SALIKLI, BAARILI VE SEVG DOLU BR 2009-2010 YILI DLEKLERMLE

2

Ders :Fizyoloji Konu:Fizyolojiye GiriProf.Dr.Sami Aydoan

TIP, organizmann yapsn ve ileyiini inceleyen ANATOM ve FZYOLOJ bilimlerinin geliimi ile domutur. ANATOM = yapsal zellikler FZYOLOJ = ilevsel zellikler

4

TANIMFZYOLOJ; Vcut fonksiyonlarn inceleyen ve bir canlnn canl olma zelliini devam ettirmede rol oynayan btn yaamsal fonksiyonlarn ne olduunu ve nasl ilediini aklayan bir Bilim Daldr.5

Copyright The McGraw-Hill Companies, Inc. Permission required for reproduction or dis play.

Levels of Organization:

6

nsan vcudu hcrelerden ve bunlar bir arada tutan hcreleraras (interselller) maddeden yaplmtr. Hcreler, ekillerinin farkl olmasna karlk, ortak temel karakteristiklere sahiptir. Ayn besin maddelerine gereksinim duyarlar, benzer reaksiyonlarla karbonhidrat, protein, ya ve oksijen kullanarak gerekli enerji ve yap talarn salarlar.

Geliim tek bir hcreden balar;hcreler dokular

dokular, organlar, ise sistemleri

organlar

meydana getirerek nihayet insan vcudunu ortaya karrlar.

8

9

Canlln devam iin;Su, Besinler Oksijen, Is,

(karbonhidrat, ya, protein),

organizmann gereksinim duyduu vazgeilmez faktrlerdir.

10

Claude BERNARD (1813-1878)Hcreleri evreleyerek onlarn madde al-veriini salayan sv ortam milieu interieur (i ortam) olarak tanmlamtr.

11

Hcrelerin yakn evresinde, interstisyel sv ile kann sv ksm ve lenfadan oluan ekstraselller sv bulunur. Besin maddeleri ve oksijen alm bu ortam aracl ile olur.

12

Bernard,

hayvan deneylerine nem veren ynyle de deneysel tbbn ncleri arasnda yer almaktadr.

Bireyi zaten bildiimizi dnmemiz, bizi renmekten alkoyar13

Bernardn u szleri gnmz bilim adamlarna dahi k tutacak zelliktedir

Bir gerek tek bana hi bir eydir. O ancak kendisine yeni fikirler eklenebildiinde ya da bir eyi kantladnda deerlidir.14

Walter CANNON (1871-1945)

ortam bileiminin sabit tutulmasn tanmlayan HOMEOSTASS kavramn ortaya atmtr.

15

Sonu olarak, intraselller ve ekstraselller svlarn bileimi fizyolojik koullarda sabittir. Bu sabitlik ise skn halinden ileri gelmez; organizmaya devaml olarak dardan yeni maddeler alnd ya da organizmadan atld gibi, intraselller ve ekstraselller svlar arasnda da srekli sv ve madde al-verii devam eder. Hcre iinde ve membrannda bulunan saysz enzimler maddeleri paralar, ya da yeni maddeleri oluturur. Canlln byk zellii olan bu aralksz deiime karn, dengeyi salamak iin vcut svlarnda eitli dzenleyici mekanizmalar vardr.16

17

Vcut svlarnda, bu eitli dzenleyici sistemler ; Besleyici maddelerin (kan ekeri, kan yalar vb.) miktarn, Metabolizma artklarnn (re, rik asit gibi), anyon ve katyonlarn konsantrasyonunu, Isy, Osmotik ve hidrostatik basnlar, pHy (hidrojen iyon konsantrasyonu), Oksijen ve karbondioksit basnlarn sabit tutar.

18

Homeostatik mekanizma nasl alr? Geri

bildirim (geri besleme, feedback) sistemi ile alr. Iki trl feedback sistem vardr. Pozitif ve negatif feedback.

19

Negatif feedback sistem Dzenleyici

mekanizmann grevi uygun olmayan deiiklii nlemektir, bylece eski duruma dn salar. Bu negatif feedback sistemdir, nk dzenleyicinin yant uyaran geri evirmektir. Vcuttaki ou homeostatik mekanizmalar negatif feedback sistemlerdir. Vcut ss, kandaki eker dzeyinin ayar (glikoz) ve birok dier metabolik ilemler, negatif feedback ile dzenlenir.20

NEGATIVE FEEDBACK

21

NEGATIVE FEEDBACK

23

Hcrelerin yap ve fonksiyonlar ile ilgili maddeler, kimyasal reaksiyonlar kolaylatran bu sv ortamda belirli oranlarda dalmtrMOLEKL Su Protein Lipid Mineraller (Na, K, Cl, Mg, vb.) Nkleik asitler Karbonhidratlar VCUT AIRLIINA GRE %60 %17 %15 %5 %2 %124

