ganoon asaasee

II

ިދެވިހާރްއޖޭގެ ޖުމްހޫރިްއާޔގެ

ާސސީ އަ ުނ ޤާނޫ

1429 2008

III

މާއްދާތަކުގެ ތަރުތީބު

ޞަފްޙާ ނަންބަރު

ސުރުޚީ

މާއްދާ

ތަމަ ބާބު ފުރަ

ދައުލަތާއި، އަމިއްލަ ވެރިކަމާއި، ރައްޔިތުން

1 .1 ޤާނޫނުއަސާސީ

1 .2 ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާ

1 .3 ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދު

2 .4 ރައްޔިތުންގެ ބާރު

2 .5 ޤާނޫނުހެދުމުގެ ބާރު

2 .6 ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރު

2 .7 ލު އިންޞާުފ ޤާއިމްކުރުމުގެ ބާރުޢަުދ

2 .8 ޤާނޫނުއަސާސީގެ ސިޔާދަތު

2 .9 ދިވެހިރައްޔިތް

3 .10 ދައުލަތުގެ ދީން

3 .11 ބަސްޤައުމީ

3 .12 ޤައުމީ ދިދަ

IV

3 .13 ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފައިސާ

3 .14 ވެރިކަންކުރާ ރަށް

3 .15 ޤައުމީ ދުވަސް

ދެވަނަ ބާބު

އަސާސީ ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަން

4 .16 ޙައްޤުތައް ކަށަވަރުކޮށްދިނުން

6 .17 ތަފާތުނުކުރުން

6 .18 ދައުލަތުގެ ވާޖިބު

7 .19 ކަންކަން ކުރުމުގެ މިނިވަންކަން މަނާކުރެވިފައި ނުވާ

7 .20 ހަމަހަމަކަން

7 .21 ދިރިހުރުމުގެ ޙައްޤު

7 .22 ތިމާވެށި ޙިމާޔަތްކުރުން

8 .23 އިޤްތިޞާދީ އަދި އިޖްތިމާޢީ ޙައްޤުތައް

8 .24 ޒާތީ ދިރިއުޅުން

9 .25 އަޅުވެތިނުކުރުމާއި، ގަދަކަމުން މަސައްކަތްނުކުރުވުން

9 .26 އިންތިޚާބުތަކަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ޙައްޤުވޯޓުދިނުމުގެ ޙައްޤާއި

V

9 .27 ޚިޔާލުފާޅުކުރުމުެގ މިނިވަންކަން

10 .28 ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން

10 .29 މަޢުލޫމާތު ހޯދުމާއި މަޢުލޫމާތު ދިނުމުގެ މިނިވަންކަން

10 .30 ޖަމާޢަތްތައް ހެދުމުގެ މިނިވަންކަން ،ޖަމްޢިއްޔާތަކާއި ،ސިޔާސީ ޕާޓީތަކާއި

11 .31 ހަޅުތާލުކުރުމުގެ ޙައްޤު

11 .32 އެއްވެއުޅުމުގެ މިނިވަންކަން

11 .33 ަނމާއި އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ޙައްޤު

11 .34 ކައިވެނިކުރުމާއި ޢާއިލާ ޤާއިމްކުރުމުގެ ޙައްޤު

11 ކުޑަކުދީންނާއި ޅަފުރާގެ ކުދީންނާއި ޢުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނާއި ޚާއްޞަ

މީހުންނަށް ލިބޭ ޚާއްޞަ ރައްކާތެރިކަން އެހީއަށް ބޭނުންވާ

35.

12 .36 އުނގެނުމުގެ ޙައްޤު

12 .37 މަސައްކަތްކުރުމުގެ ޙައްޤު

13 .38 ޕެންޝަން ލިބުމުގެ ޙައްޤު

13 .39 ޘަޤާފީ ކަންކަމުގައި ބައިވެރިވެ އުޅުމުގެ ޙައްޤު

14 .40 މުދާ ހޯދުމާއި މުދާ ގެންގުޅުމުގެ ޙައްޤު

14 .41 ވަޒަންވެރިވުމުގެ މިނިވަންކަން ދަތުރުފަތުރުކުރުމާއި

15 .42 ލުވެރިކަމާއި ހާމަކަމާއެކު ޝަރީޢަތްކުރުން ޢަުދ

16 .43 ލުވެރިކަމާއެކު އިދާރީ ފިޔަވަޅުތައްއެޅުން ޢަުދ

17 .44 ޝަޚްޞީ ޒިންމާ

17 .45 ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ހައްޔަރުނުކުރުމާއި ބަންދުނުކުރުން

17 .46 ހައްޔަރުކުރުމާއި، ބަންދުކުރުމުގެ ބާރު

17 .47 ހިފެހެއްޓުމާއި ފާސްކުރުމާއި މުދާ އަތުލުން

VI

18 .48 ހައްޔަރުކުރެވޭ މީހުންނާއި ބަންދުކުރެވޭ މީހުންގެ ޙައްޤުތައް

19 .49 ކުށްކުށަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ މީހުން މިނިވަންކުރުން

19 .50 އަވަހަށް މައްސަލަތައް ތަޙުޤީޤުކޮށް ދަޢުވާ ކުރުން

19 .51 މީހުންގެ ޙައްޤުތައް ކުށެއް ކުރިކަމުގެ ދަޢުވާ އުފުލިަފއިވާ

21 .52 އިޢުތިރާފާއި، ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ހޯދާ ހެކި

21 .53 ޤާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީތެރިކަން

21 .54 ލާއިންސާނީ އަދަބު ނުދިނުން

21 .55 މަދަނީ މައްސަލަތަކުގައި ބަންދު ނުކުރުން

21 .56 އިސްތިއުނާފުކުރުމުގެ ޙައްޤު

21 .57 އިޙްތިރާމާއެކު މުޢާމަލާތުކުރުން ބަންދުކުރެވިފައިވާ މީހުންނާ

22 .58 ބަދަލު ލިބިދިނުން

22 ނޑައެޅިފައި ނުވާ ކަމަކަށް ފަހުން ހަދާ ޤާނޫނުގައި ކުށެއް ކަމަށް ކަ

ޤާނޫނަކުން އަދަބުނުދިނުން

59.

23 .60 އެއްކުށަކަށް ދެފަހަރަށް އަދަބު ނުދިނުން

23 .61 ޤާނޫނުތަކާއި ޤަވާޢިދުތައް ޢާންމުކޮށް ޝާއިޢުކުރުން

24 .62 އެހެނިހެން ޙައްޤުތައް ލިބިދިނުން

24 .63 އަސާސީ ޙައްޤުތަކާ ތަޢާރުޟްވާ ޤާނޫނުތައް ބާޠިލްވުން

24 .64 ޣައިރު ޤާނޫނީ އަމުރުތަކަށް ތަބާނުވުމުގެ ޙައްޤު

24 .65 ޙައްލުހޯދުމަށްޓަކައި ދަޢުވާކުރުމުގެ ޙައްޤު

25 .66 ޙައްޤުތަކާއި މިނިވަންކަމާ ތަޢާރުޟްވާ ޤާނޫނުތައް ބާޠިލްވުން

25 .67 މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް

26 .68 މާނަކުރުން

VII

26

ޙައްޤެއް ނުވަތަ މިނިވަންކަމެއް ނިގުޅައިގަނެވޭފަދަ ގޮތަކަށް

ޤާނޫނުއަސާސީ މާނަނުކުރުން

69.

ތިން ވަނަ ބާބު

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް

27 .70 ޤާނޫނުހެދުމުގެ ބާރު

28 ނޑައެޅުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ .71 މެންބަރުންގެ ޢަދަދު ކަ

29 .72 މެންބަރުން އިންތިޚާބުކުރުން

30 .73 މެންބަރަކަށް ވުމުގެ ޝަރުޠުތައް

32 .74 މެންބަރުކަމާމެދު ކޯޓުގެ އިޚްތިޞާޞް

33 .75 މެންބަރުންގެ މަސައްކަތުގައި ރިޢާޔަތްކުރާންވީ ކަންކަން

33 .76 މުދަލާއި ފައިސާގެ ބަޔާން ހާމަކުރުން

33 .77 މެންބަރުކަމުން އިސްތިޢުފާދިނުން

33 ނޑިއަށް މެންބަރުން އިންތިޚާބުކުރުން .78 ހުސްވާ ގޮ

34 .79 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޢުމުރު

34 .80 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޢުމުރުގެ މުއްދަތު އިތުރުކުރުން

34 .81 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ހުވައިކުރުން

35 .82 މަޖިލީހުގެ ރައީސާއި ނައިބުރައީސްރައްޔިތުންގެ

37 .83 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްާސތައް

37 .84 ރިޔާސީ ބަޔާން

38 .85 ޖަލްސާތައް ޢާންމުންނަށް ހުޅުވައިލުން

VIII

38 .86 ޤާނޫނީ ޢަދަދު

38 .87 ވޯޓުދިނުން

39 ނޑައެޅުން .88 ހިންގުމުގެ ޤަވާޢިދު ކަ

40 .89 މަޢުލޫމާތު ޝާއިޢުކުރުްނމަޖިލީހުގެ ކަންތައްތައް ހިނގިގޮތުގެ

41 .90 އިމްތިޔާޒު

41 .91 ތަޞްދީޤުކުރުމާއި އަލުން ވިސްނުމަށް އަނބުރާ ފޮނުވުން ބިލު

42 .92 ޤާނޫނަކަށް ވުމާއި ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓްގައި ޝާއިޢުކުރުން ބިލު

42 .93 މުޢާހަދާތައް

43 .94 ދިނުން ބާރު ލިބިގެންވާ ޤަވާޢިދު ހެދުމާއި އަމުރުތައް ނެރުމުގެ ބާރު ޤާނޫނީ

43 .95 ސުޕްރީމްކޯޓުން ލަފާހޯދުން

44 .96 އަހަރީ ބަޖެޓް

44 .97 ޓެކްސް ނެގުމާއި ޚަރަދުކުރުން

45 .98 ވަޒީރުންނާއި ސަރުކާރުގެ މަޤާމްތަކުގައި ތިބޭ މީހުންނާ ސުވާލުކުރުން

46 .99 މީހުން ހާޒިރުކުރުން

46 މަޤާމުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ނުވަތަ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްާޔގެ ނައިބު

ވަކިކުރުން

100.

48 .101 ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެއްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު

49 .102 އާއި ޢިނާޔަތްތައް މުސާރަ

49 .103 ާނޖާއިޒް ފައިދާ ނުވަތަ މަންފާ ނުނެގުން

50 .104 އަމީންޢާންމު

50 .105 ސަލާމަތީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން

IX

ބާބު ހަތަރުވަނަ

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ

50 .106 ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރު

51 .107 ރިޔާސަތުގެ ދައުރު

51 .108 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިންތިޚާބުކުރާ ގޮތް

52 .109 ހުންނާންވީ ޝަރުޠުތައް ކަށް އިންތިޚާބުކުރާ މީހެއްގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަ

52 .110 ބޭއްވްުނއިންތިޚާބު

53 .111 ރިޔާސީ އިންތިޚާބު

54 .112 ނައިބު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ

54 .113 ސުޕްރީމްކޯޓުގެ ނިންމުން

55 .114 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްާޔގެ ނައިބު މަޤާމުގެ ހުވައިކުރުން

55 .115 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާރުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް

58 .116 ސަރުކާރުގެ ވުޒާރާތައް

58 .117 މަސްއޫލިއްޔަތުތައްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެ

59 .118 މުސާރައާއި ޢިނާޔަތްތައް

59 .119 ކޮށްގެން ނުވާނޭ ކަންތައްތައް


60 .121 އިސްތިޢުފާދިނުްނ

60 .122 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެ މަޤާމު ހުސްވުން

61 އަދާކުރުމަށް ވަގުތީގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް

ޢުޛުރުވެރިވުން

123.

X

62 .124 ވާޖިބުތައް އަދާ ނުކުރެވޭ ފަދަ ޙާލަތެއް ވަގުތީގޮތުން މެދުވެރިވުން

62 ވާޖިބުތައް އަދާ ނުކުރެވޭ ފަދަ ޙާލަތެއް ދާއިމީގޮތުން މެދުވެރިވުން

63 ޝަރުޠު ވަގުތީގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްާޔ ކަމުގެ މަޤާމާ ޙަވާލުވާ މީހެއްގެ

63 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަޤާމާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެ މަޤާމް

ހުސްވުމާ ގުޅިެގން އާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއް ބޭއްވުން

125.

64

މަޤާމް ވަގުތީގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެ

އަދާކުރާ މީހުން ހުވައިކުރުން

126.

64 .127 ކުށުގެ ޒިންމާ އުފުލުން

64 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަން ކޮށްފައިވާ މީހަކަށް ދޭންޖެހޭ ރައްކާތެރިކަމާއި

ޢިނާޔަތް

128.

ފަސްވަނަ ބާބު

ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް

65 .129 ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް

65 .130 ވަޒީރުންގައި ހުރުން ލާޒިމް ޝަރުޠުތައް

66 .131 ހުވައިކުރުން

66 .132 ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މަސްއޫިލއްޔަތުތައް

68 .133 ބަންޑާރަނައިބު

XI

69 .134 ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް ޖަވާބުދާރީވުްނ


70 .136 ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު ކޮށްގެންނުވާނޭ ކަންތައްތައް

71 .137 މަޤާމުން ވަކިކުރުން

71 .138 ހާމަކުރުން މުދަލާއި ފައިސާގެ ބަޔާން

71 .139 މަޤާމުން އިސްތިޢުފާ ދިނުްނ

72 .140 ކާ މަސްއޫލުވާނޭ ވަޒީރަކު ހުރުން ސަރުކާރުގެ ކޮންމެ އިދާރާއަ

ހަވަނަ ބާބު

ޢަދްލު އިންޞާފު ޤާއިމްކުރުމުގެ ބާރު

72 .141 ލު އިންޞާުފ ޤާއިމްކުރުމުގެ ބާރުޢަދު

73 .142 ޤާނޫނާ އެއްގޮތަށް ކަންކުރުން

73 .143 އިޚްތިޞާޞް ކޯޓުތަކުގެ

74 .144 ދުސްތޫރީ މައްސަލަތައް ނިންމުމުގެ ބާރު

75 .145 ސުޕްރީމްކޯޓް

76 .146 ހައިކޯޓު

76 ނޑިޔާރު ޢައްޔަންކުރުން .147 އުއްތަމަފަ

76 ނޑިޔާރުން ޢައްޔަންކުރުން .148 ފަ

77 ނޑިޔާރުންގައި ހުރުން ލާޒިމް ޝަރުޠުތައް .149 ފަ

78 ނޑިޔާރުންގެ ހުވައިކުރުން .150 ފަ

78 ނޑިޔާރުކަމުގެ .151 މަސައްކަތުގައި ދެމިތިބުން ފަ

XII



79 ނޑިޔާރުން މަޤާމުގައި ދެމިތިބުމާއި .154 މަޤާމުން ވަކިކުރުން ، ފަ

79 ނޑައެޅުމާއި، ކޯޓުތައް ހިންގުމާބެހޭ ޤާނޫނުތައް ކޯޓުތަކުގެ އިޚްތިޞާޞް ކަ

ހެދުމުގެ ބާރު

155.

79 .156 ކޯޓުތައް ހިންގްުނ

ހަތްވަނަ ބާބު

މުސްތަޤިއްލު ކޮމިޝަންތަކާއި މުސްތަޤިއްލު މަޤާމްތައް

ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން

80 .157 ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން

80 .158 ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން އެކުލެވިގެންވާ ގޮތް

81 .159 މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ބާރުތައް

82 .160 ޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން އެކުލަވައިލުްނޖުޑީ

83 .161 ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުގެ މުއްދަތު

83 .162 ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުން އިސްތިޢުފާދިނުން

83 .163 ޤާނޫނީ ޢަދަދާއި ވޯޓުދިނުން


84 .165 މެންބަރުކަމުން ވަކިކުރުން

XIII


އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަން

84 .167 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަްނ

85 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުންގެ ޢަދަދާއި، މެންބަރުކަމަށް

ޢައްޔަންކުރުން

168.

86 .169 މެންބަރުކަމުގެ ޝަރުޠު


88 .171 ވޯޓުނެގުމާއި ގުނުން

88 .172 އިންތިޚާބާބެހޭ ޝަކުވާ

89 .173 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުގެ މުއްދަތު

89 .174 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުން އިސްތިޢުފާދިނުން





ސިވިލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން

90 .179 ސިވިލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން

91 ސިވިލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުންގެ ޢަދަދާއި، މެންބަރުކަމަށް


180.

XIV



94 .183 ސިވިލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުގެ މުއްދަތު

94 .184 ސިވިލް ސަރވިސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުން އިސްތިޢުފާދިނުން





ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަން

96 .189 ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަން

96 ރައިޓްސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުންގެ ޢަދަދާއި، މެންބަރުކަމަށް ހިއުމަން


190.



98 .193 ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުގެ މުއްދަތު

98 .194 އިސްތިޢުފާދިނުްނހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުން





XV

ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން - އެންޓި

99 .199 ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން -އެންޓި

100 މެންބަރުކަމަށް ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުންގެ ޢަދަދާއި، -އެންޓި


200.



101 .203 ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުގެ މުއްދަތު-އެންޓި

102 .204 ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުން އިސްތިޢުފާދިނުން-އެންޓި





އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް

103 .209 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް

103 .210 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް ޢައްޔަންކުރްުނ

103 .211 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ ޝަރުޠު


105 .213 ރިޕޯޓުކުރުން

105 .214 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީސް އޮޑިޓްކުރުން

105 .215 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލްގެ މަޤާމުގެ މުއްދަތު

XVI

106 .216 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް އިސްތިޢުފާިދނުން


106 .218 އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް މަޤާމުން ވަކިކުރުން


ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް

106 .220 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް

107 .221 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ޢައްޔަންކުރުން

107 .222 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ ޝަރުޠު

108 .223 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ބާރުތައް

109 .224 މަސައްކަތް އެހެން ފަރާތަކާ ޙަވާލުކުރުން

110 .225 މުއްދަތު ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލްގެ މަޤާމުގެ

110 .226 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް އިސްތިޢުފާދިނުން


110 .228 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް މަޤާމުން ވަކިކުރުން


އަށްވަނަ ބާބު

ލާމަރުކަޒީ އުޞޫލުން އިދާރީ ދާއިރާތައް ހިންގުން

111 .230 އިދާރީ ދާއިރާތައް ހިންގުން ލާމަރުކަޒީ އުޞޫލުން

XVII

111 .231 ކައުންސިލްތައް އިންތިޚާބުކުރުން

112 .232 މަސްއޫލިއްޔަތުތައް

113 .233 ޤާނޫނުގެ އިމުގެތެރޭގައި ޤަވާޢިދުތައް ހެދުން

113 .234 މާލީ ކަންކަން

113 .235 މުދާ މިލްކުކުރުމާއި ދަރަންޏަށް ޒިންމާވުމުގެ ބާރު

ނުވަވަނަ ބާބު

ޚިދުމަތްތައް ސަލާމަތީ

113 .236 ސަލާމަތީ ޚިދުމަތްތައް ޤާއިމްކުރްުނ

114 .237 މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް

114 .238 ޤާނޫނަށް ތަބާވުން

114 .239 ސަލާމަތީ ޚިދުމަތްތަކުގެ މައްޗަށް އޮންނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ބާރު

114 .240 ވަކިވަކި ޚިދުމަތްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ހިންގުން

114 .241 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކޮމިޓީ ،ޚިދުމަތްތަކާ ބެހޭ ސަލާމަތީ

115 .242 ވަޒީރުން ޖަވާބުދާރީވުން

115 .243 ސިފައިންގެ ޚިދުމަތް

115 .244 ފުލުހުންގެ ޚިދުަމތް

116 .245 ޣައިރުޤާނޫނީ އަމުރު ނުކުރުމާއި ޣައިރުޤާނޫނީ އަމުރަށް ތަބާނުވުން

116 .246 ހަމަހަމަކަމާއެކު ޢަމަލުކުރުން

XVIII

ދިހަވަނަ ބާބު

ދައުލަތުގެ މިލްކުވެރިކަމާއި، މާލީ ޒިންމާތަކާއި ދަޢުވާތައް

116 .247 ދައުލަތުގެ މިލްކުގަިއވާ ތަކެއްޗާއި ދައުލަތަށް ހޯދޭ ތަކެތި

117 ނޑާއި، އެއްގަމާއި، ޠަބީޢީގޮތުން އުފެދިފައި ހުރި އަގުހުރި ތަކެތި .248 ކަ

117 .249 ޤާނޫނީ މިލްކުވެރިޔަކު ނުވާ މުދާ

117 .250 ދައުލަތުގެ މުދަލާ ގުޅޭގޮތުން ހިންގާ މުޢާމަލާތްތައް

118 ބޭރުގެ އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދުގެ އެއްވެސް ބައެއް

މިލްކުކޮށްނުދިނުމާއި، ޢަސްކަރީ ބޭނުންތަކަށް ދިނުން

251.

118 .252 ޢުވާކުރުމާއި، ދަޢުވާ ލިބިގަތުން ދައުލަތުގެ ނަމުގައި ދަ

އެގާރަވަނަ ބާބު

ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ޙާލަތު

119 .253 އިޢުލާންކުރުން ޙާލަތު ުނރައްކަލުގެ ކުއްލި

119 .254 ކަންތައްތައް ހިމަނާންޖެހޭ ޤަރާރުގައި

119 .255 ޤަރާރުގެ ޙުދޫދު

121 .256 ޤަރާރު ޝާއިޢުކުރުން

121 .257 ހުށަހެޅުން މަޖިލީހަށް ރައްޔިތުންގެ ޤަރާރު

122 ނޑައެޅުން ގޮތެއް މައްސަލަތަކުގައި އުފެދޭ ގުޅިގެން ޤާރާރާ .258 ކަ

122 .259 ބާޠިލްކުރުން ޤަރާރު ނުވަތަ ހަމަވުްނ މުއްދަތު ޤަރާރުގެ

XIX

123 .260 ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ޙާލަތު ނިމުނުކަން އިޢުލާންކުރުން

ބާރަވަނަ ބާބު

ޤާނޫނުއަސާސީ އިޞްލާޙުކުރުން

123 .261 ލާޙުކުރުންޞްޤާނޫނުއަސާސީ އި

123 .262 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ބިލް ތަސްދީޤުކުރުން

124 .263 ސަރުކާރުގެ ގެޒެޓްގައި ޤާނޫނު ޝާއިޢުކުރުން

124 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ތަސްދީޤުނުކުރާ ބިލަކާމެދު ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ

ވޯޓެއް ނެގުން

264.

125 .265 ބާޠިލްވުން ބިލު

125 .266 ބިލުގައި ހިމަނާންޖެހޭ ކަންތައްތައް

125 .267 ޤާނޫނުއަސާސީ އަށް އިސްލާޙު ގެނެސްގެން ނުވާނޭ ވަގުތު

ތޭރަވަނަ ބާބު

ޤާނޫނުއަސާސީއަށް ޢަމަލުކުރުމާއި މާނަކުރުން

125 .268 ޤާނޫނުއަސާސީގެ ބާރު

126 .269 ޢަމަލުކުރެވެމުންދާ ޤާނޫނުތައް ޞައްޙަވުން

126 .270 ބާޠިލްވާ ޤާނޫނުތަކުގެ ދަށުން ހިނގައިފައިވާ ކަންކަން

126 .271 ޤާނޫނުން ބާރު ލިބިގެން ހަދާ ޤަވާޢިދު

XX

126 ނޑައެޅުްނ .272 ޢުމުރާއި، މުއްދަތާއި ތާރީޚު ކަ

126 .273 ސުރުޚީތައް

126 .274 މާނަކުރުން

ސާދަވަނަ ބާބު

އިންތިޤާލީ ކަންތައްތަކާބެހޭ ބާބު

131 .275 މިބާބަށް ޢަމަލުކުރުން

131 .276 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަްނ

132 .277 ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުކަމުގެ މަޤާމް ހުސްވުންއިލެކްޝަންސް

133 .278 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ މެންބަރުންގެ ޝަރުޠުތައް

133 .279 މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ކޮމިޝަނުގެ އިލެކްޝަންސް

133 .280 އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ މުއްދަތު

133 .281 ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން

135 .282 ސުޕްރީމްކޯޓް

136 ނޑިޔާރުން ޢައްޔަންކުރުން ސުޕްރީމްކޯޓަށް .283 ފަ

136 .284 ސުޕްރީމްކޯޓުގެ މުއްދަތު

137 ނޑިޔާރުން މަޤާމުގައި ދެމިތިބުން .285 ފަ

138 .286 އެހެނިހެން ކޯޓުތައް

138 .287 ކޯޓުތަކުގެ އިޚްތިޞާޞް

138 .288 ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް

139 .289 ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން -އެންޓި

XXI

139 .290 މުސްތަޤިއްލު ކޮމިޝަންތައް

139 .291 ޤާނޫނުތައް ދެމިއޮތުން

139 .292 ޤާނޫނުއަސާސީއަށް އިޞްލާޙެއް ނުގެނައުން

139 .293 ޢަމަލުކުރާން ފެށްުނ

140 .294 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ދެމިއޮތުން

141 .295 ބާރުތައް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި

142 .296 ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިޚާބު

142 .297 މަޤާމުތަކާއި މުއައްސަސާތައް ދެމިއޮތުން އެހެނިހެން

143 .298 ލާމަރުކަޒީ އުޞޫލުން އިދާރީ ދާއިރާތައް ހިންގުން

143 .299 ޤާނޫނުއަސާސީއަށް ކިޔަމަންގަތުން

145 .300 ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މަޤާމުގައި ދެމިހުރުމާއި ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް ދެމިއޮތުން

146 .301 ރިޔާސީ އިންތިޚާބު

1ޖަދުވަލު

އެކިއެކި މަޤާމުގެ ހުވައި

148 1- ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ހުވައި

148 2- ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެ ހުވައި

149 3- ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ހުވައި

149 4- ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ހުވައި

149 ނޑިޔާރާއި ނޑިއުއްތަމަފަ 5- ޔާރުންގެ ހުވައި ފަ

XXII

150 މުސްތަޤިއްލު ކޮމިޝަންތަކުގެ މެންބަރުންނާއި، މުސްތަޤިއްލު މަޤާމްތަކުގެ

ހުވައި

-6

2 ޖަދުވަލު

150

އިދާރީ ދާއިރާތައް

3ޖަދުވަލު

ޤައުމީ ދިދަ

151 ޤައުމީ ދިދަ

152 ޤައުމީ ދިދަ އެކުލެވިގެންވާ ގޮތް

152 މިންތައް

152 ކުލަތައް

1

ާބުބ ފުރަތަމަރައްިޔތުްނ ވިެރކަމާިއ، އަިމއްލަ ަދއުލަތާިއ،

ޤާނޫނުއާަސީސ“1.ޤާޫނުނއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ”ިދވިެހރާއްޖޭގ ޤާނޫނުއާަސީސއީަކ ިމ

ް ނަމުނ ”ޤާނޫނުއާަސީސ“ ިމ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ް ީމގެ ފަހުނ އެވެ.

ޤާނޫނުއާަސީސ“ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ”ިދވިެހރާއްޖޭގ ިއާޝރާތްކުރެވީެނ

އަށެވެ.

ޖުމްހިޫރއްާޔ 2ެ.ިދވިެހރާއްޖޭގެ އޫުޞލުތަކުގ ިއްސލީާމ ިލިބގެންވާ، ް ިމިނވަންކަނ ފިުރހަމަ ިދވިެހރާއްޖެއީަކ

ޖުމްހީޫރ ީދިމޤްރީާޠ، އިަމއްލަ ވިެރކަންކުރާ، ިބނާކުރިެވފިައވާ، ް މައްޗަށ

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ނަމީަކ ެ ދައުލަތުގ ިމ ދައުލަތެކެވެ. ޔިުނޓީަރ އިަދ

ިމ ”ިދވިެހރާއްޖެ“ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ް ފަހުނ ީމގެ ޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ.

ޖުމްހިޫރއްޔާއަށެވެ. ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ިއާޝރާތްކުރެވީެނ ް ނަމުނ

ަސރަޙައުްދ ދަމިައލެވޭ،3.ިދވިެހރާއްޖޭގެ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ަސރަޙައްދީަކ، ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ޖައްވިާއ، ިބމިާއ، ާ ބްޭސލިައންތަކުގެތެރޭގިައވ ް އިާކޕެލިަޖކ ެ ރާއްޖޭގ

ް ބްޭސލިައންތަކުނ ިމބުނިެވިދޔަ ިބމިާއ، ާ އީަޑގިައވ ެ ކަނޑުގ ކަނޑިާއ،

ެ ކަނޑުގ އެ ކަނޑިާއ، ަސރަޙައީްދ ެ ރާއްޖޭގ ާ ބޭރުގިައވ ފިެށގެން

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ޖައްވެވެ. ާ ގިުޅފިައވ ާ ކަނޑ އެ ިބމިާއ، ާ އީަޑގިައވ

ޖުމްލަ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ގެނެވީޭނ ް ބަދަލެއ އެއްވްެސ ް ަސރަޙައްދަށ

ާ ފްާސވ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ދެބިައގެ ިތންބިައކުޅަ ް މަދުވެގެނ ެ މެންބަރުންގ

ޤާނޫނަކުންނެވެ.

2

ާބުރ 4ެ.ރައްިޔތުްނގެ ރައިްޔތުންގ އަންނަީނ ް ފިެށގެނ ް ބާރުތައ އެންމެހިައ ެ ިދވިެހދައުލަތުގ

ެ ރައިްޔތުންގ ދިެމއޮންނީާނ ް ބާރުތައ ިމ އިަދ ިކބިައންނެވެ.

ިކބިައގައެވެ.

ާބުރ ިލިބގެންވީަނ5.ޤާޫނުނހުެދމުގެ ް ބާރުތައ އެންމެހިައ ެ ޤާނޫނުހެދުމުގ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ

މިަޖީލހަށެވެ. ެ ރައިްޔތުންގ

ާބުރ ިހްނގުމުގެ 6ެ.ވިެރކަްނ ިހންގުމުގ ް ވިެރކަނ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންވެގެންވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށެވެ. ިލިބގެންވީަނ ު ބާރ

ިއްނާޞފު ޤާިއމްކުުރމުގެ ޢުަދލު

ާބުރ

.7ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ިލިބގެންވީަނ ު ބާރ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ިއނާްޞފު ު ޢަދުލ

ކޯޓުތަކަށެވެ.

ިސާޔަދތު 8ާ.ޤާޫނުނއާަސީސގެ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ިހންގާންވީާނ ް ބާރުތައ އެންމެހިައ ެ ިދވިެހދައުލަތުގ

ގޮތުގެމީަތންނެވެ.

ިދވިެހރައިްޔތުންނެވެ.9.ިދވިެހރައްިޔތް ީމހުންނަީކ ާ ިމވ ިތީރގިައ (ހ)

ިދވިެހރައިްޔތެއް ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް 1. ިމ ޤާނޫނުއާަސީސއަށ

ީމހެއް. ެ ކޮންމ ާ ކަމުގިައވ

ދިަރއެއް. ެ ކޮންމ ް އުފަނ ް ިދވިެހރައިްޔތަކަށ .2

ެ ކޮންމ ެ ިދވިެހރައިްޔތަކަށްވެއްޖ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ .3

ިބދީޭސއެއް.

ް ިނގުޅައެއ ް ިދވިެހރައިްޔތުކަނ ިކބިައން ެ ިދވިެހރައިްޔތެއްގ (ށ)

ނުގަނެވޭނެއެވެ.

ާ ޤާނޫނުގިައވ ް ީމހަކަށ ކޮންމެ އެދޭ ް ދޫކޮށްލަނ ިދވިެހރައިްޔތުކަން (ނ)

ދޫކޮށްލިެވދާނެއެވެ. ް ިދވިެހރައިްޔތުކަނ ގޮތުގެމީަތން

3

މެނީުވ ް މްުސިލމަކަށ އޮތްނަމަވްެސ ް އެހެނ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ރ)

ނުވެވޭނެއެވެ. ް ިދވިެހރައިްޔތަކަށ

ީދްނ ިއްސލާމީްދނަީކ 10.ަދއުލަތުގެ އިަދ ިއްސލާމީްދނެވެ. ީދނަީކ ެ (ހ) ިދވިެހދައުލަތުގ

މްަޞދަރެކެވެ. ޤާނޫނުގެމިައގަނޑު ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

އެއްވްެސ ު ިޚލާފ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ށ)

ނުހެދޭނެއެވެ. ް ޤާނޫނެއ

ަބްސ ިދވިެހބަހެވެ.11.ޤައުީމ ބަހީަކ ޤައީުމ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ިދަދ 12ު.ޤައުީމ ިދގ ފިެހކުލިައގެ އެކުލިެވގެންވީަނ ިދދަ ޤައީުމ ިދވިެހރާއްޖޭގެ (ހ)

ު ިދގ ިމ ފިެހ ހަނދުފިަޅއަކިާއ، ު ހުދ ހުންނަ އަކައެއްގެ މެދުގިައ

މައްޗަށެވެ. ެ ހުންނަ ރަތްކުލިައގެ ބޯޑަރެއްގ ް ބޭރުނ އަކިައގެ

ހުންނާންވީާނ ިމ ހަނދުފިަޅ ކޯޑިާއ، ކުލަ ިމންތަކިާއ، ިދދިައގެ ޤައީުމ (ށ)

ގޮތަށެވެ. ާ ބަޔާންކޮށްފިައއެވ ގިައ 3 ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ

ފިައާސ އެކުލިެވގެންވީަނ13.ިދވިެހރާއްޖޭގެ ާ ރިުފޔ ިމ ޔިުނޓީަކ، ރިުފޔާ އެވެ. ފިައާސގެ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

މައްޗަށެވެ. ލީާރގެ ަސތޭކަ

ރަްށ މާލެއެވެ.14.ވިެރކަްނކުރާ ރަށީަކ ާ ވިެރކަންކުރ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

އެއްވަނ15ަ.ޤައުީމ ުދވްަސ ެ މަހުގ ް ރަީބޢުލްއައްވަލ ދުވަހީަކ ޤައީުމ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ދުވަހެވެ.

4

ާބުބ ެދވަަނިމިނވްަނކަްނ ޙައްޤުތަކާިއ އާަސީސ

ކަަށވުަރޮކްށިދުންނ 16ް.ޙައްޤުތައް ިމިނވަންކަނ ޙައްޤުތަކިާއ އެންމެހިައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ (ހ)

ެ ކޮންމ ގޮތުގެމީަތން ނުވާނޭ ު ިޚލާފ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ

ކަށަވަރުކޮށްދެއެވެ. ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ ް ިލިބގެންވާކަނ ެ ީމހަކަށްމ

ެ ިމިނވަންކަމެއްގ ނުވަތަ ެ ޙައްޤެއްގ އެއްވްެސ ިމިއން އިަދ

ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ ިހފެހެއްޓީޭނ ް ިމންވަރެއ އެއްވްެސ

ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ގޮތެއްގެމީަތން، ާ ތަޢާރްުޟނުވ

ް ޤާނޫނަކުނ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ޤާނޫނަކުންނެވެ.

ް އެއްވްެސިމންވަރެއ ެ ިމިނވަންކަމެއްގ ނުވަތަ ެ ޙައްޤެއްގ އިެއން ވްެސ

ިމފަދަ މުޖްތަމަޢެއްގިައ ީދިމޤްރީާޠ ިމިނވަން، ިހފެހެއްޓީޭނ،

ޤަބޫލުކުރެވޭ ް ިހފެހެއިްޓދާނެކަމަށ ް ިމިނވަންކަމެއ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ

ިމންވަރަކަށެވެ.

ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކިައ، ް ރައްކާތިެރކޮށ ް އްަޞލުތައ ެ ިއްސލާމީްދނުގ (ށ)

ިމ ް ިމިނވަންކަމެއ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ

ެ ރައިްޔތުންގ ގޮތުގެމީަތން، ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ

ެ މާއްދާގ ިމ ް ިހފެހެއްޓުމަކަށ ް ޤާނޫނަކުނ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ނާޅައެވެ. ް ހުރަހެއ (ހ)

5

ެ ިމިނވަންކަމެއްގ ނުވަތަ ެ ޙައްޤެއްގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ (ނ)

(ހ) ެ މާއްދާގ ިމ ިހފަހައްޓިައފިައވީަނ ް ިމންވަރެއ އެއްވްެސ

އެ ް ކޯޓުނ ކަނޑައެޅުމުގިައ ޯ ގޮތުގެމީަތންތ ާ ގިައވ (ށ) އިާއ

ް ިރޢާޔަތްކުރާނ ް ފިުރހަމައަށ ް ކަންތައްތަކަށ ހިުރހިައ ގުޅޭ ާ ކަމަކ

ިހމެނެއެވެ. ް ކަންތައްތައ އަންނަިނިވ ީމގެތެރޭގިައ ވާނެއެވެ.

ބާވަތް. ޒާތިާއ ެ ިމިނވަންކަމެއްގ އެ ނުވަތަ ެ ޙައްޤެއްގ އެ .1

ެ ިހފެހެއްޓުމުގ ް ިމިނވަންކަމެއ އެ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެ .2

މިުހންމުކަން. ބޭނުމިާއ،

ާ ިހފަހައްޓިައފިައވ ް ިމިނވަންކަމެއ އެ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެ .3

ިމންވަރު. ގޮތިާއ

ާ ިހފެހެއިްޓ ިހފެހެއްޓުމ ް ިމިނވަންކަމެއ އެ ޙައްޤެއް ނުވަތަ އެ .4

ހިުރ ާ ިމިނވަންކަމެއްގެ މިުހންމުކަމ ނުވަތަ އެ ް ޙައްޤެއ އެ

ގުޅުން.

ާ ިހފަހައްޓިައފިައވ ް ިމިނވަންކަމެއ އެ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެ .5

ު މަޤަްޞދ ާ ބޭނުންވ ް ިހފަހައްޓިައގެނ ް ކުޑަކޮށ ިމންވަރަށްވުރެ

ޙިާޞލްކުރިެވދާނެތޯ.

ިހފަހައްޓިައފިައވީަނ ް ިމިނވަންކަމެއ އެ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެ .6

ެ ިއްސލާމީްދނުގ ނަމަ، ް ގެދަށުނ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ

ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެ ރައްކާތިެރކުރުމަށްޓަކިައ ް އްަޞލުތައ

ިހފަހައްޓާންޖެހޭތޯ. ް ކޮންމެހެނ ް ިމިނވަންކަމެއ އެ

6

ެ ިމިނވަންކަމެއްގ ނުވަތަ ެ ޙައްޤެއްގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ (ރ)

ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ިހފަހައްޓިައފިައވީަނ ް ިމންވަރެއ އެއްވްެސ

ް ިމންވަރަށްކަނ ާ އެކީަށގެންވ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

އެ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެ ނުވަތަ ދައުލަތުގެ ާސިބތުކޮށިްދނުމީަކ

އެކެވެ. ާ ިމިނވަންކަމެއް ިހފެހެއިްޓ ފަރާތެއްގެ ިޒންމ

ބާބުގިައ17.ތަފާތުުނކުުރްނ ިމ ިމިނވަންކަން، ޙައްޤުތަކިާއ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ (ހ)

ތަފާތުކުރުމެއްނިެތ ް ގޮތަކުނ އެއްވްެސ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ް ިމިނވަންކަނ ޙައްޤުތަކިާއ ިމ ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ

ނުވަތަ ޤައުމަށް، އުފަނީްވ ންަސލަށް، ނުވަތަ ެ ީމހެއްގ އެ ިލބުމުގިައ،

ިޖްސމީާނ ޢުމުރަށް، ނުވަތަ ިޖނަްސށް، ނުވަތަ ކުލަޔަށް، ނުވަތަ

ެ ީމހެއްގ އެ ނުވަތަ ނުކުޅެދުންތިެރކަމަކަށް، ނަފާްސީނ ނުވަތަ

ފުދުންތިެރ މީާލ ނުވަތަ ިވްސނުމަކަށް، އެނޫންވްެސ ނުވަތަ ިސޔީާސ

އުފަންރަށަށް، ނުވަތަ ނުވަތަ ް ޢިާއލާއަށ ާ ިންސބަތްވ ކަމަށް، ނުވަތަ

ތަފާތުކޮށްގެނެއްނުވާނެއެވެ. ބަލިައ ް ކަމަކަށ ިމނޫންވްެސ

ާ ިލިބފިައވ ް ިނކަމިެތކަމެއ ެ ޙާލަތަށްވުރ ު ޢާންމ ެ މުޖްތަމަޢުގ (ށ)

ޚާއަްޞ ް ގޮތުނ ިއޖިްތމީާޢ ނުވަތަ ބަޔަކަށް، ނުވަތަ ީމހަކަށް،

އީެހތިެރވިެދނުމަށްޓަކިައ، ް ބަޔަކަށ ިލިބދޭންޖެހޭ ް ރައްކާތިެރކަމެއ

ކަންތައްތަކީަކ ާ ކުރ ިލިބިދނުމަށްޓަކިައ ް ރައްކާތިެރކަނ ނުވަތަ

ް ތަފާތުކުރުމެއ ފަދަ ބަޔާންކޮށްފިައވާ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ

ނުވާނެއެވެ. ް ކަމުގައެއ

ވާިޖުބ 18ާ.ަދއުލަތުގެ ބަޔާންވެގެންވ ބާބުގިައ ިމ ޢަމަލުކުރުމިާއ، ް އެއްގޮތަށ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ

ެ ދައުލަތުގ ކިުރއެރުވުމީަކ ިޙމާޔަތްކޮށް، ް ިމިނވަންކަނ ޙައްޤުތަކިާއ

ވިާޖބެކެވެ.

7

ކަްނކަްނ މާަނކުެރިވފިައ ުނވާ

ިމިނވްަނކަްނ. ކުުރމުގެ

.19ާ މަނާކޮށްފިައނުވ ް ކަނޑައިެޅގެނ ޤާނޫނުގިައ ނުވަތަ ިއްސލީާމަޝީރޢަތުގިައ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ ެ ކަމެއްކުރުމުގ ެ ކޮންމ

އެއްވްެސ ާ ކުރ ު ީމހަކ އެއްވްެސ ިލިބގެންމެނީުވ ހުއްދަ ް ޤާނޫނަކުނ އިަދ

ނުވާނެއެވެ. ް ހުއްޓުވިައގެނެއ ހުރަްސއަޅިައ އެކަކިުވޔްަސ ހަމަ ް ކަމަކަށ

ިހންގުމުގިައ20.ހަމަހަމަކަްނ ޤާނޫނު ް މައްޗަށ ެ ީމހެއްގ އެ އިަދ ކިުރމީަތގިައ، ެ ޤާނޫނުގ

ެ ޤާނޫނުގ އިަދ ީމހެކެވެ. ާ ހަމަހަމަވެގެންވ ވްެސ ީމހީަކ ެ ކޮންމ

ިލބުމީަކ ު ހަމަހަމަކަމާއެކ މަންފާތައް ިލިބދޭ ޤާނޫނުން ރައްކާތިެރކަމިާއ،

ވްެސ ޙައްޤެކެވެ. ެ ކޮންމެ ީމހެއްގ ހަމަ

ޙައްޤު ނަފުްސ21.ިދިރހުުރމުގެ ިމިނވަންކަމިާއ، އިަމއްލަ ޙައްޤިާއ، ެ ިދިރހުރުމުގ ީމހަކަށްމެ، ެ ކޮންމ

16 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ފަހެ، ިމ ިލިބގެންވެއެވެ. ު ރައްކާތިެރކުރުމުގެ ޙައްޤ

ާ ޤާނޫނަކ ާ ހަދިައފިައވ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ މާއްދާގިައ ވަނަ

ނުވަތަ ެ ޙައްޤެއްގ ިމިއން ީމހެއްގެ ިކބިައން، އެއްވްެސ މެނީުވ ް އެއްގޮތަށ

ނުވާނެއެވެ. ް ިނގުޅިައގަނިެވގެނެއ ް ިމންވަރެއ އެއްވްެސ ެ ިމިނވަންކަމެއްގ

ިޙމާަޔތްކުުރްނ މުއަްސނިދކަމިާއ،22.ިތމާވިެށ ިދރޭތަކީެތގެ ިތމާވެށްޓިާއ، ޤުދްރަީތ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ް އޮތ ް އަންނާނ ީޖލުތަކަށިާއ ެ ިމހާރުގ ް ީރިތކަނ ވީަސލަތްތަކިާއ ޤުދްރަީތ

ެ ދައުލަތުގ ދެމެހެއްޓުމީަކ ް ރައްކާތިެރކޮށ މަންފާއަށްޓަކިައ ެ ީޖލުތަކުގ

ް ހޯދުމަށ ް ކިުރއެރުނ ިއޖިްތމީާޢ އިަދ ިއޤިްތާޞީދ ވިާޖބެކެވެ. އާަސީސ

ދެމެހެއްޓިެނިވ ިޙމާޔަތްކުރެވޭ، ިތމާވިެށ މަަސއްކަތްތަކީަކ ކުރެވޭ

ހެދުމަށިާއ، ް ކަމަށ ް ކަންތައްތައ ކުރެވޭ މީަތން ެ އޫުޞލުތަކުގ ތަރައީްޤގެ

ނިުދނުމަށިާއ، ތަޣައްޔަރިުވޔަ ިތމާވިެށ ް ަސބަބުނ ެ ޙަރަކާތްތަކުގ ިމފަދަ

ހަލާކިުވޔަ ިތމާވިެށ ނިުދނުމަށިާއ، ިދޔަ ް ނިެތގެނ ް ނަްސލެއ ިދރޭތަކީެތގެ

ް ދައުލަތުނ ް ނިުދނުމަށ ބޭކާރިުވޔަ ް ޤުދްރަީތ ވީަސލަތްތައ ނިުދނުމަށިާއ،

ބާރުއަޅާންވާނެއެވެ.

8

ިއޖިްތމާީޢ އިަދ ިއޤިްތާޞީދ

ޙައްޤުތައް

.23ް ޙައްޤުތަކެއ ާ ިލިބގެންވ ރައިްޔތަކަށްމެ ެ ތަކީަކ ކޮންމ ު ޙައްޤ އަންނަިނިވ

ތަނަވްަސކަމިާއ، ެ ދައުލަތުގ ކަނޑައަޅާ ިހނދު، ޤާނޫނުއާަސީސން ިމ ް ކަމަށ

ު މަގ ރައިްޔތުންނަށް ހޯދޭނޭ ް ޙައްޤުތައ އެ ް ިމންވަރަކަށ ކުޅަދާނަކަން ހިުރ

ކުރާންވާނެއެވެ. ް މަަސއްކަތ ދައުލަތުން ް ތަނަވްަސކޮށިްދނުމަށ

ިލބުން. ް ިމންވަރަށ ފުދޭ ް ފެނ ު ާސފ ކާނާއިާއ، ު ރަނގަޅ (ހ)

ިލބުން. ް ިހޔާވިަހކަނ ފޭރާމިާއ (ށ)

ިލބުން. ް ިޚދުމަތްތައ ިޞއީްޙ ެ ފެންވަރުގ ު ރަނގަޅ (ނ)

ިލބުން. ް މާޙައުލެއ ު ރަނގަޅ ް ިޞއްޙަތަށ އިަދ ު ާސފ ިދިރއުޅޭނޭ (ރ)

ެ ކުރުމުގ ު ދަތުރުފަތުރ މުއަްސނިދކަމިާއ، ޠީަބީޢ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ބ)

ހިުރހިައ ވީަސލަތްތަކިާއ، ާ ފަތުރ ު ޚަބަރ ެ ދައުލަތުގ ވީަސލަތްތަކިާއ،

ެ ބޭނުންކުރުމުގ ު ހަމަހަމަކަމާއެކ ް ިޚދުމަތްތައ މުއަާޞލީާތ ެ ބާވަތެއްގ

ިލބުން. ު ފުރަުޞތ

ާ އެކީަށގެންވ ާ ރަށަކ އެ ރަށެއްގިައވްެސ ެ ކޮންމ ިދިރއުޅޭ ް ީމހުނ (ޅ)

ޤިާއމްވެފިައއޮތުން. ް ިނޒާމެއ ާ ނަރުދަމ ެ ިމންވަރުގ

ާ އެކީަށގެންވ ާ ރަށަކ އެ ރަށެއްގިައވްެސ ެ ކޮންމ ިދިރއުޅޭ ް ީމހުނ (ކ)

ޤިާއމްވެފިައއޮތުން. ް ިޚދުމަތ ެ ކަރަންޓުގ ް ިމންވަރަށ

ިދިރއުޅްުނ ގެދޮރިާއ،24.ޒާީތ ގޮވިަތ ިދިރއުޅުމިާއ، ޢިާއީލ އިަދ ޒީާތ ެ ީމހެއްގ ެ ކޮންމ

ކަންކަމިާއ ާ ޙުރުމަތްތިެރވެގެންވ މުއަާޞލާތުތަކީަކ ޒީާތ ާ ކުރ އަނެކުންނާ

ް ޙައްޤުތަކަށ ބުނެވުނު ިމ ެ އަނެކުންގ ކޮންމީެމހަކުމެ، ހަމަ ތަންތަނެވެ.

ިހތާންވާނެއެވެ. ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ

9

ގަަދކަމްުނ އަޅުވިެތުނކުުރމާިއ،

މަަސއްކަތްުނކުުރވްުނ

އެއްވްެސ 25. އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް އަޅުވިެތކޮށްގެނެއ ު ީމހަކ އެއްވްެސ (ހ)

ނުވާނެއެވެ. ް މަަސއްކަތްކުރުވިައގެނެއ މަޖުބޫރުން ލައްވިައ ު ީމހަކ

ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ ިޚދުމަތަށް ގޮވިައލުމިާއ، ިއލްޒީާމ ެ ިސފިައންގ (ށ)

ެ މުޖްތަމަޢުގ ފުރާނައިާއ ެ ފަރުދުންގ ޙާލަތްތަކުގައްޔިާއ

ޙާލަތްތަކުގިައ ެ ިދމާވެއްޖ ް މީުސބާތެއ ގެއިްލދާނެފަދަ ް ރައްކާތިެރކަނ

ެ ތަނީްފޛުކުރުމުގ ް ޙުކުމެއ ެ ކޯޓުގ ގޮވިައލުމިާއ، ް ޢާންމިުޚދުމަތަށ

ާ ތަޢާރްުޟވ ާ އ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ މަަސއްކަތްކުރާންޖެހުމީަކ ގޮތުން

ނޫނެވެ. ް ކަމެއ

ޙައްޤާިއ ވޯޓުިދުނމުގެ

ކުިރމިަތލުމުގެ ިއްނިތޚާުބތަކަްށ

ޙައްޤު

.26ު ިހނދަކ ނުވާހިައ ބަޔާންކޮށްފިައ ް އެހެންގޮތަކަށ ގިައ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ

އަންނަިނިވ ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ މީަތގެ ް އަހަރުނ އަށާރަ ް ޢުމުރުނ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ޙައްޤުތައ

ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުތަކުގައްޔިާއ (ހ)

ު ިސއްރ ވޯޓުތަކީަކ ިމފަދަ ޙައްޤު. ވޯޓިުދނުމުގެ ވޯޓުތަކުގިައ

ވާންވާނެއެވެ. ް ވޯޓުތަކަކަށ

ޙައްޤު. ެ ކިުރމިަތލުމުގ ް މަޤާމުތަކަށ އިެކއިެކ ިއނިްތޚާބުތަކުގިައ (ށ)

ު ިމިނވަންކަމާއެކ ު ީމހަކ އެ ނުވަތަ އިަމއްލައަށް، ު ީމހަކ އެ (ނ)

ް ކަންތައްތައ ެ މަންދޫބުން މެދުވިެރކޮށް ރައިްޔތުންގ ާ ިއޚިްތޔާރުކުރ

ޙައްޤު. ެ ބިައވިެރވުމުގ ިހންގުމުގިައ

ިމިނވްަނކަްނ 27ާ.ިޚާޔލުފާޅުކުުރމުގެ ިޚލާފުނުވ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ ިފކުރުކުރުމިާއ، ު ިމިނވަންކަމާއެކ

ދުލިާއ ް ިޚޔާލުތައ ގޮތްތަކިާއ، ފެންނަ ް ބުއިްދއަށ ެ އީެމހެއްގ ގޮތެއްގެމީަތން

ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ ެ ފާޅުކުރުމުގ ް ގޮތްގޮތަށ ިމނޫންވްެސ އިަދ ް ޤަލަމުނ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ

ިމިނވްަނކަްނ 28ެ.ޫންސވިެރކަމުގެ ބޭނުންކުރުމުގ ް ވީަސލަތްތައ މުއަާޞލީާތ ކުރުމިާއ، ް ންޫސވިެރކަނ

ޚަބަރިާއ، ީމގެތެރޭގިައ ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ

ާޝިއޢުކުރުމިާއ، ފާޅުކުރުމިާއ، ް ިޚޔާލުތައ ގޮތްތަކިާއ، ފެންނަ މަޢުލޫމާތިާއ،

ާ ފަތުރ ނުވަތަ ާ ާޝިއޢުކުރ ް ިމގޮތުނ ިހމެނެއެވެ. ް ިމިނވަންކަނ ެ ފެތުރުމުގ

ް ީމހަކަށ އެއްވްެސ ް ހާމަކުރުމަށ ު މްަޞދަރ ެ މަޢުލޫމާތެއްގ ާ ފާޅުކުރ ނުވަތަ

ނުވާނެއެވެ. ް މަޖުބޫރުކޮށްގެނެއ

މަޢުލޫމާތު ހުޯދމާިއ މަޢުލޫމާތު

ިމިނވްަނކަްނ ިދުނމުގެ

.29ު މަޢުލޫމާތ ހޯދުމިާއ، ު މަޢުލޫމާތ އުނގަންނަިއިދނުމިާއ، އުނގެނުމިާއ،

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ ެ ިދނުމުގ

ޕާީޓތަކާިއ، ިސާޔީސ

ޖަމާޢަތްތައް ޖަމިްޢއްާޔތަކާިއ،

ިމިނވްަނކަްނ ހުެދމުގެ

ޙަރަކާތްތަކުގިައ30. ެ ޕީާޓތަކުގ ިހންގިައ، އުފައްދިައ، ޕީާޓ ިސޔީާސ (ހ)

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ބިައވިެރވުމުގ

ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ ހެދުމުގެ ް ޖަމާޢަތްތައ ޖަމިްޢއްޔާތަކިާއ (ށ)

ް ޙައްޤުތައ އަންނަިނިވ ތެރޭގިައ ީމގެ ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ

ިހމެނެއެވެ.

