Finansijska Analiza v003 Fbt

FINANSIJSKA ANALIZAProf.dr Ivo upanovi,Fakultet za biznis i turizam,Budva

NAIN OCJENJIVANJAPRISUSTVO NA PREDAVANJIMA 10 POENAPROJEKTNI RAD-SEMINARSKI RAD 21 POENAKOLOKVIJUM 24 POENAZAVRNI ISPIT 45 POENA

BAZINA LITERATURAKNEEVI G., EKONOMSKO-FINANSIJSKA ANALIZA, UNIVERZITET SINGIDUNUM, 2007.

SADRAJPOVEZANOST FINANSIJSKE ANALIZE SA OSTALIM KRUCIJALNIM POSLOVNIM FUNKCIJANAOSNOVNA ZAKONSKA REGULATIVA RELEVANTNA ZA FINANSIJSKO IZVJETAVANJE I ANALIZUOSNOVNE EKONOMSKE KATEGORIJE RELEVANTNE ZA FINANSIJSKU ANALIZUKLJUNI FINANSIJSKI IZVJETAJI U OKVIRU FINANSIJSKE ANALIZE FINANSIJSKA ANALIZA I IT SISTEM

FINANSIJSKA ANALIZA-CONTROLLING U FUNKCIJI ODGOVORNOSTI FINANSIJSKOG IZVJETAVANJA (racio, investicione, analize profitabilnosti)BUSINESS PLAN KAO OSNOVA ZA KOMPARATIVNU FINANSIJSKU ANALIZUUPRAVLJANJE RASTOM NA OSNOVU REZULTATA ANALIZE FINANSIJSKIH IZVETAJAPOKAZATELJI BONITETA PREMA METODOLOGIJI PREDUZEA U SAD

POVEZANOST FINANSIJSKE ANALIZE SA OSTALIM KRUCIJALNIM POSLOVNIM FUNKCIJANA

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S FUNKCIJOM NABAVKE

S podruja knjigovodstva:

Obaveze prema dobavljaimaObaveze po osnovu instrumenata osiguranja plaanjaObraunate i odobrene bonifikacijeObraunate i odobrene zatezne kamateTrokovi nabavke robezalihe

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S FUNKCIJOM NABAVKE

S podruja raunovodstvenog planiranja:Planske kalkulacijePodaci o buduim kretanjima i stanjima

S podruja finansijskog nadzora:Provjera pravilnosti knjigovodstvenih podataka i obrauna, u skladu sa propisima

S podruja controllingaUsporedba planiranih i ostvarenih veliina i mjerenje odstupanja

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S RAZVOJNOM FUNKCIJOMS podruja knjigovodstvaVrijednost uloenih sredstava u svaku investiciju u tokuPotraivanja po datim avansimaVisina budeta za odreenu investiciju

S podruja finansijskog planiranja:Svi podacima kao logistika za procjenu novih ulaganja

S podruja finansijskog nadzoraKontrola utroenih sredstava po svakoj investiciji

S podruja finansijske analize

Mjere odstupanja u odnosu na zadate budete po svakoj investiciji

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S PRODAJNOM FUNKCIJOMS podruja knjigovodstvaGotovi proizvodi na zalihiPotraivanjima od kupacaObavezama po primljenim avansimaObraunatim i odobrenim bonitetimaObraunatim i odobrenim zateznim kamatama

S podruja finansijskog planiranja:Budua kretanja u pogledu pojedinih sredstava,prihoda i dobitiS podruja finansijskog nadzoraKontrola prodaje,prihoda i dobitiS podruja finansijske analizeAnaliza efekata prodaje u odnosu na planirano.

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S PROIZVODNOM FUNKCIJOMS podruja knjigovodstvaNezavrena proizvodnja po pojedinim proizvodimaUlaganje u proces proizvodnje po elementima i cijeni kotanjaVrijednost karta i otpadaMaterijal na zalihi,vrste i vrijednostVrste i koliina izvrenih proizvoda i uslugaStvarne kalkulacije cijene i cijene proizvoda i usluga

S podruja finansijskog planiranja:Budua kretanja u pogledu pogledu zaliha i potronje materijalaS podruja finansijskog nadzoraKontrola cijene kotanja elemenata proizvodnje i zaliha.S podruja finansijske analizeAnaliza efekata proizvodnje u odnosu na planirano.

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S FINANSIJSKOM FUNKCIJOMS podruja knjigovodstvaDnevno stanje svih raunaPotraivanje od kupaca po datumu dospijeaKorelacija plaanja i knjienja

S podruja finansijskog planiranja:Budua kretanja novanih sredstavaS podruja finansijskog nadzoraProvjera knjigovodstvenih podataka u odnosu na plaanja.S podruja finansijske analizeAnaliza ostvarenih i planiranih veliina po vrsti troka i prihoda.

POVEZANOST FUNKCIJE FINANSIJSKE ANALIZE S OSTALIM POSLOVNIM FUNKCIJAMAPOVEZANOST S UPRAVLJAKOM FUNKCIJOM FUNKCIJOMDobit prema uloenim sredstvimaDobit prema prosjeno koritenim sredstvimaVrijednost dionica i iznos dividendiStanje kapitala na kraju periodaUpotreba kapitalaOsiguranje izvora kapitalaSolventnostLikvidnostPrijedlog business planaIzvrenje planaAnalize,statistike i kontrole..

Finansijska analiza i finansijsko raunovodstvoRacunovodstveno-finansijske informacije, donoenje odluka i koritenje finansijskih izvjetaja racunovodstvo kao informacioni sistem; donosioci odluka; racunovodstveno vrednovanje; korporacija; finansijski poloaj i racunovodstvena jednacina;komunikacija putem finansijskog izvjetaja; racunovodstveni standardi;profesionalna etika i racunovodstvena profesija

- vrednovanje poslovnih transakcija (Problemi vrednovanja; konta i kontni plan;Sistem dvojnog knjienja; evidentiranje i prenos transakcija; probni bilans)- vrednovanje poslovne dobiti (Vrednovanje poslovnog dobitka; obracunsko naceloracunovodstva; proces prilagodavanja)

Finansijska analiza i finansijsko raunovodstvo

- racunovodstveno evidentiranje trgovackog poslovanja (pitanje upravljanja u trgovackom poslovanju; bilans uspjeha trgovackog preduzeca; sistem vodenja zaliha; trgovinske transakcije; struktura unutranje kontrole; interna kontrola; racunovodstveno evidentiranje popusta)

- ciljevi, prezentacija i analiza finansijskih izvjetaja (cilj finansijskog informisanja; glavne kvalitativne karakteristike racunovodstvenih informacija; ogranicenja relevantne i pouzdane informacije; odgovornost uprave za eticko izvjetavanje;klasifikacija bilansa stanja; oblici bilansa uspjeha; koritenje klasifikovanihfinansijskih izvjetaja; komponente godinjeg izvjetaja)

Finansijska analiza /krucijalna pitanja izvjetavanjaVrednovanje finansijskog poloaja i uspjenosti poslovanja: glavna pitanja izvjetavanja

- kratkorocna likvidna sredstva (upravljanje kratkorocnim likvidnim sredstvima;gotovina i gotovinski ekvivalenti; tekuca ulaganja; potraivanja; mjenice; prodaja na kreditne kartice)- zalihe (upravljacka pitanja povezana sa racunovodstvoom zaliha; vrednovanje zaliha prema periodicnom sistemu vodenja zaliha; vrednovanje zaliha prema kontinuiranom sistemu vodenja zaliha; uticaj odluka o zalihama i pogrenoiskazivanje zaliha; vrednovanje zaliha procjenom)- stalna sredstva ( upravljacka pitanja vezana za racunovodstvo stalnih sredstava;trokovi nabavke nekretnina, postrojenja i opreme; racunovodstvo amortizacije;faktori koji uticu na izracunavanje amortizacije; povlacenje sredstava iz upotrebe;