Ekstraselller svnn baz nemli bileenleri ve fizyolojik snrlarNormal deerler Oksijen Karbondioksi t Sodyum Potasyum Kalsiyum Klor Bikarbonat Glikoz Vcut scakl Asit-baz95 40 142 4,2 1,2 108 28 85 37,0 7,4

Normal snrlar35-45 35-45 138-146 3,8-5,0 1,0-1,4 103-112 24-32 75-95 37,0 7,35-7,45

ldrc olmayan snrlar10-1000 5-80 115-175 1,5-9,0 0,5-2,0 70-130 8-45 20-1500 18,3-43,3 6,9-8,0

BirimmmHg mmHg mmol/l mmol/l mmol/l mmol/l mmol/l mg/dl C pH

25

Hcreler-Kas Hcreleri -Sinir Hcreleri -Epitel Hcreleri -Ba Dokusu (Konnektif Doku) Hcreleri

26

KAS HCRELER kuvvet

ve hareket

SNR HCRELER elektriksel

bir uyarnn balatlp daha uzak noktalara iletimi baka bir sinir hcresinde yeni uyarlar bir salg bezinde sekresyon kas kaslmas

dier

hcrelerin aktivitelerini kontrol etme27

EPTEL HCRELER sekresyon

(salg) (emilim)

absorpsiyon

BA DOKUSU HCRELER vcut zel

yaplarnn bir arada tutulmas

lif yaplarndan oluan bir ortam meydana getirirler kollajen, elastin ve retikler lifler28

Dokularzellemi hcre topluluklar Kas Dokusu 2. Sinir Dokusu 3. Epitel Dokusu 4. Ba Dokusu (Konnektif Doku)1.29

Organlareitli blmlerinde her 4 eit dokuyu daierebilen daha kompleks oluumlar Bbrek tek

katl yass epitelden oluan kk tpler

tm

duvarlarnda epitel hcreleri ile kas ve ba dokusu bulunan kan damarlar dtan saran ba dokusu a30

organ

Organ Sistemleribirtakm organlarn bir araya gelerek birlikte ilev grmesi Boaltm Sistemi (riner Sistem) bbrekler idrar kesesi (mesane) bbreklerden mesaneye uzanan tpler( reter) mesaneden vcut dna uzanan tpler (retra)

31

32

Solunum sistemi vcut svlarnda oksijen ile karbondioksit basnlarn ve pHy sabit tutmaya ynelir. Sindirim sistemi besin maddelerini salar. Boaltm sistemi metabolizma artklarn uzaklatrp yine pHnn dzenlenmesi ile ilgili grev alr.

33

Dolam Sistemi besin maddeleri, oksijen ve metabolizma rnlerini gerekli yerlere tama grevini stlenir.

34

reme Sistemi kendi trnn devamn salamakla ykmldr.

35

Sinir Sistemi ile Endokrin Sistem Tm bu ilevleri, dzenleyici, denetleyici ve entegre edici grev stlenir.

36

SONUleri derecede karmak olan hcre topluluklarnn birletirilmesinden meydana gelmi olan insan, bu hcre gruplarnn tek tek toplamndan da daha ileri bir organizasyondur. Bireyin salnn kkeni, salkl hcrelerdir. Hastalk ise belirli bir miktar hcrenin ilev bozukluunu yanstr.

37

SONSZHastalk bilimine hakim olmak isteyen her hekim aday iin; Fizyoloji, Fizyopatolojik sreleri doru olarak kavrayabilmek, Tehisini doru temeller zerine oturtmak, Tedavi plann buna gre ekillendirebilmek asndan, mutlak renilmesi gereken bir bilimdir.

38

KAYNAKLARFizyoloji, Bern, Levy, Koeppen and Stanton, Gne Tp Kitabevi, 5.Baskdan eviri,Edit:S.Aydoan, 2008 Tibbi Fizyoloji, Guyton and Hall, Nobel Tp Kitabevi, 11.Basm eviri, 2007 Tbbi Fizyoloji, Ganong,W., Nobel Kitabevi, 23.Bask, 2010 PDQ Fizyoloji, Uwe Ackermann, stanbul Medikal Kitabevi, 1. Bask eviri, 2006 Fizyoloji, Board Review Serisi,Linda S. Costanzo, Gne Kitabevi, 3.Bask eviri, 2003 Human Physiology, A.J.Vander, J.H.Sherman and D.S.Luciano, Mc Graw-Hill Inc. 2005 Temel Fizyoloji, Erciyes Fizyoloji Grubu, 201039

FZYOLOJ ANABLM DALI RETM YELER Prof.Dr.Sami AYDOAN Prof.Dr.Cem SER Prof.Dr.Nurcan DURSUN Prof.Dr.Asuman GLGEL Prof.Dr.Meral AIOLU Prof.Dr.Bekir OKSEVM Prof.Dr.Nazan DOLU40

41