ޘަޤީާފ ތަޢީުލީމ، ިއޖިްތމީާޢ، ިއޤިްތާޞީދ، .1

ް ޖަމާޢަތ ނުވަތަ ާ ޖަމިްޢއްޔ މަޤަްޞދުތަކަށްޓަކިައ،

ޖަމާޢަތްތަކުގިައ ޖަމިްޢއްޔާތަކިާއ އެފަދަ އުފައްދިައ،

ޙައްޤު. ެ ބިައވިެރވުމުގ

އެފަދަ އުފެއްދުމިާއ، ް ޖަމިްޢއްޔާތައ ެ މަަސއްކަތްތީެރންގ .2

ބިައވިެރވުމިާއ ޙަރަކާތްތަކުގިައ ާ ިހންގ ް ޖަމިްޢއްޔާތަކުނ

ޙައްޤު. ެ ނުވުމުގ

11

ޙައްޤު 31ް.ހަޅުތާލުކުުރމުގެ ހުއްޓިައލިައގެނ ް މަަސއްކަތ ހަޅުތާލުކުރުމުގެގޮތުން ިއޙިްތޖާޖުކުރުމަށްޓަކިައ

އެނޫންވްެސ ީމހުންނިާއ ާ އަދާކުރ ާ ވީަޒފ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ ު ޙައްޤ ެ ިތބުމުގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް މަަސއްކަތްތީެރންނަށ

ިމިނވްަނކަްނ 32ު.އެއްވެއުޅުމުގެ ުސލްޙަވިެރކަމާއެކ ހޯދުމަކާނުލިައ ކީުރން ް ހުއްދައެއ ެ ދައުލަތުގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ ެ އެއްވެއުޅުމުގ

ރައްކާތިެރކުުރމުގެ އުަބުރ ަނމާިއ

ޙައްޤު

.33ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ އޮތުމުގ ރައްކާތިެރކުރިެވފިައ ު އަބުރ ނަމިާއ ެ އީެމހެއްގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ

ޢާިއލާ ކަިއވިެނކުުރމާިއ

ޙައްޤު ޤާިއމްކުުރމުގެ

.34ެ ޢުމުރުގ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޢުމުރުކަމުގިައ ކިައވިެނކުރެވޭ ޤާނޫނުގިައ (ހ)

ގޮތުގެމީަތން ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޤާނޫނުގިައ ީމހަކަށްމެ، ެ ކޮންމ

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ާ ޢިާއލ ކިައވިެނކުރުމިާއ،

ް ިބންގާކަމަށ އާަސީސ އިަދ ޠީަބީޢ ެ މުޖްތަމަޢުގ ޢިާއލާއީަކ އިަދ

ޚާއަްޞ ެ ދައުލަތުގ މުޖްތަމަޢިާއ ެ ޢިާއލާއަކަށްމ ެ ކޮންމ ީވިހނދު،

ިލިބދޭންވާނެއެވެ. ް ރައްކާތިެރކަނ

އެ ިތިބނަމަ، ދީަރން ޙާލަތެއްގިައ ެ ރިޫޅއްޖ ް ކިައވެންޏެއ (ށ)

ް ރައްކާތިެރކަނ ޚާއަްޞ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ް ދީަރންނަށ

ިލިބދޭންވާނެއެވެ.

ކުީދްނާނިއ ޅަފުރާގެ ކުޑަކުީދްނާނިއ

ީމހްުނާނިއ ުދވްަސީވ ޢުމުުރްނ

ބޭުންނވާ އެީހއަްށ ޚާއަްޞ

ޚާއަްޞ ިލބޭ ީމހްުނަންށ

ރައްކާތިެރކަްނ

.35ެ ދައުލަތުގ ފަރާތުންނިާއ ެ ޖަމާޢަތުގ ފަރާތުންނިާއ ެ ޢިާއލާގ (ހ)

ިލބުމީަކ ް ރައްކާތިެރކަނ ޚާއަްޞ އީެހތިެރކަމިާއ ޚާއަްޞ ް ފަރާތުނ

ޙައްޤެކެވެ. ާ ިލިބގެންވ ް ކީުދންނަށ ޅަފުރަިއގެ ކުޑަކީުދންނިާއ

ް އެއްވްެސގޮތަކުނ ް ކީުދންނަށ ޅަފުރަިއގެ ކުޑަކީުދންނިާއ އިަދ

ް އެއްވްެސގޮތަކުނ ް އިަނޔާކޮށ ް ިޖނީްސގޮތުނ ހީާނއްކަކޮށް،

ކަންތައްތަކުގިައ ިއޖިްތމީާޢ ިއޤިްތާޞީދ، ާ އެކީަށގެންނުވ ް ތަފާތުކޮށ

ް މަންފާތައް ޙިާޞލްކުރުމަށ ް ނާޖިާއޒ ފުށުން ެ އެ ީމހުންގ ް ބިައވިެރކޮށ

ނުވާނެއެވެ. ް މަަސއްކަތްކޮށްގެނެއ އެކަކުވްެސ ހަމަ

ް ފަރާތުނ ެ ދައުލަތުގ ފަރާތުންނިާއ ެ ޖަމާޢަތުގ ފަރާތުންނިާއ ެ ޢިާއލާގ (ށ)

ދުވްަސީވ ް ޢުމުރުނ ިލބުމީަކ ް ރައްކާތިެރކަނ އީެހތިެރކަމިާއ ޚާއަްޞ

ާ ިލިބގެންވ ީމހުންނަށް ާ ބޭނުންވ ް ޚާއަްޞއީެހއަށ ީމހުންނިާއ،

ޙައްޤެކެވެ.

ޙައްޤު 36ު.އުނގުެނމުގެ ޙައްޤ ެ އުނގެނުމުގ ނިެތ ތަފާތުކުރުމެއް ބާވަތެއްގެ އެއްވްެސ (ހ)

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ

ިހލޭ ް ދައުލަތުނ ު ތަޢީުލމ މެދުމަދުރަީސ ތަޢީުލމިާއ ާ ފަށ (ށ)

މެދުމަދުރަީސ ތަޢީުލމިާއ ާ ފަށ ް ކީުދންނަށ ވާނެއެވެ. ް ފޯރުކޮށްދޭނ

ެ ދައުލަތުގ މިައންބަފިައންނިާއ ެ ކީުދންގ އެ ިދނުމީަކ ު ތަޢީުލމ

ެ އުނގެނުމުގ ތަޢީުލމު މީަތ އިަދ ކަމެކެވެ. ް ލިާޒމ ް މައްޗަށ

ހުޅުވިައލިެވފިައ ް ޢާންމުކޮށ ް ރައިްޔތުންނަށ އެންމެހިައ ު ފުރަުޞތ

އޮންނާންވާނެއެވެ.

ް ިކޔަމަންގަތުމަށ ބޯލަނބިައ ް ިއްސލާމީްދނަށ ތެރިެއން ެ ިނޒާމުގ ތަޢީުލީމ (ނ)

ިއނާްސީނ ލިޯބޖެއުްސމަށިާއ، ް ިއްސލާމީްދނަށ ބާރުއެޅުމަށިާއ،

ެ އެންމެންގ ް ޢާންމުކޮށ ކުރުމަށިާއ، ް ިއޙިްތރާމ ް ޙައްޤުތަކަށ

ް ބާއްވިައގެނ ް ކަމިާއ ރަހުމަތްތިެރކަނ ުޞލްޙަމަަސލްަސ މެދުގިައ

ް ކިުރއެރުވުމަށ ް ިމކަންކަނ އުނގަންނަިއީދ، މިުހންމުކަން ެ އުޅުމުގ

ބާރުއަޅާންވާނެއެވެ.

ޙައްޤު 37ެ.މަަސއްކަތްކުުރމުގެ އަދާކުރުމުގ ް ވީަޒފާއެއ ާ ިއޚިްތޔާރުކުރ ު ީމހަކ އެ ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ (ހ)

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ކުރުމުގ ް މަަސއްކަތެއ ނުވަތަ

13

މާޙައުލެއްގިައ ރައްކާތިެރ މުޢާމަލާތުކުރެވޭ، ު ހަމަހަމަކަމާއެކ (ށ)

ް އުޖޫރައެއ ާ އެކީަށގެންވ މަަސއްކަތާ ކުރާ މަަސއްކަތްކުރުމިާއ،

ވަޒަންކުރިެވ ް ިމންގަނޑަކުނ ް އެއ ް މަަސއްކަތ ާ ކުރ ިލބުމިާއ،

ް އެއ ިލބުމިާއ، އުޖޫރަ ު ހަމަހަމަކަމާއެކ ް ިންސބަތަކުނ ް އެއ

ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ިލބުމުގ ް ކިުރއެރުނ ެ ވީަޒފާގ ް ހަމައަކުނ

ިލިބގެންވެއެވެ.

ު ވަގުތ މަަސއްކަތްކުރާންޖެހޭ ީމހަކަށްމެ، ެ ކޮންމ ާ އަދާކުރ ް ވީަޒފާއެއ (ނ)

ު ވަގުތ ް މިުނފިޫހިފލުވުމަށ އަރާމުކުރުމިާއ ކަނޑައިެޅފިައވުމިާއ،

ް މުއްދަތަކަށ ވިަކ އޭގެތެރޭގިައ ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ިލބުމުގ

ިހމެނެއެވެ. ޙައްޤުވްެސ ެ ިލބުމުގ ޗުއީްޓ ު މާުސރައާއެކ

ު ވަގުތ ް މިުނފިޫހިފލުވުމަށ އަރާމުކުރުމިާއ ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ (ރ)

ެ ކޮންމ ާ އަދާކުރ ް ވީަޒފާއެއ ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ހޭދަކުރުމުގ

މަަސއްކަތްކުރާންޖެހޭ ިލިބިދނުމަށްޓަކިައ، ު ޙައްޤ ިމ ެ ީމހަކަށްމ

އިަދ އޮންނާންވާނެއެވެ. ކަނޑައަޅިައފިައ ް ވަގުތެއ ިގނަ ެ އެންމ

ކަނޑައިެޅފިައ އޮންނާންވާނެއެވެ. ިލބޭ ޗުއީްޓ ު އުޖޫރައާއެކ

ޙައްޤު ިލުބމުގެ ޤާނޫނުގިައ38.ޕްެނަޝްނ ީމހަކަށްމެ، ެ ކޮންމ އަދާކުރާ ް ވީަޒފާއެއ ެ ދައުލަތުގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ިލބުމުގ ޕެނަްޝން ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ަބިއވިެރވެ ކަްނކަމުގިައ ޘަޤާީފ

އުޅުމުގެ ޙައްޤު

އިަދ39. ފަނީްނ ބިައވިެރވުމިާއ، ޙަރަކާތްތަކުގިައ ޘަޤީާފ ޤައުމުގެ (ހ)

ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ިލިބގަތުމުގ ާ މަންފ ް ކަންކަމުނ އަދީަބ


ިމންވަރަކުން، ހިުރ ް ފޯރުންތިެރކަނ ތަނަވްަސކަމިާއ ދައުލަތުގެ (ށ)

ް ކިުރއެރުވުމަށ ް ފަންނުތައ އަދިަބއްޔާތިާއ، ޘަޤާފަތިާއ، ތަޢީުލމިާއ،

ކުރާންވާނެއެވެ. ް މަަސއްކަތ ދައުލަތުން

ހުޯދމާިއ މާުދ ގްެނގުޅުމުގެ މާުދ

ޙައްޤު

.40ް މުދާ ހޯދުމިާއ، ިމލްކުކުރުމިާއ، ވާރުތަކުރުމިާއ، ިދނުމިާއ، މުދަލުނ (ހ)

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ މުޢާމަލާތުކުރުމުގ

ނޫނެވެ. ް ތަކެއްޗެއ ިނގުޅިައގަނެގެންވާނޭ މުދަލީަކ ެ ީމްސީމހުންގ (ށ)

ކަނޑައިެޅ ޤާނޫނުގިައ މަންފާއަކަށްޓަކިައ، ާ ޢާންމުވެގެންވ ފަހެ،

ް ކޯޓަކުނ އެކަމަށްޓަކިައ އިަދ ގޮތެއްގެމީަތން، ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ެ އީެމހެއްގ ް މުދަލެއ ެ ީމހެއްގ އެއްވްެސ މެނީުވ ް ޙުކުމަކުނ ާ ކުރ

ެ ީމހެއްގ އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް ނަގިައގެނެއ ް ދައުލަތަށ ރުހުންނިެތ

ޢަދުލުވިެރ ާ ކަނޑައަޅ ް ކޯޓުނ ނަގާންވީާނ ް ދައުލަތަށ ް މުދަލެއ

ިދނުމަށްފަހުގައެވެ. ް ވިެރފަރާތަށ ެ މުދަލެއްގ އެ ް ބަދަލެއ

މުދާ، ެ ދްުޝމަނުންގ މުދަލިާއ، ާ ހޯދިައފިައވ ިޚލާފަށް ޤާނޫނާ (ނ)

ު ބާރ ެ ޙުކުމްކުރުމުގ ް ނެގުމަށ ް ދައުލަތަށ ނުލިައ ާ ިދނުމަކ ު ބަދަލ

އެއްވްެސ ެ މާއްދާގ ހެދުމަކަށް ިމ ް ިލިބދޭފަދަ ޤާނޫނެއ ް ކޯޓުތަކަށ

ނާޅައެވެ. ް ހުރަހެއ ް ބައެއ

ް ދައުލަތަށ މުދާ ީމހެއްގެ އެ ބަދަލުގިައ ކުށެއްގެ ކިުރ ީމހަކު (ރ)

ނުވާނެއެވެ. ް ިހފިައގެނެއ

ވަޒަްނވިެރވުމުގެ ަދތުުރފަތުުރކުުރމާިއ

ިމިނވްަނކަްނ

އައުމިާއ،41. އެނބިުރ ް ރާއްޖެއަށ ިދއުމިާއ، ް ފުރަިއގެނ ރާއްޖިެއން (ހ)

ް ދަތުރުފަތުރުކޮށ ް ތަންތަނަށ އިެކ ރާއްޖޭގެ ހުރުމިާއ ރާއްޖޭގިައ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ ް ިމިނވަންކަނ ެ އުޅުމުގ

ވަޒަންވިެރވުމިާއ، ރަށެއްގިައ ެ ކޮންމ ިދިރއުޅޭ ް ީމހުނ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ށ)

ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ިހޖުރަކުރުމުގ ް ރަށަށ ް އަނެއ ް އެއްރަށުނ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ރައިްޔތަކަށްމ

15

ިޚދުމަތްތަކިާއ، ިލބޭ އެންމެހިައ ް ިދިރއުޅޭ ީމހުންނަށ ރަށެއްގިައ އެ (ނ)

ރަށެއްގިައ އެ ޙައްޤު ެ ިލބުމުގ ު ހަމަހަމަކަމާއެކ ިއމިްތޔާޒުތައް

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ ާ ވަޒަންވިެރވ

ހާމަކަމާއެކު ޢުަދލުވިެރކަމާިއ

ަޝީރޢަތްކުުރްނ

ކަނޑައެޅުމުގިައ42. ް ވިާޖބުތައ ޙައްޤުތަކިާއ މަދީަނ ެ ީމހެއްގެމ ެ ކޮންމ (ހ)

އުފުލުމުގިައ، ް މައްޗަށ ެ ީމހެއްގ ާ ދަޢުވ ެ ކުށެއްގ ިޖނީާއ ނުވަތަ

ކޯޓެއްގިައ ު މްުސތިަޤއްލ އިަދ ް ިމިނވަނ ާ ޤިާއމްކޮށްފިައވ ް ޤާނޫނަކުނ

ތެރޭގިައ، ެ މުއްދަތެއްގ ާ އެކީަށގެންވ ޓްރަިއިބއުނަލެއްގިައ ނުވަތަ

ިއނާްޞފުން އަޑުއެހުމެއްގިައ ބާއްވާ، ް ހުޅުވިައލިެވގެނ ް ޢާންމުކޮށ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ަޝީރޢަތްކުރެވުމުގ

ިހންގާންވީާނ ް ަޝީރޢަތްތައ އެންމެހިައ ާ ިހންގ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ށ)

ނުޖިެހ، ހާމަކަމާއެކުގައެވެ. ް ޢަދުލުވިެރކަމާއެކު، ވިަކފަރާތަކަށ

ކަމުގިައީވ ް ހުޅުވިައލިައގެނ ް ޢާންމުކޮށ ިހންގާންޖެހީެނ ް ަޝީރޢަތްތައ (ނ)

ަސބަބަކަށްޓަކިައ، ަސބަބުތަކުންކުރެ ާ ވ ިތީރގިައ ނަމަވްެސ

ް ަޝީރޢަތެއ ގޮތެއްގެމީަތން، ިޚލާފުނުވާނޭ ާ އޫުޞލުތަކ ީދިމޤްރީާޠ

ހުޅުވިައނުލިައ ް ޢާންމުކޮށ ބައެއް، ް ަޝީރޢަތަކުނ ނުވަތަ އެކުގިައ،

ް ފަނިޑޔާރަކަށ ާ ކުރ ް ަޝީރޢަތެއ އެ ު ިއޚިްތޔާރ ެ ގެނިްދއުމުގ ް ކިުރއަށ


ނުވަތަ ިހފެހެއްޓުން، ް އޫުޞލުތައ އަޚްލީާޤ ެ މުޖްތަމަޢުގ .1

ނުވަތަ ޤިާއމްކުރުން، ް އަމަންއަމާންކަނ ެ މުޖްތަމަޢުގ

ނިުދނުން. ބުރޫއިެރޔަ ް ަސލާމަތަށ ޤައީުމ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ު މްަޞލަޙަތ ެ ކުޑަކީުދންގ މައަްސލައެއްގިައ ާ ހުށަހިެޅފިައވ .2

ާ އިަނޔ ް ަސބަބުނ ެ ކުށެއްގ ކިުރ ު ީމހަކ ނުވަތަ ިޙމާޔަތްކުރުން،

ރައްކާތިެރކުރުން. ު މްަޞލަޙަތ ެ ފަރާތެއްގ ާ ިލިބފިައވ

ިހންގިައިފނަމަ، ް ަޝީރޢަތ ް ހުޅުވިައލިައގެނ ް ޢާންމުކޮށ .3

ް ހުރަހަކުނ އިެޅދާނެ ް ޤިާއމްކުރުމަށ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ

ިމންޖުވުން.

ެ ކުރ ް ަސބަބުތަކުނ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ނ) ެ މާއްދާގ ިމ (ރ)

ކަނޑައަޅިައފިައ ކޯޓުން ް އެހެންގޮތަކަށ ަސބަބަކަށްޓަކިައ

ް ޙުކުމްތައ އަމުރުތަކިާއ ހިުރހިައ ނެރޭ ކޯޓުތަކުން ނުވާނަމަ،

އިަދ ޢާންމުކޮށް ހުޅުވިައލިެވފިައވާ މިަޖީލހެއްގައެވެ. ިއއްވާންވީާނ

ެ ކޯޓުގ ނެރޭ މިަޖިލްސތަކުން ެ ަޝީރޢަތުގ ބޭއްވޭ ް ހުޅުވިައލިެވގެނ

ް ފެންނާނ ް ފަރާތްތަކަށ ާ ބޭނުންވ ް ޙުކުމްތައ ާ ކުރ އަމުރުތަކިާއ

ވާނެއެވެ. ް ހުންނާނ

ިއާދީރ ޢުަދލުވިެރކަމާއެކު

ިފަޔވަޅުތައްއެޅްުނ

ޤާނޫނ43ާ. ީމހަކާމެދުވްެސ ެ ކޮންމ ދިާއރިާއން ެ ިހންގުމުގ ިއދީާރ (ހ)

ް އެއްގޮތަށ ާ ހަމަތަކ ެ ޢަދުލު ިއނާްޞފުގ ގޮތުގެމީަތން، ާ އެއްގޮތްވ

ް އީެމހަކަށ ކަންކުރެވުމީަކ ިމނެއްގިައ އަވްަސ ާ އެކީަށގެންވ

ޙައްޤެކެވެ. ާ ިލިބގެންވ

ެ ީމހެއްގ އެއްވްެސ ަސބަބުން ެ ިފޔަވަޅެއްގ ާ އަޅ ގޮތުން ިއދީާރ (ށ)

އެ ފިެނއްޖެނަމަ، ް ކަމަށ ެ ިލިބއްޖ ް އިުނކަމެއ ް ޙައްޤަކަށ

ް ީމހަކަށ އެ ު ޙައްޤ ެ ިލބުމުގ ް ިލޔުމުނ ު ަސބަބ އިެޅ ް ިފޔަވަޅެއ


ެ ީމހެއްގ އެއްވްެސ ް ަސބަބުނ ެ ިފޔަވަޅެއްގ ާ އަޅ ް ގޮތުނ ިއދީާރ (ނ)

ނުވަތަ ޙައްޤަކަށް، ެ ބައެއްގ އެއްވްެސ ނުވަތަ ް ޙައްޤަކަށ

ފިެނއްޖެނަމަ، ް ިލިބއްޖެކަމަށ ް އިުނކަމެއ ް ޙައްޤަކަށ ެ މުޖްތަމަޢުގ

އެ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ އެ ު ޙައްޤ ހުށަހެޅުމުގެ ް ކޯޓަށ ް ކަމެއ އެ

ފޯރަިއފާނޭ އަަސރު ީސދާގޮތެއްގިައ ް ކަމުނ އެ ނުވަތަ ް ބަޔަކަށ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ

17

ގޮތުގެމީަތނ44ް.ަޝޚީްޞ ިޒްނމާ ާ ޤާނޫނުގިައވ ް ީމހުންގެމައްޗަށ ތުހުމަތުކުރެވޭ ކުށްކުށުގިައ

ް ާސިބތުވެގެނ ް ކުށ ކުރުމުގައްޔިާއ، ް ަޝީރޢަތ ިހންގުމުގައްޔިާއ، ު ތަޙީުޤޤ

ނުވަތަ ް ޙައްޤަކަށ ޤާނީޫނ ީމހެއްގެ ް އެނޫނ ތަނީްފޛުކުރުމުގިައ ް ޙުކުމ

ނުވާނެއެވެ. ް ހުރަްސ އަޅިައގެނެއ ް ވިާޖބަކަށ ޤާނީޫނ

ހައްަޔުރުނކުުރމާިއ ިޚލާފްަށ ޤާޫނާނ

ަބްނުދުނކުުރްނ

ގޮތުގެމީަތން 45. ާ ކަނޑައިެޅފިައވ މާއްދާގިައ 16 ވަނަ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ގޮތުގެމީަތން ާ އެއްގޮތްވ ާ ޤާނޫނަކ ާ ފްާސކޮށްފިައވ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

އިަދ ހައްޔަރުކޮށް، ިހފިައ، އަތްލިައ، ް ގަޔަށ ެ ީމހެއްގ އެއްވްެސ މެނީުވ،

ނުވާނެއެވެ. ް ބަންދުކޮށްގެނެއ

ަބްނުދކުުރމުގެ ހައްަޔުރކުުރމާިއ،

ާބުރ

ިހނދެއްގިައ،46. ފެންނަ ް ކުރަިނކޮށ ް ކުށެއ ު ީމހަކ ް ީމހާއަށ ާ ކުރ ު ހައްޔަރ

ް ކުށެއ އެއުޅީެނ ު އެވަގުތަކ ނުވަތަ ކޮށިްފކަމަށް، ް ކުށެއ ު ީމހަކ ނުވަތަ

ް ަސބަބުތަކެއ އެކީަށގެންވާ ޤަބޫލުކުރެވޭފަދަ ް ބުއިްދއަށ ކަމަށް ް ކުރާނ

ް ހުއްދިަލިބގެނ ް އަމުރަކުނ ެ ކޯޓުގ ނުވަތަ ހުރެގެން، ް ހިެކތަކެއ ނުވަތަ

ް ބަންދުކޮށްގެނެއ ނުވަތަ ހައްޔަރުކޮށް، ިހފިައ ު ީމހަކ އެއްވްެސ މެނީުވ،

ނުވާނެއެވެ.

މާުދ ފާްސކުުރމާިއ ިހފެހެއްޓުމާިއ

އަތުލުްނ

އަތްލިައ،47. ް ގަޔަށ ީމހެއްގެ އެއްވްެސ ަސބަބެއްނިެތ އެކީަށގެންވާ (ހ)

ް އަތުލިައގެނެއ ް ގަދަކަމުނ ް އެއްޗެއ ެ ީމހެއްގ ފްާސކޮށް،


ާ ޙުރުމަތްތިެރވެގެންވ ތަންތަނަީކ ިދިރއުޅޭ ް ީމހުނ ގެދޮރިާއ ގޮވިަތ (ށ)

ް ނާޅިައިފނަމަ ީމހެއްގެ މުދަލަކަށ ް ތަންތަނެވެ. ވަގުތުން ިފޔަވަޅެއ

ް މުދަލެއ އެ ް ގެއްލުމަކުނ ނުރައްކާތިެރ ިލިބދާނެ ް ީމހަކަށ ނުވަތަ

އަމުރަކުން ެ ކޯޓުގ ނުވަތަ ަސލާމަތްކުރުމަށްޓަކިައ، ު ީމހަކ އެ ނުވަތަ

އެ ް ތަނަކަށ ިދިރއުޅޭ ު ީމހަކ އެއްވްެސ މެނީުވ ް ިލިބގެނ ހުއްދަ

ނުވާނެއެވެ. ް ވަދެގެނެއ ނުރުހުމުގިައ ެ ީމހެއްގ

ީމހްުނާނިއ ހައްަޔުރކުެރވޭ

ޙައްޤުތައް ީމހްުނގެ ަބްނުދކުެރވޭ

.48ާ ބަޔާންވެގެންވ ިތީރގިައ ިހނދު، ބަންދުކުރެވޭ ނުވަތަ ިހނދު ހައްޔަރުކުރެވޭ

ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ޢަމަލުކުރެވުމުގ ު ީމހަކާމެދ އެ ގޮތުގެމީަތން


ް ީމހަކަށ އެ ް ވަގުތުނ ު ަސބަބ ހައްޔަރުކުރެވުނު ު ީމހަކ އެ (ހ)

ގިަޑިއރުގެތެރޭގިައ ަސއީުވްސ ް ިގނަވެގެނ އިަދ އަންގާންވާނެއެވެ.

ދޭންވާނެއެވެ. ް އެ ީމހަކަށ ް ަސބަބު ިލޔުމުނ ހައްޔަރުކުރެވުނު

ް ިލިބގެންވާކަނ ު ޙައްޤ ހޯދުމުގެ ް އީެހތިެރކަނ ވީަކލެއްގެ ޤާނީޫނ (ށ)

ޤާނީޫނ ނިެތ ް ލްަސކުރުމެއ އަންގާންވާނެއެވެ. އިަދ ް ީމހަކަށ އެ

ކުރެވުނު ު ހައްޔަރ އެ ު ީމހަކ ހޯދިައ، އެ ް އީެހތިެރކަނ ެ ވީަކލެއްގ

ެ ވީަކލުގ ޤާނީޫނ ް ިނމޭންދެނ ް މައަްސލައެއ ބަންދުކުރެވުނު ނުވަތަ

ފިަހކޮށްދޭން ް ީމހަކަށ އެ ު ފުރަުޞތ ެ ދެމެހެއްޓުމުގ ް އީެހތިެރކަނ

ވާނެއެވެ.

އެއްވްެސ ް އެހެނ ު ިއތުރ ިފޔަވިައ ް އަންގިައިދނުނ ް ކާކުކަނ ިތމާއީަކ (ނ)

ް ޙައްޤެއްކަނ ާ ިލިބގެންވ ް އެ ީމހަކަށ ހަނުހުރުމީަކ ނީުދ ް މަޢުލޫމާތެއ

އެ ު ފުރަުޞތ ެ ިލިބގަތުމުގ ު ޙައްޤ އެ އަންގިައ، ް ީމހަކަށ އެ

ދޭންވާނެއެވެ. ް ީމހަކަށ

ބަންދުކޮށްފިައ ާ ީމހ ާ ބަންދުކޮށްފިައވ ތުހުމަތުގިައ ެ ކުށެއްގ (ރ)

ު ީމހަކ އެ ކަނޑައެޅުމަށް، ޯ މީަތންތ ެ ހަމަތަކުގ ޤާނީޫނ ވީަނ

ތެރޭގިައ، ެ ގިަޑިއރުގ ަސއީުވްސ ް ިގނަވެގެނ ާ ހައްޔަރުކުރެވުނުތ

އިަދ ވާނެއެވެ. ް ހިާޒރުކުރާނ ް ކިުރމައްޗަށ ެ ފަނިޑޔާރެއްގ

ދޫކޮށްލުމަށް، ު ީމހަކ އެ ނުލިައ ާ ަޝރުޠަކ ނުވަތަ ު ަޝރުޠަކާއެކ

އެ ު ބާރ ެ ނެރުމުގ އަމުރެއް ް ބެހެއްޓުމަށ ބަންދުގިައ ނުވަތަ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ފަނިޑޔާރަކަށ

19

ީމހްުނ ތުހުމަތުކުެރވޭ ކުްށކުަށްށ

ިމިނވްަނކުުރްނ

ނުވަތ49ަ. ް ފޮރުވުމަށ ހިެކ ެ މައަްސލައެއްގ ާ ތުހުމަތުކުރިެވފިައވ ު މެދ ާ ީމހަކ އެ

މަަސއްކަތްކޮށްފާނެ ް ފޯރުވުމަށ ް ނުފޫޒެއ ް ހިުރީމހަކަށ ް ދޭނ ހިެކބްަސ

ިފލިައފާނެ ނުވަތަ ކަމަށްޓަކިައ، ހިާޒރުނުވެދާނެ ް ކޯޓަށ ނުވަތަ ކަމަށްޓަކިައ،

ް ަސލާމަތަށ ެ މުޖްތަމަޢުގ ދޫކޮށްލިައިފނަމަ ް ބަންދުނ ނުވަތަ ކަމަށްޓަކިައ،

ު މެދ ާ ީމހަކ އެއްވްެސ މެނީުވ، ކަމަށްޓަކިައ ކިުރމިަތވެދާނެ ް ނުރައްކަލެއ

ް ބަހައްޓިައގެނެއ ބަންދުގިައ ު އެ ީމހަކ ކީުރން ެ ޙުކުމްކުރުމުގ ް ަޝީރޢަތުނ

ނުވަތަ ކަފާލާތުގެ އޫުޞލުން ު ިހނދ ާ ދޫކޮށްލ ް އިަދ ބަންދުނ ނުވާނެއެވެ.

ް ކަށަވަރުކުރުމަށ ް ހިާޒރުވާނޭކަނ ް ކޯޓަށ މީަތން ެ ގޮތެއްގ ާ ބޭނުންވ ް ކޯޓުނ

ކަނޑައިެޅދާނެއެވެ. ް ަޝރުޠުތަކެއ އެހެން ާ ކަނޑައަޅ

ތަޙީުޤޤޮުކްށ މައަްސލަތައް އަވަހްަށ

ަދޢުވާ ކުުރްނ

.50ް މައަްސލައެއ ް ފަރާތަކަށ ާ ތަޙީުޤޤުކުރ ް ތުހުމަތުކޮށ ް ކުށެއްކޮށިްފކަމަށ

ިނންމާންވާނެއެވެ. ް ތަޙީުޤޤުކޮށ މައަްސލަ އެ ް ލްަސނުކޮށ ހުށަހެޅުމުން

ދަޢުވާކުރާންޖެހޭ ު މެދ ާ ީމހާއ ތުހުމަތުކުރެވޭ ް ކިުރކަމަށ ް ކުށެއ އެ އިަދ

ް އަވަހަކަށ ެ އެންމ ީވ ފިެނއްޖެނަމަ، ް ޖެނެރަލަށ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ް ކަމަށ

އުފުލާންވާނެއެވެ. ާ ދަޢުވ

ަދޢުވާ ކުިރކަމުގެ ކުެށއް

ޙައްޤުތައް ީމހްުނގެ އުފިުލފިައވާ

ީމހަކަށްމެ:51. ެ ކޮންމ ާ އުފިުލފިައވ ާ ދަޢުވ ެ ކިުރކަމުގ ް ކުށެއ

ކޮބިައކަން، ކުށީަކ ާ ތުހުމަތުކުރިެވފިައވ ް މައްޗަށ ެ ީމހެއްގ އެ (ހ)

ް ލްަސނުކޮށ ބަހަކުން، ދޭހަވާނޭ ރަނގަޅަށް ީމހަކަށް އެ

އަންގާންވާނެއެވެ.

ް ަޝީރޢަތްކޮށ ު ީމހަކާމެދ އެ މުއްދަތެއްގެތެރޭގިައ ާ އެކީަށގެންވ (ށ)

ޙައްޤިުލިބގެންވެއެވެ. ެ ިނންމުމުގ

ޙައްޤު ެ ނިުދނުމުގ ބަޔާނެއް ަޝީރޢަތުގިައ ދެކޮޅަށް ާ ިތމާއ (ނ)


ު ނުވަތަ ީބރ ނަމަ، ު ީމހަކ ނޭނގޭ ބްަސ ަޝީރޢަތްކުރެވޭ ީމހީަކ (ރ) އެ

ެ ދައުލަތުގ ް ީމހަކަށ އެ ނަމަ، ު ީމހަކ މަންމަނު ނުވަތަ ނަމަ، ު ީމހަކ

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ހޯދުމުގ ު ތަރުޖަމާނަކ ް ފަރާތުނ

ވަގުތިާއ، ާ އެކީަށގެންވ މަަސއްކަތްކުރުމަށްޓަކިައ ް ބީަރއަވުމަށ ް (ބ) ކުށުނ

ު ީމހަކ އެ އިަދ ިލބޭންވާނެއެވެ. ް ވީަސލަތްތައ ާ އެކީަށގެންވ

ު ފުރަުޞތ ް މްަޝވަރާކުރުމަށ ާ ވީަކލަކ ޤާނީޫނ ާ ިއޚިްތޔާރުކުރ

ދޭންވާނެއެވެ.

ު ީމހަކ އެ ކުރެވުމިާއ، ް ަޝީރޢަތ ހިާޒރުގިައ ެ ީމހެއްގ އެ (ޅ)

ް ބީަރއަވުމަށ ް ކުށުނ އީެހގިައ ެ ވީަކލެއްގ ޤާނީޫނ ާ ިއޚިްތޔާރުކުރ

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ މަަސއްކަތްކުރުމުގ

ހީެކންނާ ާ ހިާޒރުކުރ ް ަޝީރޢަތަށ ް ފަރާތުނ ާ ހުށަހަޅ ާ ދަޢުވ (ކ)

ް ަޝީރޢަތަށ ހީެކން ބޭނުން ީމހަކު އެ ުސވާލުކުރުމިާއ،

ެ ަޝީރޢަތުގ ހީެކންނާ އެ އެދުމިާއ، ކޯޓުގިައ ް ހިާޒރުކޮށިްދނުމަށ

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ކުރުމުގ ު ުސވާލ މިަޖީލހުގިައ

ަޝއްކެއްނިެތ، ެ ިމންވަރެއްގ ާ އެކީަށގެންވ ކުށެއްކޮށިްފކަން، ު ީމހަކ އެ (އ)

ކަމުގިައ ު ީމހަކ ް ނެތ ް ކުށެއ އެ ީމހީަކ ނަމަ ާސިބތުނުކުރެވޭ ަޝީރޢަތުގިައ

ޙައްޤު ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ބެލުމުގ

21

ިޚލާފްަށ ޤާޫނާނ ިއޢިުތރާފާިއ،

ހާޯދ ހިެކ

މިަޖީލހުގިައ52. ެ ަޝީރޢަތުގ ހުރެ ް ަސލާމަތުނ ބުއިްދ ާ ީމހ ތުހުމަތުކުރެވޭ

ް ހެއްކެއްކަމުގައެއ ިއޢިުތރާފުތަކީަކ ް އެހެނ ިފޔަވިައ، ު ިއޢިުތރާފ ާ ވ

ޤާނޫނާ ހޯދުމިާއ، ް ބަޔާނ މަޖުބޫރުކޮށްގެން ީމހަކަށް ނުބެލެވޭނެއެވެ.

ް ކަންކަމެއ ވާނޭ ް ކޮށްގެނ ް ފަރާތަކުނ އެއްވްެސ ހޯދުމީަކ ހިެކ ް ިޚލާފަށ

ް ޤަބޫލުކޮށްގެނެއ ް ަޝީރޢަތަށ ް ހިެކތައ ބަޔާންތަކިާއ ާ ހޯދ ް އެގޮތަށ ނޫނެވެ.


އެީހތިެރކަްނ ވީަކެލއްގެ ިހނދެއްގިައ53.ޤާޫނީނ ެ ކޮންމ ެ ބޭނުންވެއްޖ އީެހއަކަށް ެ ވީަކލެއްގ ޤާނީޫނ (ހ)

ެ ީމހަކަށްމ ކޮންމެ ޙައްޤު ެ ިލިބގަތުމުގ ހޯދިައ އީެހ އެފަދަ


ޤާނީޫނ ީމހާއީަކ ތުހުމަތުކުރެވޭ މައަްސލަތަކުގިައ، ބޮޑިެތ ިޖނީާއ (ށ)

ް ނެތ ް ތަނަވްަސކަމެއ މީާލ ފަދަ ހޯދޭ ް އީެހތިެރކަނ ެ ވީަކލެއްގ

ް ޢައްޔަނ ު ވީަކލަކ ޤާނީޫނ ް ދައުލަތުނ ް އޭނާއަށ ނަމަ، ު ީމހަކ

ވާނެއެވެ. ް ކޮށްދޭނ

ުނިދުންނ އަަދުބ 54ް.ލާިއްނާސީނ ކޮށްގެނެއ ް ިއހާނިެތކަމެއ ލިާއނާްސީނ، ރަހުމުކުޑަ، ީމހަކަށް، އެއްވްެސ

އެއްވްެސ ް އަދަބެއ ގެއްލޭފަދަ ް ކަރާމާތ ިއނާްސީނ އިަދ ނުވާނެއެވެ.

ް ީމހަކަށް އިަނޔާކޮށްގެނެއ އެއްވްެސ އިަދ ީދގެނެއް ނުވާނެއެވެ. ް ީމހަކަށ


ަބްނުދ މައަްސލަތަކުގިައ މަަދީނ

ުނކުުރްނ

.55ެ އަދާނުކުރުމުގ ް ިޒންމާއެއ އަދާކުރާންޖެހޭ ް ދަށުނ ެ އެއްބްަސވުމެއްގ މަދީަނ

ް ބަންދުކޮށްގެނެއ ނުވަތަ ހައްޔަރުކޮށް ީމހަކު އެއްވްެސ ް ަސބަބުނ


ޙައްޤު ޙުކުމްތަކިާއ56.ިއްސިތއުާނފުކުުރމުގެ ާ ިއއްވ މައަްސލަތަކުގިައ މަދީަނ މައަްސލަތަކުގައްޔިާއ ިޖނީާއ

ާ ޙައްޤު، މައަްސލައ ެ ހުށަހެޅުމުގ ް ިއްސިތއުނާފަށ ް ކޯޓުގެ އަމުރުތައ ނެރޭ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ގުޅުންހިުރ

ީމހްުނާނ ަބްނުދކުެރިވފިައވާ

މުޢާމަލާތުކުުރްނ ިއޙިްތރާމާއެކު

ގޮތުގެމީަތނ57ް. ާ ޤާނޫނުގިައވ ނުވަތަ ގިުޅގެން، ާ ޙުކުމަކ ެ ކޯޓެއްގ

ިއޖިްތމީާޢ ީމހުންނިާއ ާ ބަންދުކުރިެވފިައވ ނުވަތަ ާ ހައްޔަރުކުރިެވފިައވ

ު ީމހުންނާމެދ ާ ގެންދ ް ބަލަހައްޓަމުނ ް ދައުލަތުނ ަސބަބުތަކަށްޓަކިައ އިެކއިެކ

ް މުޢާމަލާތުކުރުމަށ ިއނާްސނުންނާ ު ިއޙިްތރާމާއެކ ޢަމަލުކުރާންވީާނ

ނުވަތަ ގިުޅގެން، ާ ޙުކުމަކ ެ ކޯޓެއްގ ފަހެ، ގޮތަކަށެވެ. ާ އެކީަށގެންވ

ާ ބަންދުކުރިެވފިައވ ނުވަތަ ާ ހައްޔަރުކުރިެވފިައވ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ

ް ބަލަހައްޓަމުނ ް ދައުލަތުނ ަސބަބުތަކަށްޓަކިައ އިެކއިެކ ިއޖިްތމީާޢ ީމހުންނިާއ،

ނުވަތަ ޙައްޤަކުން އެއްވްެސ ާ ބަޔާންވެގެންވ ބާބުގިައ ިމ ީމހުން، ާ ގެންދ

ާ ބޭނުންވ ް ކޮންމެހެނ ް ކަމަކަށ އެ މަޙްރޫމްކުރެވީޭނ، ް ިމިނވަންކަމަކުނ

ިމންވަރަށެވެ.

ިލިބިދުންނ ހައްޔަރުކޮށިްފނަމ58ަ.ަބަދލު ު ީމހަކ ް ިޚލާފަށ ޤާނޫނާ ނުވަތަ ނިެތ ް ބާރެއ ޤާނީޫނ

ިލިބދޭންވާނެއެވެ. ް ީމހަކަށ އެ ު ބަދަލ ެ އެކަމުގ ބަންދުކޮށިްފނަމަ ނުވަތަ

ކަމްަށ ކުެށއް ޤާޫނުނގިައ

ކަމަކަްށ ުނވާ ކަނޑައެިޅފިައ

ހާަދ ޤާޫނަނކުްނ ފަހްުނ

އަަދުބުނިދުންނ

.59ް ދޫކޮށްލުނ ް ނުކޮށ ް ކަމެއ ވިަކ ނުވަތަ ކުރުން، ް ކަމެއ ވިަކ (ހ)

ނުވަތަ ޤާނޫނުގިައ ަޝީރޢަތުގިައ ިއްސލީާމ ކުށެއް ކަމުގިައ އީެއ

ް ކަމެއ އެ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ ކަމެއް ކިުރ އެ ނީެތްސ ބަޔާންކޮށްފިައ

ދޫކޮށިްލ ް ނުކޮށ ނުވަތަ ާ ކަމަކ ކިުރ އެ ީމހަކަށް، ދޫކޮށިްލ ް ނުކޮށ

ް ކުށެއ އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް ީދގެނެއ ު އަދަބ ް ގުޅުވިައގެނ ާ ކަމަކ

ް އަދަބެއ ު ބޮޑ ވުރެ ް އަދަބަށ ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ް ކުށަށ އެ ކިުރިއރު

އެ ކުށެއްކުރުމާ، ނުވާނެއެވެ. ް ީދގެނެއ ް ީމހަކަށ ކިުރ ް ކުށ އެ

ެ ކުށެއްގ ކިުރ އެ ދެމެދު، ާ ޙުކުމްކުރުމ ް ީމހާއަށ ކިުރ ް ކުށެއ

އެ ީދފިައވާނަމަ، ލުޔެއް ބަދަލަކުން ގެންނަ ޤާނޫނަށް ް އަދަބަށ

އަދަބެވެ. ާ ޤާނޫނުގިައވ ހެދުނު ް ފަހުނ ދޭންވީާނ ް ީމހަކަށ

23

ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ް ޤާނޫނުގިައ ިޖނީާއ ކުށެއްކަމަށ ބިައނަލްއަޤްވީާމ (ށ)

ިމ ް އަދަބިުދނުމަކަށ ަޝީރޢަތްކުރުމިާއ ު ީމހަކާމެދ ާ ކުރ ް ކަމެއ

ނާޅައެވެ. ް ހުރަހެއ ާ މާއްދ

އަަދުބ ެދފަހަރަްށ އެއްކުަށކަްށ

ުނިދުންނ

.60ް ާސިބތުނުވާކަމަށ ް މައްޗަށ ީމހެއްގެ ދަޢުވާ ެ ކުށެއްގ ިޖނީާއ (ހ)

ނުވަތަ ެ ކުށުގ އެ ހަމަ ް ފަހަރަށ ދެވަނަ ޙުކުމްކޮށިްފނަމަ، ް ކޯޓަކުނ

ެ އެ ީމހެއްގ ާ ދަޢުވ ެ ކުށެއްގ ް އެހެނ ާ ފިުރހަމަވ ް ކުށުގެ ޢަމަލުނ އެ

ެ ީމހެއްގ ާ ދަޢުވ ެ ކުށެއްގ ިޖނީާއ އިަދ ނުއުފުލޭނެއެވެ. ް މައްޗަކަށ

ެ ކުށުގ އެ ހަމަ ް ފަހަރަށ ދެވަނަ ާސިބތުވެއްޖެނަމަ، ް މައްޗަށ

ެ އެ ީމހެއްގ ާ ދަޢުވ ެ ކުށެއްގ ް އެހެނ ާ ފިުރހަމަވ ް ޢަމަލުނ ެ އެ ކުށުގ ނުވަތަ

ނުއުފުލޭނެއެވެ. ް މައްޗަކަށ

ތެރޭގިައ ެ އޫުޞލުގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ނިުހމެނެއެވެ. ް ިއްސިތއުނާފުކުރުމެއ މައަްސލަ

ޤަވާިޢުދތައް ޤާޫނުނތަކާިއ

ާޝިއޢުކުުރްނ ޢާްނމޮުކްށ

.61ް ޢަމަލުކުރުމަށ ް އެމައްޗަށ ް ރައިްޔތުނ ޤަވިާޢދުތަކިާއ، ޤާނޫނުތަކިާއ، (ހ)

ް ިސޔަާސތުތައ ެ ަސރުކާރުގ އެންގުންތަކިާއ، ާ އަންގ ް ަސރުކާރުނ

ް ޢާންމުކޮށ ިލބޭންހުންނާނޭ ގޮތަކަށް ިއނިްތޒާމުކޮށް، ް ޢާންމުންނަށ

ާޝިއޢުކުރާންވާނެއެވެ.

ް ދަށުނ ެ ޤަވިާޢދެއްގ ާ ހަދ ް ިލިބގެނ ު ބާރ ް ޤާނޫނަކުނ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ (ށ)

ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ އެ ދޭންވީާނ، ް އަދަބެއ ް ީމހަކަށ އެއްވްެސ ިވޔްަސ

އެޤަވިާޢދީަކ ޢާންމުކޮށް ާޝިއޢުކޮށްފިައވާ އެއްޗަކަށް ވާނަމައެވެ.

ް ީމހަކަށ ކޮށިްފ ް ކަމެއ އިެއން ކަންތަކިާއ، ކުރެވޭ މަނާ އިަދ

އަދަބު ާސފުކޮށް ބަޔާން ކޮށްފިައ އޮވެގެންނެވެ. ދެވޭނޭ

ު ިސއްރ ެ ދައުލަތުގ ޤާނޫނެއްގިައ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ނ)

ާ ިނންމ ް ަސރުކާރުނ ިފޔަވިައ ު މަޢުލޫމާތ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ކަމުގިައ

ު މަޢުލޫމާތ އެންމެހިައ ބެހޭ ާ ކަންތައްތަކ ާ ކުރ ތަކިާއ ް ިނންމުނ

ހުންނާންވާނެއެވެ. ް ިލބޭނ ް ޢާންމުކޮށ

ެ ަސރުކާރުގ ް ބެހޭގޮތުނ ާ ީމހަކ އެ ެ ރައިްޔތަކަށްމ ެ ކޮންމ (ރ)

ހޯދިައ ު މަޢުލޫމާތ އެންމެހިައ ާ ރައްކާކުރިެވފިައވ ިއދާރާތަކުގިައ

ިލިބގެންވެއެވެ. ު ޙައްޤ ެ ިލިބގަތުމުގ

ޙައްޤުތަކިާއ62.އެހިެނހްެނ ޙައްޤުތައް ިލިބިދުންނ އެންމެހިައ ާ ބަޔާންކުރިެވފިައވ ބާބުގިައ ިމ (ހ)

ު ހަމަހަމަކަމާއެކ ް ިފިރހެނުންނަށ އަންހެނުންނަށިާއ ް ިމިނވަންކަނ


ކަނޑައިެޅ، ިމިނވަންކަން ޙައްޤުތަކިާއ ވިަކވީަކން ބާބުގިައ ިމ (ށ)

ޙައްޤުތަކިާއ ް އެހިެނހެނ ނިުހމެނޭ ބާބުގިައ ިމ ބަޔާންކުރިެވފިައވުމީަކ

ް ކަމެއ ާ ހުރަްސއަޅ ް ިލިބގަތުމަށ ނުވަތަ ް ހޯދުމަށ ް ިމިނވަންކަނ

ނޫނެވެ.

ތަޢާުރްޟވާ ޙައްޤުތަކާ އާަސީސ

ޤާޫނުނތައް ާބިޠލްވްުނ

ބާބުގިައ63. ިމ ިވޔްަސ ް ބައެއ ް ޤާނޫނަކުނ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ އެއްވްެސ

ާ ތަޢާރްުޟވ ާ ިމިނވަންކަމަކ ނުވަތަ ާ ޙައްޤަކ އާަސީސ ާ ބަޔާންވެގެންވ

އެ ނުވަތަ ާ ޙައްޤަކ އެ ް ޤާނޫނަކުނ އެ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ އެ ނަމަ،

ބިާޠލް އެއްޗަކަށެވެ. ވީާނ ް ިމންވަރެއ ާ ިމިނވަންކަމަކާ ތަޢާރްުޟވ

ޤާޫނީނ އަމުުރތަކަްށ ޣިައުރ

ޙައްޤު ތާަބުނވުމުގެ

އެއްވްެސ64. އެއްވްެސ މުވައްޒަފަކު، ެ ދައުލަތުގ ބާރިުލިބގެން މެނީުވ ް ޤާނޫނަކުނ

އެއްވްެސ ޤާނީޫނ ޣިައރު ކޮށްގެނެއް ނުވާނެއެވެ. އިަދ ް އަމުރެއ ް ީމހަކަށ

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ ު ޙައްޤ ެ ތަބާނުވުމުގ ް އަމުރަކަށ

ަދޢުވާކުުރމުގެ ޙައްލުހުޯދމްަށޓަކަިއ

ޙައްޤު

.65ް ިމިނވަންކަމެއ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެއްވްެސ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ

ިހފަހައްޓިައިފނަމަ، ނުވަތަ ިނގުޅިައގެނިްފނަމަ، ިކބިައން ެ ީމހެއްގ އެއްވްެސ

ެ ހުށަހެޅުމުގ ް ކޯޓަށ މައަްސލަ އެ ހޯދުމަށްޓަކިައ ް ޙައްލެއ ިއނާްޞފުވިެރ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ީމހަކަށ އެ ު ޙައްޤ

25

ިމިނވްަނކަމާ ޙައްޤުތަކާިއ

ތަޢާުރްޟވާ ޤާޫނުނތައް ާބިޠލްވްުނ

.66ް ިހނގަމުނ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

އެންމެހިައ ޤާނޫނުތަކިާއ ޤަވިާޢދުތަކިާއ ޤަރާރުތަކިާއ ިއޢުލާންތަކުގިައ އަންނަ

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ ތެރިެއން، ކަންތައްތަކުގެ ާ ބަޔާންވެފިައވ

ިމ ކަންތައްތައް، އެންމެހިައ ާ ތަޢާރްުޟވ ާ ިމިނވަންކަމ ޙައްޤުތަކިާއ

ބިާޠލީްވއެވެ. ު ފެށުމާއެކ ް ޢަމަލުކުރާނ ް އަށ ޤާނޫނުއާަސީސ

ވާިޖުބތައް 67ު.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ީމހަކ އެ ިމިނވަންކަމިާއ، ޙައްޤުތަކިާއ ިލބޭ ެ ީމހަކަށްމ ެ ކޮންމ

ދެ ވިަކނުކުރެވޭނޭ ވިާޖބުތަކީަކ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ އަދާކުރާންޖެހޭ

ެ ކޮންމ ކުރުމީަކ ކަންތައްތައް އަންނަިނިވ ިހނދު، އާަސްސކަމުގިައީވ

އުޅޭ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ ު ވަގުތަކ އެ އިަދ މްަސއިޫލއްޔަތެކެވެ. ެ ރައިްޔތެއްގ

ިއޙިްތރާމްކުރާންވާނެއެވެ. ް ކަންތައްތަކަށ އެ ެ ީމހަކުމ ެ ކޮންމ

ޙައްޤުތަކަށިާއ އެ ރައްކާތިެރވެ ް ިމިނވަންކަމަށ ޙައްޤުތަކިާއ ެ އަނެކުންގ (ހ)

ިއޙިްތރާމްކުރުން. ް ިމިނވަންކަމަށ

މެދުގިައ ެ ޖަމާޢަތްތަކުގ މެދުގައްޔިާއ ެ ީމްސތަކުންގ އެންމެހިައ (ށ)

ެ ިއޙިްތރާމްކުރުމުގ ް އަނެއްބަޔަކަށ ު އެއްބަޔަކ އެކުވިެރކަމިާއ،

ް ތަފާތުތައ ހުންނަ ިތމާއާދެމެދު އަނެކުންނާ އާލާކުރުމިާއ، ު ރޫޙ

މަަސއްކަތްކުރުން. ް ދެމެހެއްޓުމަށ ު އޫުޞލ ެ ބަލިައގަތުމުގ

މަަސއްކަތްކުރުން. ތަރައީްޤއަށްޓަކިައ ދުޅަހެޔޮކަމަށިާއ ެ މުޖްތަމަޢުގ (ނ)

އެއްބިައވަންތަކަމިާއ، ެ ރައިްޔތުންގ ިސޔާދަތިާއ، ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ރ)

ް ަޝރަފ ެ ޤައުމުގ ރައްކާތިެރކަމިާއ އަމަންއަމާންކަމިާއ،

މަަސއްކަތްކުރުން. ިހފެހެއްޓުމަށްޓަކިައ

ް ވިެރކަނ ެ ޤާނޫނުގ ިހތުމިާއ، ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ (ބ)

ިހތުން. ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ ް އޫުޞލަށ ެ ިހންގުމުގ

ީދިމޤްރީާޠ ގޮތުގެމީަތން، ާ ނުވ ު ިޚލާފ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ (ޅ)

ކިުރއެރުވުން. ް ގޮތްތައ އޫުޞލުތަކިާއ

ެ ރާއްޖޭގ ިއްސލާމީްދނިާއ، ކަމުގިައވާ ީދން ެ ިދވިެހދައުލަތުގ (ކ)

ް ރައްކާތިެރކޮށ ތިަރކަ ޤައީުމ ބަހިާއ، މާދީަރ ޘަޤާފަތިާއ،

ދެމެހެއްޓުން.

