Ga naar: Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

62

Transcript of Ga naar: Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Page 1: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .
Page 2: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

• Ga naar: http://ae.imcode.com/nl/• Registreer jezelf• Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel• http://www.youtube.com/watch?v=S6CSIFi78Nw

Page 3: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Er bestaan veel fabeltjes rond dierproeven

Doel van dit college Feiten presenteren Zelf gefundeerd mening vormen

Page 4: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Geschiedenis Wet op Dierproeven Dierproeven: waarvoor, hoeveel, waarmee Vervanging, Vermindering, Verfijning Ethiek

Page 5: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .
Page 6: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Grofweg kunnen we de doelen voor diergebruik in drie groepen onderverdelen:

Gezelschap & Recreatie◦ Huisdieren◦ Dierentuin/Circus◦ Paarden

Levensmiddelen en gebruiksvoorwerpen◦ Voedsel zoals vlees en vis◦ Melk, kaas, eieren◦ Wol, leer

Dierproeven◦ Fundamenteel Onderzoek◦ Toegepast Onderzoek (medicijnen, toxiciteit)◦ Onderwijs

Page 7: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

500 vC: Alcmaeon◦ Sneed oog uit een (waarschijnlijk dood)

dier Gevolgd door vele Grieken,

Egyptenaren en Romeinen 131-201 nC: De grootste en laatste

in de klassieke rij, Galenus van Pergamon◦ Lijfarts van keize Marcus Aurelius ◦ Gebruikte meestal varkens, maar ook

honden, apen, en een enkele keer zelfs leeuw of olifant

◦ Beschreef werking van het hart◦ Ontdekte de functie van “nervus

vagus”: doorsnijden van teruglopende zenuwtak leidde tot verlies van stem bij varkens

◦ Zonder verdoving!

Galenus

Page 8: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Aan pijnbestrijding werd niet gedaan, ook niet bij mensen

Corpus Hippocratum:◦ 700 keer woord pijn◦ Altijd als symptoom van ziekte◦ Nooit als bijverschijnsel van medisch

ingrijpen Pijn hoorde erbij:

◦ Tot aan de ontdekking van ether in de 19e eeuw

◦ Geen wonder dat men weinig oog had voor het grove leed dat dieren in de naam van wetenschap werd aangedaan

Hippocrates

Page 9: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Rustige periode voor proefdieren

Opkomst van Christendom: ◦ Eind aan de experimentele

onderzoekstraditie in het westen◦ Bespiegeling en filosoferen◦ In het Oosten werden medische en

biologische vooruitgangen ook gesmoord 1000 nC:

◦ Wetenschap herrees◦ Maar experimenteren en observeren

golden als minderwaardige bezigheden◦ Men onderzocht niet de schepping, men

bedacht het min of meer, via bijbel en Aristoteles

Ibn al-Haythem

Page 10: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

AnatomieBij het morfologisch onderzoek

volstonden lijken en kadavers Paracelsus (1493-1541)

◦ Had niets met Aristoteles en Galenus◦ Je moest zelf observeren en experimenteren◦ Moest vluchten uit Basel

Leonardo daVinci◦ Onderzocht en tekende dode menselijk

lichaam◦ Proeven met levende dieren (onthoofde

kikkers en studie naar werking van het hart)! Vesalius

◦ Zelf observeren was belangrijk◦ Eerste anatomische atlas (De humani

corporis fabrica libri septem)Vesalius

Page 11: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Fysiologie en vivisectieDuizendjarige rust van de dieren

voorbij. William Harvey (1578-1657)

◦ Bloedsomloop◦ Vergaande dierproeven (openen van

borstkas van levend dier) Descartes (1596-1650)

◦ Cogito, ergo sum◦ Dualisme◦ Mensen bestonden uit lichaam van vlees

en bloed en een onstoffelijke geest◦ Dieren bezaten alleen een lichaam

William Harvey

Page 12: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

• Hales (1733):– Koperen pijp in slagader van levend

paard om bloeddruk te meten– Wetenschappelijk interessant, praktisch

pas ruim eeuw later• Antoine Lavoisier (1743-1794)

– Dieren onder stolp gezet om aan te tonen dat verbranding ook bij levende wezens plaatsvond

– Zulk soort proeven werden als infotainment aangeboden

• Wet van Bell-Magendie– Bell nam waar bij soldaten– Magendie sneed zenuwbanen door– Zenuwbanen aan de voorkant voor

spiersturing– Zenuwbanen aan de achterkant voor

zintuiglijke prikkels

Stephen Hales

Page 13: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Dierenbelang Cruelty to Animals Act (1876):