Finansijska analiza /krucijalna pitanja izvjetavanjaVrednovanje finansijskog poloaja i uspjenosti poslovanja: glavna pitanja izvjetavanja

racunovodstvo prirodnih resursa; racunovodstvo nematerijalnih sredstava;specificni problemi koji nastaju prilikom amortizacije stalnih sredstava)- obaveze (Problemi sa kojima se suocava menadment u vezi sa kratkorocnim obavezama; opte kategorije kratkorocnih obaveza; potencijalne obaveze;vrijednost novca kroz vrijeme; priroda obveznica; racunovodstveno evidentiranje obaveza po prodatim obveznicama; amortizovanje diskonta obveznica; ostali problemi u vezi sa obavezama po izdatim obveznicama; ostale dugorocne obaveze)- dionicarski kapital (korporacija; komponente dionicarskog kapitala; knjienje emisije dionica; dionicke opcije)- dobit i zadrana dobit (dobit i bilans uspjeha; zarada po dionici; zadrana dobit;ogranicenja zadrane dobiti; izvjetaj o vlastitom kapitalu; vrijednost dionice

OSNOVNA ZAKONSKA REGULATIVA RELEVANTNA ZA FINANSIJSKO IZVJETAVANJE I ANALIZU

Zakon o raunovodstvu i reviziji-osnovne odrednice

Ovim zakonom se ureuju uslovi i nain voenja poslovnih knjiga, sastavljanje i prezentacija finansijskih iskaza (u daljem tekstu: raunovodstvo), kao i uslovi i nain provoenja postupka i vrenja revizije finansijskih iskaza . Ovaj zakon primjenjuje se na pravna lica registrovana za obavljanje privredne I drutvene djelatnosti i djelove stranih drutava Ovaj zakon se ne primjenjuje na subjekte koji se finansiraju iz budeta ivanbudetskih fondova.

Osnovna zakonska regulativa relevantna za finansijsko izvjetavanje i analizu

Zakon o raunovodstvu i reviziji-osnovne odredniceDostavljanje i rokovi za dostavljanje finansijskih izvjetajaPravna lica pripremaju godinje finansijske iskaze sa stanjem na dan 31. decembra poslovne godine.(2) Pravna lica dostavljaju finansijske iskaze iz stava 1 ovog lana Centralnom registru Privrednog suda u Podgorici najkasnije do 28. februara tekue godine za prethodnu godinu.(3) Pravna lica iji je godinji prihod vei od 500.000 eura duna su da, na zahtjev nadlenih dravnih organa i organizacija, pripreme i dostave finansijske iskaze za finansijsku godinu, odnosno krae izvjetajne periode.(4) Pravna lica koja u skladu sa ovim zakonom podlijeu obavezi vrenja revizije finansijskih iskaza, uz finansijske iskaze iz stava 1 ovog lana dostavljaju i miljenje o izvrenoj reviziji.



Zakljuivanje i uvanje poslovnih knjiga

(1) Pravno lice duno je da poslovne knjige usaglasi sa izvrenim popisom imovine i obaveza i zakljui na dan 31. decembar poslovne godine i da ih uva u sljedeim rokovima:

1) godinji obrauni zarada zaposlenih lica ili originalne isplatne liste za periode za koje se ne raspolae godinjim obraunima potpisanim od strane zaposlenih uvaju se trajno;2) finansijski iskazi (godinji raun), glavna knjiga i pratei dnevnik uvaju se najmanje 10 godina, dok se pomone knjige i finansijski iskazi za krae izvjetajne periode uvaju najmanje pet godina;3) knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su vrena knjienja uvaju se najmanje pet godina, a prodajni i kontrolni blokovi, pomoni obrasci i slina dokumentacija, kao i isprave koje se odnose na poslove platnog prometa u instituciji koja ga obavlja, najmanje tri godine.Osnovna zakonska regulativa relevantna za finansijsko izvjetavanje i analizu

Zakon o raunovodstvu i reviziji-osnovne odredniceRevizorsko miljenjeRevizorsko miljenje o obavljenoj reviziji finansijskih iskaza (u daljem tekstu: revizorsko miljenje), sainjava se u skladu sa MSR.

(2) Revizorsko miljenje u pisanoj formi, mora da sadri jasno izraeno i obrazloeno miljenje o finansijskim iskazima u cjelosti.

(3) Revizorsko miljenje sastavlja i potpisuje ovlaeni revizor u svoje ime, odnosno ovlaeno lice drutva za reviziju.(4) Uz revizorsko miljenje, prilau se finansijski iskazi koji su predmet revizije.



REVIZORSKI ODBOR

(1) Velika pravna lica moraju imati revizorski odbor od najmanje tri lana.(2) Revizorski odbor imenuje skuptina akcionarskog drutva, odnosno nadleni organ odreen statutom.(3) Najmanje jedan lan revizorskog odbora, mora biti strunjak iz oblasti raunovodstva i revizije.


Zakon o raunovodstvu i reviziji-osnovne odredniceREVIZORSKI ODBORNadlenost revizorskog odboraRevizorski odbor:1) prati postupak finansijskog izvjetavanja,2) prati djelotvornost interne kontrole drutva i interne revizije,3) prati zakonom propisanu reviziju godinjih i konsolidovanih finansijskih iskaza, 4) prati nezavisnost angaovanih ovlaenih revizora ili drutava za reviziju, koji obavljaju reviziju, kao i ugovore o dodatnim uslugama iz lana 16 stav 3 ovog zakona,5) daje preporuke skuptini drutva odnosno osnivaima o izboru ovlaenog revizora ili revizorskog drutva,6) raspravlja o planovima i godinjem izvjetaju unutranje kontrole, kao i o drugim pitanjima koja se odnose na finansijsko izvjetavanje i reviziju.


Zakon o raunovodstvu i reviziji-osnovne odredniceInterni revizor(1) Veliko pravno lice mora imati internog revizora.(2) Internu reviziju kod velikog pravnog lica, moe da vri interni revizor ili poseban organizacioni dio pravnog lica.(3) Lice koje obavlja poslove interne revizije, ne moe obavljati druge poslove kod velikog pravnog lica. (4) Interni revizor, odnosno lice koje rukovodi organizacionim dijelom za internu reviziju, mora imati visoku strunu spremu i radno iskustvo od najmanje tri godine na raunovodstvenim ili poslovima revizije.


OSNOVNE EKONOMSKE KATEGORIJE RELEVANTNE ZA FINANSIJSKU ANALIZU

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analize1) Sredstva i obaveze prema izvorima sredstava

(ekonomske kategorije koje su definisane prema njihovom stanju u odredjenom trenutku)

2) Rashodi i prihodi (ekonomske kategorije koje su definisane prema njihovoj kumulativi u odredjenom vremenskom periodu)

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizePod sredstvima se podrazumijevaju Stvari, prava i novac kojim se raspolae u jedinici raunovodstvenog obuhvatanja, kao i razgranieni trokovi. S gledita funkcionisanja u jedinici raunovodstvenog obuhvatanja, sredstva se grupiu u :

1) Osnovna sredstva ( ili stalna sredstva ili imobilije) 2) Obrtna sredstva ( mobilije) 3) Sredstva rezervi 4) Sredstva zajednike potronje

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeOSNOVNA I OBRTNA SREDSTVA

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analize

Osnovna sredstvaPodrazumijevaju stvari, prava i novac kao sredstva koja uestvujui u posl. procesima postepeno prenose svoju vrednost na posl.uinke i vraaju se u prvobitno pojavni oblik, u razdoblju duem od jedne godine, a i dugorono razgranieni TR; izuzetak zemljite ija se vrednost ne prenosi. Obrtna sredstvaPodrazumijevaju stvari, prava i novac kao sredstva koja se jednokratnom upotrebom troe u posl.procesima, prelaze iz jednog pojavnog oblika u drugi, prenosei odjedanput svoju cjelokupnu vrednost, a i kratkorono razgranieni TR. Obrtna sredstva se vraaju u prvobitni oblik u razdoblju kraem od 1 godine.Osn. i obr. sredstva ine posl.sredstva u uem smislu.Izvori sredstavaPod njima se podrazumijevaju pravna i fizika lica od kojih jedinica raunovodstvenog obuhvatanja pribavlja sredstva.