ޤުދްރަީތ ނަްސލުތަކިާއ، ިދރޭތަކީެތގެ ިތމާވެށްޓިާއ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (އ)

ިތމާވިެށ ދެމެހެއްޓުމާއެކު، ް ރައްކާތިެރކޮށ ް ވީަސލަތްތައ ީރިތކަމިާއ،

ފަދަ ާ ހަލާކުވެގެންދ ވިެށ ޤުދްރަީތ ޢަމަލުތަކިާއ ފަދަ ާ ނާުސފުވ

ދުރުހިެލވުން. ް ޢަމަލުތަކުނ

ް ޤައީުމަސލާމަށ ިނާޝނަށިާއ، ެ ދައުލަތުގ އަށިާއ، ިދދަ ޤައީުމ (ވ)

ިހތުން. ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ

68ާ.މާަނކުުރްނ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ ް ޓްރަިއިބއުނަލްތަކުނ ކޯޓުތަކުންނިާއ

ިއނާްސީނ މާނަކުރުމުގައްޔިާއ ިލިބިދނުމުގިައ، ިމިނވަންކަން ޙައްޤުތަކިާއ

ާ ހުޅިުވގެންވ އުފިެދފިައވާ، ް ިބނާކޮށ ް ިމިނވަންކަމަށ ހަމަހަމަކަމިާއ ަޝރަފިާއ

އެ ް ިރޢާޔަތްކޮށ ް އޫުޞލުތަކަށ ާ ޤަބޫލުކުރ ް މުޖްތަމަޢުތަކުނ ީދިމޤްރީާޠ

ާ ބިައވިެރވެފިައވ ެ ިދވިެހރާއްޖ އިަދ ނަގަހައްޓާންވާނެއެވެ. ް އޫުޞލުތައ

ިރޢާޔަތްކުރާންވާނެއެވެ. ް މުޢާހަދާތަކަށ ބިައނަލްއަޤްވީާމ

ުނވަތަ ިމިނވްަނކަމެއް ޙައްޤެއް

ގޮތަކަްށ ިނގުޅިައގެަނވޭފަަދ

ޤާޫނުނއާަސީސ މާަނުނކުުރްނ

ނުވަތ69ަ. ް ޙައްޤަކަށ އެއްވްެސ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

އެފަދަ ނުވަތަ ކުރުމުގެ، ް ޢަމަލެއ ިލބޭނޭފަދަ ް އިުނކަމެއ ް ިމިނވަންކަމަކަށ

ް ޖަމާޢަތަކަށ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ އެއްވްެސ ު ޙައްޤ ެ ބިައވިެރވުމުގ ޢަމަލެއްގިައ

ިހމެނޭ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ް ގޮތަކަށ ިލބޭނޭފަދަ ް ދައުލަތަށ ނުވަތަ

ނުވާނެއެވެ. ް ތަރުޖަމާކޮށްގެނެއ ނުވަތަ ް މާނަކޮށ ް މާއްދާއެއ އެއްވްެސ

27

ިތްނ ވަަނ ާބުބމިަޖިލްސ ރައްިޔތުްނގެ

ާބުރ ިލިބގެންވީަނ70.ޤާޫނުނހުެދމުގެ ް ބާރުތައ އެންމެހިައ ެ ޤާނޫނުހެދުމުގ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)

މިަޖީލހަށެވެ. ެ ރައިްޔތުންގ

ާ ިލިބގެންވ ް ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހަށ ގެ ދަށުން، (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ް ވިާޖބުތައ ތެރޭގިައ އަންނަިނިވ ެ ޢާންމު ބާރުތަކުގ ެ ހެދުމުގ ޤާނޫނު

ް މިަޖީލހަށ އެ ބާރުވްެސ ެ ކުރުމުގ ް ކަންތައްތައ އަދާކުރުމިާއ


ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކުރ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ .1

ިއްޞލާޙުގެނައުން. ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ

ެ ިއްސލާމީްދނުގ ބެހޭގޮތުން، ާ ކަމަކ ެ ކޮންމ ެ ބޭނުންވެއްޖ .2

ހެދުމިާއ، ޤާނޫނު ގޮތުގެމީަތން ާ ިޚލާފުނުވ ާ އްަޞލަކ

ބިާޠލްކުރުން. ޤާނޫނު ބަދަލުގެނައުމިާއ، ް ޤާނޫނަށ

ް ކަންތައްތައ ާ ކުރ ް ފަރާތުނ ެ ބާރުގ ެ ިހންގުމުގ ް ވިެރކަނ .3

ު ބާރ ެ ިހންގުމުގ ް ވިެރކަނ ބެލުމިާއ ް ގޮތ ާ ިހނގާނިުހނގ

ކުރުމަށްޓަކިައ ް ިމކަންކަނ އިަދ ޖަވާބުދީާރކުރުވުން.

ް ިފޔަވަޅުތައ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ

އެޅުން.

ް ބަޖެޓ ަސޕިްލމެންޓީަރ ބަޖެޓިާއ އަހީަރ ެ ދައުލަތުގ .4

ފްާސކުރުން.

ާ މަޤާމުތަކ ު މްުސތިަޤއްލ ކިޮމަޝންތަކިާއ ު މްުސތިަޤއްލ .5

ާ ޤާނޫނުގިައވ ް ކަންތައްތައ ިނންމާންޖެހޭ ް ބެހޭގޮތުނ

ިނންމުން. ގޮތުގެމީަތން

ެ ރައިްޔތުންގ ކަންތައްތަކުގިައ ު މިުހންމ ގުޅޭ ރައިްޔތުންނާ .6

ނެގުން. ު ވޯޓ ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ

ިމ ް ޖެހޭނެކަމަށ ް އަދާކުރާނ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ .7

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުގިައ ނުވަތަ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ

ވްެސ ވިާޖބުތައް އަދާކުރުން. ިމނޫން

ެ ރައިްޔތުންގ ް ޤާނޫނެއ އެއްވްެސ ާ ިޚލާފުވ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ (ނ)

ނުވާނެއެވެ. ް ފްާސކޮށްގެނެއ ް މިަޖީލހުނ

ް ހުށަހެޅުމެއ ެ ކޮންމ ާ ހުށަހަޅ ް ފްާސކުރުމަށ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ރ)

ފޮނުވިައލުމިާއ، ާ އަނބުރ ް ފްާސނުކޮށ ޤަބޫލުކުރުމިާއ،

ު ބަދަލ ް ހުށަހެޅުމަކަށ ެ ކޮންމ ިމފަދަ އިަދ ބިާޠލްކުރުމިާއ،

މިަޖީލހަށް ިލިބގެންވެއެވެ. ބާރު އެ ެ ގެނައުމުގ

ް މަޤާމަކުނ ނުވަތަ ިއްސކުރުމަށްޓަކިައ ް މަޤާމަކަށ ު ީމހަކ (ބ)

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ފްާސކުރުމަށ ް އެކަނ ވިަކކުރުމަށްޓަކިައ

ް ފްާސނުކޮށ ފްާސކުރުމިާއ ް ހުށަހެޅުމެއ އެ ނަމަ، ހުށަހަޅިައިފ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ު ބާރ ެ ދޫކޮށްލުމުގ

މިަޖީލހުގެ ރައްިޔތުްނގެ

ކަނޑައެޅްުނ ޢަަދުދ މްެނަބުރްނގެ

ކަނޑައަޅީާނ71. ު ޢަދަދ ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

އޫުޞލުންނެވެ. އަންނަިނިވ

29

ދިާއރާއެއްގިައ ިއދީާރ ެ ކޮންމ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ .1

ފްަސހްާސ ފުރަތަމަ އާބީާދގެ ާ ރަިޖްސޓީަރކުރިެވފިައވ

ެ ކޮންމ ާ ހަމަނުވ ް ީމހުނ ފްަސހްާސ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ

ދެމެންބަރުން. ް ދިާއރާއަކަށ ިއދީާރ

ާ ިއދީާރ ދިާއރާއެއްގިައ ރަިޖްސޓީަރކުރިެވފިައވ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ .2

ފުރަތަމަ އާބީާދގެ ިއތުރުވާނަމަ، ެ ފްަސހާހަށްވުރ އާބީާދ

ފްަސހްާސ ެ ކޮންމ ާ ިއތުރުވ ެ ީމހުންނަށްވުރ ފްަސހްާސ

މެންބަރެއް. ް ީމހަކަށ

އެވީަނ، ބުނެފިައ ދިާއރާކަމުގިައ ިއދީާރ ބޭނުމަށްޓަކިައ ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ެ އަތޮޅުތަކުގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ތްަޞީދޤުކުރިާއރު، ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ

އެކީާވްސ ޖުމްލަ ު މާލެއާއެކ އަތޮޅިާއ ިވިހ ާ ބަލ ގޮތުގިައ

ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ް ތަފީްޞލ ެ ދިާއރާތަކުގ ިއދީާރ ދިާއރާއަށެވެ.

އެވީަނއެވެ. ގިައ 2 ު ޖަދުވަލ

ިއްނިތޚާުބކުުރްނ ބަޔާންކޮށްފިައވާ 72.މްެނަބުރްނ ގިައ ާ މާއްދ ވަނަ 71 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

ވިަކ ް ދިާއރާއަކުނ ިއދީާރ ެ ކޮންމ ިޚލާފުނުވާނޭހެން، ާ އޫުޞލ

ެ ކޮންމ ިމިއން ކަނޑައަޅާންވާނެއެވެ. ް ދިާއރާތަކެއ ިއނިްތޚީާބ

މެންބަރެވެ. ް އެއ ިއނިްތޚާބުކުރީާނ ް ދިާއރާއަކުނ ިއނިްތޚީާބ

ތެރިެއން ެ ީމހުންގ ާ ވާދަކުރ ދިާއރާއެއްގިައ ިއނިްތޚީާބ ެ ކޮންމ (ށ)

ެ ރައިްޔތުންގ ވޯޓުދޭ ދިާއރާއެއްގިައ އެ ިއނިްތޚާބުވީާނ،

ީމހެކެވެ. ވޯޓު ިލބޭ ިގނަ ެ ިސއްރުވޯޓަކުން އެންމ

ް ދިާއރާތައ ިއނިްތޚީާބ ިހމެނޭ ދިާއރާއެއްގިައ ިއދީާރ ެ ކޮންމ (ނ)

ު ަސރަޙައްދ ދިާއރާތަކުގެ ިއނިްތޚީާބ އެ ގޮތިާއ، ކަނޑައަޅާނޭ

ިއދީާރ އިަދ ބަޔާންކުރާންވާނެއެވެ. ް ޤާނޫނަކުނ ް ގޮތ ކަނޑައަޅާނޭ

އެ ބެހުމުގިައ ް ދިާއރާތަކަކަށ ިއނިްތޚީާބ އާބީާދ ެ ދިާއރާތަކުގ

އާބީާދ ެ ދިާއރާތަކުގ ިއނިްތޚީާބ ިހމެނޭ ދިާއރާއެއްގިައ ިއދީާރ

ޤާނޫނުގިައ އެ ް އޫުޞލެއ ހަމަހަމަކުރެވޭނޭ ް ބޮޑަކަށ ެ ީވއެންމ

ކަނޑައަޅާންވާނެއެވެ.

ަޝުރޠުތައް ވުމުގެ ީމހެއްގިައ73.މްެނަބރަކަްށ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ް މެންބަރުކަމަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ފިުރހަމަވާންވާނެއެވެ. ް ަޝރުޠުތައ އަންނަިނިވ

ިދވިެހރައިްޔތަކަށްވުން. .1

ނުވުން. ް ރައިްޔތަކަށ ެ ބޭރުޤައުމެއްގ .2

ެ ޖަމާޢަތުގ ް ުސންނަތ ކަމުގިައވުމިާއ، ު މްުސިލމަކ .3

ީމހަކުކަމުގިައވުން.

ފިުރފިައވުން. ު އަހަރ އަށާރަ ް ޢުމުރުނ .4

ީމހަކުކަމުގިައވުން. ހިުރ ް ހަމައަށ ބުއިްދ .5

އެ ނަމަ، ާ ވެފިައވ ިދވިެހރައިްޔތަކަށް ު ރައިްޔތަކ ބޭރުޤައުމެއްގެ (ށ)

ކިުރމިަތލެވީޭނ، ް މެންބަރުކަމަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ީމހަކަށ

ފުރުމަށްފަހުއެވެ. ު އަހަރ ފްަސ ާ ިދވިެހރައިްޔތަކަށީްވތ ު ީމހަކ އެ

ކަމުގިައ ު ީމހަކ ާ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ ިދިރއުޅެމުންދ ީމހީަކ އެ އިަދ

ވާންވާނެއެވެ.

31

ެ ރައިްޔތުންގ ް ީމހަކަށ ާ ޙާލަތެއްގިައވ ޙާލަތްތަކުންކުރެ އަންނަިނިވ (ނ)

އިަދ ނުވެވޭނެއެވެ. ް ބިައވިެރއެއ ިއނިްތޚާބުގިައ ެ މިަޖީލހުގ

އެފަދަ ް މެންބަރަކަށ ާ ހިޮވފިައވ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ު ީމހަކ އެ މެދުވިެރވެއްޖެނަމަ ް ޙާލަތެއ

ވިަކވާނެއެވެ. ް މެންބަރުކަމުނ

ނަމަ، ު ީމހަކ ް އޮތ ް ދަރަންޏެއ ު ާސިބތ އަދާކުރާންޖެހޭ .1

ު ީމހަކ ާ ނުދ ް އަދާކުރަމުނ ދަރަިނ އެ ް އެއްގޮތަށ ާ ޙުކުމ

ކަމުގިައވުން.

މްަސދުވަހަށްވުރެ ބާރަ ެ ާސިބތުވ ް ކިުރކަނ ް ކުށެއ ިޖނީާއ .2

ު ީމހަކ ާ ތަނީްފޛުކުރަމުންދ ް ޙުކުމެއ ެ ިދގުމުއްދަތެއްގ


މްަސދުވަހަށްވުރެ ބާރަ ެ ާސިބތުވ ް ކިުރކަނ ް ކުށެއ ިޖނީާއ .3

އެ ނަމަ ު ީމހަކ ާ ކުރިެވފިައވ ް ޙުކުމެއ ެ މުއްދަތެއްގ ު ިދގ

ް ޙުކުމުނ އެ ނުވަތަ ިނމުނުތާ، ް ތަނީްފޛުކޮށ ް ޙުކުމެއ

ާ ނުވ ު އަހަރ ިތން ާ މަޢާފްކުރެވުނުތ ު އަދަބ ކަނޑައެޅުނު

ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ

ފަނިޑޔާރަކު ކަމުގިައވުން. .4

ބަޔާންކޮށްފިައ ް އެހެންގޮތަކަށ ކަނޑައަޅިައ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ (ރ)

މަޤާމުގިައ އެ ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ނުވާނަމަ

ް އަދާކޮށްގެނެއ ވީަޒފާއެއް ކުރެ ް ވީަޒފާތަކުނ އަންނަިނިވ ހުރެ


މެންބަރުކަން. ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ .1

ނަިއބުކަމިާއ، ެ ވީަޒރުންގ ިމިންސޓަރުކަމިާއ، ް ްސޓޭޓ .2

ވީަޒފާއެއް. އެއްވްެސ ެ އެފެންވަރުގ ެ ދައުލަތުގ

ނުވަތަ މެންބަރުކަން ެ ކިޮމަޝނެއްގ ު މްުސތިަޤއްލ .3

މަޤާމެއް. ު މްުސތިަޤއްލ

ވީަޒފާއެއް. ަސރިވްސގެ ް ިސިވލ .4

ނުވަތަ ބިައވިެރވާ، ަސރުކާރު ނުވަތަ ެ ަސރުކާރުގ .5

ވީަޒފާއެއް. ެ ކުންފުންޏެއްގ ިހންގާ، ް ަސރުކާރުނ

ވީަޒފާއެއް. ެ ިސފިައންގ .6

ވީަޒފާއެއް. ެ ފުލުހުންގ .7

ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ މެންބަރެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ .8

ް އެހެނ ެ ދައުލަތުގ ިފޔަވިައ ް ވީަޒފާއެއ އަދާކުރާންޖެހޭ

ވީަޒފާއެއް.

ކޯޓުގެ މްެނަބުރކަމާމުެދ

ިއޚިްތާޞްޞ

ނުވަތ74ަ. ޯ ހަމަވޭތ ީމހެއްގިައ ު ަޝރުޠ ެ ކިުރމިަތލުމުގ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ މެންބަރުކަމުގ ނުވަތަ ބެލުމުގިައ ޯ ވިަކކުރާންޖިެހއްޖެތ ް މަޤާމުނ ު މެންބަރަކ

ް މައަްސލައެއ އެ އުފިެދއްޖެނަމަ، ް ިޚލާފެއ ު ހްުސވެއްޖެކަމާމެދ ް ގޮނިޑއެއ

ުސޕީްރމްކޯޓުންނެވެ. ކަނޑައަޅީާނ ް ގޮތެއ ބަލިައ

33

މަަސއްކަތުގިައ މްެނަބުރްނގެ

ކަްނކަްނ ިރޢާަޔތްކުރާްނީވ

މްަޞލަޙަތިާއ75. ޤައީުމ ޢަމަލުކުރާންވީާނ، ް މެންބަރުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

އެއްވްެސ އިަދ ިއްސކަނީްދގެންނެވެ. ް މަންފާއަށ ލާބަޔިާއ ެ ރައިްޔތުންގ

ް އެހެނ ް އޮތ ް ގުޅުމެއ ޚާއަްޞ ާ ީމހަކ އެ ނުވަތަ ެ ީމހެއްގ އެ ު މެންބަރަކ

ް ބޭނުންކޮށްގެނެއ ެ މަޤާމުގ ް ކިުރއެރުވުމަށ ް މްަޞލަޙަތެއ ޒީާތ ވްެސ ެ ީމހެއްގ

ް ދިާއރާތައ ިއނިްތޚާބީުވ ް އެބިައީމހުނ އެބިައީމހުން، އިަދ ނުވާނެއެވެ.

ލާބަޔިާއ ެ ރައިްޔތުންގ ހިުރހިައ ޤައުމިާއ މިުޅ ތަމީްސލުކުރުމުގިައ،

ިރޢާޔަތްކުރާންވާނެއެވެ. ް މަންފާއަށ

ަބާޔްނ ފިައާސގެ މަުދލާިއ

ހާމަކުުރްނ

.76ާ ީމހެއްގެ ިމލިްކއްޔާތުގިައވ އެ ު އެއްފަހަރ ު އަހަރަކ ެ މެންބަރަކުމެ ކޮންމ ެ ކޮންމ

މްަޞލަޙަތުތަކިާއ، ިވޔަފީާރގެ ިހާސބުތަކިާއ، ފިައާސގެ މުދަލިާއ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ބަޔާނެއ ާ ތައްޔާރުކުރ ް ހާމަކޮށ ދަރަިނ އަރަންޏިާއ

މަޢުލޫމާތުގިައ ދޭ ް ިމގޮތުނ އިަދ ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ް އީަމންޢާންމަށ

ް ިޒންމާތައ ެ ވީަޒފާތަކުގ އެ ވީަޒފާތަކިާއ ް އެހެނ ާ އަދާކުރ ު ީމހަކ އެ

ިހމަނާންވާނެއެވެ.

ިއްސިތޢުފާިދުންނ 77ް.މްެނަބުރކަމްުނ ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މެންބަރުކަމުނ މެންބަރަކު، ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ބަޔާންކޮށް، ް އެކަނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ،

ް ިލބުމުނ ް ރަީއަސށ ެ ިސީޓ މިަޖީލހުގ ހުށަހަޅިައ، އެ ް އެކަނ ް ިސީޓއަކުނ

ވިަކީވއެވެ. ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ އެ

މްެނަބުރްނ ގޮނިޑއަްށ ހްުސވާ

ިއްނިތޚާުބކުުރްނ

.78ް ަސބަބުނ ެ ވިަކވުމުގ ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ފްަސދޮޅްަސ ފިެށގެން ް ތީާރޚުނ ހްުސިވ ގޮނިޑ އެ ް ގޮނިޑއަށ ާ ހްުސވ

ނަމަވްެސ ވާނެއެވެ. ް ކުރާނ ު ިއނިްތޚާބ ު މެންބަރަކ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ފިެށގެނ ް ތީާރޚުނ ހްުސިވ ގޮނިޑ ެ މެންބަރުކަމުގ

ނުވަތަ ހަމްަސދުވްަސ އީޮތ ު ދެމެދ ާ ިއނިްތޚާބ ު ޢާންމ ް ކިުރއަށްއޮތ

ް ގޮނިޑއަކަށ ހްުސިވ އެ ވާނަމަ މުއްދަތެއްކަމުގިައ ު ކުރ އެއަށްވުރެ

ނުވާނެއެވެ. ް ކޮށްގެނެއ ު ިއނިްތޚާބ ު މެންބަރަކ

ޢުމުުރ މިަޖީލހުގެ ކުރުމަށްފަހު،79.ރައްިޔތުްނގެ ު ިއނިްތޚާބ މިަޖިލްސ ޢުމުރަީކ، ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ދުވަހެވެ. ު އަހަރ ފްަސ ް ފިެށގެނ ް ތީާރޚުނ ާ ކުރ ޖަލާްސ ފުރަތަމަ

ް ޢުމުރު ހަމަވެގެނ އުވީުނއެވެ. މިަޖިލްސ ް މުއްދަތު ހަމަވުމުނ ިމ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް އަލަށ ު އުވުމާއެކ މިަޖިލްސ

ބާއްވާންވާނެއެވެ. ޖަލާްސ ފުރަތަމަ

ިތީރްސ ެ ހަމަވުމުގ ު ޢުމުރ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ާ ިހނގަމުންދ (ށ)

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް އަލަށ ކީުރން ދުވްަސ

ކުރާންޖެހޭ ް ގުޅޭގޮތުނ ާ އެކަމ ިއނިްތޚާބުކުރުމިާއ، ް މެންބަރުނ

ިނންމާންވާނެއެވެ. ް ކޮށ ް ކަންތައްތައ ް އެހިެނހެނ

ޢުމުުރގެ މިަޖީލހުގެ ރައްިޔތުްނގެ

ިއތުުރކުުރްނ މުއަްދތު

ދަނިޑވަޅެއްގިައ،80. ާ ިއޢުލާންކޮށްފިައވ ު ޙާލަތ ެ ކުއިްލނުރައްކަލުގ

ު ޢުމުރ ެ މިަޖީލހުގ ދިަތވެއްޖެނަމަ، ް ބޭއްވުމަށ ް ިއނިްތޚާބެއ ު ޢާންމ

އެ ް ޤަރާރެއ ެ ިއތުރުކުރުމުގ ް މުއްދަތަކަށ ް ިދގުނޫނ ެ އަހަރަށްވުރ ް އެއ

ެ މިަޖީލހުގ ފްާސވީާނ ް ޤަރާރެއ ިމފަދަ ފްާސކުރިެވދާނެއެވެ. މިަޖީލހުން

ް ިމގޮތަށ އަޣުލިަބއްޔަތުންނެވެ. ދެބިައގެ ިތންބިައކުޅަ ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ

ު ޙާލަތ ެ ކުއިްލނުރައްކަލުގ ިއތުރުކޮށްފިައވިަނކޮށް، ު މުއްދަތ ެ މިަޖީލހުގ

ެ ޤަރާރުގ އެ ނުވަތަ ު އުވިައލުމަށްފަހ ު ޤަރާރ ނެރުނު ް ިއޢުލާންކުރުމަށ

ެ ދުވަހަށްވުރ ފްަސދޮޅްަސ މިަޖިލްސ ެ ރައިްޔތުންގ ު ހަމަވުމަށްފަހ ު މުއްދަތ

ފްަސދޮޅްަސ އެ ކިުރއަށް ގެންގްޮސގެނެއް ނުވާނެއެވެ. ް މުއްދަތަކަށ ު ިދގ

ހިުރހިައ ެ ހޮވުމުގ ް މިަޖީލހަކަށް މެންބަރުނ ާ ރައިްޔތުންގެ އ ދުވަހުގެތެރޭގިައ

ިނންމާންވާނެއެވެ. ް ކަމެއްކޮށ


މްެނަބުރްނގެ ހުވިައކުުރްނ

.81ެ މިަޖީލހުގ އެ ީމހަކު، ާ ިއނިްތޚާބުވ ް މެންބަރުކަމަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ އުއްތަމަފަނިޑޔާރުގ ކީުރން ެ ފެށުމުގ ް ފުރާނ ް މަޤާމ ެ މެންބަރުކަމުގ

ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ް އެހެނ ާ ކަނޑައަޅ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ނުވަތަ ކިުރމީަތގިައ

މިަޖީލހުގެ ެ ރައިްޔތުންގ ާ 1 ގިައވ ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކިުރމީަތގިައ

ޮސިއކުރާންވާނެއެވެ. ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ް ހުވިައކޮށ ެ މެންބަރުންގ

35

ރަީއާސިއ މިަޖީލހުގެ ރައްިޔތުްނގެ

ަނިއުބރަީއްސ

ފުރަތަމ82ަ. ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ާ ބާއްވ ު ިއނިްތޚާބަށްފަހ ު ޢާންމ (ހ)

ެ މިަޖީލހުގ އެ ތެރިެއން ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ އެ ޖަލާްސގިައ

ް ވޯޓަކުނ ު ިސއްރ ެ މިަޖީލހުގ އެ ނަިއބުރަީއެސއް، ރަީއަސކިާއ

ނަިއބުރަީއްސ ރަީއާސިއ ެ މިަޖީލހުގ ކުރާންވާނެއެވެ. ު ިއނިްތޚާބ

އެ ބަލަހައްޓީާނ ު ިރޔަާސތ ޖަލާްސގެ އެ ް ިއނިްތޚާބުކުރެވެންދެނ

ެ މިަޖީލހުގ މެންބަރުންގެތެރިެއން ހިާޒރުވިެތިބ ް ޖަލާްސއަށ

މެންބަރެކެވެ. މެދުނުކެނިޑ އެންމެ ިގނަދުވްަސީވ މެންބަރުކަމުގިައ

ިގނަ ިގނަދުވްަސީވ ެ އެންމ މެދުނުކެނިޑ މެންބަރުކަމުގިައ

ް ޢުމުރުނ ތެރިެއން ެ މެންބަރުންގ އެ ނަމަ ިތިބ ް މެންބަރުންތަކެއ

މެންބަރެކެވެ. ދީޮށ ެ އެންމ

ބަލަހައްޓީާނ ު ިރޔަާސތ ެ ޖަލާްސތަކުގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ށ)

ނުވާނަމަ ހިާޒރު ރަީއްސ މިަޖީލހުގެ ރަީއެސވެ. ެ މިަޖީލހުގ އެ

ނަިއބުރަީއްސ ރަީއާސިއ ނަިއބުރަީއެސވެ. ބަލަހައްޓީާނ ު ިރޔަާސތ

އެ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤަވިާޢދުގިައވ ެ މިަޖީލހުގ ނުވާނަމަ ހިާޒރު

އެވެ. ީމހަކު ކަނޑައަޅީާނ ިރޔަާސތު ބަލަހައްޓާނޭ ޖަލާްސގެ

ް ދޭނ ާ ިއްސިތޢުފ މަޤާމުން އެ ރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ރައިްޔތުންގެ (ނ)

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ބަޔާންކޮށް އެކަން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ،

ެ މިަޖީލހުގ ިސީޓ އެ ހުށަހަޅިައ، ް އެކަނ ް ިސީޓއަކުނ ް ނަިއބުރަީއަސށ

އެ ރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ިލބުމުނ ް ނަިއބުރަީއަސށ

އެ ނަިއބުރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ވިަކީވއެވެ. ް މަޤާމުނ

ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ް ދޭނ ާ ިއްސިތޢުފ ް މަޤާމުނ

އެކަން ހުށަހަޅިައ، ް ިސީޓއަކުނ ް ރަީއަސށ ެ ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ިލބުމުނ ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ ިސީޓ އެ

ވިަކީވއެވެ. ް މަޤާމުނ އެ ނަިއބުރަީއްސ

ނުވަތަ މިަޖީލހުގެ ރަީއްސ ެ ރައިްޔތުންގ އަންނަިނިވ ޙާލަތްތަކުގިައ، (ރ)

ވިަކވާނެއެވެ. ް މަޤާމުނ އެ ނަިއބުރަީއްސ

ް މެންބަރުކަމުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ު ީމހަކ އެ .1

ވިަކވުން.

ް މިަޖީލހުނ ރައިްޔތުންގެ ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ ީމހަކު އެ .2

ފްާސވުން.

މަޤާމުން ނަިއބުރަީއްސ ނުވަތަ ރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ބ)

ާސދަ ެ ހުށަހެޅުމުގ ް މިަޖީލހަށ ް ޤަރާރެއ ާ ހުށަހަޅ ް ވިަކކުރުމަށ

ވާނެއެވެ. ް އަންގާނ ް މިަޖީލހަށ އެ ް އެކަނ ކީުރން ދުވްަސ

37

ޭ ވިަކކުރުމާބެހ ް މަޤާމުނ އެ ރަީއްސ މިަޖީލހުގެ ެ ރައިްޔތުންގ (ޅ)

ެ މިަޖީލހުގ ު ިރޔަާސތ ެ ޖަލާްސއެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ިހނގާ، ް ބަޙުޘެއ

ެ ރައިްޔތުންގ ހަމައެހެންމެ، ނުވާނެއެވެ. ް ބަލަހައްޓިައގެނެއ ރަީއްސ

ާ ިހނގ ް ބަޙުޘެއ ވިަކކުރުމާބެހޭ ް މަޤާމުނ ނަިއބުރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ

ނަިއބުރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ު ިރޔަާސތ ެ ޖަލާްސއެއްގ ެ މިަޖީލހުގ

ނުވާނެއެވެ. ް ބަލަހައްޓިައގެނެއ

ް މަޤާމުނ ނަިއބުރަީއްސ ނުވަތަ ރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ކ)

ޖަލާްސއެއްގިައ ެ މިަޖީލހުގ ިހނގާ، ް ބަޙުޘެއ ވިަކކުރުމާބެހޭ

ބިައވިެރވެ ބަޙުޘްގިައ ިދފާޢުގިައ ެ އީެމހެއްގ ބިައވިެރވުމިާއ،

ީމހަކަށްމެ ިލިބގެންވެއެވެ. ެ ކޮންމ އިެއން ު ވާހަކަދެއްކުމުގެ ޙައްޤ

ާ ނަގ ް ގޮތުނ ވިަކކުރުމާބެހޭ މަޤާމުން ު ީމހަކ އެ ނަމަވްެސ

ވޯޓެއް ނުދެވޭނެއެވެ. ް އެ ީމހަކަށ ވޯޓެއްގިައ

ޖަލްާސތައް މިަޖީލހުގެ އޮންނާންވާނެއެވެ.83.ރައްިޔތުްނގެ ު ދައުރ ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގެ ިތން ެ އަހަރަކުމ ެ ކޮންމ

ެ ރައިްޔތުންގ ދުވްަސ ާ ިނންމ ދުވަހިާއ ާ ފަށ ެ ދައުރެއްމ ެ ކޮންމ ިމިއން

ެ ރައިްޔތުންގ އޮންނާންވާނެއެވެ. ކަނޑައަޅިައފިައ ޤަވިާޢދުގިައ ެ މިަޖީލހުގ

ާ މިަޖިލްސކުރ ެ ރައިްޔތުންގ ބާއްވާންވީާނ ް ޢާންމުކޮށ ް ޖަލާްސތައ ެ މިަޖީލހުގ

ގޭގައެވެ.

ފުރަތަމ84ަ.ިރާޔީސ ަބާޔްނ ެ ދައުރުގ ފުރަތަމަ ެ މިަޖީލހުގ ެ އަހަރަކުމެ، ރައިްޔތުންގ ެ ކޮންމ

ް ިއތުރަށ ު ޙާލަތ ެ ޤައުމުގ އިަދ ބަޔާންކޮށީްދ ު ޙާލަތ ެ ޤައުމުގ ޖަލާްސގިައ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށް ފެންނަ ް ކުރާންޖެހޭކަމަށ ރަނގަޅު ކުރުމަށްޓަކިައ

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ބަޔާނެއ ިރޔީާސ އެކުލެވޭ ް މައްޗަށ ެ ކަންތައްތަކުގ

ިއއްވާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ޢާްނމްުނަންށ ޖަލްާސތައް

ހުޅުވިައލުްނ

މެނީުވ85. ޙާލަތުގިައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ (ހ)

ެ ކިޮމީޓތަކުގ ެ މިަޖީލހުގ އެ ޖަލާްސތަކިާއ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ހުޅުވިައލިެވފައެވެ. ް ޢާންމުންނަށ އޮންނާންވީާނ ް ޖަލާްސތައ

ުރައްކާތިެރކުރުމަށްޓަކިައ އަމަންޢާންމ ނުވަތަ، ަސލާމަތަށްޓަކިައ ޤައީުމ (ށ)

ް ބައެއ ް ޖަލާްސއަކުނ ނުވަތަ ް ޖަލާްސއެއ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ޖަލާްސއަކުނ ޖަލާްސއެއް ނުވަތަ ެ މިަޖީލހުގެ ކޮމީެޓއެއްގ އެ ނުވަތަ

ިމފަދަ ބޭއިްވދާނެއެވެ. ގޮތުގިައ ެ ޖަލާްސއެއްގ ު ިސއްރ ް ބައެއ

އެ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ބާއްވާންވީާނ ް ޖަލާްސއެއ ު ިސއްރ

ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ް އެ ޖަލާްސއަކަށ ކޮމީެޓގެ ނުވަތަ ް ޖަލާްސއަކަށ

ު ިސއްރ ް ޖަލާްސއެއ އެ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ

ފްާސކޮށްގެންނެވެ. ް ބާއްވާނ ގޮތުގިައ ެ ޖަލާްސއެއްގ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް އޮތުމަކުނ ް އެހެނ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ (ނ)

ު ިސއްރ ް ބައެއ ް ޖަލާްސއަކުނ ނުވަތަ ް ޖަލާްސއެއ ެ ކޮމީެޓއެއްގ

ް ަސބަބުތައ ު ިއތުރ ބެހޭ ާ ބޭއްވުމ ގޮތުގިައ ެ ޖަލާްސއެއްގ

ނާޅައެވެ. ް ހުރަހެއ ް ކަނޑައެޅުމަކަށ ޤަވިާޢދުގިައ

86ެ.ޤާޫނީނ ޢަަދުދ މިަޖީލހުގ ޢަދަދީަކ ޤާނީޫނ ެ ޖަލާްސއެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ިއނަްސއްތައެވެ. ފަނަްސީވްސ ެ މެންބަރުންގ

ނުވާނަމ87ަ.ވޯޓުިދުންނ ބަޔާންކޮށްފިައ ް އެހެންގޮތަކަށ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ (ހ)

ް ޖަލާްސއަކަށ އެ ިނންމީޭނ ް ިނންމުމެއ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

އަޣުލިަބއްޔަތުންނެވެ. ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ

39

ިވޔްަސ އޮތްކަމުގިައ ް އެހެނ ާ މާއްދ 86 ވަނަ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ށ)

ް ކަމެއ އެއްވްެސ ާ ލިާޒމްކުރ ް ޢަމަލުކުރުނ ް އެމައްޗަށ ް ރައިްޔތުނ

އަހާންވީާނ ް ވޯޓަށ ފްާސކުރުމަށްޓަކިައ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ދެބިައކުޅައެއްބަޔަށްވުރެ ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ ެ މިަޖީލހުގ އެ

ހިާޒރުވިެތބޭ ޖަލާްސގިައ ާ ވޯޓެއްނަގ އެ ް މެންބަރުނ ިގނަ

ވަގުތެއްގައެވެ.

ެ ޖަލާްސއެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ނުވަތަ ރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ނ)

ިނންމުންތަކުގިައ ާ ިނންމ ް ީމހަކުމިަޖީލހުނ ާ ބަލަހައްޓ ު ިރޔަާސތ

ާ ނަގ ު ކަމަކާމެދ އެހެންނަމަވްެސ، ނުވާނެއެވެ. ް ީދގެނެއ ު ވޯޓ

ޙާލަތެއްގިައ ހަމަހަމަވެއްޖެ ު ޢަދަދ ނުފެންނަ ފެންނަ ެ ވޯޓުގ

ް އޭނާއަށ ު ީމހަކ ާ ބަލަހައްޓ ު ިރޔަާސތ ނުވަތަ ރަީއްސ ެ މިަޖީލހުގ

ދޭންވާނެއެވެ. ު ވޯޓ ް ކޮޅަކަށ ފެންނަ

ނުވަތަ ވޯޓުން ިތންބިައކުޅަދެބިައގެ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ރ)

ިނންމުމުގިައ، ް ކަމެއ ިނންމާންޖެހޭ ް ވޯޓުނ ހަތަރުބިައކުޅިަތންބިައގެ

ު ވޯޓ ް ީމހަކަށ ާ ބަލަހައްޓ ު ިރޔަާސތ ނުވަތަ ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ

ދިެވދާނެއެވެ.

ކަނޑައެޅްުނ ޤަވާިޢުދ ގޮތުގެ މީަތން:88.ިހްނގުމުގެ ިޚލާފުނުވާނޭ ާ ިމ ޤާނޫނުއާަސީސއ (ހ)

ް ކަންތައްތައ އެންމެހިައ ިއދީާރ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ .1

ވިަކކުރުމިާއ ލެއްވުމިާއ، ް މުވައްޒަފުނ ިހންގުމިާއ،

ެ މިަޖީލހުގ މާުސރަކަނޑައެޅުމިާއ، ެ މުވައްޒަފުންގ

ބަލަހައްޓީާނ ް ކަންތައްތައ އެންމެހިައ ބެހޭ ާ ޖަލާްސތަކ

ގުޅޭ ާ ކަންތައްތަކ ިމ އިަދ މިަޖީލހުންނެވެ. ެ ރައިްޔތުންގ

މިަޖީލހުންނެވެ. އެ ވްެސ ހަދީާނ ް ޤަވިާޢދުތައ

ެ އެބިައީމހުންގ އިަދ ތަމީްސލުވާނޭ، ް ފިުރހަމައަށ ް ރައިްޔތުނ .2

ް އޫުޞލުތައ ީދިމޤްރީާޠ ިލބޭނޭ ް ބިައވިެރވުނ ފިުރހަމަ

ެ ްރައިްޔތުންގ ގޮތަކަށ ު ހާމަކަންބޮޑ ޖަވާބުދީާރވާ، އެކުލެވޭނޭ،

ް އޫުޞލުތައ ޤަވިާޢދުތަކިާއ ބޭނުންވާނޭ ް ިހންގުމަށ މިަޖިލްސ

ެ ޤަވިާޢދުތަކުގ އެ ކަނޑައަޅާންވާނެއެވެ. މިަޖީލހުން އެ

ުސލީޫކ ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ތެރޭގިައ

އޫުޞލުތައް ިހމިެނދާނެއެވެ. ގުޅޭ ާ ިމންގަނޑުތަކިާއ، ހިާޒީރއ

ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ިތންބިައކުޅަދެބިައގެ ެ މިަޖީލހުގ އިަދ

ް ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ެ މެންބަރެއްގ ނަމަ ެ ފްާސވެއްޖ

ކަނޑައިެޅދާނެއެވެ. ގޮތްތައްވްެސ ކެނޑޭނެ

ނުވާހިައ ބަޔާންކޮށްފިައ ް އެހެންގޮތަކަށ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ (ށ)

ެ ިހނިގގޮތުގ ް ކަމެއ އެއްވްެސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ު ިހނދަކ

ް މައަްސލައެއ ް ކޯޓަކަށ އެއްވްެސ ބެލުމަށްޓަކިައ ް ަޞއްޙަކަނ

ނޭޅޭނެއެވެ. ް ހުށައެއ

ިހނިގގޮތުގެ ކަްނތައްތައް މިަޖީލހުގެ

ާޝިއޢުކުުރްނ މަޢުލޫމާތު

.89ު މަޢުލޫމާތ ެ ކަންތައްތައް ިހނިގގޮތުގ މިަޖީލހުގެ އެންމެހިައ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ޢާންމުކޮށ ާޝިއޢުކޮށް، ިލޔެ، ދަފްތަރުގިައ މިަޖީލހުގެ ެ ރައިްޔތުންގ

ހުންނާންވާނެއެވެ. ް ިލބޭނ

41

90ެ.ިއމިްތާޔޒު އެމިަޖީލހުގ ނުވަތަ ޖަލާްސއެއްގިައ، ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ު ީމހަކ އެނޫންވްެސ މިަޖީލހުގެ މެންބަރަކު ނުވަތަ ކިޮމީޓއެއްގިައ

ދެއިްކ ނުވާގޮތުގެމީަތން ް ިޚލާފ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ

ް ވޯޓ ނުވަތަ ަސބަބުން ެ ހުށަހެޅުމެއްގ ހުށަހިެޅ ނުވަތަ ް ވާހަކައެއ

ު އީެމހަކ ް ކޯޓަކަށ ަސބަބުން، ެ ގޮތެއްގ ޢަމަލުކިުރ ިދނުމުގިައ

ިހންގިައ ް ތަޙީުޤޤެއ އެއްވްެސ ު އީެމހަކާމެދ ނުވަތަ ް ހިާޒރުކޮށ

ު އީެމހަކާމެދ ނުވަތަ ް ބަންދެއްކޮށ ނުވަތަ ް ހައްޔަރުކޮށ ނުވަތަ

ނުވާނެއެވެ. ް ހަދިައގެނެއ ް ދަޢުވާއެއްކޮށ

އެއްގޮތަށް، ާ އޫުޞލުތަކ ާ ކަނޑައަޅ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ށ)

ެ ކިޮމީޓތަކުގ ެ މިަޖީލހުގ ޖަލާްސތަކިާއ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ ގޮތުގ ކަނިްހނިގ ް ތެދުބަހުނ ް ވާހަކަތައ ބައްދަލަވުންތަކާބެހޭ

ް ދެކޮޅަށ ާ ީމހަކ ާ ހާމަކުރ ނުވަތަ ާ ާޝިއޢުކުރ ް ނުގެއްލޭގޮތަށ ް ހީަޤޤަތ

ް ވާހަކައެއ އެފަދަ އިަދ ު ީމހަކާމެދ ދެއިްކ ް ވާހަކައެއ އެފަދަ ނުވަތަ

އިަދ ް ދަޢުވާއެއްކޮށ އެއްވްެސ ު މަޖައްލާއަކާމެދ ންޫސ ާޝިއޢުކިުރ

ނުވާނެއެވެ. ް އަޅިައގެނެއ ް ިފޔަވަޅެއ

އަލުްނ ތްަޞީދޤުކުުރމާިއ ިބލު

ފޮުނވްުނ އަނުބރާ ިވްސުނމްަށ

.91ެ ްދުވަހުގ ހަތ ާ ފްާސވާތ ެ ިބލެއްމ ެ ކޮންމ ާ ފްާސވ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ް ތްަޞީދޤު ކުރުމަށްޓަކިައ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ު ިބލ އެ ތެރޭގިައ

ާ ިލބޭތ ު ިބލ އެ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ އިަދ ވާނެއެވެ. ް ފޮނުވާނ

ނުވަތަ ވާނެއެވެ. ް ތްަޞީދޤު ކުރާނ ު ތެރޭގިައ ިބލ ެ ދުވަހުގ ފަނަރަ

ް ގެންނާނ ް ިބލަށ އެ ނުވަތަ ް ިވްސނުމަށ ް އަލުނ ު ިބލާމެދ އެ

އެ ް ިވްސނުމަށ ު ިއްޞލާޙަކާމެދ ފެންނަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

ާ އަނބުރ ް މިަޖީލހަށ ރައިްޔތުންގެ ު ިބލ އެ ތެރޭގިައ ެ މުއްދަތުގ

ފޮނުވާންވާނެއެވެ.

ާ ފޮނުވ ާ އަނބުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ (ށ)

ް ބަދަލެއ ިބލަށް އެއްވްެސ އެ އަލުން ިވްސނުމަށްފަހު، ު މެދ ާ ިބލަކ

ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ު ިބލ އެ ނުގެންެސ،

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ިބލެއ އެ ފްާސވެއްޖެނަމަ، ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ

ާޝިއޢުކުރާންވާނެއެވެ. ގެޒެޓްގިައ ެ ަސރުކާރުގ ކޮށް، ު ތްަޞީދޤ

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ފްާސވެގެނ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ނ)

ެ މުއްދަތުގ އޮންނަ ް ތްަޞީދޤުކުރާނ ް ފޮނުވިާބލެއ ް ތްަޞީދޤުކުރުމަށ

ް ިއްޞލާޙެއ ނުވަތަ ް ިވްސނުމަށ އަލުން ު ިބލަކާމެދ އެ ތެރޭގިައ

ނުފޮނުވިައިފނަމަ، ާ އަނބުރ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ

ބަލިައ، ް ކަމަށ ތްަޞީދޤުކީުރ ިބލު އެ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ގެޒެޓްގިައ ާޝިއޢުކުރާންވާނެއެވެ. ެ ަސރުކާރުގ

ވުމާިއ ޤާޫނަނކަްށ ިބލު

ގެޒެޓްގިައ ަސުރކާުރގެ

ާޝިއޢުކުުރްނ

.92ް ިބލެއ އެ ޤާނޫނަކަށްވީާނ، ް ިބލެއ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ތްަޞީދޤުކުރުމުންނެވެ. ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ެ ަސރުކާރުގ ު ދުވަހ ާ ތްަޞީދޤުކުރ ް ިބލެއ އެ ިބލެއް، ެ ކޮންމ ާ ތްަޞީދޤުކުރ

ފަށީާނ، ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނަކަށ އެ ާޝިއޢުކުރާންވާނެއެވެ. ގެޒެޓްގިައ

ާ ޤާނޫނެއްގިައވ އެ ާޝިއޢުކުރުމަށްފަހު، ގެޒެޓްގިައ ް ޤާނޫނެއ އެ


93ާ.މުޢާހާަދތައް ބިައވިެރވ ް ިހންގާ ފަރާތުނ ް ވިެރކަނ ިދވިެހދައުލަތުގެ ނަމުގިައ، (ހ)

ެ ރައިްޔތުންގ ޢަމަލުކުރާންވީާނ ް މުޢާހަދާތަކަށ ބިައނަލްއަޤްވީާމ

އެ ފްާސކުރުމަށްފަހު، މިަޖީލހުން އެ ހުށަހަޅިައ ް މިަޖީލހަށ

މީަތންނެވެ. ެ ިނންމާގޮތުގ ް މިަޖީލހުނ

43

ް ިދވިެހދައުލަތުނ އޮތްކަމުގިައިވޔްަސ، ް އެހެނ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ް ޢަމަލުކުރުމަށ ް މައްޗަށ ެ މުޢާހަދާތަކުގ ބިައނަލްއަޤްވީާމ ބިައވިެރވާ،

ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ލިާޒމުވީާނ، ް ރައިްޔތުންނަށ

މީަތންނެވެ. ެ ގޮތުގ ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ

ޤަވާިޢުދ ިލިބގްެނވާ ާބުރ ޤާޫނީނ

ާބުރ ެނުރމުގެ އަމުުރތައް ހުެދމާިއ

ިދުންނ

ނެރުމިާއ94. އަމުރުތައް އިެކއިެކ ކުރުމަށްޓަކިައ، ް ކަމެއ ވިަކ ކަނޑައެޅޭ

ް އަމުރުތައ ާ އެކުލިެވގެންވ ު ބާރ ޤާނީޫނ އެނޫންވްެސ ހެދުމިާއ ު ޤަވިާޢދ

ެ ޤާނޫނެއްގ ް މުއައަްސާސއަކަށ ވިަކ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ ވިަކ ު ބާރ ެ ނެރުމުގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ު ިއޚިްތޔާރ ެ ިދނުމުގ ް ދަށުނ

ިހމެނެއެވެ. ވްެސ ް ކަންތައްތައ އަންނަިނިވ ީމގެތެރޭގިައ،

ހުއްޓިައލާނޭ ް ޢަމަލުކުރުނ ނުވަތަ ފަށާނޭ ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނަކަށ (ހ)

ކަނޑައެޅުން. ް ތީާރޚެއ

ެ ވިަކބައެއްގ ިހންގީޭނ ް ބައެއ ެ ޤާނޫނެއްގ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ ވިަކ (ށ)

ަސރަޙައްދަކަށްކަން ކަނޑައެޅުން. ވިަކ މައްޗަށްކަން ނުވަތަ

ލަފާހުޯދްނ 95ު.ުސޕީްރމްކޯޓުްނ މެދ ާ ުސވާލުތަކ ު މިުހންމ އުފެދޭ ު މެދ ާ އޮތްގޮތ ް ކަނ ޤާނޫނުގިައ

ް ލަފައަކަށ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ އޮތްގޮތާމެދު ކަމެއް ް ޤާނީޫނގޮތުނ ނުވަތަ

ް ުސޕީްރމްކޯޓަށ ް ޤަރާރަކުނ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ އިެދ

ޤާނޫނުއާަސީސ ތެރޭގިައ ެ ކަންތައްތަކުގ ހުށަހެޅޭ ް ިމގޮތުނ ހުށަހިެޅދާނެއެވެ.

އުފެދޭ ު މެދ ަޞއްޙަކަމާ ެ ޤާނޫނެއްގ ވިަކ މައަްސލަތަކިާއ މާނަކުރުމުގެ

ާ ލަފ ދޭ ް ުސޕީްރމްކޯޓުނ ް ކަންކަމަށ ިމފަދަ ިހމެނެއެވެ. ް ުސވާލުތައ

ް ުސޕީްރމްކޯޓުނ ާ ލަފ އެ ު ބަޔާންކުރުމާއެކ ް ަސބަބުތައ ާ ިބނާކޮށްފިައވ

އޮންނާންވީާނ ާ ލަފ އެ ފޮނުވާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

އެ މައަްސލަތަކުގިައ ހުށަހެޅޭ ް ުސޕީްރމްކޯޓަށ ް ކުރުމަށ ު ިއްސިތއުނާފ

އެއްފަދިައންނެވެ. ާ ޙުކުމްތަކ ނެރޭ ކޯޓުން

96ް.އަހީަރ ަބޖެޓް ދައުލަތުނ ް އަހަރަކަށ އެ ފެށުމުގެކީުރން ް އަހަރެއ މީާލ ެ ކޮންމ (ހ)

ާ ލަފާކުރ ް ދައުލަތަށް ިލބޭނޭކަމަށ ލަފާކުރާ ޚަރަދިާއ، ް ިހނގާނޭކަމަށ

ު މީާލއަހަރ ވޭތުވިެދޔަ އިަދ ބަޖެޓެއް، ިހމެނޭ ު ިހާސބ އާމްދީަނގެ

އާމްދީަނގެ ިލބުނު ް ދައުލަތަށ ޚަރަދިާއ، ިހނިގ ް ދައުލަތުނ

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ިފނޭންްސ ް އޮފ ިމިންސޓަރ ު ިހާސބ

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ.

ާ ހުށަހަޅ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ިފނޭންްސ ް އޮފ ިމިންސޓަރ (ށ)

ް އިުނިއތުރެއ ފެންނަ ް ގެންނާނ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ބަޖެޓަށް،

ފްާސ ނުގެންެސ ް އިުނިއތުރެއ ނުވަތަ ގެނިެވދާނެއެވެ.

ކުރިެވދާނެއެވެ.

ެ ރައިްޔތުންގ މެނީުވ ް ހުއްދިަލިބގެނ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ނ)

ު ޚަރަދ ިމންވަރަށްވުރެ ާ ބަޖެޓުގިައވ ާ ފްާސކޮށްފިައވ ް މިަޖީލހުނ

ް ކަމަކަށ ވިަކ ބަޖެޓުގިައ އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް ިއތުރުކޮށްގެނެއ

ކުރާންވީާނ ް ޚަރަދެއ އެ ކަނޑައަޅިައފިައވާނަމަ ް ޚަރަދެއްކުރުމަށ

އެކަންޏެވެ. ް އެކަމަކަށ

ޚަރަުދކުުރްނ ެނގުމާިއ ގޮތުގެމީަތނ97ް.ޓެކްްސ ާ ޤާނޫނެއްގިައވ ާ ފްާސކޮށްފިައވ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ކަމެއ ކަންތައްތަކުންކުރެ އަންނަިނިވ ް ފަރާތުނ ާ ިހންގ ް ވިެރކަނ މެނީުވ

ނުވާނެއެވެ. ް ކޮށްގެނެއ

ހޭދަކުރުން. ޚަރަދުކުރުމިާއ ފިައާސ މުދަލިާއ ެ ދައުލަތުގ (ހ)

ނުވަތަ ް ޓެކުހެއ އެއްވްެސ ް ހޯދުމަށ ް އާމްދީަނއެއ ް ދައުލަތަށ (ށ)

ނެގުން. ް އެއްޗެއ އެނޫންވްެސ

ފިައާސ މުދަލިާއ ް ގޮތަކުނ އެނޫންވްެސ ނުވަތަ ގޮތުގިައ ެ ލޯނުގ (ނ)

ޤަބޫލުކުރުން. ހޯދުމިާއ

45

ނަމުގިައ ެ ދައުލަތުގ ް ޔީަޤންކަނ ެ ކަމުގ އަދާކުރާނެ ދަރަިނ (ރ)

ިދނުން.

ަސުރކާުރގެ ވީަޒުރްނާނިއ

ީމހްުނާނ މަޤާމްތަކުގިައ ިތބޭ

ުސވާލުކުުރްނ

އެހެންވްެސ98. ެ ަސރުކާރުގ ނުވަތަ ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ހ)

ހިާޒރުވުމަށިާއ، ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ު ީމހަކ ހިުރ މަޤާމެއްގިައ

ް ގުޅޭގޮތުނ ާ މްަސއިޫލއްޔަތ ިޒންމާއިާއ އަދާކުރާންޖެހޭ ު ީމހަކ އެ

އެ ގޮތެއްގެމީަތން، ާ ކަނޑައަޅ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

އެ ިދނުމަށިާއ، ު ޖަވާބ ް ތެދުބަހުނ ް ުސވާލުތަކަށ ީމހަކާކުރެވޭ

ް ގުޅޭގޮތުނ ާ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކ ިޒންމާތަކިާއ އަދާކުރާންޖެހޭ ު ީމހަކ

ް ހުށަހެޅުމަށ ް ިލޔުމެއ ެ ކޮންމ ާ ބޭނުންވ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

އެނިްގދާނެއެވެ. ް ީމހަކަށ އެ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ އީޮފހެއްގ ެ ަސރުކާރުގ ނުވަތަ ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ށ)

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ވިާޖބުތަކާބެހޭގޮތުން، ާ އަދާކުރ ު ވިެރޔަކ

ނުވަތަ ިލޔުމުން ާ ީމހަކ އެ ގޮތެއްގެމީަތން، ާ ކަނޑައަޅ

ެ މިަޖީލހުގ ރައިްޔތުންގެ ު ޙައްޤ ެ ުސވާލުކުރުމުގ އަނގަބަހުން

ިލިބގެންވެއެވެ. ެ މެންބަރަކަށްމ ެ ކޮންމ

ެ ވީަޒރުންގ ފަދިައން ބަޔާންވެގެންވާ ގިައ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ (ނ)

ާ ފަރާތަކ އެއްވްެސ ެ ަސރުކާރުގ ނުވަތަ ާ މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ

ެ ރައިްޔތުންގ ް ގިުޅގެނ ާ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކ ާ އަދާކުރ ު ީމހަކ އެ

ް ީމހަކަށ އެ ް ުސވާލަކަށ ެ ކޮންމ ާ ކުރ ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ

ދޭންވާނެއެވެ. ު ޖަވާބ ް ތެދުބަހުނ ް ރަނގަޅަކަށ ެ އެންމ އެނިގހިުރ

ުސވާލުތަކިާއ އެ ާ ކުރ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންވެގެންވ މާއްދާގިައ ިމ (ރ)

ް އެހިެނހެނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ޖަވާބުތައ ދޭ ް ުސވާލުތަކަށ

ް ާޝިއޢުކުރާނ ް ޢާންމުކޮށ ފަދިައން ާ ާޝިއޢުކުރ ވްެސ ް ކަންތައްތައ

ވާނެއެވެ.