◦ In Nederland pas de Wet op de Dierproeven sinds 1977

Aantal dierproeven nam toe◦ 1) Charles Darwin’s “On the origin of

Species”◦ 2) Ontdekking van effectieve

verdovingsmiddelen◦ 3) Ontwikkeling in wetenschap

(microbiologie, farmacologie, virologie)

◦ Overheden stelden strengere eisen aan geneesmiddelen en andere stoffen

Page 14: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Aantal dierproeven neemt af◦ NL: van 1,5 miljoen in 1978 naar

1.113.00 in 1987 tot 650.000 nu◦ Oa vanwege de 3V’s

Discussies rondom dierproeven nemen toe◦ Animal Liberation front en Peta grepen

naar extreme middelen zoals sabotage en vernieling

◦ Opgraven en stelen van lijk van schoonmoeder

◦ Bomaanslagen (1994)◦ ‘Bevrijdingsacties’◦ Vogelvrij verklaren van het hoofd van

proefdierencentrum (verboden door rechter)

Dierenwelzijn is alleen een groot issue in niet-katholieke, Westerse maatschappijen

Page 15: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

In 1977 kwam er een speciale wet over dierproeven in Nederland (WOD).

Europese wetgeving◦ In 1997 wet gewijzigd

Page 16: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

De WOD regelt een aantal belangrijke punten:

Vergunningen Dierexperimentcommissies (DEC) Registratie

Page 17: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

De WOD regelt een aantal belangrijke punten:

Vergunningen◦ Farmaceutische bedrijven, universiteiten en proefdierfokbedrijven

hebben vergunning nodig (waarbij de ‘vergunninghouder’ verplicht is de dieren goed te huisvesten, te verzorgen en er voor zorg te dragen dat de proefdieren niet onnodig lijden)

◦ Deskundigen: (medische) biologie, diergeneeskunde of geneeskunde + cursus proefdierkunde aan universiteit

◦ Proefdierverzorger en biotechnicus Dierexperimentcommissies (DEC) Registratie

Page 18: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

De WOD regelt een aantal belangrijke punten:

Vergunningen Dierexperimentcommissies (DEC)

◦ Goedkeuring aanvragen bij DEC◦ Bekijkt of onderzoek zinnig is, ethisch toelaatbaar is en of er geen

alternatieven zijn◦ In DEC zitten deskundigen op het gebied van dierproeven, van

alternatieven en van ethische toetsing Registratie

Page 19: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

De WOD regelt een aantal belangrijke punten:

Vergunningen Dierexperimentcommissies (DEC) Registratie

◦ Aantallen proeven◦ Doelen van proeven◦ Gebruikte dieren◦ Mate van ongerief◦ Jaarlijks gepubliceerd door Inspectie Gezondheidsbescherming,

Waren en Veterinaire Zaken (W&S) van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in Zo Doende.

Page 20: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Een dierproef is een experiment waarbij (levende) dieren worden gebruikt voor wetenschappelijke doeleinden

• Ontwikkeling, productie, ijking of controle van sera, vaccins, geneesmiddelen, en medische of veterinaire producten

• Diagnostiek• Onderwijs en Training• Wetenschappelijk Onderzoek

Page 21: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Een dierproef is een experiment waarbij (levende) dieren worden gebruikt voor wetenschappelijke doeleinden.

Dus NIET:

• Slakken van groenten verwijderen• Mollen uit gazon verjagen• Reigers beletten vijver leeg te vreten• Kraaien weghouden van merelnesten• Rattengif strooien• Huis kakkerlak-vrij maken• Hond, kat, cavia als huisdier houden• Leeuwen in circus• Experimenten van veehouders (voeder, belichting, verwarming,

leefstijl experimenten)• Proeven van het moderne natuurbeheer (opnieuw uitzetten van

verdwenen diersoorten)

Page 22: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Eerste registratiejaar 1978: 1.572.534 2007: 597.605

UK

NL

Page 23: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Vergeleken met Voeding

Page 24: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

• Het overgrote deel van alle gebruikte diersoorten zijn ratten en muizen (70%)

• 90% Bestaan uit ratten/muizen/kippen/vissen

• Muizen en ratten:– Zijn makkelijk te huisvesten – Zijn makkelijk te verzorgen– Planten zich snel voort– Zijn makkelijk genetisch te modificeren