Osnovna sredstva u obliku stvari obuhvataju: 1) Zemljite 2) Gradjevine 3) OpremaZalihe investicionog materijala namijenjenog za ugradjivanje u druge stvari iz osn. sredstava, ako imaju privredni znaaj za jedinicu ra.obuhvatanja. Osnovna sredstva u obliku stvari mogu biti: 1) u upotrebi, 2) u pripremi i 3) van upotrebe


Obrtna sredstva u obliku prava( i razgranienih TR) obuhvataju: 1) Kratkorone hartije od vrednosti 2) Tekua potraivanja 3) Nekalkulisani TR 4) Nedospjeli rashodi 5) Nepokrivene akontacije iz naslova budue dobiti


Plasmani sredstava obuhvataju:

1) Potraivanja po osnovu kratkorono datih kredita 2) Potraivanja po osnovu dugorono datih kredita 3) Potraivanja po osnovu udruenih, odnosno uloenih sredstava sa drugim jedinicama raunovodstvenog obuhvatanja 4) Uloena sredstva u hartije od vrijednosti ( dionice, obveznice) , odnosno u druga preduzea


Osnovna sredstva u obliku novca

Njima se smatraju samo izdvojena novana sredstva za investicije.

Obrtna sredstva u obliku novca obuhvataju:

1) Novac u blagajni 2) Novac na iro raunu 3) Novac na prolaznom raunu u vezi s naplatom zajednikog prihoda 4) Novac na deviznom raunu 5) Otvoreni akreditivi 6) Novac na izdvojenim raunima za tekue potebe

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeOSNOVNE TROKOVNE KATEGORIJE

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeMjesto i nosioci trokova.Mesto TR je funkcionalno, prostorno ili stvarno zaokruena celina u okviru jedinice ra. obuhvatanja u kojoj ili u vezi s kojom, se u poslovanju pojavljuju TR koji je mogue rasporedjivati na pojedinane nosioce i za koje postoji tamo odgovornost. Razlikuju se direktna i indirektna mesta TR. Redovni rashodi Su vrijednosti utroenih materijalnih inputa, kao i vrijednosti svih ostalih planiranih i angaovanih inputa.Vanredni rashodiSu izgubljene vrijednosti koje se ne odnose na stvaranje proizvoda i usluga kao posl. uinaka;oni nastaju vanrednim smanjenjem posl. sredstava ili vanrednim poveanjem obaveza prema izvorima posl. sredstava.Ne mogu se pojavljivati u vezi sa sredstvima rezervi, ili sredstvima zajednike Pt, niti iz razloga to su u vezi s linom odgovornou.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeFinansijska analiza trokova materijala po stvarnim nabavnim cijenama

Prema metodi prosjene nabavne cijene trokovi materijala se utvruju mnoenjem utroenih koliina sa prosjenim nabavnim cijenama za odnosnu vrstu materijala.Prosjena nabavna cijena se dobija dijeljenjem ukupne vrijednosti zaliha sa koliinom materijala na zalihi

U osnovi metode prva ulazna cijena=prvoj izlaznoj cijeni,koja je poznata kao FIFO metod (first in=first out),polazi se od pretpostavke da se materijal trosi onim redoslijedom koji se nabavlja.

Polazei od pretpostavke da se najprije troi materijal koji je posljednji nabavljen, metod poznat kao LIFO-last in=first out,kao cijena po kojoj se utvrdjuju troskovi materijala sluzi cijena posljednje nabavke.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeTrokovi amortizacije-finansijska analiza na osnovu razliitih metoda knjienja amortizacije

Proporcionalna metoda polazi od pretpostavke da se sredstvo u toku svog korisnog vijeka ravnomjerno troi pa su iznosi obraunate amortizacije isti po svakoj posmatranoj godiniMetoda progresivnog otpisa-u osnovi ovog obrauna je da se amortizacione kvote poveavaju iz godine u godinuDegresivna metoda-degresivno otpisivanje je postupak kojim se nabavna vrijednost osnovnog sredstva posredstvom opadajuih godinjih kvota rasporeuje na cijeli ekononomski vijekDegresivni geometrijski metod,gdje se svih godina primjenjuje ista stopa amortizacije,ali se smanjuje osnovica za obraun.Funkcionalna metoda se koristi kada se intezitet troenja sredstava moe izmjeriti kroz ostvareni uinak.U tom sluaju se stopa amortizacije utvruje stavljanjem u odnos ostvarenog i mogueg uinka.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeTrokovi zaradaVisina akontiranih zarada utvruje se prema osnovama ili mjerilima koji su definisani u optem ili posebnom Kolektivnom ugovoru,odnosno na osnovu njih sastavljenog pravilnika o zaradama,Kao osnovni kriterijum se koristi ostvareni uinak i samim tim, visina zarada po uinku.Trokovi zarada obuhvataju bruto zarade po osnovu tekueg rada,dodatke i naknade zarada.Dodaci na rad su:dodaci za noni radDodaci za prekovremeni radDodatak na zaradu za rad na dan dravnog praznikaDodatak na zaradu po osnovu minulog radaNaknade zarade obuhvataju:Naknadu uslijed koritenja godinjeg odmoraNagradnog odsustvaBolovanjakolovanja itd.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeTrokovi zaradaBruto zarade sa dodacima i naknadama sastoje se iz:Neto zarada i dodataka na neto zaradeNaknada na neto zaradeDoprinosa iz zarada.

Iz bruto zarada zaposlenih plaaju se obavezni doprinosi za socijalno osiguranje i to:Doprinos za penziono-invalidsko osiguranjeDoprinos za zdravstveno osiguranjeDoprinos za osiguranje od nezaposlenosti.

Kod iskazivanja navedenih trokova treba imati u vidu da se oni iskazuju u periodu u kom su nastali,a ne u periodu kad su isplaene zarade.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeTrokovi proizvodnih usluga

MaterijalSitan inventarTransportUtilities trokoviPTTKomunalne uslugeUsluge odravanja osnovnih sredstavaUsluge marketingaUsluge reklame

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeTrokovi neproizvodnih usluga

Trokovi revizijeTrokovi konsultantskih uslugaBankarske provizijePremije osiguranjaPorezi na gradsko-graevinsko zemljiteDoprinosi za ouvanje ivotne sredineTrokovi reprezentacijelanarine udruenjimaNaknade za licencuTrokovi koritenja tunela ili trajekta.


Finansijski rashodi:

Nastaju po osnovu korienja pozajmljenih sredstavsKursnih razlika po osnovu ino-obavezaPo osnovu zateznih kamataPrava na popust-kasa skonta


Rashodi po osnovu obezvrijeivanja imovine:

Nastaju kao rezultat korekcije vrijednosti u negativnom smislubosnovnih sredstava,plasmana,nematerijalnih ulaganja itd. u skladu sa MRS 36,MRS 16,MRS 38.Prilikom procjene u obzir se uzimaju slijedee injenice:Eksterni izvori:Trina vrijednost je opala znatno vie od oekivanjaDolo je do znaajnih promjena koje su negativno uticale na poslovanje u ekonomskom,tehnolokom ili pravnom okruenjuInterni izvori:Uraen test procjene,takozvani impairment testRaspoloivost dokaza o zastarjelosti ili fizikom oteenju sredstavaRaspoloivost dokaza o loijem ekonomskom uinku u odnosu na predvieni.