ހާިޒުރކުުރްނ އަންނަިނިވ99.ީމހްުނ ް ކިޮމީޓއަކުނ ެ މިަޖީލހުގ އެ ނުވަތަ މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ބާރު އެ މިަޖީލހަށ ެ ކުރުމުގ ް ކަންތައްތައ

ެ މިަޖީލހުގ އެ ނުވަތަ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ީމހަކަށްމެ، ެ ކޮންމ (ހ)

ގޮތެއްގެމީަތން ާ ކަނޑައަޅ މިަޖީލހުން އެ ހިާޒރުވެ، ް ކިޮމީޓއަކަށ

ެ ކޮންމ ާ ބޭނުންވ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ިދނުމަށިާއ ހިެކބްަސ

ާ ބަޔާންވެގެންވ މާއްދާގިައ ިމ އެންގުން. ް ހުށަހެޅުމަށ ް ިލޔުމެއ

ެ ކޮންމ ާ ީމހަކާކުރ ެ ކޮންމ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ފަދިައން

ް ރަނގަޅަކަށ އެންމެ އެނިގހިުރ ް ީމހަކަށ އެ ުސވާލަކަށްމެ

ޖަވާބުދޭންވާނެއެވެ. ް ތެދުބަހުނ

ް ކިޮމީޓއަކަށ ެ މިަޖީލހުގ އެ ނުވަތަ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ (ށ)

ް މުއައަްސާސއަކަށ ވިަކ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ ވިަކ ް ހިާޒރުވުމަށ

އެންގުން.

ަޝކުވާތަކިާއ ާ ހުށަހަޅ ް ީމްސީމހުނ މުއައަްސާސތަކުންނިާއ (ނ)

ބަލިައގަތުން. ް ހުށަހެޅުންތައ ް އެހިެނހެނ ިއލިްތމްާސތަކިާއ

ުނވަތަ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

ަނިއުބ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ

ވިަކކުުރްނ މަޤާމްުނ

.100ެ ރައިްޔތުންގ ނަމަ ެ ްމެދުވިެރވެއްޖ ޙާލަތެއ ޙާލަތްތަކުންކުރެ އަންނަިނިވ (ހ)

ނުވަތަ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ޤަރާރަކުނ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ވިަކކުރިެވދާނެއެވެ. ް މަޤާމުނ ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ނުވަތަ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ނުވަތަ ާ އްަޞލަކ ެ ިއްސލާމީްދނުގ .1

ިޚލާފުވުން. ް ކަނޑައިެޅގެނ ާ ޤާނޫނަކ

ނުވަތަ މަޤާމުގިައ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ .2

ް ކުރުނ ހުރެ މަޤާމުގިައ ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ކަމެއްކުރުން. ފަދަ ާ އެކީަށގެންނުވ

47

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ .3

ނާޤިާބލްވުން. އަދާކުރުމުގިައ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ ނަިއބުގ

ް ޤަރާރެއ ފަދަ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ހުށަހެޅީޭނ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ބަޔާންކޮށް، ު ަސބަބ ް މެންބަރުނ އެއްބިައ ިތންބިައކުޅަ ް މަދުވެގެނ

ިލޔުމަކުންނެވެ. ާ ޮސިއކޮށްފިައވ

ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ނ)

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤަރާރުގިައ ާ ހުށަހަޅ ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ

ާ ކިޮމީޓއަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ބެލުމަށ ް ތަޙީުޤޤްކޮށ މައަްސލަ

ޙަވާލުކުރިެވދާނެއެވެ. ް މިަޖީލހުނ އެ

ާ މައަްސލައަކ ފަދަ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ރ)

ދުވްަސ ާސދަ ް މަދުވެގެނ ެ ފެށުމުގ ް ބަޙުޘ މިަޖީލހުގިައ ު މެދ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ކީުރން

ބަޙުޘްގިައ އެ އިަދ އަންގާންވާނެއެވެ. ް އެކަނ ް ނަިއބަށ

ެ މަަސއްކަތްކުރުމުގ ިދފާޢުގިައ ެ އޭނާގ ް ިލޔުމުނ އަނގަބަހުންނިާއ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ު ޙައްޤ

ެ ބޭނުންކުރުމުގ ް ވީަކލުނ ޤާނީޫނ އިަދ ިލިބގެންވެއެވެ. ް ނަިއބަށ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ް އަށ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ު ޙައްޤ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ނަިއބަށ

ނުވަތަ މަޤާމުގިައ ެ ކަމުގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ބ)

އެ ު ީމހަކ ހިުރ މަޤާމުގިައ ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

މީަތން ެ ގިައވާގޮތުގ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ ވިަކކުރުމަށް ް މަޤާމުނ

ެ މިަޖީލހުގ އެ ފްާސވީާނ މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ ޤަރާރެއް، ާ ހުށަހަޅ

އަޣުލިަބއްޔަތުންނެވެ. ިތންބިައކުޅަ ދެބިައގެ ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ

ނުވަތަ ު ީމހަކ ހިުރ މަޤާމުގިައ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

އެ ު ީމހަކ ހިުރ މަޤާމުގިައ ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

އެ ފްާސކޮށިްފނަމަ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ

ވިަކީވއެވެ. ް މަޤާމުނ ު ީމހަކ

ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ (ޅ)

ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ް އޫުޞލުތައ ގޮތްތަކިާއ ޢަމަލުކުރާނީްވ ވިަކކުރުމުގިައ ް މަޤާމުނ

ެ ިހންގުމުގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް އެނގޭނޭގޮތަށ ް ތަފީްޞލްކޮށ

ކަނޑައަޅާންވާނެއެވެ. ޤަވިާޢދުގިައ

މްެނަބެރއްގެ މިަޖީލހުގެ ވީަޒުރްނގެ

ވޯޓު ެނތްކަމުގެ ިއތުާބުރ

.101ު ަސބަބ މެންބަރުން، ިދހަ ް މަދުވެގެނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ެ ވީަޒރުންގ ހުށަހެޅުމަކުން ާ ހުށަހަޅ ް ޮސިއކޮށ ބަޔާންކޮށް،

ް ނެގުމަށ ް ވޯޓެއ ެ ކަމުގ ނެތް ު ިއތުބާރ މެންބަރެއްގެ ެ މިަޖީލހުގ

ހުށަހިެޅދާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ު މެދ ާ ހުށަހެޅުމަކ ފަދަ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ކީުރން ދުވްަސ ާސދަ ެ ފެށުމުގ ް ބަޙުޘ މިަޖީލހުގިައ ެ ރައިްޔތުންގ

އަންގާންވާނެއެވެ. ް ކަނ އެ ް މެންބަރަކަށ އެ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

ިދފާޢުގިައ ެ ިލޔުމުން އޭނާގ ބަޙުޘްގިައ އަނގަބަހުންނިާއ އެ އިަދ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް އެ މެންބަރަކަށ ު ޙައްޤ ެ މަަސއްކަތްކުރުމުގ

49

ް ނެތްކަމަށ ު ިއތުބާރ ެ މެންބަރެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ނ)

ެ މިަޖީލހުގ ބެލީޭނ، ް ފްާސވެއްޖެކަމަށ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ު ިއތުބާރ ެ މެންބަރެއްގ އެ އަޣުލިަބއްޔަތު، ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ

ިލިބއްޖެނަމައެވެ. ް ހުށަހެޅުމަށ ެ ނެތްކަމުގ

ެ މެންބަރެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ރ)

ެ އޭނާގ ު މެންބަރަކ އެ ފްާސކޮށިްފނަމަ ް ނެތްކަމަށ ު ިއތުބާރ

ވިަކީވއެވެ. ް މަޤާމުނ

ިޢާނަޔތްތައް 102ެ.މާުސރައާިއ ވީަޒރުންގ ނަިއބަށިާއ، ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށިާއ

މެންބަރުންނަށިާއ، ެ މެންބަރުންނަށިާއ، ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގ ެ މިަޖީލހުގ

ު ނަިއބ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ރަީއަސށިާއ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ ކިޮމަޝންތަކުގ ު މްުސތިަޤއްލ ފަނިޑޔާރުންނަށިާއ، ރަީއަސށިާއ

ް ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ް މަޤާމްތަކަށ ު މްުސތިަޤއްލ މެންބަރުންނަށިާއ

މިަޖީލހުންނެވެ. ެ ރައިްޔތުންގ ކަނޑައަޅީާނ

މްަނފާ ުނވަތަ ފިައާދ ާނޖާިއޒް

ުނެނގްުނ

.103ެ މެންބަރެއްގ އިެއން ނުވަތަ މެންބަރަކު، އެއްވްެސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

އެއްވްެސ އީެހތިެރވެދޭ އަދާކުރުމުގިައ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ މެންބަރުކަމުގ

ާ ިލިބފިައވ ް ީމހަކަށ އިެއން ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ މަޤާމުގ މުވައްޒަފަކު،

ް އިަމއްލައަށ ް ބޭނުނ ެ ވީަޒފާގ ާ އަދާކުރ ު ީމހަކ އިެއން ނުވަތަ ެ މަޢުލޫމާތެއްގ

ނުވަތަ ް ޙިާޞލްކުރުމަށ ް މަންފާއެއ ް ނާޖިާއޒ ނުވަތަ ް ފިައދާއެއ ް ނާޖިާއޒ

ް ހޯދިައިދނުމަށ މަންފާއެއް ނުވަތަ ފިައދާއެއް އެފަދަ ީމހަކަށް ް އެހެނ

ނުވާނެއެވެ. ް ބޭނުންކޮށްގެނެއ

ހަމަޖައަްސިއ،104.އަީމްނޢާްނމު ް ކަންތައްތައ ޖަލާްސތަކާބެހޭ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ރާވިައ ިހންގުމަށިާއ، ް މަަސއްކަތްތައ ިއދީާރ ިލޔިެކޔުންތައް ބަލަހައްޓިައ،

މަަސއްކަތުގިައ ެ ީމހުންގ އެ ް މެންބަރުންނަށ ރަީއަސށިާއ ެ މިަޖީލހުގ

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤަވިާޢދުގިައވ ެ މިަޖީލހުގ ް އީެހތިެރވުމަށ

ޢައްޔަންކުރާންވާނެއެވެ. ު ީމހަކ ް މަޤާމަށ ެ އީަމންޢާންމުގ ެ މިަޖީލހުގ އެ

ެބެލހެއްޓުްނ ކަްނކަްނ ތެރެއިާއ،105.ަސލާމީަތ ގިޯތ ެ ގޭގ އެ ގެއިާއ، ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ެ ތަންތަނުގ އެންމެހިައ ާ ިހނގ ް ދަށުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ަސލާމީަތ ެ ދައުލަތުގ ބަލަހައްޓާންވީާނ ް ކަންކަނ ަސލާމީަތ

ިޚދުމަތްތަކުންނެވެ.

ް ރައްކާތިެރކަނ ިޙމާޔަތިާއ ް މެންބަރުންނަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ށ)

ް މަަސއްކަތ ިޚދުމަތްތަކުން ަސލާމީަތ ެ ދައުލަތުގ ް ިދނުމަށ

ކުރާންވާނެއެވެ.

ާބުބ ހަތުަރވަަނރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

ާބުރ ިހްނގުމުގެ 106ެ.ވިެރކަްނ ިހންގުމުގ ް އިާއ ޤާނޫނުގިައވާ ގޮތުގެމީަތން ވިެރކަނ ޤާނޫނުއާަސީސ (ހ)

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށެވެ. ިލިބގެންވީަނ ް ބާރުތައ

އެންމެމީަތ ެ ަސރުކާރުގ އިަދ ވިެރޔީަކ، އެންމެމީަތ ެ ދައުލަތުގ (ށ)

އެންމެ މީަތ ވިެރޔީަކ ެ ވިެރޔީަކ، އިަދ ިސފިައންގ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ.

51

ިމ ކަނޑައަޅީާނ ް އޫުޞލުތައ އެންމެހިައ ެ ިހންގުމުގ ް ދައުލަތ (ނ)

ޤާނޫނުއާަސީސ ދަމަހައްޓިައ، ީވިހނދު، ިމ ް ޤާނޫނުއާަސީސން ކަމަށ

މީަތ ް ިހތުނ ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިދފާޢުކޮށް،

ެ ދައުލަތުގ އިަދ ދިެމހުންނާންވާނެއެވެ. ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ކުރާންވާނެއެވެ. ް މަަސއްކަތ ދަމަހައްޓާން ް އެއްބިައވަންތަކަނ

އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ިހންގާންވީާނ ް ވިެރކަނ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ރ)

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ޤާނޫނުގިައވ

ަދއުުރ އިަދ،107.ިރާޔަސތުގެ ދުވަހެވެ. ު އަހަރ ފްަސ ދައުރަީކ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ (ހ)

ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ް އެނޫނ ނުވަތަ ިވިދިވިދގެން ް ީމހަކަށ އެއްވްެސ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ު ދުވަހ ިގނަ ެ ދައުރަށްވުރ ދެ ގޮތަކަށްވްެސ

ނުފުރޭނެއެވެ. ް މަޤާމެއ ެ ކަމުގ

ހުރެ ާ ަސބަބަކ އެއްވްެސ ދައުރެއްގިައ ިރޔީާސ ާ ިހނގަމުންދ (ށ)

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ ް ހްުސވެގެނ ް މަޤާމ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

ެ ވެއްޖ ު ޙަވާލ ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ާ މަޤާމ ެ ކަމުގ

ު ދައުރ އެ ބޭނުމަށް، ގެ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ ިހނދެއްގިައ،

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ގުނީާނ، ގޮތުގިައ ެ ދައުރެއްގ ިރޔީާސ

ިރޔީާސ އެ ޙަވާލީުވިއރު، ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ާ މަޤާމ

އޮތްނަމައެވެ. ބީާކ ދުވްަސ ު އަހަރ ދެ ް މަދުވެގެނ ދައުރުގިައ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

ގޮތް ިއްނިތޚާުބކުރާ

.108ު ިސއްރ ެ ރައިްޔތުންގ ީސދާ ިއނިްތޚާބުކުރީާނ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ

ވޯޓަކުންނެވެ.

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔއަކަްށ

ީމހެއްގިައ ިއްނިތޚާުބކުރާ

ހްުނާންނީވ ަޝުރޠުތައް

އަންނަިނިވ109. ީމހެއްގިައ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

ފިުރހަމަވާންވާނެއެވެ. ް ަޝރުޠުތައ

ު ރައިްޔތަކ ިދވިެހ ް އުފަނ ް ބައްޕައަކަށ ިދވިެހ މަންމައަކިާއ ިދވިެހ (ހ)

ނުވުން. ކަމުގިައ ު ރައިްޔތަކ ެ ބޭރުޤައުމެއްގ އިަދ ް ކަމުގިައވުނ

ު ީމހަކ ެ ޖަމާޢަތުގ ް ުސންނަތ ވުމިާއ، ކަމުގިައ ު މްުސިލމަކ (ށ)


ީމހަކުކަމުގިައވުން. ާ އަހަރުވެފިައވ ިތީރްސފްަސ ް ޢުމުރުނ (ނ)

ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ ހަމައަށްހިުރ ބުއިްދ (ރ)

ދަރަިނ އެ ނަމަ، ު ީމހަކ ް އޮތ ް ދަރަންޏެއ ު ާސިބތ އަދާކުރާންޖެހޭ (ބ)

ނުވުން. ކަމުގިައ ު ީމހަކ ހިުރ ް ޚަލްާޞނުކޮށ

މްަސދުވަހަށްވުރެ ބާރަ ް ާސިބތުވެގެނ ް ކިުރކަނ ކުށެއް ިޖނީާއ (ޅ)

ް ޙުކުމ އެ ނަމަ، ު ީމހަކ ާ ކުރިެވފިައވ ް ޙުކުމެއ ެ މުއްދަތެއްގ ު ިދގ

ު އަދަބ ކަނޑައެޅުނު ޙުކުމުން އެ ނުވަތަ ާ ިނމުނުތ ް ތަނީްފޛުކޮށ

ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ ާ ވެފިައވ ު ިތންއަހަރ ާ މަޢާފްކުރެވުނުތ

އެ ނަމަވްެސ އޮތްކަމުގިައީވ ް އެހެނ ގިައ (ޅ) ެ މާއްދާގ ިމ (ކ)

ނުވަތަ ް ކުށެއ ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ޙައްދު ިއްސލާމީްދނުގިައ ީމހީަކ

ް ަޝީރޢަތަށ ް ކިުރކަނ ް ކުށެއ ެ ިޚޔާނާތުގ ޓެކުން، ީޙލަތް، ާ މަކަރ

ނުވުން. ީމހެއްކަމުގިައ ާ ާސިބތުވެފިައވ

ބޭއްވްުނ ބާއްވީާނ110.ިއްނިތޚާުބ ު ިއނިްތޚާބ ހޮވުމަށް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަކު

ު ދައުރ ެ މަޤާމުގ ެ ީމހެއްގ ހިުރ މަޤާމުގިައ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

އެވެ. ދެމެދުގަ ާ ދުވަހ ިތީރްސ ދުވަހިާއ ިވިހ ަސތޭކަ ެ ހަމަވުމުގ

53

ިއްނިތޚާުބ ނ111ް.ިރާޔީސ ިުދ ވޯޓ ީާނ ުވ ިއންިތޚާބ ު ހަކ ީމ ް ާކަމަށ އްޔ ިޫރ ްހ ުމ ީއުސލްޖ ރަ (ހ)

އެ ު ޯޓ ވ ނަ ިގ ުރެ ވ ް ށ އަ ްތަ އ ންަސ ިއ ްސ ންާސ ފަ ްގެ ުނ ހ ީމ

ެ ީމހުންގ ާ ކިުރމިަތލ ް ިއނިްތޚާބަށ ިރޔީާސ ިލިބގެންނެވެ. ް ީމހަކަށ

ް ިއނަްސއްތައަށ ފަނާްސްސ ް ކެނިްޑޑޭޓަކަށ އެއްވްެސ ތެރިެއން

ާ ބޭއްވުނުތ ު ިއނިްތޚާބ އެ ނިުލިބއްޖެނަމަ ު ވޯޓ ިގނަ ެ ވުރ

ް ބާއްވާނ ް ބުރެއ ދެވަނަ ެ ިއނިްތޚާބުގ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ އެކީާވްސ

ެ ިއނިްތޚާބުގ ވާދަކުރީާނ ބުރުގިައ ދެވަނަ ެ ިއނިްތޚާބުގ ވާނެއެވެ.

ކެނިްޑޑޭޓުންނެވެ. ދެ ިގނަ ވޯޓު ިލބުނު ެ އެންމ ބުރުގިައ ފުރަތަމަ

ދެ ވޯޓިުލބުނު އެންމިެގނަ ބުރުގިައ ފުރަތަމަ ެ ިއނިްތޚާބުގ

ކަމުގިައވާނަމަ، ޢަދަދަކަށް ް އެއ ިލބީުނ ު ވޯޓ ކެނިްޑޑޭޓުންނަށް

ް ކެނިްޑޑޭޓުނ ެ ވާދަކުރީާނ އެދ ދެވަނަ ބުރުގިައ ެ ިއނިްތޚާބުގ

ދެވަނައަށް އެންމިެގނަ ބުރުގިައ ފުރަތަމަ ެ އެކަންޏެވެ. ިއނިްތޚާބުގ

ކަމުގިައވާނަމަ، ް އަދަދަކަށ ް އެއ ް ކެނިްޑޑޭޓަކަށ ދެ ިލބީުނ ު ވޯޓ

ބުރުގިައ ފުރަތަމަ ވާދަކުރީާނ ބުރުގިައ ދެވަނަ ެ ިއނިްތޚާބުގ

އެންމިެގނަ ް ދެވަނައަށ ކެނިްޑޑޭޓިާއ ިލބުނު ު ިގނަވޯޓ ެ އެންމ

ކެނިްޑޑޭޓުންނެވެ. ދެ ވޯޓިުލބުނު

ތެރިެއން ެ ކެނިްޑޑޭޓުންގ ދެ ާ ވާދަކުރ ބުރުގިައ ދެވަނަ ެ ިއނިްތޚާބުގ (ށ)

ެ ވިަކވެއްޖ ް ިއނިްތޚާބުނ ެ ަސބަބަކާހުރ އެއްވްެސ ކެނިްޑޑޭޓަކު، ް އެއ

ިގނަ ެ އެންމ ް ިތންވަނައަށ ބުރުގިައ ފުރަތަމަ ެ ިއނިްތޚާބުގ ނަމަ

ވާދަ ބުރުގިައ ދެވަނަ ެ ިއނިްތޚާބުގ ް ކެނިްޑޑޭޓަށ ިލބުނު ު ވޯޓ

ކުރެވޭނެއެވެ.

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ޤާނޫނެއ ބެހޭ ާ ިއނިްތޚާބ ިރޔީާސ (ނ)

ފްާސކުރާންވާނެއެވެ.

ަނިއުބ 112ް.ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ވިާޖބުތަކިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ (ހ)

ު ނަިއބަކ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ް އީެހތިެރވިެދނުމަށ ް އަދާކުރުމަށ

ހުންނާންވާނެއެވެ.

ީމހަކުމެ، ެ ކޮންމ ާ ކިުރމިަތލ ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ (ށ)

ހުންނާނޭ ް ނަިއބަކަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ އެކުގިައ ާ އޭނާއ

ޢާންމުކޮށް ިއޢުލާންކުރާންވާނެއެވެ. ނަން ެ ީމހެއްގ

ަޝރުޠުތަކީަކ ހުންނާންޖެހޭ ނަިއބުގިައ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގެ (ނ)

ަޝރުޠުތަކެވެ. ހުންނާންޖެހޭ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގިައ

ް މަޤާމ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ަސބަބަކާހުރެ އެއްވްެސ (ރ)

ޙަވާލުވީާނ ާ މަޤާމ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ހްުސވެއްޖެނަމަ،

ނަިއބެވެ. ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ިންނމްުނ ނުވަތ113ަ.ުސޕީްރމްކޯޓުގެ ީމހެއްގިައ ާ ކިުރމިަތލ ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

ިއޢުލާންކުރެވޭ ް ހުންނާނޭކަމަށ ް ނަިއބަކަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ނުވަތަ މެދު، ާ ފިުރހަމަވާކަމ ް ަޝރުޠުތައ ހުންނާންޖެހޭ ީމހެއްގިައ

ކަމަކާމެދު، ާ ިދމާވ ކުރުމުގިައ ު ިއނިްތޚާބ ު ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަކ

ެ ރައިްޔތުންގ ް ދުރުކުރުމަށ ް މަޤާމުނ ެ އޭނާގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ނުވަތަ

އުފިެދއްޖެނަމަ، ް ިޚލާފެއ އެއްވްެސ ު ިނންމުމަކާމެދ ާ ިނންމ ް މިަޖީލހުނ

ހަމައެކިަނ ިލިބގެންވީަނ ު ބާރ ެ ިނންމުމުގ ް ގޮތަކަށ ވިަކ ް ކަމެއ އެ

އެ ިނންމާންވީާނ ް ުސޕީްރމްކޯޓުނ ް ިނންމުމެއ ިމފަދަ ުސޕީްރމްކޯޓަށެވެ.

އެ ް ގޮތުނ އެ އިަދ ިތބެގެންނެވެ. ް ފަނިޑޔާރުނ ހިުރހިައ ިހމެނޭ ކޯޓުގިައ

ިނންމުމެވެ. ެ ފަހުގ ެ އެންމ ިނންމުމީަކ ާ ިނންމ ް ކޯޓުނ

55

އާިއ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

ަނިއުބ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ

ހުވިައކުުރްނ މަޤާމުގެ

އިަދ114. ީމހަކު، ާ ިއނިްތޚާބުވ މަޤާމަށް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގެ

ީމހަކު، ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ް ނަިއބުކަމުގެ މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ު ިދވިެހރާއްޖޭގެ އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ކީުރން، ެ މަޤާމާ ޙަވާލުވުމުގ ެ ީމހެއްގ އެ

ކިުރމީަތގިައ ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ާ ކަނޑައަޅ ް އެކަމަށ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ނުވަތަ

ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ޖަލާްސއެއްގިައ، ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ް ހުވިައކޮށ ެ މަޤާމުގ ެ ީމހެއްގ އެ ާ ގިައވ 1

ޮސިއކުރާންވާނެއެވެ.

ާބުރތަކާިއ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ

މްަސއިޫލއްަޔތުތައް

ިމ115. ކަމުގިައ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ބާރުތަކިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ކަނޑައަޅިައ ޤާނޫނުގިައ މާއްދާތަކުގައްޔިާއ ް އެހިެނހެނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ

ް ކަންތައްތައްކުރުނ ާ ިމވ ިތީރގިައ ް ިއތުރުނ ެ ކަންތައްތަކުގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ް ކަންތައްތައ އެ ޙަވާލުކޮށް، ޤާނޫނުއާަސީސން ިމ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއ

ދެއެވެ. ޤާނޫނުއާަސީސން ިމ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ު ބާރ ެ ކުރުމުގ

ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޤާނޫނުން އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ (ހ)

ެ ދައުލަތުގ ތަނީްފޛުކޮށް، ު ިއޚްލްާސތިެރކަމާއެކ ް ކަންތައްތައ

ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ް ރައިްޔތުނ މުއައަްސާސތަކުންނިާއ

ބާރުއެޅުން. ް ޢަމަލުކުރުމަށ ް އެއްގޮތަށ

ު ިހންގުންތިެރކަމާއެކ ް ގިުޅގެނ ް ިއދާރާތައ އެންމެހިައ ެ ަސރުކާރުގ (ށ)

މަަސއްކަތްކުރޭތޯބެލުން.

ޙައްޤުތަކިާއ ެ އެންމެންގ ކިުރއަރުވިައ، ް ވިެރކަނ ެ ޤާނޫނުގ (ނ)

ިމިނވަންކަން ރައްކާތިެރކުރުން.

ް ރައްކާތިެރކަނ ެ ަސރަޙައްދުގ ިމިނވަންކަމިާއ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ރ)

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ މުޖްތަމަޢުގިައ ބިައނަލްއަޤްވީާމ ު ދެމެހެއްޓުމާއެކ

ިއތުރުކުރުވުން. ް ިއޙިްތރާމްކުރުނ ް ިސޔާދަތަށ ޤައީުމ

ް އެ ިސޔަާސތުތައ ކަނޑައަޅިައ ް ިސޔަާސތުތައ ު ދައުލަތުގެ މިައގަނޑ (ބ)

މުއައަްސާސތަކަށް އަންގިައ، ިއދާރާތަކަށިާއ ަސރުކާރުގެ ކަމާގުޅޭ

ިދނުން. ު ިއރާުޝދ ާ ބޭނުންވ ް ތަންތަނަށ އެ

ު ވިާޖބ ެ މަޤާމުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ މިަޖީލހަށިާއ، ެ ވީަޒރުންގ (ޅ)

ީމހުން ޢައްޔަންކުރުމިާއ، މަޤާމުތަކަށް، ާ އަދާކުރުމަށްޓަކިައ ބޭނުންވ

ާ ިއްސިތޢުފ ެ ީމހުންގ އެ ވިަކކުރުމިާއ، ް ީމހުނ ް މަޤާމުތަކުނ އެ

ޤަބޫލުކުރުން.

ބެލެހެއްޓުން. ު ިރޔަާސތ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ކ)

ނެރުމިާއ ު ޤަރާރ ެ ިއޢުލާންކުރުމުގ ުޞލްޙަ ނުވަތަ ހަނގުރާމަ (އ)

ފްާސކުރުމަށްޓަކިައ ް މިަޖީލހުނ ރައިްޔތުންގެ ް ޤަރާރުތައ އެފަދަ

އެ މިަޖީލހަށް ހުށަހެޅުން. ް ވަގުތުނ

ެ ކުއިްލނުރައްކަލުގ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންވެގެންވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ (ވ)

ިއޢުލާންކުރުން. ު ޙާލަތ

ު ިސޔަާސތ އެ ިހންގިައ، ިސޔަާސތު ކަނޑައަޅިައ، ޚިާރީޖ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (މ)ބިައނަލްއަޤްވީާމ ޤައުމުތަކިާއ ބޭރު ބަލިައ، ގޮތް ާ ިހނގާނިުހނގ

ދެމެހެއްޓުން. ް ޤިާއމްކޮށ ް ގުޅުނ ު ޖަމިްޢއްޔާތަކާއެކ

ު ޖަމިްޢއްޔާތަކާއެކ ބިައނަލްއަޤްވީާމ ޤައުމުތަކިާއ ު ބޭރ .1 (ފ)

ތެރިެއން ެ އެއްބްަސވުންތަކުގ މުޢާހަދާތަކިާއ ާ ވ ިދވިެހރާއްޖިެއން

ު ޢާންމ ެ ނުޖެހޭބާވަތުގ އުފުލާން ް ިއލިްތޒާމެއ އެއްވްެސ ް ރައިްޔތުނ

ޮސިއކުރުން. އެއްބްަސވުންތަކުގިައ

57

ު ޖަމިްޢއްޔާތަކާއެކ ބިައނަލްއަޤްވީާމ ޤައުމުތަކިާއ ު ބޭރ .2

ތެރިެއން ެ އެއްބްަސވުންތަކުގ މުޢާހަދާތަކިާއ ާ ވ ިދވިެހރާއްޖިެއން

ެ ޖެހޭބާވަތުގ ް އުފުލާނ ް ިއލިްތޒާމެއ އެއްވްެސ ް ރައިްޔތުނ

ެ ރައިްޔތުންގ އެއްބްަސވުންތަކުގިައ އެނޫންވްެސ މުޢާހަދާތަކިާއ

ތްަޞީދޤްކުރުން. ޮސިއކޮށް، ު ރުހުމާއެކ ެ މިަޖީލހުގ

ރާއްޖިެއން ް ޖަމިްޢއްޔާތަކަށ ބިައނަލްއަޤްވީާމ ބޭރުޤައުމުތަކަށިާއ (ދ)

މްަޝވަރާގެމީަތން ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ަސީފރުނ ާ ކަނޑައަޅ

ޢައްޔަންކުރުން.

ރާއްޖިެއން ް ޖަމިްޢއްޔާތަކަށ ބިައނަލްއަޤްވީާމ ޤައުމުތަކަށިާއ ު ބޭރ (ތ)

ް މަޤާމުނ ގެނައުމިާއ ާ އަނބުރ ަސީފރުން ާ ޢައްޔަންކޮށްފިައވ

ވިަކކުރުން.

ާ ކަނޑައަޅ ް ފަރާތްތަކުން ރާއްޖެއަށ ބޭރުޤައުމުތަކިާއ އެނޫންވްެސ (ލ)

ާ އަނބުރ ަސީފރުން އެ ބަލިައގަތުމިާއ ު ފަތްކޮޅ ެ ަސީފރުންގ

ބަލިައގަތުން. ް ިލޔުނ ެ ގެނިްދއުމުގ

މައަްސލަތަކުގިައ ޤައީުމ ނުވަތަ ް ކުރުމަށ ް ތަޙީުޤޤުތައ އިެކއިެކ (ގ)ވަގީުތ އުފައްދާންޖެހޭ ް ލަފިާދނުމަށ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

އުފެއްދުން. ް ކިޮމަޝންތައ

ް ް ފެންނަގޮތ ރައިްޔތުންނަށ މައަްސލަތަކުގިައ ު ޤައީުމ މިުހންމ (ޏ)ވޯޓުނެގުން. ު ޢާންމ ެ ިޚޔާލުހޯދުމުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ބެލުމަށ

ް ދުވްަސތައ ު ބަންދ ު ަސރުކާރ ދުވްަސތަކިާއ ު ބަންދ ޤައީުމ (ސ)ކަނޑައެޅުން.

ލަޤަބިާއ، ިއނާމިާއ، ގޮތުގެމީަތން، ާ ޤާނޫނުގިައވ އިެކފަރާތްތަކަށް، (ޑ)ިދނުން. ް މެޑެލ ިނާޝނިާއ، ަޝރަފިާއ،

ެ ިއްސިތއުނާފްކުރުމުގ ޙުކުމްކޮށްފިައވާ، ިޖނީާއކުށްތަކުގިައ (ޒ)ެ ވިަކވިަކފަރުދުންގ ީމހުންގެތެރިެއން، ް ނެތ ް ފުރަުޞތެއ ު ިއތުރު އަދަބ ިދނުމިާއ، ް މަޢާފ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ް ކުށަށ

ލިުއކޮށިްދނުން.

ް ޢަމަލުކުރުނ ޤާނޫނުއާަސީސން ިމ ް ިޚދުމަތްތަކަށ ަސލާމީަތ (ޓ)ް ތަބާވާކަނ ް ިޚދުމަތްތަކުނ ަސލާމީަތ ް އޫުޞލުތަކަށ ާ ލިާޒމުކުރ

ކަށަވަރުކުރުން.

ް ކަމަށ އަދާކުރާންޖެހޭ ު ީމހަކ ހުންނަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަކަށ (ޔ)ިމނޫންވްެސ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުގިައ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ

އަދާކުރުން. ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

އ116ެ.ަސުރކާުރގެ ވުޒާރާތައް ވުޒާރާތަކިާއ އެންމެހިައ ާ ބޭނުންވ ް އުފައްދާނ ް ަސރުކާރުނ (ހ) ު ިއޚިްތޔާރ ެ ކަނޑައެޅުމުގ ދިާއރާތައް މަަސއްކަތުގެ ެ ވުޒާރާތަކުގް ަސރުކާރުނ އިަދ ިލިބގެންވެއެވެ. ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށް ދިާއރާތައ ެ މަަސއްކަތުގ ެ ވުޒާރާތަކުގ އެ ވުޒާރާތަކިާއ ާ އުފައްދއެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ، ް ފްާސކުރުމަށ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ

ް ަސރުކާރުނ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ް ދިާއރާތައ ެ މަަސއްކަތުގ ވުޒާރާތަކުގެ އެ ވުޒާރާތަކިާއ ާ އުފައްދ

ފެންނަ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ު ގޮތާމެދ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ

ދިެވދާނެއެވެ. ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ާ މްަޝވަރ ިޚޔާލިާއ

ަނިއުބގެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ


ތެރިެއނ117ް. ެ ބާރުތަކުގ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ (ހ)

ާ ޙަވާލުކުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ާ ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ވާނެއެވެ. ް ކުރާނ ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ް ކަންކަނ

59

ެ އޭނާގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ަސބަބަކާހުރެ އެއްވްެސ (ށ)

ޢުޛުރުވިެރވެއްޖެނަމަ ް ވަގީުތގޮތުނ ް އަދާކުރުމަށ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

އަދާކުރީާނ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ނަިއބެވެ. ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ިޢާނަޔތްތައް މާުސރައިާއ118.މާުސރައާިއ ް ނަިއބަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށިާއ

މިަޖީލހުންނެވެ. ެ ރައިްޔތުންގ ކަނޑައަޅީާނ ް ިޢނާޔަތްތައ ް އެހިެނހެނ

ކަްނތައްތައް ުނވާޭނ އިަދ119.ކޮްށގްެނ ު ީމހަކ ހުންނަ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަކަށް (ހ)

ެ ަސރުކާރުގ ު ީމހަކ ހުންނަ ް ނަިއބަކަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ް މަޤާމެއ އެނޫންވްެސ ިލބޭފަދަ ް ފިައދާއެއ އިަދ މަޤާމެއް، ް އެހެނ

ިހންގުމުގިައ ް ިވޔަފިާރއެއ އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް ފުރަިއގެނެއ

ފަނީްނ ް ހޯދުމަށ ް އާމްދީަނއެއ ބިައވިެރވެ، ް ޢަމީަލގޮތުނ

ް އެހެނ ިލބޭފަދަ ް އާމްދީާނއެއ ާޝިމލުވެ، މަަސއްކަތްތަކެއްގިައ

ެ ފަރާތެއްގ އެއްވްެސ ް އެހެނ މަަސއްކަތެއްކޮށް، އެއްވްެސ

ިބން މުދަލިާއ ެ ނުވާނެއެވެ. ދައުލަތުގ އަދާކޮށްގެނެއް ް ވީަޒފާއެއ

އިަދ ދައުލަތިާއ ނުވާނެއެވެ. ް ިހފިައގެނެއ ް ނުވަތަ ކުއްޔަށ ގަނެ

ކުރެވޭ މުޢާމަލާތެއްގިައ ދެމެދު އެއްވްެސ ފަރާތަކާ ް އެހެނ

ނުވަތަ ެ ީމހެއްގ ހުންނަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަކަށ

އެއްވްެސ މީާލ ެ ީމހެއްގ ހުންނަ ް ނަިއބަކަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ނުވާނެއެވެ. ް ބާއްވިައގެނެއ ް މްަޞލަޙަތެއ

ނުވަތަ ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ށ)

ާ ވީަޒފީާދފިައވ ނުވަތަ ާ ޢައްޔަންކޮށްފިައވ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ިލބޭ ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ މަޤާމުގ ނުވަތަ މަޤާމް، ެ ީމހެއްގ އެ ު ީމހަކ

ް އެހެނ ނުވަތަ ް ފިައދާއަށ އިަމއްލަ ގޮތެއްގިައ ު ނާޖިާއޒ މަޢުލޫމާތު،

ނުވާނެއެވެ. ް ބޭނުންކޮށްގެނެއ ިވޔްަސ ް ފިައދާއަށ ެ ީމހެއްގ



.120ާ ިމލިްކއްޔާތުގިައވ ެ އޭނާގ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ، އަހަރަކުމެ، ެ ކޮންމ

މްަޞލަޙަތުތަކިާއ، ިވޔަފީާރގެ ިހާސބުތަކިާއ، ފިައާސގެ މުދަލިާއ

ް ޖެނެރަލަށ އިޮޑޓަރ ް ބަޔާނެއ ާ ތައްޔާރުކުރ ް ހާމަކޮށ ދަރަިނ އަރަންޏިާއ


121ް.ިއްސިތޢުފާިދުންނ ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މަޤާމުނ ެ އޭނާގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ހ)

ރައިްޔތުންގެ ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ ް ިސީޓއަކުނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ،

ެ ރައިްޔތުންގ ިސީޓ އެ ހުށަހަޅިައ، ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ

ް މަޤާމުނ އެ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ިލބުމުނ ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ

ވިަކީވއެވެ.

ް މަޤާމުނ ެ އޭނާގ ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ (ށ)

ް އެކަނ ް ިސީޓއަކުނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ް ިއްސިތޢުފާދޭނ

ިސީޓ އެ ހުށަހަޅިައ، ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ް ބަޔާންކޮށ

ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ް ިލބުމުނ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

މަޤާމުން ވިަކީވއެވެ. އެ


ހްުސވްުނ މަޤާމު

.122ް ިއްސިތޢުފީާދގެނ ނުވަތަ މަރުވެގެން، ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ު މްަސއިޫލއްޔަތ މަޤާމުގެ ެ އޭނާގ ނުވަތަ ދުރުކޮށްގެން މަޤާމުން ނުވަތަ

ނުވަތަ މެދުވިެރވެގެން، ް ޙާލަތެއ ދިާއީމ ފަދަ އަދާނުކުރެވޭ ް އޭނާއަށ

ަސބަބުން، ެ ޙަވާލުވުމުގ ާ މަޤާމ ެ ކަމުގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ނަމަ، ެ ހްުސވެއްޖ ް މަޤާމ ެ ނަިއބުކަމުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ދުވްަސތަކުގިައ ް އޮތ ބީާކ ެ މުއްދަތުގ ެ ނަިއބުކަމުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ޢައްޔަންކުރާންވާނެއެވެ. ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ު ީމހަކ ފުރާނޭ ް މަޤާމ އެ

ާ ޢައްޔަންކުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ނަިއބުކަމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ފްާސކުރާންވާނެއެވެ. މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ ނަން ެ ީމހެއްގ

61

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ

އާަދކުުރމްަށ މްަސއިޫލއްަޔތުތައް

ޢުުޛުރވިެރވްުނ ވަގީުތގޮތުްނ

މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ123. ެ މަޤާމުގ ެ އޭނާގ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ (ހ)

ް ޢުޛުރުވިެރވެއްޖެކަމަށ ވަގީުތގޮތުން އަދާކުރުމަށް ް ވިާޖބުތައ

ް އެކަނ ް ބަޔާންކޮށ ު ަސބަބ ޤަބޫލުކުރިެވއްޖެނަމަ،

ު އެންގުމަށްފަހ ް ިލޔުމަކުނ ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ވިާޖބުތައ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ޙަވާލުކުރާންވާނެއެވެ. ާ ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ް އަދާކުރުމަށ

ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ މަޤާމުގ ެ އޭނާގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ އިަދ،

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް އެކަނ ޙަވާލުވާންވީާނ ް އަލުނ ް އަދާކުރުމަށ

އެންގުމަށްފަހުގައެވެ. ް ިލޔުމަކުނ ް ރަީއަސށ

މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ މަޤާމުގ ެ އޭނާގ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ (ށ)

ު ވަގުތ ާ ިދމާވ ް ނުކުރެވޭފަދަ ޢުޛުރެއ ާ ވަގީުތގޮތުން އަދ ް ވިާޖބުތައ

ް ރަީއަސށ ެ ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގ ް ބާވަތުން އެކަނ ެ ޢުޛުރުގ އެ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް އެކަނ ިހނދެއްގިައ، ް ނެތ ް އެންގެނ

ެ އަޣުލިަބއްޔަތުގ މިަޖީލހުގެ ވީަޒރުންގެ އަންގީާނ ް ރަީއަސށ

ް ޙާލަތެއ ިމފަދަ ނަިއބެވެ. ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ތީާއދާއެކު،

ެ އޭނާގ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ިހނދެއްގިައ، ެ މެދުވިެރވެއްޖ

ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ެ މަޤާމުގ ޙަވާލުވެވެންދެން، އެ ް އަލުނ ާ މަޤާމ

އިަދ، ނަިއބެވެ. ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ އަދާކުރީާނ ް ވަގީުތގޮތުނ

ް އަދާކުރުމަށ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ މަޤާމުގ ެ އޭނާގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް އެކަނ ޙަވާލުވާންވީާނ ް އަލުނ

އެންގުމަށްފަހުގައެވެ. ް ިލޔުމަކުނ

ފަަދ ުނކުެރވޭ އާަދ ވާިޖުބތައް

މުެދވިެރވްުނ ވަގީުތގޮތުްނ ޙާލަތެއް

.124ް ނަިއބަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ އިާއ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ހ)

ް ވިާޖބުތައ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

މެދުވިެރވެއްޖެނަމަ، ް ވަގީުތގޮތުނ ް ޙާލަތެއ ފަދަ އަދާނުކުރެވޭ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

ް ވަގީުތގޮތުނ ް ޙަވާލުވެވެންދެނ ް އަލުނ ާ މަަސއްކަތ ް ނަިއބަށ

ޙަވާލުވީާނ، ް އަދާކުރުމަށ ް ވިާޖބުތައ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ އެ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ރަީއެސވެ. ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ޙަވާލުވީާނ ާ އެކަމ ނެތްނަމަ ޙަވާލުވެވެން ާ އެކަމ ް ރަީއަސށ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ނަިއބުރަީއެސވެ. ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ޙަވާލުވީާނ ާ އެކަމ ނެތްނަމަ ޙަވާލުވެވެން ާ އެކަމ ް ނަިއބުރަީއަސށ

ެ މިަޖީލހުގ އެ ާ ހޮވ ް ޤަރާރަކުނ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

މެންބަރެކެވެ.

ފަަދ ުނކުެރވޭ އާަދ ވާިޖުބތައް

މުެދވިެރވްުނ ާދިއީމގޮތުްނ ޙާލަތެއް

ނަިއބަށް، ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ އިާއ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ށ)

ހުރަްސއެޅޭފަދަ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގެ ވިާޖބުތައް އަދާކުރާނ

ް ިއްސިތޢުފީާދގެނ ް މަޤާމުނ ނުވަތަ ކިުރމިަތވެގެން ް ޙާލަތެއ ދިާއީމ

އެ ް މަރުވެގެނ ނުވަތަ ަސބަބުން ެ ދުރުކުރުމުގ ް މަޤާމުނ ނުވަތަ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ހްުސވެއްޖެނަމަ، ާ އެއްފަހަރ ް ދެމަޤާމ

ް އަލުނ ް މަޤާމަށ ެ ނަިއބުކަމުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ މަޤާމަށިާއ

މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ އެ ދެމަޤާމުގ ް ިއނިްތޚާބުކުރެވެންދެނ ް ީމހުނ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ އަދާކުރީާނ ް ވަގީުތގޮތުނ ް ވިާޖބުތައ

ާ އެކަމ ް ރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ރަީއެސވެ.

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ޙަވާލުވީާނ ާ އެކަމ ނެތްނަމަ ޙަވާލުވެވެން

ާ އެކަމ ް ނަިއބުރަީއަސށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ނަިއބުރަީއެސވެ.

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ޙަވާލުވީާނ ާ އެކަމ ނެތްނަމަ ޙަވާލުވެވެން

މެންބަރެކެވެ. ެ ހޮވާ އެ މިަޖީލހުގ ް ޤަރާރަކުނ ާ ފްާސކުރ

63

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ ވަގީުތގޮތުްނ

ީމހެއްގެ ޙަވާލުވާ މަޤާމާ ކަމުގެ

ަޝުރޠު

ޙަވާލުވެވީޭނ، ާ މަޤާމ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ވަގީުތގޮތުނިްވޔްަސ (ނ)

ީމހެއްގިައ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ް ހުންނާންވާނޭކަމަށ

ީމހަކަށެވެ. ާ ފިުރހަމަވ ް ަޝރުޠުތައ

މަޤާމާިއ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ


އާ ގިުޅގްެނ ހްުސވުމާ މަޤާމް

ބޭއްވްުނ ިއްނިތޚާެބއް ިރާޔީސ

ފަދަ 125. ގިައވާ (ށ) ެ މާއްދާގ ވަނަ 124 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ް މެދުވިެރވެގެނ ް ޙާލަތެއ އެއްވްެސ

ާ އެއްފަހަރ ް މަޤާމ ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ މަޤާމިާއ

ް ފިެށގެނ ް ތީާރޚުނ ހްުސިވ ް ދެމަޤާމ އެ ހްުސވެއްޖެނަމަ،

އެ ބާއްވިައ، ް ިއނިްތޚާބެއ ިރޔީާސ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ ފްަސދޮޅްަސ

ހަމަޖައާްސންވާނެއެވެ. ް ީމހުނ ް ދެމަޤާމަށ

މަޤާމަށިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ިއނިްތޚާބުގިައ ިރޔީާސ (ށ)

ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް މަޤާމަށ ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ފަދަ ޙަވާލުނުވެވޭ ާ މަޤާމ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ދީެމހުންނަށްމ

މެދުވިެރވެއްޖެނަމަ، ަސބަބަކާހުރެ އެއްވްެސ ް ޙާލަތެއ ދިާއީމ

ެ ދުވަހުގ ފްަސދޮޅްަސ ފިެށގެން ދުވަހުން މެދުވިެރވާ ޙާލަތު އެ

ް ީމހުނ ް ދެމަޤާމަށ އެ ބާއްވިައ، ް ިއނިްތޚާބެއ ިރޔީާސ ތެރޭގިައ

ވާނެއެވެ. ހަމަޖައާްސން

ިރޔީާސ ާ ިހނގަމުންދ ް މެދުވިެރވެގެނ ް ަސބަބެއ އެއްވްެސ (ނ)

ް ބާއްވާންޖިެހގެނ ް ިއނިްތޚާބެއ ިރޔީާސ ް އަލުނ ތެރޭގިައ ެ ދައުރެއްގ

މަޤާމަށިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ބާއްވިައ ް ިއނިްތޚާބެއ

ިއނިްތޚާބިުވ ް އަލުނ ް މަޤާމަށ ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ބީާކ ެ ދައުރުގ ިރޔީާސ ބުނިެވިދޔަ ދިެމިތބީޭނ މަޤާމުގިައ ް ީމހުނ

ވަނަ 107 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ އިަދ މުއްދަތަށެވެ. އޮންނަ

(ށ) ެ މާއްދާގ އެ ކުރީާނ ު ޢަމަލ ު އީެމހުންނާމެދ ް ބޭނުމަށ ެ މާއްދާގ

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ގިައވ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔއާިއ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ

އާަދކުރާ ވަގީުތގޮތުްނ ަނިއުބގެމަޤާމް

ހުވިައކުުރްނ ީމހްުނ

.126ެ ނަިއބުގ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ މަޤާމިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ީމހަކުމެ، ެ ކޮންމ ާ އަދާކުރ ް ވަގީުތގޮތުނ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ެ މަޤާމުގ

ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ޙަވާލުވުމުގެކީުރން އުއްތަމަފަނިޑޔާރުގެ ނުވަތަ ާ މަޤާމ

ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކިުރމީަތގިައ ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ކަނޑައަޅާ ް އެކަމަށ

ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ް ހުވިައކޮށ ެ މަޤާމުގ ެ އީެމހެއްގ ާ 1 ގިައވ ު ޖަދުވަލ

ޮސިއކުރާންވާނެއެވެ.

އުފުލުްނ ިޒްނމާ މަޤާމުގިައ127.ކުުށގެ ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ނުވަތަ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ު ތުހުމަތ ެ ިޖނީާއ ކުށެއް ކިުރކަމުގ އޭގެ ކީުރން ނަމަވްެސ ނުވަތަ ހުރެގެން

ވާނެއެވެ. ް ޖަވާބުދީާރވާނ އޭނާ ް އެކަމަކަށ ކުރިެވއްޖެނަމަ، ު މެދ ާ އޭނާއ

ް ދަޢުވާއެއ އެފަދަ ު މެދ ާ އ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ އެހެންނަމަވްެސ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ާ ިހނގަމުންދ ޙާލަތެއްގިައ، ެ ޖިެހއްޖ ް ކުރާނ

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ފްަސކުރުމަށ ް އެދަޢުވާއެއ ް ހަމަވާންދެނ ު ދައުރ

އެ ް ޤަރާރަކުނ ާ ފްާސކުރ ް އެމިަޖީލހުނ ް އެކަންބަޔާންކޮށ ފެންނަނަމަ،

ފްަސކުރިެވދާނެއެވެ. ކުރުން ް ދަޢުވާއެއ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔކަްނ

ދޭްނޖެހޭ ީމހަކަްށ ކޮްށފިައވާ

ިޢާނަޔތް ރައްކާތިެރކަމާިއ

ޤާނީޫނ128. ެ ކުށްވިެރނުވ ީމހަކު، ހިުރ މަޤާމުގިައ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

މީަތ ެ އެންމ ެ ދައުލަތުގ ވިަކވެއްޖެނަމަ، ް މަޤާމުނ އެ މީަތން ެ ހަމަތަކުގ

ާ އެކީަށގެންވ ޤަދަރިާއ ިޢއްޒަތިާއ ދޭންޖެހޭ ް ީމހަކަށ ާ ކޮށްފިައވ ް ވިެރކަނ

ް ީމހަކަށ އެ ް ިޢނާޔަތްތައ ް އެހިެނހެނ ިޢނާޔަތިާއ މީާލ ރައްކާތިެރކަމިާއ ފަދަ

ޤާނޫނުގިައ ް ރައްކާތިެރކަމިާއ ިޢނާޔަތްތައ ދެވޭ ިމގޮތުން ޙައްޤުވާނެއެވެ.

ބަޔާންކުރާންވާނެއެވެ.

65

ާބުބ ފްަސވަަނމިަޖިލްސ ވީަޒުރްނގެ

މިަޖިލްސ ިމ129.ވީަޒުރްނގެ ކަންތައްތަކިާއ ާ ޙަވާލުކުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ހ)

ް ކަންތައްތައ ޙަވާލުކުރެވޭ ް ޤާނޫނުނ ޤާނޫނުއާަސީސންނިާއ

ެ ވީަޒރުންގ ާ ޢައްޔަންކުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ކުރުމަށްޓަކިައ

އޮންނާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހެއ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ އެކުލިެވގެންވީަނ، މިަޖިލްސ ެ ވީަޒރުންގ (ށ)

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ާ ިހންގުމ ް ވުޒާރާތައ އިެކއިެކ ނަިއބިާއ،

މައްޗަށެވެ. ެ ބަންޑާރަނަިއބުގ ވީަޒރުންނިާއ، ާ ޙަވާލުކުރ

ް މިަޖީލހަށ ެ ވީަޒރުންގ ިފޔަވިައ، ު ނަިއބ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ (ނ)

ު ޢައްޔަންކުރުމަށްފަހ ް މިަޖީލހަށ އެ ް މެންބަރުނ ް އެހެނ ާ ޢައްޔަންކުރ

ހޯދާންވާނެއެވެ. ް ރުހުނ ެ ރައިްޔތުންގެމިަޖީލހުގ

ެ ީމހުންގ ާ ޢައްޔަންކުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ވީަޒރުންގެމިަޖީލހަށ (ރ)

ް ހަތ ް ފިެށގެނ ް ދުވަހުނ ޢައްޔަންކުރެވޭ ް އީެމހުނ ނަންތައް،

ހޯދުމަށްޓަކިައ ް ރުހުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ދުވަހުގެތެރޭގިައ،

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް މިަޖީލހަށ އެ

ލާިޒމް ހުުރްނ ވީަޒުރްނގިައ

ަޝުރޠުތައް

.130ް ަޝރުޠުތައ އަންނަިނިވ މެންބަރުންގިައ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ހ)

ފިުރހަމަވާންވާނެއެވެ.

