Finlandii

System Edukacji w Finlandii

SZKOŁA

Obowiązek szkolny zaczyna się później niż jest dzisiaj trend... tzn. w wieku 7 lat i trwa do 16 roku życia szkoła podstawowa trwa 9 lub 10 lat; 'lub' dlatego, że jeśli ktoś ma ochotę pouczyć się nieco dłużej, ma tę możliwość potem trzyletnia szkoła średnia zakończona czymś w rodzaju matury, lub szkoła zawodowa kończąca się konkretnymi uprawnieniami do wykonywania zawodu szkoły zawodowe są szanowane w Finlandii, a młodzież, która tam się uczy zdobywa w większości przypadków pewny zawód szkołę średnią można zrealizować w ciągu dwóch lub czterech lat - zależy to od ucznia (jeśli masz ochotę szybciej uporać się z tym etapem nauki, pracujesz więcej - kończysz szybciej; jeśli ci się nie śpieszy... masz trzy lata w standardzie i rok w promocji... :) klasy liczą średnio 20 uczniów... (Finowie już dawno wiedzieli, że mniejsza klasa - to większa integracja i lepsza skuteczność); pomyślmy teraz o często przeładowanych polskich klasach

Motywy wyboru zawodu nauczyciela w Finlandii • Jeden z najbardziej pożądanych zawodów wśródmłodych Finów szukających możliwości zatrudnienia.• Bardzo trudno zostać nauczycielem: proces rekrutacjibardzo rygorystyczny i tylko najlepsi spełniająkryteria zatrudnienia.• Każdej wiosny tysiące maturzystów składa podaniana Wydziały Edukacji w 8 fińskich uniwersytetach,Oprócz zdania trudnego egzaminu maturalnegonależy musza osiągnąć najwyższe wyniki na maturze iposiadać zdolności interpersonalne.• Około 1:10 kandydatów zostaje przyjętych.

Motywy wyboru zawodu nauczyciela w FinlandiiFazy procesu selekcji:• Konkurs matur.• Egzamin pisemny na bazie podręczników zpedagogiki.• Udział kandydatów w inscenizowanychzajęciach, w czasie, których są poddawaniobserwacji pod kątem ich zachowań wsytuacjach oddających realia pracynauczyciela.• Najlepsi kandydaci są zapraszani narozmowy kwalifikacyjne i pytani, dlaczegochcą zostać nauczycielami. Powyselekcjonowaniu kandydatów, biorą oniudział w opłacanym przez państwoprogramie studiów wyższych.

Treść programów nauczania dla nauczycieli w Polsce• Mało wymagające kryteria naboru na studiapedagogiczne• Zdecentralizowany system nauczaniaTreść programów nauczania dla nauczycieli w Finlandii • Duży nacisk na zrównoważenie kompetencjiosobowościowych i merytorycznych . Szczególnynacisk kładziony jest na budowanie umiejętnościmyślenia pedagogicznego aby nauczyciel potrafiłzarządzać procesem uczenia zgodnie z aktualnymstanem wiedzy pedagogicznej.• Obszarem studiowania są trzy główne obszary:1. Teoria edukacji,2. Wiedza pedagogiczna,3. Dydaktyka nauczania przedmiotu oraz praktyka nauczaniaprzedmiotu.

UCZNIOWIE

•czują się w szkole super •biegają w skarpetkach - bo jest wygodnie, czysto i domowo •atmosfera w szkole jest zupełnie inna niż w Polsce - nie ma praktycznie hałasu, nikt nie szaleje, nie krzyczy, nie biega, nie ma bójek...  •w szkole nie ma dzwonków - zamiast tego są bardzo spokojne, wyciszające jingle - na początek lekcji inny i na koniec lekcji inny •szkoła jest niesamowicie czyściutka, świetnie wyposażona •uczniowie są niesamowicie zmotywowani, znają wartość nauki, wiedzą, że dzisiejsza gospodarka opiera się na wiedzy, a fińska szkoła świetnie wyposaża ich w wiedzę oraz uczy ich kreatywnego jej wykorzystania •klimat na lekcji jest niesamowity, oparty właśnie na wzajemnym szacunku, zaufaniu, poszanowaniu, odpowiedzialności za słowa, działania •uczniowie mówią do nauczycieli po imieniu - ale z pełnym szacunkiem •nauczyciele szanują swoich uczniów; dają przykład swoim słowem i działaniem •uczniowie praktycznie nie mają pracy domowej (w szkole podstawowej przeznaczają na pracę domową ok. 3 godzin tygodniowo) •uczniowie na lekcjach nie boją się zadawać pytań, dyskutować - wszystko w atmosferze szacunki, chęci do nauki •uczniowie dostają oceny od 4 do 10 (nikt nie wie dlaczego tak jest); 10 jest najwyższą oceną •wykonują mnóstwo projektów •wykorzystują w swojej nauce - często zorganizowanej zespołowo - technologie informacyjno-komunikacyjne