Manjkovi i vikovi po osnovu inventaraU popisnim listama se posebno iskazuje manjak u granicama dozvoljenog,a posebno onaj iznad normativaMoraju se utvrditi uzroci nastalog manjkaDa se saini prijedlog odluke na koga se manjak knjii na teret preduzea ili raunopolagaa

Manjak za koji se tereti raunopolaga predstavlja prihod od prodaje robe,jer se tako i fakturie.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeSTRUKTURA PRIHODA

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeRedovni prihodiSu vrijednosti prodatih proizvoda, usluga, roba, materijala i primljenih naknada u vezi s plasmanom posl. sredstava, kao i ostale primljene vrednosti koje utiu na posl. rezultat u odredjenom obraunskom razdoblju.Vanredni prihodiSu steene vrijednosti pored redovnih prihoda u obraunskom razdoblju; nastaju vanrednim poveanjem obrt. sredstava ili vanrednim smanjenjem obaveza prema izvorima posl. sredstava.Ne mogu se pojavljivati u vezi sa osn. sredstvima, sred.rezervi ili sred.zajednike Pt, jer se njihovo poveanje obraunava kao poveanje odgovarajuih fondova. Ukupan prihod (UP)UP jedinice ra. obuhvatanja je jedinstvena veliina koja ini zbir svih njenih redovnih i vanrednih prihoda u odredjenom obraunskom razdoblju, i rasporedjuje se kao celina.EBITDA/OPERATIVNA DOBITEBIT/DOBIT NAKON AMORTIZACIJEBruto dobit (PBT)Najiri oblik posl.rezultata je BD i ona predstavlja razliku izmedju UP i ukupnih rashoda (UR): BD = UP UR .Neto dobit (PAT) Do ND preduzee dolazi kada od BD oduzme , odnosno plati iznos obraunatih poreza i doprinosa ( zakonske obaveze- ZO) : ND = BD ZO.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeADEKVATNO EVIDENTIRANJE I KONTIRANJE KAO OSNOV FINANSIJSKE ANALIZE

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeEvidencija robe na skladitu

Evidencija zaliha robe moe se voditi na vie naina:Po nabavnim cijenamaPo prodajnim cijenama na velikoPo prodajnim cijenama na malo,bez porezaPo prodajnim cijenama na malo,sa porezom.

Preduzee navedeno ureuje svojim normativnim aktima,u skladu sa zakonskim propisima.Analitika evidencija se vodi u :U skladinoj evidenciji po vrstama i koliiniU robnom knjigovodstvu,po koliini i vrijednostiU finansijskom knjigovodstvu,samo po vrijednosti

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeInterno kretanje robe

Interno kretanje robe evidentira se u knjigovodstvu na taj nain to se zaduuje ona poslovna jedinica koja je primila robu,a odobrava ona poslovna jedinica koja je otpremila robu.

Ako se roba,koja se u skladitu vodi po veleprodajnim cijenama otpremi drugom skladitu u preduzeu po veleprodajnoj cijeni i radi prodaje na veliko,vri se samo prenos robe iz jednog u drugo skladite na osnovu dostavnice,po istoj cijeni.

Osnovne ekonomske kategorije finansijske analizeInventar i bilans

Povezanost:kao postupak utvrdjivanja stvarnog stanja u odredjenom trenutku , svih sredstava preduzea i to sa gledita naina njihovog korienja i prirode njihovih izvora , odnosno vremena trajanja upravljake nadlenosti preduzea nad njima, samom inventaru kao proizvodu inventarisanja, svojstvena je identina aritmetika ravnotea kao bilansu stanja; putem inventarisanja se osigurava pouzdanost podataka u bilansu stanja.Razlika: inventar obuhvata i sredstva u njihovom naturalnom obliku izraena koliinskim merilima, dok se u bilansu utvrdjuju iskljuivo novana merila.

Pojam i karakteristike inventaraInventar-knjigovodstvena evidencija( najee knjiga ) u koju se detaljno unosi popis cjelokupne imovine jednog preduzea na odredjeni dan.Inventar je sistematski pregled cjelokupne aktivne i pasivne imovine, tipian primer knjigovodstvene evidencije o ukupnom imovinskom stanju preduzea, za razliku od pojedinanih knjigovodstvenih evidencija, u kojima se vri popis samo pojedinih vrsta imovinskih delova.

KLJUNI FINANSIJSKI IZVJETAJI U OKVIRU FINANSIJSKE ANALIZE

Korisnici informacija dobijenih putem finansijske analize- menaderi- investitori- zaposleni- dobavljaci- kupci- dravni organi i agencije- javnost

Meunarodni raunovodstveni standardi na osnovu kojih se koncipiraju finansijski izvjetajiMEDJUNARODNI RACUNOVODSTVENI STANDARDI - MRS:MRS 1 - Prezentacija finansijskih izvjetajaMRS 2 - Zalihe MRS 7 - Izvjetaji o tokovima gotovineMRS 8 - Raunovodsvene politike, promjene raunovodsvenih procjena i greke MRS 10 - Dogaaji poslije izvjetajnog perioda MRS 11 - Ugovori o izgradnji MRS 12 - Porez na dobitak MRS 17 - LizingMRS 18 - Prihodi MRS 19 - Primanja zaposlenih MRS 20 - Raunovodstvo dravnih davanja i objelodanjivanjedravne pomoi MRS 21 - Efekti promjena deviznih kurseva MRS 23 - Trokovi pozajmljivanja MRS 24 - Objelodanjivanje povezanih strana

Meunarodni raunovodstveni standardi na osnovu kojih se koncipiraju finansijski izvjetajiMEDJUNARODNI RACUNOVODSTVENI STANDARDI - MRS:

MRS 26 - Raunovodstvo i izvjetavanje planova penzijskihprimanja MRS 27 - Konsolidovani i pojedinani finansijski izvjetaji MRS 28 - Investicije u pridruene entiteteMRS 29 - Finansijsko izvjetavanje u hiperinflatornim privredama MRS 31 - Uea u zajednikim poduhvatimaMRS 32 - Finansijski instrumenti: prezentacija MRS 33 - Zarada po akciji MRS 34 - Periodino finansijsko izvetavanje MRS 36 - Umanjenje vrednosti imovine MRS 37 - Rezervisanja, potencijalne obaveze ipotencijalna imovina MRS 38 - Nematerijalna imovina MRS 39 - Finansijski instrumenti: priznavanje i odmjeravanje MRS 40 - Investicione nekretnineMRS 41 - Poljoprivreda

Meunarodni raunovodstveni standardi na osnovu kojih se koncipiraju finansijski izvjetajiMEDJUNARODNI STANDARDI FINANSIJSKOG IZVESTAVANJA - MSFI:MSFI 1 - Prva primjena Meunarodnih standarda finansijskog izvetavanja MSFI 2 - Plaanja akcijamaMSFI 3 - Poslovne kombinacijeMSFI 4 - Ugovori o osiguranju MSFI 5 - Stalna imovina koja se dri za prodaju i prestanak poslovanja MSFI 6 - Istraivanje i procjenjivanje mineralnih resursa MSFI 7 - Finansijski instrumenti: objelodanjivanja MSFI 8 - Segmenti poslovanja :

Osnovni finansijski izvjetajiOsnovni finansijski izvjetaji su: Izvjetaj o sredstvima i izvorima sredstava (bilans stanja), Izvjetaj o prihodima, rashodima i rezultatu (bilans uspjeha), izvjetaj o gotovinskim tokovima, Izvjetaj o promjenama u kapitalu, zabiljeke uz izvjetajeOsnovni elementi finansijskih izvjetaja su: sredstva, izvori sredstava, prihodi,rashodi, finansijski rezultat, gotovinski tokoviDa bi se neto upisalo u finansijske izvjetaje potrebno je provjeriti da li su ispunjeni uslovi da bi se neto proglasilo elementom finansijskog izvjetaja. To se naziva priznavanje elemenata finansijskih izvjetajaNakon to smo provjerili da su ispunjeni uslovi za priznavanje postavlja se pitanje po kojoj vrijednostti evidentirati neto u finansijskom izvjetaju. To se naziva vrednovanje elemenata finansijskih izvjetaja