ރައިްޔތަކަށްވުން. ިދވިެހ .1

ރައިްޔތަކަށްނުވުން. ެ ޤައުމެއްގ ު ބޭރ .2

ު ީމހަކ ެ ޖަމާޢަތުގ ް ުސންނަތ ކަމުގިައވުމިާއ، ު މްުސިލމަކ .3


ު ީމހަކ ާ ފިުރފިައވ ު އަހަރ ފަނަްސީވްސ ް ޢުމުރުނ .4


ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ ބުއިްދހަމައަށްހިުރ .5

ެ ވީަޒރުންގ ް ީމހަކަށ ާ ޙާލަތެއްގިައވ ޙާލަތްތަކުންކުރެ އަންނަިނިވ (ށ)

ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ އިަދ ނުވެވޭނެއެވެ. ް މެންބަރަކަށ ެ މިަޖީލހުގ

ު ީމހަކ އެ މެދުވިެރވެއްޖެނަމަ ް ޙާލަތެއ އެފަދަ ް މެންބަރަކަށ

ވިަކވާނެއެވެ. ް މެންބަރުކަމުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

ް އެއްގޮތަށ ާ ޙުކުމ ނަމަ، ު ީމހަކ ް އޮތ ް ދަރަންޏެއ ު ާސިބތ .1

ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ ާ އަދާކުރަމުންނުދ ދަރަިނ އެ

ެ މްަސދުވަހަށްވުރ ބާރަ ް ާސިބތުވެގެނ ް ކިުރކަނ ް ކުށެއ ިޖނީާއ .2

އެ ީމހަކުނަމަ، ާ ކުރިެވފިައވ ް ޙުކުމެއ ެ މުއްދަތެއްގ ު ިދގ

ް ޙުކުމުނ އެ ނުވަތަ ިނމުނުތާ، ް ތަނީްފޛުކޮށ ް ޙުކުމެއ

ާ އަހަރުނުވ ިތން ާ މަޢާފްކުރެވުނުތ ު އަދަބ ކަނޑައެޅުނު

ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ

ޙަވާލުވާންވީާނ131.ހުވިައކުުރްނ ާ މަޤާމ ެ ީމހުންގ އެ ް މެންބަރުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

ާ ކަނޑައަޅ ް އެކަމަށ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ނުވަތަ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ

ގިައވާ 1 ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކިުރމީަތގިައ، ެ ފަނިޑޔާރެއްގ

ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް، ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

ޮސިއކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

މިަޖީލހުގެ ވީަޒުރްނގެ


އިާއ132. ޤާނޫނުއާަސީސ ެ މެންބަރަކުމ ެ ކޮންމ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

އެންމެހިައ ާ ޙަވާލުކުރ ާ ީމހަކ އެ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ތަބާވެ، ް ޤާނޫނަށ

އަދާކުރާންވާނެއެވެ. ު ިއޚްލްާޞތިެރކަމިާއ ތެދުވިެރކަމާއެކ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

ިހމެނެއެވެ. ް ކަންތައްތައ އަންނަިނިވ ީމގެތެރޭގިައ

67

ކަނޑައެޅުމުގިައ ް ިސޔަާސތުތައ ު ޢާންމ ެ ިހންގުމުގ ް ދައުލަތ (ހ)

އީެހތިެރވިެދނުމިާއ، މްަޝވަރިާދނުމިާއ، ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

ު ަސރުކާރ ގޮތުގެމީަތން، ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ

ް ިސޔަާސތުތައ އެ ވްެސ ދިާއރާތަކެއްގިައ ހިުރހިައ ެ ިހންގުމުގ

ބެލުން. ް ިހނގާނިުހނގާގޮތ ތަނީްފޛުކޮށް،

ހުށަހަޅާނީްވ ް ަސރުކާރުނ ް ފްާސކުރުމަށ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ށ)

ތައްޔާރުކުރުމުގިައ ް ހުށަހެޅުންތައ އެނޫންވްެސ ިބލުތަކިާއ

މްަޝވަރިާދނުން. ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށް ލަފަޔިާއ

ް މަަސއްކަތްތައ އެ ިހންގުމިާއ، ް މަަސއްކަތްތައ ެ ަސރުކާރުގ (ނ)

ިވލަރްެސކުރުން. މުރާޖަޢާކުރުމިާއ،

ު އޮމާންކަމާއެކ ގޮތުން، ގުޅޭ ާ ދިާއރާއ ެ މްަސއިޫލއްޔަތުގ ެ ީމހެއްގ އެ (ރ)

ު މެދ ާ ބާރުތަކ ް އެހެނ ެ ދައުލަތުގ ަސރުކާރިާއ ް ިހންގުމަށ ް ކަންތައްތައ

ދެމެހެއްޓުން. ް ގުޅުންތައ އެ ބާއްވިައ ް ގުޅުންތައ ބާއްވާންޖެހޭ

އެންމެހިައ ެ ދައުލަތުގ ިހމެނޭ ތެރޭގިައ ެ މްަސއިޫލއްޔަތުގ ެ ީމހެއްގ އެ (ބ)

ބެލެހެއްޓުން. ު ފަރުވާތިެރކަމާއެކ ހެޔޮގޮތުގިައ ފިައާސ މުދަލިާއ

ު ިސޔަާސތ ެ ަސރުކާރުގ ކަންތައްތަކުގިައ ބިައނަލްއަޤްވީާމ އިަދ ޤައީުމ (ޅ)

ިސޔީާސ، ލަފިާދނުމިާއ، ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ އެކަށައެޅުމުގިައ

ތަރައީްޤ ކުރުމަށްޓަކިައ ެ ރާއްޖ ް ގޮތުނ އިަދ ިއޖިްތމީާޢ ިއޤިްތާޞީދ

ިވލަރްެސކުރުން. ް މުރާޖަޢާކޮށ ް ކަންކަނ ކުރާންޖެހޭ

ެ ރައިްޔތުންގ ކިުރއެރުވުމިާއ، ް ިޙމާޔަތްކޮށ ް ވިެރކަނ ެ ޤާނޫނުގ (ކ)

ާ ފިައދ ު ޢާންމ ެ ރައިްޔތުންގ ދަމަހައްޓިައ ް ަސލާމަތްތިެރކަނ

މަަސއްކަތްކުރުން. ް ރައްކާތިެރކުރުމަށ

ް އެހިެނހެނ ާ ކަނޑައަޅ ް ޤާނޫނުނ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ (އ)

އަދާކުރުން. ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

ހުންނާންވާނެއެވެ.133.ަބްނޑާރަަނިއުބ ު ިއްސކުރާ ބަންޑާރަނަިއބަކ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (ހ)

ީމހީަކ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ ިއްސކުރ ް ބަންޑާރަނަިއބުގެ މަޤާމަށ

ތަޖިްރބާހިުރ، ތަޢީުލމިާއ ފާހަގަކޮށްލެވޭފަދަ ދިާއރިާއން ެ ޤާނޫނުގ

ާ ހަމަވ ު ަޝރުޠ ެ ޢައްޔަންކުރުމުގ ް މިަޖީލހަށ ެ ވީަޒރުންގ

ޤާނީޫނ ް ަސރުކާރަށ ބަންޑާރަނަިއބީަކ ވާންވާނެއެވެ. ީމހަކުކަމުގިައ

ީމހާއެވެ. މްަޝވަރާދޭ ލަފަޔިާއ

ް ަސރުކާރަށ އެންމެހިައ ކަންކަމުގިައ ގުޅުންހިުރ ޤާނީޫނ ާ ދައުލަތ (ށ)

ާ ހަމަޖިެހފިައވ ް ކުރުމަށ ާ އަދ ް އީޮފހުނ ެ ބަންޑާރަނަިއބުގ ލަފިާދނުމިާއ،

ް ޤާނޫނުނ ޤާނޫނުއާަސީސންނިާއ ވިާޖބުތަކިާއ އެންމެހިައ ޤާނީޫނ

ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ އެންމެހިައ ާ ކަނޑައަޅ ް އަދާކުރުމަށ އޭނާ

ިހމެނޭ ތެރޭގިައ ެ ވިާޖބުތަކުގ ބަންޑާރަނަިއބުގެ އަދާކުރުމީަކ

ކަންކަމެވެ.

ު ޙައްޤ ެ ވާހަކަދެއްކުމުގ ެ ހިާޒރުވ ް ކޯޓުތަކަށ އެންމެހިައ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ނ)

ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ އިަދ ިލިބގެންވެއެވެ. ް ބަންޑާރަނަިއބަށ

ކަމުގިައ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ގެ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ކަންކަމުގިައ ް އެހެނ ިފޔަވިައ ް ކަންކަނ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ

ނުވަތަ ބަންޑާރަނަިއބު، ތަމީްސލުކުރީާނ ް ދައުލަތ ކޯޓުތަކުގިައ

ީމހެކެވެ. ާ ކަނޑައަޅ އޭނާ

69

ާ ާޝިމލްނުވ ަސރުކާރު ތެރިެއން ެ މައަްސލަތަކުގ މަދީަނ (ރ)

ު ޢާންމ ނުވަތަ ް މްަޞލަޙަތެއ ެ ދައުލަތުގ ވްެސ، މައަްސލަތަކުގިައ

ެ ކޮންމ ެ ފިެނއްޖ ް ބަންޑާރަނަިއބަށ ް ިހމެނޭކަމަށ ް މްަޞލަޙަތެއ

ިހނގިާއރު ް އެ މައަްސލައެއ ކޯޓުގެ ހުއްދައާއެކު، މައަްސލައެއްގިައ

ވާހަކަދެއިްކދާނެއެވެ. ެ ހިާޒރުވ ް ކޯޓަށ ް ބަންޑާރަނަިއބަށ

ކިުރއެރުވުމަށިާއ ް ިޙމާޔަތްކޮށ ނަގަހައްޓިައ، ް ވިެރކަނ ެ ޤާނޫނުގ (ބ)

ު ޢާންމ މަންފާއިާއ، ެ ރައިްޔތުންގ ަސލާމަތިާއ، ެ ރައިްޔތުންގ

ް މަަސއްކަތްކުރާނ ު ބަންޑާރާނަިއބ ް ިދފާޢުކުރުމަށ ް ިމިނވަންކަނ

ވާނެއެވެ.

ކުރުމުގިައ ާ އަދ ް ވިާޖބުތައ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ބަންޑާރަނަިއބުގ (ޅ)

ޤާނޫނަށެވެ. ޤާނޫނުއާަސީސއަށިާއ ހަމައެކިަނ ތަބާވީާނ އޭނާ

ެ ިއދާރާއެއްގ ނުވަތަ ެ ީމހެއްގ އެއްވްެސ ު ިއތުރ އިެއންކަމެއްގިައ

ނިުހންގޭނެއެވެ. ް މައްޗަކަށ ެ އޭނާގ ް ނުފޫޒެއ ނުވަތަ ް ބާރެއ

ް ިސޔަާސތުތައ ު މިައގަނޑ ޢަމަލުކުރާނޭ މައަްސލަތަކުގިައ ިޖނީާއ (ކ)

ް ޖެނެރަލަށ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ް ިސޔަާސތުތައ އެ ކަނޑައަޅިައ

ބާރު ބަންޑާރަނަިއބަށް ިލިބގެންވެއެވެ. ެ އެންގުމުގ

މިަޖިލްސ ވީަޒުރްނގެ

ޖަވާުބާދީރވްުނ

މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ 134. ޙަވާލުކުރެވޭ މެންބަރުންނާ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ހ)

މިުޅ މެންބަރުންނިާއ ވިަކވިަކ އަދާކުރުމުގިައ ހެޔޮގޮތުގިައ ް ވިާޖބުތައ

ެ ޖަވާބުދީާރވުމުގ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ މިަޖިލްސ ެ ވީަޒރުންގ

ެ ރައިްޔތުންގ ް ގޮތަށ ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިއތުރަށް،

ޖަވާބުދީާރވާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ

ެ ީމހެއްގ އެ މެންބަރަކުމެ، ެ ކޮންމ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ށ)

ގުޅޭގޮތުން، ާ ކަންތައްތަކ އެންމެހިައ ާ ިއޚިްތާޞްޞގިައވ

ް ހުށަހަޅަމުނ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ މަޢުލޫމާތު، ަޞއްޙަ

ާ ިއޚިްތާޞްޞގިައވ ެ މެންބަރެއްގ އެ އިަދ ގެންދާންވާނެއެވެ.

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގުޅޭގޮތުނ ާ ކަންތައްތަކ އެންމެހިައ

ދޭންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ އެ ް މަޢުލޫމާތެއ ެ ކޮންމ ެ ބޭނުންވެއްޖ

ިޢާނަޔތްތައް 135ް.މާުސރައާިއ ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ް މެންބަރުންނަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ


މްެނަބރަކު މިަޖީލހުގެ ވީަޒުރްނގެ

ކަްނތައްތައް ޮކްށގްެނުނވާޭނ

.136ް އެހެނ ެ ަސރުކާރުގ ު މެންބަރަކ އެއްވްެސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ހ)

ް މަޤާމެއ އެނޫންވްެސ ިލބޭފަދަ ް ފިައދާއެއ އިަދ މަޤާމެއް،

ިހންގުމުގިައ ް ިވޔަފިާރއެއ އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް ފުރަިއގެނެއ

ފަނީްނ ް ހޯދުމަށ ް އާމްދީަނއެއ ބިައވިެރވެ، ް ޢަމީަލގޮތުނ

ް އެހެނ ިލބޭފަދަ އާމްދީަނއެއް ާޝިމލުވެ، މަަސއްކަތެއްގިައ

ެ ފަރާތެއްގ އެއްވްެސ ް އެހެނ މަަސއްކަތެއްކޮށް، އެއްވްެސ

ިބން މުދަލިާއ ެ ނުވާނެއެވެ. ދައުލަތުގ އަދާކޮށްގެނެއް ް ވީަޒފާއެއ

އިަދ ދައުލަތިާއ ނުވާނެއެވެ. ް ިހފިައގެނެއ ް ނުވަތަ ކުއްޔަށ ގަނެ

މުޢާމަލާތެއްގިައ ކުރެވޭ ދެމެދު ފަރާތަކާ އެއްވްެސ ް އެހެނ

މީާލ ެ މެންބަރެއްގ މެންބަރަކު އެ މިަޖީލހުގެ އެއްވްެސ ެ ވީަޒރުންގ

ނުވާނެއެވެ. ް ބާއްވިައގެނެއ ް މްަޞލަޙަތެއ އެއްވްެސ

71

ް މަޤާމުގެ ޙިައިޘއްޔަތުނ މެންބަރަކު، އެއްވްެސ ެ ވީަޒރުންގެ މިަޖީލހުގ (ށ)

ު ީމހަކ އެ ނުވަތަ ެ މަޢުލޫމާތެއްގ ާ ިލިބފިައވ ް ީމހަކަށ އިެއން

ް މަންފާއެއ ް ނާޖިާއޒ ް އިަމއްލައަށ ް ބޭނުނ ެ ވީަޒފާގ ާ އަދާކުރ

ް މަންފާއެއ އެފަދަ ް ީމހަކަށ ް އެހެނ ނުވަތަ ް ޙިާޞލްކުރުމަށ

ނުވާނެއެވެ. ް ބޭނުންކޮށްގެނެއ ް ހޯދިައިދނުމަށ

ވިަކކުުރްނ 137ް.މަޤާމްުނ ވިަކކުރާނ ް މަޤާމުނ މެންބަރަކު، ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ (ހ)

ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ ިހނދެއްގިައ، ެ ފިެނއްޖ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

އެ ިލއުމަކުން، ފޮނުވާ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ މެންބަރަކަށް އެ

މަޤާމުން ވިަކކުރިެވދާނެއެވެ. ު މެންބަރަކ

ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ ިވޔްަސ އޮތްކަމުގިައ ް އެހެނ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ު ިއޚިްތޔާރ ެ ވިަކކުރުމުގ ް މަޤާމުނ ު ނަިއބ

ިލިބގެނެއް ނުވެއެވެ.



.138ު އެއްފަހަރ ު އަހަރަކ ެ ކޮންމ މެންބަރަކުމެ، ެ ކޮންމ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

ިހާސބުތަކިާއ، ފިައާސގެ މުދަލިާއ ާ ިމލިްކއްޔާތުގިައވ ެ މެންބަރެއްގ އެ

ާ ތައްޔާރުކުރ ް ހާމަކޮށ ދަރަިނ އަރަންޏިާއ މްަޞލަޙަތުތަކިާއ ިވޔަފީާރގެ

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ް ޖެނެރަލަށ އިޮޑޓަރ ް ބަޔާނެއ

ިދުންނ ިއްސިތޢުފާ 139ް.މަޤާމްުނ ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މަޤާމުނ ެ އޭނާގ ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ

ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ ް ިސީޓއަކުނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ،

ު މެންބަރަކ އެ ިލބުމުން ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ިސީޓ ހުށަހަޅިައ، އެ


ިއާދރާއަކާ ޮކްނމެ ަސުރކާުރގެ

ހުުރްނ ވީަޒރަކު މްަސއޫލުވާޭނ

މުއައަްސާސތަކިާއ،140. ު މްުސތިަޤއްލ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

ިފޔަވިައ، މުއައަްސާސތައް ް އެހެނ މްުސތިަޤއްލު ާ އުފައްދ ޤާނޫނަކުން

ިއދާރާއަކިާއ ެ ކޮންމ ާ ޤިާއމްކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ނުވަތަ ަސރުކާރުން

ު މެންބަރަކ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ މްަސއޫލުވާނޭ ާ މުއައަްސާސއަކ ެ ކޮންމ

ާ މެންބަރަކ އެ ެ މެންބަރަކުމ ެ ކޮންމ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ ހުންނާންވާނެއެވެ.

ެ މުއައަްސާސއެއްގ ެ ކޮންމ ނުވަތަ ެ ިއދާރާއެއްގ ެ ކޮންމ ޙަވާލުކުރެވޭ

ވާންވާނެއެވެ. ޖަވާބުދީާރ އުފުލިައ ާ ިޒންމ ް ިހންގުމަށ

ާބުބ ހަވަަނާބުރ ޤާިއމްކުުރމުގެ ިއްނާޞފު ޢުަދލު

ިއްނާޞފު ޤާިއމްކުުރމުގެ ޢުަދލު

ާބުރ

ިލިބގެންވީަނ141. ް ބާރުތައ އެންމެހިައ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ (ހ)

ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޤާނޫނަކުން އިަދ ހިައކޯޓަށިާއ، ުސޕީްރމްކޯޓަށިާއ،

ތަކަށެވެ. ު ދަށުކޯޓ

ފަރާތީަކ ިއްސ ެ އެންމ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ (ށ)

އުއްތަމަ ފަރާތީަކ ިއްސ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގެ އެންމ ުސޕީްރމްކޯޓެވެ.

ް މައަްސލައެއ ެ ކޮންމ ާ ބަލ ް ުސޕީްރމްކޯޓުނ ފަނިޑޔާރެވެ.

ެ މިަޖީލހުގ ެ ފަނިޑޔާރުންގ ބިެލ ް މައަްސލައެއ އެ ިނންމާންވީާނ

އަޣުލިަބއްޔަތުންނެވެ.

ހިުރ ެ ޙަވާލުވ ާ ިހންގުމ ް ިވޔްަސ، ދައުލަތުގެ ކަމެއ ު ފަރުދަކ އިަމއްލަ (ނ)

ނުފޫޒުފޯރުވިައ ބިެހ ާ މަަސއްކަތ ެ ފަނިޑޔާރުންގ ިވޔްަސ، ު ީމހަކ

ނުވާނެއެވެ. ް ހަދިައގެނެއ

73

ހިައބަތިާއ ެ ކޯޓުތަކުގ ރައްކާތިެރކުރުމަށިާއ، ް ިމިނވަންކަނ ެ ކޯޓުތަކުގ (ރ)

ފޭަސހިައން ެ ކޮންމެ ީމހަކަށްމ ިޙމާޔަތްކޮށީްދ، އެތަންތަނަީކ ު ޤަދަރ

ހަރުދަނާގޮތެއްގިައ ވިަކފަރާތަކަށްނުޖިެހ، ހުށަހެޅޭ، މައަްސލަ

ޤާނޫނިާއ ހެދުމަށްޓަކިައ، ް ކަމަށ ް ތަންތަނ ާ މަަސއްކަތްކުރ

ގޮތްގޮތުންވްެސ ް އެހިެނހެނ ޛަީރޢިާއންނިާއ ެ ޤަވިާޢދުތަކުގ

ާ ިހންގުމ ް ކަންތައްތައ ެ ދައުލަތުގ ިއދާރާތަކުންނިާއ ެ ދައުލަތުގ

އީެހތިެރވާންވާނެއެވެ. ް ކޯޓުތަކަށ ް ީމހުނ އެންމެހިައ ޙަވާލުވިެތިބ

ކަްނކުުރްނ އެއްގޮތްަށ ޢަމަލުކުރީާނ142.ޤާޫނާނ ް ފަނިޑޔާރުނ ބައެކެވެ. ު މްުސތިަޤއްލ ފަނިޑޔާރުންނަީކ

ް ވިަކގޮތަކަށ ޤާނޫނުގިައ ޤާނޫނަށެވެ. ޤާނޫނުއާަސީސ އިާއ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ

ިއްސލީާމަޝީރޢަތުގިައ ިނންމުމުގިައ ް ކަންކަނ ާ ނުވ ކަނޑައަޅިައފިައ

ކުރާންވާނެއެވެ. ް ިރޢާޔަތ ް ފަނިޑޔާރުނ ް ގޮތަށ ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ް އެކަމެއ

ް އެއްގޮތަށ ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ މަަސއްކަތުގިައ ެ ފަނިޑޔާރުންގ

ް ވިަކފަރާތަކުނ ބުރަނުވެ، ވިަކފަރާތަކަށް ިނންމާންވީާނ ް ކަންތައްތައ

ިތބެއެވެ. ެ އެއިްކބާވ ް ތަޢައުްޞބުނ ޖިެހލުންނުވެ، ް ިބރަކަށ ދައްކިައފާނެ

143ް.ކޯޓުތަކުގެ ިއޚިްތާޞްޞ ޤާނޫނަކުނ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

އެފަދަ ބެލުމިާއ، ޯ ިޚލާފުވޭތ ޤާނޫނުއާަސީސއާ ިވޔްަސ ް ބައެއ

ހިައކޯޓަށިާއ ިލިބގެންވީަނ ު ބާރ ެ ިނންމުމުގ ް ގޮތެއ މައަްސލަތަކުގިައ

ުސޕީްރމްކޯޓަށެވެ.

މައަްސލައެއްގިައ ާ ބަލަމުންދ ކޯޓެއްގިައިވޔްަސ، ެ ކޮންމ (ށ)

ގުޅޭގޮތުން ާ މައަްސލައަކ މާނަކުރާން ޖިެހއްޖެނަމަ އެ ޤާނޫނުއާަސީސ

ާ އ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ މާނަކުރުމީަކ ޤާނޫނުއާަސީސ ް ކޯޓަކުނ އެ

ނޫނެވެ. ް ތަޢާރްުޟވާކަމެއ

ު ދަށ ެ މަރުޙަލާއަށްވުރ ިހމެނޭ ް ކޯޓެއ އެ ެ ކޯޓަކަށްމ ެ ކޮންމ (ނ)

ު ބާރ ެ ބަދަލުކުރުމުގ ް ިނންމުނ ާ ިނންމ ް ކޯޓަކުނ ެ މަރުޙަލާއެއްގ


ު ދަށ އެއަށްވުރެ ް ކޯޓުތަކުން ިނންމާ ިނންމުންތަކަށ ެ މަރުޙަލާގ މީަތ (ރ)

ތަބާވާންވާނެއެވެ. ް ކޯޓުތަކުނ ެ މަރުޙަލާގ

ިންނމުމުގެ މައަްސލަތައް ުދްސތީޫރ

ާބުރ

އަންނަިނިވ144. ކޯޓަކަށްމެ، ެ ކޮންމ ބެލުމުގިައ ް މައަްސލައެއ ދްުސތީޫރ

ިހމެނޭ ިއޚިްތާޞްޞގެތެރޭގިައ ެ ކޯޓެއްގ އެ ކަންތައްތަކުގެތެރިެއން

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ކޯޓަކަށ އެ ު ބާރ ެ ކުރުމުގ ް ކަންތައްތައ

ނުވަތަ ް ޤަވިާޢދެއ ނުވަތަ ް ބައެއ ެ ޤާނޫނެއްގ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ (ހ)

ނެރޭ ިއދާރާއަކުން ެ ދައުލަތުގ ިކއެއްތަ އިަދ ް ބައެއ ެ ޤަވިާޢދެއްގ

ް ކަމެއ ާ ކުރ ު މުވައްޒަފަކ ެ ިއދާރާއެއްގ އިެއން ނުވަތަ ް އަމުރެއ

ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިވޔްަސ ް ިނންމުމެއ ާ ިނންމިައފިައވ ނުވަތަ

ނުވަތަ ް އެއްޗެއ ް ބިާޠލ އީެއ ު ިމންވަރ ާ ިޚލާފުވ އެ ިޚލާފުވާނަމަ

ކަނޑައެޅުން. ކަމުގިައ ް ކަމެއ ް ބިާޠލ

ޢަދުލުވިެރ ގިުޅގެން ާ ިނންމުމަކ ފަދަ ާ ގިައވ (ހ) މާއްދާގެ ިމ (ށ)

އަންނަިނިވ ީމގެތެރޭގިައ ނެރުން. ް އަމުރުތައ ް އެހިެނހެނ

ިހމެނެއެވެ. ވްެސ ް ކަންތައްތައ

ެ ޤަވިާޢދެއްގ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ ާ ތަޢާރްުޟވ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ .1

ާ ކޮށްފިައވ ް ިޚލާފަށ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ނުވަތަ ަސބަބުން

ް ގެއްލުމެއ ް ބަޔަކަށ ނުވަތަ ް ީމހަކަށ ް ަސބަބުނ ެ ކަމެއްގ

ިއނާްޞފުވިެރ ޢަދުލުވިެރ ެ ގެއްލުމުގ އެ ިލިބފިައވާނަމަ

ނެރުން. ް އަމުރުތައ ިލިބިދނުމަށްޓަކިައ ު ބަދަލ

75

ާ ިނންމިައފިައވ ް ކޯޓުނ ް ކަމަށ ާ ތަޢާރްުޟވ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ .2

ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ނުވަތަ ް ޤަވިާޢދެއ ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ

ް ކަމެއ ާ ިނންމިައފިައވ ް ކޯޓުނ ް ިޚލާފުވާކަމަށ

ު ފުރަުޞތ ް އެކަންކުރުމަށ ް ިއދާރާއަކުނ ިއްސލާޙުކުރާންޖެހޭ

ަޝރުޠުތަކެއްގެމީަތން ކަނޑައަޅާ ކޯޓުން ިދނުމަށްޓަކިައ

ް ޢަމަލުކުރުނ ް ިނންމުމަށ އެ ކޯޓުގެ ް މުއްދަތަކަށ ވިަކ

ނެރުން. ް އަމުރެއ ެ ލްަސކުރުމުގ

ނުވަތަ ް ޤާނޫނެއ ް ަސބަބުނ ެ ތަޢާރްުޟވުމުގ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ (ނ)

ް ބައެއ ެ ޤަވިާޢދެއްގ ނުވަތަ ް ޤަވިާޢދެއ ނުވަތަ ް ބައެއ ެ ޤާނޫނެއްގ

އިެއން ނުވަތަ ް އަމުރެއ ިއދާރާއަކުން ނެރުނު ެ ދައުލަތުގ ނުވަތަ

ް ިނންމުމެއ ިނނިްމ ކަމެއް ނުވަތަ މުވައްޒަފަކު ކިުރ ެ ިއދާރާއެއްގ

ެ އޭގ ް ަސބަބުނ ެ ިނންމުމެއްގ ިނންމިައފިައވާ ް ބިާޠލްކަމަށ

ނުވާނެކަމުގިައ ް ބިާޠލ ް ކަމެއ އެއްވްެސ ާ ިހނގިައފިައވ ކީުރން

ކަނޑައެޅުން.

ޤާނޫނުގިައ145.ުސޕީްރމްކޯޓު އުއްތަމަފަނިޑޔާރިާއ އެކުލިެވގެންވީާނ ު ުސޕީްރމްކޯޓ (ހ)

ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ މައްޗަށެވެ. ެ ފަނިޑޔާރުންގ ެ ޢަދަދެއްގ ާ ކަނޑައަޅ

ޢަދަދަކަށެވެ. އޮނަިހިރ ވާންވީާނ ު ޢަދަދ ޖުމްލަ ެ ފަނިޑޔާރުންގ

އޮނަިހިރ ިނންމާންވީާނ ބަލިައ ް މައަްސލަތައ ް ުސޕީްރމްކޯޓުނ (ށ)

މިަޖީލހަކުންނެވެ. ެ ފަނިޑޔާރުންގ އެކުލެވޭ ް މައްޗަށ ެ ޢަދަދެއްގ

ާ ބަލ ް ަޝީރޢަތުނ އިަދ މާނަކުރުމުގިައ، ޤާނޫނު އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ (ނ)

ިނންމުމީަކ ާ ިނންމ ް ުސޕީްރމްކޯޓުނ މައަްސލަތަކުގިައ އެނޫންވްެސ

ިނންމުމެވެ. ެ އެންމެފަހުގ

146ެ.ހިައކޯޓު ޢަދަދެއްގ ާ ކަނޑައަޅ ޤާނޫނުގިައ އެކުލިެވގެންވީާނ ު ހިައކޯޓ (ހ)

މައްޗަށެވެ. ެ ފަނިޑޔާރުންގ

ެ ޢަދަދެއްގ އޮނަިހިރ ިނންމާންވީާނ ބަލިައ ް މައަްސލަތައ ް ހިައކޯޓުނ (ށ)

އެކުލެވޭ ފަނިޑޔާރުންގެ މިަޖީލހަކުންނެވެ. ް މައްޗަށ

ޢައްަޔްނކުުރްނ ހުންނާންވާނެއެވެ.147.އުއްތަމަފަނިޑާޔުރ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރަކ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ

ެ އެންމ ެ ދައުލަތުގ ޢައްޔަންކުރީާނ ު ީމހަކ ް މަޤާމަށ ެ އުއްތަމަފަނިޑޔާރުގ

ް ިމގޮތުނ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ. ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ ިއްސވިެރޔާގ

ކަނޑައަޅީާނ ު ީމހަކ ާ ޢައްޔަންކުރ މަޤާމަށް ެ އުއްތަމަފަނިޑޔާރުކަމުގ

ެ ރައިްޔތުންގ މްަޝވަރާގެމީަތން ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ޖަލާްސއެއްގިައ ެ މިަޖީލހުގ ު ހުށަހެޅުމަށްފަހ ް މިަޖީލހަށ

ފްާސވުމުންނެވެ. ް ނަމެއ އެ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ

ޢައްަޔްނކުުރްނ 148ެ.ފަނިޑާޔުރްނ ދައުލަތުގ ޢައްޔަންކުރީާނ ް ފަނިޑޔާރުނ އެންމެހިައ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ (ހ)

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ. ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ ިއްސވިެރޔާގ ެ އެންމ

ާ ޢައްޔަންކުރ ް މަޤާމަށ ެ ފަނިޑޔާރުކަމުގ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ ް ިމގޮތުނ

ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ކަނޑައަޅީާނ ީމހުން

ު ހުށަހެޅުމަށްފަހ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ މްަޝވަރާގެމީަތން

ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ް ޖަލާްސއަށ

ފްާސވުމުންނެވެ. ް ނަންތަކެއ އެ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ

77

ް ފަނިޑޔާރުނ ް އެހިެނހެނ ިފޔަވިައ ް ފަނިޑޔާރުނ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ (ށ)

ާ އުފައްދ ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ ޢައްޔަންކުރީާނ

ކިޮމަޝނުންނެވެ. ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ޢައްޔަންކުރެވޭ ް މުއްދަތަކަށ ވިަކ ކަނޑައެޅޭ ފަނިޑޔާރުންނަީކ (ނ)

ހަތިްދހަ ް ޢުމުރުނ ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ނަމަވްެސ ނޫނެވެ. ް ބައެއ

މްުސކިުޅކުރެވޭނެއެވެ. މަޤާމުން ު ީމހަކ އެ ް ވުމުނ ު އަހަރ

ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ އެހެންއޮތުމަކުން، (ނ) ެ މާއްދާގ ިމ (ރ)

އަހަރަށްވުރެ ފްަސ އަހަރުވާންދެން، ފަނަރަ ް ތީާރޚުންފިެށގެނ ާ ފަށ

ް މުއްދަތެއް ކަނޑައަޅިައ ފަނިޑޔާރަކު ޢައްޔަންކުރުމަކަށ ް ިދގުނޫނ

ނާޅައެވެ. ް ހުރަހެއ

ލާިޒމް ހުުރްނ ފަނިޑާޔުރްނގިައ

ަޝުރޠުތައް

.149ް މަޤާމަށ ެ ފަނިޑޔާރުކަމުގ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ (ހ)

ާ ބޭނުންވ ް މަޤާމަށ ފަނިޑޔާރުކަމުގެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ

ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ިލިބފިައވުމާއެކު، ާ ތަޖިުރބ ތަޢީުލމިާއ ް ފެންވަރަށ

އިަދ ީމހުންނެވެ. ް ޤިާބލ އުފުލޭފަދަ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ވިާޖބިާއ

ވާންވާނެއެވެ. ް ބަޔަކަށ ު ރަނގަޅ ު އަޚްލާޤ އެބިައީމހުންނަީކ،

ް ިއތުރުނ ެ ަޝރުޠުތަކުގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ފިުރހަމަވާންވާނެއެވެ. ް ަޝރުޠުތައ އަންނަިނިވ ފަނިޑޔާރުންގިައ

ު ީމހަކ ެ ޖަމާޢަތުގ ް ުސންނަތ ކަމުގިައވުމިާއ، ު މްުސިލމަކ .1


ު ީމހަކ ާ ފިުރފިައވ ު އަހަރ ފަނަްސީވްސ ް ޢުމުރުނ .2


ަ ނުވަތ ކުށެއް، ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ް ޙައްދެއ ިއްސލާމީްދނުގިައ .3

ް ކިުރކަނ ް ކުށެއ ެ ިރްޝވަތުގ ނުވަތަ ކުށެއް، ެ ިޚޔާނާތުގ

ނުވުން. ކަމުގިައ ު ީމހަކ ާ ާސިބތުވެފިައވ ް ަޝީރޢަތަށ

ކަމުގިައވުން. ު ީމހަކ ހިުރ ް ހަމައަށ ބުއިްދ .4

ީމހީަކ ެ ކޮންމ ާ ޢައްޔަންކުރ ް ފަނިޑޔާރުކަމަށ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ (ނ)

ނުވަތަ ފަނިޑޔާރުކަމުގިައ ު ވެފިައވުމާއެކ ު އަހަރ ިތީރްސ ް ޢުމުރުނ

ް މަދުވެގެނ ދެކަމުގިައ ިމ ނުވަތަ ވީަކލުކަންކުރުމުގިައ ޤާނީޫނ

ް ިއްސލީާމަޝީރޢަތ ު ިލިބފިައވުމާއެކ ާ ތަޖިުރބ ެ ދުވަހުގ ު ހަތްއަހަރ

ީމހަކުކަމުގިައ ާ ިލިބފިައވ ު ިޢލްމ ދިާއރިާއން ޤާނީޫނ ނުވަތަ

ވާންވާނެއެވެ.

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ޤާނޫނެއ ފަނިޑޔާރުންނާބެހޭ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ރ)


ހުވިައކުުރްނ ޤާނޫނުއާަސީސގ150ެ.ފަނިޑާޔުރްނގެ ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގ ާ މަޤާމ ެ ފަނިޑޔާރަކުމ ެ ކޮންމ

ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް، ެ ފަނިޑޔާރުންގ ާ 1 ގިައވ ު ޖަދުވަލ

ކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ

ފަނިޑާޔުރކަމުގެ މަަސއްކަތުގިައ

ެދިމިތުބްނ

.151ް އަދާކުރުމަށ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ ފަނިޑޔާރުކަމުގ ވްެސ ފަނިޑޔާރަީކ ެ ކޮންމ

ވާންވާނެއެވެ. ް ީމހަކަށ ާ ތަޚީްޞްޞކުރ ް ވަގުތެއ ހިުރހިައ ެ އޭނާގ

ފަނިޑޔާރުންނާ ކުރާންވީާނ މަަސއްކަތެއް އެހެން ު ިއތުރ ު ފަނިޑޔާރަކ

މީަތންނެވެ. ެ ގޮތުގ ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ޤާނޫނުގިައ ބެހޭ

ިޢާނަޔތްތައް 152ް.މާުސރައާިއ ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ އެކީަށގެންވާފަދަ ާ މަޤާމ ެ ފަނިޑޔާރުކަމުގ

ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުންނެވެ. ފަނިޑޔާރުންނަށް ކަނޑައަޅީާނ

79



.153ެ ީމހެއްގ އެ ު އެއްފަހަރ ު އަހަރަކ ެ ކޮންމ ފަނިޑޔާރަކުމެ، ެ ކޮންމ

ދަރަިނ ިހާސބުތަކިާއ، އަރަންޏިާއ ފިައާސގެ މުދަލިާއ ިމލިްކއްޔާތުގިައވާ

ް ކިޮމަޝނަށ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ް ބަޔާނެއ ާ ތައްޔާރުކުރ ް ހާމަކޮށ


ފަނިޑާޔުރްނ މަޤާމުގިައ

ވިަކކުުރްނ މަޤާމްުނ ެދިމިތުބމާިއ،

.154ް އޫުޞލުތަކުނ ތަބާވާންޖެހޭ ުސލީޫކ ިމންގަނޑުތަކިާއ ް ފަނިޑޔާރުނ (ހ)

ް މަޤާމުނ ު ފަނިޑޔާރަކ ު ިހނދަކ މަަސއްކަތްކުރާހިައ ެ ބޭރުނުވ

ނުވާނެއެވެ. ް ވިަކކޮށްގެނެއ

ް މަޤާމަށ ެ ވިަކކުރެވީޭނ ފަނިޑޔާރުކަމުގ މަޤާމުން ު ފަނިޑޔާރަކ (ށ)

ާ އެކީަށގެންނުވ ާ މަޤާމ އެ ނުވަތަ ޤިާބލްނޫންކަމަށް، ު ީމހަކ އެ

ް ޖީުޑަޝލ ް ކަމަށ ކޮށްފިައވާ ު ފަނިޑޔާރަކ އެ ް ޢަމަލެއ ފަދަ

ު ފަނިޑޔާރަކ އެ ް ޤަބޫލުކުރިެވގެނ ް ކިޮމަޝނަށ ަސރިވްސ

ހުށަހަޅިައ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ

ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ް ޖަލާްސއަށ ެ މިަޖީލހުގ

ފްާސވުމުންނެވެ. އަޣުލިަބއްޔަތުން ިތންބިައކުޅަދެބިައގެ

ިއޚިްތާޞްޞ ކޯޓުތަކުގެ

ކޯޓުތައް ކަނޑައެޅުމާިއ،

ހުެދމުގެ ޤާޫނުނތައް ިހްނގުމާެބހޭ

ާބުރ

.155ެ ިހންގުމުގ ް ކޯޓުތައ ޤާނޫނުތަކިާއ، ެ ކަނޑައެޅުމުގ ިއޚިްތާޞްޞ ެ ކޯޓުތަކުގ

ު ބާރ ެ ހެދުމުގ ް ޤާނޫނުތައ ެ ިއޖުރާއާތުގ ަޝީރޢަތްކުރުމާބެހޭ ޤާނޫނުތަކިާއ،

ިލިބގެންވެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ޤިާއމްކުރުމަށްޓަކިައ156.ކޯޓުތައް ިހްނގްުނ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ މީަތން ެ އެއްގޮތްވާގޮތުގ ާ ޤާނޫނުތަކ

ިއދީާރިހންގުމާބެހޭ ް ރައްކާތިެރކޮށ ް ކަންތައްތައ އެންމެހިައ ާ ކުރ ް ކޯޓުތަކުނ

ބާރެކެވެ. ާ ިލިބގެންވ ް ކޯޓުތަކަށ ހެދުމީަކ ު ޤަވިާޢދ

ާބުބ ހަތްވަަނމަޤާމްތައް މްުސތިަޤއްލު ޮކިމަޝްނތަކާިއ މްުސތިަޤއްލު

ޖުޑީަޝލް ަސރިވްސ ޮކިމަޝްނ

157ް.ޖުޑީަޝލް ަސރިވްސ ޮކިމަޝްނ ކިޮމަޝނެއ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)


ބުރަނުވާ، ް ވިަކފަރާތަކަށ ކިޮމަޝނަީކ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ (ށ)

ވިާޖބުތަކިާއ ެ ކިޮމަޝނުގ އެ އިަދ މުއައަްސާސއެކެވެ. ު މްުސތިަޤއްލ

ެ ރައިްޔތުންގ ޤާނޫނުއާަސީސ އިާއ މްަސއިޫލއްޔަތުތައް އަދާކުރާންވީާނ

ު ޢަދުލ ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ީމހުނިާއ، އެންމެހިައ ިހމެނޭ ބާރުގިައ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ު ިއނާްޞފ

ް މައްޗަށ ެ ފަރާތެއްގ ެ ކަނޑައަޅާކޮންމ މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ

ިހނގާނެއެވެ. ިއޚިްތާޞްޞ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ިހންގީާނ ކިޮމަޝން ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ (ނ)

އެ ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ބަޔާންވެގެންވާ ޤާނޫނުގިައ ެ ކިޮމަޝނުގ

ބާރުތަކިާއ، މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ، ެ ކިޮމަޝނުގ އެ ޤާނޫނުގިައ،

ެ ކިޮމަޝނުގ އެ ދިާއރާއިާއ، މަަސއްކަތުގެ ެ ކިޮމަޝނުގ އެ

ުސލީޫކ ަޝރުޠުތަކިާއ، ހުންނާންވާނޭ ިކބިައގިައ ެ މެންބަރުންގ

އޮންނާންވާނެއެވެ. ކަނޑައަޅިައފިައ ް ިމންގަނޑުތައ

ޮކިމަޝްނ ަސރިވްސ ޖުޑީަޝލް

ގޮތް އެކުެލިވގްެނވާ

.158ެ މެންބަރުންގ އަންނަިނިވ އެކުލިެވގެންވީަނ ކިޮމަޝން ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

މައްޗަށެވެ:

81

ރަީއްސ. ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ް ކޯޓުނ އެ ތެރިެއން، ފަނިޑޔާރުންގެ ިހމެނޭ ުސޕީްރމްކޯޓުގިައ (ށ)

ފަނިޑޔާރަކު. ް އެހެނ ިފޔަވިައ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ

ް ކޯޓުނ އެ ތެރިެއން، ެ ފަނިޑޔާރުންގ ިހމެނޭ ހިައކޯޓުގިައ (ނ)

ފަނިޑޔާރަކު. ާ ިއނިްތޚާބުކުރ

ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް ކޯޓުތަކުނ އެ ތެރިެއން ެ ފަނިޑޔާރުންގ ެ ދަށުކޯޓުތަކުގ (ރ)

ފަނިޑޔާރަކު.

ް މިަޖީލހުނ އެ ތެރިެއން ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ބ)

މެންބަރަކު. ާ ކަނޑައަޅ

ީމހަކު. ާ ކަނޑައަޅ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ތެރިެއން ެ ޢާންމުންގ (ޅ)

ރަީއްސ. ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ (ކ)

ީމހަކު. ާ ޢައްޔަންކުރ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ (އ)

ބަންޑާރަނަިއބު. (ވ)

ާ ހުއްދިަލިބފިައވ ެ ކުރުމުގ ް ވީަކލުކަނ ޤާނީޫނ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (މ)

ޤާނީޫނ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް އެބިައީމހުނ ތެރިެއން ެ ވީަކލުންގ

ވީަކލަކު.

ާބުރތައް 159ު.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ޙަވާލ ކިޮމަޝނާ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ އަންނަިނިވ

އެ ު ބާރ ެ އަދާކުރުމުގ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ އެ އިަދ ކުރިެވގެންވެއެވެ.

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ކިޮމަޝނަށ

ް އެހެނ ިފޔަވިައ ް ފަނިޑޔާރުނ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ އުއްތަމަފަނިޑޔާރިާއ (ހ)

ިދނުމިާއ، ް ކިުރއެރުނ ެ މަޤާމުގ ޢައްޔަންކުރުމިާއ ް ފަނިޑޔާރުނ

ް ފަނިޑޔާރުނ ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ އުއްތަމަފަނިޑޔާރިާއ ބަދަލުކުރުމިާއ،

ިދނުން. ާ މްަޝވަރ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ޢައްޔަންކުރުމުގިައ

އެ ބެލުމިާއ، ް ަޝކުވާތައ ާ އުފުލ ް ބެހޭގޮތުނ ފަނިޑޔާރުންނާ (ށ)

ް މަޤާމުނ އެޅުމިާއ، ް ިފޔަވަޅުތައ އަޅާންޖެހޭ ު ފަރާތްތަކާމެދ

ް ފަރާތްތަކަށ ހުށަހަޅާންޖެހޭ ް ވިަކކުރުމަށ ް ީމހުނ ވިަކކުރާންޖެހޭ

ހުށަހެޅުން. ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ ް ީމހުނ އެފަދަ

ހެދުން: ް ޤަވިާޢދުތައ ކަންތައްތަކާބެހޭ ާ ބަޔާންވެގެންވ ިތީރގިައ (ނ)

އެންމެހިައ ގުޅޭ ާ ޢައްޔަންކުރުމ ހޯދުމިާއ ް ފަނިޑޔާރުނ .1

ކަންކަން.

ިމންގަނޑު. ުސލީޫކ ެ ފަނިޑޔާރުންގ .2

ް ރަނގަޅަށ ް ވިާޖބުތައ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ކިޮމަޝނުގ .3

ކަންތައްތައް. ހަމަޖައާްސންޖެހޭ އަދާކުރުމަށްޓަކިައ

ިހންގުމުގައްޔިާއ ް ކަންތައްތައ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ (ރ)

ރީައުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށިާއ ކަންތައްތަކުގިައ ް އެހިެނހެނ ކޯޓުތަކާގުޅޭ

ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހަށް ލަފިާދނުން.

ިމ ޤާނޫނުއާަސީސ ިއތުރުންވްެސ ެ ކަންކަމުގ ާ މީަތގިައ ބަޔާންކޮށްފިައވ (ބ)

ކަންކަން. އެންމެހިައ ޙަވާލުކުރެވޭ ކިޮމަޝނާ ް ޤާނޫނުނ އިާއ

ޮކިމަޝްނ ަސރިވްސ ޖުޑީަޝލް

އެކުލަވިައލުްނ

ކިޮމަޝނ160ް. ަސރިވްސ ް ބަޔާންވެގެންވާ ގޮތުގެމީަތން ޖީުޑަޝލ ބާބުގިައ ިމ

ެ ިއްސވިެރޔާގ ެ އެންމ ެ ދައުލަތުގ މަަސއްކަތްކުރީާނ ެ އެކުލަވިައލުމުގ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ. ް ޙިައިޘއްޔަތުނ

83

ޮކިމަޝުނގެ ަސރިވްސ ޖުޑީަޝލް

މުއަްދތު މްެނަބުރކަމުގެ

އ161ެ. ު ީމހަކ ޢައްޔަންކުރެވޭ ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

މުއްދަތަށެވެ. ާ ިތީރގިައ ބަޔާންވެގެންވ ހުންނީާނ މަޤާމުގިައ

(ނ)، (ރ)، (ށ)، ެ 158 ވަނަ މާއްދާގ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

ު ީމހަކ ދަށުން ޢައްޔަންކުރެވޭ (މ) ގެ އިަދ (އ) (ޅ)، (ބ)،

ް އެއ އަހަރުގެ ފްަސ ހުރެވީޭނ އަށް އޭނާ ނަމަ، ކިޮމަޝނުގިައ

އެ ް އަލުނ ު ީމހަކ އެ ހަމަވުމުން، ު ދައުރ އެ އިަދ ދައުރަށެވެ.

ނުކުރެވޭނެއެވެ. ް ޢައްޔަނެއ ް ކިޮމަޝނަކަށ

(ވ) އިަދ (ކ) (ހ)، ެ މާއްދާގ 158 ވަނަ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ށ)

ިހމެނޭ ކިޮމަޝނުގިައ ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ މަޤާމެއްގ ވިަކ ދަށުން، ގެ

މަޤާމެއްގިައ އެ ހުރެވީޭނ ކިޮމަޝނުގިައ ް އޭނާއަށ ނަމަ، ު ީމހަކ

ދުވަހަކުއެވެ. ދިެމހިުރހިައ އޭނާ

ޮކިމަޝުނގެ ަސރިވްސ ޖުޑީަޝލް

ިއްސިތޢުފާިދުންނ މްެނަބުރކަމްުނ

.162ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ ް ިސީޓއަކުނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ް ިއްސިތޢުފާދޭނ

ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ިސީޓ އެ ހުށަހަޅިައ، ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

ިމ އެހެންނަމަވްެސ ވިަކީވއެވެ. ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ އެ ް ިލބުމުނ

ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ިއްސިތޢުފާދެވީޭނ ް މެންބަރުކަމުނ ދަށުން ެ މާއްދާގ

މަޤާމުތަކުގިައ ާ ބުނެފިައވ ގިައ (ވ) އިަދ (ކ) (ހ)، ެ މާއްދާގ 158 ވަނަ

ީމހުންނަށެވެ. ް ިފޔަވިައ އެހެނ ް ީމހުނ ިތބޭ

ވޯޓުިދުންނ ޢަަދާދިއ 163ެ.ޤާޫނީނ ކިޮމަޝނުގ އެ ބޭއްވީޭނ ް ޖަލާްސއެއ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ެ ހިާޒރުވ ް މެންބަރުނ ިގނަ ެ އެއްބަޔަށްވުރ ދެބިައކުޅަ ެ މެންބަރުންގ

ް ޖަލާްސއަށ ިނންމީޭނ ް ކަމެއ އެއްވްެސ ް ކިޮމަޝނުނ އެ އިަދ ިތބެގެންނެވެ.

ް އެކަމަކަށ ު އަޣުލިަބއްޔަތ ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ

ިލިބގެންނެވެ.

ިޢާނަޔތްތައް ތެރިެއނ164ް.މާުސރައާިއ ެ ީމހުންގ ޢައްޔަންކުރެވޭ ް ކިޮމަޝނަށ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ިއނާްޞފު ޢަދުލު ނުވަތަ ފަރާތުގެ ިހންގާ ް ވިެރކަނ

ެ ނުވަތަ މްުސތިަޤއްލު ކިޮމަޝނެއްގ ެ ނުވަތަ ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގ ެ ބާރުގ

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ީމހަކަށް، ެ ކޮންމ ް ނެތ މަޤާމެއްގިައ ެ މެންބަރުކަމުގ

ދިެވދާނެއެވެ. ް ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ މީަތން ެ ގޮތެއްގ ާ ކަނޑައަޅ

ވިަކކުުރްނ (ރ)، (ބ)، 165.މްެނަބުރކަމްުނ (ނ)، (ށ)، ެ 158 ވަނަ މާއްދާގ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ަސރިވްސ ޖީުޑަޝލް ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ (މ) އިަދ (އ) (ޅ)،

ު ީމހަކ އެ ވިަކކުރީާނ ް މަޤާމުނ އެ ް ީމހުނ ޢައްޔަންކުރެވޭ ކިޮމަޝނަށް

ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ އިަދ ފަރާތަކުންނެވެ. ޢައްޔަންކިުރ ް ކިޮމަޝނަށ އެ

ގޮތުގެމީަތން، ގިައވާ (ވ) އިަދ (ކ) (ހ)، މާއްދާގެ ވަނަ 158

ް ޖީުޑަޝލ ް ީމހުނ ާ ޢައްޔަންކުރިެވފިައވ ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ މަޤާމެއްގ ވިަކ

ް މަޤާމަކުނ އެ ު ީމހަކ އެ މެންބަރުކަމުން ވިަކވީާނ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ

ވިަކވުމުންނެވެ.

އ166ެ.ހުވިައކުުރްނ ެ މެންބަރަކުމ ކޮންމެ ިހމެނޭ ކިޮމަޝނުގިައ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ގިައވާ 1 ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގ ާ މަޤާމ

ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް، ެ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

ޮސިއކުރާންވާނެއެވެ. ިއޤްރާރުގިައ

ޮކިމަޝްނ ިއެލކްަޝްންސ

ޮކިމަޝްނ އޮންނާންވާނެއެވެ.167.ިއެލކްަޝްންސ ް ކިޮމަޝނެއ ިއލެކަްޝންްސ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)

85

ު މްުސތިަޤއްލ ބުރަނުވާ، ް ވިަކފަރާތަކަށ ކިޮމަޝނަީކ ިއލެކަްޝންްސ (ށ)

ވިާޖބުތަކިާއ ެ ކިޮމަޝނުގ އެ އިަދ މުއައަްސާސއެކެވެ.


ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ ިހންގީާނ ކިޮމަޝން ިއލެކަްޝންްސ (ނ)

އެ ޤާނޫނުގިައ، އެ ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ބަޔާންވެގެންވ ޤާނޫނުގިައ

ެ ކިޮމަޝނުގ އެ ބާރުތަކިާއ، މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ، ެ ކިޮމަޝނުގ

ެ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ އެ ދިާއރާއިާއ، ެ މަަސއްކަތުގ

ް ިމންގަނޑުތައ ުސލީޫކ ަޝރުޠުތަކިާއ، ހުންނާންވާނޭ ިކބިައގިައ

އޮންނާންވާނެއެވެ. ކަނޑައަޅިައފިައ

ޮކިމަޝުނގެ ިއެލކްަޝްންސ

ޢަަދާދިއ، މްެނަބުރްނގެ

މްެނަބުރކަމްަށ ޢައްަޔްނކުުރްނ

.168ް މަދުވެގެނ ު ރަީއާސއެކ ެ ކިޮމަޝނުގ ކިޮމަޝނުގިައ، ިއލެކަްޝންްސ (ހ)

ިތބޭންވާނެއެވެ. ް މެންބަރުނ ފްަސ

ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ިއލެކަްޝންްސ (ށ)

ެ ރައިްޔތުންގ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ

މިަޖީލހުގެ، ެ ރައިްޔތުންގ ތެރިެއން ެ ނަންތަކުގ ހުށަހެޅޭ ް މިަޖީލހަށ

ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ޖަލާްސއެއްގިައ

ޢައްޔަންކުރީާނ ް މަޤާމަށ އެ ު ބަޔަކ ާ ފްާސކުރ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ.

ަޝުރޠު އ169ެ.މްެނަބުރކަމުގެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ، މެންބަރުކަމަށް ކިޮމަޝނުގެ ިއލެކަްޝންްސ

ހިުރ ް ޤިާބލްކަނ ތަޢީުލމިާއ ެ ކުރެވޭވަރުގ ް މަަސއްކަތްތައ ެ ކިޮމަޝނުގ

ް ިއތުރުނ ެ ވީަޒފާގ ެ ކިޮމަޝނުގ އެ މެންބަރުންނަީކ، އެ އިަދ ީމހުންނެވެ.

ނުވާނެއެވެ. ް ވެގެންނެއ ް ބަޔަކަށ ާ އަދާކުރ ް ވީަޒފާއެއ ް އެހެނ

ާބުރތައް ތެރޭގިައ170.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ެ ބާރުތަކުގ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ

ިހމެނެއެވެ. ް ކަންކަނ އަންނަިނިވ

ް ވޯޓުނެގުމަށ ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުތަކިާއ، (ހ)

ިހންގުމިާއ، ް ކަންތައްތައ އެ ކުރުމިާއ، ް ކަންތައްތައ ކުރާންޖެހޭ

އިަދ ކުރުމިާއ މަގުފިަހ ް ކަންތައްތަކަށ އެ ބެލެހެއްޓުމިާއ،

ެ ވޯޓުތަކުގ ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުތަކިާއ

ިބރުވިެރކަމެއް، ިއނާްޞފުވިެރކަމާއެކު، ިހނގީަނ ް ކަންތައްތައ

އިަދ ނުފޫޒެއް، ނުރަނގަޅު ތަޅާފޮޅުމެއް، ިބރުދެއްކުމެއް،

ެ ވޯޓުލުމުގ ް ރައިްޔތުންނަށ ު ިމިނވަންކަމާއެކ ނިެތ ް ކޮރަޕަްޝނެއ

ކަށަވަރުކުރުން. ް ގޮތަށްކަނ އަދާކުރެވޭ ް ފިުރހަމައަށ ު ޙައްޤ

ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުތަކިާއ، (ށ)

ރަިޖްސޓީަރ ެ ީމހުންގ ާ ިލިބފިައވ ު ޙައްޤ ެ ވޯޓިުދނުމުގ ވޯޓުތަކުގިައ،

ު އިުނިއތުރ ގެންނާންޖެހޭ ް ރަިޖްސޓީަރއަށ އެ ތައްޔާރުކުރުމިާއ،

ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުތަކިާއ ބެލެހެއްޓުމިާއ، ގެނައުމިާއ،

ހަމަޖައާްސންޖެހޭ ް ބެހޭގޮތުނ ާ ނެގުމ ު ވޯޓ ު ޢާންމ ެ ިޚޔާލުހޯދުމުގ

ހަމަޖެއުްސން. ް ިއނިްތޒާމްތައ އެންމެހިައ

ިއނިްތޚާބުތަކިާއ ތެރޭގިައ ެ މުއްދަތުގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުގިައ (ނ)

އެ ނެގުމިާއ ވޯޓުތައް ު ޢާންމ ހޯދުމުގެ ު ިޚޔާލ ރައިްޔތުންގެ

ިއޢުލާންކުރުން. ާ ނަީތޖ ެ ވޯޓުތަކުގ

87

ެ ީމހުންގ ާ ިލިބފިައވ ު ޙައްޤ ެ ިދނުމުގ ު ވޯޓ ިތިބ ދިާއރާތަކުގިައ ިއނިްތޚީާބ (ރ)

ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޤާނޫނުގިައ އެކުލަވިައލިައ، ް ރަިޖްސޓީަރތައ

އިުނިއތުރުގެންެސ ރަިޖްސޓީަރތަކަށް ގެންނާންޖެހޭ އެ ް މުއްދަތަށ

ް ާޝިއޢުކުރަމުނ ގެޒެޓްގިައ ެ ަސރުކާރުގ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ

ގެނިްދޔުން.

