats ookgelegenheid aan hobbyisten om gebruik te makenvan hun ruimtes, apparatuur en �know how�.Voor drie Euro vijftig per dagdeel kan men er onderdeskundige begeleiding terecht voor het repare-ren van motoren, lassen, metaal- en houtbewer-king etc.De opzet van deze werkplaats was ooit eenbuurtinitiatief, inmiddels is het een stadsprojectwaar veel animo voor is.De cursus van Lieske Mandema en Wiesje Bruinstelt 10 lessen. Je krijgt dan natuurlijk niet allesonder de knie, maar een eetkamerstoel kun je aan.

Eerlijk hout bij Gerard KlunderMidden jaren negentig van de vorige eeuw kon je nog wel eens een carrièreswitch maken dooreen �leuke regeling� te treffen met je werkgever. Gerard Klunder deed dat ook toen hij beslootvan zijn hobby z�n werk te maken. Zo veranderde hij van ontwerper van automatiseringssys-temen bij het Rijk in ontwerper van ambachtelijke meubelen in eigen werkplaats.

Dat ambachtelijk is de charme van dit vak. Klunderwordt enthousiast van mooie, ouderwetse hout-constructies die hij tegenkomt tijdens de reparatievan antieke meubelen. Hij past deze oude technie-ken zoveel mogelijk toe in zijn eigen meubelen.Voorbeeld hiervan is de eiken keukentafel, waar-aan het gesprek plaatsvindt. Om het houten bladalle ruimte te geven bij het �werken� is er aan deonderkant een systeem van sleuven en blokjesgebruikt, waardoor het blad bij veranderendeluchtvochtigheid ongemerkt kan uitzetten of krim-pen. Het tafelblad gaat niet bollen. Een andereopvallen constructie zijn de plankendragers in eeneiken wandkast: geen lelijke gaatjes en pennetjesom de last te dragen, maar mooie, massieve,verticale balkjes in de hoeken met uitgefreesddraagvlak.Bij zo�n ambachtelijke benadering hoort �eerlijkhout�, eerlijk in de zin van massief. Maar in deze tijdvan ontbossing staat eerlijk hout ook voor milieu-vriendelijk. Klunder hecht aan beide benaderin-gen veel waarde, hoewel hij aangeeft dat eerlijk,milieuvriendelijk hout zelfs in de vakbladen nogvaak ter discussie staat. Waar mogelijk gebruikt hijalleen vriendelijk hout; dat heeft niet altijd eenkeurmerk, maar hij weet zeker dat de gekaptebomen zijn vervangen door jonge aanplant. Z�nintuïtie is inmiddels een betrouwbare raadgever bijaankoop van buitenlands hout, maar Klundergebruikt ook hout uit de buurt.In Garsthuizen had hij een balkengat - een ligplaatsin het water om gekapt hout te �wateren�.Gewaterd hout is mooi van kleur en minder vat-baar voor houtworm. Hout is nooit uitgewerkt, ookniet als het een paar jaar in een balkengat heeftgelegen. Het blijft altijd werken onder invloed vantemperatuur en luchtvochtigheid. In Garsthuizenlagen gevelde iepen uit de provincie. De iepenziek-te van een paar jaar geleden heeft veel mooi hout

opgeleverd dat nu verwerkt wordt.Ook bij houtzaagmolen De Fram in Woltersum laghout van Gerard Klunder in het balkengat. Bij juistewind en voldoende tijd werd dat gezaagd. Hoeambachtelijk ook, zelfs een beetje romantisch; hethout kopen, te water laten, eruit halen, zagen, eenpaar jaar laten liggen en dan pas verwerken waslogistiek gezien niet de beste oplossing: tijdrovenden arbeidsintensief. Zo gebeurt het dat GerardKlunder zijn hout tegenwoordig bij de houthandelkoopt. Met kennis van zaken en hart voor de boom.Binnenkort verhuist de werkplaats naar Dorps-weg 37, het pand van Hans Kauw. Brandsma enThouars hebben daar ook hun ontwerpstudio enwoonhuis. Kauw heeft er zelf een verkooppuntvoor houtbewerkingapparatuur voor professio-nals. Gerard Klunder krijgt onder dat dak eengrotere werkplaats en zal eens in de week dewinkel van Kauw bemannen. Tot zolang zittenwerkplaats en showroom nog in het oude school-meestershuis tegenover de kerk.In de werkplaats is het aangenaam warm en het

geurt er naar vers hout. Grenen en eikenhoutruiken het lekkerst. Het is een sfeervolle werk-plaats. Op een schap liggen tientallen schaven,een verzameling die Klunder in de loop der jarenverwierf. De rij lijmklemmen, van piep tot mega, isniet minder indrukwekkend en allemaal in gebruik.Voor tafels en kasten of voor gerepareerde anti-quiteiten. Niet voor nieuwe houten stoelen, want

die maakt Klunder niet. Het buigen van spantenvoor rugleuningen is zo�n arbeidsintensief en daar-door kostbaar proces, dat dat eigenlijk alleen maarin serie vervaardigd kan worden. Dan verval je infabrieksmatig produceren en dat is nou net watGerard Klunder niet ambieert. Het ambacht, daargaat het om. Met liefde voor het hout een mooimeubel leveren, dat geeft voldoening.

