FROG – EXTERNAL FEATURE,

SKELETON AND MUSCLE

กบ ( FROG )

กบเปนสตวทแพรกระจายทวโลกแตมมากในเขตรอน กบมลกษณะผวหนงเรยบลนและเปยกชน สามารถดำารงชวตอยไดทงในนำาและบนบกและสามารถปรบสผวใหกลมกลนไปกบธรรมชาตเพอปองกนตว

กบบางชนดมขนาดใหญมาก เชน Bull frog ตวยาวจากหวไปจนถงปลายขาประมาณ 20 เซนตเมตร กระโดดไดไกล 2-3 เมตร และมเสยงรองดงมาก

ภาพ Bull frog

ลกษณะภายนอกของกบ

ผวหนง ผวหนงกบมหนาทในการปองกนตวโดยการปรบสให

กลนกบทอยเมอพรางตวและมการแลกเปลยนแกสทผวหนงดวย ( cutaneous respiration )

ผวหนงกบไมไดตดกบกลามเนอจงเปนชนทลอกออกไดงายมเพยงเนอเยอเกยวพนสองขางตวเปนเยอบางยดตดอย ผวหนงมเสนเลอดฝอยกระจายอยมากเหนไดจากผวหนงดานใน ดานนอกมรงควตถสนำาตาลเขมหรอสดำาอยภายในเซลลพเศษคอโครมาโทเฟอร( chromatophore ) หรอเซลลรงควตถ ( pigment cell ) เซลลเหลานสวนใหญอยในผวหนงชนเดอรมส

ระบบโครงราง

Axial skeleton

Skull

Sternum

Vertebral

column

Appendicular skeleton

Pelvic girdle

Pectoral girdle

Hind limb

Fore limb

NasalMaxill

aSphenethmoidFrontoparietalPterygoi

dSquamosalExoccipital

Foramen

magnum

Occipital condyle

Pro-otics

Quadratojugal

vomerpalatine

parasphenoidpterygoid

premaxillaY

กระดกขากรรไกรลาง

แทงกระดกสนหลง (vertebral column)

แทงกระดกสนหลงประกอบดวย- กระดกสนหลง (vertebrae) 9 ขอ

- กระดก urostyle เชอมตอกนดวย ลกะเมนต (ligament)

ลกษณะโดยทวไปของกระดกสนหลงแตละขอประกอบดวย

prezygapophysis

prezygapophysisneural arch

neural spineTransverse process

centrum

dorsal posterior

กระดกสนหลงขอท 1 คอ atlas ไมม transverse process และ prezygapophysis มขนาดเลกดานหนามแองซงจะสวมเขากบ occipital condyle ของกะโหลกศรษะ กระดกขอท 9 คอ sacral ม transverse process ใหญและแขงแรงตอกบกระดกเชงกราน รอยตอนทำาใหเกดปม (hump) ทางดานหลงเวลาดจากภายนอก sacral ไมม postzygapophysis centrum นนทงดานหนาดานทาย ดานทายเปนปมสองปมเกาะกบ urostyle

กระดกสนหลงบางขอมลกษณะทตางออกไป

กระดกขอท 8 เนองจาก centrum ดานหนาของ sacral นน ดงนนcentrum ของกระดกขอท 8 จงเวาทงหนาและทาย กระดกขอท 2-7 มลกษณะปกตดงไดกลาวมาแลว urostyle เปนกระดกสนหลงตอจากขอท 9 มหลายขอมาเชอมตดกนเปนกระดกยาวชนเดยวคอ urostyle

กระดกสนหลงบางขอมลกษณะทตางออกไป

กระดกรองรบแขน (pectoral girdle)

1. clavicle เปนกระดกตามขวาง ชนเลกเรยวอยดานหนาตง ฉากกบmesosternum 2. coracoid เปนกระดกตามขวางชนหนาอยตอนทายตงฉากกบ mesosternum ปลายกระดก coracoid กบ ciavicle เชอมตอกน3. scapula เปนกระดกทตอมาจากปลาย coracoid และ clavicle เปนกระดกทตงฉากขนไปทางดานหลง4. suprascapula เปนแผนกระดกออนตอจาก scapula

กระดกเชงกราน (pelvic girdle)

กระดกเชงกรานเปนกระดกบรเวณสะโพก ประกอบดวย กระดก 3 คทแบบและแนบตดกนตอนทายทำาใหมลกษณะเปนรปตว V ไดแก ilium มแขนง 2 แขนงตามแนวแกนของลำาตว ischium เปนกระดกแบนประกอบกนแนนอยตอนทายของ

กระดก pubis เปนกระดกทางดานทองระหวาง ilium และ ischium

ลกษณะกระดกแผออกคลายพดกงกลางของกระดกมลกษณะเปนแองรปถวยประกอบดวยขอบดานในของกระดกทงสามชน

กระดกแขนและขา (fore limb and hind limb)