Page 25: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Page 26: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Nonhumane Primatenhttp://www.understandinganimalresearch.org.uk/

resources/videos_library/details/264/macaques_in_medical_research/

• Vaccins• Dentaal Onderzoek

Ontdekking van bacterie die betrokken is bij tandvlees ziektes, waar 90% van de wereldbevolking aan lijdt, en belangrijkste factor is van tandverlies bij volwassenen

• Neurologische afwijkingenImplantaat bij Parkinson

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/resources/videos_library/details/270/parkinsons_disease/

Page 27: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Katten• Neurofysiologisch onderzoek• Maar vooral voor behandeling voor katten zelf

Page 28: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Schapen• Veterinair onderzoek• Longonderzoek:

- Gentherapie voor cystic fibrosis- Prematuur geboren babies met onderontwikkelde longen

Page 29: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Kikkers (Zuid-afrikaanse klauwpad)• Zwangerschapstest: injectie van urine van zwangere

vrouw leidde tot eiproduktie (tegenwoordig vervangen door alternatief)

• Littekenonderzoek- Wondgenezing en littekenvermindering

Page 30: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Vissen• Ecotoxicologie

Page 31: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Konijnen• Antilichaam-ontwikkeling voor diagnose van

menselijke ziektes• Hartonderzoek (hoge bloeddruk and verstopte aderen)• Pasteur ontwikkelde vaccin tegen hondsdolheid in

konijnen• Papilloma-virus, de voornaamste oorzaak van

baarmoederhalskanker, werd in 1930 ontdekt in konijnen

• http://www.understandinganimalresearch.org.uk/resources/videos_library/details/266/rabbits_in_medical_research/

Page 32: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Muizen• 98% van menselijke genen hebben equivalenten in het

muizen-genoom• Ze worden dan ook vooral gebruikt voor onderzoek

naar genetische afwijkingen• Meer dan 50% van alle proefdieren zijn genetisch

gemodificeerde en mutante muizen• http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

resources/videos_library/details/265/mice_in_medical_research/

Page 33: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

http://www.understandinganimalresearch.org.uk/

Page 34: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Dit komt uit op:– 2.9 dieren per mensenleven– waarvan 2.0 Muizen/Ratten

Page 35: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Elke onderzoeker moet voor en aan het eind van een dierproef de mate van ongerief aanduiden

Verreweg de meeste onderzoeken betreft• Bloedafname• Enkele injectie• Verandering van dieet

Bij ernstige ongerief wordtzoveel mogelijk aan pijnbestrijding gedaan.Zeer ernstig ongerief isverboden.

Page 36: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Bill Russel en Rex Burch (1959):The Principles of Humane Experimental Techniques

Vervanging Vermindering Verfijning

Page 37: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Bill Russel en Rex Burch (1959):The Principles of Humane Experimental Techniques

Vervanging◦ Ontwikkel technieken waarbij geen proefdieren aan te pas komen

Vermindering Verfijning

Page 38: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Bill Russel en Rex Burch (1959):The Principles of Humane Experimental Techniques

Vervanging Vermindering Verfijning

◦ Zet onderzoeken slimmer op◦ Minder dieren◦ Minder last van de proeven

Page 39: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Welke alternatieven zijn er?

Page 40: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Computermodellen◦ Onderwijs

Immunochemische en fysisch-chemische analyses◦ Bijv. Insuline, vaccins◦ Test niet de biologische kwaliteiten

Weefselkweek◦ “In vitro” methoden◦ Voordelen en nadelen in onderzoek: geen last van complicerende

factoren als bloeddruk, hormoonwerking en zenuwprikkeling◦ Produktie◦ Diagnose

Gebruik van ongewervelde dieren

Page 41: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .
Page 42: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Penicilline Bloed Transfusie Medicijn voor tuberculose Vaccin voor Meningitis Nier transplantatie Borstkanker Asthma Polio vaccin Insuline Implantaten voor Parkinson

Page 43: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Penicilline◦ Florey en Chan (1940) testten de werkzaamheid in muizen

Page 44: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Bloed Transfusie◦ Succesvol in honden (1914)

Page 45: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Medicijn voor tuberculose◦ Onderzoek in cavia’s (1940+) leidde tot antibioticum streptomycine◦ 100 jaar geleden de meest voorkomende doodsoorzaak

Page 46: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Vaccin voor Meningitis◦ Ontwikkeld in muizen

Page 47: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Nier transplantatie◦ Honden en varkens