ެ ިއނިްތޚާބެއްގ ެ ކޮންމ މީަތން ެ އޫުޞލުތަކެއްގ ާ ކަނޑައަޅ ޤާނޫނުގިައ (ބ)

ކަނޑައަޅިައ، ް ިއންތައ ނަންތަކިާއ، ެ ދިާއރާތަކުގ ިއނިްތޚީާބ ކީުރން

ް މުރާޖަޢާކުރަމުނ ބަދަލުގެންެސ، ް ކަންކަމަށ އެ ވިަކކޮށް،

ގެޒެޓްގިައ ބަދަލުތައް ގެނެވޭ ް ކަންކަމަށ ިމ އިަދ ގެނިްދއުން.

ގެނިްދއުން. ް ާޝިއޢުކުރަމުނ

ާ ޕީާޓތަކ ިސޔީާސ ރަިޖްސޓީަރކުރުމިާއ، ް ޕީާޓތައ ިސޔީާސ (ޅ)

ް ޤާނޫނުނ ް ކުރާންޖެހޭކަމަށ ް ކިޮމަޝނުނ ިއލެކަްޝންްސ ް ގުޅޭގޮތުނ

ކުރުން. ް ކަންކަނ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ

މަޤަްޞދާ ެ ިއނިްތޚާބުގ ކަންތައްތައް ިހނގާނޭ ގޮތިާއ، ެ ިއނިްތޚާބުގ (ކ)

ހޭލުންތިެރކުރުވުން. ް ރައިްޔތުނ މަޢުލޫމާތީުދ، ް ގުޅޭގޮތުނ

ިއލެކަްޝންްސ ިއތުރުންވްެސ ެ ކަންތައްތަކުގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ މީަތގިައ (އ)

ާ އިާއ ޤާނޫނުން ކަނޑައަޅ ކިޮމަޝނުން ކުރުމަށް ޤާނޫނުއާަސީސ

ކުރުން. ް ކަމެއ ެ ކޮންމ

ގުުންނ ބާއްވާ ިއނިްތޚާބުތަކިާއ،171.ވޯޓުެނގުމާިއ ް ދަށުނ ެ ބެލުމުގ ެ ިއލެކަްޝންްސ ކިޮމަޝނުގ (ހ)

ު ިސއްރ ނަގީާނ ވޯޓުތަކުގިައ ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ

ވޯޓެވެ.

މަރުކަޒެއްގިައމެ، ެ ކޮންމ ާ ވޯޓުލ ިނމުމާއެކު، ނަގިައ ް ވޯޓެއ ެ ކޮންމ (ށ)

ާ ޙަވާލުކޮށްފިައވ ް މަރުކަޒެއ އެ ް ކިޮމަޝނުނ ިއލެކަްޝންްސ

ާ ކަނޑައަޅ ް ކެނިްޑޑޭޓުނ ނުވަތަ ކެނިްޑޑޭޓުން ކިުރމިަތީލ ީމހަކު،

ެ ގުނުމުގ ް ވޯޓެއ އެ އިަދ ހިާޒރުގިައ ެ ބައެއްގ އެ ިތިބނަމަ، ް ީމހުނ

ެ ބައެއްގ އެނޫންވްެސ ާ ހުއްދަކުރ ޤާނޫނު ް ބެލުމަށ ް ކަންތައްތައ

ް ކެނިްޑޑޭޓަކަށ ެ ކޮންމ ގުނަިއ، ު ވޯޓ ެ މަރުކަޒެއްގ އެ ހިާޒރުގިައ

ެ ރައިްޔތުންގ ނުވަތަ ު ޢަދަދ ެ ވޯޓުގ ިލބުނު ް މަރުކަޒަކުނ އެ

ާ ިލިބފިައވ ް ުސވާލަށ ާ ހުށަހިެޅފިައވ ް ވޯޓަށ ު ޢާންމ ެ ިޚޔާލުހޯދުމުގ

ެ ވޯޓުގ ނެގުނު މަރުކަޒެއްގިައ ބަލަހައްޓިައ، އެ ިލޔެ ު ޢަދަދ ެ ވޯޓުގ

މަރުކަޒެއްގިައ ިއޢުލާންކުރާންވާނެއެވެ. އެ ާ ނަީތޖ

ަޝކުވާ 172ެ.ިއްނިތޚާާބެބހޭ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ ނުވަތަ ާ ިއނިްތޚާބަކ ެ ކޮންމ (ހ)

ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ ް ގުޅޭގޮތުނ ާ ވޯޓަކ ު ޢާންމ ެ ކޮންމ

ނުވަތަ ނަީތޖާއަކާމެދު، ެ ިއނިްތޚާބެއްގ ނުވަތަ ިނންމުމަކާމެދު،

ާ ިޚލާފަށް ިހނގިައފިައވ ާ ޤަވިާޢދ ޤާނޫނިާއ ިއނިްތޚާބާބެހޭ ކަމެއްގިައ

އެ ފަރާތަކުން ޤަބޫލުކުރާ ކަމަކާމެދު ަޝކުވާއެއް އޮތްނަމަ ް ކަމަށ

ް ފަރާތަކުނ އެ އިެދ ް ިނންމިައިދނުނ ް ގޮތެއ ު ަޝކުވާއަކާމެދ އެ

ހުށަހިެޅދާނެއެވެ. ް ހިައކޯޓަށ

ު ަޝކުވާތަކާމެދ ބަޔާންކޮށްފިައވާފަދަ ގިައ (ހ) މާއްދާގެ ިމ (ށ)

ކަނޑައަޅިައފިައ ޤާނޫނުގިައ ިއނިްތޚާބާބެހޭ ް ގޮތ ޢަމަލުކުރާނޭ




.173ު އަހަރ ފްަސ ޢައްޔަންކުރީާނ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ިއލެކަްޝންްސ

ެ މެންބަރުކަމުގ ެ މެންބަރެއްގ އިެއން ނަމަވްެސ ދައުރަށެވެ. ް އެއ ެ ދުވަހުގ

ް ިއތުރުކުރުމަށ ް މުއްދަތަކަށ ް ިދގުނޫނ ެ ފްަސއަހަރަށްވުރ ު މުއްދަތ

ފްާސކުރިެވދާނެއެވެ. މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ

89



.174ް ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ



ވިަކީވއެވެ. ް މެންބަރުކަމުނ

ވޯޓުިދުންނ ޢަަދާދިއ 175ެ.ޤާޫނީނ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ އެ ބޭއްވީޭނ ް ޖަލާްސއެއ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ

އެ އިަދ ިތބެގެންނެވެ. ެ ހިާޒރުވ ް މެންބަރުނ ިގނަ ެ ދެބިައކުޅައެއްބަޔަށްވުރ

ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ް ޖަލާްސއަށ ިނންމީޭނ ް ކަމެއ އެއްވްެސ ް ކިޮމަޝނުނ

ިލިބގެންނެވެ. ް އެކަމަކަށ ު އަޣުލިަބއްޔަތ ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ

ިޢާނަޔތްތައް 176ް.މާުސރައާިއ ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ް މެންބަރުންނަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ


ވިަކކުުރްނ ިމ177.މްެނަބުރކަމްުނ ވިަކކުރެވީޭނ ް މަޤާމުނ އެ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ

ެ މާއްދާގ ިމ ޙާލަތެއްގިައ، އެވާފަދަ ބަޔާންކޮށްފިައ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ އެވ ގިައ (ށ)

ް އެކީަށގެނ ާ މަޤާމ ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ (ހ)

ް އަދާކުރުމަށ ު މަޤާމ އެ ނުވަތަ ކިުރކަމަށް، ް ކަމެއ ނުވާފަދަ

ު މަޤާމ ނުވަތަ މެދުވިެރވެއްޖެކަމަށް، ް ޙާލަތެއ ޢުޛުރުވިެރވާފަދަ

ފިެނއްޖެ ިހނދެއްގިައ؛ ް ނެތްކަމަށ އަދާކުރުމުގެ ޤިާބލްކަން

ް މެދުވިެރވެއްޖެކަމަށ ް ޙާލަތެއ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ ިމމާއްދާގ (ށ)

އެ ު މެންބަރަކ އެ ފިެނގެން، ް ކިޮމީޓއަކަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ޖަލާްސއެއްގިައ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ވިަކކުރުމަށ ް ކިޮމަޝނުނ

ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ މެންބަރުންގެ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ

ވިަކީވއެވެ. ް މެންބަރަކު މެންބަރުކަމުނ އެ ް ފްާސކުރުމުނ

178ެ.ހުވިައކުުރްނ ީމހަކުމ ެ ކޮންމ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ

1 ގިައވާ ު ޤާނޫނުއާަސީސގެ ޖަދުވަލ ިމ ކީުރން ެ މަޤާމާ ޙަވާލުވުމުގ އެ

ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް، ެ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ

ކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ ިއޤްރާރުގިައ

ޮކިމަޝްނ ަސރިވްސ ިސިވލް

ޮކިމަޝްނ ަސރިވްސ 179ް.ިސިވލް ކިޮމަޝނެއ ަސރިވްސ ް ިސިވލ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)


ބުރަނުވާ، ވިަކފަރާތަކަށް ކިޮމަޝނަީކ ަސރިވްސ ިސިވލް (ށ)



އެ އިަދ ޤާނޫނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ާ އެކީަށގެންވ ނަީތޖާ ނެރެވޭ، މަަސއްކަތް ކުރާންވީާނ ކިޮމަޝނުން

ިމންގަނޑުތަކިާއ ފަނީްނ އިަދ ާ މަަސއްކަތްކުރ ހަލިުވިމނެއްގިައ

ާ ިހފަހައްޓ ދަރަޖައެއްގިައ މީަތ ެ އެންމ ެ އޭގ ް ހަމަތައ ުސލީޫކ

ދެމެހެއްޓުމަށެވެ. ް ަސރިވްސއެއ ް ިސިވލ

ަސރިވްސ ް ިސިވލ ިހންގީާނ ކިޮމަޝން ަސރިވްސ ް ިސިވލ (ނ)






91

ޮކިމަޝުނގެ ަސރިވްސ ިސިވލް



ރަީއާސއެކު،180. ެ ކިޮމަޝނުގ ކިޮމަޝނުގިައ ަސރިވްސ ް ިސިވލ (ހ)

ފްަސ މެންބަރުން ިތބޭންވާނެއެވެ. މަދުވެގެން

ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ަސރިވްސ ް ިސިވލ (ށ)

ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ

ެ ރައިްޔތުންގ ތެރިެއން ެ ނަންތަކުގ ހުށަހެޅޭ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ޖަލާްސއެއްގިައ ެ މިަޖީލހުގ

ް މަޤާމަށ އެ ބަޔަކު ާ ފްާސކުރ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ މެންބަރުންގެ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ. ޢައްޔަންކުރީާނ

ަޝުރޠު އ181ެ.މްެނަބުރކަމުގެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ، ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ




ާބުރތައް 182ެ.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ބާރުތަކުގ ެ ކިޮމަޝނުގ ިސިވލް ަސރިވްސ (ހ)

ިހމެނެއެވެ. ް ކަންކަނ އަންނަިނިވ ތެރޭގިައ

ާ އެއްގޮތްވ ާ އޫުޞލުތަކ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޤާނޫނުގިައ .1

ހޯދުމިާއ، ް ީމހުނ ް އަށ ަސރިވްސ ް ިސިވލ ގޮތުގެމީަތން

ް ކިުރއެރުނ ެ މަޤާމުގ ް ީމހުންނަށ ޢައްޔަންކުރުމިާއ، ް ީމހުނ

ް ީމހުނ ބަދަލުކުރުމިާއ، ާ ވީަޒފ ެ ީމހުންގ ިދނުމިާއ،

ކުރުން. ވިަކ ވީަޒފިާއން

ް ިއދާރާތަކެއ ހިުރހިައ ަސރިވްސގެ ް ިސިވލ .2

ިހންގުމުގެ ް ިމންގަނޑަކުނ ް އެއ ިއނިްތޒާމްކުރުމިާއ

ޤިާއމްކުރުން. ް އޫުޞލުތަކެއ

މަަސއްކަތްތައް، އެންމެހިައ ަސރިވްސގެ ް ިސިވލ .3

ު ރަނގަޅ އިަދ ކުރުވޭނޭ ިމނެއްގިައ ހަލިުވ ާ އެކީަށގެންވ

ް އޫުޞލުތައ ިމންގަނޑުތަކިާއ ް ގޮތްތަކަށ ނެރެވޭނޭ ނަީތޖާ

ރޭވުން. ކަނޑައަޅިައ

ޢައްޔަންކުރުމިާއ، ހޯދުމިާއ، ް ީމހުނ ް ވީަޒފާތަކަށ .4

ވީަޒފިާއން ިދނުމިާއ، ް ކިުރއެރުނ ެ މަޤާމުގ ބަދަލުކުރުމިާއ،

ކަނޑައެޅުން. ް އޫުޞލުތައ ޢަމަލުކުރާނޭ ވިަކކުރުމުގިައ

ް ގުޅޭގޮތުނ ާ މަަސއްކަތްތަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ .5

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ފަރާތަށިާއ ާ ިހންގ ް ވިެރކަނ

ެ މަޢުލޫމާތުތަކުގ އެ ގެނިްދއުން. ދެމުން ު މަޢުލޫމާތ

ިސޔަާސތުތަކިާއ، ބެހޭ މުވައްޒަފުންނާ ތެރޭގިައ،

ގޮތިާއ، ިހންގާނީްވ ް ކަންކަނ ހޯދުންތަކިާއ، ެ ކިޮމަޝނުގ

ިމ ލަފަޔިާއ، ކިޮމަޝނުންދޭ ް ގުޅޭގޮތުނ ާ އިެކ ކަންކަމ

ާ އޫުޞލުތަކ ހަމަތަކިާއ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ށ) ެ މާއްދާގ

ިހމެނެއެވެ. ު ިމންވަރ ާ ކުރިެވފިައވ ް ކަންކަނ ް އެއްގޮތަށ

ު ިއތުރ ިލިބދޭ ް ޤާނޫނުނ ް ކިޮމަޝނަށ ަސރިވްސ ް ިސިވލ .6

މްަސއިޫލއްޔަތުތައް. ު ިއތުރ ޙަވާލުކުރެވޭ ބާރުތަކިާއ

މްަސއިޫލއްޔަތު އަދާކުރުމުގައްޔިާއ ެ ަސރިވްސ ކިޮމަޝނުގ ް ިސިވލ (ށ)

ީދިމޤްރީާޠ ބޭނުންކުރުމުގިައ ް ބާރުތައ ާ ިލިބފިައވ ް ކިޮމަޝނަށ އެ

އަންނަިނިވ ީމގެތެރޭގިައ ތަބާވާންވާނެއެވެ. ް އޫުޞލުތަކަށ ހަމަތަކިާއ

ިހމެނެއެވެ: ް ކަންކަނ

އެ ިހފަހައްޓިައ، ް ހަމަތަކެއ ފަނީްނ ެ ދަރަޖައެއްގ މީަތ .1

ކިުރއެރުވުން. ް ހަމަތައ

93

ނެރުމަށިާއ، ނަީތޖާ ބޭނުންކުރުމުގިައ ް ވީަސލަތްތައ އިެކއިެކ .2

ާ ނަީތޖ އެދެވޭ ް ިންސބަތުނ ެ ވީަސލަތްތަކުގ ބޭނުންކުރެވޭ

ް ކަންތައްތައ އެ ބާރުއަޅިައ ް ިއޤިްތާޞދުކުރުމަށ ނެރުމަށިާއ،

ކިުރއެރުވުން.

ހަމަހަމަކަމާއެކު، ިއނާްޞފިާއ ިދނުމުގިައ ް ިޚދުމަތ .3

ް ތަޢައުްޞބުނ ނިެތ، ް ބުރަވުމެއ ް ވިަކފަރާތަކަށ

އެއިްކބާވުން.

ކަނޑައެޅުމުގިައ ު ިސޔަާސތ ބުރަވެ، ް ބޭނުންތަކަށ ެ ޢާންމުންގ .4

ިހތްވަރު ިދނުން. ް ޢާންމުން ބިައވިެރވުމަށ

ހިުރހިައ ެ ިހންގުމުގ ދައުލަތް ަސރިވްސއީަކ ް ިސިވލ .5

ް ިޚދުމަތަކަށ ާ ޖަވާބުދީާރވ ް ޢާންމުންނަށ ބާރުތަކަށިާއ

ހެދުން.

ކުރުމަށްޓަކިައ، ް ކަންތައްތައ ބޮޑުގޮތެއްގިައ ް ހާމަކަނ .6

ަޞއްޙަ ބެހޭ ާ ކަމަކ އެ ވަގުތުގިައ، ެ ކަމެއްގ އެ

ް ގޮތަށ ިލިބގަނެވޭ ފޭަސހިައން ް ޢާންމުންނަށ ު މަޢުލޫމާތ

ފޯރުކޮށިްދނުން.

ިއތުރުކުރުމަށްޓަކިައ ު ޤިާބިލއްޔަތ ެ މުވައްޒަފުންގ .7

ބޭނުންކުރެވޭނޭ ހެޔޮގޮތުގިައ ް ވީަސލަތްތައ ިއނާްސީނ

ް ކިުރއެރުމަށ ފަނީްނ ެ މުވައްޒަފުންގ ިހންގިައ، ް ިނޒާމެއ

މަގުހޯދިައިދނުން.

ެ ިހންގުމުގ ް ކަންތައްތައ ެ މުވައްޒަފުންގ ިދނުމިާއ ާ ވީަޒފ .8

ޤިާބލްކަމަށިާއ، ކަނޑައެޅުމުގިައ ް އޫުޞލުތައ

ވަޒަންކުރުމަށިާއ، ް ިމންގަނޑުތަކަކުނ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ

ިއނާްޞފުގެ މައްޗަށް ބުރަވުން.

ެ ތީާއދުކުރުމުގ ް ވިަކ ކަމަކަށ ޕީާޓއަކަށް ނުވަތަ ވިަކ ިސޔީާސ .9

ަސރިވްސގެ ް ިސިވލ ަސބަބުން، ނުކުރުމުގެ ނުވަތަ

ް ކަމެއ ނުވަތަ ް ފިަހކޮށ ކަމެއް މުވައްޒަފަކަށް އެއްވްެސ

ނުހެދުން. ް ދިަތކޮށ

ެ އޭނާގ ު ީމހަކ އެއްވްެސ ިހމެނޭ ަސރިވްސގިައ ް ިސިވލ .10

ް އޭނާއަށ ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ މަޤާމުގ ނުވަތަ މަޤާމް،

ް އެހެނ ނުވަތަ ެ އޭނާގ މަޢުލޫމާތެއް، އެއްވްެސ ާ ިލިބފިައވ

ް ބޭނުނ ގޮތުގިައ ނަހަމަ މަންފާއަކަށްޓަކިައ ޒީާތ ެ ީމހެއްގ

ނުކުރުން.



.183ު އަހަރ ފްަސ ޢައްޔަންކުރީާނ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ަސރިވްސ ް ިސިވލ






.184ް ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ




95

ވޯޓުިދުންނ ޢަަދާދިއ 185ެ.ޤާޫނީނ ކިޮމަޝނުގ އެ ބޭއްވީޭނ ް ޖަލާްސއެއ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ

ެ ހިާޒރުވ ް މެންބަރުނ ިގނަ ެ ދެބިައކުޅައެއްބަޔަށްވުރ ެ މެންބަރުންގ




ިޢާނަޔތްތައް 186ް.މާުސރައާިއ ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ް މެންބަރުންނަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ


ވިަކކުުރްނ ިމ187.މްެނަބުރކަމްުނ ވިަކކުރެވީޭނ ް އެ މަޤާމުނ ު ކިޮމަޝނުގެ މެންބަރަކ ަސރިވްސ ް ިސިވލ



ް މަޤާމާ އެކީަށގެނ ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ ިސިވލް ަސރިވްސ (ހ)

ް އަދާކުރުމަށ ް މަޤާމ އެ ނުވަތަ ކިުރކަމަށް، ް ކަމެއ ނުވާފަދަ

ް މަޤާމ ނުވަތަ މެދުވިެރވެއްޖެކަމަށް، ް ޙާލަތެއ ޢުޛުރުވިެރވާފަދަ







188ެ.ހުވިައކުުރްނ ކޮންމ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ

ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގ ާ މަޤާމ އެ ެ ީމހަކުމ

އެ ހުވިައކޮށް، ެ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ ާ 1 ގިައވ

ކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ

ިހއުމަްނ ރަިއޓްްސ ޮކިމަޝްނ

189ް.ިހއުމްަނ ރަިއޓްްސ ޮކިމަޝްނ ކިޮމަޝނެއ ރަިއޓްްސ ިހއުމަން ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)


ު ބުރަނުވާ، މްުސތިަޤއްލ ް ވިަކފަރާތަކަށ ކިޮމަޝނަީކ ިހއުމަން ރަިއޓްްސ (ށ)

ް ޙައްޤުތައ ިއނާްސީނ ް ކިޮމަޝނުނ އެ އިަދ މުއައަްސާސއެކެވެ.

ް ފަރާތަކަށ އެއްވްެސ ކުރާންވީާނ ް މަަސއްކަތ ކިުރއެރުވުމުގިައ

ިތބެގެންނެވެ. ެ އެއިްކބާވ ް ތަޢައުްޞބުނ ބުރަވުމެއްނިެތ،

ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ ިހންގީާނ ކިޮމަޝން ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ (ނ)






ޮކިމަޝުނގެ ރަިއޓްްސ ިހއުމްަނ



ރަީއާސއެކު،190. ކިޮމަޝނުގެ ކިޮމަޝނުގިައ ރަިއޓްްސ ިހއުމަން (ހ)


ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ (ށ)

ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ





97

ަޝުރޠު އ191ެ.މްެނަބުރކަމުގެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ




ާބުރތައް 192ެ.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ބާރުތަކުގ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ކިޮމަޝނުގެ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ (ހ)

ިހމެނެއެވެ. ް ކަންކަނ އަންނަިނިވ ތެރޭގިައ

ް ިއޙިްތރާމ ިހތްތަކުގިައ ެ ީމހުންގ ް ޙައްޤުތަކަށ ިއނާްސީނ .1

މަަސއްކަތްކުރުން. ް އަށަގެންނެވުމަށ

ކިުރއެރުވުމިާއ، ރައްކާތިެރކުރުމިާއ، ް ޙައްޤުތައ ިއނާްސީނ .2

މަަސއްކަތްކުރުން. ް ހޯދިައިދނުމަށ ް ޙައްޤުތައ އެ

ބަލިައ ު ިހތިާމންވަރ ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ ް ޙައްޤުތަކަށ ިއނާްސީނ .3

ވަޒަންކުރުން.

ކުރުމަށްޓަކިައ، ާ އަދ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ (ށ)

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ކިޮމަޝނަށ އެ ް ބާރުތަކެއ ާ ކަނޑައަޅ ް ޤާނޫނުނ

ިހމެނެއެވެ. ް އަންނަިނިވ ކަންތައްތައ ތެރޭގިައ ެ އޭގ

ު ިހތިާމންވަރ ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ ް ޙައްޤުތަކަށ ިއނާްސީނ .1

އެންގުން. ް ފަރާތްތަކަށ އަންގާންޖެހޭ ް ތަޙީުޤޤުކޮށ

ާ ޤާނޫނުގިައވ ިނގުޅިައގެނިްފނަމަ، ް ޙައްޤެއ ިއނާްސީނ .2

އެޅުން. ް ިފޔަވަޅުތައ އަޅާންޖެހޭ ގޮތުގެމީަތން

ކުރުމިާއ ް ިދރާާސތައ އިެކއިެކ ގުޅޭ ާ ހައްޤުތަކ ިއނާްސީނ .3

ް ހޭލުންތިެރކަނ ު ޢާންމ ް ގޮތުނ ބެހޭ ާ ޙައްޤުތަކ އެ

ިއތުރުކުރުވުން.

ު ިއތުރ ިލިބދޭ ް ޤާނޫނުނ ް ކިޮމަޝނަށ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ .4

މްަސއިޫލއްޔަތުތައް. ު ިއތުރ ޙަވާލުކުރެވޭ ބާރުތަކިާއ



.193ު އަހަރ ފްަސ ޢައްޔަންކުރީާނ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ






.194ް ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ




ވޯޓުިދުންނ ޢަަދާދިއ 195ެ.ޤާޫނީނ ކިޮމަޝނުގ އެ ބޭއްވީޭނ ް ޖަލާްސއެއ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ





ިޢާނަޔތްތައް 196ް.މާުސރައާިއ ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ް މެންބަރުންނަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ


ވިަކކުުރްނ ިމ197.މްެނަބުރކަމްުނ ވިަކކުރެވީޭނ ް މަޤާމުނ ކިޮމަޝނުގެ މެންބަރަކު އެ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ



99

ް އެކީަށގެނ ާ މަޤާމ ެ ކިޮމަޝނުގެ މެންބަރުކަމުގ ރިައޓްްސ ިހއުމަން (ހ)





ު އެމެންބަރަކ ފިެނގެން، ކިޮމީޓއަކަށް މިަޖީލހުގެ ެ ރައިްޔތުންގ




198ެ.ހުވިައކުުރްނ ީމހަކުމ ެ ކޮންމ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ ރިައޓްްސ ިހއުމަން

1 ގިައވާ ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގ މަޤާމާ އެ

ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް، ެ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ ރިައޓްްސ ިހއުމަން

ކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ ިއޤްރާރުގިައ

ޮކިމަޝްނ އެްނިޓ-ޮކރަޕްަޝްނ

ޮކިމަޝްނ އޮންނާންވާނެއެވެ.199.އެްނިޓ-ޮކރަޕަްޝްނ ް ކިޮމަޝނެއ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)

ބުރަނުވާ، ް ވިަކފަރާތަކަށ ކިޮމަޝނަީކ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން (ށ)



މީަތންނެވެ. ެ އެއްގޮތްވާގޮތުގ ޤާނޫނާ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ް ނައްތިައލުމަށ ކޮރަޕަްޝން ް ދިާއރާތަކުނ އެންމެހިައ ެ ދައުލަތުގ

ް މަަސއްކަތ ޖިެހލުންވުމެއްނިެތ ް ކިޮމަޝނުނ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން


އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން ިހންގީާނ ކިޮމަޝން އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން (ނ)






ޤާނޫނުގިައ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން ް ކޮބިައކަނ ކޮރަޕަްޝނަީކ (ރ)

އޮންނާންވާނެއެވެ. ބަޔާންކޮށްފިައ

ޮކިމަޝުނގެ އެްނިޓ-ޮކރަޕަްޝްނ



ރަީއާސއެކު،200. ެ ކިޮމަޝނުގ ކިޮމަޝނުގިައ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން (ހ)


ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން (ށ)

ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން





ަޝުރޠު އ201ެ.މްެނަބުރކަމުގެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ، ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން




ާބުރތައް ތެރޭގިައ202.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ެ ބާރުތަކުގ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން


101

ީމގެތެރޭގިައ، ކުރުން. ު ތަޙީުޤޤ ބަލިައ ް މައަްސލަތައ ެ ކޮރަޕަްޝންގ (ހ)

އެއްވްެސ ް ޢަމަލެއ ތުހުމަތުކުރެވޭ ް ކަމަށ ް ޢަމަލެއ ެ ކޮރަޕަްޝންގ

ނުވަތަ ހުށަހަޅިައިފނަމަ ް ަޝކުވާއެއ ެ ިހންގިައިފކަމުގ ް ފަރާތަކުނ

ިލިބއްޖެނަމަ، ު މަޢުލޫމާތ ކަމެއްގެ ިމފަދަ ިމނޫންގޮތަކުންވްެސ

ް ކަމެއ އެ ަޝއްކުކުރިެވއްޖެނަމަ، ް މައްޗަށ ެ ކަމެއްގ އެފަދަ ނުވަތަ

ތަޙީުޤޤުކުރުން. ބަލިައ

ް އެހިެނހެނ ތެރިެއން ެ ކަންތައްތަކުގ ާ ތަޙީުޤޤުކުރ ް ކިޮމަޝނުނ (ށ)

އެ ް ކަންތައްތައ ާސފުކުރާންޖެހޭ ބަލިައ ް ިއތުރަށ ް ިއދާރާތަކުނ

ފެންނަ ް ހުށަހަޅާންޖެހޭކަމަށ ް ަޝީރޢަތަށ ހުށަހަޅިައ، ް ފަރާތްތަކަށ

ޕްރިޮސިކއުޓަރ ހުށަހެޅުމަށްޓަކިައ ް ަޝީރޢަތަށ ް ކަންތައްތައ

ފޮނުވުން. ް ޖެނެރަލަށ

އަޅާންޖެހޭ ިދރާާސތައްކޮށް، ހުއްޓުވުމަށްޓަކިައ ކޮރަޕަްޝން (ނ)

ިދނުން. ް ިއދާރާތަކަށ ކަމާބެހޭ ާ ލަފ ބެހޭ ާ ިފޔަވަޅުތަކ

ް ޢާންމުނ ް މައްޗަށ ެ ނުބިައކަމުގ ގެއްލުމިާއ ެ ކޮރަޕަްޝނުގ (ރ)

ތެދުވިެރކަމިާއ ިހންގުމުގިައ ދައުލަތް ހޭލުންތިެރކުރުވިައ،

ކިުރއެރުވުން. ް އަމާނާތްތިެރކަނ

ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ޤާނޫނުން ނައްތިައލުމަށްޓަކިައ ކޮރަޕަްޝން (ބ)

ކަންތައްތައްކުރުން. ް އެހިެނހެނ



.203ު އަހަރ ފްަސ ޢައްޔަންކުރީާނ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން






.204ް ިއްސިތޢުފާދޭނ ް މެންބަރުކަމުނ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން




ވޯޓުިދުންނ ޢަަދާދިއ 205ެ.ޤާޫނީނ ކިޮމަޝނުގ އެ ބޭއްވީޭނ ް ޖަލާްސއެއ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން





ިޢާނަޔތްތައް 206ް.މާުސރައާިއ ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ް މެންބަރުންނަށ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން


ވިަކކުުރްނ ިމ207.މްެނަބުރކަމްުނ ވިަކކުރެވީޭނ ް މަޤާމުނ ކިޮމަޝނުގެ މެންބަރަކު އެ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން



ް އެކީަށގެނ ާ މަޤާމ ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން (ހ)









103

208ެ.ހުވިައކުުރްނ ކޮންމ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މެންބަރުކަމަށ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން

ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގ ާ މަޤާމ އެ ެ ީމހަކުމ

އެ ހުވިައކޮށް، ެ މެންބަރުންގ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން ާ 1 ގިައވ

ކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ

ޖެެނރަލް އޮިޑޓަރ

ޖެެނރަލް އިޮޑޓަރ209.އޮިޑޓަރ ު މްުސތިަޤއްލ ާ ބުރަނުވ ް ވިަކފަރާތަކަށ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)

ހުންނާންވާނެއެވެ. ް ޖެނެރަލެއ

އަދާކުރާންވީާނ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ވިާޖބުތަކިާއ ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ (ށ)

ޤާނޫނާ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ އެއްގޮތްވ

ޢައްަޔްނކުުރްނ ޖެެނރަލް ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ210.އޮިޑޓަރ ް ކަމަށ ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ

ެ ޖެނެރަލްކަމުގ މިަޖީލހަށް ހުށަހެޅޭ ީމހުންގެ ތެރިެއން އިޮޑޓަރ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ޢައްޔަންކުރުމަށ ް މަޤާމަށ

ް މަޤާމަށ ެ ޖެނެރަލްކަމުގ އިޮޑޓަރ ީމހަކު، ާ ފްާސކުރ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ


ަޝުރޠު ޖެެނރަލްގެ 211ެ.އޮިޑޓަރ މަޤާމުގ އެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ، ް ޖެނެރަލްކަމަށ އިޮޑޓަރ (ހ)

ހިުރ ް ޤިާބލްކަނ ތަޢީުލމިާއ ެ އަދާކުރެވޭވަރުގ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

ެ ވީަޒފާގ ޖެނެރަލްކަމުގެ އިޮޑޓަރ ީމހީަކ، އެ އިަދ ީމހެކެވެ.

ް ވެގެނެއ ް ީމހަކަށ ާ އަދާކުރ ް ވީަޒފާއެއ ް އެހެނ ް ިއތުރުނ


ެ އޭނާގ ބާރުތަކިާއ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ، ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ (ށ)

ހުންނާންވާނޭ ިކބިައގިައ ެ އޭނާގ އިާއ، ދިާއރާ ެ މަަސއްކަތުގ

ް ޤާނޫނެއ ާ ކަނޑައަޅ ު ިމންގަނޑ ުސލީޫކ ަޝރުޠުތަކިާއ،


ާބުރތައް އަންނަިނިވ212.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ބާރުތަކުގެތެރޭގިައ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ

ިހމެނެއެވެ. ް ކަންކަނ

ާ މީާލިހންގުމ ތަންތަނުގެ އެކައުންޓްތަކިާއ ިހާސބުތަކިާއ އަންނަިނިވ (ހ)

ާޝިއޢުކުރުން. ް ތައްޔާރުކޮށ ް ިރޕޯޓ އިޮޑޓްކުރުމިާއ ް ގުޅޭގޮތުނ

ވުޒާރާތައް. އެންމެހިައ ެ ަސރުކާރުގ .1

ިޑޕާޓްމަންޓްތައް. ާ ިހންގ ް ދަށުނ ެ ވުޒާރާތަކުގ ެ ަސރުކާރުގ .2

އީޮފްސތަކިާއ ިއދާރާތަކިާއ ް އެހިެނހެނ ެ ަސރުކާރުގ .3

ތަންތަން.

އެންމެހިައ ާ ިހނގ ދަށުން ބާރުގެ ހެދުމުގެ ޤާނޫނު .4

އީޮފްސތައް. ިއދާރާތަކިާއ

ާ އުފިެދފިައވ ް ދަށުނ ެ ޤާނޫނުގ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ .5

ު މްުސތިަޤއްލ ކިޮމަޝންތަކިާއ ު މްުސތިަޤއްލ އެންމެހިައ

ާ ިހނގ ް ދަށުނ ތަންތާނގެ އެ އީޮފްސތަކިާއ ެ މަޤާމުތަކުގ

އީޮފްސތައް. ިއދާރާތަކިާއ އެންމެހިައ

ާ ިހނގ ް ދަށުނ ެ ބާރުގ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ .6

އީޮފްސތައް. ިއދާރާތަކިާއ އެންމެހިައ

105

ިއތުރުންވްެސ ެ ތަންތަނުގ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ް ޤާނޫނަކުނ ް ކަމަށ އިޮޑޓްކުރާންވާނެ ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ

އިޮޑޓަރ ް ިއދާރާއެއ މުއައަްސާސއަކިާއ ެ ކޮންމ ކަނޑައަޅިައިފ

އިޮޑޓްކުރާންވާނެއެވެ. ް ޖެނެރަލ

އަންނަިނިވ ިހނދަކު، ކަނޑަނާޅާހިައ ް ގޮތަކަށ ް އެހެނ ް ޤާނޫނުނ (ނ)

ާ މީާލިހންގުމ ިހާސބުތަކިާއ، އެކައުންޓްތަކިާއ، ެ ތަންތަނުގ

ް ތައްޔާރުކޮށ ް ިރޕޯޓ ކަންކަމާބެހޭ އެ އިޮޑޓްކުރުމިާއ ް ގުޅޭގޮތުނ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ޖެނެރަލަށ އިޮޑޓަރ ު ިއޚިްތޔާރ ެ ާޝިއޢުކުރުމުގ

ް ހޭދަކޮށްގެނ ފިައާސ މުދަލިާއ ެ ދައުލަތުގ މިައގަނޑުގޮތެއްގިައ .1

ތަނެއް. ެ ކޮންމ ާ ިހންގ

ެ ކޮންމ ް އޮތ ިޙއާްޞ ެ ަސރުކާރުގ ިވޔަފިާރއެއްގިައ އެ .2

ިވޔަފިާރއެއް.

213ް.ިރޕޯޓުކުުރްނ ޤާނޫނުނ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށިާއ، މިަޖީލހަށިާއ، ެ ރައިްޔތުންގ

ިރޕޯޓުތަކިާއ ް އިޮޑޓ ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ ް ފަރާތްތަކަށ ް އެހެނ ާ ކަނޑައަޅ

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ް ިރޕޯޓުތައ އަހީަރ

އޮިޑޓަރ ޖެެނރަލްގެ އޮީފްސ

އޮިޑޓްކުުރްނ

އީޮފްސ214. ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ

އިޮޑޓްކުރާންވާނެއެވެ.

މަޤާމުގެ ޖެެނރަލްގެ އޮިޑޓަރ

މުއަްދތު

ދައުރަށެވެ.215. ް އެއ ެ ދުވަހުގ ު އަހަރ ް ހަތ ޢައްޔަންކުރީާނ ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ އިަދ

އަހަރަށްވުރެ ފްަސ ް ފްާސކޮށްގެނ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ

ު ިއތުރުކުރިެވދާނެއެވެ. މުއްދަތ ެ މަޤާމުގ ެ މުއްދަތަކަށް އޭނާގ ް ިދގުނޫނ

ޖެެނރަލް އޮިޑޓަރ

ިއްސިތޢުފާިދުންނ

.216ް ިސީޓއަކުނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ް ިއްސިތޢުފާދޭނ ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ

ިސީޓ އެ ހުށަހަޅިައ، ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ

ް މަޤާމުނ އެ ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ ް ިލބުމުނ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ


ިޢާނަޔތްތައް 217ެ.މާުސރައާިއ ރައިްޔތުންގ ކަނޑައަޅީާނ ް ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ެ ޖެނެރަލްގ އިޮޑޓަރ

މިަޖީލހުންނެވެ.

މަޤާމްުނ ޖެެނރަލް އޮިޑޓަރ

ވިަކކުުރްނ

ގިައ218. (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ ވިަކކުރެވީޭނ ް މަޤާމުނ އެ ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ

ާ އެވ ގިައ (ށ) މާއްދާގެ ިމ ޙާލަތެއްގިައ، އެވާފަދަ ބަޔާންކޮށްފިައ


ކަމެއް ކިުރކަމަށް، ނުވާފަދަ އެކީަށގެން ާ މަޤާމ ެ އިޮޑޓަރ ޖެނެރަލްގ (ހ)

ް ޙާލަތެއ ޢުޛުރުވިެރވާފަދަ ް އަދާކުރުމަށ ް މަޤާމ އެ ނުވަތަ

ޤިާބލްކަން ެ އަދާކުރުމުގ ް މަޤާމ އެ ނުވަތަ މެދުވިެރވެއްޖެކަމަށް،

ިހނދެއްގިައ؛ ެ ފިެނއްޖ ް ނެތްކަމަށ


ް ޖެނެރަލ އިޮޑޓަރ ފިެނގެން، ް ކިޮމީޓއަކަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ޖަލާްސއެއްގިައ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ


ވިަކީވއެވެ. ް އޭނާގެ މަޤާމުނ ް އިޮޑޓަރ ޖެނެރަލ ް ފްާސކުރުމުނ

219ެ.ހުވިައކުުރްނ ޙަވާލުވުމުގ ާ މަޤާމ އެ ު ީމހަކ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މަޤާމަށ ެ ޖެނެރަލްކަމުގ އިޮޑޓަރ

ޖެނެރަލްގެ އިޮޑޓަރ ާ ގިައވ 1 ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކީުރން

ކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް،

ޖެެނރަލް ޕްރިޮސިކއުޓަރ220.ޕޮްރިސިކއުޓަރ ު މްުސތިަޤއްލ ާ ވިަކފަރާތަކަށް ބުރަނުވ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ހ)

ހުންނާންވާނެއެވެ. ް ޖެނެރަލެއ

107

ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ވިާޖބުތަކިާއ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ (ށ)

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ އަދާކުރާންވީާނ

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ ާ ފްާސކުރ

ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ެ އޭނާގ ޖެނެރަލީަކ، ޕްރިޮސިކއުޓަރ (ނ)

ބޭނުންކުރުމުގިައ ް ބާރުތައ ާ ިލިބފިައވ ް އޭނާއަށ އަދާކުރުމުގައްޔިާއ

ް ގޮތަށ ާ އަންގ ް ފަރާތަކުނ އެއްވްެސ ނުވަތަ ު ީމހަކ އެއްވްެސ

ެ ފަރާތެއްގ އެއްވްެސ އެއްވްެސ ީމހެއްގެ ނުވަތަ އިަދ ކަންކަންކުރާ،

ޕްރިޮސިކއުޓަރ ނުވާނެއެވެ. ް ވެގެނެއ ް ީމހަކަށ ާ ދަށުގިައވ ެ ނުފޫޒެއްގ

ް ބާރުތައ އިަދ އަދާކުރާންވީާނ މްަސއިޫލއްޔަތުތައް ެ ޖެނެރަލްގ

ޖިެހލުންވުމެއްނިެތ، ް ފަރާތަކަށ އެއްވްެސ ބޭނުންކުރާންވީާނ،

ް ތަޢައުްޞބުނ ހޯދިައިދނުމެއްނިެތ، ް މަންފާއެއ ް ވިަކފަރާތަކަށ

ާ ިސޔަާސތުތަކ ު މިައގަނޑ ާ ކަނޑައަޅ ު ބަންޑާރަނަިއބ ހުރެ ެ އެއިްކބާވ

ިބނާކުރާންވީާނ އާަސްސ ެ މަަސއްކަތުގ ެ އޭނާގ އިަދ އެއްގޮތަށެވެ.

މައްޗަށެވެ. ެ ޖަވާބުދީާރވުމުގ ހާމަކަމިާއ، ހަމަހަމަކަމިާއ،

ޖެެނރަލް ޕޮްރިސިކއުޓަރ

ޢައްަޔްނކުުރްނ

.221ް ކަމަށ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ

ތެރިެއން ެ ީމހުންގ ހުށަހެޅޭ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ

ެ ރައިްޔތުންގ ޢައްޔަންކުރުމަށް ް މަޤާމަށ ެ ޖެނެރަލްކަމުގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ީމހަކު، ާ ފްާސކުރ އަޣުލިަބއްޔަތުން ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ ެ މިަޖީލހުގ

ް ރަީއުސލްޖުމ ޢައްޔަންކުރީާނ ް މަޤާމަށ ެ ޖެނެރަލްކަމުގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ހިޫރއްޔާއެވެ.

ަޝުރޠު ޖެެނރަލްގެ 222ެ.ޕޮްރިސިކއުޓަރ މަޤާމުގ އެ ޢައްޔަންކުރާންވީާނ، ް ޖެނެރަލްކަމަށ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ީމހެކެވެ. ހިުރ ް ޤިާބލްކަނ ތަޢީުލމިާއ ެ އަދާކުރެވޭވަރުގ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

ިއތުރުން އެހެން ެ ވީަޒފާގ ެ ޖެނެރަލްކަމުގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ އެ ީމހީަކ، އިަދ

ނުވާނެއެވެ. ް ާ ީމހަކަށް ވެގެނެއ އަދާކުރ ް ވީަޒފާއެއ

ޖެެނރަލްގެ ޕޮްރިސިކއުޓަރ

ާބުރތައް މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ

ބާރުތަކުގެތެރޭގިައ223. މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ


އެންމެހިައ ާ ކުރ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ ް ގިުޅގެނ ާ ކުށްތަކ ިޖނީާއ (ހ)

ބެލެހެއްޓުން. ް ކަންކަނ ދަޢުވާތަކާބެހޭ

ޤީަރނާ ހެއްކިާއ ހުށަހަޅާ ިއދާރާތަކުން އިެކއިެކ ތަޙީުޤޤުކުރާ (ށ)

ް ނޫންކަނ ނުވަތަ އުފުލާންޖެހޭކަން ް ދަޢުވާއެއ ވަޒަންކޮށް،


ެ ީމހެއްގ ެ ކޮންމ ެ ކުރިެވއްޖ ު ތުހުމަތ ެ ކޮށިްފކަމުގ ް ކުށެއ ިޖނީާއ (ނ)

ެ އުފުލުމުގ ާ ދަޢުވ ކޯޓެއްގިައމެ ެ ކޮންމ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ް މައްޗަށ

ބާރު.

ާ ބަލ ް ގިުޅގެނ ާ ޢަމަލުތަކ ތުހުމަތުކުރެވޭ ް ކަމަށ ް ކުށެއ ިޖނީާއ (ރ)

ިހންގީަނ ް ކަންކަނ އެ ބަލިައ ް ތަޙީުޤޤުތައ ާ ިހންގ ބެލުންތަކިާއ

ބެލުން. ޯ އެއްގޮތަށްތ ޤާނޫނާ

ހައްޔަރުކޮށް، ު ީމހަކ ކީުރގިައ ެ ހުށަހެޅުމުގ މައަްސލަ ް ަޝީރޢަތަށ (ބ)

ެ ީމހެއްގ ް ގޮތަކުނ ިމނޫންވްެސ ނުވަތަ ބަންދުކޮށް، ނުވަތަ

މުޠިާލޢާކުރުމިާއ ް ަޝރުޠުތައ ޙާލަތްތަކިާއ ިހފެހެއްޓޭނޭ ް ިމިނވަންކަނ

ް އެއްގޮތަށ ާ އޫުޞލުތަކ އެ ގެނިްދއުމިާއ، ް މުރާޖަޢާކުރަމުނ

ބެލުން. ޯ ޢަމަލުކުރަމުންދޭތ

އެއްވްެސ ް ޢަމަލެއ ތުހުމަތުކުރެވޭ ް ކަމަށ ް ކުށެއ ިޖނީާއ (ޅ)

ހުށަހަޅިައިފނަމަ ް ަޝކުވާއެއ ެ ިހންގިައިފކަމުގ ް ފަރާތަކުނ

ެ ިލިބއްޖ ު މަޢުލޫމާތ ެ ކަމެއްގ ިމފަދަ ިމނޫންގޮތަކުންވްެސ ނުވަތަ

ނެރުން ު އަމުރ ެ ތަޙީުޤޤުކުރުމުގ ް ކަމެއ އެ ިހނދެއްގިައ،

ު އަމުރ އެ ކަންކަމުގިައ ފެންނަ ް އޭނާއަށ ް ރަނގަޅުކަމަށ

ނެރުން.

109

ް ދަޢުވާއެއ ިޖނީާއ މިަޖީލހުން ފްާސކުރާ ޤާނޫނުން، ެ ރައިްޔތުންގ (ކ)

ް ިހންގާނ ް ފަރާތަކުނ އެއްވްެސ ާ ިލިބފިައވ ު ބާރ ެ ކުރުމުގ

ޙަވާލުވުމިާއ، ާ ގެނިްދއުމ ް ކިުރއަށ ް ދަޢުވާއެއ ިޖނީާއ ާ ފަށިައފިައވ

ޕްރިޮސިކއުޓަރ ް ގެންނާނ ާ މުރާޖަޢާކޮށް، އަނބުރ ް ދަޢުވާތައ ިމފަދަ

ެ ިއއްވުމުގ ް ޙުކުމެއ ް ކޯޓުނ ް ދަޢުވާއެއ ެ ކޮންމ ެ ފިެނއްޖ ް ޖެނެރަލަށ

ގެނައުން. ާ އަނބުރ ކީުރގިައ

ް އުފުލުމަށ ާ ދަޢުވ ު ީމހަކާމެދ ާ ކުރިެވފިައވ ު ތުހުމަތ ް ކުށެއްކިުރކަމަށ (އ)

ް ިނންމުމެއް މުރާޖަޢާކޮށ ާ ިނންމިައފިައވ ް ދަޢުވާ ނުއުފުލުމަށ ނުވަތަ

ާ އަނބުރ ް ދަޢުވާއެއ ާ ކޮށްފިައވ ބަދަލުކުރުމިާއ، ް ިނންމުނ އެ

ގެނައުން.

ނުވަތަ ް ޙުކުމެއ ާ ިއއްވާފިައވ ް ކޯޓަކުނ ް ގިުޅގެނ ާ މައަްސލައަކ ިޖނީާއ (ވ)

ހުށަހެޅުން. ިއްސިތއުނާފުކުރަން ް ިނންމުމެއ ާ ިނންމިައފިައވ

ް އޫުޞލުތައ އެންމެހިައ ެ ދަޢުވާކުރުމުގ މައަްސލަތަކުގިައ ިޖނީާއ (މ)


އެންމެހިައ ޤާނޫނިާއ، ހަމަތަކިާއ، އެންމެހިައ ޤާނޫނުއާަސީސގެ (ފ)

ނެގެހެއްޓުން. ިމިނވަންކަން ޙައްޤުތަކިާއ ެ ފަރުދުންގ

ފަރާތަކާ އެހްެނ މަަސއްކަތް

ޙަވާލުކުުރްނ

ިލިބދ224ޭ. ް އޭނާއަށ އަދާކުރުމިާއ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ް ކަމެއ އެ ް ދަށުނ ެ ިއރާުޝދުގ ެ އޭނާގ ިހންގުމުގިައ ް ކަމެއ ް ބާރުގެދަށުނ

ނުވަތަ ާ ީމހަކ ް އެހެނ މަަސއްކަތުގެ ދިާއރާގިައ ިހމެނޭ ެ އޭނާގ ް ިހންގުނ

ޙަވާލުކުރިެވދާނެއެވެ. ާ ބަޔަކ ް އެހެނ

މަޤާމުގެ ޖެެނރަލްގެ ޕޮްރިސިކއުޓަރ

މުއަްދތު

.225ް އެއ ެ ދުވަހުގ ު އަހަރ ފްަސ ޢައްޔަންކުރީާނ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ އިަދ ދައުރަށެވެ.

ް ފްާސކޮށްގެނ ް ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ އަޣުލިަބއްޔަތުނ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ު މުއްދަތ ެ މަޤާމުގ ެ އޭނާގ ް މުއްދަތަކަށ ް ިދގުނޫނ ެ އަހަރަށްވުރ ފްަސ

ިއތުރުކުރިެވދާނެއެވެ.

ޖެެނރަލް ޕޮްރިސިކއުޓަރ

ިއްސިތޢުފާިދުންނ

.226ް ިސީޓއަކުނ ބޭނުންވެއްޖެނަމަ، ް ިއްސިތޢުފާދޭނ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ިސީޓ އެ ހުށަހަޅިައ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ް ބަޔާންކޮށ ް އެކަނ

ް މަޤާމުނ އެ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ް ިލބުމުނ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ


ިޢާނަޔތްތައް ކަނޑައަޅީާނ227.މާުސރައާިއ ް ިޢނާޔަތްތައ މާުސރައިާއ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

މިަޖީލހުންނެވެ. ެ ރައިްޔތުންގ

މަޤާމްުނ ޖެެނރަލް ޕޮްރިސިކއުޓަރ

ވިަކކުުރްނ

(ހ)228. ެ މާއްދާގ ިމ ވިަކކުރެވީޭނ ް މަޤާމުނ އެ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ާ އެވ ގިައ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ ޙާލަތެއްގިައ، އެވާފަދަ ބަޔާންކޮށްފިައ ގިައ

މީަތންނެވެ. ެ ގޮތުގ

ް ކަމެއ ނުވާފަދަ އެކީަށގެން ާ މަޤާމ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ (ހ)

ޢުޛުރުވިެރވާފަދަ ް އަދާކުރުމަށ ް މަޤާމ އެ ނުވަތަ ކިުރކަމަށް،

ެ އަދާކުރުމުގ ް މަޤާމ އެ ނުވަތަ މެދުވިެރވެއްޖެކަމަށް، ް ޙާލަތެއ

ިހނދެއްގިައ؛ ެ ނެތްކަމަށް ފިެނއްޖ ޤިާބލްކަން

ް މެދުވިެރވެއްޖެކަމަށ ް ޙާލަތެއ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ހ) ެ ިމމާއްދާގ (ށ)ޕްރިޮސިކއުޓަރ ފިެނގެން، ް ކިޮމީޓއަކަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް ވިަކކުރުމަށ ް މަޤާމުނ ެ ޖެނެރަލްގެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ޖަލާްސއެއްގިައެ އޭނާގ ް ޕްރިޮސިކއުޓަރ ޖެނެރަލ ް ފްާސކުރުމުނ އަޣުލިަބއްޔަތުން


111

229ާ.ހުވިައކުުރްނ މަޤާމ އެ ު ީމހަކ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މަޤާމަށ ެ ޖެނެރަލްކަމުގ ޕްރިޮސިކއުޓަރޕްރިޮސިކއުޓަރ ާ 1 ގިައވ ު ޖަދުވަލ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގކުރާންވާނެއެވެ. ޮސިއ ިއޤްރާރުގިައ ހުވިައގެ އެ ހުވިައކޮށް، ެ ޖެނެރަލްގ

ާބުބ އަްށވަަނިހްނގްުނ އޫުޞލުްނ ިއާދީރ ާދިއރާތައް ލާމުަރކަީޒ

ިއާދީރ އޫުޞލުްނ ލާމުަރކަީޒ

ިހްނގްުނ ާދިއރާތައް

ލާމަރުކީަޒ230. ިހންގާންވީާނ ދިާއރާތައް ިއދީާރ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ހ)

އޫުޞލުންނެވެ.

ޤާނޫނުގިައ ިހންގުމަށްޓަކިައ، ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ ް އޫުޞލުނ ލާމަރުކީަޒ (ށ)

މަޤާމުތަކިާއ ިއދާރާތަކިާއ، ގޮތުގެމީަތން ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ

ް ިސީޓކައުނިްސލްތައ އަތޮޅުކައުނިްސލްތަކިާއ ރަށުކައުނިްސލްތަކިާއ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ު ބާރ ެ އުފެއްދުމުގ

ާ އުފައްދ ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ ް އޫުޞލުނ ލާމަރުކީަޒ (ނ)

ިސފަތަކިާއ، ެ ކައުނިްސލްތަކުގ މަޤާމުތަކިާއ، ިއދާރާތަކިާއ،

ކަނޑައަޅިައފިައ ޤާނޫނުގިައ ިއޚިްތާޞްޞ ެ އެފަރާތްތަކުގ


ިއްނިތޚާުބކުުރްނ ކައުނިްސލްތަކުގިައ231.ކައުްނިސލްތައް ާ އުފައްދ ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ (ހ)

ެ ަސރަޙައްދުގ ާ ިންސބަތްވ ް ކައުނިްސލ އެ ހަމައެކިަނ ިހމެނެންވީާނ

ް ިސއްރުވޯޓަކުނ އޫުޞލުތަކުގެމީަތން، ީދިމޤްރީާޠ ް ރައިްޔތުނ

މެންބަރުންނެވެ. ާ ިއނިްތޚާބުކުރ

ެ ކައުނިްސލްތަކުގ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ (ށ)

ެ ކައުނިްސލެއްގ އެ ިއނިްތޚާބުކުރީާނ، ނަިއބުރަީއްސ ރަީއާސިއ

ެ މެންބަރުންގ ިހމެނޭ ކައުނިްސލްގިައ އެ ތެރިެއން ެ މެންބަރުންގ

ވޯޓަކުންނެވެ. ު ިސއްރ

ެ ކައުނިްސލްތަކުގ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ (ނ)

އަހަރެވެ. ިތން ް ިދގުވެގެނ ޢުމުރަީކ

ް ކައުނިްސލްތައ ާ އުފައްދ ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ (ރ)

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ޤާނޫނެއ ިއނިްތޚާބުކުރުމާބެހޭ


ެ ކައުނިްސލްތަކުގ ާ އުފައްދ ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ (ބ)

ިއލެކަްޝންްސ ބަލަހައްޓާންވީާނ ިހންގިައ ް ިއނިްތޚާބުތައ

ކިޮމަޝނުންނެވެ.