กระดกแขนขาประกอบดวยกระดกชนตางๆซงเทยบเคยงกนไดและเปรยบเทยบกบกระดกของคนเราไดดวย คอ ขาหนา ขาหลงกระดดตนแขนและตนขา humerus femurกระดกแขนและกระดกแขง radioulna tibiofibulaกระดกขอมอและขอเทา carpal tarsalกระดกฝอมอ และฝาเทา metacarpal metatarsalนวมอและนวเทา phalange phalange

ภาพ A. ขาหนา B. ขาหลง

กลามเนอม 3 ชนด กลามเนอเรยบ พบในอวยวะภายใน

กลามเนอหวใจ พบทผนงภายในของหวใจ

กลามเนอลาย เปนกลามเนอทเกาะกบโครงรางซงเปนระบบ กลามเนอททำาใหเกดการเคลอนท โดยอยในอำานาจ

จตใจ

ระบบกลามเนอ ( muscular system )

มดกลามเนอ ( belly ) มสอง

ปลาย คอ จดตน ( origin ) ซงมกจะตดอยทกระดกแกน จดปลาย ( insertion ) ซงมกจะเกาะทกระดกรยางค

เวลาทกลามเนอทำางาน ปลายของกลามเนอทเปนจดตน ( origin ) จะอยกบท ปลายทหดเขามาคอจดปลาย ( insertion )

กลามเนอทองของกบ

rectus abdominis เปนกลามเนอกงกลางดานทอง มลกษณะเปนรปตว U หวกลบ กงกลางของกลามเนอตามแนวแกนกลางตวมเสนเอนสขาวผาน เรยกวา linea alba ( linea = เสนตรง, alba = สขาว )

obliquus externus เปนกลามเนอแผนบางอยดานขางของลำาตว ระหวางขาหนาและขาหลง ใยกลามเนอทแยงเฉยงจากดานหลงมายงดานทอง

transversus เปนกลามเนอทอยดานในของ obliquus externus เวลาดจงตองฉกกลามเนอแผนนอกออกโดยสงเกตดลายกลามเนอทตดกบ obliquus externus

กลามเนอทองของกบ

กลามเนอขาหลงกลามเนอขาหลงทศกษามสองสวน

คอ กลามเนอตนขารอบfemurและกลามเนอแขงรอบ tibiofibula ดกลามเนอตนขาควรจะดเปนวงรอบกระดกโดยเรมจากขอบดานหนาของขาขนมายงดานหลงและออมกลามเนอดานทายไปยงดานทองของขา

กลามเนอตนขารอบ femurและกลามเนอแขงรอบ tibiofibula

ภาพตดตามขวางแสดงกลามเนอตนขาหลงทเรยงตวรอบกระดก femur

อปกรณ เครองมอ

เตรยมอปกรณ เครองมอใหพรอม ชดเครองมอผาตด ถาดพาราฟน ถงมอ ผาปดจมก เขมหมด กระดาษทชช

ตรวจสอบความพรอมในการใชงาน วางอปกรณเรยงใหเรยบรอยใสถงมอ สวมผาปดจมก เตรยมอปกรณบนทกภาพหรอวดโอ

ขนตอนวธการนอคกบ

นอคกบโดยการใชเขมสำาหรบการนอคแทงบรเวณหวสวนใกลคอของกบ เพอทำาใหเสนประสาทรบความรสกของกบไมทำางานแตกบยงไมตาย(ถากบยงดนอยควรนอกใหมอกครง)

ขนตอนวธการผากบ1. ศกษาลกษณะภายนอก เชน ขนาด สลำาตว

หว ปาก ตา ขา2. นำากบทจะศกษาวางหงายบนถาดพาราฟน

กางแขน ขา กบเพอทจะตรงดวยเขมหมด –ทฝามอฝาเทา

ขนตอนวธการผากบ

3. ใชปากคม คบหนงททองชวงลางขนมา แลวใชกรรไกรตดเปนชองเลกๆ พอใหสอดกรรไกรเขาไปในร และตดหนงกบไลขนมาสวนบน สงเกตผวหนงกบจะแยกจากกลามเนอ และมเสนเลอดจำานวนมากมาเลยงดานใน ตดหนงกบไลขนมาสวนบน

4. เมอเปดชนผวหนงกบแลวใหตรงหนงกบ กางออกไปดานขาง แลวพยายามซบเลอด หรอของเหลวออกไปโดยใชสำาลวางไวขางลำาตวกบ สามารถสงเกตเหนเสนสขาว (linear alba) กลางลำาตวกบ ซงดานลางของเสนนจะเปนเสนเลอด ventral abdominal vein ซงควรเลยงการตดขาด การผาตดชนกลามเนอเพอเปดชวงตว จงขยบมาดานขางของเสนกลางตว

5. ศกษากลามเนอสวนตางๆและโครงรางของกบ

6. หลงจากขนตอนท 5 ผาบรเวณเนอทองดงเนอใหอยบรเวณดานขางแลวใชเขมหมดปก

7. ศกษาอวยวะภายในของกบ

ขอบคณคะ/ครบ