SzkołaW szkołach nie ma tyle biurokracji, co w Polsce...; kiedy pytałem Finów o obserwacje, ewaluacje, kontrole, nadzór pedagogiczny - zawsze uzyskiwałem odpowiedź, że w sensie 'papierów' nie ma takiego wariactwa... a wszystkie te rzeczy robią, a wszystko - ciągle to powtarzali - opiera się na zaufaniu...; dewiza Finów w tym zakresie brzmi: "less is more" - czyli mniej papierologii gwarantuje więcej sukcesu... poza tym wierzą też w inne powiedzenie: "ludzie są bardziej wydajni, kiedy czują, że są godni zaufania"w szkole jest niesamowity klimat współpracy, wzajemnej pomocy, wsparciauczniowie mają trzy miesiące wakacji letnichszkoły pracują od ósmej do piętnastej... żadnych zmianw trakcie nauki fiński system oferuje darmowe kształcenie, darmowe książki, darmowe posiłki, materiały w szkole i co tam jeszcze...w szkole funkcjonuje zespół ds. dobrobytu ucznia (student welfare team), który troszczy się o proces kształcenia uczniów, ich zdrowie psychologiczne, fizyczne, a także o zęby (w szkole jest bezpłatny dentysta, pielęgniarka)w szkołach uczniowie mają fajne przedmioty: zajęcia praktyczno-techniczne, zarządzanie budżetem domowym, przedsiębiorczość...szkoły praktycznie nie testują uczniów... nie ma kartkówek, testów... stresu z tym związanego... uczniowie nauczani są w zupełnie inny sposób... nauczanie opiera się na zasadzie: "uczę się, żeby myśleć/wykorzystać wiedzę, a nie po to, żeby ją odtwarzać na testach"szkoły muszą realizować podstawę programową, ale mają sporą dowolność, co do sposobów jej realizacjinauczanie w szkole jest bardziej badawcze, odkrywcze - a nie transmisyjne (a metoda wykładu chyba jest najmniej popularna... u nas raczej odwrotnie...)w szkołach duży nacisk kładzie się na rozwój umiejętności współpracy w zespole...

E-podręczniki w Finlandii • Programy nauczania w Finlandii ustala się napoziomie każdej szkoły. W konsekwencjiedtech (a więc także e-podręcznik) ma innąrolę do odegrania w każdej szkole.• Większość uczniów korzysta z edutech, ale niejest to ‘zadekretowane” odgórnie.• Na razie system oświaty w Finlandii jestskoncentrowany na elektronicznej maturze

Moduły bez klasówekRok szkolny podzielony jest na pięć modułów. Każdy trwa siedem tygodni i kończy się testami. Przez tydzień od poniedziałku do piątku uczniowie przychodzą do szkoły na godzinę 9 i codziennie piszą sprawdzian z innego przedmiotu, który obejmuje wiadomości z ostatniego modułu. Przez kolejne trzy dni po weekendzie uczniowie przychodzą według planu zajęć, ale nie mają zwykłych lekcji, tylko spotkania z nauczycielami, poświęcone omówieniu testów. Następne cztery dni są wolne, a od poniedziałku rozpoczyna się nowy moduł. Tak więc po trzech latach nauki uczniowie mają kilkadziesiąt ocen z testów. W sumie na koniec trzeciej klasy każdy uczeń powinien mieć zaliczone 75 sprawdzianów.Każdy z przedmiotów ma inną liczbę modułów obowiązkowych Na przykład z matematyki i historii uczniowie muszą zaliczyć pięć obowiązkowych modułów, z języków jest ich więcej (przez całą szkołę). Uczniowie mogą korzystać też z modułów nadobowiązkowych, np. z języków.Rzadko odbywają się jakieś kartkówki, nikt uczniów nie odpytuje na środku sali. Prace domowe też są rzadko zadawane – ponieważ klasy są maksymalnie 20-osobowe, a lekcje trwają 75 minut, nauczyciel jest w stanie tak przedstawić materiał i zaplanować ćwiczenia, aby uczniowie maksymalnie dużo wynosili z lekcji.Nauczyciele pracują różną liczbę godzin w zależności od wykładanego przedmiotu. Najmniej godzin mają nauczyciele języków: 16 godzin, licząc po 45 minut, gdyż duża część ich pracy to ocenianie zadań pisemnych, a najwięcej godzin mają nauczyciele sportu – ponad dwadzieścia dwie godziny. W Finlandii, tak jak w innych krajach europejskich, uczniowie uczą się też obowiązkowo psychologii i filozofii.

Czego możemy nauczyć się odFinlandii?• Wysokiej jakości, oparte na realizacji przezkandydatów na nauczycieli badan naukowych,programy nauczania na studiach,• Wsparcie finansowe dla doskonalenia zawodowego,• Stworzenie etosu pracy nauczyciela, który przyciągaelitę intelektualna społeczeństwa,• Wysokie kryteria stawiane kandydatom na studianauczycielskie (selekcja pozytywna),• Wysoki kapitał społeczny w Finlandii.