Konsolidovani finansijski izvjetajiKonsolidovani finansijski izvjetaji-Finansijski izvjetaji u kome se prikazuje finansijski poloaj ekonomske cjeline koju ine matino pravno lice i sva zavisna pravna lica u zemlji i inostranstvu na dan 31. decembra i poslovne promjene od 1. januara do 31. decembra poslovne godine.Znaaj:

Prisustva posljedica internih odnosa u ovim izvjetajimaVremenskog nepodudaranja nastanka dobiti i gubitaka u preduzeima grupe i njihovog iskazivanja u bilansu uspjeha matinog preduzeaOdnosa finansijskog i prinosnog poloaja matinog preduzea i preduzea lanica grupeInformacije za donoenje odluka o tome da li e izvriti novo, zadrati ili povui postojee ulaganjeAkcionari matinog preduzea imaju interes za sagledavanje finansijskog i rentabilitetnog poloaja grupe jer su njeni potpuni ili veinski vlasniciInformacije o prinosnom poloaju koriste za ocenu razvoja grupe i donoenje odluka o raspodjeli

Konsolidovani finansijski izvjetajiKonsolidovani finansijski izvjetaji-

Moraju da ispunjavaju slijedee kriterijume:Da budu uporedivi u nizu sukcesivnih vremenskih perioda naelo stalnosti uporedivi sa konsolidovanim finansijskim izvjetajima drugih grupa - MRS

Postupak konsolidacije finansijskih izvjetaja Postupak konsolidacije finansijskih izvjetaja Konsolidacijski postupci provode se, u skladu s MRS 27,tako da se elimimiu unutargrupna salda , transakcije, prihodi i rashodi u cijelosti. To bi trebalo znaiti slijedee postupke: 1. Finansijski izvjetaji matice i njenih podrunica zbrajaju se po jednakim pozicijama tako da se prilikom zbrajanja o tome vodi rauna kao da se radi o jednom raunovodstvenom subjektu. To znai da se meusobne transakcije eliminiu

2. Za izradu konsolidovanih finansijskih izvjetaja koji bi predstavljali grupu kao jedan ekonomski subjekt potrebno je eliminisati ili ponititi meukompanijske poslovne dogaaje a to su:

1. Meukompanijska ulaganja tj. Ulaganja u dionice ili udjele matice eliminiu se s glavnicom(dionice po nominalnoj vrijednosti,zadrani dobici i rezerve) podrunica 2. Meukompanijska potraivanja i obveze-potraivanja matice i obveze podrunica meusobno se ponitavaju i obrnuto 3. Meukompanijski dobici i gubici ostvareni unutar skupine iskljuuju se iz konsolidacije finansijskih izvjetaja

Kljuni pokazatelji konsolidovanih finansijskih izvjetajaPokazatelji finansijskog i prinosnog poloaja dijela grupe koji pripada matinom preduzeu

Pokazatelji finansijskog poloaja:Uee sopstvenog u ukupnom kapitalu grupeOdnos sopstvenog i pozajmljenog kapitalaOdnos dugoronog i kratkoronog pozajmljenog kapitalaVisina neto obrtnog fondaCash flow po akcijiRacio likvidnosti

Pokazatelji prinosnog poloaja:Stopa prinosa na ukupan kapitalStopa prinosa na sopstveni kapitalMara dobitiUee kamate u dobitiZarada po akcijiDividenda po akcijiAkumulacija po akciji

Biljeke uz finansijske izvjetaje

Biljeke uz finansijske izvjetaje trebaju:

pruiti informaciju o osnovici za sastavljanje finansijskih izvjetaja i o odreenim raunovodstvenim politikama koje su izabrane i primijenjene za znaajne transakcije i poslovne dogaajeobjaviti informaciju koju zahtijevaju MRS-evi i IFRS-i koja jo nije predoena u finansijskim izvjetajimapruiti dodatne informacije koje nisu dane u samim izvjetajima, ali su nune za fer predoavanje

Krucijalni finansijski izvjetaji-bilans uspjeha

Krucijalni finansijski izvjetaji-bilans stanja

Krucijalni finansijski izvjetaji-cash flow

Gotovinski tok operativne aktivnostiGotovinski tok operativne aktivnosti

Primjeri gotovinskih tokova iz operativne aktivnosti su:

gotovina primljena od prodaje dobara ili prodaje usluga;

b) gotovinski primici od intelektualnih i drugih imovinskih prava, honorara, provizije i ostalog prihoda (premije, regresi...);

c) gotovinske isplate dobavljacima dobara i usluga;

d) gotovinske isplate zaposlenima i za njihov racun (isplata poreza i doprinosa iz zarada); e) gotovinski primici i izdaci osiguravajuceg drustva za premije i naknade stete, rente i ostala primanja po polisi;

f) gotovinske isplate i povracaji poreza na prihod, osim ako oni mogu biti poimenicno identifikovani s aktivnostima investiranja i finansiranja, i g) gotovinski primici i isplate iz ugovora, drzanih za svrhe poslovanja i trgovanja.

Gotovinski tok investicione aktivnosti


Primjeri gotovinskih tokova koji nastaju iz aktivnosti investiranja su:

gotovinske isplate da se pribavi zemljiste i gradjevinski objekti, postrojenja i oprema, neopipljiva stalna imovina i ostala stalna imovina;

b) gotovinski primici od prodaje zemljista i gradjevinskih objekata, postrojenja i opreme, neopipljive stalne imovine i ostale stalne imovine;

c) gotovinske isplate da s epribavi akcijski kapital ili instrumenti zaduzivanja drugih preduzeca i interesi u zajednickim poduhvatima (mimo isplata za one instrumente koji se smatraju gotovinskim ekvivalentima ili one koji su drzani za svrhe poslovanja i trgovanja);

d) gotovinski primici od prodaje akcijskog kapitala ili instrumenata zaduzivanja drugih preduzeca i interesa u zajednickim poduhvatima (mimo primitaka za one instrumente koji su smatrani gotovinskim ekvivalentima i one koji su drzani za svrhe poslovanja i trgovanja);



Primjeri gotovinskih tokova koji nastaju iz aktivnosti investiranja su:

e) gotovinski avansi i zajmovi ucinjeni drugim strankama;

f) gotovinski primici od otplacivanja ucinjenih avansa i zajmova drugim strankama;

g) gotovinske isplate za terminske ugovore, ugovore o kupovini unaprijed, ugovore s izborom prava kupovine i prodaje i ugovore o razmjeni, osim kada su ugovori drzani za svrhe poslovanja ili trgovanja, ili su isplate razvrstane kao aktivnosti finansiranja;

h) gotovinski primici od terminskih ugovora, ugovora o kupovini unaprijed, ugovora s izborom prava kupovine i prodaje i ugovora o razmjeni, osim kada su ugovori drzani za svrhe poslovanja ili trgovanja, ili su primici razvrstani kao aktivnosti finnasiranja.

Gotovinski tok finansiranja

Gotovinski tok finansiranja

Primjeri gotovinskih tokova nastalih iz aktivnosti finansiranja su:

a) ukupni iznos gotovine od emitovanja akcija ili drugih instrumenata akcijskog kapitala; b) gotovinske isplate sopstvenicima da bi se pribavile ili otkupile akcije preduzeca; c) ukupni iznosi gotovine od emitovanja obveznica, zajmova, mjenica, bonova, hipoteka i ostalih kratkorocnih ili dugorocnih pozajmica; d) gotovinske isplate uzajmljenih iznosa; e) i gotovinske isplate od strane zakupca za smanjenje neizmirene obaveze koja se odnosi na finansijski zajam.

CASH FLOW-Direktna i indirektna metodaBilans gotovinskih tokova moze da bude sacinjen po direktnoj i po indirektnoj metodi.