232ެ.މްަސއިޫލއްަޔތުތައް ކައުނިްސލްތަކުގ ކުރެވޭ ު ިއނިްތޚާބ ް ިހންގުމަށ ް ކަންކަނ ް އޫުޞލުނ ލާމަރުކީަޒ

ިހމެނެއެވެ: ް އަންނަިނިވ ކަންކަނ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކުގެ ތެރޭގިައ

ކަންކަން އޫުޞލުތަކުގެމީަތން ޖަވާބުދީާރވިަނިވ އިަދ ީދިމޤްރީާޠ (ހ)

ިހންގުން.

ތަރައީްޤ ެ މުޖްތަމަޢުގ ދުޅަހެޔޮކަމިާއ ިއޖިްތމީާޢ އިަދ ިއޤިްތާޞީދ (ށ)

ބާރުއެޅުން. ް އަށ

ް މުއަްސނިދކަނ ތަކީެތގެ ިދރޭ ރައްކާތިެރ، ރަނގަޅު، ް ިސއްޙަތަށ (ނ)

ް ބޭއްވުމަށ ޤިާއމްކޮށްފިައ ް ިތމާވެއްޓެއ ރައްކާތިެރކުރެވޭ

ބާރުއެޅުން.

113

ް ޙިާޞލްކުރުމަށ ް މަޤަްޞދުތައ ިމނޫންވްެސ ާ ކަނޑައަޅ ް ޤާނޫނުނ (ރ)

މަަސއްކަތްކުރުން.

ޤަވާިޢުދތައް ިއމުގެތެރޭގިައ ޤާޫނުނގެ

ހުެދްނ

.233ް ިނންމުންތައ ާ ިނންމ ޤަވިާޢދުތަކިާއ ާ ހަދ ް ިއދާރާތަކުނ ލާމަރުކީަޒ

ް ދަށުނ ެ ޤާނޫނުތަކުގ ޤާނޫނުތަކިާއ، އެ ާ މިަޖީލހުން ފްާސކުރ ެ ރައިްޔތުންގ

ނުވާނެއެވެ. ް ބޭރުވެގެނެއ ް ިއމުނ ެ ޤަވިާޢދުތަކުގ ް އެހިެނހެނ ހެދޭ

ކަްނކަްނ އަހަރަކުވްެސ234.މާީލ ެ ކޮންމ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުގިައވ ް ިއދާރާތަކަށ ލާމަރުކީަޒ

އިަދ ދޫކުރާންވާނެއެވެ. ފިައާސ ް ިހމަނަިއގެނ ބަޖެޓްގިައ ެ ދައުލަތުގ

ފިައާސ ގޮތުގެމީަތން ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ިއދާރާތަކަށ ލާމަރުކީަޒ ު ބާރ ެ ހޯދުމުގ

ަދރަްނޏްަށ ިމލްކުކުުރމާިއ މާުދ

ާބުރ ިޒްނމާވުމުގެ

.235ާ މުދ ތެރޭގިައ، ެ ދިާއރާގ ެ ޤާނޫނުގ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ިއދާރާތަކަށ ލާމަރުކީަޒ ު ބާރ ެ ވުމުގ ާ ިޒންމ ް ދަރަންޏަށ ކުރުމިާއ ު ިމލްކ


ާބުބ ުނވަވަަނިޚުދމަތްތައް ަސލާމީަތ

ޤާިއމްކުުރްނ ިޚުދމަތްތައް އަމާންކަމިާއ236.ަސލާމީަތ ުޞލްޙަވިެރކަމިާއ ް ީމހުންނަށ އެންމެހިައ އުޅޭ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ

ފިަހކޮށިްދނުމަށްޓަކިައ ް ތަނަވްަސކޮށ ް މަގުތައ އުޅެވޭނޭ ު ިމިނވަންކަމާއެކ

ް ިޚދުމަތްތަކެއ ަސލާމީަތ ާ އެކުލިެވގެންވ ް މައްޗަށ ެ ފުލުހުންގ ިސފިައންނިާއ

އޮންނާންވާނެއެވެ. ޤިާއމްކޮށްފިައ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ

ވާިޖުބތައް ރައްކާތިެރކޮށް،237.މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ ް ވިެރކަނ އިަމއްލަ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ް ިޚދުމަތްތަކުނ ަސލާމީަތ

ީދިމޤްރީާޠ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ދަމަހައްޓިައ، ް ރައްކާތިެރކަނ ެ ަސރަޙައްދުގ

ތަނީްފޛުކޮށް، ދަމަހައްޓިައ، ޤާނޫނު ިޙމާޔަތްކޮށް، މުއައަްސާސތައް

ަސލާމީަތ ޙާލަތްތަކުގިައ ކުއިްލ އިަދ ދަމަހައްޓިައ، ް އަމަންއަމާންކަނ

ދޭންވާނެއެވެ. ް އީެހތިެރކަނ ް ިޚދުމަތްތަކުނ

238ް.ޤާޫނަންށ ތާަބވްުނ ތަންތަނުނ އެ އިަދ ކުރާންވީާނ ް މަަސއްކަތ ިޚދުމަތްތަކުން ަސލާމީަތ

އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ިހންގާންވީާނ ެ ކަމެއްމ ހިުރހިައ ާ ިހންގ

ަސލާމީަތ ގޮތެއްގައެވެ. ޖަވާބުދީާރވިަނިވ ގޮތުގެމީަތން، ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ

ް ޢަމަލުކުރަމުނ ގޮތުގެމީަތން ލިާޒމްކޮށްފިައވާ މާއްދިާއން ިމ ް ިޚދުމަތްތަކަށ

ވާނެއެވެ. ް ކަށަވަރުކުރާނ ާ ރީައުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ގެންދާކަން

މައަްޗްށ ިޚުދމަތްތަކުގެ ަސލާމީަތ

މިަޖީލހުގެ ރައްިޔތުްނގެ އޮްނަނ

ާބުރ

.239ް އޫުޞލުތައ ިހންގާނޭ ް ިއނިްތޒާމުކޮށ ް ިޚދުމަތެއ ެ ކޮންމ ަސލާމީަތ (ހ)

މިަޖީލހުން ފްާސކުރާންވާނެއެވެ. ެ ޤާނޫނެއް ރައިްޔތުންގ ާ ބަޔާންކުރ

ު ބާރ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް މައްޗަށ ެ ިޚދުމަތްތަކުގ ަސލާމީަތ (ށ)

ިހންގޭނެއެވެ.

ގޮތުގިައ ިޚުދމަތްތެަކއްގެ ވިަކވިަކ

ިހްނގްުނ

.240ް އަނެއ ިޚދުމަތަކިާއ ް އެއ ިހންގާންވީާނ ް ިއނިްތޒާމުކޮށ ް ިޚދުމަތްތައ ަސލާމީަތ

ގޮތުގައެވެ. ެ ިޚދުމަތެއްގ ވިަކކުރިެވފިައވާ ދެ ް ިޚދުމަތެއ

ެބހޭ، ިޚުދމަތްތަކާ ަސލާމީަތ

ޮކިމީޓ މިަޖީލހުގެ ރައްިޔތުްނގެ

.241ް ގެނިްދއުމަށ ް ބަލަމުނ ް ނިުހނގާގޮތ ާ ިހނގ ް ިޚދުމަތްތައ ަސލާމީަތ

ކިޮމީޓގިައ ިމ ވާނެއެވެ. ް އޮންނާނ ް ކިޮމީޓއެއ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ޕީާޓތަކުން މެންބަރުނ ިސޔީާސ ހިުރހިައ ިހމެނޭ ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހުގިައ

ވާނެއެވެ. ް ިހމަނާނ

115

ޖަވާުބާދީރވްުނ 242ެ.ވީަޒުރްނ މެންބަރެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ވީަޒރުންގ ިހންގާންވީާނ ެ ިޚދުމަތެއްމ ެ ކޮންމ ަސލާމީަތ

ަސލާމީަތ ާ ިހނގ ް ދަށުނ ެ ބެލުމުގ ެ ވީަޒރެއްގ އެ ދަށުންނެވެ. ެ ބެލުމުގ

ެ ރައިްޔތުންގ ރީައުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށިާއ ގިުޅގެން ާ ކަންކަމ ެ ިޚދުމަތެއްގ

ވާނެއެވެ. ް ޖަވާބުދީާރވާނ ު ވީަޒރަކ އެ ް މިަޖީލހަށ

ިޚުދމަތް 243ެ.ިސފިައްނގެ ިދވިެހރާއްޖޭގ މަޤަްޞދީަކ ު މިައގަނޑ ެ ިޚދުމަތުގ ެ ިސފިައންގ (ހ)

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ަސރަޙައްދިާއ، ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ޖުމްހިޫރއްޔާއިާއ،

ް ރައްކާތިެރކޮށ ް ރައިްޔތުނ ަސރަޙައްދިާއ، ިއޤިްތާޞީދ ޚާއަްޞ

ކުރުމެވެ. ް ިޙމާޔަތ

ބިައނަލްއަޤްވީާމ ނުވަތަ ް ހަނގުރާމަކުރުމަށ ިދފާޢުގިައ ެ ޤައުމުގ ށ)

ެ އެންމ ެ ިސފިައންގ ް ޙަރަކާތްތިެރވުމަށ ިސފިައން ލްަޝކަރެއްގިައ

ް ހުއްދައެއ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ ވިެރޔާގ ިއްސ

ް ލްަސނުކޮށ އެކަން ކޮށިްފނަމަ ް އަމުރެއ ނުވަތަ ީދިފނަމަ،

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ

ހުއްދަ ިދން ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ޙަރަކާތްތިެރވުމަށ ިސފިައން

ެ ރައިްޔތުންގ ު ބާރ ެ ބިާޠލްކުރުމުގ ހުއްދަ އެ (ބަލިައގަތުމިާއ،

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ އިަދ ިލިބގެންވެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ

އެ ު ިއޚިްތޔާރ ެ ބޭނުންކުރުމުގ ވަގުތަކުމެ ެ ކޮންމ ް ބާރުތައ ިމ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ

ިޚުދމަތް މަޤަްޞދުތަކީަކ:244.ފުލުހްުނގެ ު މިައގަނޑ ެ ިޚދުމަތުގ ެ ފުލުހުންގ

ދެމެހެއްޓުން. ް ރައްކާތިެރކަނ އަމަންއަމާންކަމިާއ ެ މުޖްތަމަޢުގ (ހ)

ކޮށީްދ ް ިޙމާޔަތ ް ީމހުނ އެންމެހިައ އުޅޭ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ (ށ)

ރައްކާތިެރކޮށިްދނުން. ު ގެދޮރ މުދަލިާއ ެ އެބިައީމހުންގ

ް ރައްކާތިެރކޮށ ް ހިެކތައ ތަޙީުޤޤުކުރުމިާއ، ް ކުށްތައ ިޖނީާއ (ނ)

ބޭނުންވާނޭ ް ހުށަހެޅުމަށ ް ަޝީރޢަތަށ ް މައަްސލަތައ ބެލެހެއްޓުމިާއ،

ކުރުން. ް ތައްޔީާރތައ

ނެގެހެއްޓުން. ޤާނޫނު (ރ)

ުނކުުރމާިއ އަމުުރ ޣިައުރޤާޫނީނ

ތާަބުނވްުނ އަމުރަްށ ޣިައުރޤާޫނީނ

.245ް ީމހަކަށ އެއްވްެސ ިހމެނޭ ިޚދުމަތްތަކުގިައ ަސލާމީަތ ް ފަރާތަކުނ އެއްވްެސ

އެއްވްެސ އެފަދަ އިަދ ނުވާނެއެވެ. ް ކޮށްގެނެއ އަމުރެއް ޣިައރުޤާނީޫނ

ް ތަބާވެގެނެއ ު ީމހަކ އެއްވްެސ ިޚދުމަތްތަކުގިައ ިހމެނޭ ަސލާމީަތ ް އަމުރަކަށ


ޢަމަލުކުުރްނ ޢަމަލުކުރާންވީާނ246.ހަމަހަމަކަމާއެކު ް ީމހުނ ިހމެނޭ ިޚދުމަތްތަކުގިައ ަސލާމީަތ (ހ)

ތަފާތުކުރުމެއްނިެތ، މެދުގިައ ެ ޖަމާޢަތްތަކުގ މެދުގައްޔިާއ ެ ފަރުދުންގ

ަޝރަފިާއ ިއނާްސީނ އަޚްލާޤިާއ ިރވިެތ ިއްސލީާމ ހަމަހަމަކަމާއެކު،

ިހތިައގެންނެވެ. ް ޙުރުމަތްތިެރކޮށ ް ޤަދަރަށ ެ ީމހުންގ

އެއްވްެސ ިސޔީާސ ީމހުން ިހމެނޭ ިޚދުމަތްތަކުގިައ ަސލާމީަތ (ށ)

ނުވަތަ ޕީާޓއެއްގިައ ިސޔީާސ ނުވަތަ ޙަރަކާތެއްގިައ،

ް ބިައވިެރވެގެނެއ ޖަމިްޢއްޔާއެއްގިައ ެ މަަސއްކަތްތީެރންގ


ާބުބ ިދހަވަަނިޒްނމާތަކާިއ ަދޢުވާތައް ަދއުލަތުގެ ިމލްކުވިެރކަމާިއ، މާީލ

ތެަކއާްޗިއ ިމލްކުގިައވާ ަދއުލަތުގެ

ތެަކިތ ހޯދޭ ަދއުލަތްަށ

.247ާ ިމލްކުގިައވ ެ ފަށިާއރު ދައުލަތުގ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ޢަމަލުކުރާނ ިމ (ހ)

ެ ދައުލަތުގ ފިައާސއީަކ، ތަކެއްޗިާއ، ތަންތަނިާއ، މުދަލިާއ، ހިުރހިައ

ތަކެއްޗެވެ.

117

މުދަލިާއ، ހިުރހިައ ިލބޭ ް ދައުލަތަށ އިަދ ާ ހޯދ ް ބޭނުމަށ ެ ދައުލަތުގ (ށ)

ދައުލަތުގެ ތަކެއްޗެވެ. ފިައާސއީަކ، ތަންތަނިާއ، ތަކެއްޗިާއ،

ޠީަބީޢގޮތުްނ އެއްގަމާިއ، ކަނޑިާއ،

ތެަކިތ ހިުރ އަގުހިުރ އުފިެދފިައ

ކަނޑިާއ،248. އެއްގަމިާއ، ިހމެނޭ ތެރޭގިައ ެ ަސރަޙައްދުގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ހ)

ިމތަންތާނގިައ މަހިާއ، ކަނޑުގެ އީަޑގެ ިބމިާއ، އިަދ ާ ކަނޑުގިައވ

ތެލިާއ، މަޢުދަނިާއ، ހިުރ ހިުރނަމަ އުފިެދފިައ ް ޤުދްރަީތގޮތުނ

ިމލްކުވެގެންވީަނ، ް އެއްޗެއ ހިުރހިައ ިމނޫންވްެސ އިަދ ގޭހިާއ،

ިދވިެހދައުލަތަށެވެ.

ިހމެނޭ ތެރޭގިައ ެ ަސރަޙައްދުގ ިއޤިްތާޞީދ ޚާއަްޞ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ށ)

އިަދ ިދރުންހިުރ، ާ ިބމުގިައވ އީަޑގެ ެ ކަނޑުގ ކަނޑުގައްޔިާއ،

ިމލްކުވެގެންވީަނ، ް އެއްޗެއ ާ ހިުރހ އަގުހިުރ ޠީަބީޢ، ިދރުމެއްނެތް،

ިދވިެހދައުލަތަށެވެ.

މާުދ ުނވާ ިމލްކުވިެރަޔކު ތެރިެއންނިާއ،249.ޤާޫނީނ ތަކީެތގެ ާ ހޮވ ތެރިެއން ެ ަސރަޙައްދުގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ހ)

ކަނޑުގިައ އުފެދޭ ލަނގުވާ، ކަނޑުން ނުވަތަ ާ ކަނޑުގެ އީަޑގިައވ

ު ިމލްކުވިެރޔަކ ޤާނީޫނ ތެރިެއން ތަކީެތގެ ް އެހެނ ިފޔަވިައ، ތަކިެތ

ތަކެއްޗެވެ. ެ ދައުލަތުގ ތަކެއްޗީަކ، ާ މިަތނުވ

ފެންނަ ް ިބންކޮންނަިނކޮށ ތެރިެއން ެ ަސރަޙައްދުގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ށ)

ިމނޫންވްެސ އިަދ ިރއާްސިއ، ރަނިާއ، ާ ިމލްކުވިެރޔަކުނުވ ޤާނީޫނ

ތަކެއްޗީަކ އާާސީރ ފިައާސއިާއ، ގަހަނާއިާއ، މަޢުދަނިާއ، އަގުހިުރ

ތަކެއްޗެވެ. ެ ދައުލަތުގ

ގުޅޭގޮތުްނ މަުދލާ ަދއުލަތުގެ

މުޢާމަލާތްތައް ިހްނގާ

.250ް ފަރާތަކަށ އެއްވްެސ ް އެއްޗެއ އެއްވްެސ ިހމެނޭ ިމލްކުގިައ ެ ދައުލަތުގ (ހ)

ނުވަތަ ދޭންވީާނ ް ކުއްޔަށ ނުވަތަ ިވއްކާންވީާނ ނުވަތަ ދޭންވީާނ

ނައްތިައލާންވީާނ ނުވަތަ ރަހުނުކުރާންވީާނ ނުވަތަ ދޫކޮށްލާންވީާނ

އެއްބްަސވުމެއްގިައ ކަމަކާގުޅޭ ިމފަދަ ިމނޫންވްެސ ނުވަތަ

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ޤާނޫނުގިައވ ޮސިއކުރާންވީާނ

ާ ބަހައްޓިައފިައވ ގޮތުގިައ ެ ިރޒަރވްގ މިާލއްޔާގިައ ެ ދައުލަތުގ (ށ)

އެނޫންވްެސ ނުވަތަ ް މުދަލެއ ނުވަތަ ް ފިައާސއެއ އެއްވްެސ

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ް އެކަމަށ ޚަރަދުކުރާންވީާނ ް އެއްޗެއ

ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ިތންބިައކުޅަދެބިައގެ ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ

ފްާސކޮށްގެންނެވެ.

ފަރާތަކަްށ އެއްވްެސ ބޭުރގެ

އެއްވްެސ ަސރަޙައުްދގެ ރާއްޖޭގެ

ިމލްކުކޮްށުނިދުނމާިއ، ަބއެއް

ިދުންނ ބޭުންނތަކަްށ ޢްަސކަީރ

.251ެ ބޭރުގ ބައެއް، ރާއްޖިެއން އެއްވްެސ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގެ ަސރަޙައްދުގ (ހ)

ނުދެވޭނެއެވެ. ް ިމލްކުކޮށެއ ް ފަރާތަކަށ އެއްވްެސ

އެއްވްެސ ެ ބޭރުގ ރާއްޖިެއން ބައެއް އެއްވްެސ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ (ށ)

ެ އެންމ ދެވީޭނ އެނޫންގޮތަކަށް ވްެސ ކުއްޔަށް ނުވަތަ ް ފަރާތަކަށ

މުއްދަތަކަށެވެ. ެ އަހަރުގ ިދގުވެގެންނުވިަދހަނުވަ

ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ެ މެންބަރުންގ ޖުމްލަ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ (ނ)

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ް ފަރާތަކަށ ެ ބޭރުގ ރާއްޖިެއން މެނީުވ ް ފްާސވެގެނ

ް ބޭނުމަކަށ ޢްަސކީަރ ް އެއްވްެސބައެއ ެ ަސރަޙައްދުގ

ީދގެނެއްނުވާނެއެވެ.

ަދޢުވާކުުރމާިއ، ަނމުގިައ ަދއުލަތުގެ

ިލިބގަތުްނ ަދޢުވާ

ކަމުގިައ252. ް މްަސއިޫލއްޔަތެއ ފަރާތެއްގެ އެހެން ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ނަމުގިައ ެ ދައުލަތުގ ިފޔަވިައ ް ކަންތައްތައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ިމނޫންވްެސ އިަދ ކޯޓުތަކުގައްޔިާއ، ެ ބޭރުގ ރާއްޖިެއން ކޯޓުތަކުގައްޔިާއ،

ެ ިލިބގަތުމުގ ާ ދަޢުވ ދަޢުވާކުރުމިާއ، ނަމުގިައ ެ ިދވިެހދައުލަތުގ ތަންތަނުގިައ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ފަރާތަށ ާ ިހންގ ް ވިެރކަނ ބާރު،

119

ާބުބ އެގާރަވަަނކުއިްލ ުނރައްކަލުގެ ޙާލަތު

ޙާލަތު ުނރައްކަލުގެ ކުއިްލ

ިއޢުލާްނކުުރްނ

ނުވަތ253ަ. ބިަލމަޑުކަމެއް، ނުރައްކާތިެރ ނުވަތަ ކިާރޘާއެއް، ޤުދްރަީތ

ް ކަމެއ ފަދަ ނުރައްކާވެދާނެ ް ަސލާމަތަށ ޤައީުމ ނުވަތަ ހަނގުރާމައެއް،

ެ ކިުރމިަތވެދާނެކަމުގ ް ޙަމަލައެއ ެ ބޭރުގ ނުވަތަ ނަމަ ެ ކިުރމިަތވެއްޖ

ކަނޑައެޅޭ ނުވަތަ ަސރަޙައްދެއްގިައ، ާ ހިުރހ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ިބރީުހވެއްޖެނަމަ

ެ ދުވަހަށްވުރ ިތީރްސ ަސރަޙައްދުތަކެއްގިައ ނުވަތަ ަސރަޙައްދެއްގިައ ވިަކ

ު ބާރ ެ ިއޢުލާންކުރުމުގ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ ް މުއްދަތަކަށ ް ިދގުނޫނ

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

ކަްނތައްތައް ިހމާަންނޖެހޭ ޤަރާރުގިައ254.ޤަރާުރގިައ ނެރޭ ިއޢުލާންކުރުމަށްޓަކިައ ު ޙާލަތ ެ ކުއިްލނުރައްކަލުގ

ާ ނުރައްކަލަކ އެ ަސބަބިާއ، ިއޢުލާންކުރާންޖެހުނު ު ޙާލަތ ެ ކުއިްލނުރައްކަލުގ

ބަޔާންކުރާންވާނެއެވެ. ް ިފޔަވަޅުތައ އެންމެހިައ އަޅާންޖެހޭ ް ގިުޅންގެނ

ކަނޑައިެޅފިައވާ ބާބުގިައ ވަނަ 2 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ އޭގެތެރޭގިައ

ް ިމިނވަންކަނ ޙައްޤުތަކިާއ ް ބައެއ ިމިނވަންކަމުގެތެރިެއން ޙައްޤުތަކިާއ

ވަގީުތ ް ޢަމަލުކުރުނ ް ޤާނޫނުތަކަށ ް ބައެއ ިހފެހެއްޓުމިާއ، ް ވަގީުތގޮތުނ

ިހމިެނދާނެއެވެ. ް ހުއްޓިައލުނ ް ގޮތުނ

ޙޫުދުދ 255ާ.ޤަރާުރގެ މާއްދާއ ިމ އަޅާންވީާނ ް ިފޔަވަޅުތައ ޙާލަތުގިައ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ (ހ)

ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ިޚލާފުނުވ

ޤާނޫނުއާަސީސގެ އަންނަިނިވ ިމ ޙާލަތެއްގިައވްެސ ެ ކުއިްލ ނުރައްކަލުގ (ށ)

ް ިހފަހައްޓިައގެނެއ ް ިމިނވަންކަނ ޙައްޤުތަކިާއ ާ މާއްދާތަކުގިައވ


ޙައްޤު). ެ (ިދިރހުރުމުގ ާ މާއްދ ވަނަ 21 .1

މަަސއްކަތް ގަދަކަމުން (އަޅުވިެތނުކުރުމިާއ ާ މާއްދ 25 ވަނަ .2

ނުކުރުވުން).

ިމިނވަންކަން). ެ (ިޚޔާލުފާޅުކުރުމުގ ާ މާއްދ 27 ވަނަ .3

ިމިނވަންކަން). ެ (ންޫސވިެރކަމުގ ާ މާއްދ ވަނަ 28 .4

ހާމަކަމާއެކު (ޢަދުލުވިެރކަމިާއ ާ މާއްދ ވަނަ 42 .5

ަޝީރޢަތްކުރުން).

ީމހުންނިާއ (ހައްޔަރުކުރެވޭ (ށ) ެ މާއްދާގ ވަނަ 48 .6

ޙައްޤުތައް). ެ ީމހުންގ ކުރެވޭ ު ބަންދ

އުފިުލފިައވާ ާ (ކުށެއް ކިުރކަމުގެ ދަޢުވ ާ މާއްދ 51 ވަނަ .7

ޙައްޤުތައް). ެ ީމހުންގ

ހޯދާ ިޚލާފަށް ޤާނޫނާ (ިއޢިުތރާފިާއ، ާ 52 ވަނަ މާއްދ .8

ހިެކ).

އީެހތިެރކަން). ެ ވީަކލެއްގ (ޤާނީޫނ ާ މާއްދ ވަނަ 53 .9

ނިުދނުން). ު އަދަބ (ލިާއނާްސީނ ާ މާއްދ ވަނަ 54 .10

ބަންދު މައަްސލަތަކުގިައ (މަދީަނ ާ މާއްދ ވަނަ 55 .11

ނުކުރުން).

ީމހުންނާ ާ (ބަންދުކުރިެވފިައވ ާ މާއްދ ވަނަ 57 .12

މުޢާމަލާތުކުރުން). ު ިއޙިްތރާމާއެކ

ކުށެއްކަމަށް (ޤާނޫނުގިައ މާއްދާ ވަނަ 59 .13

ޤާނޫނަކުން ާ ހަދ ް ފަހުނ ް ކަމަކަށ ާ ކަނޑައިެޅފިައނުވ

ނިުދނުން). ު އަދަބ

121

އަދަބު ް ދެފަހަރަށ ކުށަކަށް (އެއް ާ މާއްދ ވަނަ 60 .14

ނިުދނުން).

ޙައްޤުތައް ިލިބިދނުން). ް މާއްދާ (އެހިެނހެނ ވަނަ 62 .15

އަމުރުތަކަށް ޤާނީޫނ (ޣިައރު މާއްދާ ވަނަ 64 .16

ޙައްޤު). ެ ތަބާނުވުމުގ

ޙައްޤުތަކިާއ ިލިބދޭ ް ޤާނޫނުތަކުނ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ (ނ)

ް ިމިނވަންކަމެއ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ އެއްވްެސ ތެރިެއން ެ ިމިނވަންކަމުގ

ޙާލަތުގިައ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ ކުރާންވީާނ ް އެކަނ ނަމަ ާ ިހފަހައްޓ

ް ިމިނވަންކަމެއ ނުވަތަ ޖިެހއްޖެ ޙައްޤެއް، ް ިހފަހައްޓާނ ް ކޮންމެހެނ

ިމންވަރަކަށެވެ. ެ ޖިެހއްޖ ް ިހފަހައްޓާނ ް ކޮންމެހެނ

ވާންވީާނ، ިފޔަވަޅުތައް އަޅާ ޙާލަތުގިައ ނުރައްކަލުގެ ކުއިްލ (ރ)

ބިައނަލްއަޤްވީާމ ލިާޒމުކުރާ ް ޢަމަލުކުރުނ ިދވިެހރާއްޖިެއން

ޙާލަތްތަކުގިައ ެ ކުއިްލނުރައްކަލުގ މީަތން، ެ ގޮތުގ ާ ޤާނޫނުތަކުގިައވ

ާ އަޅ ގޮތުގެމީަތން ާ އެއްގޮތްވ ާ އޫުޞލުތަކ ޢަމަލުކުރާންޖެހޭ

ިފޔަވަޅުތަކަކަށެވެ.

ާޝިއޢުކުުރްނ ިތނ256ް.ޤަރާުރ ް ލްަސވެގެނ ޤަރާރު، ނެރޭ ް ިއޢުލާންކުރުމަށ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ

ާޝިއޢުކުރާންވާނެއެވެ. ގެޒެޓްގިައ ެ ިދވިެހަސރުކާރުގ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ

މިަޖީލހްަށ ރައްިޔތުްނގެ ޤަރާުރ

ހަުށހެޅްުނ

.257ު ޤަރާރ ނެރޭ ް ިއޢުލާންކުރުމަށ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ (ހ)

ް މިަޖީލހަށ ރައިްޔތުންގެ ތެރޭގިައ ެ ގިަޑިއރުގ އަށް ާސީޅްސ

ާ ިއޢުލާންކުރ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ އިަދ ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ.

ް ވަގުތެއ ާ ިހނގަމުންނުދ ް މިަޖީލހުގެ ދައުރެއ ެ ރައިްޔތުންގ ވަގުތީަކ

ެ ދުވަހުގ ާސދަ ް ިހމަނަިއގެނ ވްެސ ް ދުވްަސތައ ު ބަންދ ނަމަ

ެ ރައިްޔތުންގ ު ޤަރާރ އެ ް އެއްކޮށ މިަޖިލްސ ެ ރައިްޔތުންގ ތެރޭގިައ

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ އެ ް ފްާސކުރުމަށ ް މިަޖީލހުނ

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ިއޢުލާންކުރުމަށ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ (ށ)

އަންނަިނިވ ވަގުތެއްގިައމެ، ެ ކޮންމ ް ގިުޅގެނ ާ ޤަރާރ ާ ނެރެފިައވ

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ު ބާރ ެ ކުރުމުގ ް ކަންތައްތައ


އެކުގިައ ު ޤަރާރ މިުޅ ނުވަތަ ވިަކބައެއް ެ ޤަރާރުގ .1


ދުވަހަށްވުރެ ިތީރްސ ު ފަހަރަކ ެ ކޮންމ ިއތުރުކުރެވޭ ު މުއްދަތ .2

ިއތުރުކުރުން. ު މުއްދަތ ެ ޤަރާރުގ ް މުއްދަތަކަށ ް ިދގުނޫނ

ބިާޠލްކުރުން. ު ޤަރާރ .3

ް ިއޢުލާންކުރާ ޤަރާރުގިައވާ މުއްދަތަށ ު ކުއިްލ ނުރައްކަލުގެ ޙާލަތ (ނ)

ް ދެމެހެއްޓުމަށ ު ނުރައްކަލުގެ ޙާލަތ މުއްދަތަކަށް ކުއިްލ ު ިދގ ެ ވުރ

ެ ޤަރާރުގ އެ ިހނދެއްގިައ ފިެނއްޖެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށް

އެ ހުށަހަޅިައ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ކީުރން ެ ހަމަވުމުގ ު މުއްދަތ

ވާނެއެވެ. ް ފްާސކުރާނ ް ިއތުރުކުރާނ ު މުއްދަތ އެ ް މިަޖީލހުނ

އުފެދޭ ގިުޅގްެނ ޤާރާރާ

ގޮތެއް މައަްސލަތަކުގިައ

ކަނޑައެޅްުނ

.258ް ޤަރާރުނ އެ ނުވަތަ ޤަރާރުގެ ާ ިއޢުލާންކުރ ު ޙާލަތ ނުރައްކަލުގެ ކުއިްލ

ާ ހަދ ް ގިުޅގެނ ާ ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ ނުވަތަ ު ަޞއްޙަކަމާމެދ ެ ބައެއްގ

ޙާލަތެއްގިައ ުސވާލުއުފިެދއްޖެ ު އަމުރަކާމެދ ނެރޭ ނުވަތަ ޤާނޫނަކާމެދު،

ުސޕީްރމްކޯޓުންނެވެ. ކަނޑައަޅީާނ ް ގޮތެއ ު ކަމާމެދ އެ

ުނވަތަ ހަމަވްުނ މުއަްދތު ޤަރާުރގެ

ާބިޠލްކުުރްނ ޤަރާުރ

.259ު މުއްދަތ ެ ޤަރާރުގ ނެރޭ ިއޢުލާންކުރުމަށްޓަކިައ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ

ް ބިާޠލްކުރުމުނ ު ޤަރާރ އެ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ނުވަތަ ހަމަވުމުން

ޤާނޫނުތަކިާއ އެންމެހިައ ާ ހަދިައފިައވ ޢަމަލުކުރުމަށްޓަކިައ ް ޤަރާރަށ އެ

ބިާޠލްވާނެއެވެ. ް އަމުރުތައ އެންމެހިައ ާ ނެރެފިައވ

123

ޙާލަތު ުނރައްކަލުގެ ކުއިްލ

ިއޢުލާްނކުުރްނ ިނމުުނކަްނ

.260ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ހަމަވުމުނ ު މުއްދަތ ެ ޙާލަތުގ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ

ިއޢުލާންކުރާންވާނެއެވެ. ް އެކަނ

ާބުބ ާބރަވަަނިއްޞލާޙުކުުރްނ ޤާޫނުނއާަސީސ

ިއްޞލާޙުކުުރްނ ޖުމްލ261ަ.ޤާޫނުނއާަސީސ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ގެނެވީޭނ ް ިއްޞލާޙެއ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ

ާ ފްާސކުރ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ިތންބިައގެ ހަތަރުބިައކުޅަ ެ މެންބަރުންގ

ޤާނޫނަކުންނެވެ.

ިބލު ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

ތްަސީދޤުކުުރްނ

.262ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ ު ިއްޞލާޙ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ (ހ)

ް ިބލެއ އެ ާ ވީާނ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ޤާނޫނަކަށ ް ިބލެއ ާ ފްާސކުރ

ކުރުމުންނެވެ. ު ތްަޞީދޤ

ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ިވޔްަސ އޮތްކަމުގިައ ް އެހެނ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ ު ިއްޞލާޙ ް މާއްދާތަކަށ އަންނަިނިވ

ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ިބލެއ އެއްވްެސ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ

ޯ ރުހޭތ ް ރައިްޔތުނ ް ގެނައުމަށ ް ިއްޞލާޙެއ އެ ކުރާންވީާނ ު ތްަޞީދޤ

ވޯޓެއްގިައ، ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ ާ ނަގ ް ބެލުމަށ

ު އަޣުލިަބއްޔަތ ެ ީމހުންގ ވޯޓިުދން ގެނައުމަށް، ް ިއްޞލާޙެއ އެ

ެ ރައިްޔތުންގ ގެނައުމަށް، ް ިއްޞލާޙެއ އެ ނަމައެވެ. ެ ިލިބއްޖ

ު ީމހުންގެ އަޣުލިަބއްޔަތ ވޯޓިުދން ވޯޓުގިައ ު ހޯދުމުގެ ޢާންމ ު ިޚޔާލ

ިބލެއް ބިާޠލީްވއެވެ. ނިުލިބއްޖެނަމަ އެ

ޙައްޤުތަކިާއ ކަމުގިައވާ ”އާަސީސ ު ބާބ 2 ވަނަ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ .1

މާއްދާއެއް. އެއްވްެސ ިހމެނޭ ބާބުގިައ ިމ ިމިނވަންކަން“

(ރައިްޔތުންގެ (ހ) މާއްދާގެ ވަނަ 79 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ .2

ޢުމުރު) ެ މިަޖީލހުގ

ދައުރު) އިާއ ެ (ިރޔަާސތުގ ާ 107 ވަނަ މާއްދ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ .3

ގޮތް) ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ާ (ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ާ މާއްދ 108 ވަނަ

ޤާޫނުނ ގެޒެޓްގިައ ަސުރކާުރގެ

ާޝިއޢުކުުރްނ

.263ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ ް ިއްޞލާޙެއ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ

ް ޤާނޫނަށ އެ ތްަޞީދޤުކުރުމަށްފަހު، ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ިބލެއ ާ ފްާސކުރ

ު ގެޒެޓްގިައ ާޝިއޢުކުރުމަށްފަހ ެ ަސރުކާރުގ ޤާނޫނު ފަށީާނ އެ ް ޢަމަލުކުރާނ

ފިެށގެންނެވެ. ް ތީާރޚަކުނ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ

ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

ިބލަކާމުެދ ތްަސީދޤުުނކުރާ

ުނފްެނަނ ފްެނަނ ރައްިޔތުްނގެ

ވޯޓެއް ެނގްުނ

.264ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ ް ިއްޞލާޙެއ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ (ހ)

ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ް ތްަޞީދޤުކުރާނ ް ިބލެއ ާ ފްާސކޮށްފިައވ

ާ ފޮނުވާތ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ު ިބލ އެ ނަމަ، ނުފެންނަ

ެ ރައިްޔތުންގ ް އެކަނ ް ބަޔާންކޮށ ު ަސބަބ ތެރޭގިައ ެ ފަނަރަދުވަހުގ

ފަނަރަ އަންގާންވާނެއެވެ. ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް މިަޖީލހަށ

ނާންގިައިފނަމަ އެކަން ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ދުވަހުގެތެރޭގިައ

ކަމުގިައ ތްަޞީދޤުކީުރ ު ިބލ އެ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ބަލާންވާނެއެވެ.

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ ް ިއްޞލާޙެއ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ (ށ)

ް ނުކޮށ ތްަޞީދޤު ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ިބލެއ ާ ފްާސކުރ

ް ިބލަކަށ އެ އަންގިައިފނަމަ ް އެކަނ ް މިަޖީލހަށ ރައިްޔތުންގެ

ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ބެލުމަށ ޯ އޮތްތ ް ރުހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ ހޯދުމުގ ިޚޔާލު ެ ރައިްޔތުންގ ތެރޭގިައ ެ މުއްދަތެއްގ ކަނޑައަޅާ

ނަގާންވާނެއެވެ. ް ވޯޓެއ ު ޢާންމ

125

ާ ނަގ ގޮތުގެމީަތން ބަޔާންކޮށްފިައވާ ގިައ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ (ނ)

ެ ީމހުންގ ވޯޓިުދން ވޯޓުގިައ ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ެ ރައިްޔތުންގ

ފަނަރަ ދުވަހުގެތެރޭގިައ ިލިބއްޖެނަމަ ް އެ ިބލަކަށ ު އަޣުލިަބއްޔަތ

ގެޒެޓްގިައ ެ ަސރުކާރުގ ް ތްަޞީދޤުކޮށ ު ިބލ އެ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ާޝިއޢުކުރާންވާނެއެވެ.

ާބިޠލްވްުނ 265ް.ިބލު މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ް ގެނައުމަށ ް ިއްޞލާޙެއ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

ވޯޓުގިައ ު ޢާންމ ެ ހޯދުމުގ ު ިޚޔާލ ރައިްޔތުންގެ ު ިބލަކާމެދ ާ ފްާސކުރ

ް ިބލެއ އެ ނިުލިބއްޖެނަމަ ް ިބލަކަށ އެ ު އަޣުލިަބއްޔަތ ެ ީމހުންގ ވޯޓިުދން

ބިާޠލީްވއެވެ.

ކަްނތައްތައް ިހމާަންނޖެހޭ އ266ެ.ިބލުގިައ ިބލެއްގިައ، ާ ފްާސކުރ ް ގެނައުމަށ ް ިއްޞލާޙެއ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ

ް ކަންތައްތައ ކުރާންޖެހޭ ް ގިުޅގެނ ާ ިއްޞލާޙަކ އެ ިއްޞލާޙަކިާއ ގެންނާނީްވ

ނުވާނެއެވެ. ް ިހމަނަިއގެނެއ ް ކަމެއ އެއްވްެސ ް އެހެނ ު ިއތުރ ިފޔަވިައ

ިއްޞލާޙު އަްށ ޤާޫނުނއާަސީސ

ވަގުތު ުނވާޭނ ގެެންސގްެނ

ޤާނޫނުއާަސީސ267. ވަގުތެއްގިައ، ާ ިއޢުލާންކޮށްފިައވ ު ޙާލަތ ެ ނުރައްކަލުގ ކުއިްލ

ނުވާނެއެވެ. ް ިއްޞލާޙެއް ގެންެސގެނެއ އެއްވްެސ ް އަށ

ާބުބ ތޭރަވަަނމާަނކުުރްނ ޢަމަލުކުުރމާިއ ޤާޫނުނއާަސީސއަްށ

ާބުރ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ268.ޤާޫނުނއާަސީސގެ ިމ ހަދާންވީާނ ް ޤާނޫނުތައ އެންމެހިައ ާ ހަދ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ

އެންމެހިައ ާ ލިާޒމްކުރ ޤާނޫނުއާަސީސން ިމ ގޮތުގެމީަތންނެވެ. ާ ބަޔާންވެގެންވ

ް ގޮތަށ ާ ިޚލާފުވ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ ކުރާންވާނެއެވެ. ފިުރހަމަ ް ކަންކަނ

ް ބިާޠލ ވީާނ ބައެއިްވޔްަސ ް ޤާނޫނަކުނ ނުވަތަ ޤާނޫނެއް، ެ ކޮންމ ާ ހަދ

ް ބާރެއ ެ ބައެއްގ ެ ޤާނޫނެއްގ ނުވަތަ ޤާނޫނެއް، އެފަދަ އިަދ އެއްޗަކަށެވެ.

ް ބިާޠލ ކޮންމެ ކަމީަކ ާ ކުރ ް ިޚލާފަށ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ނިުހނގާނެއެވެ. ިމ

ކަމެކެވެ.

ޤާޫނުނތައް ޢަމަލުކުެރވެމްުނާދ

ަޞއްޙަވްުނ

ޢަމަލުކުރެވެމުންދާ،269. ް މައްޗަށ ޢަމަލުކުރާން ފަށިާއރު އެ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

ޤާނޫނުތަކަށް، އެންމެހިައ ާ ތަޢާރްުޟނުވ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ

ް ޢަމަލުކުރަމުނ ިހނދަކު، ނުގެންނަހިައ ް ބަދަލެއ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ގެންދާންވާނެއެވެ.

ަދުށްނ ޤާޫނުނތަކުގެ ާބިޠލްވާ

ކަްނކަްނ ިހނގިައފިައވާ

.270ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ ފެށުމާއެކު، ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

ިމ ިވޔްަސ ިދޔަކަމުގިައ އިުވގެން ޤާނޫނެއް ަސބަބުން ެ ތަޢާރްުޟވުމުގ

ިމ ިހނދަކު، ނުވާހިައ ކަނޑައަޅިައފިައ ް އެހެންގޮތަކަށ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ

ް ދަށުނ ެ ޤާނޫނުގ އެ ކީުރން، ެ ފެށުމުގ ް ޢަމަލުކުރާނ ޤާނޫނުއާަސީސއަށް

ާ ީދފިައވ ނުވަތަ ް ިޒންމާއެއ ފިުރހަމަކުރާންޖެހޭ ނުވަތަ ް ޙައްޤެއ ާ ިލިބފިައވ

ނުވާނެއެވެ. ް ބިާޠލެއ ް އަދަބެއ

ހާަދ ިލިބގްެނ ާބުރ ޤާޫނުންނ

ޤަވާިޢުދ

ޤަވިާޢދީަކ271. ާ ހަދ ް ބާރިުލިބގެނ ް ޤާނޫނަކުނ ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ތަނީްފޛުކުރެވޭނޭ ު ބާރާއެކ ޤާނީޫނ އިަދ ިލިބފިައވާ، ު ބާރ ް ޤާނޫނުނ

އެންމެހިައ ޢަމަލުކުރާންޖެހޭ ް މައްޗަށ އެ ް ރައިްޔތުނ އިަދ އެއްޗެކެވެ.

އެ ް ޤާނޫނަކުނ ފްާސކުރާ މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ ޤަވިާޢދުތަކީަކ

ވާންވާނެއެވެ. ް ޤަވިާޢދުތަކަކަށ ާ ިލިބގެން ހަދ ު ބާރ ެ ހެދުމުގ ް ޤަވިާޢދުތައ

ތާީރޚު މުއަްދތާިއ ޢުމުރާިއ،

ކަނޑައެޅްުނ

މުއްދަތުތަކިާއ،272. ޢުމުރުތަކިާއ، ާ ބަޔާންވެގެންވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

ބަލީާނ ީމލީާދ ކަލަންޑަރުންނެވެ. ް ތީާރޚުތައ

އިަދ273.ުސުރީޚތައް ުސރީުޚއީަކ އެއްވްެސ ާ ިހމަނަިއފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

ް ބައެއ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިފހިުރްސތީަކ އިަދ އިަރމީަތުސރީުޚއީަކ

ެ ޙަވާލިާދނުމުގ އެވީަނ ިހމަނަިއފިައ ް ުސރީުޚތައ ިފހިުރްސތިާއ ނޫނެވެ.

ފޭަސހައަކަށެވެ.

ިހމިެނފިައވާގޮތުން،274.މާަނކުުރްނ ް ިޢބާރާތެއ ނުވަތަ ް ލަފުޒެއ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ، ިމ (ހ)

ިހނދަކު: ދޭހަނުވާހިައ ް ކަނޑައިެޅގެނ ް ގޮތަކަށ ް އެހެނ

127

ް ވޯޓެއ އެ ބުނެފިައ އެވީަނ، ކަމުގިައ ވޯޓުގިައ ބިައވިެރވުން“ ެ ”ހިާޒރުވ

ެ މެންބަރުންގ ިތިބ ެ ހިާޒރުވ ޖަލާްސގިައ ނަގާ ް ވޯޓެއ އެ ވަގުތު، ާ ނަގ

ިދނުމަށެވެ. ު ވޯޓ ް ކޮޅަށ ދެ ނުވަތަ ް އެއްކޮޅަށ ާ ކަމަކ ވޯޓުނިެގ ތެރިެއން،

ވިަކ ބެލުމުގިައ، އަޣުލިަބއްޔަތު ެ ީމހުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ

މެންބަރުންނެއް ނުގުނޭނެއެވެ. ވޯޓު ނުދޭ ް ކޮޅަކަށ

ވަނަ 9 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ރައިްޔތެއް“

ީމހަކަށެވެ. ެ ކޮންމ ާ ބުނެފިައވ ކަމުގިައ ް ރައިްޔތެއ ިދވިެހ މާއްދާގިައ

ނުވަތަ ިއނދެގެން ު ފަނިޑޔާރަކ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ކޯޓު“

ނުވަތަ ޤާނޫނުއާަސީސން، ް ަޝީރޢަތްކުރުމަށ ް ިތބެގެނ ް ފަނިޑޔާރުންތަކެއ

ެ ކޮންމ ާ ޤިާއމްކޮށްފިައވ ޤާނޫނަކުން، ާ ފްާސކުރ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ

ތަނަކަށެވެ.

ާ ބާރިުހނގ ެ ފަރާތެއްގ އެ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ިއޚިްތާޞްޞ“

ކަންކަމަށެވެ. ދިާއރާއަށިާއ

ިއދީާރ ް އޫުޞލުނ ލާމަރުކީަޒ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ިއނިްތޚާބު“

ް ރައިްޔތުނ ް ޢާންމުކޮށ ް ދަށުނ ެ ޤާނޫނުގ ާ ހަދ ް ިހންގުމަށ ް ދިާއރާތައ

ާ ބާއްވ ް ހޮވުމަށ ް މެންބަރުނ ް ކައުނިްސލްތަކަށ އިެކއިެކ ވޯޓުލިައގެން،

ް ހޮވުމަށ ް ީމހުނ ް މެންބަރުކަމަށ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުތަކަށިާއ،

ް މަޤާމަށ ެ ކަމުގ ާ ރީައުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ިއނިްތޚާބުތަކަށިާއ ު ޢާންމ ާ ބާއްވ

މާނަިއގިައ ެ ިއނިްތޚާބުގ ިއނިްތޚާބުތަކަށެވެ. ިރޔީާސ ާ ބާއްވ ް ހޮވުމަށ ު ީމހަކ

ު ިއނިްތޚާބ ު މެންބަރަކ ް ގޮނިޑއަކަށ ވިަކ ް ހްުސވެގެނ ް މަޤާމެއ ިމިއން

ިހމެނެއެވެ. ވްެސ ް ިއލެކަްޝންތައ ބިައ ާ ބާއްވ ް ކުރުމަށ

ޤުރްއާނިާއ، ީކިރިތ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ އްަޞލު“ ެ ”ިއްސލާމީްދނުގ

ެ އެކަމެއްގ ކަންކަމުގެތެރިެއން، ާ ުސންނަތުގިައވ ެ ރޫަސލާގ ް މާތ

ް ދެއްަޞލުނ އޫުޞލުތަކިާއ ިމ ަޝރީުޢ ާ އުފިެދފިައނުވ ު ަޞއްޙަކަމާމެދު ިޚލާފ

އޫުޞލުތަކަށެވެ. ދޭހަކޮށްދޭ

ޤުރުއާނިާއ، ީކިރިތ އެވީަނ، ބުނެފިައ ް ކަމަށ ަޝީރޢަތް“ ”ިއްސލީާމ

އިާއ ާ އަލްއަޙްވާލުއަްޝޚިްޞއްޔ މަދީަނ، ިޖނީާއ، ާ ުސންނަތުގިައވ

ެ ޖަމާޢަތުގ ް ވަލ އަހްލުއުްސއްނަިތ ާ ގިުޅފިައވ ާ ކަންތައްތަކ ިމނޫންވްެސ

ގޮތަށެވެ. ާ ބުރަވެވަޑިައގަންނަވ ިޢލްމުވިެރން

ޠީަބީޢ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ފަރާތް“ ނުވަތަ ”ީމހެއް“

ަޝޚުްޞތަކަށެވެ. ޤާނީޫނ ަޝޚުްޞތަކިާއ

އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ބޭއްވުން“ ް މްަޞލަޙަތެއ އެއްވްެސ ”މީާލ

ު ިއތުރ ް ފިައާސވިެރކަމަށ ނުވަތަ ް މުދާވިެރކަމަށ ެ އީެމހެއްގ ް އެކަމަކުނ

ނުވަތަ މުދާވިެރކަން ެ ީމހެއްގ އެ ނުވަތަ ހިޯދދާނެ، ް ތަނަވްަސކަމެއ

ކުރުމަށެވެ. ް ކަމެއ ރައްކާތިެރވިެވދާނެ ް ގެއްލުމަކުނ ް ފިައާސވިެރކަނ

ހިައކޯޓިާއ، ުސޕީްރމްކޯޓިާއ، އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ފަނިޑޔާރުން“

ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ަޝީރޢަތްކުރުމަށްޓަކިައ ދަށުކޯޓުތަކުގިައ

ީމހުންނަށެވެ. ާ ޢައްޔަންކުރ ގޮތުގެމީަތން

129

ެ ޤާނޫނުއާަސީސގ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ މައަްސލަ“ ”ދްުސތީޫރ

ޖިެހއްޖެނަމަ ް މާނަކުރާނ ބައެއިްވޔްަސ ެ މާއްދާއެއްގ ނުވަތަ ް މާއްދާއެއ

ް ޤާނޫނެއ މައަްސލަތަކިާއ، ބެލޭ ކަނޑައެޅުމަށްޓަކިައ ް ގޮތެއ އެކަމުގިައ

ް ބައެއ ް ޤަވިާޢދުނ ނުވަތަ ް ޤަވިާޢދެއ ނުވަތަ ް ބައެއ ެ ޤާނޫނެއްގ ނުވަތަ

ެ ިއދާރާއެއްގ އިެއން ނުވަތަ ް އަމުރެއ ނެރޭ ިއދާރާއަކުން ެ ދައުލަތުގ ނުވަތަ

ިނންމުމެއިްވޔްަސ ިނންމިައފިައވާ ނުވަތަ ް ކަމެއ ކުރާ ު މުވައްޒަފަކ

ެ ިނންމާންޖިެހއްޖ ް ގޮތެއ އެކަމުގިައ ބަލިައ، ޯ ިޚލާފުވޭތ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ

މައަްސލައަކަށެވެ. ެ ކޮންމ

ް ިސޔާދަތަށ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ދްުޝމަން“

ިބދީޭސންނަށެވެ. ާ ކުރ ޢަމަލެއް ގެއްލުންވާފަދަ ިއްސިތޤްލާލަށް ނުވަތަ

ނިުހމެނޭނެއެވެ. ް ރައިްޔތުންނެއ މާނަިއގިައ ގެ ”ދްުޝމަން“

ް ފްާސކޮށ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ޤާނޫނު“

ް ޤާނޫނުތަކުނ އެ ޤާނޫނުތަކިާއ، ާ ތްަސީދޤުކޮށްފިައވ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ޤަވިާޢދުތަކަށެވެ. ާ ހަދ ތެރޭގިައ ެ ިއމުގ ެ ޤާނޫނުތަކުގ އެ ބާރިުލިބގެން،

ކަމުގިައ ކިުރމިަތވުން“ ް ކަމެއ ފަދަ ނުރައްކާވެދާނެ ް ަސލާމަތަށ ”ޤައީުމ

ނުވަތަ ް ިއްސިތޤްލާލަށ ނުވަތަ ް ިސޔާދަތަށ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ އެވީަނ، ބުނެފިައ

ް ގެއްލުންތަކެއ ބޮޑިެތ ް މުދަލަށ ނުވަތަ ް ފުރާނައަށ ިޖްސމިާއ ެ ީމހުންގ

ު ހިަތޔާރ ޙަމަލާތަކިާއ، ޓެރަިރްސޓް ތެރޭގިައ ީމގެ ވުމަށެވެ. ކިުރމިަތ

އެހެންނަމަވްެސ، ިހމެނެއެވެ. ް ޙަރަކާތްތައ ޢުދުވީާނ ާ ިހންގ ް ބޭނުންކޮށްގެނ

ް ކަންކަމަށ އިެކ ް ކޮށްގެނ ް ބޭނުނ ް ޙައްޤުތައ ޤާނީޫނ ިލިބދޭ ް ރައިްޔތުންނަށ

ާ ިހންގ ެ ިޚލާފުނުވ ޤާނޫނާ ް ކުރުމަށ ު ިއންކާރ ނުވަތަ ް ކުރުމަށ ު ތީާއދ

ނިުހމެނެއެވެ. ީމގެތެރޭގިައ ް ޙަރަކާތްތަކެއ ުޞލްޙަވިެރ

ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ރައްކާތިެރކަން“ ެ ”ަސރަޙައްދުގ

ތެރޭގިައ ެ ަސރަޙައްދުގ ިއޤިްތާޞީދ ޚާއަްޞ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ަސރަޙައްދިާއ،

ރައްކާތިެރކަމަށިާއ، ތަކީެތގެ ތަންތަނިާއ ީމހުންނިާއ އެންމެހިައ ިހމެނޭ

ެ ދައުލަތުގ ިދވިެހ ް ބައެއ އެއްވްެސ ިހމެނޭ ަސރަޙައްދުގިައ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ިދޔަ ނިުދނުމަށެވެ. ް ދަށުން ނެއިްޓގެނ ެ ބާރުގ

ދެމެދުގިައ ެ ދެފަރާތެއްގ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ޓްރަިއިބއުނަލް“

ު ިޚލާފ ް ބެހޭގޮތުނ ާ ވިަކކަމަކ މެދުގިައ ެ ފަރާތްތަކެއްގ ިގނަ ނުވަތަ

ިދނުމަށްއިެދ ކަނޑައަޅިައ ް ވިަކގޮތެއ ު އެކަމަކާމެދ ޙާލަތުގިައ، ާ އުފިެދފިައވ

ް ޤާނޫނުނ ު ބާރ ެ ކަނޑައެޅުމުގ ް ވިަކގޮތެއ ު އެކަމަކާމެދ ހުށަހެޅުމުން،

މުއައަްސާސއަކަށެވެ. ެ ކޮންމ ނިުހމެނޭ ކޯޓެއްކަމުގިައ އިަދ ިލިބފިައވާ،

ް ިޚދުމަތެއ ދެވޭ އެވީަނ، ބުނެފިައ ކަމުގިައ ”ޓެކުހެއް“ ނުވަތަ ”ޓެކްްސ“

ާ ނަގ މީަތން ެ އެއްގޮތްވާގޮތުގ ާ ޤަވިާޢދ ގިުޅގެން، ާ ކަމަކ ކޮށްދެވޭ ނުވަތަ

ް އެއ އާމްދީަނ ދައުލަތަށް ިފޔަވިައ، ް ކުއްޔެއ ނުވަތަ ީފއެއް އަގެއް،

ޤާނީޫނ ނުވަތަ ޖަމާޢަތަކުން ނުވަތަ އަތުން ެ ފަރުދެއްގ ބޭނުމުގިައ، ެ ހޯދުމުގ

ފިައާސއަކަށެވެ. ެ ކޮންމ ނެގޭ ް ަސރުކާރަށ ަޝޚަްޞކުން، އެނޫންވްެސ

ލަފުޒުތައް އެ ާ ގެންެސފިައވ ް މުފްރަދުކޮށ ގިައ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ (ށ)

ް ާލަފުޒުތައ ްގެންެސފިައވ ޖަމްޢުކޮށ ުމާނަިއގައްޔިާއ ޖަމްޢ ެ ލަފުޒުތަކުގ

ބޭނުންކުރެވޭނެއެވެ. މާނަިއގިައ ު މުފްރަދ ެ ލަފުޒުތަކުގ އެ

131

ާބުބ ާސަދވަަނާބުބ ކަްނތައްތަކާެބހޭ ިއްނިތޤާީލ

ޢަމަލުކުުރްނ ބަޔާންކޮށްފިައނުވާނަމަ:275.ިމާބަބްށ ް ކަނޑައިެޅގެނ ް އެހެންގޮތަކަށ ބާބުގިައ، ިމ

ިމ ޢަމަލުކުރެވީޭނ ް ކަންތައްތަކަށ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ (ހ)

ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ

ޙަވާލުވާންދެނެވެ. ާ މަޤާމ ް އީެމހުނ ް ިއނިްތޚާބުކޮށ މިަޖިލްސ

ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ޢަމަލުކުރެވީޭނ މަރުޙަލާގިައ ިއނިްތޤީާލ (ށ)

ގޮތަށެވެ. ާ ކަނޑައިެޅފިައވ ް އެކަމަކަށ

ޮކިމަޝްނ 276ް.ިއެލކްަޝްންސ ފިެށގެނ ް ތީާރޚުނ ާ ފަށ ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ (ހ)

ފްަސ ގޮތުގެމީަތން ާ ބާބުގިައވ ިމ ތެރޭގިައ، ެ ދުވަހުގ ިތީރްސ

ް ކިޮމަޝނެއ ިއލެކަްޝންްސ ާ އެކުލިެވގެންވ ް މައްޗަށ ެ މެންބަރުންގ

ވާނެއެވެ. ް ޢައްޔަންކުރާނ

ވީާނ ް ޢައްޔަންކުރާނ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ިއލެކަްޝންްސ (ށ)

މީަތންނެވެ. ެ ގޮތުގ އަންނަިނިވ

ކިޮމަޝނަށް މެންބަރުން ޢައްޔަންކުރުމަށްޓަކިައ، 1.ިއލެކަްޝންްސ

ެ ރައިްޔތުންގ ނަން ް އެއ ް ޕީާޓއަކުނ ިސޔީާސ ެ ކޮންމ

ހުށަހަޅާންވާނެއެވެ. ް މިަޖީލހަށ

ތެރިެއން ެ ނަންތަކުގ ހުށަހަޅާ ް ޕީާޓތަކުނ ިސޔީާސ .2

ެ ރައިްޔތުންގ ޢައްޔަންކުރެވީޭނ ް ކިޮމަޝނަށ ިއލެކަްޝންްސ

ެ މެންބަރުންގ ބިައވިެރިވ ވޯޓުގިައ ެ ހިާޒރުވ ް މިަޖީލހަށ

ފްަސ ހޮވޭ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ދެބިައގެ ިތންބިައކުޅަ

ީމހެކެވެ.

ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ 2 ގިައ ގެ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ .3

ނަން ް ޢަދަދަކަށ ާ މަދުވ އެ ފްާސނުވެއްޖެނަމަ، ނަން ފްަސ

ނުވަތަ ް ނަމެއ ފްާސނިުވ ދޭންވީާނ ު ފުރަުޞތ ެ ހުށަހެޅުމުގ

ިސޔީާސ ނުވަތަ ް ޕީާޓއަށ ިސޔީާސ ހުށަހިެޅ ް ނަންތަކެއ

ޕީާޓތަކަށެވެ.

ިސޔީާސ ގޮތުގެމީަތން 1 ގިައވާ ގެ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ .4

ނަމަށްވުރެ ފްަސ ް ނަންތައ ެ ީމހުންގ ާ ހުށަހަޅ ް ޕީާޓތަކުނ

ެ ހުށަހެޅުމުގ ނަން ް ޢަދަދަކަށ ާ މަދުވ އެ މަދުވާނަމަ،

ދޭންވާނެއެވެ. ް އަލުނ ް ޕީާޓތަކަށ ިސޔީާސ ު ފުރަުޞތ

މެންބަރުން، ޢައްޔަންކުރެވޭ ް ކިޮމަޝނަށ ިއލެކަްޝންްސ .5

ެ ކިޮމަޝނުގެ ރަީއަސކަށް އެ ކިޮމަޝނުގެ މެންބަރުންގ އެ

ޢައްޔަންކުރާންވާނެއެވެ. ު ީމހަކ ތެރިެއން

ބުނެފިައ ް ކަމަށ ޕީާޓ ިސޔީާސ ބޭނުމަށްޓަކިައ ެ ބާބުގ ިމ .6

ތެރިެއން ެ ޕީާޓތަކުގ ިސޔީާސ ާ ރަިޖްސޓީަރވެފިައވ އެވީަނ

ް ީމހުނ ް މަޤާމްތަކަށ ޕީާޓގެ ް ބާއްވިައގެނ ު ިއނިްތޚާބ

ޕީާޓތަކަށެވެ. ާ ިއނިްތޚާބުކޮށްފިައވ


ހްުސވްުނ މަޤާމް މްެނަބުރކަމުގެ

.277ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ

ް މަޤާމަށ އެ ހްުސވެއްޖެނަމަ ަސބަބަކާހުރެ އެއްވްެސ ް މަޤާމެއ

ބާބުގިައ ިމ ޢަމަލުކުރާންވީާނ ޢައްޔަންކުރުމުގިައ ު މެންބަރަކ ް އަލުނ

ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ް ޢައްޔަންކުރުމަށ ް މެންބަރުނ ް ކިޮމަޝނަށ ިއލެކަްޝންްސ


133


ަޝުރޠުތައް މްެނަބުރްނގެ

.278ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ ާ ޢައްޔަންކުރ ް ދަށުނ ެ ބާބުގ ިމ (ހ)

ވަނަ 169 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ިކބިައގިައ ެ މެންބަރުންގ

ފިުރހަމަވާންވާނެއެވެ. ް ަޝރުޠުތައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ މާއްދާގިައ

ެ ޕީާޓއެއްގ ިސޔީާސ އެއްވްެސ ު މެންބަރަކ ެ ކިޮމަޝނުގ ިއލެކަްޝންްސ (ށ)

ވެގެނެއްނުވާނެއެވެ. ް މެންބަރަކަށ



މްަސއިޫލއްޔަތީަކ279. ެ ޢައްޔަންކުރާ ިއލެކަްޝންްސ ކިޮމަޝނުގ ް ދަށުނ ެ ބާބުގ ިމ

އެންމެހިައ ކުރާންޖެހޭ ް ބެހޭގޮތުނ ާ ިއނިްތޚާބުތަކ ާ ބާއްވ ް ދަށުނ ެ ބާބުގ ިމ

ެ ިއނިްތޚާބުތަކުގ އެ ބާއްވިައ، ް ިއނިްތޚާބުތައ އެ ކަންތައްތައްކޮށް،

ާ ނަީތޖ ެ ިއނިްތޚާބުތަކުގ އެ ބަލިައ، ް ިހނގާނިުހނގާގޮތ ް ކަންތައްތައ

ް ކަންތައްތައ ކުރާންޖެހޭ ް ގުޅޭގޮތުނ ާ ިސޔީާސޕީާޓތަކ ިއޢުލާންކުރުމިާއ،

ިމ ް ކަމަށ ކުރާންޖެހޭނޭ ް ކިޮމަޝނުނ ިއލެކަްޝންްސ އިަދ ކުރުމިާއ

ް ކަންތައްތައ ް އެހިެނހެނ ިމނޫންވްެސ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ

ކުރުމެވެ. ް ިމންވަރަށ ކުރާންޖެހޭ މަރުހަލާގިައ ިއނިްތޤީާލ


މުއަްދތު

ިމ280. އޮންނީާނ ކިޮމަޝން ދިެމ ިއލެކަްޝންްސ ާ ް ޢައްޔަންކުރ ދަށުނ ެ ބާބުގ ިމބާބުގިައވާ ގޮތުގެމީަތން ިމ މިަޖިލްސ“ ެ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ”ރައިްޔތުންގޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ިއނިްތޚާބުކޮށް، މިަޖިލްސ ެ ރައިްޔތުންގ ާ ިއނިްތޚާބުކުރާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ މަޤާމްތައް“ ކިޮމަޝންތަކިާއ ު ”މްުސތިަޤއްލ

ކުރާންދެންނެވެ. ް ޢައްޔަނ ކިޮމަޝން ިއލެކަްޝންްސ

281ް.ޖުޑީަޝލް ަސރިވްސ ޮކިމަޝްނ ފިެށގެނ ް ދުވަހުނ ާ ފަށ ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ (ހ)ގޮތުގެމީަތން ިހމެނޭ ް ީމހުނ އަންނަިނިވ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ ިތީރްސ

ިނންމާންވާނެއެވެ. ް ޤިާއމްކޮށ ކިޮމަޝން ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

އެ ތެރިެއން، ެ ފަނިޑޔާރުންގ ިހމެނޭ ުސޕީްރމްކޯޓުގިައ .1ް އެހެނ ިފޔަވިައ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް ކޯޓުނ

ފަނިޑޔާރަކު.

ް ކޯޓުނ އެ ތެރިެއން، ެ ފަނިޑޔާރުންގ ިހމެނޭ ހިައކޯޓުގިައ .2ފަނިޑޔާރަކު. ާ ިއނިްތޚާބުކުރ

ް ކޯޓުތަކުނ އެ ތެރިެއން ެ ފަނިޑޔާރުންގ ެ ދަށުކޯޓުތަކުގ .3ފަނިޑޔާރަކު. ާ ިއނިްތޚާބުކުރ

ް އެމިަޖީލހުނ ތެރިެއން ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ .4މެންބަރަކު. ާ ކަނޑައަޅ

ާ ކަނޑައަޅ ް މިަޖީލހުނ ެ ރައިްޔތުންގ ތެރިެއން ެ ޢާންމުންގ .5ީމހަކު.

ރީައްސ. ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ިސިވލ .6

ީމހަކު. ާ ޢައްޔަންކުރ ާ ރީައުސލްޖުމްހިޫރއްޔ .7

ާ ހުއްދިަލިބފިައވ ެ ކުރުމުގ ް ވީަކލުކަނ ޤާނީޫނ ިދވިެހރާއްޖޭގިައ .8ޤާނީޫނ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް އެބިައީމހުނ ތެރިެއން ެ ވީަކލުންގ

ވީަކލަކު.

ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ އޮތްނަމަވްެސ، ް އެހެނ ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ް ކިޮމަޝނަށ އެ ފަނިޑޔާރު، ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ ިހމެނޭ ކިޮމަޝނުގިައ

ް ުސޕީްރމްކޯޓަށ ގޮތުގެމީަތން ާ ބާބުގިައވ ިމ ޢައްޔަންކުރީާނ،

ިނމުމުންނެވެ. ް ޢައްޔަންކޮށ ް ފަނިޑޔާރުނ

ކިޮމަޝން ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ާ ޤިާއމުކުރ ް ދަށުނ ެ ިމމާއްދާގ (ނ)

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ް ދެނ ދިެމއޮންނީާނ

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ ް ިނިމގެނ ު ިއނިްތޚާބ

އެކުލަވިައލެވެންދެނެވެ. ކިޮމަޝން ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ

135

282ެ.ުސޕީްރމްކޯޓު ިދވިެހރާއްޖޭގ މައަްސލަތަކިާއ ހުށަހެޅޭ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

ް މައަްސލަތައ ހުށަހެޅޭ ް ިއްސިތއުނާފަށ ިނިމ ް ހިައކޯޓުނ

އެކުލެވޭ ް މައްޗަށ ެ ފަނިޑޔާރުންގ ފްަސ ބެލުމަށްޓަކިައ

ް ތީާރޚުނ ާ ޢަމަލުކުރާން ފަށ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ުސޕީްރމްކޯޓެއް ިމ

ާސީޅްސފްަސ ދުވަހުގެ ތެރޭގިައ އުފައްދާންވާނެއެވެ. ް ފިެށގެނ

ެ އުއްތަމަފަނިޑޔާރުގ އުފިެދ ު ުސޕީްރމްކޯޓ ދަށުން ެ ބާބުގ ިމ (ށ)

ާ ގިައވ (ނ) ެ ިމމާއްދާގ ު ީމހަކ އަދާކުރާނޭ ު މްަސއިޫލއްޔަތ

ް ޤިާއމ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ ް ކުރެވެންދެނ ް ޢައްޔަނ ގޮތުގެމީަތން

ެ ފަނިޑޔާރުންގ ެ ހިައކޯޓުގ ހުންނީާނ ް ިއްސފަރާތަކަށ ެ އެންމ ެ ކުރުމުގ

ފަނިޑޔާރެކެވެ. ާ ފަނިޑޔާރުން ކަނޑައަޅ އެ ތެރިެއން

ް ޖީުޑަޝލ އެކުލަވިައލެވޭ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ (ނ)

ެ ރައިްޔތުންގ ާ އ މީަތން ެ ލަފާގ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ

ގިައ މާއްދާ ވަނަ 147 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ މިަޖީލހުން،

އެ ް ޢައްޔަންކުރެވެންދެނ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ް ބަޔާންކޮށްފިައވާގޮތަށ

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ އަދާކުރީާނ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ މަޤާމްގ

ެ ފަނިޑޔާރުންގ ޢައްޔަންކުރެވޭ ް ުސޕީްރމްކޯޓަށ ގޮތުގެމީަތން

ފަނިޑޔާރެކެވެ. ާ ފަނިޑޔާރުން ކަނޑައަޅ އެ ތެރިެއން

ް ރީައުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ިމޤާނޫނުއާަސީސއަށ (ރ)

މައަްސލަތަކީަކ ހިުރ ނިުނިމ ހުށަހިެޅ ް ިއލިްތމަާސށ

ހިުރ އެކޯޓުގިައ ހުށަހިެޅ ް ުސޕީްރމްކޯޓަށ ް ފިެށގެނ ް އިެހނދުނ

ހިައކޯޓުން ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ އިަދ ބެލެވޭނެއެވެ. ް މައަްސލަތަކެއްކަމަށ

ެ ކުރުމުގ ިއލިްތމްާސ ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ ް މައަްސލަތައ ިނމޭ

އަންނާނެއެވެ. ް ިނމުމަކަށ ް ފިެށގެނ ް އިެހނދުނ ު ފުރަުޞތ

ު ިއްސިތއުނާފ ުސޕީްރމްކޯޓަށް ާ އުފައްދ ް ދަށުނ ބާބުގެ ިމ (ބ)

ް މައަްސލަތައ ާ ިތީރގިައވ ކަނޑައެޅުމުގިައ ް އޫުޞލުތައ ކުރުމާބެހޭ

ދޭންވާނެއެވެ. ު ފުރަުޞތ ެ ިއްސިތއުނާފުކުރުމުގ

ިމ ތެރިެއން މައަްސލަތަކުގެ ާ ިނިމފިައވ ހިައކޯޓުން .1

ެ ބާބުގ ިމ ތީާރޚިާއ ާ ޢަމަލުކުރާންފަށ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ

ު ިއްސިތއުނާފ ު ދެމެދ ާ ތީާރޚ ާ އުފައްދ ު ުސޕީްރމްކޯޓ ް ދަށުނ

މައަްސލަތައް. ާ ގެއިްލފިައވ ު ފުރަުޞތ ެ ކުރުމުގ

ެ ބާބުގ ިމ ތީާރޚިާއ ާ ޢަމަލުކުރާންފަށ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ .2

ް ހިައކޯޓުނ ު ދެމެދ ާ ތީާރޚ ާ އުފައްދ ު ުސޕީްރމްކޯޓ ް ދަށުނ

މައަްސލަތައް. ާ ިނންމިައފިައވ

ފަނިޑާޔުރްނ ުސޕީްރމްކޯޓްަށ

ޢައްަޔްނކުުރްނ

ފަނިޑޔާރުން 283. ް ުސޕީްރމްކޯޓަށ ާ ޤިާއމްކުރ ް ދަށުނ ެ ބާބުގ ިމ (ހ)

ް ޙިައިޘއްޔަތުނ ެ ިއްސވިެރޔާގ ެ އެންމ ެ ދައުލަތުގ ޢައްޔަންކުރީާނ

ެ ުސޕީްރމްކޯޓުގ ް ިމގޮތުނ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ.

ެ ބާބުގ ިމ ކަނޑައަޅީާނ، ީމހުން ާ ޢައްޔަންކުރ ް ފަނިޑޔާރުކަމަށ

ެ މްަޝވަރާގ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލ ާ އުފައްދ ް ދަށުނ

އެ ު ހުށަހެޅުމަށްފަހ ް ނަންތައ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ މީަތން

ިތންބިައކުޅަ ެ މެންބަރުންގ ވޯޓިުދން ެ ހިާޒރުވ ް ޖަލާްސއަށ ެ މިަޖީލހުގ

ފްާސވުމުންނެވެ. ް ނަންތައ އެ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ދެބިައގެ

ެ ެ ފަނިޑޔާރުންގ ުސޕީްރމްކޯޓުގ ޢައްޔަންކުރެވޭ ް ބާބުގެ ދަށުނ ިމ (ށ)

މާއްދާގިައ ވަނަ 149 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ިކބިައގިައ

ފިުރހަމަވާންވާނެއެވެ. ް ަޝރުޠުތައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

މުއަްދތު ުސޕީްރމްކޯޓު 284.ުސޕީްރމްކޯޓުގެ ާ ބަޔާންވެގެންވ މާއްދާގިައ 145 ވަނަ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ާ އުފައްދ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ ް ޤިާއމްކުރެވެންދެނ

އޮންނާނެއެވެ. ދިެމ ު ުސޕީްރމްކޯޓ

137

ެދިމިތުބްނ މަޤާމުގިައ 285ެ.ފަނިޑާޔުރްނ ފަނިޑޔާރުންގ ިތިބ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ (ހ)

ް ފަނިޑޔާރުނ ް އެހެނ ިފޔަވިައ ު އުއްތަމަފަނިޑޔާރ ތެރިެއން

ެ ފަނިޑޔާރުކަމުގ ް ކަނޑައަޅަންދެނ ް ގޮތެއ ް ދަށުނ ެ މާއްދާގ ިމ

ދިެމިތބޭނެއެވެ. މަޤާމުގިައ

ެ ފަނިޑޔާރުންގ ިތިބ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ (ށ)

މާއްދާގިައ ވަނަ 149 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ިކބިައގިައ،

ނޫންކަން، ނުވަތަ ފިުރހަމަވާކަން ް ަޝރުޠުތައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ޖީުޑަޝލް ާ ބަޔާންކުރ މާއްދާގިައ 157 ވަނަ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ާ ފަށާތ ް ިމ ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ޢަމަލުކުރާނ ކިޮމަޝނުން، ަސރިވްސ

އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގިައ ކަނޑައަޅާންވާނެއެވެ. ދެ ް ިގނަވެގެނ

ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ބަލާބެލުމުގިައ ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ (ނ)

149 ިމ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިކބިައގިައ ެ ހިުރ ީމހެއްގ މަޤާމުގިައ

ް ަޝރުޠުތަކެއ ނުވަތަ ް ަޝރުޠެއ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ ާ މާއްދ ވަނަ

ް އިެހނދުނ ު ީމހަކ އެ ކަނޑައަޅިައިފނަމަ، ް ފިުރހަމަނުވާކަމަށ

ވިަކވާނެއެވެ. ް މަޤާމުނ ެ ފަނިޑޔާރުކަމުގ ް ފިެށގެނ

ެ ފަނިޑޔާރެއްގ ބަލާބެލުމުގިައ، ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ (ށ) ެ މާއްދާގ ިމ (ރ)

149 ިމ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިކބިައގިައ، ެ ހިުރ ީމހެއްގ މަޤާމުގިައ

ް ަޝރުޠުތައް ފިުރހަމަވާކަމަށ ާ ގިައ ބަޔާންކޮށްފިައވ ާ މާއްދ ވަނަ

ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ު ީމހަކ އެ ކަނޑައަޅިައިފނަމަ،

ޢައްޔަންކުރާންވާނެއެވެ. ް ފަނިޑޔާރުކަމަށ

ް މަޤާމުނ ގޮތުގެމީަތން ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ގިައ (ނ) ެ މާއްދާގ ިމ (ބ)

ވިަކކުރެވީޭނ ް މަޤާމުނ ު ފަނިޑޔާރަކ ިފޔަވިައ، ް ވިަކވާވިަކވުނ

(ށ) ގިައ ެ 154 ވަނަ މާއްދާގ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ހަމައެކިަނ

ގޮތަށެވެ. ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ

ކޯޓުތައް ކޯޓުތައް،286.އެހިެނހްެނ އިައ ް ިހނގަމުނ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

ކޯޓުތައް ާ އުފައްދ ް ދަށުނ ެ މާއްދާގ ވަނަ 141 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ހުންނާނެއެވެ. ދިެމ އުފައްދާންދެން އެގޮތުގިައ

287ް.ކޯޓުތަކުގެ ިއޚިްތާޞްޞ ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ުސޕީްރމްކޯޓަށިާއ، ާ ޤިާއމްކުރ ް ދަށުނ ެ ބާބުގ ިމ

ނިުނިމހިުރ ހުށަހިެޅ ް ކޯޓުތަކަށ ިހނގަމުންއިައ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ

ހުށަހިެޅ، ް ކޯޓުތަކަށ ާ އުފައްދ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ މައަްސލަތަކީަކ،

ބެލެވޭނެއެވެ. ް މައަްސލަތަކެއްކަމަށ ހިުރ ކޯޓުތަކުގިައ އެ

ޖެެނރަލް 288ް.ޕޮްރިސިކއުޓަރ ފިެށގެނ ް ތީާރޚުނ ާ ފަށ ޢަމަލުކުރާން ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ިމ (ހ)

ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ތެރޭގިައ، ެ ދުވަހުގ ިތީރްސ

ވާނެއެވެ. ް ޢައްޔަންކުރާނ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ް ޢައްޔަންކޮށ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ގޮތުގެމީަތން ާ ބާބުގިައވ ިމ (ށ)

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ ް ޙަވާލުވާންދެނ ާ މަޤާމ އޭނާ

އަދާކުރީާނ ު މްަސއިޫލއްޔަތ ެ މަޤާމުގ ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ

ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ިމގޮތުގެމީަތން ބަންޑާރަނަިއބެވެ.

ިތީރްސ ް ިގނަވެގެނ ބަންޑާރަނަިއބަށް އަދާކުރެވީޭނ ު މްަސއިޫލއްޔަތ

ވާންދެންނެވެ. ދުވްަސ

ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ނ)

ެ ިއްސވިެރޔާގ ެ އެންމ ެ ދައުލަތުގ ޢައްޔަންކުރީާނ ު ީމހަކ ް މަޤާމަށ

ިމގޮތުން ޕްރިޮސިކއުޓަރ ޙިައިޘއްޔަތުން ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއެވެ.

ިމ ކަނޑައަޅީާނ، ު ީމހަކ ާ ޢައްޔަންކުރ ް މަޤާމަށ ެ ޖެނެރަލްގ

ފަނަރަ ް ތީާރޚުން ފިެށގެނ ާ ފަށ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ޢަމަލުކުރާނ

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ނަން ީމހެއްގެ އެ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ

ވޯޓިުދން ެ ހިާޒރުވ ް ޖަލާްސއަށ ެ މިަޖީލހުގ އެ ހުށަހަޅިައ

ނަން އެ ް އަޣުލިަބއްޔަތުނ ދެބިައގެ ިތންބިައކުޅަ ެ މެންބަރުންގ

ފްާސވުމުންނެވެ.

139

ޮކިމަޝްނ ފްަސދޮޅްަސ289.އެްނިޓ-ޮކރަޕަްޝްނ ފިެށގެން ް ތީާރޚުނ ާ ފަށ ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

އެނިްޓ- ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ތެރޭގިައ، ެ ދުވަހުގ

އުފައްދާންވާނެއެވެ. ް ކިޮމަޝނެއ ކޮރަޕަްޝން

290ެ.މްުސތިަޤއްލު ޮކިމަޝްނތައް ރައިްޔތުންގ ފުރަތަމަ ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ ފްަސދޮޅްަސ ާ ބާއްވާތ ޖަލާްސ ފުރަތަމަ ެ މިަޖީލހުގ

ކިޮމަޝނިާއ، ިއލެކަްޝންްސ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ

ް ޢައްޔަނ ް ޖެނެރަލ ޕްރިޮސިކއުޓަރ ކިޮމަޝނިާއ، އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން


291ެ.ޤާޫނުނތައް ެދިމއޮތުްނ ޤާނޫނުތަކުގ ާ ޢަމަލުކުރަމުންދ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

ު ޢަމަލ ް ޤާނޫނުތަކަށ ާ ނުވ ތަޢާރްުޟ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ ތެރިެއން

ކުރެވެމުންދާނެއެވެ.

ިއްޞލާޙެއް ޤާޫނުނއާަސީސއަްށ

ުނގަެނއުްނ

ރީައސުލްޖުމްހިޫރއްޔާއިާއ292. ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ފުރަތަމަ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއަސީާސގެ ިމ

ާ މަޤާމުތަކ ެ ީމހުންގ ީމހުން، އެ މިަޖީލހަށް ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ެ ރައިްޔތުންގ

ް ިއްޞލާޙެއ އެއްވްެސ ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ިމ ކީުރން ެ ޙަވާލުވުމުގ

ނުވާނެއެވެ. ް ގެންެސގެނެއ

ފުެށްނ ޤާނޫނުއާަސީސ293.ޢަމަލުކުރާްނ ިމ ޢަމަލުކުރާން ފަށީާނ، ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ިމ (ހ)ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ް މިަޖީލހުން ފްާސކޮށ ޚާއަްޞ ެ ރައިްޔތުންގ

ާޝިއޢުކުރުމުންނެވެ. ގެޒެޓްގިައ ެ ަސރުކާރުގ ް ތްަޞީދޤުކޮށ

1998 ޖެނުއީަރ ފެށުމުން ް ޢަމަލުކުރާނ ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ިމ (ށ)”ިދވިެހރާއްޖޭގެ ާ ފަށާފިައވ ް ޢަމަލުކުރާނ ު ދުވަހ ވަނަ 1

އުވީުނއެވެ. ޤާނޫނުއާަސީސ“ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ

ެ ޤާނޫނުއާަސީސގ ިމ އެހެން އޮތްނަމަވްެސ، ގިައ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ނ)މިަޖިލްސ ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ ް ދަށުން ކަންތައްތަކަށ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ ް ިއނިްތޚާބުކުރެވެންދެނާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ް ކަނޑައިެޅގެނ ބާބުގިައ ިމ ޢަމަލުކުރާންވީާނ

ގޮތަށެވެ.

ެދިމއޮތުްނ މިަޖިލްސ އޮންނ294ަ.ރައްިޔތުްނގެ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ް ހޮވުމަށ ް މިަޖީލހެއ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ބާއްވިައ ު ިއނިްތޚާބ ފުރަތަމަާ ީމހުން މެންބަރުކަމ އެ ް ިއނިްތޚާބުކޮށ ް މިަޖީލހަށް މެންބަރުނ އެް އޮތ ޢަމަލުކުރާންފަށިާއރު ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ޙަވާލުވާންދެން،

ދިެމއޮންނާނެއެވެ. މިަޖިލްސ ެ ރައިްޔތުންގ

ެ ރައިްޔތުންގ ާ ބާއްވ ު ތްަޞީދޤުކުރުމަށްފަހ ޤާނޫނުއާަސީސ ިމ (ށ)ެ މެންބަރުންގ ެ މިަޖީލހުގ އެ ޖަލާްސގިައ ފުރަތަމަ ެ މިަޖީލހުގެ އެ މިަޖީލހުގ ނަިއބުރަީއެސއް، ރަީއަސކިާއ ެ އެ މިަޖީލހުގ ތެރިެއންރަީއާސިއ ެ މިަޖީލހުގ ކުރާންވާނެއެވެ. ު ިއނިްތޚާބ ް ވޯޓަކުނ ު ިސއްރު ިރޔަާސތ ޖަލާްސގެ އެ ް ިއނިްތޚާބުކުރެވެންދެނ ނަިއބުރަީއްސތެރިެއން ެ މެންބަރުންގ ިތިބ ެ ހިާޒރުވ ް ޖަލާްސއަށ އެ ބަލަހައްޓީާނދުވްަސީވ ިގނަ ެ އެންމ މެދުނުކެނިޑ މެންބަރުކަމުގިައ ެ މިަޖީލހުގ

ިގނަ ެ އެންމ މެދުނުކެނިޑ މެންބަރުކަމުގިައ މެންބަރެކެވެ.

ެ މެންބަރުންގ އެ ނަމަ ިތިބ ް މެންބަރުންތަކެއ ިގނަ ދުވްަސީވމެންބަރެކެވެ. ދީޮށ ެ އެންމ ް ޢުމުރުނ ތެރިެއން

141

ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުކުރާ ފުރަތަމަ ް ގާނޫނުއާަސީސގެ ދަށުނ ިމ (ނ)

މަރުޙަލާގިައ ިއނިްތޤީާލ ބާއްވާ ތީާރޚިާއ ޖަލާްސ ފުރަތަމަ ެ މިަޖީލހުގ

ު ދެމެދ ާ ތީާރޚ ާ ހްުސވ ް ގޮނިޑއެއ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ އޮންނަ

ް އަލުނ ް ގޮނިޑއަށ އެ އޮތްނަމަ ް މުއްދަތެއ ެ ދުވަހުގ ހަމްަސ

ިއނިްތޚާބުކުރާންވާނެއެވެ. ު މެންބަރަކ


ާބުރތައް މްަސއިޫލއްަޔތުތަކާިއ

ކުރާންވާނެއެވެ.295. ް މިަޖީލހުން އަންނަިނިވ ކަންތައްތައ ެ ރައިްޔތުންގ (ހ)

ިމ ިއނިްތޚާބުތައް، ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ .1

ް ބޭއްވުމަށ ގޮތުގެމީަތން ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ބާބުގިައ

އެންމެހިައ ކުރާންޖެހޭ ް ގޮތުނ ެ މަގުފިަހކޮށިްދނުމުގ

ކުރުން. ް ކަންތައްތައ

ޯ ކޮބިައތ ޤާނޫނުތަކީަކ ާ ތަޢާރްުޟވ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ .2

ް އުވިައލުމަށ ނުވަތަ ް ިއްޞލާޙުކުރުމަށ ް ޤާނޫނުތައ އެ ބަލިައ

ކުރުން. ް ކަންތައްތައ ކުރާންޖެހޭ

ހަދިައ ް ޤާނޫނުތައ ހަދާންޖެހޭ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ .3


ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ ކަންތައްތަކިާއ، ެ ވިެރކަނިްހންގުމުގ .4

ކުރާންޖެހޭ ް ދުވަހަށ ް ދުވަހުނ ކަންތައްތަކިާއ، ެ ޤިާއމްކުރުމުގ

ިހންގުމަށްޓަކިައ ް ރަނގަޅަށ ް ކަންތައްތައ އެނޫންވްެސ

ހެދުން. ް ޤާނޫނުތައ ހަދާންޖެހޭ

ާ ިމ ޤާނޫނުއާަސީސއ ާ ހުށަހިެޅފިައވ ް ިމހާތަނަށ ް ރައިްޔތުންގެ މިަޖީލހަށ (ށ)

މައަްސލަތަކާގުޅޭ ް އެހިެނހެނ ިބލުތަކިާއ ާ ތަޢާރްުޟނުވ

ކިުރއަށް ގެންދާންވާނެއެވެ. ް އެ މިަޖީލހުނ ް މަަސއްކަތްތައ

ިއްނިތޚާުބ މިަޖީލހުގެ 296ް.ރައްިޔތުްނގެ މެންބަރުނ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

15 ފެބްރުއީަރ 2009 ު ިއނިްތޚާބ ފުރަތަމަ ާ ބާއްވ ް ހޮވުމަށ

ބާއްވާންވާނެއެވެ. ކީުރން ެ ދުވަހުގ ވަނަ

ެ ރައިްޔތުންގ ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ާ މަޤާމްތަކ އެ ް ހުވިައކޮށ ެ މަޤާމްގ ެ ީމހުންގ އެ ް މެންބަރުނ ެ މިަޖީލހުގ

ާ ިއނިްތޚާބުކުރ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ ޙަވާލުވުމަށްފަހު،

2009 މާރޗް ޖަލާްސ ފުރަތަމަ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ފުރަތަމަ

ބާއްވާންވާނެއެވެ. ކީުރން ެ ދުވަހުގ ވަނަ 1

މަޤާމުތަކާިއ އެހިެނހްެނ

ެދިމއޮތުްނ މުއައަްސާސތައް

ިފޔަވިައ،297. ް ކަންތައްތައ ާ ކަނޑައަޅިައފިައވ ް ވިަކގޮތަކަށ ބާބުގިައ ިމ (ހ)

ް ިގނަވެގެނ ެ އެންމ ާ ފަށާތ ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ

ް ގޮތަށ ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ ު އަހަރ ދެ

ިނންމިައ، ް ޢައްޔަންކޮށ ނުވަތަ ް ިއނިްތޚާބުކޮށ ް ީމހުނ ް މަޤާމްތަކަށ

ިމ ް މުއައަްސާސތައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ އިަދ

ނުވަތަ އުފައްދިައ ް ގޮތަށ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ

ިނންމާންވާނެއެވެ. ް ޤިާއމްކޮށ

ް މަޤާމްތަކަށ އެންމެހިައ ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ (ށ)

ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ބާބުގިައ ިމ ނުވަތަ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ

ް ިނމެންދެނ ް ޢައްޔަންކޮށ ނުވަތަ ް ިއނިްތޚާބުކޮށ ް ީމހުނ ް ގޮތަށ

ާ ފަށިާއރު ޢައްޔަންކޮށްފިައވ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށް ޢަމަލުކުރާނ ިމ

މަޤާމްގިައ ެ ީމހުންގ އެ ް ީމހުނ ާ ިއނިްތޚާބުކޮށްފިައވ ނުވަތަ

ދިެމިތބޭނެއެވެ.

143

ިމ މުއައަްސާސތައް ާ ބަޔާންކޮށްފިައވ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ިމ (ނ)

ް ބަޔާންކޮށްފިައވާގޮތަށ ބާބުގިައ ިމ ނުވަތަ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ

ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ް އުފެއްދެންދެނ

ް މުއައަްސާސތައ އެފަދަ ާ ޤިާއމްކޮށްފިައވ ނުވަތަ ާ އުފައްދާފިައވ

ދިެމހުންނާނެއެވެ.

ިއާދީރ އޫުޞލުްނ ލާމުަރކަީޒ

ިހްނގްުނ ާދިއރާތައް

ިހންގުމަށްޓަކިައ،298. ް އޫުޞލުނ ލާމަރުކީަޒ ް ދިާއރާތައ ިއދީާރ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ު ރަށ ކައުނިްސލްތަކިާއ ު އަތޮޅ ގޮތުގެމީަތން ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ

ު ިއނިްތޚާބ ާ ބާއްވ ް ިއނިްތޚާބުކުރުމަށ ް ކައުނިްސލްތައ ިސީޓ ކައުނިްސލްތަކިާއ

ިނންމާންވާނެއެވެ. ބާއްވިައ ކީުރން ެ ދުވަހުގ ވަނަ 2009 ޖުލިައ 1

ިކަޔމްަނގަތުްނ މިަޖީލހުންނިާއ299.ޤާޫނުނއާަސީސއަްށ ެ ރައިްޔތުންގ ފަރާތުންނިާއ ާ ިހންގ ް ވިެރކަނ (ހ)

ު މްުސތިަޤއްލ ބާރުންނިާއ ެ ޤިާއމްކުރުމުގ ު ިއނާްޞފ ު ޢަދުލ

ީމހުންނިާއ ިތިބ މްުސތިަޤއްލު މަޤާމްތަކުގިައ ކިޮމަޝންތަކުންނިާއ

ެ ޙަވާލުވ ާ މަޤާމްތަކ ެ ދައުލަތުގ ތަކުންނިާއ މުއައަްސާސ ެ ދައުލަތުގ

ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ް ރައިްޔތުނ އެންމެހިައ ީމހުންނިާއ ިތިބ

އެންމެހިައ ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައވ ިމ ު ފެށުމާއެކ ް ޢަމަލުކުރާނ

ޢަމަލުކުރާންވާނެއެވެ. ެ ިކޔަމަންވ ް ފިުރހަމައަށ ް ކަންތައްތަކަށ

ާ ޤާނޫނުއާަސީސގިައ ބަޔާންކޮށްފިައވ ިމ ހިެދފިައ ނެތުމީަކ ް ޤާނޫނެއ

ް ޢަމަލެއ އަރާފަދަ ް ބުރުލެއ ް ިމިނވަންކަމަށ ހައްޤުތަކިާއ އާަސީސ

ނޫނެވެ. ް ވާނޭކަމެއ ހުއްދަ

ނަމަވްެސ: ް އެހެންއޮތ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ާ ޢަމަލުކުރަމުންދ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއަސީާސއަށ ިމ .1

ާ ިމ ޤާނޫނުއާަސީސއ ތެރިެއން ެ ޤާނޫނުތަކުގިައވާ ކަންތައްތަކުގ

ު ިއްޞލާޙ ް ޤާނޫނުތައ އެ ފާހަގަކޮށް، ް ކަންކަނ ާ ތަޢާރްުޟވ

ޢަމަލުކުރާނެ ް އުވިައލެވެންދެނ ނުވަތަ ކުރެވެންދެން

ފްާސކުރާންވާނެއެވެ. މިަޖީލހުން ރައިްޔތުންގެ ގޮތެއް،

ޤާނޫނުތަކިާއ ާ ތަޢާރްުޟވ ާ ޤާނޫނުއާަސީސއ ިމ ް ިމގޮތުނ

ް ޤާނޫންއާަސީސއަށ ިމ ިލްސޓެއް، ެ ބިައތަކުގ ެ ޤާނޫނުތަކުގ

ް ވިެރކަނ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ ިތީރްސ ާ ފަށާތ ް ޢަމަލުކުރާނ

ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ތައްޔާރުކޮށ ް ިހންގާފަރާތުނ

ިއްޞލާޙުކުރާނެ ް ޤާނޫނުތައ އެ އިަދ ވާނެއެވެ. ް ހުށަހަޅާނ

ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ް މަރުޙަލާތައ އުވިައލާނެ ނުވަތަ

ެ ރައިްޔތުންގ ތެރޭގިައ ެ ދުވަހުގ ނުވިަދހަ ާ ޢަމަލުކުރާންފަށާތ

ފްާސކުރާންވާނެއެވެ. މިަޖީލހުން

145

ޭ ހަދާންޖެހ ޢަމަލުކުރުމަށްޓަކިައ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ .2

ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުތަކަށ އެ ހަދިައ ް ޤާނޫނުތައ

ގޮތެއް، ޢަމަލުކުރާނެ ް އެކަންކަމާގުޅޭގޮތުނ ް ފަށަންދެނ

ް ިމގޮތުނ ފްާސކުރާންވާނެއެވެ. މިަޖީލހުން ެ ރައިްޔތުންގ

ެ ޤާނޫނުތަކުގ ހަދާންޖެހޭ ދަށުން ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ

ާ ފަށާތ ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ިލްސޓެއް،

ް ިހންގާފަރާތުނ ވިެރކަން ތެރޭގިައ ދުވަހުގެ ިތީރްސ

ް ހުށަހަޅާނ ް މިަޖީލހަށ ެ ރައިްޔތުންގ ް ތައްޔާރުކޮށ

ް ޢަމަލުކުރާނ ހަދާ ް ޤާނޫނުތައ އެ އިަދ ވާނެއެވެ.

ް ޢަމަލުކުރާނ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ް މަރުހަލާތައ ފަށާނެ

ް މިަޖީލހުނ ެ ދުވަހުގެ ތެރޭގިައ ރައިްޔތުންގ ނުވިަދހަ ާ ފަށާތ


މަޤާމުގިައ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔ

މިަޖިލްސ ވީަޒުރްނގެ ެދިމހުުރމާިއ

ެދިމއޮތުްނ

.300ު ިއނިްތޚާބ ިރޔީާސ ފުރަތަމަ އޮންނަ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

ް ިއނިްތޚާބުކޮށ ު ީމހަކ ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ބާއްވިައ

ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ޙަވާލުވާންދެން، ާ މަޤާމ އެ ު ީމހަކ އެ

މަޤާމުގިައހިުރ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ

ދިެމހުންނާނެއެވެ. މަޤާމުގިައ ެ އޭނާގ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

ު ިއނިްތޚާބ ިރޔީާސ ފުރަތަމަ އޮންނަ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ށ)

ް ިއނިްތޚާބުކޮށ ު ީމހަކ ް މަޤާމަށ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ބާއްވިައ

ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ިމ ޙަވާލުވާންދެން، ާ މަޤާމ އެ ު ީމހަކ އެ

ހިުރ މަޤާމުގިައ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާކަމުގ ފަށިާއރު ް ޢަމަލުކުރާނ

މިަޖިލްސ ެ ވީަޒރުންގ ޢައްޔަންކޮށްފިައވާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާ

ު ިއޚިުތޔާރ ެ ބަދަލުގެނައުމުގ ް މިަޖީލހަށ އެ އިަދ ދިެމއޮންނާނެއެވެ.

ިލިބގެންވެއެވެ. ް ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާއަށ

ު ިއނިްތޚާބަށްފަހ ިރޔީާސ ފުރަތަމަ އޮންނަ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ނ)

ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ މިަޖީލހުގިައ ެ ވީަޒރުންގ ާ ޢައްޔަންކުރ

ް ިހމިެނގެނެއް ނުވާނެއެވެ. މެންބަރުނ

ިއްނިތޚާުބ 301ު.ިރާޔީސ ިއނިްތޚާބ ިރޔީާސ ފުރަތަމަ ާ ބާއްވ ް ދަށުނ ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމ (ހ)

ބާއްވިައ ކީުރން ެ ދުވަހުގ ވަނަ 10 އޮކްޓޯބަރ 2008

ިނންމާންވާނެއެވެ.

ިއނިްތޚާބުކުރެވޭ ގޮތުގެމީަތން ާ ގިައވ (ހ) ެ މާއްދާގ ިމ (ށ)

ެ އޭނާގ ު ދުވަހ 2008 ނޮވެމްބަރ 11ވަނަ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ

މަޤާމާ ޙަވާލުވާންވާނެއެވެ. ހުވިައކޮށް އެ ެ މަޤާމްގ

1 ޖުަދވަލުހުވިައ މަޤާމުގެ އިެކއިެކ

ހުވިައ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ .1

ިހތުމަށިާއ، ް ޙުރްމަތްތިެރކޮށ ް ިއްސލާމީްދނަށ .......... ނަން) ެ (ީމހާގ .......... ް ”އަހުރެނ

ރައްކާތިެރކުރުމަށިާއ، ް ޙައްޤުތައ ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ިއޚްލްާޞތިެރވުމަށިާއ، ް ޤައުމަށ ިދވިެހ

އަމާނާތްތިެރ ތެދުވިެރކަމިާއ ވިާޖބުތައް، މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ އެއްގޮތްވާގޮތުގެމީަތން،

ހުވިައކުރަމެވެ.“ ގަނީްދ މާތްهللا ް ދިެމހުރުމަށ އަދާކުރުންމީަތ ކަމާއެކު،

ހުވިައ ަނިއުބގެ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްާޔގެ .2


ިދވިެހ ޙައްޤުތައް ރައްކާތިެރކުރުމަށިާއ، ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ޖުމްހިޫރއްޔާގެ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ިއޚްލްާޞތިެރވުމަށިާއ، ް ޤައުމަށ

ތެދުވިެރކަމިާއ އަމާނާތްތިެރ ވިާޖބުތައް، މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ ެ ނަިއބުގ ެ ގޮތުގެމީަތން، ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔާގ

ހުވިައކުރަމެވެ.“ ގަނީްދ މާތްهللا ް ދިެމހުރުމަށ އަދާކުރުންމީަތ ކަމާއެކު،

148

ހުވިައ މްެނަބުރްނގެ މިަޖީލހުގެ ވީަޒުރްނގެ .3


ިދވިެހ ޙައްޤުތައް ރައްކާތިެރކުރުމަށިާއ، ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ޖުމްހިޫރއްޔާގެ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ

ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ވުމަށިާއ، ިއޚްލްާޞތިެރ ް ޤައުމަށ

ެ ވީަޒރެއްގ މްަސއިޫލއްޔަތުތަކިާއ އަހުރެންނާ ޙަވާލުކުރާ ވިާޖބުތަކިާއ ާ ރަީއުސލްޖުމްހިޫރއްޔ ގޮތުގެމީަތން،

އަދާކުރުންމީަތ އަމާނާތްތިެރކަމާއެކު، ތެދުވިެރކަމިާއ މްަސއިޫލއްޔަތުތައް، ވިާޖބުތަކިާއ ެ ބަންޑާރަނަިއބުގ /

ހުވިައކުރަމެވެ.“ ގަނީްދ މާތްهللا ް ދިެމހުރުމަށ

ހުވިައ މްެނަބުރްނގެ މިަޖީލހުގެ ރައްިޔތުްނގެ .4

ިހތުމަށިާއ، ް ޙުރްމަތްތިެރކޮށ ް ިއްސލާމީްދނަށ .......... ނަން) ެ (ީމހާގ .......... ް ”އަހުރެން ޤައުމަށ ިދވިެހ ދެމެހެއްޓުމަށިާއ، ް ޙައްޤުތައ ެ ރައިްޔތުންގ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގވިާޖބުތަކިާއ އަދާކުރާންޖެހޭ ް އަހުރެނ ް ގޮތުނ ެ މެންބަރެއްގ ެ މިަޖީލހުގ ެ ރައިްޔތުންގ ިއޚްލްާޞތިެރވުމަށިާއ،ގޮތުގެމީަތން، ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ މްަސއިޫލއްޔަތުތައް،

ހުވިައކުރަމެވެ.“ ގަނީްދ މާތްهللا ް ދިެމހުރުމަށ އަދާކުރުންމީަތ އަމާނާތްތިެރކަމާއެކު، ތެދުވިެރކަމިާއ

ހުވިައ ފަނިޑާޔުރްނގެ އުއްތަމަފަނިޑާޔރާިއ .5

ިހތުމަށިާއ، ް ޙުރްމަތްތިެރކޮށ ް ިއްސލާމީްދނަށ .......... ނަން) ެ (ީމހާގ .......... ް ”އަހުރެން ޙައްޤުތައ ެ ރައިްޔތުންގ ދަމަހައްޓިައ، ޤާނޫނު އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ ވިާޖބުތަކިާއ ެ ފަނިޑޔާރެއްގ / ެ އުއްތަމަފަނިޑޔާރުގ ރައްކާތިެރކުރުމަށިާއ،ކަމާއެކު، އަމާނާތްތިެރ ތެދުވިެރކަމިާއ ގޮތުގެމީަތން، ާ އެއްގޮތްވ ޤާނޫނާ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ

ހުވިައކުރަމެވެ.“ ގަނީްދ މާތްهللا ް ދިެމހުރުމަށ އަދާކުރުންމީަތ

149

ހުވިައ މަޤާމްތަކުގެ މްުސތިަޤއްލު މްެނަބުރްނާނިއ، ކޮިމަޝްނތަކުގެ މްުސތިަޤއްލު .6

ިހތުމަށިާއ، ް ޙުރްމަތްތިެރކޮށ ް ިއްސލާމީްދނަށ .......... ނަން) ެ (ީމހާގ .......... ް ”އަހުރެނިއޚްލްާޞތިެރވުމަށިާއ، ް ޤައުމަށ ިދވިެހ ވުމަށިާއ، ރައްކާތިެރ ް ޤާނޫނުއާަސީސއަށ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ/ ެ މެންބަރުކަމުގ ކިޮމަޝނުގެ ިއލެކަްޝންްސ / ެ ޖެނެރަލްގ ޕްރިޮސިކއުޓަރ / ޖެނެރަލްގެ އިޮޑޓަރް ިސިވލ މެންބަރުކަމުގެ/ ެ ކިޮމަޝނުގ ރަިއޓްްސ ް ިހއުމަނ / ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސ ް ޖީުޑަޝލވިާޖބުތަކިާއ ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ އެނިްޓ-ކޮރަޕަްޝން / ެ މެންބަރުކަމުގ ެ ކިޮމަޝނުގ ަސރިވްސގޮތުގެމީަތން، ާ ޤާނޫނުގިައވ އިާއ ޤާނޫނުއާަސީސ ެ ޖުމްހިޫރއްޔާގ ެ ިދވިެހރާއްޖޭގ ް މްަސއިޫލއްޔަތުތައ

ހުވިައކުރަމެވެ.“ ގަނީްދ މާތްهللا ް ދިެމހުރުމަށ އަދާކުރުންމީަތ ކަމާއެކު، އަމާނާތްތިެރ ތެދުވިެރކަމިާއ

2 ޖުަދވަލުާދިއރާތައް ިއާދީރ

ިހމެނޭގޮތުން) ެ ހުޅުމާލ (ިވިލނިގއްޔިާއ ެ މާލ

އުތުރުބިުރހއ ިތލަދުންމީަތ

ދެކުނުބިުރހދ ިތލަދުންމީަތ

އުތުރުބިުރށ ު ިމލަދުންމަޑުލ

ދެކުނުބިުރނ ު ިމލަދުންމަޑުލ

އުތުރުބިުރރ ު މާޅްޮސމަޑުލ

ދެކުނުބިުރބ ު މާޅްޮސމަޑުލ

ުޅ ފިާދއްޕޮޅ

ުކ މާލެއަތޮޅ

އިަރއަތޮޅު އުތުރުބިުރއއ

150

އިަރއަތޮޅު ދެކުނުބިުރއދ

ުވ ފިެލދެއަތޮޅ

ުމ މުލަކަތޮޅ

އުތުރުބިުރފ ު ިނލަންދެއަތޮޅ

ދެކުނުބިުރދ ު ިނލަންދެއަތޮޅ

ުތ ކޮޅުމަޑުލ

ހައްދުންމިަތލ

އުތުރުބިުރގއ ު ހުވަދުއަތޮޅ

ދެކުނުބިުރގދ ު ހުވަދުއަތޮޅ

ްޏ ފުވައްމުލައ

ުސ އައްޑުއަތޮޅ

3 ޖުަދވަލުިދަދ ޤައުީމ

ިދަދ ޤައުީމ

151

ގޮތް އެކުެލިވގްެނވާ ިދަދ ިދދަ ޤައުީމ ޤައީުމ ފަދިައން ާ މާއްދާގިައވ ވަނަ 12 ޤާނޫނުއާަސީސގެ ިމު ހުދ ހުންނަ މެދުގިައ ެ ިދގުއަކައެއްގ ފިެހކުލިައގެ އެކުލިެވގެންވީަނރަތްކުލިައގެ ހުންނަ ް ބޭރުނ އަކިައގެ ު ިދގ ފިެހ ިމ ހަނދުފިަޅއަކިާއ

މައްޗަށެވެ. ެ ބޯޑަރެއްގ

ރަތްކުލިައގެ ިމްނތައް އެވެ. 2/3 ެ ިދގިުމނުގ ެ އޭގ ފުޅިާމނަީކ ިދދިައގެ ޤައީުމހަނދުފީަޅގެ އެވެ. 1/4 ެ ފުޅިާމނުގ ިދދިައގެ ފުޅިާމނަީކ ެ ބޯޑަރުގ1/3 އެވެ. ެ ފުޅިާމނުގ ފިެހބިައގެ ރޭިޑއްަސއީަކ ެ ބޭރުފަރާތުގ އެތެރެއިާއް އަނެއްކޮޅަށ ް އެއްކޮޅުނ ް ިދގަށ މެދުގިައ ފިެހބިައގެ ހުންނީާނ ހަނދުފިަޅނުކުތިާއން ާ ވ ން 9/16 އެއްކޮޅަކުން ރޮނގުގެ އެ ރޮނގެއްދަމިައ ނުކުތިާއން ާ ވ ން 5/8 ެ ރޮނގުގ ހަމައެކޮޅުން އަޅިައ ް ބުރުފިަޅއެއހުންނީާނ ގުޅިޭއރު ދެބުރުފިަޅ ިމ ކުރަހިައފައެވެ. ް އަޅިައގެނ ް ބުރުފިަޅއެއހުންނާންވީާނ ހަރުކުރިެވފިައ ިދދަ ިސފިައގައެވެ. ެ ހަނދުފިަޅއެއްގ

ިދދަދަނިޑއީާވ ފަރާތަށެވެ. ހަނދުފީަޅގެ ބޭރުކިައިރ

ްކުލަތައް ކަލަރކޯޑ އެޑިްމރަލީްޓ ބިްރިޓްޝ ފިޮތނަމަ ާ ިދދަފަހ ނަިއލޯނު ފިެހކުލަ-T_817_A ުނަންބަރ ފޮއްޗެއްނަމަ ް އެހެނ T 1143 އެވެ. ު ނަންބަރ

އެވެ.

ް ކަލަރކޯޑ އެޑިްމރަލީްޓ ބިްރިޓްޝ ފިޮތނަމަ، ާ ިދދަފަހ ނަިއލޯނު ރަތްކުލަ- T_818_A ުނަންބަރ ފޮއްޗެއްނަމަ ް އެހެނ T 1144 އެވެ. ު ނަންބަރ

އެވެ.

ް ކަލަރކޯޑ އެޑިްމރަލީްޓ ބިްރިޓްޝ ފިޮތނަމަ، ާ ިދދަފަހ ނަިއލޯނު ހުދުކުލަ- T_819_A ުނަންބަރ ފޮއްޗެއްނަމަ ް އެހެނ T 1145 އެވެ. ު ނަންބަރ

އެވެ.

152

ganoon asaasee

Documents

Transcript of ganoon asaasee