Jack Brandsma en Françoise ThouarsinterieurarchitectenBrandsma en Thouars studeerden beiden af op interieurarchitectuur aan Academie Minerva(�95 en �97). Sinds augustus 2001 wonen en werken ze aan Dorpsweg 37 in Garmerwolde, hetpand van Hans Kauw. Ze waren al klant van Kauw toen hij ze op een goed moment aanboodde woon- en werkruimte te huren. De beslissing was gauw genomen. Wonen op het land metde stad in zicht is wat je noemt een buitenkans.

Jack en Françoise hebben ieder hun eigen ont-werpbedrijf, maar maken wel �gebruik van elkaar�.Ze deden tijdens en na hun studie veel ervaring opbij gevestigde ontwerpers die ook zelf de productieop zich nemen. Jack werkte onder andere een tijdlang bij Piet Hein Eek, de man die sloophout totdesign weet te transformeren. Daarnaast stu-deerde hij ook nog twee jaar industriële vormge-ving aan het Royal Art College in Londen.Thouars en Brandsma zijn hoogopgeleid in hetscheppen van sfeer en het creëren van ruimte.Foto�s en video�s tonen ontwerpen en projectendie je tegenkomt in de betere bladen voor modernwonen. Françoise ontwerpt losse meubelen, zo-als kasten, stoelen en tafels, voor particulieren enproduceert die vaak ook zelf. Soms ook besteedtze de productie uit wegens gebrek aan tijd ofruimte. Het vergt extra aandacht als de productievan een ontwerp uit handen wordt gegeven: allesmoet kloppen. Tijdens het productieproces is hetvaak niet meer mogelijk en in ieder geval tekostbaar om aanpassingen te doen als onvolko-menheden zich aandienen. In die zin is uitbeste-den een goede zaak: het houdt je scherp en draagtbij tot een 100% vakkundig ontwerp.Recent werk van Thouars is de vormgeving van deruimte bij het haaienbassin in het Noorder Dieren-park. De spelletjeswand daar komt uit haar breinen de meubelen die er staan komen van haartekentafel.Dat je van een oude eik een heel bijzondere tafelkunt maken, bewees ze met de tafel die ze voorhaar moeder ontwierp. Het eigentijdse interieurkreeg een tafel die in alles recht doet een de oudegeliefde boom uit eigen tuin, maar het interieurnergens ontkracht.Jack Brandsma doet graag grotere projecten entekent dan liefst voor het totaal: de sfeer, demeubelen, de verlichting, de stoffering en als hetmoet ook het servies. De bibliotheek van Minervais een project waarin hij zich goed kan uitleven. Hetgebouw van architect Piet Blom had binnenshuishier en daar een facelift nodig om aan de wensenvan deze tijd te voldoen. Oud-studenten werdenuitgenodigd een ontwerp te maken. Jack Brands-ma, inmiddels ook do-cent vormgeving aande opleiding, kreegopdracht de bibliotheekonder handen te ne-men. Eerder tekendenBrandsma en Thouarsvoor een ontwerp in dehal van Ruimtelijke Or-dening aan het Zuider-diep. Françoise vindthet jammer dat eenmooi ontwerp, een-maal in gebruik, wordtbeplakt met affiches enmededelingen. Het issowieso jammer als naverloop van tijd een met

zorg ontworpen ruimte verandert. Op een derge-lijk project rust auteursrecht en mag dus eigenlijkniet zonder medeweten van de ontwerper veran-derd worden. Brandsma zou daar geen groteproblemen mee hebben, als het maar niet na tweejaar al gebeurt. En natuurlijk zou hij wel graaggekend worden in de verandering. Dat geldt ookvoor het project dat hij nu onder handen heeft. Hijkreeg dat toegewezen door de AmsterdamseStichting Kunst in Openbare Ruimten (SKOR).Het behelst een mobiele werkplek voor studentenin een gebouw van architect Gerrit Rietveld inDoetinchem. Hij bedacht een dubbele rij organischgevormde stoelen die in een rails aan het plafondhangen. De eivormige zetels bieden solitair veelprivacy, maar tegenover elkaar geschoven eenuitnodigende gelegenheid tot communicatie. Der-gelijke ontwerpen ontstaan in Garmerwolde, detweedimensionale afdeling van het bedrijf. Dedriedimensionale afdeling is de werkplaats, hetlaboratorium, in de stad. Hier worden maquettesgebouwd en prototypen uitgeprobeerd.Nog een blik op het beeldmateriaal toont strakkekasten van Françoise, ruimtewinners op hoogniveau. Soms simpel en sober, maar ook decora-tief zoals de wandkast die door subtiele afwerkingvan de onderkant van de deuren suggereert dathet gaat om een venster met gesloten gordijnen.Het afstudeerproject van Jack Brandsma is terpresentatie vastgelegd op video. Het bestaat uitdrie kisten: een slaapkist, een keukenkist en eenkastkist. De intimiteit van de kisten belooft behaag-lijk wonen in een grote kale ruimte. De mobiliteitervan maakt veelvuldig verkassen tot een peulen-schil.Wie een dergelijk ontwerp maakt wil in bewegingzijn. Dat geldt zeker voor Jack Brandsma enFrançoise Thouars. Ze zijn vast van plan hunnaam te vestigen in de wereld van de toegepastekunst en architectuur. Niet altijd zichtbaar, maarkomende zomer wel. Want Brandsma kreeg deopdracht het kunstproject voor Noorderzon teverzorgen. Hoe dat er precies uit gaat zien is nietbekend, maar in augustus voor iedereen te be-wonderen in het Noorderplantsoen in de stad.