1. Direktna metoda bilansa gotovinskih tokova iskazuje glavne vrste gotovinskih primitaka i gotovinskih isplata, naravno segmentirane na: gotovinski tok operativne aktivnosti, gotovinski tok investicione aktivnosti i gotovinski tok finansiranja 2. Indirektna metoda bilansa gotovisnkih tokova kod gotovinskog toka operativne aktivnosti polazi od neto dobitka (ili gubitka), a potom slijedi korektura i na vise i na nize da bi iz te korekture proizasao saldo gotovine na bilansni dan (koji je proizasao iz operativne aktivnosti).

FINANSIJSKA ANALIZA I IT SISTEM

Finansijsko izvjetavanje i informacioni sistem-Bruto bilans

Finansijsko izvjetavanje i informacioni sistem-OPEX

Finansijsko izvjetavanje i informacioni sistem-CAPEX

Finansijsko izvjetavanje i informacioni sistem-analiza profitabilnosti putem P&L metode

FINANSIJSKA ANALIZA U FUNKCIJI ODGOVORNOSTI FINANSIJSKOG IZVJETAVANJA

POJAM I RAZVOJ FINANSIJSKE ANALIZE I CONTROLLINGA

FINANSIJSKA ANALIZA-CONTROLLING U FUNKCIJI ODGOVORNOSTI FINANSIJSKOG IZVJETAVANJANastanak kontrolinga-a u dananjem smislu je prvenstveno rezultatindustrijskog razvoja u SAD-u, u drugoj polovini devetnaestog vijeka. Prvo preduzecekoje je ustanovilo poziciju kontroler-a je bilo "Atchison, Liberal i Santa Fe railwaySystem ", 1880. godine, pri emu je on obavljao gotovo iskljuivo finansijskeaktivnosti.

S druge strane, prva industrijska kompanija, koja je u svojuorganizacionu strukturu uvrstila i poziciju controller-a je bila "General ElectricKompanija ", 1892. godine. Neto kasnije je uslijedilo i osnivanje prvih institucija izoblasti kontroling-a, koje su pokrenule i izdavanje pratecih asopisa.

POJAM I RAZVOJ CONTROLLINGA


Prva takva institucija je osnovana 1931. godine, u SAD-u (Nju Dersi), pod nazivom"Kontrolor Instituta za Ameriku", dok se 1934. godine pojavio i prvi asopis: "Kontroler ". Nekoliko decenija kasnije, 1962. godine je uslijedilo preimenovanjepomenute institucije u: "Finansijska Rukovodioci Instituta", to je, sljedestveno tome,prouzrokovalo i promenu naziva prvobitnog asopisa u: "Finansijski Izvrni Institut" .

Nakon osnivanja institut je doivio nagli razvoj, tako da danas posjeduje 86 svojihispostava irom SAD-a i Kanade, pri emu u svom lanstvu ukljuuje veliki brojpredstavnika preduzeca, razliite veliine i djelatnosti .

Finansijska analiza i planiranje se bavi projektovanjem, sistematizovanjem, obradom i prikazivanjem podataka koji se odnose na budue poslovanje preduzea.

Navedeni konstitutivni element finansijskog raunovodstva odnosi se na ekonomske transakcije preduzea koje bi tek trebalo da se dese.


Horizontalna analiza predstavlja poreenje bilansnih pozicija u bilansu stanja tekue i prethodne godine, kao i pozicija bilansu uspjeha tekue i prethodne godine.

Rije je,praktino, o komparativnoj (uporednoj) analizi promjena izmeu tekue i prethodne godine..


Prvi korak u ovoj analizi je da se izrauna razlika izmeu tekue i prethodne godine , na slijedei nain:

RAZLIKA (U APSOLUTNOM IZNOSU) = TEKUA GODINA PRETHODNA GODINA

Drugi korak ove analize je izraavanje te razlike u % na sledei nain:(RAZLIKA / PRETHODNA GODINA) X 100


Vertikalna analiza bilansa stanja i bilansa uspjeha je znaajna zato to se u ovoj analizi odreene bilansne pozicije iskazuju kao 100% , a onda se sve ostale pozicije iskazuju kao % od te osnovne pozicije.

Ovdje je re o strukturnoj analizi finansijskih izvetaja, odnosno o sagledavanju odnosa vie pozicija u odnosu na jednu koja se tretira kao 100%.

Najee se kao 100% tretiraju ukupna aktiva i pasiva u bilansu stanja i prihodi od prodaje u bilansu uspjeha.Ovako iskazani finansijski izvetaji nazivaju se common size.


CVP-Cost-volume-profit analiza - Analiza troak-prihod-dobit.

Poslovno odluivanje na bazi podataka upravljakog raunovodstva uglavnom se zasniva na praenju odnosa trokova, prihoda i dobiti. S toga se kao jedan od osnovnih alata za planiranje koje koriste rukovodioci koristi primjenjuje se u poslovnim subjektima s namjerom da se istrai ponaanje ukupnog prihoda, ukupnih trokova i operativne dobiti obzirom na promjenu razine outputa, prodajnih cijena, varijabilnih trokova po jedinici te fiksnih trokova


Pretpostavke CVP modela:Svi trokovi dijele se na fiksne i varijabilne.Fiksni trokovi ostaju konstantni, dok se varijabilni trokovi mijenjaju proporcionalno promjeni aktivnosti (volumena prodaje).Unutar promatranog raspona aktivnosti, promjena trokova i prihoda je u linearnom obliku.Jedini faktor koji utjee na trokove i prihode je volumen.Tehnologija, metode proizvodnje i efikasnost ostaju nepromjenjive.Analiza se odnosi na jedan proizvod ili na konstantni proizvodni mix.Nema promjena u razini zalihe ili se zalihe vrednuju po metodi varijabilnih trokova.


Du Pont analiza:

Nastao 1920-tih, korporacija DuPont RAZLOZI: Pojedinani pokazatelji imaju ogranienu mogunost izvjetavanja Posljedica tenje da se obuhvati cjelina poslovanja koja se sastoji odrazliitih segmenata Koristi se za potrebe analize i planiranja Vrni pokazatelj (ROA) odraava temeljni cilj poslovanja, bez obzirada li je ta imovina pribavljena vlastitim ili tuim kapitalom Iz vrnog pokazatelja izvode se zahtjevi koje treba zadovoljiti naniim razinama poslovanja Ukazuje na veze koje utjeu na rentabilnost angaovanog kapitala Omogudava delegiranje odgovornosti za ostvarivanje ROA


Du Pont analiza: ROE (povrat na kapital) Koliki profit drutvo generira koristei novac koji su dioniari investirali u njega. Izraunava se kao dobitak nakon oporezivanja podijeljen sa iznosom dionikog kapitala. Prinos na kapital je koristan pokazatelj za uporedbu profitabilnosti drutava u odnosu na slina drutva u istoj industriji.


Du Pont analiza:

ROA (povrat na imovinu)

''to drutvo moe uiniti sa imovinom koju posjeduje npr. koliki iznos profita moe ostvariti temeljem jedinice imovine usvom vlasnitvu.

Obzirom da se on bitno razlikuje od industrije do industrije, ovajpokazatelj je vrlo koristan pri usporedbi drutava iz iste industrije. Tako drutva koja zahtijevaju velika ulaganja u imovinu (kao na primjerdistributeri komunalija) imaju u pravilu nizak prinos na imovinu, timvie to su trokovi odravanja imovine (npr. distribucijske mree)Takoer visoki.

S druge strane kod industrija s malim potrebnimulaganjima u imovinu, prinos na imovinu de u pravilu biti vei (kao koddrutva koje se bave proizvodnjom softvera).


Du Pont analiza:

Operativna mara

Bruto operativna mara

Omjer profitabilnosti koji se izraunava dijeljenjembruto dobiti sa ukupnim prihodima. Pokazuje koliki dioukupnih prihoda drutvo zapravo zadrava u oblikudobiti prije oporezivanja, tj. bruto dobiti.