Page 48: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Borstkanker◦ Ontwikkeling tamoxifen

Page 49: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Asthma◦ Een van de meest dodelijke kinderziektes

Page 50: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Polio vaccin◦ 40 jaar onderzoek aan muizen en apen leidde tot vaccin in jaren 50

Page 51: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Insuline◦ Ontdekking van insuline in honden

Page 52: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Implantaten voor Parkinson◦ Electrische implantaten oa ontwikkeld in primaten◦ http://www.understandinganimalresearch.org.uk/resources/

videos_library/details/270/parkinsons_disease/

Page 53: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Ben je voor of tegen dierproeven? Zonder goede informatie zullen de meeste mensen tegen dierproeven zijn (80%

tegen) Na wat informatie is slechts 20% tegen (80% voor) Mannen zijn vaker voor dan tegen Westerse, niet-katholieke maatschappijnen zijn tegen dierproeven

Page 54: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Ligt aan waarvoor het bedoeld is. Als het gaat om medicijnen waarmee mensenlevens kunnen worden gered vind ik dat het moet kunnen. Maar als het gaat om cosmetica vind ik van niet.

Cosmetica-onderzoek op dieren mag niet.

Page 55: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Ik ben tegen dierproeven omdat de dieren zo veel pijn lijden. Aan de andere kant komen we zo wel te weten of medicijnen goed werken.

Niet alle dierproeven leiden tot pijn (of stress). Als dat wel aannemelijk is, dan wordt er zoveel mogelijk getracht om pijnbestrijding toe te passen (verdoving).

Page 56: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Ik ben voor dierproeven als het voor medische redenen is

Fundamenteel onderzoek ligt aan de basis van elk onderzoek. Onderscheid tussen fundamenteel en toegepast (voor medicijnen) onderzoek is moeilijk.

• Metchnikov prikte doorn in arm van zeester om te kijken hoe het dier zou reageren: het begin van een hele nieuwe tak aan wetenschap, de immunologie (die tallozen het leven heeft gered)

• Onderzoek naar hoe vogels leren zingen leverde kennis op over de werking van hersenen die nu van belang blijkt bij het ontrafelen van de ziekte van Alzheimer

• Bloeddrukmeting met koperen pijp in nek van paard leverde uiteindelijk de bloedtransfusie op.

Page 57: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

En als het dan eenmaal getest is, weet je nog niet of het bij mensen wel werkt.

Veruit de meeste medicijnen die getest zijn op dieren werken wel. Na een heel trajectorium aan weefselkweken komen dierproeven, die uiteindelijk gevolgd worden door mensproeven. Door de weefselkweken en dierproeven kan men het aantal mensproeven flink reduceren.

Door de dierproeven wordt ook voorkomen dat bij het stadium van mensproeven gevaarlijke stoffen aan de proefpersonen worden toegediend.

Page 58: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Er zouden vele dierenlevens gespaard kunnen worden door alternatieven te gebruiken

Te weten: 2.9 dierenlevens per mensenleven.

Er worden ook veel dierenlevens gered door dierproeven!

Page 59: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

De mens is slim genoeg om andere manieren te verzinnen om medicijnen of cosmetica te testen dan op dieren.

Veel wetenschappers vermoeden dat het aantal dierproeven zal toenemen in de toekomst. Dit komt omdat men geinteresseerd is in steeds complexere zaken. Hoe een cel reageert op een medicijn is al zeer complex, laat staan als we kijken naar het effect op een weefsel, een orgaan, een organisme met miljoenen cellen, bloedstroom, zenuwgeleiding, etc.

Simpelweg: je kunt geen onderzoek doen naar bloeddoorstroming als je kijkt naar een cel.

Hoe slim een mens ook is, hij/zij zal nooit kunnen weten hoe een organisme functioneert door er alleen over na te denken.

Maar: voor simpele zaken is een alternatief vaak wel aanwezig (weefselkweekjes, celonderzoek, computermodellen kunnen dan veel opleveren).

Page 60: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Het is vreselijk, hoe deze dieren behandeld en gehouden worden.

Page 61: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Het is vreselijk, hoe deze dieren behandeld en gehouden worden.

Vaak worden door anti-vivisectie organisaties de meest gruwelijke foto’s naar buiten gebracht

Page 62: Ga naar:  Registreer jezelf Test jezelf, en bepaal je ethisch profiel .

Als mens kun je zelf beslissen of je “proefkonijn” wil zijn. Die dieren hebben geen keus.

Hebben mensen wel een keus?