FONKSİYONEL ETKİNİN ORTAYA KONULMASI, TANININ KANITLANMASI, İŞ YERİNDEKİ FAKTÖRLER
description
Transcript of FONKSİYONEL ETKİNİN ORTAYA KONULMASI, TANININ KANITLANMASI, İŞ YERİNDEKİ FAKTÖRLER
20.04.23 1
FONKSİYONEL ETKİNİN ORTAYA KONULMASI, TANININ KANITLANMASI, İŞ YERİNDEKİ
FAKTÖRLER
Prof.Dr. Mustafa Özesmi
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
E-mail: [email protected]
20.04.23 2
20.04.23 3
20.04.23 4
20.04.23 5
20.04.23 6
20.04.23 7
20.04.23 8
20.04.23 9
20.04.23 10
20.04.23 11
20.04.23 12
20.04.23 13
20.04.23 14
20.04.23 15
Mesleki hava yolu hastalıkları
Meslek astması
Bissinozis
Mesleğe bağlı kronik bronşit
20.04.23 16
Meslek astmasında etkenler
Diizosiyanatlar, anhidrik asitler
Ağaç tozu, hayvan türleri
Allerjenler, lateks, irritan gazlar
20.04.23 17
Bissinozis Etken pamuk tozu
20.04.23 18
Kronik bronşitis /KOAH
Etkenler mineral tozlar / kömür
20.04.23 19
Meslek astımı
Sadece iş ortamında karşılaşılan ve iş yeri dışında bulunmayan spesifik etken ya da koşula bağlı gelişen geçici hava yolu obstrüksiyonu Tarlo SM, Liss GM,. Occupational Asthma: an Approach to diagnosis and management. Can Med Ass J 2003; 168 (7); 867-871.
20.04.23 20
Latent periyodu bulunmayan meslek astımı
İrritanla indüklenen astım ya da
RADS (Reactive Airways
Dysfunction Syndrom)
20.04.23 21
Latent periyodu bulunan klasik meslek astımı
Maruziyetten itibaren 2-24 ay sonra ortaya çıkan meslek astımı
1)Düşük MA:
Molekül ağırlıkları 5 kilodaltonun altında olanlar,
2)Yüksek MA:
Molekül ağırlıkları 5 kilodaltonun üzerinde olanlar.
20.04.23 22
Meslek astımım gelişiminde rol oynayan etkenler
ETKEN MADDEETKEN MADDE Risk altındaki kişilerRisk altındaki kişiler
**Yüksek MA maddeler**
*Tahıllar Değirmenciler , fırıncılar
*Hayvanlarda türeyen allerjenler Hayvan bakıcıları
*Enzimler Deterjan işçileri, fırıncılar, ilaç sanayi işçileri
*Lateks Sağlık çalışanları
*Reçine Halı dokuyanlar, ilaç sanayinde çalışanlar
*Deniz hayvanları Deniz mahsullerini işleyenler
20.04.23 23
Düşük molekül ağırlıklı maddeler
İzosiyanatlarSprey boyacılar,plastik,kauçuk köpük imal edenler ya da kullananlar izolasyon malzemeleri döşeyenler
Ağaç yada tahta tozları Orman işçileri marangozlar
Anhidridler Plastik yada epoksit reçine kullananlar
Metaller Rafinerilerde yada dökümhanede çalışanlar
Lehimler Elektronik sanayide çalışanlar
Aminler Dökümcüler
20.04.23 24
Düşük molekül ağırlıklı maddeler
Boyalar Tekstil işçileri
Kloramin T Temizleyiciler,odacılar
Formaldehid,gluteraldehid Hastahane personeli
Persülfat Kuaförler
Akrilat Uhu,zamk yapanlar
İlaçlar Sağlık çalışanları,ilaç sanayi işçileri
20.04.23 25
RADS gelişimine neden olan faktörler Toksik amonyak dumanlar,asetik asit,glasial asetik
asit, savaş gazları, göz yaşartıcı gazlar
Lokomotif dumanı, maden buharları, insan yapımı madensel lifler, sprey boyalar
Metal soğutucu sıvılar, formol, dezenfektan buharları, etilen oksit, sülfürik oksit, hidroklorik asit
Beyazlatıcı maddeler,yangın dumanı inhalasyonu
20.04.23 26
BİSSİNOZİS
Sadece pamuk tozu maruziyetine bağlı
değil keten, jüt, kendir, sisal gibi doğal
dokuma liflerinden kaynaklanan tozlara
maruziyetle de ortaya çıkmaktadır.
Byssinosis in Cotes JE, Steel J Work Related
Disorders 1st edt; London Blackwell Scientific Pbl 1987
pp309-319
20.04.23 27
Pamuğun işlenmesi
1) Çırçır ve balyalama
2) Balyaların açılması
3) Harman hallaç
4) Tarak
5) Cer fitil
6) İplik, bobinaj
20.04.23 28
Patogenezde suçlanan ve pamuk tozu yapısında bulunan bileşenler
Ham pamuk ekstresi Tanninler Mikrobiyolojik kirleticiler Endotoksinler
20.04.23 29
WHO nun Bissinosis Sınıflandırması
20.04.23 30
Bissinozisde solunum fonksiyon testleri
1) Kr bissinozisli hastalarda haftanın ilk
çalışma günü sol.fonk.kaybı daha fazla
2) FEV1 deki düşme ile belirtiler arasında
korelasyon bulunmamakta
3) Küçük hava yollarındaki obst.daha
belirgin
4) A.c. fonk. değişiklikler üzerinde
sigaranın etkisi bulunmamakta
5) Bronş hiperrreaktivitesinde artış söz
konusu. Bisinosis semptomu olanlarda
bu oran %78’ dir.
20.04.23 31
Mesleğe bağlı kronik Mesleğe bağlı kronik
obstruktif a.c hastalığıobstruktif a.c hastalığı
KOAH nedeni olarak, toz ya da
duman maruziyeti popülasyon
üzerinde yapılan çalışmalarla
desteklenmiştir.
20.04.23 32
KOAH gelişiminde mesleksel
faktörlere ait relatif risk daha düşük
olmakla birlikte özellikle iş yerinde
maruz kalınan toz miktarı arttıkça
relatif riskin günde 10 pk sigaraya
benzer oransal bir risk artışı ortaya
konmuştur.
Balmes JR Occupational airways diseases from chronic low-level exposures to irritants Clin Chest Med 2002; 727-736
20.04.23 33
KOAH geliştirmesi açısından yüksek riskli meslek grupları1) Tekstil2) Kuartz yada silika maruziyeti3) Dökümhanade çalışanlar4) Yapı ve çimento işçiliği5) Taşımacılık6) Mobilya yapımı7) Kağıt sanayi8) Orman endüstrisi9) Çiftçilik-tarım işçiliği10) Kazan ve kalorifer işçiliği
20.04.23 34
Kronik bronşite neden olduğu bilinen bazı maddeler
Mineraller
Kömür,insan yapımı cam elyaf,mineral yağ buharı,silika, silikatlar.
Metaller
Osmium,vanadium, kadmium, lehim dumanları.
Organik tozlar
Pamuk, tahıl, ağaç, tahta
Duman
Motor egzoz dumanları, çevresel tütün içimi, yangın dumanı.