Neto operativna mara Omjer profitabilnosti koji se izraunava dijeljenjemneto dobiti sa ukupnim prihodima. Pokazuje koliki dioukupnih prihoda drutvo zadrava u obliku netodobiti, tj. dobiti nakon poreza.


Investicijske analize na bazi raunovodstvenih podataka:

Neto sadanja vrednost (NPV) investicijskog projekta definie se kao sadanja vrednost neto novanih tokova iz projekta minus neto investicije projekta. Novani tokovi diskontiraju se prema stopi povratka koju zahtijevaju akcionari odnosno - prema trokovima kapitala. Trokovi kapitala nekog preduzea definie se kao minimalna prihvatljiva stopa povrata za investicije s rizikom tipinim za vrstu poslovanja kojim se preduzee bavi.

IRR metoda-prednost metode je u tome to prua informaciju o maksimalno prihvatljivoj prosjenoj godinjoj kamatnoj stopi na ukupne izvore finansiranja, i to pod uslovom da se financijske obaveze na osnovi njih otplauju tijekom cijelog vijeka projekta. Ako je rije o kreditu, to znai da interna stopa rentabilnosti daje informaciju o maksimalno prihvatljivoj kamatnoj stopi na kredite, otplata kojih traje do kraja vijeka projekta. Ako je rije o vlastitom kapitalu, to je prosjena godinja stopa njegova povrata tijekom cijelog vijeka projekta, to znai da ta stopa odreuje i maksimalni iznos dobiti koja se moe podijeliti vlasnicima.


Investicijske analize na bazi raunovodstvenih podataka:

Diskontirani novani tok (engl. discounted cash flow, skraeno DCF) uvaava vremensku komponentu, tj. vremensku preferenciju novca ukamaivanjem ili diskontiranjem operativnog novanog toka, za razliku od operativnog i totalnog novanog toka, koji imaju statiki karakter.

To je kombinacija operativnog novanog toka za trajanja koritenja investicije s totalnim novanim tokom u odnosu prema investicijskim izdacima.

Koristi se jo od 1950-ih godina prije svega u kapitalom intenzivnim poduzeima, te nalazi sve iru primjenu. Smatra se da je diskontirani novani tok jedan od najzanimljivijih misaonih stavova koji nude finansije i raunovodstvo.

Metoda diskontiranog novanog toka koristi se kao opteprihvaena koncepcija prosuivanja rentabilnosti nekog projekta, odnosno investicijskog ulaganja.


ANALIZA POMOU FINANSIJSKIH POKAZATELJA RATIO ANALYSIS

Poslovni ciljevi i aktivnosti bez obzira na vrstu poslovanja postoje neki opti ciljevi poslovanja kao to su:- Profitabilnost- Likvidnost- Ekonomicnost- Produktivnost itd.- da bi se ostvarili ciljevi preduzimaju se aktivnosti, putem kojih se angauju znatna sredstva odnosno resursi preduzeca.

Pokazatelji likvidnosti

KOEFICIJENT TRENUTNE LIKVIDNOSTInovac /kratkorone obaveze

KOEFICIJENT UBRZANE LIKVIDNOSTI(novac+ potraivanja) / kratkorone obaveze

KOEFICIJENT TEKUE LIKVIDNOSTIKratkotrajna imovina / kratkorone obaveze

KOEFICIJENT FINANCIJSKE STABILNOSTIdugotrajna imovina / (kapital+ dugorone obaveze)

NETO RADNI KAPITAL kratkotrajna imovina kratkorone obaveze

Pokazatelji zaduenosti

Pokazatelji ZADUENOSTI

KOEFICIJENT ZADUENOSTIUkupne obaveze / ukupna imovina

KOEFICIJENT VLASTITOG FINANSIRANJAkapital / ukupna imovina

POKRIE TROKOVA KAMATA(dobit prije oporezivanja+ kamata) / kamata

FAKTOR ZADUENOSTI ukupne obaveze/ (zadrana dobit + amortizacija)STUPANJ POKRIA I.kapital / dugotrajna imovinaSTUPANJ POKRIA II.(kapital + dugorone obaveze) / dugotrajna imovina

Pokazatelji aktivnosti

Pokazatelji AKTIVNOSTI

KOEFICIJENT OBRTA UKUPNE IMOVINEukupni prihod / ukupna imovina

KOEFICIJENT OBRTA KRATKOTRAJNE IMOVINEukupni prihod / kratkotrajna imovina

KOEFICIJENT OBRTA POTRAIVANJAprihodiod prodaje / potraivanja

TRAJANJE NAPLATE POTRAIVANJAbroj dana u godini (365) / koeficijent obrta potraivanja

Pokazatelji EKONOMINOSTI

EKONOMINOST UKUPNOG POSLOVANJAukupni prihodi / ukupni rashodi

EKONOMINOST POSLOVANJA (PRODAJE)prihodi od prodaje/ rashodi od prodaje

EKONOMINOST FINANSIRANJAFinancijski prihodi / financijski rashodi

EKONOMINOST IZVANREDNIH AKTIVNOSTIizvanredni prihodi / izvanredni rashodi

Pokazatelji PROFITABILNOSTI

NETO MARA PROFITA(neto dobit + kamate) / ukupni prihod

BRUTO MARA PROFITA(dobit prije poreza + kamate) / ukupni prihod

NETO RENTABILNOST IMOVINE(neto dobit + kamate) / imovina

BRUTO RENTABILNOST IMOVINE(dobit prije poreza + kamate) / imovina

RENTABILNOST VLASTITOG KAPITALAneto dobit / kapital

Pokazatelji INVESTIRANJA

DOBIT PO DIONICI (EPS)neto dobit / broj dionica

DIVIDENDA PO DIONICI (DPS)dio neto dobiti za dividendu / broj dionica

ODNOS ISPLATE DIVIDENDI (DPR)dividenda po dionici (DPS) / dobit po dionici (EPS)

ODNOS CIJENE I DOBITI PO DIONICI(P/E)trina cijena dionice (PPS) / dobit po dionici (EPS)

UKUPNA RENTABILNOST DIONICU (RDu)dobit po dionici(EPS) / trina cijena dionice (PPS)

DIVIDENDNARENTABILNOST DIONICE (RDd)dividenda po dionici (DPS) / trina cijena dionice (PPS)

BUSINESS PLAN KAO OSNOVA ZA KOMPARATIVNU FINANSIJSKU ANALIZU


Strateki biznis plan je sloen dokumenat koji izraava cjelovito poslovno opredjeljenje preduzetnika.

Sastoji se od nekoliko meusobno povezanih djelova razliitog karaktera:opis, mjesto i svrha biznisa - plan pozicioniranja;organizacija posla i upravljanje - menadment plan; komunikacija sa dobavljaima, kupcima i drugim komitentima - marketing plan;sredstva, prihodi i trokovi - finansijski plan;izvodljivost plana - ocjena izvodljivosti.


Finansijski plan je najkritiniji dio vaeg biznis plana. Formuliui uspjeno ovaj dio

planskog dokumenta, opredijeliete vitalne programe svog finansijskog djelovanja, koji evam biti vodi za uvanje finansijskog zdravlja vaeg biznisa, dok budete prolazili krozpotekoe prve godine rada, a i kasnije.

Opredijelite i finansijsku strategiju svog biznisa. Ako ne znate ta se finansijski deava u vaem biznisu, nijeste u dobroj poziciji da ostvarite potreban uspjeh na dui rok.


Djelovi finansijskog plana preduzetnike firme su:

1. pretpostavke finansijskog plana,2. studija alternativa finansiranja,3. analiza i ocjena isplativosti pojedinih poslovnih poduhvata,4. plan izvora sredstava,5. probni bilans stanja,6. probni bilans uspjeha,7. projekcija toka gotovine (cash flow), i8. revizija finansijskog plana (ukoliko je potrebna).


Pretpostavke finansijskog plana

Svaki finansijski plan zasniva se na odreenim pretpostavkama koje treba utvrditi iprecizno definisati. To su kratke konstatacije o uslovima pod kojima planirate da radite. One treba da odraze:

- karakteristike vaeg biznisa,- trinu situaciju u kojoj se nalazite, odnosno u kojoj ete obavljati va biznis,- kapitalne mogunosti sa kojima raspolaete,- potrebe za poslovnim prostorom, opremom, namjetajem, instalacijama i drugimfiksnim fondovima,- potrebe za trajnim obrtnim sredstvima (cirkulirajuim kapitalom),- potrebe za finansijskim sredstvima sa kojima ete izmirivati plate zaposlenih - uperiodu pripremnih aktivnosti i u periodu kasnijeg poslovanja,- potrebe za finansijskim i/ili materijalnim sredstvima koja e sluiti za pokrieostalih pripremnih (investicionih) i tekuih (operativnih) aktivnosti,


Pretpostavke finansijskog plana

datum planiranog ulaska u investicioni projekat i vrijeme njegove realizacije,datum planiranog ulaska u redovno tekue poslovanje,prosjean planirani promet i/ili planirano poveanje prometa - dnevne, nedjeljne,

mjesene, tromjesene i godinje prodaje,planirane materijalne trokove tekueg poslovanja - plate zaposlenih i ostale

kljune izdatke, koji e imati uticaja na ostvarenje finansijskog plana,bruto razliku u cijeni (maru, rabat), bruto i neto dobit (profit) i druge relevantne finansijske pokazatelje.


Realizacija biznis plana kontrolie se na nivou strateke kontrole (koncepcija) ioperativne kontrole (izvrni postupci i procedure).

Prije svega, potrebne su vam kvalitetne i provovremene informacije. Raunovodstveni sistem treba da bude jasan i to jednostavniji.

Isto tako, treba preventivno djelovati na mogua krizna arita, kako spoljanjeg tako I unutranjeg karaktera.

Sistem kontrole treba da vam prua relevantne informacije o nabavci, proizvodnji,prodaji, zalihama, prihodima, isplatama i pragu rentabilnosti.

Biznis plan treba blagovremeno revidirati zbog estih promjena spoljanjeg iunutranjeg karaktera koje mogu biti poslovne, pravne i finansijske prirode.

UPRAVLJANJE RASTOM NA OSNOVU REZULTATA ANALIZE FINANSIJSKIH IZVETAJA

Upravljanje rastom predstavlja poseban problem finansijskog planiranja u kompanijama, zato to veina menadera vidi rast kao veliinu koja mora biti maksimizirana

U cilju objanjenja odrivog rasta kompanije treba poi od sledeih pretpostavki:

a) kompanija eli da raste koliko god joj to trine mogunosti dozvoljavaju,b) menaderi ne ele da emituju i prodaju novu emisiju akcija,c) kompanija ima eljenu strukturu kapitala i eljenu, definisanu politiku dividendi koju eli da odri.

UPRAVLJANJE RASTOM NA OSNOVU REZULTATAANALIZE FINANSIJSKIH IZVETAJA

Ako je rast firme iznad odrivog rasta i ako je to samo privremeni efekat poslije koga ide opadanje aktivnosti, menaderi ne moraju da upravljaju tim rastom. Ukoliko to nije sluaju, upravljanje rastom zahtijeva neku od sledeih strategija:

a) emisija novog kola akcija i njihova prodaja,b) poveanje leverida,c) redukcija stope plaanja dividendi ,d) outsourcing dijela ili celokupne proizvodnje,e) ukidanje marginalnih poslovnih aktivnosti,f) poveanje prodajnih cijena ilig) udruivanje sa drugom kompanijom koja generie cash (cash cow


Rast ispod odrivog rastaUkoliko je odrivi rast iznad realnog, dakle re je o niskom rastu (too little growth), gdje se kompanija suoava sa problemom ta da uini sa dobitkom koji prevazilazi njezine potrebe.Ponekad je ovaj rast posledica zasienog trita, ali ako je rije o neadekvatnom upravljanju rastom, tada treba da se pronau unutar kompanije odgovarajue reenja za ovaj problem (ogranizacione promene, promjene menadment tima, smanjenje trokova istraivanja i razvoja).

Ovakve kompanije imaju na raspolaganju nekoliko mogunosti:a) ignorisati problem,b) vratiti novac akcionarima ic) kupiti rast.


Druga strategija je efikasnija od prve i ee se primjenjuje u praksi. U naelu se povraaj novca akcionarima moe ostvariti kroz otkup sopstvenih akcija ili kroz poveanje dividendi. Zakoni u SAD-u ne ohrabruju situacije vraanja novca kroz dividende(dividende su oporezivi prihod vlasnika i oporezuju se u kompaniji, dvostruko oporezivanje).

Stoga je otkup sopstvenih akcija dobra strategija vraanja novca i upravljanja rastom. Osim toga, kada je rije o plaanju dividendi kao nainu vraanja novca, moemo zakljuiti da akcionare ne impresira menadment tim koji ne zna gdje e uloiti novac, nego ga vraa kroz dividende akcionarima.


Kupovina rasta se namee kao posljednja strategija. Ovde je rije o diverzifikaciji u druga podruja djelatnosti kroz otkup drugih kompanija. Programi akvizicije (pripajanja) drugih kompanija, ako su pravilno odabrane, znae simbiozu dve kompanije sa suprotnim trendom rasta.

Kompanija sa usporenim i kompanija sa ubrzanim rastom se, u ovom sluaju, pripajaju i na ovaj nain se rast balansira. Prema istraivanjima, strategije otkupa akcija i diverzifikacije imaju potpuno isti uticaj na akcionare i kretanje cena akcija.


POKAZATELJI BONITETA PREMA METODOLOGIJI PREDUZEA U SAD


Brzi odnos:

brza imovina/tekue obaveze

Mjeri kratkoronu likvidnost preduzea.


Zarade po redovnoj dionici:

neto dobit - povlaene dividende/redovne dionice u prometu

Pokazuje iznos zarade koje seodnose na svaku redovnu dionicu.


Odnos cijene i zarada:

trina cijena po dionici/zarade po dionici

Pokazuje da li je cijena dionica u skladu sazaradama.


Prinos od dividendi:

dividende po dionici/trina cijena po dionici

Pokazuje kolika je stopa profitabilnostidioniara na osnovu trine cenedionice.


Knjigovodstvena vrednost po redovnojdionici:

glavnica redovnih dioniara/redovne dionice u prometu

Pokazuje evidentiranu vrednost netoimovine po svakoj redovnoj dionici


Odnos poslovnih rashoda

poslovni rashodi/neto prihod od prodaje

Pokazuje sposobnost menadmenta zakontrolu rashoda.


Profitabilnost imovine:

poslovna dobit/prosjena ukupna imovina

Mjeri produktivnost imovine bez obzira nastrukturu kapitala.


Profitabilnost glavnice redovnih dioniara:

neto dobit - povlaene dividende/prosjena glavnica redovnih deoniara

Pokazuje potencijal glavnice zaostvarivanjem zarada.


Odnos glavnice:

ukupna deoniarska glavnica/ukupna imovina

Pokazuje zatitu od kreditora i stepenpoluge koji se koristi.


Stepen zaduenosti:

ukupne obaveze/ukupna imovina

Pokazuje koliki se procenat imovinefinansira zaduivanjem i koliki je stepenpoluge koji se koristi.


Odnos pokria kamata:

poslovna dobit/godinji troak kamata

Pokazuje koliko su puta pokrivene kamate,posebno za dugorone obaveze.

HVALA NA PANJI!

Finansijska Analiza v003 Fbt

Documents

Transcript of Finansijska Analiza v003 Fbt